Verfügbarkeit: Niemcy, Rosja i racja stanu

Niemcy, Rosja i racja stanu: wybór pism 1926-1939

Gespeichert in:

Bibliographische Detailangaben
1. Verfasser:	Bocheński, Adolf 1909-1944 (VerfasserIn)
Weitere Verfasser:	Sadkiewicz, Jan ca. 20./21. Jh (HerausgeberIn)
Format:	Buch
Sprache:	Polish
Veröffentlicht:	Kraków Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas [2019]
Schriftenreihe:	Historia, Polityka
Schlagworte:	Geschichte 1926-1939 Innenpolitik Außenpolitik Politische Publizistik Internationale Politik Sowjetunion Deutschland Polen Polityka międzynarodowa Polityka wewnętrzna Polityka zagraniczna Racja stanu Niemcy Polska Rosja ZSRR. Polska / stosunki zagraniczne / 1918-1945 / publicystyka 1601-1700 1701-1800 1801-1900 1901-2000 1901-1914 1914-1918 1918-1939 Publicystyka Publicystyka polska / 1900-1945 Anthologie
Online-Zugang:	Inhaltsverzeichnis Register // Personenregister
Beschreibung:	360 Seiten 22 cm
ISBN:	9788324235155

Internformat

MARC


LEADER	00000nam a2200000 c 4500
001	BV048490431
003	DE-604
005	20230426
007	t
008	220928s2019 \|\|\|\| 00\|\|\| pol d
020			\|a 9788324235155 \|9 97883-242-3515-5
035			\|a (OCoLC)1343895287
035			\|a (DE-599)BVBBV048490431
040			\|a DE-604 \|b ger \|e rda
041	0		\|a pol
049			\|a DE-12
084			\|a OST \|q DE-12 \|2 fid
100	1		\|a Bocheński, Adolf \|d 1909-1944 \|e Verfasser \|0 (DE-588)11913697X \|4 aut
245	1	0	\|a Niemcy, Rosja i racja stanu \|b wybór pism 1926-1939 \|c Adolf Bocheński, redakcja Jan Sadkiewicz
264		1	\|a Kraków \|b Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas \|c [2019]
264		4	\|c © 2019
300			\|a 360 Seiten \|c 22 cm
336			\|b txt \|2 rdacontent
337			\|b n \|2 rdamedia
338			\|b nc \|2 rdacarrier
490	0		\|a Historia, Polityka
648		7	\|a Geschichte 1926-1939 \|2 gnd \|9 rswk-swf
650	0	7	\|a Innenpolitik \|0 (DE-588)4027058-0 \|2 gnd \|9 rswk-swf
650	0	7	\|a Außenpolitik \|0 (DE-588)4003846-4 \|2 gnd \|9 rswk-swf
650	0	7	\|a Politische Publizistik \|0 (DE-588)4226099-1 \|2 gnd \|9 rswk-swf
650	0	7	\|a Internationale Politik \|0 (DE-588)4072885-7 \|2 gnd \|9 rswk-swf
651		7	\|a Sowjetunion \|0 (DE-588)4077548-3 \|2 gnd \|9 rswk-swf
651		7	\|a Deutschland \|0 (DE-588)4011882-4 \|2 gnd \|9 rswk-swf
651		7	\|a Polen \|0 (DE-588)4046496-9 \|2 gnd \|9 rswk-swf
653		0	\|a Polityka międzynarodowa
653		0	\|a Polityka wewnętrzna
653		0	\|a Polityka zagraniczna
653		0	\|a Racja stanu
653		2	\|a Niemcy
653		2	\|a Polska
653		2	\|a Rosja
653		2	\|a ZSRR.
653		2	\|a Polska / stosunki zagraniczne / 1918-1945 / publicystyka
653		4	\|a 1601-1700
653		4	\|a 1701-1800
653		4	\|a 1801-1900
653		4	\|a 1901-2000
653		4	\|a 1901-1914
653		4	\|a 1914-1918
653		4	\|a 1918-1939
653		6	\|a Publicystyka
653		6	\|a Publicystyka polska / 1900-1945
655		7	\|0 (DE-588)4002214-6 \|a Anthologie \|2 gnd-content
689	0	0	\|a Polen \|0 (DE-588)4046496-9 \|D g
689	0	1	\|a Deutschland \|0 (DE-588)4011882-4 \|D g
689	0	2	\|a Sowjetunion \|0 (DE-588)4077548-3 \|D g
689	0	3	\|a Innenpolitik \|0 (DE-588)4027058-0 \|D s
689	0	4	\|a Außenpolitik \|0 (DE-588)4003846-4 \|D s
689	0	5	\|a Internationale Politik \|0 (DE-588)4072885-7 \|D s
689	0	6	\|a Geschichte 1926-1939 \|A z
689	0		\|5 DE-604
689	1	0	\|a Polen \|0 (DE-588)4046496-9 \|D g
689	1	1	\|a Politische Publizistik \|0 (DE-588)4226099-1 \|D s
689	1	2	\|a Geschichte 1926-1939 \|A z
689	1		\|5 DE-604
700	1		\|a Sadkiewicz, Jan \|d ca. 20./21. Jh. \|0 (DE-588)1174685484 \|4 edt \|4 wpr
776	0	8	\|i Erscheint auch als \|n Online-Ausgabe \|z 97883-242-2978-9
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033867920&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Inhaltsverzeichnis
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033867920&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Register // Personenregister
940	1		\|n oe
940	1		\|q BSB_NED_20230426
999			\|a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033867920
942	1	1	\|c 070.9 \|e 22/bsb \|f 09043 \|g 438
942	1	1	\|c 909 \|e 22/bsb \|f 09042 \|g 438
942	1	1	\|c 909 \|e 22/bsb \|f 09042 \|g 43
942	1	1	\|c 909 \|e 22/bsb \|f 09043 \|g 43
942	1	1	\|c 909 \|e 22/bsb \|f 09042 \|g 947.08
942	1	1	\|c 070.9 \|e 22/bsb \|f 09042 \|g 438
942	1	1	\|c 909 \|e 22/bsb \|f 09043 \|g 947.08
942	1	1	\|c 909 \|e 22/bsb \|f 09043 \|g 438

