Długie trwanie narodu: społeczne wymiary polskości (1988-2021) = The Nation's longue durée: social dimensions of Polishness (1988-2021)
Gespeichert in:
| Format: | Buch |
|---|---|
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Warszawa
Collegium Civitas Press
2021
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Abstract |
| Beschreibung: | 248 Seiten 25 cm |
| ISBN: | 9788366386211 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV048808744 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20230327 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 230209s2021 |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788366386211 |9 978-83-66386-21-1 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1374570524 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV048808744 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 245 | 1 | 0 | |a Długie trwanie narodu |b społeczne wymiary polskości (1988-2021) = The Nation's longue durée: social dimensions of Polishness (1988-2021) |c Ewa Nowicka, Sławomir Łodziński |
| 246 | 1 | 3 | |a Społeczne wymiary polskości (1988-2021) |
| 246 | 1 | 1 | |a The Nation's longue durée: social dimensions of Polishness (1988-2021) |
| 264 | 1 | |a Warszawa |b Collegium Civitas Press |c 2021 | |
| 300 | |a 248 Seiten |c 25 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 546 | |a Englische Zusammenfassung | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte 1988-2021 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 0 | 7 | |a Polen |g Volk |0 (DE-588)4046497-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Gesellschaftliches Bewusstsein |0 (DE-588)4020630-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Nationalbewusstsein |0 (DE-588)4041282-9 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 653 | 0 | |a Cudzoziemcy | |
| 653 | 0 | |a Język polski | |
| 653 | 0 | |a Postawy | |
| 653 | 0 | |a Świadomość społeczna | |
| 653 | 0 | |a Tożsamość narodowa | |
| 653 | 2 | |a Polska | |
| 653 | 0 | |a Tożsamość społeczna / Polska / 1990- | |
| 653 | 2 | |a Polska / sytuacja społeczna / 1989- | |
| 653 | 4 | |a 1901-2000 | |
| 653 | 4 | |a 1945-1989 | |
| 653 | 4 | |a 1989-2000 | |
| 653 | 4 | |a 2001- | |
| 653 | 6 | |a Monografia | |
| 653 | 6 | |a Raport z badań | |
| 689 | 0 | 0 | |a Polen |g Volk |0 (DE-588)4046497-0 |D s |
| 689 | 0 | 1 | |a Gesellschaftliches Bewusstsein |0 (DE-588)4020630-0 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Nationalbewusstsein |0 (DE-588)4041282-9 |D s |
| 689 | 0 | 3 | |a Geschichte 1988-2021 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 700 | 1 | |a Nowicka-Rusek, Ewa |d 1943- |e Sonstige |0 (DE-588)171027450 |4 oth | |
| 700 | 1 | |a Łodziński, Sławomir |d 1958- |e Sonstige |0 (DE-588)1102180246 |4 oth | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034074729&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034074729&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034074729&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20230327 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034074729 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 090511 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 090513 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 090512 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 09049 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804184891384922112 |
|---|---|
| adam_text | Spis treści Od autorów 7 Rozdział I Wprowadzenie - o tożsamości narodowej i polskości. Założenia i metody badawcze 11 u. Wstęp n 1.2. Teoretyczne podstawy analiz tożsamości i przynależności narodowej 1.3. Społeczne i prawne aspekty polskości 29 1.4. Społeczne kryteria polskości 19 35 1.5. Założenia i materiały badawcze (metodologia badania) 44 1.5.1. Problemy metodologiczne prowadzenia ilościowych badań wzdłużnych 45 1.5.2. Badanie ilościowe - sondaż 2018 1.5.3. Badania jakościowe 1.5.4. Struktura książki 52 52 59 Rozdział II Być Polką / Polakiem? Ewolucja społecznych kryteriów polskości w latach 1988,1998 i 2018 2.1. Wstęp 61 61 2.2. Społeczne kryteria polskości 61 2.3. Społeczne kryteria polskości w roku 2018 64 2.4. Ewolucja kryteriów polskości w latach 1988,1998 i 2018 75 2.5. Cudzoziemiec jako Polka / Polak. Ewolucja kryteriów wejścia w polskość w latach 1988,1998 i 2018 86 л. Kryteria uznania cudzoziemca za Polaka w latach 1988, 2.5 1998 / 2018 87 .2. Kryteria uznania dziecka z mieszanego związku za Polaka 2.5 w latach 1988, 1998 i 2018 2.6. Typy polskiej tożsamości narodowej 2.7. Podsumowanie loo 95 96
Rozdział III Poczucie polskości jako podstawa polskiej tożsamości narodowej. Wyniki badań jakościowych 3.1. Wstęp 107 107 3.2. Jakościowe badania polskości wśród wykształconych Polaków 108 3.3. Poczucie polskości (samookreślenie narodowe) jako podstawa tożsamości narodowej 112 3.3.1. Polskośćjako „poczucie bycia Polką/ Polakiem” 113 118 3.3.2. Polskośćjako znajomośćjęzyka i polskiego dziedzictwa kulturowego 3.3.3. Poczucie polskościjako pragnienie indywidualnego samookreślenia się w zglobalizowanym świecie 121 3.4. Duma i wstyd. Emocjonalne wymiary poczucia polskości 3.5. Poczucie polskości jako ogólna koncepcja tożsamościowa 125 128 3.6. Odchodzenie od tożsamości narodowej. 131 Alternatywne spojrzenie na polskość 3.7. Podsumowanie 133 Rozdział IV język jako wyznacznik polskości 135 4.1. Wstęp: istota sensu wspólnoty językowej 135 4.2. Język polski. Odróżnianie i identyfikowanie swoich pobratymców 4.3. Język polski a polskość kultury polskiej 4.4. Wartość praktyczna znajomości języka polskiego 145 4.5. „Prawie Polak”. Cudzoziemiec i jego stosunek do języka polskiego 4.6. Polskość a utrata języka polskiego 4.7. Podsumowanie 138 141 149 152 153 Rozdział V Struktura rozumienia polskości. Od kluczowych do mniej (nie)ważnych społecznie kryteriów polskości 5.1. Wstęp 155 5.2. Zasługi dla Polski - rozumienie kryterium 157 5.3. Społeczna waga kryterium „zasług dla Polski” 5.4. Zostać Polakiem - zostać obywatelem polskim? 5.5. Podsumowanie 167 163 164 155
Rozdział VI Odejścia od polskości. Oddalenie, odejście, odrzucenie 6.1. Wstęp 171 171 6.2. Czy można przestać być Polakiem? 172 6.3. Nie można przestać być Polakiem? 175 6.4. Wahania narodowe i spójność z kryteriami polskości 6.5. Przyczyny rezygnacji z polskości 6.5л. Emigracja a polskość 6.5.2. Wiek a polskość 184 6.5.3. Wstyd a polskość 185 178 181 182 6.6. Podsumowanie: okoliczności i ocena porzucenia polskości 187 Rozdział VII Nabywanie polskości, czyli jak cudzoziemiec może stać się Polakiem 7.1. Wstęp 189 189 7.2. Dziecko cudzoziemskie przysposobione w Polsce 190 7.3. Jak dorosły cudzoziemiec może się stać Polakiem? 195 7.4. Cudzoziemiec a poczucie bycia Polakiem i posiadanie obywatelstwa polskiego 198 7.5. Hierarchia warunków wejścia cudzoziemca do polskiej wspólnoty narodowej 202 7.6. Kryterium zasług dla Polski w przypadku cudzoziemca 204 7.7. Wątpliwości w kwestii możliwości stania się Polakiem przez cudzoziemca 205 7.8. Podsumowanie. Nabywanie tożsamości narodowej jako proces Zakończenie 211 Bibliografìa 215 Summary 207 227 Nota o autorach 231 Aneks: Ankieta „Swoi i obcy po trzydziestu latach” i scenariusz wywiadu jakościowego „Być Polakiem / Polką” Publikacje Collegium Civitas 243 233
Bibliografìa Anderson Benedict (1997). Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i roz przestrzenianiu się nacjonalizmu, Kraków: Wydawnictwo Znak. Andrejuk Katarzyna (2020). Czy patriotyzmjest prawicowy? Przywiązanie emo cjonalne do własnego kraju a deklaracje prawicowości, religijności i poparcia dla Unii Europejskiej, [w:] Polska - Europa. Wyniki Europejskiego Sondażu Społecznego 2002-2018/19, (red.) Sztabiński Paweł B., Przybysz Dariusz, Sztabiński Franciszek, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 57-66. Balogun Bolaji (2020). Race and racism in Poland: Theorising and contextua lising “Polish-centrism”, “The Sociological Review” Vol. 6 (68), 1196-1211, https://d0i.0rg/10.1177/0038026120928883 . Baran Leszek (2011). Sfera symboli czy nie tylko? Wybrane aspekty kultury na rodowej w ujęciu Antoniny Kłoskowskiej i innych polskich socjologów współ czesnych, „Kultura i Społeczeństwo” nr 2-3, 53-72. Barth Fredrik (2004). Grupy i granice etniczne: społeczna organizacja różnic kulturowych, [w:] Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Konty nuacje, (red.) Kempy Marian, Nowicka Ewa, Warszawa: Wydawnictwo Nau kowe PWN, 348-377. Bieber Florian (2018). Is Nationalism on the Rise? Assessing Global Trends, “Ethnopolitics” No. 5 (17), 519-540, DOI: IO.IO8O/17449O57.2OI8.1532633. Biernath Marta (2008). Różnorodność integracji. Wymiary i mechanizmy pro cesu integracji, [w:] Problemy integracji imigrantów. Koncepcje, badania, po lityki, (red.) Grzymała-Kazłowska Aleksandra, Łodzińśki Sławomir, War szawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 180-206. Billig Michael
(2008). Banalny nacjonalizm, Kraków: Wydawnictwo Znak. Błuszkowski Jan (2005). Stereotypy a tożsamość narodowa, Warszawa: ELIPSA Bokszański Zbigniew (2005). Tożsamości zbiorowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Bojar Hanna (2019). Karta Polaka. Mechanizm wzmacniający więzi Polaków na Wschodzie z kulturą polską czy instrument polskiej polityki migracyjnej, [w:] Kultury narodowe i lokalne a polityka. Powiązania w różnych kontekstach, (red.) Kurczewska Joanna, Mach Zdzisław, współpraca Ślarzyński Marcin, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 153-169. 215
