Waleria Misiewicz z Szarcza Działaczka spod znaku Rodła:
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Pszczew
2022
|
| Ausgabe: | Wydanie drugie uzupełnione |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Abstract Literaturverzeichnis |
| Beschreibung: | 109 Seiten Illustrationen, Faksimile |
| ISBN: | 9788366496156 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV048809491 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20230310 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 230209s2022 a||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788366496156 |9 978-83-66496-15-6 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1369564926 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV048809491 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Sztuba-Frąckowiak, Katarzyna |e Verfasser |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Waleria Misiewicz z Szarcza Działaczka spod znaku Rodła |
| 250 | |a Wydanie drugie uzupełnione | ||
| 264 | 1 | |a Pszczew |c 2022 | |
| 300 | |a 109 Seiten |b Illustrationen, Faksimile | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 600 | 1 | 7 | |a Misiewicz, Waleria |d 1901-1987 |0 (DE-588)1282994972 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 648 | 7 | |a Geschichte 1919-1989 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 651 | 7 | |a Szarcz |0 (DE-588)1282995413 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 655 | 7 | |0 (DE-588)4006804-3 |a Biografie |2 gnd-content | |
| 689 | 0 | 0 | |a Misiewicz, Waleria |d 1901-1987 |0 (DE-588)1282994972 |D p |
| 689 | 0 | 1 | |a Szarcz |0 (DE-588)1282995413 |D g |
| 689 | 0 | 2 | |a Geschichte 1919-1989 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075455&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075455&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075455&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20230310 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034075455 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 305.309 |e 22/bsb |f 0904 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 929 |e 22/bsb |f 0904 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 307.09 |e 22/bsb |f 0904 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804184892800499712 |
|---|---|
| adam_text | SPIS TREŚCI Wstęp...................................................................................................................... 5-6 I. Między wojnami: lata 1919-1939 Rodzina Misiewiczów z Szarcza ........................................................... 7-12 Sytuacja w gminie Pszczew po zakończeniu I wojny światowej......... 13 Walka o przyłączenie gminy Pszczew do Polski ............................... 14-18 Powstanie Związku Polaków w Niemczech .......................................18-20 Związek Polaków w Niemczech, oddział w Pszczewie.................... 20-23 Znaczenie polskiej prasy na Pograniczu............................................. 23-24 Opieka konsulatu polskiego nad Polakami z Pogranicza .................24-27 Pomoc z Wielkopolski .......................................................................... 27-29 Ratowanie polskiej biblioteki w Pszczewie....................................... 29-33 Walka o polską szkołę w Szarczu................................................... 33-36 Tajne nauczanie...................................................................................... 36-38 Towarzystwo Młodzieży Polskiej ........................................................38-43 Kursy rolnicze........................................................................................ 43-47 II. Druga wojna światowa w latach 1939-1945 Czasy nazizmu....................................................................................... 47-50 Aresztowanie działaczy spod znaku Rodła........................................ 50-54 Działalność konspiracyjna z
partyzantem z Batalionów Chłopskich......................................................................54-58 Aresztowanie Sylwestra Misiewicza .................................................. 58-65 Walka o ziemię Misiewiczów .............................................................. 65-69 III. Polska Rzeczpospolita Ludowa w latach 1945-1989 Koniec wojny w Szarczu ..................................................................... 69-71 Weryfikacja autochtonów w Pszczewie.............................................. 71-74 Walka z kułakami...................................................................................74-82 Lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte w Szarczu............................... 82-87 Młode pokolenie Wittchenów.............................................................. 87-88 Starość w domu opieki.......................................................................... 88-90 Zakończenie .................................................................................................. 91-92 Summary....................................................................................................... 93-94 Zusammenfassung........................ 95-96 Bibliografia................................................................................................. 97-104
ZUSAMMENFASSUNG Valeria Misiewicz, geboren 1901, stammte aus einer wohlhabenden Bauern familie mit einem großen Bauernhof in Scharzig bei Betsche (Kreis Meseritz). Sie und ihre sieben Geschwister sind in Liebe zu Gott und dem Vaterland aufge wachsen. Obwohl Valeria und ihre Geschwister die deutsche Schule in Scharzig besuchten, lasen sie immer polnische Bücher und die Presse. Nach dem Ende des Ersten Weltkriegs 1918 erlangte Polen seine Unabhän gigkeit zurück. Die Familie Misiewicz hoffte, dass der Kreis Meseritz infolge des Aufstands in Großpolen Polen einverleibt werden würde. Leider blieben Meseritz und die Gemeinde Betsche zusammen mit Scharzig bei der Weimarer Republik. Für die im deutschen Staat lebenden Polen sind schwere Zeiten der Entstaatlichung und des wirtschaftlichen Drucks angebrochen. Als Reaktion auf die Diskriminierung wurde 1922 in Berlin der Bund Polen in Deutschland ge gründet, eine Vereinigung der in Deutschland verbliebenen Polen. Zweigstellen dieser Organisation wurden 1923 auch in Betsche, Scharzig und Stalun gegrün det. Die ersten Treffen des polnischen Verbandes fanden im Haus der Familie Misiewicz statt und Valeria nahm diese politische und patriotische Atmosphäre in ihrer Jugend auf. Sie half älteren Aktivisten bei ihrer Arbeit, wie Kazimierz Kowalski, Ludwik Wittchen und Feliks Paździorek. Valeria kämpfte für die Er haltung der polnischen Sprache. 1926 rettete sie die Büchersammlungen der Gesellschaft der Polnischen Katholischen Arbeiter in Betsche, die der deutsche Pfarrer Priester Krug wollte im Pfarrhaus in Betsche brennen. Aus den
