Entre tolérance et exclusion: essai sur les relations entre les religions dans la Confédération polono-lituanienne (XVIe-XVIIIe siècles)
Pourquoi proposer un nouvel ouvrage sur l'histoire des religions en Pologne alors qu'il semble que tout ou presque ait déjà été publié ? Quelle que soit la qualité des uvres existantes, une partie des travaux se limite à l'étude des relations entre les chrétiens latins et grecs ou ent...
Gespeichert in:
1. Verfasser: | |
---|---|
Format: | Buch |
Sprache: | French |
Veröffentlicht: |
Paris
Honoré Champion Éditeur
2024
|
Schriftenreihe: | Bibliothèque des religions du monde
12 |
Schlagworte: | |
Online-Zugang: | Literaturverzeichnis Register // Personenregister |
Zusammenfassung: | Pourquoi proposer un nouvel ouvrage sur l'histoire des religions en Pologne alors qu'il semble que tout ou presque ait déjà été publié ? Quelle que soit la qualité des uvres existantes, une partie des travaux se limite à l'étude des relations entre les chrétiens latins et grecs ou entre les catholiques et les réformés et les groupes minoritaires - Arméniens, juifs, karaïtes, Tatars musulmans - restent en dehors des études globales sur des relations entre les religions. Enfin, aucun texte ne couvre la totalité de la période d'existence de la Confédération polono-lituanienne, du XVIe siècle à la fin du XVIIIe siècle. L'histoire des relations entre les religions dans la Confédération polono-lituanienne est intimement liée tant à l'évolution politique interne qu'à celle des relations du pays avec ses voisins. Aussi, le catholicisme romain de Pologne, qui s'est montré désireux de réduire, de plus en plus, la nation à sa composante catholique, a-t-il contribué au naufrage de l'État |
Beschreibung: | 754 Seiten 24 cm |
ISBN: | 9782745360502 |
Internformat
MARC
LEADER | 00000nam a2200000 cb4500 | ||
---|---|---|---|
001 | BV049755031 | ||
003 | DE-604 | ||
005 | 20240807 | ||
007 | t | ||
008 | 240625s2024 |||| 00||| fre d | ||
020 | |a 9782745360502 |c brochure : 70 EUR |9 978-2-7453-6050-2 | ||
035 | |a (OCoLC)1450737030 | ||
035 | |a (DE-599)BVBBV049755031 | ||
040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
041 | 0 | |a fre | |
049 | |a DE-188 |a DE-12 | ||
084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
100 | 1 | |a Tollet, Daniel |d 1945- |e Verfasser |0 (DE-588)1268871168 |4 aut | |
245 | 1 | 0 | |a Entre tolérance et exclusion |b essai sur les relations entre les religions dans la Confédération polono-lituanienne (XVIe-XVIIIe siècles) |c Daniel Tollet |
264 | 1 | |a Paris |b Honoré Champion Éditeur |c 2024 | |
300 | |a 754 Seiten |c 24 cm | ||
336 | |b txt |2 rdacontent | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
490 | 1 | |a Bibliothèque des religions du monde |v 12 | |
520 | 3 | |a Pourquoi proposer un nouvel ouvrage sur l'histoire des religions en Pologne alors qu'il semble que tout ou presque ait déjà été publié ? Quelle que soit la qualité des uvres existantes, une partie des travaux se limite à l'étude des relations entre les chrétiens latins et grecs ou entre les catholiques et les réformés et les groupes minoritaires - Arméniens, juifs, karaïtes, Tatars musulmans - restent en dehors des études globales sur des relations entre les religions. Enfin, aucun texte ne couvre la totalité de la période d'existence de la Confédération polono-lituanienne, du XVIe siècle à la fin du XVIIIe siècle. L'histoire des relations entre les religions dans la Confédération polono-lituanienne est intimement liée tant à l'évolution politique interne qu'à celle des relations du pays avec ses voisins. Aussi, le catholicisme romain de Pologne, qui s'est montré désireux de réduire, de plus en plus, la nation à sa composante catholique, a-t-il contribué au naufrage de l'État | |
648 | 7 | |a Geschichte 1500-1800 |2 gnd |9 rswk-swf | |
650 | 0 | 7 | |a Religionspolitik |0 (DE-588)4049416-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Religion |0 (DE-588)4049396-9 |2 gnd |9 rswk-swf |
651 | 7 | |a Polen-Litauen |0 (DE-588)1060577984 |2 gnd |9 rswk-swf | |
653 | 0 | |a Religions / Pologne | |
653 | 0 | |a Histoire religieuse / Pologne / 1500-1800 | |
653 | 0 | |a Religion et politique / Europe centrale / Histoire / 1500-1800 | |
653 | 0 | |a Tolérance religieuse / Pologne / 1500-1800 | |
689 | 0 | 0 | |a Polen-Litauen |0 (DE-588)1060577984 |D g |
689 | 0 | 1 | |a Religion |0 (DE-588)4049396-9 |D s |
689 | 0 | 2 | |a Religionspolitik |0 (DE-588)4049416-0 |D s |
689 | 0 | 3 | |a Geschichte 1500-1800 |A z |
689 | 0 | |5 DE-604 | |
776 | 0 | 8 | |i Erscheint auch als |n Online-Ausgabe |z 978-2-7453-6051-9 |
830 | 0 | |a Bibliothèque des religions du monde |v 12 |w (DE-604)BV040946763 |9 12 | |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=035096593&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=035096593&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
940 | 1 | |n oe | |
940 | 1 | |q BSB_NED_20240807 | |
942 | 1 | 1 | |c 909 |e 22/bsb |f 0903 |g 438 |
942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 0903 |g 438 |
942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 0903 |g 4793 |
943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-035096593 |
Datensatz im Suchindex
_version_ | 1815416505321390080 |
---|---|
adam_text |
Sources et bibliographie A. Sources manuscrites Cracovie, Bibliothèque jagellonne, Manuscrit, 1776, Voyage de Mikolaj Krzystof Radziwill. Cracovie, Bibliothèque jagellonne, «diariusz sejmu», Akc 5/52, P 17. Poznan, Archives de la vojévodie, Acta Consularia, Akta grodzkie poznanskie Poznan, Bibliothèque Raczynski, Ms 378, k. lv., lettre de Mikolaj Rej. Rome, Acta de Sancta Congregatio de Propaganda Fide Rome, archives des jésuites (ARSI), Hist, domus. Pol. Rome, Archivio segreto Vaticano, Nunz. Pol. Varsovie, A.G.A.D., Archiwôw Radziwill, Varsovie, Bibliothèque nationale sous la côte 1202, Voyage de Mikolaj Krzystof Radziwill. Vienne, Bibliothèque nationale, Historia Collegi s.j. Leopol, Ms 11988. B. Sources imprimées Littérature judéophobe utilisée J.A. ALEMBECK, Kronika albo kodeks Alembeka, Lwôw, 1605. ANONYME, Piesn о Marku zludzie szalbierzu lubelskim,, s.d., (estimé de la fin du xvie siècle). ANONYME, Piesù о zydach. wilenskich. Μ. BEMBUS, Kometa t.j. pogrôzka z nieba, Cracovie, 1619. CRYPTONYME, Robak sumienia zlego czlowieka, 1635 (attribué à S. Starowolski). Alfonso de ESPINA: Fortalicium fldei contra judaeos, Saracenos et alios Chrisitanae fidei inimicos, Nuremberg, 1485. Josua FALK KOHEN, Kuntres ha-Sma, en hébreu, Cracovie, 1894. Joannicjusz GALATOWSKI, Mesja sprawiedliwy, Kiew, 1667. —, Alkoran Mahomeiôw Naukq heretyckq y zydowskq y poganska napelniony. OdKoheletha Chrystusowego rozproszonyy zgladzony. W Czernihowie Roku
650 Entre tolérance et exclusion 1683 Miesiqcamaia 18. dnia. Wtypographiey. OycaLazarzaBaranowicza prawoslawnego Archiepiscopa Czernihowskiego Nowogrodzkiego y wszystkiego Siewierza. P. GORCZYN, Zelus koronnepolskiej na zie dzisiejsze obyczaje, Krakôw, 1618. P. GRABOWSKI, Zdanie syna koronnego о piqci rzeczach rzeczypospolitej Polskiej, Wilno, 1595, édit. Jan Karczan. Szymon Aleksander HUBICKI, Okrucienstwa zydowskie, idjest Tyranisjudaica circa hostias Eucharisticas et infanticidas (étude du crime de Swinarôw de 1595), Lwôw, 1598. —, W wigilie narodzenia Christa Pana, 1602. A. JARZÇBSKI, Gosciniec, albo krôtkie opisanie Warszawy, Warszawa, 1643. W.-S. JEZOWSKI, Oekonomia, Krakow, 1638. Sebastian KLONOWIC, Victoria Deorum, In quia continetur veri herois educatio, 1587. —, Worek Judaszôw, Krakôw, 1601. J.-A. KMITA, Procès sprawy Bochenskiej z zydami, Krakôw, 1601. —, Ein send brief., Krakôw, 1601. —, Talmud albo wiara zydowska, Krakow, 1610. —, Jerycho nowe w ktôrym siç ukazujeprzyprowadzenie., 1615. —, Kruk w zlotej latce albo Zydzi w swiebodnej wolnosci, Krakôw, 1648. Franciszek KOBIELSKI, List Jasnie W. Jmsci Xiçdza biskupa Luckiego y Brzeskiego, do starszych uczonychy calej synagogi Brodzkiej w Wojewodztwie Wolyhskim. z odpowiedziq napodanepunkty Contra Propositiones na oswiecenie niewiernych w Roku 1743, w miesiqcu styczniu exposita. Suivi de Reflexya z sumaryuszem trzech czçsci dowodôw о Przyjsciu Mesjasza. IDEM Swiatlo na oswiecenie narodu niewiernego to jest kazania w synagogach zydowskie. oraz reflexyey list odpowiadajqcy napytania synagogi brodzkiej,.,
Lwôw, 1746. —, Condones ad ludaeos in maxima ipsorum celebritate solemnitatis habitae, Lwôw, 1746. —, Procès tykajqcy siç Zydom, en 1752 ainsi que Wszystkiemu duchowiehstwu zdrowie (okôlnik wzglçdem zydöw) w Torczynie d. 9 lipca 1752. I.W.C., Wyprawa zydowska na wojnç, Krakôw, 1606. P. MOJECKI, Zydowskie okrucienstwa mordy i zabobony, Krakôw, 1590. Sebastian MICZYNSKI, Zwierciadlo koronny polskiej urazy i utrapienie wielkie ktôreponosi odZydôw, Krakôw, 1618. Sebastian PETRYCY, W polityce Ar istotelskiej, Krakow, 1605.
Sources et bibliographie 651 Gaudenty PIKULSKI, Zlosc zydowska przeciwko Bogu i blizniemu. na objasnienie talmudystôw, Lwôw, 1760. D. ORIGANIUS, Prognostykom albo zalecenia cielçcina nar. Zydowskiego, Prague, 1629. Lukasz RZECZYNSKI, Refutatio zlotnika krakowskiego odzlota, wydanaprze ciwko replice starszych cechu zlotniczego krakowskiego na przestrogç szkody Rzplej, Warszawa, 1629. —, Dostateczna genealogia zydowska, Braniewo, 1622. S. STAROWOLSKI, Prywat kieruje Polska, Krakow, 1624. [S. STAROWOLSKI], Robak sumienia zlego czlowieka, Krakôw, 1635, —, Reformacja obyczajowpolskich, Cracovie, 1649. S. SYRENIUSZ, Zielnik herbarzem, Krakow, 1611 Sebastian SLESZKO WSKI (Slescovius), Odkrycie zdrad zlosliwych ceremonie, tajemnych rad, praktyk szkodliwych zydowskich, Braniewo, 1621, impr. G. Schönfels, —, Upatrzyli i nalezli pozytek Rzplej, Braniewo, 1621. WAGLICKI, Obzalowanie wyuzdanej swa wolej zydowskie, 1631 S. ZAREMBA, Okulary na rozchuchy w Koronie, 1623. Stefan ZUCHOWSKI, Oglos procesow kryminalny na Zydach о rôzne ekscesy, takze morderstwo dzieci, osobliwiewSandomierzur. 1698, Warszawa, 1700. —, Procès kryminalny о niewinne dzieciç Jerzego Krasnowskiego., s.L, 1713. Autres ouvrages anciens imprimés A. Samuel ABOAB, Debhar Shemuel (en hébreu, consultations de Samuel), Venise 1702. Akta grodzkie iziemskie z czasow RzeczypospolitejPolskiej, Lwôw, 1868-1935, 25 tomes, (en abrégé : A. G. i Z.). Akty izdawajemyje Vilenskoju Archeograficzeskoju kommissieju dla rasbora drievnich aktov, Wilno, 1865-1915, t. I-XXXIV. Akta sejmikowe wojewôdztwie krakowskiego, Adam PRZYBOS
édit., t. II/2 (1649-1660), Wroclaw, 1955. Akty izadavaemye Vilenskoju Archéogrqfïceskoju Kommissieju, Vilna, 1865-1914. Jerzy-Kazimierz ANCUTA, Prawo zupelne wiary katolickiej w Koronie i W.X.L. Przeciwprawu upragnionemu Dysydentôw i supplici libello i w suplemencie przywilejow i ustaw ; na Seym powszechny zgromadzonemu w Grodnie
652 Entre tolérance et exclusion roku 1718 w lacinskim jçzyku wystawione i przetlumaczone przez Leona PRUSZANOWSKIEGO, s.L, 1767,420 p. ANONYME, Wïara chrzescijanska przeciwko Alkoranowi przez Alkoran spokoynie obrobionay utwierdzona, Poznan 1697. ANONYME, Alkoran na wywrôcenie wiary chrzescijahskie, od Machometa spisany, Alkoranem to jest kontradykcjami swemu wlasnemu wywrôconyyz pocztu Ksiqg Boskichwypisany, abo wyrzucony, 1699 r. ANONYME, Zle i dobrze о pismo stosujqcy siç doPisma pod tytulem Zgoda i niezgoda z autorem uwag nadzyciem Jana Zamoyskiego, s.L, 1788. ANONYME, List oyca do syna. , 1789. ARAKIEL DI TAURIS, Le livre des histoires (en arménien), Amsterdam, 1669. Archiv Jugozapadnoj Rossii dlja razbora drevnih aktov, Kiev, 1859-1904. Jean-Louis AUBERT, dans Œuvres complètes de saint Augustin, traduites рощla première fois en français, sous la direction de Μ. RAULX, Bar-Le-Duc, L. Guérin Cie, éditeurs, 1869. Konstanty AWEDYK (s.j.), Opisanie wszystkich dworniejszych okolicznosci nawrôcenia do wiaryswiçtej Contr-Talmudystôw albo historia krôtka, ichpoczqtki i dalsze sposoby przystçpowania do wiary swiçtej wyrazajqca, Lwôw 1760. B. N.-N. BANTYSZ-KAMIENSKIJ, Istoriczeskoje Izviestie о voznikszej w Polszie Unii, Moskwa, 1805. Pierre BAYLE, Dictionnaire historique et critique, Amsterdam, 1734. Joanna BДKOWA, Szlachta wojewôdztwa krakowskiego wobec opozycji Jerzego Lubomirskiego w latach 1661-1667, Warszawa, 1974, 192 p. Robert BELLARMIN, De potestate papae an et quatenus in reges et quatenus in reges et principes saeculares jus et imperium habeat, Paris, 1610. Clément
BENELBAZ, Le principe de laïcité en droit public français, Paris, L’Harmattan, 2011. Jean BÉRENGER, Histoire de l’Empire des Habsbourg (1273-1918), Paris, 1990. Mathias BERSOHN, Dyplomatarjusz dotyczqcy Zydôw, Warszawa, 1910. Bibliotheca Fratrum Polonorum, Amsterdam, 1668. J. BIALOBOCKI, Zegar czasôw krölestwapolskiego, Kraköw, 1661. Marcin BIELSKI, Kronika, to jest historyja swiata, Kraköw, 1594. Sergueï A. BIERSZADSKIJ, Russko-jewrejskij archiv; Dokumenty i materialy dla istorii evrej v Rossi, t. III, Saint Pétersbourg, 1908. Birzu dvaroteismo kingos (1620-1745) (en lituanien), opr. R. RAUDELIVNAS et coll., Vilnius, 1982.
Sources et bibliographie 653 Mgr François BOSQUET (évêque de Lodève), éditeur du Pugiofldei de Raymond (Ramôn) MARTIN (dominicain catalan du хше siècle), Paris, 1651. Jean BOUCHER, Bouquet sacré composé des plus bellesfleurs de la Terre Sainte, Marie-Christine GOMEZ-GERAUD édit., Paris, 2008. Xavier de BOURBON-PARME et alii, Les Chevaliers du Saint-Sépulcre, Paris, 1957, Fayard, 184 p. Cardinalis de Laurea [BRANCATUS] Epitome Canonum Bullarum, Venetis, 1706. K. BRONSKI, Apokrizis, Wilno, 1597. Martin BUBER, Les récits hassidiques, Édition du ROCHER, 1978. Bullari Benedicti PapaeXIV, Mechliniae, 1827. Vince BUNYITAY, A varadipüspököka szamiizetés és az ujraalapitas koraban, Debrecen. 1935. C. Jean CALVIN, Institution de la religion chrétienne, Paris, 1859. —, «Avertissement sur les reliques» (1543, lre édition) dans Œuvres complètes, La Pléiade, Paris, 2009, Francis HIGMAN et Bernard ROUSSEL édit. Démétrius CANTEMIR dans son Histoire de l’Empire ottoman, 1743, 2 vol., reprint, Lavauzelle, Panazol, 2007. Dom Rémi CEILLIER, Histoire Générale des auteurs sacrés et ecclésiastiques, t. XV, Paris, 1748. Pierre CHAMPION, Henri III, roi de Pologne (1573-1574), Paris, 1943, 322 p. J. CHRAPOWSKI, Diarjusz, t. II, opr. A. RACHUBA et coll., Warszawa, 1988. P. CHEVALIER, Histoire de la guerre des Cosaques contre la Pologne, Paris, 1665. Giovanni-Francesco COMMENDONE, Pamiçtniki о dawnej Polsce (Mémoires sur l’ancienne Pologne), en polonais, Jan ALBERTRANDI (édit), Vilna, 1851. Abbé COYER, Histoire de Jean Sobieski, Amsterdam, 1762. Tadeusz CZACKI, « O Tatarach», dans : Pomniki Historii i
Literatury polskiej, wyd. Μ. WISZNIEWSKI, t. II, pp. 103-104, Krakôw, 1835. Tadeusz CZACKI, O Zydach i Karaitach, Wilno, 1807. —, “O litewskich i polskich prawach”, t. II, dans Pomniki historii I literatury polskiej, édité par Μ. WISZNIEWSKI, Krakôw, 1835. —, Rozprawa о karaimach, dans Dziela, Poznari, 1845. Marcin CZECHOWICZ, Odpis Jakuba Zyda z Belzyc na dialogi Marcina Czec/zowzcza, Krakôw, 1581.
654 Entre tolérance et exclusion —, Rozmowy chrzyscianskie, ktôre z greckiego nazwiska dialogamizowiq. édité par L. SZCZUCKI, Warszawa-Lôdz, 1979. J. CZUBEK, Pisma polityczne z czasôw rokoszu Zebrzydowskiego, 1606-16108, Krakow, 1918. Dziennik sejmôw watnych koronnych 1555 i 1558, wyd. Braci Lubomirskich, Krakow 1869. Piotr CZYZEWSKI, Alfurkan tatarski prawdziwy czterdziesci czçsci rozdzielony, Wyd. zrôdla, Artur Konopacki, Bialystok, 2013. D. Théophile DAGUINDEAU, L’Esprit chronologique de l’histoire sacrée et prophane (sic), depuis la création jusqu’à présent, Paris, 1672. L. DAYAN, L’Archivio centrale deipadre Mechitaristi di Venezia (en arménien), Venezia, 1930. Benedict De CACHE, Obrady sejmu wielkiego w swietle relacji posla austriackiego w Warszawie; raporty. do kanclerza W. Kaunitz w Wiedniu (styczen, sierpien 1792), édité par Henryk KOCÔJ, Warszawa, 1988,208 p. J.F. DE LE ROI, Die evangelische Christenheit und die Juden, s.l., 1725. Diariusz Walnej Rady Warszawskiej z roku 1710, wyd. R. MIENICKI, Wilno, 1928. Documenta Pontificium romanorum historiam Ucrainae illustrantia, P. Atahanasius G. WELYKYJ (OSBM) edit., Roma, 1954,1.1 et II, Roma, 1953-1954. Documents servant à éclaircir l'Histoire des provinces occidentales de la Russie ainsi que leurs rapports avec la Russie et la Pologne, Saint-Pétersbourg, 1865, 658 p., en russe et en français. Jean DORIGNY (s.j.), La vie du père Antoine Possevin, de la compagnie de Jésus, Paris, 1712. Gaston et Monique DUCHET-SUCHAUX, Les ordres religieux. Guide histo rique, Paris, 1993. E. Johan Andreas EISENMENGER, Entdecktes
des Judentums, Frankfurt, 1700. Jacob EMDEN, Toratkanot, Amsterdam, 1725 et aussi Jaakow (Jacob) EMDEN, Zot tora ha-kanaot, Lwôw, 1870. Colette ESTIN, Contes etfêtes juives, Paris, 1987.
Sources et bibliographie 655 Jôzef FELDMAN, Czasy saskie - wybôr zrôdel, Krakow, 1928. Claude FLEURY, Murs des Israelites et des Chrétiens, Paris, 1682. Andrzej FRYCZ-MODZEWSKI, De Republica emendada., édit. Casimirus KUMANŒCKI. —, Commentarium de republica emendanda, Cracovie, 1551. —, Opera omnia, edidit Casimirus KUMANŒCKI, Warszawa, 1953-1960. G. C. GALANUS, Conciliatio Ecclesiae Armenae con Romana, t. 1-3, Romae 1651-1690. Stefan GARCZYNSKI, Anatomia Rzeczypospolitej polskiej, 1750. Gedalia mi-SEMECZ, Szaalu szalon Jeruszalajim, Berlin, 1716. A.-M. GÉRARD, Dictionnaire de la Bible, Paris, 1989. A. GRABOWSKI, Ojczyste spomniki, Krakow, 1845. Antoine-Maria GRATIANI, La vie du cardinal Jean-François Commendon, traduit de 1’Italien par Monsieur Fléchier, Paris, 1680. H. Pinkas vaad arba aracot, en hébreu, édité par I. HALPERIN, Jérusalem, 1945. Nathan N. HANNOVER, Javein meçula (en hébreu : Le marais profond), traduc tion polonaise par Majer BALABAN, dans : Franciszek G A WRONSKI (édit.), Sprawach i rzeczach ukrainskich, Lwôw, 1914, Voir pp. 15-16. Il existe une version française du texte, due à Jean-Pierre OSIER, Lefond de l’abîme. Les juifs dans la tourmente des guerres cosaco-polonaises (1648-1650), Paris, CERF, 1991publiée à Paris, 1982,109 p. Benedikt HERBEST, Wiary kosciola Rzymskiego Wywody y Greckiego niewolnistwa Historya, Krakôw, 1586. Historia panstwa i prawa Polski, 1.1 do polowy xv wieku, Juliusz BARDACH (rédakt.), Warszawa, 1965. G. HOFFMAN, Documenta Concili Fiorentini de Unione Armenorum, Romae, 1935, II, p. 22 et Bullarium diplomaticum et privilegiorum
SS. Rom. Pontificum, Augustae Taurinorum, MDCCCLXV.
656 Entre tolérance et exclusion I. ISAAC DE TROKI, Hizzuk Emunah, traduit en anglais par Moïse MOCATTA, Londres 1851. Israël ISSERLEIN, Sefer trumat ha-deszen, Jérusalem, 1990. Daniel-Ernest JABLONSKI, Das Betrübe Thorn, Berlin, 1725. Μ. JASKIER, Iuris municipalis Magdeburgensis liber vulgo Weichbild nuncupatus, Cracovia, 1602. Jehuda ben CHEMOUEL-Le-HASSID, Sefer hassidim. Le guide des hassidim, traduit de l’hébreu et présenté par le rabbin Édouard GOUREVITCH, préface de Josy EISENBERG, Paris, 1988, Cerf, 556 p. Mikolaj JEMIOLOWSKI, Pamiçtnik dzieje Polski zawierajqcy (1648-1679), Opr. Jan DZIEGIELEWSKI, Warszawa, 2000. Franciszek-Salezy JEZIERSKI, Ktospiszqcyz Warszawy, Warszawa, 1790. —, Niektore wyrazyporzqdkiem abecadla., posthume, 1791. Tomasz Jan J0ZEFOWICZ, Kronika miasta Lwowa od 1634 do 1690, traduite du latin en polonais par Piwocki, Lwôw, 1854. Judaica Lublinensia. Materialy zrôdlowe do dziejôw w ksiçgach grodzkich lubelskich, oprac. Henryk GMITEREK, Lublin, 2001. K. Josef KARO, Maggid mesharim, en hébreu, Amsterdam, 1708. Joseph KATZ, Chérit Jozef, en hébreu, Cracovie, 1550. Tomasz KEMPA (Thomas a KEMPIS), MikolaJ-Krzystof Radziwill, Sierotka (1549-1616), Wojewoda Wilenski, Warszawa 2000, Semper, 381 p. J.X.L. KISZKA, Synodprowincjonalny Ruski w miescie Zamosciu w r. 1720, Wilno, 1735, traduit par Policarp FILIPOWICZ, chez les pp. basiliens, 228 p. Jçdrzej KITOWICZ, Opis obyczajôwzapanowania Augusta III, Warszawa, 1985. F. KLEYN (s.j.), Coram iudicio memoria Nicolai. Dembowski. expedita, Lviv, typ. S.S. Trinitatis, 1758, 186 p. O. KLOPP, Corrispondenza
epistolare tra l’Imperatore Leopoldo Primo ed il Padre Marco d'Aviano, Gratz 1888. Klucz do raju : ksiçga Tatar w litewsko-polskich z xvin wieku (La clé pour le paradis : le livre des Tatars lituano-polonais du xvme siècle), sous la direction de Hemyk JANKOWSKI et Czeslaw LAPICZ, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa, 2000, 256 p.
Sources et bibliographie 657 F. KLUCZYKOWSKI, Akt a do dziejôw krôla Jana III-go sprawy roku 1683 a osobliwie wyprawy wiedenskiej wyjasniajqce, Krakôw, 1883. Jan KOCENIAK, “Kosciôl i Panstwa w epoce Sasôw” dans B. KUMOR et coll., Historia Kosciola w Polsce, Poznan-Warszawa, 1974, t. 2. Wespazjan KOCHOWSKI, Annalium Polonia, Climacter III, Krakôw, 1683. Henryk KOCÔJ, Wielka rewolucjafrancuska a Polska, Warszawa, 1987,297 p. —, Kartaz dziejôw stosunkôw Polski z rewolucyjna Francja. Posel rewolucyjnej Francjiw Warszawie, 1791-17932, Krakow 1972,137 p. Compte-rendu par Daniel BEAUVOIS, dans Annales historiques de la Révolution française, 1973 (214), pp. 613-615. Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 1, Ignacy ZAKRZEWSKI édit., Poznan 1877-1881. Hugo KOLL^TAJ, Do Stanislawa Malachowskiego. anomyma listôw kilka, Warszawa, 1788-89. —, Prawo polityczne narodupolskiego, Warszawa, 1789. —, Pamiçtnik о stanie duchowienstwa, J.-K. ZUPANSKI (édit. ), Paryz 1840, Cardinal Léopold KOLLONICH, Le Plan de réorganisation de la Hongrie (1688). Das Einrichtungswerk des Königreiches Ungarn. Edité et traduit de l’allemand par Jean BÉrenger. Paris, Honoré Champion, 2011. Stanislaw KONARSKI, O skutecznym rad sposobie albo о Utrzymywaniu Ordynaryjnych Seymow, 1761/63. Konfederacja Warszawska 1573, wielka karta polskiej tolerancji, wyd. Μ. KOROLKO i J. TAZBIR, Warszawa, 1980, Pax, 56 p. Μ. KROCHMAL, Zemach Zedek, en hébreu, Amsterdam, 1675. Marcin KROWICKI, Chrzescijanskie a zalobliwa napominanie do Najjasniejszego Jego Krôlewskiej Milos ci Majestatu i do wszystkich panôw wielkich, malych, bogatych
i ubogich, Magdebourg, 1554, B. OTOWINSKA et J. TAZBIR (edit.), Warszawa, 1969. I. KULCZYNSKI, Specimen Ecclesiae ruthenicae, 2e édition, Paris, 1859. Jan-Alozy KULESZA (s.j.), Wiara Prawolaswna wschodnicy cerkwi, Wilno, 1704. L. Gilbert de LANNOYE, Voyages et ambassades, Mons, 1840. Isaac de LAPEYRÈRE, Du Rappel des juifs, 1643. Texte original présenté et édité par Fausto PARENTE, traduit de l’italien par Mathilde ANQUETILAULETTA, Paris, 2012. Honoré Champion, 176 p. Pierre Le BRUN, Explication de la messe contenant les dissertations historiques et dogmes sur les liturgies., Paris, 1726.
658 Entre tolérance et exclusion Le Grand dictionnaire historique DU Moreri, Paris, 1759. Jean LE LABOUREUR, Histoire et relation de voyage de la Reine de Pologne. et un traité particulier du royaume de Pologne, de son gouvernement ancien et moderne, Paris, 1648. Léon de MODÈNE, Les juifs présentés aux chrétiens. traduit par Richard SIMON suivi de Comparaison des cérémonies des Juifs et de la discipline de l’Église. édition par Jacques LE BRUN et Guy G. STROUMSA, Paris, Belles Lettres, 1998. Stanislas LESZCZYNSKI, Glos wolny wolnosc ubezpieczajqcy, Nancy, 1749. _ -, Conversation d’un européen avec un insulaire du royaume de Dumocal, 1754. Joachim LELEWEL, Histoire de Pologne, Paris, 1844. Les conciles oecuméniques, sous la direction de G. ALBERIGO, 2 vol., Paris, 1994. Liber generationisplebeanorum (liber chamorum), édité par W. DWORCZACZEK et coll., Warszawa, 1963,2 vol. Michael LILIENTHAL (1686-1750), Der Thornschen Tragoedie., Köenigsberg, 1725. Marc LIENHARD, Martin Luther, un temps, une vie, un message, Genève 1991. Juste LIPSE, Politicorum sive civilis doctrinae (Lespolitiques ou doctrines civiles de luste Lipse où est principalement discouru de ce qui appartient à la prin cipauté avec le traité de la constance), Paris 1597. Litterae S.C. de Propaganda fide, A. WIEKYKI (édit.), Romae, 1956, vol. II (1710-1730). Martin LUTHER, “De la papauté de Rome”, dans Œuvres complètes édit. Marc LIENHARD, Paris, Gallimard, 1999,1.1, pp. 535-588. —, Des Juifs et de leurs mensonges (1543). Édition critique. Traduit de l’allemand par Johannes HONIGMANN. Introduction et notes
par Pierre SAVY, Paris, Honoré Champion, 2015. L Czeslaw LAPICZ, Kitab Tatarôw litewsko-polskich, Torun, 1986. Jerzy LÔJEK, Ku naprawie Rzeczypospolitej. Konstytucja 3 maja 1791, Warszawa, 1988, Interpress.
Sources et bibliographie 659 Μ. MAGHAKIA (archev. des Arméniens), The Church ofArmenia and her history, doctrine, administration, inside structure, liturgy, literature, present, 1912, traduit en anglais par Gregory MARCAR, Reprint, Yerevan, 2016,215 p. Louis MAIMBOURG (s.j.). Histoire de l’arianisme, Paris, 1682. C. ΜΑΝΕΝΙΊ, Tratatus de potestate iuridictionis., Roma, 1707. Robert MANTRAN, « L’État ottoman au χνιπθ siècle : la pression européenne », dans Histoire de l’Empire ottoman, sous la direction de R. MANTRAN, Paris, 1989. Materialy do dziejow reformacji w Krakowie, opr. Roman ZELEWSKI, Wroclaw, 1962. Materialy do dziejow Sejmu czteroletniego (ensuite cité M.D.S.C.), Opracowali A. EINSENBACH, Jerzy MICHALSKI, Emanuel ROSTWOROWSKI, Janusz WOLINSKI, Wroclaw, Warszawa, Krakow, 1969. t. VI (2). W. MIASKOWSKI, Diariusz podrôzy do Perejaslawia i traktowania tamtejszego z Chmielnickim panôw komisarzow polskich. 17 marca 1649 édité par J. MICHALOWSKI dans Ksiçgapamiçtnikôw, Krakow, 1864, pp. 369-381. N. Jan-FerdynandNAX, Uwaginaduwagami, czyliobserwacjenadKsiqzkaKtöra w roku 1785 wyszlapodtytulem, Uwagi., Warszawa, 1789. Jakub NAYMANOWICZ, Responsio adfamosum libellum a Patribus Societatis Jesu in Academiam Cracoviensem scriptum, Krakôw, 1626. W. NEKANDA-TREPKA publia entre 1624 et 1640 le Liber generationis plebeanorum (liber chamorum), édité par W. DWORCZACZEK et coll., Warszawa, 1963. Adolf NEUBAUER, Am der Petersburger Bibliothek. Beitrag und Dokumente zur Geschichte des Karäertums und der Karaïshen Literatur, Leipzig, 1866. Stefania OCHMANN-STANISZEWSKA, Zdzislaw
Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawodoktrynapraktyka, tom II, Wroclaw 2000. Ojczyste spomniki w pismach dawnej Polski, relacje, pamiçtniki., wyd. A. GRABOWSKI, t. I-II, Krakôw, 1845. S. OKOLSKI, Diariusz transakcje wojenny miçdzy wojskiem koronnym i zaporoskim, édité par K. J. TUROWSKI, Krakôw, 1859.
660 Entre tolérance et exclusion Opisanie dokumentov arkhiva zapadnorusskikh uniatskich mitropolitov, SaintPétersbourg, 1897. t.l (1470-1700), t. II (1700-1839). Samuel ORGELBRAND, Encyclopediapowszechna, Warszawa, 1868. S. ORZELSKI, Bezkrôlewia ksiqgosmioro, 1572-1576, wyd. E. KUNTZE, Krakôw, 1917, p. 8-88, série: «Scriptores rerumPolonicarum», vol. XXII. P. Blaise PASCAL, Les Provinciales ou les Lettres écrites par Louis de Montalte à un provincial de ses amis et aux RR.PP. Jésuites, édition COGNET L., Paris, 1965. Franz-Luthar PHILIPPI, « Weg zu Jerusalem», dans Die wahre Gott Gelassenheit der Ertz Vaters Abrahams., 1715, s. 1. Aloïse-Marie PIDOU, «Breve relazione dell’о stato, principii e progressi del missione apostolica agli Armeni di Polonia. », traduit en polonais et publié par Adolf PAWINSKI, Dzieje zjednoczenia Ormian polskich z kosciolem rzymskim wxniw. Z dwôch rçkopisôw wloskiego i lacinskiego w przekladzie polskim, Zrôdle dziejowe, t. II, Warszawa, 1876. Franciszek PIEKOSINSKI, Prawa, przywileje i statuty m. Krakowa (1505-1795), Krakôw, 1885-1909. Gaudencjusz PIKULSKI, Zlosc zydowskaprzeciwko Bogu i blizniemu. na objasnienie Talmudystôw, Lwôw, 1760, 790 p. Stanislaw PONIATOWSKI, Listy ziemianina, 1740. Antonio POSSEVINO, Moscovia, Wilno, 1586 (réédition à Rome en 1592). Privilei nacional’nix gromadmiasta L ’vov XIV-XVII1 st — Zbirnik dokumentiv, Μ. KAPRAL’eJô., L’viv 2000. Jan POSZAKOWSKI (s.j.), Nauka pp. dysydentôw z naukq starodawnego Kosciola zniesiona, Wilno, 1733. Procès de Valentin Gentilis et de Nicolas Gallo (1558)publié d’après les docu ments
originaux, par Henri FAZY. Imprimerie Ziegler, Genève, 1878. R. Mikolaj-KrzyStof RADZIWILL, Podrôz do Ziemi Swiçtej Syrii i Egiptu (15821584), opracowal Leszek KUKULSKI, Warszawa, 1962. —, Memoriale rerum gestarum in Poloniae (1632-1656), édit. A. PRZYBOS A. et R. ZELEWSKI, Wroclaw, 1968-1975, 5 vol. Rabbi Moshes ben Naphtali Hirsh RIVKÈS, Beer ha Golah, (Commentaires du Chhoulhan aroukh), en hébreu, Amsterdam, 1661. Edward RASTAWIECKI, Slownik malarzowipolskich, Warszawa, 1851-1857.
Sources et bibliographie 661 Recueil de traités, conventions et actes diplomatiques concernant la Pologne (1762-1862) par le Comte D’ANGEBERG [Léonard CHODZKO], Paris 1862. Relationes missionariorum de Hungaria et Transilvania (1627-1707), edidit Istvan György TOTH, Budapest-Roma, 1994,457 p. Thomas RÖMER, Dieu obscur: Cruauté, sexe et violence dans l’Ancien Testament, Paris, Labor et Fides, 2009. S. ROSZKA-[STEFANOWICZ], Cronografia, 1709 (en arménien), édit. H. OSKIAN, Vienne, 1964. ROUSSEAU, Jean-Jacques, Considérations sur le Gouvernement de Pologne, 1778. Extrait du projet de paix perpétuelle de l’abbé de Saint Pierre (1713 et 1717) commenté par Jean-Jacques ROUSSEAU (1775) traduit en polonais par Kajetan SKRZETUSKI. Erazm-Edward RYKACZEWSKI, Relacje nuncjuszôw apostolskich 1 innych osôb о Polsce, 1548-1690,2 vol., Paris-Berlin, 1864. STANISLAS-AUGUSTE, Mémoires, éditées par Anna GRZESZOWIAKKRWAWICZ et Dominique TRIAIRE, Paris, 2012, Institut d’études slaves et Bibliothèque polonaise, 861 pages. Il existe une traduction polonaise de cet ouvrage: Pamiçtniki Stanislawa Augusta, antologia, Tiumaczenie: Wawrzyniec BRZOZOWSKI, Wstçp : Anna GRZESZOWIAK-KRWAWICZ, Séria : Biblioteka Lazienek Krôlewskich, Wydawnictwo : Muzeum Lazienki Krôlewskie w Warszawie, 2014. Stanislaw SARNICKI, Statuta i metrykaprzywilejôw koronnych., Krakôw, 1594. J. SAWICKI, Concilia Poloniaezrôdla i studia krytyczne, (Concilia Poloniaesources et études critiques), en polonais et en latin, Wroclaw, 1955. Gerhard SCHNEEMANN, Collectio Lacensis, Fribourg-en-Brisgau, 1876. Giovanni de SERPOS, Compendia
storico di memorie cronologiche concernendo LaReligione e la morale dellaNazione Armena., Venezia, 1786. Piotr SKARGA, Zywoty swiçtych mçczennikôw, Wilno, 1579, Krakôw, 1585. —, О jednosci kosciola bozego oraz synod Brzeski i obrona synodu brzeskiego, Vilnius, 1577, puis Krakôw, 1590. —, Na threny i lament Theophila Orthologa, Krakôw, 1610. Menahem Mendel SLATKINE, Journal d'un rabbin lituanien du xvnf siècle, traduit de l’hébreu par Claire DARMON, préfaces et notes de Daniel TOLLET, avant-propos de Michel-Édouard SLATKINE, présentation de Claude BONTEMS, Paris, 2020, Honoré Champion, 431 p.