Еша Иошіска, SłaLuomir -Łoziński Bonikowski Bart (2016). Nationalism in Settled Times, “Annual Review of Soci ology” Vol. 42(1), 427-449, DOI.org/1o/1i46/annurev-soc-o8i7i5-o74412 ). Bonikowski Bart, DiMaggio Paul (2016). Varieties of American Popular Nation alism, “American Sociological Review” No. 81 (5), 949-980, DOI: 10.1177/ 0003122416663683. Boski Paweł (2009). Kulturowe ramy zachowań społecznych. Podręcznik psycho logii międzykulturowej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Brubaker Rogers (2002). Ethnicity without groups, “European Journal of Sociology / Archives Européennes de Sociologie” No. 2 (43), 163-189, DOI: https://doi/org/10.107/S0003975602001066. Brubaker Rogers, Cooper Frederick (2000). Beyond Identity”, “Theory and So ciety” No. 1 (29), 1-47. Brubaker Rogers (2004). Ethnicity without groups, Cambridge-London: Har vard University Press. Brubaker Rogers (2020). Populism and nationalism, “Nations and Nationalism” No. 1 (26), 44-66, DOI: io.ini/nana.12522. Budyta-Budzyńska Małgorzata (2010). Socjologia narodu i konfliktów etnicz nych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Burszta J. Wojciech, Dobrosielski Paweł, Jaskułowski Krzysztof, Majbroda Kata rzyna, Majewski Piotr, Rauszer Michał (2019). Naród w szkole. Historia i na cjonalizm w polskiej edukacji szkolnej, Gdańsk: Uniwersytet SWPS - Wydaw nictwo Naukowe Katedra. Brzeziński Dariusz (2019). Między Kokoschką a Modiglianim. Tożsamości naro dowe w świetle nowych teorii kultury, [w:] Kultury narodowe i lokalne a poli tyka. Powiązania w różnych kontekstach, (red.) Kurczewska Joanna, Mach Zdzisław,
współpraca Ślarzyński Marcin, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 571-586. Bystroń Stanisław Jan (1924). Megalomania narodowa. Źródła - Teorie ֊ Skutki, Kraków: Gebethner i Wolff. CBOS (2015). Tożsamość narodowa i postrzeganie praw mniejszości narodowych i etnicznych. Komunikat z badań, nr 106, Warszawa, lipiec. CBOS (2018а). Patriotyzm Polaków. Komunikat z badań nr 105, Warszawa, sierpień. CBOS (2018b). Wyjazdy do pracy za granicę. Komunikat z badań, nr 146, War szawa, listopad. CBOS (2019). Wyjazdy wypoczynkowe Polaków w2018 roku i plany na rok 2019. Komunikat z badań, nr 23, Warszawa, luty. CBOS (2020a). Religijność Polaków w ostatnich 20 latach. Komunikat z badań, nr 63, Warszawa, czerwiec. 216
Bibliografia CBOS (2O2Ob). Praca, obcokrajowców w Polsce. Komunikat z badań, nr 5, War szawa, styczeń. CBOS (2021a). Zainteresowanie polityką i poglądy polityczne młodych Polaków na tle ogółu badanych. Komunikat z badań, nr 16, Warszawa, luty. CBOS (2021b). Stosunek do innych narodów. Komunikat z badań, nr 30, War szawa, marzec. Chajbos Katarzyna (2019). Wstyd w życiu Polaków: sposoby rozumienia i do świadczania. role i formy obecności. Rozprawa doktorska napisana w Uni wersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu pod kierunkiem prof. dr. hab. Marka Krajewskiego. Chlebda Wojciech (2017). Czy polskość jest (słownikowo) definiowalna?, „Sprawy Narodowościowe. Seria nowa” nr 49,1-12, https://doi.org/1o.11649/sn.1159. Cichocki Piotr (2019). Czy kwestia narodowa może stać się ponownie kwestią niemiecką: Alternative für Deutschalnd jako sukces alternatywnej prawicy, [w:] Kultury narodowe i lokalne a polityka. Powiązania w różnych kontekstach, (red.) Kurczewska Joanna, Mach Zdzisław, współpraca Ślarzyński Marcin, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 231-248. Cudzoziemcy w Warszawie, czyli jak się zmierzyć z nieuniknionym. Raport (2017). (red.) Dudkiewicz Magdalena, Majewski Piotr, Warszawa: Uniwer sytet SWPS - Fundacja Obserwatorium. Czapliński Przemysław (2016). Poruszona mapa. Wyobraźnia geograficzno-kulturowa polskiej literatury przełomu XX i XXI wieku, Kraków: Wydawnictwo Literackie. Cześnik Mikołaj, Mirosława Grabowska (2017). Popękane polskie społeczeństwo jako pole badawcze - dane, fakty, mity, „Przegląd Socjologiczny” nr 3 (66), 9-43. Domański Henryk (2020). Zmiany w
stratyfikacji społecznej w Polsce, „Ekono mista” nr 2, 286-305. Drouhot Lucas G., Petermann Sören, Schönwälder Karen, Vertovec Steven (2021). Has the Covid-19 pandemic undermined public support for a diverse society? Evidence from a natural experiment in Germany, “Ethnic and Racial Studies” Vol. 44 (5), 877-892, 001:10.1080/01419870.2020.1832698. Domagała Bożena (2018). Polak-katolik w oglądzie socjologicznym (analiza wyników badań i wybranych problemów debaty publicznej), „Humanistyka i Przyrodoznawstwo” nr 24, 267-280, DOI: 10.31648/Һ1Р.2620. Eriksen Thomas Hylland (2013). Etniczność i nacjonalizm. Ujęcie antropolo giczne, Kraków: WUJ. Flick Uve (2010). Projektowanie badańjakościowych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. 217
Еша Nowicka, Sławomir-Łoziński The Framework Convention: a key tool to managing diversity through minority rights Council of Europe. Thematic commentary No. 4. The scope of applica tion of the Framework Convention for the Protection of National Minorities, Council of Europe, September 2016, https://www.coe.int/en/web/minorities/thematic-commentaries. Fukuyama Francis (2019). Tożsamość. Współczesna polityka tożsamościowa i walka o uznanie, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis. Galent Marcin (2019). Brytyjskość - w poszukiwaniu kulturowego spoiwa dla politycznej jedności, [w:] Kultury narodowe i lokalne a polityka. Powiązania w różnych kontekstach, (red.) Kurczewska Joanna, Mach Zdzisław, współ praca Ślarzyński Marcin, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 203-229. Gawlewicz Anna (2015). Beyond “us” and “them”: migrant encounters with dif ferences and redefining the national, “Fennia” No. 2 (193), 198-211. Gawlewicz Anna (2016). Beyond openness and prejudice: the consequences of migrant encounters with difference, “Environment and Planning A: Economy and Space” No. 2 (48), 256-272. Gawlewicz Anna (2020). Do we need other ‘posts’ in migration studies? Polish migration to the UK through a postdependence lens, “Area” No. 52 (3), 523530, DOI:io.ini/area.i2624 Gazdała Łukasz (2020). Irlandia Północna: Mniej niż 1/3 mieszkańców chce zjed noczenia z Irlandią, EUROACTIV.PL, 19 lutego, https://www.euractiv.pl/section/demokracj a/news/irlandia-polnocna-mniej -niz- 1-3-mieszkancowchce-zjednoczenia-z-irlandia/ [31.05.2021]. Geertz Clifford (1992). Religia jako system kulturowy, [w:] Racjonalność i
styl my ślenia, (red.) Mokrzycki Edmund, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 498-550. Gellner Ernest (1991). Narody i nacjonalizm, Warszawa: PIW. Górny Agata, Kindler Marta (2018). Cudzoziemcy w Polsce na przełomie XX i XXI wieku, [w:] 25 wykładów o migracjach, (red.) Lesińska Magdalena, Okólski Marek, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 235-248. Grzymała-Kazłowska Aleksandra (2013). Zarys koncepcji społecznego zakotwi czenia inne spojrzenie na tożsamość, adaptację i integrację imigrantów, „Kul tura i Społeczeństwo” nr 3, 45-60, DOI: io.2478/kultura-2oi3֊oo22. Grzymała-Kazłowska Aleksandra (2021). Attitudes to the New Ethnic Diversity in Poland: Understanding Contradictions and Variations in a Context of Un certainty and Insecurity, “Polish Sociological Review” nr 2 (214), 241-260, DOI:iO.26412/psr214.o6. 218
Bibliografia GUS (2015). Struktura narodowo-etniczna, językowa i wyznaniowa ludności Pol ski. Narodowy spis powszechny ludności i mieszkań, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. GUS (2020). Populacja cudzoziemców w Polsce w czasie COVID-19. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 4 czerwca, https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/6329/i2/i/i/populacja_cudzoziemcow_w_polsce_w_czasie_covid-19.pdf. GUS (2021). Wytyczne do samospisu w Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań 2021, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, https://spis.gov.pl/wp-content/uploads/2o21/o3/NSP2o21_Wytyczne-dosamospisu_2o21o311Jezyk-polski.pdf. Hałas Elżbieta (1992). Konwersja. Perspektywa socjologiczna, Lublin: Norbertinum. Hamersley Martyn, Atkinson Paul (2000). Metody badań terenowych, Poznań: Zysk i S-ka. Hroch Miroslav (2003). Maie narody Europy. Perspektywa historyczna, Wro cław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich. Janusz Grzegorz (2011). Ochrona praw mniejszości narodowych w Europie, Lu blin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Jasińska-Kania Aleksandra (2002). Europejskie wartości a tożsamość narodowa Polaków, „Przegląd Socjologiczny” nr 1 (51), 9-26. Jasińska-Kania Aleksandra, Marody Mirosława (2002). Integracja europejska a toż samość narodowa Polaków, [w:] Polacy wśród Europejczyków: wartości spo łeczeństwa polskiego na tle innych krajów europejskich, (red.) Jasińska-Kania Aleksandra, Marody Mirosława, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 280-288. Jaskułowski Krzysztof (2009). Nacjonalizm bez narodów. Nacjonalizm w kon
cepcjach anglosaskich nauk społecznych, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersy tetu Wrocławskiego. Jaskułowski Krzysztof (2019). The Everyday Politics of migration Crisis in Po land. Between Nationalism, Fear and Empathy, Cham: Palgrave Macmillan. Jaskułowski Krzysztof (2020). The Politics of a National Identity Survey: Polishness, Whiteness, and Racial Exclusion, “Nationalities Papers” December, DOI: io.ioi7/nps.2O2o.68. Karkowska Marta (2019). Polska tożsamość narodowa w świetle badań społecz nych, „Infos BAS. Biuro Analiz Sejmowych” nr 3 (256), 21 marca, 1-4. Killias Jarosław (2004). Wspólnota abstrakcyjna. Zarys socjologii narodu, War szawa: Wydawnictwo IFiS PAN. 219
Еша Иошіска, ЗІашотіг Łoziński Kłoskowska Antonina (1996). Kultury narodowe u korzeni, Warszawa: Wydaw nictwo Naukowe PWN. Konieczna-Sałamatin Joanna, Sawicka Maja (2019). Polak-Europejczyk, [w:] Społeczeństwo na zakręcie. Zmiany postaw i wartości Polaków w latach 19902018, (red.) Marody Mirosława, Konieczna Sałamatin Joanna, Sawicka Maja, Mandes Sławomir, Kacprowicz Grażyna, Bulkowski Krzysztof, Bartkowski Jerzy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 150-164. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipea 1997 r., Dz.U. 1997 nr 78, poz. 483. Koseła Krzysztof (2003). Polak i katolik. Splątane tożsamości, Warszawa: Wy dawnictwo IFiS PAN. Kryzys migracyjny. Perspektywa społeczno-kulturowa (2017). (red.) Pasamonik Barbara, Markowska-Manista Urszula, t. 1, Warszawa: Wydawnictwo Aka demii Pedagogiki Specjalnej. Kurcz Zbigniew (2005). Mniejszość polska na Wileńszczyźnie. Studium socjolo giczne, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Kurczewska Joanna (1979). Naród w socjologii i ideologii polskiej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Kurczewska Joanna (2019). Kultura polityczna, czyli dwa konteksty badań kultury narodowej, [w:] Kultury narodowe i lokalne a polityka Powiązania w różnych kontekstach, (red.) Kurczewska Joanna, Mach Zdzisław, współpraca Ślarzyński Marcin, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 587-614. Kurski Jarosław (2020). Bo nie