Resten der Büchersammlung schuf sie eine kleine Bibliothek, aus der sie sich Bücher für Polen aus der Umgebung auslieh. 1929 versuchte sie zusammen mit Feliks Paździorek, eine polnische Schu le in Scharzig zu gründen, scheiterte jedoch an der feindseligen Agitation des örtlichen Junkers, des Pfarrers und des Lehrers. Sie gab jedoch nicht auf und beschloss, Kindern aus der Umgebung Geschichte und Polnisch im Geheimun terricht beizubringen. 1930 gründete sie zusammen mit Bronisław Pujanek und Maria Paździorek die Gesellschaft der Polnischen Jugend, auf deren Treffen patriotische Lieder und Tänze gepflegt und Theaterstücke in polnischer Sprache aufgeführt wur den. Aufgrund von Anzeigen deutscher Nachbarn bei der Polizei wurden die Aktivitäten des Vereins eingestellt. Wieder einmal gab Valeria nicht auf und be schloss 1930, einen landwirtschaftlichen Verein zu gründen, in dem die Land jugend landwirtschaftliche Kenntnisse erwerben und Polnisch sprechen sollte. Landwirtschaftliche Vereine aus den Grenzgebieten wurden von der Zentrale in Wolsztyn auf polnischer Seite unterstützt, aus der polnische Aktivisten kamen, 95
die lokale Aktivisten unterstützten. Die von Valeria geführte Bauerngruppe hat zahlreiche Auszeichnungen für ihre Leistungen erhalten. Der Beginn des Zweiten Weltkriegs im Jahr 1939 war für die Familie Misie wicz schwierig. Valeria Brüder wurden zur Wehrmacht einberufen. 1939 ver haftete die Gestapo in Betsche die Aktivisten des Bundes Polen in Deutschland: Ludwik Wittchen, Kazimierz Kowalski und Ignacy Paździorek. Valeria Schwa ger, Ludwik, wurde im Lager Oranienburg gefoltert und sie musste sich um seine enteignete Familie kümmern. 1940 wird Władysław Chlebny, ein von den Deut schen bei einer Razzia gefangen genommener Partisan, auf den Hof von Vale rias Schwester Maria Wittchen geschickt. Valeria schafft es, ihn zu befreien und ihm zu helfen, zum Partisanenkrieg in den Bauernbataillonen zurückzukehren. 1941 wurde Valerias älterer Bruder Sylvester zur Diversion gegen Wehrmacht ins Lager Siegburg geschickt. Während der Kriegsjahre konzentrierten sich Walerias Bemühungen darauf, seinen Bruder aus dem Lager zu befreien, aber leider scheiterten sie und Sylwester starb in Gefangenschaft. Valeria kämpfte nicht nur für ihren Bruder, sondern auch mit deutschen Beamten, die ihr ihre Bauernhof wegnehmen wollten. Glücklicherweise gelang es ihr dank ihrer unnachgiebigen Haltung und der Hilfe anderer Polen aus Betsche, ihre väterliche Erbe zu verteidigen. 1945 wurde Betsche von der Roten Armee befreit. Valeria war glücklich und glaubte, dass jetzt ein freies Polen kommen würde. Leider erwiesen sich ihre Hoffnungen als vergeblich. Nach dem Zweiten Weltkrieg geriet Polen in
Abhängigkeit von der Sowjetunion. Das kommunistische System wurde eingeführt und polnische Pat rioten wurden verfolgt. Trotz vieler Beiträge zum Polentum wurden Misiewicze von den neuen pro-russischen Behörden als „Kulaken”, das ist reiche Bauern, anerkannt. Die Kommunisten begannen, sie zu verfolgen und versuchten, ihnen ihr Land weg zunehmen. Der Familie wurden hohe Quoten auferlegt, um sie zu zwingen, den Hof einer Volkseigenen Gut anzuschließen. Valeria wurde zweimal inhaftiert, weil sie es unterlassen hatte, Getreide an den Staat zu liefern. Misiewicze, einst reiche Bauern, geriet während der kommunistischen Zeit in Armut. Valeria war von dieser Situation am Boden zerstört, sie musste sich nach einer anderen Ein nahmequelle umsehen. In den 1970er Jahren erhielt sie für ihre Tätigkeit im Bund der Polen in Deutschland zahlreiche Auszeichnungen sowie eine kleine staatliche Rente. Valeria widmete sich ihr ganzes Leben lang der Sozialarbeit, war nie verheiratet und hatte keine Kinder. Ihre letzten Tage verbrachte sie mit Schwester Bronisława in einem von Nonnen geführten Altersheim. Sie starb 1987 und wurde auf dem Friedhof in Wolsztyn begraben. 96
BIBLIOGRAFIA Opracowania Bataliony Chłopskie i wieś wielkopolska w walce z hitlerowskim okupantem 19391945. Materiały z sympozjum zorganizowanego w Poznaniu dnia 21 kwietnia 1983 r., pod red. A. Czubińskiego, Poznań 1986 Benyskiewicz, J., Położenie Polaków w marchii granicznej w latach 1919-1943, Zielona Góra 1968 Brychcy Μ., Dzieje Pszczewa, Wolsztyn 1991 Brychcy Μ., Archiwa mówią. Dawne Pogranicze w dokumencie archiwalnym, Zie lona Góra 1987 Chmielewski A., Oni odbudowali tu Polskę. Wspomnienia Pionierów Ziemi Mię dzyrzeckiej, Międzyrzecz 2010 Chmielewski, A., 1945 Policko krwawa pułapka, Międzyrzecz 2020 Cholewa Z., Mozaika polityczno ֊ społeczna powiatu wolsztyńskiego 1919-1939, Wolsztyn 2011 Churska-Wołoszczak K., Komuniści wobec polskiej wsi, IPN Warszawa 2020 Czubiński A., Wielkopolska w latach 1918-1939, Poznań 2000 Golz F., Pszczew ֊przewodnik turystyczno-krajoznawczy, Zielona Góra 1962 Górnicki, L., Prawo Trzeciej Rzeszy w nauce i publicystyce prawniczej Polski mię dzywojennej (1933-1939), Bielsko-Biała 1993 Jakóbczyk, W, Towarzystwo Czytelni Ludowych 1880-1939, Poznań 1982 Kanarek, A., Koncepcje i instytucje narodowosocjalistycznego prawa według Ka rola Joncy, Acta Universitatis Wratislaviensis, Nr 3240. Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi XXXII, Wrocław 2010 Konsulaty na pograniczu polsko-niemieckim i polsko-czechosłowackim w latach 1918-1939, pod red. R. Kaczmarka i Μ. Masnyka, Katowice 2004 Kozyra W., Informacje z konsulatów polskich w Niemczech w materiałach Mini sterstwa Spraw Wewnętrznych w Rzeczypospolitej Polskiej z lat 1918-1939, Kato
wice 2004 ( Į l Bayerische Staatsbibliothek München 97