Datensatz im Suchindex

_version_	1804184450658992128
adam_text	Spis treści JAN SADKIEWICZ Zagadka Bocheńskiego 5 ADOLF BOCHEŃSKI Niemcy, Rosja i racja stanu Wybór pism 1926-1939 Konserwatyzm ideologiczny czy realny? 17 Zagadnienie niezależności rządu od opinii publicznej 21 Z literatury politycznej. Recenzenci Romana Dmowskiego 29 Z literatury politycznej. Smoleńsk, nacjonalizm i zakłamanie 39 Wytyczne polskiej polityki zagranicznej 47 Polska w niemieckiej racji stanu 63 Granice relatywizmu politycznego 77 93 Tradycyjny aliant Roman Dmowski i Stanisław Mackiewicz Odwieczny wróg Rzeczypospolitej Polskiej 117 Dlaczego nie chcemy bronić Locama? 129 Polska doktryna Monroego 141 Między Niemcami a Rosją 151 Mała Ententa* 157 Szlaki grunwaldzkie* 167 Rozmowa z intelektualistą francuskim o polityce ministra Józefa Becka * 107 177 Targowiczanie naszych czasów 185 Adolf Hitler kontynuatorem Bismarcka 191 Niebezpieczeństwo sojuszu polsko-niemieckiego* 203 Tekst opublikowany pod pseudonimem Franciszek Czerwiski. Czy Niemcy mogą być „podzielone”* 215 Publicystyka polska a polityka zagraniczna 227 Armia i polityka zagraniczna 241 Hitler i pułkownik Beck 247 Polska dotrzyma traktatów* 253 Przeszłość i przyszłość sprawy czeskiej 261 Niemcy, Rosja i nasza polityka czeska* 269 Błędy w sprawie południowej* 275 Polemika ze Stommą 281 Bilans strat i zysków polskiej polityki zagranicznej* 287 Co to jest „polityka 1934 roku”? 301 Niemcy - Polska - Rosja 307 Współczesna Europa polityczna 315 Argumenty historyczne w polityce zagranicznej 325 INDEKS NAZWISK * Tekst opublikowany pod pseudonimem Franciszek Czerwiski. 335 Indeks nazwisk* Andrássy Gyula (starszy, 1823-1890), Achemenidzi, dynastia perska panująca węgierski polityk i dyplomata, 559-330 p.n.e. 80 Albrecht II (1397-1439), król Węgier, uczestnik rewolucji (1848-1849), Czech Niemiec (od 1437-1438) współtwórca dualistycznej monar z dynastii Habsburgów, ojciec Elż chii austro-węgierskiej, premier (od biety, żony Kazimierza Jagielloń 1867) Węgier, minister spraw zagra czyka 164 nicznych Austro-Węgier (1871-1879), Aleksander I Battenberg (1857-1893), ojciec Gyűli młodszego 19,143,164 książę Bułgarii (1879-1886), uzyskał Arco-Valley Anton (1897-1945), oficer tron dzięki poparciu Rosji, po jego niemiecki, zabójca K. Eisnera 217 utracie zmuszony do abdykacji 135 Arnim Achim von (1881-1940), oficer nie miecki, rektor Politechniki Berlińskiej Aleksander I Romanow (1777-1825), (1934-1938), prezes Instytutu Niemiec cesarz rosyjski (od 1801) i król pol ko-Polskiego w Berlinie (od 1935) 194 ski (od 1815) 68,102,123,208 Aleksander II Romanow (1818-1881), Arnim(-Suckow) Alexander Heinrich cesarz rosyjski (od 1855), zginął Freiherr von (1798-1861), niemiecki w zamachu 71,132,179,197, 278 polityk i dyplomata, minister spraw zagranicznych Prus (1848) 70,103, Aleksander III Wielki (356-323 p.n.e.), 125, 200, 237 król Macedonii (od 336 p.n.e.) 154 Aleksander Newski (ok. 1220-1263), ksią Askenazy Szymon (1865-1935), historyk, żę ruski, święty prawosławny, wład profesor Uniwersytetu Jana Kazi ca Nowogrodu Wielkiego (od 1236), mierza we Lwowie, po 1918 Uni książę kijowski (od 1249) i włodzi- wersytetu Warszawskiego, twórca lwowskiej szkoły historycznej 95 miersko-suzdalski (od 1252) 55 Alvensleben Gustav von (1803-1881), pru Atatürk Mustafa Kemal (do 1934 Mustafa ski generał i dyplomata, generalny Kemal Pasza, 1881-1938), turecki mąż adiutant króla Prus (1861-1866) 52, stanu i generał, uczestnik rewolucji 71,127,197, 334 młodotureckiej (1908), przywódca W indeksie przyjęto zasadę zapisu imion w oryginalnym brzmieniu, ale w samym tekście pozostawiono imiona spolszczone przez autora. Poprawiono w nim jednak zapis kilku nazwisk, m.in.: Heszeles na Hescheles, Hoetsch na Hoetzsch, Conradini na Corradini, Marks na Marcks. 335 INDEKS NAZWISK ruchu narodowego, który w 1922 niu i w Odessie (1918-1919), poległ obalił sułtanat i przekształcił Turcję w walce z Armią Czerwoną 127 w republikę, prezydent Turcji (od Barthélemy Joseph (1874-1945), fran cuski prawnik i polityk, minister 1923) 28,175, 206 Audax, niezidentyfikowany (być może sprawiedliwości w rządzie Vichy Łempicki Zygmunt) (1941-1943) 283 August III (1696-1763), elektor saski Barthou Jean Louis (1862-1934), polityk (jako Fryderyk August II) z dynastii francuski, premier (1913) i minister Wettinów, król polski (od 1733) 65 spraw zagranicznych (1934) Fran Babij Aleksander, publicysta ukraiński, cji, inicjator stworzenia tzw. paktu wschodniego, systemu bezpieczeń bliżej niezidentyfikowany 30 Bainville Jacques (1879-1936), historyk stwa zbiorowego z udziałem Niemiec, i publicysta francuski, członek Aka ZSRR i państw Europy Wschodniej demii Francuskiej, współzałożyciel (1934), zamordowany w Marsylii pod Action Française 59,89,183,227,328 czas zamachu chorwackich nacjonali stów na króla Jugosławii Aleksandra Baldwin Stanley (1867-1947), polityk i dyplomata brytyjski, premier Wiel 73,103,104,112,178,187 Battaglia Roger (1873-1950), polski praw kiej Brytanii (1923-1929,1935-1937) 229 nik, ekonomista, polityk i działacz Bandera Stepan (1909-1959), ukraiński działacz polityczny, członek UWO społeczny włoskiego pochodzenia 110 i OUN, w 1936 skazany na karę Baudelaire Charles Pierre (1821-1867), śmierci (zamienioną na dożywotnie francuski poeta i krytyk 78, 92 więzienie) za udział w przygotowa- Bączkowski Włodzimierz (1905-2000), . niach do zamachu na B. Pierackie- pisarz polityczny, publicysta, sowie- go, od 1940 przywódca OUN-Ban- tolog, redaktor naczelny „Biuletynu derowców, rzecznik współpracy Polsko-Ukraińskiego” (1932-1939) z Niemcami, więziony w Sachsen 227,236,327 Beaverbrook William Maxwell Ait hausen (do 1945), zamordowany ken (1879-1964), baron (od 1917), przez agenta KGB 156 Barss Franciszek (1760-1812), dzia brytyjski wydawca prasowy i poli łacz polityczny, prawnik, w okresie tyk, konserwatysta, członek rządu Sejmu Czteroletniego współpra W. Churchilla (1940-1945) 180 cownik J. Dekerta, przedstawiciel Beck Józef (1894-1944), żołnierz Legio władz powstańczych we Francji nów i POW (1914-1918), pułkownik, (1794), po upadku powstania przy polityk, wicepremier (1930), minister wódca Agencji, zginął w kampanii spraw zagranicznych RP (1932-1939) moskiewskiej 107 13,63,119,177,178,188,238,247,249, Barthel de Weydenthal Przemysław 251, 264, 294-297 ՅԱ Antoni (pseud. Borucki, Barta, 18931919), pułkownik, żołnierz Legio Behrend, polityk niemiecki, nieziden tyfikowany 200 Below von Otto (1857-1944), generał nów (1914-1917), współorganizator POW na Ukrainie (1918), współor niemiecki, uczestnik I wojny świa ganizator wojsk polskich na Kuba towej 219, 220 ՅՅ6 İNDEKS NAZWISK Benedetti Vincent (1817-1900), dyplo spraw wewnętrznych Prus (1905-1907), mata francuski, ambasador Francji sekretarz stanu spraw wewnętrznych w Berlinie (1864-1870) 47, 48 Rzeszy (1907-1909), kanclerz Rzeszy Beneš Edvard (1884-1948), polityk czeski, i premier Prus (1909-1917), zwolennik prezydent Czechosłowacji (1935- ekspansywnej polityki zewnętrznej 72 Bibescu Gheorghe (1804-1873), hospo 1938, na uchodźstwie 1940-1945, dar Wołoszczyzny (1842-1848) 162 znowu w kraju 1945-1948), premier Bielecki Tadeusz (1901-1982), polityk, (1921-1922), minister spraw zagra nicznych (1918-1935) 229, 249 publicysta, jeden z przywódców Bennigsen Rudolf von (1824-1902), ND, od 1939 prezes ZG SN, od 1939 hanowerski polityk liberalny, zwo na emigracji, przeciwnik polityki lennik hegemonii Prus w Niem gen. Sikorskiego, do 1982 prezes czech 251 SN 42 Biron Ernst Johann (1690-1772), szlach Berezowski Antoni (i847֊ok. 1916), dzia łacz patriotyczny, autor nieudane cic kurlandzki, faworyt cesarzowej go zamachu na cara Aleksandra II Anny Iwanowny, książę Kurlandii w Paryżu (1867) 102,132 (1737֊174° 1763-1769), po śmierci Anny na zesłaniu (do 1761) 66 Berl Emmanuel (1892-1976), francuski dziennikarz, historyk i publicysta Bismarck Otto von (1815-1898), nie miecki polityk, premier i minister żydowskiego pochodzenia 228 Bermondt-Awałow Paweł (1877-1974), spraw zagranicznych Prus (1862- oficer rosyjski, awanturnik, dowód 1890), spiritus movens zjednocze ca antybolszewickiej Zachodniej nia Niemiec, pierwszy kanclerz II Rzeszy (1871-1890) 19, 22, 24, 27, Armii Ochotniczej (1919) 193 Bernadotte Jean Baptiste (1763-1844), 47,71֊ 79, 82,84,88,115,121,149,191- marszałek Francji (od 1804), król 202, 216, 220, 238, 251, 263, 333, 334 Szwecji i Norwegii (od 1818, jako Blechamps Hipolit (?-і8із), oficer Karol XIV Jan), założyciel dynastii 3. Pułku Piechoty Księstwa War Bernadotte 68 szawskiego, zginął w bitwie pod Bestużew-Riumin Aleksiej (1693-1766), Lipskiem próbując ratować księcia rosyjski dyplomata i polityk, kanc lerz (od 1744), zwolennik polity Józefa 94 Blum Léon (1872-1950), socjalistyczny ki proaustriackiej i antypruskiej, polityk francuski, premier (1936— zamieszany w spisek z udziałem 1937 1938) 231 księżnej Katarzyny, w 1758 aresz Bocheński Adolf Maria (pseud. Franciszek towany, w 1762 ułaskawiony przez Czerwiski, 1909-1944), publicysta, Katarzynę 66 działacz i pisarz polityczny, współ Bethlen Gábor (1580-1629), książę Sied pracownik, „Buntu Młodych”, „Poli miogrodu (od 1613), król Węgier tyki” i wileńskiego „Słowa”, w czasie (1620-1622), przywódca antyhabs- II wojny światowej w II Korpusie Polskim, poległ we Włoszech 5-16, burskiego powstania na Węgrzech 165 Bethmann Hollweg Theobald von (1856- 1921), polityk niemiecki, minister 92,112,143,151,177,203,206,223,228, 229,277,284,307 337 INDEKS NAZWISK Bocheński Aleksander (1904-2001), publicysta, eseista, tłumacz, polityk, współpracownik „Buntu Młodych”, „Polityki”, wileńskiego „Słowa”, dzia łacz Stowarzyszenia „Pax” (od 1962) 5-7,10,11,13, 231, 285 Bocheński Innocenty OP zob. Bocheń ski Józef Franciszek Bocheński Józef Franciszek (J.M. Bocheń ski, imię zakonne Innocenty, 19021995) brat Adolfa Marii i Aleksandra, logik i filozof, dominikanin, profesor uniwersytetu we Fryburgu (rektor 1964-1966) 5,13-15,307 Bonaparte Napoleon zob. Napoleon I Bonnet Georges-Etienne (1889-1973), polityk i dyplomata francuski, amba sador w Waszyngtonie (1936-1937), minister skarbu (1937-1938), minister spraw zagranicznych (1938-1939) 322 Bonzi Pierre de (1631-1703), kardy nał i dyplomata francuski, biskup Béziers (od 1659), arcybiskup Tulu zy (od 1672) i Narbony (od 1674) 98 Borkowski-Dunin Piotr (1890-1949), polityk konserwatywny, prezes Związ ku Ziemian i współzałożyciel Klu bu Zachowawczej Pracy Państwo wej, wojewoda lwowski (1927-1928) i poznański (1928-1929), konsul gene ralny w Rzymie (1947-1949) 17 Borowy Wacław (1890-1950), historyk literatury polskiej 29 Bothmer Karl Graf von (1881-1947), publicysta niemiecki, bawarski działacz separatystyczny 220, 221 Botta Adorno Anton Otto (1688-1774), włoski dyplomata w służbie Austrii, feldmarszałek, zamieszany w spi sek przeciw cesarzowej Elżbiecie (1743) 66 Bourgeois Léon (1851-1925), polityk francuski, działacz Partii Radykalno- 338 -Socjalistycznej, premier Francji (1895-1896) 317 Boy zob. Żeleński Tadeusz Brandes Georg (1842-1927), duński historyk literatury, eseista i krytyk literacki 18 Branicki Franciszek Ksawery (ok. 17301819), hetman wielki koronny (17741793), związany z Rosją, przeciwnik reform Sejmu Wielkiego, współ twórca konfederacji targowickiej 123 Bratiami Gheorghe (1898-1953), polityk i historyk rumuński 164 Bressayant, dyplomata francuski, niezi dentyfikowany 96 Briand Aristide (1862-1932), polityk francuski, wielokrotny premier i minister różnych resortów, współ twórca traktatu w Locarno (1925) oraz paktu Brianda-Kellogga (1928), laureat Pokojowej Nagrody Nobla (1926) 103,112,130,136,138,180,181, 221,256,316 Broglie Charles-François de, markiz de Ruffec (1719-1781), francuski żoł nierz i dyplomata, ambasador fran cuski w Warszawie (1752-1756) 100 Brühl Henryk (1700-1763), minister saski, faworyt i doradca króla Augu sta III 223 Brusiłow Aleksiej (1853-1926), generał rosyjski, naczelny wódz armii rosyj skiej (1917) 72 Budionny Siemion (1883-1973), marsza łek sowiecki, dowódca 1. Armii Kon nej (1919-1921), zastępca ludowego komisarza obrony (1939-1941), czło nek Kwatery Głównej (1941-1945) 81 Bülow Bernhard von (1849-1929), polityk niemiecki, kanclerz Rzeszy i premier Prus (1900-1909) 71,83 Bülow Karl von (1846-1921), feldmar szałek niemiecki, uczestnik wojen INDEKS NAZWISK z Austrią (1866), Francją (1870-1871) і I wojny światowej 170 Bunsen Christian Karl Josias von (17911860), dyplomata pruski, ambasa Cat zob. Mackiewicz Stanisław Caulaincourt Armand (1773-1827), francuski generał i dyplomata, ambasador francuski w Rosji (18071811), minister spraw zagranicznych (1813,1815)102 Cavour Camillo Benso di (1810-1861), premier Królestwa Sardynii (od 1852), spiritus movens zjednocze nia Włoch, premier Królestwa Włoch (1861) 19, 20, 22, 24, 84, 88, dor pruski w Londynie (1841-1854) 200 Burė Émile (1876-1952), dziennikarz francuski, współpracownik pism ruchu socjalistycznego, założyciel i redaktor pisma „ĽOrdre (1929), w czasie II wojny światowej w USA 178,181 Buturlin Aleksander (1694-1767), feld marszałek rosyjski (od 1756), faworyt cesarzowej Elżbiety, wódz naczelny armii rosyjskiej (1760-1761) 66 Byszewski Arnold (?-i8oo), generał, adiutant króla Stanisława Augusta, poseł na Sejm Wielki 187 Canning George (1770-1827), polityk brytyjski, torys, minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii (1807-1809, 1822-1827), premier (1827) 54,60 Caprivi Leo von (1831-1899), polityk nie miecki, kanclerz Rzeszy i minister spraw zagranicznych Prus (18901894), premier Prus (1890-1892) 27,72 Carp Petre (1837-1919), polityk rumuń ski, premier (1900-1901,1911-1912), w 1914 zwolennik przystąpienia Rumunii do wojny po stronie państw centralnych 312 Casimir-Périer Jean Paul Pierre (18471907), polityk francuski, prezydent Francji (1894-1895), ustąpił pod naciskiem lewicy 284 Castlereagh Robert Stewart (1769-1822), polityk brytyjski, minister spraw zagranicznych (1812-1822), orga nizator koalicji antynapoleońskich, reprezentant Wielkiej Brytanii na kongresie wiedeńskim 19, 54,68 339 115,149 Chamberlain Joseph (1836-1914), poli tyk brytyjski, początkowo w Par tii Liberalnej, później przywódca tzw. unionistów, minister kolonii (1895-1903), ojciec Josepha Austena i Nevillea 181 Chamberlain Neville (1869-1940), polityk brytyjski, kanclerz skar bu (1923-1924,1931-1937), premier (1937-1940), autor ugodowej poli tyki wobec Hitlera, współtwórca układu w Monachium (1938), autor gwarancji niepodległości i sojuszu z Polską (1939) 249,298,316,320,322 Charnacé Hercule de (1588-1636), radca stanu i dyplomata francuski, amba sador w Polsce, Szwecji oraz Zjed noczonych Prowincjach Niderlan dów 96 Chateaubriand François-René de (17681848), francuski pisarz i polityk 79 Chautemps Camille (1885-1963), poli tyk francuski, premier Francji (1937-1938,1938)185 Choiseul Étienne François de (17191785), francuski polityk i generał, pierwszy minister Ludwika XV (od 1758), minister spraw zagranicznych (1758-1761,1766-1770) 100 Chreptowicz Joachim Litawor (17291812), podkanclerzy litewski (od INDEKS NAZWISK 1773), kanclerz wielki (1793), przy wódca stronnictwa królewskiego na Litwie, współtwórca KEN, współini cjator reform Sejmu Wielkiego 186 Chrząszczewski(Trzaska-Chrząszczew- ski) Aleksander (1887-po 1957), publicysta, do 1939 współpracow nik „Polityki” 31 Churchill Winston (1874-1965), polityk brytyjski, premier (1940-1945,19511955), wielokrotny minister różnych resortów 28,185 Cieszyński Antoni (1882-1941), lekarz stomatolog, profesor UJK, zamor dowany przez Niemców we Lwowie; w 1936 bezprawnie, zdaniem pol skich władz, zatrzymany na granicy polsko-czechosłowackiej (identyfi kacja niepewna) 156 Circourt Adolphe de (1801-1879), fran cuski dyplomata i historyk, poseł w Berlinie (1848) 70,74 Clausewitz Carl Philipp Gottlieb von (1780-1831), pruski generał, pisarz i teoretyk wojskowy, dyrektor pruskiej Akademii Wojskowej 70,196 Clemenceau Georges (1841-1929), fran cuski polityk, publicysta, senator (1902-1920), premier Francji (19061909,1917-1920), współtwórca trak tatu wersalskiego 21, 22,137 Constant de Rebecque Benjamin Henri (1767-1830), francuski pisarz i polityk, liberał, przeciwnik Napoleona 119 Corradini Enrico (1865-1931), włoski polityk, dziennikarz, pisarz, ideolog włoskiego nacjonalizmu 19 Courcel Alphonse Chodron de (18351919), dyplomata francuski, ambasa dor Francji w Berlinie (1881-1886) 202 Csáky István (1894-1941), polityk węgierski, minister spraw zagra nicznych (1938-1941) 295 340 Curzon George Nathaniel (1859-1925), polityk brytyjski, wicekról Indii (1899-1905), czołowy polityk Par tii Konserwatywnej, minister spraw zagranicznych (1919-1924) 159 Czapiński Kazimierz (1882-1941), dzia łacz socjalistyczny, członek CKW PPS (1921-1939), poseł na sejm (1919-1935), zginął w Auschwitz 203,207, 208,213 Czartoryscy, ród magnacki 125,127 Czartoryski Adam Jerzy (1770-1861), polityk i dyplomata, uczestnik kon gresu wiedeńskiego (1815) i współ twórca Królestwa Polskiego, jeden z przywódców powstania listopado wego, przywódca Hotelu Lambert 67,121-123,125,127 131, 132 Czartoryski August Aleksander (1697- 1782), ojciec Adama Kazimierza i Elżbiety, wuj króla Stanisława Augusta, wojewoda ruski (od 1731), przywódca Familii, rzecznik reform ustrojowych 44 Czernin von und zu Chudenitz Ottokar (1872-1932), austro-wçgierski polityk i dyplomata, minister spraw zagra nicznych Austro-Węgier (1916-1918), współtwórca brzeskiego traktatu pokojowego z Rosją (1918) 155 Czetwertyński-Światopełk Antoni Sta nisław (1748-1794), książę, kaszte lan przemyski, zausznik ambasady rosyjskiej, współtwórca konfederacji targowickiej, powieszony 187 Cziczerin Gieorgij (1872-1936), poli tyk i dyplomata sowiecki, członek КС WKP(b) (1925-1930), ludowy komisarz spraw zagranicznych (1919-1930), podpisał m.in. traktat w Rapallo (1922) 55 70 d’Avaux Claude de Mesmes, hrabia (15951650), francuski polityk i dyplomata, INÖEKS NAZWISK Derby Edward Geoffrey Smith-Stan uczestnik negocjacji poprzedzają cych zawarcie zawieszenia broni pomiędzy Szwecją a Polską w Sztum ley, lord (1799-1869), polityk angiel ski, premier Wielkiej Brytanii (1852, 1858-1859,1866-1868) 54 skiej Wsi (1634) i pokoju westfalskie go (1648), Superintendent finansów (1649-1650) 96 Daladier Édouard (1884-1970), fran Diebitsch Karl Heinrich von (18651924), oficer niemiecki 219 Disraeli Benjamin (1804-1881), hra bia Beaconsfield (od 1876), brytyj ski polityk, pisarz, kanclerz skarbu cuski polityk, kilkukrotny minister różnych resortów, premier Francji (1852,1858-1859,1866-1868), przy wódca Partii Konserwatywnej (od 1868), premier (1868, 1874-1880) 18,19,143 Dmowski Roman (1864-1939), poli tyk i dyplomata, jeden z najważ niejszych twórców polskiej myśli politycznej, współtwórca Ligi Narodowej (1893), współtwór ca i przywódca ND, współtwórca i prezes KNP w Paryżu (1917-1919), delegat Polski na konferencji poko jowej w Wersalu (1919), minister spraw zagranicznych (1923), zało życiel Obozu Wielkiej Polski (1926) (1933,1934 1938-1940) 249, 267 Dannenberg Georg von (1858-1931), niemiecki prawnik, polityk, redak tor, lider separatystów hanower skich 220 Dariusz III Kodomanus (ok. 380-331 p.n.e.), ostatni król Persji (od 336) z dynastii Achemenidów, zwycię żony przez Aleksandra Wielkiego, zamordowany 154 Daun Leopold Joseph Maria (17051766), feldmarszałek austriacki, uczestnik wojen z Turcją i Prusa mi, reorganizator armii austriackiej (1748-1756) 66 Davout Louis Nicolas (1770-1823), ksią żę Auerstedt i Eckmiihl, marszałek Francji, jeden z najwybitniejszych dowódców Napoleona 1142 Dąbrowski Jacek, tłumacz 52,108 De La Warr Herbrand Sackville (1900- 6,29-ՅՅ, 36, 37, 41.44, 46, 50,51, 53, 57,58,63,71,77,107-115,119,121,122, 125, 126, 167-169, 227, 231, 233-235, 333,334 Doncow Dmytro (1883-1973), ukraiński publicysta, krytyk literacki, pohtyk, ideolog nacjonalizmu ukraińskie 1976), polityk brytyjski, członek rzą dów N. Chamberlaina i W. Chur chilla 249,250 Delong Jan, polski harcerz, aresztowany przez władze czeskie w czasie zajść w Cieszynie i skazany na 1,5 roku więzienia (1935) 156 Denikin Anton (1872-1947), generał rosyjski, dowódca antybolszewickich Sił Zbrojnych Południa Rosji w czasie wojny domowej (19191920), następnie na emigracji 19, 20,211 341 go 3° Dorten Adam (1880-1963), przywódca separatystów w Nadrenii, popierany przez Francję (1923) 220, 221, 288 Doumergue Gaston (1863-1937), polityk francuski, premier (1913-1914,1934) i prezydent Francji (1924-1931) 132 Drobnik Jerzy (1894-1973), dziennikarz związany z obozem narodowym, później z sanacją 42 Droysen Johann Gustav (1808-1884), niemiecki historyk i polityk 333 INDEKS NAZWISK Dymitr Samozwaniec I (?