jest od interesów. Z Marią Janion rozmawiał Ja rosław Kurski, „Magazyn Gazety Wyborczej” 29 sierpnia. Kwiatkowska Anna, Dymko Wiktoria (2019). Podmiotowe i sytuacyjne determi nanty postrzegania imigrantów, [w:] Człowiek pogranicza Wyzwania huma nistycznej edukacji, (red.) Sobecki Mirosław, Misiejuk Dorota, Muszyńska Jo lanta, Bajkowski Tomasz, Białystok: Wydawnictwa Uniwersytetu w Białymstoku, 229-245. Kwiatkowski Piotr (2018). Komentarz eksperta, [w:] Społeczne kryteria polsko ści, Warszawa: Kantar Public, listopad, 14-15, https://public.kantarpolska. com/archiwumraportow/files/2Oi8/n/K.O52_Spoleczne-kryteria-polskosci _Oloa-18l.pdf. 220
Bibliografia Lindstam Emmy, Mader Matthias, Schoen Harald (2021). Conceptions of Na tional Identity and Ambivalence towards Immigration, “British Journal of Po litical Science” No. 51, 93-114, DOI:1O.1O17/SOOO7123418OOO522. Łepkowski Tadeusz (1987). Historyczne kryteria polskości, „Znak” որ ii-ւշ (39O-39D, 5-14· Łepkowski Tadeusz (1989). Uparte trwanie polskości, Londyn-Warszawa: Aneks - Wydawnictwo Wolne Pismo MOST. Łodziński Sławomir, Nowicka Ewa (2021). Wielokulturowość w wielkim mie ście. Wspólnota pokoleń, siła wykształcenia i stosunek do imigracji w świetle badań jakościowych, „Studia Socjologiczne” nr 2 (241), 71-96, DOI: ւօ.24425/տէտ.2Օ21.137289. Łuczewski Michał (2012). Odwieczny naród. Polak i katolik w Żmiącej, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Mach Zdzisław (2019). Wielość pamięci i wielość konstrukcji. Czyje kultury two rzą kulturę narodową i komu wolną ja konstruować?, [w:] Kultury naro dowe i lokalne a polityka. Powiązania w różnych kontekstach, (red.) Kurczew ska Joanna, Mach Zdzisław, współpraca Ślarzyński Marcin, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 557-569. Mandes Sławomir (2019). Polak-katolik, [w:] Marody Mirosława, KoniecznaSałamatin Joanna, Sawicka Maja, Mandes Sławomir, Kacprowicz Grażyna, Bulkowski Krzysztof, Bartkowski Jerzy, Społeczeństwo na zakręcie. Zmiany postaw i wartości Polaków w latach 1990-2018, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 139-149. Marody Mirosława (2019). Żeglując po wzburzonym morzu, [w:] Marody Miro sława, Konieczna-Sałamatin Joanna, Sawicka Maja, Mandes Sławomir, Kac prowicz Grażyna, Bulkowski
Krzysztof, Bartkowski Jerzy, Społeczeństwo na zakręcie. Zmiany postaw i wartości Polaków w latach 1990-2018, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 170-193. Mazurek Monika (2014). Tożsamość kaszubska-dziś (i jutro?), „Studia Huma nistyczne AGH” nr 3 (13), 131-143. Miodunka Władysław T. (2011). Między etniczno-genealogicznym a kulturo wym rozumieniem narodu. O potrzebie historycznojęzykowych badań polsz czyzny jako języka obcego i drugiego, „LingVaria” nr 1 (11), 179-204. Nowicka Ewa (1990a). Narodowe samookreślenie Polaków, [w:] Swoi i obcy, (red.) Nowicka Ewa, Warszawa: Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszaw skiego, 55-107. 221
Еша Nowicka, Sławomir Łoziński Nowicka Ewa (1990b). Swojskość i obcość jako kategorie socjologicznej analizy, [w:] Swoi i obcy, (red.) Nowicka Ewa, Warszawa: Instytut Socjologii Uni wersytetu Warszawskiego, 5-53. Nowicka Ewa (2000). Polacy czy cudzoziemcy. Polacy za wschodnią granicą, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS. Nowicka Ewa (2004). Wierszyna. Antropologiczny opis czy antropologiczna wi zja, „Przegląd Polonijny” 1.1, 5-27. Nowicka Ewa (2006). Świat człowieka - świat kultury, Warszawa: Wydawnic two Naukowe PWN. Nowicka Ewa, Łodziński Sławomir (2001). U progu otwartego świata Poczucie polskości i nastawienia Polaków wobec cudzoziemców w latach 1988-1998, Kraków: NOMOS. OBOP (2008). Społeczne kryteria polskości, 1988-1998-2008. Warszawa, paź dziernik. Orchowski Thomas (2021). Wyspa trzech ojczyzn. Reportaż z podzielonego Cy pru, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne. Organiściak-Krzykowska Anna (2018). Konsekwencje społeczno-ekonomiczne sytuacji demograficznej w Polsce, [w:] Sytuacja demograficzna Polski jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej, (red.) Hrynkiewicz Józefina, Witkowski Janusz, Potrykowska Alina, Warszawa: Rządowa Rada Ludno ściowa, 130-144. Ossowski Stanisław (1966). Więź społeczna i dziedzictwo krwi, [w:] idem, Dzieła, t. II, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Pawłowska Beata (2015). „Polak-katolik” - czyli o religijności współczesnych Polaków, „Władza Sądzenia” nr 6, 78-92. Pierzchała Marcin (2011). Społeczne kryteria polskości w opinii Polaków w la tach 1988-2008 a problem włączania obcokrajowców do uczestnictwa w pol skiej wspólnocie
narodowej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociolo gica” nr 38,149-167. Polska na kozetce. Siła obywatelskiej ręfleksyjności (2016). (red.) Zajenkowska Anna, Sopot: Smak Słowa. Po sąsiedzku z różnorodnością. Interakcje w miejskich przestrzeniach lokalnych z perspektywy różnych grup mieszkańców (2018). (red.) Górny Agata, Sabina Toruńczyk-Ruiz, Aleksandra Winiarska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. The Politics of Culture (2012). (Ed.) Nowicka Ewa, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. 222
Bibliografia Polska na kozetce. Siła obywatelskiej refleksyjności (2016). (red.) Zajenkowska Anna, Sopot: Smak Słowa. Polska refleksja nad narodem. Wybór tekstów (2002). (red.) Burszta J. Wojciech, Nowak Joanna, Wawrucha Krzysztof, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie. Popielarczyk-Pałęga Anna (2018). Tożsamość narodowa, tożsamość etniczna, identyfikacja narodowa jednostki rozważania metodologiczne na przykładzie środowisk polonijnych, „Łódzkie Studia Teologiczne” nr 3 (27), 15-29. Pudzianowska Dorota (2013). Obywatelstwo w procesie zmian, Warszawa: Wy dawnictwo Wolters Kluwer. Raciborski Jacek (2011). Obywatelstwo w perspektywie socjologicznej, War szawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Radkiewicz Piotr (2019). Patriotyzm, etnocentryzm, nacjonalizm. Perspektywa makropsychologiczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Raport „Niepodległa” (2016). Raport z badania zrealizowanego na potrzeby wieloletniego programu rządowego „Niepodległa”. TNS POLSKA dla Narodo wego Centrum Kultury, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury. Ruszkowski Paweł, Przestalski Andrzej, Maranowski Paweł (2020). Polaryzacja światopoglądowa społeczeństwa polskiego a klasy i warstwy społeczne, War szawa: Collegium Civitas Press. Sadowski Andrzej (2019). Społeczeństwo wielokulturowe z perspektywy pogra nicza, Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos. Schuetz Alfred (1944). The Stranger: An Essay in Social Psychology, “American Journal of Sociology” No. 6 (49), 499-507. Shils Edward (1996). Naród, narodowość, nacjonalizm a społeczeństwo obywa telskie, „Sprawy Narodowościowe” nr 1 (t. V), 9-30. Skowrońska Kaja (2019). Polityka
publiczna jako praktyka zakreślania granic Republiki Francuskiej. Modele imigracji i integracji w świetle badań nad poli tykami publicznymi, [w:] Kultury narodowe i lokalne a polityka. Powiązania w różnych kontekstach, (red.) Kurczewska Joanna, Mach Zdzisław, współ praca Ślarzyński Marcin, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 249-272. Smith Anthony D. (2009a). Kulturowe podstawy narodów, Kraków: WUJ. Smith Anthony D. (2009b). Etniczne źródła narodów, Kraków: WUJ. Smolarkiewicz Elżbieta (2019). Rozważania o współczesnej formule tożsamości narodowej w kontekście zmian kulturowych, [w:] Kultury narodowe i lokalne a polityka. Powiązania w różnych kontekstach, (red.) Kurczewska Joanna, Mach Zdzisław, współpraca Ślarzyński Marcin, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 535 555- 223
Еша NoLUicka, Sławomir-toziński Smolicz Jerzy (1981). Core Values and cultural identity, „Ethnic and Racial Studies” No. 1 (4), 75-90. DOI: https://d0i.org/i0.1080/01419870.198l.9993325 . Smolicz Jerzy J. (1990). Język jako wartość rdzenna, [w:] Oblicza polskości, (red.) Kłoskowska Antonina, Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 201- 213. Sobczak Jacek (2018). Tożsamość narodowa jako zagadnienie konstytucyjne, [w:] Dookoła Wojtek... Księga pamiątkowa poświęcona Doktorowi Arturowi Wojciechowi Preisnerowi, (red.) Balicki Ryszard, Jabłoński Mariusz, Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa - Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, 164-174. Społeczne kryteria polskości (2018). Warszawa: Kantar Public, listopad. Stokes Bruce (2017). What It Takes to Truly Be ‘One of Us’. In U.S., Canada, Eu rope, Australia andJapan, publics say language matters more to national iden tity than birthplace, Pew Research Center, February 1,1-34. Swoi i obey (1990). (red.) Nowicka Ewa, Warszawa: Instytut Socjologii Uniwer sytetu Warszawskiego. Swoi i obcy po trzydziestu latach (2018). Warszawa: Kantar, sierpień. Szacki Jerzy (1969). Polacy o sobie i innych narodach. Pełne sprawozdanie z ba dań, Warszawa: Polskie Radio i Telewizja Ośrodek Badania Opinii Publicznej i Studiów Programowych. Szacki Jerzy (2000). Z życia nauki i życia Towarzystwa: refleksje o polskości, „Roczniki Towarzystwa Naukowego Warszawskiego” nr 62-63, 58-68. Szacki Jerzy (2004a). Is There Such a Thing as the Sociology of Nations?, “Polish Sociological Review” No. 1 (145), 3-14.
