Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego: Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej = Heirs of Mieszko, Kościuszko and Świerczewski : Polish Peoples's Army as an institution of politics of historical memory
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Abschlussarbeit Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Warszawa
Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu
2022
|
| Schriftenreihe: | Monografie
177 |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Abstract Literaturverzeichnis Register // Personenregister |
| Beschreibung: | 804 Seiten, [40] Seiten Bildtafeln Illustrationen 22 cm |
| ISBN: | 9788382295887 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 cb4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV048822563 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20230721 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 230220s2022 a||| m||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788382295887 |9 978-83-8229-588-7 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1371320563 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV048822563 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 |a DE-Re13 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Leszkowicz, Tomasz |d 1988- |e Verfasser |0 (DE-588)1281451185 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego |b Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej = Heirs of Mieszko, Kościuszko and Świerczewski : Polish Peoples's Army as an institution of politics of historical memory |c Tomasz Leszkowicz ; Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu |
| 246 | 1 | 1 | |a Heirs of Mieszko, Kościuszko and Świerczewski |
| 264 | 1 | |a Warszawa |b Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu |c 2022 | |
| 300 | |a 804 Seiten, [40] Seiten Bildtafeln |b Illustrationen |c 22 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 490 | 1 | |a Monografie |v 177 | |
| 502 | |b Dissertation |c Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk |d 2019 |g rozszerzona wersja | ||
| 546 | |a Zusammenfassung in englischer Sprache | ||
| 610 | 1 | 7 | |a Polska / Wojsko Polskie (1944- ) |2 jhpk |
| 648 | 7 | |a Geschichte 1945-1989 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 7 | |a Polityka historyczna / Polska / 1945-1990 |2 jhpk | |
| 650 | 0 | 7 | |a Militär |0 (DE-588)4039305-7 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Geschichtspolitik |0 (DE-588)1041864515 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 655 | 7 | |0 (DE-588)4113937-9 |a Hochschulschrift |2 gnd-content | |
| 689 | 0 | 0 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Militär |0 (DE-588)4039305-7 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Geschichtspolitik |0 (DE-588)1041864515 |D s |
| 689 | 0 | 3 | |a Geschichte 1945-1989 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 830 | 0 | |a Monografie |v 177 |w (DE-604)BV017143574 |9 177 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034088270&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034088270&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034088270&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034088270&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20230405 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034088270 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 355.009 |e 22/bsb |f 0904 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804184916509851648 |
|---|---|
| adam_text | SPIS TREŚCI WSTĘP........................................................................................................................ 9 Założenia pracy.................................................................................................... Podstawy metodologiczne................................................................................... Przegląd badań i podstawa źródłowa pracy........................................................ Ludowe Wojsko Polskie ֊ instytucja militarna, polityczna i społeczna........... 11 14 18 24 CZĘŚCI.......................................................................................................................... 33 Wojskowe narracje o przeszłości (1943-1956).................................................. 33 Od Siele do Berlina - historia i tradycje w Wojsku Polskim na froncie wschodnim (1943-1945)..................................................................................... Wojskowa polityka pamięci historycznej w pierwszych latach po zakończeniu wojny (1945-1947) Stalinizacja wojskowej polityki pamięci historycznej (1948-1955)................. Treści stalinowskiej polityki pamięci historycznej w wojsku........................... Odwilż lat 1956-1957 w wojskowej polityce pamięci historycznej................. 47 64 83 122 CZĘŚĆ II........................................................................................................................ 141 „Wychowanie na tradycjach” w wojsku............................................................ 141 Programy i koncepcje „wychowania na
tradycjach”.......................................... Po Październiku ’56 - działania doraźne....................................................... Program z 1961 r. - fundament „wychowania na tradycjach”..................... Lata siedemdziesiąte - dostosowanie zaleceń do nowych realiów............. Przeszłość a wychowywanie żołnierzy......................................................... 142 142 149 156 162 Historia w zwyczajach wojskowych - tradycje jednostek i ich patroni........... Tradycje jednostek.......................................................................................... Patroni jednostek wojskowych ֊ przykład wojskowego kanonu historycznego.................................................................................................. 166 167 33 176 5
Sztandar i przysięga wojskowa ֊ projekty zmian z lat siedemdziesiątych.... „Wychowanie na tradycjach” a szkolenie polityczne i nauczanie w szkolnictwie woj skowym................................................................................. Szkolenie polityczne....................................................................................... Nauczanie w szkołach oficerskich.................................................................. 191 191 199 Tradycje i przeszłość w pracy polityczno-wychowawczej wewnątrz jednostki wojskowej............................................................................................................. Sale tradycji..................................................................................................... Inne formy pracy............................................................................................ Obchody świąt i rocznic historycznych......................................................... Wewnątrz instytucji totalnej?......................................................................... 207 208 216 226 232 185 Dysfunkcje „wychowania na trądycjach”........................................................... 233 Ograniczenia „wychowania na tradycjach”................................................... 234 Przeszłość jako element oporu wobec propagandy w wojsku. Katyń i inne wątki pamięci „antysystemowej”................................................................... 240 CZĘŚĆ III.......................................................................................................................
246 Oddziaływanie tradycji Ludowego Wojska Polskiego na społeczeństwo ... 246 Koncepcja wojskowej polityki pamięci historycznej........................................ Program działania........................................................................................... Militaryzacja życia społecznego w PRL ֊ kontekst wojskowej polityki pamięci historycznej....................................................................................... 246 247 254 Obchody świąt i rocznic....................................................................................... 260 Dzień Wojska Polskiego (12 października): mobilizacja społeczna i rytuały.... 262 Rocznice związane z historią II wojny światowej........................................ 284 Rocznice wydarzeń z dawnej historii Polski................................................. 293 Spotkania oficerów ze społeczeństwem........................................................ 308 Młodzież............................................................................................................... Patroni szkół................................................................................................... Wpływ wojska na nauczanie szkolne............................................................ Współpraca z organizacjami młodzieżowymi ֊ przypadek Związku Harcerstwa Polskiego..................................................................................... 314 315 327 Geografia pamięci................................................................................................ Planowanie
przestrzeni................................................................................... „Mapa pamięci” tradycji LWP....................................................................... Wał Pomorski i Kołobrzeg ֊ centrum „wojskowej pamięci”....................... 342 343 350 362 336
Kombatanci.......................................................................................................... Wojsko wobec kombatantów.......................................................................... Wojsko a organizacje kombatanckie............................................................. 373 373 383 Podsumowanie..................................................................................................... 395 CZĘŚĆ IV....................................................................................................................... 396 Wpbw wojskowej polityki pamięci historycznej na instytucje kultury..... 396 Literatura.............................................................................................................. Hen i Załuski - dwa oblicza „wojskowej literatury”..................................... Woj sko i literaci.............................................................................................. 396 397 411 Film...................................................................................................................... Filmy „wojskowe”.......................................................................................... Pomoc wojska dla kinematografii. „Wojskowa” krytyka............................. Telewizja......................................................................................................... 424 426 434 447 Muzealnictwo wojskowe..................................................................................... Miejsce Muzeum Wojska Polskiego w wojskowej polityce pamięci
historycznej..................................................................................................... Muzea wojskowo-historyczne w Polsce........................................................ Woj sko a plastycy........................................................................................... 455 Podsumowanie..................................................................................................... 498 CZĘŚĆ V.............................................................................. 500 Wojskowa pamięć postulowana............................................................................ 500 Narodziny: bitwa pod Lenino.............................................................................. Najważniejsze teksty i dynamika dyskursu................................................... Kluczowe elementy opowieści...................................................................... 501 502 507 Finał: szturm Berlina i Zwycięstwo.................................................................... Sens walki w końcu wojny............................................................................ Opowieść o szturmie Berlina......................................................................... Jakie Zwycięstwo?.......................................................................................... 527 528 534 539 Przodkowie: dawne dzieje oręża polskiego........................................................ Kanon dawnych dziejów oręża polskiego..................................................... 554 555 456 477 491 7
Średniowieczna walka z ekspansjonizmem niemieckim.............................. Epoka powstań narodowych........................................................................... Praktyka: historia w propagandzie operacji „Dunaj” (1968 r.).......................... Podsumowanie: jak wojsko chciało pokazywać swoją przeszłość?.................. 563 575 587 597 CZĘŚĆ VI................................................................................................................. 599 Recepcja polityki pamięci historycznej LWP w świetle wojskowych badań socjologicznych............................................................................................. 599 Pamięć żołnierzy.................................................................................................. Pamięć cywilów.................................................................................................... 601 607 CZĘŚĆ VII............................................................................................................... 616 W obliczu opozycyjnej kontrnarracji (1980-1989).......................................... 616 Polityka pamięci historycznej LWP a solidarnościowa rewolucja w pamięci (1980-1981).......................................................................................................... 616 Zmierzch wojskowej polityki pamięci historycznej (1982-1989)..................... Lata 1982-1985: kontynuacja i dostosowywanie do nowej sytuacji.......... Narracje wojskowej polityki pamięci historycznej okresu stanu wojennego i
„powojennego”............................................................................................. Lata 1986-1989: „manewr pamięci”............................................................. Podsumowanie: ostatnia ofensywa na froncie historycznym....................... 685 704 741 Zakończenie............................................................................................................... 743 Załączniki.................................................................................................................... 748 641 642 Załącznik nr 1. Patroni jednostek Ludowego Wojska Polskiego (do 1980 r.)... 748 Załącznik nr 2. Projekty nowego tekstu przysięgi wojskowej przedstawione w 1976 r................................................................................................................. 754 Załącznik nr 3. Frekwencja w gmachu głównym Muzeum Wojska Polskiego w latach 1954-1981............................................................................................. 757 Summary..................................................................................................................... 759 Wykaz skrótów.......................................................................................................... 761 Bibliografia................................................................................................................ 767 Indeks osób................................................................................................................ 787 8
SUMMARY Heirs of Mieszko, Kościuszko ond Świerczewski. Polish People s Army as an institution of politics of historical memory The Polish People’s Army, the armed forces of communist-ruled Poland, fulfilled several non-military fonctions. Being a pillar of the state order, it served as a political institution re sponsible for intensive propaganda, among other things. This thesis is dedicated to one of the aspects of its activity ֊ the army’s politics of historical memory - construed as shaping a spe cific perception of the past (collective memory) and exploiting it for current political activity. The Polish People’s Army used history as one of its tools since 1943, that is, from the very beginning of its existence, until the fall of the communist regime in 1989. Yet the greatest intensification of its use took place between 1956 and 1981, and this period is of main interest to this thesis. The two dates marking the said period represent the two most significant crises in the history of the Polish People’s Republic - the Polish October and the Revolution of‘Solidar ity’֊ which led to major shifts in the collective memory of the Polish society and the armed forces. Using diverse source material of both military and civilian origin, this thesis attempts to examine the history of the communist regime army from a political and social perspective and explore the mechanisms of constructing a specific military variant of collective memory. The main argument of this thesis is as follows: the Polish People’s Army considered histori cal references an important element of its
political propaganda and a way to reinforce its image of a patriotic army that safeguards the state against all threats, foreign and domestic alike. At the same time, the military policies that shaped the collective memory developed their own dynamics. To that end, conceptual work was carried out in the late 1950s and the early 1960s. This kind of propaganda was intensified by the end of Władysław Gomulka’s period in office, eventually reaching a period of continuation and stability in the decade of Edward Gierek’s reign. Wojciech Jaruzelski’s era brought the culmination of the politics of historical memory conducted by the Polish People’s Army, which saw a slow, progressive decline caused by the general crisis affecting the Polish People’s Republic. Besides reconstructing the most important decisions, activities and narratives promoted by the military propaganda, this analysis aims to present the Polish People’s Army as an institution influencing the political, social and cultural spheres of the Polish People’s Republic. Employing several different instruments, the Polish People’s Army attempted to involve civilian institu tions in the implementation of its agenda, as well as supporting and lobbying for policies that it considered beneficial from its historical memory standpoint. 759
The first part of this thesis focuses on the origin of the subject in question, which may be traced back to World War II, the establishment of the communist regime, Stalinism and Polish October. Experiences gained at that time served as an inspiration for the ensuing policymaking efforts. After 1956, historical propaganda was aimed at two distinct groups, and the subsequent parts of this thesis are dedicated to each of them. Soldiers, who are the focus of the second part of the thesis, were subjected to intensive indoctrination within their military units, which was conducted using a diverse range of activities. Their perception of the past was to be shaped according to a very specific pattern devised by the army’s political leadership. Parallel endeav ours, discussed in the third part of the thesis, were aimed at civilians, particularly the youth. Apart from promoting a certain historical narrative, the military sought to promote its positive image, thus employing history as part of the official national defence efforts. The consecutive parts of this thesis examine the essence of the army’s politics of histori cal memory. The fourth part considers the influence that the Polish People’s Army had on literature, cinematography and museology, whereas the fifth part examines how the most important propaganda narratives were constructed. The three main motives analysed in this regard include the Battle of Lenino (the founding myth), the Victory in World War II (the happy ending myth) and the history of the Polish military between the 10th and 19th centuries (the myth of heroic
ancestors). The sixth part investigates the reception of the army’s politics of historical memory based on social research conducted by specialists from the Military Political Academy in the 1960s and 1970s. The final (seventh) part of the book focuses on the 1980s, a time when the communist nar rative about the past was countered by an alternative in the form of ‘Solidarity’, born amid the social protests in the summer of 1980. The martial law period and the ensuing ‘normalization’ saw an intensive promotion of military policies of historical memory. This was facilitated by the strengthening of the military’s position in the Polish People’s Republic during the reign of general Wojciech Jaruzelski. However, in the twilight years of the communist regime, the military-oriented narratives were weakened due to the attempts to adjust them to the new realities of the 1988֊1989 political transition. In summary, the study points to the links between the policies of historical memory of the Polish People’s Army and the traditional military way of speaking about the past, which is rooted in the Polish cultural heritage. At the same time, the thesis shows the distinct character of the Polish People’s Army’s attempts to manipulate history, especially in terms of their ‘total’ all-encompassing nature, and close ties to the policies of the communist authorities.
BIBLIOGRAFIA Źródła Archiwa Archiwum Akt Nowych w Warszawie Armia Polska w ZSRR Kancelaria Sejmu Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Biuro Prasy Kancelaria Sekretariatu Sekretariat Sekretariat Aleksandra Zawadzkiego Wydział Ideologiczny Wydział Kultury Wydział Nauki i Oświaty Wydział Pracy Ideowo-Wychowawczej Wydział Propagandy i Agitacji Wydział Propagandy, Prasy i Wydawnictw Ministerstwo Kultury i Sztuki Gabinet Ministra Ministerstwo Oświaty Ministerstwo Oświaty i Wychowania Naczelny Zarząd Kinematografii Ogólnopolski Komitet Frontu Jedności Narodu, Sekretariat Urząd Ministra do spraw Kombatantów Związek Bojowników o Wolność i Demokrację, Zarząd Główny Związek Młodzieży Socjalistycznej Związek Ociemniałych Żołnierzy PRL Związek Patriotów Polskich w ZSRR Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie Zbiór dokumentów dotyczących Układu Warszawskiego Operacja „Dunaj” Ministerstwo Obrony Narodowej 767
Szefostwo Wojskowej Służby Wewnętrznej w Warszawie Archiwum Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie Archiwum Ośrodka KARTA w Warszawie Kolekcja Jerzego Poksińskiego Archiwum Sejmu w Warszawie Protokoły Komisji Sejmowych Archiwum Wojskowe w Nowym Dworze Mazowieckim Biuro Prawne MON Główny Zarząd Polityczny WP Wojskowa Akademia Polityczna Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie Główny Zarząd Polityczny WP Teczki Akt Personalnych Filmoteka Narodowa w Warszawie Kolaudacje Komisja Ocen Scenariuszy Dokumenty życia społecznego Centralna Biblioteka Wojskowa w Warszawie, Dział Zbiorów Specjalnych Główny Zarząd Polityczny Śląski Okręg Wojskowy Warszawski Okręg Wojskowy Kroniki jednostek wojskowych Sala tradycji 1 Warszawskiej Brygady Pancernej w Wesołej Historia 1 Praskiego Pułku Zmechanizowanego 1943—1963 Historia 1 Praskiego Pułku Zmechanizowanego 1963-1979 Sala tradycji 11. Mazurskiego Pułku Artylerii w Węgorzewie Kronika 1 Warszawskiej Brygady Artylerii Armat im. gen. Józefa Bema, t. 1-2 Sala tradycji Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia w Toruniu Fotokronika Oficerskiej Szkoły Wojsk Rakietowych i Artylerii im. gen. Józefa Bema w Toruniu Akty prawne Dekret z dnia 7 października 1950 r. o ustanowieniu dnia 12 października Dniem Wojska Polskiego, DzU 1950, nr 45, poz. 411. Dekret z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, DzU 1955, nr 47, poz. 315. 768
Ustawa z dnia 10 grudnia 1959 r. o zmianie dekretu z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, DzU 1959, nr 71, poz. 447. Ustawa z dnia 22 listopada 1952 r. o przysiędze wojskowej, DzU 1952, nr 46, poz. 310. Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospo litej Ludowej, DzU 1967, nr 44, poz. 220. Ustawa z dnia 21 kwietnia 1966 r. o ustanowieniu medalu „Za udział w walkach o Berlin” i medalu „Za zasługi dla obronności kraju”, DzU 1966, nr 14, poz. 85. Ustawa z dnia 3 lipea 1981 r. o ustanowieniu medalu „Za udział w wojnie obronnej 1939”, DzU 1981, nr 18, poz. 84. Ustawa z dnia 3 lipea 1981 r. o ustanowieniu Warszawskiego Krzyża Powstańczego, DzU 1981, nr 18, poz. 85. Dzienniki rozkazów, dzienniki urzędowe „Dziennik Rozkazów MON” „Dziennik Rozkazów Tajnych MON” „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Oświaty” „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Oświaty i Szkolnictwa Wyższego. В - Dział Oświaty” „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Oświaty i Wychowania” „Monitor Polski” Dokumenty drukowane Uchwała Sekretariatu КС w sprawie kinematografii [w:] Syndrom konformizmu? Kino polskie lat sześćdziesiątych, red. Tadeusz Miczka, Alina Madej, Katowice 1994, s. 27-34. Wojsko wobec polskiego października ’56. Rezolucje, uchwały, listy, oprać. Edward Jan Nalepa, Warszawa 2002. Wspomnienia, dzienniki, relacje, wywiady, zbiory przemówień Berling Zygmunt, Wspomnienia, t. 2, Warszawa 1991. Berlingowcy. Żołnierze tragiczni, red. Dominik Czapigo, Warszawa 2015. Dańko Bolesław, Nie zdążyli do Andersa (Berlingowcy), Londyn 1992. Dronicz Stanisław, Wojsko i politycy,
Warszawa 2001. Dronicz Stanisław, Wojsko nieocenzurowane. Od Lenino do Drawska, Warszawa 1997. Dronicz Stanisław, Żołnierskie losy, Warszawa 2012. Gabański Stanisław, Dobrze! Zapiski kleryka-żolnierza (1965-1967), Kraków 2013. Gomułka Władysław, Przemówienia (lipiec 1964 — grudzień 1966), Warszawa 1967. Hen Józef, Nie boję się bezsennych nocy... Z księgi trzeciej, Warszawa 2001. Jaruzelski Wojciech, Przemówienia 1981-1982, Warszawa 1983. Jaruzelski Wojciech, Przemówienia 1983, Warszawa 1984. Kaźmierska Kaja, Pałka Jarosław, Żołnierze ludowego Wojska Polskiego. Historie mówione, Łódź 2018. Kowalski Lech, Generałowie, Warszawa 1992. Kowalski Lech, Kryptonim „Dunaj . Udział wojsk polskich w interwencji zbrojnej w Czecho słowacji w 1968 r, Warszawa 1992. 769
Kula Witold, Rozdziałki, oprać. Nina Assorodobraj-Kula, Marcin Kula, Warszawa 1996. Kuroń Jacek, Gwiezdny czas [w:] Jacek Kuroń, Autobiografia, Warszawa 2009. Kuropieska Józef, Od Października do Marca, cl. 1, Warszawa 1992. Kuropieska Józef, Od Października do Marca w Siłach Zbrojnych. Wspomnienia z lat 19561968, cz. 2, Warszawa 1994. Maciszewski Jarema, Wydrzeć prawdę, Warszawa 1993. Pióro Tadeusz, Armia ze skazą. W Wojsku Polskim 1945-1968 (wspomnienia i refleksje), Warszawa 1994. Przymanowski Janusz, Poprzezfronty i afronty, Bydgoszcz 1989. Rakowski Mieczysław Franciszek, Dzienniki polityczne 1963-1966, t. 2, Warszawa 1999. Rakowski Mieczysław Franciszek, Dzienniki polityczne 1967-1968, t. 3, Warszawa 1999. Ruszar Józef, Czerwone pająki: dziennik żołnierza LWP, Warszawa 2017. Stefaniak Eugeniusz, Byłem oficerem politycznym LWP, Toruń 2007. Wyziembło Marcin [Józef Lewandowski], Życie rocznicowe w PRL [w:] Wposzukiwaniu innej historii. Antologia tekstów opublikowanych na łamach periodyków Instytutu Literackiego w Paryżu, red. Rafał Stobiecki, Sławomir Μ. Nowinowski, Łódź-Paryż 2015. Torańska Teresa, Byli, Warszawa 2006. Zoll Andrzej, Zollowie. Opowieść rodzinna, Kraków 2011. Relacje w zbiorach autora Notatki z rozmowy telefonicznej z Ernestem Bryllem, 21 listopada 2016 r. Relacje płk. prof. Jana Zamojskiego z 8 i 23 maja 2014 r. (nieautoryzowane). Relacja gen. bryg. Bronisława Bednarza z 3 czerwca 2014 r. (nieautoryzowana). Prasa „Biuletyn Informacyjny [Głównego Zarządu Politycznego WP]”, 1968 „Ekran” 1968-1969 „Panorama Północy” 1965-1966 „Polska Zbrojna” 1945-1950
„Trybuna Ludu” 1966, 1970, 1981, 1984 „Wojsko Ludowe” 1956-1957 „Żołnierz Polski” 1945-1989 „Żołnierz Wolności” 1950-1989 „Żołnierz Wolności” (gazeta 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki) 1943-1944 „Zwyciężymy” 1943-1945 Filmy dokumentalne i fabularne, seriale Agnieszka 46, reż. Sylwester Chęciński, 1964. Barwy walki, tez. Jerzy Passendorfer, 1964. Czterej pancerni i pies, reż. Konrad Nałęcki, 1966-1970. Defilada Tysiąclecia, Polska Kronika Filmowa, 1966, nr 31. Defilada Tysiąclecia, reż. Romuald Dobrzyński, Zakład Produkcji Filmów Telewizyjnych, 1966. Do krwi ostatniej..., Jerzy Hoffman, 1978. 770
Don Gabriel, rež. Ewa i Czesław Petelscy, 1966. Elegia, reż. Paweł Komorowski, 1979. Gdzie jest general, reż. Tadeusz Chmielewski, 1964. Godziny nadziei, reż. Jan Rybkowski, 1955. Hubai, reż. Bohdan Poręba, 1973. Jarzębina czerwona, reż. Ewa i Czesław Petelscy, 1970. Kierunek Berlin, reż. Jerzy Passendorfer, 1968. Kolumbowie, reż. Janusz Morgenstern, 1970. Krzyż Walecznych, reż. Kazimierz Kutz, 1959. Kwiecień, reż. Witold Lesiewicz, 1961. Nieznany, reż. Witold Lesiewicz, 1964. Ogniomistrz Kaleń, reż. Ewa i Czesław Petelscy, 1961. Ostatnie dni, reż. Jerzy Passendorfer, 1969. Parada Tysiąclecia, reż. Stanisław Możdżeński, Wytwórnia Filmowa Czołówka, 1966. Pastorale Heroica, reż. Henryk Bielski, 1984. Podziemnyfront, reż. Hubert Drapella, Seweryn Nowicki, 1965. Potem nastąpi cisza, reż. Janusz Morgenstern, 1966. Powrót doktora von Kniprode, reż. Hubert Drapella, 1966. Pułapka, reż. Andrzej Jerzy Piotrowski, 1970. Raj na ziemi, reż. Zbigniew Kuźmiński, 1970. Rzeczpospolita babska, reż. Hieronim Przybyła, 1969. Sam pośród swoich, reż. Wojciech Wójcik, 1986. Skąpani w ogniu, reż. Jerzy Passendorfer, 1964. Stawka większa niż życie, reż. Andrzej Konic, Janusz Morgenstern, 1968-1969. W te dni przedwiosenne, reż. Andrzej Konic, 1975. Wszyscy i nikt, reż. Konrad Nałęcki, 1977. Zasieki, reż. Andrzej Jerzy Piotrowski, 1973 (premiera 1983). Żołnierz zwycięstwa, reż. Wanda Jakubowska, 1953. Utwory literackie, komiksy Broniewska Janina, O człowieku, który się kułom nie kłaniał, Warszawa 1948. Hubert Henryk, Wzgórza za mgłą, Warszawa 1959. Sokorski Włodzimierz, Polacy pod Lenino, Warszawa
1971. Sroga Alojzy, Początek drogi. Lenino, Warszawa 1977. Szenwald Lucjan, Wiersze żołnierskie, Warszawa 1953. Tytus żołnierzem [w:] Henryk Jan Chmielewski, Tytus, Romek i A Tomek. Złota księga przygód, t. 5, Warszawa 2004. Załuski Zbigniew, Finał 1945 (materiały do bilansu), Warszawa 1963. Załuski Zbigniew, Przepustka do historii, Warszawa 1963. Załuski Zbigniew, Przepustka do historii. Szkice o żołnierskich drogach czasu II wojny świa towej, Warszawa 1966. Załuski Zbigniew, Siedem polskich grzechów głównych, Warszawa 1962. Załuski Zbigniew, Siedem polskich grzechów głównych. Nieśmieszne igraszki, Warszawa 1973. 771
Programy szkolenia żołnierzy Program przedmiotów społeczno-politycznych dla wyższych szkół oficerskich na lata 19701975, Warszawa 1970. Wytyczne i program szkolenia politycznego generałów, oficerów, podoficerów i szeregowych na rok szkoleniowy 1958/1959, Warszawa 1958. Wytyczne i program szkolenia politycznego generałów, oficerów, podoficerów i szeregowców Wojska Polskiego oraz tematyka referatów lektorskich na rok szkoleniowy 1959/1960, Warszawa 1959. Wytyczne i program szkolenia politycznego generałów, oficerów, podoficerów i szeregowców Wojska Polskiego na rok szkoleniowy 1960/1961, Warszawa 1960. Wytyczne i program szkolenia partyjnego i politycznego generałów, oficerów, podoficerów i szeregowców Wojska Polskiego na rok szkoleniowy 1961-1962, Warszawa 1961. Wytyczne i program szkolenia partyjnego i politycznego generałów, oficerów, podoficerów i szeregowców Sił Zbrojnych PRL na rok 1963/1964, Warszawa 1963. Wytyczne i program szkolenia politycznego i partyjnego generałów, oficerów, podoficerów i szeregowców Sił Zbrojnych PRL na lata 1964-1966, Warszawa 1964. Wytyczne i programy do szkolenia politycznego i partyjnego w Siłach Zbrojnych PRL na łata 1966-1968, Warszawa 1966. Wytyczne i programy szkolenia politycznego i partyjnego w Siłach Zbrojnych PRL na łata 1968-1970, Warszawa 1968. Przewodniki i informatory Cieślukowski Zdzisław, Rożnowski Franciszek, Rymaszewski Jerzy, Kołobrzeg i okolice, Warszawa 1971. Dęblin i okolice, Lublin 1981. Garczyński Tadeusz, Połczyn Zdrój i okolice, Szczecin 1979. Kiewicz Adam, 2 Armia Wojska Polskiego ijej szlak, Wrocław 1978. Kołobrzeg,