-i6o6), car rosyjski (od 1605), rzekomy syn Iwa na Groźnego, poparty przez magna Reńskiego, mąż Anny Wazówny, kandydat na tron polski 95,98 Fiszler, właściciel antykwariatu w War szawie, wydawca biuletynu „Szpar tów polskich, zamordowany 10 Dżugaszwili Iosif zob. Stalin Józef gały” (1934֊1939) no Egelhofer Rudolf (1896-1919), marynarz Fleury André Hercule (1653-1743), poli niemiecki, uczestnik buntu mary tyk francuski, kardynał, wychowaw narzy w Kilonii (1918), komendant ca Ludwika XV, od 1726 jego pierw miejski Monachium i dowódca Czer szy minister 100 wonej Armii (1919), rozstrzelany 217 Foch Ferdynand (1851-1929), marszałek Eisner Kurt (1867-1919), niemiecki poli Francji, przyczynił się do zwycięstwa tyk, działacz socjaldemokratyczny nad Marną (1914), naczelny dowódca i publicysta, przywódca rewolucji sił sprzymierzonych (1918) 21,74,173 listopadowej w Monachium (1918) Franciszek Józef I (1830-1916), cesarz i premier Bawarii, zamordowany 217 austriacki z dynastii habsbursko- Elżbieta Piotrowna (1709-1762), cesa -lotaryńskiej (od 1848), od 1867 wład rzowa rosyjska (od 1741) z dynastii ca monarchii austro-węgierskiej 83,87 Romanowów, córka Piotra 158,66,67 Franklin-Bouillon Henry (1870-1937), Ernest II (1818-1893), książę Saksonii- polityk francuski, członek prawego Coburg-Gotha (od 1844), zwolen skrzydła Partii Radykalno-Socjali- nik zjednoczenia Niemiec, sojusz stycznej 138 Freud Sigmund (1856-1939), austriac nik Prus, kompozytor 69, 87 Feldman Józef (1899-1946), historyk, profesor Uniwersytetu Jagielloń ki neurolog i psychiatra, twórca psychoanalizy 228 Fryderyk II Wielki (1712-1786), król skiego 63,68,191,197 Prus (od 1740) z dynastii Hohen Fermor William (1702-1771), generał rosyjski pochodzenia brytyjsko- zollernów, twórca mocarstwowości pruskiej 58,65, 66, 88 - niemieckiego, naczelny dowódca Fryderyk Wilhelm (1620-1688), elek armii rosyjskiej (1758-1759) 66,104 Ferry Jules François (1832-1893), polityk tor brandenburski i książę Prus (od francuski, członek Rządu Obrony 1640), z dynastii Hohenzollernów, Narodowej i mer Paryża (1870-1871), zwany Wielkim Elektorem, twórca jeden z przywódców republikanów, podstaw potęgi państwa pruskiego, minister oświaty (1872-1873,1879- do 1657 lennik Polski 52, 68 1882), premier Francji (1880-1881, Fryderyk Wilhelm I (1688-1740), król pru ski (od 1713) z dynastii Hohenzollernów, 1883-1885)24 Filip IV (1605-1665), król Hiszpanii, twórca potęgi militarnej Prus 52, 65 Neapolu i Sycylii (od 1621) oraz Por Fryderyk Wilhelm II (1744-1797), król tugalii (1621-1640) z dynastii Habs pruski (od 1786) z dynastii Hohen zollernów, bratanek Fryderyka II, burgów 98 Filip Wilhelm Wittelsbach (1615-1690), uczestnik II i III rozbioru Polski 124 hrabia palatyn Neuburgu, książę Fryderyk Wilhelm III (1770-1840), król Bergu i Jülich, elektor Palatynatu pruski (od 1797) z dynastii Hohen- 342 INDEKS NAZWISK zollernów, syn Fryderyka Wilhel ma II, współtwórca Świętego Przy rodowych konferencjach ekonomicz mierza (1815) 68,123 współpracownik Delegatury Rządu nych, w czasie okupacji niemieckiej Gamelin Maurice (1872-1958), gene RP na Kraj, w 1943 aresztowany przez rał francuski, uczestnik I i II wojny Niemców, popełnił samobójstwo 110 światowej, naczelny dowódca wojsk Goebbels Joseph (1897-1945), jeden alianckich (1939-1940) 256 z głównych funkcjonariuszy III Rze Garibaldi Giuseppe (1807-1882), włoski szy, minister propagandy i informacji rewolucjonista, żołnierz i polityk, (1933-1945), popełnił samobójstwo w oblężonym Berlinie 231 organizator „wyprawy tysiąca” na Sycylię (i860), zasłużony dla powsta Goethe Johann Wolfgang (1749-1832), niemiecki poeta, pisarz, myśliciel, nia Królestwa Włoch (1861) 20 Gauvain Auguste (1861-1931), dzienni uczony 139 karz francuski 115 Goldmann Karl Eduard (1798-1863), Genyk, niezidentyfikowany (domnie agent rosyjski w Niemczech, autor mana ofiara represji czeskich) 156 Die Europäische Pentarchie (Leipzig Géraud André (pseud. Pertinax, 1882- 1839) 69 1974), dziennikarz francuski 115 Goll Jaroslav (1846-1929), historyk czeski, Gerlach Leopold von (1790-1861), pru badacz dziejów Czech i ich stosunków ski generał i polityk konserwatyw z krajami ościennymi, twórca pozy tywistycznej szkoły historycznej 333 ny 198 Gersdorff Nicolaus Willibald Graf von Goltz Robert von der (1817-1869), pru (1713-1765), dyplomata saski 66 ski dyplomata i polityk, poseł Prus Giedroyc Jerzy (1906-2000), wydawca, w Paryżu (1863-1869) 47 działacz polityczny, redaktor naczel Goltz Rüdiger von der (1865-1946), ny tygodnika „Bunt Młodych” (1931- oficer niemiecki, uczestnik I wojny 1939, od 1937 „Polityka”), założyciel światowej 193, 219 i dyrektor Instytutu Literackiego Gołuchowski Agenor (starszy, 1812- (1946), wydawca i redaktor naczelny 1875), polityk, namiestnik Gali paryskiej „Kultury” 14,15 cji (1850-1859, 1866-1868, 1871- Giertych Jędrzej (1903-1992), ojciec 1875), austriacki minister spraw Macieja, działacz polityczny, publicy wewnętrznych (1859-1860) 40 sta, pisarz, przed 1939 działacz ZHP Gorczakow Aleksander (1798-1883), i O WP, członek władz SN, redaktor rosyjski polityk i dyplomata, mini „Gazety Warszawskiej” i „Warszaw ster spraw zagranicznych Rosji skiego Dziennika Narodowego”, po (1856-1882), zwolennik współpra 1945 w Wielkiej Brytanii 227, 234, cy z Francją po wojnie krymskiej 71 Górka Olgierd (1887-1955), historyk, 236,272,328 Gliwic Hipolit (1878-1943), działacz gospo publicysta, profesor Uniwersytetu darczy, ekonomista, inżynier górni Lwowskiego i Uniwersytetu War czy, dyrektor wielu przedsiębiorstw szawskiego 138, 227,236,334 w Rosji i Роксе, przedstawiciel Pol Grabski Stanisław (1871-1949), polityk, ski w Lidze Narodow i na międzyna ekonomista, profesor Uniwersytetów 343 INDEKS NAZWISK Lwowskiego i Warszawskiego, współ założyciel PPS (1892), później dzia łacz i ideolog ND, minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego (1923,1925-1926), prezes Rady Naro dowej RP na uchodźstwie (1942-1945), wiceprezydent KRN (1945-1947) 30 Grabski Władysław (1874-1938), ekono mista, historyk i polityk, związany z ruchem narodowym, premier RP (1920, 1923-1925), minister skarbu (1919-1920,1923,1923-1925), autor reformy walutowej 144 Graziani Rodolfo Neghelli di (18821955), włoski marszałek i polityk, dowódca w czasie agresji na Etio pię (1935-1936), wicekról Etiopii (1936-1937), gubernator i naczel ny dowódca w Libii (1940-1941), minister wojny w Republice Salò (1943-1945) 182 Groener Wilhelm (1867-1939), niemiec ki generał i polityk, kwatermistrz generalny armii niemieckiej (1918), współtwórca Republiki Weimar skiej, kilkukrotny minister różnych resortów 219 Grzybowski Konstanty (1901-1970), prawnik i historyk doktryn poli tycznych i prawnych, członek redakcji „Przeglądu Współczes nego” (1930-1934) i krakowskiego „Czasu” (1933-1937) 30,31 Grzymułtowski Krzysztof (1620-1687), wojewoda poznański, dyplomata, uczestnik rokoszu Lubomirskiego, negocjator traktatu pokojowego z Rosją (1686) 35 Gustaw II Adolf (1594-1632), król Szwe cji (od 1611) z dynastii Wazów 96 Habielski Rafał, historyk 6 Hácha Emil (1872-1945), polityk czeski, po układzie monachijskim prezy 344 dent Czechosłowacji (1938-1939), prezydent Protektoratu Czech i Moraw (1939-1945), po klęsce Nie miec aresztowany, zmarł w więzie niu 292,296,333 Hardenberg Karl August von (17501822), książę (od 1814) i polityk pru ski, kanclerz Prus (od 1810), twórca reform wewnętrznych 68, 69 Haushofer Karl Ernst (1869-1946), nie miecki geopolityk, geograf, oficer, profesor uniwersytetu w Monachium (1921-1939), wydawca „Zeitschrift für Geopolitik” (1924-1944) 228 Heim Claus (1884-1968), niemiec ki działacz polityczny, przywód ca ruchu ludowego w Szlezwiku-Holsztynie 220-222 Henlein Konrad (1898-1945), nazistow ski przywódca mniejszości niemieckiej w Czechosłowacji, namiestnik Sudetenlandu (1939-1945) 285 Henryk IV (1553-1610), król Nawarry (od 1562, jako Henryk III), pierwszy król Francji z dynastii Burbonów (od 1589) 95,96,173 Herriot Édouard (1872-1957), francuski polityk i pisarz, przywódca Partii Radykalnej, premier Francji (19241925, 1932), minister spraw zagra nicznych (1924-1925) 231 Hertzberg Ewald Friedrich von (17251795), polityk pruski, współtwórca przymierza z Polską (1790) 84 Hescheles Henryk (1886-1942), dzien nikarz, krytyk literacki, redaktor syjonistycznego dziennika „Chwila” (1920-1939), zamordowany w getcie lwowskim 93,117 Hindenburg Paul von (1847-1934), niemiecki feldmarszałek i polityk, zwycięzca spod Tannenbergu (1914), szefSztabu Generalnego (1916-1918), INDEKS NAZWISK 1668) z dynastii Wazów, abdyko- prezydent Republiki Weimarskiej wał 105 (1925-1934) 102,127,212 Jan III Sobieski (1629-1696), król polski Hitler Adolf (1889-1945), przywódca niemieckiego ruchu narodowo- i wielki książę litewski (od 1674) 99 socjalistycznego, kanclerz (od 1933) Jankowski Czesław (1857-1929), poeta, publicysta, krytyk literacki 111 i wódz (Führer) Rzeszy (od 1934) 104, 108,109,113,114,119,131,136,137,154, Jaworski Władysław Leopold (1865- 175, 179,191-195, 199-201, 219, 236, 1930). polityk, publicysta, prawnik, 247-249, 271, 293, 307, 315, 318, 319 profesor Uniwersytetu Jagielloń skiego, jeden z przywódców Stron Hoetzsch Otto (1876-1946), niemiecki nictwa Prawicy Narodowej, prezes polityk i historyk, założyciel maga NKN (1914-1916) 231 zynu „Osteuropa”, po 1933 odszedł Jędrychowski Stefan (1910-1996), dzia z życia publicznego 52 Hofmann Josef (1896-1971), bibliote łacz komunistyczny, członek Rady Najwyższej ZSRR (od 1941), współza karz i historyk niemiecki 216 łożyciel ZPP i Armii Polskiej w ZSRR Hohenzollernowie, dynastia niemiec ka 52,182 (1943), od 1944 w PPR, potem PZPR, Holstein Friedrich von (1837-1909), wicepremier (1951-1956), minister niemiecki polityk, prawnik i dyplo spraw zagranicznych (1968-1971), mata, radca w ministerstwie spraw członek Biura Politycznego КС PZPR (1956-1971) 126 zagranicznych Rzeszy (1890-1906), w tym okresie faktyczny architekt Jordan Zbigniew (1911-1977), filozof, niemieckiej polityki zagranicznej 56 socjolog, publicysta, nauczyciel aka Hołówko Tadeusz (1889-1931), polityk, demicki, działacz społeczny i poli publicysta, związany z J. Piłsudskim, tyczny, uczestnik II wojny światowej, współorganizator POW, współtwór współpracownik RWE i „Kultury” 41 ca BBWR, zamordowany przez Jouvenel Henry de (1876-1935), dzien nikarz i polityk francuski, wysoki zamachowców z OUN127 komisarz w Syrii i Libanie (1925- Horacy (Quintus Horatius Flaccus, 1926), ambasador w Rzymie (1933) 231 65-8 p.n.e.), poeta rzymski 313 Józef II (1741-1790), cesarz rzymsko- Isenburg(-Birstein) Franz Joseph Fürst zu (1869-1939), polityk i oficer nie niemiecki (od 1765) z dynastii miecki, szef administracji niemiec habsbursko-lotaryńskiej, do 1780 kiej na Litwie (1915-1918) 220 współregent matki, Marii Teresy, współtwórca I rozbioru Polski 100 Iwan VI Romanow (1740-1764), cesarz Kahr Gustav Ritter von (1862-1934), rosyjski (1740-1741), syn Anny Leopoldowny, obalony przez Elż niemiecki polityk konserwatyw bietę Piotrowną 66 ny, premier (1920-1921) i general Jakub II (1633-1701), król Anglii, Szko ny komisarz Bawarii (1923-1924), cji (jako Jakub VII) i Irlandii (1685- zamordowany podczas tzw. nocy długich noży 218, 219 1688) z dynastii Stuartów 185 Jan II Kazimierz (1609-1672), król pol Kalinka Walerian (pseud. Bronisław ski i wielki książę litewski (1649- Kamieniecki i in., 1826-1886), histo- 345 INDEKS NAZWISK ryk, publicysta, ksiądz, współtwór ca krakowskiej szkoły historycznej 44,124,186, 333 Kant Immanuel (1724-1804), filozof niemiecki 119 Kánya Kálmán de (1869-1945), węgierski polityk i dyplomata, minister spraw zagranicznych (1933-1938) 295 Kapp Wolfgang (1858-1922), pruski urzędnik i działacz polityczny, przy wódca nieudanego puczu przeciw Republice Weimarskiej (1920) 218 Kaprocki Bolesław (1905-1974), tłu macz, pedagog, działacz społeczny, żołnierz, organizator szkolnictwa dla polskich lotników w Anglii 28 Karol II (1893-1953), król Rumunii (1930- 1940) z dynastii Hohenzollern-Sigmaringen, syn Ferdynanda I, nawiązał współpracę z Niemcami i Włocha mi, w 1940 na żądanie I. Antonescu abdykował i emigrował 251 Karol V (1500-1558), król Hiszpanii (jako Karol I, 1516-1556) i cesarz rzymsko-niemiecki (1519-1556) z dynastii Habsburgów 216 Karol VI (1685-1740), cesarz rzymskoniemiecki (od 1711), ostatni męski potomek dynastii Habsburgów 162 Karol IX Sudermański (1550-1611), król Szwecji (od 1604) z dynastii Wazów, syn Gustawa I Wazy, od 1594 współregent państwa, pokonał i pozbawił tronu szwedzkiego Zygmunta III Wazę 96 Karol X Gustaw (1622-1660), król Szwe cji (od 1654) z dynastii Wittelsbachów (linia Pfalz-Zweibrücken), inicjator wojny północnej (16551660) 40, 52,97 Karol XII (1682-1718), król Szwecji (od 1697) z dynastii Wittelsbachów (linii Pfalz-Zweibrücken) 81 346 Karolingowie, dynastia frankijska 327 Katarzyna II (właśc. Zofia Anhalt-Zerbst, 1729-1796), cesarzowa rosyjska (od 1762), żona i następ czyni (po przeprowadzeniu zama chu stanu) Piotra III, współtwór czyni rozbiorów Polski 58, 65-68, 100,123,124,186,187 Katarzyna Jagiellonka (1526-1583), cór ka Zygmunta Starego, żona Jana III i matka Zygmunta III Wazy, królo wa szwedzka 97 Katkow Michaił (1818-1887), publicysta rosyjski, wydawca gazety „Moskowskije wiedomosti” (1850-1855 i od 1863) oraz czasopisma „Russkij wiestnik” (od 1856) 232 Kayserling Meyer (1829-1905), Żyd nie miecki, rabin i historyk 229 Kazimierz IV Jagiellończyk (1427-1492), wielki książę litewski (od 1440) i król polski (od 1447) 80 Kellogg Frank (1856-1937), polityk ame rykański, sekretarz stanu (19251929), współautor paktu Brianda-Kellogga (1928), laureat Pokojowej Nagrody Nobla (1929) 316 Kemal Mustafa zob. Atatürk Mustafa Kemal Kisielewski Stefan (pseud. Kisiel, 19111991), publicysta, pisarz, kompozytor 5 Klaczko Julian (właśc. Jehuda Lejb, 18251906), publicysta, historyk sztuki i literatury, uczestnik powstania wiel kopolskiego (1848), na emigracji związany z Hotelem Lambert 107 Klaudiusz (Tiberius Claudius Nero Germanicus, 10 p.n.e.֊54), cesarz rzym ski (od 41) no Kleist Peter (1904-1971), dyplomata, urzędnik, pisarz polityczny, w 1939 kierownik Towarzystwa Niemiecko- Polskiego w Berlinie 194 INDEKS NAZWISK Kluck Alexander von (1846-1934), UOW (1920) i OUN (1929), zamor dowany 156 general niemiecki, uczestnik wojen z Austrią (1866) i Francją (1870- Komat Marek, historyk 277 Koser Reinhold (1852-1914), historyk 1871) oraz I wojny światowej 170 Kłobukowski Aleksander (1820-1903), niemiecki 65 Koskowski Bolesław (1870-1938), publi cysta, redaktor, działacz polityczny, redaktor literacki „Kuriera War szawskiego”, „Głosu”, „Gazety Pol działacz społeczny i niepodległo ściowy, radca Komitetu Towarzy stwa Kredytowego Ziemskiego 200 Knesebeck Karl Friedrich von dem (1768-1848), feldmarszałek pruski (od 1847), w 1813 przedstawił pro jekt podziału ziem polskich (tzw. linia Knesebecka), zapewniający Prusom zwrot ziem utraconych w 1807 69,70 Kołłontaj Aleksandra (1872-1952), rosyj skiej”, senator z ramienia ND (19221927), prezes Związku Dziennikarzy Polskich (od 1937) 229 Kossakowski Józef Kazimierz (1738- 1794), pisarz i publicysta, biskup inflancki, stronnik i jurgieltnik Rosji, członek Rady Nieustającej, jeden z przywódców konfederacji targowickiej na Litwie, w czasie powsta ska działaczka rewolucyjna, dyplo matka, członek КС WKP(b) (od 1917), ambasador ZSRR w Szwecji (1930-1945) 250 Kołyszew Stepan (1746-1805), dyploma nia kościuszkowskiego powieszo ny w Warszawie jako zdrajca 187 Kossak-Szczucka Zofia (1889-1968), pisarka, więźniarka obozu w Oświę cimiu 44 Kościuszko Tadeusz (1746-1817), gene rał polski, naczelnik powstania ta rosyjski, wicekanclerz Imperium Rosyjskiego (od 1801) 101,102 Komarnicki Tytus (1896-1967), dyplo mata, prawnik, przedstawiciel Pol ski w Lidze Narodów, delegat RP i minister pełnomocny w Genewie (1794) 186 Kowalcze-Pawlik Anna, tłumaczka 18 Kozicki Stanisław (1876-1958), dzia łacz polityczny, publicysta, czło nek ZLN i SN, redaktor naczelny (1934֊1939) 258 Kondeusz (właśc. Ludwik II z rodu Kondeuszy, 1621-1686), książę de Condé, de Bourbon i d’Enghien, wódz francuski, zwany Wielkim Kondeuszem 98 Konopacki Jan Karol (1581-1643), „Gazety Warszawskiej” (1909-1915), członek KNP w Paryżu (1918-1919) dyplomata, biskup nominat war miński (1643), wychowawca króle wicza Aleksandra Wazy 97 Konopczyński Władysław (1880-1952), historyk, publicysta 44 Konowalec Jewhen (1891-1938), ukra iński działacz polityczny, prawnik, oficer wojsk URL, współzałożyciel 347 52, 93 230. 233 Krajewski Michał (właśc. Tadeusz K, imię zakonne Dymitr, 1746-1817), pedagog, powieściopisarz, historyk, nauczy ciel, m.in. w Collegium Nobilium 97 Kramář Karel (1860-1937), czeski poli tyk, prawnik, ekonomista, ideolog neoslawizmu, premier Czechosło wacji (1918-1919)169 Krofta Kamil (1876-1945), czeski histo ryk i polityk, minister spraw zagra- INDEKS NAZWISK nicznych Czechosłowacji (1936- 1938) 156,159 Krzyżanowski Adam (1873-1963), eko nomista, popularyzator liberalizmu ekonomicznego 33 Kubiak Zygmunt (1929-2004), eseista, tłumacz 80 Kukiel Marian (1885-1973), historyk, generał, profesor Uniwersytetu jagiellońskiego, od 1930 dyrektor Muzeum i Biblioteki Czartoryskich w Krakowie, członek rządu RP na uchodźstwie (1942-1949) 152, 153 Kuiski Władysław (1903-1989), prawnik, urzędnik MSZ, nauczyciel akade micki, po 1945 na emigracji 315,324 Kun Béla (właśc. Béla Kohn, 1886-1939), działacz węgierskiego ruchu robot niczego, współorganizator rewolu cji i Węgierskiej Republiki Rad (1919), stracony w ZSRR 159, 217 La Chétardie Jacques-Joachim Trotti, markiz de (1705-1759), dyplomata francuski, ambasador m.in. w Lon dynie, Berlinie i Petersburgu, orga nizator zamach stanu w Rosji (1741), odwołany po nieudanej intrydze przeciw Bestużewowi 66,67,73,101 La Gorce Pierre de (1846-1934), praw nik i historyk francuski, członek Akademii Francuskiej 47 La Marmora Alfonso Ferrero (18041878), włoski polityk i generał, szef sztabu i minister wojny Królestwa Sardynii (1848,1849-1860), uczestnik wojen z Austrią (1848, 1866) i woj ny krymskiej, premier (1859-1860, 1864-1866), minister spraw zagra nicznych (1864-1866) 22 La Rochefoucauld François de (1613-1680), francuski książę, żołnierz, pisarz, moralista, autor wspomnień 189 348 La Rocque François de (1886-1946), francuski polityk, pułkownik, współorganizator nieudanego zamachu stanu (1934), w 1940 poparł rząd Vichy, następnie w ruchu oporu, internowany przez Niemców (1943-1945) 183 Lamartine Alphonse Marie Louis de (1790-1869), francuski poeta, dyplomata i polityk liberalny, mini ster spraw zagranicznych (1848) 103 Lange Antoni (pseud. Napierski, 1861 lub 1863-1929), poeta, krytyk lite racki, tłumacz 78,92 Larbaud Valery (pseud. A.O. Barnabooth, 1881-1957), francuski pisarz, krytyk i tłumacz 36 Laskine Edmond (1890-1943), francu ski prawnik i publicysta 17 Laudon Gideon Ernst von (1717-1790), feldmarszałek austriacki, odznaczył się podczas wojny siedmioletniej 66 Lauzanne Stéphane (1874-1958), histo ryk, dziennikarz, redaktor naczelny dziennika „Le Matin” 141 Laval Pierre (1883-1945), polityk fran cuski, wielokrotny minister, pre mier Francji (1931-1932,1935-1936), premier rządu Vichy (1940, 19421944), po wyzwoleniu skazany na śmierć i rozstrzelany 114 Le Bon Gustave (1841-1931), francuski socjolog i psycholog społeczny 24, 25,111 Lefebvre de Béhaine Édouard Alphon se (1829-1897), dyplomata francu ski 48 Lenin Włodzimierz (właśc. W. Uljanow, 1870-1924), przywódca rosyjskiego ruchu komunistycznego i rewolu cji październikowej, współtwórca ZSRR 304 INDEKS NAZWISK Leopold I (1640-1705), cesarz rzymsko-niemiecki (od 1658), król Węgier Lloyd George David (1863-1945), bry tyjski polityk, działacz Partii Libe (od 1655) i Czech (od 1656) z dyna stii Habsburgów, syn Ferdynan ralnej (jej przywódca 1926-1931), kanclerz skarbu (1908-1915), pre mier (1916-1922), jeden z twórców da III, toczył wojny z Turcją (1663- 1664,1683-1699) 98 Leopold II (1747-1792), cesarz rzym- traktatu wersalskiego 55 Lossow Otto von (1868-1938), generał niemiecki, uczestnik m.in. wojen bałkańskich i I wojny światowej, sko-niemiecki oraz król Węgier i Czech (od 1790) z dynastii habsbursko-lotaryńskiej 67 Levinė Eugen (1883-1919), niemiec ki rewolucjonista pochodzenia żydowskiego, członek KPD, przy wódca Bawarskiej Republiki Rad, rozstrzelany 217 Liebknecht Karl (1871-1919), polityk niemiecki, w 1914 przeciwny kre szef bawarskiej Reichswehry (1923֊ 1924), przyczynił się do stłumienia puczu monachijskiego 218 Ludendorff Erich (1863-1937), niemiecki generał i polityk, szef sztabu frontu wschodniego w I wojnie światowej, kwatermistrz generalny (1916-1918), przeciwnik Republiki Weimarskiej, uczestnik puczu monachijskiego (1923) 65, 72,102,119,122, 124,179 Ludwik XIV (1638-1715), król Fran cji (od 1643) z dynastii Burbonów dytom wojennym, współzałożyciel Związku Spartakusa i KPD, współ organizator rewolucji listopadowej (1918), aresztowany wraz z R. Luk semburg i zamordowany 218 Lionne Hugues de (1611-1671), dyplo mata francuski, sekretarz stanu ds. zagranicznych (od 1663) 98 Lipp Franz (1855-1937), niemiecki praw nik, dziennikarz i polityk, Ludowy Komisarz Spraw Zagranicznych Bawarskiej Republiki Rad (1919) 218 Lipski Józef (1894-1958), polityk i dyplomata, ambasador RP w Berli nie (1934-1939), po wybuchu II woj ny światowej wstąpił do wojska jako ochotnik, członek sztabu naczelne go wodza (1940-1946), po wojnie przedstawiciel rządu emigracyjne go w USA 109, 257 Litwinow Maksim (właśc. Meir Wal lach, 1876-1951), dyplomata sowiecki, ludowy komisarz spraw zagranicz nych (1930-1939), ambasador ZSRR w Waszyngtonie (1941-1943) 55,250 97-99.105.138, 228 Ludwik XV (1710-1774), król Francji (od 1715) z dynastii Burbonów 67, 100,101,138,293,328 Ludwik XVI (1754-1793), król Francji (1774-1792) z dynastii Burbonów, zgilotynowany 137,138 Ludwik Filip I (1773-1850), król Fran cuzów (1830-1848) z orleańskiej linii Burbonów, powołany na tron w wyniku rewolucji lipcowej (1830), obalony w wyniku rewolucji lutowej (1848) 179 Ludwika Maria Gonzaga (1611-1667), królowa polska (od 1646), żona Władysława IV, a od 1649 Jana Kazi mierza, twórczyni stronnictwa profrancuskiego 97 Lukan (Marcus Annaeus Lucanus, 39-65), poeta rzymski, zmuszony do samobójstwa za udział w spisku Pizona 115 349 INDEKS NAZWISK Luksemburgowie, dynastia niemiecka 261, 285 Lumbres Antoine de (1598-1676), dyplomata francuski, negocjator pokoju oliwskiego między Polską a Szwecją (1660) 97 Ładoś Aleksander (1891-1963), dyplo mata, publicysta, członek PSL „Piast” i SL, poseł RP w Rydze tyk pochodzenia żydowskiego, kilkukrotny minister różnych resor tów, więziony przez władze Vichy i zamordowany 178 Marcks Erich (1861-1938), historyk nie miecki 28 (1923-1926), minister bez teki w pierwszym gabinecie W. Sikor Maria Leszczyńska (1703-1768), kró lowa Francji (od 1725), córka kró la Stanisława Leszczyńskiego, żona Ludwika XV100 Maria Teresa (1717-1780), władczyni skiego (1939), od i960 w kraju 154156,190,203,212,236, 292 Austrii, królowa Czech i Węgier (od 1740) z dynastii Habsburgów, cesa Łempicki Zygmunt (1896-1943), ger manista, teoretyk literatury, filozof i historyk kultury 203, 204 rzowa (od 1745), córka Karola VI, uczestniczka I rozbioru Polski, jej małżeństwo dało początek dynastii Łoś Stanisław (1890-1974), histo habsbursko-lotaryriskiej 66 Marks Karol (1818-1883), niemiecki ryk, działacz Myśli Mocarstwowej, współpracownik „Buntu Młodych” i „Polityki”, pracownik MSZ (1919- 1930), Ρθ 1945 profesor KUL 57 Maciejko Grzegorz (1913-1966), nacjo nalista ukraiński, zabójca B. Pierackiego, od 1934 poza Polską 156 Mackensen August von (1849-1945), feldmarszałek niemiecki, w I woj nie światowej dowódca udanych kampanii w Galicji, Serbii i Rumu nii 127 Mackiewicz Stanisław (pseud. Cat, 1896-1966), polityk i publicysta, redaktor naczelny wileńskiego „Słowa” (1922-1939), premier RP na uchodźstwie (1954-1955) 6,7,11-15, 17, 19, 20, 31, 32, 34, 35, 63, 70, 77, 103, 107, 109-115, 119, 194, 227, 230, 234. 235, 247. 248. 272. 