Szacki Jerzy (2004b). O tożsamości (zwłaszcza narodowej), „Kultura i Społe czeństwo” nr 3, 9-40. Szpociński Andrzej (2011). Antoniny Kłoskowskiej koncepcja kultury narodowej jako źródło inspiracji, „Kultura i Społeczeństwo” nr 2-3, 73-83. Switat Mustafa (2018). Rasizm i mechanizmy mu pokrewne w kontekście badań nad diasporą arabską w Polsce, „Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny” nr 1,189-218, DOI: 10.4467/25444972SMPP.18.009.8918. Synak Brunon (1998). Kaszubska tożsamość. Ciągłość i zmiana, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Szymańska-Matusiewicz Grażyna (2019). Vietnamese in Poland. From Socialist Fraternity to the Global Capitalism Era, Berlin-Bern-Bruxelles-New YorkOxford-Warszawa-Wien: Peter Lang. Ścigaj Piotr (2012). Tożsamość narodowa. Zarys problematyki, Kraków: Księgarnia Akademicka. 224
Bibliografia Udrea Andrea, Smith David, Cordell Karl (2020). Karta Polaka, Poland and its Со-ethnics Abroad, “Ethnopolitics” No. 1 (20), 1-11, https://d0i.org/10.1080/ 17449057.2020.1808311. Ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (1999). Dz.U. 1999 որ 90 poz. 999, http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdui99 90900999. Ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji (2000). Dz.U. 2000 nr 106 poz. 1118, http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu2Oooio6in8 . Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o Karcie Polaka (2007). Dz.U. 2007 nr 180 poz. 1280. Ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim (2020). Dz.U. 2020 poz. 347. Wielka Syberia małych narodów (2000). (red.) Nowicka Ewa, Kraków: Zakład Wydawniczy „NOMOS”. Wierszyna z bliska i z oddali. Obrazy polskiej wsi na Syberii (2003). (red.) Głowacka-Grajper Małgorzata, Nowicka Ewa, Kraków: Zakład Wydawniczy „NOMOS”. Wieviorka Michel (2011). Dziewięć wykładów z socjologii, Kraków: Zakład Wy dawniczy „NOMOS”. Wysocki Artur (2017). Poczucie tożsamości narodowej Polaków w kontekście zachodnioeuropejskim, „Opuscula Sociologica” nr 3 (21), 57-77, DOI: 10.18276/0S.2017.3-05. Wysocki Artur (2019). „Wojna polsko-polska”. Między polityzacją tożsamości zbiorowych Polaków a realnym konfliktem społecznym, [w:] Kultury naro dowe i lokalne a polityka. Powiązania w różnych kontekstach, (red.) Kurczew ska Joanna, Mach Zdzisław, współpraca Ślarzyński Marcin, Warszawa: Wy dawnictwo IFiS PAN, 129-151. Wysocki Artur (2020). Społeczne kryteria polskiej tożsamości narodowej w la tach 1988-2018,
„Polityczne Dialogi/ Political Dialogues” որ 29,191-205. Zielonka Jan (2021). Naród i polityka, „Rzeczpospolita”, 9 lutego, https://www. rp.pl/Felietony/302099906-Zielonka-Naród-i-polityka.html [29.08.202 1]. Znaniecki Florian (1990). Współczesne narody, Warszawa: PWN. 225
Summary The Nation’s Longue Durée: Social Dimensions of Polishness (1988-2021) More than three decades ago, while completing an internship at the Uni versity of Bielefeld (Germany), we came up with the idea of a research project which would combine the issues of group identity (primarily ethnic or national) with those of attitudes towards others (i.e., foreign ers, people culturally and/or physically different). Comprising the the oretical background for our idea was a sociological tradition associated with researchers such as Hans Georg Simmel, Emory S. Bogardus, and William Graham Sumner, as well as with the conceptual distinctions of “we-group versus they-group,” “us versus them,” “us and them,” “we strangers,” “close-distant,” etc. An outcome of these ideas was the first survey entitled “Poles and others” (carried out in 1988 by the Public Opinion Research Centre in Warsaw). Subsequently, the survey study was repeated ten years later - under the same title and with the same focus. In 2018, we returned to the idea of replicating the study - this time entitled Poles and others thirty years later. This time around, the project was significantly ex panded by an additional methodology. In addition to the nationwide sur vey, we decided to also include the results of qualitative research, based upon semi-structured, casual interviews (personal, face-to-face conver sations) conducted by Ewa Nowicka and Sławomir Łodziński. In the thirty years which have passed between the original study and its current comparison and conclusion, Polish society has changed dras tically -
as have the researchers who transmuted from young enthusi asts into enthusiasts less young, but with lengthy research experience. 227
Еша Nowicka, Sławomir todziński All the same, inasmuch as possible, we strove to obtain supplementary empirical material in 2018, at the cusp of 2019/2020, and in 2021. In our opinion, this has increased the value and augmented the compara bility of the data provided by our earlier and latest surveys. The issues raised by the three editions of this project are extensive. They touch upon relations to all kinds of strangers,” including foreign ers and migrants; they touch upon national and racial stereotypes, in cluding various forms of racism. In this book, however, we have chosen to focus only on a single problem which turned out to be exceptionally extensive: the present, national shape of the identity of Poles, the pos sible transformations of that identity, and its correlations with socio demographic features (a temporary variable on a statistical scale). This volume constitutes an attempt to answer questions about the durability of and/or changes in the nature and structure of Polish na tional identity over the course of three decades which have passed since the transformation of the social, economic, and political system. Espe cially key for us was to capture how Poles understand their own, na tional self-definition. We deem it significant that, on the one hand, this was a long-term study executed by the same core team, while, on the other hand, the project relied on a combination of data drawn from mixed methods re search: both longitudinal, quantitative surveys and qualitative inter views. We are convinced that this provides an in-depth look and analysis
rarely found in sociology and cultural anthropology. This is due to the effect of the continuity of initial methodological concepts and assump tions alongside implications and conclusions verified by triangulation of methods and datasets. We were looking for the consequences of civili zational processes, such as globalization, international migration, and political change. In our analyses, we also concentrated on attitudes of tolerance and acceptance towards “Others,” treating such standpoints as a manifestation of a growing ethnic/national inclusiveness in Polish society. 228
The Nation s Longue Durée: Social Dimensions of Polishness (1988-2021) The volume at hand was prepared as a component of the OPUS 12 research project Poles and Others Thirty Years Later, realized on the ba sis of agreement UM0-2016/23/B/HS6/03874 (dated 04/08/2017), signed by Collegium Civitas with the National Science Centre. The re search team included Ewa Nowicka-Rusek as the principal investigator with Sławomir Łodziński and Maciej Witkowski as coinvestigators on the team. Finally, we would like to thank Katarzyna Witkowska at Collegium Civitas for her efficient administrative management of the grant, a re sult of which is the work presented here. Our thanks also go to both reviewers of this work - Professors Piotr Kwiatkowski (Institute of So cial Sciences, SWPS University of Social Sciences and Humanities) and Michal Kowalski (Faculty of Sociology, University of Warsaw). Their in sightful comments and reflections helped us avoid misunderstandings and mistakes. Finally, we would like to extend our appreciation to all the individu als with whom we discussed subsequent versions of this work: Wojciech Połeć, Justyna Gorlewska, Blanka Rzewuska, Małgorzata GłowackaGrajper, and Maciej Witkowski, our grant collaborator who was always ready to assist. 229
|
| adam_txt |
Spis treści Od autorów 7 Rozdział I Wprowadzenie - o tożsamości narodowej i polskości. Założenia i metody badawcze 11 u. Wstęp n 1.2. Teoretyczne podstawy analiz tożsamości i przynależności narodowej 1.3. Społeczne i prawne aspekty polskości 29 1.4. Społeczne kryteria polskości 19 35 1.5. Założenia i materiały badawcze (metodologia badania) 44 1.5.1. Problemy metodologiczne prowadzenia ilościowych badań wzdłużnych 45 1.5.2. Badanie ilościowe - sondaż 2018 1.5.3. Badania jakościowe 1.5.4. Struktura książki 52 52 59 Rozdział II Być Polką / Polakiem? Ewolucja społecznych kryteriów polskości w latach 1988,1998 i 2018 2.1. Wstęp 61 61 2.2. Społeczne kryteria polskości 61 2.3. Społeczne kryteria polskości w roku 2018 64 2.4. Ewolucja kryteriów polskości w latach 1988,1998 i 2018 75 2.5. Cudzoziemiec jako Polka / Polak. Ewolucja kryteriów wejścia w polskość w latach 1988,1998 i 2018 86 л. Kryteria uznania cudzoziemca za Polaka w latach 1988, 2.5 1998 / 2018 87 .2. Kryteria uznania dziecka z mieszanego związku za Polaka 2.5 w latach 1988, 1998 i 2018 2.6. Typy polskiej tożsamości narodowej 2.7. Podsumowanie loo 95 96
Rozdział III Poczucie polskości jako podstawa polskiej tożsamości narodowej. Wyniki badań jakościowych 3.1. Wstęp 107 107 3.2. Jakościowe badania polskości wśród wykształconych Polaków 108 3.3. Poczucie polskości (samookreślenie narodowe) jako podstawa tożsamości narodowej 112 3.3.1. Polskośćjako „poczucie bycia Polką/ Polakiem” 113 118 3.3.2. Polskośćjako znajomośćjęzyka i polskiego dziedzictwa kulturowego 3.3.3. Poczucie polskościjako pragnienie indywidualnego samookreślenia się w zglobalizowanym świecie 121 3.4. Duma i wstyd. Emocjonalne wymiary poczucia polskości 3.5. Poczucie polskości jako ogólna koncepcja tożsamościowa 125 128 3.6. Odchodzenie od tożsamości narodowej. 131 Alternatywne spojrzenie na polskość 3.7. Podsumowanie 133 Rozdział IV język jako wyznacznik polskości 135 4.1. Wstęp: istota sensu wspólnoty językowej 135 4.2. Język polski. Odróżnianie i identyfikowanie swoich pobratymców 4.3. Język polski a polskość kultury polskiej 4.4. Wartość praktyczna znajomości języka polskiego 145 4.5. „Prawie Polak”. Cudzoziemiec i jego stosunek do języka polskiego 4.6. Polskość a utrata języka polskiego 4.7. Podsumowanie 138 141 149 152 153 Rozdział V Struktura rozumienia polskości. Od kluczowych do mniej (nie)ważnych społecznie kryteriów polskości 5.1. Wstęp 155 5.2. Zasługi dla Polski - rozumienie kryterium 157 5.3. Społeczna waga kryterium „zasług dla Polski” 5.4. Zostać Polakiem - zostać obywatelem polskim? 5.5. Podsumowanie 167 163 164 155