Warszawa 1967. Kołobrzeg i okolice. Informator dla wycieczek młodzieżowych, Warszawa 1970. Kresek Zbigniew, Szlak im. gen. Karola Świerczewskiego w Bieszczadach, Warszawa-Kraków 1979. Krok Stanisław, Plewik Ludwik, Święcicki Zbigniew, Przyczółek warecko-magnuszewski. Trasy turystyczne, Warszawa 1978. Łęcki Włodzimierz, Maluśkiewicz Piotr, Wałkowski Jacek, Wał Pomorski. Przewodnik, Po znań 1980. Łęcki Włodzimierz, Maluśkiewicz Piotr, Wałkowski Jacek, Wałcz, Złotów i okolice. Przewod nik, Poznań 1973. Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu, Kołobrzeg 1980. Pohl Krzysztof, Cedynia-Siekierki, Szczecin 1978. Poprawski Jan, Kołobrzeg i okolice, Koszalin 1978. Porbadnik Stefania, Izby Pamięci Narodowej na Wale Pomorskim, Poznań 1981. Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa. Lata wojny 1939-1945, oprać. Czesław Czubryt-Borkowski, Jerzy Michasiewicz, Warszawa 1980. Siekierki, Warszawa 1970. 772
Szlak bojowy Drugiej Armii Wojska Polskiego na terenie województwa gorzowskiego, Gorzów 1978. Wal Pomorski. Na turystycznym szlaku walk 1 Armii Wojska Polskiego, Kraków 1967. Warszawa: plan miasta, Warszawa 1980 1981. Zielak Juliusz, Przyczółek warecko-magnuszewski. Działania 1 Armii Wojska Polskiego oraz ich upamiętnienie, Warszawa 1979. Żołnierzom II Armii WP, Warszawa 1970. Publikacje propagandowe i historyczne z epoki Czerwiński Zdzisław, Lenino. Październik 1943, Warszawa 1970. Gierczak Andrzej, Berlin, Warszawa 1970. Grabowski Lech, Μ. Bylina, wstęp Zbigniew Załuski, Warszawa 1977. Gronczewski Edward, Ludzie czynu. Krótkie życiorysy działaczy i bohaterów PPR, GL i AL, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1964, nr 3. Jurga Tadeusz, Z ziemi radzieckiej do Polski, Warszawa 1975. Kaczmarek Kazimierz, Na łużyckim szlaku, Warszawa 1973. Kaczmarek Kazimierz, Polacy w bitwie pod Budziszynem, Warszawa 1970. Kaczmarek Kazimierz, W bojach przez Łużyce, Warszawa 1965. Komornicki Stanisław, Oddziały Wojska Polskiego w wałkach o Berlin w 1945 r, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1963, nr 3. Konieczny Kazimierz, Założenia koncepcyjne ekspozycji stałej Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, „Muzealnictwo Wojskowe” 1964, t. 2. Konieczny Kazimierz, Wiewióra Henryk, Karol Świerczewski Walter. Zbiory Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, Warszawa 1971. Krzemień Leszek, O ojczyźnie i patriotyzmie, Warszawa 1951. Literatura w służbie ojczyzny: materiały z sesji zorganizowanej przez Związek Literatów Pol skich i Główny Zarząd Polityczny WP z okazji XXV-lecia odrodzonego Wojska Polskiego, poświęconej
tematyce patriotyczno-obywatelskiej w naszej literaturze, Warszawa 1969. Ludzie czynu. Krótkie życiorysy bohaterów Wojny Wyzwoleńczej Narodu Polskiego, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1965, nr 1-2. Margules Józef, Ludzie czynu. Krótkie życiorysy bohaterskich żołnierzy ludowego Wojska Polskiego, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1963, nr 3^1. Michał Bylina. Sale wystawowe DWP, Stołeczny Klub Garnizonowy, Warszawa 1974. Olczyk Eugeniusz, Druga wojna światowa w świadomości współczesnych Polaków, Warszawa 1978. Podgórski Czesław, Lenino, Warszawa 1973. Popławski Stanisław, Towarzysze frontowych dróg, Warszawa 1964. Šatora Kazimierz, Sale tradycji ważnym czynnikiem patriotycznego wychowania żołnierzy, Warszawa 1967. Serkuczewski Jerzy, Strzelecki Wacław, Rola i miejsce najnowszych tradycji narodu w dzia łalności wychowawczej, Warszawa 1966. Sobczak Kazimierz, Lenino-Warszawa-Berlin. Wojenne dzieje I Dywizji im. Tadeusza Koś ciuszki, Warszawa 1978. 773
Szulczyński Stanisław, Bitwa pod Lenino. Studium wojskowo-historyczne, Warszawa 1958. Rawski Tadeusz, Stąpor Zdzisław, Zamojski Jan, Wojna wyzwoleńcza narodu polskiego w latach 1939-1945: węzłowe problemy, Warszawa 1963. Wojsko Polskie w sztuce 1945-1970, Warszawa 1971. Z dziejów oręża polskiego, Warszawa 1959. Opracowania Anduła Kamil, U źródeł mitu. Historiografia PRL wobec strategiczno-operacyjnego tła bitwy pod Lenino [w:] Studia z historii najnowszej Polski, t. 2, red. Rafał Łatka, Michał Przeperski, Warszawa 2020. Assmann Jan, Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywiliza cjach starożytnych, Warszawa 2008. Assmann Jan, Pamięć zbiorowa i tożsamość kulturowa, „Borussia” 2003, nr 29. Assorodobraj Nina, „ Żywa historia ”. Świadomość historyczna: symptomy i propozycje ba dawcze, „Studia Socjologiczne” 1963, nr 2. Babula Julian, Wojsko Polskie 1945—1989. Próba analizy operacyjnej, Warszawa 1998. Baczko Bronisław, Polska czasów „Solidarności , czyli eksplozja pamięci [w:] Bronisław Baczko, Wyobrażenie społeczne. Szkice o nadziei i pamięci zbiorowej, Warszawa 1994. Barańczak Stanisław, Książki najgorsze i parę innych ekscesów krytycznoliterackich 1975-1980 i 1993, Kraków 2009. Bączyk Norbert, Lata tłuste, łata chude [w:] Połska broń. Dzieje oręża i przemysłu zbrojenio wego. Pomocnik Historyczny „Polityki”, Warszawa 2016. Bernacki Bogdan, Stawka większa niż życie. Serial wszech czasów, Warszawa 2003. Bigoszewska Wanda, Wiewióra Henryk, Sztandary ludowego Wojska Polskiego 1943-1974, Warszawa 1974. Bittner Karolina, Piosenka w służbie propagandy:
Festiwal Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu 1968-1989, Poznań 2015. Blum Ignacy, Sprawa 31 pułku piechoty. Tło, przebieg i charakter masowej dezercji żołnierzy 31 pp w 1944 r, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1965, nr 3. Braudel Fernand, Historia i nauki społeczne: długie trwanie [w:J Fernand Braudel, Historia i trwanie, Warszawa 1999. Burleigh Michael, Święta racja. „ Świeckie religie XX wieku, Warszawa 2011. Ceglarek Michał, Generalny Dziekanat Wojska Polskiego (1945-1989). Aspekt historyczno-prawny, „Studia Sandomierskie” 2011, nr 2. Cenckiewicz Sławomir, A tomowy szpieg. Ryszard Kukliński i wojna wywiadów, Poznań 2014. Chojnowski Andrzej, Kto odsunął od władzy Władysława Gomułkę? Przyczynek do genezy Grudnia ’70, „Dzieje Najnowsze” 2014, nr 1. Chojnowski Andrzej, „Pośmiertna maska stalinizmu”. „Żołnierz zwycięstwa” Wandy Jaku bowskiejjako świadectwo epoki, „Dzieje Najnowsze” 2006, nr 1. Chrząstek Tomasz, Na kulturalnym froncie. Analiza zawartości tygodnika „Nowa Kultura” 1950-1963, Warszawa 2016. 774
Ciechanowski Grzegorz, Żołnierze polscy w misjach i operacjach pokojowych poza granicami kraju w latach 1953-1989, Toruń 2007. Ciepłowski Stanisław, Napisy pamiątkowe w Warszawie XVII-XX w., Warszawa 1987. Cięciara Jarosław, Radziwiłłowicz Dariusz, Slipiec Jeremiasz, Wysocki Wiesław Jan, Żak Andrzej Czesław, Patronijednostek Wojska Polskiego, Warszawa 1998. Ciszewski Piotr, Dąbrowszczacy. Na kwiecie szanowani, w Polsce poniżani, Warszawa 2018. Ciślak Jarosław, Polska Marynarka Wojenna 1995. Okręty, samoloty i śmigłowce, uzbrojenie, organizacja, Warszawa 1995. Cmentarz Komunalny Powązki dawny Wojskowy w Warszawie, red. Juliusz Jerzy Malczewski, Warszawa 1989. Codogni Paulina, Kok 1956, Warszawa 2006. Czarnecka Dominika, „ Pomniki wdzięczności ” Armii Czerwonej w Polsce Ludowej i w HI Rzeczypospolitej, Warszawa 2015. Dmitrów Edmund, Spuścizna 11 wojny światowej i okupacji niemieckiej w „polityce wobec przeszłości” PRL. Zarys problematyki, „Rocznik Polsko-Niemiecki” 1999, t. 8. Drzewiecki Andrzej, Kardas Mariusz, Wojciechowski Zbigniew, Marynarka Wojenna PRL w życiu społeczno-politycznym i gospodarczym Pomorza w latach 1945—1989, Gdynia 2018. Dudek Antoni, Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988-1990, Kraków 2014. Dudek Antoni, Gryz Ryszard, Komuniści i Kościół w Polsce (1945-1989), Kraków 2006. Eisler Jerzy, Grudzień 1970. Geneza, przebieg, konsekwencje, Warszawa 2012. Eisler Jerzy, Miejsce Ludowego Wojska Polskiego w systemie politycznym PRL [w:] Jerzy Eisler, Co nam zostało z tamtych lat. Dziedzictwo PRL, Warszawa 2016. Eisler Jerzy,
„Polskie miesiące”, czyli Kryzys(y) w PRL, Warszawa 2008. Eisler Jerzy, Polski rok 1968, Warszawa 2006. Foucault Michel, Trzeba bronić społeczeństwa, Warszawa 1998. Franz Maciej, W pogoni za „Żółtym Tygrysem ” [w:] Studia z dziejów polskiej historiografii wojskowej, t. 12, red. Benon Miśkiewicz, Zbigniew Pilarczyk, Poznań 2011. Friszke Andrzej, Kultura czy ideologia? Polityka kulturalna kierownictwa PZPR w latach 1957-1963 [w:] Władza a społeczeństwo w PRL. Studia historyczne, red. Andrzej Friszke, Warszawa 2003. Friszke Andrzej, Polska. Losy państwa i narodu 1939-1989, Warszawa 2003. Friszke Andrzej, „ Tygodnik Solidarność 1981 [w:] Andrzej Friszke, Przystosowanie i opór. Studia z dziejów PRL, Warszawa 2007. Friszke Andrzej, Związek Harcerstwa Polskiego 1956-1963. Społeczna organizacja wycho wawcza w systemie politycznym PRL, Warszawa 2016. Gałaszewska-Chilczuk Dorota, Bojownicy czy kombatanci? ZBoWiD w latach 1949—1989 [w:] Nie tylko partia? Organizacje społeczne w Polsce Ludowej 1944-1989. Geneza, funkcjonowanie, znaczenie, red. Tadeusz Ruzikowski, Warszawa 2017. Gałęziowska Małgorzata, Swiętowanie wybranych rocznic bitwy pod Grunwaldem formą komunikacji rytualnej państwa i narodu, „Kultura i Społeczeństwo” 2012, nr 4. Garton Ash Timothy, Jesień wasza, wiosna nasza, Warszawa 2009. Gasztold Przemysław, Towarzysze z betonu. Dogmatyzm w PZPR 1980-1990, Warszawa 2019. 775
Głębocki Wiesław, Warszawskie pomniki, Warszawa 1990. Głowiński Michał, Marcowe gadanie. Komentarze do słów 1966-1971, Warszawa 1991. Goffman Erving, Charakterystyka instytucji totalnych [w:] Elementy teorii socjologicznych. Materiały do dziejów współczesnej socjologii zachodniej, oprać. Włodzimierz Derczyński, Aleksandra Jasińska-Kania, Jerzy Szacki, Warszawa 1975. Goffman Erving, Człowiek w leatrze życia codziennego, Warszawa 2008. Goffman Erving, Instytucje totalne. O pacjentach szpitali psychiatrycznych i mieszkańcach innych instytucji totalnych, Sopot 2011. Grot Leszek, Konecki Tadeusz, Nalepa Edward, Pokojowe dzieje Wojska Polskiego, Warszawa 1988. Gruszczyk Marcela, Idea w służbie propagandy. Komitet Słowiański w Polsce 1945—1953 na tle ruchu nowosłowiańskiego, Katowice 2019. Grzesiuk-Olszewska Irena, Polska rzeźba pomnikowa 1945-1995, Warszawa 1995. Halbwachs Maurice, Społeczne ramy pamięci, wstęp i tłum. Marcin Król, Warszawa 2008. Hen Józef [w:] Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik bibliograficzny, red. Jadwiga Czachowska, Alicja Szałagan, Warszawa 1994. Hendrykowski Marek, Polska szkołafilmowajako formacja artystyczna, „Kwartalnik Filmo wy” 1997, nr 17. Historyczny rodowódpolskiego ceremoniału wojskowego, red. Leonard Ratajczyk, Warszawa 1981. Hobsbawm Eric, Masowa produkcja tradycji: Europa, lata 1870-1914 [w:] Tradycja wyna leziona, red. Eric Hobsbawm, Terence Ranger, Kraków 2008. Hübner-Wojciechowska Joanna, Grób Nieznanego Żołnierza, Warszawa 1991. Jaczyński Stanisław, Bitwa pod Lenino (12-13 X1943 r.). Mity i rzeczywistość [w.՜] Wojsko
polskie nafroncie wschodnim. Wybrane problemy, red. Stefan Zwoliński, Warszawa 2003. Jaczyński Stanisław, Zygmunt Berling. Między sławą a potępieniem, Warszawa 1993. Jakuboszczak Piotr Jerzy, Kształcenie kandydatów na oficerów Wojska Polskiego w Oficerskiej Szkole Wojsk Inżynieryjnych (1946-1967), Wrocław 2012. Janion Maria, Żmigrodzka Maria, Romantyzm a historia, Warszawa 1978. Jarosz Dariusz, Polityka socjalna Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wobec kombatantów w latach 1971-1989, „Przegląd Histoiyczno-Wojskowy” 2015, nr 4. Jarosz Dariusz, Polacy a stalinizm, Warszawa 2000. Jarosz Dariusz, Miernik Grzegorz, Pobór, wcielenie, „pruska dyscyplina ”, dezercje. Wstęp do badań nad historią społeczną służby wojskowej w stalinowskiej Polsce (1950—1955), „Polska 1944/45-1989. Studia i materiały” 2018, nr 18. Jasina Łukasz, „ Wyzwolenie ” (1968-1975) Jurija Ozierowajako prezentacja oficjalnej wersji historii II wojny światowej w kinematografii radzieckiej, Lublin 2007. Jasiński Łukasz, Sprawiedliwość i polityka. Działalność Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich/Hitlerowskich w Polsce 1945-1989, Warszawa-Gdańsk 2018. Jedynak Marek, Niezależni kombatanci w PRL. Środowisko Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej „ Ponury ” ֊ „ Nurt ” (1957-1989), Kielce-Kraków 2014. Jędrysiak Jacek, Warunki sanitarno-higieniczne służby w Siłach Zbrojnych PRL w latach siedemdziesiątych XX wieku [w:] Z Jeleniej Góry do Wrocławia i z powrotem. Wokół 776
historii społecznej i gospodarczej. Tom studiów dedykowany Profesor Elżbiecie Kościk, red. Tomasz Głowiński, Wrocław 2018. Kajetanowicz Jerzy, Etapy rozwoju WP w okresie powojennym [w:] Wojsko w Polsce „Ludo wej , red. Robert Klementowski, Joanna Nowosielska-Sobel, Paweł Piotrowski, Grzegorz Strauchold, Wrocław 2014. Kajetanowicz Jerzy, Polskie wojska lądowe 1945-1960. Skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie, Wrocław 2002. Kajetanowicz Jerzy, Wojska lądowe obrony terytorialnej kraju w systemie bezpieczeństwa wewnętrznego Polski w latach 1959-1989, „Zeszyty Naukowe AON” 2008, nr 4. Kajetanowicz Jerzy, Wojsko Polskie w systemie bezpieczeństwa państwa 1945-2010, Często chowa 2013. Kałużny Ryszard, Wyższe szkoły oficerskie wojsk lądowych w Polsce w latach 1967-1997, Zielona Góra 2005. Kamiński Łukasz, Polskie Państwo Podziemne - długie trwanie w PRL (1956-1989), „Pamięć i Sprawiedliwość” 2002, nr 2. Kapuściak Janusz, Podgórski Wojciech J„ Tradycje żołnierskie literatury polskiej, WrocławKraków 1978. Karpiński Jakub, Leniniści narodowcami (O uzasadnianiu decyzji organizacyjnej na przykładzie stanu wojennego) [w:] Jakub Karpiński, Polska po przejściach, Lublin 2003. Kersten Krystyna, Narodziny systemu władzy. Polska 1943-1948, Poznań 1990. Kiarszys Grzegorz, Atomowi żołnierze wolności. Archeologia magazynów broni jądrowej w Polsce, Szczecin 2019. Kobylarz Renata, Walka o pamięć. Polityczne aspekty obchodów rocznicy powstania w getcie warszawskim 1944-1989, Warszawa 2009. Kochanowski Jerzy, „ ...to imię opiewać będą... ”. Legendagen. Karola Świerczewskiego [w:] Jerzy
Kochanowski, O jaką wojnę walczyliśmy?, Gdańsk-Zakrzewo 2013, s. 211-221. Kochanowski Jerzy, Wrzesień (niejpamiętany. Początek wojny w polskiej pamięci zbiorowej i polityce historycznej [w:] Niepiękny wiek XX, red. Błażej Brzostek, Jerzy Eisler, Dariusz Jarosz, Krzysztof Kosiński, Tadeusz Wolsza, Warszawa 2010. Kochanowski Jerzy, Rewolucja międzypaździernikowa. Polska 1956-1957, Kraków 2017. Kołodziejczyk Adam, Problemy świadomości historycznej w wojsku (1991-2002) [w:] Socjo logiczny portret wojska, Warszawa 2003. Komorowski Krzysztof, Problemy badawcze Sił Zbrojnych RP-PRL [w:] Wojsko w Polsce „Ludowej”, red. Robert Klementowski, Joanna Nowosielska-Sobel, Paweł Piotrowski, Grzegorz Strauchold, Wrocław 2014. Korkuć Maciej, „ Wpoić w żołnierzy nienawiść . Z problematyki wykorzystania jednostek „ ludowego wojska do walki z podziemiem niepodległościowym [w:] Wojsko w Polsce „Ludowej , red. Robert Klementowski, Joanna Nowosielska-Sobel, Paweł Piotrowski, Grzegorz Strauchold, Wrocław 2014. Kospath-Pawłowski Edward, Chwała i zdrada. Wojsko Polskie na Wschodzie 1943-1945, Warszawa 2010. Kostro Robert, Polityka, historia, propaganda [w:] Polityka czy propaganda. PRL wobec historii, red. Paweł Skibiński, Tomasz Wiścicki, Warszawa 2009. 777
Kosiński Krzysztof, Oficjalne i prywatne życie młodzieży w czasach PRL, Warszawa 2006. Kowaiski Lech, Generał ze skazą. Biografia wojskowa gen. armii Wojciecha Jaruzelskiego, Warszawa 2001. Kowalski Lech, Komitet Obrony Kraju (MON, PZPR, MSW), Warszawa 2011. Kozerawski Dariusz, Kontyngenty Wojska Polskiego w międzynarodowych operacjach po kojowych w latach 1973-1999. Konflikty - interwencje ֊ bezpieczeństwo, Toruń 2012. Kozerawski Dariusz, Wyższe szkolnictwo wojskowe w Polsce w latach 1947-1967, Warszawa 2005. Kozieł Andrzej, Za chwilę dalszy ciągprogramu... Telewizja Polska czterech dekad 1952-1989, Warszawa 2003. Kozłowski Tomasz, Anatomia rewolucji. Narodziny ruchu społecznego „Solidarność” w 1980 r, Warszawa 2017. Krasucki Eryk, Film jako obowiązek polityczny. Prace nad obrazem „Żołnierz zwycięstwa” Wandy Jakubowskiej w świetle dokumentówpartyjnych z lat 1949-1953 [w:] Socrealizm. Fabuły - komunikaty - ikony, red. Krzysztof Stępnik, Magdalena Piechota, Lublin 2006. Krasucki Eryk, Przepis na nowego bohatera narodowego, „Biuletyn Instytutu Pamięci Na rodowej” 2006, nr 7. Królikowski Janusz, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990, Toruń 2010. Księga chwały piechoty, red. Bronisław Prugar-Ketling, Warszawa 1937-1939. Kula Marcin, Człowiek wojuje, Warszawa 1994. Kula Marcin, Długie trwanie [w:] Marcin Kula, Zegarek historyka, Warszawa 2001. Kula Marcin, Narodowe i rewolucyjne, Londyn-Warszawa 1991. Kula Marcin, Religiopodobny komunizm, Kraków 2003. Kula Marcin, Why Military History in Officer Training? [w:] Why Military History?, red. Klaus-Richard Böhme,
Gunnar Åselius, Stockholm 2000. Kula Marcin, Wybór tradycji, Warszawa 2003. Kusiak Franciszek, General Karol Świerczewski Walter - życie i po życiu 1897-1947-2017, Wroclaw 2017. Kwapis Robert, Praska Wiosna, Toruń 2003. Kwiatkowski Piotr T., Wprowadzenie. Doświadczenie II wojny światowej w badaniach so cjologicznych [w:] Piotr T. Kwiatkowski, Lech Μ. Nijakowski, Barbara Szacka, Andrzej Szpociński, Między codziennością a wielką historią. Druga wojna światowa w pamięci zbiorowej społeczeństwa polskiego, Warszawa 2010. Lechowski Andrzej, Placówki kulturalne Wojska Polskiego w Warszawie 1945-1949, ΝΙάχszawa 2007. Leoński Jacek, Drogi życiowe i świadomość społeczna robotników polskich, Warszawa-Poznań 1987. Lesiakowski Krzysztof, Mieczysław Moczar „ Mietek ”. Biografia polityczna, Warszawa 1998. Lesiakowski Krzysztof, „ Partyzanci ” wobec dziejów Polski w czasie II wojny światowej [w:j Pamięć i polityka historyczna. Doświadczenia Polski i jej sąsiadów, red. Sławomir Μ. Nowinowski, Jan Pomorski, Rafał Stobiecki, Łódź 2008. Leszkowicz Tomasz, Główny Zarząd Polityczny WP jako centrum wojskowej propagandy i indoktrynacji 1956-1980 [w:] Wyzwoleni, ale nie wolni (1945—1989), red. Aneta Po- 778
pławska, Barbara Świtalska-Starzeńska, Marcin Wasilewski, Radek Rafał Wasilewski, է. 1, Warszawa 2015. Leszkowicz Tomasz, Historyczna tabula rasa? Zabiegi aparatu propagandowego PRL w latach 60. XX w. na rzecz zaszczepienia młodzieży „ nowej pamięci ” [w:] Tb idzie młodość. Mło dzież w ideologii i praktyce komunizmu, red. Dariusz Magier, Lublin-Radzyń Podlaski 2016. Leszkowicz Tomasz, Obchody rocznicy wybuchu II wojny światowej jako element polityki pamięci historycznej PZPR w latach 1982-1983 [w:] Letnia Szkoła Historii Najnowszej 2011. Referaty, red. Przemysław Gasztold-Seń, Łukasz Kamiński, Warszawa 2012. Leszkowicz Tomasz, Obchody Święta Zwycięstwa w 1970 r. Przebieg, cele, konteksty, „Nie podległość i Pamięć” 2011, nr 1. Leszkowicz Tomasz, Odzyskanie niepodłegłości widziane... z 1968 r, „Dialog. Magazyn polsko-niemiecki” 2018, nr 1. Leszkowicz Tomasz, Ostatnia ofensywa nafroncie historycznym? Polityka pamięci historycz nej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w latach 1981-1986, „Dzieje Najnowsze” 2014, nr 2. Leszkowicz Tomasz, Patroni jednostek i instytucji wojskowych - w poszukiwaniu kanonu historycznego współczesnego Wojska Polskiego, „Bezpieczeństwo Obronność Socjologia” 2020, nr 13/14. Leszkowicz Tomasz, Po co ludowemu wojsku historia? Wojskowa polityka pamięci historycznej lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XXw. [w:] Misja wojska. Strategia i bezpieczeństwo państwa. Szkice o siłach zbrojnych, red. Tadeusz Panecki, Józef Smoliński, Warszawa 2019. Leszkowicz Tomasz, Polska Zjednoczona Partia Robotnicza w wojsku (1956-1980). Za rys problematyki [w:]
Więcej niż partia. PZPR a polityka, gospodarka i społeczeństwo 1948-1990, red. Adam Dziuba, Bogusław Tracz. Leszkowicz Tomasz, Wojskowa polityka pamięci historycznej w latach sześćdziesiątych. Cele i konteksty [w:] Zimowa Szkoła Historii Najnowszej 2015, red. Michał Przeperski, Łukasz Kamiński, Warszawa 2016. Leszkowicz Tomasz, „ Wychowanie na tradycjach ”jako element pracy politycznej w Ludowym Wojsku Polskim w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, „Polska 1944/45-1989. Studia i materiały” 2015, t. 13. Leszkowicz Tomasz, „ Wychowanie na tradycjach” na szczeblu jednostek wojskowych LWP (1956-1980). Środki i metody oraz ich skuteczność w oddziaływaniu na pamięć zbiorową żołnierzy, „Polska 1944/45-1989. Studia i materiały” 2016, t. 14. Ligarski Sebastian, Propaganda obozu władzy w okresie stanu wojennego [w:] Wokół „ mniej szego zła ”. Stan wojenny w Polsce. Materiały pokonferencyjne, red. Paweł Piotrowski, Wrocław 2010. Lisiecka Alicja, Pokolenie „pryszczatych , „Pamiętnik Literacki” 1964, nr 4. Lisowski Witold, Panteon pamięci narodowej. Historia Grobu Nieznanego Żołnierza, War szawa 2006. Loba Szymon, Ludowe Wojsko Polskie w polskim filmie fabularnym, Toruń 2015. Lubelski Tadeusz, Historia kina polskiego 1895-2014, Kraków 2015. Łazarz Marek, Czterej pancerni i pies. Przewodnik po serialu i okolicach, Wrocław 2006. Łuczak Maciej, Miś, czyli rzecz o Stanisławie Barei, Warszawa 2002. 779
Łuczewski Michał, Odwieczny naród. Polak i katolik w Żmiącej, Toruń 2012. Machcewicz Paweł, „ 30-lecie zwycięstwa nadfaszyzmem ”. O polityce historycznej PRL i bloku radzieckiego [w:] Niepiękny wiek XX, red. Błażej Brzostek, Jerzy Eisler, Dariusz Jarosz, Krzysztof Kosiński, Tadeusz Wolsza, Warszawa 2010. Machcewicz Paweł, Polski rok 1956, Warszawa 1993. Madej Kazimierz, Polskie symbole wojskowe 1943-1978, Warszawa 1980. Main Izabella, Trudne świętowanie. Konflikty wokół obchodów świąt państwowych i kościelnych w Lublinie (1944-1989), Warszawa 2004. Malczewska-Pawelec Dorota, Pawelec Tomasz, Rewolucja w pamięci historycznej. Porów nawcze studia nad praktykami manipulacji zbiorową pamięcią Polaków w czasach stali nowskich, Kraków 2011. Mała encyklopedia wojskowa, t. 3, przewodn. kom. red. Józef Urbanowicz, Warszawa 1971. Marcinkiewicz-Kaczmarczyk Anna, Sytuacja żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie po powrocie do kraju (1945-1948) [w:] „ Politycznie obcy! ”. Żołnierze Wojska Polskiego w zainteresowaniu komunistycznego aparatu represji i propagandy w latach 1944-1956, red. Bogusław Polak, Paweł Skubisz, Szczecin 2016. Mastny Vojtech, Stalin i zimna wojna. Sowieckie poczucie zagrożenia, Warszawa 2006. Materski Wojciech, Od cara do „cara”. Studium rosyjskiej polityki historycznej, Warszawa 2017. Mazurek Wojciech, Desant na Danię. Mit czy realny plan inwazji? Polskie możliwości wyko nania powietrzno-morskiej operacji desantowej w Cieśninach Bałtyckich (1955-1991) [w:] Mity i legendy w polskiej historii wojskowości, t. 2, red. Wiesław Caban, Józef Smoliński, Kielce
2014. Meller Marcin, Rola myślenia o historii w ruchu Solidarność w latach 1980—1981 [w:] Soli darność w ruchu 1980-1981, red. Marcin Kula, Warszawa 2000. Merridale Catherine, Wojna Iwana. Armia Czerwona 1939-1945, Poznań 2007. Michta Andrew, Red Eagle. The Army in Polish Politics 1944-1988, Stanford 1990. Miedziński Paweł, Parada naszej siły, „In Gremio” 2005, որ 11. Migdalski Paweł,... w tej strażnicy Rzeczypospolitej. Rejon Pamięci Narodowej Cedynia-Gozdowice-Siekierki, Szczecin-Poznań 2007. Mikuła Wojciech Stanisław, Katedra Historii Wojen i Historii Wojskowości Wojskowej Aka demii Politycznej w latach 1957-1990: przyczynek do dziejów szkolnictwa wojskowego w PRL, Warszawa 2015. Młynarczyk-Tomczyk Anita, Ideowo-wychowawczy przekaz Grunwaldu na kanwiejubileuszu jego 550. rocznicy (1960 rok) [w:] Mity i legendy w polskiej historii wojskowości, t. 2, red. Wiesław Caban, Józef Smoliński, Kielce 2014. Nalepa Edward Jan, Oddani partii Lenina i Stalina. Czerwonoarmiści w Wojsku Polskim 1943-1968, Piotrków Trybunalski 2014. Nalepa Edward Jan, Oficerowie Armii Radzieckiej w Wojsku Polskim 1943-1968, Warszawa 1995. Napiórkowski Marcin, Powstanie umarłych. Historia pamięci 1944-2014, Warszawa 2016. Nie tylko „Po Prostu . Prasa w dobie odwilży (1955-1958), red. Michał Przeperski, Paweł Sasanka, Warszawa 2019. 780
Nijakowski Lech, Polska polityka pamięci. Esej socjologiczny, Warszawa 2008. Nowak Romuald, Panorama Racławicka, Wrocław 2008. Noszczak Bartłomiej, „ Sacrum ” czy „profanum ” - spór o istotę obchodów Milenium polskiego (1949-1966), Warszawa 2002. Nowak Romuald, Panorama Racławicka, Wrocław 2008. Odziemkowski Janusz, Armia i społeczeństwo II Rzeczypospolitej, Warszawa 1996. Oficerskie szkoły piechoty w Polsce. Zarys dziejów, red. Teodor Wójcik, Wrocław 2001. Olaszek Jan, „Nieliczni ekstremiści”. Podziemna Solidarność w propagandzie stanu wojen nego, Gdańsk 2010. Osęka Piotr, Marzec ’68, Kraków 2008. Osęka Piotr, „ Okrętjest niezatapialny ”. Propaganda komunistyczna w ostatnim roku władzy [w:] Władza a społeczeństwo w PRL. Studia historyczne, red. Andrzej Friszke, Warszawa 2003. Osęka Piotr, Rytuały stalinizmu. Ojicjalne święta i uroczystości rocznicowe w Polsce 19441956, Warszawa 2007. Osiński Zbigniew, Nauczanie historii w szkołach podstawowych w Polsce w latach 1944-1989. Uwarunkowania organizacyjne oraz ideologiczno-polityczne, Lublin 2010. Paczkowski Andrzej, Droga do „mniejszego zła”. Strategia i taktyka obozu władzy lipiec 1980 - styczeń 1982, Kraków 2002. Paczkowski Andrzej, Przeszłośćjako obszar starcia o legitymizację - manewry obronne PZPR w okresiefinalnego kryzysu systemu [w:] Meandry legitymizacji. Studia i analizy, red. Irena Pańków, Warszawa 2011. Paczkowski Andrzej, Wojna polsko-jaruzelska. Stan wojenny w Polsce 13 XII1981 - 22 VII 1983, Warszawa 2006. Pajórek Leszek, Polska a „Praska Wiosna ”. Udział Wojska Polskiego w interwencji zbrojnej w Czechosłowacji
w 1968 r, Warszawa 1998. Pałka Jarosław, Generał Zygmunt Duszyński ֊ dowódca polskiegofrontu nadmorskiego. Zarys biografii, „Polska 1944/45-1989. Studia i materiały” 2017, nr 15. Pałka Jarosław, Ludowe Wojsko Polskie w walce ze zbrojnym polskim podziemiem niepodleg łościowym (lata 1946 i 1947), „Pamięć i Sprawiedliwość” 2013, nr 1. Pałka Jarosław, Poksiński Jerzy, Michał Żymierski 1890-1989, Warszawa 2015. Parchimowicz Janusz, Katalog monet polskich obiegowych i kolekcjonerskich od 1916, Szcze cin 2008. Patelski Mariusz, Karol Świerczewski „ Walter” — komunista i generał, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Opolskiego. Historia” 1996, nr 32. Peršak Krzysztof, Odrodzenie harcerstwa w 1956 r, Warszawa 1996. Pichoja Rudolf G., Historia władzy w Związku Radzieckim 1945-1991, Warszawa 2011. Piekarski Stanisław, W cieniu muz, Warszawa 1999. Piotrowski Paweł, Koncepcje „ Frontu Polskiego ” w okresie powojennym, „Zeszyty Naukowe WSO im. Tadeusza Kościuszki. Poglądy i doświadczenia” 2000, nr 3. Piotrowski Paweł, Propaganda wojskowa w latach 1980-1981 i w stanie wojennym, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2001, nr 11. Piotrowski Paweł, Śląski Okręg Wojskowy. Przekształcenia organizacyjne 1945-1956, War szawa 2003. 781
Piotrowski Paweł, Udział Polski w Układzie Warszawskim. Faza organizacji jego struktur 1955-1957 [w:] Wojsko w Polsce „Ludowej”, red. Robert Klementowski, Joanna Nowosielska-Sobel, Paweł Piotrowski, Grzegorz Strauchold, Wrocław 2014. Piotrowski Paweł, Udział Wojska Polskiego w realizacji stanu wojennego [w:] Wokół „ mniej szego zła . Stan wojenny w Polsce. Materiały pokonferencyjne, red. Paweł Piotrowski, Wrocław 2010. Plakat wojskowy w Zbiorach Specjalnych Centralnej Biblioteki Wojskowej, Warszawa 2015. Poksiński Jerzy, Kierownictwo PPR i PZPR wobec wojska w latach 1944-1956 [w:] Kie rownictwo PPR i PZPR wobec wojska 1944-1956, oprać. Jerzy Poksiński, Aleksander Kochański, Krzysztof Peršak, Warszawa 2003. Poksiński Jerzy, My sędziowie nie od Boga - Z dziejów sądownictwa wojskowego PRL. Ma teriały i dokumenty, Warszawa 1996. Poksiński Jerzy, Siły Zbrojne wobec ugrupowań niepodległościowych w Polsce w latach 1944—1948 [w:] Wojna domowa czy nowa okupacja? Polska po roku 1944, red. Andrzej Ajnenkiel, Wrocław-Warszawa-Kraków 1998. Poksiński Jerzy, „ TUN” Tatar-Utnik-Nowicki, Warszawa 1992. Poksiński Jerzy, Victis Honos ֊ Spisek w wojsku, Warszawa 1994. Polak Wojciech, Stan wojenny-pierwsze dni, Gdańsk 2006. Polniak Łukasz, Patriotyzm wojskowy w PRL w latach 1956-1970, Warszawa 2011. Potaczała Krzysztof, Bieszczady w PRL-u 2, Olszanica 2013. Przeperski Michał, Ostatnia próba modernizacji PRL. Rząd Mieczysława ’F Rakowskiego (1988-1989), „Pamięć i Sprawiedliwość” 2016, nr 27. Przeperski Michał, PRON - nowy pas transmisyjny. Przyczynek do nacjonalistycznej próby legitymizacji
ustroju w początku lat osiemdziesiątych, „Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny” 2010, nr 1. Przewoźnik Andrzej, Adamska Jolanta, Katyń. Zbrodnia, prawda, pamięć, Warszawa 2010. Puchała Franciszek, Sekrety Sztabu Generalnego pojałtańskiej Polski, Warszawa 2011. Rafalska Dominika, Między marzeniami a rzeczywistością. Tygodnik „ Po prostu ” wobec głów nych problemów społecznych i politycznych Polski w łatach 1955-1957, Warszawa 2008. Rako wska-Harmstone Teresa, Poland [w:] Warsaw Pact: The question ofcohesion. Phase IIVolume 2. Poland, German Democratic Republic and Romania, red. Teresa Rakowska-Harmstone, Christopher D. Jones, Ivan Sylvain, Ottawa 1984. Rawski Tomasz, Pułkownik Ludowego Wojska Polskiego, czyli o przemilczeniach w narracji biograficznej, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2014, t. 10, nr 1. Roberts Geoffrey, Generał Stalina. Życie Gieorgija Żukowa, tłum. Janusz Ochab, Kraków 2014. Robin Régine, Badanie pól semantycznych: doświadczenia Ośrodka Leksykologii Politycznej w Saint-Cloud [w:] Język i społeczeństwo, oprać. Michał Głowiński, Warszawa 1980. Rogowska Barbara, Funkcje obchodów 100. rocznicy Wiosny Ludów w Polsce 1948 r. [w:] Studia i szkice z dziejów najnowszych, politologii i socjologii, red. Romuald Gelles, Marian S. Wolański, Wrocław 1994. Rok 1968. Środek Peerelu, Warszawa 2008. Rokicki Konrad, Literaci. Relacje między literatami a władzami PRL w latach 1956-1970, Warszawa 2011. 782
Roliński Jerzy, Szkoła Oficerska KB W w Legnicy (1945-1966), „Szkice Legnickie” 1969, t. 5. Rozwój Ludowego Wojska Polskiego w latach 1956-1980, Dzieło 2, Rozdz. IX: Praca partyjno-polityczna w siłach zbrojnych PRL, red. Walerian Magoń, Warszawa 1986. Różycki Bartłomiej, Dąbrowszczacy i pamięć o hiszpańskiej wojnie domowej w Polsce Ludowej, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2013, nr 1. Rutkowski Tadeusz, Nauki historyczne w Polsce 1944-1980. Zagadnienia polityczne i orga nizacyjne, Warszawa 2007. Rybarczyk Małgorzata, Wojsko jako rodzaj instytucji totalnej i organizacji społecznej, „Myśl Wojskowa” 2004, nr 5. Sadowska Joanna, Sercem i myślą związani z Partią. Związek Młodzieży Socjalistycznej (1957—1976). Polityczne aspekty działalności, Warszawa 2010. Sasanka Paweł, Czerwiec 1976. Geneza - przebieg - konsekwencje, Warszawa 2006. Šatora Kazimierz, Opowieści wrześniowych sztandarów, Warszawa 1990. Sawicki Jacek Zygmunt, Bitwa o prawdę. Historia zmagań o pamięć Powstania Warszawskiego 1944-1989, Warszawa 2005. Sejan Andrzej, Spadkobiercy wybranych tradycji. Wojenna przeszłość Polski w szkoleniu politycznym żołnierzy służby zasadniczej Sił Zbrojnych PRL, Warszawa 2018. Sejan Andrzej, Wojenna przeszłość Polski - od Mieszka do Traugutta - w podręcznikach i ma teriałach do szkolenia politycznego żołnierzy służby zasadniczej wojsk lądowych Wojska Polskiego w latach 1947-1989, praca doktorska przygotowana pod kierunkiem prof. dr. hab. Jerzego Maronia, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 2014, mps. Słoniewska Maria Halina, Wystawy Muzeum Wojska Polskiego w latach 1920—1985, Warszawa 1988.
