Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow XIII-XVIII wiek: kaszubscy antenaci pruskich ministrów i generałów = Das Geschlecht Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow 13.-18. JH. : kaschubische Vorväter preußischen Ministers und Generals
Gespeichert in:
| Hauptverfasser: | , |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Słupsk
Akademia Pomorska w Słupsku - Wydawnictwo Naukowe
2022
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Register // Ortsregister Literaturverzeichnis |
| Beschreibung: | 197 Seiten Illustrationen 24 cm |
| ISBN: | 9788374673754 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV048809458 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20230519 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 230209s2022 a||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788374673754 |9 978-83-7467-375-4 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1369559193 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV048809458 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 084 | |a HIST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Szultka, Zygmunt |d 1944- |e Verfasser |0 (DE-588)103421327 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow XIII-XVIII wiek |b kaszubscy antenaci pruskich ministrów i generałów = Das Geschlecht Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow 13.-18. JH. : kaschubische Vorväter preußischen Ministers und Generals |c Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur ; Akademia Pomorska w Słupsku |
| 246 | 1 | 1 | |a Das Geschlecht Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow 13.-18. JH. |
| 264 | 1 | |a Słupsk |b Akademia Pomorska w Słupsku - Wydawnictwo Naukowe |c 2022 | |
| 300 | |a 197 Seiten |b Illustrationen |c 24 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 546 | |a Deutsche Zusammenfassung | ||
| 600 | 3 | 7 | |a Grumbkow |c Familie : 1426- |0 (DE-588)1081684240 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 648 | 7 | |a Geschichte 1200-1800 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 0 | 7 | |a Genealogie |0 (DE-588)4020097-8 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 653 | 1 | |a Grumbkow (ród) | |
| 655 | 7 | |0 (DE-588)4006804-3 |a Biografie |2 gnd-content | |
| 655 | 7 | |0 (DE-588)4156582-4 |a Genealogische Tafel |2 gnd-content | |
| 689 | 0 | 0 | |a Grumbkow |c Familie : 1426- |0 (DE-588)1081684240 |D p |
| 689 | 0 | 1 | |a Genealogie |0 (DE-588)4020097-8 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Geschichte 1200-1800 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 700 | 1 | |a Kallaur, Kazimierz |e Verfasser |4 aut | |
| 710 | 2 | |a Akademia Pomorska w Słupsku |0 (DE-588)10369639-8 |4 isb | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075423&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075423&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Ortsregister |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075423&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |n DHB | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20230516 | |
| 940 | 1 | |q DHB_BSB_FID | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034075423 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 929 |e 22/bsb |f 0902 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 929 |e 22/bsb |f 0903 |g 43 |
| 942 | 1 | 1 | |c 929 |e 22/bsb |f 0902 |g 43 |
| 942 | 1 | 1 | |c 929 |e 22/bsb |f 0903 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804184892685156352 |
|---|---|
| adam_text | SPIS TRESCI Wstęp 1. Problem badawczy i metody jego rozpatrywania............................ 2. Uwagi o źródłach i prozopografii rodu Grąbek - Grąbkowski von Grumbkow................................................................................ 3. Stan badań.............................................................................................. 9 20 23 Rozdział I GRĄBEK, GRĄBKOWSCY W KRĘGU KULTURY KASZUBSKO-POMORSKIEJ OD XIII DO POCZĄTKU XVIIW................................ 29 1. Kaszubski rodowód oraz dzieje rodu Grąbek - Grąbkowski do XV w....................................................................................................... 29 2. Słupska linia rodu do przełomu XVI/XVII w..................................... 39 Rozdział II SŁUPSKA LINIA RODU VON GRUMBKOW - AWANS ZE SZLACHTY ZAGRODOWEJ NA MINISTRÓW I GENERAŁÓW...................... 53 1. Krystian Stefan i jego syn Joachim Ernest w służbie Hohenzoller nów.................................................................................................... 53 2. Rola innych członków rodu linii słupskiej w państwie brandenbursko-pruskim............................................................................................ 65 179
Spis treści Rozdział III ODGAŁĘZIENIA LINII SŁUPSKIEJ RODU VON GRUMBKOW.......... 99 1. Odgałęzienia w starostwie lęborskim................................................. 100 1.1. Odgałęzienie wielistowskie (Wielistowo).................................. 101 1.2. Odgałęzienie Chynowo - Mierzynko - Salinko - Krępkowice .. 102 1.3. Odgałęzienie Chynowo - Maszewo - Łebunia - Nawcz.......... 106 1.4. Odgałęzienie Krępkowice - Bożepole Małe - Dzięcielec......... 108 2. Odgałęzienia pomorskie...................................................................... 109 2.1. Odgałęzienie Kartkowo ֊ Wrzosowo („księstwo kamieńskie )... 109 2.2. Odgałęzienie: Zielin, Wołcza Wielka (ziemia miastecka)...... 110 3. Odgałęzienie w Prusach Królewskich................................................ 113 3.1. Starbienino - Barłomino............................................................... 113 Rozdział IV UPADEK POLITYCZNY I WYMIERANIE RODU VON GRUMBKOW 119 1. Wymieranie i kurczenie się majątku ziemskiego na Pomorzu pru skim przez słupską linię rodu von Grumbkow........................... 119 2. Inny model oficera pruskiego według Ernesta Fryderyka Wilhelma von Grumbkowa.............................................................................. 131 Próba podsumowania......................................................................................... 139 Bibliografia........................................................................................................... 147 Tablice
genealogiczne......................................................................................... 157 Indeks geograficzny............................................................................................ 165 Zusammenfassung.............................................................................................. 173
BIBLIOGRAFIA I. ŹRÓDŁA RĘKOPIŚMIENNE Archiwum Państwowe w Szczecinie (AP Sz.): Rękopisy i Spuścizny Archiwum Książąt Szczecińskich (Herzöglich-Stettiner Archiv) Landratura Lęborska (Landratsamt Lauenburg) Landesarchiv Greifswald (LA Greifswald) Geheimes Staatsarchiv Preussicher Kulturbesitz, Berlin-Dahlem (GSAPK Berlin-Dahlem) Archiwum Państwowe Koszalin, Oddział w Słupsku (AP Słupsk) Akta miasta Słupska Kościół Mariacki w Słupsku II. ŹRÓDŁA DRUKOWANE Acta Borussica, Die Behördenorganisation und die allgemeine Staatsverwaltung Preußens im 18. Jahrhundert, Bd. I-IV, Berlin 1894-1908. Archenholz J.W. v., Geschichte des Siebenjährigen Krieges in Deutschland, T. I, Leipzig 1875. Bär Μ., Westpreußen unter Friedrich dem Großen, Bd. I-II, Leipzig 1909. Beck J.Ch., Buxtorff A.J., Neu-vermehrtes historisch- und geographisches Allgemeines Lexicon, in welchem das Leben und die Thaten der Patriarchen, Kayser, Könige, Chur und Fürsten, Grafen, grosser Herren, berühmter Kriegs-Helden und Staats-Ministern, T. III, Basel 1742. Beneficia Christiani Emeriti Emortualia. Oder Woldienender Christen Abdanck und letz te Gnade von Gott in dieser Welt: Bey Hochansehnlicher Leich-Bestattung Des Hoch-Edelgebohrnen /Gestrengen /Groß-Mannhafften und Hochbenamten Herrn! Hn. 147
Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow... Christian Stephan von Grumbkow /Churfürstl. Durchl. zu Brandenburg /weyland Hochbedienten Obristen /auf Runow /Vangerske ec. Erbherrn. Als dessen entseelter Cörper am 12. September. St. V. Anno 1672. in der zu Runow Neu-erbauten Kirchen /in sein Gewölbe Christ-Adelich und Standtmässig eingesetzet ward, Cöln an der Spree 1672. Boniecki A., Herbarz polski, ez. 1: Wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szla checkich, Warszawa 1904. Brüggemann L.W., Ausführliche Beschreibung des gegenwärtiges Zustandes des Königl. Preußischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern, T. II, Bd. 1-2, Stettin 1784. Tenże, Beiträge zu der ausführlichen Beschreibung des König. Preußischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern, Bd. 1-2, Stettin 1800-1806. Der Brandenburgische Joseph/ Oder Des wahren Christenthumbs rechter Zweck und Mittel-punct/ Daraufein wahrer Christ im Leben und im Sterben zielet/ Und in wel chem ein wahrer Christ Um Leben und im Sterben ruhet. ..:In einer Leich- Trauer- und Trost-Predigt/ über den schnellen doch seeligen Hintritt/ Des weyland Hoch-wolgebohrnen Herrn/] Herrn Joachim Ernst von Grumbkow/ Sr. Churf. Durchl. zu Branden burg hochverdienten würcklich Geheimbten Estats- und Krieges-Raths/ Ober- HofMarschalls/ General- Kriegs-Commissarius und Schloß-Hauptmanns zu Berlin/ Herms und Erbherrns auf Grumbkow/Runow und Lupo in Hinter-Pommern/ Nieder-Schön hausen Blanckenfelde/ Panckow und Summetholtz in der Chur-Marck-Brandenburg/ und Choro im Hertzogthum Magdeburg/ und denen bey obgedachten
Ritter-Sitzen göherigen Vorwercken und Dorfschaften. Als derselbige den 26. Decembr. 1690. am Andern Christ-Freyertage auf seiner Reise nach Wesel in seinem Wagen schlafende/ durch einen plötzlichen Steck-und Schlag-Fluß/ von Gott sanft und seelig abgefordert/ sein Cörper daselbst balsamieret! auff seinem Erb- Gut Blanckenfelde niedergelassen/ hernachmals aber Sonnabends zuvor mit Stand-mäßigen Ceremonien/ durch diese Churfürstl. Residentien/ in Hinter-Pommern in sein Hoch-Adeliches Erb-Begräbniß abgeführet worden/ in sehr Volckreicher Gemeine/ In der Churfürsttl. Schloß- und Thum-Kirche betrachtet/ und hernachmals auf Begehren zum Druck übergeben Hein rich Schmettauen/ Churf. Brandenb. Hof-Pred, Cöln an der Spree [...]. Dithmar J.Ch., Genealogisch-historische Nachricht von denen hochwürdigsten und durch lauchtigsten Heeren-Meistern des ritterlichen Johanniter-Ordens in der Marek, Sach sen, Pommern und Wendland, samt des jetzigen Herren-Meisters Prinz Carin, Prinzen in Preußen Königl. Hoheit; Wahl und Installation, wie auch denen unter höchst derű seiben Regierung am 16. Aug. und 20. Sept. 1731. Imgleichen den 26. October 1735. Geschehenen Ritter-Schlägen, und derer Ritter Wappen und Ahnen-Taffeln aufgesetzt, Franckfurth an der Oder 1737. Einwohnerverzeichnisse von Hinterpommern nach dem Steuererhebungen von 1655 und 1666, hrsg. von W. v. Schulmann, Quellen zur pommerschen Geschichte, H. 7, Köln-Graz 1966. 148
Bibliografia Gauhe J.F., Des Heil. Röm. Reichs genealogisch-historisches Adels-Lexicon, T. 1-2, Leipzig 1740-1741; 2. und letzter Theil, Leipzig 1747. Gundling J.P., Pommerscher Atlas oder geographische Beschreibung des Herzogtums Pommern und des dassigen Adels, Podsdam 1724. Herbarz Polski Kaspra Niesieckiego S.J. Powiększony dodatkami z późniejszych autorów, rękopisów, dowodów urzędowych, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839. Jany C., Urkundliche Beiträge und Forschungen zur Geschichte des Preussischen Heeres, Bd. 2, Berlin 1906. Klaproth A.L., Cosmar C.W., Der Königl. Preußische und Churfiirstl. Brandenburgische Wirklich Geheime Staats-Rath am Seinem zweihundertjährigen Stiftungstage den 5ten Januar 1805, Berlin 1805. König B., Biographisches Lexikon aller Helden und Militairpersonen, welche sich in preussischen Diensten berühmt gemacht haben, T. II, Berlin 1789. Liber beneficiorum Domus Corone Marie prope Rugenwold 1406-1528, bearb. H. Lemcke, Stettin 1919. Matrikeln und Verzeichnisse der Pommerschen Ritterschaft vom XIV bis in das XIX Jah rhundert, hrsg. von R. Klempin, G. Kratz, Berlin 1863. Pommersches Urkundenbuch, Bd. II: 1254-1286, bearb. R. Prümers, Köln-Graz 1970. Registrum administrationis episcopatus Caminensis (1489-1494), w: R. Klempin, Diplo matische Beiträge zur Geschichte Pommerns aus der Zeit Bogislafs X., Berlin 1859. Samuel Kiechel über Kassuben, Danzig, Elbing und Koningsberg, „Altpreussische Mo natsschrift 1872, Nr 9. Stojentin M. v., Beiträge zur Geschichte des uradeligen Geschlechts v. Stojentin pommer schen Ursprungs, Bd. I: Urkunden und
urkundlichen Nachrichten, Braunschweig 1895. Tenże, Geschichte des Geschlechts von Zitzewitz, T. I: Urkundenbuch, Stettin 1900. Testamenty szlachty Prus Królewskich, oprać, i wyd. ƒ .J. Kowalkowski i W. Nowosad, Warszawa 2013. Uruski S., Kosiński A.A., Włodawski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. VII, Warszawa 1907. Vanselow A.C., Pommerschen Heiden-Register, Colberg 1745. Wartensleben J. Graf v., Nachrichten von dem Geschlechte der Grafen von Wartensleben, T. I: Urkundenbuch, Berlin 1858. Zedlitz-Neukirch L. v., Neues preussisches Adels-Lexicon oder genealogische und diplo matische Nachrichten, Bd. 2, Leipzig 1842. Źródła do dziejów ziemi łęborsko-bytowskiej 1657-1815. Od statusu lenna polskiego do in korporacji do Królestwa Pruskiego i integracji z Pomorzem pruskim, 1.1: 1657-1740, wybór i oprać. B. Wachowiak, Z. Szultka; t. II, cz. 1:1740-1772/1773, cz. 2:1773-1815, wybór i oprać. Z. Szultka, Warszawa 2011. 149
Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur Ród Grabek ֊ Grąbkowski ֊ von Gruntbkow... IIL OPRACOWANIA Achremczyk S., Jackowski Jerzy Wojciech, w: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślań skiego, է. II, red. S. Gierszewski, Z. Nowak, Gdańsk 1994. Allgemeine Deutsche Biographie, Bd. 2, Leipzig 1875. Bagmihl J.T., Pommersches Wappenbuch, Bd. I-V, Stettin 1843-1855. Bartholdy W., „О Stolpa, du bist ehrenreich... , Stolp 1910. Bär Μ., Der Adel und der adlige Grundbesitz in Polnisch-Preussen zur Zeit der Preußi scher Besitzergreifung, Leipzig 1911. Berghaus H., Landbuch des Herzogthums Pommern und des Fürstenthums Rügen, T. II: Geschichte der Stadt Stettin, der Hauptstadt von Pommern, Berlin-Wriezen a/0.1875. Bethe H., Zur Baugeschichte des ehemaligen Palais von Grumbkow am Rossmarkt in Stettin, „Monatsblätter der Gesellschaft für pommersche Geschichte und Alter tumskunde 1939, Jg. 55. Boras Z., Stosunki polsko-pomorskie w II połowie XVI wieku. Zarys polityczny, Poznań 1965. Tenże, Związki Śląska i Pomorza Zachodniego z Polską w XV wieku, Poznań 1981. Böhmer W., Die Belagerungen Stettins seit dem Anfänge des zwölften Jahrhunderts, Stettin 1832. Bruski К., Lokalne elity polityczne rycerstwa na Pomorzu Gdańskim w okresie panowania zakonu krzyżackiego. Studium prozopograficzne, Gdańsk 2002. Brzustowicz G.J., Bitwa pod Granowem 3 sierpnia 1627 r. Finał duńskiej ekspedycji dywersyjnej przeciwko cesarstwu i początki wojny trzydziestoletniej w Nowej Marchii i Księstwie Pomorskim, Krzęcin 2022. Tenże, Pełczyce - Bernstein. Z przeszłości ziemi pełczyckiej, Choszczno 2014. Chotkowski W.,