Rozdział VI Odejścia od polskości. Oddalenie, odejście, odrzucenie 6.1. Wstęp 171 171 6.2. Czy można przestać być Polakiem? 172 6.3. Nie można przestać być Polakiem? 175 6.4. Wahania narodowe i spójność z kryteriami polskości 6.5. Przyczyny rezygnacji z polskości 6.5л. Emigracja a polskość 6.5.2. Wiek a polskość 184 6.5.3. Wstyd a polskość 185 178 181 182 6.6. Podsumowanie: okoliczności i ocena porzucenia polskości 187 Rozdział VII Nabywanie polskości, czyli jak cudzoziemiec może stać się Polakiem 7.1. Wstęp 189 189 7.2. Dziecko cudzoziemskie przysposobione w Polsce 190 7.3. Jak dorosły cudzoziemiec może się stać Polakiem? 195 7.4. Cudzoziemiec a poczucie bycia Polakiem i posiadanie obywatelstwa polskiego 198 7.5. Hierarchia warunków wejścia cudzoziemca do polskiej wspólnoty narodowej 202 7.6. Kryterium zasług dla Polski w przypadku cudzoziemca 204 7.7. Wątpliwości w kwestii możliwości stania się Polakiem przez cudzoziemca 205 7.8. Podsumowanie. Nabywanie tożsamości narodowej jako proces Zakończenie 211 Bibliografìa 215 Summary 207 227 Nota o autorach 231 Aneks: Ankieta „Swoi i obcy po trzydziestu latach” i scenariusz wywiadu jakościowego „Być Polakiem / Polką” Publikacje Collegium Civitas 243 233
Bibliografìa Anderson Benedict (1997). Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i roz przestrzenianiu się nacjonalizmu, Kraków: Wydawnictwo Znak. Andrejuk Katarzyna (2020). Czy patriotyzmjest prawicowy? Przywiązanie emo cjonalne do własnego kraju a deklaracje prawicowości, religijności i poparcia dla Unii Europejskiej, [w:] Polska - Europa. Wyniki Europejskiego Sondażu Społecznego 2002-2018/19, (red.) Sztabiński Paweł B., Przybysz Dariusz, Sztabiński Franciszek, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 57-66. Balogun Bolaji (2020). Race and racism in Poland: Theorising and contextua lising “Polish-centrism”, “The Sociological Review” Vol. 6 (68), 1196-1211, https://d0i.0rg/10.1177/0038026120928883 . Baran Leszek (2011). Sfera symboli czy nie tylko? Wybrane aspekty kultury na rodowej w ujęciu Antoniny Kłoskowskiej i innych polskich socjologów współ czesnych, „Kultura i Społeczeństwo” nr 2-3, 53-72. Barth Fredrik (2004). Grupy i granice etniczne: społeczna organizacja różnic kulturowych, [w:] Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Konty nuacje, (red.) Kempy Marian, Nowicka Ewa, Warszawa: Wydawnictwo Nau kowe PWN, 348-377. Bieber Florian (2018). Is Nationalism on the Rise? Assessing Global Trends, “Ethnopolitics” No. 5 (17), 519-540, DOI: IO.IO8O/17449O57.2OI8.1532633. Biernath Marta (2008). Różnorodność integracji. Wymiary i mechanizmy pro cesu integracji, [w:] Problemy integracji imigrantów. Koncepcje, badania, po lityki, (red.) Grzymała-Kazłowska Aleksandra, Łodzińśki Sławomir, War szawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 180-206. Billig Michael
(2008). Banalny nacjonalizm, Kraków: Wydawnictwo Znak. Błuszkowski Jan (2005). Stereotypy a tożsamość narodowa, Warszawa: ELIPSA Bokszański Zbigniew (2005). Tożsamości zbiorowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Bojar Hanna (2019). Karta Polaka. Mechanizm wzmacniający więzi Polaków na Wschodzie z kulturą polską czy instrument polskiej polityki migracyjnej, [w:] Kultury narodowe i lokalne a polityka. Powiązania w różnych kontekstach, (red.) Kurczewska Joanna, Mach Zdzisław, współpraca Ślarzyński Marcin, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 153-169. 215
Еша Иошіска, SłaLuomir -Łoziński Bonikowski Bart (2016). Nationalism in Settled Times, “Annual Review of Soci ology” Vol. 42(1), 427-449, DOI.org/1o/1i46/annurev-soc-o8i7i5-o74412 ). Bonikowski Bart, DiMaggio Paul (2016). Varieties of American Popular Nation alism, “American Sociological Review” No. 81 (5), 949-980, DOI: 10.1177/ 0003122416663683. Boski Paweł (2009). Kulturowe ramy zachowań społecznych. Podręcznik psycho logii międzykulturowej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Brubaker Rogers (2002). Ethnicity without groups, “European Journal of Sociology / Archives Européennes de Sociologie” No. 2 (43), 163-189, DOI: https://doi/org/10.107/S0003975602001066. Brubaker Rogers, Cooper Frederick (2000). Beyond "Identity”, “Theory and So ciety” No. 1 (29), 1-47. Brubaker Rogers (2004). Ethnicity without groups, Cambridge-London: Har vard University Press. Brubaker Rogers (2020). Populism and nationalism, “Nations and Nationalism” No. 1 (26), 44-66, DOI: io.ini/nana.12522. Budyta-Budzyńska Małgorzata (2010). Socjologia narodu i konfliktów etnicz nych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Burszta J. Wojciech, Dobrosielski Paweł, Jaskułowski Krzysztof, Majbroda Kata rzyna, Majewski Piotr, Rauszer Michał (2019). Naród w szkole. Historia i na cjonalizm w polskiej edukacji szkolnej, Gdańsk: Uniwersytet SWPS - Wydaw nictwo Naukowe Katedra. Brzeziński Dariusz (2019). Między Kokoschką a Modiglianim. Tożsamości naro dowe w świetle nowych teorii kultury, [w:] Kultury narodowe i lokalne a poli tyka. Powiązania w różnych kontekstach, (red.) Kurczewska Joanna, Mach Zdzisław,
współpraca Ślarzyński Marcin, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 571-586. Bystroń Stanisław Jan (1924). Megalomania narodowa. Źródła - Teorie ֊ Skutki, Kraków: Gebethner i Wolff. CBOS (2015). Tożsamość narodowa i postrzeganie praw mniejszości narodowych i etnicznych. Komunikat z badań, nr 106, Warszawa, lipiec. CBOS (2018а). Patriotyzm Polaków. Komunikat z badań nr 105, Warszawa, sierpień. CBOS (2018b). Wyjazdy do pracy za granicę. Komunikat z badań, nr 146, War szawa, listopad. CBOS (2019). Wyjazdy wypoczynkowe Polaków w2018 roku i plany na rok 2019. Komunikat z badań, nr 23, Warszawa, luty. CBOS (2020a). Religijność Polaków w ostatnich 20 latach. Komunikat z badań, nr 63, Warszawa, czerwiec. 216
Bibliografia CBOS (2O2Ob). Praca, obcokrajowców w Polsce. Komunikat z badań, nr 5, War szawa, styczeń. CBOS (2021a). Zainteresowanie polityką i poglądy polityczne młodych Polaków na tle ogółu badanych. Komunikat z badań, nr 16, Warszawa, luty. CBOS (2021b). Stosunek do innych narodów. Komunikat z badań, nr 30, War szawa, marzec. Chajbos Katarzyna (2019). Wstyd w życiu Polaków: sposoby rozumienia i do świadczania. role i formy obecności. Rozprawa doktorska napisana w Uni wersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu pod kierunkiem prof. dr. hab. Marka Krajewskiego. Chlebda Wojciech (2017). Czy polskość jest (słownikowo) definiowalna?, „Sprawy Narodowościowe. Seria nowa” nr 49,1-12, https://doi.org/1o.11649/sn.1159. Cichocki Piotr (2019). Czy kwestia narodowa może stać się ponownie kwestią niemiecką: Alternative für Deutschalnd jako sukces alternatywnej prawicy, [w:] Kultury narodowe i lokalne a polityka. Powiązania w różnych kontekstach, (red.) Kurczewska Joanna, Mach Zdzisław, współpraca Ślarzyński Marcin, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 231-248. Cudzoziemcy w Warszawie, czyli jak się zmierzyć z nieuniknionym. Raport (2017). (red.) Dudkiewicz Magdalena, Majewski Piotr, Warszawa: Uniwer sytet SWPS - Fundacja Obserwatorium. Czapliński Przemysław (2016). Poruszona mapa. Wyobraźnia geograficzno-kulturowa polskiej literatury przełomu XX i XXI wieku, Kraków: Wydawnictwo Literackie. Cześnik Mikołaj, Mirosława Grabowska (2017). Popękane polskie społeczeństwo jako pole badawcze - dane, fakty, mity, „Przegląd Socjologiczny” nr 3 (66), 9-43. Domański Henryk (2020). Zmiany w
stratyfikacji społecznej w Polsce, „Ekono mista” nr 2, 286-305. Drouhot Lucas G., Petermann Sören, Schönwälder Karen, Vertovec Steven (2021). Has the Covid-19 pandemic undermined public support for a diverse society? Evidence from a natural experiment in Germany, “Ethnic and Racial Studies” Vol. 44 (5), 877-892, 001:10.1080/01419870.2020.1832698. Domagała Bożena (2018). Polak-katolik w oglądzie socjologicznym (analiza wyników badań i wybranych problemów debaty publicznej), „Humanistyka i Przyrodoznawstwo” nr 24, 267-280, DOI: 10.31648/Һ1Р.2620. Eriksen Thomas Hylland (2013). Etniczność i nacjonalizm. Ujęcie antropolo giczne, Kraków: WUJ. Flick Uve (2010). Projektowanie badańjakościowych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. 217
Еша Nowicka, Sławomir-Łoziński The Framework Convention: a key tool to managing diversity through minority rights Council of Europe. Thematic commentary No. 4. The scope of applica tion of the Framework Convention for the Protection of National Minorities, Council of Europe, September 2016, https://www.coe.int/en/web/minorities/thematic-commentaries. Fukuyama Francis (2019). Tożsamość. Współczesna polityka tożsamościowa i walka o uznanie, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis. Galent Marcin (2019). Brytyjskość - w poszukiwaniu kulturowego spoiwa dla politycznej jedności, [w:] Kultury narodowe i lokalne a polityka. Powiązania w różnych kontekstach, (red.) Kurczewska Joanna, Mach Zdzisław, współ praca Ślarzyński Marcin, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 203-229. Gawlewicz Anna (2015). Beyond “us” and “them”: migrant encounters with dif ferences and redefining the national, “Fennia” No. 2 (193), 198-211. Gawlewicz Anna (2016). Beyond openness and prejudice: the consequences of migrant encounters with difference, “Environment and Planning A: Economy and Space” No. 2 (48), 256-272. Gawlewicz Anna (2020). Do we need other ‘posts’ in migration studies? Polish migration to the UK through a postdependence lens, “Area” No. 52 (3), 523530, DOI:io.ini/area.i2624 Gazdała Łukasz (2020). Irlandia Północna: Mniej niż 1/3 mieszkańców chce zjed noczenia z Irlandią, EUROACTIV.PL, 19 lutego, https://www.euractiv.pl/section/demokracj a/news/irlandia-polnocna-mniej -niz- 1-3-mieszkancowchce-zjednoczenia-z-irlandia/ [31.05.2021]. Geertz Clifford (1992). Religia jako system kulturowy, [w:] Racjonalność i