662 Entre tolérance et exclusion Wladyslaw SMOLENSK!, Ostatni roksejmu wielkiego, Krakôw, 1897. —, Konfederacja targowicka, Krakôw 1903 (en ligne sur le site Wielkapolska biblioteka cyfrowa). Melecjusz SMOTRTTSKIJ, Threnos, tojest lament wschodniej Cerkwie, Wilno, 1610. Jan SOBIESKI, Listy do Marysienki, éditées en polonais par Leszek KUKULSKI, Warszawa, 1970, Czytelnik, 648 p. Faust SOCIN, Bibliotheca Fratrum Polonorum (Opera Socini), Irenopoli (Amsterdam), 1656. Carlos SOMMERVOGEL (s.j.) : Bibliothèque de la compagnie de Jésus, Louvain 1960. Stanislaw STASZIC, Uwagi nad Zyciem Jana Zamoyskiego, Warszawa, 1785. S. STAROWOLSKI, Polska, albo opisane polozenia Krôlestwo Polskiego, Warszawa, 1975. I. STEBELSKI, Chronologia, Lwow, 1866. Stanislaw-Antoni SZCZUCKA, Eclipsis Polonae orbipublico demonstrata, 1709, Jôzef SZUJSKI, Diariusz sejmöw koronnych, 1548, 1553, 1570,Krakow, 1872. T. Pierre-André TAGUIEFF, Criminaliser lesjuifs, le mythe du « meurtre rituel » et ses avatars (antijudaïsme, antisémitisme, antisionisme), paris, 2020. Stanislaw TEMBERSKI, Annales (1647-1672), édité par W. CZERMAK, dans Scriptores rerum polonicarum, Warszawa, 1897, t. XVI. Theatrum Europeanum, gazette fondée par Matthäus Merian et publiée en alle mand entre 1618 et 1738. Augustin THEINER, Monuments historiques relatifs aux règnes d’Alexis Michailowitch, ., Pierre le Grand, czars de Russie, Rome, impr. du Vatican, 1859,556 p. —, MonumentahistoricaPoloniae etLituaniae ex tabulariius de prompta, Rome, 1860-64, D. TOLSTOI, Le catholicisme romain en Russie, Paris, 1863. Istvan György TOTH, Budapest-
Roma, 1994,457 p. traduit en français : Politique et religion dans la Hongrie du xnf siècle. Lettres des missionnaires de la Propaganda Fide, Paris, 2004, Honoré Champion, 445 p. Trois lettres de Μ. Drelincourt à Mgr le prince Ernest de Hesse, GenèveCharenton, 1664. Wojciech TYLKOWSKI (s.j.), Zarzuty dysydenckie okolo wiary i na nie odpowiedzi katolickie, Wilno, 1718. Samuel TWARDOWSKI, Przewaznej legacji jasniej oswieconego ksiçcia Krzystofa Zbaraskiego od Zygmunta III do Cezarza tureckiego Mustafy z r 1621., Krakôw, 1633.
Sources et bibliographie 663 V. Emer de VATEL, Le droit des gens, ou principes de la loi naturelle appliqués à la conduite et aux affaires des nations et des souverains, Londres, 1758. VOLTAIRE, Mélanges édition de Jacques VAN DEN HEUVEL et préface d’Em manuel BERL, collection «Bibliothèque de la Pléiade» (n° 152), Paris, 1961. W. Wiktor WASIK, Historiafilozofiipolskiej, Warszawa, 1958, Pax. S. WEISSEN, Raj duszny. To iestmodlitwypospolite., Torun, 1672. François WENDEL, Calvin, sources et évolution de sa pensée religieuse, Genève, 1985. Michal WISZNIEWSKI, Historya literatury Polskiej, Krakôw, 1857 Jerzy WOJTOWICZ, « Prôby ocalenia i odzyskania niepodleglosci w oparciu о Francje (od pol. xvin w do 1806)» dans Polska-Francja, dziesiçc wiekôw zwiqzkôw politycznych, kulturalnych i gospodarczych, sous la direction de Andrzej TOMCZAK, Warszawa, 1988, 668 p. H.-D. WOJTYSKA, Acta nuntiaturae Polonae, Roma, 1990 sq. Jôzef WYBÏCKI, Listypatriotyczny, Warszawa, 1777-78. Z. Jôzef Andrzej ZALUSKI, Dwa miecze katolickiej w krôlestwie ortodoxeyskim odsiecze, przeciwko nastarczy pp. dysydentôw. Warszawa, 1731. Andrzej-Chryzostom ZALUSKI, Epistolae Historico-familiares, 1.1-3, Braniewo, 1709-1711 ett. TV, Wroclaw, 1761 (Jôzef Jçdrzej Zaluski edit.). Krystyna ZIENKOWSKA, Stanislaw August Poniatowski, Wroclaw, Warszawa, Krakow, 2004. Z Cyprian ZOCHOWSKI, Colloquium lubelskie, miçdzy zgodna i niezgodna brada narodu ruskiego wigorem konstytucjej warszawskiej na dzien 24 stycznia anno 1680, zlozone, Lwöw, 1680.
664 Entre tolérance et exclusion C. Livres et articles 1. Dictionnaires et ouvrages de référence A. N. AKINEAN, Mose IIIDatevadzi. et son temps (en arménien), Vienne, 1936. Johan ALZOG, Histoire universelle de l’Église, traduit de l’Allemand par l’abbé I. GOSCHLER et alii, Paris, 1881, 5 vol. Evgeniï-Viktorovich ANISIMOV, The reforms of Peter the Great. Progress through coercion in Russia. The New Russian history, Armonk, 1993. Anonyme, Zydzi czyli potrzeba reformowania Zydôw w Rzeczypospolitej polskiej, 1785. B. A. BARAN, « Propaganda’s concern for the church in Ukraine and Belorussia », dans Sacrae congregations de propagandafide, Rome, 1972, sous la dir. de Jozef MEZLER, vol. V2. Bohdan BARANOWSKI, Kultura ludowa xvn i xvni w. na ziemiach Polski srodkowej, Lôdz, 1971. Salomon W. BARON, A Social and Religious History of the Jews, New York, Columbia University press, 1957, t. V. Cardinal Cesare BARONIUS, Annales ecclesiastices a Christo nato ad annum 1198, éd. Mansi, Lucques, 1738-1759, rééd. Bar-le-Duc, 1869. P.N. BATIUSHKOV, Kholniskie Rus, Pétersbourg, 1887. Jean BAUMGARTEN, «Introduction à la littérature yiddish ancienne», dans PARDES, 1985 (2)pp. 30-56. —, Introduction à la littérature yiddish ancienne, Paris, 1993, Cerf, 530 p. Jan Beaudouin DE COURTENAY, Poparcie uwag nadzyciem Jana Zamoyskiego, s.L, 1788. Brigitte Miriam BEDOS-REZAK, «Tolérance et raison d’État: le problème juif», dans L'État baroque, regard sur la pensée politique de la France du premier xnf siècle, textes réunis par Henri MECHOULAN, Paris, 1985. Marc BELISSA, « Les Lumières, le Premier Partage
de la Pologne et le Système politique de l’Europe», dans Révolution française, n° 3, avril-juin 2009, pp. 57-92. Yves-Marie BERCÉ, Lorette au xvf et xvif siècle. Histoire du plus grand pèle rinage des Temps modernes, Paris 2011, 370 p. Biblioteca Dissidentium, sous la direction d’André SEGUENY, Baden-Baden, 1987 et sq.
Sources et bibliographie 665 Robert BIRELEY, The Counter reformation Prince; anti-Machiavellianism or Catholic statecraft in Early modern Europe, Chapel Hill and London, The University of North Carolina Press, 1990, 310 p. J. BILANYCH, Synodus Zamostiana an. 1720 (eins celebratio, approbatio et momentum), Romae, 1960, Analecta Ordinis Sancti Basilii Magni, series II, sectio I, t. XI. Birzq dvaroteismo kinkos (1620-1745), opr. R. RAUDELIVNAS et coll., Vilnius, 1982. Bernard BLUMENKRANZ, Le Juif médiéval au miroir de l’art chrétien, Paris, 1966, 158 p. Maria BOGUCKA, HoldPruski, Warszawa, 1982, Wydawnictwo Interpress. Maria BOGUCKA, Dzieje kulturypolskiej do 1918 r., Wroclaw, 1987. P. BORAWSKI, “Sytuacja prawna ludnosci tatarskiej w Wielkim Ksiçstwie Litewskim (xvi-xviiiw)”, dans Acta Baltico-Slavica, 1983, t. 15. IDEM et A. DUBINSKI, Tatarzy Polscy ; dzieje obrzçdy, legendy, tradycja, Warszawa, 1986. Louis BREHIER, Le schisme oriental duxf siècle, Paris, 1899. R. BRYKOWSKI, “Tatarskie meczety w Rzeczypospolitej” dans Ochrona zabytkôw, 1988, n° 3, pp. 152-172. Andrea BUSIRI VICI, I Poniatowski e Roma, Firenze, 1971, 504 p. Mateusz BUTRYMOWICZ, Sposôb uformowania zydôw polskich w potçznych krajowi obywateli, Warszawa, 1789. Jan Stanislaw BYSTRON, Dzieje obyczajôw w dawnej Polsce, Warszawa, 1976. C. Pierre-Thomas CAMELOT, Les conciles d’Éphèse et de Chalcédoine: 431 et 451, Paris, 2006. Elisheva CARLEBACH, Divided souls — converts from Judaism in Germany, New Haven-London, 2002. Paul CAZIN, Le prince-évêque de Varmie, Ignace Krasicki (1735-1801), Paris, 1940,315 p. Olivier
CHALINE, La bataille de la Montagne Blanche, Paris, Noesis, 2000. K. CHARALAMPOVIC, Zapadno-russkijapravoslavyja skoly, Kazan, 1898. Lucijna CHAREWICZOWA, Klçski zaraz w dawnym Lwowie, Lwôw, 1930, Bibi. Lwowska n° 28. Jean-Claude CHEYNET, Le monde byzantin, P.U.F., t. II, Paris, 2006. Juliusz CHROSCICKI et Andrzej ROTTERMUND, Atlas architektury Warszawy. Warszawa, Wydawnictwo Arkady, 1977.
666 Entre tolérance et exclusion Aurélie COLLART, La route vers l’émancipation des juifs européens (XIXe et XXe siècles) ; anthologie et études comparée des discours parlementaires, Bruxelles, 2016, Didier Devillez, 220 p. L. CRISTLANI, «socinianisme» dans Dictionnaire de Théologie catholique, Paris, 1941, t. XIV, col. 2326-23-34. Tadeusz CZACKI, Dziela, t.3, Poznan, 1845. Wladyslaw CZAPLINSKI, O Polsce siedemnastowiecznej ; problemy i sprawy, ■ Warszawa, 1966. —, Wladyslaw IV ijego czasy, Warszawa, 1976. J. CZUBEK, Pismapolitycznez czasôw rokoszu Zebrzydowskiego, 1606-16108, Krakéw, 1918. Ilarion C. CISTOVIC, Dissidentskij vopros v Poise v pervoj polovinie xvui v, Saint Pétersbourg, Académie des Sciences, 1880. D. Gilbert DAHAN, Les intellectuels chrétiens et les Juifs au Moyen-âge, Paris, 1990, 637 p. Alexandre d’ANCONA, Scipione Piattoli e la Polonia, Firenze, 1915 et Wroclaw, Bibliothèque Ossolineum, Rkps, 9675. Norman DAVIE, Histoire de la Pologne, Paris, Fayard, 1986. C. DE CLERC, Histoire des conciles, Paris, 1949. J. F. A. De Le ROI, Die evangelische Christenheit, t. 1, Karlsruhe, 1884. Jean DELUMEAU, La peur en Occident, xiv ‘xmie siècles, Paris, 1978. Georges-Friedrich De MARTENS, Recueil des traités, Dietrich, 1791. Diariusz sejmu ordynaryjnego pod zwiqzkiem Konfederacja obojga Narodom, Warszawa, 1776. Dizionario biografico degli italiani: esempi di biografie. Rome, Istituto della Enciclopedia italiana, stampa 1961. Dictionnaire de Théologie catholique, Paris, 1932 sq. Michel DMITRIEV, «Culture latine et culture orthodoxe à l’est de l’Europe au xvne siècle»
dansxnPsiècle, 2003/2, pp. 391-414. Christian Wilhelm von DOHM, Über die bürgerliche Verbesserung der Juden, 1781. Jan DOKTOR (trad.) Sefer sziwchej ha-Besht. Ksiçga ku chwale Baal Szem Towa, Kraköw-Budapest, 2011. Ks. Kazimierz DOLA, „Katalog arcybiskupéw i biskupéw rezydencjalnych eparchii polskich obrzqdku grecko-unickiego od Unii Brzeskiej (1596) do
Sources et bibliographie 667 roku 1945”, dans Historia Kosciola w Polsce, t. II1764-1945, cz. 2, PoznanWarszawa 1979. Raphaël DRAÏ, La Thora. La législation de Dieu, Paris, 2000, Michalon, 120 p. Gaston et Monique DUCHET-SUCHAUX, Les ordres religieux, Paris, 1993, Flammarion. Louis DU MORERI, Le Grand dictionnaire historique, Paris, 1759. Alphonse DUPRONT, Le mythe de la croisade, Paris, 1997. DURAND DE MAILLANE, Dictionnaire de droit canonique et de pratique bénéficiale, Paris, Μ DCC LXI. Dzieje Polski pod panowaniem Augusta II, édité par Edward RACZYNSKI, Poznan, 1838. Dzieje Polski, podred. Jerzego Topolskiego, Warszawa, 1978, P.W.N. E. Artur EISENBACH, Emancypacja Zydow na ziemiachpolskich (1785-1870) na tie europejskim, Warszawa, 1988, PiW, 679 p. Yaacob ben Cwi EMDEN, Sefer szimusz, Amsterdam (Altona), 1758. Encyklopedia Historii Gospodarczej Polski do r. 1945, podred. Antoni МАСДАК i inni, Warszawa, 1971. Encyklopedia Katolicka, pod red. Romualda LUKACZYKA i inne, Lublin, 1983 sq. Encyklopedia PWN. Obyczaje, jçzyki, ludy swiata. red. nacz. Bartlomiej KACZOROWSKI, Warszawa, P.W.N., 2007. Encyklopedia wiedzy о jezuitach na ziemiach Polski i Litwy (1564-1995), opr. Ludwik GRZEBIEN (s.j.), Krakow, 1996. Encyklopedia wiedzy о ksiqzce, sous la direction d’ Aleksander BIRKENMAJER, Alodia KAWECKA-GRYCZOWA et coli., Wroclaw, 1971. Karol ESTREICHER, Bibliografia literaturapolskiej, Krakdw, 1929. R.-J.-W. EVANS, The making ofthe habsbttrg monarchy (1550-1700), Oxford, 1979. F. Michael F. FELDKAMP, La diplomatie pontificale de Sylvestre P à Jean Paul IL Une vue d’ensemble,
Paris, 2000, Cerf. Jôzef FELDMAN, Stanislas Leszczynski, Warszawa, 1984, P.I.W., 295 p. Robert FROST, The Northern Wars. War, State and Society in Northeastern Europe 1558-1721. Harlow, 2000, Longman.
668 Entre tolérance et exclusion G. J. GAJKOWSKI, « Procesy о mordy rytualne w Sandomierzu » dans Kronika Diecezji Sandomierskiej, 1917. Robert L. GALLAGHER, “Zinzendorf and the Early Moravian Mission Movement”, dans, Missiology 36, n°. 2 (april 2008). Stella GEORGOUDI, Renée KOCH PIEIRE et Francis SCHMIDT, La raison des signes, Brill, 2011. Ludwig GIESELER, A text book of Church history: 1305-1517, translated by Henry-B. Smith, New York, 1855. André-Marie GÉRARD, Dictionnaire de la Bible, Paris, Robert Laffont, 1989. Jan GINTEL, Cudzoziemcy о Polsce; relacje i opinie, Krakow, 1971,2 vol. Zygmunt GLOGER, Encyklopedia staropolska ilustrowana, ze wstçpem Juliana Krzyzanowskiego, reprint, Warszawa, 1972, 4 vol. Jakub GOLDBERG, « The privileges granted to Jewish communities of the Polish Commonwealth. », dans The Jews in Poland, Antony POLONSKY et coll, (édit.), Oxford, 1986, pp. 31-54. O. GORKI, «Uwagi orientacyjne о Tatarach polskich i obcych» dans Rocznik Tatarski, t. 2, 1935. A. GRABOWSKI, Oiczyste spomniki w pismach do dziejbw dawnej Polski, Krakôw, 1845. Heinrich GRAETZ, Histoire des Juifs, traduction de Lazare WOGUE et Moïse BLOCH, Paris, Armand Lévy, 1897. {Geschichte der Juden von den ältesten Zeiten bis aufdie Gegenwart, 11 vol., 1853-75). К. GRYGAJTIS, «Alfurkhan tatarski, prawdziwy siedemnastowieczny paszkwil na Tatarôw litewskich» dans Ze skarbca kultury, z. 48, 1989. Ludwig GUMPLOWICZ, Prawodawstwo polskie wobec Zydôw, Krakôw, 1914. H. Mireille HADAS-LEBEL, Flavius Josephe, lejuifde Rome, Paris, Fayard, 1989. Jacqueline HADZIIOSSIF, «Les conversions des juifs à
l’islam et au christia nisme en Méditerranée, x^-xv^ siècles », dans Henri BRESC éd., Mutations, identités en Méditerranée. Moyen Age et époque contemporaine. Saint-Denis, Éditions Bouchène, «Bibliothèque de la Méditerranée », 2000, pp. 159-174. HagiografiaPolska; slownikbiograficzny sous la dir. de R. GUSTAW, Poznan, 1972. Arno HERZIG, Jüdische Geschichte in Deutschland von Anfängen bis zur Gegenwart, München, 1997.
Sources et bibliographie 669 Historia Gdanska, t. 3 (1) 1655-1793, podred. Edmunda CIESLAKA, Gdansk, 1993 Historiapanstwa iprawa Polski, pod redakcja Juliusza BARDACHA, Warszawa, 1966, t. 2. Histoire de l’Académie royale des Sciences, année 1762, Paris, 1764. Histoire religieuse de la Pologne, sous la direction de Jerzy KLOCZOWSKI, Paris, 1987, Le Centurion, 639 p. Dr. HOEFER, Bibliographie générale, Paris, 1861, Firmin Didot. Mykhailo HRUSHEVSKYJ, Istoria Ukrainy-Rusy, en russe, 11 vol., LvivKiev, 1898-1936, traduit en anglais Mykhailo HRUSHEVSKY, History of Ukraine-Rus’, vol 9, bk 2 The Cossack-Age (1654-1657), University of Alberta Press, Edmonton-Toronto, 2022. —, Duchovna ukrajina, Kiev, 1994. Ronnie Po-Chia HSIA, Trent 1475, A ritual murder: Jews and magic in refor mation Germany, Yale University press, 1992. Stanislaw HUBERT, Poglqdy na prawo narodôw w Polsce czasôw Oswiecenia, Wroclaw, 1960,296 p. I. Nathalia IAKOVENKO, Naris istorii Ukraïny (en ukrainien), Kiev, 2006. Ibrahim ibn Ya 'qub at-Turtushi. Christianity, Islam and Judaism meet in EastCentral Europe, c. 800-1300 A.D. Petr CHARVÂT und Jiri PROSECKŸ (édit) Proceedings of the International Colloquium, 25-29. April 1994. Praha 1996. Moshe IDEL, La Cabale, nouvelles perspectives, Paris, 1998, Cerf, 552 p. Lionel IFRAH, L’aigle d’Amsterdam, Menasseh ben Israël, chapitre V: «Cromwell protecteur des juifs», Paris, 2001, Honoré Champion. J. Raymond JANIN, Les Églises orientales et les rites orientaux, Paris, 1997. H. JEDIN, Crise et dénouement du Concile de Trente, 1562-1563, Paris, 1965. Jerusalem v russkoï
koultourie (en russe) sous la dir. d’Andrei-L. BALATOV et Alexis-M. LIDOV, Moscou, 1994. Jewish Encyclopedia, New York, Funk Wagnalls Company, eds. (1901-1906). Jacek JEZIERSKI, Zgoda i niezgoda z autorem ’Uwag nad zyciem Jan Zamoyskiego', Warszawa, 1788. Ambroise JOBERT, La Commission d’Education nationale en Pologne (17731794), son uvre d’instruction civique, Dijon, 1941, 500 p.
670 Entre tolérance et exclusion K. Zdzislaw KACZMARCZYK et Boguslaw LESNODORSKI, Historiapanstwa i prawa Polski, Warszawa, 1966, t. II, sous la rédaction de Juliusz BARDACH. K. KANTAK, Bernardynipolscy, Lwôw, 1935. Ks. Tadeusz KASABULA, Ignacy Massalski, biskup wilenski, Lublin, 1998, K.U.L., 626 p. Katalog rçkopisôw Akademii umiejçtnosci w Krakowie zestaw. Jan CZUBEK, Krakôw, 1906. Adam KERSTEN, Szwedzipod Jasnq gorq, 1655, Warszawa, 1975,365 p. —, Hieronim Radziejowski. Studium wladzy i opozycji, Warszawa, 1988,685 p. Franciszek KLEYN, Coram judicio recolendae memoriae Nicolei destenmate Jelitarum aDembowa Gora Dembowski., pars III, De decisioris Processus inter Infidèles Judeos. Lwôw, 1758. Hugo KOLL^TAJ, Prawopolityczne narodupolskiego, Warszawa, 1790. Dariusz KOLODZIEJCZYK, «Rola Islamskiego s^siedztwa w kulturze i polityce Rzeczypospolitej” dans Rzeczpospolita wielu wyznan, pod red. Adam KAZMIERCZYK et coli., Krakow, 2004. Artur KONOPACKI, Zycie religijne Tatarôw na ziemiach Wielkiego Ksiçstwa Litewskiego w хи-xixw., Warszawa, 2010. Μ. KONOPACKI, “Pismiennictwo Tatarôw polsko-litewskich w nauce polskiej i obcej” dans P. O., 1966 nr 3 (59), pp. 193-204. Wladyslaw KONOPCZYNSKI, Polska a Turcja (1683-1792), Warszawa, 1936. — , Fryderyk Wielki a Polska, Poznan, 1947, 288 p. — , Konfederacja barska, Warszawa, 1991,2 vol. — , Pierwszy rozbior Polski, Krakôw, 2010, Arkana, 342 p. Tadeusz. KORZON, Dola i niedola Jana Sobieskiego 1629-1674, Krakôw, 1898. Stanislaw KOT, Ideologiapolityczna i spoleczna bracipolskich zwanych arianie, Warszawa, 1932. —, «Dysputacja arian
polskich» dans Reformacja w Polsce, rocz. VII-VIII, 1935-1936. I.I. KRASOVSKU, « Rukopis korana v Pskovie », dans DokladRossskoi Akademii Nauk, 1924. Maurice KRIEGEL, Les Juifs dans l’Europe méditerranéenne à la fin du moyen âge, Paris, Hachette, 2006. Stanislaw KRYCZYNSKI, “Tatarzy litewscy; prôba monografii historycznoetnograficznej”, dans : Rocznik tatarski, t. 3, 1938. Adrian KRZYZANOWSKI, Dawna Polska, Warszawa, 1857. Ludwik KUBALA, Jerzy Ossolinski, Lwôw, 1924.
Sources et bibliographie 671 J. KUBILIUS, «Le culte marial en Lituanie», dans Maria, études sur la Sainte Vierge sous la direction d’Hubert DU MANOIR, Paris, 1956, t. IV pp. 673-681. Franciszek KULCZYNSKI, Pisma do wieki i spraw Jana Sobieskiego dans la série: «Actahistorica», t. II, 1881. Stanislaw KUTRZEBA, Historjazrôdel dawnego Prawapolskiego, Lwôw, 1926. L. La paix de Karlowitz, (26 janvier 1699). Les relations entre l’Europe centrale et l’Empire ottoman, Jean BÉRENGER (dir), Paris, 2010, Éditions H. Champion, 266 p. Boguslaw LESNODORSKI, Les jacobins polonais, Paris, 1965, Société des études robespierristes, 367 p. Liber generationsplebeanorum (liber chamorum), édité par W. DWORCZACZEK et coll., Warszawa, 1963,2 vol., Francine-D. LIECHIENHAM, Élisabeth l" de Russie, Paris, 2007. Marc LIENARD, Martin Luther, un temps, une vie, un message, Genève, 1991. John LIND, Letters concerning the present state ofPoland, London, 1773. Jerzy LUKOWSKI, Liberty ’sfolly; the Polish-Lithuanian Commonwealth in the XVIII th cy, London, 1991. —, The partitions ofPoland, 1772, 1793, 1795, London, Routledge, 1999. Martin LUTHER, Des Juifs et de leurs mensonges (1543). Édition critique. Traduit de l’allemand par Johannes HONIGMANN, introduction et notes par Pierre SAVY, Paris, 2015, Honoré Champion, 216 p. Μ. Salomon MAÏMON, Histoire de ma vie, traduit et présenté par Maurice-Ruben HAYOUN, Paris 1984, 311 p. Marian Μ ALO WIST, Kaffakolonia genuenska na Krymie i problem wschodni w latach 1453-1475, Warszawa, 1947. Robert MANTRAN, «L’État ottoman au xvue siècle: stabilisation ou déclin?» dans
Histoire de l’Empire ottoman, sous la direction de IDEM, Paris, 1989, Mariusz MARKIEWICZ, Historia Polski (1492-1725), Krakôw, 2004. Piotr MAZUR, Poczet biskupôw chelmskich obrzqdku lacinskiego, Chehn, 2012. Mémoires de Jacob Emdem ou Tanti-Sabbataï Zewi, traduit de l’hébreu par Maurice-Ruben HAYOUN, Paris, 1992, Cerf, 416 p. Monumenta ucrainae historica, éditées par A. SEPTYCKYJ, Roma 1964-1977.
6Ί2 Entre tolérance et exclusion Jakôb MICHALOWSKI, Ksiçgapamiqtkowa. Diariusz konwokacji Warszawskiej, Krakôw, 1864, 856 p. Jerzy MICHALSKI, Miçdzy I rozbiorem a wojna wschodnia (1772-1786), dans Historia dyplomacji polskiej, sous la direction de Zbigniew WÔJCIK, Warszawa, 1982, t. II. —, « Rejtan et les dilemmes des Polonais au temps du premier démembrement», dans Acta Poloniae Historica, 1991 (63/64). Louis-Gabriel MICHAUD, Dictionnaire de biographie universelle, Paris, 1843. Mikolaj Rej w czterechsetlecie smierci, pod red. Tadeusz BIENKOWSKI, Janusz PELC, Krystyna PISARKOWA, Wroclaw, Zaklad Narodowy im. Ossolinskich, 1971. Mysli do ustanowienia Rady Nieustajqcej. Materialy do dziejôw genezy Rady Nieustajqcej, oprac. Wladyslaw KONOPCZYNSKI, dans Archiwum Komisji Historycznej AU, Krakôw, 1919, t. XII. N. Kormel NAGY, The church Union ofArmenia in Transylvania (1685-1715), Brill, Deutschland, 2021. Adolf NEUBAUER (édit), Aus Der Petersburger Bibliothek: Beitrage und Dokumente Zur Geschichte Des Karäertums und der karäischen Literatur, Leipzig, 1866. Jean Baptiste NEVEUX, Vie spirituelle et vie sociale entre Rhin et Baltique au xnf siècle, Paris, 1967, 934 p. Jerzy NOSOWSKI, Literaturapolemiczna antyislamistyczna, xn, xvu i xvin w., Warszawa, 1974. O. Z. OBERTYNSKI, « Legenda Jazlowiecka», dans Studia Zrôdloznawcze, 1962, t. VII. Obrzçdy i symbole Zydôw, Krakôw, wyd. WAM, 2000. Jerzy OCHMA1SISKI, Historia Litwy, Wroclaw, 1982. Jean-Pierre OSIER, Faust Socin ou le christianisme sans sacrifice, Paris, 1996. Blaise PASCAL, Les Provinciales ou les Lettres écrites par Louis de
Montalte à un provincial de ses amis et aux RR.PP. Jésuites, édition L. COGNET, Paris, 1965, 500 p.
Sources et bibliographie 673 Isidor PATRILO, Djerela i bibliografia istorii ukrajnskoi tserkvi, Rome, 19751995, 3 vol. JôzefPAWLIKOWSKI, Myslipolityczne dlaPolski, Warszawa, 1789. Jan PERDENIA, Stanowisko Rzeczypospolitej szlacheckiej wobec sprawy Ukrainy naprzelomiexni-xnii w., Wroclaw, 1963. Μ. PETZOWNA, Panstwo i prawo w kazaniach ks. Fabiana Birkowskiego, Warszawa, 1938. Μ. PEZESKIANZ, Voyages en Pologne (en arménien), Venezia, 1830. Franciszek PIEKOSINSKI, Prawa, przywileje i statuta m. Krakowa (1505-1795), 1.1-3,Krakow, 1885-1909, dans la Série: «Acta Historica Res Gesta Polonia i blizniemu. na objasnienie talmudystôw, Lwôw, 1760. illustrantia ab anno 1507. Gaudencjusz PIKULSKI, Zlosc zydowska przeciwko Bogu Lwôw, 1760. Kazimierz PIWARSKI, Miçdzy Francjq a AustriqZ dziejow polityki Jana III Sobieskiego (1687-1690), Krakow, 1933. Gaetano PLATANIA, Rzeczpospolita, Europa, e Santa Sede, tra intese ed ostilità, Viterbe, 2000. —, Les Sarmates européens, le Saint-Siège, l’Europe et le Turc histoire d’un grandpays qui va mourir (xni-xnn siècle), Viterbo, 2013 Léon POLIAKOV, Histoire de l’antisémitisme, Paris 1981. Polski slownik biograflczne, Zofia BORZYMINSKA i Rafal ZEBROWSKI, opr. Wroclaw, Krakôw, Warszawa, 1934 sq. Polski Slownik judaistyczny, dzieje, kultura, religia, ludzie, oprac. Zofîa BORZYMINSKA i Rafal ZEBROWSKI, Warszawa, 2003, 2 vol. Roman POLLAK, Nowy Korbut, pismiennictwo staropolskie, Warszawa, 1962. Antoni POPLAWSKI, Zbiôr niektôrych materiipolitycznych, Warszawa, 1774. Μ. PREVOST, Dictionnaire de biographie française, Paris, 1951. R. Julia RADZISZEWSKA,
Studia Spiskie, Katowice. 1985, 136 p. Ludwig RANKE, Histoire de la Papauté pendant les xvf et xvif siècles, Paris, 1986. [Charles SIENKIEWICZ], Recueil de documents relatifs à la Russie pour la plupart secrets et inédits utiles à consulter dans la crise actuelle publiés en 3 livraisons dejuillet 1853 à septembre 1854, Paris, 1854. «Rewizja dôbr tatarskich 1631 z sumariusz i wypisy», wyd. P. BORAWSKI, W. SIENKIEWICZ et T. WASILEWSKI, dans Acta Baltico-Slavica, t. 20, 1991.
674 Entre tolérance et exclusion Charles Louis RICHARD, Analyse des conciles généraux et particuliers, Paris, MDCCLXXII, 5 vol. Daniel ROCHE, La France des Lumières, Paris, 1993, 650 p. Emmanuel ROSTWOROWSKI, «La Pologne pendant la seconde moitié du xvnr siècle. Bilan des recherches (1945-1958)» dans Annales 1958 (13-1), pp. 123-135. —, Ostatni krôl Rzeczypospolitej, Warszawa, 1966. Luis J. ROGIER, Guillaume BERTIER DE SAUVIGNY et Josef HAJJAR, Historia Kosciola, t. 4 (1715-1848), Warszawa, P.I.W., 1987. Cecil ROTH, A history ofthe Jews in England, Oxford, 1989. Andrzej ROTTERMUND, « Le siècle des Lumières en Pologne », dans Perspectives 2/2008, pp. 266-271 (en ligne : Open edition journal). S. Stanislaw SALMONOWICZ, Fryderyk Π, Wroclaw, 1987. Klaus SCHATZ, La primauté du pape, son histoire des origines à nos jours, Paris, 1992. Heinz SCHILLING, Konfesjonalizacja. Kosciôl ipanstwo w Europie dobyprzednowoczesnej, traduit de l’allemand par Hubert ORLOWSKI, Poznah, 2010, Wydawnictwo Poznanskie, 640 p. Ignacy SCHIPER, « Wewnçtrzna organ izacja Zydôw w dawnej Rzeczypospolitej » dans, Zydzi w Polsce odrodzonej, Warszawa, 1932, pp. 137-140. Ignacy SCHIPER, Dzieje handle zydowskiego na terenie polskim, Warszawa, 1937. Éric SCHNAKENBOURG et Jean-Marie MAILLEFER, La Scandinavie à l’époque moderne (fin xvf siècle-début xtF siècle), Paris, Belin, 2010,267 p. Gershom SCHOLEM, La Kabbale, une introduction. Origines, thèmes et biogra phies, Paris, 1998, Cerf, 703 p. Nathan SCHUR, The Karaite Encyclopedia, Frankfurt/Main, 1995, édit. Peter Lang, 295 p. Simon SCHWARZFUCHS, Le kahal, la
communauté juive médiévale, Paris 1986, 157 p. W.-A., SERCZYK, Historia Ukrainy, Wroclaw, 1990, 520 p. Franciszek SIARCZYNSKI, Traktaty miçdzy mocarstwami europejskimi odroku /763., Warszawa, 1774. Jakob-Johan SIEVERS, Jak doprowadzilem do drugiego rozbiorupolski, présenté par Barbara GROCHULSKA et Piotr UGNIEWSKI, Warszawa, 1992,247 p. P. SIL VANI, « La formula Doctor in utroque iure », dans Studi e memorieper la storia dell'Univ, di Bologna, XVI, 1943.
Sources et bibliographie 675 Wojciech SKARSZEWSKI, Listplebana do korespondenta warszawskiego, s.l., 1788. —, Kalkulacja pozytkow Rzeczpospolitej z odebranego na skarb funduszu biskupstwa krakowskiego, 1789. —, Odezwa Galicjanina do Polakôw, 1790. Wincenty SKRZETULSKI, Mowy w glowniejszych materiach politycznych, Warszawa, 1772-1774. Slownik judaistyczny, opr. Zofia BORZYMINSKA et Rafal ZEBROWSKI, Warszawa, 2003. Jacek SOBCZAK, « Czy tatarska ludnosc nalezala do stanu szlacheckiego ? » dans P. H, 1987, nr 1. Jan SOBIECKI, Listy do Marysienki, opr. Leszek KUKULSKI, Warszawa, 1970. W. SOBIESKI, Pamiçtny sejm, Warszawa, 1913. W. SOBOCINSKI, «Elementy tolerancji I nie tolerancji religijnej w doktryny Jakuba Przyhickiego » dans Ksiçga pamiqtkowa ku czci Konstantynego Grzybowskiego,¥aгkόw, 1971. Charles SOMMERVOGEL et Alois de BACKER, Bibliothèque des écrivains de la Compagnie de Jésus, Louvain-Lyon, 1876. STANISLAS-AUGUSTE, Mémoires, Éditées par Anna GRZESZOWIAKKRWAWICZ et Dominique TRIAIRE, Paris, Institut d’études slaves et Bibliothèque polonaise, 2012, 861 pages. Jan STASZEWSKI, Stosunki Augusta II z Kuriq rzymskq w latach 1704-1706, Toruh, 1965. Stanislaw STASZIC, Uwagi nadZyciemJanaZamoyskiego, Warszawa, 1787. Michaël STOLLEIS, Histoire du Droit public en Allemagne, Paris, 1999,654 p. Hieronym STROYNOWSKI, Naukaprawaprzyrodzonego, ekonomiipolitycznej iprawa narodôw, Warszawa, 1780. David J. STURDY, Fractured Europe (1600-1721), Wiley-Blackwell, 2002. Joshua SZECHTMAN, “Voltaire on Isaac of Troki’s “Hizzuk Emunah” dans, The Jewish Quarterly Review, Vol. 48, No. 1 (Jul.,
1957), pp. 53-57. Lech SZCZUCKI, « Marcin Czechowic » dans Studium z dziejôw antytrynitaryzmu polskiego xn w., Warszawa, 1964, pp. 126-132. Jôzef SZUJSKI, Historyipolskiej, Warszawa, 1880. Adalbertum SZYLARSKI, Bullarium, Benedict! Papae XIV. Vol.2: Tomus primus in quo continentur constitutions, epistolae, aliaque édita ab initio. annum 1746. Classic reprint, Latin edition, Harcovier, augustus 16, 2018 (L’original a été publié à Rome en 1746 par les soins de la Congrégation de la Propagation de la Foi).
676 Entre tolérance et exclusion T. Pierre-André TAGUIEFF, Criminaliser les Juifs. Le mythe du «meurtre rituel» et ses avatars (antijudaïsme, antisémitisme, antisionisme), Paris, 2020, Hermann, 368 p. Augustin THEINER, Monuments historiques relatifs aux règnes d’Alexis Michaïlovitch, Théodor III et Pierre le Grand czars de Russie, Rome, 1859. —, Vetera monumentapoloniae et Lithuaniae, Rome, 1863. Daniel TOLLET, «Les partages de la Pologne et l’Europe», dans Revue de la Bibliothèque nationale de France, n° 1, 1994, pp. 49-57. Jerzy TOPOLSKI, Polska w czasach nowozytnych. Od srodkoeuropejskiejpotegi do utraty niepodleglosci (1501-1795), en polonais, Poznan, 1994. Emanuela TREVISAN-SEMI, GU Ebrei Caraiti, ira etnia e religione, Roma, 1984,248 p. U. Urzçdnicy wojewôdztwa Sandomierskiego, хп-хуш wieku, spisy, pod red. Krzystof CHLAPOWSKI et Alicja FALNIOWSKA-GRADOWSKA, Kôrnik, 1993. V. Jean-Pierre VALOGNES, Vie et mort des chrétiens d’Orient, des origines à nos jours, Paris, 1994, Fayard, 973. André VAUCHEZ, Richard Barrie DOBSON, Michael LAPIDGE (édit.), The Encyclopedia ofthe Middle Age London, Routledge, 2000. Volumina Legum, przedrukzbioruprawstaraniemXXpijarow, Petersburg, 1859. Volumina constitutionum, volumen 1 (1550-1585), Stanislaw GRODZISKI, Irena DWORNICKA et Waclaw URUSZCZAK édit., Warszawa, 2005. W. Johannes WALLMANN, Der Pietismus, Göttingen, 1990. Wiktor WASIK, Historiafilozofiipolskiej, Warszawa, 1958. Athanasius-G. WELYKIJ, Acta S.C. de Propaganda fide ecclesiam catholicam ucrainae et Bielorusjae spectantia, Rome 1954, (Analecta OSBM, series II, sectio III). —,
Documenta Pontiflcium Romanorum historiam Ucarinae illustrantia, t. II : 1700-1953, Romae, 1954.
Sources 677 et bibliographie —, Epistolae Metropolitarum Kioviensium (1674-1713), Rome, 1958, (Analecta OSBM, series II, sectio III). Michal WIECZORKOWSKI, Katechizm z okazyi Tatarzyna, Lwôw en 1727. Jan WIMMER, Wojskopolskie w drugiejpolowiexvu w., Warszawa, 1965. Andrzej WOJTKOWSKI, “Walka z tyrania, podbojami I krzywda spoleczna w pijarskich podrçcznikach historii” dans Roczniki humanistyczny, t. XXV, zesz. 2, pp. 107-127. Adam WOLANSKI, Wbjnapolsko-rosyjska 1792 r., t. II, «Kampania Litewska», Poznan, 1922. Μ. WOZNIAKOWA, Sqd asesorski Koronny (1537-1795). Jego organizacja, funkcjonowanie i rola w dziejach prawa chelminskiego i magdeburskiego w Polsce, Warszawa, 1990. .Zbigniew WÔJCIK et coll., Historia diplomacjipolskiej, Warszawa, 1982, t. II. —, Jan Sobieski, Warszawa, 1983. Andrzej WYCZANSKI, Polska Rzecza Pospolita szlachecka, Warszawa, 1991, P.W.N., 439 p. —, Szlachtapolskaxn go wieku, Warszawa, 2001, P.W.N., 256 p. Z. W. ZAKRZEWSKI, Korespondencja Kard. Hozjusza [Acta historiae Poloniae, t. 2], Krakôw, 1842. Klaus ZERNACK, Polska i Rosja; dwie drogi w dziejach Europy, traduit de Г allemand en polonais par Andrzej KOPACKI, Warszawa, 2000, pp. 257-261. Arkadiï ZHUKOVS'KYI, Histoire de l’Ukraine, Paris, Éditions du Dauphin, 1993,287 p. Benedict ZIENTARA, Henryk brodaty ijego czasy, Warszawa, 1997. Z Stefan ZUCHOWSKI, Procès kryminalny о niewinnie dzieciç Jerzego Krasnowskiego od zydôw zamordowane, s.l., 1713. 2. Travaux, concernant spécifiquement le sujet, utilisés A. Z. ABRAHAMOWICZ, « TIo polityczne i ekonomiczne wyprawy wiedehskiej Kara Mustafy» dans K. H, 1983
(1), pp. 21-54.