Rozszerzenie protestantyzmu na ziemiach polskich pod rządem pruskim w XVII i XVIII wieku, Poznań 1881. Ciara S., Kariera rodu Weiherów 1560-1657, Warszawa 1980. Cramer R., Geschichte der Lande Lauenburg und Bütow, T. I-II, Königsberg 1858. Crousaz A.F.J. v., Geschichte des Königlich-Preußischen Kadetten-Corbs, nach seiner Entstehung, seiner Entwicklungsgänge und seinen Resultaten, Berlin 1857. Czapiewski P., Kartuzja kaszubska, Gdańsk 1966. Tenże, Senatorowie świeccy, podskarbiowie i starostowie Prus Królewskich 1454-1772, „Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu 1919-1921, R. 26-28. Das geistige Pommern. Große Deutsche aus Pommern, Stettin 1939. Demeter K., Das deutsche Offizierkorps in Gesellschaft und Staat 1650-1945, Frankfurt a.M. 1965. Der Kreis Rummelsburg, Stettin 1938. Dlugokęcki W., Simiński R., Opisy granicy państwa zakonu krzyżackiego w Prusach z Księstwem Słupskim z XIV i XV wieku, „Zapiski Historyczne 2018, z. 2. 150
Bibliografia Dzięcielski Μ., Aktywność społeczno-polityczna szlachty pogranicza lęborskiego, Gdańsk 2009. Tenże, Kultura polityczna i drogi awansu szlachty kaszubskiej. Studia nad elitami ziemi lęborskiej w XV1-XVIII wieku, Gdańsk 2010. Tenże, Organizacja i funkcjonowanie sądownictwa szlacheckiego w ziemi lęborsko-bytowskiej w XV-XVIII wieku. Urzędnicy, Gdańsk 2006. Tenże, Pomorskie sylwetki, Toruń 2002. Eylert W., Die Anfänge der reformierten Gemeinde in Stolp (Pommern) 1672-1715, „Ar chiv für Sippenforschung und alle Verwandten Gebiete 1934, Jg. 11. Fontane T., Po tej stronie Odry, tłum. R. Wawrzyniak, Gorzów Wlkp. 2000. Gierowski J.A., Rzeczpospolita w dobie złotej wolności (1648-1763), Kraków 2001. Gierszewski S., Lenno brandenbursko-pruskie 1657-1772, w: Dzieje ziemi bytomskiej, red. S. Gierszewski, Poznań 1972. Gohrbandt E., Das Bauernlegen bis zur Aufhebung der Erbuntertänigkeit und die Kolo nisation des 16. Jahrhunderts in Ostpommern, „Baltische Studien 1938, Bd. 38. Tenże, Die rechtliche, soziale und wirtschaftliche Lage der deutschen Kolonialbauern im 15. bis 16. Jahrhundert in Ostpommern, „Baltische Studien 1940, Bd. 42. Grube M.W., Deutsche Edelleute im dänischen Hofdienst 1559-1648, „Vierteljahrschrift für Wappen-, Siegel- und Familienkunde 1907, Jg. 35. Grumbkow E.F.W., Die jüngsten Früchte meiner Einsamkeit, [Berlin] 1803. Grumbkow R. v., Friedrich Wilhelm von Grumbkow, w: Allgemeine deutsche Biographie, Bd. 10, Leipzig 1879. Grünhagen C., Schlesien unter Friedrich dem Grossen, Bd. II, Breslau 1892. Grzybowski S., Dzieje Polski i Litwy (1506-1648),
Kraków 2000. Guzikowski K., Obce rycerstwo na Pomorzu Zachodnim do początku XIV wieku, Szcze cin 2013. Hanncke R., Pommersches Adelsleben zu Anfang des 17. Jahrhunderts, „Zeitschrift für Geschichte und Politik 1888, Bd. 5. Hartmann S., Kaspar Otto v. Massow, Neue Deutsche Biographie, Bd. XVI, Berlin 1990. Heyden H., Kirchengeschichte Pommerns, Bd. I-II, Köln-Braunsfeld 1957. Tenże, Zur Geschichte der Kirchen im Lande Stolp bis zum 18. Jahrhundert, w: tegoż, Neue Aufsätze zur Kirchengeschichte Pommerns, Köln-Graz 1965. Historia Bytowa, red. Z. Szultka, Bytów 1998. Historia Pomorza, red. G. Labuda, t. II: Do roku 1815, ez. 3: Pomorze Zachodnie w latach 1648-1815, oprać. Z. Szultka i H. Lesiński przy współudziale D. Łukaszewicza i A. Wielopolskiego, Poznań 2003; t. III (1815-1850), cz. 2: Zagadnienia polityczne, narodowościowe i wyznaniowe, oprać. J. Jasiński przy współudziale Z. Szultki, Poznań 1996. Isaacsohn S., Geschichte des Preußischen Beamtenthums vom Anfang des 15. Jahrhun derts bis auf die Gegenwart, Bd. II, Berlin 1878. 151
Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow... Tenże, Joachim Ernest von Grumbkow, w: Allgemeine deutsche Biographie, Bd. 10, Leipzig 1879. Iwicki W., Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk 1993. Jahrbuch des Deutschen Adels, Bd. I, Berlin 1896. Kallaur K., Kaszubski rodowód słupskiej linii rodu Grąbek (Grąbkowski, Grumbkow) i droga dziejowa od klienteli Swięców do pruskich ministrów i generałów (XIII-XVIII w.), w: Genealogia, prozopografia i dzieje społeczeństw na historycznych ob szarach Pomorza w okresie przedindustrialnym (od średniowiecza po wiek XIX), red. S. Kościelak, S. Szybkowski, T. Rembalski, Gdańsk 2020. Tenże, Struktura własności dóbr ziemskich szlachty landwójtostwa słupskiego w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, „Przegląd Zachodniopomorski 2017, z. 3. Kamieński A., Polityka zagraniczna Prus 1701-1740, w: Prusy w okresie monarchii absolutnej (1701-1806), red. B. Wachowiak, oprać. Z. Szultka, A. Kamieński, G. Kucharczyk, D. Lukasiewicz, В. Wachowiak, Poznań 2010. Klein T, Friedrich Wilhelm von Grumbkow, w: Neue Deutsche Biographie, Bd. 7, Berlin 1966. Klemp A., Protestanci w dobrach prywatnych w Prusach Królewskich od drugiej połowy XVII do drugiej połowy XVIII wieku, Gdańsk 1994. Koglin В., Die Namen der Blankenseeschen Hufenklassifikation in Hinterpommern 1717/1719, Greifswald 2009. Konarski S., Szlachta kalwińska w Polsce, z przedmową Dr. Stanisława Kętrzyńskiego, Warszawa 1936. Konopczyński W., Polska a Szwecja. Od pokoju oliwskiego do upadku Rzeczypospolitej 1660-1795, Warszawa 1924. Kratz G., Die pommerschen
Schloßgesessen, Berlin 1865. Kratz G., Klempin R., Die Städte der Provinz Pommern, Berlin 1865. Krzepiela J., Rody ziem pruskich, Kraków 1927. Kuchowicz Z., Spieralski Z., W walce z najazdem szwedzkim 1655-1660, Warszawa 1956. Labuda G., Skąd przybyli Kaszubi na Pomorze w okresie słowiańskich „wędrówek ludów (VI-XII w.), w: Europa barbarica, Europa Christiana. Studia mediaevalia Carolo Mo dzelewski dedicata, red. R. Michałowski, Warszawa 2008. Lachowicz F.J., Olczak J., Siuchniński K., Osadnictwo wczesnośredniowieczne na Pobrzeżu i Pojezierzu Wschodniopomorskim. Wybrane obszary. Katalog, Poznań 1973. Ledebur L. v., Adelslexicon der preussischen Monarchie, Bd. 1-3, Berlin 1855-1856. Lesiński H., Pomorze Zachodnie w latach wojny trzydziestoletniej, w: Z dziejów wojen nych Pomorza Zachodniego - Cedynia 972 - Siekierki 1945, red. B. Miśkiewicz, Poznań 1972. „Literatur-u. Intelligenzblatt des deutschen Herold 1873, No. 5. Łosiński W., Osadnictwo plemienne Pomorza (VI-X wiek), Wrocław 1982. Massow P.H.A. v., Nachrichten über das Geschlecht derer von Massow, Berlin 1878. 152
Bibliografia Massow W. v., Die Massows. Geschichte einer pommerschen Adelsfamilie, Halle (Saale) 1931. Mikulski K., Urzędnicy Prus Królewskich XV-XV11I wieku. Spisy, Warszawa 1990. Morawski K.M., Bractwo Wrogów Wstrzemięźliwości, „Kwartalnik Historyczny 1934, z. 3. Morre F., Die Swenzonen in Ostpommern. Aufstieg und Herrschaft 1269-1357, „Balti sche Studien 1939, Bd. 41. Muhl J., Danziger Bürgergeschlechter im ländlichen Besitz, „Zeitschrift des Westpreu ssischen Geschichtsverein 1934, H. 71. Muth F., Wandlungen in den oberen Ständen Pommerns im 17. Jahrhundert, „Mittei lungen des Roland 1928, Bd. 13. Müller E., Die evangelischen Geistlichen Pommerns von der Reformation bis zur Gegen wart, II. Teil: Der Regierungsbezirk Köslin. Die reformierten Gemeiden Pommerns. Die Generalsuperintendenten, Stettin 1912. Neue Deutsche Biographie, Bd. 7, Berlin 1966. „Oberdeutsche allgemeine Litteraturzeitung , CXXXII, den 5. November 1805. Odyniec W., Stosunki społeczno-gospodarcze w starostwach kaszubskich województwa pomorskiego w XVII i XVIII w., w: Szkice z dziejów Pomorza, 1.1: Pomorze nowożyt ne, red. G. Labuda i S. Hoszowski, Warszawa 1959. Pagel K.-H., Der Landkreis Stolp in Pommern. Zeugnisse seiner deutschen Vergangenheit, Lübeck 1989. Papritz J., Das Handelshaus der Loitz zu Stettin, Danzig und Lüneburg, „Baltische Studien 1959, Bd. 44. Petsch R., Verfassung und Verwaltung Hinterpommerns im siebzehnten Jahrhundert bis zur Einverleibung in den brandenburgischen Staat, Leipzig 1907. Pommersche Lebensbilder, Stettin 1934,1936,1939; Köln-Graz 1966. Porzeziński A.,
Zasiedlenie Pomorza Zachodniego w VI-VII wieku n.e. w świetle dotych czasowych wyników badań archeologicznych, „Slavia Antiqua 1975, t. 22. Powierski J., Przyczynek do dziejów politycznych Pomorza Gdańskiego na przełomie XIII i XIV wieku, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Historia 1966, vol. 2. Prageri P., Herbarz szlachty kaszubskiej, t. IV, Gdańsk 2015. Priesdorff K. v., Soldatisches Führertum, T. 1, Hamburg 1936. Prokop K.R., rec. Przemysław Pragert, Herbarz szlachty kaszubskiej, „Acta Cassubiana 2018, t. XX. Puttkamer E. v., Geschichte des Geschlechts v. Puttkamer, Bd. 2, Neustadt a.d. Aisch 1984. Taż, Der Landbesitz der Puttkamers, Freiburg/Br. 1973. Rudel T., Die Lage Pommerns vom Beginn des Dreissigjährigen Krieges bis zum Eintref fen Gustaf Adolfs (1620-1630), „Baltische Studien 1890, Bd. 40. Rymar E., Eversteinowie pomorscy na Nowogardzie i Maszewie. PodsumoĪoanie z badań genealogicznych, „Przegląd Zachodniopomorski 1998, z. 4. 153
Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur Ród Grabek - Grąbkowski - von Grumbkow... Rzetelska-Feleszko E., Duma ]., Dawne słowiańskie nazwy miejscowe Pomorza Środ kowego, Wrocław 1985. Salmonowicz S., Fryderyk II, Wrocław 1981. Saring H., Matthias v. Krockow, „Baltische Studien 1940, Bd. 42. Sauer E., Der Adel während der Besiedlung Ostpommerns (der Länder Kolberg, Belgard, Sclave, Stolp) 1250-1350, Stettin 1939. Schäfer E., Friedrich Wilhelm Grumbkows Rolle in der auswärtigen preussischen Politik vornehmlich in den Jahren 1732-1735, „Dissertation Marburg 1914. Schöning K.W. v., Geschichte des Königlich-Preußischen Fünften Husaren-Regiments, mit besonderer Rücksicht auf Gebhard Lebrecht von Blücher, den ehemaligen Chef dieses Regiments. Nebst einer Einleitung über Preußische Husaren im Allgemeinen, Berlin 1843. Schultz F., Geschichte des Kreises Lauenburg in Pommern, Lauenburg 1912. Schuppius R., Die Familiennamen von Stolp und Umgebung im 16. Jahrhundert, 2. Auf!., Stolp 1930. Tenże, Stolp von 1600-1650. Friedensarbeit und Kriegsnöte einer pommerschen Stadt, Stolp 1930. Sellke G., Kanzler von Grumbkow und die Aschbude zu Lupow, „Ostpommersche Heimat 1939, Nr 30/31. Słomiński Μ., Makała R., Paszkowska Μ., Szczecin barokowy. Architektura lał 1630-1780, Szczecin 2000. Spahn Μ., Verfassungs- und Wirtschaftsgeschichte des Herzogtums Pommern von 1478 bis 1625, Leipzig 1896. Spors J., Podziały administracyjne Pomorza Gdańskiego i Sławieńsko-Słupskiego od XII do początku XIV w., Słupsk 1983. Staszewski J., August II Mocny, Wrocław 1998. Tenże, August III Sas, Wrocław 1989. Stojentin
Μ., Geschichte Geschlechts von Zitzewitz, T. II, Bd. 1: Darstellung, Stettin 1900. Straubel R., Biographisches Handbuch der preußischen Verwaltungs- und Justizbeamten 1740-1806/15, T. I, München 2009. Tenże, „Er möchte nur wißen, daß die Armee mir gehöret . Friedrich II. und seine Offi ziere. Ausgewählte Aspekte der königlichen Personalpolitik, Berlin 2012. Strecker A., Franz v. Meinders. Ein brandenburgisch-preussischer Staatsmann im sie bzehnten Jahrhundert, „Staats- und sozialwissenschaftliche Forschungen zur Brandenburgischen und Preussischen Geschichte , hrsg. von G. Schmöller, Bd. 11, H. 4, Leipzig 1892. Szultka Z., Awans polskiego rodu Grąbczewskich w Prusach Królewskich od szlachty zagrodowej do senatorskiej (XVI-XVIII wiek), w: Genealogia, prozopografia i dzieje społeczeństw na historycznych obszarach Pomorza w okresie przedmdusłrialnym (od średniowiecza po wiek XIX), Gdańsk 2020. 154
Bibliografia Tenże, ]ęzyk polski w Kościele ewangelicko-augsburskim na Pomorzu Zachodnim od XVI do XIX wieku, Wrocław 1991. Tenże, Książę Ernest Bogusław von Croy (1620-1684), Słupsk 1996. Tenże, Pastor Paul Bolduan. Ze studiów nad XVII-wiecznym piśmiennictwem i kulturą Pomorza, „Acta Cassubiana 2013, է. XV. Tenże, Problem alodyfikacji dóbr lennych na Pomorzu Zachodnim w XVIII wieku, „Prze gląd Zachodniopomorski 1992, z. 3. Tenże, Rzemiosło i handel Słupska w drugiej połowie XVII i XVIII wieku, Koszalin-Słupsk 1981. Tenże, Spostrzeżenia nad podziałami terytorialnymi i strukturą własności ziemskiej wschodniej części Księstwa Szczecińskiego w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, w: Labor et memoria. Jan Macholak. XLV lat w służbie archiwalnej, red. K. Kozłow ski i W. Stępniak, Szczecin 2017. Tenże, Stosunek szlachty brandenbursko-pruskiej części Pomorza Zachodniego do armii stałej w drugiej połowie XVII wieku i jej militaryzacja w XVIII stuleciu, w: Państwo i społeczeństwo na Pomorzu Zachodnim do 1945 roku. Materiały z konferencji Szcze cin, 15-17 września 1995 roku, red. W. Stępiński, Szczecin 1997. Tenże, Świątynia na Rowokole i jej funkcje, Słupsk 2014. Tenże, Z badań nad rodowodem i strukturą patrycjatu słupskiego w drugiej połowie XVI i w pierwszej połowie XVII wieku, „Zapiski Historyczne 1982, t. 47. Tenże, Zmiany struktury własności i przeobrażenia społeczne szlachty powiatu sławieńskiego w XVIII w., „Rocznik Koszaliński 1993, nr 23. Tenże, Zmiany w strukturze własności ziemskiej szlachty pruskiej części Pomorza Za chodniego w XVIII i początkach XIX wieku, w:
Szlachta i ziemiaństwo polskie i nie mieckie w Prusach i Niemczech w XVIII-XX w. Materiały z sesji naukowej 22-24 X 1993 r. w Szczecinie, red. W. Stępiński, Szczecin 1996. Śląski K., Gniazdo rodu Święców, „Studia Bałtyckie. Historia 1996, vol. 2. Tenże, Pomorze Wschodnie w okresie rządów księcia polskiego Władysława Łokietka w la tach 1306-1309, Gdańsk 2003. Tenże, Przemiany etniczne na Pomorzu Zachodnim w rozwoju dziejowym, Poznań 1954. Tenże, Rola polityczna możnowładztwa na Pomorzu Gdańskim w czasach Mściwoja II, Gdańsk 1987. Tenże, Święcą (zm. 1308), w: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. IV, red. Z. Nowak, Gdańsk 1997. Tenże, Wawrzyniec (zm. po 1312), w: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. IV, red. Z. Nowak, Gdańsk 1997. Wachowiak B., Stosunki wyznaniowe w państwie brandenbursko-pruskim i polityka re ligijna Hohenzollernów w XVII wieku, w: Dzieje Brandenburgii-Prus na progu czasów nowożytnych (1500-1701), oprać. B. Wachowiak przy współudziale A. Kamień skiego, Poznań 2001. 155
Tenże, Szczecin w okresie przewagi państwa feudalnego 1478-1713, w: Dzieje Szczecina, է. II: Wiek Х-1805, red. G. Labuda, Warszawa-Poznań 1985. Wawrykowa Μ., Dzieje Niemiec 1648-1789, Warszawa 1976. Wegner L., Familiengeschichte der von Dewitz, Bd. I, Naugard 1868. Wehrmann Μ., Geschichte der Stadt Stettin, Stettin 1911. Wójcik Z., Historia powszechna XVI-XVII wieku, Warszawa 1973. Zdrenka J., Bytów i ziemia bytowska pod rządami zakonu krzyżackiego (1329-1454,1460-1466), w: Historia Bytowa, red. Z. Szultka, Bytów 1998.