Smoliński Aleksander, Szefostwa w Wojsku Polskim w latach 1919—1939 oraz ich związek z polską i europejską tradycją wojskową, „Pro Memoria” 2008, nr 1 (18). Sobiech Jan, Polityka władz partyjnych i państwowych wobec Ludowego Wojska Polskiego w latach 1949-1956, Warszawa 2017. Sokołow Boris, Rokossowski, Poznań 2014. Soroka Marek, Polskie okręty wojenne 1945-1980, Gdańsk 1986. Spałek Robert, Komuniści przeciwko komunistom. Poszukiwanie wroga wewnętrznego w kie rownictwie partii komunistycznej w Polsce w latach 1948-1956, Warszawa 2014. Stańczyk Henryk, Zwoliński Stefan, Wojsko Berlinga i Żymierskiego 1943-1945, Warszawa 2015. Stein George H., The Waffen SS. Hitler ’s Elite Guard at War 1939—1945, Ithaca-London 1986. Stobiecki Rafał, Historycy wobec polityki historycznej [w:] Pamięć i polityka historyczna. Doświadczenia Polski ijej sąsiadów, red. Sławomir Μ. Nowinowski, Jan Pomorski, Rafał Stobiecki, Łódź 2008. Stola Dariusz, Reżim komunistyczny w Polscejako proces [w:] Jednostka i społeczeństwo wobec doświadczeń komunizmu. Przeszłość i teraźniejszość, red. Konrad Słowiński, Lublin 2012. Strauchold Grzegorz, Wrocław, okazjonalna stolica Polski. Wokół powojennych obchodów rocznic historycznych, Wrocław 2003. Strauchold Grzegorz, „ Zwycięzcy domagają się nie triumfu - lecz pamięci ”. Obraz ludowego Wojska Polskiego w „ Przepustce do historii ” Zbigniewa Załuskiego [w:] Wojsko w Polsce 783
„Ludowej , red. Robert Klementowski, Joanna Nowosielska-Sobel, Paweł Piotrowski, Grzegorz Strauchold, Wrocław 2014. Strzałkowski Waldemar, Grób Nieznanego Żołnierza, Warszawa 2001. Szacka Barbara, Czas przeszły, pamięć, mit, Warszawa 2006. Szacka Barbara, Stawisz Anna, Czas przeszły i pamięć społeczna. Przemiany świadomości historycznej inteligencji polskiej /965֊/9 S, Warszawa 1990. Szacki Jerzy, Tradycja, Warszawa 2011. Szandrocho Robert, 90 lat Terenowych Organów Administracji Wojskowej w Polsce, Wrocław 2011. Szarota Tomasz, Upadek Berlina w 1945 r. w oczach Polaków [w:] Tomasz Szarota, Karuzela na placu Krasińskich. Studia i szkice z lat wojny i okupacji, Warszawa 2007. Szczerba Jacek, Jerzy Hoffman. Po mnie choćby Potop, Warszawa 2015. Szczutkowska Joanna, Polityka kulturalna PRL w dziedzinie kinematografii w latach siedem dziesiątych, Bydgoszcz 2014. Szpak Ewelina, „ Chory człowiek jest wtedy, jak coś go boli . Społeczno-kulturowa historia zdrowia i choroby na wsi polskiej po 1945 r, Warszawa 2016. Szpociński Andrzej, Miejsca pamięci, „Borussia” 2003, nr 29. Smidrkal Václav, Propaganda specjalna armii socjalistycznych naprzykładzie ćwiczeń „ Lato-67” [w:] Na z góry upatrzonych pozycjach, red. Bartłomiej Międzybrodzki, Magdalena Gajda, Krzysztof Fudalej, Michał Przeperski, Zabrze 2011. Swida-Ziemba Hanna, Człowiek wewnętrznie zniewolony. Mechanizmy i konsekwencje minionej formacji - analiza psychosocjologiczna, Ήάκζά ν 1997. Talarczyk-Gubala Monika, Wanda Jakubowska od nowa, Warszawa 2015. Tarka Krzysztof, Rozgrywki nad trumną [w:] Krzysztof Tarka, Emigranci na
celowniku, Łomianki 2012. Tomasik Tomasz, Wojna-męskość-literatura, Słupsk 2013. Tomaszewski Janusz, Sowietyzacja Wojska Polskiego w latach 1943-1956, Wrocław 2012. Tomczak Edward, Wyszyński Kazimierz, Ponichtera Henryk, Oficerska Szkoła Artylerii w To runiu 1923-1992. Zarys dziejów, tradycje, historia, współczesność, Toruń 1992. Traba Robert, Historia - przestrzeń dialogu, Warszawa 2006. Tyszka Krzysztof, Nacjonalizm w komunizmie: ideologia narodowa w Związku Radzieckim i Polsce Ludowej, Warszawa 2004. Tyszkowska Krystyna, Panorama Racławicka. 90 lat niezwykłych dziejów, Wrocław 1986. Wałaszewski Krzysztof, Tysiąc szkół na Tysiąclecie. Szkoły Tysiąclecia - architektura, pro paganda, polityka, Łódź 2018. Warsaw Pact: The question of cohesion. Phase 11 - Volume I. The Greater Socialist Army: Integration and reliability, red. Teresa Rakowska-Harmstone, Christopher D. Jones, John Javorsky, Ivan Sylvain, Ottawa 1984. Wasilewski Jacek, Opowieści o Polsce. Retoryka narracji, Warszawa 2012. Wasilewski Witold, Pamięć Katynia. Działania opozycji, „Biuletyn Instytutu Pamięci Naro dowej” 2009, nr 5-6. Wawer Zbigniew, Monte Cassino. Walki 2 Korpusu Polskiego, Warszawa 2009. Wawrzyniak Joanna, ZBoWiD i pamięć drugiej wojny światowej 1949-1969, Warszawa 2009. 784
Werblan Andrzej, Stalinizm w Polsce, Warszawa 1991. Wiatr Jerzy, Polska droga do demokracji [w:] Jerzy Wiatr, Jacek Raciborski, Jerzy Bartkowski, Barbara Frątczak-Rudnicka, Jarosław Kilias, Demokracja polska 1989-2003, Warszawa 2003. Wiatr Jerzy, Socjologia wojska, Warszawa 1982. Wierzbicki Marek, Zjednoczenie ruchu młodzieżowego w Polsce w 1973 r. [w:] Niepiękny wiek XX, red. Błażej Brzostek, Jerzy Eisler, Dariusz Jarosz, Krzysztof Kosiński, Tadeusz Wolsza, Warszawa 2010. Wierzbicki Marek, Związek Młodzieży Polskiej ijego członkowie, Warszawa 2006. Wiem, co mówię, czyli dialogi uzdrawiające. Spotkania z Józefem Henem, oprać. Magdalena Hen, Warszawa 2013. Wiik Hubert, „ Kto wyrąbie więcej ode mnie? ”. Współzawodnictwo pracy robotników w Polsce w latach 1947-1955, Warszawa 2011. Władyka Wiesław, Na czołówce. Prasa w październiku 1956 r, Warszawa 1989. Wojskowe akademie w Polsce, red. Michał Hebda, Warszawa 2003. Wojtyński Maciej, Telewizja w Polsce do 1972 r, Warszawa 2010. Wokół „ mniejszego zła ”. Stan wojenny w Polsce. Materiały pokonferencyjne, red. Paweł Piotrowski, Wrocław 2010. Wokół praskiej wiosny. Polska i Czechosłowacja w 1968 r, red. Łukasz Kamiński, Warszawa 2004. Wolsza Tadeusz, W Ludowym Wojsku Polskim o zbrodni katyńskiej. Preparowanie świadków (1944-1952), „Biuletyn Informacyjny Światowego Związku Żołnierzy AK” 2017, nr 4. Wóycicka Zofia, Przerwana żałoba. Spory wokół pamięci i upamiętnienia nazistowskich obozów koncentracyjnych i zagłady w Polsce 1944-1950, Warszawa 2009. Wróbel Janusz, Repatriacja żołnierzy Polskich Sil Zbrojnych na Zachodzie w polityce
Pol ski Ludowej (do marca 1946 r.) [w:] „Politycznie obcy!”. Żołnierze Wojska Polskiego w zainteresowaniu komunistycznego aparatu represji i propagandy w latach 1944-1956, red. Bogusław Polak, Paweł Skubisz, Szczecin 2016. Wtorkiewicz Jarosław, Wojsko Polskie w akcji propagandowej i wyborach do Sejmu Ustawo dawczego w 1947 r., Warszawa 2002. Wyszczelski Lech, Działalność oświatowo-wychowawcza w Wojsku Polskim w latach 1918֊ 1939, Warszawa 1995. Z dziejów służby historycznej Wojska Polskiego, Warszawa 2002. Z prac Rady Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa 1960-1972, Warszawa 1972. Zajączkowski Krzysztof, Westerplatte jako miejsce pamięci 1945-1989, Warszawa 2015. Zalewski Jerzy, Wojsko Polskie w przemianach ustrojowych 1989-2001, Warszawa 2002. Załęczny Jolanta, Tradycje patriotyczne elementem kształtowania zbiorowej świadomości historycznej w II Rzeczypospolitej, Warszawa 2017. Zaremba Marcin, Drugi stopień drabiny. Kult pierwszych sekretarzy w Polsce [w:] PRL. Trwanie i zmiana, red. Dariusz Stola, Marcin Zaremba, Warszawa 2003. Zaremba Marcin, Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, Warszawa 2005. Zaremba Marcin, Wielka Trwoga. Ludowa reakcja na kryzys, Kraków 2012. 785
Zielonka Zbigniew, Atomowe pole walki w propagandzie specjalnej ludowego Wojska Pol skiego [w:] Misja wojska. Strategia i bezpieczeństwo państwa. Szkice o siłach zbrojnych, red. Tadeusz Panecki, Józef Smoliński, Warszawa 2019. Zielonka Zbigniew, Polskie wojska chemiczne w latach 1945-199!: organizacja, koncepcje użycia i możliwości bojowe, Wrocław 2015. Zwierzchowski Piotr, Kino nowej pamięci. Obraz II wojny światowej w kinie polskim lat sześćdziesiątych, Bydgoszcz 2013. Żaryn Jan, Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944-1989), Warszawa 2003. Żurawiecki Bartosz, Festiwale wyklęte, Warszawa 2019. Zygulski Kazimierz, Święto i kultura. Święta dawne i nowe. Rozważania socjologa, Warszawa 1981. Strony internetowe Historia Muzeum, Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni, http://www.muzeummw.pl/7historia-muzeum,222, dostęp 28 IX 2017 r. Internetowa Baza Filmu Polskiego „FilmPolski.pl”, http://www.filmpolski.pl/Ip/index.php, dostęp 22 VIII 2017 r. Katalog Znaczków Pocztowych, https://www.kzp.pl/, dostęp 26 X 2017 r. Leszkowicz Tomasz, 70 lat temu zrównano z ziemią wieś Chatyń, Histmag.org, 22 III 2013 r., https://histmag.org/70-lat-temu-zrownano-z-ziemia-wies-Chatyn-7745, dostęp 23 X 2017 r. Olaszek Jan, Co opozycja demokratyczna myślała o II RP? O przedwojennej Polsce poza cenzurą, Przystanek Historia, 14 XII 2018 r., https://przystanekhistoria.pl/pa2/tematy/ jozef-pilsudski/31045,Co-opozycja-demokratyczna-myslala-o-II-RP-O-przedwojennej-Polsce-poza-cenzura.html, dostęp 6 1 2021 r.
INDEKS OSÓB A’Tomek (bohater serii komiksów „Tytus, Romek i A’Tomek”) 258, 259, 491 Adamska Jolanta 41,273, 619, 724, 728 Adenauer Konrad 571,572 Agnieszka (bohaterka filmu Agnieszka 46) 427,432,443 Ajnenkiel Andrzej 25 Aleksander II Romanow 95 Alster Antoni 278 Ambroziewicz Jerzy 123 Anders Władysław 36, 41, 54, 57, 120, 124, 125, 131, 309-312, 397, 399, 429, 432, 445, 509, 510, 521, 522, 524, 544, 618, 631,632, 694, 695, 732 Andrychiewicz Walenty 464 Andrzej (bohater filmu Zasieki) 429, 509 Anduła Kamil 501 Antczak Jerzy 465 Antonow Aleksiej 108 Anusiewicz Marian 221 Arct Bohdan 422 Åselius Gunnar 206 Asnyk Adam 328 Assmann Jan 16,17 Assorodobraj-Kula Nina 16,69 Atanazowicz Andrzej 91 Azembski Mirosław 124 Babik, plut. 72 Babiuch Edward 291, 301 Babula Julian 19,25,26,29,255 В aczko Bronisław 617-619 Baczyński Krzysztof Kamil 326 Bagiński Walery 176, 181, 752 Bałcz Zenon (bohater filmu Agnieszka 46) 427, 443 Bałuk Stefan 135 Banach Kazimierz 252 Вanaszczyк Eugeniusz 421,422 „Barabasz” zob. Sołtysiak Marian Barańczak Stanisław („Feliks Trzymałko”, „Szczęsny Dzierżankiewicz”) 413,421 Bardach Juliusz 86 Bareja Stanisław 455 Bartelski Lesław Μ. 413,416,628 Bartkowski Jerzy 641 Bartos (Bartosz) Wojciech zob. Głowacki Wojciech Bartosik Sylwester 752 Bartoszek Franciszek 750 Baryka Cezary (bohater powieści Przedwiośnie) 109 Baryła Józef 331, 347, 643, 666, 674, 691, 701-703,729 В aumgardten Aleksander 221 Bazylow Ludwik 206 Bączyk Norbert 30 Bąk Franciszek 381, 382 Bąk Henryk 398 Bednarczyk Jerzy 449 Bednarz Bronisław 69, 251, 376 BeimlerHans 749 Bem Józef 34, 37-39, 68, 75-77,
86, 9597, 109, 118,153,176,178, 181,208, 217, 228,339,580, 748, 752 Berlichingen Götz (Gottfried) von 167 787
Berling Krzysztof 520 Berling Zygmunt 10, 34-36, 41-43, 106, 113, 130, 200, 225, 269, 271, 310, 359, 376, 381, 389, 421, 432, 502, 506, 507, 510, 512, 513, 517, 518, 520, 521, 539, 598,648, 664, 673,680, 681 Berman Jakub 114, 506 Bernacki Bogdan 452 Betlej Stanislaw 318, 325, 675 Bewziuk Wojciech 276, 633 Bialek Tadeusz 466 Białoszejew A., ppłk 523 „Bicz”, partyzant (bohater serii filmów J. Passendorfera) 431 Biegański Witold 449 Bielawski, kpr. 376 Bielech Stanisław 320 Bielski Henryk 682, 684 Biełousow A.A., ppłk 512 Bierut Bolesław 51, 68, 69, 79, 105,114, 117, 123, 145,319 Bigoszewska Wanda 186 Biliński Wacław 416, 684 Biskupski Stanisław 416 Bismarck Otto von 95 Bittner Karolina 21, 370, 420, 447, 453, 684 В iżek Stanisław 306 Blum Ignacy 131, 132, 139, 175 Błaszczyk Józef 387 Błoński Bronisław 45 Bocheński Jacek 418 Bodeński Zdzisław 348 Bogusławski Jan 466, 579 Böhme Klaus Richard 206 Bolesław Chrobry 9, 45, 46, 78, 81, 82, 218, 300, 556, 562, 567, 585, 586, 589, 623 Bolesław Krzywousty 9, 44, 45, 55, 78, 368, 369, 481, 556, 562, 564, 567 Bondariew Jurij 221 Bordziłowski Jerzy 276, 358, 415,417, 482, 572, 573, 673, 675 788 Borejsza Jerzy 114 Borkiewicz Adam 135 Borkowicz Leonard 270 Borowski, chor. 224 Boruński Włodzimierz 370 Boruta-Spiechowicz Mieczysław 130, 444, 445,617 Bossak Jerzy 440 Brandys Marian 416,417 Bratny Roman 403, 404, 418, 420, 684, 712 Braudel Fernand 166 Braun Andrzej 106, 113, 114 Broniewska Janina 108,111, 112,114 Broniewski Władysław 92,93, 113, 114, 176,221,319,353,750 Broz-Tito Josip 108,291 Bryll Ernest 188, 189,410 Brzostek Błażej 22
Brzostowski Stanisław 458,469, 484,484 „Brzoza”, delegat PPR (bohater serii filmów J. Passendorfera) 431 Bucki Jan 214, 215,223, 224, 226 Buczek Marian 68, 82, 98, 99, 176, 181, 319,681,752 Buczkowski Leonard 442 Bugajski, płk 83 Bukojemski Leon 39,41,225,271,389 Bułganin Nikołaj 108 Bunsch Karol 420,564,567 Burdenko Nikołaj 41,728 Burgin Juliusz 105, 112 Burleigh Michael 233 Bylina Michał 282, 494,495 Caban Wiesław 27, 304 Ceglarek Michał 724 Cenckiewicz Sławomir 20 Ceronik Józef 676 ChajnLeon 251 Chamiec Krzysztof 431 Chęciński Sylwester 409, 427, 442 Chmielewski Henryk Jerzy („Papcio Chmiel”) 258,259,491
Chmielewski Tadeusz 427 Chmielnicki Bohdan 85, 563 Chocha Bolesław 272 Chodkiewicz Jan Karol 558, 586 Chojnowski Andrzej 115, 744 Chrabczyk, elew 82 Chromy Bronisław 359,496, 684 Chruszczów Nikita 131 Chrząstek Tomasz 405 Churchill Winston 544, 549 Ciechanowski Grzegorz 20 Ciepłowski Stanisław 356, 357 Cieślukowski Zdzisław 369 Cięciara Jarosław 740 Ciszewski Piotr 61 Ciślak Jarosław 172 Codogni Paulina 123 Cukier Józef Henryk zob. Hen Józef Cyrankiewicz Józef 9, 105, 278 Cyrzon Alfons 392,393 Czachowska Jadwiga 397 Czapigo Dominik 34 Czapla Jan 156,347 Czapran Wacław (bohater filmu Kwiecień) 433,434 Czapski (Hutten-Czapski) Józef 120 Czarnecka Dominika 22, 352 Czarniawski Bolesław 184,712 Czarniecki Stefan 55, 68, 75, 80, 86-88, 121, 128,176, 181, 346, 347, 559, 586, 601,752 Czarnogórski Czesław 221 Czcibor, brat Mieszka I 565 Czerwiakowski Józef Rafał 185 Czerwiński Gwidon 517 Czerwiński Zdzisław 503 Czeszko Bohdan 403, 415, 418,449, 528, 529, 684 Czubryt-Borkowski Czesław 350 Czyżewska Elżbieta 427 Czyżewski Wacław 637, 663 Damięcki Damian 429 Damski Zbigniew 473, 503, 504, 509, 526 Danecki Ryszard 416 Dańko Bolesław 381 Daszkiewicz Wacław 751 Daszyński Ignacy 717 Davout Louis Nicolas 109 Dąb-Kocioł Jan 391 Dąbek Stanisław 676, 733, 734 Dąbkowski Tadeusz 184 Dąbrowska Maria 319 Dąbrowski Bronisław, bp 720 Dąbrowski Franciszek 676 Dąbrowski Jan Henryk 34, 37^40, 46, 76, 77, 118, 153, 167, 181, 366, 465, 578, 586, 748 Dąbrowski Jarosław 34, 38, 48, 68, 76, 77, 86, 92,94, 95,97, 109, 110, 118, 153, 581,586, 752 Dembowski Edward 68,91,677 Derczyński Włodzimierz 233 Derks
Franciszek 517 Dębicki Mieczysław 679 Długosz Jan 570 Dmitrów Edmund 22 Dmowski Roman 68 Dobosz Julian 323 Dobraczyński Jan 418,646,714 Dobrawa Przemyślidka 589 Dobrowolski Stanisław Ryszard 54, 113, 114, 188,413,415-418 Dobrzański Henryk („Hubai”) 135, 326, 433,733 Dobrzyński Romuald 10, 302 Domański Mieczysław 185 Dönitz Karl 551 Dowbór-Muśnicki Józef 476 Drapella Hubert 449 Dronicz Stanisław 20, 191 Drosik Franciszek 325,751 Drozdowski Bohdan 415,416 Droździarz Henryk 316,324,750 Drzewiecki Andrzej 20 Dudek Antoni 294,641 789
Dudziński Władysław 348, 365 Dunikowski Xawery 280, 359, 496,497 Dymek Stanisław 524-526, 689, 696, 722 Dziatkiewicz Stanisław 751 Dzieńkowski Jan 675 Dzierżyński Feliks 66-68, 70, 77, 86, 118, 178, 181,319, 733,752, 753 Dziuba Adam 29 Eden Anthony 446 Eisler Jerzy 10, 21, 22, 24,25, 240, 244, 264,299 Engels Fryderyk 65, 66, 91,625 Englert Jan 281 Eugeniusz Sabaudzki 167 Fangor Wojciech 494 Faruzel Władysław 515 Felchnerowski Waldemar 376 „Feliks Trzymałko” zob. Barańczak Stanisław Fikus Dariusz 405 Filipski Ryszard 692 Fiszer Edward 418 Fleszarowa-Muskat Stanisława 415, 416 Flis Edward 514 Flisowski Zbigniew 415-417, 422, 531, 569 Foch Ferdynand 108 Focht Jan 325 Fonkowicz Jerzy 134,388,416,417 Ford Aleksander 304,434,569,610 Foucault Michel 17 „Franek”, partyzant (bohater serii filmów J. Passendorfera) 431 Franz Maciej 422 Frątczak-Rudnicka Barbara 641 Frey-Bielecki Jan 80 Friszke Andrzej 64, 247, 337, 341,619, 727 Frundsberg Georg von 167 Fryderyk II Wielki 46 Fryń Stanisław 735 Fudalej Krzysztof 28 790 Fuks Marian 132 Gabański Stanisław 20, 214 Gajda Magdalena 28 Gajos Janusz 450 Gall Anonim 368 Galliffet Gaston de 93 Gałaszewska-Chilczuk Dorota 373, 383, 390 Gałęzi owska Małgorzata 304 Garboliński Wiesław 710 Garbowski Henryk 341 Garczyński Tadeusz 368 Garibaldi Giuseppe 583 Garton Ash Timothy 618 Garwatowski Stefan 680 Gasztold (Gasztold-Seń) Przemysław 617, 678, 708 Gaworski Henryk 87,416,417 Gawrecki Bronisław 325 Gedymin Włodzimierz 125 Gelles Romuald 22 Gembarzewski Bronisław 47, 462,477 Gerhard Jan 93, 95,221, 415^17,420,441 Gero, margrabia Marchii Wschodniej 46
German Anna 270 Geyer Florian 167 Gierczak Aleksander 538 Gierczak Emilia 184,185, 316, 324,360, 368, 369,414 Gierek Edward 11, 161, 189,225,247,249, 251, 264,271, 279, 290, 291, 306, 315, 461, 506, 542, 543, 545, 549, 550, 567, 745 Gieysztor Aleksander 658 Gliński Wieńczysław 712 Gliwicz Stanisław 591 Głaz Stanisław 241 Głąbski Tadeusz 751 Głębocki Wiesław 357-359,680 Głowacki (Bartos, Bartosz) Wojciech 38, 55, 88, 178, 577,748, 750 Głowiński Michał 249, 250, 745
Głowiński Tomasz 20 Gniewiewski Bohdan 466 Godebski Cyprian 109 Godlewski Władysław 318 Goebbels Joseph 120 Goffman Erving 233 Gołaś Wiesław 427, 432, 450 Gołąbek Adam 714 Gomułka Władysław („Wiesław”) 9, 11, 56, 130, 152,161,247, 260, 278, 280, 288, 294, 295, 300, 304, 315, 345, 350, 372, 395,406,408, 409,470, 503, 545, 550, 572, 597, 653, 709, 734, 743, 745 Gorbaczow Michaił 704,715 Gordow Wasilij 512,518 Gorynin Ignacy 712 Górka Olgierd 85 Górka-Grabowski Zygmunt 663 Górski Karol 464 Grabowski Antoni 461,751 Grabowski Lech 494, 495 Granatowski Mieczysław 106 Graniewski Marian 306, 437 Greczko Andriej 271,280 Gregorowicz Leon 713 Grodziński Juliusz 375 Gronczewski Edward 326 Grosz Wiktor 37,46, 463 Groszkowski Janusz 540 Grot Leszek 19, 726 Grudzień Mieczysław 383, 697 Grudziński Jan 326 Grundman Krystyna 416 Gruszczyk Marcela 51 Gruszczyński Rajmund 354 Gryń Wirgiliusz 431, 432, 682-684 Gryz Ryszard 294 Grzesiuk-Olszewska Irena 306, 354, 359, 360, 366, 367, 369 „Gustaw” zob. Rozłubirski Edwin Gustaw II Adolf 556, 558 Gustlik, właśc. Gustaw Jeleń (bohater serialu Czterej pancerni i pies) 440 GutakerJan 128 Habsburgowie 84, 589, 590 Halbwachs Maurice 15,16 Halicz Emanuel 206 Harmel Heinz 697 Has Wojciech Jerzy 424 Hauke-Bosak Józef 581 Hebda Michał 206 Hen Józef (właśc. Józef Henryk Cukier, „Korab”) 342, 397^103,410, 411, 419, 426, 427, 432, 443, 444, 528 Hendrykowski Marek 424 Henryk II Święty 46, 567 Herbst Stanisław 206 Herc Lucyna 324 Hercen Aleksandr 581 Herdegen Leszek 398 Hermaszewski Mirosław 460, 682 Hibner Juliusz 357,519,520 Hitler Adolf 45, 46, 94, 101, 102,
219, 237, 484, 488, 531, 536, 543, 546, 551, 553, 629, 667 Hobsbawm Erie 18,167 Hodo, margrabia Marchii Łużyckiej 306, 564, 565, 691 Hoffman Jerzy 269, 282, 400, 429,440, 446, 454, 465, 505, 514-516, 519, 563 Hohenstaufowie 167 Hołuj Tadeusz 416,417 Honkisz Władysław 287 Horodecki Janusz 57 Horodyński Dominik 405 Horthy Miklós 96 „Hubai” zob. Dobrzański Henryk Hubert Henryk 106,328,415,502-505, 510,515-517, 520 Hübner-Wojciechowska Joanna 119, 729 Huszcza Zygmunt 307, 333, 334, 336, 349, 713,724 Hutten-Czapski Józef zob. Czapski Józef Hyrny Tadeusz (bohater filmu Kwiecień) 433, 434 791
Ironside Edmund 101 Issajewicz Michal 271 Jabłoński Antoni 375 Jabłoński Henryk 271, 291, 626, 631, 652, 656, 678, 685, 689, 714, 719, 724 Jaczyriski Stanisław 59, 517, 527, 673 Jadwiga Andegaweńska, św. 297 Jadziak Emil 325, 349, 365, 439 Jagas Wacław 257, 512, 663 Jagiellonowie 37,691 Jagiełło Stanisław 735 Jakubik Michał 184 Jakuboszczak Piotr Jerzy 20, 201 Jakubowska Wanda 114, 115, 399,426 Jakubowski Iwan 489 Jakubowski Jan Zygmunt 413 Jakubowski Władysław Henryk 317, 324, 751 Jan III Sobieski 269, 560, 561, 579, 650, 652-655, 670, 675, 684, 689, 698 Jan Paweł II (właśc. Karol Wojtyła) 617, 624, 656 Janeczko Tadeusz 318,323 Janek, właśc. Jan Kos (bohater serialu Czterej pancerni i pies) 509 Janie Marian 416,417 Janicki Jerzy 712 Janion Maria 746 Janiszewski Michał 334, 335 Janke Zygmunt 714 Jankowski Henryk 96 Jankowski Jan 683 Janowski Józef 484, 485 Jarnuszkiewicz Jerzy 496 Jaromin, ppor. 82 Jarosz Dariusz 20, 22, 65, 383 Jarosz Otokar 595, 749 Jaroszewicz Piotr 271, 334, 335, 347, 354, 506, 542, 543 Jaruzelski Wojciech 12, 14, 20, 25, 150, 152, 153, 156, 166, 185, 186, 199,247, 248, 263, 264, 270, 272, 293, 335, 343, 792 344, 358, 371,380, 382,400, 408,418, 435,436, 439,466,469, 537, 540-542, 547, 551, 617, 622,631, 635-638, 640, 641, 646, 649,652, 653, 655, 656, 660-664, 667-670, 678,680, 685, 686, 688, 689, 691, 700, 702-706, 710, 712, 714, 717-720, 725, 726, 728, 729, 734, 738, 739, 744 Jasina Łukasz 281 Jasińska-Kania Aleksandra 233 Jasiński Antoni 169, 586, 694, 737, 739, 752 Jasiński Jakub 109,153 Jasiński Łukasz 22 Jastrun Mieczysław 113 Javorsky John 25
Jaworski Lucjan 456, 560 Jedynak Marek 618 Jegorow Michaił 375, 536 Jegorow Ryszard 416,420 Jepiszew Aleksiej 490 Jesion Alfred 361 Jesionowski Jerzy 416 Jędruszczak Tadeusz 206 Jędrychowski Stefan 306 Jędrysiak Jacek 20 Joczys, kpt. (bohater filmu Krzyż Walecznych) 342 Jones Christopher D. 19, 25 Jóźwiak Franciszek 174, 749 Jungingen Ulrich von 50, 570, 572 Jurga Tadeusz 165, 510, 523, 524, 546, 549 Kaczkowski Karol 753 Kaczmarek Bernard 378 Kaczmarek Kazimierz 532, 533 Kadłubek Wincenty 45 Kaj etanowicz Jerzy 19,20,25-27, 149, 168 Kaleń Hipolit (bohater filmu Ogniomistrz Kalen) 426, 427, 430 Kalinowski Henryk 379, 380 Kalinowski Konstanty 581
Kalinowski Mieczysław 72, 99, 107, 224, 316,414, 506,518, 681,752 Kalinowski Tadeusz 441 Kałłaur Mikołaj 735 Kałużny Ryszard 20,200-202, 204 Kamińska Karolina 32 Kamiński Jan 663 Kamiński Józef 724, 737 Kamiński Łukasz 22, 587, 618, 678 Kania Stanisław 358, 636 Kaniecki Andrzej 416 Kantaria Meliton 375, 536 Kapuściak Janusz 746 Kardas Mariusz 20 Karol II Hohenzollern-Sigmaringen 167 Karol X Gustaw 556, 558 Karp, działacz ZOŻ 392 Karpiński Jakub 640, 655 Karpowicz, kan. 375 Karski Gabriel 444 Kaska Adam 416,418 Kasprzycki Tadeusz 102 Kasprzyk Zygmunt 184 Kasten Andrzej 678 Kawalerowicz Jerzy 424 Kazimierska Kaja 34 Kazimierz Wielki 586, 689 Kąkolewski Krzysztof 520 Kersten Krystyna 44,619 Kępa Józef 382 Kętrzyński Wojciech 176, 753 Kiarszys Grzegorz 20, 27 Kieniewicz Bolesław 276, 318, 366, 673, 675 KiewiczAdam 356 Kilias Jarosław 641 Kiliński Jan 38, 76, 77, 178, 366, 369, 577, 748, 751 Kirchmayer J erzy 51,58 Kirst Hans Helmuth 436 Kiszczak Czesław 641, 739, 740 Kiszkowski, kpt. 224 Kleeberg Franciszek 620 Klementowski Robert 19 Klewiado Florian 724 Klimecki Michał 726 „Klinga”, akowiec/kpt. LWP (bohater serii filmów J. Passendorfera) 431 Kliszko Zenon 298 Kloss Hans, agent J-23, właśc. Stanisław Količki (bohater serialu Stawka większa niż życie) 432,441,452,453 Kłyszewski Wacław 466 Kmicic Andrzej (bohater Trylogii H. Sienkiewicza) 126 Kmita Andrzej (bohater filmu Sam pośród swoich) 683 Kniaziewicz Karol 38 Kobylarz Renata 22 Kobyliński Szymon 451, 452, 638, 639 Kochanowski Jerzy 22, 109, 113, 115, 122, 315, 534 Kochański Aleksander 19 Kociołek Stanisław 251 Koczaski Leon
750 Kogut Bogusław 416 Kogutek Józef 416 Kohl Helmut 699 Kolski Marek (bohater filmu Potem nastąpi cisza) 428 Kołłątaj Hugo 75 Kołodziejczyk Adam 740 Komar Wacław 60 Komornicki Stanisław 221, 343, 439, 538, 628 Komorowski Krzysztof 25 Komorowski Paweł 430, 432 Komorowski Tadeusz („Bór”) 125, 618, 619 Konecki Tadeusz 19 Konecki Wiktor 337-339 Konic Andrzej 429,439, 452 Koniecpolski Stanisław 558 Konieczny Kazimierz 186, 301, 302, 456^158, 460, 466, 468, 469, 481, 483, 490, 496 793
Koniew Iwan 108, 281 Konopiński Lech 688 Konopnicka Maria 319,328 Konowalski Benedykt 420 Konwicki Tadeusz 424 Kopański Stanisław 732 Kopernik Mikołaj 319 Kopiczyński Andrzej 428,432 „Korab” zob. Hen Józef Korczak Janusz 319 Korczak Jerzy 416 Korczyc Władysław 56, 276, 749 Korczyński Grzegorz 59, 180,251,255, 435, 487, 750 Korkozowicz Kazimierz 684, 712 Korkuć Maciej 24 Korman Stanisław 302, 482 Korotyński Henryk 358 Korta Adam 50, 67 Korzeniecki Konstanty 292,443 Korzon Tadeusz 138 Koseda Czesław 325 Kosiński Krzysztof 15, 22, 65, 194, 240, 315, 327, 333 Kosmodemiańska Zoja 74 Kospath-Pawłowski Edward 175, 517, 527 Kossak Wojciech 138, 624, 681, 718 Kostka-Napierski Aleksander 77, 85, 86, 117 Kostro Robert 455 Kościuszko Tadeusz 34, 36-40,42,43,48, 53-55, 64, 68, 70, 75-77, 79, 86, 88, 89, 97, 109, 110, 118, 121, 128, 153, 167, 178, 181,217,271, 280, 316, 319, 339, 366, 369,462, 465, 556, 575-577, 586, 601, 609, 610, 625, 627, 690, 703, 748, 752 Kotarbiński Tadeusz 294 Kotela Czesław 466,467 Kotowicz Waldemar 221,415,420,422 Kowaliński Julian 380 Kowalski Aleksander 749 Kowalski Bolesław („Ryszard”) 228, 752 794 Kowalski Lech 19,20, 27,28, 152,171, 255, 520 Kowalski Wacław 432 Kozakiewicz Zbigniew 726 Kozerawski Dariusz 20 Kozieł Andrzej 448 Kozietulski Jan 465 Kozino Władysław 517 Kozłowska Krystyna 416 Kozłowska Stenia (Stefania) 270 Kozłowski Eugeniusz 449, 693, 697, 699, 722 Kozłowski Tomasz 616 Kozłowski Zbigniew 750 Koźniewski Kazimierz 405 Krajewski Józef 344 Krajewski Julian 213 Krajewski Mirosław 184 Krasicki Janek 181,319,339,614,752 Krasucki Eryk 115 Krasko