678 Entre tolérance et exclusion G. ALBERIGO, Lo sviluppo della dottrina sui poteri nella chiesa universale. Momenti essenziali tra ilxn e ilxixseculo, Rome, 1964. Stanislaw ALEXANDROWICZ, « Peregrynacja do Ziemi Swiçtej Ksiçcia Radziwilla Sierotki. Czas powstania rçkopisu » dans Prace do dziejôwpowszechnych iPolskich, Poznan, 1976, pp. 5 85-601. Mikolaj ANDRUSIAK, « Projekt znesennia nasoho obrjadu» dans Zapysky Супа Svjatoho Vasylia Velykoho, Lviv, 1930, III, z. 3-4. IDEM JôzefSzumlanski, pierwszy biskup unicki Iwowski (1667-1708), Lwôw, 1934. A. K. ANTONOWICZ, Des biélorusses écrivent aux écrivains arabes et à leur graphisteorthograficzeskaja sistiema, Vilnius, 1968. A. Z. AESCOLY-WEINTRAUB, introduction à l’étude des hérésies religieuses parmi les juifs. La Kabbale. Le hassidisme, essai critique, Paris, 1928. J. ATAMAN, « Geneza i zawarcie unii brzeskiej » dans Historia Kosciola w Polsce, sous la direction de B. KUMOR et Z. OBERTYNSKI, Poznan, 1974, 1.1, cz. 2. A. AYVAZIAN, L'évêque Nicolas et l’histoire de la conversion des Arméniens de Pologne au catholicisme, (en arménien), Vagharchapat, 1877. Elzbieta BAGINSKA, «Tolerancja czy prymus wyznaniowe? Z dziejôw polityki religijnej Radziwillow Birzanskim », dans Studia nad reformacja, podred. Elzbiety BAGINSKIEJ, Piotra GUZOWSKIEGO, Marzene LIDKE, Bialystok, 2010, pp. 18-36. Edward BALAKIER, Sprawa kosciola narodowego w Polsce xvi wieku, Warszawa, 1962, 244 p. A. BALGY, Historia doctrinae catholicae inter Armenaos, Wien, 1878. A. BALILIUS, S. MIKULIONIS, A. MISKINIS, Traku miestas irpilys, Vilnius, 1991. Oskar BALZER,
Sqdownictwo ormianskie w sredniowiecznym Lwowie, Lwôw, 1909. Majer BALABAN, Zydzi w Lwowie naprzelomie xvi i xvii w., Lwôw 1906. —, Studien zur Geschichte der Juden in Polen, Berlin, 1911. —, Epizody iz istorii ritualnych procesov i antievrrejskoi literatury ve Polscexviχνπ V. », en russe, dans levrejskaja starina, 1914,r.6n° 1-2, pp. 163-181. —, „Die Krakauer Judengemeinde Ordnung von 1595 und ihre Nachträge “, dans Jahrbuch der Jüdisch literarischen Gesellschaft, Francfort/Main, 1912 (10), pp. 296-360 et 1916 (11), pp. 88-114.
Sources et bibliographie 679 —, Die Judenstadt von Lublin, Lublin 1919. —, Historia i literatura zydowska ze szegôlnym uwzglçdnieniem historii Zydôw w Polsce, Lwow, 1925, 3 vol. —, “Karaici w Polsce. Studjum historyczne” dans Studja historyczne, Warszawa, 1927. —, “Studien und Quellen zur Geschichte der frankistischen Bewegung” dans Ksiçga Pamiqtkowa ku czci Dra Samuela Poznanskiego (1865-1921)., Warszawa, 1927. —, „Obyczajowoéé, zycie prywatne i szkolnictwo w dawnej Rzeczypospolitej“, dans, Zydzi w Polsce Odrodzonej, Warszawa, 1933. —, Le toledot ha tenu-ah ha-Frankit (en hébreu, Contribution à l’Histoire du frankisme), Krakôw, 1934. —, Historia Zydôw w Krakowie, Krakôw, 1935-36,2 vol. Nikolaj-Nikolaj evic BANTYS-KAMENSKIJ, Istoricetkoe izviestie о Vozniksem Vpolci unii, Vilna, 1866. Al. BARAN, “Metropolita Kioviensis et eparchia Mukacoviensis”, Romae, 1960, Analecta Ordinis Sancti Basilii Magni, ILL Bohdan BARANOWSKI, «Przyczynki do stosunkôw karaimôw polskich ze wschodem muzuhnahski» dans Mysl karaimska, 1938. —, Znajomosc Wschodu w dawnej Polsce do xnn w., Lodz, 1950. —, “Organizacja regularnego wojska polskiego w latach 1655-1660” dans Studia I materialy do historii wojskowosci, 1956. —, Kultura ludowa xw i xvm w. na ziemiach Polski srodkowej, Lôdz, 1971. S. BAR^CZ, Rys dziejôw ormianskich, Tarnopol, 1869. Özkan BARDAKÇI et François PUGNIÈRE, La dernière croisade : Les Français et la guerre de Candie, 1669, Rennes, Presses Universitaires, 2008. Andrei BATALOV et Alexej LIDOV, lerusalem v russkoj kulture, Moskva, Nauka, 1994,224 p. Jean BAUMGARTEN, La naissance du
hassidisme; mystique, rituel et société (xvttf-xi^ siècles), Paris, 2006, Albin Michel, 644 p. —, Le Baal Shem Tov : Mystique, magicien et guérisseur, Paris, 2020, Albin Michel, 208 p. Pierre-Yves BEAUREPAIRE, «À la rencontre du «Vertueux Sarmate». Les relations maçonniques franco-polonaises au xvmc siècle » dans Noblessefran çaise, noblesse polonaise, sous la direction de Michel FIGEAC et Jaroslaw DUMANOWSKI, Pessac, 2006, pp. 275-285. Daniel BEAUVOIS, «Du nouveau sur la Franc-maçonnerie», dans Revue xvnf siècle, 1987, pp. 61-71, ici p. 61. Il s’agit d’un compte-rendu critique
680 Entre tolérance et exclusion du livre de Ludwik HASS, Wolnomularstwo w Europie srodkowo-wschodniej, xvuiw ixixw., Wroclaw, Ossolineum, 572 p. Christian BEC, Machiavel, une vie, une oeuvre, une époque, Paris, 1985. Delphine BECHTEL, « Kamienietz, Podolski la perle sur le rocher », dans Villes moyennes et bourgades en Europe centrale, sous la direction de IDEM et Xavier GALMICHE, Paris, Cultures d’Europe centrale n° 7,2008, pp. 185-204. Μ. BEDNAR, « Jezuici a religijnosc polska (1564-1964) » dans Nasza Przeslosc, 1964 (XX), pp. 149-223. Stanislaw BEDNARSKI, « Stary projekt zaprowadzenia jezuitôw obrzçdu wschodniego», dans Orient, marzec-kwiecien 1933. P. BEER, Geschichte, Lehren und Meinungen aller bestandenen und noch heute bestehenden religiösen. Sekten der Juden und der Geheimlehre oder Kabbalah, Brünn, 1823. Dan BEN AMOS et Jerome-R. MINTZ sous le titre, In Praise ofBaal Shem Tov (Shivhei Ha-Besht) : the Earliest Collection ofLegends About the Founder ofHasidism, Indiana University Press, 1970, 352 p. Ks. Marian BENDZA, «Z dziejôw prawoslawnej diecezji Bialoruskiej (1700-1720)» dans Czasopismo teologiczne katedry Prawoslawnej uniw. Bialymstoku, R.I (XIII), e. 1 (4), Bialystok, 1999, pp. 127-146. Isaac BEN ZWI, The exiled and Redeemed, Philadelphie, 1957. Jean BÉRENGER, «L’empereur et la défense de la Chrétienté (1648-1699)», dans xnf siècle, 1990 (166), pp. 87-101. —, «Pietas austrica; contribution à l’étude de la sensibilité religieuse des Habsbourg», dans Mélanges offerts à Pierre Chaunu, Paris, 1991, pp. 403-421. —, « La politique ottomane de la France dans les
années 1680 », dans Frankreich in Europäischen Staaten System der frühen Neuzeit, Sigmaringen, 1995, pp. 87-107. Marian BENDZA, «Z dziejôw prawoslawnej diecezji Bialoruskiej (1700-1720)» dans Czasopismo teologiczne katedry Prawoslawnej uniw. Bialymstoku, R.I (XIII), e. 1 (4), Bialystok, 1999, pp. 127-146. Μ. BERNATH, Habsburg und die Anfänge der rumänische Nationsbildiung, Leyde, 1972, Tadeusz BERNATOWICZ, « Peregrinus et miles christianus. О nagrobku Mikolaja Krzystofa Radziwilla, Sierotki w Nieszwieszu » dans Biuletyn Historii Sztuki, r. 1990, z. 3-4, pp. 227-249. Silvia BERTI, «Erudition and Religion in the Judeo-Christian Encounter: The Significance of the Karaite Myth in Seventeenth-Century Europe», commu nication présentée au Collège de France à la conférence des 3 au 5 décembre
Sources et bibliographie 681 2001 sur “Les premiers siècles de la République européenne des Lettres, 1368-1638”. J. BIALOBOCKI, Zegar czasôw krôlestwa polskiego, Krakôw, 1661. Robert BIRELEY, The Counter reformation Prince; anti-Machiavellianism or Catholic statecraft in Early modern Europe, Chapel Hill and London, The University of North Carolina Press, 1990. P. BLET (s.j.), « La politique du Saint Siège vis à vis des puissances catholiques », dans xvif siècle, 1990 (166), pp. 57-71. —, Histoire de la représentation diplomatique du Saint Siège des origines à l’aube du XIXe siècle, Vatican, 1990. G. BLASZYK, Litwa naprzelomie sredniowiecza i nowozytnosci, 1492-1569, Poznan, 2002. P. BORAWSKI, “Asymilacja kulturowa Tatarôw w Wielkim Ksiçstwie Litewskim” dans Odrodzenie i Reformacja w Polsce, 1991, t. 36. IDEM et W. SIENKIEWICZ, “Chrystianizacja Tatarôw w Wielkim Ksiçstwie Litewskim”, dans Odrodzenie i Reformacja w Polsce, 1989, t. 34. Aristide BRUNELLO,Le Chiese orientaliel’Unione. Prospettostorico-statistico, Milano, 1966. Melchior BULINSKI, Monografia miasta Sandomierza, Warszawa, 1879. Richard BUTTERWICK, The Polish revolution and the catholic church (17881792). A political history, Oxford, U.P., 2012, 369 p. Janusz BYLINSKI, Sejm z 1611 roku. Wroclaw 2016. Jan-Stanislaw BYSTRON, Polacy w Ziemi Swiçtej, Syrii i Egipcie, 1147-1914, Krakôw, 1930. —, Dzieje obyczajôw w dawnej Polsce, Warszawa, 1976. C. Domenico CACCAMO, Eretici italiani in Moravia, Polonia, Transilvania (15581611), Firenze, 1970. Marina CAFFIERO, Les baptêmesforcés: Histoire dejuifs, chrétiens et convertis
dans la Rome pontificale à l’époque moderne, Paris, Honoré Champion, 2017. Colonel Jean CHASSANIER, «Les Tatares lituaniens; aperçus historiques et militaires», dans Revue historique de l’Armée, 1960, n° 3, pp. 15-32. Selim CHAZBIJEWICZ, « Les traditions du soufisme chez les tartares polonaislituaniens », dans : La vie musulmane, n0 2, Gdansk 1987, pp. 6-11. —, « La culture littéraire des Tatars polonais », dans : Rocznik Tatarôw Polskich, volume 2, Gdahsk 1994, pp. 66-89.
682 Entre tolérance et exclusion —, « Les Tatars et la culture polonaiseune tradition de qualité distincte » dans : Spécificités des civilisations, nationalité et questions relatives à la dias pora polonaise, publié sous la direction de A. CHODUBSKI, Torun 1997, pp. 47-61. —, «La littérature des Tatars polono-lituaniens, expression de la synthèse de la culture musulmane et orientale », dans : A propos du dialogue des cultures des communautés de lafrontière, Rzeszôw 1998, pp. 223-235. —, « La langue polono-lituanienne des Tatars polono-lituaniens », dans Acta Baltico-Slavica, vol. 24, Warszawa, 1999, pp. 263-271. —, « Écriture tartare lituanienne (aperçu des problèmes) », dans Vie littéraire et littérature à Vilnius, xt^-x^ siècle, Cracovie 2000, pp. 282-289. —, « Livre des Tatars Polono-Lituaniens et son rôle dans la formation de la conscience ethnique», dans Documents de la Conférence scientifique natio nale, Lublin, 16-18 novembre 2004, Lublin 2005, pp. 59-69. —, « Tatars en Lituanie et en Pologne. Histoire, culture, tradition, militaire » sur le site web: Pisarzy PL, Dwutygodnik Literacko-Artystyczny, Numer 31/18 (418) ISSN: 2084-6983 - 2017. Bernard CHEDOZEAU, «Port-Royal et le jansénisme ; la revendication d’une autre forme du Tridentisme », dans xnf siècle, 1991 (171), pp. 119-125. Dariusz CHEMPEREK, «Podrôz do Ziemi Swiçtej, Syrii i Egiptu Mikolaja Krzytofa Radziwilla Sierotki - relacja konwertyty » dans : Radziwillowie. Obrazy literackie. Biografie. Swiadectwa historyczne, (red. Krzystof STEPNIK), Lublin, 2003, pp. 39-48. Zbigniew CHODYLA, Najstarsze dzieje osad
olçderskich w okolicach Nekli w latach 1749-1793, Nekla, 2005. Karol CHODYNICKI, « Sprawa о spalenie zboru ewangelickiego w Gialowie na Zmudzi», dans R. w P., 5, 1928, pp. 146-151. —, Rzeczypospolita Polska a Kosciôlprawoslawny w Polsce, Warszawa, 1934. Teresa CHYNCZEWSKA-HENSEL, “„Do praw i przywilejôw swoich dawnych”. Prawo jako argument w polemice prawoslawneych w pierwszej polowie XVII w, dans Miçdzy wschodem a zachodem, Rzeczypospolita xvi-xnn w, Studia ofiarowane Zbigniewowi Wojcikowi, Warszawa, 1993, pp. 53-59. S. CIESIELSKA-BORKOWSKA, Mistycyzm hispanski na gründe polskim, Krakôw, 1939. Éva Agnes CSATO, “The Karaim community in Lithuania” dans The Baltic sea region. Culture, politic, society, Witold MACIEJEWSKI edit., A Baltic university publication, Upsala, 2002, pp. 272-275. Shmuel CYGIELMAN, «The basic privilege of Great Poland as reflected in Polish historiography», dans : Polin, 2, 1987, pp. 117-149
Sources et bibliographie 683 Maria CYTOWSKA, “Érasme de Rotterdam et ses correspondants polonais” dans Miscellanea Jean-Pierre Vanden Branden, Bruxelles, 1995, p. 381-396. Tadeusz CZACKI, Rozprawa о karaitach, Wilno, 1807. Stefan CZARNOWSKI, « La réaction catholique en Pologne à la fin du xvie siècle et au début du xvne siècle », dans Sspoleczenstwo, Kultura, Prace z socjologii i historii kultury, Biblioteka socjologiczna, t.l, Warszawa-Poznan, 1939, pp. 374-397. D. Y. DACHKEVYTCH, « Sur la question des relations arméno-ukrainiennes au xvie siècle»,, dans: R.E.A. Paris, 1967, IV, pp 261-296. Izydora DEMBSKA, “Filozofia w Akademii Zamojskiej w dobie Renesansu” dans Nauczaniefllozofii w Polsce w xv-xviii w., sous la dir. de Lech SZCUCKI, Wroclaw, 1978, pp. 87-114. Aleksy DERUGA, Biskup JôzefSzumlanski (1667—1708), Lwôw, 193 5 —, Piotr wielki a unici i unia koscielna (1700-1711), Wilno, 1936 (1700-1711), Wilno, 1936,294 p. Diariusz poselstwapolskiego do Francjipo Henryka Walezego w 1573 roku, Adam PrzyboS i Roman ZELEWSKI, [opr. ], Wroclaw, 1963. Michail V. DMITRIEV, «L’Union de Brest (1595-1596), les catholiques, les orthodoxes : un malentendu ? » dans Stosunki miçdzywyznaniowe w Europie Srodkowej i Wschodniej w xiv-xniwieku, Warszawa, 2002, pp. 39-60. Jan DOKTOR, «Frankizm jako odpowiedz na kryzys osiemnastowiecznego zydowskapolskiego» dans B.Z.I.H., 1991 (158), pp. 11-27. —, Sladami mesjasza apostaty. Zydowskie ruchy mesjanskie w xvu i xviii wieku a problem kortwersji, Wroclaw, 1998, pp. 55-66. —, « Le frankisme et la reconquête des confins du sud-est de la République polo
naise au xviiie siècle », dans La conversion et le politique à l’époque moderne, sous la direction de Daniel TOLLET, Paris, 2005, P.UP.S., pp. 173-182. —, «Od karaimskich sabejczykôw do kraraimizacja Zydôw rabinicznych. Pierwsza publiczna dysputacja Zydôw w Kamieôcu Podolskim w 1757 roku (z karaimami tie)” dans Kwartalnik historii Zydôw, 2018, pp. 347-3 82. Andrzej DROZD, «Nouvelles découvertes dans la recherche sur la littérature tatare», dans Rocznik Tatarôwpolskich, vol.2, Gdahsk 1994, pp. 206-218. —, « L’utilisation de l’écriture arabe pour écrire des textes polonais », dans Plenas Arabum Domos. Matériaux de la quatrième Conférence arabiste nationale, Varsovie, 25-26 mars 1993, sous la direction de Μ. DZIEKAN, Varsovie, 1994, pp. 75-93.
684 Entre tolérance et exclusion —, « Wplyw chrzescijanskie na literaturç Tatarôw w dawnej Rzeczypospolitej. Miçdzy antagonizmem a symbioza», dans PamiçtnikLiteracki, t. LXXXVIII, z, 3, 1997, pp. 3-34. IDEM et M.M. DZIEKAN, Meczety i cmentarze Tatarôw polsko-litewskich, Katalog zabytkôw tatarskich, t. II, Warszawa, 1999. Les textes liturgiques arabes traduits en polonais, Warszawa, 1999. Simon DUBNOV, History of the Jews in Russia and Poland, New York 1975. Traduction française du russe par Samuel JANKELEVITCH, , Histoire moderne du peuple juif, Paris, Cerf, 1994. W. DWORCZACZEK, « Oblicze wyznaniowe senatu Rzeczypospolitej polskiej w dobie Kontrreformacji » dans Munera litteraria Ksiega ku czcziprof Romana Pollaka, red. -, Poznan, 1962, p. 4-56. Janina DWORCZACZKOWA, «Reformacja a problemy narodowosciowe w porozbiorowej Wielkopolsce” dans O i R w P., XXIII (1978), pp. 79-101. Jerzy DYGALA, «Kwestia dysydencka w Rzeczypospolitej doby bezkrôlewia 1733 roku», dans Zapiski historyczne, 1997, t. 62, z. 4. —, « W cieniu glçbokich konfliktow wyznaniowych (1719-1793)” dans Historia Torunia pod red. Mariana BISKUPA, t. II, cz. III „Miçdzy barokiem a Oâwieceniem (1660-1793)”, Toruri, 1996. —, Polityka Torunia wobec Rzeczypospolitej w lat 1764-1772, Warszawa, 1997. J. DZnjGIELEWSKI, O tolerancji dla dominowanych. Polityka wyznaniowa Rzeczypospolitej w latachpanowania Wladyslawa IV, Warszawa, 1986 —, « Biskupi rzymsko katoliccy konca xvi wiekulej pol. XVIII w. i ich udziai w ksztaltowaniu stosunkôw wyznaniowych w Rzeczypospolitej » dans Miçdzy monarchiq a demokracjq, pod red. A.
SUCHENI-GRABOWSKA et coll., Warszawa, 1994, pp. 191-210. A. DZUBINSKI, Na szlakach Orientu, Handel miçdzy Polskq a imperium osmanskim w xn-xvin w., Wroclaw, 1998. E. Artur EISENBACH, « Les droits civiques des Juifs dans le Royaume de Pologne [I] » dans Revue des études juives, 1964 (123/1-2), pp. 19-84, —, «Sejm czteroletni a Zydzi» dans Zycie literackie, 1983, nr 41 (1803), pp. 3 et 13 puis dans les actes du colloque : Zydzi w dawnej Rzeczypospolitej. Materiafy z konferencji «A utonomia Zydzi w Rzeczypospolitej szlacheckiej », red. Andrzej LINK-LENCZOWSKI i inni, Wroclaw, 1991, pp. 180-191.
Sources et bibliographie 685 F. Jean FABRE, Stanislas Auguste Poniatowski et l’Europe des Lumières, Paris, 1952, 746 p. Jean François FAÜ, Les Caraïtes, Brepols, 2000. Ju. FEDORTV, Istorja Cerkvi v ukraini, Toronto, 1967,362 p. et surtout « Zamojski synod 1720 r. » dans Bohoslavia, t. XXXV (1971), Roma, 1972, pp. 5-71. August-Stanislaw FENCZAK, „ Z dziejôw inicjatyw polskich na rzecz uregulowania stosunkôw miçdzy obrz^dkami kosciola katolickiego ; artykuly arcybiskupa Jan Skarbca z r. 1714» dans Polska-Ukraina; 1000 lat sqsiedztwa, Przemysl, 1990,1.1, pp. 167-180. Jôzef FELDMAN, “Sprawa dysydencka za Augusta Π”, Odbitka z Reformacja w Polsce, 1924, n° 9/10, Krakôw, 1924. Boris-N. FLORJA, « Les conflits religieux entre adversaires et partisans de l’Union dans la « conscience de masse » du peuple en Ukraine et en Biélorussie », dans xnf siècle, juil-sept. 2003, n° 220, pp. 431-448. Georges FLOROVSKY, Les voies de la théologie russe, Paris, 1937 ; avec traduc tion et notes de J. C. ROBERTI, Paris, Desclée de Brouwer, 1991. T. FROSCHL, «Zmiany polityczne w Europie Srodkowej i Wsrôdniej od xvi do xvni wieku», dans Barok 1994 (1/2) pp. 7-13. Romuald FRYDRYCHOWICZ, «Die Vorgänge zu Thorn im Jahre 1724», dans Zeitschrift des Westpreussichen Geschichts-vereins - Heft XI, 1884, pp. 75-97. G. J. GAJKOWSKI, « Procesy о mordy rytualne w Sandomierzu », dans Kronika diecezji Sandomierskiej, 1917 (6), pp. 81-85. Ks. Waldemar GASTPARY, Sprawa toruhskazr. 1724, Warszawa, 1969. Stefan GДSIOROWSKI, Karaimi w Koronie i na Litwie w xv-xnn w., KrakowBudapest, Wydawnictwo Austeria, 2008. N. Μ.
GELBER, « Zydzi a zagadnienie reformy Zydöw na Sejmie czteroletnim » dans Miesiçcznik zydowskie, rok I (1931). A. GETTER, Dzieje zydôw w Sandomierzu do i pol. xvm w., Warszawa, Z.I.H., Praca magisterstwo, n° 52. Aleksander GIEYSZTOR, «The beginnings of Jewish settlement in the Polish lands » dans : The Jews in Poland, edited by Chimen ABRAMSKY, Maciej JACHIMCZYK, Antony POLONSKY, Oxford, 1986, Blackwell, pp. 15-21. H. GMITEREK, « Problemy rôznowierstwa na forum sejmiku iubelskiego do polowy XVII w. », dans Acta universitatis Wratislaviensis, Historia, LXV, 1988.
686 Entre tolérance et exclusion Jakub GOLDBERG, « Konwertyci w spoleczehstwie staropolskim » dans Spoleczenstwo staropolskie, Studia i szkice, sous la dir. d’Andrzej WYCZANSKI et Hanna IZYDORCZYK, Warszawa, 1986, t. IV, pp. 195-248. Μ. S. GOLDSTEIN, « Karaimskiej rytualny procès w xvn wieku”, dans Evrejskaja Starina, XI (1924), pp. 223-228. Jakub GOLDBERG, Jewish privileges in the Polish Commonwealth, Jerusalem, 1985. Karol GÔRSKI, « L’histoire de la spiritualité polonaise », dans Le millénaire du catholicisme en Pologne, Lublin, 1969, pp. 281-354. —, « Zycia wewnçtrza i religijna » dans Historia Kosciola w Polsce, sous la direction de B. KUMOR et Z. OBERTYNSKI, Poznan, 1974. Stanislaw GÔRSKI, Studia naddziejamipolskiej literatury antytrynitarskiej xvi w., Krakôw, 1949,202 p. A. GRABOWSKI, Ojczyste spomniki, Krakôw, 1845. Wiktor GRAMATOWSKI, « Giovanni Sobieski e la Compagnia di Gesu ; la corrispondenza conservata nell’arsi : 1670-1694 », dans Archiwum historicum Societatis lesus, Roma, 1987 (LVI), pp. 267-291. Tadeusz GROMNICKI, Ormianie w Polsce ich Historja, prawa iprzywileje dans la serie Encyklopedia koscielna, Warszawa, 1889, p. 109 sq. S. GRUSZEWSKI, « Spoleczne oblicze Konfederacji warszawskiej » dans Odrodzenia iReformacja wPolsce (O.iR w P.), 13, 1968. —, Walka о wladzç w Rzeczypospolitej Polskiej po wygasniçciu dynastii Jagiellonôw (1572-1573), Warszawa, 1969, pp. 17-31, Dissertationes Univ. Varsoviensis, 36. Krzystof GRYJGAJTIS et Julian JANCZAK, «Powrôt Lipkôw pod sztandary Rzeczypospolitej » dans Sobôtka, 1980 (2), pp. 181-189. —, « Sytuacja prawna Tatarôw
hospodarskich na Litwie a zakres ich praw do ziemi (xv-xvn w.). Zarys zagadnienia », dans Zeszyty naukowe Instytutu Administracji Akademii im. Jana Dlugosza w Czçstochowie, 2006, z. IV, pp. 21-44. Ludwig GRZEBIEN (s.j.), « Organizacja bibliotek jezuickich w Polsce od xvi do xvni w ». dans Archiwa, biblioteki i muzea koscielne, 1975 (30), pp. 223-278 et (31) pp. 225-281. Stanislaw GRZYBOWSKI, Jan Zamoyski, Warszawa, 1994, pp. 227-242. Stanislaw GRZYBOWSKI, Dzieje Polski i Litwy (1506-1648), [Wielka Historia Polski, t. 4], Krakôw, 2000. Borys-A. GUDZIAK, Crisis andreform, the kyivan metropolitanate, the patriar chate of Constantinople and the genesis of the Union ofBrest, Cambridge, Mass., 1998, 489 p.
Sources et bibliographie 687 Dom Alphonse GUÉPIN, Un apôtre de l’Union des Eglises au xvif siècle ; Saint Josaphat et l’Église gréco-slave en Pologne et en Russie, Paris, Poitiers, 1898, 2 vol. Zenon GULDON, «Ludnosci zydowska w miastach wojewôdztwa sandomierskiego w IPJ pol. xvn w. » dans B.Z.I.H., 1982 (123/124), pp. 17-30. IDEM et Krzystof KRZYSTANEK, Ludnosc zydowska w miastach lewobrzeznej czçsci wojewôdztwa Sandomierskiego w хп-хин w., Kielce, 1990,252 p. —, «Zydzi wsrôd Chrzescijan w miastach Malopolskich w xvi-xvin w.» dans Nasza Przeszlosc, 1992 (78), pp. 187-222. IDEM et Krzystof KRZYSTANEK, « Zydzi i Szkoci w Sandomierzu w xvi-xvin w». dans Studia historyczne, 1988 (123). —, « Procès о mord rytualny w Sandomierzu w latach 1710-1713» dans Notatnik Sandomierski, 1994 (6), pp. 9-15. IDEM et Jacek WIJACZKA, Procesy о mordy rytualne w Polsce w xvi-xvui w., Kielce, 1995,165 p. —, « Skupiska zydowskie w miastach polskich xv-xvi wieku » dans Zydzi i judaizm we wspolczesnych badaniachpolskich, t. 2, pod red. K. PILARCZYK et S. GASIOROWSKI, Krakow, 2000, pp. 13-25. G. GULLINO, « Lippomano, Girolamo » dans Dizionario biograflco degli italiani, vol. 65. H. Oskar HALECKI, « From Florence to Brest », dans Sacrum Poloniae Millenium, Roma, 1958. —, Od uniiflorenckiej do unii Brzeskiej, Lublin, 1997, 2 vol. David J. HALPERIN, Sabbataï Zevi, testimonies to a fallen Messhia, Oxford, Portland, 2007. Israel HALPERIN, « Der Waad arba araçot in zagne bacijung mit ogoland », dans Historisze szriftn fun Yvo, t. II (1937). Th. HALUSCZYNSKYJ et A. WIELYKYJ (édit), Epistolae Josephi Velamin
Rutskyj metropolitae Kioviensis, Rome, 1956, n° 26. Ludwik HASS, Wolnomularstwo w Europie srodkowo-wschodniej, xvrnw i xixw., Wroclaw, Ossolineum, 572 p. E. HAUPTMANN, Zprzeszloscipolskiego zbioru ewangelickiego augsburgskiego w Poznaniu, Poznan, 1924. W. HENKEL, «Verfügungen der Kongregation in der Judenfrage», dans Sacra Congregationis de Propaganda fideMemoriae rerum, sous la direction de Joseph METZLER, Rome, 1972, vol. 1/2, pp. 367-374.
688 Entre tolérance et exclusion HESSEN, «Borba karaimov goroda Trok», en russe, dans Yevreskaja Starina, 1910, pp. 569-579. G. HOFFMAN, “Die Wiedervereinigung der Ruthenen” dans Orientalia Christiana II, pp. 124-127, Roma, 1924-25. —, De BenedictiXIV latinisationibus, Roma, 1955, 92 p. I . HORGA, L’Eglise gréco-catholique roumaine de Transylvanie à l’époque desLumièresl’évêché d’Oradea, thèse de nouveau régime, dactylographiée, Reims, 1995. Maurycy HORN, Skutki ekonomiczne najazdôw tatarskich z lat 1605-1633, Wroclaw, 1964. — , « Powinnosci wojenne Zydöw w xvi i xvn wieku na tie obowi^zku wojennego miast i mieszczanstwo Rzeczypospolitej », dans B.Z.I.H., 1976 (99) p. 3-18. — , Regesty dokumentôw i ekscerpty z Metryki koronnej do historii Zydow w Polsce (1697-1795), Wroclaw 1984, 2 vol. — , “Chrzescijanscy i zydowscy wierzyciele i bankierzy Zygmunta starego i Zygmunta Augusta” dans B.Z.I.H., 1986 (139/140), pp. 3-12. — , “Zydzi i mieszczanie w sluzbie celnej Zygmunta starego i Zygmunta Augusta” dans B.Z.I.H., 1987 (141), pp. 3-20. Romuald HUBE, Przywilej zydowski Boleslawa ijegopotwierdzenia, Biblioteka warszawska, 1880. Stefan INGLOT, “Problem kolonizacji flamandzko-holenderskiej w Niemczech i w Polsce” dans K. H., 1929. (г. 43). pp. 475-514. Jonathan I. ISRAEL European Jewry in the age ofmercantilism (1550-1750), Oxford, 1989. —, The Dutch Republic; its rise, Greatness and Fall (1477-1806), Oxford, Clarendon Press, 1995, 229 p. Tomasz ISAKOWICZ-ZALESKI, « Jan Tobiasz Augustinowicz » dans Slownik biograficzny duchownych ormianskich w Polsce, Krakôw 2001. J. Milda JAKULYTÉ-
VASIL, "Tatars’assimilation/ integration in the social fabric of the grand duchy of Lithuania”, dans Orient w tradycji spoleczehstwa Wielkiego Ksiçstwa Litewskiego : Tatarzy iKaraimi, Vilnius, 2008, pp. 22-36. Michal JANIK, Hugo Kollqtaj. Monografia, Lwôw 1913. Μ. JARCZYKOWA, « Radziwillowie birzanskie i nieswiescy wobec ksi^zek w xvi i pierwszej polowie xvn wieku. Zarys problematyki », dans Badania ksiçgozbiorôw Radziwillow, Warszawa, 1995.
Sources et bibliographie 689 Μ. JAROVAJA, Voskrecenskij Novojerusalemskij Monastir, en russe, édit. Astrel, 2006,64 p. Anna JAKIMYSZYN, Statut krakowskiej gminy zydowskiej z roku 1595 i jego uzupelnienia, Krakôw, 2005. Henryk JANKOWSKI, « Polish-Tatar Zikier, dans Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hung., volume XLVIII (3), pp. 405 à 420. Bohdan JANUSZ, Karaici w Polsce, Krakow, 1927. L. JARMINSKI, Bez uzycia sily. Dzialalnosc polityczna protestante™ w Rzeczypospolitej и schylkuxvi-xvn w., Warszawa, 1992. Kazimierz JAROCHOWSKI, «Epilog sprawy torunskiej” dans VI roczniku T.P.N.P., 1871, pp. 55-82. Ambroise JOBERT, La Commission d’Éducation nationale en Pologne (1773-1794), son uvre d’instruction civique, Dijon, 1941. —, « L’Université de Cracovie et les grands courants de pensée du xvie siècle », dans Revue d’Histoire moderne et contemporaine, 1954 (1-3) pp. 213-225. —, De Luther à Mohila; la Pologne dans la crise de la chrétienté (1517-1648), Paris, 1974,485 p. Adam JOHER, Obraz bibliograflczno-historyczny literatury w Polsce, Wilno, 1857. J. JUSZCZYK, «O badaniach nad judaïzantynem», dans: K.H., 1969 (1), pp. 141-152. K. Janusz KACZMARCZYK, Bohdan Chmielnicki, Wroclaw, 1988,266 p. Szepan KALINOWSKI, « Pielgrzymski Radziwillow w xvi i xvn w.» dans Radziwillowie. Obrazy literackie. Biografie. Swiadectwa historyczne (red. Krzystof STEPNIK), Lublin, 2003, pp. 295-303. A. S. KAMINSKI, Republicvs autocracy; Poland-Lithuania andRussia (16861697), Cambridge Mass., 1993, 312 p. Marcin KAMLER, «Dzieciobôjstwo w miastach korony w drugiej polowie xvi i pierwszej polowie xvn wieku
» dans Czasopismoprawno-historyczne, 1986 (l),pp. 171-184. W. KOLBUK, Koscioly wschodnie w Rzeczypospolitej ok. 1772, Lublin, 1998 ; Z. KOMOSINSKI, Prowincjonalny synod rusko-unicki w Zamosciu 1720, Lublin, 1968. Janusz KAMOCKI, „Fenomen Tatarôw polskich”, dans Rzeczpospolita wielu wyznan, pod red. Adam KAZMIERCZYK et coli., Krakôw, 2004. Janusz KANIA, Unieckie seminarium diecezjalne w Chehnie w latach 1753-1833, Lublin, 1993, 359 p.
690 Entre tolérance et exclusion Dawid KANDEL, « Rzez Zydôw sandomierskich w r. 1655 », dans Kwartalnik poswiçconym przyszlosci Zydôw w Polsce, 1912 (2), pp. 111-116. Artur KONOPACKI, Zycie religijne Tatarôw na ziemiach Wielkiego Ksiçstwa Litewskiegow xn-xixw. Warszawa, 2010. Josef KAPLAN, « L’impact social et économique de la diaspora judéo-hispanique sur l’Europe occidentale au début de la période moderne», dans Shmuel TRIGANO et coll., La société juive à travers l’histoire, Paris 1993, t. III, pp. 240-265. Miron KAPRAL’, «Les orthodoxes et les catholiques de L’vov (fin du xvi^première moitié du xvne siècle) » dans xnf s. (2003), n° 220, pp. 449-466. S. KARKOWSKI, Kronika miasta Leszna, Poznah, 1877. D. KARVELIS, « Przymus wyznaniowy ksiçstwie birzanskim u schylku xvi w i lej polowy XVII w» dans Litwa w epoce Wazow, ed. W. KRIEGSEISEN et A. RACHUBA, Warszawa, 2006, pp. 257-275. Adam KAZMIERCZYK, Sejmy i Sejmiki wobec Zydzi w IPpol. xvn w. Krakôw, 1993. Tomasz KEMPA, « Konstanty Wasyl Ostrogski wobec katolicyzmu i wyznah protestanckich» dans O. iR., 1996, t.40/19, pp. 17-36. —, Konstanty Wasyl Ostrogski (ok. 1524/25-1608) ; wojewoda Kijowski i marszalekziem Wolyfiskiej, Τοπιή, 1997,288 p. Adam KERSTEN, SzwedzipodJasnq Gôrq, 1655, Warszawa, 1965, 366 p. —, Hieronim Radziejowski, Studium wladzy i opozycji, Warszawa, P.I.W., 1988, 685 p. Edmund KIZIK, Menonici w Gdansku, Elblqg i na Zulawach wislanych w drugiej pol. xviiw ixnnw. Studium z dziejôw spolecznosci wyznaniowej, Gdahsk, 1994. M.O. KOJALOWICZ, Litovskaja cerkovnaja Unija, Tikhmenev, 1859-1861. D. KOKSA,
«L’organizzazione periferica delle Missioni in Ungheria e in Croazia», dans Sacra Congregationis de PropagandafideMemoriae rerum, sous la direction de Joseph METZLER, Rome, 1972,vol. 1/2, pp. 274-291. Lech KOLAKOWSKI, Swiadomosé religijna i wiçz koscielna, Warszawa, 1997. Ludwik KOLANKOWSKI, Polska Jagiellonôw, Lwôw, 1936. Michal KOMASZYNSKI, dan III a Baltyk, Gdansk, 1983, 179 p. Z. KOMOSINSKI, Prowincjonalny synod rusko-unicki w Zamosciu 1720, Lublin, 1968. KonfesjaSandomierska, opr. K. DLUGOSZ-KURCZABOWA, Warszawa, 1995. Konfederacja Warszawska 1573, wielka karta polskiej tolerancji, wyd. Μ. KOROLKO i Janusz TAZBIR, Warszawa, 1980. Maciej KONOPACKI, «La littérature polonaise et lituanienne sur les Tatars dans domaine scientifique polonais et étranger», dans P. O., n° 3 (59), Warszawa, 1966, pp. 93-205.
Sources et bibliographie 691 Artur KONOPACKI, Zycie religijne Tatarow na ziemiach Wielkiego Ksiçstwa Litewskiego wxn-xixm, Warszawa, 2010. B. KOPNASKI, «Kwestia turecka na seymach polskich.” dans P. Ο. η. 1 (1001), 1977. Marceli KOSMAN, Reformacja i Kontrreformacja w Wielkim Ksiestwie Litewskim w swietlepropagandy wyznaniowej, Wroclaw, 1973. —, « Sytuacia prawo-polityczna Kalwinizmu litewskiego w drugiej pol. xvm w. » dans O i R. w P., XX (1975). —, Protestancji i Kontreformacja. Z dziejôw tolerancji religijnej w Rzeczypospolitej xvi-xviim, Wroclaw, 1978. Stanislaw KOT, Andrzej Frycz-Modrzewski, Krakow, 1923. —, « Polska rajem dla Zydow, pieklem dla chlopôw, niebem dla szlachty » dans -, Kultura iNauka, Warszawa, 1937, 28 p. —, «Relacja о Iwanie Tyszkowicze», dans R. w P., 9-10, 1937, pp. 464-469. —, “Opposition to the Pope by the Polish bishops (1557-1560) ; three unique Polish reformation pamphlets” dans Oxford Slavonic Papers, vol. IV, 1953, pp. 38-70. —, Un gesuita boemopatrocinatore della lingue nazionali slave e la sua attività in Polonia e Lituania (1563-1572), Roma, 1954. —, Polska zlotego теки a Europastudia i szkice, wyd. Henryka BARYCZA, Warszawa, 1987. Aleksander KOSSOWSKI, „ Blaski i ciemne unii koscielne w Polsce XVII-XVIII w w Swietle zrôdle archiwalnych “, dans Ksiçgapamiqtkowa ku czci J.E. Bis. Mariana-Leona Fulmana, Lublin, 1939, pp. 62-132. Slawomir KOSCIELAK, Sklad osobowy kolegium gdafiskiego OO jezuitow (xviXVIII sv), Gdansk, 2005, Piotr KOSCIELNY, Dzieje Reformacji w Polsce, Warszawa, 2017,1.W.P., 374 p. Stanislaw KOT, Polska zlotego теки a
Europastudia i szkice, wyd. Henryka BARYCZA, Warszawa, 1987. Jan KRAJCAR (s.j.) “Jesuits and the Genesis of the Union of Brest” dans Orientalia Christiana Periodica, volumenXLIV fase. 1,1978. Jan KRAJCAR, «Benedetto XIV e l’Oriente Cristiano», dans Benedetto XIV (Prospero Lambertini), Convegno Internazionale di studi storici, Cento, 6-9 dicembre 1979, a cura di Marco CECCHELLI, 2 vol., 1981, ici t. 1, pp. 493-508. Aleksander KRAUSHAR, Sprawa Zygmunta Unruga 1715-1740, 2 volumes, Krakôw, 1890. —, Ksiqze Repnina i Polska, Krakôw, 1898, 2 vol. —, Frank i Frankisci w Polscy (1726-1816). Monografia historyczna, Krakôw, 1895,2 vol.