BIBLIOGRAFIA I. ŹRÓDŁA RĘKOPIŚMIENNE Archiwum Państwowe w Szczecinie (AP Sz.): Rękopisy i Spuścizny Archiwum Książąt Szczecińskich (Herzöglich-Stettiner Archiv) Landratura Lęborska {Landratsamt Lauenburg) Landesarchiv Greifswald (LA Greifswald) Geheimes Staatsarchiv Preussicher Kulturbesitz, Berlin-Dahlem (GSAPK Berlin-Dahlem) Archiwum Państwowe Koszalin, Oddział w Słupsku (AP Słupsk) Akta miasta Słupska Kościół Mariacki w Słupsku II. ŹRÓDŁA DRUKOWANE Acta Borussica, Die Behördenorganisation und die allgemeine Staatsverwaltung Preußens im 18. Jahrhundert, Bd. I-IV, Berlin 1894-1908. Archenholz J.W. v., Geschichte des Siebenjährigen Krieges in Deutschland, T. I, Leipzig 1875. Bär M., Westpreußen unter Friedrich dem Großen, Bd. I-II, Leipzig 1909. Beck J.Ch., Buxtorff A.J., Neu-vermehrtes historisch- und geographisches Allgemeines Lexicon, in welchem das Leben und die Thaten der Patriarchen, Kayser, Könige, Chur und Fürsten, Grafen, grosser Herren, berühmter Kriegs-Helden und Staats-Ministern, T. III, Basel 1742. Beneficia Christiani Emeriti Emortualia. Oder Woldienender Christen Abdanck und letz te Gnade von Gott in dieser Welt: Bey Hochansehnlicher Leich-Bestattung Des Hoch-Edelgebohrnen /Gestrengen /Groß-Mannhafften und Hochbenamten Herrn/ Hn. 147
Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow... Christian Stephan von Grumbkow /Churfürstl. Durchl. zu Brandenburg /weyland Hochbedienten Obristen /aufRunow /Vangerske ec. Erbherrn. Als dessen entseelter Cörper am 12. September. St. V. Anno 1672. in der zu Runow Neu-erbauten Kirchen /in sein Gewölbe Christ-Adelich und Standtmässig eingesetzet ward, Cöln an der Spree 1672. Boniecki A., Herbarz polski, cz. 1: Wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szla checkich, Warszawa 1904. Brüggemann L.W., Ausfiihrliche Beschreibung des gegenwärtiges Zustandes des Königl. Preußischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern, T. II, Bd. 1-2, Stettin 1784. Tenże, Beiträge zu der ausführlichen Beschreibung des König. Preußischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern, Bd. 1-2, Stettin 1800-1806. Der Brandenburgische Joseph/ Oder Des wahren Christenthumbs rechter Zweck und Mittel-punct/ Daraufein wahrer Christ im Leben und im Sterben zielet/ Und in wel chem ein wahrer Christ Um Leben und im Sterben ruhet. ,.:In einer Leich- Trauer- und Trost-Predigt/ über den schnellen doch seeligen Hintritt/ Des weyland Hoch-wolgebohrnen Herrn/] Herrn Joachim Ernst von Grumbkow/ Sr. Churf. Durchl. zu Branden burg hochverdienten würcklich Geheimbten Estats- und Krieges-Raths/ Ober- HofMarschalls/ General- Kriegs-Commissarius und Schloß-Hauptmanns zu Berlin/ Herms und Erbherrns auf Grumbkow/Runow und Lupo in Hinter-Pommern/ Nieder-Schön hausen Blanckenfelde/ Panckow und Summetholtz in der Chur-Marck-Brandenburg/ und Choro im Hertzogthum Magdeburg/ und denen bey obgedachten
Ritter-Sitzen göherigen Vorwercken und Dorfschaften. Als derselbige den 26. Decembr. 1690. am Andern Christ-Freyertage auf seiner Reise nach Wesel in seinem Wagen schlafende! durch einen plötzlichen Steck-und Schlag-Fluß/ von Gott sanft und seelig abgefordert/ sein Cörper daselbst balsamieret! auff seinem Erb- Gut Blanckenfelde niedergelassen! hernachmals aber Sonnabends zuvor mit Stand-mäßigen Ceremonien! durch diese Churfürstl. Residentien! in Hinter-Pommern in sein Hoch-Adeliches Erb-Begräbniß abgeführet worden! in sehr Volckreicher Gemeine! In der Churfürsttl. Schloß- und Thum-Kirche betrachtet! und hernachmals auf Begehren zum Druck übergeben Hein rich Schmettauen! Churf. Brandenb. Hof-Pred, Cöln an der Spree [...]. Dithmar J.Ch., Genealogisch-historische Nachricht von denen hochwürdigsten und durch lauchtigsten Heeren-Meistern des ritterlichen Johanniter-Ordens in der Marek, Sach sen, Pommern und Wendland, samt des jetzigen Herren-Meisters Prinz Carin, Prinzen in Preußen Königl. Hoheit; Wahl und Installation, wie auch denen unter höchst deroselben Regierung am 16. Aug. und 2 0. Sept. 1731. Imgleichen den 2 6. October 1735. Geschehenen Ritter-Schlägen, und derer Ritter Wappen und Ahnen-Taffeln aufgesetzt, Franckfurth an der Oder 1737. Einwohnerverzeichnisse von Hinterpommern nach dem Steuererhebungen von 1655 und 1666, hrsg. von W. v. Schulmann, Quellen zur pommerschen Geschichte, H. 7, Köln-Graz 1966. 148
Bibliografia Gauhe J.F., Des Heil. Röm. Reichs genealogisch-historisches Adels-Lexicon, T. 1-2, Leipzig 1740-1741; 2. und letzter Theil, Leipzig 1747. Gundling J.P., Pommerscher Atlas oder geographische Beschreibung des Herzogtums Pommern und des dassigen Adels, Podsdam 1724. Herbarz Polski Kaspra Niesieckiego S.J. Powiększony dodatkami z późniejszych autorów, rękopisów, dowodów urzędowych, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839. Jany C., Urkundliche Beiträge und Forschungen zur Geschichte des Preussischen Heeres, Bd. 2, Berlin 1906. Klaproth A.L., Cosmar C.W., Der Königl. Preußische und Churfürstl. Brandenburgische Wirklich Geheime Staats-Rath am Seinem zweihundertjährigen Stiftungstage den 5ten Januar 1805, Berlin 1805. König B., Biographisches Lexikon aller Helden und Militairpersonen, welche sich in preussischen Diensten berühmt gemacht haben, T. II, Berlin 1789. Liber beneficiorum Domus Corone Marie prope Rugenwold 1406-1528, bearb. H. Lemcke, Stettin 1919. Matrikeln und Verzeichnisse der Pommerschen Ritterschaft vom XIV bis in das XIX Jah rhundert, hrsg. von R. Klempin, G. Kratz, Berlin 1863. Pommersches Urkundenbuch, Bd. II: 1254-1286, bearb. R. Prümers, Köln-Graz 1970. Registrum administrationis episcopatus Caminensis (1489-1494), w: R. Klempin, Diplo matische Beiträge zur Geschichte Pommerns aus der Zeit Bogislafs X., Berlin 1859. Samuel Kiechel über Kassuben, Danzig, Elbing und Köningsberg, „Altpreussische Mo natsschrift 1872, Nr 9. Stojentin M. v., Beiträge zur Geschichte des uradeligen Geschlechts v. Stojentin pommer schen Ursprungs, Bd. I: Urkunden und
urkundlichen Nachrichten, Braunschweig 1895. Tenże, Geschichte des Geschlechts von Zitzewitz, T. I: Urkundenbuch, Stettin 1900. Testamenty szlachty Prus Królewskich, oprać, i wyd. JJ. Kowalkowski i W. Nowosad, Warszawa 2013. Uruski S., Kosiński A.A., Włodawski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. VII, Warszawa 1907. Vanselow A.C., Pommerschen Heiden-Register, Colberg 1745. Wartensleben J. Graf v., Nachrichten von dem Geschlechte der Grafen von Wartensleben, T. I: Urkundenbuch, Berlin 1858. Zedlitz-Neukirch L. v., Neues preussisches Adels-Lexicon oder genealogische und diplo matische Nachrichten, Bd. 2, Leipzig 1842. Źródła do dziejów ziemi lęborsko-bytowskiej 1657-1815. Od statusu lenna polskiego do in korporacji do Królestwa Pruskiego i integracji z Pomorzem pruskim, 1.1:1657-1740, wybór i oprać. B. Wachowiak, Z. Szultka; t. II, cz. 1:1740-1772/1773, cz. 2:1773-1815, wybór i oprać. Z. Szultka, Warszawa 2011. 149
Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow... III. OPRACOWANIA Achremczyk S., Jackowski Jerzy Wojciech, w: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślań skiego, t. II, red. S. Gierszewski, Z. Nowak, Gdańsk 1994. Allgemeine Deutsche Biographie, Bd. 2, Leipzig 1875. Bagmihl J.T., Pommersches Wappenbuch, Bd. I-V, Stettin 1843-1855. Bartholdy W., „O Stolpa, du bist ehrenreich... , Stolp 1910. Bär M., Der Adel und der adlige Grundbesitz in Polnisch-Preussen zur Zeit der Preußi scher Besitzergreifung, Leipzig 1911. Berghaus H., Landbuch des Herzogthums Pommern und des Fürstenthums Rügen, T. II: Geschichte der Stadt Stettin, der Hauptstadt von Pommern, Berlin-Wriezen a/0.1875. Bethe H., Zur Baugeschichte des ehemaligen Palais von Grumbkow am Rossmarkt in Stettin, „Monatsblätter der Gesellschaft für pommersche Geschichte und Alter tumskunde 1939, Jg. 55. Boras Z., Stosunki polsko-pomorskie w II połowie XVI wieku. Zarys polityczny, Poznań 1965. Tenże, Związki Śląska i Pomorza Zachodniego z Polską w XV wieku, Poznań 1981. Böhmer W., Die Belagerungen Stettins seit dem Anfänge des zwölften Jahrhunderts, Stettin 1832. Bruski K., Lokalne elity polityczne rycerstwa na Pomorzu Gdańskim w okresie panowania zakonu krzyżackiego. Studium prozopograficzne, Gdańsk 2002. Brzustowicz G.J., Bitwa pod Granowem 3 sierpnia 1627 r. Finał duńskiej ekspedycji dywersyjnej przeciwko cesarstwu i początki wojny trzydziestoletniej w Nowej Marchii i Księstwie Pomorskim, Krzęcin 2022. Tenże, Pełczyce - Bernstein. Z przeszłości ziemi pełczyckiej, Choszczno 2014. Chotkowski W.,
Rozszerzenie protestantyzmu na ziemiach polskich pod rządem pruskim w XVII i XVIII wieku, Poznań 1881. Ciara S., Kariera rodu Weiherów 1560-1657, Warszawa 1980. Cramer R., Geschichte der Lande Lauenburg und Bütow, T. I-II, Königsberg 1858. Crousaz A.F.J. v., Geschichte des Königlich-Preußischen Kadetten-Corbs, nach seiner Entstehung, seiner Entwicklungsgänge und seinen Resultaten, Berlin 1857. Czapiewski P., Kartuzja kaszubska, Gdańsk 1966. Tenże, Senatorowie świeccy, podskarbiowie i starostowie Prus Królewskich 1454-1772, „Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu 1919-1921, R. 26-28. Das geistige Pommern. Große Deutsche aus Pommern, Stettin 1939. Demeter K., Das deutsche Offizierkorps in Gesellschaft und Staat 1650-1945, Frankfurt a.M. 1965. Der Kreis Rummelsburg, Stettin 1938. Długokęcki W., Simiński R., Opisy granicy państwa zakonu krzyżackiego w Prusach z Księstwem Słupskim z XIV i XV wieku, „Zapiski Historyczne 2018, z. 2. 150
Bibliografia Dzięcielski M., Aktywność społeczno-polityczna szlachty pogranicza lęborskiego, Gdańsk 2009. Tenże, Kultura polityczna i drogi awansu szlachty kaszubskiej. Studia nad elitami ziemi lęborskiej w XVI-XVIII wieku, Gdańsk 2010. Tenże, Organizacja i funkcjonowanie sądownictwa szlacheckiego w ziemi lęborsko-bytowskiej w XV-XVIII wieku. Urzędnicy, Gdańsk 2006. Tenże, Pomorskie sylwetki, Toruń 2002. Eylert W., Die Anfänge der reformierten Gemeinde in Stolp (Pommern) 1672-1715, „Archiv für Sippenforschung und alle Verwandten Gebiete 1934, Jg. 11. Fontane T., Po tej stronie Odry, tłum. R. Wawrzyniak, Gorzów Wlkp. 2000. Gierowski J.A., Rzeczpospolita w dobie złotej wolności (1648-1763), Kraków 2001. Gierszewski S., Lenno brandenbursko-pruskie 1657-1772, w: Dzieje ziemi bytowskiej, red. S. Gierszewski, Poznań 1972. Gohrbandt E., Das Bauernlegen bis zur Aufhebung der Erbuntertänigkeit und die Kolo nisation des 16. Jahrhunderts in Ostpommern, „Baltische Studien 1938, Bd. 38. Tenże, Die rechtliche, soziale und wirtschaftliche Lage der deutschen Kolonialbauern im 15. bis 16. Jahrhundert in Ostpommern, „Baltische Studien 1940, Bd. 42. Grube M.W., Deutsche Edelleute im dänischen Hofdienst 1559-1648, „Vierteljahrschrift für Wappen-, Siegel- und Familienkunde 1907, Jg. 35. Grumbkow E.F.W., Die jüngsten Früchte meiner Einsamkeit, [Berlin] 1803. Grumbkow R. v., Friedrich Wilhelm von Grumbkow, w: Allgemeine deutsche Biographie, Bd. 10, Leipzig 1879. Grünhagen C., Schlesien unter Friedrich dem Grossen, Bd. II, Breslau 1892. Grzybowski S., Dzieje Polski i Litwy (1506-1648), Kraków