294 295. ЗВ Macůrek Josef (1901-1992), historyk czeski, specjalista w dziedzinie historii narodów słowiańskich oraz stosunków polsko-czeskich 146 Mandel Georges (właśc. Louis Roth schild, 1885-1944), francuski poli 350 myśliciel, filozof i ekonomista, teo retyk i działacz międzynarodowe go ruchu socjalistycznego 17,19,193 Masaryk Tomáš Garrigue (1850-1937), filozof i polityk czeski, współtwór ca państwa czechosłowackiego, jego pierwszy prezydent (1918-1935), zwolennik sojuszu z Francją i prze ciwnik współpracy z Polską 261 Massalski Ignacy Jakub (1726 lub 17291794). książę, biskup wileński (od 1762), współinicjator i pierwszy prezes KEN (1773-1778), przeciwnik Konsty tucji 3 maja, targowiczanin, działacz rozbiorowego sejmu grodzieńskiego (1793), powieszony jako zdrajca 186 Matuszewski Ignacy (1891-1946), polityk, publicysta, dyplomata, pułkownik, szef Oddziału II SG (1920-1923), minister skarbu (1929-1931), redak tor naczelny „Gazety Polskiej” (19321936), od 1939 na emigracji 181 Matyasik Jan (1887-1949), dziennikarz, publicysta, redaktor naczelny „Gło su Narodu” (1921-1931), „Kuriera INDEKS NAZWISK go, wódz oddziałów powstańczych w Wielkopolsce (1848), pierwszy dyktator powstania styczniowego 70 Lwowskiego” (1934-1935)· „Słowa Narodowego” (od 1937), działacz ChD, następnie SN, od 1945 na emi gracji 234 Mikołaj I Romanow (1796-1855), syn Pawła I, cesarz rosyjski (od 1825) Maurras Charles (1868-1952), pisarz i publicysta, przywódca rojalistów 69,207 Mikołaj II Romanow (1868-1918), ostat ni cesarz Rosji (1894-1917), zamor dowany przez bolszewików 55, 56 francuskich, współzałożyciel grupy i pisma „Action Française” 26, 247 Mazepa Iwan (1639-1709), hetman kozacki, dążył do oderwania Ukra Mikołaj Mikołajewicz Romanow (młodszy, 1856-1929), wielki ksią żę rosyjski, naczelny wódz armii rosyjskiej (1914-1915) 72 iny od Rosji, zmarł w Turcji 81 Mazzarini Giulio (Jules Mazarin, 16021661), francuski mąż stanu pocho Millerand Alexandre (1859-1943), polityk francuski, minister woj ny (1912-1913,1914-1915), premier (1920) i prezydent Francji (19201924) 21,221 dzenia włoskiego, kardynał (od 1641), od 1642 pierwszy minister Ludwika XIII, potem Ludwika XIV, faktycznie rządził Francją 97 Mearsheimer John Joseph (1947), ame rykański badacz stosunków mię dzynarodowych, twórca teorii reali Milukow Paweł (1859-1943), polityk i historyk rosyjski, przywódca par tii kadetów, minister spraw zagra nicznych w Rządzie Tymczasowym zmu ofensywnego 12,16 Mehnert Klaus (1906-1984), niemiecki dziennikarz, publicysta polityczny i nauczyciel akademicki 229 Metternich-Winneburg Klemens Lothar von (1773-1859), polityk austriacki, (1917) 165 Moltke Helmuth Karl Bernhard von (starszy, 1800-1891), pruski feldmar szałek, teoretyk wojskowości, uczeń kanclerz Austrii (1821-1848), prze wodniczący obrad kongresu wie deńskiego (1815) 68,136,142,237,285 Metternich-Winneburg Richard von (1829-1895), dyplomata austriacki, Clausewitza, szef Sztabu General nego (1857-1888), kierował zwy cięskimi kampaniami przeciwko Danii (1864), Austrii (1866) i Francji (1870-1871), stryj Helmutha młod ambasador w Paryżu (1859-1870) 47 Meyendorff Peter von (1796-1863), szego 22 Mołotow Wiaczesław (właśc. W.M. Skriabin, 1890-1986), rosyjski dzia łacz komunistyczny i polityk, czło nek Biura Politycznego КС WKP(b) i KPZR (1926-1957), przewodni czący Rady Komisarzy Ludowych ZSRR (1930-1941), ludowy komi sarz (od 1946 minister) spraw zagra dyplomata rosyjski, ambasador m.in. w Berlinie (1839) i Wiedniu (1850-1854) 70 Michelet Jules (1798-1874), historyk francuski 210 Mickiewicz Adam (1798-1855), poeta 110,121,132,170,188,231 Mierosławski Ludwik (1814-1878), dzia łacz rewolucyjny i emigracyjny, uczestnik powstania listopadowe nicznych (1939-1949,1953-1956) 6 Monroe James (1758-1831), amerykański polityk i dyplomata, uczestnik woj- 351 INDEKS NAZWISK ny o niepodległość, prezydent USA (1817-1825), w 1823 ogłosił tzw. dok trynę Monroego 79,141-145,147,284 Narbonne-Lara Louis de (1755-1813), dyplomata francuski, służył Ludwi kowi XVI i Napoleonowi 102 Montgelas Maximilian von (1759-1838), polityk niemiecki, pierwszy minister elektora Bawarii (1799-1817) 224 Monzie Anatole de (1876-1947), fran cuski uczony, polityk i dyploma ta, wielokrotny minister różnych resortów 98,104 Nazaruk Osyp (1883-1940), ukraiński prawnik, działacz polityczny, publi cysta, dziennikarz, pisarz 274 Moser Johann Jacob (1701-1785), praw nik, uczony, nauczyciel akademicki, publicysta 68 Muller J., publicysta niemiecki, niezi dentyfikowany 68 Münnich Burkhard Christoph (16831767), feldmarszałek rosyjski, słu żył Piotrowi Wielkiemu (od 1721) i Annie Iwanownie, w 1741 zesłany na Syberię przez Elżbietę, ułaska wiony przez Piotra III (1762) 66 Mussolini Benito (1883-1945), przywód ca włoskiego ruchu faszystowskie go, premier Włoch (1922-1943) 28, 80,231 Nabielak Ludwik (1804-1883), dzia łacz polityczny, poeta, krytyk lite racki, historyk, inżynier górnictwa, w 1830 uczestnik spisku podchorą żych 34 Napoleon I Bonaparte (1769-1821), pierwszy konsul Republiki Fran cuskiej (1799-1804), cesarz Francu zów (1804-1815) 22, 68, 82, 85, 94, 101,102,123,137-139,142,179, 269 Napoleon III (właśc. Ludwik Napole on Bonaparte, 1808-1873), syn kró la Holandii Ludwika Bonapartego, prezydent Francji (od 1848), cesarz Francuzów (1852-1870), zdetronizo wany po klęsce w wojnie z Prusami 20, 24, 40, 47, 59, 74, 79. 84, 94, HL 132,138,139,197, 263, 352 Neurath Konstantin von (1873-1956), dyplomata niemiecki, minister spraw zagranicznych Rzeszy (1932- 1938), protektor Czech i Moraw (1939-1943) 257 Niemcewicz Julian Ursyn (1757-1841), pisarz, publicysta, działacz politycz ny, poseł na Sejm Czteroletni (17881792), członek Rządu Narodowego (1831) 44,107 Nienaski Wacław zob. Ładoś Aleksan der Noske Gustav (1868-1946), niemiec ki polityk socjaldemokratyczny, stłumił powstanie kilońskie (1918) i powstanie Spartakusa (1919), minister Reichswehry (1919-1920), nadprezydent Hanoweru (19201933), w 1944 oskarżony o zdradę stanu 218 Nowaczyński Adolf (przydomek Neu wert, 1876-1944), satyryk, publicy sta, dramatopisarz 110 Nowosilcow Nikołaj (1762-1838), poli tyk rosyjski, komisarz carski przy Radzie Stanu Królestwa Polskie go (1815-1830), rusyfikator, inspi rator śledztw przeciwko młodzie ży polskiej w Wilnie (1821-1824), prezes rosyjskiej Rady Państwa (od 1832) 67 Orsini und Rosenberg Philipp Joseph von (1691-1765), dyplomata austriacki 66 Ożarowski Jerzy Marcin (ok.1690-1741), generał, dyplomata, negocjator INDEKS NAZWISK Peroutka Ferdinand (1895-1978), cze ski pisarz i publicysta, redaktor traktatu zwolenników Stanisława Leszczyńskiego z Francją (1735) 94 Ożarowski Piotr (ok. 1730-1794), het wielu czasopism, więzień obozu w Buchenwaldzie (1939-1945), od man wielki koronny, targowiczanin 187 1948 na emigracji, współzałożyciel sekcji czeskiej RWE 229,230 Pertinax zob. Géraud André Piccolomini Eneasz Sylwiusz zob. Pius II Pichon Stephane (1857-1933), francu Paczkowski Józef, (1861-1933), historyk, archiwista 52 Pahlen Piotr (1745-1826), polityk rosyjski, odegrał decydującą rolę ski dziennikarz, dyplomata i poli tyk, minister spraw zagranicznych w sprzysiężeniu przeciwko Pawło wi I (1801) 170 Painlevé Paul (1863-1933), francu (1906-1911,1913,1917-1920) 173 Pierowska Sofja (1853-1881), rewolucjo nistka rosyjska, córka gubernato ski matematyk i polityk, profesor Sorbony i politechniki w Paryżu, wielokrotny minister, m.in. wojny, premier (1917), współtwórca tzw. kartelu lewicy, przewodniczący Izby ra Petersburga, działaczka Ziemli i Woli, następnie Národnej Woli, współorganizatorka zamachów na Aleksandra II, stracona 132 Piłsudski Józef (1867-1935), działacz niepodległościowy, współtwórca Legionów Polskich, marszałek Pol Deputowanych 21 Paléologue Maurice (1859-1944), fran cuski dyplomata, historyk, eseista 221 Palmerston Henry John Tempie (17841865), polityk brytyjski, minister ski (od 1920), Naczelnik Państwa (1919-1922), po przeprowadzeniu zamachu stanu premier (1926-1928, spraw zagranicznych (1830-1834, 1835-1841,1846-1851), premier (18551858,1859-1865) 54,280 Paul- Boncour Joseph (1873-1972), fran cuski polityk socjalistyczny, przed stawiciel Francji w Lidze Narodów 1930), minister spraw wojskowych i generalny inspektor sił zbrojnych (1926-1935) 6,22,28,50,81,104,111, 122, 125, 127. 147 149, 19Յ. 277. 333 Piotr I Wielki (1672-1725), car rosyjski (od 1682, do 1696 wspólnie z bratem Iwanem V), cesarz (od 1721) 35,58,65 (1931-1936), premier (1932-1933) i minister spraw zagranicznych (1932-1934.1936.1938) 250 Paulus Emiliusz (Lucius Aemilius Paulius Macedonicus, 228-160 p.n.e.), rzymski wódz i polityk, zwycięzca w III wojnie macedońskiej 89 Paweł I Romanow (1754-1801), cesarz rosyjski (od 1796), zamordowany w wyniku spisku pałacowego 57, 101,102 Pekař Josef (1870-1937), historyk czeski, jeden z twórców czeskiej historio Piotr III Romanow (właśc. Karl Peter Ulrich, książę Holstein-Gottorp, 1728-1762), cesarz rosyjski (1762), syn Anny, córki Piotra Wielkiego, mąż Katarzyny II, obalony w spi sku zainspirowanym przez żonę i wkrótce zamordowany 120 Pitagoras (ok. 572-ok. 497 p.n.e.), grecki filozof i matematyk 16 Pitt William (młodszy, 1759-1806), poli tyk brytyjski, premier (1783-1801, 1804-1806) 18 grafii 333 353 INDEKS NAZWISK Pius II (Enea Silvio de Piccolomini, 14051464), w literaturze znany jako Aene as Silvius, papież (od 1458), biskup elekt warmiński (1457--1458) 152 Platon (właśc. Arystokles, ok. 427֊ 347), filozof grecki, uczeń Sokrate sa i nauczyciel Arystotelesa, założy ciel Akademii Platońskiej 134 Pielo Louis Robert de Bréhan, hrabia de (1699-1734), francuski dyplomata i wojskowy, ambasador w Kopenha dze (1729-1734), poległ na Wester platte kierując ekspedycją francuską idącą na pomoc Stanisławowi Lesz czyńskiemu 94 Plutyński Antoni (1880-1965), publicy sta, przemysłowiec i ekonomista 29 Poincare Raymond (1860-1934), fran cuski polityk, prezydent Francji (1913-1920), premier (1912-1913, 1922-1924,1926-1929) 28,73 Polignac Auguste Jules Armand de (1780-1847), polityk francuski, prze ciwnik Napoleona, ultrarojalista i ultramontanin, ambasador w Lon dynie (1823-1829), premier i minister spraw zagranicznych (1829-1830), odpowiedzialny za sprowokowanie rewolucji lipcowej (1830), zwolennik zbliżenia z Rosją 74 Poniatowski Józef (1763-1813), książę, bratanek króla Stanisława Augusta, marszałek Francji, wódz naczelny wojsk koronnych w wojnie pol sko-rosyjskiej (1792), wódz naczel ny armii Księstwa Warszawskiego, poległ w bitwie pod Lipskiem 123 Poniatowski Michał Jerzy (1736-1794), książę (od 1764), brat i współpra cownik króla Stanisława Augusta, biskup płocki (od 1773), arcybiskup gnieźnieński (od 1784), przewodni czący KEN (od 1776) 187 354 Popławski Jan Ludwik (1854-1908), polityk, publicysta, jeden z czoło wych ideologów Narodowej Demo kracji, współzałożyciel Ligi Narodo wej (1893) 232, 274 Potoccy, ród magnacki 125 Potocki Ignacy (1750-1809), brat Sta nisława Kostki i Jerzego Michała, marszałek wielki litewski (17911793), marszałek Rady Nieustającej (1778-1780), działacz KEN, przy wódca obozu reform na Sejmie Wielkim, współtwórca Konstytucji 3 maja, członek Rady Najwyższej Narodowej w powstaniu kościusz kowskim 100,123,124 Potocki Jakub Ksawery Aleksander (1863-1934), ziemianin, działacz społeczny i kulturalny 110 Potocki Jan (ok. 1555-1611), pisarz polny koronny (od 1588), starosta gene ralny podolski (od 1592), wojewoda bracławski (od 1608), jeden z głów nych doradców Zygmunta III Wazy 43,188 Potocki Jerzy (1889-1961), żołnierz i dyplomata, ambasador RP w Anka rze (1933-1936) i Waszyngtonie (1936-1940) 188 Potocki Józef (ok. 1735-1802), poseł, starosta leżajski, krajczy koronny, jeden z przywódców konfederacji radomskiej 44 Potocki Józef (1895-1968), dyplomata, dyrektor departamentu politycznego Pil (Zachodniego, 1934-1939) 188 Potocki Stanisław Szczęsny (1752-1805), wojewoda ruski (1782-1788), czło nek Rady Nieustającej (1782-1786), generał artylerii koronnej (17881792), związany z Rosją, współtwór ca i marszałek konfederacji targowickiej 101,124,186-188, INDEKS NAZWISK Potulicki Michał (1897-1984), prawnik, urzędnik MSZ (od 1923), kierownik wydziału prawnego (1939-1945) 3i5 316,324 Prchala Lew (1892-1963), czeski gene rał i działacz emigracyjny, dowód ca Legionu Czesko-Słowackiego w Polsce podczas kampanii 1939 299 Rechberg Johann Bernhard von (18061899), austriacki dyplomata i poli tyk, minister spraw zagranicznych (1859-1864), premier (1859-1861) 238 Reismüller Georg (1882-1936), niemiec Primo de Rivera Miguel (1870-1930), generał hiszpański, autor zama ki filolog i bibliotekarz 216 Rembieliński Jan (1897-1948), publi cysta, działacz prawicowy, bliski współpracownik R. Dmowskie go, redaktor czasopism „Myśl chu stanu (1923) i dyktator Hisz panii, w 1930 zmuszony do ustą pienia 28 Prochaska Antoni (1852-1930), historyk, Narodowa”, „Podbipięta”, senator (1938-1939), od 1939 na emigracji, wiceprezes zarządu Związku Dzien nikarzy Polskich w Londynie 42 archiwista, wydawca źródeł 44 Pruszyński Ksawery (1907-1950), dziennikarz, pisarz i publicysta, korespondent wojenny w Hiszpanii Reynaud Paul (1878-1966), polityk fran cuski, premier Francji (1940) 178 Ribbentrop Joachim von (1893-1946), niemiecki dyplomata, ambasador w Londynie (1936-1938), minister spraw zagranicznych III Rzeszy (19381945), skazany na śmierć w procesie norymberskim i powieszony 6 Richelieu Armand-Jean du Plessis de (1936), w czasie II wojny światowej w polskiej armii i służbie dyploma tycznej na Zachodzie, w 1945 wrócił do kraju, poseł RP w Hadze (1948- 1950) 109,110, 228,293 Przemyślidzi, dynastia czeska 261, 284 Putek Józef (1892-1974), działacz ruchu ludowego, członek i wiceprezes ZG PSL „Wyzwolenie” (1923-1930), przewodniczący Rady Naczelnej SL (1946-1948), minister poczt i tele grafów (1947-1948) 25 Radowitz Joseph Maria von (1797-1853), (1585-1642), kardynał i polityk fran cuski, pierwszy minister Francji (od 1624) 24,80, 89,96, 228,328 Rogge Walter (1822-1892), dziennikarz i historyk niemiecki 31 Romanowowie, dynastia rosyjska 169 Rosenberg Alfred (1893-1946), niemiec ki polityk, ideolog nazizmu, z zawo du architekt, od 1920 w NSDAP, pruski generał, dyplomata i polityk konserwatywny, podjął nieudaną od 1921 redaktor „Völkischer Beobachter”, minister Rzeszy dla okupowanych terenów wschodnich próbę zjednoczenia Niemiec (18471850)198 Radziwiłł Antoni Wilhelm (1833-1904), (od 1941), skazany w Norymberdze za zbrodnie wojenne i stracony 55, 164, 209, 229,231 generał pruski, adiutant cesarza Wilhelma 148 Ranke Leopold von (1795-1886), histo ryk niemiecki 215 Ravaillac François (1577-1610), francuski służący i nauczyciel, zabójca króla Francji Henryka IV173 Rostopczyn Fiodor (1763-1826), rosyj ski polityk i generał, generał-gubernator Moskwy (1812) 229 Rousseau Jean-Jacques (1712-1778), francuski pisarz i filozof 19 355 INDEKS NAZWISK Rouvier Maurice (1842-1911), francuski polityk, premier Francji (1887,19051906), kilkukrotny minister różnych resortów 56 Runciman Walter (1870-1949), poli tyk i ekonomista brytyjski 249,250, 262,263 Rupprecht Maria Wittelsbach (18691955) feldmarszałek niemiecki, ostat ni następca tronu Bawarii 218, 219 Russell John (1792-1878), polityk brytyj ski, współtwórca reformy wyborczej (1832), premier (1846-1852, 18651866), minister spraw zagranicz nych (1852-1853,1859-1865) 54 Rydz-śmigły Edward (1886-1941), woj skowy i polityk, marszałek Polski (od 1936), generalny inspektor sił zbrojnych (1935-1939), naczelny wódz w wojnie obronnej 1939 256 Rzepicha, legendarna żona Piasta 237 Rzewuski Seweryn (1743-1811), syn Wacława Piotra, hetman polny koronny (1774-1795), członek opo zycji magnackiej (od 1775), jeden z przywódców konfederacji targo- wickiej 186,187 Rzymowski Wincenty (1883-1950), działacz polityczny, współzałoży ciel SD, kierownik resortu kultury i sztuki PKWN (1944), minister spraw zagranicznych (1945-1947), przewodniczący CK SD (19441949) ՅՆ 32, 51, 231 Sadkiewicz Jan, redaktor 6,12,13 Saint-Just Antoine Louis Léon de (17671794), polityk francuski, jeden z przywódców jakobinów, teoretyk i współrealizator polityki terroru, zgilotynowany 185 Saint-Séverin d’Aragon Alphonse Marie Louis de (1705-1757), dyplomata francuski pochodzenia włoskie 356 go, ambasador w Szwecji, a potem w Polsce (1744-1745), protagonista zerwania sejmu 1744 roku 99,100 Saint-Simon Claude Henri de Rouvroy de (1760-1825), francuski historyk, filozof i myśliciel społeczny, przed stawiciel socjalizmu utopijnego 50 Salisbury Robert Arthur Talbot Gascoyne-Cecil (1830-1903), polityk brytyj ski, od 1881 przywódca Partii Kon serwatywnej, minister ds. Indii (1866-1867, 1874-1878), minister spraw zagranicznych (1878-1880, 1885-1886,1887-1892,1895-1900), premier (1885-1886, 1886-1892, 1895-1902) 19 Sałtykow-Szczedrin Michaił (właśc. Μ. Saltykow, pseud. N. Szczedrin, 1826-1889), rosyjski pisarz, satyryk i publicysta 66 Sapieha Lew (1557-1633), kanclerz wiel ki litewski (1589-1623), wojewoda wileński (od 1623), hetman wielki litewski (od 1625) 39,43 Sarraut Albert (1872-1962), polityk francuski, członek Partii Radykalno-Socjalistycznej, gubernator generalny francuskich Indochin (1911-1914,1916-1919), kilkukrotnie minister różnych resortów, premier (1933,1936) 231 Schacht Hjalmar (1877-1970), niemiec ki ekonomista i polityk, w 1923 prze prowadził stabilizację marki, prezes Banku Rzeszy (1924-1929, 1933- 1939), minister gospodarki (19351937), minister bez teki (1939-1943), sądzony w Norymberdze (1946, uniewinniony) 173 Scheidemann Philipp (1865-1939), nie miecki polityk socjaldemokratycz ny, premier (1919), przyczynił się do stłumienia rewolucji, nadburmistrz INDEKS NAZWISK Kassel (1920-1925), deputowany do Reichstagu (1920-1933), od 1933 na Sikorski Władysław (1881-1943), woj skowy i polityk, szef departamentu wojskowego NKN (1914-1917), pre emigracji 218 Schweinitz Hans Lothar von (18221901), general i dyplomata pru mier (1922-1923), minister spraw wojskowych (1923-1925), premier ski, ambasador niemiecki w Sankt Petersburgu (1876-1892) 200 Šebą Jan (1886-1953), czeski dyplomata, i naczelny wódz (1939-1943) 151,212, 236,297 Skiwski Jan Emil (1894-1956), publi cysta i krytyk literacki, wydawał w porozumieniu z Niemcami pismo autor wielu opracowań dotyczących stosunków środkowoeuropejskich 159, 231 Seeckt Hans von (1866-1936), niemiecki „Przełom” (1944), po 1945 na emi gracji, skazany zaocznie za kolabo rację 20,111 polityk i generał, organizator i szef kierownictwa Reichswehry (19201926), doradca wojskowy Czang Kajszeka (1934-1935), przeciwnik posta nowień traktatu wersalskiego 218 Sembat Marcel (1862-1922), francuski polityk socjalistyczny i dziennikarz, minister robót publicznych (19141916) 28 Serra Jean-Charles (1760-1813), rezy Składkowski Felicjan Sławoj (1885֊ 1962), lekarz, generał, polityk, minister spraw wewnętrznych (1926-1929,1930-1931), premier RP (1936-1939) 237 Skoropadski Pawio (1873-1945), ukra iński wojskowy i polityk, hetman URL (1918), obalony przez Semena Petlurę 274 dent francuski w Księstwie War szawskim (1809-1811) 102,142 Serrigny Bernard (1870-1954), generał francuski, autor dzieł z dziedziny wojskowości i ekonomii 108 Sieburg Friedrich (1893-1964), niemiec ki dziennikarz, pisarz i krytyk lite racki 229 Siegfried André (1875-1959), francuski socjolog, historyk i geograf, pionier socjologii wyborczej 229 Sienkiewicz Henryk (1846-1916), pisarz 110,237 Sieyès Emmanuel Joseph (1748-1836), polityk francuski, przed 1789 ksiądz, rzecznik praw stanu trzeciego, czło Skrzyński Aleksander (1882-1931), poli tyk, premier II RP (1925-1926), mini ster spraw zagranicznych (1922-1923, 1924-1926) 34,130,133, 256 Słowacki Juliusz (1809-1849), poeta 31 Smogorzewski Kazimierz (1896-1992), dziennikarz, publicysta, kore spondent prasy polskiej w Paryżu (1919-1925), w Berlinie (1933-1939), jego artykuły ukazywały się m.in. w redagowanym przez Cata wileń skim „Słowie”, po 1939 na emigra nek Konwentu Narodowego (1792), przewodniczący Rady Pięciuset (1795), członek dyrektoriatu (1799), po zamachu 18 brumairea drugi kon sul, po 1800 odsunięty od władzy 101 357 cji 232 Smoleński Władysław (1851-1926), historyk dziejów Polski XVIII w., przedstawiciel szkoły warszaw skiej 187 Sobańska Karolina (z domu Rzewuska, 1793 lub 1795-1885), agentka policji rosyjskiej, przyjaciółka Adama Mic kiewicza 110 INDEKS NAZWISK Sobieski Wacław (1872-1935), historyk, badacz dziejów Polski XVI-XVII w. 45 95 Sokolnicki Michał (1880-1967), dyplo mata, historyk, poseł RP w Finlan dii i Estonii (1920-1922), w Danii (1931-1936), profesor Szkoły Nauk Politycznych w Warszawie (19231931), ambasador w Turcji (19361945), po 1945 w Wielkiej Brytanii 108,160 Sorel Albert (1842-1906), historyk fran cuski 78 Srokowski Konstanty (1878-1935), publicysta i polityk, sekretarz gene ralny NKN17 Stackelberg Otto Magnus von (1736֊ 1800), baron, następnie hrabia, poseł, następnie ambasador rosyj ski w Warszawie (1772-1790), prze prowadził ratyfikację I rozbioru Pol ski na sejmie 1773-1775101,102,124, 144.172 Stalin Józef (właśc. Iosif Dżugaszwili, 1878-1953), działacz rewolucyjny, sekretarz generalny RKP(b) (od 1922), dyktator ZSRR 250 Stanisław August Poniatowski (17321798), król polski i wielki książę litewski (1764-1795) 124 Stanisław Leszczyński (1677-1766), król polski i wielki książę litew ski (1704-1709,1733-1736), obrany dzięki pomocy Szwedów, wybra ny ponownie (1733) przy poparciu zięcia, króla francuskiego Ludwika XV, wobec interwencji wojsk rosyj skich i saskich abdykował, otrzy mał dożywotnio księstwo lotaryńskie 100 Stefanik Milan Rastislav (1880-1919), słowacki generał, astronom, pod czas I wojny światowej organizator 358 czechosłowackich oddziałów woj skowych w Rosji, Włoszech i USA, minister wojny Czechosłowacji (od 1918) 173 Stojadinović Milan (1888-1961), jugo słowiański polityk, ekonomista, minister finansów (1922-1926, 1934-1935), premier i minister spraw zagranicznych (1935-1939), w 1940 aresztowany, w 1941 wyda lony z Jugosławii 264 Stomma Stanisław (1908-2005), dzia łacz polityczny, publicysta, praw nik, od 1946 członek zespołów redakcyjnych „Znaku” i „Tygodni ka Powszechnego”, poseł na sejm (1957-1976) 281, 282,284 Stránský Jaroslav (1884-1973), cze ski polityk, dziennikarz i praw nik, członek rządu emigracyjnego i w kraju (1941-1948), po 1948 na emigracji 229 Stresemann Gustav (1878-1929), nie miecki polityk i ekonomista, kanc lerz (1923) i minister spraw zagra nicznych (1923-1929) Republiki Weimarskiej, laureat Pokojowej Nagrody Nobla (1926) 55,117, 124֊ 156, 235 Stroński Stanisław (1882-1955), poli tyk, filolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i KUL, od 1905 czło nek Ligi Narodowej, członek KNP w Paryżu (1918-1919) i SN (od 1928), redaktor „Rzeczypospolitej”, „War szawianki”, działacz Frontu Morges, minister informacji (1939-1943) i wicepremier (od 1940) w rządzie RP na uchodźstwie 93, 94, 115, 117, 121,132,138,139,151,152,194,212,229, 237, 297 315 Strzetelski Stanisław (1895-1969), redaktor i dziennikarz, poseł na INDEKS NAZWISK nicznych w okresie dyrektoriatu, sejm (1930-1935), szef zespołu redakcyjnego RWE w Nowym Jor ku (1951-1952) 293 Studnicki (Gizbert-Studnicki) Włady sław (1867-1953), polityk, ekono konsulatu i cesarstwa (1797-1807), reprezentant Francji na kongresie wiedeńskim (1815) 68,101,237 Tarde Gabriel de (1843-1904), francuski filozof i socjolog 49 Tardieu André (1876-1945), polityk francuski, trzykrotny premier Fran mista, publicysta, jeden z ideowych mentorów Cata-Mackiewicza i Adol fa Bocheńskiego, współtwórca Aktu 5 listopada 1916, czołowy przedstawi ciel orientacji proniemieckiej w IIRP, po 1945 na emigracji 6,12-14,29,51, 63,111,119,167,168,227,230,237,248 Suchorzewski Jan (ok. 1754-1804 lub 1809), poseł na Sejm Czteroletni, targowiczanin 190 Sully Maximilien de Béthune (1560-1641), cji (1929-1930,1930,1932) 180, 317 Tennenbaum Henryk (1881-1946), eko nomista 110 Thiers Louis Adolphe (1797-1877), fran cuski polityk i historyk, premier (1836, 1840), pogromca Komuny Paryskiej, prezydent Francji (1871- 1873) 80,172 Tirpitz Alfred von (1849-1930), nie miecki admirał i polityk, inicjator rozbudowy floty wojennej (1898) 155 Tisza Kálmán (1839-1902), ojciec Istvána, polityk węgierski, premier (1875-1890) 164 Titulescu Nicolae (1882-1941), rumuń ski polityk i dyplomata, minister spraw zagranicznych (1927-1928, 1932-1936), zwolennik zacieśnienia współpracy państw Małej Ententy, inicjator utworzenia ententy bałkańskiej, od 1936 na emigracji 183,266 francuski polityk, przyjaciel i reali zator polityki Henryka IV, hugeno ta, minister skarbu i zwierzchnik administracji królewskiej (1598-1611), w polityce zagranicznej montował sojusz antyhabsburski 59 Surie Jakow (1882 -1952), sowiecki dyplomata 250 Sybel Heinrich von (1817-1895), nie miecki historyk i polityk, przedsta wiciel tzw. szkoły pruskiej 251, 333 Syrový Jan (1888-1970), generał czeski, minister obrony narodowej Cze chosłowacji (1926,1938-1939), pre mier (1938), w 1947 skazany na 20 lat więzienia (zwolniony w i960) 299 Szczuka Stanisław Antoni (1654-1710), referendarz koronny (od 1688), podkanclerzy litewski (od 1699), Toller Ernst (1893-1939), niemiecki dra- matopisarz i poeta, jeden z przy wódców Bawarskiej Republiki Rad (1919), od 1933 na emigracji, popeł współpracownik Jana III Sobieskie go, stronnik Augusta II, później Sta nisława Leszczyńskiego 35 Szekspir William (1564-1616), poeta i dramaturg angielski 18,94 Talleyrand-Périgord Charles-Maurice de (1754-1838), francuski dyploma ta i polityk, minister spraw zagra 359 nił samobójstwo 217 Tomasz z Akwinu (Akwinata, Doktor Anielski, 1224 lub 1225-1274), teo log i filozof, dominikanin, Doktor Kościoła, twórca tomizmu, świę ty 119 Treitschke Heinrich von (1834-1896), niemiecki historyk i polityk kon- INDEKS NAZWISK serwatywny, poseł do Reichstagu (1871-1884) 197, 251,333 Tyrawley James O’Hara (1682-1774), baron irlandzki, brytyjski oficer i dyplomata 66 Tyszkowski Kazimierz (1894-1940), historyk 39,43,45 Vandal Albert (1853-1910), historyk francuski 67,174 Vergennes Charles Gravier de (17191787), francuski polityk i dyplomata, sekretarz stanu ds. zagranicznych (od 1774) 100,101,104 Vetulani Adam Joachim (1901-1976), prawnik i historyk prawa 52 Vincent Étienne (1781-1809), rezydent francuski w Księstwie Warszaw skim (1807-1809) 68,102 Vitry François de, ambasador francuski w Polsce w okresie panowania Jana III Sobieskiego, wydalony za próby udaremnienia antytureckiego soju szu z Austrią (1683) 99 Waldersee Alfred Grafvon (1832-1904), feldmarszałek niemiecki, uczestnik wojen Prus z Austrią (1866) i Fran cją (1870-1871), szef Sztabu Gene ralnego (1888-1891) 195, 200 Wałek-Czernecki Tadeusz (1889-1949), historyk starożytności, od 1939 poza krajem 137,138,334 Wasilewski Leon (1870-1936), działacz socjalistyczny, członek Ligi Naro dowej (1893-1894), członek PPS (od 1896), potem w PPS-Frakcji Rewo lucyjnej i ponownie w PPS (od 1934 wiceprzewodniczący Rady Naczel nej), minister spraw zagranicznych (ւ918-1919), ojciec Wandy 235 Wasiutyński Wojciech (1910-1994), dziennikarz, publicysta, po 1939 na emigracji, redaktor naczelny „Myśli Polskiej” (1947-1958) 248 360 Welfowie, dynastia panująca w Hano werze (1235-1866) 220 Wellington Arthur Wellesley (17691852), brytyjski wódz i polityk, od 1813 marszałek, od 1814 książę, uczestnik kongresu wiedeńskiego, zwycięzca spod Waterloo, naczelny wódz (1827-1828,1842-1852), mini ster spraw zagranicznych (18341835), premier (1828-1830) 18 Wergiliusz (Publius Vergilius Maro, 70-19 р.