Leśny F., Pszczewianie spod znaku Rodła, Pszczew 2006 Leśny, E, Pszczew w latach 1945-2000, Zielona Góra 2001 Łuczak, Cz., Dzieje gospodarcze Niemiec 1871-1945, Poznań 1984 Międzyrzecz. Dzieje Miasta, pod red. W. Strzyżewskiego i Μ. Tureczka, Między rzecz 2009 Mironowicz E., Polityka narodowościowa PRL, Białystok 2000 Osmańczyk, E., Leksykon Polactwa w Niemczech, Warszawa, Wrocław 1973 Południowe Pogranicze. Słownik historyczny, pod red. J. Benyskiewicza, Zielona Góra 1983 Pszczew - obłicze małej ojczyzny, praca zbiorowa pod red. Μ. Jasińskiego, Pszczew 2005. Ratajczak K., Rolnictwo w Polsce Ludowej, [w:] Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny, rok XLVI, Zeszyt 4, Poznań 1984 Rubież-Granica-Pogranicze. Ludzie, konflikty i pamięć na dawnym pograniczu polsko-niemieckim w ХѴІП-ХХІ wieku, pod red. K. Korendy-Gojdź i G. Urbanka, Gorzów Wlkp. 2021 Skóra W., Służba konsułarna w IIRP. Organizacja, kadry i działalność, Słupsk 2006 Spod znaku rodła, pod red. H. Szczegóły, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zie lona Góra 1974 Społeczeństwo Ziem Zachodnich. Studium porównawcze wyników badań socjolo gicznych w województwie zielonogórskim w latach 1958-1960 i 1968-1970, pod red. Z. Dulczewskiego, Poznań 1971 Stahel, D., Operation Barbarossa and Germany’s Defeat in the East, Cambridge University Press 2009 Stalski P., Sądownictwo HI Rzeszy w latach 1933-1945, Wrocław 2015 Stróżczyńska W, Stróżczyńska-Wille E., Dawno temu w Pszczewie. Wspomnienia Franciszka Golza i innych świadków epoki opracowane i uzupełnione przez Wan dę Stróźczyńską i Ewę Stróżczyńską-Wille, Wydanie trzecie
uzupełnione, Gorzów Wielkopolski 2019 Teleszewska Μ., Wykonywanie kary pozbawienia wolności wobec kobiet, Biały stok 2018 98
Tureczek, Μ., Ziemia Lubuska: społeczny wymiar dialogu o przeszłości i tożsamo ści, Międzyrzecz, Wschowa, Zielona Góra 2014 Urzędy konsularne Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1945. Informator archiwalny, opracowanie P. Ceranka, K. Szczepanik, Polska służba zagraniczna 1918-1945. Materiały źródłowe, Archiwa Państwowe, Warszawa 2020 Wąsicki J., GrenzmarkPosen-Westpreussen 1918-1933, Zielona Góra 1967 Zientara-Malewska Μ., Płonące krzaki nad Obrą, Warszawa 1961 Źródła do dziejów Polaków w Marchii Granicznej w latach 1919-1945, pod red. J. Benyskiewicza, Zielona Góra 1967 Artykuły Banaszyński, Μ., 100-lecie Banku Ludowego w Pszczewie, [w:] Nadodrze: dwuty godnik społeczno-kulturalny, nr 12 (12.-25. VI 1977) Brożek D., Pszczewiacy spod znaku Rodła, [w:] gazetalubuska.pl [16.11.2009] Chmielewski, G., Z dziejów bibliotek ludowych na pograniczu zachodnim, [w:] Rocznik Lubuski 25, Zielona Góra 1999, s. 207-217 Chmielewski, G., Jedyna taka kolekcja, [w:] Pionierzy: czasopismo społeczno-historyczne, R. 8, 2003, nr 2 (20), s. 22-23 Dachówna R., Więcej pragnień nie ma, Gazeta Lubuska. Magazyn, Zielona Góra Gorzów R. XXXI Nr 196 (20/21 sierpnia 1983) Dachówna R., Zostało jedno marzenie, Przegląd Tygodniowy, nr 19 (110), Warsza wa, 8.05.1984 Dominiczak, H., Polska i jej granice zachodnie na forum międzynarodowym w la tach 1914-1919, [w:] Rocznik Lubuski, 7, Zielona Góra 1971, s. 89-109 Golz, F., W Pszczewie zawsze była Polska, Rocznik Lubuski 4, Zielona Góra 1966, s. 266-269 Jarząbek, W, Z zimną wojną w tle. Polska wobec stosunków dwustronnych z RFN w latach 1956-1981, [w:] Studia
Zachodnie 11, Zielona Góra 2009, s. 153-172 Kajan, T., Wyzwolenie ziem województwa zielonogórskiego w 1945 roku, Rocznik Lubuski, 3, Zielona Góra 1962, s. 328-336 99
Korenda-Gojdź, К., Działalność Towarzystwa Robotników Katolickich pod we zwaniem św. Nepomucena w Pszczewie w latach 1901-1911, [w:] Ziemia Między rzecka w Przeszłości, tom XVII, pod red. Μ. Tureczka i G. Urbanka, Toruń 2019, s. 27-28 Korenda-Gojdź, K., Weryfikacja narodowościowa na przykładzie prac Komisji We ryfikacyjnej do Spraw Autochtonów w Pszczewie, [w:] Rubież-Granica-Pogranicze. Ludzie, konflikty i pamięć na dawnym Pograniczu połsko-niemieckim w XVIII-XXI wieku, podred. К. Korendy-Gojdź i G. Urbanka, Gorzów Wlkp. 2021 r., s. 131-155 Koteluk, D., Matusiak, S., Działacze chłopscy wobec kolektywizacji wsi zielono górskiej w latach 1948-1956, [w:] Studia Zachodnie, 11, Zielona Góra, 2009, s. 125-135 Lemiesz W., Dlaczego zginął Sylwester Misiewicz. Niespokojne Pogranicze cz.l i 2, Ziemia Gorzowska, Cz. I, 3.08.1984, Cz. II, 10.08.1984 Lubierska J., Zarys historii Prywatnego Żeńskiego Seminarium Nauczycielskiego im. Juliusza Słowackiego (1924-1934), Kronika Miasta Poznania Głogowska I, 2019/3, s. 138-156 Nitschke В., Polska Ludowa wobec ludności autochtonicznej na przykładzie ziemi babimojskiej, [w:] Studia Zachodnie 12, Zielona Góra 2010, s. 77-93 Nitschke, В., Wyjazdy Niemców i ludności rodzimej z województwa zielono górskiego w latach 1950-1959, [w:] Studia zachodnie 5, Zielona Góra 2000 r., s. 125-134 Nodzyński, T., Zarys dziejów Międzyrzecza w latach 1815-1945, [w:] Międzyrzecz. Dzieje Miasta, pod red. W. Strzyżewskiego i Μ. Tureczka, Międzyrzecz 2009, s. 249-286 Olszewski Μ., Ziemie polskie tzw. „Kraju Warty” pod hitlerowską okupacją (19391945), [w:] II wojna
światowa; Wielkopolska 1939-1945 r; Bataliony Chłopskie, pod red. A. Czubińskiego, Instytut Zachodni Poznań 1986, s. 9-20 Osękowski, Cz. Proces zasiedlania Ziemi Lubuskiej po II wojnie światowej, Studia Zachodnie 5, Zielona Góra 2000, s. 5-14 Pastwa E, Problemy gospodarki rolnej i warunków życia mieszkańców wsi w dzia łalności Wojewódzkiej Rady Narodowej w latach 1950-1975, [w:] Rocznik Lubu ski 11, Zielona Góra 1981, s. 93-120 Sauter, W., Z tradycji szkolnictwa polskiego na Ziemi Lubuskiej, [w:] Rocznik Lu buski 4, 1966, s. 154-155 100