692 Entre tolérance et exclusion Wojciech kriegseisen, ewangelicypolscy i Litewscy w epoce saskiej, Warszawa, Semper, 1996. —, Stosunki wyznaniowe w relacjach panstwo-kosciôl miçdzy reformacjq a oswieceniem, Warszawa 2010, Semper, p. 490. K. KROLAK, Synod Ormianski w Lwowie w 1689 roku. Studium prawnohistoryczne, Exerpta dissertatione ad lauream, Romae, 1976, pp. 157-226. Leon N.N. KRYCZYNSKI, «Tatarzy polscy a wchôd muzuhnanskie », dans Rocznik tatarski, t. II, 1935. Stanislaw KRYCZYNSKI, “Tatarzy litewscy; prôba monografii historycznoetnograficznej ” dans Rocznik tatarski, t. 3, 1938. Ksiçga slow Panskich. Ezoteryczne wykladyJakuba Franka, Jan DOKTOR édit, Warszawa 1997. Ludwik KUBALA, Jerzy Ossolinski, Warszawa, 1924,2 vol. J. KUBILIUS, «Le culte marial en Lituanie», dans Maria, études sur la Sainte Vierge sous la direction d’Hubert DU MANOIR, Paris, 1956, t. IV pp. 673681. Stanislaw KUJOT, „ Sprawa Torunska 1724 r.“, dans Roczniki Towarzystwa Przyjaciôl nauk Poznanskiego, t. XX, 1894, pp. 1-152 et t. XXI, 1895, pp. 208-316. Μ. KULECKI, «Komisja Warszawska 1668 r. epizod z dziejôw tzw. egzulantôw po traktacie andruszowskim », dans Miçdzy wschodem a zachodem, Rzeczypospolita χπ-χπιι w, Warszawa, 1993. Dariusz KUPISZ, Zbigniew Gorajski (1596-1655). Studium z dziejôw szlachty protestanckiej w Malopolsce, Warszawa, 2000. F. KUPFER, «Pinkas Bractwa pogrzebowego i dobroczynnego w Zamo^ciu» dans B.Z.I.H., 1951 (2), pp. 47-80. Lukasz KURDYBACH, «J. A. Komenski, w Polsce, 1628-56» dans Sesja naukowawLesznie., Wroclaw, 1957,pp. 115-170. IDEM et Mieczyslawa MITERA-DOBROWOLSKA,
Komisja Edukacji Narodowej, Warszawa 1973. - S.-V. KURGANOVIC, Dionisji Zabokrickij, Kiev, 1914. Stanislaw KUTRZEBA, Historiazrödel dawnegoprawapolskiego, Lwöw, 1925. I. KUZMIN, Materialy k’voprossu ob’obvinienijach ’ evreev, en russe, SaintPetersbourg, 1913. Jacqueline LAGREE, Juste LipseLa restauration du stoïcisme, Paris, 1994. François LAPLANCHE, La Bible en France entre mythe et critique (xvfXIXe siècle), Paris, 1994, 315 p.
Sources et bibliographie 693 Sylvette LARZUL, « Les premières traductions françaises du Coran, (xvnexixe siècles) » dans Archives de sciences sociales des religions, E.H.E.S.S., Open édition journal, 2012, pp. 147-165. Czeslaw LECHICKI, Kosciôl ormianskiej w Polsce, Lwôw, 1928. —, „Nieznany opis pierwszej wolnej elekcji sufragana w Lwowie 1711 r.”, dans Poslaniec Swiçtego Grzegorza (P. Sw. G), n° 10-11, pp. 44-50. Joseph LECLERC (s. j.), “Érasme et la crise de l’unité chrétienne au xvie siècle”, dans Nouvelle revue théologique, 82e année, n° 3, t. 72, Louvain, mars 1950, p. 284-295. —, Histoire de la Tolérance au siècle de la Réforme, Paris, Aubier, 2 vol., 1950-1955. Sid Z. LEIMAN, “Rabbi Jonathan Eibeshuetz» s attitude towards the Frankist”, dans Polin, 2002 (15), pp. 145-152. Dominique LESAGE, « Histoire de la Franc Maçonnerie polonaise (1727-2007) », dans Humanisme, 2007/2 (n° 277), pp. 85-97. Anatol LESZCZYNSKI, « Sejmy Zydôw polskich (1579-1764)», dans Wiçz, 1983 (4) pp. 111117 —, „ Sytuacja prawna ludnosc zydowskiej w dawnej Rzeczypospolitej”, dans Religia i kultura zydowska, Pieniçzno, 1986, pp. 94-100. —, «Zagraniczne kontakty sejmu Zydôw Korony w xvn i xvm w (do 1764 r)” dansB.Z.I.H. 1990 (155/156), pp. 17-23. —, « Spér pomiçdzy kahatami Grodna i Tykocina о hegemonie nad skupiskami zydowski pogranicza Koronne i Litwy w xvn w.», dans: B.Z.I.H. 1983 (126/127) pp. 85-95. Kazimierz LEPSZY, Rzeszpospolita w okresie Sejmu inkwizycyjnego (15891592), Krakow, 1939. —, «Dzieje sejmiku Zydôw wielkopolskich» dans : Z historii i tradycji: szkicez dziejôw kultury zydowskiej,
Warszawa, 1983, P.W.N., 1983, pp. 64-75. Louis LEVIN, “Die Judenverfolgungen in zweiten Schwedish-polnishen Kriege, 1655-1659”, dans Zeitschrift der histor. Gesellschqftfd. Provinz Posen, XVI. Kazimierz LEWICKI, Sprawa unii kosciola wschodniego z Rzymskiej wpolityce dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa, 1934. I. LEWIN, « Udzial Zydôw w wyborach sejmowych w dawnej Polsce » dans Miesiçcznikzydowski, 1932, vol. 2,1-6, pp. 46-65. Marc LIENHARD, Martin Luther; un temps une vie, un message, Genève, 1991. Edward LIKOWSKI, Dzieje kosciola unickiego na Litwie i Rusi, Poznan, 1906 (2e édition). Μ. LISSER, « Sqdy zydowskie w Polsce ich ustrôj i wlasnosc „ dans B. Z.I.H., 1960 (34) pp. 97-131.
694 Entre tolérance et exclusion Stanislas LITAK, « Le temps des réformes et des luttes religieuses » , dans Histoire religieuse de la Pologne, sous la direction de Jerzy KLOCZOWSKI, Paris, 1987. Kazimierz LEWICKI, “Sprawa unji Kosciola Wschodniego z Rzymskim w polityce dawnej Rzeczypospolitej” dans Spraw Narodowosciowych, Warszawa, 1934, R. VII, nr 5, 6, pp. 1-41. Hillel LEWIN, Ha qroniqah-te udah le toledoth Ya ’aqob Franq ve tenu ’ato (en hébreu, Chroniques de J. Frank d’après les récits), Jérusalem, 1984. Stanislas LITAK, « Le temps des réformes et des luttes religieuses » , dans Histoire religieuse de la Pologne, sous la direction de Jerzy KLOCZOWSKI, Paris, 1987. H. LITWIN, « Przynaleznosc narodowa alumnôw seminarium papierskiego w Wilnie 1582-1798. Przyczynek do badan nad swiadomosci narodowa w Rzeczypospolitej w czasach nowozytnych », dans Miçdzy wschodem a zachodem, Rzeczypospolita xvi-xviii w, Warszawa, 1993. Isidore LOEB, “Un mémoire de Laurent Ganganelli sur la calomnie du meurtre rituel” dansÄKJ., 1889, t. XVIII, pp. 179-211. L. Czeslaw LAPICZ, Kitab Tatars Lituano-Polonais. Paléographie, graphisme, langage, Tonm 1996. CecyliaLUBIENSKA, Sprawa dysydencka (1764-1766), Warszawa, 1911. Jozef LUKASIEWICZ, Dzieje kosciolôw wyznania helwetickiego w Litwie, Poznan, 1842-1843,2 vol. —, Dzieje kosciolôw -wyznania helweckiego w Malej-Polsce, Poznan, 1853. Μ. Jôzef MACHA (s.j.), Ecclesiastical unification, Roma, 1974. Pawel MACIEJKO, “Christian accusation of Jewish human sacrifice in early modern Poland; the case of Jan Serafinowicz”, dans Gal-Ed, 22 (2010), pp. 15-66. —,
The mixed multitude; Jacob Frank and thefrankist movement (1755-1816), Philadelphia, 2011. J. MAJKOWSKI (s.j.), Swiçty Stanislaw Kostka; Studium z dziedziny hagiografii psychologicznej Roma, 1965, 321 p. Stanislaw MAKAREWICZ, Bazylika katedralna w Sandomierzu; przewodnik, Sandomierz, 1976, 128 p.
Sources et bibliographie 695 Tomasz MAKOWSKI, Poselstwo Jerzego Ossolinskiego do Rzymu w Roku 1633, Warszawa, 1996, Biblioteka Narodowa, 110 p. P. Μ. MAKOWSKI, “Wizerunek przeciwnika ksztaltowany w publicystyce polskiej czasu wojen kozackich 1648-1654”, dans Miçdzy wschodem a zachodem, Rzeczypospolitaxvi-xvniw,Warszawa, 1993, pp. 111-117. Μ. MALINOWSKI, Kirchen und Staats-Sitzungen bezüglich des grechlischKatoliken Ritus des Ruthenen in Galizien, Lemberg, 1861. Kazimierz MALISZEWSKI, Jakub Kazimierz Rubinkowski, szlachcic, mieszczanin, erudyta barokowy, Warszawa, 1982, 175 p. T. MANKOWSKI, Orient w polskiej kulturze artystycznej, Wroclaw-Krakow, 1959. Jacob MANN, Texts and studies in Jewish history and literatures, Cincinnati, 1931-1935, vol. 2. Pietro MARCHESANI, «L’immagine della Polonia e dei Polacchi in Italia tra Cinquecento e Seicento : due popoli a confronto », dans Cultura e nazione in Italia e Polonia nel Rinascimento, a cura di Vittore BRANCA, Sante GRACIOTTI, Firenze, Olschki, 1986, p. 347-378 J. MAROSZEK, Pogranicze Litwy I Koronny w planach Zygmunta Augusta, Bialystok, 2000. Krystyn MATWIJOWSKI, “The Jews in the times of Jan III Sobieski” dans The Jews in Poland edit. By. Andrzej K. PALUCH, Cracow, 1992, vol. 1, pp. 127-136. —, « Stosunki wyznaniowe w czasach panowania Jana III Sobieskiego”, dans Rzeczpospolita wielu wyznan, Krakôw, 2004. Zygmunt MAZUR (o.p.), « Blogoslawiony Sadok i 48 mçczennikôw Sandomierskich», dans Polscy Swiecy, 1985 (5)pp. 28-31. J. MAURER, Kardinal Leopold, GrafKollonich, Primas von Ungar, sein Leben und Wirken, Innsbruck, 1887. Anna
MICHALOWSKA, “Stosunki miçdzy Zydami a Karaimami w Wielkim ksiçstwie litewskim (xvi-xviii w.)” dans Zydzi i judaizm we wspolczesnym badaniachpolskich, t. 3, pod red. Krzystof PILARCZYK, Krakôw, 2003, pp. 47-52. G. MICHOUKININE, « Polemikamiezdu Musulmanami i Youdeami. », en russe, dans Krakowsko-Wilenskie Studia slawistyczne, pod red. S. TEMCINASA, t. 2, Krakôw, 1997, pp. 234249. Krzystof MIKULSKI, « Struktura etniczna mieszkancôw i status spoleczny ludno^ci polskiego w Toruniu od kohca xiv do polowy xvn w.” dans Roczniki historyczne, 1977, R. LXIII, pp. 111-129. Antoni MIRONOWICZ, Prawoslawie i Unia za panowania Jana Kazimierza, Bialystok, 1996,324 p.
696 Entre tolérance et exclusion —, Zycie monastyczne na Podlasiu, Bialystok, 1998. —, « Monaster éw. Onufrego w Jablecznej », dans Bialoruskie Zeszyty Historyczne, n° 9, Bialystok, 1998. —, Kosciôl prawoslawny w dziejach dawnej Rzeczypospolitej, Bialystok, 2001, 352 p. —, Diecezja Bialoruska w χηιΐχπιι wieku, Bialystok, 2008, 351 p. Г. МИШКИНЕНЕ (MISZKINIENE, Galina), “Правовое положение татар в Великом Княжестве Литовском в χνι-χνιιι вв. (по материалам полемической литературы о литовских татарах)” dans Kalbotyra. 1995, t. 44 (2). Galina MISZKINIENE, «Driewniejszije, tatar ragatops », en lituanien, Vilnius 2001. Janina MORGENSZTERN, “Posrednictwo Zydôw w nawi^zaniu nieoficjalnych kontaktôw dyplomatycznych miçdzy dworem polskim I tureckim w 1590 r” dans B.Z.I.H., 1961 (40), pp. 37-49. —, «Nieznany list sejmu czterech ziem z 1605 r. w sprawie sefardyj skiego Zyda w Zamosciu» dans : B.Z.I.H. 1962 (43/44) pp. 110-112. Antoni MUCHLINSKI, « Zdanie sprawy о Tatarach litewskich" dans Teka litewska, 1858, n° 4. Thomas J. MÜLLER, « Die Archivalien zu J. Callenberg und dem Institutum Judaicum », dans Hallesche Beiträge zur Orientwissenchaft, 16 (1994). W. MULLER, «Les jésuites en Pologne aux xvie et xvne siècles», dans Les jésuites parmi les Hommes aux xvf et xnf siècles, textes réunis par G.et G. DEMERSON, Clermont-Ferrand, 1987, pp 323-330. G. MYLANYK, Constantini Senioris Ducis de Ostrorogpro Unione Ecclesiastica activitas. ”, Dissertation. Pontificia Universita Urbaniana, Roma, 1940. N. Stanislaw NABYWANIEC, Uniccy biskupi przemyscy (1690-1991), Rzeszéw, 1990. Irena-I. NAZARKO,
Kyjevski i halicki mytropolyty. Biohrafîczni narysy (15901960), Rym, 1962. S. NEDEL’SKIJ, Uniatskij mitropolit Lev Kishka i ego znachenie v istorii unii, Vilna, 1894. Bruno NEVEU, « Culture religieuse et aspirations réformistes à la cour d’Inno cent XI » dans A ccademie e cultureaspetti storici tra sei e settecento, Florence, 1979. Anna NIEDZWIEDZ, «Mère et reine: la Vierge de Czçstochowa», traduit du polonais par Laurence DYÈVRE, dans Ethnologie française, 2010/2 (vol. 40), pp. 315 à 326.
Sources et bibliographie 697 Ks. Jerzy NOSOWSKI, Polska literaturapolemiczno-antyislamistyczna, xvi-xvin w., Warszawa 1974, 2 vol., Akademia teologii katolickiej. Jean NOUZILLE, La Transylvanie, terre de contacts et de conflits, Strasbourg, 1993. O. Zdzislaw OBERTYNSKI, “Unia Ormian polskich” dans Historia Kosciola w Polsce, Poznah, Warszawa, 1974,1.1., rozdz. VI, 1572-1696, sous la dir. de Boleslaw KUMOR. Stanislaw OBIREK (s.j.), “Wklad ks. Piotra Skargi w przygotowanie unii brzeskiej” dans Unia Brzeska, przeslosz i terazniejszosc (1596-1996), Krakôw, 1998. Krzystof OBREMSKI, Jakub Kazimierz Rubinkowski, dziejopisarz i czlowiek saskiego pôlwiecza, Warszawa, 2008, 340 p. Μ. OGANIESJAN, Armianskoje samouprawlenije w Rzeczipospolitej w xvn-xvni w., Erevan, 1979. O. GORKI, «Uwagi orientacyjne о Tatarach polskich i obcych” dans Rocznik Tatarski, t. 2 (1935). Jean D’ORIGNY (s.j.) , La vie du père Antoine Possevin de la Compagnie de Jésus, Paris, 1712,235 p. Jean-Pierre OSIER, Faust Socin ou le christianisme sans sacrifice, Paris, 1996, 250 p. Erazm OTWINOWSKI, Dzieje Polskipodpanowaniem Augusta II, Krakôw, 1848. Edward OZEROWSKI, “Eklezjologia-unickaw Polsce w latach 1596-1720” dans Wiadomosci archidiecezji w Bialymstoku, Bialystok, 1978 (4), pp. 51-112 et 1979 (5), n° l,pp. 47-106. Elzbieta PAPROCKA, Tolerowane nielubiani katolicy w Elblqgu w drugiej pol. xvirw i X'/mw. Studium z dziejôw codziennego wspôlistnienia wyznan, Warszawa, Neriton, 2009,245 p. _J. PERDENIA, Stanowisko Rzeczypospolitej szlacheckiej wobec sprawy Ukrainy naprzelomie xvii-xviii w., Wroclaw, 1963. Fausto
PARENTE, Les juifs et l’église romaine à l’époque moderne (XVexvuf siècles), Paris, Honoré Champion, 2007,493 p. Z. PASEK, « Pewnosé zbawienia w protestantyzmie » dans Zeszyty Naukowe Unrwersytetu Jagiellonskiego, studia religiologica, 1995, z. 28, pp. 134-141. Julian PELESZ, Geschichte der Union der ruthenischen Kirche mit Rom. Woerl, 1881.
698 Entre tolérance et exclusion J. PERLES, Geschichte der Juden in Posen, Breslau, 1867. Gregorio PETROWICZ, La Chiesa armena in Polonia (1350-1624) Roma, 1971. —, L ’Unione degli Artneni con la Santa Fede (1626-1686), Roma, 1950. —, La Chiesa armena inPolonia e neipaese limitrofi (1586-1954), Roma, 1988. Pierre PIERLING, La Russie et le Saint-Siège, Paris, 1907. G. PINGIRYAN, « Le chapitre 28 du Livre des Histoires d’Arakel Dawrizeci et ses sources arméniennes d’Ukraine durant les années 20-50 du xvne siècle», dans : R.E.A., Paris, 1980, IX, pp 443-457. G. PLATANIA, La politico europea e il matrimonio inglese di una principessa polacca: Maria Clementina Sobieska, Roma, 1993, conférence de l’Accademia polacca delle scienze n° 101, 66 p. —, « Un nunzio straordinario in viaggio nella Polonia di fine xvn secolo. Fabrizio Paolucci e la politica pontifica al tempo di Augusto Wettin», dans Viaggio in Italia e viaggio in Polonia a cura di Danuta QUIRINI-POPLAWSKA, Krakow, 1994, pp. 146-161. —, « Rzeczypospolita i Swiçta kongregacja szerzenia wiary w czasôw Wazôw » dans Rzeczypospolita wielu wyznan, pod red. Adam KAZMIERCZYK, Krakôw, 2004, pp. 213-251. S. PLAZA, Prôby reform ustrojonych w czasiepierwszego bezkrôlewia (15721574), Krakôw, 1969. Serhii PLOKHY, Papstvo i Ukraina i polityka rimskoj kurii na ukrainskich ziemiach w xn-xvmw., Kiev, 1989,221 p. —, The Cossacks and the religion in Early Modem Ukraine, Oxford, 2001,400 p. Leszek PODHORODECKI, Hetman Stefan Czarnecki, Warszawa, 2009,222 p. Stanislas POLCIN, Une tentative d’Union au xvf siècle: La mission religieuse du Père
Antoine Possevin, S. J en Moscovie (1581-1582), série: «Orientalia Christiana analecta» (150), Rome, 1957. F. POMETTI, “Studi sul pontificate di Clemente XI (1700-1721)” dans Archivio della società romana di storia Patria, 1898 (t. 21), pp. 403-412. R. POPKIN, “Seventeenth-century millenarism”, dans Apocalypse ; the origins and the ends of the world, sous la direction de Μ. BULL, Oxford, 1995, pp. 113-115. A. POPOV, “Oblichitel’nye spisania protiv Zhidov i Latinian”, dans Chetniia, vol. 108(1879). Géraud POUMAREDE, Pour en finir avec la Croisade. Mythes et réalités de la lutte contre les Turcs au xvf et xvif siècles, Paris, 2004, P.U.F., 692 p. W. PRZYALGOWSKI, Zywoty biskupôw Wilenskich, t. 1, Petersburg, 1860. S. PTASZYCKI, « Stosunek dawnych wladz polskich do Cerkwi ruskiej » dans Ksiçgapamiqlkowa ku czci W. Abrahama, Warszawa, 1930.
Sources et bibliographie 699 Tondrini de QUARENGLI, «Notices sur le calendrier de la nation arménienne », dans Bas 10:1906, série 2, vol 10, pp. 275-294, vol. 11, 1906, série 3, vol. 1, pp. 71-114. R. Tzvi RABINOWICZ, Chasidic Rebbes. From Baal Shem Τον to modem Times, Feldheim 1989 Μ. RAWITA-WITANOWSKI, «Le supplice de Mathieu Kalahora, apothicaire cracovien », traduit du polonais par H. SZANCER, dans Revue d’Histoire de lapharmacie, n° 7, avril 1931, pp. 57-61. Dominique RIGAUX, «Antijudaïsme par l’image : l’iconographie de Simon de Trente (+1475) dans la région de Brescia», dans Politique et religion dans le judaïsme antique et médiéval, sous la rédaction de D. TOLLET, Paris, 1989, pp. 309-318. Heinz RENKEWITZ, Hochman von Hochenau (1670-1721). Quellenstudie zur Geschichte des Pietismus, Witten, 1969. Antoni ROLLE, Dzieje osadnictwa na woloskim pograniczu. Sylwetki i szkice historyczne I literackie, serya IX, Krakôw 1893. J. ROSENTHAL, “Marcin Czechowic and Jacob of Belzyce ; Arian-Jewish encounters in 16 th Су Poland”, dans : Proceedings ofthe American Academy for Jewish research, t. XXXIV (1966), pp. 77-95. Moshe ROSMAN, “Miedzyboz and Rabbi Israel Ba’al Shem Tov”, dans Zion 52 (1987) et version anglaise dans Essential Papers in Hasidism, G. D. HUNDERT, ed., New York University, New York), 1990. —, Zydzipanscy. Stosunki magnacko-zydowskie w Rzeczypospolitej xvui wieku, Warszawa, 2005, Biblioteka narodowa, 308 p. Emanuel ROSTWOROWSKI, Ostatnie krol Rzeczypospolitej. Geneza i upadek Konstytucji 3 maja, Warszawa, 1966, Cecil ROTH, «Forced baptism Italy», dans The Jewish
Quarterly Review, 1936 (2). Philippe ROY, Louis XIV et le siège de Vienne (1683), Paris. Honoré Champion, 1999. Kazimierz RUDNICKI, Biskup Kajetan Soltyk (1715-1788), Krakôw, 1906. W. RUSINSKI, «Straty i zniczenia w czasie wojny szwedzkiej (1655-1660) oraz jej skutki na obszarze Wielkopolski », dans Polska w drugiej wojny pôlnocnej (1650-1660), sous la rédaction de Kazimierz LEPSZY, Warszawa, 1957, 2 vol.
700 Entre tolérance et exclusion Roman RYBARSKI, Skarb ipieniqdz za Jana III, Warszawa, 1939. Rzeczpospolita w dobie upadku (1700-1740) ; wybôr zrôdel. Opracowal i wstçpem poprzedzil, Jozef GIEROWSKI, Wroclaw, 1955. S. Alojzy SAJKOWSKI, OdSierotki do Rybenki, Poznah, 1965. Stanislaw SALMONOWICZ, «Torunski tumult z 1724 r.», dans Odrodzenie i Reformacja, 28 (1983), pp. 161-184. Stanislaw SALMONOWICZ, Konfederacjawarszawska, 1573, Warszawa, 1985. —, « Protestanci i Katolicy w jednym miescie : casus Torunia, xvi-xvm w.”, dans Rzeczypospolita wielu wyznafi, pod red. A. KAZIMIERCZYKA, A. K. LINKLENCZOWSKI, K. MATWIJOWSKIEGO, Krakôw 2004. S. SAMSONOWICZ, « Nieograniczona wladza szlachcica polskiego w jego posiadlosciach » dans -, Kilka minionych wiekôw. Szkice i studia z historii ustroju Polski, Krakôw, 2009, pp. 9-22. Alfred SANDEN, Zur Geschichte der Lissaer Schule 155-1905, Lissa, 1905. Ignacy SCHIPER, « Rozwôj ludnosci zydowskiej na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej » dans, Zydzi w Polsce Odrodzonej, Warszawa, 1933,1.1 pp. 21-32. Chone SCHMERUK, Legenda о Esterce w literaturze iddisz ipolskiej. Studium z dziedziny wzajemny stosunkôw dwöch kultur, 'Nwtszaws., 2000. Gershom SCHOLEM, « Le mouvement sabbataïste en Pologne », dans Revue de l’Histoire des Religions, 1953 (143, 144). —, Sabbataï Tsevi. Le messie mystique 1626-1676, Lagrasse, 1983, Verdier, 969 p., (réédition, 2008). Moshe SCHORR, «Organizacja Zydôw w Polsce od najdawniejszych czasôw az do r. 1772 (glôwnie na podstawie archiwalnych)», dans K.H, 1889 (13), pp. 482-520. Nicolas SED, La mystique cosmologiquejuive, Paris,
1981. Sejmy i sejmiki koronne wobec Zydôw, wybôr tekstôw zrôdlowych, opr. Anna MICHALOWSKA-MYCIELSKA, Warszawa, 2006, 760 p. Sejm czterech ziemzrôdla, Jakub GOLDBERG i Adam KAZMIERCZYK (édit), Warszawa, 2011, 470 p., Wydawnictwo sejmowe. Sonia SENIK, « The Ukrainian church in the seventeenth century », dans Analecta ordinis S. Basilis magni, Rome, 1996, vol. XV (XXI), fasc. 1-4, pp. 339-374. Wladyslaw A. SERCZYK, Historia Ukrainy, Wroclaw, Warszawa, Krakôw, 1990,519 p. Maciej SERWANSKI, Henryk III Walezy w Polsce, Krakôw, 1976.
Sources et bibliographie 701 —, «L’Église nationale en Pologne au xvie siècle» dans Politico e religione neirEuropa centro-orientale (sec. xvi-xx), a cura di Gaetano PLATANIA, Viterbo, 2002, pp. 67-76. Waclaw SMOLENSKI, Stan i sprawa Zydôw polskich w xvm w., Warszawa, 1876, 95 p. Edward SMOR^G, «Drukarnia Jezuita w Sandomierzu» dans Roczniki biblioteczne, 1965 (IX), pp. 1567. Jacek SOBCZAK, „Czy tatarska ludnosc Litwy nalezala do stanu szlacheckiego ?” dans P.H., 1986, t. 77, zesz. 3. —, “Stereotyp Mongola i Tatara w swiadomosci spoleczenstwa polskiego”, dans W krçgu mitôw i stereotypem, pod red. K. BOROWCZAKA, P. PAWELCZYKA, Poznah-Torun 1993. —, Polozenie prawne ludnosci Tatarskiej w Wielkim Ksiçstwie Litewskim, Warszawa-Poznan, P.W.N., 1984. J. SLIZINSKI, Jan III Sobieski w literaturze narodem Europy, Warszawa, 1979. Waclaw SOBIESKI, Nienawicz wyznaniowa tlumôw za rzqdôw Zygmunta Higo, Warszawa, 1902. —, «Czy Skarga byl «turbatorem» ojczyzny?» dans -, Studia historyczne, Lwôw, 1912, pp. 191-225. —, Polska à hugenocipo nocy Sw. Bartlomieja, Krakow, 1910. P. SIMSON, Geschichte der Stadt Danzig, Gdansk, 1918. —, Pamiçtny seJm, Warszawa, 1913. Zdzislaw SPIERALSKI, Awantury moldawskie, Warszawa, 1967,215 p. Jan STANKIEWICZ, «Musulmans biélorusses et littérature arabe biélorusse», dans Pis ’тот, Vilnius, 1933. Moritz STERN, Die Päpstlichen Bullen über die Blutbeschuldigung, Berlin, 1893. Michaël STOLLEIS, Histoire du Droit public en Allemagne, Paris, 1999,654 p. Krzystof STOPKA, « Mçczennicy sandomierskichlegenda i rzeczywistosé », dans N. P., 1993 (80) pp. 51-99. Studia nad
arianizmem, Ludwig CHMAJ édit., Warszawa, 1959, 563 p. Henryk SUCHOJAD, « Mentalnosé religijna szlachta malopolskiej w drugiej polowie xvn wieku» dans Studia z dziejôw kultury Chrzescijafiskiej, Kielce, 1991, pp. 123-137. —, «Z problematyki stosunkôw sejmikôw malopolskich do ludnoéci zydowskiej w drugiej polowie xvn wieku», dans Zydzi w Malopolsce, sous la direction de Feliks KIRYK, Przemyél, 1991, pp. 99-112. Peter SUTER, Alfurkan Tatar. Der litauisch-tatarische Coran-Tefsir, Köln, 2004.
702 Entre tolérance et exclusion Marcin SWOBODZINSKI, «Narodziny mytu Torunskiej krwawy lazni i krwawego sadu” dans Rocznik Torimski, 38 (2011), pp. 197-213. Lech SZCZUCKI, Marcin Czechowic, Warszawa, 1964. Jakub SZYNKIEWICZ, « La littérature religieuse des Tatars lituaniens et son origine», dans Rocznik Tatarôw polskich, volume 2, Zamosc 1935, pp. 138-145. Tadeusz SLIWA, “Kosciôl grecko-katolicki w latach 1696-1764” dans Historia Kosciola w Polsce, Poznan, Warszawa, 1974, t. L, cz. 2, sous la dir. de Boleslaw KUMOR. Z. TARGIELSKI, Poczqtki chasydyzmu na ziemi radomskiej, dans RADOMIR, 1987 (5/11), pp. 26-32. A. TAMBORRA, “Unione delle Chiese e crociata contro il Turco alla fine del seicento: le missioni del gesuita C.-M. Vota in Moscova e Polonia”, dans Archiv io storico italiano, 1975 (483-486), pp. 101-131. Victor-Lucien TAPIE, Une Église tchèque au XVe siècle, l'Unité des Frères, Paris, 1934, 127 p. J. TAZBIR, « Walka braciami polskimi w dobie konfederacji» dans O. i R. w P., 1956, pp. 165-207. —, Stanislaw Lubieniecki, przywôdca arianskiej emigracji, Warszawa, 1961, P.W.N., 378 p. —, « Mçczennik za wiarç », dans -, Szkice z dziejôw tolerancji w Polsce хи ixni w., Warszawa, 1967. —, Panstwo bez stosôw. Szkice z dziejôw tolerancji w Polsce w хи i xni w., Warszawa, 1967, Wydawnictwo Iskry (reprint en 2016). —, “Problemy wyznaniowe” dans Polska xvnw. - Panstwo, spoleczenstwo, kultura, Warszawa, 1969, pp. 200-202. —, “Procesy о czary” dans Odrodzenie i reformacja w Polsce, 1978 (XXIII), pp. 151-176. —, Dziejepolskiej tolerancji, Warszawa, 1973. —, «Stosunek do obcych w
dobie baroku» dans Swojskosc i cudzoziemczyzna pod red. Zofia STEFANOWSKA, Warszawa, 1973, 411 p. —, Piotr Skarga, Szermierz kontrreformacji, Warszawa, 1978, 344 p. —, Swiatpanöw paskow, Lödz, 1986.
Sources et bibliographie 703 —, Szlachta i teologowie, Warszawa, 1987, 319 p. —, «Obraz heretyka i diabhi w katolickiej propagandy, XVI-XVII w» dans K.H., R. LXXXVIII (1988), z.4. —, « Polska XVII w na skrzyzowaniu kultur i wyznaiï » dans Barok w polskiej kulturze ijçzyku, Materiafy z konferencji naukowej 25-29 sierpnia 1987 r. w Krakowie, Warszawa, 1992. —, « Literatura antyjezuicka w Polce », dans Jezuici a Kultura polska, Krakow, 1993, pp. 311-333. —, « Rokosz Zebrzydowskiego » dans Polska naprzetrzeni wiekôw, Warszawa, 1995, pp. 231-232. —, Polska przedmurzem Europy, Warszawa, 2004. Dawid TEIMANAS, L’autonomie des communautés juives de Pologne aux xvf et xnf siècles, Paris, 1933. C. TERLINDEN, Le pape Clément IX et la guerre de Candie (1667-1669), Louvain, 1904, 364 p. Augustin THEINER, Les vicissitudes de l’Église catholique des deux rites en Pologne et en Russie, Paris, 1843, 2 vol. Martina THOMSEN, „ I tak zostanie Torunska Niniwa zburzona., pisma Daniela Ernesta Jablonskiego, Das Betrübe Thorn z 1725” dans Roczniki Torunski, t. 33 (2006), pp. 29-56. F. I. TITOV, Ruskaja Pravoslawnaja cerkiev w Polsko-litovskim gosudarstve w xni-xnuw., Kijov, 1905. Daniel TOLLET, “Le Conseil des quatre pays (vaad arba araçot) dans la République polonaise à l’époque moderne”, dans L’Europe des Diètes-, Mélanges offerts à Jean Bérenger pour son soixantième anniversaire ; textes réunis par-, Paris, 1996, C.D.U.-S.E.D.E.S, pp. 247-267. —, «La littérature antisémite polonaise de 1588 à 1668», dans Revue française d’Histoire du livre 1977 (14), pp. 3-35. —, «Les gens au pouvoir dans les
villes royales de la Pologne des Wasa (15881668) Essai sur les communautés juives de Cracovie et de Poznan», dans : La ville, la bourgeoisie et la genèse de l’État moderne (xif-xnif siècles) édité par Jean-Philippe GENET et Neitar BULST, Paris 1988, pp. 151-163. —, « L’idée de nation est-elle l’apanage de la noblesse polonaise au xvne siècle ? », dans xnf siècle, 1992 (176), pp. 363-374. —, « Le goupillon, le prétoire et la plume : Stefan Zuchowski et l’accusation de crime rituel en Pologne à la fin du xvue siècle et au début du xvme siècle » dans Actes du colloque sur les textes judéophobes et les textes judéophiles dans l’Europe moderne, Paris, 2000, P.U.F., pp. 67-84. —, Accuser pour convertir, du bon usage de l’accusation de crime rituel, Paris, 2000, p., voir p. 195.
704 Entre tolérance et exclusion —, “La reconquête catholique en Moldavie sous le règne de Jean III Sobieski (1683-1696) dans L’Europa centro-orientale e ilpericolo turco ira Sei e Settecento, sous la direction de Gaetano PLATANIA, Viterbo, 2000, pp. 193-214. —, Marchands et hommes d’affaires juifs dans la Pologne des Wasa, éditions Honoré Champion, Paris, «Bibliothèque d’études juives», 2001, 372 p. —, « Der Bericht von Lorenzo Ganganelli über den Ritualmord» dans Ritualmord, Legenden in der europäischen Geschichte, Susanna BUTTARONI, Stanislaw MUSIAL (Hg), Wien, Böhlau, 2003, pp. 233-248. —, Les convertis : parcours religieux et parcours politique. Tome I, La période moderne, sous la direction de Philippe MARTIN et Éric SUIRE, Paris, 2016, pp. 243-256. —, « Les aspects religieux des relations entre les États russes et polonais sous Pierre-le-Grand», dans L’ombra della Russia suit’Europa Centro-Orientale; storia, letteratura e altre cose, a cura di Gaetano PLATANIA, Viterbo, 2007, pp. 185-200. —, « Le Messie peut-il se convertir? Les pseudo-conversions de Jakob Frank au milieu et à la fin du xvnie siècle», dans Les convertis : parcours religieux, parcours politiques (xvf-xxf siècles), sous la direction de Philippe MARTIN et Éric SUIRE, Paris, 2016, Classique Garnier, t. 1, pp. 257-272. Barbara TOPOLSKA, Spoleczenstwo i kultura w Wielkim Ksiçstwie Litewskim od XV do xvin wieku, Poznah-Zielona Gôra, 2002,450 p. Jerzy TOPOLSKI, Polska w czasach nowozytnych (1501-1795), Poznan, 1994. Z. TRAWICKA, Sejmik wojewôdztwa Sandomierskiego w latach 1572-1696, Kielce, 1996, 186 p.
Stanislaw TWOREK, « Z dziejôw kalwinizmu w W.K.L. w xvm w.” dans Annales UMC-S, XXI (1966) section F, pp. 193-211. Jan TYSZKIEWICZ, Tatarzy naLitwie i w Polsce (xni-xviii w.), Warszawa, 1989, P.W.N. Stanislaw TYNC, Slqzak Ulryk Schober, rektor i dzialacz kulturalny torunski (1559-1598), Wroclaw, 1960. J. TYSZKIEWICZ, «Pismo Suhana Murata III do Zygmunta III z roku 1591 w sprawie Tatarôw litewskich» dans StudiaZrôdloznawcze, t. XXX, WarszawaPoznah, 1987. J. UJEJSKI, Dzieje polskiego mesjanizmu do powstania listopadowego wlqcznie, Lwôw, 1931. Waclaw URBAN, Chlopi wobec reformacji w Malopolsce w drugiej polowie xvi w., Krakôw, 1959.
Sources et bibliographie 705 V. Wladimir VODOFF, «La tolérance religieuse dans la Grande Principauté de Lituanie (xve-xvie siècles)», dans Études danubiennes, tome II/1, Strasbourg, 1986. Voir Ludovic VIALLET, « Prêcher ’à l’italienne’hors d’Italie : Jean de Capistran en Europe centrale (1451-1456)», dans L’art de la prédication au XVe siècle: efficacité rhétorique et figurative. Cahiers d’études italiennes, n° 29 | 2019. https://doi.org/10.4000/cei.5580 . W. Wiktor WASIK, Historia filozofii polskiej, Warszawa, 1958, Pax, 1.1, 424 p., voirp. 121. Tadeusz WASILEWSKI, « Tolerancja religijna w Wielkim ksiçstwie litewskim w xvi-xvii w.» dans O. iR w P., t. XIX, 1974. —, « Odgtosy odsieczy wiedenskiej w Rzeczypospolitej obojga narodôw », dans K.H., 1983 (l)pp. 3-19. E. WASCHINSKI, «Die Acta consultationem der Thorner Jesuiten und der Prozess von 1724 in neuer Belastung” dans Mittelungen des Westpreussichen Gechichtsvereinsfig 17: 1918, pp. 17-26. Joseph WEISS, Studies in East European Jewish mysticism and Hassidism, ed. By David GOLDSTEIN., London, 1997, Littman, 273 p., Hana WEGRZYNEK, Accusations ofhost profanation against Jews in Poland, texte dactylographié, 1992. Athanasius WIELYKIJ (O.S.B.M.), S. Josaphat Hieromartyr ; documenta romana beatificationis et canizationis, Roma, 1952-1967, 3 vol. (Analecta OSBM, series II, sectio III). Jacek WIJACZKA, «Zydzi w Prusach ksiQzçcych (1525-1701)», dans Komunikaty Mazursko-Warminskie, 1995, n° 1 (207), pp. 1-14. Earl Morse WILBUR, A history of Unitarism, Cambridge, 1947. Jan WIMMER, “Wojskowosc polska w latach 1648-1699” dans -,
Zarys dziejow wojskowosci polskiej do r. 1864, Warszawa, 1966, t. III. Μ. WINOWSKA, «Le culte marial en Pologne», dans Maria, études sur la Sainte Vierge sous la direction d’Hubert DU MANOIR, Paris, 1956, t. IV, pp. 685-709. Edward WINTER, Russland und das Papsttum, Berlin, Akademie Verlag, 1961, 2 vol. Jan WISNIEWSKI, Dekanat Sandomierski, Radom, 1915. A. WITKOWSKA, Osrodki kultu maryjnego w diecezji kieleckiej, Kielce, 1986.
706 Entre tolérance et exclusion Jerzy WOJTOWICZ, „Masoneria w xvin w. Czynnik integracji czy dezintegracji spolecznej ?”, dans Miçdzy Barokiem a Oswieceniem, Pod red. Krystyny STASIEWICZ i Stanislawa ACHREMCZYKA, Olsztyn, 1996, pp. 51-57. Henryk-Damian WOJTYSKA (C.P.), Cardinal Hosius legate to the council of Trent, Série, Studia Ecclesiastica, Rome 1967,410 p. Janusz WOLINSKI, “Materialy do rokowan polsko-tureckich w 1676”, dans P. H,t,.TZ, 1930, z. 2. —, Polska i Kosciôl prawoslawny. Zarys historyczny, Lwôw, 1936. Jacek-Witold WOLOSZYN, Problematyka wyznaniowa w praktyce parlamentarnej Rzeczy pospolitej w latach 1648-1696, Warszawa, 2003, Semper. Ali WORONOWICZ, «Le kitab des Tartares lituaniens et son contenu», dans Rocznik Tatarôwpolskich, volume 2, Zamosé 1935, pp 347395. —, “Przyczynek do historii meczetow w Polsce” dans Zycie Tatarzy, R. IV, 1937, nr 12, pp. 1-6. Walenty WÔJCIK, « Miasto i Kosciôl w Sandomierzu w xvi-xvin w. » dans Czasopismoprawno-historyczne, 1962 (XIV/2), pp. 93-123. —, «Ksiqdz Stefan Zuchowski (1666-1716); uczony, pisarz i bibliofil", dans Archiwa, biblioteki i muzea koscielne, Lublin, 1980 (40) pp. 161-169. —, «Archiwum i bibliotekakapituly w Sandomierzu», dans Archiwa, Biblioteki i Muzea koscielna, t.7, pp. 5-41. Ryszard WROCINSKI, Dzieje oswiatypolskiej do roku 1795, Warszawa, 1983, 300 p. Bozena WYROZUMSKA, “Did King Olbracht banish the Jews from Cracow?”, dans The Jews of Poland, vol. I, edited by Andzej K. PALUCH, Cracow, 1992, pp. 11-26. Jerzy WYROZUMSKI, « Portrait d’un chroniqueur polonais du XVe siècle : Jan Dlugosz» dans Médiévales,
20, printemps 191, PP- 42-52 X. G. XRUSTCHEVICH, Istorija Zamojskogo sobora, Vilna, 1880. Z. ZACHARIAS AB HAARLEM, Unio Ruthenorum amorteSigismundusIIIiusque ad coronationem Ladislai IV (1632-33), Tartu, 1936. bp Franciszek-X. ZACHARIASIEWICZ, Wiadomosc о Ormianach w Polsce, Lwôw, 1842. Miroslawa ZAKRZEWSKA-DUB ASOWA, Ormianie w dawnej Polsce, Lublin, 1982, W. L„ 343 p.
