W polskiej Wandei: Komunistyczna Partia Polski w województwie poznańskim w czasach II Rzeczypospolitej
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Poznań ; Warszawa
Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu
2021
|
| Schriftenreihe: | Monografie
Tom 157 |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Register // Personenregister Abstract Abstract |
| Beschreibung: | Oddziałowy projekt badawczy IPN: Wielkopolska w okresie XX-lecia międzywojennego Literaturverzeichnis Seite 402-[422] |
| Beschreibung: | 439 Seiten Illustrationen, Faksimiles, Porträts |
| ISBN: | 9788382291773 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 cb4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV048246278 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20240828 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 220530s2021 ac|| m||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788382291773 |9 978-83-8229-177-3 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1409131140 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV048246278 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-Re13 |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Jurek, Marcin |d 1988- |e Verfasser |0 (DE-588)1340402238 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a W polskiej Wandei |b Komunistyczna Partia Polski w województwie poznańskim w czasach II Rzeczypospolitej |c Marcin Jurek |
| 246 | 1 | 3 | |a Oddziałowy projekt badawczy IPN: Wielkopolska w okresie XX-lecia międzywojennego |
| 264 | 1 | |a Poznań ; Warszawa |b Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu |c 2021 | |
| 300 | |a 439 Seiten |b Illustrationen, Faksimiles, Porträts | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 490 | 1 | |a Monografie |v Tom 157 | |
| 500 | |a Oddziałowy projekt badawczy IPN: Wielkopolska w okresie XX-lecia międzywojennego | ||
| 500 | |a Literaturverzeichnis Seite 402-[422] | ||
| 546 | |a Englische Zusammenfassung | ||
| 610 | 2 | 7 | |a Komunistyczna Partia Polski |0 (DE-588)5054523-1 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 648 | 7 | |a Geschichte 1919-1939 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 651 | 7 | |a Woiwodschaft Posen |0 (DE-588)4330775-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 655 | 7 | |0 (DE-588)4113937-9 |a Hochschulschrift |2 gnd-content | |
| 689 | 0 | 0 | |a Woiwodschaft Posen |0 (DE-588)4330775-9 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Komunistyczna Partia Polski |0 (DE-588)5054523-1 |D b |
| 689 | 0 | 2 | |a Geschichte 1919-1939 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 830 | 0 | |a Monografie |v Tom 157 |w (DE-604)BV017143574 |9 157 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033626658&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033626658&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033626658&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033626658&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033626658&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20220607 | |
| 942 | 1 | 1 | |c 909 |e 22/bsb |f 09043 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 909 |e 22/bsb |f 09042 |g 438 |
| 943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033626658 | |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1808678568126840832 |
|---|---|
| adam_text |
SPIS TREŚCI Wstęp. 7 1. Rewolucyjna awangarda proletariatu. Historia Komunistycznej Partii Polski (1918-1938). 27 2. Nasi miejscowi Lenin i Trocki. Początek działalności komunistycznej. 83 3. Wilcza skóra aż nazbyt wyraźnie prześwieca przez owczy kożuch. Działalność pod szyldem PPS-Lewicy. 120 4. Niech żyje Komunistyczna Partia Polski, rewolucyjny wódz Polski! Partia u szczytu swoich możliwości. 162 5. Wśród członków Kompartii wyłoniły się tarcia na tle posądzeń o prowokację. Schyłek działalności i agonia partii 236 6. Słaby stan organizacyjny i niski stopień polityczno-ideologiczny. Próba portretu zbiorowego członków KPP. 287 7. Idea, która legła u podstaw KPP, przewodzi dzisiaj naszej pracy. Czyli partii życie po życiu. 317 Zakończenie.350 Ilustracje. 357
Wykaz skrótów. 399 Bibliografia. 402 Indeks osobowy . 423 Streszczenie/Summary. 439
BIBLIOGRAFIA ŹRÓDŁA ARCHIWALNE Archiwum Akt Nowych w Warszawie Akta Józefa i Izabelli Różańskich - Korespondencja urzędowa Izabelli Różańskiej - Sprawy emerytalne Izabelli Różańskiej Akta więzienne osób skazanych za działalność komunistyczną - Akta: Hermana Bajracha, Franciszka Danielaka, Altera Goldmana, Stanisława Grabowskiego, Heleny Hauk, Wacława Klatty, Chaima Lewensztajna, Józefa Paszty, Sylwestra Sięga, Rozalii Sikorskiej, Chaji Wajntreter Archiwum Teodora Duracza - Sprawa Władysława Oleśniewicza Centralna Kartoteka PZPR - Akta personalne: Maksymiliana Bartza, Jana Brygiera, Romualda Gadom skiego, Teodora Garbarka, Michała Małeckiego, Jana Musiała, Czesława Olej niczaka, Piotra Palczaka, Stanisława Palczaka, Tadeusza Paszty, Stanisława Pawlaka, Stanisława Perza, Franciszka Pietrowskiego, Zygmunta Piękniewskiego, Antoniego Roeslera, Izabelli Różańskiej, Andrzeja Sternala, Adama Weymanna, Andrzeja Węcławka, Ludwika Wolskiego, Stanisława Zapeńskiego Czerwona Pomoc w Polsce - Odezwy Komitetu Okręgowego i Miejskiego Poznań Komenda Główna Policji Państwowej w Warszawie - „Poufny Przegląd Inwigilacyjny” Komitet Centralny КС PZPR - Kancelaria Bolesława Bieruta Komunistyczna Partia Polski - Sekretariat Krajowy - Zjazdy 402