styl my ślenia, (red.) Mokrzycki Edmund, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 498-550. Gellner Ernest (1991). Narody i nacjonalizm, Warszawa: PIW. Górny Agata, Kindler Marta (2018). Cudzoziemcy w Polsce na przełomie XX i XXI wieku, [w:] 25 wykładów o migracjach, (red.) Lesińska Magdalena, Okólski Marek, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 235-248. Grzymała-Kazłowska Aleksandra (2013). Zarys koncepcji społecznego zakotwi czenia inne spojrzenie na tożsamość, adaptację i integrację imigrantów, „Kul tura i Społeczeństwo” nr 3, 45-60, DOI: io.2478/kultura-2oi3֊oo22. Grzymała-Kazłowska Aleksandra (2021). Attitudes to the New Ethnic Diversity in Poland: Understanding Contradictions and Variations in a Context of Un certainty and Insecurity, “Polish Sociological Review” nr 2 (214), 241-260, DOI:iO.26412/psr214.o6. 218
Bibliografia GUS (2015). Struktura narodowo-etniczna, językowa i wyznaniowa ludności Pol ski. Narodowy spis powszechny ludności i mieszkań, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. GUS (2020). Populacja cudzoziemców w Polsce w czasie COVID-19. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 4 czerwca, https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/6329/i2/i/i/populacja_cudzoziemcow_w_polsce_w_czasie_covid-19.pdf. GUS (2021). Wytyczne do samospisu w Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań 2021, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, https://spis.gov.pl/wp-content/uploads/2o21/o3/NSP2o21_Wytyczne-dosamospisu_2o21o311Jezyk-polski.pdf. Hałas Elżbieta (1992). Konwersja. Perspektywa socjologiczna, Lublin: Norbertinum. Hamersley Martyn, Atkinson Paul (2000). Metody badań terenowych, Poznań: Zysk i S-ka. Hroch Miroslav (2003). Maie narody Europy. Perspektywa historyczna, Wro cław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich. Janusz Grzegorz (2011). Ochrona praw mniejszości narodowych w Europie, Lu blin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Jasińska-Kania Aleksandra (2002). Europejskie wartości a tożsamość narodowa Polaków, „Przegląd Socjologiczny” nr 1 (51), 9-26. Jasińska-Kania Aleksandra, Marody Mirosława (2002). Integracja europejska a toż samość narodowa Polaków, [w:] Polacy wśród Europejczyków: wartości spo łeczeństwa polskiego na tle innych krajów europejskich, (red.) Jasińska-Kania Aleksandra, Marody Mirosława, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 280-288. Jaskułowski Krzysztof (2009). Nacjonalizm bez narodów. Nacjonalizm w kon
cepcjach anglosaskich nauk społecznych, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersy tetu Wrocławskiego. Jaskułowski Krzysztof (2019). The Everyday Politics of migration Crisis in Po land. Between Nationalism, Fear and Empathy, Cham: Palgrave Macmillan. Jaskułowski Krzysztof (2020). The Politics of a National Identity Survey: Polishness, Whiteness, and Racial Exclusion, “Nationalities Papers” December, DOI: io.ioi7/nps.2O2o.68. Karkowska Marta (2019). Polska tożsamość narodowa w świetle badań społecz nych, „Infos BAS. Biuro Analiz Sejmowych” nr 3 (256), 21 marca, 1-4. Killias Jarosław (2004). Wspólnota abstrakcyjna. Zarys socjologii narodu, War szawa: Wydawnictwo IFiS PAN. 219
Еша Иошіска, ЗІашотіг Łoziński Kłoskowska Antonina (1996). Kultury narodowe u korzeni, Warszawa: Wydaw nictwo Naukowe PWN. Konieczna-Sałamatin Joanna, Sawicka Maja (2019). Polak-Europejczyk, [w:] Społeczeństwo na zakręcie. Zmiany postaw i wartości Polaków w latach 19902018, (red.) Marody Mirosława, Konieczna Sałamatin Joanna, Sawicka Maja, Mandes Sławomir, Kacprowicz Grażyna, Bulkowski Krzysztof, Bartkowski Jerzy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 150-164. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipea 1997 r., Dz.U. 1997 nr 78, poz. 483. Koseła Krzysztof (2003). Polak i katolik. Splątane tożsamości, Warszawa: Wy dawnictwo IFiS PAN. Kryzys migracyjny. Perspektywa społeczno-kulturowa (2017). (red.) Pasamonik Barbara, Markowska-Manista Urszula, t. 1, Warszawa: Wydawnictwo Aka demii Pedagogiki Specjalnej. Kurcz Zbigniew (2005). Mniejszość polska na Wileńszczyźnie. Studium socjolo giczne, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Kurczewska Joanna (1979). Naród w socjologii i ideologii polskiej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Kurczewska Joanna (2019). Kultura polityczna, czyli dwa konteksty badań kultury narodowej, [w:] Kultury narodowe i lokalne a polityka Powiązania w różnych kontekstach, (red.) Kurczewska Joanna, Mach Zdzisław, współpraca Ślarzyński Marcin, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 587-614. Kurski Jarosław (2020). Bo nie
jest od interesów. Z Marią Janion rozmawiał Ja rosław Kurski, „Magazyn Gazety Wyborczej” 29 sierpnia. Kwiatkowska Anna, Dymko Wiktoria (2019). Podmiotowe i sytuacyjne determi nanty postrzegania imigrantów, [w:] Człowiek pogranicza Wyzwania huma nistycznej edukacji, (red.) Sobecki Mirosław, Misiejuk Dorota, Muszyńska Jo lanta, Bajkowski Tomasz, Białystok: Wydawnictwa Uniwersytetu w Białymstoku, 229-245. Kwiatkowski Piotr (2018). Komentarz eksperta, [w:] Społeczne kryteria polsko ści, Warszawa: Kantar Public, listopad, 14-15, https://public.kantarpolska. com/archiwumraportow/files/2Oi8/n/K.O52_Spoleczne-kryteria-polskosci _Oloa-18l.pdf. 220
Bibliografia Lindstam Emmy, Mader Matthias, Schoen Harald (2021). Conceptions of Na tional Identity and Ambivalence towards Immigration, “British Journal of Po litical Science” No. 51, 93-114, DOI:1O.1O17/SOOO7123418OOO522. Łepkowski Tadeusz (1987). Historyczne kryteria polskości, „Znak” որ ii-ւշ (39O-39D, 5-14· Łepkowski Tadeusz (1989). Uparte trwanie polskości, Londyn-Warszawa: Aneks - Wydawnictwo Wolne Pismo MOST. Łodziński Sławomir, Nowicka Ewa (2021). Wielokulturowość w wielkim mie ście. Wspólnota pokoleń, siła wykształcenia i stosunek do imigracji w świetle badań jakościowych, „Studia Socjologiczne” nr 2 (241), 71-96, DOI: ւօ.24425/տէտ.2Օ21.137289. Łuczewski Michał (2012). Odwieczny naród. Polak i katolik w Żmiącej, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Mach Zdzisław (2019). Wielość pamięci i wielość konstrukcji. Czyje kultury two rzą kulturę narodową i komu wolną ja konstruować?, [w:] Kultury naro dowe i lokalne a polityka. Powiązania w różnych kontekstach, (red.) Kurczew ska Joanna, Mach Zdzisław, współpraca Ślarzyński Marcin, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 557-569. Mandes Sławomir (2019). Polak-katolik, [w:] Marody Mirosława, KoniecznaSałamatin Joanna, Sawicka Maja, Mandes Sławomir, Kacprowicz Grażyna, Bulkowski Krzysztof, Bartkowski Jerzy, Społeczeństwo na zakręcie. Zmiany postaw i wartości Polaków w latach 1990-2018, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 139-149. Marody Mirosława (2019). Żeglując po wzburzonym morzu, [w:] Marody Miro sława, Konieczna-Sałamatin Joanna, Sawicka Maja, Mandes Sławomir, Kac prowicz Grażyna, Bulkowski
Krzysztof, Bartkowski Jerzy, Społeczeństwo na zakręcie. Zmiany postaw i wartości Polaków w latach 1990-2018, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 170-193. Mazurek Monika (2014). Tożsamość kaszubska-dziś (i jutro?), „Studia Huma nistyczne AGH” nr 3 (13), 131-143. Miodunka Władysław T. (2011). Między etniczno-genealogicznym a kulturo wym rozumieniem narodu. O potrzebie historycznojęzykowych badań polsz czyzny jako języka obcego i drugiego, „LingVaria” nr 1 (11), 179-204. Nowicka Ewa (1990a). Narodowe samookreślenie Polaków, [w:] Swoi i obcy, (red.) Nowicka Ewa, Warszawa: Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszaw skiego, 55-107. 221
Еша Nowicka, Sławomir Łoziński Nowicka Ewa (1990b). Swojskość i obcość jako kategorie socjologicznej analizy, [w:] Swoi i obcy, (red.) Nowicka Ewa, Warszawa: Instytut Socjologii Uni wersytetu Warszawskiego, 5-53. Nowicka Ewa (2000). Polacy czy cudzoziemcy. Polacy za wschodnią granicą, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS. Nowicka Ewa (2004). Wierszyna. Antropologiczny opis czy antropologiczna wi zja, „Przegląd Polonijny” 1.1, 5-27. Nowicka Ewa (2006). Świat człowieka - świat kultury, Warszawa: Wydawnic two Naukowe PWN. Nowicka Ewa, Łodziński Sławomir (2001). U progu otwartego świata Poczucie polskości i nastawienia Polaków wobec cudzoziemców w latach 1988-1998, Kraków: NOMOS. OBOP (2008). Społeczne kryteria polskości, 1988-1998-2008. Warszawa, paź dziernik. Orchowski Thomas (2021). Wyspa trzech ojczyzn. Reportaż z podzielonego Cy pru, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne. Organiściak-Krzykowska Anna (2018). Konsekwencje społeczno-ekonomiczne sytuacji demograficznej w Polsce, [w:] Sytuacja demograficzna Polski jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej, (red.) Hrynkiewicz Józefina, Witkowski Janusz, Potrykowska Alina, Warszawa: Rządowa Rada Ludno ściowa, 130-144. Ossowski Stanisław (1966). Więź społeczna i dziedzictwo krwi, [w:] idem, Dzieła, t. II, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Pawłowska Beata (2015). „Polak-katolik” - czyli o religijności współczesnych Polaków, „Władza Sądzenia” nr 6, 78-92. Pierzchała Marcin (2011). Społeczne kryteria polskości w opinii Polaków w la tach 1988-2008 a problem włączania obcokrajowców do uczestnictwa w pol skiej wspólnocie
narodowej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociolo gica” nr 38,149-167. Polska na kozetce. Siła obywatelskiej ręfleksyjności (2016). (red.) Zajenkowska Anna, Sopot: Smak Słowa. Po sąsiedzku z różnorodnością. Interakcje w miejskich przestrzeniach lokalnych z perspektywy różnych grup mieszkańców (2018). (red.) Górny Agata, Sabina Toruńczyk-Ruiz, Aleksandra Winiarska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. The Politics of Culture (2012). (Ed.) Nowicka Ewa, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. 222
Bibliografia Polska na kozetce. Siła obywatelskiej refleksyjności (2016). (red.) Zajenkowska Anna, Sopot: Smak Słowa. Polska refleksja nad narodem. Wybór tekstów (2002). (red.) Burszta J. Wojciech, Nowak Joanna, Wawrucha Krzysztof, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie. Popielarczyk-Pałęga Anna (2018). Tożsamość narodowa, tożsamość etniczna, identyfikacja narodowa jednostki rozważania metodologiczne na przykładzie środowisk polonijnych, „Łódzkie Studia Teologiczne” nr 3 (27), 15-29. Pudzianowska Dorota (2013). Obywatelstwo w procesie zmian, Warszawa: Wy dawnictwo Wolters Kluwer. Raciborski Jacek (2011). Obywatelstwo w perspektywie socjologicznej, War szawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Radkiewicz Piotr (2019). Patriotyzm, etnocentryzm, nacjonalizm. Perspektywa makropsychologiczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Raport „Niepodległa” (2016). Raport z badania zrealizowanego na potrzeby wieloletniego programu rządowego „Niepodległa”. TNS POLSKA dla Narodo wego Centrum Kultury, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury. Ruszkowski Paweł, Przestalski Andrzej, Maranowski Paweł (2020). Polaryzacja światopoglądowa społeczeństwa polskiego a klasy i warstwy społeczne, War szawa: Collegium Civitas Press. Sadowski Andrzej (2019). Społeczeństwo wielokulturowe z perspektywy pogra nicza, Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos. Schuetz Alfred (1944). The Stranger: An Essay in Social Psychology, “American Journal of Sociology” No. 6 (49), 499-507. Shils Edward (1996). Naród, narodowość, nacjonalizm a społeczeństwo obywa telskie, „Sprawy Narodowościowe” nr 1 (t. V), 9-30. Skowrońska Kaja (2019). Polityka