Wincenty 441 Kresek Zbigniew 353,354 Krężlewicz 382 Krok Stanisław 355 Król Marcin 16,693 Król Wacław 134,663 Królikowski Janusz 20,275, 333 Królówna Krystyna 684 Kruczkowski Leon 366 „Kruk”, z-ca dow. o. partyzanckiego (bohater serii filmów J. Passendorfera) 431 Kruk-Heidenreich Michał 581 Kruszewska Irena 325 Kruszyński, szer. 592 Krzemień Leszek 69-71,78, 109 Krzesicki, chor. 224 Krzymańska Anna 496 Krzywobłocka Bożena 583 Krzywoń Aniela 75, 107, 316, 318, 322, 360,491, 506, 518-520, 523, 753 Krzyżanowski Adolf 316, 676 Księżarczyk Franciszek 257,420,678,713,717
Kubanek Leszek 446 Kuberski Jerzy 307 Kubiak Stanisława, zam. Drzewiecka 37 Kuchniak Czesław 517 Kuczyński Stefan Μ. 570 Kufel Teodor 417 Kukiel Marian 138 Kuklis, plut 376 Kula Marcin 15, 30, 69, 166, 167, 206, 233, 267,617,619, 671 Kula Witold 69, 165 Kulesza Ryszard 317, 318, 670, 749 Kulisiewicz Tadeusz 494, 496, 497 Kulon Stanisław 359, 496 Kunicka Halina 270 Kuraś Józef („Ogień”) 417 Kurkiewicz Andrzej 359 Kuroń Jacek 243, 244, 337 Kuropieska Józef 20, 116, 713, 717, 719 Kurpiński Karol 713 Kusiak Franciszek 108 Kusociński Janusz 319 Kuszko Eugeniusz 106, 115, 173, 388 Kutrzeba Tadeusz 670 Kutschera Franz 271, 425 Kutz Kazimierz 342, 398, 399, 426 Kuźmiński Zbigniew 428 Kwapis Robert 587 Kwiatkowski Jan (właśc. Stanisław Kościelewski) 416 Kościelewski Stanisław zob. Kwiatkowski Jan Kwiatkowski Piotr T. 600 Lachara, kpt. 346 Lachowicz Bronisław 224, 316, 516-519, 749 Lang Wacław 436 Lange Oskar 319 Langiewicz Marian 582 Langner Wiktor 496 Lanzmann Claude 700 Lasek Leon 751 Laskowski Antoni 712 Lasota Grzegorz 441 Lechowski Andrzej 48 Lenczak, kpt. (bohater filmu Sam pośród swoich) 683 Lenik Edward 168 Lenin Włodzimierz 65, 69, 91,462, 463, 601,722 Leoński Jacek 745 Lerska Dana (właśc. Danuta Pełka) 270 Lesiakowski Krzysztof 22, 59 Lesiewicz Witold 398, 399,426, 427, 432֊ 434, 442^144, 503,514, 528 Leszkowicz Tomasz 22, 28, 29, 276, 289, 656, 678,680, 703,717,740 Leś Roman 674 Leśnodorski Bogusław 405 Lewandowicz Leszek 374, 379 Lewandowski Józef („Marcin Wyziembło”) 260, 261 LewinLeopold 113,114,416 Ligarski Sebastian 641 Linz Juan 64 Lisiecka Alicja 114 Lis-Kula
Leopold 167 Liskowacki Ryszard 416 Lisowski Witold 119 Liszok Albrecht 622 Litvak Anatole 436 Litwiniuk Jerzy 418 Loba Szymon 426 Lorentz Stanisław 461,466 Lubelski Tadeusz 115,424 Luksemburg Róża 753 Lutomski Jerzy 496 Lützow Adolf von 167 Łańcucki Stanisław 751 Łatka Rafał 501 Ławski Jan 325 Łazarz Marek 439, 440,450, 452 Łącz Marian 431 Łęcki Włodzimierz 366, 367 795
Łodziana Tadeusz 496 Łokuciewski Witold 134,717,735 Łomnicki Jan 281,438 Łopuch Józef (bohater filmu Pastorale heroica) 682 Lõpuski Edmund 368, 369, 676 Łuczak Maciej 455 Łuczewski Michał 745 Łukaszewicz Edmund 344 Łukaszewicz Jerzy 307, 358 Łukaszewicz Olgierd 429,445 Łysakowki Jan 416 Łysakowski Aleksander 348 MacArthur Douglas 93 Mach Wilhelm 427 Macharski Franciszek 631 Machcewicz Paweł 22, 122 Machejek Władysław 221, 415^117, 420 Maciszewski Jarema 698, 730 Maciuk Stanisław 283 Maczek Stanisław 425, 544, 596, 665,695, 698, 713 Madajczyk Czesław 206 Madej Alina 425 Madej Krzysztof 174 Magier Dariusz 23 Magierowski Romuald 508 Magnowski, mjr/ppłk 391,392 Main Izabella 261 Majchrzak Mieczysław 750 Majewski Stanisław 469 Majski Iwan 524 Maklakiewicz Zdzisław 431 Maksymilian I Habsburg 84 Malczewska-Pawelec Dorota 17,21, 121 Malczewski Juliusz Jerzy 357 Malichow Anatolij 323 Malinowski Rodion 270, 280 Malinowski Roman 719 Malinowski Włodzimierz 712 Maluśkiewicz Piotr 366, 367 „Mały Franek” zob. Zubrzycki Franciszek 796 Mandaban Andrzej 113,114 Marchewka Brunon 713, 735 Marchlewski Julian 67,118, 750 Marchwicki Roman 34 , ,Marcin Wyziembło” zob. Lewandowski Józef Marcinkiewicz-Kaczmarczyk Anna 62 Marczewski Kazimierz 357 Margules Józef 326 Maria Kazimiera d’Arquien (Marysieńka) 652 Maria Teresa Habsburg 167 Markowski, ppłk 224 Marks Karol 65,66, 91, 92, 581, 601, 625 Maron Jerzy 21 Maiysieńka zob. Maria Kazimiera d’Arquien Mastny Vojtech 116 Materski Wojciech 284 Matrosow Aleksander 74,75,126 Matwin Władysław 278 Mazowiecki Tadeusz 728, 734 Mazur Aleksander 213 Mazurek
Wojciech 27 Mazurkiewicz Jan („Radosław”) 388, 628, 656, 658 Medwecki Mieczysław 323 Meissner Janusz 416,417 Meller Marcin 617-619 Merecki Henryk 176, 182, 753 Merridale Catherine 284 Michałowski Henryk 185 Michasiewicz Jerzy 350 Michta Andrew 19, 25, 30, 143, 617, 719 Michta Norbert 275,617 Mickiewicz Adam 37,46,55,75 Miczka Tadeusz 425 Miedziński Paweł 280 Mielczarek Edward 266 Mielczarek Stanisław 712,713 Mielniczan Jan 34 Miernik Grzegorz 20 Mierosławski Ludwik 38, 109,465, 582
Mierzejewski Eugeniusz 375 Mieszko I 10, 37, 55, 81, 82, 300, 301, 306, 355, 563, 565, 566, 586, 589, 598, 623, 691 „Mietek” zob. Moczar Mieczysław Mietkowski Mieczysław 37, 46 Międzybrodzki Bartłomiej 28 Międzyrzecki Artur 418 Migdalski Paweł 22, 306, 355, 482, 483 Mikrut Mieczysław 732 Mikulski Stanisław 427, 431, 432, 452,453 Mikuła Wojciech Stanisław 206 Milczarek Henryk 323 Milczarek Ryszard 217,220 Miller Jerzy 418 Miller Leszek 729 Minc Hilary 65, 506 Mirek Andrzej 126, 127 Misiołek Władysław 586 Miśkiewicz Benon 422 Miśkiewicz Marian 298 Młynarczyk-Tomczyk Anita 304 Moczar Mieczysław („Mietek”) 221, 373, 376, 389, 391, 416, 417, 420, 431, 486, 678 Moczulski Leszek 618 Modzelewski Zygmunt 65 Mojsiewicz Czesław 127 Mokronowski Stanisław 690 Mokrzyński Jerzy 466 Molczyk Eugeniusz 272, 439 Montgomery Bernard Law 108 Morgenstern Janusz 409, 427,428, 431, 452 Mościcki Henryk 53 Motyka Lucjan 492 Możdżeński Stanisław 10, 302 Mularczyk Andrzej 712 Munk Andrzej 424 Myśliński Stanisław 221 Nalazkowie 176,281,753 Nalepa Edward Jan 19,25,130 Nałęcki Konrad 429, 432, 438, 450 Namiotkiewicz Walery 123 Napiórkowski Marcin 22, 620 Napoleon Bonaparte 48, 579 Narbutt Ludwik 167 Naróg Wojciech, „Elegant” (bohater serii filmów J. Passendorfera) 427, 428, 431 Naszkowski Marian 65,97, 110, 119 Niemirska Małgorzata 450 Niewiarowski Marian 400 Nijakowski Lech Μ. 17,600 Nikaszyn, lejtn. 398 Nikulin Andriej 523 Nora Pierre 162, 343 Noszczak Bartłomiej 294, 295 Nowaczyk Henryk 28 Nowak Romuald 681 Nowak Tadeusz Marian 84, 568 Nowak Zbigniew 218,690,694 Nowakowski Marek T. 454 Nowicki Seweryn
449 Nowik Edward 402 Nowinowski Sławomir Μ. 17, 260 Nowosielska-Sobel Joanna 19 Nowotko Marceli 68, 82, 176, 178, 319, 752,753 Nullo Francesco 167, 581, 583 Obiedziński Mieczysław 331,639 Ochab Edward 9, 65, 99, 114, 359, 463 Odziemkowski Janusz 28 „Ogień” zob. Kuraś Józef Okęcki Stanisław 138,713 Oksanicz Eugeniusz 324, 675 Okurzały Michał 74, 75, 316, 353, 360, 414, 749 Olaszek Jan 641, 693, 696 Olbrychski Daniel 281,428 Olczyk Eugeniusz 239, 599 604, 606-608, 610-614, 742 Olejnik Tadeusz 282 Olewicz Stefan (bohater filmu Potem nastąpi cisza) 428 797
Oliwa Włodzimierz 174 Olszewski Jan 123 Omiljanowicz Aleksander 416 Orzechowski Marian 645 Orzeszkowa Eliza 328 Osęka Piotr 22, 261, 264, 727 Osiński Zbigniew 22 Osmańczyk Edmund 415,546 Osowski, rtm. 507 ■ Ostrowski Ignacy 134 Otap Kazimierz 375 Ozierow Jurij 222,281, 409 Ozimek Stanisław 563, 565, 569, 570 Ożóg Edward 400,401 Pac Jerzy 318,322 Pacocha, chor. 82 Paczkowski Andrzej 616, 619, 637, 718 Paczkowski Józef 318, 323,461, 749 Pajączkowski Stanisław 386 Pająk Leon 663, 717 Pajórek Leszek 20, 587 Pałka Jarosław 19,20, 24, 34,48, 116, 738 Panecki Tadeusz 23, 694 Pańków Irena 718 „Papcio Chmiel” zob. Chmielewski Henryk Jerzy Parchimowicz Janusz 282 Pardus Jerzy 708 Passendorfer Jerzy 409, 427^-29, 431, 438, 439 Pasternak Leon 270, 328,415, 510 Pasternak Zdzisław 371 Pastuszka Jan Zbigniew 445 Patelski Mariusz 107 Paukszta Eugeniusz 416,417 Pawelec Tomasz 17,21, 121 Pawelczyk Stefan 375, 376 Pawlik Bronisław 444 Pawliszak Wacław 87 Pawłowski Piotr 398 Paziński Roman 72, 107, 224, 316, 360, 414,518,519 798 Pełka Danuta zob. Lerska Danuta Perepeczko Marek 428 Perkowski Piotr 418 Peršak Krzysztof 19,337 Petain Philippe 666,667 Petelscy Ewa i Czesław 269,420,426,428, 433,435,444,454 Piastowie 70,76, 80, 82,196,481, 566֊ 568, 585, 589, 590, 691, 692 Pichoja Rudolf 518 Piechota Magdalena 115 Pieczka Franciszek 281, 398,432,450 Piekarski Stanisław 29 Pietraszak Leonard 446 Pietrusiak Władysław 749 Pietrusiński Józef 347-349 Pietruski Ryszard 431 Pietrzak Ryszard 497 Pietrzak Tadeusz 389,417 Pietrzak, ppor. 82 Pilarczyk Zbigniew 422 Pilichiewicz Marian 345, 347 Pilichowski
Czesław 697 Piłatowski Władysław 297 Piłsudski Józef 35,42,43, 48, 67, 81,108, 120,167,244, 476, 477, 618, 620,632, 671, 692, 693, 717-719, 721, 722, 726, 738,740, 741 Pindel Kazimierz 692 Piotrowski Andrzej Jerzy 428, 429, 445, 505, 682 Piotrowski Czesław 358 Piotrowski Paweł 19-21,25,27 Pióro Tadeusz 20, 24, 26 Piwnik Jan („Ponury”) 618 Plater Emilia 38, 39 Plewik Ludwik 355 Podgórski Czesław 505, 508, 509, 514֊ 516, 522, 525 Podgórski Wojciech J. 746 Pohl Krzysztof 355 Poksiński Jerzy 19,20, 24,48, 116, 123, 175, 449, 732, 738
Polak Bogusław 62 Polak Wojciech 637,641 Polański Władysław 152, 169, 173, 186, 251,287, 291, 313, 344, 362, 363, 375, 406^108,412, 425, 437,442, 444, 718 Polniak Łukasz 21,295 Połynin Fiodor 276 Pomianowski Jerzy 441,451 Pomorski Jan 17 Poniatowski Józef 40, 108, 109, 404, 578 Ponichtera Henryk 200,201 „Ponury” zob. Piwnik Jan Popławska Aneta 28 Popławski Stanisław 113, 221, 276, 318, 333, 359, 366, 538, 673, 753 Porbadnik Stefania 366 Poręba Bohdan 433,454, 455 Porwit Marian 32,444,445,712 Potaczała Krzysztof 354, 486 Potiebnia Andrzej 91,581,582 Potocki Stanisław 650 Półturzycki Bronisław 276 Praćki Lucjan 447 Prądzyński Ignacy 96, 580, 676 Press Włodzimierz 450 Prugar-Ketling Bronisław 167 Prus Bolesław 328 Pruszyński Ksawery 109, 398 Przemyślidzi 589 Przeperski Michał 22, 28, 122, 501, 691, 727 Przewoźnik Andrzej 41, 273, 619, 724, 728 Przybylski Anatol 675 Przybyła Hieronim 428 Przybyła Stanisław 316 Przymanowski Janusz 101, 102, 124—127, 137, 221, 328, 346, 347, 349, 355, 411, 412,416,417, 420, 422, 429, 445,450, 451,627, 650, 651 Przypkowski Andrzej 416 Puchała Franciszek 19, 26 Pułaski Kazimierz 34, 70, 109, 346, 347, 556 Putrament Jerzy 56, 57, 270, 410, 416, 417, 444 Quisling Vidkun 666, 667 Raciborski Jacek 641 Radkiewicz Stanisław 99 „Radosław” zob. Mazurkiewicz Jan Radzikowski Bogdan 214,219,236 Radziwiłłowicz Dariusz 740 Rafalska Dominika 123 Raginis Władysław 326,361 Rajner Jan (bohater filmu Pułapka) 428 Rajpold Władysław 652 Rakowska-Harmstone Teresa 19, 25 Rakowski Mieczysław F. 405, 409, 727 Raksa Pola (Apolonia) 450,453 Ranger Terence 18 Ratajczyk
Leonard 166 Ratkowski Teodor 713 Rawski Tadeusz 525, 538, 576, 577, 621, 662 Rawski Tomasz 30 Reagan Ronald 697, 699-701 Rejewski Marian 462 Rekucki Stefan 214, 217, 225, 237 Reniak Marian 221,416,417 Reński Antoni 416 Ritter-Jastrzębski Artur 453 Roberts Geoffrey 284 Robin Regine 745 Rochebrune François de 583 Rodionow Aleksandr 173 Rodzińska Anna 684 Rogowska Barbara 22 Rogowski Wiesław 699 Rokicki Konrad 397, 409 Rokossowski Konstanty 12, 25, 68, 79, 80, 108, 114, 116-118, 143, 318, 321-323, 461,488, 673,681, 733, 748 Rola-Żymierski Michał zob. Żymierski Michał Roliński Jerzy 176 799
Romanowski Bolesław 124, 134, 676, 677 Romek (bohater serii komiksów „Tytus, Romek i A’Tomek”) 258, 259, 491 Rosa Janusz 127 Rowecki Stefan 422, 681 Rozłubirski Edwin („Gustaw”) 656, 717 Różewicz Stanisław 454 Rożnowski Franciszek 369 Różycki Bartłomiej 22,59,61 Rubaszko, szer. 592 Rudnicki Daniel 515,517 Rusinek Kazimierz 379, 382-384 Ruszar Józef Maria 20,244,245 Rutkowski Stanisław 167 Rutkowski Tadeusz 206, 522 Ruzikowski Tadeusz 373 Rybarczyk Małgorzata 233 RybkowskiJan 426 Rychliński Bohdan 416 Rydz-Śmigły Edward 61,100,464,718 Rymaszewski Jerzy 369 Rymkiewicz, mjr 385 „Ryszard” zob. Kowalski Bolesław Rzepski Stanisław 38 Sadowska Joanna 29,159 Sadzewicz Marek 416 Safjan Zbigniew 412, 416,417, 433,452, 684, 712 Sasanka Paweł 122, 159,220 „Saszka” zob. Wojczenko Wasyl Satanowski Robert 663,714 Šatora Kazimierz 210, 213, 456, 464, 478, 665 Sawczuk Włodzimierz 156, 171, 174, 184, 185, 264, 335,438, 461,595 Sawicka Hanka 339,614 Sawicki Jacek Zygmunt 22, 618 Schörner Ferdynand 531, 532 Sejan Andrzej 21, 85, 90, 191, 558-561, 564, 568, 570-572, 575, 577, 580-582, 584, 585 Serkuczewski Jerzy 154,162 800 Sędziwy Henryk 328 Siemek Józef 375 Siemion Wojciech 427,428, 431, 712 Sienicki Wiktor 276 Sienkiewicz Henryk 77, 85, 126, 319,328, 396, 563, 569,601,746 Sierakowski Zygmunt 38, 581 Sikorski Janusz 138,572,626,654 Sikorski Władysław 131,200, 429,446, 505, 524, 544, 609, 631, 632, 665, 681, 696, 719 Sikorski, strz. 75 Simonow Konstanty 221 Siwicki Antoni 276 Siwicki Florian 25,272, 596, 663, 664, 678, 687, 715, 716, 725, 726, 728, 730, 731,738, 739 Skalski Jerzy 719,739
Skalski Stanisław 134,135, 138, 271, 310, 713,717, 729 Skarbek Krzysztof 650 Skarżyński Stanisław 676, 677 Skibiński Franciszek 134,271, 305, 596, 697,713,717 Skibiński Paweł 22 Skłodowska-Curie Maria 319,406 Skomorowska-Wilimowska Łucja 496 Skowroński Tadeusz 324 Skórzewski Edward 269 Skrzetuski Jan (bohater powieści Trylogii H. Sienkiewicza) 126 Skrzynecki Jan 580 Skrzypczak Jan 344 Skrzypek Eugeniusz 34 Skubisz Paweł 62 Skupin Ryszard 496 Sławiński Jan 751 Słoniewska Maria Halina 79,137, 456, 459-461,463, 464,472^174,481, 485֊ 487, 491, 494,496, 680, 681, 682 Słowiński Konrad 15 Smaga Józef 676 Šmidrkal Václav 28
Smoliński Aleksander 167 Smoliński Józef 23, 27, 304 Sobczak Kazimierz 439,506,512,538, 539, 563-565, 655, 657-660, 662, 667, 695, 697 Sobiesiak Józef 318,416,417 Socha Jan 184,282,325,336 Sofka Alfred 751 Soja Edmund 385 Sokołow Borys 117 Sokołowski Włodzimierz 712 Sokorski Włodzimierz 36, 39, 65, 271, 278, 506, 507, 521, 648, 663, 679, 688, 689, 712,713 Sołtysiak Marian („Barabasz”) 444 Soroka Marek 172 Sosabowski Stanisław Franciszek 630, 695, 732, 733 Sosnkowska Jadwiga 720 Sosnkowski Kazimierz 125, 694, 720, 721, 732 Spałek Robert 115 Spławski Waldemar 643 „Sprężyna”, akowiec (bohater serii filmów J. Passendorfera) 431 Spychalski Marian 9, 12, 25, 53, 62-64, 113, 115, 130, 137, 143, 169, 224,249, 251, 270, 280, 295-297, 324, 359, 362, 363, 369, 374, 376, 378, 380, 399,402, 426,444,467, 484, 487, 494, 521, 544, 548, 552, 668 Sroga Alojzy 74,221,413-418, 449, 504, 505, 509,510,513,515-521 Staciwa Czesława 600, 604, 609 Stalin Józef 64, 65, 69, 101, 102, 111, 116, 117, 121, 171, 284,429, 524, 538, 632 Stańczyk Henryk 517,527,532 Starewicz Artur 298, 406-^108 Starzyński Stefan 475 Stasiak Leon 301 Staszic Stanisław 319 Stawecki Piotr 726 Stawiński Jerzy Stefan 399 Stawisz Anna 16,742 Stąpor Zdzisław 525,538 Stefan Batory 167, 562, 563 Stefaniak Eugeniusz 20, 438, 439 StefczykJan 507 Steiner Felix 531 Steyer Włodzimierz 176, 750 Stępiński Zygmunt 357 Stępnik Krzysztof 115 Stępniowski Franciszek 415 Stiller Robert 113 Stobiecki Rafał 17,260 Stola Dariusz 15, 64, 65, 668, 669 Strauchold Grzegorz 19,22,288,410 Strażewski Wsiewołod 225, 276 Strumiłło Andrzej 494 Strumph-
Wojtkiewicz Stanisław 415, 416 Strynkiewicz Franciszek 353, 496 Strzałkowski Waldemar 119, 624, 729, 740 Strzelecki Wacław 154,162,189 Strzeszewski Jan („Wiktor”) 733 Studziński Franciszek 735 Styka Jan 138,624,681 Sucharski Henryk 319, 325, 361,448,475 Šurian Włodzimierz 675 Suworow Aleksander 89, 90 Suzdalewicz Kazimierz 391,392 Svoboda Ludvík 108, 594 Sylvain Ivan 19, 25 Szacherski Zbigniew 48 Szaciłło (Szaciło) Tadeusz 174, 348,449, 705,706,717 Szacka Barbara 16, 600, 742 Szacki Jerzy 142,233 Szałagan Alicja 397 Szandrocho Robert 30 Szarecki Bolesław 176, 182, 185, 461, 681, 733, 753 Szarota Tomasz 422, 535 Szczepański, działacz ZboWiD w Koszalinie 385 Szczerba Jacek 446 Szczęsnowicz Ignacy 184 801
„Szczęsny Dzierżankiewicz” zob. Barańczak Stanisław Szczypka Józef 349 Szenic Stanisław 416 Szenwald Lucjan 34, 55, 316, 318, 360, 507,519 Szewc Adam 213 Szewczyk Michał 431 Szewczyk Wilhelm 415^117 Szkop Jan 332 Szkuta Józef 391 Szłapa, kpt./mjr 224 Szot Stanisław 735 Szpak Ewelina 313 Szpitel Edward 345, 347, 464 Szpociński Andrzej 162,600 Sztachelski Jerzy 65,278 Sztiemienko Siergiej 523 Szulczyński Stanisław 56,502-505,515 Szumibor Juliusz (bohater filmu Kwiecień) 433 Szydłowski Zbigniew 257, 301, 330, 344, 363, 371,414,468, 576 Szymański Aleksander 750 Szymański Czesław 750 Szymański Jan 318 Szymański Lech 415 Szymuś, plut, (bohater serialu Kolumbowie) 431 Szypowska Maria 416 Szypowski Andrzej 416 Szypulski Andrzej 452 Szyr Eugeniusz 307 Ścibor-Rylski Aleksander 440 Ściegienny Piotr 75 Ślazyk, st. ogn./chor. 224 Ślipiec Jeremiasz 740 Śliwiński Jan 72,416,417,663 Śniadecki Jan 406 Śniadecki Jędrzej 406 Świda-Ziemba Hanna 15 802 Świdzińska Natalia 221 Świerczewski Karol („Walter”) 22, 61, 67, 68, 70, 77, 78, 80, 82, 97, 107-116, 118, 146,178, 181,184, 185,227,229, 239,270,281,316-321, 326, 337, 339, 341, 343, 351-354, 356, 360, 361, 369, 380, 399,425,426,460,462,463,486, 495^197, 531-534, 590, 593, 594, 601, 602, 606, 608-610, 673, 681, 718, 732, 733, 741,750, 751 Świetlik Konrad 65 Święcicki Zbigniew 355 Świtalska-Starzeńska Barbara 28 Tabor Jan 514 Tabor Wincenty 514 Talarczyk-Gubala Monika 115 Tałdykin Jan (Iwan) 368 Tarczyński Marek 662, 726 Tarka Krzysztof 631 Tatar Stanisław 123 Teodorczyk Jerzy 582 Terlecki Olgierd 413 Thiers Adolphe 93-95 Tichonin Wasilij 275,
276 Tippelskirch Kurt von 515 Tkaczyk Kazimierz 381 Toeplitz Jerzy 399 Toeplitz Krzysztof Teodor 405-407 Toikin Wiktor 369, 496 Tomasik Tomasz 746 Tomaszewski Janusz 21,58, 119 Tomczak Edward 200,201 Tomicki Gabriel (bohater filmu Don Gabriel) 444 Torańska Teresa 272,273 Torebko Stanisław 235 Traba Robert 16 Tracz Bogusław 29 Traugutt Romuald 38, 76, 77, 86,238, 465, 581,582, 748 Trepkowski Tadeusz 49, 552
Trochymczuk, szer. 243 Troicki Mikołaj 288, 375- 377 Tuchaczewski Michaił 722 Tuczapski Tadeusz 305, 492 Turek Jerzy 427, 431 Turlejska Maria 206 Tyszka Krzysztof 15 Tyszkiewicz Beata 427 Tyszkowska Krystyna 681 Tytus de Zoo (bohater serii komiksów „Tytus, Romek i A’Tomek”) 258, 259, 491 Ur Apolinary 334,365 Urban Jerzy 728 Urbanowicz Henryk 347 Urbanowicz Józef 141, 156, 169, 174, 184, 185,218, 251, 252, 265, 272, 273, 285,295,298, 301, 307, 325, 326, 344, 347, 349, 374, 376, 378-380, 383, 393, 412-414, 435,436, 444, 445, 466, 467, 490, 541,545,622 Użycki Józef 739 Vajda Stepan 751 Wajda Andrzej 135,390,424 Wal charz Franciszek 106 Walczuk Eugeniusz 416 Waldorff Jerzy 720 Waligórski Bogdan 371 „Walter” zob. Świerczewski Karol Wałach Stanisław 416,417 Wałaszewski Krzysztof 295 Wałęsa Lech 631 Wałkowski Jacek 366, 367 Wańkowicz Melchior 129, 138, 504, 732 Warneńska Monika 416 Waryński Ludwik 48, 68, 319, 752 Waryszak Czesław 105, 107 Wasilewska Wanda 37, 38, 40, 177, 429, 461,673, 753 Wasilewski Aleksandr 108 Wasilewski Jacek 18 Wasilewski Marcin 28 Wasilewski Radek Rafał 28 Wasilewski Witold 619 Waszkiewicz Aleksander 316, 318, 531, 532, 676, 752 Wawer Zbigniew 536 Wawrzykowska-Wierciochowa Dionizja 416 Wawrzyniak Joanna 21, 139,373,744 Wazowie 557 Wągrowski Mieczysław 67, 101 Werblan Andrzej 64 Werner Stanisław 189, 418, 756 Wessel Horst 167 Wiatr Jerzy J. 30,252,641 Wicha Władysław 265, 285 Wichman II Młodszy 564 Wieczorek Janusz 347, 350, 364 Wieczorek Józef 749 Wieczorkiewicz Antoni 176, 181,752 Wierzbicki Eugeniusz 466 Wierzbicki Janusz 600, 601 Wierzbicki Marek 64,
159 Wierzbicki, kpt. 224 „Wiesław” zob. Gomułka Władysław Wiewióra Henryk 186, 496 Wigura Stanisław 176, 179, 676, 752 „Wiktor” zob. Strzeszewski Jan Wiktor (bohater powieści Wzgórza za mgłą) 502,510 Wilhelmi Roman 450 Wilimowska Bronisława 496 Wiik Hubert 163 Wimmer Jan 84, 167, 560 Wionczek Roman 521 Wirpsza Witold 114 Wiszniewski January 515 Wiścicki Tomasz 22 Wiślicz-Iwańczyk Eugeniusz 417, 714 Wiśniewski Czesław 435,441 Witaszewski Kazimierz 78, 80, 103 Witkowski Zdzisław 323 803
Witold Kiejstutowicz 50, 569 Wittek Maria 735 Władyka Wiesław 122 Władysław Jagiełło 269, 569, 571, 572, 586, 587, 708 Władysław Łokietek 37,45, 568 Wnukowski Alfred 675 Wojciechowska Gabriela 325 Wojciechowski Marian 206 Wojciechowski Zbigniew 20 Wojczenko Wasyl („Saszka”) 751 Wojdak Adam 687, 688 Wojtasik Lesław 283 Wojtczak 381 Wojtyła Karol zob. Jan Paweł II Wojtyński Maciej 452, 454 Wolański Marian S. 22 Wolf Helena 753 Woliński Janusz 206 Wolska Zofia 496 Wolsza Tadeusz 22,42 Wołodyjowski Michał (bohater Trylogii 126 Wołyński Edmund 348 Worcell Stanisław Gabriel 75 Worontkiewicz Tadeusz 520 Woroszylski Wiktor 113,114 Woźniakowski Tadeusz 270 Wójcik Teodor 201 Wójcik Wojciech 683 Wojtowicz Michał 752 Wóycicka Zofia 18,22 Wronka Czesław 306 Wróbel Janusz 62 Wróblewski Walery 94,95, 109, 178,581, 586, 750, 752 Wtorkiewicz Jarosław 25 Wybicki Józef 181,750 Wyderkowski Jan 663 Wygodzki Stanisław 113 Wysocki Piotr 228, 346, 347, 625 Wysocki Wiesław Jan 740 804 Wysocki Władysław 56,208,491,518֊ 520, 646, 749 Wysocki Włodzimierz 224, 316, 325 Wysopolski, szer. 75 Wyszczelski Lech 28 Wyszomirski Józef 114 Wyszyński Kazimierz 200,201 Wyszyński Stefan 294, 299 Zagajewski Tadeusz 287,313 Zagajny Bohdan (bohater filmu Miś) 455 Zając Józef 732 Zajączkowski Krzysztof 22, 38,103, 355, 501,633 Zakrzewska Zofia 340 Zakrzewski Wacław 34 Zakrzewski Włodzimierz 44 Zalewski Jerzy 19 Zalewski Witold 416 Załęczny Joanna 28 Załuski Zbigniew 126, 127, 165, 189, 221, 247,248, 318, 384, 397,401^113, 415-Й 7,420,431,439, 442-444,449, 494—498, 513, 528-531, 546, 601, 673֊ 675, 726, 746 Zambrowski
Roman 65,278, 506 Zamojski Jan 69, 82, 127, 147, 525, 538 Zan Franciszek 715 Zaorski Tadeusz 439,441, 444, 445, 453 Zarako-Zarakowski Bolesław 116 Zaremba Marcin 15,44, 47, 68, 86, 160, 294, 408,409, 669, 671 Zarzecki Leon 213 Zarzycki Janusz 150, 152, 199 Zarzycki Jerzy 454 Zawadzki Aleksander 41, 177,293,319, 369, 406, 487, 573, 574, 584, 675, 677, 750 Zawadzki Stanisław 278 Zawilski Apoloniusz 138 Zawisza Czarny 601 Zbierzchowski Zygmunt 650
Zborowscy 689 Zbrożek Mikołaj 650 Zbyszek (bohater filmu Do krwi ostatniej...) 509 Zbyszewski Andrzej 416,571,572 Zdrzałka Marian 652 Żemła Gustaw 361,496 Ziaja Stanisław 752 Zielak Juliusz 354 Zieleniewski Zbigniew 438 Zieliński Marian 482 Zieliński Stanisław 413 Zielonka Zbigniew 20, 28 Ziemiński Wiktor 302 Zimiński Maciej 451 Zoll Andrzej 220 Zubrzycki Franciszek („Mały Franek”) 405, 681,750 Zwierz Adam 270,370,688 Zwierzchowski Piotr 22, 222, 520 Zwoliński Stefan 517,527,532 Zygmunt III Waza 557 Zyndram z Maszkowic 571 Żabiński Andrzej 371 Żak Andrzej Czesław 740 Żaryn Jan 294 Żbikowski Stefan 751 Żeromski Stefan 746 Żmigrodzka Maria 746 Żółkiewski Stanisław 689 Żuber Władysław 382 Żubryd Antoni 433 Żuków Gieorgij 108, 284, 538, 539 Żukrowski Wojciech 102, 188, 221, 398, 400, 413, 415^120, 427, 431, 441, 447, 628,712 Żuraw Józef 703 Żurawiecki Bartosz 21,453,684,688 Żwirko Franciszek 176, 179, 676, 752 Żygulski Kazimierz 260 Żymierski (Rola-Żymierski) Michał 25,48, 49, 51, 52, 54-57, 59, 60, 68, 108, 109, 113, 116, 175,225,269, 271,311,358, 366, 537 539, 598, 637, 642, 646, 699, 717, 738, 739 Żyto Albin 347, 349
|
| adam_txt |
SPIS TREŚCI WSTĘP. 9 Założenia pracy. Podstawy metodologiczne. Przegląd badań i podstawa źródłowa pracy. Ludowe Wojsko Polskie ֊ instytucja militarna, polityczna i społeczna. 11 14 18 24 CZĘŚCI. 33 Wojskowe narracje o przeszłości (1943-1956). 33 Od Siele do Berlina - historia i tradycje w Wojsku Polskim na froncie wschodnim (1943-1945). Wojskowa polityka pamięci historycznej w pierwszych latach po zakończeniu wojny (1945-1947) Stalinizacja wojskowej polityki pamięci historycznej (1948-1955). Treści stalinowskiej polityki pamięci historycznej w wojsku. Odwilż lat 1956-1957 w wojskowej polityce pamięci historycznej. 47 64 83 122 CZĘŚĆ II. 141 „Wychowanie na tradycjach” w wojsku. 141 Programy i koncepcje „wychowania na
tradycjach”. Po Październiku ’56 - działania doraźne. Program z 1961 r. - fundament „wychowania na tradycjach”. Lata siedemdziesiąte - dostosowanie zaleceń do nowych realiów. Przeszłość a wychowywanie żołnierzy. 142 142 149 156 162 Historia w zwyczajach wojskowych - tradycje jednostek i ich patroni. Tradycje jednostek. Patroni jednostek wojskowych ֊ przykład wojskowego kanonu historycznego. 166 167 33 176 5
Sztandar i przysięga wojskowa ֊ projekty zmian z lat siedemdziesiątych. „Wychowanie na tradycjach” a szkolenie polityczne i nauczanie w szkolnictwie woj skowym. Szkolenie polityczne. Nauczanie w szkołach oficerskich. 191 191 199 Tradycje i przeszłość w pracy polityczno-wychowawczej wewnątrz jednostki wojskowej. Sale tradycji. Inne formy pracy. Obchody świąt i rocznic historycznych. Wewnątrz instytucji totalnej?. 207 208 216 226 232 185 Dysfunkcje „wychowania na trądycjach”. 233 Ograniczenia „wychowania na tradycjach”. 234 Przeszłość jako element oporu wobec propagandy w wojsku. Katyń i inne wątki pamięci „antysystemowej”. 240 CZĘŚĆ III.