Komunistyczny Związek Młodzieży Polski - Komitet Okręgowy Poznań-Pomorze Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w Warszawie - Materiały komitetów okręgowych KPP: sprawozdania z działalności, okólniki, rezolucje, odezwy - Wykazy konfidentów i informatorów w sprawach komunistycznych i kore spondencja towarzysząca PPS-Lewica - Komitet Okręgowy Poznańsko-Pomorski Urząd Wojewódzki Poznański - Sprawozdania sytuacyjne wojewody poznańskiego [1933] Zbiór akt osobowych działaczy ruchu robotniczego - Akta personalne: Heleny Aronowicz-Wajntreter, Jana Bamesa, Maksymiliana Bartza, Tadeusza Beceli, Alfreda Bema, Jana Brygiera, Marcina Chwiałkowskiego, Michała Chwirota, Franciszka Czyża, Władysława Dobrowolskiego, Wawrzyńca Figaja, Jana Gałęskiego, Teodora Garbarka, Bronisława Groberskiego, Franciszka Heintzego, Jakuba Jakubowskiego, Janiny Jaworskiej-Lipskiej, Jana Kiziorka, Władysława Krawczyka, Jakuba Krzeszczaka, Leona Lipskiego, Antoniego Łuczaka, Józefa Małeckiego, Michała Małeckiego, Lucjana Marka, Józefa Maronia, Władysława Matwina, Jana Mazurka, Woj ciecha Michalaka, Jana Musiała, Wacława Napierały, Adama Nowakowskiego, Edwarda Ochaba, Jana Olszewskiego, Piotra Palczaka, Józefa Paszty, Tadeusza Paszty, Stanisława Pawlaka, Stanisława Perza, Alfreda Piechy, Zygmunta Piękniewskiego, Antoniny Plak, Czesława Porankiewicza, Antoniego Roeslera, Józefa Sekulskiego, Stanisława Siewerta, Andrzeja Sternala, Adama Suwarta, Władysława Szlaferka, Stanisława Tadaja, Antoniego Waliszewskiego, Andrzeja Węcławka, Józefa Wieczorka Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej - Korespondencja dot. likwidacji
Wydziału X WUBP w Poznaniu - Materiały dot. rozpracowania Maksymiliana Bartza - Sprawozdania Wydziału X WUBP w Poznaniu Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Poznaniu - Akta personalne: Franciszka Danielaka, Stanisława Leera, Adama Suwarta - Akta śledcze w spawie przeciwko Adamowi Suwartowi - Akta śledcze w sprawie przeciwko Edmundowi Ryszewskiemu 403
- Akta śledcze w sprawie przeciwko Henrykowi Kaysiewiczowi, Stanisławowi Kowalewskiemu i Tadeuszowi Woźniakowi - Akta śledcze w sprawie przeciwko Wacławowi Ratajczakowi - Akta śledcze w sprawie przeciwko Witosławowi Berze - Akta śledcze w sprawie przeciwko Władysławowi Mehrowi - Sprawa Obiektowa. Lewicowe partie i organizacje polityczne do 1939 r. z te renu woj. poznańskiego - Sprawa Obiektowa „Targowica” Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział we Wrocławiu -Teczka personalna informatora/tajnego współpracownika ps. „1913"/„Szczepański” Archiwum Państwowe w Poznaniu Adwokat Antoni Neusser w Poznaniu - Sprawa Romualda Gadomskiego Komenda Policji Państwowej miasta Poznania - Korespondencja oraz opinie i informacje dotyczące osób należących do nie legalnych organizacji polskich i niemieckich, podejrzanych o działalność antyrządową i antypaństwową oraz o szpiegostwo - Materiały dot. zwolnienia z Miejsca Odosobnienia i deklaracje Komenda Powiatowa Policji Państwowej w Krotoszynie - Sprawozdania z działalności KPP i związków zawodowych Komitet Wojewódzki PZPR w Poznaniu - Akta personalne: Ludwika Andrzejewskiego, Antoniego Antkowiaka, Marcina Bakosia, Emanuela Bartnickiego, Maksymiliana Bartza, Tadeusza Beceli, Alfreda Bema, Witosława Bery, Stefana Błachowskiego, Michała Bojczuka, Mariana Boruckiego, Czesławy Brygier, Jana Brygiera, Marcina Chwiałkowskiego, Wincentego Chyły, Kazimierza Cielejewskiego, Józefa Czułego, Fran ciszka Czyża, Bronisławy Danielak, Franciszka Danielaka, Heleny Danielak, Wawrzyna Dizmana, Władysława Dobrowolskiego, Jana Dominiaka, Stanisła wa
Duberta, Ignacego Duszczaka, Romana Dziubińskiego, Teofila Fitznera, Teodora Garbarka, Stanisława Glinki, Walerii Góralskiej, Bronisława Groberskiego, Franciszka Grygiera, Ignacego Hildebrandta, Ireny Jamiołkowskiej, Józefa Jasińskiego, Joachima Jendrasa, Zdzisława Kępińskiego, Jana Kiziorka, Wacława Klatty, Franciszka Krysztofiaka, Sylwestra Kucharskiego, Stanisława Leera, Stefana Ludwiczaka, Antoniego Łuczaka, Józefa Majchrzaka, Michała 404