2000. Guzikowski K., Obce rycerstwo na Pomorzu Zachodnim do początku XIV wieku, Szcze cin 2013. Hanncke R., Pommersches Adelsleben zu Anfang des 17. Jahrhunderts, „Zeitschrift für Geschichte und Politik 1888, Bd. 5. Hartmann S., Kaspar Otto v. Massow, Neue Deutsche Biographie, Bd. XVI, Berlin 1990. Heyden H., Kirchengeschichte Pommerns, Bd. I-II, Köln-Braunsfeld 1957. Tenże, Zur Geschichte der Kirchen im Lande Stolp bis zum 18. Jahrhundert, w: tegoż, Neue Aufsätze zur Kirchengeschichte Pommerns, Köln-Graz 1965. Historia Bytowa, red. Z. Szultka, Bytów 1998. Historia Pomorza, red. G. Labuda, t. II: Do roku 1815, cz. 3: Pomorze Zachodnie w latach 1648-1815, oprać. Z. Szultka i H. Lesiński przy współudziale D. Łukaszewicza i A. Wielopolskiego, Poznań 2003; t. III (1815-1850), cz. 2: Zagadnienia polityczne, narodowościowe i wyznaniowe, oprać. J. Jasiński przy współudziale Z. Szultki, Poznań 1996. Isaacsohn S., Geschichte des Preußischen Beamtenthums vom Anfang des 15. Jahrhun derts bis auf die Gegenwart, Bd. II, Berlin 1878. 151
Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow... Tenże, Joachim Ernest von Grumbkow, w: Allgemeine deutsche Biographie, Bd. 10, Leipzig 1879. Iwicki W., Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk 1993. Jahrbuch des Deutschen Adels, Bd. I, Berlin 1896. Kallaur K., Kaszubski rodowód słupskiej linii rodu Grąbek (Grąbkowski, Grumbkow) i droga dziejowa od klienteli Swięców do pruskich ministrów i generałów (XIII-XVIII w.), w: Genealogia, prozopografia i dzieje społeczeństw na historycznych ob szarach Pomorza w okresie przedindustrialnym (od średniowiecza po wiek XIX), red. S. Kościelak, S. Szybkowski, T. Rembalski, Gdańsk 2020. Tenże, Struktura własności dóbr ziemskich szlachty landwójtostwa słupskiego w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, „Przegląd Zachodniopomorski 2017, z. 3. Kamieński A., Polityka zagraniczna Prus 1701-1740, w: Prusy w okresie monarchii absolutnej (1701-1806), red. B. Wachowiak, oprać. Z. Szultka, A. Kamieński, G. Kucharczyk, D. Lukasiewicz, B. Wachowiak, Poznań 2010. Klein T., Friedrich Wilhelm von Grumbkow, w: Neue Deutsche Biographie, Bd. 7, Berlin 1966. Klemp A., Protestanci w dobrach prywatnych w Prusach Królewskich od drugiej połowy XVII do drugiej połowy XVIII wieku, Gdańsk 1994. Koglin B., Die Namen der Blankenseeschen Hufenklassifikation in Hinterpommern 1717/1719, Greifswald 2009. Konarski S., Szlachta kalwińska w Polsce, z przedmową Dr. Stanisława Kętrzyńskiego, Warszawa 1936. Konopczyński W., Polska a Szwecja. Od pokoju oliwskiego do upadku Rzeczypospolitej 1660-1795, Warszawa 1924. Kratz G., Die pommerschen
Schloßgesessen, Berlin 1865. Kratz G., Klempin R., Die Städte der Provinz Pommern, Berlin 1865. Krzepiela J., Rody ziem pruskich, Kraków 1927. Kuchowicz Z., Spieralski Z., W walce z najazdem szwedzkim 1655-1660, Warszawa 1956. Labuda G., Skąd przybyli Kaszubi na Pomorze w okresie słowiańskich „wędrówek ludów (VI-XII w.), w: Europa barbarka, Europa Christiana. Studia mediaevalia Carolo Mo dzelewski dedicata, red. R. Michałowski, Warszawa 2008. Lachowicz F.J., Olczak J., Siuchniński K., Osadnictwo wczesnośredniowieczne na Pobrzeżu i Pojezierzu Wschodniopomorskim. Wybrane obszary. Katalog, Poznań 1973. Ledebur L. v., Adelslexicon der preussischen Monarchie, Bd. 1-3, Berlin 1855-1856. Lesiński H., Pomorze Zachodnie w latach wojny trzydziestoletniej, w: Z dziejów wojen nych Pomorza Zachodniego - Cedynia 972 - Siekierki 1945, red. B. Miśkiewicz, Poznań 1972. „Literatur-u. Intelligenzblatt des deutschen Herold 1873, No. 5. Łosiński W., Osadnictwo plemienne Pomorza (VI-X wiek), Wrocław 1982. Massow P.H.A. v., Nachrichten über das Geschlecht derer von Massow, Berlin 1878. 152
Bibliografia Massow W. v., Die Massows. Geschichte einer pommerschen Adelsfamilie, Halle (Saale) 1931. Mikulski K., Urzędnicy Prus Królewskich XV-XVIII wieku. Spisy, Warszawa 1990. Morawski K.M., Bractwo Wrogów Wstrzemięźliwości, „Kwartalnik Historyczny 1934, z. 3. Morre F., Die Swenzonen in Ostpommern. Aufstieg und Herrschaft 1269-1357, „Balti sche Studien 1939, Bd. 41. Muhl J., Danziger Bürgergeschlechter im ländlichen Besitz, „Zeitschrift des Westpreu ssischen Geschichtsverein 1934, H. 71. Muth F., Wandlungen in den oberen Ständen Pommerns im 17. Jahrhundert, „Mittei lungen des Roland 1928, Bd. 13. Müller E., Die evangelischen Geistlichen Pommerns von der Reformation bis zur Gegen wart, II. Teil: Der Regierungsbezirk Köslin. Die reformierten Gemeiden Pommerns. Die Generalsuperintendenten, Stettin 1912. Neue Deutsche Biographie, Bd. 7, Berlin 1966. „Oberdeutsche allgemeine Litteraturzeitung , CXXXII, den 5. November 1805. Odyniec W., Stosunki społeczno-gospodarcze w starostwach kaszubskich województwa pomorskiego w XVII i XVIII w., w: Szkice z dziejów Pomorza, 1.1: Pomorze nowożyt ne, red. G. Labuda i S. Hoszowski, Warszawa 1959. Pagel K.-H., Der Landkreis Stolp in Pommern. Zeugnisse seiner deutschen Vergangenheit, Lübeck 1989. Papritz J., Das Handelshaus der Loitz zu Stettin, Danzig und Lüneburg, „Baltische Studien 1959, Bd. 44. bis Petsch R., Verfassung und Verwaltung Hinterpommerns im siebzehnt$/ zur Einverleibung in den brandenburgischen Staat, Leipzig 1907. Pommersche Lebensbilder, Stettin 1934,1936,1939; Köln-Graz 1966. Porzeziński A., Zasiedlenie Pomorza
Zachodniego w VI-VII wieku n.e. w świetle dotych czasowych wyników badań archeologicznych, „Slavia Antiqua 1975, t. 22. Powierski J., Przyczynek do dziejów politycznych Pomorza Gdańskiego na przełomie XIII i XIV wieku, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Historia 1966, vol. 2. Pragert P., Herbarz szlachty kaszubskiej, t. IV, Gdańsk 2015. Priesdorff K. v., Soldatisches Führertum, T. 1, Hamburg 1936. Prokop K.R., rec. Przemysław Pragert, Herbarz szlachty kaszubskiej, „Acta Cassubiana 2018, t. XX. Puttkamer E. v., Geschichte des Geschlechts v. Puttkamer, Bd. 2, Neustadt a.d. Aisch 1984. Taż, Der Landbesitz der Puttkamers, Freiburg/Br. 1973. Rudel T., Die Lage Pommerns vom Beginn des Dreissigjährigen Krieges bis zum Eintref fen Gustaf Adolfs (1620-1630), „Baltische Studien 1890, Bd. 40. Rymar E., Eversteinowie pomorscy na Nowogardzie i Maszewie. Podsumowanie z badań genealogicznych, „Przegląd Zachodniopomorski 1998, z. 4. 153
Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur Ród Grąbek - Grqbkowski - von Grumbkow... Rzetelska-Feleszko E., Duma J., Dawne słowiańskie nazwy miejscowe Pomorza Środ kowego, Wrocław 1985. Salmonowicz S., Fryderyk II, Wrocław 1981. Saring H., Matthias u. Krockow, „Baltische Studien 1940, Bd. 42. Sauer E., Der Adel während der Besiedlung Ostpommerns (der Länder Kolberg, Belgard, Sclave, Stolp) 1250-1350, Stettin 1939. Schäfer E., Friedrich Wilhelm Grumbkows Rolle in der auswärtigen preussischen Politik vornehmlich in den Jahren 1732-1735, „Dissertation Marburg 1914. Schöning K.W. v., Geschichte des Königlich-Preußischen Fünften Husaren-Regiments, mit besonderer Rücksicht auf Gebhard Lebrecht von Blücher, den ehemaligen Chef dieses Regiments. Nebst einer Einleitung über Preußische Husaren im Allgemeinen, Berlin 1843. Schultz F., Geschichte des Kreises Lauenburg in Pommern, Lauenburg 1912. Schuppius R., Die Familiennamen von Stolp und Umgebung im 16. Jahrhundert, 2. Aufl., Stolp 1930. Tenże, Stolp von 1600-1650. Friedensarbeit und Kriegsnöte einer pommerschen Stadt, Stolp 1930. Sellke G., Kanzler von Grumbkow und die Aschbude zu Lupow, „Ostpommersche Heimat 1939, Nr 30/31. Słomiński M., Makała R., Paszkowska M., Szczecin barokowy. Architektura lat 1630-1780, Szczecin 2000. Spahn M., Verfassungs- und Wirtschaftsgeschichte des Herzogtums Pommern von 1478 bis 1625, Leipzig 1896. Spors J., Podziały administracyjne Pomorza Gdańskiego i Sławieńsko-Słupskiego od XII do początku XIV w., Słupsk 1983. Staszewski J., August II Mocny, Wrocław 1998. Tenże, August III Sas, Wrocław 1989. Stojentin
M., Geschichte Geschlechts von Zitzewitz, T. II, Bd. 1: Darstellung, Stettin 1900. Straubel R., Biographisches Handbuch der preußischen Verwaltungs- und Justizbeamten 1740-1806/15, T. I, München 2009. Tenże, „Er möchte nur wißen, daß die Armee mir gehöret . Friedrich II. und seine Offi ziere. Ausgewählte Aspekte der königlichen Personalpolitik, Berlin 2012. Strecker A., Franz v. Meinders. Ein brandenburgisch-preussischer Staatsmann im sie bzehnten Jahrhundert, „Staats- und sozialwissenschaftliche Forschungen zur Brandenburgischen und Preussischen Geschichte , hrsg. von G. Schmöller, Bd. 11, H. 4, Leipzig 1892. Szultka Z., Awans polskiego rodu Grąbczewskich w Prusach Królewskich od szlachty zagrodowej do senatorskiej (XVI-XV1II wiek), w: Genealogia, prozopografia i dzieje społeczeństw na historycznych obszarach Pomorza w okresie przedindustrialnym (od średniowiecza po wiek XIX), Gdańsk 2020. 154
Bibliografia Tenże, Język polski w Kościele ewangelicko-augsburskim na Pomorzu Zachodnim od XVI do XIX wieku, Wrocław 1991. Tenże, Książę Ernest Bogusław von Croy (1620-1684), Słupsk 1996. Tenże, Pastor Paul Bolduan. Ze studiów nad XVII-wiecznym piśmiennictwem i kulturą Pomorza, „Acta Cassubiana 2013, t. XV. Tenże, Problem alodyfikacji dóbr lennych na Pomorzu Zachodnim w XVIII wieku, „Prze gląd Zachodniopomorski 1992, z. 3. Tenże, Rzemiosło i handel Słupska w drugiej połowie XVII i XVIII wieku, Koszalin-Słupsk 1981. Tenże, Spostrzeżenia nad podziałami terytorialnymi i strukturą własności ziemskiej wschodniej części Księstwa Szczecińskiego w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, w: Labor et memoria. Jan Macholak. XLV lat w służbie archiwalnej, red. K. Kozłow ski i W. Stępniak, Szczecin 2017. Tenże, Stosunek szlachty brandenbursko-pruskiej części Pomorza Zachodniego do armii stałej w drugiej połowie XVII wieku i jej militaryzacja w XVIII stuleciu, w: Państwo i społeczeństwo na Pomorzu Zachodnim do 1945 roku. Materiały z konferencji Szcze cin, 15-17 września 1995 roku, red. W. Stępiński, Szczecin 1997. Tenże, Śzoiątynia na Rowokole i jej funkcje, Słupsk 2014. Tenże, Z badań nad rodowodem i strukturą patrycjatu słupskiego w drugiej połowie XVI i w pierwszej połowie XVII wieku, „Zapiski Historyczne 1982, t. 47. Tenże, Zmiany struktury własności i przeobrażenia społeczne szlachty powiatu sławieńskiego w XVIII w., „Rocznik Koszaliński 1993, nr 23. Tenże, Zmiany w strukturze własności ziemskiej szlachty pruskiej części Pomorza Za chodniego w XVIII i początkach XIX wieku, w:
Szlachta i ziemiaństwo polskie i nie mieckie w Prusach i Niemczech w XVIII-XX w. Materiały z sesji naukowej 22-24 X 1993 r. w Szczecinie, red. W. Stępiński, Szczecin 1996. Śląski K., Gniazdo rodu Święców, „Studia Bałtyckie. Historia 1996, vol. 2. Tenże, Pomorze Wschodnie w okresie rządów księcia polskiego Władysława Łokietka w la tach 1306-1309, Gdańsk 2003. Tenże, Przemiany etniczne na Pomorzu Zachodnim w rozwoju dziejowym, Poznań 1954. Tenże, Rola polityczna możnowładztwa na Pomorzu Gdańskim w czasach Mściwoja II, Gdańsk 1987. Tenże, Święcą (zm. 1308), w: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. IV, red. Z. Nowak, Gdańsk 1997. Tenże, Wawrzyniec (zm. po 1312), w: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. IV, red. Z. Nowak, Gdańsk 1997. Wachowiak B., Stosunki wyznaniowe w państwie brandenbursko-pruskim i polityka re ligijna Hohenzollernów w XVII wieku, w: Dzieje Brandenburgii-Prus na progu czasów nowożytnych (1500-1701), oprać. B. Wachowiak przy współudziale A. Kamień skiego, Poznań 2001. 155
Tenże, Szczecin w okresie przewagi państwa feudalnego 1478-1713, w: Dzieje Szczecina, t. II: Wiek X-1805, red. G. Labuda, Warszawa-Poznań 1985. Wawrykowa M., Dzieje Niemiec 1648-1789, Warszawa 1976. Wegner L., Familiengeschichte der von Dewitz, Bd. I, Naugard 1868. Wehrmann M., Geschichte der Stadt Stettin, Stettin 1911. Wójcik Z., Historia powszechna XVI-XVII wieku, Warszawa 1973. Zdrenka J., Bytów i ziemia bytowska pod rządami zakonu krzyżackiego (1329-1454,1460-1466), w: Historia Bytowa, red. Z. Szultka, Bytów 1998.