publiczna jako praktyka zakreślania granic Republiki Francuskiej. Modele imigracji i integracji w świetle badań nad poli tykami publicznymi, [w:] Kultury narodowe i lokalne a polityka. Powiązania w różnych kontekstach, (red.) Kurczewska Joanna, Mach Zdzisław, współ praca Ślarzyński Marcin, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 249-272. Smith Anthony D. (2009a). Kulturowe podstawy narodów, Kraków: WUJ. Smith Anthony D. (2009b). Etniczne źródła narodów, Kraków: WUJ. Smolarkiewicz Elżbieta (2019). Rozważania o współczesnej formule tożsamości narodowej w kontekście zmian kulturowych, [w:] Kultury narodowe i lokalne a polityka. Powiązania w różnych kontekstach, (red.) Kurczewska Joanna, Mach Zdzisław, współpraca Ślarzyński Marcin, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 535'555- 223
Еша NoLUicka, Sławomir-toziński Smolicz Jerzy (1981). Core Values and cultural identity, „Ethnic and Racial Studies” No. 1 (4), 75-90. DOI: https://d0i.org/i0.1080/01419870.198l.9993325 . Smolicz Jerzy J. (1990). Język jako wartość rdzenna, [w:] Oblicza polskości, (red.) Kłoskowska Antonina, Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 201- 213. Sobczak Jacek (2018). Tożsamość narodowa jako zagadnienie konstytucyjne, [w:] Dookoła Wojtek. Księga pamiątkowa poświęcona Doktorowi Arturowi Wojciechowi Preisnerowi, (red.) Balicki Ryszard, Jabłoński Mariusz, Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa - Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, 164-174. Społeczne kryteria polskości (2018). Warszawa: Kantar Public, listopad. Stokes Bruce (2017). What It Takes to Truly Be ‘One of Us’. In U.S., Canada, Eu rope, Australia andJapan, publics say language matters more to national iden tity than birthplace, Pew Research Center, February 1,1-34. Swoi i obey (1990). (red.) Nowicka Ewa, Warszawa: Instytut Socjologii Uniwer sytetu Warszawskiego. Swoi i obcy po trzydziestu latach (2018). Warszawa: Kantar, sierpień. Szacki Jerzy (1969). Polacy o sobie i innych narodach. Pełne sprawozdanie z ba dań, Warszawa: Polskie Radio i Telewizja Ośrodek Badania Opinii Publicznej i Studiów Programowych. Szacki Jerzy (2000). Z życia nauki i życia Towarzystwa: refleksje o polskości, „Roczniki Towarzystwa Naukowego Warszawskiego” nr 62-63, 58-68. Szacki Jerzy (2004a). Is There Such a Thing as the Sociology of Nations?, “Polish Sociological Review” No. 1 (145), 3-14.
Szacki Jerzy (2004b). O tożsamości (zwłaszcza narodowej), „Kultura i Społe czeństwo” nr 3, 9-40. Szpociński Andrzej (2011). Antoniny Kłoskowskiej koncepcja kultury narodowej jako źródło inspiracji, „Kultura i Społeczeństwo” nr 2-3, 73-83. Switat Mustafa (2018). Rasizm i mechanizmy mu pokrewne w kontekście badań nad diasporą arabską w Polsce, „Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny” nr 1,189-218, DOI: 10.4467/25444972SMPP.18.009.8918. Synak Brunon (1998). Kaszubska tożsamość. Ciągłość i zmiana, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Szymańska-Matusiewicz Grażyna (2019). Vietnamese in Poland. From Socialist Fraternity to the Global Capitalism Era, Berlin-Bern-Bruxelles-New YorkOxford-Warszawa-Wien: Peter Lang. Ścigaj Piotr (2012). Tożsamość narodowa. Zarys problematyki, Kraków: Księgarnia Akademicka. 224
Bibliografia Udrea Andrea, Smith David, Cordell Karl (2020). Karta Polaka, Poland and its Со-ethnics Abroad, “Ethnopolitics” No. 1 (20), 1-11, https://d0i.org/10.1080/ 17449057.2020.1808311. Ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (1999). Dz.U. 1999 որ 90 poz. 999, http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdui99 90900999. Ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji (2000). Dz.U. 2000 nr 106 poz. 1118, http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu2Oooio6in8 . Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o Karcie Polaka (2007). Dz.U. 2007 nr 180 poz. 1280. Ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim (2020). Dz.U. 2020 poz. 347. Wielka Syberia małych narodów (2000). (red.) Nowicka Ewa, Kraków: Zakład Wydawniczy „NOMOS”. Wierszyna z bliska i z oddali. Obrazy polskiej wsi na Syberii (2003). (red.) Głowacka-Grajper Małgorzata, Nowicka Ewa, Kraków: Zakład Wydawniczy „NOMOS”. Wieviorka Michel (2011). Dziewięć wykładów z socjologii, Kraków: Zakład Wy dawniczy „NOMOS”. Wysocki Artur (2017). Poczucie tożsamości narodowej Polaków w kontekście zachodnioeuropejskim, „Opuscula Sociologica” nr 3 (21), 57-77, DOI: 10.18276/0S.2017.3-05. Wysocki Artur (2019). „Wojna polsko-polska”. Między polityzacją tożsamości zbiorowych Polaków a realnym konfliktem społecznym, [w:] Kultury naro dowe i lokalne a polityka. Powiązania w różnych kontekstach, (red.) Kurczew ska Joanna, Mach Zdzisław, współpraca Ślarzyński Marcin, Warszawa: Wy dawnictwo IFiS PAN, 129-151. Wysocki Artur (2020). Społeczne kryteria polskiej tożsamości narodowej w la tach 1988-2018,
„Polityczne Dialogi/ Political Dialogues” որ 29,191-205. Zielonka Jan (2021). Naród i polityka, „Rzeczpospolita”, 9 lutego, https://www. rp.pl/Felietony/302099906-Zielonka-Naród-i-polityka.html [29.08.202'1]. Znaniecki Florian (1990). Współczesne narody, Warszawa: PWN. 225
Summary The Nation’s Longue Durée: Social Dimensions of Polishness (1988-2021) More than three decades ago, while completing an internship at the Uni versity of Bielefeld (Germany), we came up with the idea of a research project which would combine the issues of group identity (primarily ethnic or national) with those of attitudes towards others (i.e., foreign ers, people culturally and/or physically different). Comprising the the oretical background for our idea was a sociological tradition associated with researchers such as Hans Georg Simmel, Emory S. Bogardus, and William Graham Sumner, as well as with the conceptual distinctions of “we-group versus they-group,” “us versus them,” “us and them,” “we strangers,” “close-distant,” etc. An outcome of these ideas was the first survey entitled “Poles and others” (carried out in 1988 by the Public Opinion Research Centre in Warsaw). Subsequently, the survey study was repeated ten years later - under the same title and with the same focus. In 2018, we returned to the idea of replicating the study - this time entitled Poles and others thirty years later. This time around, the project was significantly ex panded by an additional methodology. In addition to the nationwide sur vey, we decided to also include the results of qualitative research, based upon semi-structured, casual interviews (personal, face-to-face conver sations) conducted by Ewa Nowicka and Sławomir Łodziński. In the thirty years which have passed between the original study and its current comparison and conclusion, Polish society has changed dras tically -
as have the researchers who transmuted from young enthusi asts into enthusiasts less young, but with lengthy research experience. 227
Еша Nowicka, Sławomir todziński All the same, inasmuch as possible, we strove to obtain supplementary empirical material in 2018, at the cusp of 2019/2020, and in 2021. In our opinion, this has increased the value and augmented the compara bility of the data provided by our earlier and latest surveys. The issues raised by the three editions of this project are extensive. They touch upon relations to all kinds of "strangers,” including foreign ers and migrants; they touch upon national and racial stereotypes, in cluding various forms of racism. In this book, however, we have chosen to focus only on a single problem which turned out to be exceptionally extensive: the present, national shape of the identity of Poles, the pos sible transformations of that identity, and its correlations with socio demographic features (a temporary variable on a statistical scale). This volume constitutes an attempt to answer questions about the durability of and/or changes in the nature and structure of Polish na tional identity over the course of three decades which have passed since the transformation of the social, economic, and political system. Espe cially key for us was to capture how Poles understand their own, na tional self-definition. We deem it significant that, on the one hand, this was a long-term study executed by the same core team, while, on the other hand, the project relied on a combination of data drawn from mixed methods re search: both longitudinal, quantitative surveys and qualitative inter views. We are convinced that this provides an in-depth look and analysis
rarely found in sociology and cultural anthropology. This is due to the effect of the continuity of initial methodological concepts and assump tions alongside implications and conclusions verified by triangulation of methods and datasets. We were looking for the consequences of civili zational processes, such as globalization, international migration, and political change. In our analyses, we also concentrated on attitudes of tolerance and acceptance towards “Others,” treating such standpoints as a manifestation of a growing ethnic/national inclusiveness in Polish society. 228