п.е.), poeta rzymski 80 Weydenthal zob. Barthel de Weydenthai Przemysław Antoni Weygand Maxime (1867-1965) generał francuski, w czasie I wojny świa towej szef sztabu F. Focha, naczel ny wódz armii francuskiej (1940), minister obrony w rządzie Vichy (1940), internowany w Niemczech (1942-1945) 183 Wielopolski Aleksander (1803-1877), mar grabia Gonzaga Myszkowski, polityk, naczelnik rządu cywilnego Króle stwa Polskiego (1862-1863) 19 40 Wilhelm I Hohenzollern (1797-1888), król Prus (od 1861), cesarz niemiec ki (od 1871) 48,179,193,200 Wilhelm II Hohenzollern (1859-1941), cesarz niemiecki i król Prus (od 1888), abdykował (1918), zmarł na emigra cji w Holandii 55,65,72,80,82,220 Willisen Karl Wilhelm von (1790-1879), generał i polityk pruski, uczestnik wojen napoleońskich, komisarz królewski dla Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1848), działał na rzecz porozumienia polsko-nie mieckiego 70,108,125,200 Winnig August (1878-1956), niemiecki działacz związkowy, polityk i pisarz, nadprezydent Prus Wschodnich (1919-1920) 219 INDEKS NAZWISK Władysław II Jagiełło (1351 lub 13611434), wielki książę litewski (od 1377). król polski (od 1386) 89 Władysław IV Waza (1595-1648), król polski i wielki książę litewski (od 1632), tytularny król szwedzki 42,89 Wojciechowski Zygmunt (1900-1955), historyk, prawnik, w latach 30. jeden z głównych ideologów O WP, założyciel (1945) i dyrektor Insty tutu Zachodniego w Poznaniu 216, 227, 236,334 Wolff-Metternich Paul (1853-1934), niemiecki dyplomata, ambasador w Londynie (1901-1912) i Konstan tynopolu (1915-1916)155 Wołoszyn Augustyn (1874-1945), ksiądz greckokatolicki, działacz politycz ny i społeczny, premier autono micznej Ukrainy Karpackiej (1938), prezydent Karpato-Ukrainy (1939), w 1945 aresztowany przez Sowietów, zmarł w więzieniu 299 Wrangel Piotr (1878-1928), generał rosyj ski, dowódca Sił Zbrojnych Połu dnia Rosji na Krymie (1920), pobi ty przez Armię Czerwoną (1920), emigrował 211 Yorck von Wartenburg Hans David Ludwig (1759-1830), generał pruski (od 1821 feldmarszałek), dowódca pomocniczego korpusu pruskiego podczas wyprawy Napoleona I na Rosję (1812), dowódca w wojnie z Francją (1813-1814) 68 Zaleski August (1883-1972), polityk i dyplomata, minister spraw zagra nicznych (1926-1932, 1939-1941), prezydent RP na uchodźstwie (1947-1972) 156 Załuski Andrzej Chryzostom (ok. 16501711), kanclerz wielki koronny, biskup warmiński, dyplomata 35 Zamoyski Jan Sariusz (1542-1605), kanclerz wielki koronny (od 1578), hetman wielki koronny (od 1581), przywódca szlachty, najbliższy doradca Stefana Batorego, założy ciel Zamościa, ordynacji zamojskiej i Akademii Zamojskiej 146 Zawadzka Olga (z domu Bocheńska, 1905-2008), siostra Adolfa, Spra wiedliwa wśród Narodów Świata, nauczycielka, katechetka 15 Zdziechowski Marian (1861-1938), filo zof, eseista i literaturoznawca, rek tor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie (1925-1927) 63 Zebrzydowski Mikołaj (1553-1620), wojewoda lubelski (od 1589), mar szałek wielki koronny (od 1596), wojewoda krakowski (od 1601), przeciwnik Zygmunta III Wazy, przywódca rokoszu sandomier skiego (1606-1609) 96 Zwierkowski Ludwik, (1803-1860), działacz patriotyczny, uczestnik powstania listopadowego i party zantki Zaliwskiego (1833), na emi gracji członek TDP, od 1839 agent Hotelu Lambert 34 Zygmunt III Waza (1566-1632), król pol ski i wielki książę litewski (od 1587), król szwedzki (1592-1599, tytularnie do śmierci) 39,42,43, 96,97 Żelabow Andriej (1851-1881), rosyjski rewolucjonista, narodnik, czło nek KW Národnej Woli (od 1879), współorganizator zamachu na Alek sandra II, stracony 132 Żeleński Tadeusz (pseud. Boy, 18741941), krytyk literacki i teatralny, publicysta, tłumacz 44 Żeligowski Lucjan (1865-1947), generał, przywódca tzw. buntu Żeligow skiego przyłączającego Wileńsz- INDEKS NAZWISK czyznę do Polski (1920), minister spraw wojskowych (1925-1926), członek Rady Narodowej RP w Londynie 175 Żółkiewski Stanisław (1547-1620), het man polny koronny (od 1588), het man wielki i kanclerz wielki koron ny (od 1618) 43,44
adam_txt	Spis treści JAN SADKIEWICZ Zagadka Bocheńskiego 5 ADOLF BOCHEŃSKI Niemcy, Rosja i racja stanu Wybór pism 1926-1939 Konserwatyzm ideologiczny czy realny? 17 Zagadnienie niezależności rządu od opinii publicznej 21 Z literatury politycznej. Recenzenci Romana Dmowskiego 29 Z literatury politycznej. Smoleńsk, nacjonalizm i zakłamanie 39 Wytyczne polskiej polityki zagranicznej 47 Polska w niemieckiej racji stanu 63 Granice relatywizmu politycznego 77 93 Tradycyjny aliant Roman Dmowski i Stanisław Mackiewicz Odwieczny wróg Rzeczypospolitej Polskiej 117 Dlaczego nie chcemy bronić Locama? 129 Polska doktryna Monroego 141 Między Niemcami a Rosją 151 Mała Ententa* 157 Szlaki grunwaldzkie* 167 Rozmowa z intelektualistą francuskim o polityce ministra Józefa Becka * 107 177 Targowiczanie naszych czasów 185 Adolf Hitler kontynuatorem Bismarcka 191 Niebezpieczeństwo sojuszu polsko-niemieckiego* 203 Tekst opublikowany pod pseudonimem Franciszek Czerwiski. Czy Niemcy mogą być „podzielone”* 215 Publicystyka polska a polityka zagraniczna 227 Armia i polityka zagraniczna 241 Hitler i pułkownik Beck 247 Polska dotrzyma traktatów* 253 Przeszłość i przyszłość sprawy czeskiej 261 Niemcy, Rosja i nasza polityka czeska* 269 Błędy w sprawie południowej* 275 Polemika ze Stommą 281 Bilans strat i zysków polskiej polityki zagranicznej* 287 Co to jest „polityka 1934 roku”? 301 Niemcy - Polska - Rosja 307 Współczesna Europa polityczna 315 Argumenty historyczne w polityce zagranicznej 325 INDEKS NAZWISK * Tekst opublikowany pod pseudonimem Franciszek Czerwiski. 335 Indeks nazwisk* Andrássy Gyula (starszy, 1823-1890), Achemenidzi, dynastia perska panująca węgierski polityk i dyplomata, 559-330 p.n.e. 80 Albrecht II (1397-1439), król Węgier, uczestnik rewolucji (1848-1849), Czech Niemiec (od 1437-1438) współtwórca dualistycznej monar z dynastii Habsburgów, ojciec Elż chii austro-węgierskiej, premier (od biety, żony Kazimierza Jagielloń 1867) Węgier, minister spraw zagra czyka 164 nicznych Austro-Węgier (1871-1879), Aleksander I Battenberg (1857-1893), ojciec Gyűli młodszego 19,143,164 książę Bułgarii (1879-1886), uzyskał Arco-Valley Anton (1897-1945), oficer tron dzięki poparciu Rosji, po jego niemiecki, zabójca K. Eisnera 217 utracie zmuszony do abdykacji 135 Arnim Achim von (1881-1940), oficer nie miecki, rektor Politechniki Berlińskiej Aleksander I Romanow (1777-1825), (1934-1938), prezes Instytutu Niemiec cesarz rosyjski (od 1801) i król pol ko-Polskiego w Berlinie (od 1935) 194 ski (od 1815) 68,102,123,208 Aleksander II Romanow (1818-1881), Arnim(-Suckow) Alexander Heinrich cesarz rosyjski (od 1855), zginął Freiherr von (1798-1861), niemiecki w zamachu 71,132,179,197, 278 polityk i dyplomata, minister spraw zagranicznych Prus (1848) 70,103, Aleksander III Wielki (356-323 p.n.e.), 125, 200, 237 król Macedonii (od 336 p.n.e.) 154 Aleksander Newski (ok. 1220-1263), ksią Askenazy Szymon (1865-1935), historyk, żę ruski, święty prawosławny, wład profesor Uniwersytetu Jana Kazi ca Nowogrodu Wielkiego (od 1236), mierza we Lwowie, po 1918 Uni książę kijowski (od 1249) i włodzi- wersytetu Warszawskiego, twórca lwowskiej szkoły historycznej 95 miersko-suzdalski (od 1252) 55 Alvensleben Gustav von (1803-1881), pru Atatürk Mustafa Kemal (do 1934 Mustafa ski generał i dyplomata, generalny Kemal Pasza, 1881-1938), turecki mąż adiutant króla Prus (1861-1866) 52, stanu i generał, uczestnik rewolucji 71,127,197, 334 młodotureckiej (1908), przywódca W indeksie przyjęto zasadę zapisu imion w oryginalnym brzmieniu, ale w samym tekście pozostawiono imiona spolszczone przez autora. Poprawiono w nim jednak zapis kilku nazwisk, m.in.: Heszeles na Hescheles, Hoetsch na Hoetzsch, Conradini na Corradini, Marks na Marcks. 335 INDEKS NAZWISK ruchu narodowego, który w 1922 niu i w Odessie (1918-1919), poległ obalił sułtanat i przekształcił Turcję w walce z Armią Czerwoną 127 w republikę, prezydent Turcji (od Barthélemy Joseph (1874-1945), fran cuski prawnik i polityk, minister 1923) 28,175, 206 Audax, niezidentyfikowany (być może sprawiedliwości w rządzie Vichy Łempicki Zygmunt) (1941-1943) 283 August III (1696-1763), elektor saski Barthou Jean Louis (1862-1934), polityk (jako Fryderyk August II) z dynastii francuski, premier (1913) i minister Wettinów, król polski (od 1733) 65 spraw zagranicznych (1934) Fran Babij Aleksander, publicysta ukraiński, cji, inicjator stworzenia tzw. paktu wschodniego, systemu bezpieczeń bliżej niezidentyfikowany 30 Bainville Jacques (1879-1936), historyk stwa zbiorowego z udziałem Niemiec, i publicysta francuski, członek Aka ZSRR i państw Europy Wschodniej demii Francuskiej, współzałożyciel (1934), zamordowany w Marsylii pod Action Française 59,89,183,227,328 czas zamachu chorwackich nacjonali stów na króla Jugosławii Aleksandra Baldwin Stanley (1867-1947), polityk i dyplomata brytyjski, premier Wiel 73,103,104,112,178,187 Battaglia Roger (1873-1950), polski praw kiej Brytanii (1923-1929,1935-1937) 229 nik, ekonomista, polityk i działacz Bandera Stepan (1909-1959), ukraiński działacz polityczny, członek UWO społeczny włoskiego pochodzenia 110 i OUN, w 1936 skazany na karę Baudelaire Charles Pierre (1821-1867), śmierci (zamienioną na dożywotnie francuski poeta i krytyk 78, 92 więzienie) za udział w przygotowa- Bączkowski Włodzimierz (1905-2000), . niach do zamachu na B. Pierackie- pisarz polityczny, publicysta, sowie- go, od 1940 przywódca OUN-Ban- tolog, redaktor naczelny „Biuletynu derowców, rzecznik współpracy Polsko-Ukraińskiego” (1932-1939) z Niemcami, więziony w Sachsen 227,236,327 Beaverbrook William Maxwell Ait hausen (do 1945), zamordowany ken (1879-1964), baron (od 1917), przez agenta KGB 156 Barss Franciszek (1760-1812), dzia brytyjski wydawca prasowy i poli łacz polityczny, prawnik, w okresie tyk, konserwatysta, członek rządu Sejmu Czteroletniego współpra W. Churchilla (1940-1945) 180 cownik J. Dekerta, przedstawiciel Beck Józef (1894-1944), żołnierz Legio władz powstańczych we Francji nów i POW (1914-1918), pułkownik, (1794), po upadku powstania przy polityk, wicepremier (1930), minister wódca Agencji, zginął w kampanii spraw zagranicznych RP (1932-1939) moskiewskiej 107 13,63,119,177,178,188,238,247,249, Barthel de Weydenthal Przemysław 251, 264, 294-297 ՅԱ Antoni (pseud. Borucki, Barta, 18931919), pułkownik, żołnierz Legio Behrend, polityk niemiecki, nieziden tyfikowany 200 Below von Otto (1857-1944), generał nów (1914-1917), współorganizator POW na Ukrainie (1918), współor niemiecki, uczestnik I wojny świa ganizator wojsk polskich na Kuba towej 219, 220 ՅՅ6 İNDEKS NAZWISK Benedetti Vincent (1817-1900), dyplo spraw wewnętrznych Prus (1905-1907), mata francuski, ambasador Francji sekretarz stanu spraw wewnętrznych w Berlinie (1864-1870) 47, 48 Rzeszy (1907-1909), kanclerz Rzeszy Beneš Edvard (1884-1948), polityk czeski, i premier Prus (1909-1917), zwolennik prezydent Czechosłowacji (1935- ekspansywnej polityki zewnętrznej 72 Bibescu Gheorghe (1804-1873), hospo 1938, na uchodźstwie 1940-1945, dar Wołoszczyzny (1842-1848) 162 znowu w kraju 1945-1948), premier Bielecki Tadeusz (1901-1982), polityk, (1921-1922), minister spraw zagra nicznych (1918-1935) 229, 249 publicysta, jeden z przywódców Bennigsen Rudolf von (1824-1902), ND, od 1939 prezes ZG SN, od 1939 hanowerski polityk liberalny, zwo na emigracji, przeciwnik polityki lennik hegemonii Prus w Niem gen. Sikorskiego, do 1982 prezes czech 251 SN 42 Biron Ernst Johann (1690-1772), szlach Berezowski Antoni (i847֊ok. 1916), dzia łacz patriotyczny, autor nieudane cic kurlandzki, faworyt cesarzowej go zamachu na cara Aleksandra II Anny Iwanowny, książę Kurlandii w Paryżu (1867) 102,132 (1737֊174° 1763-1769), po śmierci Anny na zesłaniu (do 1761) 66 Berl Emmanuel (1892-1976), francuski dziennikarz, historyk i publicysta Bismarck Otto von (1815-1898), nie miecki polityk, premier i minister żydowskiego pochodzenia 228 Bermondt-Awałow Paweł (1877-1974), spraw zagranicznych Prus (1862- oficer rosyjski, awanturnik, dowód 1890), spiritus movens zjednocze ca antybolszewickiej Zachodniej nia Niemiec, pierwszy kanclerz II Rzeszy (1871-1890) 19, 22, 24, 27, Armii Ochotniczej (1919) 193 Bernadotte Jean Baptiste (1763-1844), 47,71֊ 79, 82,84,88,115,121,149,191- marszałek Francji (od 1804), król 202, 216, 220, 238, 251, 263, 333, 334 Szwecji i Norwegii (od 1818, jako Blechamps Hipolit (?-і8із), oficer Karol XIV Jan), założyciel dynastii 3. Pułku Piechoty Księstwa War Bernadotte 68 szawskiego, zginął w bitwie pod Bestużew-Riumin Aleksiej (1693-1766), Lipskiem próbując ratować księcia rosyjski dyplomata i polityk, kanc lerz (od 1744), zwolennik polity Józefa 94 Blum Léon (1872-1950), socjalistyczny ki proaustriackiej i antypruskiej, polityk francuski, premier (1936— zamieszany w spisek z udziałem 1937 1938) 231 księżnej Katarzyny, w 1758 aresz Bocheński Adolf Maria (pseud. Franciszek towany, w 1762 ułaskawiony przez Czerwiski, 1909-1944), publicysta, Katarzynę 66 działacz i pisarz polityczny, współ Bethlen Gábor (1580-1629), książę Sied pracownik, „Buntu Młodych”, „Poli miogrodu (od 1613), król Węgier tyki” i wileńskiego „Słowa”, w czasie (1620-1622), przywódca antyhabs- II wojny światowej w II Korpusie Polskim, poległ we Włoszech 5-16, burskiego powstania na Węgrzech 165 Bethmann Hollweg Theobald von (1856- 1921), polityk niemiecki, minister 92,112,143,151,177,203,206,223,228, 229,277,284,307 337 INDEKS NAZWISK Bocheński Aleksander (1904-2001), publicysta, eseista, tłumacz, polityk, współpracownik „Buntu Młodych”, „Polityki”, wileńskiego „Słowa”, dzia łacz Stowarzyszenia „Pax” (od 1962) 5-7,10,11,13, 231, 285 Bocheński Innocenty OP zob. Bocheń ski Józef Franciszek Bocheński Józef Franciszek (J.M. Bocheń ski, imię zakonne Innocenty, 19021995) brat Adolfa Marii i Aleksandra, logik i filozof, dominikanin, profesor uniwersytetu we Fryburgu (rektor 1964-1966) 5,13-15,307 Bonaparte Napoleon zob. Napoleon I Bonnet Georges-Etienne (1889-1973), polityk i dyplomata francuski, amba sador w Waszyngtonie (1936-1937), minister skarbu (1937-1938), minister spraw zagranicznych (1938-1939) 322 Bonzi Pierre de (1631-1703), kardy nał i dyplomata francuski, biskup Béziers (od 1659), arcybiskup Tulu zy (od 1672) i Narbony (od 1674) 98 Borkowski-Dunin Piotr (1890-1949), polityk konserwatywny, prezes Związ ku Ziemian i współzałożyciel Klu bu Zachowawczej Pracy Państwo wej, wojewoda lwowski (1927-1928) i poznański (1928-1929), konsul gene ralny w Rzymie (1947-1949) 17 Borowy Wacław (1890-1950), historyk literatury polskiej 29 Bothmer Karl Graf von (1881-1947), publicysta niemiecki, bawarski działacz separatystyczny 220, 221 Botta Adorno Anton Otto (1688-1774), włoski dyplomata w służbie Austrii, feldmarszałek, zamieszany w spi sek przeciw cesarzowej Elżbiecie (1743) 66 Bourgeois Léon (1851-1925), polityk francuski, działacz Partii Radykalno- 338 -Socjalistycznej, premier Francji (1895-1896) 317 Boy zob. Żeleński Tadeusz Brandes Georg (1842-1927), duński historyk literatury, eseista i krytyk literacki 18 Branicki Franciszek Ksawery (ok. 17301819), hetman wielki koronny (17741793), związany z Rosją, przeciwnik reform Sejmu Wielkiego, współ twórca konfederacji targowickiej 123 Bratiami Gheorghe (1898-1953), polityk i historyk rumuński 164 Bressayant, dyplomata francuski, niezi dentyfikowany 96 Briand Aristide (1862-1932), polityk francuski, wielokrotny premier i minister różnych resortów, współ twórca traktatu w Locarno (1925) oraz paktu Brianda-Kellogga (1928), laureat Pokojowej Nagrody Nobla (1926) 103,112,130,136,138,180,181, 221,256,316 Broglie Charles-François de, markiz de Ruffec (1719-1781), francuski żoł nierz i dyplomata, ambasador fran cuski w Warszawie (1752-1756) 100 Brühl Henryk (1700-1763), minister saski, faworyt i doradca króla Augu sta III 223 Brusiłow Aleksiej (1853-1926), generał rosyjski, naczelny wódz armii rosyj skiej (1917) 72 Budionny Siemion (1883-1973), marsza łek sowiecki, dowódca 1. Armii Kon nej (1919-1921), zastępca ludowego komisarza obrony (1939-1941), czło nek Kwatery Głównej (1941-1945) 81 Bülow Bernhard von (1849-1929), polityk niemiecki, kanclerz Rzeszy i premier Prus (1900-1909) 71,83 Bülow Karl von (1846-1921), feldmar szałek niemiecki, uczestnik wojen INDEKS NAZWISK z Austrią (1866), Francją (1870-1871) і I wojny światowej 170 Bunsen Christian Karl Josias von (17911860), dyplomata pruski, ambasa Cat zob. Mackiewicz Stanisław Caulaincourt Armand (1773-1827), francuski generał i dyplomata, ambasador francuski w Rosji (18071811), minister spraw zagranicznych (1813,1815)102 Cavour Camillo Benso di (1810-1861), premier Królestwa Sardynii (od 1852), spiritus movens zjednocze nia Włoch, premier Królestwa Włoch (1861) 19, 20, 22, 24, 84, 88, dor pruski w Londynie (1841-1854) 200 Burė Émile (1876-1952), dziennikarz francuski, współpracownik pism ruchu socjalistycznego, założyciel i redaktor pisma „ĽOrdre" (1929), w czasie II wojny światowej w USA 178,181 Buturlin Aleksander (1694-1767), feld marszałek rosyjski (od 1756), faworyt cesarzowej Elżbiety, wódz naczelny armii rosyjskiej (1760-1761) 66 Byszewski Arnold (?-i8oo), generał, adiutant króla Stanisława Augusta, poseł na Sejm Wielki 187 Canning George (1770-1827), polityk brytyjski, torys, minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii (1807-1809, 1822-1827), premier (1827) 54,60 Caprivi Leo von (1831-1899), polityk nie miecki, kanclerz Rzeszy i minister spraw zagranicznych Prus (18901894), premier Prus (1890-1892) 27,72 Carp Petre (1837-1919), polityk rumuń ski, premier (1900-1901,1911-1912), w 1914 zwolennik przystąpienia Rumunii do wojny po stronie państw centralnych 312 Casimir-Périer Jean Paul Pierre (18471907), polityk francuski, prezydent Francji (1894-1895), ustąpił pod naciskiem lewicy 284 Castlereagh Robert Stewart (1769-1822), polityk brytyjski, minister spraw zagranicznych (1812-1822), orga nizator koalicji antynapoleońskich, reprezentant Wielkiej Brytanii na kongresie wiedeńskim 19, 54,68 339 115,149 Chamberlain Joseph (1836-1914), poli tyk brytyjski, początkowo w Par tii Liberalnej, później przywódca tzw. unionistów, minister kolonii (1895-1903), ojciec Josepha Austena i Nevillea 181 Chamberlain Neville (1869-1940), polityk brytyjski, kanclerz skar bu (1923-1924,1931-1937), premier (1937-1940), autor ugodowej poli tyki wobec Hitlera, współtwórca układu w Monachium (1938), autor gwarancji niepodległości i sojuszu z Polską (1939) 249,298,316,320,322 Charnacé Hercule de (1588-1636), radca stanu i dyplomata francuski, amba sador w Polsce, Szwecji oraz Zjed noczonych Prowincjach Niderlan dów 96 Chateaubriand François-René de (17681848), francuski pisarz i polityk 79 Chautemps Camille (1885-1963), poli tyk francuski, premier Francji (1937-1938,1938)185 Choiseul Étienne François de (17191785), francuski polityk i generał, pierwszy minister Ludwika XV (od 1758), minister spraw zagranicznych (1758-1761,1766-1770) 100 Chreptowicz Joachim Litawor (17291812), podkanclerzy litewski (od INDEKS NAZWISK 1773), kanclerz wielki (1793), przy wódca stronnictwa królewskiego na Litwie, współtwórca KEN, współini cjator reform Sejmu Wielkiego 186 Chrząszczewski(Trzaska-Chrząszczew- ski) Aleksander (1887-po 1957), publicysta, do 1939 współpracow nik „Polityki” 31 Churchill Winston (1874-1965), polityk brytyjski, premier (1940-1945,19511955), wielokrotny minister różnych resortów 28,185 Cieszyński Antoni (1882-1941), lekarz stomatolog, profesor UJK, zamor dowany przez Niemców we Lwowie; w 1936 bezprawnie, zdaniem pol skich władz, zatrzymany na granicy polsko-czechosłowackiej (identyfi kacja niepewna) 156 Circourt Adolphe de (1801-1879), fran cuski dyplomata i historyk, poseł w Berlinie (1848) 70,74 Clausewitz Carl Philipp Gottlieb von (1780-1831), pruski generał, pisarz i teoretyk wojskowy, dyrektor pruskiej Akademii Wojskowej 70,196 Clemenceau Georges (1841-1929), fran cuski polityk, publicysta, senator (1902-1920), premier Francji (19061909,1917-1920), współtwórca trak tatu wersalskiego 21, 22,137 Constant de Rebecque Benjamin Henri (1767-1830), francuski pisarz i polityk, liberał, przeciwnik Napoleona 119 Corradini Enrico (1865-1931), włoski polityk, dziennikarz, pisarz, ideolog włoskiego nacjonalizmu 19 Courcel Alphonse Chodron de (18351919), dyplomata francuski, ambasa dor Francji w Berlinie (1881-1886) 202 Csáky István (1894-1941), polityk węgierski, minister spraw zagra nicznych (1938-1941) 295 340 Curzon George Nathaniel (1859-1925), polityk brytyjski, wicekról Indii (1899-1905), czołowy polityk Par tii Konserwatywnej, minister spraw zagranicznych (1919-1924) 159 Czapiński Kazimierz (1882-1941), dzia łacz socjalistyczny, członek CKW PPS (1921-1939), poseł na sejm (1919-1935), zginął w Auschwitz 203,207, 208,213 Czartoryscy, ród magnacki 125,127 Czartoryski Adam Jerzy (1770-1861), polityk i dyplomata, uczestnik kon gresu wiedeńskiego (1815) i współ twórca Królestwa Polskiego, jeden z przywódców powstania listopado wego, przywódca Hotelu Lambert 67,121-123,125,127 131, 132 Czartoryski August Aleksander (1697- 1782), ojciec Adama Kazimierza i Elżbiety, wuj króla Stanisława Augusta, wojewoda ruski (od 1731), przywódca Familii, rzecznik reform ustrojowych 44 Czernin von und zu Chudenitz Ottokar (1872-1932), austro-wçgierski polityk i dyplomata, minister spraw zagra nicznych Austro-Węgier (1916-1918), współtwórca brzeskiego traktatu pokojowego z Rosją (1918) 155 Czetwertyński-Światopełk Antoni Sta nisław (1748-1794), książę, kaszte lan przemyski, zausznik ambasady rosyjskiej, współtwórca konfederacji targowickiej, powieszony 187 Cziczerin Gieorgij (1872-1936), poli tyk i dyplomata sowiecki, członek КС WKP(b) (1925-1930), ludowy komisarz spraw zagranicznych (1919-1930), podpisał m.in. traktat w Rapallo (1922) 55 70 d’Avaux Claude de Mesmes, hrabia (15951650), francuski polityk i dyplomata, INÖEKS NAZWISK Derby Edward Geoffrey Smith-Stan uczestnik negocjacji poprzedzają cych zawarcie zawieszenia broni pomiędzy Szwecją a Polską w Sztum ley, lord (1799-1869), polityk angiel ski, premier Wielkiej Brytanii (1852, 1858-1859,1866-1868) 54 skiej Wsi (1634) i pokoju westfalskie go (1648), Superintendent finansów (1649-1650) 96 Daladier Édouard (1884-1970), fran Diebitsch Karl Heinrich von (18651924), oficer niemiecki 219 Disraeli Benjamin (1804-1881), hra bia Beaconsfield (od 1876), brytyj ski polityk, pisarz, kanclerz skarbu cuski polityk, kilkukrotny minister różnych resortów, premier Francji (1852,1858-1859,1866-1868), przy wódca Partii Konserwatywnej (od 1868), premier (1868, 1874-1880) 18,19,143 Dmowski Roman (1864-1939), poli tyk i dyplomata, jeden z najważ niejszych twórców polskiej myśli politycznej, współtwórca Ligi Narodowej (1893), współtwór ca i przywódca ND, współtwórca i prezes KNP w Paryżu (1917-1919), delegat Polski na konferencji poko jowej w Wersalu (1919), minister spraw zagranicznych (1923), zało życiel Obozu Wielkiej Polski (1926) (1933,1934 1938-1940) 249, 267 Dannenberg Georg von (1858-1931), niemiecki prawnik, polityk, redak tor, lider separatystów hanower skich 220 Dariusz III Kodomanus (ok. 380-331 p.n.e.), ostatni król Persji (od 336) z dynastii Achemenidów, zwycię żony przez Aleksandra Wielkiego, zamordowany 154 Daun Leopold Joseph Maria (17051766), feldmarszałek austriacki, uczestnik wojen z Turcją i Prusa mi, reorganizator armii austriackiej (1748-1756) 66 Davout Louis Nicolas (1770-1823), ksią żę Auerstedt i Eckmiihl, marszałek Francji, jeden z najwybitniejszych dowódców Napoleona 1142 Dąbrowski Jacek, tłumacz 52,108 De La Warr Herbrand Sackville (1900- 6,29-ՅՅ, 36, 37, 41.44, 46, 50,51, 53, 57,58,63,71,77,107-115,119,121,122, 125, 126, 167-169, 227, 231, 233-235, 333,334 Doncow Dmytro (1883-1973), ukraiński publicysta, krytyk literacki, pohtyk, ideolog nacjonalizmu ukraińskie 1976), polityk brytyjski, członek rzą dów N. Chamberlaina i W. Chur chilla 249,250 Delong Jan, polski harcerz, aresztowany przez władze czeskie w czasie zajść w Cieszynie i skazany na 1,5 roku więzienia (1935) 156 Denikin Anton (1872-1947), generał rosyjski, dowódca antybolszewickich Sił Zbrojnych Południa Rosji w czasie wojny domowej (19191920), następnie na emigracji 19, 20,211 341 go 3° Dorten Adam (1880-1963), przywódca separatystów w Nadrenii, popierany przez Francję (1923) 220, 221, 288 Doumergue Gaston (1863-1937), polityk francuski, premier (1913-1914,1934) i prezydent Francji (1924-1931) 132 Drobnik Jerzy (1894-1973), dziennikarz związany z obozem narodowym, później z sanacją 42 Droysen Johann Gustav (1808-1884), niemiecki historyk i polityk 333 INDEKS NAZWISK Dymitr Samozwaniec I (?