Skobelski, R., Represyjna polityka władz wobec wsi województwa zielonogórskie go w latach forsownej kolektywizacji rolnictwa (1950-1955), [w:] Studia Zachod nie, Zielona Góra 1998, s. 163-172 Strauchold, G., Regionalistyka Ziem Zachodnich i Północnych w poglądach wła dzy państwowej i organizacji myśli zachodniej - Polskiego Związku Zachodniego (1944-1950) i Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich (1957-1971), [w:] Studia Zachodnie 7, Zielona Góra 2004, s. 249-269 Walkowska E., Ta dzielna dziewczyna nazywa się Waleria Misiewicz..., Wieści Gminne nr 6 i 7, 2020 r. Wąsicki, J., Z dziejów prowincji Grenzmark Posen-Westpreussen, [w:] Rocznik Lubuski 4, Zielona Góra 1966, s. 8-25 Zysnarski, J., Modlitwa tylko po niemiecku, Ziemia Gorzowska, 20.11.1987, nr 47 Zysnarski, J., Opcja za ojcowizną, Ziemia Gorzowska 13.11.1987, nr 46 Zysnarski J., Walka o szkołę, Ziemia Gorzowska, 27.11.1987, nr 48 Prasa z okresu międzywojennego Dziennik Berliński. 1922, R.26 nr 265 Dziennik Berliński, 1923, R.27, nr 15 Gazeta Szamotulska: niezależnepismo narodowe, społeczne ipolityczne 1924.07.29 R.3 Nr 89 Kresy Zachodnie: pismo poświęcone obronie interesów narodowych na zachod nich ziemiach Polski 1927.09.17 R.5 Nr 213 Orędownik Urzędowy Powiatów Krotoszyńskiego i Pleszewskiego 1924.11.29, R.51,nr92 Orędownik: najstarsze ludowe pismo narodowe i katolickie w Wielkopolsce 1912.09.20 R.42Nr215 Oświata. Bezpłatny dodatek tygodniowy do Gazety Polskiej 1935.01.06, R.23, nr 1 Polak w Niemczech. Miesięcznik organizacyjny Związku Polaków w Niemczech, Rocznik XV, luty 1938, Nr 2 101
Źródła publikowane Źródła do dziejów Polaków w marchii granicznej w latach 1919-1945, opracowa nie i redakcja J. Benyskiewicz, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra 1967 Knak, S., Fragmenty pamiętnika, pod red. W. Sautera, [w:] Rocznik Lubuski 2, Zielona Góra 1960, s. 188-211 Szwarcenberg-Czerny K., Moje wspomnienia, pod red. W. Sautera, [w:] Rocznik Lubuski, 2, Zielona Góra 1960, s. 168-187 Dawno temu w Pszczewie. Wspomnienia Franciszka Golza i innych świadków epo ki, opracowane i uzupełnione przez Wandę Stróżczyńską i Ewę Stróżczyńską-Wil le, Gorzów Wielkopolski 2019 Prace niepublikowane Chlebny W., Moje reminiscencje z dawnych i wczorajszych dni, Sokołowo 1995, pamiętnik, maszynopis w zbiorach Heleny Wittchen Misiewicz W, Zeszyt ewidencji bibliotecznej, w zbiorach Grzegorza Chmielew skiego Misiewicz W, Żółty Zeszyt, w zbiorach Biblioteki Gminnej w Pszczewie Stróżczyńską W, Rodzina Misiewiczów, Pszczew 2021, rękopis, w zbiorach Bi blioteki Gminnej w Pszczewie Ruta Z., Grupa ludności autochtonicznej w Pszczewie ֊ zarys problemu, Pszczew 1988, maszynopis, w zbiorach Biblioteki Gminnej w Pszczewie Złota Księga. Kronika Pszczewskiego Towarzystwa Kultury, Pszczew 1962-1978, w zbiorach Biblioteki Gminnej w Pszczewie Relacje Sztuba-Frąckowiak K., Relacja Łucji Bobrowskiej, Pszczew 20.09.2020 Sztuba-Frąckowiak K., Relacja Franciszka Leśnego, Pszczew 18.09.2021 Sztuba-Frąckowiak K., Relacja Wandy Stróżczyńskiej, Pszczew 22.09.2020 102
Sztuba-Frąckowiak К., Relacja Bernarda Spiralskiego, Szarcz 20.08.2020 Sztuba-Frąckowiak K., Relacja Dariusza Wittchena, Pszczew, 20.08.2021 Sztuba-Frąckowiak K., Relacja Heleny Wittchen (synowej Marianny Wittchen), Szarcz 30.06.2021 Sztuba-Frąckowiak K., Rozmowa telefoniczna z siostrą Elżbietą Perką, Dyrektorką DPS Wolsztyn z dnia 17.09.2021 Źródła archiwalne Archiwum Państwowe w Gorzowie Wielkopolskim Sąd Obwodowy w Międzyrzeczu 247, teczka 18, 44, Grund-Akten des Königlischen Amtsgerichts zu Meseritz, Scharzig Nr 7. Anton Misiewicz, Stephan Sy lvester Misiewicz, к.w. 7964, s. 145 Sąd Obwodowy w Międzyrzeczu 247, teczka 19,26, nr k.w. 9337, Grundbuch von Scharzig, Band 3, Blatt 56 Państwowy Urząd Repatriacyjny Oddział Powiatowy w Międzyrzeczu 226, Przy znanie prawa własności. Szarcz 1945-1949, sygn. 60 Gminna Rada Narodowa w Pszczewie 217, Komisja weryfikacyjna ds. autochto nów (1945-1946), Zeznania dotyczące autochtonów, sygn. 34 Archiwum Państwowe w Poznaniu Akta Miasta Poznania 474, Kartoteka ewidencji ludności 1870-1931, sygn. 14825 karta: 76 Archiwum Państwowe w Zielonej Górze Lubuskie Towarzystwo Naukowe w Zielonej Górze 837, sygnatura 834, Waleria Misiewicz, Krótkie wspomnienie z okresu okupacji i mojej działalności w walce o polskość na terenie Szarcza i okolicy, rękopis Szarcz 1970 103
Bundesarchiv Berlin-Lichterfelde SS-Obersturmbannföhrer Erich Daluege, Landrat in Meseritz.-Insbes. Beschäftigung in der Haupttreuhandstelle Ost, Erwerb einer Mühle oder Domäne, Versetzung in den Wartestand 1940-1944, Sachakte, Berlin-Lichterfelde, www.bundesarchiv.de, NS 19/694, dostęp: (29.09.2021) Witryny internetowe Paczesny A.P., Biogramy rodziny Misiewiczów, [w:] https://www.geni.com, dostęp (10.09.2021) Frank Falla Archive, Prison Siegburg, [w:] https://www.frankfallaarchive.org, dostęp:_(l 1.05.2021) Szkoła Podstawowa w Gniewie, [w:] https://www.sp2gniew.pl , dostęp (05.08.2021) Die Schulchronik der Schule in Scharzig, [w:] https://www.heimatkreis-meseritz. de, dostęp: (10.08.2021) Ligocki, K., Odznaka Honorowa Miasta Gorzowa Wielkopolskiego, [w:] Multimedialna Encyklopedia Gorzowa Wielkopolskiego https ://encyklopedia. wimbp.gorzow.pl/ dostęp: (20.08.2021) Odznaczenie za zasługi w wałce z okupantem niemieckim i pracę konspiracyjną. Uchwała Prezydium Krajowej Rady Narodowej z dnia 13 września 1946 r. M.P. 1947.22.48 [w:] https ://www.prawo.pl/akty/m-p-1947-22-48,16912937.html, dostęp: (22.08.2021) Pietrzyk-Dąbrowska E., Peerelowskie kontyngenty i komunistyczny kolonializm, [w:] Dziennik Polski/IPN, Kraków, 06.02.2020, w https://plus.dziennikpolski24. pl/, dostęp: (14.08.2021) Słownik Języka Polskiego, [w:] https://sjp.pwn.pl, dostęp: (23.10.2021) Spod znaku Rodła, [w:] www.ipn.gov.pl, dostęp: (12.08.2021) Zespół Szkół Rołniczych i Technicznych w Powodowie, historia szkoły [w:] https:// www.zsritpowodowo.pl/, dostęp: (07.08.2021) 104
|
| adam_txt |
SPIS TREŚCI Wstęp. 5-6 I. Między wojnami: lata 1919-1939 Rodzina Misiewiczów z Szarcza . 7-12 Sytuacja w gminie Pszczew po zakończeniu I wojny światowej. 13 Walka o przyłączenie gminy Pszczew do Polski . 14-18 Powstanie Związku Polaków w Niemczech .18-20 Związek Polaków w Niemczech, oddział w Pszczewie. 20-23 Znaczenie polskiej prasy na Pograniczu. 23-24 Opieka konsulatu polskiego nad Polakami z Pogranicza .24-27 Pomoc z Wielkopolski . 27-29 Ratowanie polskiej biblioteki w Pszczewie. 29-33 Walka o polską szkołę w Szarczu. 33-36 Tajne nauczanie. 36-38 Towarzystwo Młodzieży Polskiej .38-43 Kursy rolnicze. 43-47 II. Druga wojna światowa w latach 1939-1945 Czasy nazizmu. 47-50 Aresztowanie działaczy spod znaku Rodła. 50-54 Działalność konspiracyjna z