246 Oddziaływanie tradycji Ludowego Wojska Polskiego na społeczeństwo . 246 Koncepcja wojskowej polityki pamięci historycznej. Program działania. Militaryzacja życia społecznego w PRL ֊ kontekst wojskowej polityki pamięci historycznej. 246 247 254 Obchody świąt i rocznic. 260 Dzień Wojska Polskiego (12 października): mobilizacja społeczna i rytuały. 262 Rocznice związane z historią II wojny światowej. 284 Rocznice wydarzeń z dawnej historii Polski. 293 Spotkania oficerów ze społeczeństwem. 308 Młodzież. Patroni szkół. Wpływ wojska na nauczanie szkolne. Współpraca z organizacjami młodzieżowymi ֊ przypadek Związku Harcerstwa Polskiego. 314 315 327 Geografia pamięci. Planowanie
przestrzeni. „Mapa pamięci” tradycji LWP. Wał Pomorski i Kołobrzeg ֊ centrum „wojskowej pamięci”. 342 343 350 362 336
Kombatanci. Wojsko wobec kombatantów. Wojsko a organizacje kombatanckie. 373 373 383 Podsumowanie. 395 CZĘŚĆ IV. 396 Wpbw wojskowej polityki pamięci historycznej na instytucje kultury. 396 Literatura. Hen i Załuski - dwa oblicza „wojskowej literatury”. Woj sko i literaci. 396 397 411 Film. Filmy „wojskowe”. Pomoc wojska dla kinematografii. „Wojskowa” krytyka. Telewizja. 424 426 434 447 Muzealnictwo wojskowe. Miejsce Muzeum Wojska Polskiego w wojskowej polityce pamięci
historycznej. Muzea wojskowo-historyczne w Polsce. Woj sko a plastycy. 455 Podsumowanie. 498 CZĘŚĆ V. 500 Wojskowa pamięć postulowana. 500 Narodziny: bitwa pod Lenino. Najważniejsze teksty i dynamika dyskursu. Kluczowe elementy opowieści. 501 502 507 Finał: szturm Berlina i Zwycięstwo. Sens walki w końcu wojny. Opowieść o szturmie Berlina. Jakie Zwycięstwo?. 527 528 534 539 Przodkowie: dawne dzieje oręża polskiego. Kanon dawnych dziejów oręża polskiego. 554 555 456 477 491 7
Średniowieczna walka z ekspansjonizmem niemieckim. Epoka powstań narodowych. Praktyka: historia w propagandzie operacji „Dunaj” (1968 r.). Podsumowanie: jak wojsko chciało pokazywać swoją przeszłość?. 563 575 587 597 CZĘŚĆ VI. 599 Recepcja polityki pamięci historycznej LWP w świetle wojskowych badań socjologicznych. 599 Pamięć żołnierzy. Pamięć cywilów. 601 607 CZĘŚĆ VII. 616 W obliczu opozycyjnej kontrnarracji (1980-1989). 616 Polityka pamięci historycznej LWP a solidarnościowa rewolucja w pamięci (1980-1981). 616 Zmierzch wojskowej polityki pamięci historycznej (1982-1989). Lata 1982-1985: kontynuacja i dostosowywanie do nowej sytuacji. Narracje wojskowej polityki pamięci historycznej okresu stanu wojennego i
„powojennego”. Lata 1986-1989: „manewr pamięci”. Podsumowanie: ostatnia ofensywa na froncie historycznym. 685 704 741 Zakończenie. 743 Załączniki. 748 641 642 Załącznik nr 1. Patroni jednostek Ludowego Wojska Polskiego (do 1980 r.). 748 Załącznik nr 2. Projekty nowego tekstu przysięgi wojskowej przedstawione w 1976 r. 754 Załącznik nr 3. Frekwencja w gmachu głównym Muzeum Wojska Polskiego w latach 1954-1981. 757 Summary. 759 Wykaz skrótów. 761 Bibliografia. 767 Indeks osób. 787 8
SUMMARY Heirs of Mieszko, Kościuszko ond Świerczewski. Polish People's Army as an institution of politics of historical memory The Polish People’s Army, the armed forces of communist-ruled Poland, fulfilled several non-military fonctions. Being a pillar of the state order, it served as a political institution re sponsible for intensive propaganda, among other things. This thesis is dedicated to one of the aspects of its activity ֊ the army’s politics of historical memory - construed as shaping a spe cific perception of the past (collective memory) and exploiting it for current political activity. The Polish People’s Army used history as one of its tools since 1943, that is, from the very beginning of its existence, until the fall of the communist regime in 1989. Yet the greatest intensification of its use took place between 1956 and 1981, and this period is of main interest to this thesis. The two dates marking the said period represent the two most significant crises in the history of the Polish People’s Republic - the Polish October and the Revolution of‘Solidar ity’֊ which led to major shifts in the collective memory of the Polish society and the armed forces. Using diverse source material of both military and civilian origin, this thesis attempts to examine the history of the communist regime army from a political and social perspective and explore the mechanisms of constructing a specific military variant of collective memory. The main argument of this thesis is as follows: the Polish People’s Army considered histori cal references an important element of its
political propaganda and a way to reinforce its image of a patriotic army that safeguards the state against all threats, foreign and domestic alike. At the same time, the military policies that shaped the collective memory developed their own dynamics. To that end, conceptual work was carried out in the late 1950s and the early 1960s. This kind of propaganda was intensified by the end of Władysław Gomulka’s period in office, eventually reaching a period of continuation and stability in the decade of Edward Gierek’s reign. Wojciech Jaruzelski’s era brought the culmination of the politics of historical memory conducted by the Polish People’s Army, which saw a slow, progressive decline caused by the general crisis affecting the Polish People’s Republic. Besides reconstructing the most important decisions, activities and narratives promoted by the military propaganda, this analysis aims to present the Polish People’s Army as an institution influencing the political, social and cultural spheres of the Polish People’s Republic. Employing several different instruments, the Polish People’s Army attempted to involve civilian institu tions in the implementation of its agenda, as well as supporting and lobbying for policies that it considered beneficial from its historical memory standpoint. 759
The first part of this thesis focuses on the origin of the subject in question, which may be traced back to World War II, the establishment of the communist regime, Stalinism and Polish October. Experiences gained at that time served as an inspiration for the ensuing policymaking efforts. After 1956, historical propaganda was aimed at two distinct groups, and the subsequent parts of this thesis are dedicated to each of them. Soldiers, who are the focus of the second part of the thesis, were subjected to intensive indoctrination within their military units, which was conducted using a diverse range of activities. Their perception of the past was to be shaped according to a very specific pattern devised by the army’s political leadership. Parallel endeav ours, discussed in the third part of the thesis, were aimed at civilians, particularly the youth. Apart from promoting a certain historical narrative, the military sought to promote its positive image, thus employing history as part of the official national defence efforts. The consecutive parts of this thesis examine the essence of the army’s politics of histori cal memory. The fourth part considers the influence that the Polish People’s Army had on literature, cinematography and museology, whereas the fifth part examines how the most important propaganda narratives were constructed. The three main motives analysed in this regard include the Battle of Lenino (the founding myth), the Victory in World War II (the happy ending myth) and the history of the Polish military between the 10th and 19th centuries (the myth of heroic
ancestors). The sixth part investigates the reception of the army’s politics of historical memory based on social research conducted by specialists from the Military Political Academy in the 1960s and 1970s. The final (seventh) part of the book focuses on the 1980s, a time when the communist nar rative about the past was countered by an alternative in the form of ‘Solidarity’, born amid the social protests in the summer of 1980. The martial law period and the ensuing ‘normalization’ saw an intensive promotion of military policies of historical memory. This was facilitated by the strengthening of the military’s position in the Polish People’s Republic during the reign of general Wojciech Jaruzelski. However, in the twilight years of the communist regime, the military-oriented narratives were weakened due to the attempts to adjust them to the new realities of the 1988֊1989 political transition. In summary, the study points to the links between the policies of historical memory of the Polish People’s Army and the traditional military way of speaking about the past, which is rooted in the Polish cultural heritage. At the same time, the thesis shows the distinct character of the Polish People’s Army’s attempts to manipulate history, especially in terms of their ‘total’ all-encompassing nature, and close ties to the policies of the communist authorities.
BIBLIOGRAFIA Źródła Archiwa Archiwum Akt Nowych w Warszawie Armia Polska w ZSRR Kancelaria Sejmu Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Biuro Prasy Kancelaria Sekretariatu Sekretariat Sekretariat Aleksandra Zawadzkiego Wydział Ideologiczny Wydział Kultury Wydział Nauki i Oświaty Wydział Pracy Ideowo-Wychowawczej Wydział Propagandy i Agitacji Wydział Propagandy, Prasy i Wydawnictw Ministerstwo Kultury i Sztuki Gabinet Ministra Ministerstwo Oświaty Ministerstwo Oświaty i Wychowania Naczelny Zarząd Kinematografii Ogólnopolski Komitet Frontu Jedności Narodu, Sekretariat Urząd Ministra do spraw Kombatantów Związek Bojowników o Wolność i Demokrację, Zarząd Główny Związek Młodzieży Socjalistycznej Związek Ociemniałych Żołnierzy PRL Związek Patriotów Polskich w ZSRR Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie Zbiór dokumentów dotyczących Układu Warszawskiego Operacja „Dunaj” Ministerstwo Obrony Narodowej 767
Szefostwo Wojskowej Służby Wewnętrznej w Warszawie Archiwum Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie Archiwum Ośrodka KARTA w Warszawie Kolekcja Jerzego Poksińskiego Archiwum Sejmu w Warszawie Protokoły Komisji Sejmowych Archiwum Wojskowe w Nowym Dworze Mazowieckim Biuro Prawne MON Główny Zarząd Polityczny WP Wojskowa Akademia Polityczna Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie Główny Zarząd Polityczny WP Teczki Akt Personalnych Filmoteka Narodowa w Warszawie Kolaudacje Komisja Ocen Scenariuszy Dokumenty życia społecznego Centralna Biblioteka Wojskowa w Warszawie, Dział Zbiorów Specjalnych Główny Zarząd Polityczny Śląski Okręg Wojskowy Warszawski Okręg Wojskowy Kroniki jednostek wojskowych Sala tradycji 1 Warszawskiej Brygady Pancernej w Wesołej Historia 1 Praskiego Pułku Zmechanizowanego 1943—1963 Historia 1 Praskiego Pułku Zmechanizowanego 1963-1979 Sala tradycji 11. Mazurskiego Pułku Artylerii w Węgorzewie Kronika 1 Warszawskiej Brygady Artylerii Armat im. gen. Józefa Bema, t. 1-2 Sala tradycji Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia w Toruniu Fotokronika Oficerskiej Szkoły Wojsk Rakietowych i Artylerii im. gen. Józefa Bema w Toruniu Akty prawne Dekret z dnia 7 października 1950 r. o ustanowieniu dnia 12 października Dniem Wojska Polskiego, DzU 1950, nr 45, poz. 411. Dekret z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, DzU 1955, nr 47, poz. 315. 768
Ustawa z dnia 10 grudnia 1959 r. o zmianie dekretu z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, DzU 1959, nr 71, poz. 447. Ustawa z dnia 22 listopada 1952 r. o przysiędze wojskowej, DzU 1952, nr 46, poz. 310. Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospo litej Ludowej, DzU 1967, nr 44, poz. 220. Ustawa z dnia 21 kwietnia 1966 r. o ustanowieniu medalu „Za udział w walkach o Berlin” i medalu „Za zasługi dla obronności kraju”, DzU 1966, nr 14, poz. 85. Ustawa z dnia 3 lipea 1981 r. o ustanowieniu medalu „Za udział w wojnie obronnej 1939”, DzU 1981, nr 18, poz. 84. Ustawa z dnia 3 lipea 1981 r. o ustanowieniu Warszawskiego Krzyża Powstańczego, DzU 1981, nr 18, poz. 85. Dzienniki rozkazów, dzienniki urzędowe „Dziennik Rozkazów MON” „Dziennik Rozkazów Tajnych MON” „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Oświaty” „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Oświaty i Szkolnictwa Wyższego. В - Dział Oświaty” „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Oświaty i Wychowania” „Monitor Polski” Dokumenty drukowane Uchwała Sekretariatu КС w sprawie kinematografii [w:] Syndrom konformizmu? Kino polskie lat sześćdziesiątych, red. Tadeusz Miczka, Alina Madej, Katowice 1994, s. 27-34. Wojsko wobec polskiego października ’56. Rezolucje, uchwały, listy, oprać. Edward Jan Nalepa, Warszawa 2002. Wspomnienia, dzienniki, relacje, wywiady, zbiory przemówień Berling Zygmunt, Wspomnienia, t. 2, Warszawa 1991. Berlingowcy. Żołnierze tragiczni, red. Dominik Czapigo, Warszawa 2015. Dańko Bolesław, Nie zdążyli do Andersa (Berlingowcy), Londyn 1992. Dronicz Stanisław, Wojsko i politycy,
Warszawa 2001. Dronicz Stanisław, Wojsko nieocenzurowane. Od Lenino do Drawska, Warszawa 1997. Dronicz Stanisław, Żołnierskie losy, Warszawa 2012. Gabański Stanisław, Dobrze! Zapiski kleryka-żolnierza (1965-1967), Kraków 2013. Gomułka Władysław, Przemówienia (lipiec 1964 — grudzień 1966), Warszawa 1967. Hen Józef, Nie boję się bezsennych nocy. Z księgi trzeciej, Warszawa 2001. Jaruzelski Wojciech, Przemówienia 1981-1982, Warszawa 1983. Jaruzelski Wojciech, Przemówienia 1983, Warszawa 1984. Kaźmierska Kaja, Pałka Jarosław, Żołnierze ludowego Wojska Polskiego. Historie mówione, Łódź 2018. Kowalski Lech, Generałowie, Warszawa 1992. Kowalski Lech, Kryptonim „Dunaj". Udział wojsk polskich w interwencji zbrojnej w Czecho słowacji w 1968 r, Warszawa 1992. 769
Kula Witold, Rozdziałki, oprać. Nina Assorodobraj-Kula, Marcin Kula, Warszawa 1996. Kuroń Jacek, Gwiezdny czas [w:] Jacek Kuroń, Autobiografia, Warszawa 2009. Kuropieska Józef, Od Października do Marca, cl. 1, Warszawa 1992. Kuropieska Józef, Od Października do Marca w Siłach Zbrojnych. Wspomnienia z lat 19561968, cz. 2, Warszawa 1994. Maciszewski Jarema, Wydrzeć prawdę, Warszawa 1993. Pióro Tadeusz, Armia ze skazą. W Wojsku Polskim 1945-1968 (wspomnienia i refleksje), Warszawa 1994. Przymanowski Janusz, Poprzezfronty i afronty, Bydgoszcz 1989. Rakowski Mieczysław Franciszek, Dzienniki polityczne 1963-1966, t. 2, Warszawa 1999. Rakowski Mieczysław Franciszek, Dzienniki polityczne 1967-1968, t. 3, Warszawa 1999. Ruszar Józef, Czerwone pająki: dziennik żołnierza LWP, Warszawa 2017. Stefaniak Eugeniusz, Byłem oficerem politycznym LWP, Toruń 2007. Wyziembło Marcin [Józef Lewandowski], Życie rocznicowe w PRL [w:] Wposzukiwaniu innej historii. Antologia tekstów opublikowanych na łamach periodyków Instytutu Literackiego w Paryżu, red. Rafał Stobiecki, Sławomir Μ. Nowinowski, Łódź-Paryż 2015. Torańska Teresa, Byli, Warszawa 2006. Zoll Andrzej, Zollowie. Opowieść rodzinna, Kraków 2011. Relacje w zbiorach autora Notatki z rozmowy telefonicznej z Ernestem Bryllem, 21 listopada 2016 r. Relacje płk. prof. Jana Zamojskiego z 8 i 23 maja 2014 r. (nieautoryzowane). Relacja gen. bryg. Bronisława Bednarza z 3 czerwca 2014 r. (nieautoryzowana). Prasa „Biuletyn Informacyjny [Głównego Zarządu Politycznego WP]”, 1968 „Ekran” 1968-1969 „Panorama Północy” 1965-1966 „Polska Zbrojna” 1945-1950
„Trybuna Ludu” 1966, 1970, 1981, 1984 „Wojsko Ludowe” 1956-1957 „Żołnierz Polski” 1945-1989 „Żołnierz Wolności” 1950-1989 „Żołnierz Wolności” (gazeta 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki) 1943-1944 „Zwyciężymy” 1943-1945 Filmy dokumentalne i fabularne, seriale Agnieszka 46, reż. Sylwester Chęciński, 1964. Barwy walki, tez. Jerzy Passendorfer, 1964. Czterej pancerni i pies, reż. Konrad Nałęcki, 1966-1970. Defilada Tysiąclecia, Polska Kronika Filmowa, 1966, nr 31. Defilada Tysiąclecia, reż. Romuald Dobrzyński, Zakład Produkcji Filmów Telewizyjnych, 1966. Do krwi ostatniej., Jerzy Hoffman, 1978. 770
Don Gabriel, rež. Ewa i Czesław Petelscy, 1966. Elegia, reż. Paweł Komorowski, 1979. Gdzie jest general, reż. Tadeusz Chmielewski, 1964. Godziny nadziei, reż. Jan Rybkowski, 1955. Hubai, reż. Bohdan Poręba, 1973. Jarzębina czerwona, reż. Ewa i Czesław Petelscy, 1970. Kierunek Berlin, reż. Jerzy Passendorfer, 1968. Kolumbowie, reż. Janusz Morgenstern, 1970. Krzyż Walecznych, reż. Kazimierz Kutz, 1959. Kwiecień, reż. Witold Lesiewicz, 1961. Nieznany, reż. Witold Lesiewicz, 1964. Ogniomistrz Kaleń, reż. Ewa i Czesław Petelscy, 1961. Ostatnie dni, reż. Jerzy Passendorfer, 1969. Parada Tysiąclecia, reż. Stanisław Możdżeński, Wytwórnia Filmowa Czołówka, 1966. Pastorale Heroica, reż. Henryk Bielski, 1984. Podziemnyfront, reż. Hubert Drapella, Seweryn Nowicki, 1965. Potem nastąpi cisza, reż. Janusz Morgenstern, 1966. Powrót doktora von Kniprode, reż. Hubert Drapella, 1966. Pułapka, reż. Andrzej Jerzy Piotrowski, 1970. Raj na ziemi, reż. Zbigniew Kuźmiński, 1970. Rzeczpospolita babska, reż. Hieronim Przybyła, 1969. Sam pośród swoich, reż. Wojciech Wójcik, 1986. Skąpani w ogniu, reż. Jerzy Passendorfer, 1964. Stawka większa niż życie, reż. Andrzej Konic, Janusz Morgenstern, 1968-1969. W te dni przedwiosenne, reż. Andrzej Konic, 1975. Wszyscy i nikt, reż. Konrad Nałęcki, 1977. Zasieki, reż. Andrzej Jerzy Piotrowski, 1973 (premiera 1983). Żołnierz zwycięstwa, reż. Wanda Jakubowska, 1953. Utwory literackie, komiksy Broniewska Janina, O człowieku, który się kułom nie kłaniał, Warszawa 1948. Hubert Henryk, Wzgórza za mgłą, Warszawa 1959. Sokorski Włodzimierz, Polacy pod Lenino, Warszawa
1971. Sroga Alojzy, Początek drogi. Lenino, Warszawa 1977. Szenwald Lucjan, Wiersze żołnierskie, Warszawa 1953. Tytus żołnierzem [w:] Henryk Jan Chmielewski, Tytus, Romek i A 'Tomek. Złota księga przygód, t. 5, Warszawa 2004. Załuski Zbigniew, Finał 1945 (materiały do bilansu), Warszawa 1963. Załuski Zbigniew, Przepustka do historii, Warszawa 1963. Załuski Zbigniew, Przepustka do historii. Szkice o żołnierskich drogach czasu II wojny świa towej, Warszawa 1966. Załuski Zbigniew, Siedem polskich grzechów głównych, Warszawa 1962. Załuski Zbigniew, Siedem polskich grzechów głównych. Nieśmieszne igraszki, Warszawa 1973. 771
Programy szkolenia żołnierzy Program przedmiotów społeczno-politycznych dla wyższych szkół oficerskich na lata 19701975, Warszawa 1970. Wytyczne i program szkolenia politycznego generałów, oficerów, podoficerów i szeregowych na rok szkoleniowy 1958/1959, Warszawa 1958. Wytyczne i program szkolenia politycznego generałów, oficerów, podoficerów i szeregowców Wojska Polskiego oraz tematyka referatów lektorskich na rok szkoleniowy 1959/1960, Warszawa 1959. Wytyczne i program szkolenia politycznego generałów, oficerów, podoficerów i szeregowców Wojska Polskiego na rok szkoleniowy 1960/1961, Warszawa 1960. Wytyczne i program szkolenia partyjnego i politycznego generałów, oficerów, podoficerów i szeregowców Wojska Polskiego na rok szkoleniowy 1961-1962, Warszawa 1961. Wytyczne i program szkolenia partyjnego i politycznego generałów, oficerów, podoficerów i szeregowców Sił Zbrojnych PRL na rok 1963/1964, Warszawa 1963. Wytyczne i program szkolenia politycznego i partyjnego generałów, oficerów, podoficerów i szeregowców Sił Zbrojnych PRL na lata 1964-1966, Warszawa 1964. Wytyczne i programy do szkolenia politycznego i partyjnego w Siłach Zbrojnych PRL na łata 1966-1968, Warszawa 1966. Wytyczne i programy szkolenia politycznego i partyjnego w Siłach Zbrojnych PRL na łata 1968-1970, Warszawa 1968. Przewodniki i informatory Cieślukowski Zdzisław, Rożnowski Franciszek, Rymaszewski Jerzy, Kołobrzeg i okolice, Warszawa 1971. Dęblin i okolice, Lublin 1981. Garczyński Tadeusz, Połczyn Zdrój i okolice, Szczecin 1979. Kiewicz Adam, 2 Armia Wojska Polskiego ijej szlak, Wrocław 1978. Kołobrzeg,
Warszawa 1967. Kołobrzeg i okolice. Informator dla wycieczek młodzieżowych, Warszawa 1970. Kresek Zbigniew, Szlak im. gen. Karola Świerczewskiego w Bieszczadach, Warszawa-Kraków 1979. Krok Stanisław, Plewik Ludwik, Święcicki Zbigniew, Przyczółek warecko-magnuszewski. Trasy turystyczne, Warszawa 1978. Łęcki Włodzimierz, Maluśkiewicz Piotr, Wałkowski Jacek, Wał Pomorski. Przewodnik, Po znań 1980. Łęcki Włodzimierz, Maluśkiewicz Piotr, Wałkowski Jacek, Wałcz, Złotów i okolice. Przewod nik, Poznań 1973. Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu, Kołobrzeg 1980. Pohl Krzysztof, Cedynia-Siekierki, Szczecin 1978. Poprawski Jan, Kołobrzeg i okolice, Koszalin 1978. Porbadnik Stefania, Izby Pamięci Narodowej na Wale Pomorskim, Poznań 1981. Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa. Lata wojny 1939-1945, oprać. Czesław Czubryt-Borkowski, Jerzy Michasiewicz, Warszawa 1980. Siekierki, Warszawa 1970. 772
Szlak bojowy Drugiej Armii Wojska Polskiego na terenie województwa gorzowskiego, Gorzów 1978. Wal Pomorski. Na turystycznym szlaku walk 1 Armii Wojska Polskiego, Kraków 1967. Warszawa: plan miasta, Warszawa 1980 1981. Zielak Juliusz, Przyczółek warecko-magnuszewski. Działania 1 Armii Wojska Polskiego oraz ich upamiętnienie, Warszawa 1979. Żołnierzom II Armii WP, Warszawa 1970. Publikacje propagandowe i historyczne z epoki Czerwiński Zdzisław, Lenino. Październik 1943, Warszawa 1970. Gierczak Andrzej, Berlin, Warszawa 1970. Grabowski Lech, Μ. Bylina, wstęp Zbigniew Załuski, Warszawa 1977. Gronczewski Edward, Ludzie czynu. Krótkie życiorysy działaczy i bohaterów PPR, GL i AL, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1964, nr 3. Jurga Tadeusz, Z ziemi radzieckiej do Polski, Warszawa 1975. Kaczmarek Kazimierz, Na łużyckim szlaku, Warszawa 1973. Kaczmarek Kazimierz, Polacy w bitwie pod Budziszynem, Warszawa 1970. Kaczmarek Kazimierz, W bojach przez Łużyce, Warszawa 1965. Komornicki Stanisław, Oddziały Wojska Polskiego w wałkach o Berlin w 1945 r, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1963, nr 3. Konieczny Kazimierz, Założenia koncepcyjne ekspozycji stałej Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, „Muzealnictwo Wojskowe” 1964, t. 2. Konieczny Kazimierz, Wiewióra Henryk, Karol Świerczewski Walter. Zbiory Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, Warszawa 1971. Krzemień Leszek, O ojczyźnie i patriotyzmie, Warszawa 1951. Literatura w służbie ojczyzny: materiały z sesji zorganizowanej przez Związek Literatów Pol skich i Główny Zarząd Polityczny WP z okazji XXV-lecia odrodzonego Wojska Polskiego, poświęconej
tematyce patriotyczno-obywatelskiej w naszej literaturze, Warszawa 1969. Ludzie czynu. Krótkie życiorysy bohaterów Wojny Wyzwoleńczej Narodu Polskiego, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1965, nr 1-2. Margules Józef, Ludzie czynu. Krótkie życiorysy bohaterskich żołnierzy ludowego Wojska Polskiego, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1963, nr 3^1. Michał Bylina. Sale wystawowe DWP, Stołeczny Klub Garnizonowy, Warszawa 1974. Olczyk Eugeniusz, Druga wojna światowa w świadomości współczesnych Polaków, Warszawa 1978. Podgórski Czesław, Lenino, Warszawa 1973. Popławski Stanisław, Towarzysze frontowych dróg, Warszawa 1964. Šatora Kazimierz, Sale tradycji ważnym czynnikiem patriotycznego wychowania żołnierzy, Warszawa 1967. Serkuczewski Jerzy, Strzelecki Wacław, Rola i miejsce najnowszych tradycji narodu w dzia łalności wychowawczej, Warszawa 1966. Sobczak Kazimierz, Lenino-Warszawa-Berlin. Wojenne dzieje I Dywizji im. Tadeusza Koś ciuszki, Warszawa 1978. 773
Szulczyński Stanisław, Bitwa pod Lenino. Studium wojskowo-historyczne, Warszawa 1958. Rawski Tadeusz, Stąpor Zdzisław, Zamojski Jan, Wojna wyzwoleńcza narodu polskiego w latach 1939-1945: węzłowe problemy, Warszawa 1963. Wojsko Polskie w sztuce 1945-1970, Warszawa 1971. Z dziejów oręża polskiego, Warszawa 1959. Opracowania Anduła Kamil, U źródeł mitu. Historiografia PRL wobec strategiczno-operacyjnego tła bitwy pod Lenino [w:] Studia z historii najnowszej Polski, t. 2, red. Rafał Łatka, Michał Przeperski, Warszawa 2020. Assmann Jan, Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywiliza cjach starożytnych, Warszawa 2008. Assmann Jan, Pamięć zbiorowa i tożsamość kulturowa, „Borussia” 2003, nr 29. Assorodobraj Nina, „ Żywa historia ”. Świadomość historyczna: symptomy i propozycje ba dawcze, „Studia Socjologiczne” 1963, nr 2. Babula Julian, Wojsko Polskie 1945—1989. Próba analizy operacyjnej, Warszawa 1998. Baczko Bronisław, Polska czasów „Solidarności", czyli eksplozja pamięci [w:] Bronisław Baczko, Wyobrażenie społeczne. Szkice o nadziei i pamięci zbiorowej, Warszawa 1994. Barańczak Stanisław, Książki najgorsze i parę innych ekscesów krytycznoliterackich 1975-1980 i 1993, Kraków 2009. Bączyk Norbert, Lata tłuste, łata chude [w:] Połska broń. Dzieje oręża i przemysłu zbrojenio wego. Pomocnik Historyczny „Polityki”, Warszawa 2016. Bernacki Bogdan, Stawka większa niż życie. Serial wszech czasów, Warszawa 2003. Bigoszewska Wanda, Wiewióra Henryk, Sztandary ludowego Wojska Polskiego 1943-1974, Warszawa 1974. Bittner Karolina, Piosenka w służbie propagandy:
Festiwal Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu 1968-1989, Poznań 2015. Blum Ignacy, Sprawa 31 pułku piechoty. Tło, przebieg i charakter masowej dezercji żołnierzy 31 pp w 1944 r, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1965, nr 3. Braudel Fernand, Historia i nauki społeczne: długie trwanie [w:J Fernand Braudel, Historia i trwanie, Warszawa 1999. Burleigh Michael, Święta racja. „ Świeckie religie " XX wieku, Warszawa 2011. Ceglarek Michał, Generalny Dziekanat Wojska Polskiego (1945-1989). Aspekt historyczno-prawny, „Studia Sandomierskie” 2011, nr 2. Cenckiewicz Sławomir, A tomowy szpieg. Ryszard Kukliński i wojna wywiadów, Poznań 2014. Chojnowski Andrzej, Kto odsunął od władzy Władysława Gomułkę? Przyczynek do genezy Grudnia ’70, „Dzieje Najnowsze” 2014, nr 1. Chojnowski Andrzej, „Pośmiertna maska stalinizmu”. „Żołnierz zwycięstwa” Wandy Jaku bowskiejjako świadectwo epoki, „Dzieje Najnowsze” 2006, nr 1. Chrząstek Tomasz, Na kulturalnym froncie. Analiza zawartości tygodnika „Nowa Kultura” 1950-1963, Warszawa 2016. 774
Ciechanowski Grzegorz, Żołnierze polscy w misjach i operacjach pokojowych poza granicami kraju w latach 1953-1989, Toruń 2007. Ciepłowski Stanisław, Napisy pamiątkowe w Warszawie XVII-XX w., Warszawa 1987. Cięciara Jarosław, Radziwiłłowicz Dariusz, Slipiec Jeremiasz, Wysocki Wiesław Jan, Żak Andrzej Czesław, Patronijednostek Wojska Polskiego, Warszawa 1998. Ciszewski Piotr, Dąbrowszczacy. Na kwiecie szanowani, w Polsce poniżani, Warszawa 2018. Ciślak Jarosław, Polska Marynarka Wojenna 1995. Okręty, samoloty i śmigłowce, uzbrojenie, organizacja, Warszawa 1995. Cmentarz Komunalny Powązki dawny Wojskowy w Warszawie, red. Juliusz Jerzy Malczewski, Warszawa 1989. Codogni Paulina, Kok 1956, Warszawa 2006. Czarnecka Dominika, „ Pomniki wdzięczności ” Armii Czerwonej w Polsce Ludowej i w HI Rzeczypospolitej, Warszawa 2015. Dmitrów Edmund, Spuścizna 11 wojny światowej i okupacji niemieckiej w „polityce wobec przeszłości” PRL. Zarys problematyki, „Rocznik Polsko-Niemiecki” 1999, t. 8. Drzewiecki Andrzej, Kardas Mariusz, Wojciechowski Zbigniew, Marynarka Wojenna PRL w życiu społeczno-politycznym i gospodarczym Pomorza w latach 1945—1989, Gdynia 2018. Dudek Antoni, Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988-1990, Kraków 2014. Dudek Antoni, Gryz Ryszard, Komuniści i Kościół w Polsce (1945-1989), Kraków 2006. Eisler Jerzy, Grudzień 1970. Geneza, przebieg, konsekwencje, Warszawa 2012. Eisler Jerzy, Miejsce Ludowego Wojska Polskiego w systemie politycznym PRL [w:] Jerzy Eisler, Co nam zostało z tamtych lat. Dziedzictwo PRL, Warszawa 2016. Eisler Jerzy,
„Polskie miesiące”, czyli Kryzys(y) w PRL, Warszawa 2008. Eisler Jerzy, Polski rok 1968, Warszawa 2006. Foucault Michel, Trzeba bronić społeczeństwa, Warszawa 1998. Franz Maciej, W pogoni za „Żółtym Tygrysem ” [w:] Studia z dziejów polskiej historiografii wojskowej, t. 12, red. Benon Miśkiewicz, Zbigniew Pilarczyk, Poznań 2011. Friszke Andrzej, Kultura czy ideologia? Polityka kulturalna kierownictwa PZPR w latach 1957-1963 [w:] Władza a społeczeństwo w PRL. Studia historyczne, red. Andrzej Friszke, Warszawa 2003. Friszke Andrzej, Polska. Losy państwa i narodu 1939-1989, Warszawa 2003. Friszke Andrzej, „ Tygodnik Solidarność" 1981 [w:] Andrzej Friszke, Przystosowanie i opór. Studia z dziejów PRL, Warszawa 2007. Friszke Andrzej, Związek Harcerstwa Polskiego 1956-1963. Społeczna organizacja wycho wawcza w systemie politycznym PRL, Warszawa 2016. Gałaszewska-Chilczuk Dorota, Bojownicy czy kombatanci? ZBoWiD w latach 1949—1989 [w:] Nie tylko partia? Organizacje społeczne w Polsce Ludowej 1944-1989. Geneza, funkcjonowanie, znaczenie, red. Tadeusz Ruzikowski, Warszawa 2017. Gałęziowska Małgorzata, Swiętowanie wybranych rocznic bitwy pod Grunwaldem formą komunikacji rytualnej państwa i narodu, „Kultura i Społeczeństwo” 2012, nr 4. Garton Ash Timothy, Jesień wasza, wiosna nasza, Warszawa 2009. Gasztold Przemysław, Towarzysze z betonu. Dogmatyzm w PZPR 1980-1990, Warszawa 2019. 775
Głębocki Wiesław, Warszawskie pomniki, Warszawa 1990. Głowiński Michał, Marcowe gadanie. Komentarze do słów 1966-1971, Warszawa 1991. Goffman Erving, Charakterystyka instytucji totalnych [w:] Elementy teorii socjologicznych. Materiały do dziejów współczesnej socjologii zachodniej, oprać. Włodzimierz Derczyński, Aleksandra Jasińska-Kania, Jerzy Szacki, Warszawa 1975. Goffman Erving, Człowiek w leatrze życia codziennego, Warszawa 2008. Goffman Erving, Instytucje totalne. O pacjentach szpitali psychiatrycznych i mieszkańcach innych instytucji totalnych, Sopot 2011. Grot Leszek, Konecki Tadeusz, Nalepa Edward, Pokojowe dzieje Wojska Polskiego, Warszawa 1988. Gruszczyk Marcela, Idea w służbie propagandy. Komitet Słowiański w Polsce 1945—1953 na tle ruchu nowosłowiańskiego, Katowice 2019. Grzesiuk-Olszewska Irena, Polska rzeźba pomnikowa 1945-1995, Warszawa 1995. Halbwachs Maurice, Społeczne ramy pamięci, wstęp i tłum. Marcin Król, Warszawa 2008. Hen Józef [w:] Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik bibliograficzny, red. Jadwiga Czachowska, Alicja Szałagan, Warszawa 1994. Hendrykowski Marek, Polska szkołafilmowajako formacja artystyczna, „Kwartalnik Filmo wy” 1997, nr 17. Historyczny rodowódpolskiego ceremoniału wojskowego, red. Leonard Ratajczyk, Warszawa 1981. Hobsbawm Eric, Masowa produkcja tradycji: Europa, lata 1870-1914 [w:] Tradycja wyna leziona, red. Eric Hobsbawm, Terence Ranger, Kraków 2008. Hübner-Wojciechowska Joanna, Grób Nieznanego Żołnierza, Warszawa 1991. Jaczyński Stanisław, Bitwa pod Lenino (12-13 X1943 r.). Mity i rzeczywistość [w.՜] Wojsko