Małeckiego, Aleksandra Malygina, Jana Mazurka, Wacława Milke, Stanisła wa Miłostana, Adama Nowakowskiego, Władysława Nowickiego, Czesława Olejniczaka, Mariana Olszewskiego, Piotra Palczaka, Stanisława Palczaka, Józefa Paszty, Tadeusza Paszty, Stanisława Pawlaka, Franciszka Pawlika, Sta nisława Perza, Franciszka Pietrowskiego, Zygmunta Piękniewskiego, Czesława Porankiewicza, Stanisława Rejminiaka, Antoniego Roeslera, Józefa Roszyka, Wacława Rudasa, Edmunda Ryszewskiego, Tomasza Samolczyka, Stanisława Siewerta, Wojciecha Sobkowiaka, Andrzeja Sternala, Piotra Stryjakowskiego, Adama Suwarta, Józefa Swobody, Władysława Szlaferka, Kazimierza Utraty, Marii Utraty, Wiktora Walczaka, Adama Weymanna, Andrzeja Węcławka, Ludwika Wolskiego, Michała Wołoszyna, Ludwika Zalejskiego, Stanisława Zapeńskiego, Józefa Zgoły, Leona Zielińskiego, Piotra Żebrunia, Stanisława Żarowa, Kazimierza Żmudy - Protokoły posiedzeń Egzekutywy KW PZPR w Poznaniu [1956] - Referaty działaczy i historii partii, „bank informacji” KW PZPR (Archiwum Teodora Duracza - sprawy sądowe poznańskich komunistów; Sprawozdania KO KPP Poznań [Poznań-Pomorze]; Materiały dot. KPP) - Wydział Propagandy KW PZPR w Poznaniu (Dokumentacja dot. przebiegu rocznic i obchodów poświęconych tradycjom ruchu robotniczego; Informacje dot. upamiętnienia miejsc historycznych; Sesja o KPP) Prokuratura Sądu Apelacyjnego w Poznaniu - Sprawy: Emanuela Bartnickiego i innych, Franciszki Bramowej i innych, Michała Chwirota, Beli Frenkel, Kazimierza Handkego i innych, Heleny Hauk i Józefa Wieczorka, Antoniego Waliszewskiego Starostwo Grodzkie w
Poznaniu - Konfidenci i informatorzy w sprawach komunistycznych Starostwo Powiatowe w Grodzisku - Anarchia, komunizm i bolszewizm Urząd Wojewódzki Poznański - Sprawozdania sytuacyjne wojewody poznańskiego [1922-1939] - Towarzystwo Oświatowe do Walki z Komunizmem im. Ks. Skorupki w Po znaniu Zarząd Okręgowy ZBoWiD w Poznaniu - Komisja Byłych Więźniów Politycznych - Komisja Weteranów Walk Rewolucyjnych 1905-1917 - Relacje i wspomnienia dotyczące powstania wielkopolskiego 405
Archiwum Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu - Młodzież Akademicka Uniwersytetu Poznańskiego - Sprawy dyscyplinarne studentów pro anno 1922 Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie Samodzielny Referat Informacyjny DOK nr VII Poznań - Korespondencja m.in. z 17 p.art. polowej, 58 pp, Komendą Garnizonu Gniezno i z 14 Dywizją Piechoty Wielkopolskiej w sprawach obserwacji politycznie podejrzanych o komunizm i nacjonalizm ukraiński oraz o szpiegostwo żoł nierzy WP, protokoły przesłuchań - Raporty i meldunki sytuacyjne Wydz. II DOG Poznań dotyczące spraw politycznych - Raporty narodowościowe miesięczne DOK VII. Sprawozdania informacyjno-polityczne - Raporty polityczno-społeczne miesięczne Rosyjskie Państwowe Archiwum Historii Społeczno-Politycznej Międzynarodówka Komunistyczna (Komintern) - Akta personalne Alfreda Stolarskiego [Alfreda Bema] Żydowski Instytut Historyczny Centralny Komitet Żydów Polskich - Karty rejestracyjne Majteli Heiman PRASA „Czerwony Sztandar” [1919-1938] „Dwutygodnik Ilustrowany” [1933-1934] „Dziennik Bydgoski” [1919-1938] „Dziennik Poznański” [1919-1939] „Gazeta Powszechna” [1937, nr 67] „Gazeta Poznańska” [XII 1948, XII 1958, XII 1968, XII 1978, XII 1988] „Gazeta Wyborcza Poznań” [1997, nr 261; 2000, nr 240; 2017, nr 159, 203] „Głos Wielkopolski” [XII 1958, XII 1968, XII 1978, XII 1988] „Kurier Poznański” [1919-1939] „Mały Dziennik” [1938, nr 63] „Na Przyzbie” [1933] „Niwa” [1934] 406
„Nowy Kurier” [wybrane numery z lat 1930-1937] „Nowy Przegląd” [1922-1936] „Orędownik” [wybrane numery z lat 1933-1938] „Przewodnik Katolicki” [1931, nr 36, 1938, nr 11] „Trybuna Robotnicza” [1921] „Tygodnik Zachodni” [1957-1958, 1960] „Ze Świata” [1932] ŹRÓDŁA DRUKOWANE Antykomunizm socjalistów. Polska Partia Socjalistyczna wobec Komunistycznej Partii Robotniczej Polski/Komunistycznej Partii Polski. Wypisy z prasy i doku mentów (1918-1938), oprać. K. Sacewicz, Olsztyn-Białystok-Warszawa 2019. Aparat bezpieczeństwa w Polsce w latach 1950-1952. Taktyka, strategia, metody, oprać. A. Dudek, A. Paczkowski, Warszawa 2000. Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. 1,1944-1956, red. K. Szwagrzyk, Warszawa 2005. Brun J., Pisma wybrane, t. 1-2, Warszawa 1955-1956. Dokumenty Komunistycznej Partii Polski 1935-1938, Warszawa 1968. II Zjazd Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (19 IX - 2 X1923). Protokoły obrad i uchwały, oprać. G. Iwański, H. Malinowski, F. Świetlikowa, Warszawa 1968. IVKonferencja Komunistycznej Partii Polski (24 X- 23 XII1925). Protokoły obrad i uchwały. Częśćpierwsza-druga, oprać. H. Gruda, J. Radziejowski, A. Tymieniecka, A. Umińska, Warszawa 1972. Hass L., Reakcje komunistów w Polsce na rozwiązanie KPP (1938 r.), „Dzieje Najnowsze” 1990, nr 1-2. Kolski W., W służbie ludu pod sztandarem KPP. Wybór pism, Warszawa 1955. KPP w obronie niepodległości Polski. Materiały i dokumenty, Warszawa 1955. KPP. Uchwały i rezolucje, t. 1, I-II Zjazd (1918-1923), Warszawa 1954. KPP. Uchwały i rezolucje, t. 2, III-1VZjazd (1924-1929), Warszawa 1955. KPP. Uchwały i
rezolucje, t. 3, V-VIZjazd (1929-1938), Warszawa 1956. Piłsudski J., Pisma zbiorowe, t. 5, Warszawa 1937. Polska Partia Socjalistyczna wobec Komunistycznej Partii Robotniczej Polski/ Komunistycznej Partii Polski. Wypisy z dokumentów. Tom 1:1918—1928, oprać. K. Sacewicz, Olsztyn 2014. Polska prasa rewolucyjna 1918-1939. Katalog, oprać. Μ. Krych, Warszawa 1965. PPS-Lewica 1926—1931. Materiały źródłowe, oprać. L. Hass, Warszawa 1963. 407