-i6o6), car rosyjski (od 1605), rzekomy syn Iwa na Groźnego, poparty przez magna Reńskiego, mąż Anny Wazówny, kandydat na tron polski 95,98 Fiszler, właściciel antykwariatu w War szawie, wydawca biuletynu „Szpar tów polskich, zamordowany 10 Dżugaszwili Iosif zob. Stalin Józef gały” (1934֊1939) no Egelhofer Rudolf (1896-1919), marynarz Fleury André Hercule (1653-1743), poli niemiecki, uczestnik buntu mary tyk francuski, kardynał, wychowaw narzy w Kilonii (1918), komendant ca Ludwika XV, od 1726 jego pierw miejski Monachium i dowódca Czer szy minister 100 wonej Armii (1919), rozstrzelany 217 Foch Ferdynand (1851-1929), marszałek Eisner Kurt (1867-1919), niemiecki poli Francji, przyczynił się do zwycięstwa tyk, działacz socjaldemokratyczny nad Marną (1914), naczelny dowódca i publicysta, przywódca rewolucji sił sprzymierzonych (1918) 21,74,173 listopadowej w Monachium (1918) Franciszek Józef I (1830-1916), cesarz i premier Bawarii, zamordowany 217 austriacki z dynastii habsbursko- Elżbieta Piotrowna (1709-1762), cesa -lotaryńskiej (od 1848), od 1867 wład rzowa rosyjska (od 1741) z dynastii ca monarchii austro-węgierskiej 83,87 Romanowów, córka Piotra 158,66,67 Franklin-Bouillon Henry (1870-1937), Ernest II (1818-1893), książę Saksonii- polityk francuski, członek prawego Coburg-Gotha (od 1844), zwolen skrzydła Partii Radykalno-Socjali- nik zjednoczenia Niemiec, sojusz stycznej 138 Freud Sigmund (1856-1939), austriac nik Prus, kompozytor 69, 87 Feldman Józef (1899-1946), historyk, profesor Uniwersytetu Jagielloń ki neurolog i psychiatra, twórca psychoanalizy 228 Fryderyk II Wielki (1712-1786), król skiego 63,68,191,197 Prus (od 1740) z dynastii Hohen Fermor William (1702-1771), generał rosyjski pochodzenia brytyjsko- zollernów, twórca mocarstwowości pruskiej 58,65, 66, 88 - niemieckiego, naczelny dowódca Fryderyk Wilhelm (1620-1688), elek armii rosyjskiej (1758-1759) 66,104 Ferry Jules François (1832-1893), polityk tor brandenburski i książę Prus (od francuski, członek Rządu Obrony 1640), z dynastii Hohenzollernów, Narodowej i mer Paryża (1870-1871), zwany Wielkim Elektorem, twórca jeden z przywódców republikanów, podstaw potęgi państwa pruskiego, minister oświaty (1872-1873,1879- do 1657 lennik Polski 52, 68 1882), premier Francji (1880-1881, Fryderyk Wilhelm I (1688-1740), król pru ski (od 1713) z dynastii Hohenzollernów, 1883-1885)24 Filip IV (1605-1665), król Hiszpanii, twórca potęgi militarnej Prus 52, 65 Neapolu i Sycylii (od 1621) oraz Por Fryderyk Wilhelm II (1744-1797), król tugalii (1621-1640) z dynastii Habs pruski (od 1786) z dynastii Hohen zollernów, bratanek Fryderyka II, burgów 98 Filip Wilhelm Wittelsbach (1615-1690), uczestnik II i III rozbioru Polski 124 hrabia palatyn Neuburgu, książę Fryderyk Wilhelm III (1770-1840), król Bergu i Jülich, elektor Palatynatu pruski (od 1797) z dynastii Hohen- 342 INDEKS NAZWISK zollernów, syn Fryderyka Wilhel ma II, współtwórca Świętego Przy rodowych konferencjach ekonomicz mierza (1815) 68,123 współpracownik Delegatury Rządu nych, w czasie okupacji niemieckiej Gamelin Maurice (1872-1958), gene RP na Kraj, w 1943 aresztowany przez rał francuski, uczestnik I i II wojny Niemców, popełnił samobójstwo 110 światowej, naczelny dowódca wojsk Goebbels Joseph (1897-1945), jeden alianckich (1939-1940) 256 z głównych funkcjonariuszy III Rze Garibaldi Giuseppe (1807-1882), włoski szy, minister propagandy i informacji rewolucjonista, żołnierz i polityk, (1933-1945), popełnił samobójstwo w oblężonym Berlinie 231 organizator „wyprawy tysiąca” na Sycylię (i860), zasłużony dla powsta Goethe Johann Wolfgang (1749-1832), niemiecki poeta, pisarz, myśliciel, nia Królestwa Włoch (1861) 20 Gauvain Auguste (1861-1931), dzienni uczony 139 karz francuski 115 Goldmann Karl Eduard (1798-1863), Genyk, niezidentyfikowany (domnie agent rosyjski w Niemczech, autor mana ofiara represji czeskich) 156 Die Europäische Pentarchie (Leipzig Géraud André (pseud. Pertinax, 1882- 1839) 69 1974), dziennikarz francuski 115 Goll Jaroslav (1846-1929), historyk czeski, Gerlach Leopold von (1790-1861), pru badacz dziejów Czech i ich stosunków ski generał i polityk konserwatyw z krajami ościennymi, twórca pozy tywistycznej szkoły historycznej 333 ny 198 Gersdorff Nicolaus Willibald Graf von Goltz Robert von der (1817-1869), pru (1713-1765), dyplomata saski 66 ski dyplomata i polityk, poseł Prus Giedroyc Jerzy (1906-2000), wydawca, w Paryżu (1863-1869) 47 działacz polityczny, redaktor naczel Goltz Rüdiger von der (1865-1946), ny tygodnika „Bunt Młodych” (1931- oficer niemiecki, uczestnik I wojny 1939, od 1937 „Polityka”), założyciel światowej 193, 219 i dyrektor Instytutu Literackiego Gołuchowski Agenor (starszy, 1812- (1946), wydawca i redaktor naczelny 1875), polityk, namiestnik Gali paryskiej „Kultury” 14,15 cji (1850-1859, 1866-1868, 1871- Giertych Jędrzej (1903-1992), ojciec 1875), austriacki minister spraw Macieja, działacz polityczny, publicy wewnętrznych (1859-1860) 40 sta, pisarz, przed 1939 działacz ZHP Gorczakow Aleksander (1798-1883), i O WP, członek władz SN, redaktor rosyjski polityk i dyplomata, mini „Gazety Warszawskiej” i „Warszaw ster spraw zagranicznych Rosji skiego Dziennika Narodowego”, po (1856-1882), zwolennik współpra 1945 w Wielkiej Brytanii 227, 234, cy z Francją po wojnie krymskiej 71 Górka Olgierd (1887-1955), historyk, 236,272,328 Gliwic Hipolit (1878-1943), działacz gospo publicysta, profesor Uniwersytetu darczy, ekonomista, inżynier górni Lwowskiego i Uniwersytetu War czy, dyrektor wielu przedsiębiorstw szawskiego 138, 227,236,334 w Rosji i Роксе, przedstawiciel Pol Grabski Stanisław (1871-1949), polityk, ski w Lidze Narodow i na międzyna ekonomista, profesor Uniwersytetów 343 INDEKS NAZWISK Lwowskiego i Warszawskiego, współ założyciel PPS (1892), później dzia łacz i ideolog ND, minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego (1923,1925-1926), prezes Rady Naro dowej RP na uchodźstwie (1942-1945), wiceprezydent KRN (1945-1947) 30 Grabski Władysław (1874-1938), ekono mista, historyk i polityk, związany z ruchem narodowym, premier RP (1920, 1923-1925), minister skarbu (1919-1920,1923,1923-1925), autor reformy walutowej 144 Graziani Rodolfo Neghelli di (18821955), włoski marszałek i polityk, dowódca w czasie agresji na Etio pię (1935-1936), wicekról Etiopii (1936-1937), gubernator i naczel ny dowódca w Libii (1940-1941), minister wojny w Republice Salò (1943-1945) 182 Groener Wilhelm (1867-1939), niemiec ki generał i polityk, kwatermistrz generalny armii niemieckiej (1918), współtwórca Republiki Weimar skiej, kilkukrotny minister różnych resortów 219 Grzybowski Konstanty (1901-1970), prawnik i historyk doktryn poli tycznych i prawnych, członek redakcji „Przeglądu Współczes nego” (1930-1934) i krakowskiego „Czasu” (1933-1937) 30,31 Grzymułtowski Krzysztof (1620-1687), wojewoda poznański, dyplomata, uczestnik rokoszu Lubomirskiego, negocjator traktatu pokojowego z Rosją (1686) 35 Gustaw II Adolf (1594-1632), król Szwe cji (od 1611) z dynastii Wazów 96 Habielski Rafał, historyk 6 Hácha Emil (1872-1945), polityk czeski, po układzie monachijskim prezy 344 dent Czechosłowacji (1938-1939), prezydent Protektoratu Czech i Moraw (1939-1945), po klęsce Nie miec aresztowany, zmarł w więzie niu 292,296,333 Hardenberg Karl August von (17501822), książę (od 1814) i polityk pru ski, kanclerz Prus (od 1810), twórca reform wewnętrznych 68, 69 Haushofer Karl Ernst (1869-1946), nie miecki geopolityk, geograf, oficer, profesor uniwersytetu w Monachium (1921-1939), wydawca „Zeitschrift für Geopolitik” (1924-1944) 228 Heim Claus (1884-1968), niemiec ki działacz polityczny, przywód ca ruchu ludowego w Szlezwiku-Holsztynie 220-222 Henlein Konrad (1898-1945), nazistow ski przywódca mniejszości niemieckiej w Czechosłowacji, namiestnik Sudetenlandu (1939-1945) 285 Henryk IV (1553-1610), król Nawarry (od 1562, jako Henryk III), pierwszy król Francji z dynastii Burbonów (od 1589) 95,96,173 Herriot Édouard (1872-1957), francuski polityk i pisarz, przywódca Partii Radykalnej, premier Francji (19241925, 1932), minister spraw zagra nicznych (1924-1925) 231 Hertzberg Ewald Friedrich von (17251795), polityk pruski, współtwórca przymierza z Polską (1790) 84 Hescheles Henryk (1886-1942), dzien nikarz, krytyk literacki, redaktor syjonistycznego dziennika „Chwila” (1920-1939), zamordowany w getcie lwowskim 93,117 Hindenburg Paul von (1847-1934), niemiecki feldmarszałek i polityk, zwycięzca spod Tannenbergu (1914), szefSztabu Generalnego (1916-1918), INDEKS NAZWISK 1668) z dynastii Wazów, abdyko- prezydent Republiki Weimarskiej wał 105 (1925-1934) 102,127,212 Jan III Sobieski (1629-1696), król polski Hitler Adolf (1889-1945), przywódca niemieckiego ruchu narodowo- i wielki książę litewski (od 1674) 99 socjalistycznego, kanclerz (od 1933) Jankowski Czesław (1857-1929), poeta, publicysta, krytyk literacki 111 i wódz (Führer) Rzeszy (od 1934) 104, 108,109,113,114,119,131,136,137,154, Jaworski Władysław Leopold (1865- 175, 179,191-195, 199-201, 219, 236, 1930). polityk, publicysta, prawnik, 247-249, 271, 293, 307, 315, 318, 319 profesor Uniwersytetu Jagielloń skiego, jeden z przywódców Stron Hoetzsch Otto (1876-1946), niemiecki nictwa Prawicy Narodowej, prezes polityk i historyk, założyciel maga NKN (1914-1916) 231 zynu „Osteuropa”, po 1933 odszedł Jędrychowski Stefan (1910-1996), dzia z życia publicznego 52 Hofmann Josef (1896-1971), bibliote łacz komunistyczny, członek Rady Najwyższej ZSRR (od 1941), współza karz i historyk niemiecki 216 łożyciel ZPP i Armii Polskiej w ZSRR Hohenzollernowie, dynastia niemiec ka 52,182 (1943), od 1944 w PPR, potem PZPR, Holstein Friedrich von (1837-1909), wicepremier (1951-1956), minister niemiecki polityk, prawnik i dyplo spraw zagranicznych (1968-1971), mata, radca w ministerstwie spraw członek Biura Politycznego КС PZPR (1956-1971) 126 zagranicznych Rzeszy (1890-1906), w tym okresie faktyczny architekt Jordan Zbigniew (1911-1977), filozof, niemieckiej polityki zagranicznej 56 socjolog, publicysta, nauczyciel aka Hołówko Tadeusz (1889-1931), polityk, demicki, działacz społeczny i poli publicysta, związany z J. Piłsudskim, tyczny, uczestnik II wojny światowej, współorganizator POW, współtwór współpracownik RWE i „Kultury” 41 ca BBWR, zamordowany przez Jouvenel Henry de (1876-1935), dzien nikarz i polityk francuski, wysoki zamachowców z OUN127 komisarz w Syrii i Libanie (1925- Horacy (Quintus Horatius Flaccus, 1926), ambasador w Rzymie (1933) 231 65-8 p.n.e.), poeta rzymski 313 Józef II (1741-1790), cesarz rzymsko- Isenburg(-Birstein) Franz Joseph Fürst zu (1869-1939), polityk i oficer nie niemiecki (od 1765) z dynastii miecki, szef administracji niemiec habsbursko-lotaryńskiej, do 1780 kiej na Litwie (1915-1918) 220 współregent matki, Marii Teresy, współtwórca I rozbioru Polski 100 Iwan VI Romanow (1740-1764), cesarz Kahr Gustav Ritter von (1862-1934), rosyjski (1740-1741), syn Anny Leopoldowny, obalony przez Elż niemiecki polityk konserwatyw bietę Piotrowną 66 ny, premier (1920-1921) i general Jakub II (1633-1701), król Anglii, Szko ny komisarz Bawarii (1923-1924), cji (jako Jakub VII) i Irlandii (1685- zamordowany podczas tzw. nocy długich noży 218, 219 1688) z dynastii Stuartów 185 Jan II Kazimierz (1609-1672), król pol Kalinka Walerian (pseud. Bronisław ski i wielki książę litewski (1649- Kamieniecki i in., 1826-1886), histo- 345 INDEKS NAZWISK ryk, publicysta, ksiądz, współtwór ca krakowskiej szkoły historycznej 44,124,186, 333 Kant Immanuel (1724-1804), filozof niemiecki 119 Kánya Kálmán de (1869-1945), węgierski polityk i dyplomata, minister spraw zagranicznych (1933-1938) 295 Kapp Wolfgang (1858-1922), pruski urzędnik i działacz polityczny, przy wódca nieudanego puczu przeciw Republice Weimarskiej (1920) 218 Kaprocki Bolesław (1905-1974), tłu macz, pedagog, działacz społeczny, żołnierz, organizator szkolnictwa dla polskich lotników w Anglii 28 Karol II (1893-1953), król Rumunii (1930- 1940) z dynastii Hohenzollern-Sigmaringen, syn Ferdynanda I, nawiązał współpracę z Niemcami i Włocha mi, w 1940 na żądanie I. Antonescu abdykował i emigrował 251 Karol V (1500-1558), król Hiszpanii (jako Karol I, 1516-1556) i cesarz rzymsko-niemiecki (1519-1556) z dynastii Habsburgów 216 Karol VI (1685-1740), cesarz rzymskoniemiecki (od 1711), ostatni męski potomek dynastii Habsburgów 162 Karol IX Sudermański (1550-1611), król Szwecji (od 1604) z dynastii Wazów, syn Gustawa I Wazy, od 1594 współregent państwa, pokonał i pozbawił tronu szwedzkiego Zygmunta III Wazę 96 Karol X Gustaw (1622-1660), król Szwe cji (od 1654) z dynastii Wittelsbachów (linia Pfalz-Zweibrücken), inicjator wojny północnej (16551660) 40, 52,97 Karol XII (1682-1718), król Szwecji (od 1697) z dynastii Wittelsbachów (linii Pfalz-Zweibrücken) 81 346 Karolingowie, dynastia frankijska 327 Katarzyna II (właśc. Zofia Anhalt-Zerbst, 1729-1796), cesarzowa rosyjska (od 1762), żona i następ czyni (po przeprowadzeniu zama chu stanu) Piotra III, współtwór czyni rozbiorów Polski 58, 65-68, 100,123,124,186,187 Katarzyna Jagiellonka (1526-1583), cór ka Zygmunta Starego, żona Jana III i matka Zygmunta III Wazy, królo wa szwedzka 97 Katkow Michaił (1818-1887), publicysta rosyjski, wydawca gazety „Moskowskije wiedomosti” (1850-1855 i od 1863) oraz czasopisma „Russkij wiestnik” (od 1856) 232 Kayserling Meyer (1829-1905), Żyd nie miecki, rabin i historyk 229 Kazimierz IV Jagiellończyk (1427-1492), wielki książę litewski (od 1440) i król polski (od 1447) 80 Kellogg Frank (1856-1937), polityk ame rykański, sekretarz stanu (19251929), współautor paktu Brianda-Kellogga (1928), laureat Pokojowej Nagrody Nobla (1929) 316 Kemal Mustafa zob. Atatürk Mustafa Kemal Kisielewski Stefan (pseud. Kisiel, 19111991), publicysta, pisarz, kompozytor 5 Klaczko Julian (właśc. Jehuda Lejb, 18251906), publicysta, historyk sztuki i literatury, uczestnik powstania wiel kopolskiego (1848), na emigracji związany z Hotelem Lambert 107 Klaudiusz (Tiberius Claudius Nero Germanicus, 10 p.n.e.֊54), cesarz rzym ski (od 41) no Kleist Peter (1904-1971), dyplomata, urzędnik, pisarz polityczny, w 1939 kierownik Towarzystwa Niemiecko- Polskiego w Berlinie 194 INDEKS NAZWISK Kluck Alexander von (1846-1934), UOW (1920) i OUN (1929), zamor dowany 156 general niemiecki, uczestnik wojen z Austrią (1866) i Francją (1870- Komat Marek, historyk 277 Koser Reinhold (1852-1914), historyk 1871) oraz I wojny światowej 170 Kłobukowski Aleksander (1820-1903), niemiecki 65 Koskowski Bolesław (1870-1938), publi cysta, redaktor, działacz polityczny, redaktor literacki „Kuriera War szawskiego”, „Głosu”, „Gazety Pol działacz społeczny i niepodległo ściowy, radca Komitetu Towarzy stwa Kredytowego Ziemskiego 200 Knesebeck Karl Friedrich von dem (1768-1848), feldmarszałek pruski (od 1847), w 1813 przedstawił pro jekt podziału ziem polskich (tzw. linia Knesebecka), zapewniający Prusom zwrot ziem utraconych w 1807 69,70 Kołłontaj Aleksandra (1872-1952), rosyj skiej”, senator z ramienia ND (19221927), prezes Związku Dziennikarzy Polskich (od 1937) 229 Kossakowski Józef Kazimierz (1738- 1794), pisarz i publicysta, biskup inflancki, stronnik i jurgieltnik Rosji, członek Rady Nieustającej, jeden z przywódców konfederacji targowickiej na Litwie, w czasie powsta ska działaczka rewolucyjna, dyplo matka, członek КС WKP(b) (od 1917), ambasador ZSRR w Szwecji (1930-1945) 250 Kołyszew Stepan (1746-1805), dyploma nia kościuszkowskiego powieszo ny w Warszawie jako zdrajca 187 Kossak-Szczucka Zofia (1889-1968), pisarka, więźniarka obozu w Oświę cimiu 44 Kościuszko Tadeusz (1746-1817), gene rał polski, naczelnik powstania ta rosyjski, wicekanclerz Imperium Rosyjskiego (od 1801) 101,102 Komarnicki Tytus (1896-1967), dyplo mata, prawnik, przedstawiciel Pol ski w Lidze Narodów, delegat RP i minister pełnomocny w Genewie (1794) 186 Kowalcze-Pawlik Anna, tłumaczka 18 Kozicki Stanisław (1876-1958), dzia łacz polityczny, publicysta, czło nek ZLN i SN, redaktor naczelny (1934֊1939) 258 Kondeusz (właśc. Ludwik II z rodu Kondeuszy, 1621-1686), książę de Condé, de Bourbon i d’Enghien, wódz francuski, zwany Wielkim Kondeuszem 98 Konopacki Jan Karol (1581-1643), „Gazety Warszawskiej” (1909-1915), członek KNP w Paryżu (1918-1919) dyplomata, biskup nominat war miński (1643), wychowawca króle wicza Aleksandra Wazy 97 Konopczyński Władysław (1880-1952), historyk, publicysta 44 Konowalec Jewhen (1891-1938), ukra iński działacz polityczny, prawnik, oficer wojsk URL, współzałożyciel 347 52, 93 230. 