|
| adam_txt |
SPIS TRESCI Wstęp 1. Problem badawczy i metody jego rozpatrywania. 2. Uwagi o źródłach i prozopografii rodu Grąbek - Grąbkowski von Grumbkow. 3. Stan badań. 9 20 23 Rozdział I GRĄBEK, GRĄBKOWSCY W KRĘGU KULTURY KASZUBSKO-POMORSKIEJ OD XIII DO POCZĄTKU XVIIW. 29 1. Kaszubski rodowód oraz dzieje rodu Grąbek - Grąbkowski do XV w. 29 2. Słupska linia rodu do przełomu XVI/XVII w. 39 Rozdział II SŁUPSKA LINIA RODU VON GRUMBKOW - AWANS ZE SZLACHTY ZAGRODOWEJ NA MINISTRÓW I GENERAŁÓW. 53 1. Krystian Stefan i jego syn Joachim Ernest w służbie Hohenzoller nów. 53 2. Rola innych członków rodu linii słupskiej w państwie brandenbursko-pruskim. 65 179
Spis treści Rozdział III ODGAŁĘZIENIA LINII SŁUPSKIEJ RODU VON GRUMBKOW. 99 1. Odgałęzienia w starostwie lęborskim. 100 1.1. Odgałęzienie wielistowskie (Wielistowo). 101 1.2. Odgałęzienie Chynowo - Mierzynko - Salinko - Krępkowice . 102 1.3. Odgałęzienie Chynowo - Maszewo - Łebunia - Nawcz. 106 1.4. Odgałęzienie Krępkowice - Bożepole Małe - Dzięcielec. 108 2. Odgałęzienia pomorskie. 109 2.1. Odgałęzienie Kartkowo ֊ Wrzosowo („księstwo kamieńskie"). 109 2.2. Odgałęzienie: Zielin, Wołcza Wielka (ziemia miastecka). 110 3. Odgałęzienie w Prusach Królewskich. 113 3.1. Starbienino - Barłomino. 113 Rozdział IV UPADEK POLITYCZNY I WYMIERANIE RODU VON GRUMBKOW 119 1. Wymieranie i kurczenie się majątku ziemskiego na Pomorzu pru skim przez słupską linię rodu von Grumbkow. 119 2. Inny model oficera pruskiego według Ernesta Fryderyka Wilhelma von Grumbkowa. 131 Próba podsumowania. 139 Bibliografia. 147 Tablice
genealogiczne. 157 Indeks geograficzny. 165 Zusammenfassung. 173
BIBLIOGRAFIA I. ŹRÓDŁA RĘKOPIŚMIENNE Archiwum Państwowe w Szczecinie (AP Sz.): Rękopisy i Spuścizny Archiwum Książąt Szczecińskich (Herzöglich-Stettiner Archiv) Landratura Lęborska (Landratsamt Lauenburg) Landesarchiv Greifswald (LA Greifswald) Geheimes Staatsarchiv Preussicher Kulturbesitz, Berlin-Dahlem (GSAPK Berlin-Dahlem) Archiwum Państwowe Koszalin, Oddział w Słupsku (AP Słupsk) Akta miasta Słupska Kościół Mariacki w Słupsku II. ŹRÓDŁA DRUKOWANE Acta Borussica, Die Behördenorganisation und die allgemeine Staatsverwaltung Preußens im 18. Jahrhundert, Bd. I-IV, Berlin 1894-1908. Archenholz J.W. v., Geschichte des Siebenjährigen Krieges in Deutschland, T. I, Leipzig 1875. Bär Μ., Westpreußen unter Friedrich dem Großen, Bd. I-II, Leipzig 1909. Beck J.Ch., Buxtorff A.J., Neu-vermehrtes historisch- und geographisches Allgemeines Lexicon, in welchem das Leben und die Thaten der Patriarchen, Kayser, Könige, Chur und Fürsten, Grafen, grosser Herren, berühmter Kriegs-Helden und Staats-Ministern, T. III, Basel 1742. Beneficia Christiani Emeriti Emortualia. Oder Woldienender Christen Abdanck und letz te Gnade von Gott in dieser Welt: Bey Hochansehnlicher Leich-Bestattung Des Hoch-Edelgebohrnen /Gestrengen /Groß-Mannhafften und Hochbenamten Herrn! Hn. 147
Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow. Christian Stephan von Grumbkow /Churfürstl. Durchl. zu Brandenburg /weyland Hochbedienten Obristen /auf Runow /Vangerske ec. Erbherrn. Als dessen entseelter Cörper am 12. September. St. V. Anno 1672. in der zu Runow Neu-erbauten Kirchen /in sein Gewölbe Christ-Adelich und Standtmässig eingesetzet ward, Cöln an der Spree 1672. Boniecki A., Herbarz polski, ez. 1: Wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szla checkich, Warszawa 1904. Brüggemann L.W., Ausführliche Beschreibung des gegenwärtiges Zustandes des Königl. Preußischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern, T. II, Bd. 1-2, Stettin 1784. Tenże, Beiträge zu der ausführlichen Beschreibung des König. Preußischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern, Bd. 1-2, Stettin 1800-1806. Der Brandenburgische Joseph/ Oder Des wahren Christenthumbs rechter Zweck und Mittel-punct/ Daraufein wahrer Christ im Leben und im Sterben zielet/ Und in wel chem ein wahrer Christ Um Leben und im Sterben ruhet. .:In einer Leich- Trauer- und Trost-Predigt/ über den schnellen doch seeligen Hintritt/ Des weyland Hoch-wolgebohrnen Herrn/] Herrn Joachim Ernst von Grumbkow/ Sr. Churf. Durchl. zu Branden burg hochverdienten würcklich Geheimbten Estats- und Krieges-Raths/ Ober- HofMarschalls/ General- Kriegs-Commissarius und Schloß-Hauptmanns zu Berlin/ Herms und Erbherrns auf Grumbkow/Runow und Lupo in Hinter-Pommern/ Nieder-Schön hausen Blanckenfelde/ Panckow und Summetholtz in der Chur-Marck-Brandenburg/ und Choro im Hertzogthum Magdeburg/ und denen bey obgedachten
Ritter-Sitzen göherigen Vorwercken und Dorfschaften. Als derselbige den 26. Decembr. 1690. am Andern Christ-Freyertage auf seiner Reise nach Wesel in seinem Wagen schlafende/ durch einen plötzlichen Steck-und Schlag-Fluß/ von Gott sanft und seelig abgefordert/ sein Cörper daselbst balsamieret! auff seinem Erb- Gut Blanckenfelde niedergelassen/ hernachmals aber Sonnabends zuvor mit Stand-mäßigen Ceremonien/ durch diese Churfürstl. Residentien/ in Hinter-Pommern in sein Hoch-Adeliches Erb-Begräbniß abgeführet worden/ in sehr Volckreicher Gemeine/ In der Churfürsttl. Schloß- und Thum-Kirche betrachtet/ und hernachmals auf Begehren zum Druck übergeben Hein rich Schmettauen/ Churf. Brandenb. Hof-Pred, Cöln an der Spree [.]. Dithmar J.Ch., Genealogisch-historische Nachricht von denen hochwürdigsten und durch lauchtigsten Heeren-Meistern des ritterlichen Johanniter-Ordens in der Marek, Sach sen, Pommern und Wendland, samt des jetzigen Herren-Meisters Prinz Carin, Prinzen in Preußen Königl. Hoheit; Wahl und Installation, wie auch denen unter höchst derű seiben Regierung am 16. Aug. und 20. Sept. 1731. Imgleichen den 26. October 1735. Geschehenen Ritter-Schlägen, und derer Ritter Wappen und Ahnen-Taffeln aufgesetzt, Franckfurth an der Oder 1737. Einwohnerverzeichnisse von Hinterpommern nach dem Steuererhebungen von 1655 und 1666, hrsg. von W. v. Schulmann, Quellen zur pommerschen Geschichte, H. 7, Köln-Graz 1966. 148
Bibliografia Gauhe J.F., Des Heil. Röm. Reichs genealogisch-historisches Adels-Lexicon, T. 1-2, Leipzig 1740-1741; 2. und letzter Theil, Leipzig 1747. Gundling J.P., Pommerscher Atlas oder geographische Beschreibung des Herzogtums Pommern und des dassigen Adels, Podsdam 1724. Herbarz Polski Kaspra Niesieckiego S.J. Powiększony dodatkami z późniejszych autorów, rękopisów, dowodów urzędowych, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839. Jany C., Urkundliche Beiträge und Forschungen zur Geschichte des Preussischen Heeres, Bd. 2, Berlin 1906. Klaproth A.L., Cosmar C.W., Der Königl. Preußische und Churfiirstl. Brandenburgische Wirklich Geheime Staats-Rath am Seinem zweihundertjährigen Stiftungstage den 5ten Januar 1805, Berlin 1805. König B., Biographisches Lexikon aller Helden und Militairpersonen, welche sich in preussischen Diensten berühmt gemacht haben, T. II, Berlin 1789. Liber beneficiorum Domus Corone Marie prope Rugenwold 1406-1528, bearb. H. Lemcke, Stettin 1919. Matrikeln und Verzeichnisse der Pommerschen Ritterschaft vom XIV bis in das XIX Jah rhundert, hrsg. von R. Klempin, G. Kratz, Berlin 1863. Pommersches Urkundenbuch, Bd. II: 1254-1286, bearb. R. Prümers, Köln-Graz 1970. Registrum administrationis episcopatus Caminensis (1489-1494), w: R. Klempin, Diplo matische Beiträge zur Geschichte Pommerns aus der Zeit Bogislafs X., Berlin 1859. Samuel Kiechel über Kassuben, Danzig, Elbing und Koningsberg, „Altpreussische Mo natsschrift" 1872, Nr 9. Stojentin M. v., Beiträge zur Geschichte des uradeligen Geschlechts v. Stojentin pommer schen Ursprungs, Bd. I: Urkunden und
urkundlichen Nachrichten, Braunschweig 1895. Tenże, Geschichte des Geschlechts von Zitzewitz, T. I: Urkundenbuch, Stettin 1900. Testamenty szlachty Prus Królewskich, oprać, i wyd. ƒ .J. Kowalkowski i W. Nowosad, Warszawa 2013. Uruski S., Kosiński A.A., Włodawski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. VII, Warszawa 1907. Vanselow A.C., Pommerschen Heiden-Register, Colberg 1745. Wartensleben J. Graf v., Nachrichten von dem Geschlechte der Grafen von Wartensleben, T. I: Urkundenbuch, Berlin 1858. Zedlitz-Neukirch L. v., Neues preussisches Adels-Lexicon oder genealogische und diplo matische Nachrichten, Bd. 2, Leipzig 1842. Źródła do dziejów ziemi łęborsko-bytowskiej 1657-1815. Od statusu lenna polskiego do in korporacji do Królestwa Pruskiego i integracji z Pomorzem pruskim, 1.1: 1657-1740, wybór i oprać. B. Wachowiak, Z. Szultka; t. II, cz. 1:1740-1772/1773, cz. 2:1773-1815, wybór i oprać. Z. Szultka, Warszawa 2011. 149
Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur Ród Grabek ֊ Grąbkowski ֊ von Gruntbkow. IIL OPRACOWANIA Achremczyk S., Jackowski Jerzy Wojciech, w: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślań skiego, է. II, red. S. Gierszewski, Z. Nowak, Gdańsk 1994. Allgemeine Deutsche Biographie, Bd. 2, Leipzig 1875. Bagmihl J.T., Pommersches Wappenbuch, Bd. I-V, Stettin 1843-1855. Bartholdy W., „О Stolpa, du bist ehrenreich. ", Stolp 1910. Bär Μ., Der Adel und der adlige Grundbesitz in Polnisch-Preussen zur Zeit der Preußi scher Besitzergreifung, Leipzig 1911. Berghaus H., Landbuch des Herzogthums Pommern und des Fürstenthums Rügen, T. II: Geschichte der Stadt Stettin, der Hauptstadt von Pommern, Berlin-Wriezen a/0.1875. Bethe H., Zur Baugeschichte des ehemaligen Palais von Grumbkow am Rossmarkt in Stettin, „Monatsblätter der Gesellschaft für pommersche Geschichte und Alter tumskunde" 1939, Jg. 55. Boras Z., Stosunki polsko-pomorskie w II połowie XVI wieku. Zarys polityczny, Poznań 1965. Tenże, Związki Śląska i Pomorza Zachodniego z Polską w XV wieku, Poznań 1981. Böhmer W., Die Belagerungen Stettins seit dem Anfänge des zwölften Jahrhunderts, Stettin 1832. Bruski К., Lokalne elity polityczne rycerstwa na Pomorzu Gdańskim w okresie panowania zakonu krzyżackiego. Studium prozopograficzne, Gdańsk 2002. Brzustowicz G.J., Bitwa pod Granowem 3 sierpnia 1627 r. Finał duńskiej ekspedycji dywersyjnej przeciwko cesarstwu i początki wojny trzydziestoletniej w Nowej Marchii i Księstwie Pomorskim, Krzęcin 2022. Tenże, Pełczyce - Bernstein. Z przeszłości ziemi pełczyckiej, Choszczno 2014. Chotkowski W.,
Rozszerzenie protestantyzmu na ziemiach polskich pod rządem pruskim w XVII i XVIII wieku, Poznań 1881. Ciara S., Kariera rodu Weiherów 1560-1657, Warszawa 1980. Cramer R., Geschichte der Lande Lauenburg und Bütow, T. I-II, Königsberg 1858. Crousaz A.F.J. v., Geschichte des Königlich-Preußischen Kadetten-Corbs, nach seiner Entstehung, seiner Entwicklungsgänge und seinen Resultaten, Berlin 1857. Czapiewski P., Kartuzja kaszubska, Gdańsk 1966. Tenże, Senatorowie świeccy, podskarbiowie i starostowie Prus Królewskich 1454-1772, „Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu" 1919-1921, R. 26-28. Das geistige Pommern. Große Deutsche aus Pommern, Stettin 1939. Demeter K., Das deutsche Offizierkorps in Gesellschaft und Staat 1650-1945, Frankfurt a.M. 1965. Der Kreis Rummelsburg, Stettin 1938. Dlugokęcki W., Simiński R., Opisy granicy państwa zakonu krzyżackiego w Prusach z Księstwem Słupskim z XIV i XV wieku, „Zapiski Historyczne" 2018, z. 2. 150
Bibliografia Dzięcielski Μ., Aktywność społeczno-polityczna szlachty pogranicza lęborskiego, Gdańsk 2009. Tenże, Kultura polityczna i drogi awansu szlachty kaszubskiej. Studia nad elitami ziemi lęborskiej w XV1-XVIII wieku, Gdańsk 2010. Tenże, Organizacja i funkcjonowanie sądownictwa szlacheckiego w ziemi lęborsko-bytowskiej w XV-XVIII wieku. Urzędnicy, Gdańsk 2006. Tenże, Pomorskie sylwetki, Toruń 2002. Eylert W., Die Anfänge der reformierten Gemeinde in Stolp (Pommern) 1672-1715, „Ar chiv für Sippenforschung und alle Verwandten Gebiete" 1934, Jg. 11. Fontane T., Po tej stronie Odry, tłum. R. Wawrzyniak, Gorzów Wlkp. 2000. Gierowski J.A., Rzeczpospolita w dobie złotej wolności (1648-1763), Kraków 2001. Gierszewski S., Lenno brandenbursko-pruskie 1657-1772, w: Dzieje ziemi bytomskiej, red. S. Gierszewski, Poznań 1972. Gohrbandt E., Das Bauernlegen bis zur Aufhebung der Erbuntertänigkeit und die Kolo nisation des 16. Jahrhunderts in Ostpommern, „Baltische Studien" 1938, Bd. 38. Tenże, Die rechtliche, soziale und wirtschaftliche Lage der deutschen Kolonialbauern im 15. bis 16. Jahrhundert in Ostpommern, „Baltische Studien" 1940, Bd. 42. Grube M.W., Deutsche Edelleute im dänischen Hofdienst 1559-1648, „Vierteljahrschrift für Wappen-, Siegel- und Familienkunde" 1907, Jg. 35. Grumbkow E.F.W., Die jüngsten Früchte meiner Einsamkeit, [Berlin] 1803. Grumbkow R. v., Friedrich Wilhelm von Grumbkow, w: Allgemeine deutsche Biographie, Bd. 10, Leipzig 1879. Grünhagen C., Schlesien unter Friedrich dem Grossen, Bd. II, Breslau 1892. Grzybowski S., Dzieje Polski i Litwy (1506-1648),