Przewrót majowy 1926 roku w oczach Kremla, oprać. B. Musiał, J. Szumski, War szawa 2009. Sprawozdanie КС na IV Zjazd KPP o stanie organizacyjnym partii [w:] „Archiwum Ruchu Robotniczego”, Warszawa 1988, t. 11. Sprawozdanie organizacyjne КС KPP za okres od IV Zjazdu, „Archiwum Ruchu Robotniczego” 1988, t. 11. Warski A., Wybór pism i przemówień, t. 1-2, Warszawa 1958. Wymiana więźniówpolitycznych pomiędzy II Rzecząpospolitą a Sowietami w okresie międzywojennym. Dokumenty i materiały, oprać. W. Materski, Warszawa 2000. WSPOMNIENIA Bartz Μ., W Okręgowym Komitecie KPP w Poznaniu i w Berezie (1933-1937) [w:] Kartki robotniczych wspomnień. Z życia i walki w Wielkopolsce w latach 1918-1945, oprać. A. Czubiński, Μ. Olszewski, Poznań 1972. Bartz Μ., Przeżycia Bereziaka nr 793, Bruksela 1945. Becela T., Lata górne i chmurne. Wspomnienia, Poznań 1965. Bereziacy, Warszawa 1965. Brygier J., Cztery lata w Radzie Miejskiej [w:] Poznańskie wspominki z lat 1918-1939, red. T. Kraszewski, T. Świtała, Poznań 1973. Brygier J., Moje pierwsze kroki w klasowym i rewolucyjnym ruchu robotniczym Poznania [w:] Kartki robotniczych wspomnień. Z życia i walki w Wielkopolsce w latach 1918-1945, oprać. A. Czubiński, Μ. Olszewski, Poznań 1972. Brygier J., Tak było w moim życiu, Poznań 1988. Budzyńska C., Strzępy rodzinnej sagi, Warszawa 1997. Czarnecki W., To był też mój Poznań. Wspomnienia architekta miejskiego z lat 1925-1939, oprać. J. Dembski, Poznań 1987. Jabłonowski R., Wspomnienia 1905-1928, Warszawa 1962. Jaworska-Lipska J., Wspomnienia Zagłębianki, Warszawa 1977. Kisielewski S., Abecadło Kisiela,
Warszawa 1997. Krzeszczak Μ., Lata walki i pogardy [w:] Pracy nam dajcie! Wspomnienia Wielko polan z lat 1919-1939, oprać. E. Makowski, Poznań 1979. Majchrzak J., Wszeregach PPS-Lewicy i KPP w Poznaniu [w:] Kartki robotniczych wspomnień. Zżycia i walki w Wielkopolsce w latach 1918—1945, oprać. A. Czu biński, Μ. Olszewski, Poznań 1972. Małecki J., Moje KPP-owskie życie [w:] Komuniści. Wspomnienia o Komunistycznej Partii Polski, Warszawa 1969. 408
Maroń J., Życie było walką. Ze wspomnień działacza KPP, oprać. J. Kita, Katowice 1966. Paszta T., Z pokolenia w pokolenie, Warszawa 1976. Różańska L, Włodek [w:] KPP. Wspomnienia z pola walki, Warszawa 1951. Spychalski Μ., Początek walki. Fragmenty wspomnień, Warszawa 1983. Spychalski Μ., Wspomnienia o partyjnej robocie (1931-1944), „Archiwum Ruchu Robotniczego” 1975, t. 2. Torańska T., Oni, Warszawa 2004. Utrata K., Fragmenty wspomnień [w:] Pracy nam dajcie! Wspomnienia Wielkopolan z lat 1919-1939, oprać. E. Makowski, Poznań 1979. Wołoszyn Μ., Bez chleba i na więziennym chlebie [w:] Pracy nam dajcie! Wspo mnienia Wielkopolan z lat 1919-1939, oprać. E. Makowski, Poznań 1979. Zwycięska wiosna. Wspomnienia i dokumenty z dziejów walki postępowej i rewo lucyjnej młodzieży wielkopolskiej, oprać. Z. Zylberberg, Poznań 1958. OPRACOWANIA Ajentury sowieckie w Polsce, Poznań 1937. Andrusiewicz A., Stanisław Łańcucki, Warszawa 1985. Bagieński W., Wacław Komar - przyczynek do biografii (lata 1909—1945), „Komu nizm. System. Ludzie. Dokumentacja” 2018, nr 7. Bagieński W., Wywiad cywilny Polski Ludowej w latach 1945-1961, t. 1, Warszawa 2017. Bądkowski A., Działalność Feliksa Widy-Wirskiego w okresie międzywojennym według materiałów zgromadzonych przez komunistyczne organy ścigania [w:] Komuniści w II Rzeczypospolitej. Ludzie - struktury — działalność, red. Μ. Bukala, Μ. Krzysztofiński, Rzeszów 2015. Bądkowski A., Rozpracowanie przedwojennego działacza KPP - Jana Brygiera [w:] Badania nad źródłami do historii XIX i XX wieku. Studia i interpretacje, red. A. Rajewski, J. Józefiak, Poznań
2014. Bernacki W., Głębocki H., Korkuć Μ., Musiał F., Szarek J., Zblewski Z., Komunizm w Polsce. Zdrada. Zbrodnia. Zakłamanie. Zniewolenie, Kraków 2005. Borek P., Agitacja komunistyczna wśródpoborowych w Polsce międzywojennej [w:] To idzie młodość. Młodzież w ideologii i praktyce komunizmu, red. D. Magier, Lublin - Radzyń Podlaski 2016. Borek P., Działalność KPP w podlaskich garnizonach Wojska Polskiego w latach 1927-1938 [w:] Partia komunistyczna w Polsce. Struktury - ludzie - dokumen tacja, red. D. Magier, Lublin - Radzyń Podlaski 2012. 409
Borek P., Udział Żydów w antypaństwowej działalności Wydziałów Wojskowych KPRP/KPP w latach 1918—1939 [w:] Żydzi i wojsko polskie w XIX i XX wieku, red. T. Domański, E. Majcher-Ociesa, Warszawa - Kielce 2020. Bronowicz J. [Julian Brun], Stefana Żeromskiego tragedia pomyłek, Warszawa 1926. Brzoza C., Sowa A. L„ Historia Polski 1918-1945, Kraków 2009. Bugowski J., Wincenty Chyła, „Kronika Miasta Poznania” 1964, nr 3. Chase W. J., Enemies Within the Gates? The Comintern and the Stalinist Repression 1934-1939, New Haven 2001. Chojnowski A., Wpływy komunistyczne na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1918-1939 [w:] Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowalczyk, Warszawa 2014. Choniawko A., PZPR w Wielkopolsce 1948-1984, Poznań 1987. Choniawko A., Dominiak Jan [w:] Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa -Poznań 1981. Cichoracki P., Dufrat J., Mierzwa J., Oblicza buntu społecznego w IIRzeczypospoli tej doby Wielkiego Kryzysu (1930-1935). Uwarunkowania, skala, konsekwencje, Kraków 2019. Cichoracki P., Komuniści na Polesiu w latach 1921-1939, Łomianki 2016. Ciechanowski J. S., Podwójna gra. Rzeczpospolita Polska wobec hiszpańskiej wojny domowej 1936-1939, Warszawa 2014. Cieślikowa A. J., Czerwona Pomoc w Polsce 1924-1938. Przybudówka-przykryw ka —przyczółek, Warszawa 2018. Cimek H., Kieszczyński L., Komunistyczna Partia Polski 1918-1938, Warszawa 1984. Cimek H., Komuniści, Polska, Stalin 1918—1939, Białystok 1990. Cimek H., Mniejszości narodowe w ruchu rewolucyjnym w II Rzeczypospolitej, Rzeszów 2011. Cimek H., Tomasz Dąbal 1890—1937, Rzeszów 2018. Conquest R.,
Wielki Terror, Warszawa 1997. Czerwiński D., Sprawozdanie z konferencji „Ruch komunistyczny w IIRzeczypo spolitej. Stan badań, perspektywy badawcze, „Komunizm. System - Ludzie - Dokumentacja” 2017, nr 6. Czubiński A., Bakoś Marcin [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1, Warszawa 1978. Czubiński A., Chwiałkowski Marcin [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1, Warszawa 1978. Czubiński A., Danielak Jan [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1, Warszawa 1978. 410
Czubiński A., Danielak Stanisław [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1, Warszawa 1978. Czubiński A., Komunistyczna Partia Polski (1918-1938). Zarys historii, Warszawa 1985. Czubiński A., Makowski E., Klasowy ruch robotniczy w Wielkopolsce w okresie II Rzeczypospolitej. Tom I: Lata 1918-1928, Poznań 1963. Czubiński A., Olszewski Μ., Z rewolucyjnych tradycji poznańskiego w latach 1919-1938, Poznań 1959. Czubiński A., Olszewski Μ., Z robotniczych tradycji Wielkopolski, Poznań 1984. Czubiński A., Powstanie i rozwójpoznańsko-pomorskiego okręgu KPP (1921-1932), „Sprawy Oświaty i Kultury Województwa Poznańskiego” 1960, nr 1. Czubiński A., Powstanie i rozwójpoznańsko-pomorskiego okręgu KPP (1921-1932) [w:] Idem, Wybrane problemy z dziejów polskiego i międzynarodowego ruchu robotniczego, Warszawa 1977. Czubiński A., Poznań w latach 1918-1939, Poznań 2004. Czubiński A., Relegowanie Alfreda Bema z Uniwersytetu Poznańskiego w roku 1926, „Kronika Miasta Poznania” 1968, nr 3. Czubiński A„ Stański Μ., Powstanie i działalność PPS-Lewicy w Wielkopolsce w latach 1927-1931, „Studia i Materiały do dziejów Wielkopolski i Pomorza” 1961, t. 6, z. 2. Czubiński A., Wielkopolska w latach 1918—1939, Poznań 2000. Demel C., Krawulski J., Rzepa K., Działalność Narodowego Stronnictwa Robot ników i Narodowej Partii Robotniczej w Wielkopolsce w latach 1917—1937, Warszawa - Poznań 1980. Drabik S„ Członkowie KPP w krakowskiej PZPR, „Komunizm. System - Ludzie - Dokumentacja” 2015, nr 4. Dworecki Z., Poznań i Poznaniacy w latach Drugiej Rzeczypospolitej 1918-1939, Poznań 1994.
Dworecki Z., Poznańskie i Piłsudski, Poznań 2008. Dzieje Chodzieży, red. S. Chmielewski, Chodzież 1998. Dzieje Gniezna, red. J. Topolski, Warszawa 1965. Dzieje Inowrocławia. Tom 2 (od 1919 r. do końca lat siedemdziesiątych), red. Μ. Biskup, Warszawa - Poznań - Toruń 1982. Dzieje Poznania, t. 2: 1918-1945, red. J. Topolski, L. Trzeciakowski, Warszawa Poznań 1998. Dzieje ruchu robotniczego na Górnym Śląsku, red. F. Hawranek, Opole 1982. Eisler J., Jak badać dzieje aparatu bezpieczeństwa w Polsce Ludowej?, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989” 2013, nr 1. 411
Eisler J., Siedmiu wspaniałych. Poczet pierwszych sekretarzy КС PZPR, Warszawa 2014. Etos Wielkopolan. Antologia tekstów o społeczeństwie Wiełkopolski z drugiejpołowy XIX i XXwieku, oprać. W. Molik, Poznań 2005. Feder T., Adolf Warski, Warszawa 1986. Firsow F., Jażborowska I., Międzynarodówka Komunistyczna a Komunistyczna Partia Polski [w:] Tragedia Komunistycznej Partii Polski, red. J. Maciszewski, Warszawa 1989. Friszke A., Anatomia buntu. Kuroń, Modzelewski i komandosi, Kraków 2010. Friszke A., Państwo czy rewolucja, Polscy komuniści a odbudowanie państwa polskiego 1892-1920, Warszawa 2020. Furet F., Przeszłość pewnego złudzenia. Esej o idei komunistycznej w XX wieku, Warszawa 2018. Gadomski B., Biografia agenta. Józef-Josek Mützenmacher (1903-1947), Warszawa 2009. Gadomski B., Gadomski Romuald [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 2, Warszawa 1987. Gasztold P., Towarzysze z betonu. Dogmatyzm w PZPR 1980-1990, Warszawa 2019. Gontarczyk P., Polska Partia Robotnicza. Droga do władzy 1941-1944, Warszawa 2013. Grzelczak P., Masowe, ludowe i antyniemieckie. Pamięć powstania wielkopolskiego w latach 1956-1989, „Kronika Miasta Poznania” 2018, nr 3. Grzelczak P., Poznański Czerwiec 1956. Walka o pamięć w latach 1956-1989, Poznań 2016. Historia Bydgoszczy, t. 2: Część pierwsza 1920-1939, red. Μ. Biskup, Bydgoszcz 1999. Historia Leszna, red. J. Topolski, Leszno 1997. Holzer L, Jedyna ojczyzna proletariatu — ZSRR: w dobrym i złym to jest mój kraj [w:] Komunizm. Ideologia, system, ludzie, red. T. Szarota, Warszawa 2001. Holzer J., Komunizm w Europie.