partyzantem z Batalionów Chłopskich.54-58 Aresztowanie Sylwestra Misiewicza . 58-65 Walka o ziemię Misiewiczów . 65-69 III. Polska Rzeczpospolita Ludowa w latach 1945-1989 Koniec wojny w Szarczu . 69-71 Weryfikacja autochtonów w Pszczewie. 71-74 Walka z kułakami.74-82 Lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte w Szarczu. 82-87 Młode pokolenie Wittchenów. 87-88 Starość w domu opieki. 88-90 Zakończenie . 91-92 Summary. 93-94 Zusammenfassung. 95-96 Bibliografia. 97-104
ZUSAMMENFASSUNG Valeria Misiewicz, geboren 1901, stammte aus einer wohlhabenden Bauern familie mit einem großen Bauernhof in Scharzig bei Betsche (Kreis Meseritz). Sie und ihre sieben Geschwister sind in Liebe zu Gott und dem Vaterland aufge wachsen. Obwohl Valeria und ihre Geschwister die deutsche Schule in Scharzig besuchten, lasen sie immer polnische Bücher und die Presse. Nach dem Ende des Ersten Weltkriegs 1918 erlangte Polen seine Unabhän gigkeit zurück. Die Familie Misiewicz hoffte, dass der Kreis Meseritz infolge des Aufstands in Großpolen Polen einverleibt werden würde. Leider blieben Meseritz und die Gemeinde Betsche zusammen mit Scharzig bei der Weimarer Republik. Für die im deutschen Staat lebenden Polen sind schwere Zeiten der Entstaatlichung und des wirtschaftlichen Drucks angebrochen. Als Reaktion auf die Diskriminierung wurde 1922 in Berlin der Bund Polen in Deutschland ge gründet, eine Vereinigung der in Deutschland verbliebenen Polen. Zweigstellen dieser Organisation wurden 1923 auch in Betsche, Scharzig und Stalun gegrün det. Die ersten Treffen des polnischen Verbandes fanden im Haus der Familie Misiewicz statt und Valeria nahm diese politische und patriotische Atmosphäre in ihrer Jugend auf. Sie half älteren Aktivisten bei ihrer Arbeit, wie Kazimierz Kowalski, Ludwik Wittchen und Feliks Paździorek. Valeria kämpfte für die Er haltung der polnischen Sprache. 1926 rettete sie die Büchersammlungen der Gesellschaft der Polnischen Katholischen Arbeiter in Betsche, die der deutsche Pfarrer Priester Krug wollte im Pfarrhaus in Betsche brennen. Aus den
Resten der Büchersammlung schuf sie eine kleine Bibliothek, aus der sie sich Bücher für Polen aus der Umgebung auslieh. 1929 versuchte sie zusammen mit Feliks Paździorek, eine polnische Schu le in Scharzig zu gründen, scheiterte jedoch an der feindseligen Agitation des örtlichen Junkers, des Pfarrers und des Lehrers. Sie gab jedoch nicht auf und beschloss, Kindern aus der Umgebung Geschichte und Polnisch im Geheimun terricht beizubringen. 1930 gründete sie zusammen mit Bronisław Pujanek und Maria Paździorek die Gesellschaft der Polnischen Jugend, auf deren Treffen patriotische Lieder und Tänze gepflegt und Theaterstücke in polnischer Sprache aufgeführt wur den. Aufgrund von Anzeigen deutscher Nachbarn bei der Polizei wurden die Aktivitäten des Vereins eingestellt. Wieder einmal gab Valeria nicht auf und be schloss 1930, einen landwirtschaftlichen Verein zu gründen, in dem die Land jugend landwirtschaftliche Kenntnisse erwerben und Polnisch sprechen sollte. Landwirtschaftliche Vereine aus den Grenzgebieten wurden von der Zentrale in Wolsztyn auf polnischer Seite unterstützt, aus der polnische Aktivisten kamen, 95
die lokale Aktivisten unterstützten. Die von Valeria geführte Bauerngruppe hat zahlreiche Auszeichnungen für ihre Leistungen erhalten. Der Beginn des Zweiten Weltkriegs im Jahr 1939 war für die Familie Misie wicz schwierig. Valeria Brüder wurden zur Wehrmacht einberufen. 1939 ver haftete die Gestapo in Betsche die Aktivisten des Bundes Polen in Deutschland: Ludwik Wittchen, Kazimierz Kowalski und Ignacy Paździorek. Valeria Schwa ger, Ludwik, wurde im Lager Oranienburg gefoltert und sie musste sich um seine enteignete Familie kümmern. 1940 wird Władysław Chlebny, ein von den Deut schen bei einer Razzia gefangen genommener Partisan, auf den Hof von Vale rias Schwester Maria Wittchen geschickt. Valeria schafft es, ihn zu befreien und ihm zu helfen, zum Partisanenkrieg in den Bauernbataillonen zurückzukehren. 1941 wurde Valerias älterer Bruder Sylvester zur Diversion gegen Wehrmacht ins Lager Siegburg geschickt. Während der Kriegsjahre konzentrierten sich Walerias Bemühungen darauf, seinen Bruder aus dem Lager zu befreien, aber leider scheiterten sie und Sylwester starb in Gefangenschaft. Valeria kämpfte nicht nur für ihren Bruder, sondern auch mit deutschen Beamten, die ihr ihre Bauernhof wegnehmen wollten. Glücklicherweise gelang es ihr dank ihrer unnachgiebigen Haltung und der Hilfe anderer Polen aus Betsche, ihre väterliche Erbe zu verteidigen. 1945 wurde Betsche von der Roten Armee befreit. Valeria war glücklich und glaubte, dass jetzt ein freies Polen kommen würde. Leider erwiesen sich ihre Hoffnungen als vergeblich. Nach dem Zweiten Weltkrieg geriet Polen in
Abhängigkeit von der Sowjetunion. Das kommunistische System wurde eingeführt und polnische Pat rioten wurden verfolgt. Trotz vieler Beiträge zum Polentum wurden Misiewicze von den neuen pro-russischen Behörden als „Kulaken”, das ist reiche Bauern, anerkannt. Die Kommunisten begannen, sie zu verfolgen und versuchten, ihnen ihr Land weg zunehmen. Der Familie wurden hohe Quoten auferlegt, um sie zu zwingen, den Hof einer Volkseigenen Gut anzuschließen. Valeria wurde zweimal inhaftiert, weil sie es unterlassen hatte, Getreide an den Staat zu liefern. Misiewicze, einst reiche Bauern, geriet während der kommunistischen Zeit in Armut. Valeria war von dieser Situation am Boden zerstört, sie musste sich nach einer anderen Ein nahmequelle umsehen. In den 1970er Jahren erhielt sie für ihre Tätigkeit im Bund der Polen in Deutschland zahlreiche Auszeichnungen sowie eine kleine staatliche Rente. Valeria widmete sich ihr ganzes Leben lang der Sozialarbeit, war nie verheiratet und hatte keine Kinder. Ihre letzten Tage verbrachte sie mit Schwester Bronisława in einem von Nonnen geführten Altersheim. Sie starb 1987 und wurde auf dem Friedhof in Wolsztyn begraben. 96