polskie nafroncie wschodnim. Wybrane problemy, red. Stefan Zwoliński, Warszawa 2003. Jaczyński Stanisław, Zygmunt Berling. Między sławą a potępieniem, Warszawa 1993. Jakuboszczak Piotr Jerzy, Kształcenie kandydatów na oficerów Wojska Polskiego w Oficerskiej Szkole Wojsk Inżynieryjnych (1946-1967), Wrocław 2012. Janion Maria, Żmigrodzka Maria, Romantyzm a historia, Warszawa 1978. Jarosz Dariusz, Polityka socjalna Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wobec kombatantów w latach 1971-1989, „Przegląd Histoiyczno-Wojskowy” 2015, nr 4. Jarosz Dariusz, Polacy a stalinizm, Warszawa 2000. Jarosz Dariusz, Miernik Grzegorz, Pobór, wcielenie, „pruska dyscyplina ”, dezercje. Wstęp do badań nad historią społeczną służby wojskowej w stalinowskiej Polsce (1950—1955), „Polska 1944/45-1989. Studia i materiały” 2018, nr 18. Jasina Łukasz, „ Wyzwolenie ” (1968-1975) Jurija Ozierowajako prezentacja oficjalnej wersji historii II wojny światowej w kinematografii radzieckiej, Lublin 2007. Jasiński Łukasz, Sprawiedliwość i polityka. Działalność Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich/Hitlerowskich w Polsce 1945-1989, Warszawa-Gdańsk 2018. Jedynak Marek, Niezależni kombatanci w PRL. Środowisko Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej „ Ponury ” ֊ „ Nurt ” (1957-1989), Kielce-Kraków 2014. Jędrysiak Jacek, Warunki sanitarno-higieniczne służby w Siłach Zbrojnych PRL w latach siedemdziesiątych XX wieku [w:] Z Jeleniej Góry do Wrocławia i z powrotem. Wokół 776
historii społecznej i gospodarczej. Tom studiów dedykowany Profesor Elżbiecie Kościk, red. Tomasz Głowiński, Wrocław 2018. Kajetanowicz Jerzy, Etapy rozwoju WP w okresie powojennym [w:] Wojsko w Polsce „Ludo wej", red. Robert Klementowski, Joanna Nowosielska-Sobel, Paweł Piotrowski, Grzegorz Strauchold, Wrocław 2014. Kajetanowicz Jerzy, Polskie wojska lądowe 1945-1960. Skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie, Wrocław 2002. Kajetanowicz Jerzy, Wojska lądowe obrony terytorialnej kraju w systemie bezpieczeństwa wewnętrznego Polski w latach 1959-1989, „Zeszyty Naukowe AON” 2008, nr 4. Kajetanowicz Jerzy, Wojsko Polskie w systemie bezpieczeństwa państwa 1945-2010, Często chowa 2013. Kałużny Ryszard, Wyższe szkoły oficerskie wojsk lądowych w Polsce w latach 1967-1997, Zielona Góra 2005. Kamiński Łukasz, Polskie Państwo Podziemne - długie trwanie w PRL (1956-1989), „Pamięć i Sprawiedliwość” 2002, nr 2. Kapuściak Janusz, Podgórski Wojciech J„ Tradycje żołnierskie literatury polskiej, WrocławKraków 1978. Karpiński Jakub, Leniniści narodowcami (O uzasadnianiu decyzji organizacyjnej na przykładzie stanu wojennego) [w:] Jakub Karpiński, Polska po przejściach, Lublin 2003. Kersten Krystyna, Narodziny systemu władzy. Polska 1943-1948, Poznań 1990. Kiarszys Grzegorz, Atomowi żołnierze wolności. Archeologia magazynów broni jądrowej w Polsce, Szczecin 2019. Kobylarz Renata, Walka o pamięć. Polityczne aspekty obchodów rocznicy powstania w getcie warszawskim 1944-1989, Warszawa 2009. Kochanowski Jerzy, „ .to imię opiewać będą. ”. Legendagen. Karola Świerczewskiego [w:] Jerzy
Kochanowski, O jaką wojnę walczyliśmy?, Gdańsk-Zakrzewo 2013, s. 211-221. Kochanowski Jerzy, Wrzesień (niejpamiętany. Początek wojny w polskiej pamięci zbiorowej i polityce historycznej [w:] Niepiękny wiek XX, red. Błażej Brzostek, Jerzy Eisler, Dariusz Jarosz, Krzysztof Kosiński, Tadeusz Wolsza, Warszawa 2010. Kochanowski Jerzy, Rewolucja międzypaździernikowa. Polska 1956-1957, Kraków 2017. Kołodziejczyk Adam, Problemy świadomości historycznej w wojsku (1991-2002) [w:] Socjo logiczny portret wojska, Warszawa 2003. Komorowski Krzysztof, Problemy badawcze Sił Zbrojnych RP-PRL [w:] Wojsko w Polsce „Ludowej”, red. Robert Klementowski, Joanna Nowosielska-Sobel, Paweł Piotrowski, Grzegorz Strauchold, Wrocław 2014. Korkuć Maciej, „ Wpoić w żołnierzy nienawiść". Z problematyki wykorzystania jednostek „ ludowego " wojska do walki z podziemiem niepodległościowym [w:] Wojsko w Polsce „Ludowej", red. Robert Klementowski, Joanna Nowosielska-Sobel, Paweł Piotrowski, Grzegorz Strauchold, Wrocław 2014. Kospath-Pawłowski Edward, Chwała i zdrada. Wojsko Polskie na Wschodzie 1943-1945, Warszawa 2010. Kostro Robert, Polityka, historia, propaganda [w:] Polityka czy propaganda. PRL wobec historii, red. Paweł Skibiński, Tomasz Wiścicki, Warszawa 2009. 777
Kosiński Krzysztof, Oficjalne i prywatne życie młodzieży w czasach PRL, Warszawa 2006. Kowaiski Lech, Generał ze skazą. Biografia wojskowa gen. armii Wojciecha Jaruzelskiego, Warszawa 2001. Kowalski Lech, Komitet Obrony Kraju (MON, PZPR, MSW), Warszawa 2011. Kozerawski Dariusz, Kontyngenty Wojska Polskiego w międzynarodowych operacjach po kojowych w latach 1973-1999. Konflikty - interwencje ֊ bezpieczeństwo, Toruń 2012. Kozerawski Dariusz, Wyższe szkolnictwo wojskowe w Polsce w latach 1947-1967, Warszawa 2005. Kozieł Andrzej, Za chwilę dalszy ciągprogramu. Telewizja Polska czterech dekad 1952-1989, Warszawa 2003. Kozłowski Tomasz, Anatomia rewolucji. Narodziny ruchu społecznego „Solidarność” w 1980 r, Warszawa 2017. Krasucki Eryk, Film jako obowiązek polityczny. Prace nad obrazem „Żołnierz zwycięstwa” Wandy Jakubowskiej w świetle dokumentówpartyjnych z lat 1949-1953 [w:] Socrealizm. Fabuły - komunikaty - ikony, red. Krzysztof Stępnik, Magdalena Piechota, Lublin 2006. Krasucki Eryk, Przepis na nowego bohatera narodowego, „Biuletyn Instytutu Pamięci Na rodowej” 2006, nr 7. Królikowski Janusz, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990, Toruń 2010. Księga chwały piechoty, red. Bronisław Prugar-Ketling, Warszawa 1937-1939. Kula Marcin, Człowiek wojuje, Warszawa 1994. Kula Marcin, Długie trwanie [w:] Marcin Kula, Zegarek historyka, Warszawa 2001. Kula Marcin, Narodowe i rewolucyjne, Londyn-Warszawa 1991. Kula Marcin, Religiopodobny komunizm, Kraków 2003. Kula Marcin, Why Military History in Officer Training? [w:] Why Military History?, red. Klaus-Richard Böhme,
Gunnar Åselius, Stockholm 2000. Kula Marcin, Wybór tradycji, Warszawa 2003. Kusiak Franciszek, General Karol Świerczewski Walter - życie i po życiu 1897-1947-2017, Wroclaw 2017. Kwapis Robert, Praska Wiosna, Toruń 2003. Kwiatkowski Piotr T., Wprowadzenie. Doświadczenie II wojny światowej w badaniach so cjologicznych [w:] Piotr T. Kwiatkowski, Lech Μ. Nijakowski, Barbara Szacka, Andrzej Szpociński, Między codziennością a wielką historią. Druga wojna światowa w pamięci zbiorowej społeczeństwa polskiego, Warszawa 2010. Lechowski Andrzej, Placówki kulturalne Wojska Polskiego w Warszawie 1945-1949, ΝΙάχszawa 2007. Leoński Jacek, Drogi życiowe i świadomość społeczna robotników polskich, Warszawa-Poznań 1987. Lesiakowski Krzysztof, Mieczysław Moczar „ Mietek ”. Biografia polityczna, Warszawa 1998. Lesiakowski Krzysztof, „ Partyzanci ” wobec dziejów Polski w czasie II wojny światowej [w:j Pamięć i polityka historyczna. Doświadczenia Polski i jej sąsiadów, red. Sławomir Μ. Nowinowski, Jan Pomorski, Rafał Stobiecki, Łódź 2008. Leszkowicz Tomasz, Główny Zarząd Polityczny WP jako centrum wojskowej propagandy i indoktrynacji 1956-1980 [w:] Wyzwoleni, ale nie wolni (1945—1989), red. Aneta Po- 778
pławska, Barbara Świtalska-Starzeńska, Marcin Wasilewski, Radek Rafał Wasilewski, է. 1, Warszawa 2015. Leszkowicz Tomasz, Historyczna tabula rasa? Zabiegi aparatu propagandowego PRL w latach 60. XX w. na rzecz zaszczepienia młodzieży „ nowej pamięci ” [w:] Tb idzie młodość. Mło dzież w ideologii i praktyce komunizmu, red. Dariusz Magier, Lublin-Radzyń Podlaski 2016. Leszkowicz Tomasz, Obchody rocznicy wybuchu II wojny światowej jako element polityki pamięci historycznej PZPR w latach 1982-1983 [w:] Letnia Szkoła Historii Najnowszej 2011. Referaty, red. Przemysław Gasztold-Seń, Łukasz Kamiński, Warszawa 2012. Leszkowicz Tomasz, Obchody Święta Zwycięstwa w 1970 r. Przebieg, cele, konteksty, „Nie podległość i Pamięć” 2011, nr 1. Leszkowicz Tomasz, Odzyskanie niepodłegłości widziane. z 1968 r, „Dialog. Magazyn polsko-niemiecki” 2018, nr 1. Leszkowicz Tomasz, Ostatnia ofensywa nafroncie historycznym? Polityka pamięci historycz nej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w latach 1981-1986, „Dzieje Najnowsze” 2014, nr 2. Leszkowicz Tomasz, Patroni jednostek i instytucji wojskowych - w poszukiwaniu kanonu historycznego współczesnego Wojska Polskiego, „Bezpieczeństwo Obronność Socjologia” 2020, nr 13/14. Leszkowicz Tomasz, Po co ludowemu wojsku historia? Wojskowa polityka pamięci historycznej lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XXw. [w:] Misja wojska. Strategia i bezpieczeństwo państwa. Szkice o siłach zbrojnych, red. Tadeusz Panecki, Józef Smoliński, Warszawa 2019. Leszkowicz Tomasz, Polska Zjednoczona Partia Robotnicza w wojsku (1956-1980). Za rys problematyki [w:]
Więcej niż partia. PZPR a polityka, gospodarka i społeczeństwo 1948-1990, red. Adam Dziuba, Bogusław Tracz. Leszkowicz Tomasz, Wojskowa polityka pamięci historycznej w latach sześćdziesiątych. Cele i konteksty [w:] Zimowa Szkoła Historii Najnowszej 2015, red. Michał Przeperski, Łukasz Kamiński, Warszawa 2016. Leszkowicz Tomasz, „ Wychowanie na tradycjach ”jako element pracy politycznej w Ludowym Wojsku Polskim w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, „Polska 1944/45-1989. Studia i materiały” 2015, t. 13. Leszkowicz Tomasz, „ Wychowanie na tradycjach” na szczeblu jednostek wojskowych LWP (1956-1980). Środki i metody oraz ich skuteczność w oddziaływaniu na pamięć zbiorową żołnierzy, „Polska 1944/45-1989. Studia i materiały” 2016, t. 14. Ligarski Sebastian, Propaganda obozu władzy w okresie stanu wojennego [w:] Wokół „ mniej szego zła ”. Stan wojenny w Polsce. Materiały pokonferencyjne, red. Paweł Piotrowski, Wrocław 2010. Lisiecka Alicja, Pokolenie „pryszczatych", „Pamiętnik Literacki” 1964, nr 4. Lisowski Witold, Panteon pamięci narodowej. Historia Grobu Nieznanego Żołnierza, War szawa 2006. Loba Szymon, Ludowe Wojsko Polskie w polskim filmie fabularnym, Toruń 2015. Lubelski Tadeusz, Historia kina polskiego 1895-2014, Kraków 2015. Łazarz Marek, Czterej pancerni i pies. Przewodnik po serialu i okolicach, Wrocław 2006. Łuczak Maciej, Miś, czyli rzecz o Stanisławie Barei, Warszawa 2002. 779
Łuczewski Michał, Odwieczny naród. Polak i katolik w Żmiącej, Toruń 2012. Machcewicz Paweł, „ 30-lecie zwycięstwa nadfaszyzmem ”. O polityce historycznej PRL i bloku radzieckiego [w:] Niepiękny wiek XX, red. Błażej Brzostek, Jerzy Eisler, Dariusz Jarosz, Krzysztof Kosiński, Tadeusz Wolsza, Warszawa 2010. Machcewicz Paweł, Polski rok 1956, Warszawa 1993. Madej Kazimierz, Polskie symbole wojskowe 1943-1978, Warszawa 1980. Main Izabella, Trudne świętowanie. Konflikty wokół obchodów świąt państwowych i kościelnych w Lublinie (1944-1989), Warszawa 2004. Malczewska-Pawelec Dorota, Pawelec Tomasz, Rewolucja w pamięci historycznej. Porów nawcze studia nad praktykami manipulacji zbiorową pamięcią Polaków w czasach stali nowskich, Kraków 2011. Mała encyklopedia wojskowa, t. 3, przewodn. kom. red. Józef Urbanowicz, Warszawa 1971. Marcinkiewicz-Kaczmarczyk Anna, Sytuacja żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie po powrocie do kraju (1945-1948) [w:] „ Politycznie obcy! ”. Żołnierze Wojska Polskiego w zainteresowaniu komunistycznego aparatu represji i propagandy w latach 1944-1956, red. Bogusław Polak, Paweł Skubisz, Szczecin 2016. Mastny Vojtech, Stalin i zimna wojna. Sowieckie poczucie zagrożenia, Warszawa 2006. Materski Wojciech, Od cara do „cara”. Studium rosyjskiej polityki historycznej, Warszawa 2017. Mazurek Wojciech, Desant na Danię. Mit czy realny plan inwazji? Polskie możliwości wyko nania powietrzno-morskiej operacji desantowej w Cieśninach Bałtyckich (1955-1991) [w:] Mity i legendy w polskiej historii wojskowości, t. 2, red. Wiesław Caban, Józef Smoliński, Kielce
2014. Meller Marcin, Rola myślenia o historii w ruchu Solidarność w latach 1980—1981 [w:] Soli darność w ruchu 1980-1981, red. Marcin Kula, Warszawa 2000. Merridale Catherine, Wojna Iwana. Armia Czerwona 1939-1945, Poznań 2007. Michta Andrew, Red Eagle. The Army in Polish Politics 1944-1988, Stanford 1990. Miedziński Paweł, Parada naszej siły, „In Gremio” 2005, որ 11. Migdalski Paweł,. w tej strażnicy Rzeczypospolitej. Rejon Pamięci Narodowej Cedynia-Gozdowice-Siekierki, Szczecin-Poznań 2007. Mikuła Wojciech Stanisław, Katedra Historii Wojen i Historii Wojskowości Wojskowej Aka demii Politycznej w latach 1957-1990: przyczynek do dziejów szkolnictwa wojskowego w PRL, Warszawa 2015. Młynarczyk-Tomczyk Anita, Ideowo-wychowawczy przekaz Grunwaldu na kanwiejubileuszu jego 550. rocznicy (1960 rok) [w:] Mity i legendy w polskiej historii wojskowości, t. 2, red. Wiesław Caban, Józef Smoliński, Kielce 2014. Nalepa Edward Jan, Oddani partii Lenina i Stalina. Czerwonoarmiści w Wojsku Polskim 1943-1968, Piotrków Trybunalski 2014. Nalepa Edward Jan, Oficerowie Armii Radzieckiej w Wojsku Polskim 1943-1968, Warszawa 1995. Napiórkowski Marcin, Powstanie umarłych. Historia pamięci 1944-2014, Warszawa 2016. Nie tylko „Po Prostu". Prasa w dobie odwilży (1955-1958), red. Michał Przeperski, Paweł Sasanka, Warszawa 2019. 780
Nijakowski Lech, Polska polityka pamięci. Esej socjologiczny, Warszawa 2008. Nowak Romuald, Panorama Racławicka, Wrocław 2008. Noszczak Bartłomiej, „ Sacrum ” czy „profanum ” - spór o istotę obchodów Milenium polskiego (1949-1966), Warszawa 2002. Nowak Romuald, Panorama Racławicka, Wrocław 2008. Odziemkowski Janusz, Armia i społeczeństwo II Rzeczypospolitej, Warszawa 1996. Oficerskie szkoły piechoty w Polsce. Zarys dziejów, red. Teodor Wójcik, Wrocław 2001. Olaszek Jan, „Nieliczni ekstremiści”. Podziemna Solidarność w propagandzie stanu wojen nego, Gdańsk 2010. Osęka Piotr, Marzec ’68, Kraków 2008. Osęka Piotr, „ Okrętjest niezatapialny ”. Propaganda komunistyczna w ostatnim roku władzy [w:] Władza a społeczeństwo w PRL. Studia historyczne, red. Andrzej Friszke, Warszawa 2003. Osęka Piotr, Rytuały stalinizmu. Ojicjalne święta i uroczystości rocznicowe w Polsce 19441956, Warszawa 2007. Osiński Zbigniew, Nauczanie historii w szkołach podstawowych w Polsce w latach 1944-1989. Uwarunkowania organizacyjne oraz ideologiczno-polityczne, Lublin 2010. Paczkowski Andrzej, Droga do „mniejszego zła”. Strategia i taktyka obozu władzy lipiec 1980 - styczeń 1982, Kraków 2002. Paczkowski Andrzej, Przeszłośćjako obszar starcia o legitymizację - manewry obronne PZPR w okresiefinalnego kryzysu systemu [w:] Meandry legitymizacji. Studia i analizy, red. Irena Pańków, Warszawa 2011. Paczkowski Andrzej, Wojna polsko-jaruzelska. Stan wojenny w Polsce 13 XII1981 - 22 VII 1983, Warszawa 2006. Pajórek Leszek, Polska a „Praska Wiosna ”. Udział Wojska Polskiego w interwencji zbrojnej w Czechosłowacji
w 1968 r, Warszawa 1998. Pałka Jarosław, Generał Zygmunt Duszyński ֊ dowódca polskiegofrontu nadmorskiego. Zarys biografii, „Polska 1944/45-1989. Studia i materiały” 2017, nr 15. Pałka Jarosław, Ludowe Wojsko Polskie w walce ze zbrojnym polskim podziemiem niepodleg łościowym (lata 1946 i 1947), „Pamięć i Sprawiedliwość” 2013, nr 1. Pałka Jarosław, Poksiński Jerzy, Michał Żymierski 1890-1989, Warszawa 2015. Parchimowicz Janusz, Katalog monet polskich obiegowych i kolekcjonerskich od 1916, Szcze cin 2008. Patelski Mariusz, Karol Świerczewski „ Walter” — komunista i generał, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Opolskiego. Historia” 1996, nr 32. Peršak Krzysztof, Odrodzenie harcerstwa w 1956 r, Warszawa 1996. Pichoja Rudolf G., Historia władzy w Związku Radzieckim 1945-1991, Warszawa 2011. Piekarski Stanisław, W cieniu muz, Warszawa 1999. Piotrowski Paweł, Koncepcje „ Frontu Polskiego ” w okresie powojennym, „Zeszyty Naukowe WSO im. Tadeusza Kościuszki. Poglądy i doświadczenia” 2000, nr 3. Piotrowski Paweł, Propaganda wojskowa w latach 1980-1981 i w stanie wojennym, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2001, nr 11. Piotrowski Paweł, Śląski Okręg Wojskowy. Przekształcenia organizacyjne 1945-1956, War szawa 2003. 781
Piotrowski Paweł, Udział Polski w Układzie Warszawskim. Faza organizacji jego struktur 1955-1957 [w:] Wojsko w Polsce „Ludowej”, red. Robert Klementowski, Joanna Nowosielska-Sobel, Paweł Piotrowski, Grzegorz Strauchold, Wrocław 2014. Piotrowski Paweł, Udział Wojska Polskiego w realizacji stanu wojennego [w:] Wokół „ mniej szego zła ". Stan wojenny w Polsce. Materiały pokonferencyjne, red. Paweł Piotrowski, Wrocław 2010. Plakat wojskowy w Zbiorach Specjalnych Centralnej Biblioteki Wojskowej, Warszawa 2015. Poksiński Jerzy, Kierownictwo PPR i PZPR wobec wojska w latach 1944-1956 [w:] Kie rownictwo PPR i PZPR wobec wojska 1944-1956, oprać. Jerzy Poksiński, Aleksander Kochański, Krzysztof Peršak, Warszawa 2003. Poksiński Jerzy, My sędziowie nie od Boga - Z dziejów sądownictwa wojskowego PRL. Ma teriały i dokumenty, Warszawa 1996. Poksiński Jerzy, Siły Zbrojne wobec ugrupowań niepodległościowych w Polsce w latach 1944—1948 [w:] Wojna domowa czy nowa okupacja? Polska po roku 1944, red. Andrzej Ajnenkiel, Wrocław-Warszawa-Kraków 1998. Poksiński Jerzy, „ TUN” Tatar-Utnik-Nowicki, Warszawa 1992. Poksiński Jerzy, Victis Honos ֊ Spisek w wojsku, Warszawa 1994. Polak Wojciech, Stan wojenny-pierwsze dni, Gdańsk 2006. Polniak Łukasz, Patriotyzm wojskowy w PRL w latach 1956-1970, Warszawa 2011. Potaczała Krzysztof, Bieszczady w PRL-u 2, Olszanica 2013. Przeperski Michał, Ostatnia próba modernizacji PRL. Rząd Mieczysława ’F Rakowskiego (1988-1989), „Pamięć i Sprawiedliwość” 2016, nr 27. Przeperski Michał, PRON - nowy pas transmisyjny. Przyczynek do nacjonalistycznej próby legitymizacji
ustroju w początku lat osiemdziesiątych, „Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny” 2010, nr 1. Przewoźnik Andrzej, Adamska Jolanta, Katyń. Zbrodnia, prawda, pamięć, Warszawa 2010. Puchała Franciszek, Sekrety Sztabu Generalnego pojałtańskiej Polski, Warszawa 2011. Rafalska Dominika, Między marzeniami a rzeczywistością. Tygodnik „ Po prostu ” wobec głów nych problemów społecznych i politycznych Polski w łatach 1955-1957, Warszawa 2008. Rako wska-Harmstone Teresa, Poland [w:] Warsaw Pact: The question ofcohesion. Phase IIVolume 2. Poland, German Democratic Republic and Romania, red. Teresa Rakowska-Harmstone, Christopher D. Jones, Ivan Sylvain, Ottawa 1984. Rawski Tomasz, Pułkownik Ludowego Wojska Polskiego, czyli o przemilczeniach w narracji biograficznej, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2014, t. 10, nr 1. Roberts Geoffrey, Generał Stalina. Życie Gieorgija Żukowa, tłum. Janusz Ochab, Kraków 2014. Robin Régine, Badanie pól semantycznych: doświadczenia Ośrodka Leksykologii Politycznej w Saint-Cloud [w:] Język i społeczeństwo, oprać. Michał Głowiński, Warszawa 1980. Rogowska Barbara, Funkcje obchodów 100. rocznicy Wiosny Ludów w Polsce 1948 r. [w:] Studia i szkice z dziejów najnowszych, politologii i socjologii, red. Romuald Gelles, Marian S. Wolański, Wrocław 1994. Rok 1968. Środek Peerelu, Warszawa 2008. Rokicki Konrad, Literaci. Relacje między literatami a władzami PRL w latach 1956-1970, Warszawa 2011. 782
Roliński Jerzy, Szkoła Oficerska KB W w Legnicy (1945-1966), „Szkice Legnickie” 1969, t. 5. Rozwój Ludowego Wojska Polskiego w latach 1956-1980, Dzieło 2, Rozdz. IX: Praca partyjno-polityczna w siłach zbrojnych PRL, red. Walerian Magoń, Warszawa 1986. Różycki Bartłomiej, Dąbrowszczacy i pamięć o hiszpańskiej wojnie domowej w Polsce Ludowej, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2013, nr 1. Rutkowski Tadeusz, Nauki historyczne w Polsce 1944-1980. Zagadnienia polityczne i orga nizacyjne, Warszawa 2007. Rybarczyk Małgorzata, Wojsko jako rodzaj instytucji totalnej i organizacji społecznej, „Myśl Wojskowa” 2004, nr 5. Sadowska Joanna, Sercem i myślą związani z Partią. Związek Młodzieży Socjalistycznej (1957—1976). Polityczne aspekty działalności, Warszawa 2010. Sasanka Paweł, Czerwiec 1976. Geneza - przebieg - konsekwencje, Warszawa 2006. Šatora Kazimierz, Opowieści wrześniowych sztandarów, Warszawa 1990. Sawicki Jacek Zygmunt, Bitwa o prawdę. Historia zmagań o pamięć Powstania Warszawskiego 1944-1989, Warszawa 2005. Sejan Andrzej, Spadkobiercy wybranych tradycji. Wojenna przeszłość Polski w szkoleniu politycznym żołnierzy służby zasadniczej Sił Zbrojnych PRL, Warszawa 2018. Sejan Andrzej, Wojenna przeszłość Polski - od Mieszka do Traugutta - w podręcznikach i ma teriałach do szkolenia politycznego żołnierzy służby zasadniczej wojsk lądowych Wojska Polskiego w latach 1947-1989, praca doktorska przygotowana pod kierunkiem prof. dr. hab. Jerzego Maronia, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 2014, mps. Słoniewska Maria Halina, Wystawy Muzeum Wojska Polskiego w latach 1920—1985, Warszawa 1988.
Smoliński Aleksander, Szefostwa w Wojsku Polskim w latach 1919—1939 oraz ich związek z polską i europejską tradycją wojskową, „Pro Memoria” 2008, nr 1 (18). Sobiech Jan, Polityka władz partyjnych i państwowych wobec Ludowego Wojska Polskiego w latach 1949-1956, Warszawa 2017. Sokołow Boris, Rokossowski, Poznań 2014. Soroka Marek, Polskie okręty wojenne 1945-1980, Gdańsk 1986. Spałek Robert, Komuniści przeciwko komunistom. Poszukiwanie wroga wewnętrznego w kie rownictwie partii komunistycznej w Polsce w latach 1948-1956, Warszawa 2014. Stańczyk Henryk, Zwoliński Stefan, Wojsko Berlinga i Żymierskiego 1943-1945, Warszawa 2015. Stein George H., The Waffen SS. Hitler ’s Elite Guard at War 1939—1945, Ithaca-London 1986. Stobiecki Rafał, Historycy wobec polityki historycznej [w:] Pamięć i polityka historyczna. Doświadczenia Polski ijej sąsiadów, red. Sławomir Μ. Nowinowski, Jan Pomorski, Rafał Stobiecki, Łódź 2008. Stola Dariusz, Reżim komunistyczny w Polscejako proces [w:] Jednostka i społeczeństwo wobec doświadczeń komunizmu. Przeszłość i teraźniejszość, red. Konrad Słowiński, Lublin 2012. Strauchold Grzegorz, Wrocław, okazjonalna stolica Polski. Wokół powojennych obchodów rocznic historycznych, Wrocław 2003. Strauchold Grzegorz, „ Zwycięzcy domagają się nie triumfu - lecz pamięci ”. Obraz ludowego Wojska Polskiego w „ Przepustce do historii ” Zbigniewa Załuskiego [w:] Wojsko w Polsce 783
„Ludowej", red. Robert Klementowski, Joanna Nowosielska-Sobel, Paweł Piotrowski, Grzegorz Strauchold, Wrocław 2014. Strzałkowski Waldemar, Grób Nieznanego Żołnierza, Warszawa 2001. Szacka Barbara, Czas przeszły, pamięć, mit, Warszawa 2006. Szacka Barbara, Stawisz Anna, Czas przeszły i pamięć społeczna. Przemiany świadomości historycznej inteligencji polskiej /965֊/9 S, Warszawa 1990. Szacki Jerzy, Tradycja, Warszawa 2011. Szandrocho Robert, 90 lat Terenowych Organów Administracji Wojskowej w Polsce, Wrocław 2011. Szarota Tomasz, Upadek Berlina w 1945 r. w oczach Polaków [w:] Tomasz Szarota, Karuzela na placu Krasińskich. Studia i szkice z lat wojny i okupacji, Warszawa 2007. Szczerba Jacek, Jerzy Hoffman. Po mnie choćby Potop, Warszawa 2015. Szczutkowska Joanna, Polityka kulturalna PRL w dziedzinie kinematografii w latach siedem dziesiątych, Bydgoszcz 2014. Szpak Ewelina, „ Chory człowiek jest wtedy, jak coś go boli ". Społeczno-kulturowa historia zdrowia i choroby na wsi polskiej po 1945 r, Warszawa 2016. Szpociński Andrzej, Miejsca pamięci, „Borussia” 2003, nr 29. Smidrkal Václav, Propaganda specjalna armii socjalistycznych naprzykładzie ćwiczeń „ Lato-67” [w:] Na z góry upatrzonych pozycjach, red. Bartłomiej Międzybrodzki, Magdalena Gajda, Krzysztof Fudalej, Michał Przeperski, Zabrze 2011. Swida-Ziemba Hanna, Człowiek wewnętrznie zniewolony. Mechanizmy i konsekwencje minionej formacji - analiza psychosocjologiczna, Ήάκζά ν 1997. Talarczyk-Gubala Monika, Wanda Jakubowska od nowa, Warszawa 2015. Tarka Krzysztof, Rozgrywki nad trumną [w:] Krzysztof Tarka, Emigranci na
celowniku, Łomianki 2012. Tomasik Tomasz, Wojna-męskość-literatura, Słupsk 2013. Tomaszewski Janusz, Sowietyzacja Wojska Polskiego w latach 1943-1956, Wrocław 2012. Tomczak Edward, Wyszyński Kazimierz, Ponichtera Henryk, Oficerska Szkoła Artylerii w To runiu 1923-1992. Zarys dziejów, tradycje, historia, współczesność, Toruń 1992. Traba Robert, Historia - przestrzeń dialogu, Warszawa 2006. Tyszka Krzysztof, Nacjonalizm w komunizmie: ideologia narodowa w Związku Radzieckim i Polsce Ludowej, Warszawa 2004. Tyszkowska Krystyna, Panorama Racławicka. 90 lat niezwykłych dziejów, Wrocław 1986. Wałaszewski Krzysztof, Tysiąc szkół na Tysiąclecie. Szkoły Tysiąclecia - architektura, pro paganda, polityka, Łódź 2018. Warsaw Pact: The question of cohesion. Phase 11 - Volume I. The Greater Socialist Army: Integration and reliability, red. Teresa Rakowska-Harmstone, Christopher D. Jones, John Javorsky, Ivan Sylvain, Ottawa 1984. Wasilewski Jacek, Opowieści o Polsce. Retoryka narracji, Warszawa 2012. Wasilewski Witold, Pamięć Katynia. Działania opozycji, „Biuletyn Instytutu Pamięci Naro dowej” 2009, nr 5-6. Wawer Zbigniew, Monte Cassino. Walki 2 Korpusu Polskiego, Warszawa 2009. Wawrzyniak Joanna, ZBoWiD i pamięć drugiej wojny światowej 1949-1969, Warszawa 2009. 784
Werblan Andrzej, Stalinizm w Polsce, Warszawa 1991. Wiatr Jerzy, Polska droga do demokracji [w:] Jerzy Wiatr, Jacek Raciborski, Jerzy Bartkowski, Barbara Frątczak-Rudnicka, Jarosław Kilias, Demokracja polska 1989-2003, Warszawa 2003. Wiatr Jerzy, Socjologia wojska, Warszawa 1982. Wierzbicki Marek, Zjednoczenie ruchu młodzieżowego w Polsce w 1973 r. [w:] Niepiękny wiek XX, red. Błażej Brzostek, Jerzy Eisler, Dariusz Jarosz, Krzysztof Kosiński, Tadeusz Wolsza, Warszawa 2010. Wierzbicki Marek, Związek Młodzieży Polskiej ijego członkowie, Warszawa 2006. Wiem, co mówię, czyli dialogi uzdrawiające. Spotkania z Józefem Henem, oprać. Magdalena Hen, Warszawa 2013. Wiik Hubert, „ Kto wyrąbie więcej ode mnie? ”. Współzawodnictwo pracy robotników w Polsce w latach 1947-1955, Warszawa 2011. Władyka Wiesław, Na czołówce. Prasa w październiku 1956 r, Warszawa 1989. Wojskowe akademie w Polsce, red. Michał Hebda, Warszawa 2003. Wojtyński Maciej, Telewizja w Polsce do 1972 r, Warszawa 2010. Wokół „ mniejszego zła ”. Stan wojenny w Polsce. Materiały pokonferencyjne, red. Paweł Piotrowski, Wrocław 2010. Wokół praskiej wiosny. Polska i Czechosłowacja w 1968 r, red. Łukasz Kamiński, Warszawa 2004. Wolsza Tadeusz, W Ludowym Wojsku Polskim o zbrodni katyńskiej. Preparowanie świadków (1944-1952), „Biuletyn Informacyjny Światowego Związku Żołnierzy AK” 2017, nr 4. Wóycicka Zofia, Przerwana żałoba. Spory wokół pamięci i upamiętnienia nazistowskich obozów koncentracyjnych i zagłady w Polsce 1944-1950, Warszawa 2009. Wróbel Janusz, Repatriacja żołnierzy Polskich Sil Zbrojnych na Zachodzie w polityce
Pol ski Ludowej (do marca 1946 r.) [w:] „Politycznie obcy!”. Żołnierze Wojska Polskiego w zainteresowaniu komunistycznego aparatu represji i propagandy w latach 1944-1956, red. Bogusław Polak, Paweł Skubisz, Szczecin 2016. Wtorkiewicz Jarosław, Wojsko Polskie w akcji propagandowej i wyborach do Sejmu Ustawo dawczego w 1947 r., Warszawa 2002. Wyszczelski Lech, Działalność oświatowo-wychowawcza w Wojsku Polskim w latach 1918֊ 1939, Warszawa 1995. Z dziejów służby historycznej Wojska Polskiego, Warszawa 2002. Z prac Rady Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa 1960-1972, Warszawa 1972. Zajączkowski Krzysztof, Westerplatte jako miejsce pamięci 1945-1989, Warszawa 2015. Zalewski Jerzy, Wojsko Polskie w przemianach ustrojowych 1989-2001, Warszawa 2002. Załęczny Jolanta, Tradycje patriotyczne elementem kształtowania zbiorowej świadomości historycznej w II Rzeczypospolitej, Warszawa 2017. Zaremba Marcin, Drugi stopień drabiny. Kult pierwszych sekretarzy w Polsce [w:] PRL. Trwanie i zmiana, red. Dariusz Stola, Marcin Zaremba, Warszawa 2003. Zaremba Marcin, Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, Warszawa 2005. Zaremba Marcin, Wielka Trwoga. Ludowa reakcja na kryzys, Kraków 2012. 785
Zielonka Zbigniew, Atomowe pole walki w propagandzie specjalnej ludowego Wojska Pol skiego [w:] Misja wojska. Strategia i bezpieczeństwo państwa. Szkice o siłach zbrojnych, red. Tadeusz Panecki, Józef Smoliński, Warszawa 2019. Zielonka Zbigniew, Polskie wojska chemiczne w latach 1945-199!: organizacja, koncepcje użycia i możliwości bojowe, Wrocław 2015. Zwierzchowski Piotr, Kino nowej pamięci. Obraz II wojny światowej w kinie polskim lat sześćdziesiątych, Bydgoszcz 2013. Żaryn Jan, Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944-1989), Warszawa 2003. Żurawiecki Bartosz, Festiwale wyklęte, Warszawa 2019. Zygulski Kazimierz, Święto i kultura. Święta dawne i nowe. Rozważania socjologa, Warszawa 1981. Strony internetowe Historia Muzeum, Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni, http://www.muzeummw.pl/7historia-muzeum,222, dostęp 28 IX 2017 r. Internetowa Baza Filmu Polskiego „FilmPolski.pl”, http://www.filmpolski.pl/Ip/index.php, dostęp 22 VIII 2017 r. Katalog Znaczków Pocztowych, https://www.kzp.pl/, dostęp 26 X 2017 r. Leszkowicz Tomasz, 70 lat temu zrównano z ziemią wieś Chatyń, Histmag.org, 22 III 2013 r., https://histmag.org/70-lat-temu-zrownano-z-ziemia-wies-Chatyn-7745, dostęp 23 X 2017 r. Olaszek Jan, Co opozycja demokratyczna myślała o II RP? O przedwojennej Polsce poza cenzurą, Przystanek Historia, 14 XII 2018 r., https://przystanekhistoria.pl/pa2/tematy/ jozef-pilsudski/31045,Co-opozycja-demokratyczna-myslala-o-II-RP-O-przedwojennej-Polsce-poza-cenzura.html, dostęp 6 1 2021 r.