233 Krajewski Michał (właśc. Tadeusz K, imię zakonne Dymitr, 1746-1817), pedagog, powieściopisarz, historyk, nauczy ciel, m.in. w Collegium Nobilium 97 Kramář Karel (1860-1937), czeski poli tyk, prawnik, ekonomista, ideolog neoslawizmu, premier Czechosło wacji (1918-1919)169 Krofta Kamil (1876-1945), czeski histo ryk i polityk, minister spraw zagra- INDEKS NAZWISK nicznych Czechosłowacji (1936- 1938) 156,159 Krzyżanowski Adam (1873-1963), eko nomista, popularyzator liberalizmu ekonomicznego 33 Kubiak Zygmunt (1929-2004), eseista, tłumacz 80 Kukiel Marian (1885-1973), historyk, generał, profesor Uniwersytetu jagiellońskiego, od 1930 dyrektor Muzeum i Biblioteki Czartoryskich w Krakowie, członek rządu RP na uchodźstwie (1942-1949) 152, 153 Kuiski Władysław (1903-1989), prawnik, urzędnik MSZ, nauczyciel akade micki, po 1945 na emigracji 315,324 Kun Béla (właśc. Béla Kohn, 1886-1939), działacz węgierskiego ruchu robot niczego, współorganizator rewolu cji i Węgierskiej Republiki Rad (1919), stracony w ZSRR 159, 217 La Chétardie Jacques-Joachim Trotti, markiz de (1705-1759), dyplomata francuski, ambasador m.in. w Lon dynie, Berlinie i Petersburgu, orga nizator zamach stanu w Rosji (1741), odwołany po nieudanej intrydze przeciw Bestużewowi 66,67,73,101 La Gorce Pierre de (1846-1934), praw nik i historyk francuski, członek Akademii Francuskiej 47 La Marmora Alfonso Ferrero (18041878), włoski polityk i generał, szef sztabu i minister wojny Królestwa Sardynii (1848,1849-1860), uczestnik wojen z Austrią (1848, 1866) i woj ny krymskiej, premier (1859-1860, 1864-1866), minister spraw zagra nicznych (1864-1866) 22 La Rochefoucauld François de (1613-1680), francuski książę, żołnierz, pisarz, moralista, autor wspomnień 189 348 La Rocque François de (1886-1946), francuski polityk, pułkownik, współorganizator nieudanego zamachu stanu (1934), w 1940 poparł rząd Vichy, następnie w ruchu oporu, internowany przez Niemców (1943-1945) 183 Lamartine Alphonse Marie Louis de (1790-1869), francuski poeta, dyplomata i polityk liberalny, mini ster spraw zagranicznych (1848) 103 Lange Antoni (pseud. Napierski, 1861 lub 1863-1929), poeta, krytyk lite racki, tłumacz 78,92 Larbaud Valery (pseud. A.O. Barnabooth, 1881-1957), francuski pisarz, krytyk i tłumacz 36 Laskine Edmond (1890-1943), francu ski prawnik i publicysta 17 Laudon Gideon Ernst von (1717-1790), feldmarszałek austriacki, odznaczył się podczas wojny siedmioletniej 66 Lauzanne Stéphane (1874-1958), histo ryk, dziennikarz, redaktor naczelny dziennika „Le Matin” 141 Laval Pierre (1883-1945), polityk fran cuski, wielokrotny minister, pre mier Francji (1931-1932,1935-1936), premier rządu Vichy (1940, 19421944), po wyzwoleniu skazany na śmierć i rozstrzelany 114 Le Bon Gustave (1841-1931), francuski socjolog i psycholog społeczny 24, 25,111 Lefebvre de Béhaine Édouard Alphon se (1829-1897), dyplomata francu ski 48 Lenin Włodzimierz (właśc. W. Uljanow, 1870-1924), przywódca rosyjskiego ruchu komunistycznego i rewolu cji październikowej, współtwórca ZSRR 304 INDEKS NAZWISK Leopold I (1640-1705), cesarz rzymsko-niemiecki (od 1658), król Węgier Lloyd George David (1863-1945), bry tyjski polityk, działacz Partii Libe (od 1655) i Czech (od 1656) z dyna stii Habsburgów, syn Ferdynan ralnej (jej przywódca 1926-1931), kanclerz skarbu (1908-1915), pre mier (1916-1922), jeden z twórców da III, toczył wojny z Turcją (1663- 1664,1683-1699) 98 Leopold II (1747-1792), cesarz rzym- traktatu wersalskiego 55 Lossow Otto von (1868-1938), generał niemiecki, uczestnik m.in. wojen bałkańskich i I wojny światowej, sko-niemiecki oraz król Węgier i Czech (od 1790) z dynastii habsbursko-lotaryńskiej 67 Levinė Eugen (1883-1919), niemiec ki rewolucjonista pochodzenia żydowskiego, członek KPD, przy wódca Bawarskiej Republiki Rad, rozstrzelany 217 Liebknecht Karl (1871-1919), polityk niemiecki, w 1914 przeciwny kre szef bawarskiej Reichswehry (1923֊ 1924), przyczynił się do stłumienia puczu monachijskiego 218 Ludendorff Erich (1863-1937), niemiecki generał i polityk, szef sztabu frontu wschodniego w I wojnie światowej, kwatermistrz generalny (1916-1918), przeciwnik Republiki Weimarskiej, uczestnik puczu monachijskiego (1923) 65, 72,102,119,122, 124,179 Ludwik XIV (1638-1715), król Fran cji (od 1643) z dynastii Burbonów dytom wojennym, współzałożyciel Związku Spartakusa i KPD, współ organizator rewolucji listopadowej (1918), aresztowany wraz z R. Luk semburg i zamordowany 218 Lionne Hugues de (1611-1671), dyplo mata francuski, sekretarz stanu ds. zagranicznych (od 1663) 98 Lipp Franz (1855-1937), niemiecki praw nik, dziennikarz i polityk, Ludowy Komisarz Spraw Zagranicznych Bawarskiej Republiki Rad (1919) 218 Lipski Józef (1894-1958), polityk i dyplomata, ambasador RP w Berli nie (1934-1939), po wybuchu II woj ny światowej wstąpił do wojska jako ochotnik, członek sztabu naczelne go wodza (1940-1946), po wojnie przedstawiciel rządu emigracyjne go w USA 109, 257 Litwinow Maksim (właśc. Meir Wal lach, 1876-1951), dyplomata sowiecki, ludowy komisarz spraw zagranicz nych (1930-1939), ambasador ZSRR w Waszyngtonie (1941-1943) 55,250 97-99.105.138, 228 Ludwik XV (1710-1774), król Francji (od 1715) z dynastii Burbonów 67, 100,101,138,293,328 Ludwik XVI (1754-1793), król Francji (1774-1792) z dynastii Burbonów, zgilotynowany 137,138 Ludwik Filip I (1773-1850), król Fran cuzów (1830-1848) z orleańskiej linii Burbonów, powołany na tron w wyniku rewolucji lipcowej (1830), obalony w wyniku rewolucji lutowej (1848) 179 Ludwika Maria Gonzaga (1611-1667), królowa polska (od 1646), żona Władysława IV, a od 1649 Jana Kazi mierza, twórczyni stronnictwa profrancuskiego 97 Lukan (Marcus Annaeus Lucanus, 39-65), poeta rzymski, zmuszony do samobójstwa za udział w spisku Pizona 115 349 INDEKS NAZWISK Luksemburgowie, dynastia niemiecka 261, 285 Lumbres Antoine de (1598-1676), dyplomata francuski, negocjator pokoju oliwskiego między Polską a Szwecją (1660) 97 Ładoś Aleksander (1891-1963), dyplo mata, publicysta, członek PSL „Piast” i SL, poseł RP w Rydze tyk pochodzenia żydowskiego, kilkukrotny minister różnych resor tów, więziony przez władze Vichy i zamordowany 178 Marcks Erich (1861-1938), historyk nie miecki 28 (1923-1926), minister bez teki w pierwszym gabinecie W. Sikor Maria Leszczyńska (1703-1768), kró lowa Francji (od 1725), córka kró la Stanisława Leszczyńskiego, żona Ludwika XV100 Maria Teresa (1717-1780), władczyni skiego (1939), od i960 w kraju 154156,190,203,212,236, 292 Austrii, królowa Czech i Węgier (od 1740) z dynastii Habsburgów, cesa Łempicki Zygmunt (1896-1943), ger manista, teoretyk literatury, filozof i historyk kultury 203, 204 rzowa (od 1745), córka Karola VI, uczestniczka I rozbioru Polski, jej małżeństwo dało początek dynastii Łoś Stanisław (1890-1974), histo habsbursko-lotaryriskiej 66 Marks Karol (1818-1883), niemiecki ryk, działacz Myśli Mocarstwowej, współpracownik „Buntu Młodych” i „Polityki”, pracownik MSZ (1919- 1930), Ρθ 1945 profesor KUL 57 Maciejko Grzegorz (1913-1966), nacjo nalista ukraiński, zabójca B. Pierackiego, od 1934 poza Polską 156 Mackensen August von (1849-1945), feldmarszałek niemiecki, w I woj nie światowej dowódca udanych kampanii w Galicji, Serbii i Rumu nii 127 Mackiewicz Stanisław (pseud. Cat, 1896-1966), polityk i publicysta, redaktor naczelny wileńskiego „Słowa” (1922-1939), premier RP na uchodźstwie (1954-1955) 6,7,11-15, 17, 19, 20, 31, 32, 34, 35, 63, 70, 77, 103, 107, 109-115, 119, 194, 227, 230, 234. 235, 247. 248. 272. 294 295. ЗВ Macůrek Josef (1901-1992), historyk czeski, specjalista w dziedzinie historii narodów słowiańskich oraz stosunków polsko-czeskich 146 Mandel Georges (właśc. Louis Roth schild, 1885-1944), francuski poli 350 myśliciel, filozof i ekonomista, teo retyk i działacz międzynarodowe go ruchu socjalistycznego 17,19,193 Masaryk Tomáš Garrigue (1850-1937), filozof i polityk czeski, współtwór ca państwa czechosłowackiego, jego pierwszy prezydent (1918-1935), zwolennik sojuszu z Francją i prze ciwnik współpracy z Polską 261 Massalski Ignacy Jakub (1726 lub 17291794). książę, biskup wileński (od 1762), współinicjator i pierwszy prezes KEN (1773-1778), przeciwnik Konsty tucji 3 maja, targowiczanin, działacz rozbiorowego sejmu grodzieńskiego (1793), powieszony jako zdrajca 186 Matuszewski Ignacy (1891-1946), polityk, publicysta, dyplomata, pułkownik, szef Oddziału II SG (1920-1923), minister skarbu (1929-1931), redak tor naczelny „Gazety Polskiej” (19321936), od 1939 na emigracji 181 Matyasik Jan (1887-1949), dziennikarz, publicysta, redaktor naczelny „Gło su Narodu” (1921-1931), „Kuriera INDEKS NAZWISK go, wódz oddziałów powstańczych w Wielkopolsce (1848), pierwszy dyktator powstania styczniowego 70 Lwowskiego” (1934-1935)· „Słowa Narodowego” (od 1937), działacz ChD, następnie SN, od 1945 na emi gracji 234 Mikołaj I Romanow (1796-1855), syn Pawła I, cesarz rosyjski (od 1825) Maurras Charles (1868-1952), pisarz i publicysta, przywódca rojalistów 69,207 Mikołaj II Romanow (1868-1918), ostat ni cesarz Rosji (1894-1917), zamor dowany przez bolszewików 55, 56 francuskich, współzałożyciel grupy i pisma „Action Française” 26, 247 Mazepa Iwan (1639-1709), hetman kozacki, dążył do oderwania Ukra Mikołaj Mikołajewicz Romanow (młodszy, 1856-1929), wielki ksią żę rosyjski, naczelny wódz armii rosyjskiej (1914-1915) 72 iny od Rosji, zmarł w Turcji 81 Mazzarini Giulio (Jules Mazarin, 16021661), francuski mąż stanu pocho Millerand Alexandre (1859-1943), polityk francuski, minister woj ny (1912-1913,1914-1915), premier (1920) i prezydent Francji (19201924) 21,221 dzenia włoskiego, kardynał (od 1641), od 1642 pierwszy minister Ludwika XIII, potem Ludwika XIV, faktycznie rządził Francją 97 Mearsheimer John Joseph (1947), ame rykański badacz stosunków mię dzynarodowych, twórca teorii reali Milukow Paweł (1859-1943), polityk i historyk rosyjski, przywódca par tii kadetów, minister spraw zagra nicznych w Rządzie Tymczasowym zmu ofensywnego 12,16 Mehnert Klaus (1906-1984), niemiecki dziennikarz, publicysta polityczny i nauczyciel akademicki 229 Metternich-Winneburg Klemens Lothar von (1773-1859), polityk austriacki, (1917) 165 Moltke Helmuth Karl Bernhard von (starszy, 1800-1891), pruski feldmar szałek, teoretyk wojskowości, uczeń kanclerz Austrii (1821-1848), prze wodniczący obrad kongresu wie deńskiego (1815) 68,136,142,237,285 Metternich-Winneburg Richard von (1829-1895), dyplomata austriacki, Clausewitza, szef Sztabu General nego (1857-1888), kierował zwy cięskimi kampaniami przeciwko Danii (1864), Austrii (1866) i Francji (1870-1871), stryj Helmutha młod ambasador w Paryżu (1859-1870) 47 Meyendorff Peter von (1796-1863), szego 22 Mołotow Wiaczesław (właśc. W.M. Skriabin, 1890-1986), rosyjski dzia łacz komunistyczny i polityk, czło nek Biura Politycznego КС WKP(b) i KPZR (1926-1957), przewodni czący Rady Komisarzy Ludowych ZSRR (1930-1941), ludowy komi sarz (od 1946 minister) spraw zagra dyplomata rosyjski, ambasador m.in. w Berlinie (1839) i Wiedniu (1850-1854) 70 Michelet Jules (1798-1874), historyk francuski 210 Mickiewicz Adam (1798-1855), poeta 110,121,132,170,188,231 Mierosławski Ludwik (1814-1878), dzia łacz rewolucyjny i emigracyjny, uczestnik powstania listopadowe nicznych (1939-1949,1953-1956) 6 Monroe James (1758-1831), amerykański polityk i dyplomata, uczestnik woj- 351 INDEKS NAZWISK ny o niepodległość, prezydent USA (1817-1825), w 1823 ogłosił tzw. dok trynę Monroego 79,141-145,147,284 Narbonne-Lara Louis de (1755-1813), dyplomata francuski, służył Ludwi kowi XVI i Napoleonowi 102 Montgelas Maximilian von (1759-1838), polityk niemiecki, pierwszy minister elektora Bawarii (1799-1817) 224 Monzie Anatole de (1876-1947), fran cuski uczony, polityk i dyploma ta, wielokrotny minister różnych resortów 98,104 Nazaruk Osyp (1883-1940), ukraiński prawnik, działacz polityczny, publi cysta, dziennikarz, pisarz 274 Moser Johann Jacob (1701-1785), praw nik, uczony, nauczyciel akademicki, publicysta 68 Muller J., publicysta niemiecki, niezi dentyfikowany 68 Münnich Burkhard Christoph (16831767), feldmarszałek rosyjski, słu żył Piotrowi Wielkiemu (od 1721) i Annie Iwanownie, w 1741 zesłany na Syberię przez Elżbietę, ułaska wiony przez Piotra III (1762) 66 Mussolini Benito (1883-1945), przywód ca włoskiego ruchu faszystowskie go, premier Włoch (1922-1943) 28, 80,231 Nabielak Ludwik (1804-1883), dzia łacz polityczny, poeta, krytyk lite racki, historyk, inżynier górnictwa, w 1830 uczestnik spisku podchorą żych 34 Napoleon I Bonaparte (1769-1821), pierwszy konsul Republiki Fran cuskiej (1799-1804), cesarz Francu zów (1804-1815) 22, 68, 82, 85, 94, 101,102,123,137-139,142,179, 269 Napoleon III (właśc. Ludwik Napole on Bonaparte, 1808-1873), syn kró la Holandii Ludwika Bonapartego, prezydent Francji (od 1848), cesarz Francuzów (1852-1870), zdetronizo wany po klęsce w wojnie z Prusami 20, 24, 40, 47, 59, 74, 79. 84, 94, HL 132,138,139,197, 263, 352 Neurath Konstantin von (1873-1956), dyplomata niemiecki, minister spraw zagranicznych Rzeszy (1932- 1938), protektor Czech i Moraw (1939-1943) 257 Niemcewicz Julian Ursyn (1757-1841), pisarz, publicysta, działacz politycz ny, poseł na Sejm Czteroletni (17881792), członek Rządu Narodowego (1831) 44,107 Nienaski Wacław zob. Ładoś Aleksan der Noske Gustav (1868-1946), niemiec ki polityk socjaldemokratyczny, stłumił powstanie kilońskie (1918) i powstanie Spartakusa (1919), minister Reichswehry (1919-1920), nadprezydent Hanoweru (19201933), w 1944 oskarżony o zdradę stanu 218 Nowaczyński Adolf (przydomek Neu wert, 1876-1944), satyryk, publicy sta, dramatopisarz 110 Nowosilcow Nikołaj (1762-1838), poli tyk rosyjski, komisarz carski przy Radzie Stanu Królestwa Polskie go (1815-1830), rusyfikator, inspi rator śledztw przeciwko młodzie ży polskiej w Wilnie (1821-1824), prezes rosyjskiej Rady Państwa (od 1832) 67 Orsini und Rosenberg Philipp Joseph von (1691-1765), dyplomata austriacki 66 Ożarowski Jerzy Marcin (ok.1690-1741), generał, dyplomata, negocjator INDEKS NAZWISK Peroutka Ferdinand (1895-1978), cze ski pisarz i publicysta, redaktor traktatu zwolenników Stanisława Leszczyńskiego z Francją (1735) 94 Ożarowski Piotr (ok. 1730-1794), het wielu czasopism, więzień obozu w Buchenwaldzie (1939-1945), od man wielki koronny, targowiczanin 187 1948 na emigracji, współzałożyciel sekcji czeskiej RWE 229,230 Pertinax zob. Géraud André Piccolomini Eneasz Sylwiusz zob. Pius II Pichon Stephane (1857-1933), francu Paczkowski Józef, (1861-1933), historyk, ' archiwista 52 Pahlen Piotr (1745-1826), polityk rosyjski, odegrał decydującą rolę ski dziennikarz, dyplomata i poli tyk, minister spraw zagranicznych w sprzysiężeniu przeciwko Pawło wi I (1801) 170 Painlevé Paul (1863-1933), francu (1906-1911,1913,1917-1920) 173 Pierowska Sofja (1853-1881), rewolucjo nistka rosyjska, córka gubernato ski matematyk i polityk, profesor Sorbony i politechniki w Paryżu, wielokrotny minister, m.in. wojny, premier (1917), współtwórca tzw. kartelu lewicy, przewodniczący Izby ra Petersburga, działaczka Ziemli i Woli, następnie Národnej Woli, współorganizatorka zamachów na Aleksandra II, stracona 132 Piłsudski Józef (1867-1935), działacz niepodległościowy, współtwórca Legionów Polskich, marszałek Pol Deputowanych 21 Paléologue Maurice (1859-1944), fran cuski dyplomata, historyk, eseista 221 Palmerston Henry John Tempie (17841865), polityk brytyjski, minister ski (od 1920), Naczelnik Państwa (1919-1922), po przeprowadzeniu zamachu stanu premier (1926-1928, spraw zagranicznych (1830-1834, 1835-1841,1846-1851), premier (18551858,1859-1865) 54,280 Paul- Boncour Joseph (1873-1972), fran cuski polityk socjalistyczny, przed stawiciel Francji w Lidze Narodów 1930), minister spraw wojskowych i generalny inspektor sił zbrojnych (1926-1935) 6,22,28,50,81,104,111, 122, 125, 127. 147 149, 19Յ. 277. 333 Piotr I Wielki (1672-1725), car rosyjski (od 1682, do 1696 wspólnie z bratem Iwanem V), cesarz (od 1721) 35,58,65 (1931-1936), premier (1932-1933) i minister spraw zagranicznych (1932-1934.1936.1938) 250 Paulus Emiliusz (Lucius Aemilius Paulius Macedonicus, 228-160 p.n.e.), rzymski wódz i polityk, zwycięzca w III wojnie macedońskiej 89 Paweł I Romanow (1754-1801), cesarz rosyjski (od 1796), zamordowany w wyniku spisku pałacowego 57, 101,102 Pekař Josef (1870-1937), historyk czeski, jeden z twórców czeskiej historio Piotr III Romanow (właśc. Karl Peter Ulrich, książę Holstein-Gottorp, 1728-1762), cesarz rosyjski (1762), syn Anny, córki Piotra Wielkiego, mąż Katarzyny II, obalony w spi sku zainspirowanym przez żonę i wkrótce zamordowany 120 Pitagoras (ok. 572-ok. 497 p.n.e.), grecki filozof i matematyk 16 Pitt William (młodszy, 1759-1806), poli tyk brytyjski, premier (1783-1801, 1804-1806) 18 grafii 333 353 INDEKS NAZWISK Pius II (Enea Silvio de Piccolomini, 14051464), w literaturze znany jako Aene as Silvius, papież (od 1458), biskup elekt warmiński (1457--1458) 152 Platon (właśc. Arystokles, ok. 427֊ 347), filozof grecki, uczeń Sokrate sa i nauczyciel Arystotelesa, założy ciel Akademii Platońskiej 134 Pielo Louis Robert de Bréhan, hrabia de (1699-1734), francuski dyplomata i wojskowy, ambasador w Kopenha dze (1729-1734), poległ na Wester platte kierując ekspedycją francuską idącą na pomoc Stanisławowi Lesz czyńskiemu 94 Plutyński Antoni (1880-1965), publicy sta, przemysłowiec i ekonomista 29 Poincare Raymond (1860-1934), fran cuski polityk, prezydent Francji (1913-1920), premier (1912-1913, 1922-1924,1926-1929) 28,73 Polignac Auguste Jules Armand de (1780-1847), polityk francuski, prze ciwnik Napoleona, ultrarojalista i ultramontanin, ambasador w Lon dynie (1823-1829), premier i minister spraw zagranicznych (1829-1830), odpowiedzialny za sprowokowanie rewolucji lipcowej (1830), zwolennik zbliżenia z Rosją 74 Poniatowski Józef (1763-1813), książę, bratanek króla Stanisława Augusta, marszałek Francji, wódz naczelny wojsk koronnych w wojnie pol sko-rosyjskiej (1792), wódz naczel ny armii Księstwa Warszawskiego, poległ w bitwie pod Lipskiem 123 Poniatowski Michał Jerzy (1736-1794), książę (od 1764), brat i współpra cownik króla Stanisława Augusta, biskup płocki (od 1773), arcybiskup gnieźnieński (od 1784), przewodni czący KEN (od 1776) 187 354 Popławski Jan Ludwik (1854-1908), polityk, publicysta, jeden z czoło wych ideologów Narodowej Demo kracji, współzałożyciel Ligi Narodo wej (1893) 232, 274 Potoccy, ród magnacki 125 Potocki Ignacy (1750-1809), brat Sta nisława Kostki i Jerzego Michała, marszałek wielki litewski (17911793), marszałek Rady Nieustającej (1778-1780), działacz KEN, przy wódca obozu reform na Sejmie Wielkim, współtwórca Konstytucji 3 maja, członek Rady Najwyższej Narodowej w powstaniu kościusz kowskim 100,123,124 Potocki Jakub Ksawery Aleksander (1863-1934), ziemianin, działacz społeczny i kulturalny 110 Potocki Jan (ok. 1555-1611), pisarz polny koronny (od 1588), starosta gene ralny podolski (od 1592), wojewoda bracławski (od 1608), jeden z głów nych doradców Zygmunta III Wazy 43,188 Potocki Jerzy (1889-1961), żołnierz i dyplomata, ambasador RP w Anka rze (1933-1936) i Waszyngtonie (1936-1940) 188 Potocki Józef (ok. 1735-1802), poseł, starosta leżajski, krajczy koronny, jeden z przywódców konfederacji radomskiej 44 Potocki Józef (1895-1968), dyplomata, dyrektor departamentu politycznego Pil (Zachodniego, 1934-1939) 188 Potocki Stanisław Szczęsny (1752-1805), wojewoda ruski (1782-1788), czło nek Rady Nieustającej (1782-1786), generał artylerii koronnej (17881792), związany z Rosją, współtwór ca i marszałek konfederacji targowickiej 101,124,186-188, INDEKS NAZWISK Potulicki Michał (1897-1984), prawnik, urzędnik MSZ (od 1923), kierownik wydziału prawnego (1939-1945) 3i5 316,324 Prchala Lew (1892-1963), czeski gene rał i działacz emigracyjny, dowód ca Legionu Czesko-Słowackiego w Polsce podczas kampanii 1939 299 Rechberg Johann Bernhard von (18061899), austriacki dyplomata i poli tyk, minister spraw zagranicznych (1859-1864), premier (1859-1861) 238 Reismüller Georg (1882-1936), niemiec Primo de Rivera Miguel (1870-1930), generał hiszpański, autor zama ki filolog i bibliotekarz 216 Rembieliński Jan (1897-1948), publi cysta, działacz prawicowy, bliski współpracownik R. Dmowskie go, redaktor czasopism „Myśl chu stanu (1923) i dyktator Hisz panii, w 1930 zmuszony do ustą pienia 28 Prochaska Antoni (1852-1930), historyk, Narodowa”, „Podbipięta”, senator (1938-1939), od 1939 na emigracji, wiceprezes zarządu Związku Dzien nikarzy Polskich w Londynie 42 archiwista, wydawca źródeł 44 Pruszyński Ksawery (1907-1950), dziennikarz, pisarz i publicysta, korespondent wojenny w Hiszpanii Reynaud Paul (1878-1966), polityk fran cuski, premier Francji (1940) 178 Ribbentrop Joachim von (1893-1946), niemiecki dyplomata, ambasador w Londynie (1936-1938), minister spraw zagranicznych III Rzeszy (19381945), skazany na śmierć w procesie norymberskim i powieszony 6 Richelieu Armand-Jean du Plessis de (1936), w czasie II wojny światowej w polskiej armii i służbie dyploma tycznej na Zachodzie, w 1945 wrócił do kraju, poseł RP w Hadze (1948- 1950) 109,110, 228,293 Przemyślidzi, dynastia czeska 261, 284 Putek Józef (1892-1974), działacz ruchu ludowego, członek i wiceprezes ZG PSL „Wyzwolenie” (1923-1930), przewodniczący Rady Naczelnej SL (1946-1948), minister poczt i tele grafów (1947-1948) 25 Radowitz Joseph Maria von (1797-1853), (1585-1642), kardynał i polityk fran cuski, pierwszy minister Francji (od 1624) 24,80, 89,96, 228,328 Rogge Walter (1822-1892), dziennikarz i historyk niemiecki 31 Romanowowie, dynastia rosyjska 169 Rosenberg Alfred (1893-1946), niemiec ki polityk, ideolog nazizmu, z zawo du architekt, od 1920 w NSDAP, pruski generał, dyplomata i polityk konserwatywny, podjął nieudaną od 1921 redaktor „Völkischer Beobachter”, minister Rzeszy dla okupowanych terenów wschodnich próbę zjednoczenia Niemiec (18471850)198 Radziwiłł Antoni Wilhelm (1833-1904), (od 1941), skazany w Norymberdze za zbrodnie wojenne i stracony 55, 164, 209, 229,231 generał pruski, adiutant cesarza Wilhelma 148 Ranke Leopold von (1795-1886), histo ryk niemiecki 215 Ravaillac François (1577-1610), francuski służący i nauczyciel, zabójca króla Francji Henryka IV173 Rostopczyn Fiodor (1763-1826), rosyj ski polityk i generał, generał-gubernator Moskwy (1812) 229 Rousseau Jean-Jacques (1712-1778), francuski pisarz i filozof 19 355 INDEKS NAZWISK Rouvier Maurice (1842-1911), francuski polityk, premier Francji (1887,19051906), kilkukrotny minister różnych resortów 56 Runciman Walter (1870-1949), poli tyk i ekonomista brytyjski 249,250, 262,263 Rupprecht Maria Wittelsbach (18691955) feldmarszałek niemiecki, ostat ni następca tronu Bawarii 218, 219 Russell John (1792-1878), polityk brytyj ski, współtwórca reformy wyborczej (1832), premier (1846-1852, 18651866), minister spraw zagranicz nych (1852-1853,1859-1865) 54 Rydz-śmigły Edward (1886-1941), woj skowy i polityk, marszałek Polski (od 1936), generalny inspektor sił zbrojnych (1935-1939), naczelny wódz w wojnie obronnej 1939 256 Rzepicha, legendarna żona Piasta 237 Rzewuski Seweryn (1743-1811), syn Wacława Piotra, hetman polny koronny (1774-1795), członek opo zycji magnackiej (od 1775), jeden z przywódców konfederacji targo- wickiej 186,187 Rzymowski Wincenty (1883-1950), działacz polityczny, współzałoży ciel SD, kierownik resortu kultury i sztuki PKWN (1944), minister spraw zagranicznych (1945-1947), przewodniczący CK SD (19441949) ՅՆ 32, 51, 231 Sadkiewicz Jan, redaktor 6,12,13 Saint-Just Antoine Louis Léon de (17671794), polityk francuski, jeden z przywódców jakobinów, teoretyk i współrealizator polityki terroru, zgilotynowany 185 Saint-Séverin d’Aragon Alphonse Marie Louis de (1705-1757), dyplomata francuski pochodzenia włoskie 356 go, ambasador w Szwecji, a potem w Polsce (1744-1745), protagonista zerwania sejmu 1744 roku 99,100 Saint-Simon Claude Henri de Rouvroy de (1760-1825), francuski historyk, filozof i myśliciel społeczny, przed stawiciel socjalizmu utopijnego 50 Salisbury Robert Arthur Talbot Gascoyne-Cecil (1830-1903), polityk brytyj ski, od 1881 przywódca Partii Kon serwatywnej, minister ds. Indii (1866-1867, 1874-1878), minister spraw zagranicznych (1878-1880, 1885-1886,1887-1892,1895-1900), premier (1885-1886, 1886-1892, 1895-1902) 19 Sałtykow-Szczedrin Michaił (właśc. Μ. Saltykow, pseud. N. Szczedrin, 1826-1889), rosyjski pisarz, satyryk i publicysta 66 Sapieha Lew (1557-1633), kanclerz wiel ki litewski (1589-1623), wojewoda wileński (od 1623), hetman wielki litewski (od 1625) 39,43 Sarraut Albert (1872-1962), polityk francuski, członek Partii Radykalno-Socjalistycznej, gubernator generalny francuskich Indochin (1911-1914,1916-1919), kilkukrotnie minister różnych resortów, premier (1933,1936) 231 Schacht Hjalmar (1877-1970), niemiec ki ekonomista i polityk, w 1923 prze prowadził stabilizację marki, prezes Banku Rzeszy (1924-1929, 1933- 1939), minister gospodarki (19351937), minister bez teki (1939-1943), sądzony w Norymberdze (1946, uniewinniony) 173 Scheidemann Philipp (1865-1939), nie miecki polityk socjaldemokratycz ny, premier (1919), przyczynił się do stłumienia rewolucji, nadburmistrz INDEKS NAZWISK Kassel (1920-1925), deputowany do Reichstagu (1920-1933), od 1933 na Sikorski Władysław (1881-1943), woj skowy i polityk, szef departamentu wojskowego NKN (1914-1917), pre emigracji 218 Schweinitz Hans Lothar von (18221901), general i dyplomata pru mier (1922-1923), minister spraw wojskowych (1923-1925), premier ski, ambasador niemiecki w Sankt Petersburgu (1876-1892) 200 Šebą Jan (1886-1953), czeski dyplomata, i naczelny wódz (1939-1943) 151,212, 236,297 Skiwski Jan Emil (1894-1956), publi cysta i krytyk literacki, wydawał w porozumieniu z Niemcami pismo autor wielu opracowań dotyczących stosunków środkowoeuropejskich 159, 231 Seeckt Hans von (1866-1936), niemiecki „Przełom” (1944), po 1945 na emi gracji, skazany zaocznie za kolabo rację 20,111 polityk i generał, organizator i szef kierownictwa Reichswehry (19201926), doradca wojskowy Czang Kajszeka (1934-1935), przeciwnik posta nowień traktatu wersalskiego 218 Sembat Marcel (1862-1922), francuski polityk socjalistyczny i dziennikarz, minister robót publicznych (19141916) 28 Serra Jean-Charles (1760-1813), rezy Składkowski Felicjan Sławoj (1885֊ 1962), lekarz, generał, polityk, minister spraw wewnętrznych (1926-1929,1930-1931), premier RP (1936-1939) 237 Skoropadski Pawio (1873-1945), ukra iński wojskowy i polityk, hetman URL (1918), obalony przez Semena Petlurę 274 dent francuski w Księstwie War szawskim (1809-1811) 102,142 Serrigny Bernard (1870-1954), generał francuski, autor dzieł z dziedziny wojskowości i ekonomii 108 Sieburg Friedrich (1893-1964), niemiec ki dziennikarz, pisarz i krytyk lite racki 229 Siegfried André (1875-1959), francuski socjolog, historyk i geograf, pionier socjologii wyborczej 229 Sienkiewicz