BIBLIOGRAFIA Opracowania Bataliony Chłopskie i wieś wielkopolska w walce z hitlerowskim okupantem 19391945. Materiały z sympozjum zorganizowanego w Poznaniu dnia 21 kwietnia 1983 r., pod red. A. Czubińskiego, Poznań 1986 Benyskiewicz, J., Położenie Polaków w marchii granicznej w latach 1919-1943, Zielona Góra 1968 Brychcy Μ., Dzieje Pszczewa, Wolsztyn 1991 Brychcy Μ., Archiwa mówią. Dawne Pogranicze w dokumencie archiwalnym, Zie lona Góra 1987 Chmielewski A., Oni odbudowali tu Polskę. Wspomnienia Pionierów Ziemi Mię dzyrzeckiej, Międzyrzecz 2010 Chmielewski, A., 1945 Policko krwawa pułapka, Międzyrzecz 2020 Cholewa Z., Mozaika polityczno ֊ społeczna powiatu wolsztyńskiego 1919-1939, Wolsztyn 2011 Churska-Wołoszczak K., Komuniści wobec polskiej wsi, IPN Warszawa 2020 Czubiński A., Wielkopolska w latach 1918-1939, Poznań 2000 Golz F., Pszczew ֊przewodnik turystyczno-krajoznawczy, Zielona Góra 1962 Górnicki, L., Prawo Trzeciej Rzeszy w nauce i publicystyce prawniczej Polski mię dzywojennej (1933-1939), Bielsko-Biała 1993 Jakóbczyk, W, Towarzystwo Czytelni Ludowych 1880-1939, Poznań 1982 Kanarek, A., Koncepcje i instytucje narodowosocjalistycznego prawa według Ka rola Joncy, Acta Universitatis Wratislaviensis, Nr 3240. Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi XXXII, Wrocław 2010 Konsulaty na pograniczu polsko-niemieckim i polsko-czechosłowackim w latach 1918-1939, pod red. R. Kaczmarka i Μ. Masnyka, Katowice 2004 Kozyra W., Informacje z konsulatów polskich w Niemczech w materiałach Mini sterstwa Spraw Wewnętrznych w Rzeczypospolitej Polskiej z lat 1918-1939, Kato
wice 2004 ( Į l Bayerische Staatsbibliothek München 97
Leśny F., Pszczewianie spod znaku Rodła, Pszczew 2006 Leśny, E, Pszczew w latach 1945-2000, Zielona Góra 2001 Łuczak, Cz., Dzieje gospodarcze Niemiec 1871-1945, Poznań 1984 Międzyrzecz. Dzieje Miasta, pod red. W. Strzyżewskiego i Μ. Tureczka, Między rzecz 2009 Mironowicz E., Polityka narodowościowa PRL, Białystok 2000 Osmańczyk, E., Leksykon Polactwa w Niemczech, Warszawa, Wrocław 1973 Południowe Pogranicze. Słownik historyczny, pod red. J. Benyskiewicza, Zielona Góra 1983 Pszczew - obłicze małej ojczyzny, praca zbiorowa pod red. Μ. Jasińskiego, Pszczew 2005. Ratajczak K., Rolnictwo w Polsce Ludowej, [w:] Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny, rok XLVI, Zeszyt 4, Poznań 1984 Rubież-Granica-Pogranicze. Ludzie, konflikty i pamięć na dawnym pograniczu polsko-niemieckim w ХѴІП-ХХІ wieku, pod red. K. Korendy-Gojdź i G. Urbanka, Gorzów Wlkp. 2021 Skóra W., Służba konsułarna w IIRP. Organizacja, kadry i działalność, Słupsk 2006 Spod znaku rodła, pod red. H. Szczegóły, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zie lona Góra 1974 Społeczeństwo Ziem Zachodnich. Studium porównawcze wyników badań socjolo gicznych w województwie zielonogórskim w latach 1958-1960 i 1968-1970, pod red. Z. Dulczewskiego, Poznań 1971 Stahel, D., Operation Barbarossa and Germany’s Defeat in the East, Cambridge University Press 2009 Stalski P., Sądownictwo HI Rzeszy w latach 1933-1945, Wrocław 2015 Stróżczyńska W, Stróżczyńska-Wille E., Dawno temu w Pszczewie. Wspomnienia Franciszka Golza i innych świadków epoki opracowane i uzupełnione przez Wan dę Stróźczyńską i Ewę Stróżczyńską-Wille, Wydanie trzecie
uzupełnione, Gorzów Wielkopolski 2019 Teleszewska Μ., Wykonywanie kary pozbawienia wolności wobec kobiet, Biały stok 2018 98
Tureczek, Μ., Ziemia Lubuska: społeczny wymiar dialogu o przeszłości i tożsamo ści, Międzyrzecz, Wschowa, Zielona Góra 2014 Urzędy konsularne Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1945. Informator archiwalny, opracowanie P. Ceranka, K. Szczepanik, Polska służba zagraniczna 1918-1945. Materiały źródłowe, Archiwa Państwowe, Warszawa 2020 Wąsicki J., GrenzmarkPosen-Westpreussen 1918-1933, Zielona Góra 1967 Zientara-Malewska Μ., Płonące krzaki nad Obrą, Warszawa 1961 Źródła do dziejów Polaków w Marchii Granicznej w latach 1919-1945, pod red. J. Benyskiewicza, Zielona Góra 1967 Artykuły Banaszyński, Μ., 100-lecie Banku Ludowego w Pszczewie, [w:] Nadodrze: dwuty godnik społeczno-kulturalny, nr 12 (12.-25. VI 1977) Brożek D., Pszczewiacy spod znaku Rodła, [w:] gazetalubuska.pl [16.11.2009] Chmielewski, G., Z dziejów bibliotek ludowych na pograniczu zachodnim, [w:] Rocznik Lubuski 25, Zielona Góra 1999, s. 207-217 Chmielewski, G., Jedyna taka kolekcja, [w:] Pionierzy: czasopismo społeczno-historyczne, R. 8, 2003, nr 2 (20), s. 22-23 Dachówna R., Więcej pragnień nie ma, Gazeta Lubuska. Magazyn, Zielona Góra Gorzów R. XXXI Nr 196 (20/21 sierpnia 1983) Dachówna R., Zostało jedno marzenie, Przegląd Tygodniowy, nr 19 (110), Warsza wa, 8.05.1984 Dominiczak, H., Polska i jej granice zachodnie na forum międzynarodowym w la tach 1914-1919, [w:] Rocznik Lubuski, 7, Zielona Góra 1971, s. 89-109 Golz, F., W Pszczewie zawsze była Polska, Rocznik Lubuski 4, Zielona Góra 1966, s. 266-269 Jarząbek, W, Z zimną wojną w tle. Polska wobec stosunków dwustronnych z RFN w latach 1956-1981, [w:] Studia
Zachodnie 11, Zielona Góra 2009, s. 153-172 Kajan, T., Wyzwolenie ziem województwa zielonogórskiego w 1945 roku, Rocznik Lubuski, 3, Zielona Góra 1962, s. 328-336 99
Korenda-Gojdź, К., Działalność Towarzystwa Robotników Katolickich pod we zwaniem św. Nepomucena w Pszczewie w latach 1901-1911, [w:] Ziemia Między rzecka w Przeszłości, tom XVII, pod red. Μ. Tureczka i G. Urbanka, Toruń 2019, s. 27-28 Korenda-Gojdź, K., Weryfikacja narodowościowa na przykładzie prac Komisji We ryfikacyjnej do Spraw Autochtonów w Pszczewie, [w:] Rubież-Granica-Pogranicze. Ludzie, konflikty i pamięć na dawnym Pograniczu połsko-niemieckim w XVIII-XXI wieku, podred. К. Korendy-Gojdź i G. Urbanka, Gorzów Wlkp. 2021 r., s. 131-155 Koteluk, D., Matusiak, S., Działacze chłopscy wobec kolektywizacji wsi zielono górskiej w latach 1948-1956, [w:] Studia Zachodnie, 11, Zielona Góra, 2009, s. 125-135 Lemiesz W., Dlaczego zginął Sylwester Misiewicz. Niespokojne Pogranicze cz.l i 2, Ziemia Gorzowska, Cz. I, 3.08.1984, Cz. II, 10.08.1984 Lubierska J., Zarys historii Prywatnego Żeńskiego Seminarium Nauczycielskiego im. Juliusza Słowackiego (1924-1934), Kronika Miasta Poznania Głogowska I, 2019/3, s. 138-156 Nitschke В., Polska Ludowa wobec ludności autochtonicznej na przykładzie ziemi babimojskiej, [w:] Studia Zachodnie 12, Zielona Góra 2010, s. 77-93 Nitschke, В., Wyjazdy Niemców i ludności rodzimej z województwa zielono górskiego w latach 1950-1959, [w:] Studia zachodnie 5, Zielona Góra 2000 r., s. 125-134 Nodzyński, T., Zarys dziejów Międzyrzecza w latach 1815-1945, [w:] Międzyrzecz. Dzieje Miasta, pod red. W. Strzyżewskiego i Μ. Tureczka, Międzyrzecz 2009, s. 249-286 Olszewski Μ., Ziemie polskie tzw. „Kraju Warty” pod hitlerowską okupacją (19391945), [w:] II wojna