INDEKS OSÓB A’Tomek (bohater serii komiksów „Tytus, Romek i A’Tomek”) 258, 259, 491 Adamska Jolanta 41,273, 619, 724, 728 Adenauer Konrad 571,572 Agnieszka (bohaterka filmu Agnieszka 46) 427,432,443 Ajnenkiel Andrzej 25 Aleksander II Romanow 95 Alster Antoni 278 Ambroziewicz Jerzy 123 Anders Władysław 36, 41, 54, 57, 120, 124, 125, 131, 309-312, 397, 399, 429, 432, 445, 509, 510, 521, 522, 524, 544, 618, 631,632, 694, 695, 732 Andrychiewicz Walenty 464 Andrzej (bohater filmu Zasieki) 429, 509 Anduła Kamil 501 Antczak Jerzy 465 Antonow Aleksiej 108 Anusiewicz Marian 221 Arct Bohdan 422 Åselius Gunnar 206 Asnyk Adam 328 Assmann Jan 16,17 Assorodobraj-Kula Nina 16,69 Atanazowicz Andrzej 91 Azembski Mirosław 124 Babik, plut. 72 Babiuch Edward 291, 301 Babula Julian 19,25,26,29,255 В aczko Bronisław 617-619 Baczyński Krzysztof Kamil 326 Bagiński Walery 176, 181, 752 Bałcz Zenon (bohater filmu Agnieszka 46) 427, 443 Bałuk Stefan 135 Banach Kazimierz 252 Вanaszczyк Eugeniusz 421,422 „Barabasz” zob. Sołtysiak Marian Barańczak Stanisław („Feliks Trzymałko”, „Szczęsny Dzierżankiewicz”) 413,421 Bardach Juliusz 86 Bareja Stanisław 455 Bartelski Lesław Μ. 413,416,628 Bartkowski Jerzy 641 Bartos (Bartosz) Wojciech zob. Głowacki Wojciech Bartosik Sylwester 752 Bartoszek Franciszek 750 Baryka Cezary (bohater powieści Przedwiośnie) 109 Baryła Józef 331, 347, 643, 666, 674, 691, 701-703,729 В aumgardten Aleksander 221 Bazylow Ludwik 206 Bączyk Norbert 30 Bąk Franciszek 381, 382 Bąk Henryk 398 Bednarczyk Jerzy 449 Bednarz Bronisław 69, 251, 376 BeimlerHans 749 Bem Józef 34, 37-39, 68, 75-77,
86, 9597, 109, 118,153,176,178, 181,208, 217, 228,339,580, 748, 752 Berlichingen Götz (Gottfried) von 167 787
Berling Krzysztof 520 Berling Zygmunt 10, 34-36, 41-43, 106, 113, 130, 200, 225, 269, 271, 310, 359, 376, 381, 389, 421, 432, 502, 506, 507, 510, 512, 513, 517, 518, 520, 521, 539, 598,648, 664, 673,680, 681 Berman Jakub 114, 506 Bernacki Bogdan 452 Betlej Stanislaw 318, 325, 675 Bewziuk Wojciech 276, 633 Bialek Tadeusz 466 Białoszejew A., ppłk 523 „Bicz”, partyzant (bohater serii filmów J. Passendorfera) 431 Biegański Witold 449 Bielawski, kpr. 376 Bielech Stanisław 320 Bielski Henryk 682, 684 Biełousow A.A., ppłk 512 Bierut Bolesław 51, 68, 69, 79, 105,114, 117, 123, 145,319 Bigoszewska Wanda 186 Biliński Wacław 416, 684 Biskupski Stanisław 416 Bismarck Otto von 95 Bittner Karolina 21, 370, 420, 447, 453, 684 В iżek Stanisław 306 Blum Ignacy 131, 132, 139, 175 Błaszczyk Józef 387 Błoński Bronisław 45 Bocheński Jacek 418 Bodeński Zdzisław 348 Bogusławski Jan 466, 579 Böhme Klaus Richard 206 Bolesław Chrobry 9, 45, 46, 78, 81, 82, 218, 300, 556, 562, 567, 585, 586, 589, 623 Bolesław Krzywousty 9, 44, 45, 55, 78, 368, 369, 481, 556, 562, 564, 567 Bondariew Jurij 221 Bordziłowski Jerzy 276, 358, 415,417, 482, 572, 573, 673, 675 788 Borejsza Jerzy 114 Borkiewicz Adam 135 Borkowicz Leonard 270 Borowski, chor. 224 Boruński Włodzimierz 370 Boruta-Spiechowicz Mieczysław 130, 444, 445,617 Bossak Jerzy 440 Brandys Marian 416,417 Bratny Roman 403, 404, 418, 420, 684, 712 Braudel Fernand 166 Braun Andrzej 106, 113, 114 Broniewska Janina 108,111, 112,114 Broniewski Władysław 92,93, 113, 114, 176,221,319,353,750 Broz-Tito Josip 108,291 Bryll Ernest 188, 189,410 Brzostek Błażej 22
Brzostowski Stanisław 458,469, 484,484 „Brzoza”, delegat PPR (bohater serii filmów J. Passendorfera) 431 Bucki Jan 214, 215,223, 224, 226 Buczek Marian 68, 82, 98, 99, 176, 181, 319,681,752 Buczkowski Leonard 442 Bugajski, płk 83 Bukojemski Leon 39,41,225,271,389 Bułganin Nikołaj 108 Bunsch Karol 420,564,567 Burdenko Nikołaj 41,728 Burgin Juliusz 105, 112 Burleigh Michael 233 Bylina Michał 282, 494,495 Caban Wiesław 27, 304 Ceglarek Michał 724 Cenckiewicz Sławomir 20 Ceronik Józef 676 ChajnLeon 251 Chamiec Krzysztof 431 Chęciński Sylwester 409, 427, 442 Chmielewski Henryk Jerzy („Papcio Chmiel”) 258,259,491
Chmielewski Tadeusz 427 Chmielnicki Bohdan 85, 563 Chocha Bolesław 272 Chodkiewicz Jan Karol 558, 586 Chojnowski Andrzej 115, 744 Chrabczyk, elew 82 Chromy Bronisław 359,496, 684 Chruszczów Nikita 131 Chrząstek Tomasz 405 Churchill Winston 544, 549 Ciechanowski Grzegorz 20 Ciepłowski Stanisław 356, 357 Cieślukowski Zdzisław 369 Cięciara Jarosław 740 Ciszewski Piotr 61 Ciślak Jarosław 172 Codogni Paulina 123 Cukier Józef Henryk zob. Hen Józef Cyrankiewicz Józef 9, 105, 278 Cyrzon Alfons 392,393 Czachowska Jadwiga 397 Czapigo Dominik 34 Czapla Jan 156,347 Czapran Wacław (bohater filmu Kwiecień) 433,434 Czapski (Hutten-Czapski) Józef 120 Czarnecka Dominika 22, 352 Czarniawski Bolesław 184,712 Czarniecki Stefan 55, 68, 75, 80, 86-88, 121, 128,176, 181, 346, 347, 559, 586, 601,752 Czarnogórski Czesław 221 Czcibor, brat Mieszka I 565 Czerwiakowski Józef Rafał 185 Czerwiński Gwidon 517 Czerwiński Zdzisław 503 Czeszko Bohdan 403, 415, 418,449, 528, 529, 684 Czubryt-Borkowski Czesław 350 Czyżewska Elżbieta 427 Czyżewski Wacław 637, 663 Damięcki Damian 429 Damski Zbigniew 473, 503, 504, 509, 526 Danecki Ryszard 416 Dańko Bolesław 381 Daszkiewicz Wacław 751 Daszyński Ignacy 717 Davout Louis Nicolas 109 Dąb-Kocioł Jan 391 Dąbek Stanisław 676, 733, 734 Dąbkowski Tadeusz 184 Dąbrowska Maria 319 Dąbrowski Bronisław, bp 720 Dąbrowski Franciszek 676 Dąbrowski Jan Henryk 34, 37^40, 46, 76, 77, 118, 153, 167, 181, 366, 465, 578, 586, 748 Dąbrowski Jarosław 34, 38, 48, 68, 76, 77, 86, 92,94, 95,97, 109, 110, 118, 153, 581,586, 752 Dembowski Edward 68,91,677 Derczyński Włodzimierz 233 Derks
Franciszek 517 Dębicki Mieczysław 679 Długosz Jan 570 Dmitrów Edmund 22 Dmowski Roman 68 Dobosz Julian 323 Dobraczyński Jan 418,646,714 Dobrawa Przemyślidka 589 Dobrowolski Stanisław Ryszard 54, 113, 114, 188,413,415-418 Dobrzański Henryk („Hubai”) 135, 326, 433,733 Dobrzyński Romuald 10, 302 Domański Mieczysław 185 Dönitz Karl 551 Dowbór-Muśnicki Józef 476 Drapella Hubert 449 Dronicz Stanisław 20, 191 Drosik Franciszek 325,751 Drozdowski Bohdan 415,416 Droździarz Henryk 316,324,750 Drzewiecki Andrzej 20 Dudek Antoni 294,641 789
Dudziński Władysław 348, 365 Dunikowski Xawery 280, 359, 496,497 Dymek Stanisław 524-526, 689, 696, 722 Dziatkiewicz Stanisław 751 Dzieńkowski Jan 675 Dzierżyński Feliks 66-68, 70, 77, 86, 118, 178, 181,319, 733,752, 753 Dziuba Adam 29 Eden Anthony 446 Eisler Jerzy 10, 21, 22, 24,25, 240, 244, 264,299 Engels Fryderyk 65, 66, 91,625 Englert Jan 281 Eugeniusz Sabaudzki 167 Fangor Wojciech 494 Faruzel Władysław 515 Felchnerowski Waldemar 376 „Feliks Trzymałko” zob. Barańczak Stanisław Fikus Dariusz 405 Filipski Ryszard 692 Fiszer Edward 418 Fleszarowa-Muskat Stanisława 415, 416 Flis Edward 514 Flisowski Zbigniew 415-417, 422, 531, 569 Foch Ferdynand 108 Focht Jan 325 Fonkowicz Jerzy 134,388,416,417 Ford Aleksander 304,434,569,610 Foucault Michel 17 „Franek”, partyzant (bohater serii filmów J. Passendorfera) 431 Franz Maciej 422 Frątczak-Rudnicka Barbara 641 Frey-Bielecki Jan 80 Friszke Andrzej 64, 247, 337, 341,619, 727 Frundsberg Georg von 167 Fryderyk II Wielki 46 Fryń Stanisław 735 Fudalej Krzysztof 28 790 Fuks Marian 132 Gabański Stanisław 20, 214 Gajda Magdalena 28 Gajos Janusz 450 Gall Anonim 368 Galliffet Gaston de 93 Gałaszewska-Chilczuk Dorota 373, 383, 390 Gałęzi owska Małgorzata 304 Garboliński Wiesław 710 Garbowski Henryk 341 Garczyński Tadeusz 368 Garibaldi Giuseppe 583 Garton Ash Timothy 618 Garwatowski Stefan 680 Gasztold (Gasztold-Seń) Przemysław 617, 678, 708 Gaworski Henryk 87,416,417 Gawrecki Bronisław 325 Gedymin Włodzimierz 125 Gelles Romuald 22 Gembarzewski Bronisław 47, 462,477 Gerhard Jan 93, 95,221, 415^17,420,441 Gero, margrabia Marchii Wschodniej 46
German Anna 270 Geyer Florian 167 Gierczak Aleksander 538 Gierczak Emilia 184,185, 316, 324,360, 368, 369,414 Gierek Edward 11, 161, 189,225,247,249, 251, 264,271, 279, 290, 291, 306, 315, 461, 506, 542, 543, 545, 549, 550, 567, 745 Gieysztor Aleksander 658 Gliński Wieńczysław 712 Gliwicz Stanisław 591 Głaz Stanisław 241 Głąbski Tadeusz 751 Głębocki Wiesław 357-359,680 Głowacki (Bartos, Bartosz) Wojciech 38, 55, 88, 178, 577,748, 750 Głowiński Michał 249, 250, 745
Głowiński Tomasz 20 Gniewiewski Bohdan 466 Godebski Cyprian 109 Godlewski Władysław 318 Goebbels Joseph 120 Goffman Erving 233 Gołaś Wiesław 427, 432, 450 Gołąbek Adam 714 Gomułka Władysław („Wiesław”) 9, 11, 56, 130, 152,161,247, 260, 278, 280, 288, 294, 295, 300, 304, 315, 345, 350, 372, 395,406,408, 409,470, 503, 545, 550, 572, 597, 653, 709, 734, 743, 745 Gorbaczow Michaił 704,715 Gordow Wasilij 512,518 Gorynin Ignacy 712 Górka Olgierd 85 Górka-Grabowski Zygmunt 663 Górski Karol 464 Grabowski Antoni 461,751 Grabowski Lech 494, 495 Granatowski Mieczysław 106 Graniewski Marian 306, 437 Greczko Andriej 271,280 Gregorowicz Leon 713 Grodziński Juliusz 375 Gronczewski Edward 326 Grosz Wiktor 37,46, 463 Groszkowski Janusz 540 Grot Leszek 19, 726 Grudzień Mieczysław 383, 697 Grudziński Jan 326 Grundman Krystyna 416 Gruszczyk Marcela 51 Gruszczyński Rajmund 354 Gryń Wirgiliusz 431, 432, 682-684 Gryz Ryszard 294 Grzesiuk-Olszewska Irena 306, 354, 359, 360, 366, 367, 369 „Gustaw” zob. Rozłubirski Edwin Gustaw II Adolf 556, 558 Gustlik, właśc. Gustaw Jeleń (bohater serialu Czterej pancerni i pies) 440 GutakerJan 128 Habsburgowie 84, 589, 590 Halbwachs Maurice 15,16 Halicz Emanuel 206 Harmel Heinz 697 Has Wojciech Jerzy 424 Hauke-Bosak Józef 581 Hebda Michał 206 Hen Józef (właśc. Józef Henryk Cukier, „Korab”) 342, 397^103,410, 411, 419, 426, 427, 432, 443, 444, 528 Hendrykowski Marek 424 Henryk II Święty 46, 567 Herbst Stanisław 206 Herc Lucyna 324 Hercen Aleksandr 581 Herdegen Leszek 398 Hermaszewski Mirosław 460, 682 Hibner Juliusz 357,519,520 Hitler Adolf 45, 46, 94, 101, 102,
219, 237, 484, 488, 531, 536, 543, 546, 551, 553, 629, 667 Hobsbawm Erie 18,167 Hodo, margrabia Marchii Łużyckiej 306, 564, 565, 691 Hoffman Jerzy 269, 282, 400, 429,440, 446, 454, 465, 505, 514-516, 519, 563 Hohenstaufowie 167 Hołuj Tadeusz 416,417 Honkisz Władysław 287 Horodecki Janusz 57 Horodyński Dominik 405 Horthy Miklós 96 „Hubai” zob. Dobrzański Henryk Hubert Henryk 106,328,415,502-505, 510,515-517, 520 Hübner-Wojciechowska Joanna 119, 729 Huszcza Zygmunt 307, 333, 334, 336, 349, 713,724 Hutten-Czapski Józef zob. Czapski Józef Hyrny Tadeusz (bohater filmu Kwiecień) 433, 434 791
Ironside Edmund 101 Issajewicz Michal 271 Jabłoński Antoni 375 Jabłoński Henryk 271, 291, 626, 631, 652, 656, 678, 685, 689, 714, 719, 724 Jaczyriski Stanisław 59, 517, 527, 673 Jadwiga Andegaweńska, św. 297 Jadziak Emil 325, 349, 365, 439 Jagas Wacław 257, 512, 663 Jagiellonowie 37,691 Jagiełło Stanisław 735 Jakubik Michał 184 Jakuboszczak Piotr Jerzy 20, 201 Jakubowska Wanda 114, 115, 399,426 Jakubowski Iwan 489 Jakubowski Jan Zygmunt 413 Jakubowski Władysław Henryk 317, 324, 751 Jan III Sobieski 269, 560, 561, 579, 650, 652-655, 670, 675, 684, 689, 698 Jan Paweł II (właśc. Karol Wojtyła) 617, 624, 656 Janeczko Tadeusz 318,323 Janek, właśc. Jan Kos (bohater serialu Czterej pancerni i pies) 509 Janie Marian 416,417 Janicki Jerzy 712 Janion Maria 746 Janiszewski Michał 334, 335 Janke Zygmunt 714 Jankowski Henryk 96 Jankowski Jan 683 Janowski Józef 484, 485 Jarnuszkiewicz Jerzy 496 Jaromin, ppor. 82 Jarosz Dariusz 20, 22, 65, 383 Jarosz Otokar 595, 749 Jaroszewicz Piotr 271, 334, 335, 347, 354, 506, 542, 543 Jaruzelski Wojciech 12, 14, 20, 25, 150, 152, 153, 156, 166, 185, 186, 199,247, 248, 263, 264, 270, 272, 293, 335, 343, 792 344, 358, 371,380, 382,400, 408,418, 435,436, 439,466,469, 537, 540-542, 547, 551, 617, 622,631, 635-638, 640, 641, 646, 649,652, 653, 655, 656, 660-664, 667-670, 678,680, 685, 686, 688, 689, 691, 700, 702-706, 710, 712, 714, 717-720, 725, 726, 728, 729, 734, 738, 739, 744 Jasina Łukasz 281 Jasińska-Kania Aleksandra 233 Jasiński Antoni 169, 586, 694, 737, 739, 752 Jasiński Jakub 109,153 Jasiński Łukasz 22 Jastrun Mieczysław 113 Javorsky John 25
Jaworski Lucjan 456, 560 Jedynak Marek 618 Jegorow Michaił 375, 536 Jegorow Ryszard 416,420 Jepiszew Aleksiej 490 Jesion Alfred 361 Jesionowski Jerzy 416 Jędruszczak Tadeusz 206 Jędrychowski Stefan 306 Jędrysiak Jacek 20 Joczys, kpt. (bohater filmu Krzyż Walecznych) 342 Jones Christopher D. 19, 25 Jóźwiak Franciszek 174, 749 Jungingen Ulrich von 50, 570, 572 Jurga Tadeusz 165, 510, 523, 524, 546, 549 Kaczkowski Karol 753 Kaczmarek Bernard 378 Kaczmarek Kazimierz 532, 533 Kadłubek Wincenty 45 Kaj etanowicz Jerzy 19,20,25-27, 149, 168 Kaleń Hipolit (bohater filmu Ogniomistrz Kalen) 426, 427, 430 Kalinowski Henryk 379, 380 Kalinowski Konstanty 581
Kalinowski Mieczysław 72, 99, 107, 224, 316,414, 506,518, 681,752 Kalinowski Tadeusz 441 Kałłaur Mikołaj 735 Kałużny Ryszard 20,200-202, 204 Kamińska Karolina 32 Kamiński Jan 663 Kamiński Józef 724, 737 Kamiński Łukasz 22, 587, 618, 678 Kania Stanisław 358, 636 Kaniecki Andrzej 416 Kantaria Meliton 375, 536 Kapuściak Janusz 746 Kardas Mariusz 20 Karol II Hohenzollern-Sigmaringen 167 Karol X Gustaw 556, 558 Karp, działacz ZOŻ 392 Karpiński Jakub 640, 655 Karpowicz, kan. 375 Karski Gabriel 444 Kaska Adam 416,418 Kasprzycki Tadeusz 102 Kasprzyk Zygmunt 184 Kasten Andrzej 678 Kawalerowicz Jerzy 424 Kazimierska Kaja 34 Kazimierz Wielki 586, 689 Kąkolewski Krzysztof 520 Kersten Krystyna 44,619 Kępa Józef 382 Kętrzyński Wojciech 176, 753 Kiarszys Grzegorz 20, 27 Kieniewicz Bolesław 276, 318, 366, 673, 675 KiewiczAdam 356 Kilias Jarosław 641 Kiliński Jan 38, 76, 77, 178, 366, 369, 577, 748, 751 Kirchmayer J erzy 51,58 Kirst Hans Helmuth 436 Kiszczak Czesław 641, 739, 740 Kiszkowski, kpt. 224 Kleeberg Franciszek 620 Klementowski Robert 19 Klewiado Florian 724 Klimecki Michał 726 „Klinga”, akowiec/kpt. LWP (bohater serii filmów J. Passendorfera) 431 Kliszko Zenon 298 Kloss Hans, agent J-23, właśc. Stanisław Količki (bohater serialu Stawka większa niż życie) 432,441,452,453 Kłyszewski Wacław 466 Kmicic Andrzej (bohater Trylogii H. Sienkiewicza) 126 Kmita Andrzej (bohater filmu Sam pośród swoich) 683 Kniaziewicz Karol 38 Kobylarz Renata 22 Kobyliński Szymon 451, 452, 638, 639 Kochanowski Jerzy 22, 109, 113, 115, 122, 315, 534 Kochański Aleksander 19 Kociołek Stanisław 251 Koczaski Leon
750 Kogut Bogusław 416 Kogutek Józef 416 Kohl Helmut 699 Kolski Marek (bohater filmu Potem nastąpi cisza) 428 Kołłątaj Hugo 75 Kołodziejczyk Adam 740 Komar Wacław 60 Komornicki Stanisław 221, 343, 439, 538, 628 Komorowski Krzysztof 25 Komorowski Paweł 430, 432 Komorowski Tadeusz („Bór”) 125, 618, 619 Konecki Tadeusz 19 Konecki Wiktor 337-339 Konic Andrzej 429,439, 452 Koniecpolski Stanisław 558 Konieczny Kazimierz 186, 301, 302, 456^158, 460, 466, 468, 469, 481, 483, 490, 496 793
Koniew Iwan 108, 281 Konopiński Lech 688 Konopnicka Maria 319,328 Konowalski Benedykt 420 Konwicki Tadeusz 424 Kopański Stanisław 732 Kopernik Mikołaj 319 Kopiczyński Andrzej 428,432 „Korab” zob. Hen Józef Korczak Janusz 319 Korczak Jerzy 416 Korczyc Władysław 56, 276, 749 Korczyński Grzegorz 59, 180,251,255, 435, 487, 750 Korkozowicz Kazimierz 684, 712 Korkuć Maciej 24 Korman Stanisław 302, 482 Korotyński Henryk 358 Korta Adam 50, 67 Korzeniecki Konstanty 292,443 Korzon Tadeusz 138 Koseda Czesław 325 Kosiński Krzysztof 15, 22, 65, 194, 240, 315, 327, 333 Kosmodemiańska Zoja 74 Kospath-Pawłowski Edward 175, 517, 527 Kossak Wojciech 138, 624, 681, 718 Kostka-Napierski Aleksander 77, 85, 86, 117 Kostro Robert 455 Kościuszko Tadeusz 34, 36-40,42,43,48, 53-55, 64, 68, 70, 75-77, 79, 86, 88, 89, 97, 109, 110, 118, 121, 128, 153, 167, 178, 181,217,271, 280, 316, 319, 339, 366, 369,462, 465, 556, 575-577, 586, 601, 609, 610, 625, 627, 690, 703, 748, 752 Kotarbiński Tadeusz 294 Kotela Czesław 466,467 Kotowicz Waldemar 221,415,420,422 Kowaliński Julian 380 Kowalski Aleksander 749 Kowalski Bolesław („Ryszard”) 228, 752 794 Kowalski Lech 19,20, 27,28, 152,171, 255, 520 Kowalski Wacław 432 Kozakiewicz Zbigniew 726 Kozerawski Dariusz 20 Kozieł Andrzej 448 Kozietulski Jan 465 Kozino Władysław 517 Kozłowska Krystyna 416 Kozłowska Stenia (Stefania) 270 Kozłowski Eugeniusz 449, 693, 697, 699, 722 Kozłowski Tomasz 616 Kozłowski Zbigniew 750 Koźniewski Kazimierz 405 Krajewski Józef 344 Krajewski Julian 213 Krajewski Mirosław 184 Krasicki Janek 181,319,339,614,752 Krasucki Eryk 115 Krasko
Wincenty 441 Kresek Zbigniew 353,354 Krężlewicz 382 Krok Stanisław 355 Król Marcin 16,693 Król Wacław 134,663 Królikowski Janusz 20,275, 333 Królówna Krystyna 684 Kruczkowski Leon 366 „Kruk”, z-ca dow. o. partyzanckiego (bohater serii filmów J. Passendorfera) 431 Kruk-Heidenreich Michał 581 Kruszewska Irena 325 Kruszyński, szer. 592 Krzemień Leszek 69-71,78, 109 Krzesicki, chor. 224 Krzymańska Anna 496 Krzywobłocka Bożena 583 Krzywoń Aniela 75, 107, 316, 318, 322, 360,491, 506, 518-520, 523, 753 Krzyżanowski Adolf 316, 676 Księżarczyk Franciszek 257,420,678,713,717
Kubanek Leszek 446 Kuberski Jerzy 307 Kubiak Stanisława, zam. Drzewiecka 37 Kuchniak Czesław 517 Kuczyński Stefan Μ. 570 Kufel Teodor 417 Kukiel Marian 138 Kuklis, plut 376 Kula Marcin 15, 30, 69, 166, 167, 206, 233, 267,617,619, 671 Kula Witold 69, 165 Kulesza Ryszard 317, 318, 670, 749 Kulisiewicz Tadeusz 494, 496, 497 Kulon Stanisław 359, 496 Kunicka Halina 270 Kuraś Józef („Ogień”) 417 Kurkiewicz Andrzej 359 Kuroń Jacek 243, 244, 337 Kuropieska Józef 20, 116, 713, 717, 719 Kurpiński Karol 713 Kusiak Franciszek 108 Kusociński Janusz 319 Kuszko Eugeniusz 106, 115, 173, 388 Kutrzeba Tadeusz 670 Kutschera Franz 271, 425 Kutz Kazimierz 342, 398, 399, 426 Kuźmiński Zbigniew 428 Kwapis Robert 587 Kwiatkowski Jan (właśc. Stanisław Kościelewski) 416 Kościelewski Stanisław zob. Kwiatkowski Jan Kwiatkowski Piotr T. 600 Lachara, kpt. 346 Lachowicz Bronisław 224, 316, 516-519, 749 Lang Wacław 436 Lange Oskar 319 Langiewicz Marian 582 Langner Wiktor 496 Lanzmann Claude 700 Lasek Leon 751 Laskowski Antoni 712 Lasota Grzegorz 441 Lechowski Andrzej 48 Lenczak, kpt. (bohater filmu Sam pośród swoich) 683 Lenik Edward 168 Lenin Włodzimierz 65, 69, 91,462, 463, 601,722 Leoński Jacek 745 Lerska Dana (właśc. Danuta Pełka) 270 Lesiakowski Krzysztof 22, 59 Lesiewicz Witold 398, 399,426, 427, 432֊ 434, 442^144, 503,514, 528 Leszkowicz Tomasz 22, 28, 29, 276, 289, 656, 678,680, 703,717,740 Leś Roman 674 Leśnodorski Bogusław 405 Lewandowicz Leszek 374, 379 Lewandowski Józef („Marcin Wyziembło”) 260, 261 LewinLeopold 113,114,416 Ligarski Sebastian 641 Linz Juan 64 Lisiecka Alicja 114 Lis-Kula
Leopold 167 Liskowacki Ryszard 416 Lisowski Witold 119 Liszok Albrecht 622 Litvak Anatole 436 Litwiniuk Jerzy 418 Loba Szymon 426 Lorentz Stanisław 461,466 Lubelski Tadeusz 115,424 Luksemburg Róża 753 Lutomski Jerzy 496 Lützow Adolf von 167 Łańcucki Stanisław 751 Łatka Rafał 501 Ławski Jan 325 Łazarz Marek 439, 440,450, 452 Łącz Marian 431 Łęcki Włodzimierz 366, 367 795
Łodziana Tadeusz 496 Łokuciewski Witold 134,717,735 Łomnicki Jan 281,438 Łopuch Józef (bohater filmu Pastorale heroica) 682 Lõpuski Edmund 368, 369, 676 Łuczak Maciej 455 Łuczewski Michał 745 Łukaszewicz Edmund 344 Łukaszewicz Jerzy 307, 358 Łukaszewicz Olgierd 429,445 Łysakowki Jan 416 Łysakowski Aleksander 348 MacArthur Douglas 93 Mach Wilhelm 427 Macharski Franciszek 631 Machcewicz Paweł 22, 122 Machejek Władysław 221, 415^117, 420 Maciszewski Jarema 698, 730 Maciuk Stanisław 283 Maczek Stanisław 425, 544, 596, 665,695, 698, 713 Madajczyk Czesław 206 Madej Alina 425 Madej Krzysztof 174 Magier Dariusz 23 Magierowski Romuald 508 Magnowski, mjr/ppłk 391,392 Main Izabella 261 Majchrzak Mieczysław 750 Majewski Stanisław 469 Majski Iwan 524 Maklakiewicz Zdzisław 431 Maksymilian I Habsburg 84 Malczewska-Pawelec Dorota 17,21, 121 Malczewski Juliusz Jerzy 357 Malichow Anatolij 323 Malinowski Rodion 270, 280 Malinowski Roman 719 Malinowski Włodzimierz 712 Maluśkiewicz Piotr 366, 367 „Mały Franek” zob. Zubrzycki Franciszek 796 Mandaban Andrzej 113,114 Marchewka Brunon 713, 735 Marchlewski Julian 67,118, 750 Marchwicki Roman 34 , ,Marcin Wyziembło” zob. Lewandowski Józef Marcinkiewicz-Kaczmarczyk Anna 62 Marczewski Kazimierz 357 Margules Józef 326 Maria Kazimiera d’Arquien (Marysieńka) 652 Maria Teresa Habsburg 167 Markowski, ppłk 224 Marks Karol 65,66, 91, 92, 581, 601, 625 Maron Jerzy 21 Maiysieńka zob. Maria Kazimiera d’Arquien Mastny Vojtech 116 Materski Wojciech 284 Matrosow Aleksander 74,75,126 Matwin Władysław 278 Mazowiecki Tadeusz 728, 734 Mazur Aleksander 213 Mazurek
Wojciech 27 Mazurkiewicz Jan („Radosław”) 388, 628, 656, 658 Medwecki Mieczysław 323 Meissner Janusz 416,417 Meller Marcin 617-619 Merecki Henryk 176, 182, 753 Merridale Catherine 284 Michałowski Henryk 185 Michasiewicz Jerzy 350 Michta Andrew 19, 25, 30, 143, 617, 719 Michta Norbert 275,617 Mickiewicz Adam 37,46,55,75 Miczka Tadeusz 425 Miedziński Paweł 280 Mielczarek Edward 266 Mielczarek Stanisław 712,713 Mielniczan Jan 34 Miernik Grzegorz 20 Mierosławski Ludwik 38, 109,465, 582
Mierzejewski Eugeniusz 375 Mieszko I 10, 37, 55, 81, 82, 300, 301, 306, 355, 563, 565, 566, 586, 589, 598, 623, 691 „Mietek” zob. Moczar Mieczysław Mietkowski Mieczysław 37, 46 Międzybrodzki Bartłomiej 28 Międzyrzecki Artur 418 Migdalski Paweł 22, 306, 355, 482, 483 Mikrut Mieczysław 732 Mikulski Stanisław 427, 431, 432, 452,453 Mikuła Wojciech Stanisław 206 Milczarek Henryk 323 Milczarek Ryszard 217,220 Miller Jerzy 418 Miller Leszek 729 Minc Hilary 65, 506 Mirek Andrzej 126, 127 Misiołek Władysław 586 Miśkiewicz Benon 422 Miśkiewicz Marian 298 Młynarczyk-Tomczyk Anita 304 Moczar Mieczysław („Mietek”) 221, 373, 376, 389, 391, 416, 417, 420, 431, 486, 678 Moczulski Leszek 618 Modzelewski Zygmunt 65 Mojsiewicz Czesław 127 Mokronowski Stanisław 690 Mokrzyński Jerzy 466 Molczyk Eugeniusz 272, 439 Montgomery Bernard Law 108 Morgenstern Janusz 409, 427,428, 431, 452 Mościcki Henryk 53 Motyka Lucjan 492 Możdżeński Stanisław 10, 302 Mularczyk Andrzej 712 Munk Andrzej 424 Myśliński Stanisław 221 Nalazkowie 176,281,753 Nalepa Edward Jan 19,25,130 Nałęcki Konrad 429, 432, 438, 450 Namiotkiewicz Walery 123 Napiórkowski Marcin 22, 620 Napoleon Bonaparte 48, 579 Narbutt Ludwik 167 Naróg Wojciech, „Elegant” (bohater serii filmów J. Passendorfera) 427, 428, 431 Naszkowski Marian 65,97, 110, 119 Niemirska Małgorzata 450 Niewiarowski Marian 400 Nijakowski Lech Μ. 17,600 Nikaszyn, lejtn. 398 Nikulin Andriej 523 Nora Pierre 162, 343 Noszczak Bartłomiej 294, 295 Nowaczyk Henryk 28 Nowak Romuald 681 Nowak Tadeusz Marian 84, 568 Nowak Zbigniew 218,690,694 Nowakowski Marek T. 454 Nowicki Seweryn
449 Nowik Edward 402 Nowinowski Sławomir Μ. 17, 260 Nowosielska-Sobel Joanna 19 Nowotko Marceli 68, 82, 176, 178, 319, 752,753 Nullo Francesco 167, 581, 583 Obiedziński Mieczysław 331,639 Ochab Edward 9, 65, 99, 114, 359, 463 Odziemkowski Janusz 28 „Ogień” zob. Kuraś Józef Okęcki Stanisław 138,713 Oksanicz Eugeniusz 324, 675 Okurzały Michał 74, 75, 316, 353, 360, 414, 749 Olaszek Jan 641, 693, 696 Olbrychski Daniel 281,428 Olczyk Eugeniusz 239, 599 604, 606-608, 610-614, 742 Olejnik Tadeusz 282 Olewicz Stefan (bohater filmu Potem nastąpi cisza) 428 797
Oliwa Włodzimierz 174 Olszewski Jan 123 Omiljanowicz Aleksander 416 Orzechowski Marian 645 Orzeszkowa Eliza 328 Osęka Piotr 22, 261, 264, 727 Osiński Zbigniew 22 Osmańczyk Edmund 415,546 Osowski, rtm. 507 ■ Ostrowski Ignacy 134 Otap Kazimierz 375 Ozierow Jurij 222,281, 409 Ozimek Stanisław 563, 565, 569, 570 Ożóg Edward 400,401 Pac Jerzy 318,322 Pacocha, chor. 82 Paczkowski Andrzej 616, 619, 637, 718 Paczkowski Józef 318, 323,461, 749 Pajączkowski Stanisław 386 Pająk Leon 663, 717 Pajórek Leszek 20, 587 Pałka Jarosław 19,20, 24, 34,48, 116, 738 Panecki Tadeusz 23, 694 Pańków Irena 718 „Papcio Chmiel” zob. Chmielewski Henryk Jerzy Parchimowicz Janusz 282 Pardus Jerzy 708 Passendorfer Jerzy 409, 427^-29, 431, 438, 439 Pasternak Leon 270, 328,415, 510 Pasternak Zdzisław 371 Pastuszka Jan Zbigniew 445 Patelski Mariusz 107 Paukszta Eugeniusz 416,417 Pawelec Tomasz 17,21, 121 Pawelczyk Stefan 375, 376 Pawlik Bronisław 444 Pawliszak Wacław 87 Pawłowski Piotr 398 Paziński Roman 72, 107, 224, 316, 360, 414,518,519 798 Pełka Danuta zob. Lerska Danuta Perepeczko Marek 428 Perkowski Piotr 418 Peršak Krzysztof 19,337 Petain Philippe 666,667 Petelscy Ewa i Czesław 269,420,426,428, 433,435,444,454 Piastowie 70,76, 80, 82,196,481, 566֊ 568, 585, 589, 590, 691, 692 Pichoja Rudolf 518 Piechota Magdalena 115 Pieczka Franciszek 281, 398,432,450 Piekarski Stanisław 29 Pietraszak Leonard 446 Pietrusiak Władysław 749 Pietrusiński Józef 347-349 Pietruski Ryszard 431 Pietrzak Ryszard 497 Pietrzak Tadeusz 389,417 Pietrzak, ppor. 82 Pilarczyk Zbigniew 422 Pilichiewicz Marian 345, 347 Pilichowski