Kraków 2000. Guzikowski K., Obce rycerstwo na Pomorzu Zachodnim do początku XIV wieku, Szcze cin 2013. Hanncke R., Pommersches Adelsleben zu Anfang des 17. Jahrhunderts, „Zeitschrift für Geschichte und Politik" 1888, Bd. 5. Hartmann S., Kaspar Otto v. Massow, Neue Deutsche Biographie, Bd. XVI, Berlin 1990. Heyden H., Kirchengeschichte Pommerns, Bd. I-II, Köln-Braunsfeld 1957. Tenże, Zur Geschichte der Kirchen im Lande Stolp bis zum 18. Jahrhundert, w: tegoż, Neue Aufsätze zur Kirchengeschichte Pommerns, Köln-Graz 1965. Historia Bytowa, red. Z. Szultka, Bytów 1998. Historia Pomorza, red. G. Labuda, t. II: Do roku 1815, ez. 3: Pomorze Zachodnie w latach 1648-1815, oprać. Z. Szultka i H. Lesiński przy współudziale D. Łukaszewicza i A. Wielopolskiego, Poznań 2003; t. III (1815-1850), cz. 2: Zagadnienia polityczne, narodowościowe i wyznaniowe, oprać. J. Jasiński przy współudziale Z. Szultki, Poznań 1996. Isaacsohn S., Geschichte des Preußischen Beamtenthums vom Anfang des 15. Jahrhun derts bis auf die Gegenwart, Bd. II, Berlin 1878. 151
Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow. Tenże, Joachim Ernest von Grumbkow, w: Allgemeine deutsche Biographie, Bd. 10, Leipzig 1879. Iwicki W., Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk 1993. Jahrbuch des Deutschen Adels, Bd. I, Berlin 1896. Kallaur K., Kaszubski rodowód słupskiej linii rodu Grąbek (Grąbkowski, Grumbkow) i droga dziejowa od klienteli Swięców do pruskich ministrów i generałów (XIII-XVIII w.), w: Genealogia, prozopografia i dzieje społeczeństw na historycznych ob szarach Pomorza w okresie przedindustrialnym (od średniowiecza po wiek XIX), red. S. Kościelak, S. Szybkowski, T. Rembalski, Gdańsk 2020. Tenże, Struktura własności dóbr ziemskich szlachty landwójtostwa słupskiego w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, „Przegląd Zachodniopomorski" 2017, z. 3. Kamieński A., Polityka zagraniczna Prus 1701-1740, w: Prusy w okresie monarchii absolutnej (1701-1806), red. B. Wachowiak, oprać. Z. Szultka, A. Kamieński, G. Kucharczyk, D. Lukasiewicz, В. Wachowiak, Poznań 2010. Klein T, Friedrich Wilhelm von Grumbkow, w: Neue Deutsche Biographie, Bd. 7, Berlin 1966. Klemp A., Protestanci w dobrach prywatnych w Prusach Królewskich od drugiej połowy XVII do drugiej połowy XVIII wieku, Gdańsk 1994. Koglin В., Die Namen der Blankenseeschen Hufenklassifikation in Hinterpommern 1717/1719, Greifswald 2009. Konarski S., Szlachta kalwińska w Polsce, z przedmową Dr. Stanisława Kętrzyńskiego, Warszawa 1936. Konopczyński W., Polska a Szwecja. Od pokoju oliwskiego do upadku Rzeczypospolitej 1660-1795, Warszawa 1924. Kratz G., Die pommerschen
Schloßgesessen, Berlin 1865. Kratz G., Klempin R., Die Städte der Provinz Pommern, Berlin 1865. Krzepiela J., Rody ziem pruskich, Kraków 1927. Kuchowicz Z., Spieralski Z., W walce z najazdem szwedzkim 1655-1660, Warszawa 1956. Labuda G., Skąd przybyli Kaszubi na Pomorze w okresie słowiańskich „wędrówek ludów" (VI-XII w.), w: Europa barbarica, Europa Christiana. Studia mediaevalia Carolo Mo dzelewski dedicata, red. R. Michałowski, Warszawa 2008. Lachowicz F.J., Olczak J., Siuchniński K., Osadnictwo wczesnośredniowieczne na Pobrzeżu i Pojezierzu Wschodniopomorskim. Wybrane obszary. Katalog, Poznań 1973. Ledebur L. v., Adelslexicon der preussischen Monarchie, Bd. 1-3, Berlin 1855-1856. Lesiński H., Pomorze Zachodnie w latach wojny trzydziestoletniej, w: Z dziejów wojen nych Pomorza Zachodniego - Cedynia 972 - Siekierki 1945, red. B. Miśkiewicz, Poznań 1972. „Literatur-u. Intelligenzblatt des deutschen Herold" 1873, No. 5. Łosiński W., Osadnictwo plemienne Pomorza (VI-X wiek), Wrocław 1982. Massow P.H.A. v., Nachrichten über das Geschlecht derer von Massow, Berlin 1878. 152
Bibliografia Massow W. v., Die Massows. Geschichte einer pommerschen Adelsfamilie, Halle (Saale) 1931. Mikulski K., Urzędnicy Prus Królewskich XV-XV11I wieku. Spisy, Warszawa 1990. Morawski K.M., Bractwo Wrogów Wstrzemięźliwości, „Kwartalnik Historyczny" 1934, z. 3. Morre F., Die Swenzonen in Ostpommern. Aufstieg und Herrschaft 1269-1357, „Balti sche Studien" 1939, Bd. 41. Muhl J., Danziger Bürgergeschlechter im ländlichen Besitz, „Zeitschrift des Westpreu ssischen Geschichtsverein" 1934, H. 71. Muth F., Wandlungen in den oberen Ständen Pommerns im 17. Jahrhundert, „Mittei lungen des Roland" 1928, Bd. 13. Müller E., Die evangelischen Geistlichen Pommerns von der Reformation bis zur Gegen wart, II. Teil: Der Regierungsbezirk Köslin. Die reformierten Gemeiden Pommerns. Die Generalsuperintendenten, Stettin 1912. Neue Deutsche Biographie, Bd. 7, Berlin 1966. „Oberdeutsche allgemeine Litteraturzeitung", CXXXII, den 5. November 1805. Odyniec W., Stosunki społeczno-gospodarcze w starostwach kaszubskich województwa pomorskiego w XVII i XVIII w., w: Szkice z dziejów Pomorza, 1.1: Pomorze nowożyt ne, red. G. Labuda i S. Hoszowski, Warszawa 1959. Pagel K.-H., Der Landkreis Stolp in Pommern. Zeugnisse seiner deutschen Vergangenheit, Lübeck 1989. Papritz J., Das Handelshaus der Loitz zu Stettin, Danzig und Lüneburg, „Baltische Studien" 1959, Bd. 44. Petsch R., Verfassung und Verwaltung Hinterpommerns im siebzehnten Jahrhundert bis zur Einverleibung in den brandenburgischen Staat, Leipzig 1907. Pommersche Lebensbilder, Stettin 1934,1936,1939; Köln-Graz 1966. Porzeziński A.,
Zasiedlenie Pomorza Zachodniego w VI-VII wieku n.e. w świetle dotych czasowych wyników badań archeologicznych, „Slavia Antiqua" 1975, t. 22. Powierski J., Przyczynek do dziejów politycznych Pomorza Gdańskiego na przełomie XIII i XIV wieku, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Historia" 1966, vol. 2. Prageri P., Herbarz szlachty kaszubskiej, t. IV, Gdańsk 2015. Priesdorff K. v., Soldatisches Führertum, T. 1, Hamburg 1936. Prokop K.R., rec. Przemysław Pragert, Herbarz szlachty kaszubskiej, „Acta Cassubiana" 2018, t. XX. Puttkamer E. v., Geschichte des Geschlechts v. Puttkamer, Bd. 2, Neustadt a.d. Aisch 1984. Taż, Der Landbesitz der Puttkamers, Freiburg/Br. 1973. Rudel T., Die Lage Pommerns vom Beginn des Dreissigjährigen Krieges bis zum Eintref fen Gustaf Adolfs (1620-1630), „Baltische Studien" 1890, Bd. 40. Rymar E., Eversteinowie pomorscy na Nowogardzie i Maszewie. PodsumoĪoanie z badań genealogicznych, „Przegląd Zachodniopomorski" 1998, z. 4. 153
Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur Ród Grabek - Grąbkowski - von Grumbkow. Rzetelska-Feleszko E., Duma ]., Dawne słowiańskie nazwy miejscowe Pomorza Środ kowego, Wrocław 1985. Salmonowicz S., Fryderyk II, Wrocław 1981. Saring H., Matthias v. Krockow, „Baltische Studien" 1940, Bd. 42. Sauer E., Der Adel während der Besiedlung Ostpommerns (der Länder Kolberg, Belgard, Sclave, Stolp) 1250-1350, Stettin 1939. Schäfer E., Friedrich Wilhelm Grumbkows Rolle in der auswärtigen preussischen Politik vornehmlich in den Jahren 1732-1735, „Dissertation Marburg" 1914. Schöning K.W. v., Geschichte des Königlich-Preußischen Fünften Husaren-Regiments, mit besonderer Rücksicht auf Gebhard Lebrecht von Blücher, den ehemaligen Chef dieses Regiments. Nebst einer Einleitung über Preußische Husaren im Allgemeinen, Berlin 1843. Schultz F., Geschichte des Kreises Lauenburg in Pommern, Lauenburg 1912. Schuppius R., Die Familiennamen von Stolp und Umgebung im 16. Jahrhundert, 2. Auf!., Stolp 1930. Tenże, Stolp von 1600-1650. Friedensarbeit und Kriegsnöte einer pommerschen Stadt, Stolp 1930. Sellke G., Kanzler von Grumbkow und die Aschbude zu Lupow, „Ostpommersche Heimat" 1939, Nr 30/31. Słomiński Μ., Makała R., Paszkowska Μ., Szczecin barokowy. Architektura lał 1630-1780, Szczecin 2000. Spahn Μ., Verfassungs- und Wirtschaftsgeschichte des Herzogtums Pommern von 1478 bis 1625, Leipzig 1896. Spors J., Podziały administracyjne Pomorza Gdańskiego i Sławieńsko-Słupskiego od XII do początku XIV w., Słupsk 1983. Staszewski J., August II Mocny, Wrocław 1998. Tenże, August III Sas, Wrocław 1989. Stojentin
Μ., Geschichte Geschlechts von Zitzewitz, T. II, Bd. 1: Darstellung, Stettin 1900. Straubel R., Biographisches Handbuch der preußischen Verwaltungs- und Justizbeamten 1740-1806/15, T. I, München 2009. Tenże, „Er möchte nur wißen, daß die Armee mir gehöret". Friedrich II. und seine Offi ziere. Ausgewählte Aspekte der königlichen Personalpolitik, Berlin 2012. Strecker A., Franz v. Meinders. Ein brandenburgisch-preussischer Staatsmann im sie bzehnten Jahrhundert, „Staats- und sozialwissenschaftliche Forschungen zur Brandenburgischen und Preussischen Geschichte", hrsg. von G. Schmöller, Bd. 11, H. 4, Leipzig 1892. Szultka Z., Awans polskiego rodu Grąbczewskich w Prusach Królewskich od szlachty zagrodowej do senatorskiej (XVI-XVIII wiek), w: Genealogia, prozopografia i dzieje społeczeństw na historycznych obszarach Pomorza w okresie przedmdusłrialnym (od średniowiecza po wiek XIX), Gdańsk 2020. 154
Bibliografia Tenże, ]ęzyk polski w Kościele ewangelicko-augsburskim na Pomorzu Zachodnim od XVI do XIX wieku, Wrocław 1991. Tenże, Książę Ernest Bogusław von Croy (1620-1684), Słupsk 1996. Tenże, Pastor Paul Bolduan. Ze studiów nad XVII-wiecznym piśmiennictwem i kulturą Pomorza, „Acta Cassubiana" 2013, է. XV. Tenże, Problem alodyfikacji dóbr lennych na Pomorzu Zachodnim w XVIII wieku, „Prze gląd Zachodniopomorski" 1992, z. 3. Tenże, Rzemiosło i handel Słupska w drugiej połowie XVII i XVIII wieku, Koszalin-Słupsk 1981. Tenże, Spostrzeżenia nad podziałami terytorialnymi i strukturą własności ziemskiej wschodniej części Księstwa Szczecińskiego w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, w: Labor et memoria. Jan Macholak. XLV lat w służbie archiwalnej, red. K. Kozłow ski i W. Stępniak, Szczecin 2017. Tenże, Stosunek szlachty brandenbursko-pruskiej części Pomorza Zachodniego do armii stałej w drugiej połowie XVII wieku i jej militaryzacja w XVIII stuleciu, w: Państwo i społeczeństwo na Pomorzu Zachodnim do 1945 roku. Materiały z konferencji Szcze cin, 15-17 września 1995 roku, red. W. Stępiński, Szczecin 1997. Tenże, Świątynia na Rowokole i jej funkcje, Słupsk 2014. Tenże, Z badań nad rodowodem i strukturą patrycjatu słupskiego w drugiej połowie XVI i w pierwszej połowie XVII wieku, „Zapiski Historyczne" 1982, t. 47. Tenże, Zmiany struktury własności i przeobrażenia społeczne szlachty powiatu sławieńskiego w XVIII w., „Rocznik Koszaliński" 1993, nr 23. Tenże, Zmiany w strukturze własności ziemskiej szlachty pruskiej części Pomorza Za chodniego w XVIII i początkach XIX wieku, w:
Szlachta i ziemiaństwo polskie i nie mieckie w Prusach i Niemczech w XVIII-XX w. Materiały z sesji naukowej 22-24 X 1993 r. w Szczecinie, red. W. Stępiński, Szczecin 1996. Śląski K., Gniazdo rodu Święców, „Studia Bałtyckie. Historia" 1996, vol. 2. Tenże, Pomorze Wschodnie w okresie rządów księcia polskiego Władysława Łokietka w la tach 1306-1309, Gdańsk 2003. Tenże, Przemiany etniczne na Pomorzu Zachodnim w rozwoju dziejowym, Poznań 1954. Tenże, Rola polityczna możnowładztwa na Pomorzu Gdańskim w czasach Mściwoja II, Gdańsk 1987. Tenże, Święcą (zm. 1308), w: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. IV, red. Z. Nowak, Gdańsk 1997. Tenże, Wawrzyniec (zm. po 1312), w: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. IV, red. Z. Nowak, Gdańsk 1997. Wachowiak B., Stosunki wyznaniowe w państwie brandenbursko-pruskim i polityka re ligijna Hohenzollernów w XVII wieku, w: Dzieje Brandenburgii-Prus na progu czasów nowożytnych (1500-1701), oprać. B. Wachowiak przy współudziale A. Kamień skiego, Poznań 2001. 155
Tenże, Szczecin w okresie przewagi państwa feudalnego 1478-1713, w: Dzieje Szczecina, է. II: Wiek Х-1805, red. G. Labuda, Warszawa-Poznań 1985. Wawrykowa Μ., Dzieje Niemiec 1648-1789, Warszawa 1976. Wegner L., Familiengeschichte der von Dewitz, Bd. I, Naugard 1868. Wehrmann Μ., Geschichte der Stadt Stettin, Stettin 1911. Wójcik Z., Historia powszechna XVI-XVII wieku, Warszawa 1973. Zdrenka J., Bytów i ziemia bytowska pod rządami zakonu krzyżackiego (1329-1454,1460-1466), w: Historia Bytowa, red. Z. Szultka, Bytów 1998.