światowa; Wielkopolska 1939-1945 r; Bataliony Chłopskie, pod red. A. Czubińskiego, Instytut Zachodni Poznań 1986, s. 9-20 Osękowski, Cz. Proces zasiedlania Ziemi Lubuskiej po II wojnie światowej, Studia Zachodnie 5, Zielona Góra 2000, s. 5-14 Pastwa E, Problemy gospodarki rolnej i warunków życia mieszkańców wsi w dzia łalności Wojewódzkiej Rady Narodowej w latach 1950-1975, [w:] Rocznik Lubu ski 11, Zielona Góra 1981, s. 93-120 Sauter, W., Z tradycji szkolnictwa polskiego na Ziemi Lubuskiej, [w:] Rocznik Lu buski 4, 1966, s. 154-155 100
Skobelski, R., Represyjna polityka władz wobec wsi województwa zielonogórskie go w latach forsownej kolektywizacji rolnictwa (1950-1955), [w:] Studia Zachod nie, Zielona Góra 1998, s. 163-172 Strauchold, G., Regionalistyka Ziem Zachodnich i Północnych w poglądach wła dzy państwowej i organizacji myśli zachodniej - Polskiego Związku Zachodniego (1944-1950) i Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich (1957-1971), [w:] Studia Zachodnie 7, Zielona Góra 2004, s. 249-269 Walkowska E., Ta dzielna dziewczyna nazywa się Waleria Misiewicz., Wieści Gminne nr 6 i 7, 2020 r. Wąsicki, J., Z dziejów prowincji Grenzmark Posen-Westpreussen, [w:] Rocznik Lubuski 4, Zielona Góra 1966, s. 8-25 Zysnarski, J., Modlitwa tylko po niemiecku, Ziemia Gorzowska, 20.11.1987, nr 47 Zysnarski, J., Opcja za ojcowizną, Ziemia Gorzowska 13.11.1987, nr 46 Zysnarski J., Walka o szkołę, Ziemia Gorzowska, 27.11.1987, nr 48 Prasa z okresu międzywojennego Dziennik Berliński. 1922, R.26 nr 265 Dziennik Berliński, 1923, R.27, nr 15 Gazeta Szamotulska: niezależnepismo narodowe, społeczne ipolityczne 1924.07.29 R.3 Nr 89 Kresy Zachodnie: pismo poświęcone obronie interesów narodowych na zachod nich ziemiach Polski 1927.09.17 R.5 Nr 213 Orędownik Urzędowy Powiatów Krotoszyńskiego i Pleszewskiego 1924.11.29, R.51,nr92 Orędownik: najstarsze ludowe pismo narodowe i katolickie w Wielkopolsce 1912.09.20 R.42Nr215 Oświata. Bezpłatny dodatek tygodniowy do Gazety Polskiej 1935.01.06, R.23, nr 1 Polak w Niemczech. Miesięcznik organizacyjny Związku Polaków w Niemczech, Rocznik XV, luty 1938, Nr 2 101
Źródła publikowane Źródła do dziejów Polaków w marchii granicznej w latach 1919-1945, opracowa nie i redakcja J. Benyskiewicz, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra 1967 Knak, S., Fragmenty pamiętnika, pod red. W. Sautera, [w:] Rocznik Lubuski 2, Zielona Góra 1960, s. 188-211 Szwarcenberg-Czerny K., Moje wspomnienia, pod red. W. Sautera, [w:] Rocznik Lubuski, 2, Zielona Góra 1960, s. 168-187 Dawno temu w Pszczewie. Wspomnienia Franciszka Golza i innych świadków epo ki, opracowane i uzupełnione przez Wandę Stróżczyńską i Ewę Stróżczyńską-Wil le, Gorzów Wielkopolski 2019 Prace niepublikowane Chlebny W., Moje reminiscencje z dawnych i wczorajszych dni, Sokołowo 1995, pamiętnik, maszynopis w zbiorach Heleny Wittchen Misiewicz W, Zeszyt ewidencji bibliotecznej, w zbiorach Grzegorza Chmielew skiego Misiewicz W, Żółty Zeszyt, w zbiorach Biblioteki Gminnej w Pszczewie Stróżczyńską W, Rodzina Misiewiczów, Pszczew 2021, rękopis, w zbiorach Bi blioteki Gminnej w Pszczewie Ruta Z., Grupa ludności autochtonicznej w Pszczewie ֊ zarys problemu, Pszczew 1988, maszynopis, w zbiorach Biblioteki Gminnej w Pszczewie Złota Księga. Kronika Pszczewskiego Towarzystwa Kultury, Pszczew 1962-1978, w zbiorach Biblioteki Gminnej w Pszczewie Relacje Sztuba-Frąckowiak K., Relacja Łucji Bobrowskiej, Pszczew 20.09.2020 Sztuba-Frąckowiak K., Relacja Franciszka Leśnego, Pszczew 18.09.2021 Sztuba-Frąckowiak K., Relacja Wandy Stróżczyńskiej, Pszczew 22.09.2020 102
Sztuba-Frąckowiak К., Relacja Bernarda Spiralskiego, Szarcz 20.08.2020 Sztuba-Frąckowiak K., Relacja Dariusza Wittchena, Pszczew, 20.08.2021 Sztuba-Frąckowiak K., Relacja Heleny Wittchen (synowej Marianny Wittchen), Szarcz 30.06.2021 Sztuba-Frąckowiak K., Rozmowa telefoniczna z siostrą Elżbietą Perką, Dyrektorką DPS Wolsztyn z dnia 17.09.2021 Źródła archiwalne Archiwum Państwowe w Gorzowie Wielkopolskim Sąd Obwodowy w Międzyrzeczu 247, teczka 18, 44, Grund-Akten des Königlischen Amtsgerichts zu Meseritz, Scharzig Nr 7. Anton Misiewicz, Stephan Sy lvester Misiewicz, к.w. 7964, s. 145 Sąd Obwodowy w Międzyrzeczu 247, teczka 19,26, nr k.w. 9337, Grundbuch von Scharzig, Band 3, Blatt 56 Państwowy Urząd Repatriacyjny Oddział Powiatowy w Międzyrzeczu 226, Przy znanie prawa własności. Szarcz 1945-1949, sygn. 60 Gminna Rada Narodowa w Pszczewie 217, Komisja weryfikacyjna ds. autochto nów (1945-1946), Zeznania dotyczące autochtonów, sygn. 34 Archiwum Państwowe w Poznaniu Akta Miasta Poznania 474, Kartoteka ewidencji ludności 1870-1931, sygn. 14825 karta: 76 Archiwum Państwowe w Zielonej Górze Lubuskie Towarzystwo Naukowe w Zielonej Górze 837, sygnatura 834, Waleria Misiewicz, Krótkie wspomnienie z okresu okupacji i mojej działalności w walce o polskość na terenie Szarcza i okolicy, rękopis Szarcz 1970 103
Bundesarchiv Berlin-Lichterfelde SS-Obersturmbannföhrer Erich Daluege, Landrat in Meseritz.-Insbes. Beschäftigung in der Haupttreuhandstelle Ost, Erwerb einer Mühle oder Domäne, Versetzung in den Wartestand 1940-1944, Sachakte, Berlin-Lichterfelde, www.bundesarchiv.de, NS 19/694, dostęp: (29.09.2021) Witryny internetowe Paczesny A.P., Biogramy rodziny Misiewiczów, [w:] https://www.geni.com, dostęp (10.09.2021) Frank Falla Archive, Prison Siegburg, [w:] https://www.frankfallaarchive.org, dostęp:_(l 1.05.2021) Szkoła Podstawowa w Gniewie, [w:] https://www.sp2gniew.pl , dostęp (05.08.2021) Die Schulchronik der Schule in Scharzig, [w:] https://www.heimatkreis-meseritz. de, dostęp: (10.08.2021) Ligocki, K., Odznaka Honorowa Miasta Gorzowa Wielkopolskiego, [w:] Multimedialna Encyklopedia Gorzowa Wielkopolskiego https ://encyklopedia. wimbp.gorzow.pl/ dostęp: (20.08.2021) Odznaczenie za zasługi w wałce z okupantem niemieckim i pracę konspiracyjną. Uchwała Prezydium Krajowej Rady Narodowej z dnia 13 września 1946 r. M.P. 1947.22.48 [w:] https ://www.prawo.pl/akty/m-p-1947-22-48,16912937.html, dostęp: (22.08.2021) Pietrzyk-Dąbrowska E., Peerelowskie kontyngenty i komunistyczny kolonializm, [w:] Dziennik Polski/IPN, Kraków, 06.02.2020, w https://plus.dziennikpolski24. pl/, dostęp: (14.08.2021) Słownik Języka Polskiego, [w:] https://sjp.pwn.pl, dostęp: (23.10.2021) Spod znaku Rodła, [w:] www.ipn.gov.pl, dostęp: (12.08.2021) Zespół Szkół Rołniczych i Technicznych w Powodowie, historia szkoły [w:] https:// www.zsritpowodowo.pl/, dostęp: (07.08.2021) 104 |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Sztuba-Frąckowiak, Katarzyna |