Sources et bibliographie 707 A. B. ZAKRZEWSKI, “O asymilacji Tatarow w Rzeczypospolitej w xvi-xvm w.,” dans Studia z dziejôw kultury polskiej, xvi-xvhi w, pod red. Maria BOGUCKA, Warszawa, 1989. —, “Polozenie prawne Tatarow w Wielkim Ksiçstwie Litewskim (xvi-xviii w.)” dans Kipciakif tiurky orientas Lietuvoje. Vilnius, 1994. —, Sejmiki Wielkiego Ksiçstwa Litewskiego (xvi-xviii w.). Ustrôj ifunkcjonowanie sejmiki trocki, Warszawa, 2000. —, « Muslim charity in the Polish-Lithuanian commonwealth” dans A eta Poloniae Historicae, 87,2003, pp. 89-99. —, «Islam miçdzy Wschodem a Zachodem: Tatarzy w Wielkim Ksiçstwie Litewskim w XVI-XVIII w. », dans Miçdzy Zachodem a wchodem (xn-xniiw) pod red. K. MIKULSKIEGO i Agnieszki ZIELINSKIEJ-WOWICKIEJ, Torun, 2006. —, « Tatarzy litewscy wobec wladzy panstwowej od epoki nowozytnej po koniec wieku xx» dans Orient w tradyeji spoleczenstwa Wielkiego Ksiçstwa Litewskiego: Tatarzy iKaraimi, Vilnius, 2008, pp. 13-21. W. ZAKRZEWSKI, Powstanie i wzrosl reformaeja w Polsce, Lipsk, 1870. A. ZAJДCZKOWSKI, «Karaimi na Wolyn» dans Rocznik Wolynski, t. 3,1934. Stanislaw ZALESKI (s.j.), Jezuici w Polsce, Lwôw, 1902-1905. G. ZAPANALEAN, Histoire de la littérature arménienne (en arménien), Venezia, 1932. H. ZAREMBSKA, Zydzi w Sredniowiecznej Polskie; gmina Krakowska, Warszawa 2011,1.H.P. Jakub ZAWISZA, Wskrocenieprocesu koronnego, Krakow, 1898. P.-N. ZHUKOVICH, Seimovaia bor ’bapravoslavnogo dvorianstva s tserkovnoi uniei (do 1609 g.), 1901. Z Zydzi w Polsce (1648-1772). Zrödla, opr. Adam KAZMIERCZYK, Krakow, 2001.
Index des noms de personnes1 a Aaron (personnage biblique) : 402, 430 Abas pacha : 273 Abdal, Giovanni: 148 Авпш (personnage biblique) : 429 Aboab, Samuel: 396 Abraham (personnage de l’Ancien Testament) : 20, 56,57, 524, 525 Abraham (fils du rabbin de Sandomierz, converti sous le nom de Mikhaël) : 432 Abraham ben Samuel (Labanowski, wôjt des karaïtes de Lwôw) : 445 Abrahamowa, Anna et son fils Izaak (habitants de Szaty) : 448 Abrahamowicz, Lewek (habitant de Szaty) : 448 Abrahamowicz, Maciej (Tatar): 561 Abrahamowicz, Z. : 235 Abramsky, Chimen: 151 Accorsi, Sébastien (théatin) : 384 Achaz (roi biblique) : 520 Achremczyka, Stanislawa (historienne) : 475 Achmatowicz, Jarosz (Tatar) : 475 Adalbert (saint ou Wojciech) : 150,151 Adam (personnage biblique) : 521, 524 Aescoly-Weintraub, A. Z. (historien du judaïsme) : 508 Agan, Zaccaria: 146, 148 Ahmet III (sultan): 357 AKINEAN, N. : 133 Alciati ou Alcyatus, Paul (dissident) : 91 Alberi, E. (historien) : 218 Alberici (secrétaire de la Propaganda Fide): 148 Alberigo, G. (historien) : 69, 239 Albizi, Francesco (cardinal) : 272 Albrecht de Hohenzollern (duc de Prusse) : 21, 23,24,25 Alciat (arianiste) : 329 Alejowicz (ou Aleiewicz), Assan (tartare) : 205 Aleksei (archiprêtre judaïsant russe) : 201 Alembeck, J. A. (auteurjudéophobe) : 173 Alexandre Ier Jagellon (grand-duc de Lituanie puis roi de Pologne) : 41, 157,195 Alexandre II (tsar) : 192 Alexandre VII (Fabio Chigi, pape) : 261, 371, 376, 440 Alexandrowicz, Stanislaw (historien) : 740 Alexis-Mikhaïlovitch Romanov (tsar de Russie): 250, 276, 277 Al-Ghazali (penseur arabe): 201
Alzog, Johan (théologien): 341 Aman (ou Haman, personnage biblique) : 500 Ambroise (saint, évêque de Milan): 177, 221 Anan ben David de Basra: 191, 205 Anan ben Szafat : 451 Ananian, T. : 130 Ancuta, Jerzy-Kazimierz (évêque auxi liaire de Wilno): 317, 318, 324, 325, 327, 330 à 340, 343 1 a. Les lettres portant un signe diacritique sont placées derrière les lettres sans signe diacritique ; b. les noms figurant dans le chapitre bibliographique ne sont pas portés à l’index; c. le Christ, présent à presque toutes les pages ne figure pas à l’index.
710 Andrusiak, Mikolaj (historien) : 281,294, 385, 583 Ankwicz, Jôzef (député à la Grande Diète): 634, 635 Anna Petrovna (tsarine) : 302 Anquetil-Auletta, Mathilde (traduc trice) : 407 Antoine de Padoue (saint) : 146,236,365, 386, 387 Athanase Anghel (métropolite d’Alba Iulia):247,366 Antonowicz, A. K. : 457 Apaffi, Michel (prince hongrois) : 234, 246 Apraxine (général russe) : 578 Aquaviva, Claudio (général des jésuites) : 84 Arakiel di Tauris (ou Arakiel de Tabriz, voir Simon-le-Polonais) : 132, 134, 135,138,147 Aaron ben Elja : 192 Archinto, Hieronyme (nonce en Pologne) : 387 Arius (théologien) : 27, 38, 327, 328 Aronowicz, Abraham (szkolnikkaiâite de Troki):447 Arnauld d’Andilly, Robert: 255 Arndt, Johan (théologien) : 349, 411 Artemu (moine orthodoxe du XVIe s.) : 39 Artomiusz, Piotr : 26 Assanowicz, Mustafa (Tatar) : 561 Assemani, Joseph-Simon: 582 Assi, Don Antonio (théatin), 571 Assuérus (Xerxès Ier ou Artaxerxés Ier, personnage biblique) : 437 Astvadzadurian, Barsan (archevêque arménien): 131 Ataman, J. : 88 Athias, Isaac: 199 Aubert, Jean-Louis (abbé) : 514 Aubert, Joseph (agent français en Pologne) : 628 Augezdecki, A. (imprimeur) : 25 Auguste II (roi de Pologne et de Saxe, dit le fort): 237, 238,262,279,284,286, 288, 289, 291, 292, 296, 302, 311, 312, 313, 314, 324, 325, 326, 351, Entre tolérance et exclusion 356, 357, 424, 431, 482, 487, 497, 561, 583, 589 Auguste III (roi de Pologne et de Saxe): 232, 302, 318, 356, 408, 561, 571, 579, 581 Augustin (saint, évêque d’Hippone) : 85, 101,176, 179,442,514 Augustynowicz, Giacomo (archevêque coadjuteur arménien de
Lwôw) : 384 Augustynowicz, Jakob-Tobiasz (arche vêque arménien de Lwôw) : 569 Augustynowicz, Jan-Tobiasz: 384 Augustynowicz, Krzystof (frère de JakobTobiasz): 569 Augustynowiczowa, Anna: 432 Avedik (archevêque arménien de Lwôw): 126 Aviano, Marco d’(capuchin padouan): 236 Awedyk, Konstanty (s.j.) : 494, 500, 559 Axahy, Constance: 591 Ayvazian, A. : 135 Azulewicz : 220 B Bacciarelli, Marcello (peintre) : 480 Baginska, Elzbieta : 92 Balakier, Edward: 19,26,30,32,34,35, 342 Balatov, Andrei-L. : 61 Balgy, A. (historien): 386 Balilius, A. (historien) : 204, 467 Balzer, Oskar (historien) : 126 Balaban, Adam et Anastasie : 290, 588 Balaban, Jôzef (higoumène du monastère de Bialystock) : 290, 588 Balaban, Gedeon (évêque orthodoxe) : 109, 110,114 Balaban, Majer (historien): 159, 163, 164, 181, 182, 187, 188, 189, 190, 195, 198, 200, 208, 264, 394, 397, 417, 418, 423, 435, 444, 445, 446, 448, 450, 453, 454, 494, 508, 511, 530, 554, 555, 558 Bandtkie, J. : 333 Banffy, Georges : 247
Index des noms de personnes Bantysz-Kamienskd, Nikolaj-Nikolajevic (historien) : 302, 303 Bantysz-Kamienskij, Dimitri : 583 Baracz, S.: 130, 138, 573 Baran, Alexandre (historien) : 261, 297, 583 Baranowski, Bohdan (historien) : 84,204, 460, 465 Barany, Paul-Ladislau (s.j.): 247 Barbaszenko (hetman des Cosaques) : 146 Barberini, Antonio (cardinal): 370, 372, 380 Barberini, Francesco (cardinal) : 139,141, 142 Bardach, Juliusz (historien): 211, 332, 333, 336 Bardakçi, Özkan (historien) : 233 Baracz, S.: 130, 138, 382, 573 Bardas : 268 BarKokhba, Simon (révolté juif) : 160 Baron, Salomon -W. : 167,185, 191 Baronius (Baronio), Cesare (cardinal) : 224, 269, 515 Bartoszewicz, Julian : 18 Basile -le-Grand (saint): 117, 273, 364, 381, 587,615 Basnages, Jacques (réformé français) : 452 Bass, Sabbataj (kabbaliste) : 394 Batalov, Andrei (historien) : 254 Batiushkov, P.N. (historien): 110 Baudouin (roi du Royaume de Jérusalem) : 56 Baumgarten, Jean (historien) : 394, 505, 507, 508, 509 Barwinski, E. (historien) / 226 Bayle, Pierre : 48, 49 Bakowa, Joanna (historienne) : 339 Beaudouin de Courtenay, Jan (essayiste et linguiste) : 630 Beaurepaire, Pierre-Yves (historien) : 474 Beauveau, Henri de : 60 Beauvois, Daniel (historien) : 473, 474, 593, 643 Bec, Christian : 79 Becal, Jakub ben Nathan (facteur juif du roi Jan Sobieski) : 258, 420 711 Bechtel, Delphine (historienne de la lit térature) : 231 Bednarski, Stanislaw (historien) : 283 Bednarz, Mieczyslaw/Miecislaus (histo rien, s.j.): 123, 254 Bedos-Rezak, Brigitte Miriam (histo rienne) : 407 Bedroszowicz, Simon (Arménien) : 360 Beer,
P. (historien) : 402 Behn (résident de Gdansk à la cour d’Au guste II): 351 Bélissa, Marc (historien) : 483 Bellarmin, Robert (cardinal) : 70, 94 Bellotto, Bernardo (peintre) : 480 Bembus (auteur judéophobe): 175, 177 Ben Amos, Dan : 505 Ben Szemaria, Cadok (prédicateur) : 399 Bendza, Marian (historien) : 284, 286, 291,294, 295, 296, 297, 583 Benelbaz, Clément (juriste) : 634 Benetelli, Louis-Marie (minime): 241, 242 Benjamin (personnage biblique) : 54, 222 Benkovics, Agoston (missionnaire) : 245 Benoît de Nursie (saint) : 389 Benoît XIII (Vincenzo Maria Orsinai, pape de 1724 à 1730): 242, 297, 301, 352 Benoît XIV (Prospero Lorenzo Lambertini, pape en 1740): 303, 304, 474, 515, 532, 575, 581, 582, 589 Benoît, Gédéon (ambassadeur de Prusse en Pologne): 595, 600, 621 Ben Schlomo, Hayyim : 400, 401 Ben Zwi, Isaac (historien) : 398 Berakh (ou Baruch), Berekhyah (prédi cateur) : 396 Bercé, Yves-Marie (historien) : 58 Berek, Alexander (juif de Sandomierz) : 429,430, 431 Bérenger, Jean (historien): 14, 232, 233, 234, 235, 236, 237, 244, 246, 326, 493, 620, 622, 623, 630 Berlo, Andrzej (Arsène, métropolite) : 302 Bernath, Μ. : 247 Bernard de Clairvaux (abbé) : 515
712 Bernardowicz, Avedh Mikolaj (chape lain de la cathédrale arménienne de Lwôw) : 368, 373, 376 Bernatowicz, Jan : 378 Bernatowicz, Tadeusz: 51 Bernowicz, Michal : 540, 544, 545 Berti, Silvia (historienne) : 450, 452 Bertier de Sauvigny, Guillaume (histo rien) : 326 Bestoujev-Rioumine, Alexis Petrovitch (ambassadeur russe à Varsovie) : 303 Bêze, Théodore de (théologien) : 64, 329 Biallozor, Mateusz : 476 Bialobocki, Jan : 95, 96 Bibertein, Karol Leonard (Marschal von) : 321 Bibikov, Alexandre Ilitch (général russe) : 501, 624 Bibliander, Teodor (imprimeur) : 220 Bnkowski, Tadeusz (historien) : 106 Bielak, Jôzef (général polonais des Tatars) : 563 Bielski, Marcin (traducteur de la Bible en polonais): 42, 167, 197, 225 Bieniewski, Stanislaw (castellan de Volhynie): 251 Biernat de Lublin : 19 Bierszadskij, S.A. (historien): 212 Bilanych, J. (historien) : 297 Bireley, Robert (historien) : 76, 78 Birkenmajer, Aleksander : 68 Bietakowicz, Mikhail (prêtre arménien) : 386 Birkowski, Fabian (s.j.) : 94 Blandrata, Giorgio : 40, 329 Bloch, Moïse : 199 Blotius : 76 Blaszyk, G. : 215 Blumberg, von (ambassadeur de Léopold l=r):236 Blumenkranz, Bernard (historien) : 171 Bober, Andreas (historien) : 123 Bogucka, Maria (historienne): 21, 67, 173, 227, 467, 471, 475 Bohuszewicz, Stanislaw (député à la Grande Diète) : 625 Entre tolérance et exclusion Boleslas-le-Pieux (roi de Pologne) : 152, 153, 154,177 Bolestraszycki, Samuel : 96 Bolland, Jean : 275 Bologneiti, Alberto (nonce apostolique) : 29, 107 Bona Sforza (reine de Pologne) : 25 Bonesana, Francesco (théatin) : 379,380, 384
Bongiovanni, Bernard (évêque, légat pon tifical) : 37 Bontems, Claude (juriste): 511, 661 Borawski, P. : 210,221,226,456 Borecki, Ιον (métropolite de Kiew) : 116, 119,272 Borowczaka, K. : 211 Borowski, A, : 58 Borzyminska, Zofia: 58, 198, 420 Bosquet, François (évêque de Lodève) : 241 Borsi-Kalman, Bela (historien) : 517 Boucher, Jean : 60 Bourbon, Armand de : 341 Bourbon-Parme, Xavier de : 56 Boschenschein, Jan: 22 Borgia, Rodrigo, 72 Borgia, Stefano (cardinal, secretaire de la P.K):573 Brakhamios, Philaretos: 125 Brancatos, cardinalis de Laurea : 440 Brandebourg-Bayreuth, ChristineEberardine de: 237 Brandt, Michaël (général suédois) : 424 BRANICKI (famille) : 626, 631 Branicki, Franciszek-Ksawer: 609, 616, 620, 623, 642 Branicki, Jan-Klemens : 599 Bréhier, Louis (historien) : 70 Bresc, Henri (historien): 153 Bresler, Krzystof (marchand de Wroclaw) : 264 Broniewski, Marcin : Bronski, K. : 112 Brolnicki, Andrzej (archiprêtre de Sandomierz) : 93, 98 Broski, Jakob (official de la cathédrale arménienne de Lwôw) : 367
Index 713 des noms de personnes Brückner, Aleksander: 50 Brühl, Heinrich von (premier ministre de Saxe): 303,472, 501,504 Brunello, Aristide (historien) : 102 Bruto, Michele : 29 Brykowski, R. : 215 Brzeziny, Grzegorz-Pawel de : 40 Brzostowski, Konstanty-Kazimierz (évêque de Wilno): 283, 316, 317, 320, 323, 327, 554 Brzozowski, Wawrzyniec (traducteur): 534, 661 Buber, Martin (penseur juif) : 505 Buchmann, Théodor (ou Teodor Bibliander, théologien) : 220 Budny, Simon (Szymon): 37, 39, 40, 41, 50, 86, 87,197,228 Budovec z Budova, Vaclav (théologien et politique de Bohème): 219 Buftalowski, Maxym (curé de Warkowicki) : 591 Bulhakov, Yakov (envoyé russe en Pologne): 540, 546, 549 Bulinski, Melchior (évêque) : 421, 427 Bullinger, Heinrich : 40 Bull, Μ. : 240 Bulst, Neitar (historien) : 161 Bunim, Simha (hassid) : 509 Bunyitay, Vince : 246 Buonacorsi, Philippe, dit Kallimach : 19 BUSIRI-VICI, Andrea (historien) : 480 BURSIUS, Adam, dit Jan Burski : 80 Busolini, Dario : 142 Bur, Pawel (voir PAWLUK) : BUTTARONI, Susanna: 63 Butterwick, Richard (historien) : 627, 628, 630, 633, 634, 635, 636, 537, 638, 640, 641 Butrymowicz, Mateusz (jacobin polo nais): 537, 538, 540 Buturlin, Vassili (bojar) : 250 Buxtorf-père (théologie réformé) : 341 Bylinski, Janusz : 93 Bystron, Jan-Stanislaw (anthropologue) : 58, 209,220,462 C Caccamo, Domenico (historien) : 27, 34, 91 Caetani, Bonifazio (cardinal) : 139 Caïphe (grand prêtre) : 349 Caffiero, Marina (historienne) : 240 Cagliostro (Joseph Balsamo) : 504 Caligari, Gian-Andrea (nonce en Pologne de 1578 à 1581): 51 Callenberg, Johann-Heinrich: 410,
412 Calmanshon (juif) : 545 Calvin, Jean: 37, 40, 45, 51, 64, 86, 91, 180,319, 328, 329,330,334 Camelot, Pierre-Thomas : 128 Canocchi, Sébastien (prêtre) : 244 Cantelmi, Jacob (nonce en Pologne) : 384 Capistran, Jean (prédicateur et saint) : 155 Capponi, Luigi (cardinal) : 146 Capoue, Annibal de (nonce apostolique) : 91 Caro, Josif (ou Karo, kabbaliste) : 62, 160, 395, 508 Casanate, Francesco (cardinal): 380 Casanova, Francesco (peintre italien) : 488 Casanova, Giacomo (aventurier) : 504 Casimir III-le-Grand (roi de Pologne) : 34, 125 Casimir IV Jagellon (roi de Pologne) : 19, 154,155,165,177,203,217, 370, 556 Casimir (saint) : 270 Cantelmo, Jacob (nonce en Pologne) : 379 Cantemir, Démétrius (prince roumain) : Catherine de Habsbourg (archiduchesse, 3' épouse de Sigismond II) : 33, 44 Catherine II (tsarine de Russie) : 206,473, 477, 582, 592, 594, 595, 596, 597, 598, 599, 600, 601, 606, 619, 621, 623, 627, 642, 643 Carafa, Pietro (évêque de Chieti) : 36, 58, 171,362,441 Carfosi, Abraham (rabbin) : 409 Carlebach, Elisheva: 409 Cecchelli, Marco: 581 Cecylia-Renata (reine de Pologne) : 182 Ceillr, Dom Rémi : 390 Célestin III (pape): 128,147
714 Céline, Louis-Ferdinand (écrivain fran çais): 561 Chacciadur d’Arakiel (abbé) : 381, 570 Chaciko (arménien de Lwôw) : 147 Chadejev (ambassadeur russe en Pologne) : 287 Chahoumian, Stepan (Arménien): 361 Chaline, Olivier (historien) : 27 Снам (personnage de l’Ancien Testament) : 83 Champion, Pierre (historien) : 338 Chana, (fille du rabbin Jehuda Τον ha-Levi, épouse de Jacob Frank) : 492, 495 Chodau, Maximiliane Hiserle (comtesse de): 504 Chrapowski, J. (diairiste) : 467 Charalampovic, K. (historien) : 112 Charewiczowa, Lucijna (historienne) : 387 Charles X Gustave (roi de Suède) : 186, 251, 339 Charles XI (roi de Suède) : 450 Charles XII (roi de Suède) : 195, 237, 238,289,310,311,322,357,475,561 Charvât, Petr (historien) : 151 Chassanier, Jean: 206, 210, 212 Chaunu, Pierre (historien) : 30 Chazbijewicz, Selim (historien) : 207,457, 464, 567 Chedozeau, Bernard (historien) : 343 Chemperek, Dariusz : 59 Cheremetiev, Boris-Petrovitch (ambassa deur russe etfeldmarchal) : 287, 288 Cheremetiev, Vassili (commandant russe) : 276 Chevalier, P. : 184 Cheynet, Jean-Claude (historien) : 267 Chiavberi, Gaetano (architecte): 391 Chigi, Fabio (cardinal, pape sous le nom d’Alexandre VII) : 148,261,371,376, 440 Chlapowski, Krzystof (historien): 430, 432 Chmaj, Ludwig : 34 Chmielnicki (Khmielnicki), Bogdan (Bohdan): 123, 124, 148, 181, 182, 183, 185, 187, 196, 201, 274, 275, 402, 586, 740 Entre tolérance et exclusion Chmielnicki (Khmielnicki), Jerzy (fils du précédent): 251 Chmielnicki (Khmielnicki), Tymosz (fils de Bogdan) : 249 Chmielowski, Benedykt (auteur d’une encyclopédie
populaire) : 471 Chodowiecki, Jan Syreniusz (pasteur cal viniste) : 348 Chodubski, A. : 457 Chodyla, Zbigniew (historien) : 321 Chodynicki, Karol (historien) : 96,97,105, 109, 119,297,583 Chodzko, Léonard (historien) : 623 Choggia, Nicola: 147 Chomentowski, Stanislaw (vojévode) : 352 Chominski, Franciszek : 546 Chreptowicz, Joachim (grand secretaire de Lituanie) : 483, 546 Chroécicki, Juliusz (historien de l’art): 497 Chynczewska-Hensel, Teresa (histo rienne): 90, 118,141 Chrapowicki, Jan-Antoni : 307 Christfels, Philippe E. : 400 Christine de Suède : 373 Christophore de Trente (vicaire des Lieux saints) : 55 Chrzastowski, Stanislaw : 55 Chul, Giovanni: 132 Chwolson, D. : 192 Ciamcian, Μ. : 135, 143 Ciesielska-Borkowska, S. : 58 Cistovic, Ilarion C. : 582 Ciprut, Haïm (rabbin de Poznan) : 241 Clément VIII (Hippolyte Aldobrandini, pape): 73, 119,139, 272, 280, 346 Clément IX (Giulio Rospigliosi, 1667-1669): 233 Clément X (Emilio Bonaventura Altieri, 1590-1676): 374,375 Clément XI (Gianfracesco Albani, 1700-1721): 238,241, 266, 283,289, 291,292, 298, 386,408 Clément XII (Lorenzo Corsini, 16521740): 392, 474, 569 Clément XIII (Carlo Castelbarco Pindemonte della Torre di Rezzonico, 1693-1769, pape en 1758) : 582
Index des 715 noms de personnes Clément XIV (Laurent Ganganelli, pape, 1705-1774): 63, 572, 629 Clerc, C. de: 212, 379 Cobenzl, Philippe (ministre autrichien) : 644 Cognet, L. : 84 Cohen, Misulaim: 164 Cohen, Néhémie (kabbaliste et faux mes sie): 396 Collart, Aurélie (historienne) : 534 Comenius, Jan Amos (ou Komenski, frère bohème): 98, 311,318, 403 Commendone, Gian-Francisco (nonce en Pologne et cardinal) : 37, 46, 49, 130, 131,213, 336 Constance d’Autriche (reine de Pologne) : 137 Constant, Benjamin (écrivain) : 479 Constantin (empereur romain): 53, 106, 224, 287, 330, 523 Conti, Armand de Bourbon, prince de Conti, 241 Conti, François-Louis (prince, prétendant à la couronne de Pologne) : 237, 419 Conti, Frédéric-Louis de : 237 Coornhert, Dirck : 76 Cordovero, Moïse (kabbaliste) : 54 Corneille (écrivain) : 482 Cosmi, Stefano : 243 Costa, Giacomo (théatin): 391, 571 Costurci, Bonaventure (théatin) : 367 Coteniusz, A. (imprimeur) : 27 Coyer (abbé) : 307 Crescas, Don Hasdai: 199 Cristiani, L. : 59 Crocce, Giuseppe, Mgr (conservateur à l’A.S.V.): 582 Cromwell, Olivier (dictateur anglaise) : 407 Crouzet, Denis (historien) : 51 Crutta, Antonio-Luigi : 543 Csatô, Éva Agnes (historienne) : 450 Cupilli, Stefano : 243 Cwi, Sabbataj (ou Cvi ou Tsevi, faux mes sie): 395, 396, 397, 399, 400, 404, 405,406,409,491,492,494,501,503 Cybo, Alderano (cardinal) : 382 Cygielman, Shmuel: 155 Cyprien (saint) : 37, 363 Cyrille (Constantin le Philosophe, saint) : 268 Cyrus (fondateur de l’Empire perse) : 407 Cytowska, Maria : 740 Czacki, Tadeusz (auteur des XVIIIe-XIXe s.) :
207,217,227,457,458,462,464, 538, 553 Czaplinski, Wladyslaw (historien) : 67,98, 100,141,253, 335 Czardynin, Piotr (metteur en scène de cinéma) : 465 Czarnecki, Stefan (hetman) : 187 Czarnowski, Stefan (historien) : 65,66,92 Czapski (famille noble) : 473 Czartoryski („la famille”) : 323,477,486, 55,534, 549, 594,595,599,600,602, 609, 612, 621, 625 Czartoryski, Aleksander: 473, 483 Czartoryski, Adam-Kazimierz (directeur de l’école des cadets) : 483,485, 486, 488, 502, 639 Czartoryski, Auguste-Alexandre (vojévode de Russie) : 303 Czartoryski, Michal: 596 Czartoryski, Teodor (évêque) : 575 Czechowic, Marcm (penseur politique) : 37, 39, 40, 41, 42, 87,167,197,198 CzEKANOwsKi, Joan : 591 Czermak, W. (historien): 185 Czetwertynski, Gédéon (éparque) : 277, 283 Czetwertynski, Sylwester (Sergiusz, épar que de Mohylew) : 286,287,292,295, 297, 302 Czubek, Jan (historien): 93, 180, 528 CZYMBAJEWICZ, Samuel (Tatar): 561 Czyzewski, Kazimierz (s j.) : 350,352,355 Czyzewski, Piotr (auteur du XVIIe s.) : 211, 214, 215, 218, 2219, 220, 221, 222, 223, 224, 225 D Dachkevytch, Y. : 135 Daguindeau, Théophile (théologien) : 329 Dahan, Gilbert (historien) : 171
ΊΪ6 Dambrowski, Samuel : 27 Dambska, Izydora: 80 Daniel (prophète de la Bible) : 69, 240, 523 Daniel (prince de Galicie) : 269 Daniel al-Kimisi : 192 Da Ponte, Nicola (doge de Venise) : 53 Darmon, Claire (traductrice) : 511 Daskala, Nicefor (exarque de Constantinople) : 73 Davia, Gianantonio (nonce papal à Vienne et à Varsovie) : 287, 383 David (roi de l’Ancien Testament): 55, 56,106,191,198,518, 522,523,524, 525, 566 David (saint) : 69 David ben Shalom ha-Zaken: 191, 205, 451 Davies, Norman (historien) : 91 Dayan, L. (historien) : 388 De Alcazar, Louis (théologien) : 178 De Backer, Alois : 267 De Caché, Benedict (envoyé autrichien en Pologne) : 639, 642 De Flore, Joachim: 178 Del Campo, Jôzef Scipio (staroste): 317, 480 De Le Roi, J.F. (historien) : 403, 411 De Lapeyrêre, Isaac : 407 Delmedigo, Josef: 200 Delumeau, Jean: 171 Dembowski, Antoni-Sebastian (évêque de Plock): 303 Dembowski, Mikolaj (évêque de Kamieniec Podolski): 493, 494, 557, 560 De Montmorin Saint-Hérem, Armand Marc (ministre français des Affaires Étrangères) : 643 De Moulin, Pierre : 96 Denhoff, Stanislaw-Ernst (hetman): 317, 424 Deodatus Napolitanus (franciscain) : 56 Der-Havanes (chroniqueur arménien) : 130 Deruga, Aleksy (historien): 232, 261, 262, 278, 279, 285, 286, 287, 288, 289, 584 Entre tolérance et exclusion De Saint-Pierre, Bernardin (écrivain) : 476 De Torres, Giovanni (nonce en Pologne) : 65, 92,145,146 Detrais, J. (historien) : 307 Deutsch, David : 200 De Vattel, Emer (juriste helvétique) : 480 De Vries, Simon-Philip (historien du judaïsme): 531 Dioscore d’Alexandrie: 362 Djötchi (fils aîné de
Gengis Khan) : 206 Dlugosz, Jan (chroniqueurpolonais): 154, 193,207 Dlugosz, Magdalena /195 Dlugosz-Kurczabowa, K. (historienne) : 92 Dmitriev, Michel (historien) : 49, 73, 89, 11,272, 301 Dobrocieski, Mikolaj : 82 Dogl, Maciej (recteur du collège piariste de Wilno): 480 Dohm, Christian Wilhelm (von) : 536 Doktôr, Jan (historien): 396, 401, 404, 405, 406, 407, 409, 410, 411, 412, 413, 490, 491, 492, 493, 494, 495, 500, 501, 557, 558, 559 Doktorowicz, Moïse: 164 Dola, Kazimierz: 281 Dolgorouki, Grigori (ambassadeur russe) : 293, 322 Dolgorouki, vassili-Lukich (diplomate russe) : 285,287 Domaradzki, Klementy (archimandrite basilien d’Owrucz) : 587, 590 Donnolo, Sabbataj (auteur juif italien du Xe s.): 242 Doroszenko, Piotr (hetman des Cosaques) : 459 Dov Ber Birkental de Bolechôw (auteur juif du XVIIIe siècle): 557 Dov Baer de Mezeritch (hassid) : 507 Dowgiello, Stefan : 458 Draï, Raphaël (philosophe) : 493 Drelincourt, Charles (protestant fran çais) : 49 Drogoszewski, Piotr (dominicain): 318 Drozd, Andrzej (historien) : 213,214,457
Index des 717 noms de personnes Drumont, Édouard (polémiste antisé mite): 561 Dubinski, A. : 210 Dubnov, Simon (historien): 189,418 Duchet-Suchaux, Gaston et Monique (his toriens) : 55,529 Du Manoir, Hubert : 85, 86, 99 Dumanowski, Jaroslaw (historien) : 343, 474 Du Moreri, Louis : 76 Dunin, Jakub (régent de la Couronne) : 352 Dunin-Karwicki, Jçdrzej O’uge de la noblesse) : 432 Dupont, Philippe (mémorialiste français) : 280 Dupont-de-Nemours, Pierre-Samuel : 488 Dupront, Alphonse (historien) : 50, 60 Duran, Profiat (Isaac ben Moses ha-Levi), 199 Durand de Maillane : 140 Durini, Angelo Maria (Mgr, nonce) : 483 Dworczaczek, W. (historien) : 44, 83 Dworczaczkowa, Janina (historienne) : 312 Dwornicka, Irena: 45 Dygdala, Jerzy (historien) : 348,349,350, 351, 352, 353, 355, 576, 577, 379 Dzialynska, Zofia: 26 Dzialynski (comte): 35 Dzialynski, Michal (évêque de Varmie) : 577 Dzkan, Marek Μ. (historien) : 214, 215, 457, 566 Drzewicki, Maciej (évêque) : 22 Dziçgielewski, J. (historien) : 91, 99, 458 Dzduszycki (père) : 133 Dzierzgowski, Mikolaj (primat de Pologne) : 35 Dziekonski, Antoni (député à la Grande Diète) : 637 Dzubinski, A. : 217 Dzugajec, Akop (katolik d’Etchemiadzin) : 568 E Eibenschutz (ou Eibeschutz), Jonathan (propagateur du sabbataïsme) : 501, 502, 558 Eibenschutz, Wolf (fils de Jonathan, baron von Adlersthal) : 504 Edelman, Hirsz : 62 Eisenbach, Artur (historien) : 533, 534, 535, 537, 538, 550, 554 Eisenberg, Josy : 157 Eisenmenger, Johan Andreas : 401 Eisenstadt, Mardochée : 397 Éléazar (personnage biblique) : 430 Éléazar de Prague (rabbin du XIIe siècle) :
257 Éléazar Ier d’Aintab (patriarche) : 377 Elianus, Jean-Baptiste (juif converti) : 53 Elijah ben Solomon Zalman (dit le gaon de Wilno): 511 Eliasz Szor de Rohatyn (frankiste) : 492 Élisabeth (archiduchesse, veuve de Sigismond II) : Élisabeth-Petrovna (tsarine Élisabeth lte):303, 526 Eltsaphan (personage biblique) : 429 Emden, Yaacob ben Cwi, (adversaire du sabbataïsme): 399, 401, 404, 501, 557, 558 Engelhart, Lew-Mikolajovitch (général russe) : 644 Érasme de Rotterdam, Didier (penseur et théologien) : 29, 30, 80, 645 Espina, Alfonso de (théologien): 171 Esaîe (prophète) : 174, 363, 522 Esther (Hadassah bat Avihaïl, personnage de Г Ancien Testament) : 54,153,154, 324, 437 Estin, Colette: 439 Estreicher, Karol (bibliographe) : 434, 435, 530 Étienne (Stefan) Bathory (roi de Pologne): 46, 53, 63, 89, 91, 104, 105,131,189,202,335,337,338,342 Eugène III (Bernardo Paganelli di Montemagno) : 390 Eugène IV (Gabriele Condulmer, pape) : 71, 155, 270, 391
718 Entre Eutiche (ou Eutychès, fondateur du mono physisme) : 143, 390 Evans, R.-J.-W. (historien) : 76, 79 Ézéchlas (personnage biblique) : 520,522 Ézéchl (prophète) : 397 Ezofowicz, Michal (banquier juif) : 204 Ezra ben Nisan : 201 F Fabre, Jean (historien de la littérature) : 479, 489 Falkowski, Czeslaw: 324 FALNIOWSKA-Gradowska, Alicja (histo rienne): 430, 432,433 Faü, Jean-François (historien): 191, 193, 553 Fazy, Henri (historien): 330 Fedoriv, Ju. (historien): 297, 299, 300, 584 Feldkamp, Michael F. (historien) : 233 Feldman, Jôzef (historien) : 295,310,312, 313, 314, 315, 316, 317, 320, 321, 322, 327, 476, 576 Feller, Joachim (professeur d’Univer sité) : 408 Fenczak, August-Stanislaw (historien) : 383 Ferdinand II de Habsbourg (empereur) : 316 Ferensbach, Antoni (officier russe) : 290, 588 Fermor, Villim Villimovitch (général russe) : 578 Ferreti, Francesco-Maria (converti du judaïsme) : 242 Figeac, Michel (historien) : 474 Filangilri, Gaetano (juriste italien) : 479 Filipowicz, Polikarp (archimandrite) : 298, 495 Filonardi, Marius (nonce en Pologne) : 141, 143, 146 Fiodor Ier (tsar de Russie) : 102, 108 Firkowicz, Abraham : 191, 192 Firley, Andrzej (généralpolonais): 184 Firley de Dabrowica, Jan (maréchal de la Couronne) : 337 tolérance et exclusion Flavius Josèphe (ou Yosef ben Matthias, historien juif): 54,160, 359 Fléchier (imprimeur parisien) : 33 Flemming, Jakub-Heinrich (ministre d’Au guste II): 202, 313, 314, 317, 322, 355, 356 Fleury, Claude: 437, 533 Florja, Boris-N. (historien) : 584 Florovsky, Georges : 201 Forbin-Janson, Toussaint de (cardinal):