Henryk (1846-1916), pisarz 110,237 Sieyès Emmanuel Joseph (1748-1836), polityk francuski, przed 1789 ksiądz, rzecznik praw stanu trzeciego, czło Skrzyński Aleksander (1882-1931), poli tyk, premier II RP (1925-1926), mini ster spraw zagranicznych (1922-1923, 1924-1926) 34,130,133, 256 Słowacki Juliusz (1809-1849), poeta 31 Smogorzewski Kazimierz (1896-1992), dziennikarz, publicysta, kore spondent prasy polskiej w Paryżu (1919-1925), w Berlinie (1933-1939), jego artykuły ukazywały się m.in. w redagowanym przez Cata wileń skim „Słowie”, po 1939 na emigra nek Konwentu Narodowego (1792), przewodniczący Rady Pięciuset (1795), członek dyrektoriatu (1799), po zamachu 18 brumairea drugi kon sul, po 1800 odsunięty od władzy 101 357 cji 232 Smoleński Władysław (1851-1926), historyk dziejów Polski XVIII w., przedstawiciel szkoły warszaw skiej 187 Sobańska Karolina (z domu Rzewuska, 1793 lub 1795-1885), agentka policji rosyjskiej, przyjaciółka Adama Mic kiewicza 110 INDEKS NAZWISK Sobieski Wacław (1872-1935), historyk, badacz dziejów Polski XVI-XVII w. 45 95 Sokolnicki Michał (1880-1967), dyplo mata, historyk, poseł RP w Finlan dii i Estonii (1920-1922), w Danii (1931-1936), profesor Szkoły Nauk Politycznych w Warszawie (19231931), ambasador w Turcji (19361945), po 1945 w Wielkiej Brytanii 108,160 Sorel Albert (1842-1906), historyk fran cuski 78 Srokowski Konstanty (1878-1935), publicysta i polityk, sekretarz gene ralny NKN17 Stackelberg Otto Magnus von (1736֊ 1800), baron, następnie hrabia, poseł, następnie ambasador rosyj ski w Warszawie (1772-1790), prze prowadził ratyfikację I rozbioru Pol ski na sejmie 1773-1775101,102,124, 144.172 Stalin Józef (właśc. Iosif Dżugaszwili, 1878-1953), działacz rewolucyjny, sekretarz generalny RKP(b) (od 1922), dyktator ZSRR 250 Stanisław August Poniatowski (17321798), król polski i wielki książę litewski (1764-1795) 124 Stanisław Leszczyński (1677-1766), król polski i wielki książę litew ski (1704-1709,1733-1736), obrany dzięki pomocy Szwedów, wybra ny ponownie (1733) przy poparciu zięcia, króla francuskiego Ludwika XV, wobec interwencji wojsk rosyj skich i saskich abdykował, otrzy mał dożywotnio księstwo lotaryńskie 100 Stefanik Milan Rastislav (1880-1919), słowacki generał, astronom, pod czas I wojny światowej organizator 358 czechosłowackich oddziałów woj skowych w Rosji, Włoszech i USA, minister wojny Czechosłowacji (od 1918) 173 Stojadinović Milan (1888-1961), jugo słowiański polityk, ekonomista, minister finansów (1922-1926, 1934-1935), premier i minister spraw zagranicznych (1935-1939), w 1940 aresztowany, w 1941 wyda lony z Jugosławii 264 Stomma Stanisław (1908-2005), dzia łacz polityczny, publicysta, praw nik, od 1946 członek zespołów redakcyjnych „Znaku” i „Tygodni ka Powszechnego”, poseł na sejm (1957-1976) 281, 282,284 Stránský Jaroslav (1884-1973), cze ski polityk, dziennikarz i praw nik, członek rządu emigracyjnego i w kraju (1941-1948), po 1948 na emigracji 229 Stresemann Gustav (1878-1929), nie miecki polityk i ekonomista, kanc lerz (1923) i minister spraw zagra nicznych (1923-1929) Republiki Weimarskiej, laureat Pokojowej Nagrody Nobla (1926) 55,117, 124֊ 156, 235 Stroński Stanisław (1882-1955), poli tyk, filolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i KUL, od 1905 czło nek Ligi Narodowej, członek KNP w Paryżu (1918-1919) i SN (od 1928), redaktor „Rzeczypospolitej”, „War szawianki”, działacz Frontu Morges, minister informacji (1939-1943) i wicepremier (od 1940) w rządzie RP na uchodźstwie 93, 94, 115, 117, 121,132,138,139,151,152,194,212,229, 237, 297 315 Strzetelski Stanisław (1895-1969), redaktor i dziennikarz, poseł na INDEKS NAZWISK nicznych w okresie dyrektoriatu, sejm (1930-1935), szef zespołu redakcyjnego RWE w Nowym Jor ku (1951-1952) 293 Studnicki (Gizbert-Studnicki) Włady sław (1867-1953), polityk, ekono konsulatu i cesarstwa (1797-1807), reprezentant Francji na kongresie wiedeńskim (1815) 68,101,237 Tarde Gabriel de (1843-1904), francuski filozof i socjolog 49 Tardieu André (1876-1945), polityk francuski, trzykrotny premier Fran mista, publicysta, jeden z ideowych mentorów Cata-Mackiewicza i Adol fa Bocheńskiego, współtwórca Aktu 5 listopada 1916, czołowy przedstawi ciel orientacji proniemieckiej w IIRP, po 1945 na emigracji 6,12-14,29,51, 63,111,119,167,168,227,230,237,248 Suchorzewski Jan (ok. 1754-1804 lub 1809), poseł na Sejm Czteroletni, targowiczanin 190 Sully Maximilien de Béthune (1560-1641), cji (1929-1930,1930,1932) 180, 317 Tennenbaum Henryk (1881-1946), eko nomista 110 Thiers Louis Adolphe (1797-1877), fran cuski polityk i historyk, premier (1836, 1840), pogromca Komuny Paryskiej, prezydent Francji (1871- 1873) 80,172 Tirpitz Alfred von (1849-1930), nie miecki admirał i polityk, inicjator rozbudowy floty wojennej (1898) 155 Tisza Kálmán (1839-1902), ojciec Istvána, polityk węgierski, premier (1875-1890) 164 Titulescu Nicolae (1882-1941), rumuń ski polityk i dyplomata, minister spraw zagranicznych (1927-1928, 1932-1936), zwolennik zacieśnienia współpracy państw Małej Ententy, inicjator utworzenia ententy bałkańskiej, od 1936 na emigracji 183,266 francuski polityk, przyjaciel i reali zator polityki Henryka IV, hugeno ta, minister skarbu i zwierzchnik administracji królewskiej (1598-1611), w polityce zagranicznej montował sojusz antyhabsburski 59 Surie Jakow (1882 -1952), sowiecki dyplomata 250 Sybel Heinrich von (1817-1895), nie miecki historyk i polityk, przedsta wiciel tzw. szkoły pruskiej 251, 333 Syrový Jan (1888-1970), generał czeski, minister obrony narodowej Cze chosłowacji (1926,1938-1939), pre mier (1938), w 1947 skazany na 20 lat więzienia (zwolniony w i960) 299 Szczuka Stanisław Antoni (1654-1710), referendarz koronny (od 1688), podkanclerzy litewski (od 1699), Toller Ernst (1893-1939), niemiecki dra- matopisarz i poeta, jeden z przy wódców Bawarskiej Republiki Rad (1919), od 1933 na emigracji, popeł współpracownik Jana III Sobieskie go, stronnik Augusta II, później Sta nisława Leszczyńskiego 35 Szekspir William (1564-1616), poeta i dramaturg angielski 18,94 Talleyrand-Périgord Charles-Maurice de (1754-1838), francuski dyploma ta i polityk, minister spraw zagra 359 nił samobójstwo 217 Tomasz z Akwinu (Akwinata, Doktor Anielski, 1224 lub 1225-1274), teo log i filozof, dominikanin, Doktor Kościoła, twórca tomizmu, świę ty 119 Treitschke Heinrich von (1834-1896), niemiecki historyk i polityk kon- INDEKS NAZWISK serwatywny, poseł do Reichstagu (1871-1884) 197, 251,333 Tyrawley James O’Hara (1682-1774), baron irlandzki, brytyjski oficer i dyplomata 66 Tyszkowski Kazimierz (1894-1940), historyk 39,43,45 Vandal Albert (1853-1910), historyk francuski 67,174 Vergennes Charles Gravier de (17191787), francuski polityk i dyplomata, sekretarz stanu ds. zagranicznych (od 1774) 100,101,104 Vetulani Adam Joachim (1901-1976), prawnik i historyk prawa 52 Vincent Étienne (1781-1809), rezydent francuski w Księstwie Warszaw skim (1807-1809) 68,102 Vitry François de, ambasador francuski w Polsce w okresie panowania Jana III Sobieskiego, wydalony za próby udaremnienia antytureckiego soju szu z Austrią (1683) 99 Waldersee Alfred Grafvon (1832-1904), feldmarszałek niemiecki, uczestnik wojen Prus z Austrią (1866) i Fran cją (1870-1871), szef Sztabu Gene ralnego (1888-1891) 195, 200 Wałek-Czernecki Tadeusz (1889-1949), historyk starożytności, od 1939 poza krajem 137,138,334 Wasilewski Leon (1870-1936), działacz socjalistyczny, członek Ligi Naro dowej (1893-1894), członek PPS (od 1896), potem w PPS-Frakcji Rewo lucyjnej i ponownie w PPS (od 1934 wiceprzewodniczący Rady Naczel nej), minister spraw zagranicznych (ւ918-1919), ojciec Wandy 235 Wasiutyński Wojciech (1910-1994), dziennikarz, publicysta, po 1939 na emigracji, redaktor naczelny „Myśli Polskiej” (1947-1958) 248 360 Welfowie, dynastia panująca w Hano werze (1235-1866) 220 Wellington Arthur Wellesley (17691852), brytyjski wódz i polityk, od 1813 marszałek, od 1814 książę, uczestnik kongresu wiedeńskiego, zwycięzca spod Waterloo, naczelny wódz (1827-1828,1842-1852), mini ster spraw zagranicznych (18341835), premier (1828-1830) 18 Wergiliusz (Publius Vergilius Maro, 70-19 р.п.е.), poeta rzymski 80 Weydenthal zob. Barthel de Weydenthai Przemysław Antoni Weygand Maxime (1867-1965) generał francuski, w czasie I wojny świa towej szef sztabu F. Focha, naczel ny wódz armii francuskiej (1940), minister obrony w rządzie Vichy (1940), internowany w Niemczech (1942-1945) 183 Wielopolski Aleksander (1803-1877), mar grabia Gonzaga Myszkowski, polityk, naczelnik rządu cywilnego Króle stwa Polskiego (1862-1863) 19 40 Wilhelm I Hohenzollern (1797-1888), król Prus (od 1861), cesarz niemiec ki (od 1871) 48,179,193,200 Wilhelm II Hohenzollern (1859-1941), cesarz niemiecki i król Prus (od 1888), abdykował (1918), zmarł na emigra cji w Holandii 55,65,72,80,82,220 Willisen Karl Wilhelm von (1790-1879), generał i polityk pruski, uczestnik wojen napoleońskich, komisarz królewski dla Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1848), działał na rzecz porozumienia polsko-nie mieckiego 70,108,125,200 Winnig August (1878-1956), niemiecki działacz związkowy, polityk i pisarz, nadprezydent Prus Wschodnich (1919-1920) 219 INDEKS NAZWISK Władysław II Jagiełło (1351 lub 13611434), wielki książę litewski (od 1377). król polski (od 1386) 89 Władysław IV Waza (1595-1648), król polski i wielki książę litewski (od 1632), tytularny król szwedzki 42,89 Wojciechowski Zygmunt (1900-1955), historyk, prawnik, w latach 30. jeden z głównych ideologów O WP, założyciel (1945) i dyrektor Insty tutu Zachodniego w Poznaniu 216, 227, 236,334 Wolff-Metternich Paul (1853-1934), niemiecki dyplomata, ambasador w Londynie (1901-1912) i Konstan tynopolu (1915-1916)155 Wołoszyn Augustyn (1874-1945), ksiądz greckokatolicki, działacz politycz ny i społeczny, premier autono micznej Ukrainy Karpackiej (1938), prezydent Karpato-Ukrainy (1939), w 1945 aresztowany przez Sowietów, zmarł w więzieniu 299 Wrangel Piotr (1878-1928), generał rosyj ski, dowódca Sił Zbrojnych Połu dnia Rosji na Krymie (1920), pobi ty przez Armię Czerwoną (1920), emigrował 211 Yorck von Wartenburg Hans David Ludwig (1759-1830), generał pruski (od 1821 feldmarszałek), dowódca pomocniczego korpusu pruskiego podczas wyprawy Napoleona I na Rosję (1812), dowódca w wojnie z Francją (1813-1814) 68 Zaleski August (1883-1972), polityk i dyplomata, minister spraw zagra nicznych (1926-1932, 1939-1941), prezydent RP na uchodźstwie (1947-1972) 156 Załuski Andrzej Chryzostom (ok. 16501711), kanclerz wielki koronny, biskup warmiński, dyplomata 35 Zamoyski Jan Sariusz (1542-1605), kanclerz wielki koronny (od 1578), hetman wielki koronny (od 1581), przywódca szlachty, najbliższy doradca Stefana Batorego, założy ciel Zamościa, ordynacji zamojskiej i Akademii Zamojskiej 146 Zawadzka Olga (z domu Bocheńska, 1905-2008), siostra Adolfa, Spra wiedliwa wśród Narodów Świata, nauczycielka, katechetka 15 Zdziechowski Marian (1861-1938), filo zof, eseista i literaturoznawca, rek tor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie (1925-1927) 63 Zebrzydowski Mikołaj (1553-1620), wojewoda lubelski (od 1589), mar szałek wielki koronny (od 1596), wojewoda krakowski (od 1601), przeciwnik Zygmunta III Wazy, przywódca rokoszu sandomier skiego (1606-1609) 96 Zwierkowski Ludwik, (1803-1860), działacz patriotyczny, uczestnik powstania listopadowego i party zantki Zaliwskiego (1833), na emi gracji członek TDP, od 1839 agent Hotelu Lambert 34 Zygmunt III Waza (1566-1632), król pol ski i wielki książę litewski (od 1587), król szwedzki (1592-1599, tytularnie do śmierci) 39,42,43, 96,97 Żelabow Andriej (1851-1881), rosyjski rewolucjonista, narodnik, czło nek KW Národnej Woli (od 1879), współorganizator zamachu na Alek sandra II, stracony 132 Żeleński Tadeusz (pseud. Boy, 18741941), krytyk literacki i teatralny, publicysta, tłumacz 44 Żeligowski Lucjan (1865-1947), generał, przywódca tzw. buntu Żeligow skiego przyłączającego Wileńsz- INDEKS NAZWISK czyznę do Polski (1920), minister spraw wojskowych (1925-1926), członek Rady Narodowej RP w Londynie 175 Żółkiewski Stanisław (1547-1620), het man polny koronny (od 1588), het man wielki i kanclerz wielki koron ny (od 1618) 43,44
any_adam_object	1
any_adam_object_boolean	1
author	Bocheński, Adolf 1909-1944
author2	Sadkiewicz, Jan ca. 20./21. Jh
author2_role	edt
author2_variant	j s js
author_GND	(DE-588)11913697X (DE-588)1174685484
author_facet	Bocheński, Adolf 1909-1944 Sadkiewicz, Jan ca. 20./21. Jh
author_role	aut
author_sort	Bocheński, Adolf 1909-1944
author_variant	a b ab
building	Verbundindex
bvnumber	BV048490431
ctrlnum	(OCoLC)1343895287 (DE-599)BVBBV048490431
era	Geschichte 1926-1939 gnd
era_facet	Geschichte 1926-1939
format	Book
fullrecord	<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>03691nam a2200925 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV048490431</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20230426 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">220928s2019 \|\|\|\| 00\|\|\| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788324235155</subfield><subfield code="9">97883-242-3515-5</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1343895287</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV048490431</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Bocheński, Adolf</subfield><subfield code="d">1909-1944</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)11913697X</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Niemcy, Rosja i racja stanu</subfield><subfield code="b">wybór pism 1926-1939</subfield><subfield code="c">Adolf Bocheński, redakcja Jan Sadkiewicz</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Kraków</subfield><subfield code="b">Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas</subfield><subfield code="c">[2019]</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="4"><subfield code="c">© 2019</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">360 Seiten</subfield><subfield code="c">22 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">Historia, Polityka</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1926-1939</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Innenpolitik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4027058-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Außenpolitik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4003846-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Politische Publizistik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4226099-1</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Internationale Politik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4072885-7</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Sowjetunion</subfield><subfield code="0">(DE-588)4077548-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Deutschland</subfield><subfield code="0">(DE-588)4011882-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Polityka międzynarodowa</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Polityka wewnętrzna</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Polityka zagraniczna</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Racja stanu</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Niemcy</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Polska</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Rosja</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">ZSRR.</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Polska / stosunki zagraniczne / 1918-1945 / publicystyka</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1601-1700</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1701-1800</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1801-1900</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1901-2000</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1901-1914</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1914-1918</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1918-1939</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="6"><subfield code="a">Publicystyka</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="6"><subfield code="a">Publicystyka polska / 1900-1945</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4002214-6</subfield><subfield code="a">Anthologie</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Deutschland</subfield><subfield code="0">(DE-588)4011882-4</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Sowjetunion</subfield><subfield code="0">(DE-588)4077548-3</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Innenpolitik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4027058-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="4"><subfield code="a">Außenpolitik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4003846-4</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="5"><subfield code="a">Internationale Politik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4072885-7</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="6"><subfield code="a">Geschichte 1926-1939</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Politische Publizistik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4226099-1</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1926-1939</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Sadkiewicz, Jan</subfield><subfield code="d">ca. 20./21. Jh.</subfield><subfield code="0">(DE-588)1174685484</subfield><subfield code="4">edt</subfield><subfield code="4">wpr</subfield></datafield><datafield tag="776" ind1="0" ind2="8"><subfield code="i">Erscheint auch als</subfield><subfield code="n">Online-Ausgabe</subfield><subfield code="z">97883-242-2978-9</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033867920&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033867920&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20230426</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033867920</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">070.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09043</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">909</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09042</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">909</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09042</subfield><subfield code="g">43</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">909</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09043</subfield><subfield code="g">43</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">909</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09042</subfield><subfield code="g">947.08</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">070.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09042</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">909</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09043</subfield><subfield code="g">947.08</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">909</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09043</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection>
genre	(DE-588)4002214-6 Anthologie gnd-content
genre_facet	Anthologie
geographic	Sowjetunion (DE-588)4077548-3 gnd Deutschland (DE-588)4011882-4 gnd Polen (DE-588)4046496-9 gnd
geographic_facet	Sowjetunion Deutschland Polen
id	DE-604.BV048490431
illustrated	Not Illustrated
index_date	2024-07-03T20:41:35Z
indexdate	2024-07-10T09:39:32Z
institution	BVB
isbn	9788324235155
language	Polish
oai_aleph_id	oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033867920
oclc_num	1343895287
open_access_boolean
owner	DE-12
owner_facet	DE-12
physical	360 Seiten 22 cm
psigel	BSB_NED_20230426
publishDate	2019
publishDateSearch	2019
publishDateSort	2019
publisher	Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas
record_format	marc
series2	Historia, Polityka
spelling	Bocheński, Adolf 1909-1944 Verfasser (DE-588)11913697X aut Niemcy, Rosja i racja stanu wybór pism 1926-1939 Adolf Bocheński, redakcja Jan Sadkiewicz Kraków Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas [2019] © 2019 360 Seiten 22 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Historia, Polityka Geschichte 1926-1939 gnd rswk-swf Innenpolitik (DE-588)4027058-0 gnd rswk-swf Außenpolitik (DE-588)4003846-4 gnd rswk-swf Politische Publizistik (DE-588)4226099-1 gnd rswk-swf Internationale Politik (DE-588)4072885-7 gnd rswk-swf Sowjetunion (DE-588)4077548-3 gnd rswk-swf Deutschland (DE-588)4011882-4 gnd rswk-swf Polen (DE-588)4046496-9 gnd rswk-swf Polityka międzynarodowa Polityka wewnętrzna Polityka zagraniczna Racja stanu Niemcy Polska Rosja ZSRR. Polska / stosunki zagraniczne / 1918-1945 / publicystyka 1601-1700 1701-1800 1801-1900 1901-2000 1901-1914 1914-1918 1918-1939 Publicystyka Publicystyka polska / 1900-1945 (DE-588)4002214-6 Anthologie gnd-content Polen (DE-588)4046496-9 g Deutschland (DE-588)4011882-4 g Sowjetunion (DE-588)4077548-3 g Innenpolitik (DE-588)4027058-0 s Außenpolitik (DE-588)4003846-4 s Internationale Politik (DE-588)4072885-7 s Geschichte 1926-1939 z DE-604 Politische Publizistik (DE-588)4226099-1 s Sadkiewicz, Jan ca. 20./21. Jh. (DE-588)1174685484 edt wpr Erscheint auch als Online-Ausgabe 97883-242-2978-9 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033867920&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033867920&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister
spellingShingle	Bocheński, Adolf 1909-1944 Niemcy, Rosja i racja stanu wybór pism 1926-1939 Innenpolitik (DE-588)4027058-0 gnd Außenpolitik (DE-588)4003846-4 gnd Politische Publizistik (DE-588)4226099-1 gnd Internationale Politik (DE-588)4072885-7 gnd
subject_GND	(DE-588)4027058-0 (DE-588)4003846-4 (DE-588)4226099-1 (DE-588)4072885-7 (DE-588)4077548-3 (DE-588)4011882-4 (DE-588)4046496-9 (DE-588)4002214-6
title	Niemcy, Rosja i racja stanu wybór pism 1926-1939
title_auth	Niemcy, Rosja i racja stanu wybór pism 1926-1939
title_exact_search	Niemcy, Rosja i racja stanu wybór pism 1926-1939
title_exact_search_txtP	Niemcy, Rosja i racja stanu wybór pism 1926-1939
title_full	Niemcy, Rosja i racja stanu wybór pism 1926-1939 Adolf Bocheński, redakcja Jan Sadkiewicz
title_fullStr	Niemcy, Rosja i racja stanu wybór pism 1926-1939 Adolf Bocheński, redakcja Jan Sadkiewicz
title_full_unstemmed	Niemcy, Rosja i racja stanu wybór pism 1926-1939 Adolf Bocheński, redakcja Jan Sadkiewicz
title_short	Niemcy, Rosja i racja stanu
title_sort	niemcy rosja i racja stanu wybor pism 1926 1939
title_sub	wybór pism 1926-1939
topic	Innenpolitik (DE-588)4027058-0 gnd Außenpolitik (DE-588)4003846-4 gnd Politische Publizistik (DE-588)4226099-1 gnd Internationale Politik (DE-588)4072885-7 gnd
topic_facet	Innenpolitik Außenpolitik Politische Publizistik Internationale Politik Sowjetunion Deutschland Polen Anthologie
url	http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033867920&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033867920&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
work_keys_str_mv	AT bochenskiadolf niemcyrosjairacjastanuwyborpism19261939 AT sadkiewiczjan niemcyrosjairacjastanuwyborpism19261939

Verfügbarkeit

Es ist kein Print-Exemplar vorhanden.

Fernleihe Bestellen Achtung: Nicht im THWS-Bestand! Inhaltsverzeichnis

MARC

Datensatz im Suchindex

Es ist kein Print-Exemplar vorhanden.

Ähnliche Einträge