The Nation's Longue Durée: Social Dimensions of Polishness (1988-2021) The volume at hand was prepared as a component of the OPUS 12 research project Poles and Others Thirty Years Later, realized on the ba sis of agreement UM0-2016/23/B/HS6/03874 (dated 04/08/2017), signed by Collegium Civitas with the National Science Centre. The re search team included Ewa Nowicka-Rusek as the principal investigator with Sławomir Łodziński and Maciej Witkowski as coinvestigators on the team. Finally, we would like to thank Katarzyna Witkowska at Collegium Civitas for her efficient administrative management of the grant, a re sult of which is the work presented here. Our thanks also go to both reviewers of this work - Professors Piotr Kwiatkowski (Institute of So cial Sciences, SWPS University of Social Sciences and Humanities) and Michal Kowalski (Faculty of Sociology, University of Warsaw). Their in sightful comments and reflections helped us avoid misunderstandings and mistakes. Finally, we would like to extend our appreciation to all the individu als with whom we discussed subsequent versions of this work: Wojciech Połeć, Justyna Gorlewska, Blanka Rzewuska, Małgorzata GłowackaGrajper, and Maciej Witkowski, our grant collaborator who was always ready to assist. 229 |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author_GND | (DE-588)171027450 (DE-588)1102180246 |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV048808744 |
| ctrlnum | (OCoLC)1374570524 (DE-599)BVBBV048808744 |
| era | Geschichte 1988-2021 gnd |
| era_facet | Geschichte 1988-2021 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>03208nam a2200697 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV048808744</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20230327 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">230209s2021 |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788366386211</subfield><subfield code="9">978-83-66386-21-1</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1374570524</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV048808744</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Długie trwanie narodu</subfield><subfield code="b">społeczne wymiary polskości (1988-2021) = The Nation's longue durée: social dimensions of Polishness (1988-2021)</subfield><subfield code="c">Ewa Nowicka, Sławomir Łodziński</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="3"><subfield code="a">Społeczne wymiary polskości (1988-2021)</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">The Nation's longue durée: social dimensions of Polishness (1988-2021)</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Warszawa</subfield><subfield code="b">Collegium Civitas Press</subfield><subfield code="c">2021</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">248 Seiten</subfield><subfield code="c">25 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Englische Zusammenfassung</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1988-2021</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="g">Volk</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046497-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Gesellschaftliches Bewusstsein</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020630-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Nationalbewusstsein</subfield><subfield code="0">(DE-588)4041282-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Cudzoziemcy</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Język polski</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Postawy</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Świadomość społeczna</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Tożsamość narodowa</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Polska</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Tożsamość społeczna / Polska / 1990-</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Polska / sytuacja społeczna / 1989-</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1901-2000</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1945-1989</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1989-2000</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">2001-</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="6"><subfield code="a">Monografia</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="6"><subfield code="a">Raport z badań</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="g">Volk</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046497-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Gesellschaftliches Bewusstsein</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020630-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Nationalbewusstsein</subfield><subfield code="0">(DE-588)4041282-9</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Geschichte 1988-2021</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Nowicka-Rusek, Ewa</subfield><subfield code="d">1943-</subfield><subfield code="e">Sonstige</subfield><subfield code="0">(DE-588)171027450</subfield><subfield code="4">oth</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Łodziński, Sławomir</subfield><subfield code="d">1958-</subfield><subfield code="e">Sonstige</subfield><subfield code="0">(DE-588)1102180246</subfield><subfield code="4">oth</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034074729&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034074729&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034074729&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20230327</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034074729</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">090511</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">090513</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">090512</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09049</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| id | DE-604.BV048808744 |
| illustrated | Not Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T21:29:42Z |
| indexdate | 2024-07-10T09:46:32Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788366386211 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034074729 |
| oclc_num | 1374570524 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 248 Seiten 25 cm |
| psigel | BSB_NED_20230327 |
| publishDate | 2021 |
| publishDateSearch | 2021 |
| publishDateSort | 2021 |
| publisher | Collegium Civitas Press |
| record_format | marc |
| spelling | Długie trwanie narodu społeczne wymiary polskości (1988-2021) = The Nation's longue durée: social dimensions of Polishness (1988-2021) Ewa Nowicka, Sławomir Łodziński Społeczne wymiary polskości (1988-2021) The Nation's longue durée: social dimensions of Polishness (1988-2021) Warszawa Collegium Civitas Press 2021 248 Seiten 25 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Englische Zusammenfassung Geschichte 1988-2021 gnd rswk-swf Polen Volk (DE-588)4046497-0 gnd rswk-swf Gesellschaftliches Bewusstsein (DE-588)4020630-0 gnd rswk-swf Nationalbewusstsein (DE-588)4041282-9 gnd rswk-swf Cudzoziemcy Język polski Postawy Świadomość społeczna Tożsamość narodowa Polska Tożsamość społeczna / Polska / 1990- Polska / sytuacja społeczna / 1989- 1901-2000 1945-1989 1989-2000 2001- Monografia Raport z badań Polen Volk (DE-588)4046497-0 s Gesellschaftliches Bewusstsein (DE-588)4020630-0 s Nationalbewusstsein (DE-588)4041282-9 s Geschichte 1988-2021 z DE-604 Nowicka-Rusek, Ewa 1943- Sonstige (DE-588)171027450 oth Łodziński, Sławomir 1958- Sonstige (DE-588)1102180246 oth Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034074729&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034074729&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034074729&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
| spellingShingle | Długie trwanie narodu społeczne wymiary polskości (1988-2021) = The Nation's longue durée: social dimensions of Polishness (1988-2021) Polen Volk (DE-588)4046497-0 gnd Gesellschaftliches Bewusstsein (DE-588)4020630-0 gnd Nationalbewusstsein (DE-588)4041282-9 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4046497-0 (DE-588)4020630-0 (DE-588)4041282-9 |
| title | Długie trwanie narodu społeczne wymiary polskości (1988-2021) = The Nation's longue durée: social dimensions of Polishness (1988-2021) |
| title_alt | Społeczne wymiary polskości (1988-2021) The Nation's longue durée: social dimensions of Polishness (1988-2021) |
| title_auth | Długie trwanie narodu społeczne wymiary polskości (1988-2021) = The Nation's longue durée: social dimensions of Polishness (1988-2021) |
| title_exact_search | Długie trwanie narodu społeczne wymiary polskości (1988-2021) = The Nation's longue durée: social dimensions of Polishness (1988-2021) |
| title_exact_search_txtP | Długie trwanie narodu społeczne wymiary polskości (1988-2021) = The Nation's longue durée: social dimensions of Polishness (1988-2021) |
| title_full | Długie trwanie narodu społeczne wymiary polskości (1988-2021) = The Nation's longue durée: social dimensions of Polishness (1988-2021) Ewa Nowicka, Sławomir Łodziński |
| title_fullStr | Długie trwanie narodu społeczne wymiary polskości (1988-2021) = The Nation's longue durée: social dimensions of Polishness (1988-2021) Ewa Nowicka, Sławomir Łodziński |
| title_full_unstemmed | Długie trwanie narodu społeczne wymiary polskości (1988-2021) = The Nation's longue durée: social dimensions of Polishness (1988-2021) Ewa Nowicka, Sławomir Łodziński |
| title_short | Długie trwanie narodu |
| title_sort | dlugie trwanie narodu spoleczne wymiary polskosci 1988 2021 the nation s longue duree social dimensions of polishness 1988 2021 |
| title_sub | społeczne wymiary polskości (1988-2021) = The Nation's longue durée: social dimensions of Polishness (1988-2021) |
| topic | Polen Volk (DE-588)4046497-0 gnd Gesellschaftliches Bewusstsein (DE-588)4020630-0 gnd Nationalbewusstsein (DE-588)4041282-9 gnd |
| topic_facet | Polen Volk Gesellschaftliches Bewusstsein Nationalbewusstsein |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034074729&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034074729&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034074729&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT nowickarusekewa długietrwanienaroduspołecznewymiarypolskosci19882021thenationslonguedureesocialdimensionsofpolishness19882021 AT łodzinskisławomir długietrwanienaroduspołecznewymiarypolskosci19882021thenationslonguedureesocialdimensionsofpolishness19882021 AT nowickarusekewa społecznewymiarypolskosci19882021 AT łodzinskisławomir społecznewymiarypolskosci19882021 AT nowickarusekewa thenationslonguedureesocialdimensionsofpolishness19882021 AT łodzinskisławomir thenationslonguedureesocialdimensionsofpolishness19882021 |