380 Forycki, Maciej (historien) : 343 Frank, Jacob (faux messie) : 404,45,406, 412,413, 490 à 504, 529, 557 Frank, Ewa (fille de Jacob Frank) : 495, 500, 502 Francke, August-Hermann: 409,411 Frédéric-Auguste II de Saxe (voir Auguste III, roi de Pologne) : Frédéric-Guillaume (élec teur de Brandebourg, voir Frédéric-Guillaume Ier) Frédéric-Guillaume Ier (roi de Prusse) : 186, 309, 314, 322, 323, 354, 357, 473, 575, 629 Frédéric II (Frédéric-le-Grand, 17121786, roi de Prusse depuis 1772) : 486, 536, 593, 621, 622, 625 Fredro, A. Μ. (écrivain) : 335, 337, 542 Freimann, Aaron : 402 Fresenius, Johann-Philip : 411 Froment, R. (historien); 307, 321 Froschl, T. : 231 Frost, Robert (historien) : 667 Frycz-Modrzewski, Andrzej (penseur politique polonais) : 29,30,31,32,68 Frydrychowicz, Dominik (dominicain) : 435 Frydrychowicz, Romuald (historien) : 358 Fürstenberg, Johann -Wilhelm von : 23 G Gaétan de Thiène (saint Gaétan): 362 Gaëtan (saint, voir Gaétan de Thiène) Gajkowski, J. (historien) : 265, 429, 430, 431
Index des noms de personnes Galano (ou Galanus), Clément (théatin) : 148, 149, 366, 367, 368, 369, 370, 371, 372, 381, 390 Gallagher, Robert L.(historien) : 413 Galmiche, Xavier : 231 Gallois, Jean Antoine (traducteur) /479 Galatowski, Joannicjusz (orthodoxe, auteur judéophobe): 173, 465 Gamrat, Piotr (primat de Pologne) : 129 Gandolfi, Giuseppe (théatin) /384 Ganganelli, Laurent (voir Clément XIV) : Garampi, Giusepe (nonce en Pologne) : 484 Garczynski, Stefan (vojévode de Poznan) : 475 Garnysz, Maciej (vice-chancelier) : 536 Gasztold, Olbracht-Martynowicz (vojévode de Wilno) : 202,204 Gastpary, Woldemar (prêtre, historien): 327, 339, 349 à 356, 358, 360 Gawronski, Franciszek (essayiste): 181, 598, 618 Gasiorowski, Stefan: 156, 193, 194, 197, 200 à 205, 446, 447, 449, 453, 467, 554, 555, 556 Gedalia de Siematycze : 402 Gédymin (grand-duc de Lituanie) : 269 Geiger, Abraham: 199 Gelber, N. Μ. (historien) : 539 Gengel, Jerzy (recteur du collège des jésuites de Sandomierz) : 424 Gennade de Novgorod : 201 Genet, Jean-Philippe (historien): 161 Gennadius DE MARSEILLE : 74 Gentile ou Gentilis Gian Valentino (arianiste): 37 Georges (saint): 53,142, 146, 147, 348 Georges Ier (roi d’Angleterre) : 322 Georges Ier Rakoczi (prince de Transylvanie) : 276 Georges II Rakoczi (prince de Transylvanie): 234, 249, 251, 291, 424 Georges-Guillaume (Wilhelm, électeur de Brandebourg) : Georges-Stefan (hospodar de Moldavie) : 269 719 Gérard, André-Marie : 322, 437 Geret, Krzystof H.-A. (pasteur luthérien) : 353 Gershom ben Yehuda (rabbin rhénan) / 157 Getter, A. (historien) : 424 Ghislieri, Antonio
Michele (voir Pie V) Girey (dynastie de khan) : 195, 208 Gierowski, Jôzef A. (historien) : 306, 470 Gieseler, Ludwig (théologien) : 221 Gieysztor, Aleksander (historien) : 740 Gintel, Jan (historien de la littérature) : 532, 644 Glave-Kobierski, (Karol de) : 548 Gliczner- Skrzetuski, Erazm (prédicateur à Torun) : 24, 26 Gloger, Zygmunt (auteur de diction naire): 10, 18 Godebski, Teofîl (évêque gréco-catho lique) : 296 Gmiterek, Henryk (historien) : 41, 97, 516 Gonsales, Tyrs (général des jésuites) : 425 Godefroy de Bouillon (roi du royaume de Jérusalem) : 56 Goergiewicz, Bartholomée: 218 Gogolewski (père, chanoine de Cracovie) : 188,417 Goldberg, Jakub (historien): 187, 265, 399, 422,424,514 Goldstein, David (historien) : 506 Goldstein, Μ. S. (historien) : 448 Golitsyne, Vassili Vassielievitch (homme politique russe) : 236 Golovin, Gavriil-Ivanovich (chancelier russe) : 296 Goltz, Henryk (général) : 309 Gomolinski, Stanislaw (évêque de Chelm):73 Gonta, Ivan (chef cosaque) : 501, 609, 616,617 Gorjaski, Piotr (évangéliste) : 96 Gorczyn (auteur judéophobe): 173, 175, 176 Gosiewski, Krzystof (vojévode de Smolensk) : 99 Goslicki, Wawrzywiec (évêque) : 341 Goujon, Jacques : 60
720 Gourevitch, Édouard: 157 Gôrjaski, Piotr : 96 Görki, O. (historien) : 209, 456 Gorski, Karol : 34, 255, 256 Görski, Stanislaw : 87 Grabowski, Adam Stanislaw (évêque de Varmie): 577, 578 Grabowski, A. (historien) : 184,254, 460 Grabowski, P. (auteur judéophobe): 176 GRADZINSKI, Andrzej (noble polonais) : 449 Graetz, Heinrich (historien): 199, 240, 396, 501 Gramatowski, Wiktor (s.j.): 257, 258 Granvelle, Antoine (Perrenot de, cardi nal): 75 GRATIANI (ou Graziani), Antoine-Marie (secrétaire du nonce): 33, 125, 131 Greczyn, Nikifor (exarque de Constantinople) : 73 Grégoire (archevêque arménien de Césarée) : Grégoire Palamas (saint orthodoxe) : 300 Grégoire III Varaketsi (archevêque arménien): 131 Grégoire IV (katolikos des Arméniens) : 127,128 Grégoire VII (patriarche arménien): 390 Grégoire IX Mousabegian (katolikos de l’Église apostolique arménienne) : 128 Grégoire X (pape) : 177 Grégoire XI (pape) : 138 Grégoire XII (pape) : 441 Grégoire XIII (Ugo Boncompagni, pape de 1572 à 1585): 50, 51, 53, 75, 88, 271, 280, 408, 427 Grégoire XV (Alessandro Ludovisi, pape): 132, 139,441 Grégoire de Césarée : 132, 133, 134 Grégoire de Szamotula (recteur de l’Université de Cracovie) : 25 Grégoire de nysse (ou saint Grégoire) : 101, 143,147, 384 Grégoire l’Illuminateur (saint armé nien): 127, 134, 360 Grimaldi, Hieronyme (nonce papal) : 298, 312, 387, 495 Entre tolérance et exclusion Grochowski, Stanislaw (archevêque catholique de Lwôw) Grochulska, Barbara (historienne) : 644 Grodziski, Stanislaw : 45 Gromnicki, I. : 130,147, 378, 381 Grot, Stanislaw (chanoine): 38 Grotius, Hugo
(philosophe): 42, 80, 168 Grzebien, Ludwig (s.j.): 10, 58,267,442 Grzeszowiak-Krwawicz, Anna (histo rienne et traductrice) : 409, 534 Grzymultowski, Krzystof (vojévode de Poznan): 322,325,415, 603 Grunau, Szymon : 22 Gruszewski, S. : 45,46, 47 Grygajtis, Krzystof (historien) : 219,220, 221 Grzybowski, Stanislaw (historien) : 33,80, 108,109 Gudziak, Borys-A. : 73 Guépin, Dom Alphonse (historien) : 97, 119,260,261,262,288,289,291,584 Guldon, Zenon (historien) : 156,166,258, 265,421,422,423, 426,431,433 Gullino, G. (historien) : 218 Gumplowicz, Ludwig (historien du droit) : 515 Gustaw, Romuald : 259 H Habsbourg (dynastie) : 60, 80,93,96,99, 105, 123, 124, 182, 226, 232, 233, 234, 244, 248, 253, 257, 264, 306, 307, 325, 338, 415, 489, 502, 572, 573, 582, 600, 621, 622, 624, 642, 643, 644, 546, 647 Hadas-Lebel, Mireille (historienne): 160 Hadrien (empereur romain) : 54, 160 Hadziiossif, Jacqueline (historienne) : 153 Hadzy Murzic, Derwisz Celebi : 214 Hajdukiewicz, Leszek : 82 Hajjar, Josef (historien) : 326 Hakham Tsevi Aszkenazi (rabbin) : Halecki, Dimitri (staroste de Brest) : 73 Halecki, Oskar (historien) : 71, 111,125 Halevi, David (kabbaliste, rabbin): 394, 395
Index des noms de personnes Ha-Levi, Wolf (théologien) : 400, 402 Halperin, David J. (historien) : 396, 491 Halperin, Israel (historien) : 264, 402 Halusczynskyj, Th. (historien): 116 Haman (ou Aman, personnage biblique) : 437, 506 Hanczal (père) : 274 Hannover, Nathan Nata (rabbin et chroni queur): 181 à 184 Harkavy, A. : 192 Hartlieb, Kazimierz : 52 Hass, Ludwik (historien) : 473, 474 Hauptmann, Б. (historien): 312 Hayoun, Maurice-Ruben (historien) : 399 Hebelli, Servatius (dominicain) : 189,417 Hegendorf, Krzystof: 25 Hegge, Jakub (prédicateur) : 22 Heilpern, P. : 199 Heilpern Ha-Cohen Abraham (de Zamosc) : 557 Heiman (juif) : 550 Hélène (impératrice, mère de Constantin) : 53, 54, 57 Heller, Jomtov (kabbaliste) : 394 Henkel, W. (historien) : 240 Henri de Valois (roi de Pologne puis de France): 45, 47, 91, 218, 336, 337, 338, 342 Henri III (duc de Glogôw) : 153 Henri IV (duc de Silésie): 151 Henri IV (roi de France) : 476 Henri VI-le-cruel (empereur du saint Empire): 128 Herbest, Benedikt (s.j.): 107 Hero, Jakub (rabbin de Sandomierz) : 265, 431 Hernas, Czeslaw (historien de la littéra ture): 306 Hérode (roi biblique) : 525 Herszel, Joshua (converti sous le nom de Fredrich-Albert August) : 409 Herzig, Amo (historien) : 158 Heschel, Saul ben Jacob : 397, 400 Hessen (historien russe) : 445 Heyder, David: 350 Higman, Francis : 51 Hirszowicz, Dawid (juif de Sandomierz) : 432 721 Hochman von Hochenau, Ernst Christoph : 401 Hoefer, Dr (lexicologue) : 132 Hoffman, G. (historien): 109,139 Hoffman, Heinrich: 584 Hoffman, Pawel (senior des pasteurs de Torun) : 345 Hohenzollern de
Brandebourg (dynas tie): 186,306 Hoho, Jan (évêque de Piûsk) : 73 Honigmann, Johannes : 168, 406, 532 Hopsztajn, Israel : 509 Horainom, Boguslaw et Krystyna (nobles): 591 Horn, Maurycy (historien) : 204,227,419, 420, 422, 515 Hostovinus (Hostounsky), Baltazar (s.j.) : 213 Hosius, Stanislaw (ou Hozjusz, cardinal) : 20, 23, 32,34,35, 61, 81,129, 342 Hozjusz, Stanislaw-Jôzef (évêque de Kamieniec-Podolski) : 388, 389, 390, 391,569 Hrebnicki, Florian (métropolite uniate de Kiew): 304, 582, 583, 596 Hrekovitch, Jerzy (archiprêtre de Kiew) : 116 Hrushevskyj, Mykhailo (historien): 104, 122 Hryniewiecki, Kajetan: 549 Hube, Romuald : 155 Hubert, Stanislaw (historien du droit) : 480 à 482 Hubicki, Szymon (auteur judéophobe) : 169, 170 à 174, 176, 437 Hulewicz, Benedykt (député à la Grande Diète): 636 Hunanian, Wartan : 375 à 380, 382 à 384, 389, 390, 569 Hundert, Gershom D. (historien) : 506 Huss, Jean (théologien): 221, 327
722 Entre tolérance et exclusion I Iakovenko, Nathalia (historienne) : 250 Ibrahim ibn Jakub (voyageur du Xe siècle) : 151 Idel, Moshe (historien) : 394 Ifrah, Lionel : 407 Igelström, Josif (général russe) : 644 Ignace de Constantinople (patriarche) : 268 Inglot, Stefan (historien) : 321 Ingoli, Francesco (secrétaire de la Cngrégation de Propaganda fide) : 139 à 146 Innocent III (Lotario dei conti di Segni, 1161-1216): 340, 515 Innocent IV [Sinibaldo de Fieschi, 11951254): 177, 269, 340 Innocent XI (Benedetto Odeschalchi, 1676-1689): 233,234,236,280,383, 415 Innocent XII (Antonio Pignatelli, 1615-1700): 367, 381 Innocent XIII (Michelangelo Conti, 1655-1724, pape en 1721): 314 Isaac (personnage de l’Ancien Testament): 56 Isaac ben Abraham de Troki (savant karaïte): 197 à 200, 450, 560, 561 Isaac de Sis (katolikos arménien) : 378 Isabelle et Albert (régent des provinces méridionales des Pays-Bas) : 75 IsaIe (personnage biblique) : 455,520, 522 Isakowicz-Zaleski, Tomasz (historien): 354 Isenburg Birstein, Wolfgang-Ernst von (duc) : 504 Isidore, (métropolite de Kiev): 71, 270 Ismael Sciahsfi (shah)·. 143 Israël ben Eliezer (Baal Shem Τον, acro nyme Besht): 505 à 507, 510, 559 Israël (maggid de Kozienice) : 509 Israël, Jonathan (historien) : 75,406,407 Israël ben Eliezer, 505 Israël de Brunn : 157 Issachar de Podhacje : 404 Isserles, Moïses: 62,160 Ithamar (personnage biblique) : 430 Ivan IV-le-terrible (tsar de Russie) : 51, 102 Iwanowski, Teodor (noble polonais) : 555 J Jabin (personnage biblique) : 437 Jablonowski, D.-E., 583 Jablonowski, Jan (magnat duXVIIIe siècle): 611,
612 Jablonowski, Stanislaw (hetman de la Couronne): 235, 315, 471 Jablonski, Daniel-Ernest: 318, 323, 325, 356 Jacek (Hyacinthe de Cracovie, saint) : 269 Jachimczyk, Maciej : 151 Jacob (personnage biblique) : 42, 54, 55, 525 Jacob IV (ou Hakob ou Yacob IV de Djoulfa, patriarche arménien) : 366, 375, 378 Jacob (Jakob) Nachman de Belzyé : Jagellon (famille): 18,29, 342,489 Jakimyszyn, Anna: 159 Jaakov Mordechai ben Naftali ha-Kohen: 411 Jakub Isaak ben Asher de Przysucha (hassid) : 509 Janik, Michal (historien) : 478 Jankowski, Henryk, 457 Jankowski, Parfen (higoumène) : 286,588 Jankowski, Stanislaw, 546 Jakulytè-Vasil, Milda (historienne) : 456, 466, 467, 567 Jan-Aram de Belzyc (pasteur) : 310 Janczak, Julian: 458, 461 Janin, Raymond : 282 Jan-Olbracht (ou Jean Albrecht, roi de Pologne): 127,159 Janusz, Bohdan (historien) : 191,192,444, 445, 450, 554, 555 Janusz, duc de Mazovie : 333 Janz Sacza (Maletins, imprimeur): 24 Japhet (personnage de l’Ancien Testament): 83,151 Jarczykowa, Μ. : 50
Index des 723 noms de personnes Jarminski, L. (historien) : 96 Jarovaja, Μ. : 276 Jarochowski, Kazimierz (historien) : 357 Jarzçbski, A. (auteur judéophobe): 170 Jaskier, Μ.: 161 Jaskôla, Piotr: 318 Jean (saint, apôtre) : 54,56,199,330,331, 340, 362, 363, 369, 414, 523, 524, 525, 531,629 Jean-Baptiste (saint): 108,254, 531 Jean Chrysostome (saint) : 299, 615, 617 Jean XV (pape): 150 Jean XXII ( Jaques Duèze, 1244-1334, pape) : 526 Jean XXIII (antipape) : 327 Jean II-Casimir (ou Jan-Kazimierz roi de Pologne): 85, 96, 99, 134, 146, 184, 186, 188, 189, 201, 223, 249 à 254, 274 à 276, 306 à 308, 340, 369, 417, 424,453,458,459,488, 516,528, 607 Jean III Sobieski (hetman puis roi de Pologne) : 201, 231 à 234, 254, 256 à 258, 261, 266, 277, 279, 282, 284, 306, 307, 325, 347, 348, 360, 375, 376, 383, 384, 391, 415, 418, 419, 441, 444 à 446, 454, 457, 458, 462, 463, 588, 646 Jean VIII Paléologue (empereur byzan tin): 71, 270 Jean IV Ozniense (patriarche arménien) : 386 Jehuda ben Chemouel-le-hassid (Jehuda le hassid) : 157 Jehuda-ha-Nasi (rédacteur de laMishnd) : 157, 400 à 403,494 Jehuda Τον ha-Levi (beaupère de Jacob Frank, dit Tova) : 492 Jemiolowski, Mikolaj (mémorialiste mili taire): 458, 460 Jérémie II (patriarche de Constantinople) : 36, 73 à 75, 88, 89,109 à 111 Jéroboam Ier (Xe s. av. J.C.) : 191 Jérôme (saint) : 50, 74, 224 Jésus de Nazareth (voir Christ) : JeZrski, Jacek (essayiste) : 540,548,549, 629, 630 Jezierski, Franciszek (essayiste et député à la Diète de 4 ans) : 537, 634, 637 Jezowski, W.S. (auteur judéophobe) : 170, 172,175,177 Joachim V (patriarche
d’Antioche) : 88 Job (personnage biblique): 328, 343, 524 Job borecki (patriarche de Moscou) : 75, 119,271,272 Jobert, Ambroise (historien) : 20, 37, 39, 70,83,90,93,122,169,329,484,626 Joher, Adam (bibliographe) : 73 Joivin (arianiste) : 327, 328 Jona, Jean-Baptiste (lecteur à la biblio thèque vaticane): 240, 241 Josaphat (saint, voir Kuncewicz) : Joseph (personnage de l’Ancien Testament) : 54, 57 Joseph (saint): 39, 86, 236, 328, 522 Joseph (patriarche de Constantinople) : 71 Joseph II (empereur du Saint-Empire) : 502, 503, 536, 622, 623, 628, 630, 633, 634, 638 Joseph ibn Shem-Tov : 199 Joseph de Volokolamsk (théologien russe) : 201 JosuÉ (personnage biblique): 165, 222, 532 Joszua ben Jehuda (karaïte) : 201 Jotham (roi biblique) : 520 Jôzefowicz, Tomasz Jan (chroniqueur polonais): 133 Jozwowicz, Icek (juif de Sandomierz) : 432,433 Juan d’Autriche (don): 415 Juchimowicz, Abraham (wôjt des karaïtes de Troki) : 205 Juda (personnage du Nouveau Testament) : 53, 54, 160, 437, 520, 521, 522 Jundt, Pierre : 30 Jurgiewicz, Jerzy (s.j.) : 50 Jurkiewicz, Kazimierz (habitant chrétien de Sandomierz) : 432 Justinien (empereur) : 221, 225 Juszczyk, J. (historien): 167 K Kacciatur (Vartabied, légat du katolikos d’Etchmiadzin) : 134, 137 Kaczmarczyk, Janusz (historien) : 123,182
724 Kaczmarczyk, Zdzislaw (historien) : 26,33 Kaczorowski, Bartlomiej : 192 Kaczur, Iryna (conservatrice à la biblio thèque Stefanyk de Lviv) : 79 Kadiner, Isaac (juif de Zôlkiew) : 404 Kaffense, Mesrob (archevêque arménien) : 132 Kajdanower, Tsevi Hisrsz (juif de Wilno) : 402 Kalahora, Matatiah (apothicaire juif de Cracovie): 189,417, 418 Kalamajska-Saeed, Μ. (linguiste) : 565 Kalinowski, Marcin (hetman) : 465 Kalinowski, Szepan (historien) : 49,50,52 KALLIMACH (voir Buonacorsi, Philippe) : 19 Kalazny, Jerzy : 248 Kaminski, A.S. : 257,259,260,261 KAMLER, Marcin (historien) : 86 Kamocki, Janusz (historien) : 208,456,565 Kania, Janusz (historien) : 584 Kandel, Dawid (historien) : 423 Kantak, K. (historien) : 529 KAPARSKI, Wawrzyniec (supérieur du cou vent uniate de Polock) : 290 Kaplan, Josef (historien) : 406 KAPRAL’, Miron (historien) : 113 Kaprusiov (famille arménienne de Lwôw) : 131 Kara Mustafa (grand vizir) : 235,462 Karczan, Jôzef et Jan (imprimeurs) : 219 Karnkowski, Stanislaw (évêque puis pri mat de Pologne) : 45, 66, 73, 81 Karo, Josef (penseur juif) : 62, 695 Karvelis, D. (historien) : 92 KARWAT, Seweryn (s j., prédicateur du roi) : 188, 337, 417 Kasabula, Tadeusz (historien): 624 Katz, Joseph ben Elijah: 162 Katzenellenbogen, Samuel (rabbin d’Ancône) : 62 Kaunitz, Wenceslas Antoine (chancelier aulique et d’État des Habsbourg) : 502, 595, 642 Kawecka-Gryczowa, Alodia: 515 Kazanowska, Eléonore (supérieure du cou vent arménien de Lwôw) : 382 Entre tolérance et exclusion Kazimierz Jagellon (voir Casimir IV Jagellon) Kazmierczyk, Adam (historien) : 97,208,
399,420,423,426,456,460,516,565, 606 Kczewski, Jerzy (sous chancelier de Malbork):352 Kempa, Tomasz (Thomas a Kempis) : 49, 50, 53, 58,61,62, 89 Kemper, Johannes Christianus (avant Mosze ben Aaron-ha Cohen) : 399,400 Kerido, Jaakov : 398 Kersten, Adam: 85,88,186,187,249,339 Ketton, Robert de : 220 Kieremowicz, Jan (évêque de Valachie) : 148,369, 371 à 374, 376,377 Kisiel, Adam (vojévode) : 274 Kistoturewicz, Jan (co-adjuteurà Lwôw) : 148 Kiszka, Leon (Lev, métropolite uniate) : 295,298, 299, 389,495 Kiszka, Stanislaw (évêque de Zmudz) : 97 Krrowicz, Jçdrzej (chroniqueur militaire) : 567, 614, 617, 618 Kizik, Edmund (historien) : 579 Kleyn, Franciszek (s j.) : 494, 558,559 Klopp, O. (historien): 236 Klossman, Christian (secrétaire du Conseil de Torun) : 352 Klossowski, Jan (curé catholique d’Elbl4g): 578 Kluczykowski, F. (historien) : 236 Kloczowski, Jerzy (historien) : 17,82,254 Klonowicz, Sebastian (auteur judéophobe): 106,170,171 Kmita, Jan-Acharia (auteur judéophobe): 169,170, 172,174, 175,176,177 Knade, Jakub (dominicain) : 21 Koblski, Franciszek (évêque): 408, 517 à 523, 525 à 527, 529, 532 Koceniak, Jan (historien) : 638 Kochanowski, Jan (poète polonais) : 200 Kochowski, Wespazjan: 189, 256, 257, 306,338,339, 340 Kociell (famille de magnats lituaniens) : 323 Kocôi, Henryk (historien) : 642, 643
Index des noms de personnes Kohen, Jakob ben Naftali, 411 Kohen, Josua Falk (talmudiste): 165,166 Kojalowicz, Μ.- O. (historien) : 290, 292 Koksa, D. (historien) : 244 Kolankowski, Ludwik: 19 Kolbuk, W. (historien) : 584 Kolenda, Georges-Gabriel (métropolite uniate de Kiew) : 360 Kollonitch, Léopold (cardinal) : 237, 247 Kollataj, Hugo (essayiste et homme poli tique): 477, 478, 535, 536, 537, 539, 540, 543 à 551, 632 à 635, 640 Kolodzeiczyk, Dariusz (historien) : 460, 565 Komar, Stefan (noble) : 587 Komaszynski, Michal (historien) : 348 Komenski Jan-Amos (voir Comenius) Komosinski, Z. (historien) : 297, 584 Konarski de Kobylna, Adam : 335 Konarski, Stanislaw (pédagogue) : 476, 482, 484, 604 Konaszewicz-Sahadaczny, Petr (hetman des Cosaques) : 96 Kondratowicz, Alexis (ancien du monas tère de Czeperski) : 592 Koniecpolski, Jan: 120,336 Koniecpolski, Krzysztof: 181 Koniecpolski, Stanislaw (hetman) : 99, 208, 223 Konio (fils de Barukhia Russo) : 492 Koniski, Jerzy (Grigori, recteur de l’Aca démie de Kiev) : 583, 596, 597, 598, 599, 605, 619 Konopacki, Artur (historien): 211, 212, 213, 215, 216, 218, 219, 221, 227, 228, 456, 457,461,463, 563, 566 Konopczynski, Wladyslaw (historien) : 235, 292, 322, 486, 595, 600, 606, 611,618,621,622, 626, 627 Konstanty de Syri Zgorski (Arménien de Pologne): 360 Kopacki, Andrzej (traducteur) : 279 Kopiec, Jan (historien) : 319 Kopynski, Isaia (évêque orthodoxe) : 121 Kopystensky, Michal (évêque orthodoxe) : 109, 11, 114 KÖPRÜLÜ, Fazil Ahmed (grand vizir) : 233 725 Kordecki, Augustin (prieur du couvent de Czçstochowa) : 85 Korolko, Miroslaw
(historien) : 45 Korsak, Samuel (député à la Grande Diète) : 625 Korytynski, Daniel (visiteur épiscopal) : 286, 588 Korzon, Tadeusz (historien): 461 Kos, Georgio (marchand vénitien) : 58 Kosakowski, Jozef et Szymon : 642 Kosciubinski, Stanislaw : 587 Kossakowski (dit Moliwda, frankiste) : 495 Kossakowski, Jôzef-Kazimierz (évêque) : 630 Koscielak, Slawomir (historien) : 578 Kosciuszko, Tadeusz (général de l’Insur rection) : 483,539, 543,545, 552,644 Kosman, Marceli, (historien) : 48 Kosiw (ou Kosiv, ou Kosséw), Sylwester (métropolite de Kiew) : 124,250,259, 275, 302 Kossowski, Aleksander (historien) : 280 Kostka, Stanislaw (saint) : 258, 274, 275 Kostomaroff, N. : 184 KOSCIELNY, Piotr (historien) : 20 à 23,26 à 29, 36, 37, 47 Кот, Stanislaw (historien) : 30, 32,39,79, 97, 150, 168, 169, 213, 532 Kozaczynski, Michal (abbé du monastère de Sluck) : 304 Kozan, Iwan: 591 Kozikowski, Jakob (père basilien) : 289 Kozminski, Adam (castellan): 312 Krainski, Krzystof: 42, 87 Krajcar, Jan (historien): 107,117, 581 Krasicki, Ignacy (prince-évêque de Varmie):485,486 Krasinski, Franciszek (évêque) : 341 Krasnowski, Jerzy (enfant assassiné) : 431 KraSovskii, LL : 216 Kraus, В.: 188, 417 Kraushar, Aleksander (historien): 314, 323, 404, 491 à 494, 504, 529, 574 Kretkowski, Feliks (évêque) : 349 Kriegel, Maurice (historien) : 62
Ί26 Kriegseisen, Wojciech (historien) : 44, 92 à 94,97,99,101,305,309,310,312 à 319,322,323,326,334,408,575,576 Krochmal, Menahem Mendel ben Abraham: 162 Krochmal, Nahman (fondateur de la Science du judaïsme): 509 Krokowski, Joasaf (métropolite de Kiev) : 589 Krolak, K. (historien) : 380 Kromer, Marcin (annaliste et chroniqueur polonais): 71,207, 224 Kroénowski, Jerzy (noble polonais) : 265 Krowicki, Marcin : 408 Kryczynski, Aleksander (militaire tatar) : 459 Kryczynski, Leon (historien) : 226, 562, 566 Kryczynski, Stanislaw (historien) : 205, 208, 209, 213, 228, 455, 458, 459, 561 à 564, 566 Krysa, Yehuda (frankiste): 500 Krzywonos, Maxime (capitaine cosaque) : 183 Krzyzanowski, Adrian : 352 Kubala, Ludwik (historien) : 141,248,331 Kulbicki, Chazbi (ou Kazimierz, Tatar converti) : 466, 467 Kubilius, J. : 85 Kujot, Stanislaw (historien) : 353, 358 Kukulski, Leszek (historien de la littéra ture): 48, 50, 52, 236 Kulecki, Μ. (historien) : 252 Kulesza, Jan-Alozy (s j.) : 267 à 271,274 à 276,278, 294 Kulczynski, Franciszek (historien) : 289, 290 Kulczynski, I. (historien) : 463 Kulwiec, Abraham : 240 Kumaniecki, Casimirus: 30,129 Kumor, Boleslaw (historien): 88, 103, 255,282,311,361,495, 569,574,638 Kuncewicz, Josaphat (archevêque gré co-catholique, saint): 97, 117 à 119, 272, 273, 288 Kuntze, E. (historien) : 47 Kupfer, F. (historien) : 394 Entre tolérance et exclusion Kupisz, Dariusz (historien) : 306 Kurdybach, Lukasz (historien) : 98, 629 Kurganovic, S.-V. (historien) : Kutrzeba, Stanislaw (historien) : 154,166 Kuzmin, I. (historien) : 421 Kwiatkwicz, Jan (sj.): 256
Kysiel, Adam (vojévode): 123 L Lactanttus, Lucius Caecilius Firmianus (auteur latin) : 523 Labanosowicz, Abraham (wôjt des karaïtes) : 555 Labanowski, Samuel (wôjt des karaïtes) : 446 Ladislas II Jagellon (roi de Pologne, 1351-1434): 18,193, 269, 332, 622 Ladislas III Wasa (roi de Pologne et de Hongrie, 1424-1444): 71, 270 Ladislas (Wladyslaw) IV Wasa (roi de Pologne): 96, 99,121, 122,137,140, 143,145,146,182,183,186,195,273, 274,304,335,338,339,421,465,556, 583, 597 Laemmer, H. (historien): 301 Lagnasco (ecclésiastique): 313 Lagni, Paolo da (capucin) : 233 Lagrée, Jacqueline (historienne des idées) : 76,78 Lanckoronski, Stanislaw (hetman) : 184 Lannoye, Gilbert de (chroniqueur) : Lapicz, Czeslaw (historien) : 211,457,467, 565, 566 Lapide, Cornélius (écrivain) : 524 Laplanche, François (historien) : 240 Larzul, Sylvette (islamologue) : 220 Lascaria, Giorgio (théatins) : 391, 571 Laski, Jan (primat de Pologne) : 22, 26, 155 Laski-le-jeune, Jan (neveu du précédent) : 20, 21, 30, 36, 38 Lasocki, Krzystof: 35 Latarski, Jan: 25 Laynez, Diego (sj.) : 239 Lazare (personnage du Nouveau Testament) : 56
Index des noms de personnes Lebedynsky, laroslav (historien) : 180 Le Brun, Jacques (historien) : 452 Le Brun, Pierre : 368 Lechicki, Czeslaw (historien): 133, 134, 138, 141, 145, 373, 378, 381 à 383, 572 Leclerc, Joseph (s. j.) : 30 Ledôchowski, Andrzej : 587 Ledôchowski, Stanislaw (chef de la Confédération de Tarnogrod) : 293, 314, 580 Le Fort, Pierre (baron) : 474 Lehatsi (ou Lehaci), Siméon (chroniqueur arménien): 130, 136 Leibnitz, Gottfried Wilhelm : 318, 403 Léman, Sid Z. (historien) : 502 Lejbusz ben Sabbataj (sabbataïste) : Le Laboureur, Jean (Français de la Cour de Louise Marie de Gonzague) : 240 Lelewel, Joachim (historien) : 293 Lenczowski, Krzystof (historien) : 319, 344, 533, 606 Lengnich, Gottfried (ou Gotfryd, juriste, syndic de Gdansk) : 482, 486, 579 Lentulus, Rupert-Scipio (général prus sien) : 625 Léon Ier (empereur byzantin et saint) : 128 Léon (archevêque byzantin) : 70 Léon (roi des Arméniens) : 147, 390 Léon Ier le Grand (pape et saint) : 133, 363, 386, 387 Léon II le Grand (roi d’Arménie en Cilicie): 125,128 Léon X (pape, Jean de Médicis, 14751521): 21,385, 529 Léon de Modène (rabbin) : 452 Léopold 1er, (empereur du Saint Empire romain germanique): 79, 186, 233, 234, 246 Lepszy, Kazimierz, (historien): 187, 226, 253 Lesage, Dominique (historien) : 474 Leskiewicz, Teodor (habitant chrétien de Sandomierz) : 432 Leszczynski, Anatol (historien): 160 à 163,165, 264 Leszczynski (famille) : 34 727 Leszczynski, Rafal : 26, 97 Lesnodorski, Boguslaw (historien du droit): 26, 33, 538 Levi Izaak ben Meir de Berdyczôw {hassid) : 508, 509 Levi, Moses Quif de
Berlin) : 548 Levin, Louis: 187 Lewandowski, I. : 94 Lewicki, Jozef (évêque uniate) : 291 Lewicki, Kazimierz (historien) : 73, 80, 114 à 116, 119, 120, 298, 54 Lewin, Hillel (historien) : 404 Lewin, I. : 163,165 Lidov, Alexis-M. (historien): 61, 254 LIECHTENHAM, Francine-D. (historienne) : 575, 582 Lienhard, Marc: 34, 168, 328, 406 Likowski, Edward (historien): 283, 288, 292, 295 à 303, 322, 580, 584 Lilienthal, Michael : 356 Lind, John: ’!” Link-Lenczowski, Krzystof (voir Lenczowski) : Linowski, Aleksander (castellan) : 539, 540, 545, 547 Lipman de Mülhaussen, Yom-Tov : 203 Lippomano, Girolamo (ambassadeur de Venise): 218 Lipse, Juste (philosophe) : 68, 69, 75, 76, 78, 79, 80, 94, 335 Lisiecki, Samuel : 350 Lismanino, Francesco : 28 Lissowski, Aleksander Jôzef (chef des corps francs) : 98, 551 Litak, Stanislaw : 17, 36, 82 Litwin, Henryk: 89,108 Locke, John (philosophe) : 476, 483 Lôjek, Jerzy (historien) : 640 Louis XIV (roi de France) : 232 à 235, 238, 604, 620 Louis XV (roi de France) : 469, 476 Louis de Grenade (dominicain espagnol) : 58, 59 Louise-Marie (de Gonzague, reine de Pologne): 148, 256, 277, 367 Loyola, Ignace de (fondateur des jésuites): 117
728 Löwenwolde, Karl Gustaw von (envoyé russe à Varsovie) : 302 Lubelczyk, Andrzej (écrivain arianiste) : 129 Lubientecki, Stanislaw: 168, 252 Lubienska, Cecylia (historienne): 574, 582, 583, 594 à 605 Lubienski, Wladyslaw (archevêque de Lwôw) : 496, 497, 560 Lubomirski (famille de magnats) : 105,534 Lubomirski, Jôzef (maréchal de la Diète) : 430 Lubomirski, Jerzy (sous trésorier du royaume) : 335, 339, 352 Lubomirski, Jerzy-Marcin: 473,502,503, 627 Lubomirski, Kacper (Gaspar) : 609 Lubomirski, Stanislaw : 84, 85, 99 Lubomirski, Stanislaw-Heraklius : 255, 256 Luc (évangéliste): 32, 55, 334, 411, 531 Lucius III (Ubaldo Allucingol, 1097-1185, pape): 125 Ludinghausen, Teodor Wolf von (évêque deChelm):432 Lukaris, Cyril (recteur de l’Académie orthodoxe d’Ostrôg, patriarche d’An tioche) : 36, 72 Lukasiewicz, Jôzef (historien) : 99, 320, 322 Lukowski, Jerzy (historien): 471, 475, 477, 482 à 485, 488, 621 Luria, Isaac (ou Isaac Ashkenazi Louria, kabbaliste de Safed): 62, 395, 166, 394, 395, 398, 491,507,510 Luther, Martin: 20 à 23, 25, 28, 29, 31, 33, 34, 37, 39, 50, 69, 70, 83, 86, 90, 96,122,168,328,329,332,345,406, 532 Lynar, Rochus-Freidrich von (envoyé prussien en Pologne) : 622 Lyszczynski, Kazimierz (condamné pour athéisme): 255, 316 Entre tolérance et exclusion Μ Macha, Josef (s. j., historien), 109, 110, 112,116, 121, 298 Machiavel, Nicolas (décédé en 1527): 79, 633 Maciejowski, Bernard (archevêque de Luck puis cardinal) : 73, 89, 93,109 Maciejewski, Witold: 450 Maciejko, Pawel (historien): 434, 435, 491,498, 502 à 504 Magni, Valérien (capucin) : 141 Maghakia (archev.