Dzieje ruchu i systemu władzy, Warszawa 2000. Horoch E., Komunistyczna Partia Polski w województwie lubelskim w latach 1918-1938, Lublin 1993. Hubka Μ. R., KPRP w regionie piotrkowskim w latach 1918-1920 [w:] Partia komunistyczna w Polsce. Struktury - ludzie — dokumentacja, red. D. Magier, Lublin - Radzyń Podlaski 2012. Iwanow Μ., Koncepcja rozwiązania „sprawy polskiej"przez Stalina. Czystka w KPP w latach 1937-1938 ijej skutki [w:] W drodze do władzy. Struktury komu- 412
n istyczne realizujące politykę Rosji Sowieckiej i ZSRS wobec Polski (1917-1945), red. E. Kowalczyk, K. Rokicki, Warszawa 2019. Iwański G., Powstanie i działalność Związku Proletariatu Miast i Wsi 1922—1925, Warszawa 1974. Jakubowski Z., Franciszek Jóźwiak- Witold. Życie i działalność, Warszawa 1974. Jakubowski Z., Jóźwiak Franciszek [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 2, Warszawa 1987. Jankowiak S., Edmund Makowski (1931-2000) [w:] Wybitni historycy wielkopolscy, red. J. Strzelczyk, Poznań 2010. Jastrzębski W., Ruch robotniczy w Bydgoszczy w latach 1920-1939 [w:] Pod czer wonym sztandarem. Szkice z dziejów klasowego ruchu robotniczego na Pomorzu Gdańskim i Kujawach 1871-1948, red. W. Łukaszewicz, Bydgoszcz 1968. Jotgen [Jan Gołębiewski], Zbrodnia lubońska, Toruń 1938. Jurek Μ., Franciszek Danielak (1900-1966). Sylwetka poznańskiego komunisty [w:] Let nia Szkoła Historii Najnowszej 2015, red. J. Szumski, Ł. Kamiński, Warszawa 2016. Jurek Μ., Komitet Miejski Polskiej Partii Robotniczej w Poznaniu (1945-1948) [w tomie pokonferencyjnym: „Województwo poznańskie w latach 1945-1950”, 18-19 X 2017 r. - w przygotowaniu] Jurek Μ., Początki „władzy ludowej " w Poznaniu we wspomnieniach działaczy komunistycznych [w:] Studia z historii najnowszej Polski, red. R. Łatka, Μ. Szumiło, Warszawa 2018. Jurek Μ., Żywoty niesławnych mężów. Pierwsi sekretarze KW PPR w Poznaniu (1945-1948) [w:] Wielkopolska i. nie tylko, red. K. Białecki, T. Ceglarz, Μ. Ju rek, Ł. Komorowski, Poznań 2018. Kaczmarek R., Historia Polski 1914-1989, Warszawa 2010. Kaczmarek Z.,
Kossowski Henryk [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 3, Warszawa 1992. Kamosiński S., Przemiany w strukturze przemysłu wielkopolskiego w latach 1919-1939, Poznań 2008. Kantyka J., Lipski Leon Wincenty [w:] Polski słownik biograficzny, 1972, t. 17. Kasprzakowa Ł, Maria Koszutska, Warszawa 1988. Kierski K. A., Komuniści w powiecie ciechanowskim w II Rzeczypospolitej, „Ko munizm. System - Ludzie - Dokumentacja” 2017, nr 6. Klimecki Μ., Polska radykalna lewica w Rosji i Biuro Polskie przy КС RKP(b) w la tach 1918—1923 [w:] W drodze do władzy. Struktury komunistyczne realizujące politykę Rosji Sowieckiej i ZSRS wobec Polski (1917-1945), red. E. Kowalczyk, K. Rokicki, Warszawa 2019. 413
Klimecki Μ., Sowietyzacja Polski w 1920 roku. Tymczasowy Rewolucyjny Komitet Polski oraz jego instytucje latem ijesienią tegoż roku, Toruń 2016. Kochański A., Czerwona Międzynarodówka Związków Zawodowych (Profintern) 1920-1937, Warszawa 1985. Kolebacz B., Komunistyczna Partia Polski 1923—1929. Problemy ideologiczne, Warszawa 1984. Kołakowski L., Główne nurty marksizmu, t. 1-3, Warszawa 2009. Kołakowski P., Likwidacja organizacji komunistycznej w 16. Pułku Ułanów Wiel kopolskich, „Słupskie Studia Historyczne” 2001, nr 9. Kołodziej E., Komunistyczna Partia Robotnicza Polski w ruchu zawodowym 1918—1923, Warszawa 1978. Komuniści w IIRzeczypospolitej. Ludzie - struktury - działalność, red. Μ. Bukała, Μ. Krzysztofiński, Rzeszów 2015. Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowalczyk, Warszawa 2014. Komat Μ., Bolszewizm - totalitaryzm - rewolucja - Rosja. Początki sowietologii i studiów nad systemami totalitarnymi w Polsce (1918-1939), t. 1-2, Kraków 2003-2004. Kowalczyk E., Polityczna Szkoła Wojskowa w Leningradzie dla działaczy Komu nistycznej Partii Polski. Zarys genezy ifunkcjonowania (1925-1932), „Pamięć i Sprawiedliwość” 2016, nr 1. Kowalczyk E., Problemy badawcze zagadnienia działalności Komitetu Warszaw skiego KPRP/KPP 1918-1938, „Res Gestae” 2020, nr 10. Kowalczyk E., Struktura Komitetu Warszawskiego KPRP/KPP [w:] Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowalczyk, Warszawa 2014. Kowalczyk E., Wpływ walkfrakcyjnych w KPP na warszawską organizację partyjną [w:] Ełity komunistyczne w Polsce, red. Μ. Szumiło, Μ. Żukowski, Warszawa - Lublin 2015. Kowalczyk E.,
Zmiany taktyczne wpolityce Kominternu wobec sekcji komunistycz nych w latach 1923-1925 na przykładzie KPRP/KPP [w:] W drodze do władzy. Struktury komunistyczne realizujące politykę Rosji Sowieckiej i ZSRS wobec Polski (1917-1945), red. E. Kowalczyk, K. Rokicki, Warszawa 2019. Kowalczyk J., Komunistyczna Partia Polski w okręgu łomżyńskim 1919—1938, Warszawa 1975. Kowalski J., Komunistyczna Partia Polski 1935—1938. Studium historyczne, War szawa 1975. Kowalski J., Trudne lata. Problemy rozwoju polskiego ruchu robotniczego 1929-1935, Warszawa 1966. 414