BIBLIOGRAFIA I. ŹRÓDŁA RĘKOPIŚMIENNE Archiwum Państwowe w Szczecinie (AP Sz.): Rękopisy i Spuścizny Archiwum Książąt Szczecińskich (Herzöglich-Stettiner Archiv) Landratura Lęborska {Landratsamt Lauenburg) Landesarchiv Greifswald (LA Greifswald) Geheimes Staatsarchiv Preussicher Kulturbesitz, Berlin-Dahlem (GSAPK Berlin-Dahlem) Archiwum Państwowe Koszalin, Oddział w Słupsku (AP Słupsk) Akta miasta Słupska Kościół Mariacki w Słupsku II. ŹRÓDŁA DRUKOWANE Acta Borussica, Die Behördenorganisation und die allgemeine Staatsverwaltung Preußens im 18. Jahrhundert, Bd. I-IV, Berlin 1894-1908. Archenholz J.W. v., Geschichte des Siebenjährigen Krieges in Deutschland, T. I, Leipzig 1875. Bär M., Westpreußen unter Friedrich dem Großen, Bd. I-II, Leipzig 1909. Beck J.Ch., Buxtorff A.J., Neu-vermehrtes historisch- und geographisches Allgemeines Lexicon, in welchem das Leben und die Thaten der Patriarchen, Kayser, Könige, Chur und Fürsten, Grafen, grosser Herren, berühmter Kriegs-Helden und Staats-Ministern, T. III, Basel 1742. Beneficia Christiani Emeriti Emortualia. Oder Woldienender Christen Abdanck und letz te Gnade von Gott in dieser Welt: Bey Hochansehnlicher Leich-Bestattung Des Hoch-Edelgebohrnen /Gestrengen /Groß-Mannhafften und Hochbenamten Herrn/ Hn. 147
Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow. Christian Stephan von Grumbkow /Churfürstl. Durchl. zu Brandenburg /weyland Hochbedienten Obristen /aufRunow /Vangerske ec. Erbherrn. Als dessen entseelter Cörper am 12. September. St. V. Anno 1672. in der zu Runow Neu-erbauten Kirchen /in sein Gewölbe Christ-Adelich und Standtmässig eingesetzet ward, Cöln an der Spree 1672. Boniecki A., Herbarz polski, cz. 1: Wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szla checkich, Warszawa 1904. Brüggemann L.W., Ausfiihrliche Beschreibung des gegenwärtiges Zustandes des Königl. Preußischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern, T. II, Bd. 1-2, Stettin 1784. Tenże, Beiträge zu der ausführlichen Beschreibung des König. Preußischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern, Bd. 1-2, Stettin 1800-1806. Der Brandenburgische Joseph/ Oder Des wahren Christenthumbs rechter Zweck und Mittel-punct/ Daraufein wahrer Christ im Leben und im Sterben zielet/ Und in wel chem ein wahrer Christ Um Leben und im Sterben ruhet. ,.:In einer Leich- Trauer- und Trost-Predigt/ über den schnellen doch seeligen Hintritt/ Des weyland Hoch-wolgebohrnen Herrn/] Herrn Joachim Ernst von Grumbkow/ Sr. Churf. Durchl. zu Branden burg hochverdienten würcklich Geheimbten Estats- und Krieges-Raths/ Ober- HofMarschalls/ General- Kriegs-Commissarius und Schloß-Hauptmanns zu Berlin/ Herms und Erbherrns auf Grumbkow/Runow und Lupo in Hinter-Pommern/ Nieder-Schön hausen Blanckenfelde/ Panckow und Summetholtz in der Chur-Marck-Brandenburg/ und Choro im Hertzogthum Magdeburg/ und denen bey obgedachten
Ritter-Sitzen göherigen Vorwercken und Dorfschaften. Als derselbige den 26. Decembr. 1690. am Andern Christ-Freyertage auf seiner Reise nach Wesel in seinem Wagen schlafende! durch einen plötzlichen Steck-und Schlag-Fluß/ von Gott sanft und seelig abgefordert/ sein Cörper daselbst balsamieret! auff seinem Erb- Gut Blanckenfelde niedergelassen! hernachmals aber Sonnabends zuvor mit Stand-mäßigen Ceremonien! durch diese Churfürstl. Residentien! in Hinter-Pommern in sein Hoch-Adeliches Erb-Begräbniß abgeführet worden! in sehr Volckreicher Gemeine! In der Churfürsttl. Schloß- und Thum-Kirche betrachtet! und hernachmals auf Begehren zum Druck übergeben Hein rich Schmettauen! Churf. Brandenb. Hof-Pred, Cöln an der Spree [.]. Dithmar J.Ch., Genealogisch-historische Nachricht von denen hochwürdigsten und durch lauchtigsten Heeren-Meistern des ritterlichen Johanniter-Ordens in der Marek, Sach sen, Pommern und Wendland, samt des jetzigen Herren-Meisters Prinz Carin, Prinzen in Preußen Königl. Hoheit; Wahl und Installation, wie auch denen unter höchst deroselben Regierung am 16. Aug. und 2 0. Sept. 1731. Imgleichen den 2 6. October 1735. Geschehenen Ritter-Schlägen, und derer Ritter Wappen und Ahnen-Taffeln aufgesetzt, Franckfurth an der Oder 1737. Einwohnerverzeichnisse von Hinterpommern nach dem Steuererhebungen von 1655 und 1666, hrsg. von W. v. Schulmann, Quellen zur pommerschen Geschichte, H. 7, Köln-Graz 1966. 148
Bibliografia Gauhe J.F., Des Heil. Röm. Reichs genealogisch-historisches Adels-Lexicon, T. 1-2, Leipzig 1740-1741; 2. und letzter Theil, Leipzig 1747. Gundling J.P., Pommerscher Atlas oder geographische Beschreibung des Herzogtums Pommern und des dassigen Adels, Podsdam 1724. Herbarz Polski Kaspra Niesieckiego S.J. Powiększony dodatkami z późniejszych autorów, rękopisów, dowodów urzędowych, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839. Jany C., Urkundliche Beiträge und Forschungen zur Geschichte des Preussischen Heeres, Bd. 2, Berlin 1906. Klaproth A.L., Cosmar C.W., Der Königl. Preußische und Churfürstl. Brandenburgische Wirklich Geheime Staats-Rath am Seinem zweihundertjährigen Stiftungstage den 5ten Januar 1805, Berlin 1805. König B., Biographisches Lexikon aller Helden und Militairpersonen, welche sich in preussischen Diensten berühmt gemacht haben, T. II, Berlin 1789. Liber beneficiorum Domus Corone Marie prope Rugenwold 1406-1528, bearb. H. Lemcke, Stettin 1919. Matrikeln und Verzeichnisse der Pommerschen Ritterschaft vom XIV bis in das XIX Jah rhundert, hrsg. von R. Klempin, G. Kratz, Berlin 1863. Pommersches Urkundenbuch, Bd. II: 1254-1286, bearb. R. Prümers, Köln-Graz 1970. Registrum administrationis episcopatus Caminensis (1489-1494), w: R. Klempin, Diplo matische Beiträge zur Geschichte Pommerns aus der Zeit Bogislafs X., Berlin 1859. Samuel Kiechel über Kassuben, Danzig, Elbing und Köningsberg, „Altpreussische Mo natsschrift" 1872, Nr 9. Stojentin M. v., Beiträge zur Geschichte des uradeligen Geschlechts v. Stojentin pommer schen Ursprungs, Bd. I: Urkunden und
urkundlichen Nachrichten, Braunschweig 1895. Tenże, Geschichte des Geschlechts von Zitzewitz, T. I: Urkundenbuch, Stettin 1900. Testamenty szlachty Prus Królewskich, oprać, i wyd. JJ. Kowalkowski i W. Nowosad, Warszawa 2013. Uruski S., Kosiński A.A., Włodawski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. VII, Warszawa 1907. Vanselow A.C., Pommerschen Heiden-Register, Colberg 1745. Wartensleben J. Graf v., Nachrichten von dem Geschlechte der Grafen von Wartensleben, T. I: Urkundenbuch, Berlin 1858. Zedlitz-Neukirch L. v., Neues preussisches Adels-Lexicon oder genealogische und diplo matische Nachrichten, Bd. 2, Leipzig 1842. Źródła do dziejów ziemi lęborsko-bytowskiej 1657-1815. Od statusu lenna polskiego do in korporacji do Królestwa Pruskiego i integracji z Pomorzem pruskim, 1.1:1657-1740, wybór i oprać. B. Wachowiak, Z. Szultka; t. II, cz. 1:1740-1772/1773, cz. 2:1773-1815, wybór i oprać. Z. Szultka, Warszawa 2011. 149
Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow. III. OPRACOWANIA Achremczyk S., Jackowski Jerzy Wojciech, w: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślań skiego, t. II, red. S. Gierszewski, Z. Nowak, Gdańsk 1994. Allgemeine Deutsche Biographie, Bd. 2, Leipzig 1875. Bagmihl J.T., Pommersches Wappenbuch, Bd. I-V, Stettin 1843-1855. Bartholdy W., „O Stolpa, du bist ehrenreich.", Stolp 1910. Bär M., Der Adel und der adlige Grundbesitz in Polnisch-Preussen zur Zeit der Preußi scher Besitzergreifung, Leipzig 1911. Berghaus H., Landbuch des Herzogthums Pommern und des Fürstenthums Rügen, T. II: Geschichte der Stadt Stettin, der Hauptstadt von Pommern, Berlin-Wriezen a/0.1875. Bethe H., Zur Baugeschichte des ehemaligen Palais von Grumbkow am Rossmarkt in Stettin, „Monatsblätter der Gesellschaft für pommersche Geschichte und Alter tumskunde" 1939, Jg. 55. Boras Z., Stosunki polsko-pomorskie w II połowie XVI wieku. Zarys polityczny, Poznań 1965. Tenże, Związki Śląska i Pomorza Zachodniego z Polską w XV wieku, Poznań 1981. Böhmer W., Die Belagerungen Stettins seit dem Anfänge des zwölften Jahrhunderts, Stettin 1832. Bruski K., Lokalne elity polityczne rycerstwa na Pomorzu Gdańskim w okresie panowania zakonu krzyżackiego. Studium prozopograficzne, Gdańsk 2002. Brzustowicz G.J., Bitwa pod Granowem 3 sierpnia 1627 r. Finał duńskiej ekspedycji dywersyjnej przeciwko cesarstwu i początki wojny trzydziestoletniej w Nowej Marchii i Księstwie Pomorskim, Krzęcin 2022. Tenże, Pełczyce - Bernstein. Z przeszłości ziemi pełczyckiej, Choszczno 2014. Chotkowski W.,
Rozszerzenie protestantyzmu na ziemiach polskich pod rządem pruskim w XVII i XVIII wieku, Poznań 1881. Ciara S., Kariera rodu Weiherów 1560-1657, Warszawa 1980. Cramer R., Geschichte der Lande Lauenburg und Bütow, T. I-II, Königsberg 1858. Crousaz A.F.J. v., Geschichte des Königlich-Preußischen Kadetten-Corbs, nach seiner Entstehung, seiner Entwicklungsgänge und seinen Resultaten, Berlin 1857. Czapiewski P., Kartuzja kaszubska, Gdańsk 1966. Tenże, Senatorowie świeccy, podskarbiowie i starostowie Prus Królewskich 1454-1772, „Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu" 1919-1921, R. 26-28. Das geistige Pommern. Große Deutsche aus Pommern, Stettin 1939. Demeter K., Das deutsche Offizierkorps in Gesellschaft und Staat 1650-1945, Frankfurt a.M. 1965. Der Kreis Rummelsburg, Stettin 1938. Długokęcki W., Simiński R., Opisy granicy państwa zakonu krzyżackiego w Prusach z Księstwem Słupskim z XIV i XV wieku, „Zapiski Historyczne" 2018, z. 2. 150
Bibliografia Dzięcielski M., Aktywność społeczno-polityczna szlachty pogranicza lęborskiego, Gdańsk 2009. Tenże, Kultura polityczna i drogi awansu szlachty kaszubskiej. Studia nad elitami ziemi lęborskiej w XVI-XVIII wieku, Gdańsk 2010. Tenże, Organizacja i funkcjonowanie sądownictwa szlacheckiego w ziemi lęborsko-bytowskiej w XV-XVIII wieku. Urzędnicy, Gdańsk 2006. Tenże, Pomorskie sylwetki, Toruń 2002. Eylert W., Die Anfänge der reformierten Gemeinde in Stolp (Pommern) 1672-1715, „Archiv für Sippenforschung und alle Verwandten Gebiete" 1934, Jg. 11. Fontane T., Po tej stronie Odry, tłum. R. Wawrzyniak, Gorzów Wlkp. 2000. Gierowski J.A., Rzeczpospolita w dobie złotej wolności (1648-1763), Kraków 2001. Gierszewski S., Lenno brandenbursko-pruskie 1657-1772, w: Dzieje ziemi bytowskiej, red. S. Gierszewski, Poznań 1972. Gohrbandt E., Das Bauernlegen bis zur Aufhebung der Erbuntertänigkeit und die Kolo nisation des 16. Jahrhunderts in Ostpommern, „Baltische Studien" 1938, Bd. 38. Tenże, Die rechtliche, soziale und wirtschaftliche Lage der deutschen Kolonialbauern im 15. bis 16. Jahrhundert in Ostpommern, „Baltische Studien" 1940, Bd. 42. Grube M.W., Deutsche Edelleute im dänischen Hofdienst 1559-1648, „Vierteljahrschrift für Wappen-, Siegel- und Familienkunde" 1907, Jg. 35. Grumbkow E.F.W., Die jüngsten Früchte meiner Einsamkeit, [Berlin] 1803. Grumbkow R. v., Friedrich Wilhelm von Grumbkow, w: Allgemeine deutsche Biographie, Bd. 10, Leipzig 1879. Grünhagen C., Schlesien unter Friedrich dem Grossen, Bd. II, Breslau 1892. Grzybowski S., Dzieje Polski i Litwy (1506-1648), Kraków
2000. Guzikowski K., Obce rycerstwo na Pomorzu Zachodnim do początku XIV wieku, Szcze cin 2013. Hanncke R., Pommersches Adelsleben zu Anfang des 17. Jahrhunderts, „Zeitschrift für Geschichte und Politik" 1888, Bd. 5. Hartmann S., Kaspar Otto v. Massow, Neue Deutsche Biographie, Bd. XVI, Berlin 1990. Heyden H., Kirchengeschichte Pommerns, Bd. I-II, Köln-Braunsfeld 1957. Tenże, Zur Geschichte der Kirchen im Lande Stolp bis zum 18. Jahrhundert, w: tegoż, Neue Aufsätze zur Kirchengeschichte Pommerns, Köln-Graz 1965. Historia Bytowa, red. Z. Szultka, Bytów 1998. Historia Pomorza, red. G. Labuda, t. II: Do roku 1815, cz. 3: Pomorze Zachodnie w latach 1648-1815, oprać. Z. Szultka i H. Lesiński przy współudziale D. Łukaszewicza i A. Wielopolskiego, Poznań 2003; t. III (1815-1850), cz. 2: Zagadnienia polityczne, narodowościowe i wyznaniowe, oprać. J. Jasiński przy współudziale Z. Szultki, Poznań 1996. Isaacsohn S., Geschichte des Preußischen Beamtenthums vom Anfang des 15. Jahrhun derts bis auf die Gegenwart, Bd. II, Berlin 1878. 151
Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow. Tenże, Joachim Ernest von Grumbkow, w: Allgemeine deutsche Biographie, Bd. 10, Leipzig 1879. Iwicki W., Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk 1993. Jahrbuch des Deutschen Adels, Bd. I, Berlin 1896. Kallaur K., Kaszubski rodowód słupskiej linii rodu Grąbek (Grąbkowski, Grumbkow) i droga dziejowa od klienteli Swięców do pruskich ministrów i generałów (XIII-XVIII w.), w: Genealogia, prozopografia i dzieje społeczeństw na historycznych ob szarach Pomorza w okresie przedindustrialnym (od średniowiecza po wiek XIX), red. S. Kościelak, S. Szybkowski, T. Rembalski, Gdańsk 2020. Tenże, Struktura własności dóbr ziemskich szlachty landwójtostwa słupskiego w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, „Przegląd Zachodniopomorski" 2017, z. 3. Kamieński A., Polityka zagraniczna Prus 1701-1740, w: Prusy w okresie monarchii absolutnej (1701-1806), red. B. Wachowiak, oprać. Z. Szultka, A. Kamieński, G. Kucharczyk, D. Lukasiewicz, B. Wachowiak, Poznań 2010. Klein T., Friedrich Wilhelm von Grumbkow, w: Neue Deutsche Biographie, Bd. 7, Berlin 1966. Klemp A., Protestanci w dobrach prywatnych w Prusach Królewskich od drugiej połowy XVII do drugiej połowy XVIII wieku, Gdańsk 1994. Koglin B., Die Namen der Blankenseeschen Hufenklassifikation in Hinterpommern 1717/1719, Greifswald 2009. Konarski S., Szlachta kalwińska w Polsce, z przedmową Dr. Stanisława Kętrzyńskiego, Warszawa 1936. Konopczyński W., Polska a Szwecja. Od pokoju oliwskiego do upadku Rzeczypospolitej 1660-1795, Warszawa 1924. Kratz G., Die pommerschen
Schloßgesessen, Berlin 1865. Kratz G., Klempin R., Die Städte der Provinz Pommern, Berlin 1865. Krzepiela J., Rody ziem pruskich, Kraków 1927. Kuchowicz Z., Spieralski Z., W walce z najazdem szwedzkim 1655-1660, Warszawa 1956. Labuda G., Skąd przybyli Kaszubi na Pomorze w okresie słowiańskich „wędrówek ludów" (VI-XII w.), w: Europa barbarka, Europa Christiana. Studia mediaevalia Carolo Mo dzelewski dedicata, red. R. Michałowski, Warszawa 2008. Lachowicz F.J., Olczak J., Siuchniński K., Osadnictwo wczesnośredniowieczne na Pobrzeżu i Pojezierzu Wschodniopomorskim. Wybrane obszary. Katalog, Poznań 1973. Ledebur L. v., Adelslexicon der preussischen Monarchie, Bd. 1-3, Berlin 1855-1856. Lesiński H., Pomorze Zachodnie w latach wojny trzydziestoletniej, w: Z dziejów wojen nych Pomorza Zachodniego - Cedynia 972 - Siekierki 1945, red. B. Miśkiewicz, Poznań 1972. „Literatur-u. Intelligenzblatt des deutschen Herold" 1873, No. 5. Łosiński W., Osadnictwo plemienne Pomorza (VI-X wiek), Wrocław 1982. Massow P.H.A. v., Nachrichten über das Geschlecht derer von Massow, Berlin 1878. 152
Bibliografia Massow W. v., Die Massows. Geschichte einer pommerschen Adelsfamilie, Halle (Saale) 1931. Mikulski K., Urzędnicy Prus Królewskich XV-XVIII wieku. Spisy, Warszawa 1990. Morawski K.M., Bractwo Wrogów Wstrzemięźliwości, „Kwartalnik Historyczny" 1934, z. 3. Morre F., Die Swenzonen in Ostpommern. Aufstieg und Herrschaft 1269-1357, „Balti sche Studien" 1939, Bd. 41. Muhl J., Danziger Bürgergeschlechter im ländlichen Besitz, „Zeitschrift des Westpreu ssischen Geschichtsverein" 1934, H. 71. Muth F., Wandlungen in den oberen Ständen Pommerns im 17. Jahrhundert, „Mittei lungen des Roland" 1928, Bd. 13. Müller E., Die evangelischen Geistlichen Pommerns von der Reformation bis zur Gegen wart, II. Teil: Der Regierungsbezirk Köslin. Die reformierten Gemeiden Pommerns. Die Generalsuperintendenten, Stettin 1912. Neue Deutsche Biographie, Bd. 7, Berlin 1966. „Oberdeutsche allgemeine Litteraturzeitung", CXXXII, den 5. November 1805. Odyniec W., Stosunki społeczno-gospodarcze w starostwach kaszubskich województwa pomorskiego w XVII i XVIII w., w: Szkice z dziejów Pomorza, 1.1: Pomorze nowożyt ne, red. G. Labuda i S. Hoszowski, Warszawa 1959. Pagel K.-H., Der Landkreis Stolp in Pommern. Zeugnisse seiner deutschen Vergangenheit, Lübeck 1989. Papritz J., Das Handelshaus der Loitz zu Stettin, Danzig und Lüneburg, „Baltische Studien" 1959, Bd. 44. bis Petsch R., Verfassung und Verwaltung Hinterpommerns im siebzehnt$/ zur Einverleibung in den brandenburgischen Staat, Leipzig 1907. Pommersche Lebensbilder, Stettin 1934,1936,1939; Köln-Graz 1966. Porzeziński A., Zasiedlenie Pomorza
Zachodniego w VI-VII wieku n.e. w świetle dotych czasowych wyników badań archeologicznych, „Slavia Antiqua" 1975, t. 22. Powierski J., Przyczynek do dziejów politycznych Pomorza Gdańskiego na przełomie XIII i XIV wieku, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Historia" 1966, vol. 2. Pragert P., Herbarz szlachty kaszubskiej, t. IV, Gdańsk 2015. Priesdorff K. v., Soldatisches Führertum, T. 1, Hamburg 1936. Prokop K.R., rec. Przemysław Pragert, Herbarz szlachty kaszubskiej, „Acta Cassubiana" 2018, t. XX. Puttkamer E. v., Geschichte des Geschlechts v. Puttkamer, Bd. 2, Neustadt a.d. Aisch 1984. Taż, Der Landbesitz der Puttkamers, Freiburg/Br. 1973. Rudel T., Die Lage Pommerns vom Beginn des Dreissigjährigen Krieges bis zum Eintref fen Gustaf Adolfs (1620-1630), „Baltische Studien" 1890, Bd. 40. Rymar E., Eversteinowie pomorscy na Nowogardzie i Maszewie. Podsumowanie z badań genealogicznych, „Przegląd Zachodniopomorski" 1998, z. 4. 153
Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur Ród Grąbek - Grqbkowski - von Grumbkow. Rzetelska-Feleszko E., Duma J., Dawne słowiańskie nazwy miejscowe Pomorza Środ kowego, Wrocław 1985. Salmonowicz S., Fryderyk II, Wrocław 1981. Saring H., Matthias u. Krockow, „Baltische Studien" 1940, Bd. 42. Sauer E., Der Adel während der Besiedlung Ostpommerns (der Länder Kolberg, Belgard, Sclave, Stolp) 1250-1350, Stettin 1939. Schäfer E., Friedrich Wilhelm Grumbkows Rolle in der auswärtigen preussischen Politik vornehmlich in den Jahren 1732-1735, „Dissertation Marburg" 1914. Schöning K.W. v., Geschichte des Königlich-Preußischen Fünften Husaren-Regiments, mit besonderer Rücksicht auf Gebhard Lebrecht von Blücher, den ehemaligen Chef dieses Regiments. Nebst einer Einleitung über Preußische Husaren im Allgemeinen, Berlin 1843. Schultz F., Geschichte des Kreises Lauenburg in Pommern, Lauenburg 1912. Schuppius R., Die Familiennamen von Stolp und Umgebung im 16. Jahrhundert, 2. Aufl., Stolp 1930. Tenże, Stolp von 1600-1650. Friedensarbeit und Kriegsnöte einer pommerschen Stadt, Stolp 1930. Sellke G., Kanzler von Grumbkow und die Aschbude zu Lupow, „Ostpommersche Heimat" 1939, Nr 30/31. Słomiński M., Makała R., Paszkowska M., Szczecin barokowy. Architektura lat 1630-1780, Szczecin 2000. Spahn M., Verfassungs- und Wirtschaftsgeschichte des Herzogtums Pommern von 1478 bis 1625, Leipzig 1896. Spors J., Podziały administracyjne Pomorza Gdańskiego i Sławieńsko-Słupskiego od XII do początku XIV w., Słupsk 1983. Staszewski J., August II Mocny, Wrocław 1998. Tenże, August III Sas, Wrocław 1989. Stojentin
M., Geschichte Geschlechts von Zitzewitz, T. II, Bd. 1: Darstellung, Stettin 1900. Straubel R., Biographisches Handbuch der preußischen Verwaltungs- und Justizbeamten 1740-1806/15, T. I, München 2009. Tenże, „Er möchte nur wißen, daß die Armee mir gehöret". Friedrich II. und seine Offi ziere. Ausgewählte Aspekte der königlichen Personalpolitik, Berlin 2012. Strecker A., Franz v. Meinders. Ein brandenburgisch-preussischer Staatsmann im sie bzehnten Jahrhundert, „Staats- und sozialwissenschaftliche Forschungen zur Brandenburgischen und Preussischen Geschichte", hrsg. von G. Schmöller, Bd. 11, H. 4, Leipzig 1892. Szultka Z., Awans polskiego rodu Grąbczewskich w Prusach Królewskich od szlachty zagrodowej do senatorskiej (XVI-XV1II wiek), w: Genealogia, prozopografia i dzieje społeczeństw na historycznych obszarach Pomorza w okresie przedindustrialnym (od średniowiecza po wiek XIX), Gdańsk 2020. 154
Bibliografia Tenże, Język polski w Kościele ewangelicko-augsburskim na Pomorzu Zachodnim od XVI do XIX wieku, Wrocław 1991. Tenże, Książę Ernest Bogusław von Croy (1620-1684), Słupsk 1996. Tenże, Pastor Paul Bolduan. Ze studiów nad XVII-wiecznym piśmiennictwem i kulturą Pomorza, „Acta Cassubiana" 2013, t. XV. Tenże, Problem alodyfikacji dóbr lennych na Pomorzu Zachodnim w XVIII wieku, „Prze gląd Zachodniopomorski" 1992, z. 3. Tenże, Rzemiosło i handel Słupska w drugiej połowie XVII i XVIII wieku, Koszalin-Słupsk 1981. Tenże, Spostrzeżenia nad podziałami terytorialnymi i strukturą własności ziemskiej wschodniej części Księstwa Szczecińskiego w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, w: Labor et memoria. Jan Macholak. XLV lat w służbie archiwalnej, red. K. Kozłow ski i W. Stępniak, Szczecin 2017. Tenże, Stosunek szlachty brandenbursko-pruskiej części Pomorza Zachodniego do armii stałej w drugiej połowie XVII wieku i jej militaryzacja w XVIII stuleciu, w: Państwo i społeczeństwo na Pomorzu Zachodnim do 1945 roku. Materiały z konferencji Szcze cin, 15-17 września 1995 roku, red. W. Stępiński, Szczecin 1997. Tenże, Śzoiątynia na Rowokole i jej funkcje, Słupsk 2014. Tenże, Z badań nad rodowodem i strukturą patrycjatu słupskiego w drugiej połowie XVI i w pierwszej połowie XVII wieku, „Zapiski Historyczne" 1982, t. 47. Tenże, Zmiany struktury własności i przeobrażenia społeczne szlachty powiatu sławieńskiego w XVIII w., „Rocznik Koszaliński" 1993, nr 23. Tenże, Zmiany w strukturze własności ziemskiej szlachty pruskiej części Pomorza Za chodniego w XVIII i początkach XIX wieku, w:
Szlachta i ziemiaństwo polskie i nie mieckie w Prusach i Niemczech w XVIII-XX w. Materiały z sesji naukowej 22-24 X 1993 r. w Szczecinie, red. W. Stępiński, Szczecin 1996. Śląski K., Gniazdo rodu Święców, „Studia Bałtyckie. Historia" 1996, vol. 2. Tenże, Pomorze Wschodnie w okresie rządów księcia polskiego Władysława Łokietka w la tach 1306-1309, Gdańsk 2003. Tenże, Przemiany etniczne na Pomorzu Zachodnim w rozwoju dziejowym, Poznań 1954. Tenże, Rola polityczna możnowładztwa na Pomorzu Gdańskim w czasach Mściwoja II, Gdańsk 1987. Tenże, Święcą (zm. 1308), w: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. IV, red. Z. Nowak, Gdańsk 1997. Tenże, Wawrzyniec (zm. po 1312), w: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. IV, red. Z. Nowak, Gdańsk 1997. Wachowiak B., Stosunki wyznaniowe w państwie brandenbursko-pruskim i polityka re ligijna Hohenzollernów w XVII wieku, w: Dzieje Brandenburgii-Prus na progu czasów nowożytnych (1500-1701), oprać. B. Wachowiak przy współudziale A. Kamień skiego, Poznań 2001. 155
Tenże, Szczecin w okresie przewagi państwa feudalnego 1478-1713, w: Dzieje Szczecina, t. II: Wiek X-1805, red. G. Labuda, Warszawa-Poznań 1985. Wawrykowa M., Dzieje Niemiec 1648-1789, Warszawa 1976. Wegner L., Familiengeschichte der von Dewitz, Bd. I, Naugard 1868. Wehrmann M., Geschichte der Stadt Stettin, Stettin 1911. Wójcik Z., Historia powszechna XVI-XVII wieku, Warszawa 1973. Zdrenka J., Bytów i ziemia bytowska pod rządami zakonu krzyżackiego (1329-1454,1460-1466), w: Historia Bytowa, red. Z. Szultka, Bytów 1998. |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Szultka, Zygmunt 1944- Kallaur, Kazimierz |
| author_GND | (DE-588)103421327 |
| author_facet | Szultka, Zygmunt 1944- Kallaur, Kazimierz |
| author_role | aut aut |
| author_sort | Szultka, Zygmunt 1944- |
| author_variant | z s zs k k kk |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV048809458 |
| ctrlnum | (OCoLC)1369559193 (DE-599)BVBBV048809458 |
| era | Geschichte 1200-1800 gnd |
| era_facet | Geschichte 1200-1800 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02995nam a2200577 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV048809458</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20230519 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">230209s2022 a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788374673754</subfield><subfield code="9">978-83-7467-375-4</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1369559193</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV048809458</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">HIST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Szultka, Zygmunt</subfield><subfield code="d">1944-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)103421327</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow XIII-XVIII wiek</subfield><subfield code="b">kaszubscy antenaci pruskich ministrów i generałów = Das Geschlecht Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow 13.-18. JH. : kaschubische Vorväter preußischen Ministers und Generals</subfield><subfield code="c">Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur ; Akademia Pomorska w Słupsku</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Das Geschlecht Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow 13.-18. JH.</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Słupsk</subfield><subfield code="b">Akademia Pomorska w Słupsku - Wydawnictwo Naukowe</subfield><subfield code="c">2022</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">197 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen</subfield><subfield code="c">24 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Deutsche Zusammenfassung</subfield></datafield><datafield tag="600" ind1="3" ind2="7"><subfield code="a">Grumbkow</subfield><subfield code="c">Familie : 1426-</subfield><subfield code="0">(DE-588)1081684240</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1200-1800</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Genealogie</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020097-8</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Grumbkow (ród)</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4006804-3</subfield><subfield code="a">Biografie</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4156582-4</subfield><subfield code="a">Genealogische Tafel</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Grumbkow</subfield><subfield code="c">Familie : 1426-</subfield><subfield code="0">(DE-588)1081684240</subfield><subfield code="D">p</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Genealogie</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020097-8</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1200-1800</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Kallaur, Kazimierz</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="710" ind1="2" ind2=" "><subfield code="a">Akademia Pomorska w Słupsku</subfield><subfield code="0">(DE-588)10369639-8</subfield><subfield code="4">isb</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075423&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075423&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Ortsregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075423&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">DHB</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20230516</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">DHB_BSB_FID</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034075423</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">929</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0902</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">929</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0903</subfield><subfield code="g">43</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">929</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0902</subfield><subfield code="g">43</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">929</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0903</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| genre | (DE-588)4006804-3 Biografie gnd-content (DE-588)4156582-4 Genealogische Tafel gnd-content |
| genre_facet | Biografie Genealogische Tafel |
| id | DE-604.BV048809458 |
| illustrated | Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T21:29:56Z |
| indexdate | 2024-07-10T09:46:34Z |
| institution | BVB |
| institution_GND | (DE-588)10369639-8 |
| isbn | 9788374673754 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034075423 |
| oclc_num | 1369559193 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 197 Seiten Illustrationen 24 cm |
| psigel | BSB_NED_20230516 DHB_BSB_FID |
| publishDate | 2022 |
| publishDateSearch | 2022 |
| publishDateSort | 2022 |
| publisher | Akademia Pomorska w Słupsku - Wydawnictwo Naukowe |
| record_format | marc |
| spelling | Szultka, Zygmunt 1944- Verfasser (DE-588)103421327 aut Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow XIII-XVIII wiek kaszubscy antenaci pruskich ministrów i generałów = Das Geschlecht Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow 13.-18. JH. : kaschubische Vorväter preußischen Ministers und Generals Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur ; Akademia Pomorska w Słupsku Das Geschlecht Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow 13.-18. JH. Słupsk Akademia Pomorska w Słupsku - Wydawnictwo Naukowe 2022 197 Seiten Illustrationen 24 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Deutsche Zusammenfassung Grumbkow Familie : 1426- (DE-588)1081684240 gnd rswk-swf Geschichte 1200-1800 gnd rswk-swf Genealogie (DE-588)4020097-8 gnd rswk-swf Grumbkow (ród) (DE-588)4006804-3 Biografie gnd-content (DE-588)4156582-4 Genealogische Tafel gnd-content Grumbkow Familie : 1426- (DE-588)1081684240 p Genealogie (DE-588)4020097-8 s Geschichte 1200-1800 z DE-604 Kallaur, Kazimierz Verfasser aut Akademia Pomorska w Słupsku (DE-588)10369639-8 isb Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075423&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075423&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Ortsregister Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075423&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis |
| spellingShingle | Szultka, Zygmunt 1944- Kallaur, Kazimierz Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow XIII-XVIII wiek kaszubscy antenaci pruskich ministrów i generałów = Das Geschlecht Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow 13.-18. JH. : kaschubische Vorväter preußischen Ministers und Generals Grumbkow Familie : 1426- (DE-588)1081684240 gnd Genealogie (DE-588)4020097-8 gnd |
| subject_GND | (DE-588)1081684240 (DE-588)4020097-8 (DE-588)4006804-3 (DE-588)4156582-4 |
| title | Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow XIII-XVIII wiek kaszubscy antenaci pruskich ministrów i generałów = Das Geschlecht Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow 13.-18. JH. : kaschubische Vorväter preußischen Ministers und Generals |
| title_alt | Das Geschlecht Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow 13.-18. JH. |
| title_auth | Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow XIII-XVIII wiek kaszubscy antenaci pruskich ministrów i generałów = Das Geschlecht Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow 13.-18. JH. : kaschubische Vorväter preußischen Ministers und Generals |
| title_exact_search | Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow XIII-XVIII wiek kaszubscy antenaci pruskich ministrów i generałów = Das Geschlecht Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow 13.-18. JH. : kaschubische Vorväter preußischen Ministers und Generals |
| title_exact_search_txtP | Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow XIII-XVIII wiek kaszubscy antenaci pruskich ministrów i generałów = Das Geschlecht Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow 13.-18. JH. : kaschubische Vorväter preußischen Ministers und Generals |
| title_full | Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow XIII-XVIII wiek kaszubscy antenaci pruskich ministrów i generałów = Das Geschlecht Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow 13.-18. JH. : kaschubische Vorväter preußischen Ministers und Generals Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur ; Akademia Pomorska w Słupsku |
| title_fullStr | Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow XIII-XVIII wiek kaszubscy antenaci pruskich ministrów i generałów = Das Geschlecht Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow 13.-18. JH. : kaschubische Vorväter preußischen Ministers und Generals Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur ; Akademia Pomorska w Słupsku |
| title_full_unstemmed | Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow XIII-XVIII wiek kaszubscy antenaci pruskich ministrów i generałów = Das Geschlecht Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow 13.-18. JH. : kaschubische Vorväter preußischen Ministers und Generals Zygmunt Szultka, Kazimierz Kallaur ; Akademia Pomorska w Słupsku |
| title_short | Ród Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow XIII-XVIII wiek |
| title_sort | rod grabek grabkowski von grumbkow xiii xviii wiek kaszubscy antenaci pruskich ministrow i generalow das geschlecht grabek grabkowski von grumbkow 13 18 jh kaschubische vorvater preußischen ministers und generals |
| title_sub | kaszubscy antenaci pruskich ministrów i generałów = Das Geschlecht Grąbek - Grąbkowski - von Grumbkow 13.-18. JH. : kaschubische Vorväter preußischen Ministers und Generals |
| topic | Grumbkow Familie : 1426- (DE-588)1081684240 gnd Genealogie (DE-588)4020097-8 gnd |
| topic_facet | Grumbkow Familie : 1426- Genealogie Biografie Genealogische Tafel |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075423&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075423&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034075423&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT szultkazygmunt rodgrabekgrabkowskivongrumbkowxiiixviiiwiekkaszubscyantenacipruskichministrowigenerałowdasgeschlechtgrabekgrabkowskivongrumbkow1318jhkaschubischevorvaterpreußischenministersundgenerals AT kallaurkazimierz rodgrabekgrabkowskivongrumbkowxiiixviiiwiekkaszubscyantenacipruskichministrowigenerałowdasgeschlechtgrabekgrabkowskivongrumbkow1318jhkaschubischevorvaterpreußischenministersundgenerals AT akademiapomorskawsłupsku rodgrabekgrabkowskivongrumbkowxiiixviiiwiekkaszubscyantenacipruskichministrowigenerałowdasgeschlechtgrabekgrabkowskivongrumbkow1318jhkaschubischevorvaterpreußischenministersundgenerals AT szultkazygmunt dasgeschlechtgrabekgrabkowskivongrumbkow1318jh AT kallaurkazimierz dasgeschlechtgrabekgrabkowskivongrumbkow1318jh AT akademiapomorskawsłupsku dasgeschlechtgrabekgrabkowskivongrumbkow1318jh |