des Arméniens) : 127, 128 Mahomet (prophète) : 217, 219, 564 Maillefer, Jean-Marie (historien) : 450 Maimbourg, Louis (s.j., essayiste): 27, 38, 59 Maïmon, Salomon (philosophe des Lumières juives) : 507 Maimonide (philosophe juif) : 169, 201, 242, 558 Majda, Tadeusz (historien) : 566 Majkowski, J. (historien) : 258,274 Makarewicz, Stanislaw (historien) : 428 Makowski, Tomasz (historien): 331 Mal’ak, Hayyim : 398, 402, 403 Malaspina, Germaniens (Germain, nonce papal) : 66, 67, 92 Malettke, Klaus (historien) : 68 Malinowski, Michal (historien) : 279,281 Malinowski ( frère prêcheur) : 260 Maliszewski, Kazimierz (historien) : 347, 351 Malachowski, Jan (évêque de Cracovie, chancelier de la Couronne) : 282,425, 429, 582, 604 Malachowski, Stanislaw (maréchal de la Grande Diète) : 477, 478, 543, 544, 547,549,550,639,636,637,639,641 Malecki, Hieronim (recteur) : 24 Malej, Witold: 324 Malowist, Marian (historien) : 126 Mamonicz, Lukasz (trésorier de Lituanie) : 205 Manentt, Carlo-Antonio (théologien) : 239 Mani, Jean-Baptiste (théologien) : 328 Maniecki, Krzystof (soldat) : 591
Index des noms de personnes Manitos, Johannes-Andreas : 411 Mankowski, T. : 317 Mann, Jacob : 203, 454, 553 Manteuffel, Ernest (conseiller d’Au guste II): 357 Mantran, Robert (historien) : 233, 623 Marbre-Cramoisy, Sébastien (impri meur) : 27 Marc d’Éphèse (archevêque) : Marc, Eugénikos (archevêque d’Éphèse) : 270, 282 Marcar, Gregory : 127 Marcien (empereur) : 128 Marczewski, Warzywiec (s.j.) : 350, 351 Mardochée (personnage biblique) : 153, 195, 397,437, 492 Marescotti, Galeazzo (nonce) : 320, 372 Marie (mère du Christ): 56, 58, 84 à 87, 328, 440, 522, 525, 564 Marie-Josèphe de Habsbourg (reine de Pologne) : 472, 517 Mare Leszczynska (reine de France) : 473 Marie-Madeleine (personnage du Nouveau Testament) : 25, 56 Marie-Thérèse (impératrice du SaintEmpire): 502, 572,621,622 Markiewicz, Mariusz : 22, 99, 279, 289, 315, 325, 357, 66, 626, 627, 635 Maroszek, J. (historien): 217 Martelli, Francesco (nonce en Pologne) : 281,317,419 Martels (résident autrichien) : 320, 322 Marcinkowski, R. (traducteur) : 357 Martin d’Etchmiazin (archevêque armé nien): 132 Martin, Raymond (théologien, domini cain catalan) : 241 Martin V (pape) : 155, 178 Martelli, Francesco (nonce en Pologne) : 281,377,419 Martin, Philippe (historien) : 412, 490 Marysienka (Marie-Casimire, de La Grange d’Arquien, reine de Pologne) : 235,316 Masalska, Agafia (sur de rite grec) : 591 Massalski, Ignacy (évêque de Wilno) : 484, 554, 601, 624 729 Matejko, Jan (peintre) : 625 Mattheu (évangéliste) : 32, 56,108,198, 330, 340, 524, 525 Matwijowski, Krystyû (historien): 255, 308, 419, 420, 622 Matysowa, Krystyna :
422 Maurer, J. (historien) : 246 Maximilien Iя d’Autriche (empereur) : 223 Maximilien II (empereur du Saint Empire) : 49, 75, 76 Mazarin, Jules (cardinal) : 234, 241 Mazur, Piotr (historien) : 633 Mazur, Zygmunt (o.p.) : 428 Maczak, Antoni : 209 Méchoulan, Henri (historien des idées) : 407 Medici, Paul-Sébastien (ex Sabbataj Nachmu, converti du judaïsme) : 242 Médicis, Isabelle de (duchesse de Toscane) : 43 Médicis, Léopold (cardinal de) : 255 Mehemed Girej (khan de Crimée) : 250 Mehemet IV (sultan) : 396 Mékhitar de Sébaste (abbé) : 381 Melamed, Jaakow : 409 Melanchthon, Philippe (théologien) : 20, 25,31,5, 345 Melchior, Jean-Népomucène (curé d’Elblqg):577 Melchisedech Ier de Garni (patriarchecoadjuteur d’Etchmaiadzin) : 132 Melecyus (patriarche) : 72 Menahem Mendel de Bar (hassid) : 506 Menahem Mendel de Przemyslaw (has sid) : 506 Menahem Mendel de Vitebsk (hassid) : 508,510 Menasse ben Israël (rabbin d’Ams terdam): 199 Mendelssohn, Moses (philosophe juif ber linois) : 236 Mentycki (chanoine de Smoleüsk) : 256, 574 Merian, Matthäus (éditeur du Theatrum europeanum) : 418 Mérimée, Prosper (écrivain) : 184
730 Merlini, Domenico (peintre) : 480 Méthode (évêque de Sirmium, saint) : 268, 269 Metzler, Joseph (archiviste) : 240, 244 Meurer, Michal (coadjuteur de l’évêque de Varmie): 24 Miaskowski, W. : 184 Miccoli, Giovanni: 178 Michalowska-Mycielska, Anna (histo rienne) : 420 Michalowski, Jakôb : 98,184 Michalski, Jerzy (historien) : 10,534,623, 624, 627 Michaud, Louis-Gabriel : 486 Michée (prophète biblique) : 520 à 522 Michel (pape) : 71 Michel (saint) : 126, 130, 269, 275, 615 Michel III (empereur byzantin) : 268 Michel Korybut-Wisniowiecki (roi de Pologne) : 260, 277, 307, 320, 329, 373, 375, 378, 459 Michel-le-Grand (ou Michel Ier, empe reur byzantin) : 70, 71, 268 Michel Rhangabé (empereur byzantin) : 268 Michoukinine, G.(historien) : 228 Miczynski, Sebastian (auteur judéophobe): 169, 171 à 177 Miechowita, Maciej (chroniqueur polo nais): 71, 159 Mienicki, R. (historien) : 311 Mignot, Françoise-Marie (veuve de François de l’Hospital, dernière épouse de Jean II Casimir) : 277 Mikulionis, S. : 204, 467 Mikulski, Krzystof (historien) : 344 Mikulski, Mikolaj (administrateur de la cathédrale de Lwôw) : 529, 559 Milewska-WaZbinska, Barbara (histo rienne): 417 Minc, Mojsze: 157 Mintz, Jerome-R. : 505 Mironowicz, Antoni (historien) : 97, 112, 115, 118, 120, 272 à 275, 277, 283, 286,288,296,297,580,584,592,620 Mishaël (personnage biblique) : 429 Miskinis, A. : 204, 467 Entre tolérance et exclusion Miszkiniene, Galina: 457, 468 Mitera-Dobrowolska Mieczyslawa (his torienne) : 629 Mlynski, Teodor (avocat chrétien des karaïtes) : 448 Mniszech, Georges-Auguste (Jerzy, maré chal de
la Diète) : 472, 599, 600 Mniszech, Michal-Jerzy-Wandalin (maré chal de la Grande Diète) : 544 Mocatta, Moïse: 198, 200 Mohyla, Jeremia (hospodar de Moldavie) : 72 Mohyla, Piotr (métropolite orthodoxe de Kiew): 118, 121, 122 Moïse (personnage biblique) : 42,43,362, 412, 429, 430, 437 à 439, 451, 513, 523 à 525, 529, 557 Mojecki, Przeclaw (auteur judéophobe) : 169, 170,172,174,176,177 Mokronowski, Andrzej : 473 Molnar, Antal (historrien) : 244 Moncenigo, Aluise (ambassadeur de Venise): 238 Montluc, Jean de: 337 Montycki, Teodor (chanoine de Wilno) : 309 Mordechaj ben Nissan de Kukizôw (karaïte) : 451,452 Mordechajewicz, Cefani (hazan de Troki): 197 Morgensztern, Janina (historienne) : 164, 226 Moro, Girolamo (théatin) : 571 à 573 Morosini, Francesco (capitaine général de Venise) : 233 Morosini, Giulio (converti; ancienne ment: Samuel Nahmias ben David ben Yshaq de Salonique) : 241 Moroz, Stefan (bourgmestre de Wilno) : 285 Morozov, Boris Ivanovitch (ministre russe) : 276 Morsztyn (famille) : 497 Morsztyn, Jean-André (grand trésorier de la Couronne de Pologne) : 235,256 Morsztyn, Stanislaw : 433 Morsztyn, Zbigniew (poète) : 256
731 Index des noms de personnes Moskorzowski, Andrzej (arianiste) : 97 Movses III de Tatev (katolikos des Arméniens): 132 Mroczkowica, Katarzyna (enfant assassinée fille de Katarzyna Mroczkowiczowa) : 429 Muchlinski, Antoni: 208, 210, 213, 221, 226 Müller, (général) : 85 Müller, Johann (de Gotha, théologien) : 412 Müller, Thomas J. : 410 Müller, Wieslaw : 82, 254 Müntzer, Thomas : 22 Murad III (1546-1595, sultan depuis 1574): 227 Musial, Stanislaw (s.j.) : 63 Mylanyk, G. : 105 Myszkowski, Piotr (évêque) : 28, 81 N Nabuchodonosor (personnage biblique) : 437, 439 Nabywaniec, Stanislaw (historien) : 298, 584 Nadab (personnage biblique) : 429 Nagôrny, Jan (étudiant du lycée de Τοπιή): 350 Nagy, Kormel (historien) : 148 Nahabet d’Edesse (patriarche arménien) : 381 Nahaj, Kasper (s.j.) : 117 Nahman de Busk (frankiste) : 492 Nahman d’Horodendka (hassid) : 506 Nahman de Kosov (hasssid) : 506 Nalewajko, Semen {hetman des Cosaques) : 114, 223 Nathan de Gaza (faux prophète) : 95 Nax, Jan-Ferdynand (architecte) : 478 Naymanowicz, Jakub : 82 Nazarko, Irena-I. (historienne) : 260,297 Nehemiah Hiyya ben Moses Hayyun : 403 Nekanda-Trepka, W. : 83 Nerli, Francesco (cardinal): 380 Nerserowicz, Deodato: 378, 379, 382, 383 Nerserowicz, Mariana (abbesse du cou vent arménien de Lwow) : 380 Nestorius (patriarche de Constantinople) : 328, 362, 390 Neubauer, Adolf (historien) : 197, 452 Neveu, Bruno (historien) : 239 Neveux, Jean-Baptiste (historien) : 406 Nicephore (métropolite): 58,111 Niedzwiedz, Anna (historienne de l’art) : 87 Niemcewicz, Julian Ursyn (député à la Grande Diète) : 634
Niemojewski, Jan : 40 Nieroth, Cari (général suédois) : 311 Niewieski, Jan-Stanislaw : 257 Niezabitkowski, Stanislaw (diariste) : 308 Nikkon (Nikita Minine, patriarche ortho doxe de Moscou): 61, 254, 276, 277, 575 Nizanowicz, Jez: 197 Noailles, Emmanuel de : 45 Norblin de la Gourdaine, Jean-Pierre (peintre français) : 488 Norses, Don Antonio (vicaire de la cathé drale arménienne de Lwôw) : 573 Nosowski, Jerzy (prêtre, historien de la littérature anti islamique): 209, 216, 218, 220, 464, 466, 564 Nouzille, Jean (historien) : 247 Nowicki (bourgmestre de Sandomierz) : 432 Nowikowna, Ewa (chrétienne) : 449 Novelle, C. de (général des jésuites) : 257 O Obertynski, Zdzislaw (historien) : 88,103, 128,255,361,366,373,375, 569, 572 Obirek, Stanislaw (s.j.) : 68, 91 Obremski, Krzystof (historien de la litté rature) : 347, 359 Ochin (ou Ochino, arianiste) : 37 Ochmanski, Jerzy (historien) : 556 Odescalchi-Erba, Benoît (nonce en Pologne): 242, 428 Oganiesjan, Μ. : 138 Oginski, Michal Kazimierz (maréchal de Lituanie) : 546, 626
m Oginski, Tadeusz Franciszek (vojévode de Troki):555 Okolski, Szymon (dominicain): 181 Olesnicki, Mikolaj (noble calviniste) : 28 Olesnicki, Zbigniew (évêque de Cracovie puis cardinal): 154,155 Olha (prince russe) : 269 Oliva, G. P. (général des jésuites) : 257 Oloff, Efraim (pasteur luthérien) : 353 Olszowski, Andrzej (chancelier de la Couronne) : 375 Opalinski, Jan Kazimierz (évêque de Chelmno): 347 Opalinski, Krzystof: 186 Orgelbrand, Samuel (lexicographe) : 426, 435 Ori, Izraël (Arménien) : 361, 568 Origanius, D. (auteur judéophobe): 170, 176 Orlowski, Aleksander (peintre polonais) : 488 Orsini, Virginio (cardinal) : 372 Orzechowski, Pawel-Boguslaw : 310 Orzechowski, Stanislaw: 35, 83, 129 Orzechowski, Teodor Konstanty : 309 Orzelski, S. : 47 Osier, Jean-Pierre (historien des idées) : 34, 43, 167, 181, 182,184 Oskian, H. : 383 Ossolinski (famille de magnats) : 473 Ossolinski, Franciszek: 359 Ossolinski, Hieronym : 336 Ossolinski, Jerzy (chancelier de la Couronne): 141, 146, 248, 274, 331, 339 Ostrogski (famille) : 114 Ostrogski, Konstantyn-Iwanowicz (magnat ukrainien) : 461 Ostrogski, Konstanty-Wasyl (magnat ukrainien): 26, 73, 89,105, 111,114, 118 Ostrorôg, Jakub: 35 Ostrorôg, Jan: 19,105 Ostrorôg, Konstantin : 105 Ostrowski, Tomasz (membre du gouver nement provisoire) : 546, 549 Otowinska, B. (historienne) : 408 Entre tolérance et exclusion Otwinowski, Erazm (historien) : 295 Otwinowski, Franciszek: 357 Oûkovic, Rustem pacha: 210 Owloczymski, Wawrzyniec (dominicain) : 514 Ozerowski, Edward (historien) : 298,584 P Pac, Michal Kazimierz (Grand hetman de Lituanie) :
467 Pac, Mikolaj-Stefan (archevêque de Wilno): 449 Palczewski, Jan (noble polonaise) : 38 PallaVicini, Opitius (nonce en Pologne) : 281, 377, 378, 416 Paluch, Andzej K. (historien) : 159,419 Panciroli, Giacomo (cardinal, secrétaire d’État du Vatican) : 145 Panine, Nikita-Ivanovitch (ministre russe) : 594à 596, 598, 599, 600,601, 620, 622, 626 Paolucci, Fabrizio: 237 Paolucci-Merlini, Camille (nonce en Pologne puis cardinal) : 392, 569 Paplonski, Jan (juge) : 99 Paprocka, Elzbieta (historienne) : 577 à 580 Parente, Fausto (historien) : 15,240,241, 407 Paris, Louis (publiciste) : 291 Paruta, Nicolas (arianiste) : 197 Pascal, Biaise : 84 Pasek, Jan-Chryzostome (écrivain) : 257 Pasek, Z. (historien des religions) : 59 Patrilo, Isidor (historien): 583 Paul de Tarse (voir Paul, saint) : Paul (saint) : 31, 32,42, 53,69,101,224, 386, 407, 408, 413, 414, 514, 521, 524, 527 Paul Ier (tsar de Russie) : 53, 553, 644 Paul III (Alexandre Farnèse, pape): 178, 387,440,518 Paul IV (Pietro Carafa, pape) : 36, 58, 171,362,441 Paul V (Camille Borghèse, pape) : 117, 137, 139,441
Index des noms de personnes Paul (archevêque arménien de Tokat) : 370 Pawelczyka, P. : 311 Pawluk (chef des Cosaques révoltés) : 181 Pawinski, Adolf (historien): 136, 146, 362, 419, 600 Pawlikowski (député à la Grande Diète) : 626, 632 Pelc, Janusz (historien de la littérature) : 106 Pelesz, Julian (historien): 571 Perdenia, Jan (historien) : 258, 295 Peringer, Gustav (savant suédois) : 450 Perles, J. (historien): 156,159 Pertroratus, Nicetas (publiciste) : 268 Petrovicz (famille arménienne de Lwôw) : 131 Petrovicz, Simon: 360 Petrowicz, Gregorio (historien de l’Église arménienne): 131,132,134 à 137,139 à 149,367 à 380,382 à 392,570 à 573 Petrycy S. (auteur judéophobe) : 173,174 Petzôwna, Μ. (historienne) : 94 Peverati, Angelo (théatin) : 376 Peyssak (juif) : 539, 548 Pezeskianz, Μ. : 145 Philippe (apôtre) : 54,134 Philippe Ier d’Aghbak (ou Philippos, patriarche arménien d’Etchmiadzin) : 144, 147,148, 367 à 370 Philippe II (roi d’Espagne) : 75 Philippi, Franz-Luthar : 403 Philon d’Alexandrie : 200 Photius Ier de Constantinople (patriarche) : 267 à 269, 277,278 Piasecki, Pawel (chroniqueur) : 335, 338 Piaskowski (théatin) : 373 Piattoli, Scipione (secrétaire du roi Stanislas-Auguste) : 533 à 535, 538, 539, 54 là 552, 643 Pidou, Aloïse-Marie (théatin): 146, 147, 362 à 378, 384 Pie V (Antonio Ghislieri, pape de 1566 à 1572): 44, 49, 105, 131,218, 348 Pie VI (Gianangelo Braschi, 1717-1799, pape en 1775): 638 733 Piekosinski, Franciszek (historien): 190, 418,419 Pierre (saint) : 32, 36, 54, 70 à 72, 102, 132,146,268,271,278,346,386, 524 Pierre-le-Grand (ou Pierre Ier, tsar de
Russie): 237, 262, 267, 281, 286 à 290, 292, 293, 295 à 297, 305, 316, 322, 325, 349, 475, 495, 568, 575, 580, 592 Pierre III (tsar de Russie) : 599 Pierling, Pierre (historien) : 298, 584 Pignatelli, Antonio (nonce papal) : 262, 367, 381 Pignatelli, Francesco (nonce en Pologne) : 262, 285, 288, 370, 385 Pkulski, Gaudencjusz (prêtre et écrivain) : 434, 435, 439, 497, 498, 515, 528 à 533, 558 Pilarczyk, Krzystof (historien) : 156,203, 553 Pinamonte, Pierre (s.j.) : 241 Pingiryan, G. : 135 Pinhas de Korzecz (hassid) : 506 Piromalli, Paolo (O.P.): 142 à 145 Pisarkowa, Krystyna (historienne) : 106 Piwarski, Kazimierz (historien) : 235 Piwocki (traducteur) : 133 Platania, Gaetano (historien): 14,19,97, 237, 238,277,281,415 Plaza, S. : 47 Plokhu, Serhii (historien) : 298, 584 Plonski, Michaël (peintre polonais) : 488 Pobucz, Jerzy (évêque de Krôlewiec) : 21 Po-Chia Hsia, Ronnie (historien) : 178 Pociej, Hipaty (évêque orthodoxe) : 73, 110,111,112,113,114,271,272, 561 Podhorodecki, Leszek: 187 Polcin, Stanislas: 102, 104,107 Polak, Jakub: 157 Poliakov, Léon (sociologue): 359, 171, 443 Polchowski, Serapion (éparque de Mohylew): 262, 286, 291 Pollak, Roman: 84, 257, 516, 614, 618 Polonsky, Antony (historien): 151, 187, 668 Ρομετπ, F. (historien) : 237
734 Pompée (sénateur romain) : 160 Poniatowski, Jôzef (neveu du roi) ; 626 Poniatowski, Michal-Jerzy (frère du roi, archevêque) : 483, 628 Poniatowski, Stanislaw (père du roi Stanislas Π) : 475 Poninski, Adam (castellan de Gniezno) : 352, 624, 626 Popkin, R. (historien) : 240 Poplawski, Antoni (piariste) : 481 Popov, A. : 104 Possevino, Antonio (s.j.): 83, 91, 102, 215, 226, 228, 271 Potocki, Andrzej : 613, 614 Potocki (famille): 398, 534, 599, 606, 625, 626, 639 Potocki, Franciszek-Salezy : 599,609,615 Potocki, Ignacy : 483,484,535,540,543, 545, 546, 550, 639, 640 Potocki, Mikolaj : 181 Potocki, Seweryn : 637 Potocki, Stanislaw- Szczçsny (hetman de Lituanie): 629, 637, 642 Potocki, Stanislaw (vojévode général de la Terre de Kiew) : 322, 528 Potocki, Teodor-Andrzej (primat de Pologne): 353, 356, 577, 579 Potocki, Waclaw : 254, 256 Poumarède, Géraud (historien) : 234 Poszakowski, Jan (s.j.) : 319 Powodowski, Henryk (abbé) : 41 Praetorius, E. : 348 Prazmowski, Mikolaj (primat de Pologne et chancelier de la Couronne) : 371 Prévôt, Charles de (peintre) : 241 Proseckÿ, JiH (historien): 151 Provana, Prospero : 29 Prôchnicki, Jan-Andrzej (archevêque de Lwôw): 133, 137, 141 Przebendowski (famille de magnats) : 473 Przebendowski, Jan-Jerzy (trésorier de la Couronne): 351, 355, 419 Przerçbski, Jan (chancelier) : 21 Przyalgowski, W. (historien): 215 Przybos, Adam (historien) : 182, 188,235, 336 Przybos, Kazimierz (historien) : 174 Entre tolérance et exclusion Przylucki, Jakub (calviniste) : 42 Przypkowski, Samuel (dissident) : 97 Ptaszycki, S. (historien) : 298, 584 Puchet (baron,
ambassadeur d’Au guste II) : 313 Pufendorf, Samuel von (savant suédois) : 450 Pugnre, François (historien) : 233 Putoszynski, Wladyslaw (noble polo naise) : 290, 588 Q Quarengli, Tondrini de (historien) : 379 Quirini-Poplawska, Danuta (historienne) ; 237 R Rabinowicz, Tzvi (historien): 491 Rachi (rabbin) : 151,153, 157 Rachuba, A. (historien) : 92, 467 Racine (écrivain) : 482 Raczynska, Teresa (épouse de Kazimierz Raczyhski) : 545 Raczynski, Edward: 357, 617 Raczynski, Kazimierz: 548 Radanashi, Giuseppe Μ. (théatin) : 391, 570, 571 Radziszewska, Julia (historienne) : 622 Radziejowski, Augustyn (primat de Pologne): 183 Radziejowski, Hieronim: 186, 249, 389 Radziejowski, Michal (cardinal): 383, 435,441 Radziwill (famille aristocratique litua nienne): 98, 120, 197, 200, 201, 212, 215, 249, 256, 308, 319, 323, 446, 455,463, 482, 546, 556, 574 Radziwill, Albrecht Stanislaw (mémoria liste): 181-184 Radziwill, Aleksander-Ludwik : 120 Radziwill, Barbara (épouse de Sigismond II) : 33 Radziwill, Boguslaw: 251,308 Radziwill, Dominik (grand chancelier de Lituanie) : 284
Index des noms de personnes Radziwill, Hieronym-Florian (évêque) : 528, 540, 544 Radziwill, Janusz: 252 Radziwill, Jerzy (archevêque de Wilno, frère de Mikolaj-Krzystof) : 65, 227 Radziwill, Karol: 289, 471, 472 Radziwill, Krzystof (chef du parti des réformés): 98,99,121 Radziwill, Mikolaj (dit Czarny, père de Mikolaj-Krzystof ) : 20, 23, 28, 39, 40,48 Radziwill, Mikolaj (dit Rudy, le roux) : 563 Radziwill, Michal Hieronym (castellan de Wilno): 20, 624 Radziwill, Michal-Kazimierz: 546, 592 Radziwill, Mikolaj-Krzystof (dit Sierotka): 48 à 63, 68, 73, 111, 114, 216 RAHOZA, Michal (métropolite orthodoxe) : 73,112,114,117, 271,271 Ralle-Paléologue, Dionysos (auteur chrétien grec) : 105 Ranuzzi, Angelo-Maria (nonce en Pologne): 374 Rapoport, Simcha (rabbin de Lwôw) : 557 Rastawiecki, Edward : 427 RAUDELIVNAS, R. (historien) : 215,463 Raulx, Μ.: 514 Rawita-Gawronski Franciszek : 618 Rawita-Witanowski, Μ. : 418 Rei, Mikolaj : 42, 52,106,129 Reitan, Tadeusz (député à la Grande Diète): 623,624,625 Rekuc, Jerzy (député) : 321 Renkewitz, Heinz: 401 Repnine, Nikolaï-Vasilyevich (ambassa deur russe en Pologne) : 594 à 607, 619 à 622 Richard, Charles-Louis (théologien) : 128, 143, 328, 340, 452 Rigaux, Dominique (historienne de l’art) : 436 Rivkès, Moses ben Naphtali Hirsch (Rabbi): 185, 186 Roboam (personnage biblique) : 333 Roche, Daniel (historien) : 469 735 Roesner, Johan-Gottfried (président du Conseil de la ville de Torun) : 349, 350, 351,353,355,358 Rolle, Antoni (historien) : 461 Rosenthal, J. : 167 Roth, Cecil (historien) : 240,407 Rousseau, Jean-Jacques (philosophe) : 479,
481,483,484 Rudzinski, Justyn (prêtre orthodoxe) : 296 Rusinski, W. : 187 Roberti, J. C. : 201 Rodiszewski, St. : 134 Rogier, Luis J. (historien) : 326, 339 Rokiszanski, Jan z (pasteur calviniste) : 348 Römer, Thomas (philologue) : 437 Rosman, Moshe (historien) : 505, 506 Rossetti, Ignazio (théatin) : 571, 572 Rostock!, Teodozy (de son nom civil, Tadeusz-Teodozy Bolbas-Rostocki métropolite uniate) : 628, 638 Rostworowski, Emmanuel (historien) : 10, 469, 534, 535, 593, 643 Roszka-Stefanowicz, Stefan: 383 Roszkowska, Wanda (historienne) : 255 Rottermund, Andrzej (historien de l’art) : 470,480,497 Roussel, Bernard (historien) : 51 Rousset, Μ. : 307 Roy, Philippe (historien): 235, 280 Roy-Gôrniewicz, Bozena, 299 Rozan, Jôzef: 543 Rozniecki (banquier) : 548 Rubinkowski, Jakub-Kazimierz : 347,351, 359 Rubinowski, Hieronym (néophyte): 351, 356,417 Rudakowski, Ignacy (employé de l’ambas sade russe de Varsovie) : 296 Rudnicki, Kazimierz (historien) : 576,602, 605 Rudnicki, Szymon (évêque de Varmie): 577 Ruggieri, Jules (Giulio, nonce en Pologne): 131 Russo, Berekyah (ou Barukhia sabbataïste): 404, 405,491, 492
736 Entre Rutski (ou Rutskij), Jôsef-Veljamin (métropolite de Kiew): 90, 115, 117, 272 Ruttlich, Michel-Boguslaw : 411 Rybarski, Roman (historien) : 459 Rybinski, Jakub (vojévode, chef militaire de la Confédération de Sandomierz) : 352, 424, 427 Rykaczewski, Erazm-Edward (historien) : 131,320, 336 Rzeczynski, Lukasz (auteur judéophobe) : 176 Rzewuski, Franciszek (ministre plénipo tentiaire) : 601 Rzewuski, Waclaw- Seweryn (hetman) : 595, 599, 606, 622, 642 Rzçd[t]kowski, Walenty: 551 S Sadek, Vladimir : 157 Saint-Simon (duc de, mémorialiste) : 232 Sainte-Croix, Marie-Louis {alias Descorches, envoyé français en Pologne) : 643 Sajewicz, Jôzef (higoumène) : 285 Sajkowski, Alojszy : 52 Sakowicz, Kasjan: 118 Salmasteci, Stefanos (katolikos des Arméniens): 130 Salmonowicz, Stanislaw (historien) : 626 Salomon (roi biblique): 153, 224, 333, 439, 503, 522 Salomon ben Aaron (karaïte) : 450 Saltykov, Piotr Semionovitch (général russe) : 578 Saluzzo, Ferdinand-Maria (nonce en Pologne): 628, 631,637, 640 Samsonowicz, Stanislaw : 46 Samuel (personnage biblique) : 333, 437 Samuel, Andrzej : 25 Samuel ben Abraham (wôjt des karaïtes) : 554 Santacroce, Antonio (nonce pontifical) : 237, 382 Santini, Vincente (nonce pontifical) : 296, 297,314,353, 569, 637 tolérance et exclusion Sapieha (famille de magnats lituaniens) : 316, 323, 561 Sapieha, Aleksander (évêque de Wilno) : 466 Sapieha, Jôzef (coadjuteur de l’évêque de Wilno): 303 Sapieha, Kazimierz-Nestor (Maréchal de la Grande Diète) : 639 à 641 Sapieha, Lew (chancelier de Lituanie) : 73, 111, 115, 118, 119 Sarnicki, Stanislaw (polémiste et
juriste): 37, 42, 167 Saül (personnage biblique) : 437,522 Savy, Pierre (historien): 168, 181, 406, 532 Sawicki, J. (historien): 266, 341 Scaliger, Joseph: 79 Schario, Jakub (gendre du rabbin Jacob Here de Sandomierz) : 432 Schatz, Klaus : 70 Schilling, Heinz (historien) : 92,248 Schiper, Ignacy (historien) : 203,420 Schmeruk, Chone (historien de la littéra ture): 154 Schmidt, Francis (philologue): 359 Shmuel-Szmelke Horowitz de Nikolsburg (hassid) : 508 Schnakenbourg, Éric (historien) : 450 Schneemann, Gerhard (historien): 301 Schneur Zalman de Lyadi (hassid) : 508, 510 Scholem, Gershom (historien) : 394,396 à 398,401,403,404,491,513 Schober, Ulryk: 79, 80 Scholanus, Stefan : 434 Scholz, Piotr: 125 Schorr, Moshe: 162 Schud: 189 Schur, Nathan: 191, 195, 196, 445, 446, 452 Schwarzfuchs, Simon: 161 Schwerin (von, ambassadeur de Prusse) : 354 Scribner, Bob : 33 Séberville (ambassadeur de France à Vienne) : 235 Sed, Nicolas : 242
Index des noms de personnes Second, Louis (éditeur de la Bible) : 521, 525 Segueny, André (historien) : 39 Seidel, Martin : 42 Seklucjan, Jan (propagateur de la Réforme) : 20 à 26,168 Sem Tob ben Yishaq ibn Saprut (auteur juif espagnol du XIIe s.) : 241 Senk, Sonia (historienne) : 259,260,261 Septyckyi, A. (basilien, archiviste) : 583 Serafinowicz, Jan (juif converti) : 299, 427, 434, 435, 48,439,440, 530 Serczyk, Wladyslaw A. (historien) : 88, 107, 123, 124, 249, 251, 583, 592, 610, 612, 614, 616, 619, 620 Serebkovicz (famille arménienne de Lwôw): 131 Serpos, Giovanni de (théologien) : 381 Serra, Nicolas (nonce) : 496, 557 Servet, Michel (théologien) : 334 Serwanski, Maciej (historien) : 15,19,45, 338 Sesboüé, Bernard (s.j.) : 364 Shlomo David (rabbin de Radoshkovitchi) : 511 Siarczynski, Franciszek (abbé) : 481 Sicinski, W. (député à la Diète) : 249 Siebeneicher, Μ. ( ou Siebeneycher, imprimeur) : 26 Sieniawska, Elzbieta (aristocrate polo naise) : 359,427, 435 Sieniawski (famille) : 505 Sieniawski, Mikolaj (vojévode de Russie Rouge et hetman) : 174, 235 Sienicki, Mikolaj : 26, 336 Sienkiewicz, Charles (historien) : 631 Sienkiewicz, Henryk (écrivain) : 460,462, 465 Sienkiewicz, W, (historien) : 221, 456 Sierakowski, Hieronim (archevêque latin de Lwôw) : 573 Sierakowski, Jôzef (ambassadeur en Turquie) : 303 Sierakowski, Waclaw (évêque de Lwôw) : 589 Sievers, Jakov (ambassadeur russe en Pologne) : 540, 644 737 Sigismond de Luxembourg (1368-1437, roi de Hongrie) : 622 Sigismond Ier l’Ancien (roi de Pologne) : 17,19,22,29,30,106,109,156,163, 196, 202, 204,217,311,331
Sigismond II Auguste (roi de Pologne) : 19, 23, 26, 33, 35, 37, 38, 44, 46, 47, 91,106,113,138,158,163,189,196, 204, 270, 332, 333, 336, 341, 524, 527, 637 Sigismond III Wasa (roi de Pologne) : 28, 65, 73, 80, 89, 92 à 98,100. 103,108, 112, 114, 115, 117, 119, 124, 127, 129, 137, 182, 196, 226, 227, 271, 272,279, 338, 561,597, 598 Silvani, P. (historien du droit) : 324 Simcha-le-hassid : 402 Simon (prêtre arménien) : 170, 370 Simon ben Yochaï, (rédacteur du Zohar) : 494 Simon » de Trente (martyre, dit : « Petit Simon», Simonino): 154,178, 436 Simon-le-lépreux (personnage du Nouveau Testament) : 56 Simon le Polonais (ou Siméon Lehasti, chroniqueur aménien) : 132,133 Simon, Richard (théologien français) : 452 Simson, P.: 168 Singer, Isidore .· 195 Sirkes (ou Sirkis), Joël: 166 Sisebut (roi des Goths) : 223 Siséra (personnage biblique) : 437 Sixte V (pape) : 387 Skarbek, Jan (évêque de Wilno, vicaire général à Lwôw) : 283,385,575, 576, 600 Skarga, Piotr (s.j.) : 46, 50, 67 à 72, 74, 78,80,92,93,100,103,14,107 à 109, 11, 112,130, 271,335 Skarszewski, Wojciech (évêque) : 629, 633, 635 Skrzetuski, Erazm Glieczner, 26 Skrzetuski, Jôzef Kajetan (abbé): 480, 481 Skrzetulski, Wincenty (piariste) : 481 Skinder, Ignacy (maréchal de la Diétine de Troki) : 555
738 Slatkine, Menahem Mendel : 511 Sleszkowski, Sebastian (auteur judéophobe): 169,170,173,176,177,466, 516 Sliwa, Tadeusz (historien) : 282,283,299, 495 Sliwicki, Jan (s.j.) : 498 Slizinski, Jerzy (historien) : 256, 257 Sluszkiewicz, E. : 137 Slonczewski, Leonard (évêque catholique de Kamieniec-Podolski) : 130 Slupecki, Jerzy : 168 Smogorzewski, Jason (primat uniate) : 638 Smolenski, Waclaw (historien) : 514,515, 642, 643 Smorag, Edward (historien) : 442 Smotrycki, Melecjusz (évêque) : 112,116, 119,273 Sobczak, Jacek (historien); 208, 210 à 212, 455, 456, 459, 460, 462, 463, 467, 468, 562, 567 Sobieska, Marie-Clémentine (fille de Jacob Sobieski et d’Edwige de Neubourg) : Sobieski, Jacob ( ou Jacques-Louis, fils du roi Jean): 238, 391,419, 570 Sobieski, Jakub (vojévode de Ruthénie, père du roi Jean) : 99,145 Sobieski, Konstanty (fils du roi Jean III) : 435 Sobieski, Waclaw (historien) : 47, 64, 65, 91,93 Sobocinski, W. : 42 Socin (Sozzm), Faust (Fausto) : 20,29,34, 41 à 43, 167, 180, 329, 330 Socin (Sozzini), Lelio (oncle du précé dent) : 20 Sofer, Samuel B. : 160 Sokulski, Stanislaw (s.j.) : 324,325 Solikowski, Jan-Dimitri (archevêque de Lwôw):66, 73,106, 335 Soltyk, Kajetan I. (évêque); 575, 576, 599, 600 à 603, 605, 606, 622, 624, 627, 628 Soltyk, Stanislaw (sénateur) : 543 Sommervogel, Charles (Carlos) : 367,427 Sophie-Petrovna (tsarine régente) : 236 Entre tolérance et exclusion C[S]oref, Heschel : 397 Spanocchio, Hiace (secrétaire du nonce de Bologne): 218 Spener, Philippe (fondateur du piétisme luthérien) : 345, 408 à 411,413 Spielman, Antoine (ministre autrichien)
: 644 Spieralski, Zdislaw (historien) : 80 Spinola, Niccollo (Nicolas, nonce papal puis cardinal) : 265,296, 311,383 Spire, Barakhia Barukh (rabbin) : 418 Srzedrzynski, Andrzej (évêque-coadjuteur catholique de Lwôw): 145 Stackelberg, Otto-Magnus (ambassadeur de Russie en Pologne) : 489,562,624, 625, 627, 629, 637 Stadnicki, Adam (castellan de Przemyâl) : 430 Stancaro, Francesco : 29, 329 Stanirowski, Stanislas: 146 Stanislas II-Auguste (roi de Pologne) : 232, 470, 472 à 474, 476, 479, 480, 483, 489, 503, 534 à 536, 539, 550, 551, 562, 563, 566, 572, 573, 583, 595, 598 à 601, 604 à 607, 609, 618, 620, 621, 624, 626, 628, 637 à 642, 644, 647 Stanislas Iй Leszczynski (roi de Pologne puis duc de Lorraine) : 237,289,305, 311, 384, 424, 472, 475, 476, 480, 482,486,487, 561,579,612 Stanislas Kostka (saint) : 258, 274,275 Stankiewicz, Jan : 457 Starhemberg, Ernst Rüdiger von (gouver neur de Vienne) : 236 Starkowski, Piotr (auteur d’une traduction du Coran) : 465 Starnawski, Jerzy (historien de la littéra ture) : 306 Starowolski, Szymon (auteur judéophobe) : 94,172 à 175, 219,228,538 Stasiewicz, Krystyn (historien) : 475 Staszewski, Jan (historien): 238 Staszic, Stanislaw (essayiste) : 477, 478, 626, 629 Staszowski, Stefan (habitant chrétien de Sandomierz) : 432
Index des noms de 739 personnes Stebelski, I. (historien): 291 Stefan (Étienne) Bathory : 46, 53,63, 89, 91,104,105,131,189,202,335,337, 338, 342 Stefan Ier (archevêque arménien de Lwôw) : 129 Stefanowska, Zofia (historienne) : 417, 576 Stehelin, John Peter: 401 Stepnik, Krzystof : 49, 59 Stern, C et B. : 192 Stern, Moritz: 441 STOJANOWSKI, Teodoz (père) : 591 Stolinski, Michal (juge foncier de Malbork) : 352 Stolleis, Michaël : 79 Stopka, Krzystof: 428 STROUMSA, Guy G. (historien) : 452 STROYNOWSKI, Hieronym (abbé) : 481 Stuart, Jacques (prétendant au trône d’Angleterre) : 238 Sturdy, David J. (historien) : 314 Suarez, Francisco (s.j.): 239 Sucheni-Grabowska, A. (historienne) : 26,91 Suchojad, H. (historien): 258, 259, 420, 421, 424 Suchodolski, Wojciech-Walerian (cas tellan de Radom) : 631,634, 635, 637 Store, Éric (historien) : 412, 490 SuLKOwsKi, August (député à la Grande Diète): 627 Sultansky, Mordechaj (savant karaïte) : 195 Sumlanskyi, Joseph (voir Szumlanski, Jôzef) Susza, Jakub (évêque uniate de Chehn) : 260 Swietochowski, Robert: 318 Swobodzinski, Marcm: 356 Sylvestre Ier (pape) : 134, 233 Sylwiusz, Jakub : 29 Syreniusz, S. (auteur judéophobe): 177, 348 Szaniawski, Felicjan-Konstanty (évêque) : 314, 315, 317, 319, 320, 402, 516 Szawelowice, Herszek (rabbin de la Terre de Lublin): 539 Szawla, Jacob (ou Jakub, rabbin) : 530 Szczucka, Seweryn (évêque) : 356 Szczucka, Stanislaw-Antoni (auteur duXVIIIe siècle): 475 Szechtman, Joshua: 200 Szeptycki, Athanase : 297, 389, 571 Szeptycki, Barlaam : 389 Szeptycki, Léon, (Athanase, métropolite uniate) : 304 Szcucki, Lech:
356, 475 Szczur, Stanislaw : 34 Szembek, Krzystof-Jan (chancelier de la Couronne et évêque de Chelmno) : 321, 351,354 à 356, 360, 432, 434 Szembek, Krzystof-Antoni (évêque) : 312, 319, 321,352,353,517 Szembek, Stanislaw (évêque de Cujavie puis cardinal-primat) : 429,434 Szor, Eliasz : 492 Szor (ou Chor), Salomon (frankiste) : 500 Sztemplewicz, Moshe (karaïte) : 448 Szturm, Jean : 49 Szuiski, Jôzef: 35, 325 Szumlanski, Cyril, neveu du suivant: 291 Szumlanski, Jôzef (évêque orthodoxe puis catholique) : 261,262,277,281 à 283, 285,286,304,385, 583 Szwykowski, Jan (noble protestant, ροώtoly de Witebsk) : 256, 574 Szydlowieckich, Elzbieta z (sur de Mikolaj KrzystofRadziwill): 48 Szydlowski (étudiant des jésuites de Torun): 350 Szylarski, Adalbertum: 581 Szynkiewicz, Jakub : 457 Szyszkowski, Marcin (évêque de Cracovie): 118 T Tacite (auteur romain) : 75, 78, 79, 359 Taguieff, Piene-André (sociologue) : 561 Tamborra, A. (historien) : 236 Tamerlan (1336-1405) : 207 Tapié, Victor-Lucien (historien) : 34
740 Targielski, Z. (historien): 510 Tarlo, Adam (chef de la confédération de Dzikôw): 13, 472 Tarlo, Michal-Bartolomej (évêque de Poznan): 319, 334 Tarlo, Pawel (archevêque de Lwôw) : 44 Tarlo, Piotr (évêque de Poznan) : 319 Tarnoczy, Mathias (chanoine d’Esztergom) : 245 Tarnowski(famille): 93, 516, 517 Tazbir, Janusz (historien) : 18,27,33,38, 39,42,46,46, 68, 82 à 84, 87, 88, 94, 95,97,100 à 102,167,168,187,217, 226, 252 à 254, 257, 326, 408, 415 à 417, 420, 576 Teimanas, Dawid (hsitorien): 162, 164 à 166 Téllez-Girôn y de la Cueva, Pedro (viceroi de Naples) : 57 Temberski, Stanislaw (chanoine de Cracovie): 185 TemCinasa, S. : 228 Terlicki, Cyril (évêque) : 73, 111 Terlinden, C. (historien) : 233 Terpilowski, Andrzej (curé de Zablock) : 587 Tçczynski, Andrzej (vojévode de Sandomierz): 106 Theiner, Augustin (historien) : 10,11,134, 145, 261, 289, 298, 559, 560, 583, 584, 596, 600 Théodore-le-studite : 273, 384 Théodose (empereur) : 177, 221 Théodosisus (Théodose) de Kiew (saint) : 381 Théognaste (abbé) : 268 Théophane in (patriarche de Jérusalem) : 116, 119, 272 Théophile (métropolite orthodoxe d’Alba-Iulia) : 247 Thérèse d’Avila (sainte) : 389 Thököly, Émeric (Imre, chef de la révolte hongroise) : 257, 620 Thomas d’Aquin (saint) : 442 Thomsen, Martina (historienne) : 350,355 Thugut, Johann-Franz (ministre autri chien) : 644 Entre tolérance et exclusion Tiepolo (ambassadeur de Venise en Pologne): 146 Tigranian, Minas : 361, 368 Tiridates (roi d’Arménie) : 127 Τίτον, F. I. (historien) : 284,287,291,580 Titus (empereur romain) : 359 Tobie (personnage biblique) : 525
Tokhtamych (khan) : 206, 207 Tolstoi, D. (historien) : 290 Tomas, Gerhart (Bourgmestre de Tonm) : 350 Tomczak, Andrzej (historien) : 623 Torres, Giovanni de (nonce papal) : 62, 92, 145,146 Tollet, Daniel (historien) : 46, 63, 64, 158, 161, 168, 178, 181, 258, 277, 280, 281, 407, 421, 490, 493, 499, 511,523, 530 Topolska, Barbara (historienne) : 108, 112,114 Topolski, Jerzy (historien) : 29,33,9,232, 469, 470,486 Torosowicz, Mikolaj (archevêque armé nien de Lwôw) : 132 à 149,366 à 378, 381,390 Töth, Istvan György (historien) : 244 à 246 Toux de Salvette, J. S. (franc maçon): 473 Trajan (empereur romain) : 160 Travasa, Innocent (théatin) : 389 Trawicka, Z. (historienne): 258, 259 Treter, Tomasz (auteur judéophobe): 52 Trevisan-Semi, Emanuela (sociologue): 191 Triaire, Dominique (historien de la litté rature) : 489, 534, 607 Trigano, Shmuel : 407 Trigland, Jacob (réformé hollandais) : 451 Trilocki, Ivan (noble) : 590 Troc, Michal (luthérien) : 313 Trojcewicz, Sylwester (higoumène) : 285 Trombetti, Stefan (recteur du collège pon tifical de Lwôw) : 298,384 à 389,391, 495, 570 Truc, G. : 232 Trzebicki, Andrzej (évêque de Cracovie) : 419
Index des noms de 741 personnes Tsevi, Sabbataj (faux messie, voir: Cwi) Tucym (père catholique) : 265 Tumanowicz, Walerian (archevêque armé nien de Lwôw) : 573 Tura, Nicefore (archimandrite du monas tère de Kiew) : 112 Turczek, Krystyh (noble polonais) : 449 Turowski, K. J. : 181 Turski, Feliks (official) : Twardowski, Samuel: 218 Tworek, Stanislaw (historien) : 309 Tylicki, Piotr (évêque): 81 Tylkowski, Wojciech (s.j.) : 313 Tync, Stanislaw : 80 Ty[s]zenhauz, Antoni (secrétaire de Lituanie) : 546, 562 Tyszkiewicz, Antonio-Jan (sous-trésorier delà Cour): 97, 202 Tyszkiewicz, Jan (historien) : 207 à 212, 214, 215, 227, 455, 458, 459, 466, 467, 563 U Uchanski, Jakub (primat de Pologne) : 35, 45, 66, 82, 337 Ugnwski, Piotr (historien) : 644 Ujejski, J. : 83 Ulan, Aleksander (colonel des Uhlans) : 561 Urbain II (Eudes de Châtillon, pape) : 57, 269 Urbain VIII (Maffeo Barberini, 16231644): 140, 232, 259, 272, 279, 299, 316, 331 Urban, Waclaw (historien) : 41, 96 Ulric, Jorg : 68 Uniechowski, Boguslaw (vojévode de Troki):447 Unrug, Zygmunt (staroste, frère bohème) : 313,314,317,319, 322 Uruszczak, Waclaw: 45 V VACHTI (personnage biblique) : 437 Valognes, Jean-Pierre: 127 Van Den Heuvel, Jacques : 561 Vassili Ier (prince de Moscou) : 207 VASSILI II (grand-duc de Moscovie) : 193 Vassili III (grand-duc de Moscovie) : 102 Vauban, Sébastien Le Prestre de (ingé nieur militaire) : 476 VERNULAEUS, Nicolas (théologien) : 244 Viallet, Ludovic (Historien) : 155 Victor (pape) : 328 Vidoni, Pietro (nonce en Pologne, cardi nal): 147, 372 Vierge (voir Marie) Vigile (évêque du IXe siècle)
: 390 Virguli, Lorenzo (dominicain, prédicateur des juifs de Rome) : 242 Visconti, Antonio (nonce en Pologne) : 499, 595 à 597 Visconti, Honoré (Honorius, nonce en Pologne): 132,134,137,141,148 Visconti, Tebaldo: 177 Vodoff, Vladimir (historien): 19 Voisin, Joseph (hébraïsant bordelais) : 241 Voltaire (François-Marie Arouet, dit) : 200, 480,482,334, 560, 561, 593 Vossiusen (Vossius), Isaac: 42 Vota, Charles-Maurice (jésuite) : 236,237 Vynnytskyj, Innocent (évêque orthodoxe devenu catholique): 261 W Wagenseil, Jean-Christophe (philosophe et théologien luthérien) : 200, 400, 450, 526 Wahl, Majer (organisateur de la Diète juive): 164 Wahl, Saül (roi d’une nuit) : 62, 63 Wallmann, Johannes : 402 Wandiureyko, Nicolai (prêtre de rite grec): 591 Wapowska, Catherine (épouse de Jan Zamoyski): ПО Wapowski, Andrej : 337 Wapowski, Bernard (cartographe) : 337 Wargocki, Andrzej : 52 Wartanowicz-Lehacy, Stefan (conseiller du patriarche d’Etchmiadzin) : 148, 369, 374,375,376
742 Waschinski, E. : 335, 358 Wasik, Wiktor: 80 Wasilewski, Tadeusz (historien) : 65, 99, 221, 255, 256 Wasylewski, Jonna et Andrzej : 448 Watteau, Antoine (peintre français) : 488 Waiter (capitaine de la milice de Τοπιή) : 350 Wawrzecki, Tomasz-Antoni (député à la Grande Diète) : 630 Wawrzyniec de Przasnysz (ou Laurent de Przasnysz) : 28 Wazôwna, Anna : 28 Waglicki (auteur judéophobe): 174 Weigel, Jerzy : 49 Weinreich, J. (imprimeur) : 25 Weiss, Joseph (historien) : 506, 507 Weissbach (envoyé russe à Varsovie) : 302 Wendel, François (historien) : 329 Wendlauden, Jerzy (bourgmestre de Gdansk) : 23 Weissen, S. (pasteur de Torun) : 345 Wet™ (dynastie saxonne) : 314, 517 Wçdrogowski, Mikolaj (superintendant calviniste) : 39 Wçgrzynek, Hana (historienne) : 422 Wçzyk, Jan (archevêque de Gniezno) : 142, 341 Wickede, Henryk (résident polonaise à Hambourg) : 549 Widmann, Johannes-Georg : 411, 412 Wieliczkowicz, Hilarion (higoumène) : 296 Wielykyj, Athanasius-G. (historien): 116 WiEczoRKOwsKi, Michal (sj.) : 564 Wieruszowski, Kazimierz (s.j.) : 353 Wierzbowski, Stefan (évêque de Poznan) : 308,419 Wiesolowski, J. : 320 Wijaczka, Jacek (historien): 168, 258, 265, 343 Wilhelm (duc de Prusse) : 23, 24 Wimmer, Jan (historien) : 250,459,460 Winnicki, Innocenty (évêque): 277, 281, 282, 283, 286 Winnicki, Jerzy (successeur du précé dent): 291, 292 Entre tolérance et exclusion Winowska, Maria (historienne des reli gions) : 86 Winter, Edward (historien) : 582 Wisniowiecki, Jarema (magnat ortho doxe): 181, 183,184 WISNIOWIECKI, Michel (roi de Pologne, voir Michel Ier) : WISZNIEWSKI, Michal
(historien de la litté rature): 79, 217,227, 458, 464 Witkowska, A. (historienne) : 253 Witold (ou Vytautas, grand-duc de Lituanie): 193,196,207,332 Wittemberg, Arvid (général suédois) : 187 Wiszniewski, Μ. (historien) : 79,217,277, 458,464 Wlodkowicz, Pawel: 150 Wladyslaw Jagiello (voir : Jagellon, Ladislas) : Wogue, Lazare: 199 Woide, Karol G. (orientaliste et bibliste) : 575 Wôjcik, Walenty (s.j., historien): 421, 425, 426, 429, 432 Wôjcik, Zbigniew (historien): 103, 108, 134, 236, 416, 627 Wojna, Benedikt (évêque de Wilno): 215, 221,227 Wojna, Warzywiec : 563 Wojtowicz, Jerzy (historien) : 475,623 Wojtkowski, Andrzej (historien): 481 Wojtyska, H.-D., (historien) : 35, 37, 65, 67, 81, 92, 125, 130, 131, 147, 428, 433 Wolanôw, Andrzej : 50 Wolanski, Adam (historien) : 564 Wolf, Liczman (juif de Sandomierz) : 432 Wolff, Johann Christof (philosophe) : 451,486 Wolfowicz, Abel (rabbin) : 544 Wolfowicz, Jôzef (marchandjuif): 422 Wolinski, Janusz (historien): 10, 119, 461, 534 Wolinski, Jôzef (prêtre catholique) : 520 Wolk-Laniewski, Michael : 309 Woloszyn, Jacek-Witold (historien) : 307 Wolczanski, Jôzef (Hieronym, archiman drite) : 304
Index des noms de personnes Woronowicz, Ali (historien) : 455, 464, 564 Wozniakowa, Μ. (historienne du droit) : 346 Wressowitz (général suédois) : 187 Wrôcinski, Ryszard : 82 Wybicki, Jôzef (juriste) : 477, 641 Wycliff (théologien) : 327 Wyczanski, Andrzej (historien): 14, 15, 47, 93, 238, 427, 471, 472, 475, 478, 479, 482, 477, 570 Wydzyga, Jan Stefan (évêque de Varmie) : 577 Wyhowski, Iwan: 124, 251 Wyrozumska, Bozena (historienne) : 159 Wyrozumski, Jerzy (historien) : 154 Wyzycki, Mikolaj-Ignacy (métropolite latin de Lwôw) : 519, 572 X Xrustchevich, G. (historien) : 298 Y Yaakob ben Leyb (Voir : Frank, Jacob ou Jakub) Yaacob Yosef Hakohen de Polonnoye (hassid) : 507 Yaêl (personage biblique) : 437 Yavan, Barukh: 405 Yehusza ben Lévi (personnage talmu dique): ’çç Yoram (personage biblique) : 333 Z Zabokrzycki, Dimitri (Dionizy, évêque uniate) : 283,285,286,290,291,587, 591 Zacharie (ou Zacharias, personnage biblique): 397, 411, 437, 522 Zacharias ab Haarlem : 121 Zachariasiewicz, Franciszek-Xawery (évêque): 127, 568 Zacharie-le-juif (judaïsant de Novgorod) : 201 Zachnowicz, Gabriel (vicaire capitulaire arménien à Lwôw) : 377, 378 743 Zadzk, Jakub (évêque et Grand Chancelier de la couronne): 86,136,141, 342 Zahorowski, Hieronim : 84 Zajaczkowski, A. : 200 Zajerski, Kazimierz (auteur de traduction du Coran) : 465 Zakrzewska-Dubasowa, Miroslawa Zakrzewska: 125-127,130,135,136, 138,360,361,368 Zakrzewski, Andrzej B. (historien) : 213, 214, 227, 228, 462, 466 à 468, 555, 565 à 567 Zakrzewski, Ignacy Wysogotowa: 152, 540 Zakrzewski, Wincenty, (historien) : 336, 342 Zalçski,
Léon (métropolite catholique de Kiev): 283, 290 Zalçski, Stanislaw (s.j., historien): 94, 265, 283 Zaluski, Andrzej-Chryzostom (16501711, évêque et écrivain): 311, 316, 399 Zaluski, Andrzej-Stanislaw (1695-1758, évêque) : 486, 527 Zaluski, Jôzef-Andrzej [Jçdzrej] (17021774, évêque): 310, 311, 318, 319, 334, 475, 476, 487, 602, 606, 622 Zalucki, Karol : 317 Zamoyski, Andrzej (auteur d’un projet de code de lois) : 477, 635 Zamoyski, Andrzej-Hieronym: 478 Zamoyski, Jan (chancelier et grand hetman de la Couronne) : 26, 66, 79, 80, 89, 94,108 à 110,127,130,337,338,477, 478, 629, 630 Zamoyski, Tomasz: 164 Zamoyski, Zbyslaw (Staroste de Luck) : 453 Zankowski, Marcin (officier de cavalerie) : 590 Zapanalean, G. (historien de la littéra ture) : 386 Zaremba, S. (auteur judéophobe) : 170, 173 Zarembska, Hanna (historienne): 151 à 156
744 Zawisza, Jakub (juriste) : 227, 228 Zbaraski, Jerzy (castellan de Cracovie) : 115 Zbarawski, Krzystof (diplomate) : 218 Zbiruijsky, Dionizy (évêque orthodoxe) : 73 Zborowski, Jan:337, 338 Zborowski, Piotr (vojévode de Sandomierz) : 44 Zborowski, Samuel (frère de Jan Zborowski): 337 Zebrowski, Rafal (historien) : 198, 420 Zebrzydowski (famille) : 86 Zebrzydowski, Mikolaj (chef du rokosz) : 93,95, 115, 338 Zébulon (personnage biblique) : 521 Zelada, Francesco (cardinal) : 640 Zelewski, Roman (historien) : 82,182,336 Zelezniak, Maksim (chef cosaque): 501, 611,613,614,616,617,619 Zeligowicz, Naftali (maréchal du Vaad) : 264 Zerah ben Nathan Troki : 199 Entre tolérance et exclusion Zernack, Klaus (historien) : 279 Zerneke, Jakub-Henryk (bourgmestre de Torun) : 353, 355, 358 Zhukovich, P.-N. (historien): 114 Zhukovs'kyi, Arkadiï (historien) : 274 Zielinska-Wowicki, Agnieszka (historienne) : Zienkowska, Krystyna (historienne) : 462 Zientara, Benedict (historienne) : 153 ZINZENDORF, Nicolas (évêque) : 413 Zlotnik, Jôzef (juif de Cracovie): 189 Zôchowski, Cyprian (métropolite uniate) : 281,282,299,301,385 Zolkiewski. Stanislaw (hetman de la Couronne): 122 ZOSIME (métropolite de Moscou) : 102 Zuchowski, Stefan (archiprêtre de la collé giale de Sandomierz) : 258, 265, 399, 423, 425 à 443, 530 Zulinski, Archaniol (dominicain et vicaire d’Owrucz) : 590 Zupanski, J.-K. : 529
T
ABLE
DES
MATIERES
LISTE DES ABREVIATIONS
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
9
INTRODUCTION. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . .
13
C
HAPITRE
I
ER
. L
E
SIECLE
D
'
OR
DE
LA
TOLERANCE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. 17
1. RELATIONS ENTRE LES CONFESSIONS CHRETIENNES .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
17
A. LA POLOGNE FUT- ELLE ERASMIENNE AU
XVI
E
SIECLE ?
.
.
.
.
.
.
.
.
17
LA LITUANIE AUX ORIGINES DE LA TOLERANCE POLONAISE
.
.
.
.
18
LES TERRES DE L'ORDRE TEUTONIQUE ET LA PRUSSE ROYALE
A L'AVANT- GARDE DE LA REFORME
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
21
LE LUTHERANISME EN MAZURIE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
24
LE LUTHERANISME EN GRANDE- POLOGNE. . . . . . . . . . . . . . . .
25
LA REFORME EN PETITE- POLOGNE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
28
LA POLOGNE TOLERANTE DE LA PREMIERE MOITIE
DU
XVI
E
SIECLE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
29
B. LE PELERINAGE D'UN CONVERTI DE LA REFORME
AU CATHOLICISME ; MIKOYYAJ- KRZYSTOF RADZIWIYYYY
EN TERRE SAINTE (1582-1584)
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
48
LE VOYAGE EN TERRE SAINTE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
50
LA RELATION DU VOYAGE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
52
L'ITINERAIRE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
53
UNE YYUVRE CATHOLIQUE MAIS TOLERANTE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
58
UN PROLONGEMENT DE LA RELATION,
L'HISTOIRE DE SAUEL WAHL
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
62
C. L'INSPIRATION TRIDENTINE :
VERS L'UNITE DANS LE GIRON ROMAIN ?
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
63
LES FONDEMENTS DE LA TOLERANCE
DANS LA POLOGNE CHRETIENNE LATINE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
64
L'UNITE DES EGLISES CHRETIENNES SELON LE JESUITE POLONAIS
PIOTR SKARGA ET LE PHILOSOPHE BELGE JUSTE LIPSE
.
.
.
.
.
.
.
68
BRM_12_TOLLET_BAT.INDD 745
BRM_12_TOLLET_BAT.INDD 745
06/03/2024 17:36
06/03/2024 17:36
E
NTRE
TOLERANCE
ET
EXCLUSION
746
D. LA MISE EN YYUVRE DES IDEES DE LA CONTRE- REFORME
.
.
.
.
.
81
LA REORGANISATION DE L'EGLISE CATHOLIQUE EN POLOGNE
ET EN LITUANIE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
81
LE TEMPS DES CONVERSIONS AU CATHOLICISME
(1588-1648) .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
84
2. RELATIONS AVEC LES CONFESSIONS NON- LATINES
ET NON CHRETIENNES
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
101
A. L'UNIATISMEUN COMPROMIS POLITIQUE ENTRE POLONAIS
ET RUTHENES (1570-1633)
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
101
LA CONFEDERATION POLONO- LITUANIENNE, L'EMPIRE OTTOMAN
ET LA MOSCOVIE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
102
LES INGREDIENTS DU CONFLIT ENTRE RUTHENES
ET CATHOLIQUES ROMAINS
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
103
LA PREPARATION DU COMPROMIS .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
109
LES INSUFFISANCES DU COMPROMIS
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
111
LES COSAQUES ET LA RENAISSANCE DE L'ORTHODOXIE
.
.
.
.
.
.
.
116
VISIONS IRENIQUES ORTHODOXES, INSURRECTIONS COSAQUES
ET DELUGE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
122
B. LES ARMENIENS EN POLOGNE JUSQU'A L'UNION
AVEC ROME
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
125
L'IMPLANTATION DES COMMUNAUTES ARMENIENNES
.
.
.
.
.
.
.
125
L'EGLISE ARMENIENNE AVANT LE CONCILE DE TRENTE
.
.
.
.
.
.
127
L'UNION DES ARMENIENS AU SAINT SIEGE (1626-1668)
.
.
.
132
LE DIOCESE ARMENIEN DE LWOW
DANS LES ANNEES 1644-1653
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
145
LA REALISATION DE L'UNION DES ARMENIENS A ROME
.
.
.
.
.
.
146
LA RECONSTRUCTION DU DIOCESE DANS L'UNION. . . . . . . . . . .
147
C. RELATIONS ENTRE LES CHRETIENS ET LES NON- CHRETIENS
.
.
.
.
.
.
.
150
LA LENTE CONSTITUTION D'UNE NATION JUIVE
DANS LA POLOGNE MEDIEVALE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
150
LA MISE EN PLACE DE L'AUTONOMIE JUIVE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
159
LE SYSTEME DE L'AUTONOMIE JUIVE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
161
LA COEXISTENCE AU SIECLE D'OR .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
166
LE POIDS DE LA RELECTURE DE L'ANCIEN TESTAMENT
.
.
.
.
.
.
.
167
LES JUIFS DANS LA LITTERATURE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
168
L'ACCUSATION DE MEURTRE RITUEL
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
177
LA FIN DE L'AGE D'OR : LES REVOLTES D'UKRAINE (1648)
ET LE DELUGE (1655-1660)
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
180
BRM_12_TOLLET_BAT.INDD 746
BRM_12_TOLLET_BAT.INDD 746
06/03/2024 17:36
06/03/2024 17:36
T
ABLE
DES
MATIERES
747
L'EMERGENCE DES KARAITES
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
191
LES ORIGINES ET L'IMPLANTATION DES COMMUNAUTES KARAITES
DE LITUANIE, DE VOLHYNIE ET DE PODOLIE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
193
LES RELATIONS DES KARAITES AVEC LES AUTRES GROUPES
NATIONAUX ET RELIGIEUX
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
197
D. LES TATARS DE LITUANIE ET DE POLOGNE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
205
L'IMPLANTATION DES TATARS EN LITUANIE ET EN POLOGNE
.
.
.
206
UNE SOCIETE MILITAIRE ET HIERARCHISEE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
208
LES DROITS DES TATARS DANS LA RZECZPOSPOLITA
.
.
.
.
.
.
.
.
.
210
LA PRATIQUE RELIGIEUSE DES TATARS
DANS LA RZECZPOSPOLITA
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
212
LA LITTERATURE RELIGIEUSE DES TATARS
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
216
LES MUSULMANS ET LES AUTRES RELIGIONS EN POLOGNE
ET EN LITUANIE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
217
L'AL'FURKAN DE PIOTR CZYYYEWSKI
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
219
CONTRE- REFORME ET INTOLERANCE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
226
C
HAPITRE
II. L
A
RECONQUETE
CATHOLIQUE
CONTEXTE
GENERAL
(
FIN
XVII
E
SIECLE
-
DEBUT
XVIII
E
SIECLE
)
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. 231
1. LE CONTEXTE GENERAL
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
231
A. LA RECONQUETE CATHOLIQUE DE L'EUROPE CENTRALE
ET DES BALKANS. RELATIONS INTERNATIONALES ET RELIGIONS
.
.
.
.
.
.
231
CHRETIENS ET TURCS DANS LA SECONDE MOITIE
DU
XVII
E
SIECLE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
231
B. LES EFFORTS POUR LA CONFESSIONNALISATION
DE LA CONFEDERATION POLONO- LITUANIENNE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
248
LES INCESSANTS CONFLITS EN UKRAINE A LA MOITIE
DU
XVII
E
SIECLE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
248
LA CONFESSIONNALISATION DE LA REPUBLIQUE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
252
UNE OPPOSITION TRES MODESTE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
255
UN REDRESSEMENT CATHOLIQUE AUX COULEURS NATIONALES
.
.
.
256
2. RELATIONS ENTRE LES CONFESSIONS CHRETIENNES CATHOLIQUES
ROMAINS ET GRECS- ORTHODOXES .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
266
A. JAN- ALOZY KULESZA (S.J.), UNE PENSEE CATHOLIQUE
DE LA FOI DES ORTHODOXES (1704)
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
266
LE SCHISME DE PHOTIUS
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
267
LE DANGER TURC .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
270
BRM_12_TOLLET_BAT.INDD 747
BRM_12_TOLLET_BAT.INDD 747
06/03/2024 17:36
06/03/2024 17:36
E
NTRE
TOLERANCE
ET
EXCLUSION
748
L'UNION DES EGLISES A BREST- LITOWSK
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
271
DES SIGNES DIVINS EN FAVEUR DE L'UNION
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
272
LES INCERTITUDES DE LA POLITIQUE POLONAISE AU MILIEU
DU
XVII
E
SIECLE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
273
UNE INTERPRETATION THEOLOGIQUE DE L'HISTOIRE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
278
B. LA LUTTE CONTRE L'ORTHODOXIE DANS L'EST DE LA CONFEDERATION
POLONO- LITUANIENNE A LA FIN DU
XVII
E
SIECLE ET DANS LA PREMIERE
MOITIE DU
XVIII
E
SIECLE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
279
L'ASPIRATION DES ELITES GRECO- CATHOLIQUES A PASSER
AU RITE LATIN
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
279
JEAN III SOBIESKI, UN PARTISAN ACTIF DE L'UNION
.
.
.
.
.
.
.
.
280
LA TUTELLE RUSSE SUR L'ORTHODOXIE DE LA CONFEDERATION. . .
284
LES AMBIGUITES DE PIERRE- LE- GRAND ET SA BRUTALITE
A L'ENCONTRE DES UNIATES
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
287
LES TENTATIVES DE RESISTANCE CATHOLIQUE AU REDRESSEMENT
DE L'ORTHODOXIE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . .
292
LATINISATION ET MARGINALISATION DE L'UNIATISME
.
.
.
.
.
.
.
.
304
3. LES DISSIDENTS LATINS
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
305
A. LES CATHOLIQUES ROMAINS ET LES REFORMES
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
305
DE LA PAIX D'OLIWA (1660) A LA DIETE MUETTE (1717) :
LA RESISTANCE DES REFORMES AUX ATTAQUES
DE LA CONTRE- REFORME
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
306
DE LA DIETE MUETTE (1717) A LA FIN DU REGNE
D'AUGUSTE III : LA DECHEANCE DES DROITS DES REFORMES
.
.
.
315
B. CATHOLIQUES ET REFORMES
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
324
B.1. JERZY- KAZIMIERZ ANCUTA :
UN THEORICIEN DE L'INTOLERANCE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
324
LES ACTES DE LA CONFEDERATION DE VARSOVIE SONT DENUES
DE VALEUR
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
343
B.2. L'AFFAIRE SANGLANTE DE TORUYY (1724) .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
343
TORUYY, UNE BABEL AGITEE .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
343
DES RELATIONS CONFLICTUELLES ENTRE LUTHERIENS
ET CATHOLIQUES
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
346
LES RELATIONS HEGEMONIQUES DES LUTHERIENS
AVEC LES REFORMES .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
347
L'IMPOSSIBLE RECONSTRUCTION SOCIALE PENDANT
ET APRES LA TROISIEME GUERRE DU NORD .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
348
LES EVENEMENTS DES 16 ET 17 JUILLET 1724
ET LES JOURS SUIVANTS A TORUYY
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
349
BRM_12_TOLLET_BAT.INDD 748
BRM_12_TOLLET_BAT.INDD 748
06/03/2024 17:36
06/03/2024 17:36
T
ABLE
DES
MATIERES
749
LA MISE EN PLACE D'UNE COMMISSION D'ENQUETE
.
.
.
.
.
.
.
.
351
L'AFFAIRE DEVANT LE TRIBUNAL DES ASSESSEURS
A VARSOVIE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
352
L'EXECUTION DU VERDICT
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
355
QUEL ETAIT LE SENS DU VERDICT DE TORUYY ?
QUI EN ETAIT RESPONSABLE ? .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
356
CONFLIT NATIONAL OU CONFLIT RELIGIEUX ?
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
359
C. LES ARMENIENS - UNE DIFFICILE UNION AVEC ROME.
.
.
.
.
.
.
360
LES DIVERGENCES ENTRE L'EGLISE ARMENIENNE APOSTOLIQUE
ET ROME
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
361
LA MARCHE VERS L'UNION DU PEUPLE (1664-1686) .
.
.
.
.
.
.
366
LE TROISIEME SEJOUR DE MGR TOROSOWICZ A ROME
(1668-1675). UNE APPARENTE VICTOIRE
DE LA PROPAGANDA FIDE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
373
L'ARCHEVECHE SOUS LE REGNE DE WARTAN HUNANIAN
(1686-1715) .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
378
LE REGNE DE JAN- TOBIAS AUGUSTINOWICZ (1715-1751)
.
.
.
385
3. RELATIONS ENTRE LES CONFESSIONS CHRETIENNES
ET LES AUTRES RELIGIONS
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
393
A. LES JUIFS
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
393
A.1. MESSIANISME ET TENTATIVES DE CONVERSION DES JUIFS .
.
.
393
DES COMMUNAUTES DERACINEES DU FAIT DES CONFLITS
.
.
.
.
.
.
393
DES COMMUNAUTES FRACTUREES SOCIALEMENT. . . . . . . . . . . .
394
LA NOUVELLE DOCTRINE DE BEREKYAH RUSSO
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
404
LES TENTATIVES DE CONVERSION DES JUIFS
PAR LES MISSIONNAIRES PIETISTES SAXONS
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
406
LES MISSIONS PIETISTES POUR LA CONVERSION DES JUIFS
.
.
.
.
.
408
LES MISSIONS DE L'INSTITUTUM JUDAICUM ET MAHAMEDICUM
DE HALLE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
410
LES MOTIVATIONS CHILIASTIQUES
DES MISSIONNAIRES CHRETIENS
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
412
LA COMMUNAUTE MISSIONNAIRE EVANGELIQUE
D'HERRNHUT (SAXE)
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
413
A.2. L'ACCUSATION DE CRIME RITUEL OU DE LA RECHERCHE
DE BOUCS EMISSAIRES , DE LA MOITIE DU
XVII
E
SIECLE
AU DEBUT DU
XVIII
E
SIECLE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
414
MARGINALISATION DE LA RZECZPOSPOLITA
ET TENSIONS CROISSANTES ENTRE JUIFS ET CHRETIENS
.
.
.
.
.
.
.
.
414
BRM_12_TOLLET_BAT.INDD 749
BRM_12_TOLLET_BAT.INDD 749
06/03/2024 17:36
06/03/2024 17:36
E
NTRE
TOLERANCE
ET
EXCLUSION
750
MARGINALISATION DE LA CONFEDERATION
POLONO- LITUANIENNE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
414
MARGINALISATION DES JUIFS ET INVENTION
DE BOUCS EMISSAIRES
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
417
B. UN CAS EMBLEMATIQUE : LA VILLE DE SANDOMIERZ
A LA FIN DU
XVII
E
ET AU DEBUT DU
XVIII
E
SIECLE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
421
DES RAPPORTS TENDUS DEPUIS LONGTEMPS ENTRE JUIFS
ET CHRETIENS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . .
421
LE POIDS DES GUERRES
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
423
TENSIONS ET ACCUSATIONS DE CRIMES RITUEL
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
424
STEFAN YYUCHOWSKI, UN PREDICATEUR AU PRETOIRE
.
.
.
.
.
.
.
.
426
C. LES PETITES MINORITES
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
444
C.1. LES KARAITES DU DELUGE AUX LUMIERES
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
444
C.2. LES TATARS .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
455
L'EVOLUTION DEMOGRAPHIQUE ET L'INTEGRATION
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
455
C
HAPITRE
III. L
UMIERES
ET
FANATISME
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. 469
1. CONTEXTE : LES LUMIERES, LA POLITIQUE ET LES RELIGIONS
EN POLOGNE (1733-1795)
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
469
QU'ENTEND- ON PAR LUMIERES ?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. .
469
UNE VIE RELIGIEUSE CATHOLIQUE DOMINEE PAR LA BIGOTERIE
.
.
.
.
470
LES GRANDS TRAITS DE L'EVOLUTION DE LA VIE POLITIQUE
.
.
.
.
.
.
.
.
471
L'INTRODUCTION DE LA FRANC- MACONNERIE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
473
REFORMER POUR QUE LA REPUBLIQUE
RETROUVE SA PLACE EN EUROPE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
475
LES VOYAGES ET LA LENTE EMERGENCE DE L'INTERET POUR LE DROIT
DES NATIONS
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
479
LA NECESSITE DE PROMOUVOIR UN ENSEIGNEMENT MODERNE
.
.
.
.
482
LES INSTRUMENTS D'INFORMATION
ET LES FONDATIONS CULTURELLES
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
485
IDEES, REFORMES ET POLITIQUE ET JUGEMENT DE L'HISTOIRE
.
.
.
.
.
488
2. LES RELATIONS ENTRE LE MONDE CHRETIEN,
LES JUIFS ET LES MUSULMANS
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
490
A.1. L'ECLATEMENT DU JUDAISME AU
XVIII
E
SIECLE
DANS LA CONFEDERATION POLONO- LITUANIENNE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
490
LE FRANKISME
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
490
L'EMERGENCE DU HASSIDISME .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
505
LA RESISTANCE DU JUDAISME TRADITIONNEL
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
510
BRM_12_TOLLET_BAT.INDD 750
BRM_12_TOLLET_BAT.INDD 750
06/03/2024 17:36
06/03/2024 17:36
T
ABLE
DES
MATIERES
751
LA VRAIE VIE DES JUIFS DANS LA SECONDE MOITIE
DU
XVIII
E
SIECLE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
511
A.2. L'EFFORT POUR LA CONVERSION DES JUIFS
A L'EPOQUE DES LUMIERES
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
514
LES SERMONS DE MGR FRANCISZEK KOBIELSKI
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
517
LE JUDAISME : UNE RELIGION NUISIBLE AUX CHRETIENS,
SELON GAUDENCJUSZ PIKULSKI
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
528
LES PROJETS DE REFORMES AVANT LE VOTE DE LA CONSTITUTION
DU 3 MAI 1791
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
535
LES PROJETS DE REFORMES APRES LE VOTE DE LA CONSTITUTION
DU 3 MAI .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
537
B. KARAITES ET TATARS DANS LA SOCIETE LITUANIENNE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
552
LES KARAITES
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
553
LES TATARS
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
561
3. RELATIONS ENTRE LES CHRETIENS ROMAINS ET NON- ROMAINS
.
.
.
568
A.1. LES ARMENIENS AU
XVIII
E
SIECLE
DANS LA CONFEDERATION POLONOLITUANIENNE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
568
L'ADMINISTRATION DE MGR JAKUB- TOBIASZ AUGUSTINOWICZ
(1715-1751) .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
569
LE NOUVEAU SIEGE DU COLLEGE ARMENO- RUTHENE .
.
.
.
.
.
.
.
.
570
L'ADMINISTRATION DE MGR JAKUB- STEFAN AUGUSTINOWICZ
(1752-1783) .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
572
A.2. LES CATHOLIQUES ROMAINS ET LES DISSIDENTS .
.
.
.
.
.
.
.
.
574
LUTTE DES CATHOLIQUES ROMAINS CONTRE LES REFORMES
.
.
.
.
.
574
LES TENTATIVES DE SUPPRESSION DU RITE GREC
ET DE L'ORTHODOXIE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
580
LES RELATIONS DE VOISINAGE DANS LA CONFEDERATION POLONO-
LITUANIENNE, DE LA PAIX PERPETUELLE ENTRE LA RUSSIE
ET LA POLOGNE (1686) AU PREMIER PARTAGE (1772)
.
.
.
.
.
.
583
B. LA QUESTION DES DROITS DES DISSIDENTS ET LA MARCHE
VERS LES PARTAGES (1764-1768) .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
593
LA CRISE DE 1764-1767 .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
594
L'ACTION DES RUSSES PENDANT LA PREPARATION DE LA DIETE
DE 1766
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
599
LA QUESTION DES DISSIDENTS A LA DIETE DE 1766
.
.
.
.
.
.
602
LES REVOLTES D'UKRAINE DE 1768. TEMOIGNAGES
ET OPINIONS
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
606
LA TRADITION HISTORIOGRAPHIQUE POLONAISE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
617
BRM_12_TOLLET_BAT.INDD 751
BRM_12_TOLLET_BAT.INDD 751
06/03/2024 17:36
06/03/2024 17:36
E
NTRE
TOLERANCE
ET
EXCLUSION
752
4. LA CONSTRUCTION D'UNE NATION POLONAISE
NON- CONFESSIONNELLE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
621
LE PREMIER PARTAGE ET SES CONSEQUENCES POLITIQUES
.
.
.
.
.
.
.
621
LE PROTECTORAT RUSSE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
624
LA CONSTRUCTION D'UNE NATION NON CONFESSIONNELLE
.
.
.
.
.
.
.
.
627
LA REMISE EN CAUSE DE LA PLACE DE L'EGLISE ROMAINE
.
.
.
.
627
LA TAXATION DES BIENS ET DES REVENUS DU CLERGE
.
.
.
.
.
.
.
.
630
LES POLEMIQUES ET LES PAMPHLETS
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
632
LES TRAVAUX DE LA COMMISSION
DES AFFAIRES ECCLESIASTIQUES
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
634
LA REFORME DU CLERGE EXAMINEE A LA DIETE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
636
LA QUESTION DE LA TOLERANCE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
638
L'ADOPTION DE LA CONSTITUTION
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
639
EPILOGUE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
641
CONCLUSION
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
645
SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
649
A. SOURCES MANUSCRITES .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
649
B. SOURCES IMPRIMEES
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
649
LITTERATURE JUDEOPHOBE UTILISEE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
649
AUTRES OUVRAGES ANCIENS IMPRIMES
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
651
C. LIVRES ET ARTICLES
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
664
1. DICTIONNAIRES ET OUVRAGES DE REFERENCE
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
664
2. TRAVAUX, CONCERNANT SPECIFIQUEMENT LE SUJET, UTILISES
.
.
.
677
INDEX DES NOMS DE PERSONNES
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
709
BRM_12_TOLLET_BAT.INDD 752
BRM_12_TOLLET_BAT.INDD 752
06/03/2024 17:36
06/03/2024 17:36 |
any_adam_object | 1 |
author | Tollet, Daniel 1945- |
author_GND | (DE-588)1268871168 |
author_facet | Tollet, Daniel 1945- |
author_role | aut |
author_sort | Tollet, Daniel 1945- |
author_variant | d t dt |
building | Verbundindex |
bvnumber | BV049755031 |
ctrlnum | (OCoLC)1450737030 (DE-599)BVBBV049755031 |
era | Geschichte 1500-1800 gnd |
era_facet | Geschichte 1500-1800 |
format | Book |
fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV049755031</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20240807</controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">240625s2024 |||| 00||| fre d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9782745360502</subfield><subfield code="c">brochure : 70 EUR</subfield><subfield code="9">978-2-7453-6050-2</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1450737030</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV049755031</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">fre</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-188</subfield><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Tollet, Daniel</subfield><subfield code="d">1945-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1268871168</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Entre tolérance et exclusion</subfield><subfield code="b">essai sur les relations entre les religions dans la Confédération polono-lituanienne (XVIe-XVIIIe siècles)</subfield><subfield code="c">Daniel Tollet</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Paris</subfield><subfield code="b">Honoré Champion Éditeur</subfield><subfield code="c">2024</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">754 Seiten</subfield><subfield code="c">24 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Bibliothèque des religions du monde</subfield><subfield code="v">12</subfield></datafield><datafield tag="520" ind1="3" ind2=" "><subfield code="a">Pourquoi proposer un nouvel ouvrage sur l'histoire des religions en Pologne alors qu'il semble que tout ou presque ait déjà été publié ? Quelle que soit la qualité des uvres existantes, une partie des travaux se limite à l'étude des relations entre les chrétiens latins et grecs ou entre les catholiques et les réformés et les groupes minoritaires - Arméniens, juifs, karaïtes, Tatars musulmans - restent en dehors des études globales sur des relations entre les religions. Enfin, aucun texte ne couvre la totalité de la période d'existence de la Confédération polono-lituanienne, du XVIe siècle à la fin du XVIIIe siècle. L'histoire des relations entre les religions dans la Confédération polono-lituanienne est intimement liée tant à l'évolution politique interne qu'à celle des relations du pays avec ses voisins. Aussi, le catholicisme romain de Pologne, qui s'est montré désireux de réduire, de plus en plus, la nation à sa composante catholique, a-t-il contribué au naufrage de l'État</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1500-1800</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Religionspolitik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4049416-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Religion</subfield><subfield code="0">(DE-588)4049396-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polen-Litauen</subfield><subfield code="0">(DE-588)1060577984</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Religions / Pologne</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Histoire religieuse / Pologne / 1500-1800</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Religion et politique / Europe centrale / Histoire / 1500-1800</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Tolérance religieuse / Pologne / 1500-1800</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Polen-Litauen</subfield><subfield code="0">(DE-588)1060577984</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Religion</subfield><subfield code="0">(DE-588)4049396-9</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Religionspolitik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4049416-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Geschichte 1500-1800</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="776" ind1="0" ind2="8"><subfield code="i">Erscheint auch als</subfield><subfield code="n">Online-Ausgabe</subfield><subfield code="z">978-2-7453-6051-9</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Bibliothèque des religions du monde</subfield><subfield code="v">12</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV040946763</subfield><subfield code="9">12</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=035096593&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=035096593&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20240807</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">909</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0903</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0903</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0903</subfield><subfield code="g">4793</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-035096593</subfield></datafield></record></collection> |
geographic | Polen-Litauen (DE-588)1060577984 gnd |
geographic_facet | Polen-Litauen |
id | DE-604.BV049755031 |
illustrated | Not Illustrated |
indexdate | 2024-11-11T09:08:13Z |
institution | BVB |
isbn | 9782745360502 |
language | French |
oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-035096593 |
oclc_num | 1450737030 |
open_access_boolean | |
owner | DE-188 DE-12 |
owner_facet | DE-188 DE-12 |
physical | 754 Seiten 24 cm |
psigel | BSB_NED_20240807 |
publishDate | 2024 |
publishDateSearch | 2024 |
publishDateSort | 2024 |
publisher | Honoré Champion Éditeur |
record_format | marc |
series | Bibliothèque des religions du monde |
series2 | Bibliothèque des religions du monde |
spelling | Tollet, Daniel 1945- Verfasser (DE-588)1268871168 aut Entre tolérance et exclusion essai sur les relations entre les religions dans la Confédération polono-lituanienne (XVIe-XVIIIe siècles) Daniel Tollet Paris Honoré Champion Éditeur 2024 754 Seiten 24 cm txt rdacontent n rdamedia Bibliothèque des religions du monde 12 Pourquoi proposer un nouvel ouvrage sur l'histoire des religions en Pologne alors qu'il semble que tout ou presque ait déjà été publié ? Quelle que soit la qualité des uvres existantes, une partie des travaux se limite à l'étude des relations entre les chrétiens latins et grecs ou entre les catholiques et les réformés et les groupes minoritaires - Arméniens, juifs, karaïtes, Tatars musulmans - restent en dehors des études globales sur des relations entre les religions. Enfin, aucun texte ne couvre la totalité de la période d'existence de la Confédération polono-lituanienne, du XVIe siècle à la fin du XVIIIe siècle. L'histoire des relations entre les religions dans la Confédération polono-lituanienne est intimement liée tant à l'évolution politique interne qu'à celle des relations du pays avec ses voisins. Aussi, le catholicisme romain de Pologne, qui s'est montré désireux de réduire, de plus en plus, la nation à sa composante catholique, a-t-il contribué au naufrage de l'État Geschichte 1500-1800 gnd rswk-swf Religionspolitik (DE-588)4049416-0 gnd rswk-swf Religion (DE-588)4049396-9 gnd rswk-swf Polen-Litauen (DE-588)1060577984 gnd rswk-swf Religions / Pologne Histoire religieuse / Pologne / 1500-1800 Religion et politique / Europe centrale / Histoire / 1500-1800 Tolérance religieuse / Pologne / 1500-1800 Polen-Litauen (DE-588)1060577984 g Religion (DE-588)4049396-9 s Religionspolitik (DE-588)4049416-0 s Geschichte 1500-1800 z DE-604 Erscheint auch als Online-Ausgabe 978-2-7453-6051-9 Bibliothèque des religions du monde 12 (DE-604)BV040946763 12 Digitalisierung BSB München - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=035096593&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=035096593&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister |
spellingShingle | Tollet, Daniel 1945- Entre tolérance et exclusion essai sur les relations entre les religions dans la Confédération polono-lituanienne (XVIe-XVIIIe siècles) Bibliothèque des religions du monde Religionspolitik (DE-588)4049416-0 gnd Religion (DE-588)4049396-9 gnd |
subject_GND | (DE-588)4049416-0 (DE-588)4049396-9 (DE-588)1060577984 |
title | Entre tolérance et exclusion essai sur les relations entre les religions dans la Confédération polono-lituanienne (XVIe-XVIIIe siècles) |
title_auth | Entre tolérance et exclusion essai sur les relations entre les religions dans la Confédération polono-lituanienne (XVIe-XVIIIe siècles) |
title_exact_search | Entre tolérance et exclusion essai sur les relations entre les religions dans la Confédération polono-lituanienne (XVIe-XVIIIe siècles) |
title_full | Entre tolérance et exclusion essai sur les relations entre les religions dans la Confédération polono-lituanienne (XVIe-XVIIIe siècles) Daniel Tollet |
title_fullStr | Entre tolérance et exclusion essai sur les relations entre les religions dans la Confédération polono-lituanienne (XVIe-XVIIIe siècles) Daniel Tollet |
title_full_unstemmed | Entre tolérance et exclusion essai sur les relations entre les religions dans la Confédération polono-lituanienne (XVIe-XVIIIe siècles) Daniel Tollet |
title_short | Entre tolérance et exclusion |
title_sort | entre tolerance et exclusion essai sur les relations entre les religions dans la confederation polono lituanienne xvie xviiie siecles |
title_sub | essai sur les relations entre les religions dans la Confédération polono-lituanienne (XVIe-XVIIIe siècles) |
topic | Religionspolitik (DE-588)4049416-0 gnd Religion (DE-588)4049396-9 gnd |
topic_facet | Religionspolitik Religion Polen-Litauen |
url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=035096593&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=035096593&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
volume_link | (DE-604)BV040946763 |
work_keys_str_mv | AT tolletdaniel entretoleranceetexclusionessaisurlesrelationsentrelesreligionsdanslaconfederationpolonolituaniennexviexviiiesiecles |