Kowalski J., Zarys historii polskiego ruchu robotniczego w latach 1918-1939. Części. Lata 1918-1928, Warszawa 1962. Krasucki E., „A jednak coraz silniej wierzę”. Życie i los Witolda Kolskiego (1902-1943), Szczecin 2019. Krasucki E., Międzynarodowy komunista. Jerzy Borejsza - biografia polityczna, Warszawa 2009. Kronika wydarzeń. Część druga (kwiecień — czerwiec 1989), oprać. T. Świtała, „Kronika Miasta Poznania” 1991, nr 1-2. Krzemień L., Związek Młodzieży Komunistycznej w Polsce. Pierwsze dziesięciolecie (1918-1928), Warszawa 1972. Krzysztofiński Μ., Czerwona Pomoc jako „organ walki z białym terrorem" [w:] Komuniści w II Rzeczypospolitej. Ludzie — struktury - działalność, red. Μ. Bukała, Μ. Krzysztofiński, Rzeszów 2015. Krzysztofiński Μ., Działalność struktur terenowych Departamentu XMinisterstwa Bezpieczeństwa Publicznego (wydziałów Xwojewódzkich urzędów bezpieczeń stwa publicznego) [w:] Departament X MBP. Wzorce - struktury - działanie, red. K. Rokicki, Warszawa 2007. Krzysztofiński Μ., Komuniści na Rzeszowszczyźnie 1918-1944/1945, Rzeszów 2010. Kunert A. K., Grabowski Stanisław [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 2, Warszawa 1987. Kuras Z., Ruch komunistyczny w okresie międzywojennym w Bydgoszczy [w:] Bydgoszcz w latach 1920—1970. Materiały z sesji popularnonaukowej, red. J. Konieczny, E. Trempała, Bydgoszcz 1972. Labuda A. S., Kępiński Zdzisław [w:] Wielkopolski słownik biograficzny, Warsza wa-Poznań 1981. Lebiediewa N., Komintern i Polska w łatach 1919—1943 [w:] W drodze do władzy. Struktury komunistyczne realizujące politykę Rosji
Sowieckiej i ZSRS wobec Polski (1917-1945), red. E. Kowalczyk, K. Rokicki, Warszawa 2019. Leinwand A. J., Czerwonym młotem w orła białego. Propaganda sowiecka w wojnie z Polską 1919-1920, Warszawa 2008. Lisiak H., Narodowa Demokracja w Wielkopolsce w latach 1918-1939, Poznań 2006. Litwiński R., Ministerstwo Spraw Wewnętrznych IIRzeczypospolitej wobec komu nizmu i komunistów [w:] Antykomunizm Polaków w XXwieku, red. P. Kardela, K. Sacewicz, Białystok - Olsztyn - Warszawa 2019. Litwiński R., Policja Państwowa wobec ruchu komunistycznego w międzywojennej Warszawie [w:] Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowalczyk, Warszawa 2014. 415
Litwiński R., W imię polskiej racji stanu. Aparatpolicyjny II Rzeczypospolitej Polskiej wobec działalności komunistycznej [w:] Komuniści w IIRzeczypospolitej. Ludzie - struktury - działalność, red. Μ. Bukała, Μ. Krzysztofiński, Rzeszów 2015. Losson К., Czy KPP była patriotyczna? Dyskusja w Wydziale Historii Partii wokół referatu Tadeusza Daniszewskiego na temat „sprawy niepodległości w ruchu robotniczym”, „Dzieje Najnowsze” 2017, nr 3. Ławnik L, Komunistyczna Partia Polski w woj. kieleckim 1918-1938. Liczebność, baza społeczna i zasięg wpływów, Kielce 1994. Ławnik J„ Represje policyjne wobec ruchu robotniczego 1918-1939, Warszawa 1979. Makowski E., Kształtowanie się stosunków społeczno-politycznych w Wielkopolsce w latach 1926-1939, Warszawa - Poznań 1979. Makowski E., Od socjaldemokracji do „Solidarności”. Organizacje robotnicze w Wielkopolsce w XIX i XX wieku (do roku 1990), Poznań 1991. Makowski E., Poznański Czerwiec 1956. Pierwszy bunt społeczeństwa w PRL, Poznań 2006. Makowski E., Proces Alfreda Bema i towarzyszy w Poznaniu 1927 r., „Kronika Miasta Poznania” 1960, nr 3. Makowski E., Ruch robotniczy w Wielkopolsce. Zarys dziejów do 1981 roku, Po znań 1984. Makowski E„ Uniwersytet Robotniczy w Poznaniu 1923-1926, „Kronika Miasta Poznania” 1961, nr 1. Malinowski H„ Bem Alfred [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1, Warszawa 1978. Materski W, Pobocza dyplomacji. Wymiana więźniów politycznych pomiędzy II Rzecząpospołitą a Sowietami w okresie międzywojennym, Warszawa 2002. Matusik P., Ukryte działanie mitu [w:] Etos Wielkopolan. Antologia
tekstów o spo łeczeństwie Wielkopolski z drugiej połowy XIX i XX wieku, oprać. W. Molik, Poznań 2005. Meglicka Μ., Prasa Komunistycznej Partii Robotniczej Polski 1918—1923, War szawa 1968. Międzynarodowy Kongres Chrystusa Króla. XVII Zjazd Katolicki Archidiecezji Gnieźnieńskiej i Poznańskiej, Poznań 1937. Misiuk A., Policja Państwowa 1919-1939, Warszawa 1996. Molenda A., Kowal Antoni [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 3, Warszawa 1992. Molenda A„ Ruch komunistyczny w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1918—1939, Katowice 1983. 416