Czesław 697 Piłatowski Władysław 297 Piłsudski Józef 35,42,43, 48, 67, 81,108, 120,167,244, 476, 477, 618, 620,632, 671, 692, 693, 717-719, 721, 722, 726, 738,740, 741 Pindel Kazimierz 692 Piotrowski Andrzej Jerzy 428, 429, 445, 505, 682 Piotrowski Czesław 358 Piotrowski Paweł 19-21,25,27 Pióro Tadeusz 20, 24, 26 Piwnik Jan („Ponury”) 618 Plater Emilia 38, 39 Plewik Ludwik 355 Podgórski Czesław 505, 508, 509, 514֊ 516, 522, 525 Podgórski Wojciech J. 746 Pohl Krzysztof 355 Poksiński Jerzy 19,20, 24,48, 116, 123, 175, 449, 732, 738
Polak Bogusław 62 Polak Wojciech 637,641 Polański Władysław 152, 169, 173, 186, 251,287, 291, 313, 344, 362, 363, 375, 406^108,412, 425, 437,442, 444, 718 Polniak Łukasz 21,295 Połynin Fiodor 276 Pomianowski Jerzy 441,451 Pomorski Jan 17 Poniatowski Józef 40, 108, 109, 404, 578 Ponichtera Henryk 200,201 „Ponury” zob. Piwnik Jan Popławska Aneta 28 Popławski Stanisław 113, 221, 276, 318, 333, 359, 366, 538, 673, 753 Porbadnik Stefania 366 Poręba Bohdan 433,454, 455 Porwit Marian 32,444,445,712 Potaczała Krzysztof 354, 486 Potiebnia Andrzej 91,581,582 Potocki Stanisław 650 Półturzycki Bronisław 276 Praćki Lucjan 447 Prądzyński Ignacy 96, 580, 676 Press Włodzimierz 450 Prugar-Ketling Bronisław 167 Prus Bolesław 328 Pruszyński Ksawery 109, 398 Przemyślidzi 589 Przeperski Michał 22, 28, 122, 501, 691, 727 Przewoźnik Andrzej 41, 273, 619, 724, 728 Przybylski Anatol 675 Przybyła Hieronim 428 Przybyła Stanisław 316 Przymanowski Janusz 101, 102, 124—127, 137, 221, 328, 346, 347, 349, 355, 411, 412,416,417, 420, 422, 429, 445,450, 451,627, 650, 651 Przypkowski Andrzej 416 Puchała Franciszek 19, 26 Pułaski Kazimierz 34, 70, 109, 346, 347, 556 Putrament Jerzy 56, 57, 270, 410, 416, 417, 444 Quisling Vidkun 666, 667 Raciborski Jacek 641 Radkiewicz Stanisław 99 „Radosław” zob. Mazurkiewicz Jan Radzikowski Bogdan 214,219,236 Radziwiłłowicz Dariusz 740 Rafalska Dominika 123 Raginis Władysław 326,361 Rajner Jan (bohater filmu Pułapka) 428 Rajpold Władysław 652 Rakowska-Harmstone Teresa 19, 25 Rakowski Mieczysław F. 405, 409, 727 Raksa Pola (Apolonia) 450,453 Ranger Terence 18 Ratajczyk
Leonard 166 Ratkowski Teodor 713 Rawski Tadeusz 525, 538, 576, 577, 621, 662 Rawski Tomasz 30 Reagan Ronald 697, 699-701 Rejewski Marian 462 Rekucki Stefan 214, 217, 225, 237 Reniak Marian 221,416,417 Reński Antoni 416 Ritter-Jastrzębski Artur 453 Roberts Geoffrey 284 Robin Regine 745 Rochebrune François de 583 Rodionow Aleksandr 173 Rodzińska Anna 684 Rogowska Barbara 22 Rogowski Wiesław 699 Rokicki Konrad 397, 409 Rokossowski Konstanty 12, 25, 68, 79, 80, 108, 114, 116-118, 143, 318, 321-323, 461,488, 673,681, 733, 748 Rola-Żymierski Michał zob. Żymierski Michał Roliński Jerzy 176 799
Romanowski Bolesław 124, 134, 676, 677 Romek (bohater serii komiksów „Tytus, Romek i A’Tomek”) 258, 259, 491 Rosa Janusz 127 Rowecki Stefan 422, 681 Rozłubirski Edwin („Gustaw”) 656, 717 Różewicz Stanisław 454 Rożnowski Franciszek 369 Różycki Bartłomiej 22,59,61 Rubaszko, szer. 592 Rudnicki Daniel 515,517 Rusinek Kazimierz 379, 382-384 Ruszar Józef Maria 20,244,245 Rutkowski Stanisław 167 Rutkowski Tadeusz 206, 522 Ruzikowski Tadeusz 373 Rybarczyk Małgorzata 233 RybkowskiJan 426 Rychliński Bohdan 416 Rydz-Śmigły Edward 61,100,464,718 Rymaszewski Jerzy 369 Rymkiewicz, mjr 385 „Ryszard” zob. Kowalski Bolesław Rzepski Stanisław 38 Sadowska Joanna 29,159 Sadzewicz Marek 416 Safjan Zbigniew 412, 416,417, 433,452, 684, 712 Sasanka Paweł 122, 159,220 „Saszka” zob. Wojczenko Wasyl Satanowski Robert 663,714 Šatora Kazimierz 210, 213, 456, 464, 478, 665 Sawczuk Włodzimierz 156, 171, 174, 184, 185, 264, 335,438, 461,595 Sawicka Hanka 339,614 Sawicki Jacek Zygmunt 22, 618 Schörner Ferdynand 531, 532 Sejan Andrzej 21, 85, 90, 191, 558-561, 564, 568, 570-572, 575, 577, 580-582, 584, 585 Serkuczewski Jerzy 154,162 800 Sędziwy Henryk 328 Siemek Józef 375 Siemion Wojciech 427,428, 431, 712 Sienicki Wiktor 276 Sienkiewicz Henryk 77, 85, 126, 319,328, 396, 563, 569,601,746 Sierakowski Zygmunt 38, 581 Sikorski Janusz 138,572,626,654 Sikorski Władysław 131,200, 429,446, 505, 524, 544, 609, 631, 632, 665, 681, 696, 719 Sikorski, strz. 75 Simonow Konstanty 221 Siwicki Antoni 276 Siwicki Florian 25,272, 596, 663, 664, 678, 687, 715, 716, 725, 726, 728, 730, 731,738, 739 Skalski Jerzy 719,739
Skalski Stanisław 134,135, 138, 271, 310, 713,717, 729 Skarbek Krzysztof 650 Skarżyński Stanisław 676, 677 Skibiński Franciszek 134,271, 305, 596, 697,713,717 Skibiński Paweł 22 Skłodowska-Curie Maria 319,406 Skomorowska-Wilimowska Łucja 496 Skowroński Tadeusz 324 Skórzewski Edward 269 Skrzetuski Jan (bohater powieści Trylogii H. Sienkiewicza) 126 Skrzynecki Jan 580 Skrzypczak Jan 344 Skrzypek Eugeniusz 34 Skubisz Paweł 62 Skupin Ryszard 496 Sławiński Jan 751 Słoniewska Maria Halina 79,137, 456, 459-461,463, 464,472^174,481, 485֊ 487, 491, 494,496, 680, 681, 682 Słowiński Konrad 15 Smaga Józef 676 Šmidrkal Václav 28
Smoliński Aleksander 167 Smoliński Józef 23, 27, 304 Sobczak Kazimierz 439,506,512,538, 539, 563-565, 655, 657-660, 662, 667, 695, 697 Sobiesiak Józef 318,416,417 Socha Jan 184,282,325,336 Sofka Alfred 751 Soja Edmund 385 Sokołow Borys 117 Sokołowski Włodzimierz 712 Sokorski Włodzimierz 36, 39, 65, 271, 278, 506, 507, 521, 648, 663, 679, 688, 689, 712,713 Sołtysiak Marian („Barabasz”) 444 Soroka Marek 172 Sosabowski Stanisław Franciszek 630, 695, 732, 733 Sosnkowska Jadwiga 720 Sosnkowski Kazimierz 125, 694, 720, 721, 732 Spałek Robert 115 Spławski Waldemar 643 „Sprężyna”, akowiec (bohater serii filmów J. Passendorfera) 431 Spychalski Marian 9, 12, 25, 53, 62-64, 113, 115, 130, 137, 143, 169, 224,249, 251, 270, 280, 295-297, 324, 359, 362, 363, 369, 374, 376, 378, 380, 399,402, 426,444,467, 484, 487, 494, 521, 544, 548, 552, 668 Sroga Alojzy 74,221,413-418, 449, 504, 505, 509,510,513,515-521 Staciwa Czesława 600, 604, 609 Stalin Józef 64, 65, 69, 101, 102, 111, 116, 117, 121, 171, 284,429, 524, 538, 632 Stańczyk Henryk 517,527,532 Starewicz Artur 298, 406-^108 Starzyński Stefan 475 Stasiak Leon 301 Staszic Stanisław 319 Stawecki Piotr 726 Stawiński Jerzy Stefan 399 Stawisz Anna 16,742 Stąpor Zdzisław 525,538 Stefan Batory 167, 562, 563 Stefaniak Eugeniusz 20, 438, 439 StefczykJan 507 Steiner Felix 531 Steyer Włodzimierz 176, 750 Stępiński Zygmunt 357 Stępnik Krzysztof 115 Stępniowski Franciszek 415 Stiller Robert 113 Stobiecki Rafał 17,260 Stola Dariusz 15, 64, 65, 668, 669 Strauchold Grzegorz 19,22,288,410 Strażewski Wsiewołod 225, 276 Strumiłło Andrzej 494 Strumph-
Wojtkiewicz Stanisław 415, 416 Strynkiewicz Franciszek 353, 496 Strzałkowski Waldemar 119, 624, 729, 740 Strzelecki Wacław 154,162,189 Strzeszewski Jan („Wiktor”) 733 Studziński Franciszek 735 Styka Jan 138,624,681 Sucharski Henryk 319, 325, 361,448,475 Šurian Włodzimierz 675 Suworow Aleksander 89, 90 Suzdalewicz Kazimierz 391,392 Svoboda Ludvík 108, 594 Sylvain Ivan 19, 25 Szacherski Zbigniew 48 Szaciłło (Szaciło) Tadeusz 174, 348,449, 705,706,717 Szacka Barbara 16, 600, 742 Szacki Jerzy 142,233 Szałagan Alicja 397 Szandrocho Robert 30 Szarecki Bolesław 176, 182, 185, 461, 681, 733, 753 Szarota Tomasz 422, 535 Szczepański, działacz ZboWiD w Koszalinie 385 Szczerba Jacek 446 Szczęsnowicz Ignacy 184 801
„Szczęsny Dzierżankiewicz” zob. Barańczak Stanisław Szczypka Józef 349 Szenic Stanisław 416 Szenwald Lucjan 34, 55, 316, 318, 360, 507,519 Szewc Adam 213 Szewczyk Michał 431 Szewczyk Wilhelm 415^117 Szkop Jan 332 Szkuta Józef 391 Szłapa, kpt./mjr 224 Szot Stanisław 735 Szpak Ewelina 313 Szpitel Edward 345, 347, 464 Szpociński Andrzej 162,600 Sztachelski Jerzy 65,278 Sztiemienko Siergiej 523 Szulczyński Stanisław 56,502-505,515 Szumibor Juliusz (bohater filmu Kwiecień) 433 Szydłowski Zbigniew 257, 301, 330, 344, 363, 371,414,468, 576 Szymański Aleksander 750 Szymański Czesław 750 Szymański Jan 318 Szymański Lech 415 Szymuś, plut, (bohater serialu Kolumbowie) 431 Szypowska Maria 416 Szypowski Andrzej 416 Szypulski Andrzej 452 Szyr Eugeniusz 307 Ścibor-Rylski Aleksander 440 Ściegienny Piotr 75 Ślazyk, st. ogn./chor. 224 Ślipiec Jeremiasz 740 Śliwiński Jan 72,416,417,663 Śniadecki Jan 406 Śniadecki Jędrzej 406 Świda-Ziemba Hanna 15 802 Świdzińska Natalia 221 Świerczewski Karol („Walter”) 22, 61, 67, 68, 70, 77, 78, 80, 82, 97, 107-116, 118, 146,178, 181,184, 185,227,229, 239,270,281,316-321, 326, 337, 339, 341, 343, 351-354, 356, 360, 361, 369, 380, 399,425,426,460,462,463,486, 495^197, 531-534, 590, 593, 594, 601, 602, 606, 608-610, 673, 681, 718, 732, 733, 741,750, 751 Świetlik Konrad 65 Święcicki Zbigniew 355 Świtalska-Starzeńska Barbara 28 Tabor Jan 514 Tabor Wincenty 514 Talarczyk-Gubala Monika 115 Tałdykin Jan (Iwan) 368 Tarczyński Marek 662, 726 Tarka Krzysztof 631 Tatar Stanisław 123 Teodorczyk Jerzy 582 Terlecki Olgierd 413 Thiers Adolphe 93-95 Tichonin Wasilij 275,
276 Tippelskirch Kurt von 515 Tkaczyk Kazimierz 381 Toeplitz Jerzy 399 Toeplitz Krzysztof Teodor 405-407 Toikin Wiktor 369, 496 Tomasik Tomasz 746 Tomaszewski Janusz 21,58, 119 Tomczak Edward 200,201 Tomicki Gabriel (bohater filmu Don Gabriel) 444 Torańska Teresa 272,273 Torebko Stanisław 235 Traba Robert 16 Tracz Bogusław 29 Traugutt Romuald 38, 76, 77, 86,238, 465, 581,582, 748 Trepkowski Tadeusz 49, 552
Trochymczuk, szer. 243 Troicki Mikołaj 288, 375- 377 Tuchaczewski Michaił 722 Tuczapski Tadeusz 305, 492 Turek Jerzy 427, 431 Turlejska Maria 206 Tyszka Krzysztof 15 Tyszkiewicz Beata 427 Tyszkowska Krystyna 681 Tytus de Zoo (bohater serii komiksów „Tytus, Romek i A’Tomek”) 258, 259, 491 Ur Apolinary 334,365 Urban Jerzy 728 Urbanowicz Henryk 347 Urbanowicz Józef 141, 156, 169, 174, 184, 185,218, 251, 252, 265, 272, 273, 285,295,298, 301, 307, 325, 326, 344, 347, 349, 374, 376, 378-380, 383, 393, 412-414, 435,436, 444, 445, 466, 467, 490, 541,545,622 Użycki Józef 739 Vajda Stepan 751 Wajda Andrzej 135,390,424 Wal charz Franciszek 106 Walczuk Eugeniusz 416 Waldorff Jerzy 720 Waligórski Bogdan 371 „Walter” zob. Świerczewski Karol Wałach Stanisław 416,417 Wałaszewski Krzysztof 295 Wałęsa Lech 631 Wałkowski Jacek 366, 367 Wańkowicz Melchior 129, 138, 504, 732 Warneńska Monika 416 Waryński Ludwik 48, 68, 319, 752 Waryszak Czesław 105, 107 Wasilewska Wanda 37, 38, 40, 177, 429, 461,673, 753 Wasilewski Aleksandr 108 Wasilewski Jacek 18 Wasilewski Marcin 28 Wasilewski Radek Rafał 28 Wasilewski Witold 619 Waszkiewicz Aleksander 316, 318, 531, 532, 676, 752 Wawer Zbigniew 536 Wawrzykowska-Wierciochowa Dionizja 416 Wawrzyniak Joanna 21, 139,373,744 Wazowie 557 Wągrowski Mieczysław 67, 101 Werblan Andrzej 64 Werner Stanisław 189, 418, 756 Wessel Horst 167 Wiatr Jerzy J. 30,252,641 Wicha Władysław 265, 285 Wichman II Młodszy 564 Wieczorek Janusz 347, 350, 364 Wieczorek Józef 749 Wieczorkiewicz Antoni 176, 181,752 Wierzbicki Eugeniusz 466 Wierzbicki Janusz 600, 601 Wierzbicki Marek 64,
159 Wierzbicki, kpt. 224 „Wiesław” zob. Gomułka Władysław Wiewióra Henryk 186, 496 Wigura Stanisław 176, 179, 676, 752 „Wiktor” zob. Strzeszewski Jan Wiktor (bohater powieści Wzgórza za mgłą) 502,510 Wilhelmi Roman 450 Wilimowska Bronisława 496 Wiik Hubert 163 Wimmer Jan 84, 167, 560 Wionczek Roman 521 Wirpsza Witold 114 Wiszniewski January 515 Wiścicki Tomasz 22 Wiślicz-Iwańczyk Eugeniusz 417, 714 Wiśniewski Czesław 435,441 Witaszewski Kazimierz 78, 80, 103 Witkowski Zdzisław 323 803
Witold Kiejstutowicz 50, 569 Wittek Maria 735 Władyka Wiesław 122 Władysław Jagiełło 269, 569, 571, 572, 586, 587, 708 Władysław Łokietek 37,45, 568 Wnukowski Alfred 675 Wojciechowska Gabriela 325 Wojciechowski Marian 206 Wojciechowski Zbigniew 20 Wojczenko Wasyl („Saszka”) 751 Wojdak Adam 687, 688 Wojtasik Lesław 283 Wojtczak 381 Wojtyła Karol zob. Jan Paweł II Wojtyński Maciej 452, 454 Wolański Marian S. 22 Wolf Helena 753 Woliński Janusz 206 Wolska Zofia 496 Wolsza Tadeusz 22,42 Wołodyjowski Michał (bohater Trylogii 126 Wołyński Edmund 348 Worcell Stanisław Gabriel 75 Worontkiewicz Tadeusz 520 Woroszylski Wiktor 113,114 Woźniakowski Tadeusz 270 Wójcik Teodor 201 Wójcik Wojciech 683 Wojtowicz Michał 752 Wóycicka Zofia 18,22 Wronka Czesław 306 Wróbel Janusz 62 Wróblewski Walery 94,95, 109, 178,581, 586, 750, 752 Wtorkiewicz Jarosław 25 Wybicki Józef 181,750 Wyderkowski Jan 663 Wygodzki Stanisław 113 Wysocki Piotr 228, 346, 347, 625 Wysocki Wiesław Jan 740 804 Wysocki Władysław 56,208,491,518֊ 520, 646, 749 Wysocki Włodzimierz 224, 316, 325 Wysopolski, szer. 75 Wyszczelski Lech 28 Wyszomirski Józef 114 Wyszyński Kazimierz 200,201 Wyszyński Stefan 294, 299 Zagajewski Tadeusz 287,313 Zagajny Bohdan (bohater filmu Miś) 455 Zając Józef 732 Zajączkowski Krzysztof 22, 38,103, 355, 501,633 Zakrzewska Zofia 340 Zakrzewski Wacław 34 Zakrzewski Włodzimierz 44 Zalewski Jerzy 19 Zalewski Witold 416 Załęczny Joanna 28 Załuski Zbigniew 126, 127, 165, 189, 221, 247,248, 318, 384, 397,401^113, 415-Й 7,420,431,439, 442-444,449, 494—498, 513, 528-531, 546, 601, 673֊ 675, 726, 746 Zambrowski
Roman 65,278, 506 Zamojski Jan 69, 82, 127, 147, 525, 538 Zan Franciszek 715 Zaorski Tadeusz 439,441, 444, 445, 453 Zarako-Zarakowski Bolesław 116 Zaremba Marcin 15,44, 47, 68, 86, 160, 294, 408,409, 669, 671 Zarzecki Leon 213 Zarzycki Janusz 150, 152, 199 Zarzycki Jerzy 454 Zawadzki Aleksander 41, 177,293,319, 369, 406, 487, 573, 574, 584, 675, 677, 750 Zawadzki Stanisław 278 Zawilski Apoloniusz 138 Zawisza Czarny 601 Zbierzchowski Zygmunt 650
Zborowscy 689 Zbrożek Mikołaj 650 Zbyszek (bohater filmu Do krwi ostatniej.) 509 Zbyszewski Andrzej 416,571,572 Zdrzałka Marian 652 Żemła Gustaw 361,496 Ziaja Stanisław 752 Zielak Juliusz 354 Zieleniewski Zbigniew 438 Zieliński Marian 482 Zieliński Stanisław 413 Zielonka Zbigniew 20, 28 Ziemiński Wiktor 302 Zimiński Maciej 451 Zoll Andrzej 220 Zubrzycki Franciszek („Mały Franek”) 405, 681,750 Zwierz Adam 270,370,688 Zwierzchowski Piotr 22, 222, 520 Zwoliński Stefan 517,527,532 Zygmunt III Waza 557 Zyndram z Maszkowic 571 Żabiński Andrzej 371 Żak Andrzej Czesław 740 Żaryn Jan 294 Żbikowski Stefan 751 Żeromski Stefan 746 Żmigrodzka Maria 746 Żółkiewski Stanisław 689 Żuber Władysław 382 Żubryd Antoni 433 Żuków Gieorgij 108, 284, 538, 539 Żukrowski Wojciech 102, 188, 221, 398, 400, 413, 415^120, 427, 431, 441, 447, 628,712 Żuraw Józef 703 Żurawiecki Bartosz 21,453,684,688 Żwirko Franciszek 176, 179, 676, 752 Żygulski Kazimierz 260 Żymierski (Rola-Żymierski) Michał 25,48, 49, 51, 52, 54-57, 59, 60, 68, 108, 109, 113, 116, 175,225,269, 271,311,358, 366, 537 539, 598, 637, 642, 646, 699, 717, 738, 739 Żyto Albin 347, 349 |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Leszkowicz, Tomasz 1988- |
| author_GND | (DE-588)1281451185 |
| author_facet | Leszkowicz, Tomasz 1988- |
| author_role | aut |
| author_sort | Leszkowicz, Tomasz 1988- |
| author_variant | t l tl |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV048822563 |
| ctrlnum | (OCoLC)1371320563 (DE-599)BVBBV048822563 |
| era | Geschichte 1945-1989 gnd |
| era_facet | Geschichte 1945-1989 |
| format | Thesis Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>03387nam a2200553 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV048822563</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20230721 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">230220s2022 a||| m||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788382295887</subfield><subfield code="9">978-83-8229-588-7</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1371320563</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV048822563</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-Re13</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Leszkowicz, Tomasz</subfield><subfield code="d">1988-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1281451185</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego</subfield><subfield code="b">Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej = Heirs of Mieszko, Kościuszko and Świerczewski : Polish Peoples's Army as an institution of politics of historical memory</subfield><subfield code="c">Tomasz Leszkowicz ; Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Heirs of Mieszko, Kościuszko and Świerczewski</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Warszawa</subfield><subfield code="b">Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu</subfield><subfield code="c">2022</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">804 Seiten, [40] Seiten Bildtafeln</subfield><subfield code="b">Illustrationen</subfield><subfield code="c">22 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Monografie</subfield><subfield code="v">177</subfield></datafield><datafield tag="502" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">Dissertation</subfield><subfield code="c">Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk</subfield><subfield code="d">2019</subfield><subfield code="g">rozszerzona wersja</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in englischer Sprache</subfield></datafield><datafield tag="610" ind1="1" ind2="7"><subfield code="a">Polska / Wojsko Polskie (1944- )</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1945-1989</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polityka historyczna / Polska / 1945-1990</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Militär</subfield><subfield code="0">(DE-588)4039305-7</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Geschichtspolitik</subfield><subfield code="0">(DE-588)1041864515</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4113937-9</subfield><subfield code="a">Hochschulschrift</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Militär</subfield><subfield code="0">(DE-588)4039305-7</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geschichtspolitik</subfield><subfield code="0">(DE-588)1041864515</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Geschichte 1945-1989</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Monografie</subfield><subfield code="v">177</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV017143574</subfield><subfield code="9">177</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034088270&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034088270&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034088270&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034088270&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20230405</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034088270</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">355.009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0904</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| genre | (DE-588)4113937-9 Hochschulschrift gnd-content |
| genre_facet | Hochschulschrift |
| geographic | Polen (DE-588)4046496-9 gnd |
| geographic_facet | Polen |
| id | DE-604.BV048822563 |
| illustrated | Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T21:33:34Z |
| indexdate | 2024-07-10T09:46:56Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788382295887 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034088270 |
| oclc_num | 1371320563 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 DE-Re13 DE-BY-UBR |
| owner_facet | DE-12 DE-Re13 DE-BY-UBR |
| physical | 804 Seiten, [40] Seiten Bildtafeln Illustrationen 22 cm |
| psigel | BSB_NED_20230405 |
| publishDate | 2022 |
| publishDateSearch | 2022 |
| publishDateSort | 2022 |
| publisher | Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu |
| record_format | marc |
| series | Monografie |
| series2 | Monografie |
| spelling | Leszkowicz, Tomasz 1988- Verfasser (DE-588)1281451185 aut Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej = Heirs of Mieszko, Kościuszko and Świerczewski : Polish Peoples's Army as an institution of politics of historical memory Tomasz Leszkowicz ; Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Heirs of Mieszko, Kościuszko and Świerczewski Warszawa Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu 2022 804 Seiten, [40] Seiten Bildtafeln Illustrationen 22 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Monografie 177 Dissertation Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk 2019 rozszerzona wersja Zusammenfassung in englischer Sprache Polska / Wojsko Polskie (1944- ) jhpk Geschichte 1945-1989 gnd rswk-swf Polityka historyczna / Polska / 1945-1990 jhpk Militär (DE-588)4039305-7 gnd rswk-swf Geschichtspolitik (DE-588)1041864515 gnd rswk-swf Polen (DE-588)4046496-9 gnd rswk-swf (DE-588)4113937-9 Hochschulschrift gnd-content Polen (DE-588)4046496-9 g Militär (DE-588)4039305-7 s Geschichtspolitik (DE-588)1041864515 s Geschichte 1945-1989 z DE-604 Monografie 177 (DE-604)BV017143574 177 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034088270&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034088270&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034088270&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034088270&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister |
| spellingShingle | Leszkowicz, Tomasz 1988- Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej = Heirs of Mieszko, Kościuszko and Świerczewski : Polish Peoples's Army as an institution of politics of historical memory Monografie Polska / Wojsko Polskie (1944- ) jhpk Polityka historyczna / Polska / 1945-1990 jhpk Militär (DE-588)4039305-7 gnd Geschichtspolitik (DE-588)1041864515 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4039305-7 (DE-588)1041864515 (DE-588)4046496-9 (DE-588)4113937-9 |
| title | Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej = Heirs of Mieszko, Kościuszko and Świerczewski : Polish Peoples's Army as an institution of politics of historical memory |
| title_alt | Heirs of Mieszko, Kościuszko and Świerczewski |
| title_auth | Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej = Heirs of Mieszko, Kościuszko and Świerczewski : Polish Peoples's Army as an institution of politics of historical memory |
| title_exact_search | Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej = Heirs of Mieszko, Kościuszko and Świerczewski : Polish Peoples's Army as an institution of politics of historical memory |
| title_exact_search_txtP | Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej = Heirs of Mieszko, Kościuszko and Świerczewski : Polish Peoples's Army as an institution of politics of historical memory |
| title_full | Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej = Heirs of Mieszko, Kościuszko and Świerczewski : Polish Peoples's Army as an institution of politics of historical memory Tomasz Leszkowicz ; Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu |
| title_fullStr | Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej = Heirs of Mieszko, Kościuszko and Świerczewski : Polish Peoples's Army as an institution of politics of historical memory Tomasz Leszkowicz ; Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu |
| title_full_unstemmed | Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej = Heirs of Mieszko, Kościuszko and Świerczewski : Polish Peoples's Army as an institution of politics of historical memory Tomasz Leszkowicz ; Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu |
| title_short | Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego |
| title_sort | spadkobiercy mieszka kosciuszki i swierczewskiego ludowe wojsko polskie jako instytucja polityki pamieci historycznej heirs of mieszko kosciuszko and swierczewski polish peoples s army as an institution of politics of historical memory |
| title_sub | Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej = Heirs of Mieszko, Kościuszko and Świerczewski : Polish Peoples's Army as an institution of politics of historical memory |
| topic | Polska / Wojsko Polskie (1944- ) jhpk Polityka historyczna / Polska / 1945-1990 jhpk Militär (DE-588)4039305-7 gnd Geschichtspolitik (DE-588)1041864515 gnd |
| topic_facet | Polska / Wojsko Polskie (1944- ) Polityka historyczna / Polska / 1945-1990 Militär Geschichtspolitik Polen Hochschulschrift |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034088270&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034088270&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034088270&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034088270&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| volume_link | (DE-604)BV017143574 |
| work_keys_str_mv | AT leszkowicztomasz spadkobiercymieszkakosciuszkiiswierczewskiegoludowewojskopolskiejakoinstytucjapolitykipamiecihistorycznejheirsofmieszkokosciuszkoandswierczewskipolishpeoplessarmyasaninstitutionofpoliticsofhistoricalmemory AT leszkowicztomasz heirsofmieszkokosciuszkoandswierczewski |