| author_facet | Sztuba-Frąckowiak, Katarzyna |
| author_role | aut |
| author_sort | Sztuba-Frąckowiak, Katarzyna |
| author_variant | k s f ksf |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV048809491 |
| ctrlnum | (OCoLC)1369564926 (DE-599)BVBBV048809491 |
| edition | Wydanie drugie uzupełnione |
| era | Geschichte 1919-1989 gnd |
| era_facet | Geschichte 1919-1989 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02255nam a2200469 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV048809491</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20230310 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">230209s2022 a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788366496156</subfield><subfield code="9">978-83-66496-15-6</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1369564926</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV048809491</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Sztuba-Frąckowiak, Katarzyna</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Waleria Misiewicz z Szarcza Działaczka spod znaku Rodła</subfield></datafield><datafield tag="250" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Wydanie drugie uzupełnione</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Pszczew</subfield><subfield code="c">2022</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">109 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen, Faksimile</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="600" ind1="1" ind2="7"><subfield code="a">Misiewicz, Waleria</subfield><subfield code="d">1901-1987</subfield><subfield code="0">(DE-588)1282994972</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1919-1989</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Szarcz</subfield><subfield code="0">(DE-588)1282995413</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4006804-3</subfield><subfield code="a">Biografie</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Misiewicz, Waleria</subfield><subfield code="d">1901-1987</subfield><subfield code="0">(DE-588)1282994972</subfield><subfield code="D">p</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Szarcz</subfield><subfield code="0">(DE-588)1282995413</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1919-1989</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075455&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075455&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075455&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20230310</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034075455</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">305.309</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0904</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">929</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0904</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">307.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0904</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| genre | (DE-588)4006804-3 Biografie gnd-content |
| genre_facet | Biografie |
| geographic | Szarcz (DE-588)1282995413 gnd |
| geographic_facet | Szarcz |
| id | DE-604.BV048809491 |
| illustrated | Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T21:29:57Z |
| indexdate | 2024-07-10T09:46:34Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788366496156 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034075455 |
| oclc_num | 1369564926 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 109 Seiten Illustrationen, Faksimile |
| psigel | BSB_NED_20230310 |
| publishDate | 2022 |
| publishDateSearch | 2022 |
| publishDateSort | 2022 |
| record_format | marc |
| spelling | Sztuba-Frąckowiak, Katarzyna Verfasser aut Waleria Misiewicz z Szarcza Działaczka spod znaku Rodła Wydanie drugie uzupełnione Pszczew 2022 109 Seiten Illustrationen, Faksimile txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Misiewicz, Waleria 1901-1987 (DE-588)1282994972 gnd rswk-swf Geschichte 1919-1989 gnd rswk-swf Szarcz (DE-588)1282995413 gnd rswk-swf (DE-588)4006804-3 Biografie gnd-content Misiewicz, Waleria 1901-1987 (DE-588)1282994972 p Szarcz (DE-588)1282995413 g Geschichte 1919-1989 z DE-604 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075455&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075455&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075455&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis |
| spellingShingle | Sztuba-Frąckowiak, Katarzyna Waleria Misiewicz z Szarcza Działaczka spod znaku Rodła Misiewicz, Waleria 1901-1987 (DE-588)1282994972 gnd |
| subject_GND | (DE-588)1282994972 (DE-588)1282995413 (DE-588)4006804-3 |
| title | Waleria Misiewicz z Szarcza Działaczka spod znaku Rodła |
| title_auth | Waleria Misiewicz z Szarcza Działaczka spod znaku Rodła |
| title_exact_search | Waleria Misiewicz z Szarcza Działaczka spod znaku Rodła |
| title_exact_search_txtP | Waleria Misiewicz z Szarcza Działaczka spod znaku Rodła |
| title_full | Waleria Misiewicz z Szarcza Działaczka spod znaku Rodła |
| title_fullStr | Waleria Misiewicz z Szarcza Działaczka spod znaku Rodła |
| title_full_unstemmed | Waleria Misiewicz z Szarcza Działaczka spod znaku Rodła |
| title_short | Waleria Misiewicz z Szarcza Działaczka spod znaku Rodła |
| title_sort | waleria misiewicz z szarcza dzialaczka spod znaku rodla |
| topic | Misiewicz, Waleria 1901-1987 (DE-588)1282994972 gnd |
| topic_facet | Misiewicz, Waleria 1901-1987 Szarcz Biografie |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075455&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075455&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075455&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT sztubafrackowiakkatarzyna waleriamisiewiczzszarczadziałaczkaspodznakurodła |