Mołdawa T., Ludzie władzy 1944-1991. Władze państwowe i polityczne Polski według stanu na dzień 28II1991, Warszawa 1991. Mueller W., Błogosławiona krew - męczeństwo Sługi Bożego ks. Stanisława Streicha, Poznań 2017. Musiał J., Od krakowskiego Podgórza po warszawskie salony. Historia kariery politycznej Kazimierza Rusinka, Gdańsk - Warszawa 2018. Muszyński W. J., Między geopolityką a ideologią. Polski ruch narodowy w II Rzeczy pospolitej wobec komunizmu i komunistów - zarys problematyki na przykładzie Warszawy [w:] Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowalczyk, Warszawa 2014. Naumiuk J., Małecki Józef [w:] Polski słownik biograficzny, 1974, t. 19. Nicieja S. S., Julian Leszczyński-Leński, Warszawa 1979. Okulewicz P., Obóz sanacyjny w województwie poznańskim w latach 1926-1935, Poznań 2014. Olszewski Μ., Adam Suwart, „Kronika Miasta Poznania” 1964, nr 3. Olszewski Μ., Andrzej Węcławek, „Kronika Miasta Poznania” 1964, nr 4. Olszewski Μ., Andrzejewski Ludwik [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1, Warszawa 1978. Olszewski Μ., Bojczuk Michał [w:] Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa -Poznań 1981. Olszewski Μ., Franciszek Danielak, „Kronika Miasta Poznania” 1966, nr 3. Olszewski Μ., Piękniewski Zygmunt [w:] Polski słownik biograficzny, 1981, t. 26. Olszewski Μ., Pogrzeb Zygmunta Piękniewskiego, „Kronika Miasta Poznania” 1969, nr 1. Olszewski Μ., Porankiewicz Czesław [w:] Polski słownik biograficzny, 1983, t. 27. Olszewski Μ., Przybylski Jakub [w:] Polski słownik biograficzny, 1986, t. 29. Olszewski Μ., Węcławek Andrzej [w:]
Wielkopolski słownik biograficzny, Warsza wa-Poznań 1981. Olszewski Μ., Zygmunt Piękniewski, „Kronika Miasta Poznania” 1963, nr 2. Pawlak K., Więziennictwo Polskie w latach 1918-1939, Kalisz 1995. Pękala K., Akcja Katolicka wobec komunizmu. Rzecz dla asystentów kościelnych, Poznań 1938. Pilch A., Paszta Józef [w:] Polski słownik biograficzny, 1980, t. 25. Piotrowski Μ., Służba idei czy serwilizm? Zygmunt Felczak i Feliks Widy-Wirski w najnowszych dziejach Polski, Lublin 1994. Polit L, Miejsce odosobnienia w Berezie Kartuskiej w latach 1934-1939, Toruń 2003. Rechowicz H., Konsekwentna lewica. Komunistyczna Partia Polski, Warszawa 1972. 417
Rechowicz H., Piecha Alfred [w:] Polski słownik biograficzny, 1981, t. 26. Reguła J. A., Historia Komunistycznej Partii Polski w świetlefaktów i dokumentów, Toruń 1994. Rogala W., Poznańskie lata Mariana Spychalskiego, „Kronika Miasta Poznania” 1986, nr 4. Rogalewski W., 40-lecie pracy i walki Maksymiliana Bartza, „Kronika Miasta Poznania” 1962, nr 3. Rokicki K., Wpływy komunistyczne w warszawskim środowisku literackim w okresie międzywojennym [w:] Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowal czyk, Warszawa 2014. Różycki B., Dąbrowszczacy i pamięć o hiszpańskiej wojnie domowej w Polsce Ludowej, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2013, nr 1. Różycki B„ Dekomunizacja przestrzenipublicznej w Polsce, 1989-2016 [w;] Rozli czanie totalitarnej przeszłości: instytucje i ułice, red. A. Paczkowski, Warszawa 2017. Rutkowski T. P., Nauki historyczne w Połsce 1944—1970. Zagadnienia polityczne i organizacyjne, Warszawa 2007. Rzepa K., Nostalgia i rewolucyjny zapal -na obrzeżach PZPR: Poznańskie Forum Komunistyczne i Komunistyczny Związek Młodzieży Polskiej w Wielkopolsce w 1981 r., „Przegląd Archiwalno-Historyczny” 2018, t. 5. Sacewicz K., JózefPiłsudski i jego działalność polityczna w świetle dokumentów ipublicystyki KPRP/KPP w latach 1918-1935. Zarys problemu [w:] JózefPiłsud ski. Człowiek-Żołnierz-Polityk, red. Z. Girzyński, J. Kłaczków, Toruń 2016. Sacewicz K., Komunizm i antykomunizm w II Rzeczypospolitej. Państwo - społe czeństwo —partie, Olsztyn 2016. Sacewicz K., Ruch komunistyczny na ziemiach polskich w latach 1918-1923 w świet le materiałów operacyjnych i opracowań agend
Ministerstwa Spraw Wewnętrz nych IlRP, „Echa Przeszłości” 2012, t. 13. Sacewicz K., Zorganizowane antykomunistyczne inicjatywy społeczne w IIRzeczy pospolitej [w:] Antykomunizm Polaków w XX wieku, red. P. Kardela, K. Sace wicz, Białystok - Olsztyn - Warszawa 2019. Samuś P., Edward Próchniak. Studium postaw polskiego rewolucjonisty, Łódź 1987. Schatz J„ Pokolenie. Wzlot i upadekpolskich Żydów komunistów, Warszawa 2020. Service R., Towarzysze. Komunizm od początku do upadku. Historia zbrodniczej ideologii, Kraków 2008. Shore Μ., Kawior i popiół. Życie i śmierć pokolenia oczarowanych i rozczarowanych marksizmem, Warszawa 2012. 418
Sierchuła R., Sprawa zabójstwa ks. Stanisława Streicha [w:] Komuniści w II Rzeczy pospolitej. Ludzie - struktury - działalność, red. Μ. Bukata, Μ. Krzysztofiński, Rzeszów 2015. Siergiejczyk P., Kulturowy fenomen polskiej sekcji Kominternu [w:] Komuni ści w II Rzeczypospolitej. Ludzie - struktury - działalność, red. Μ. Bukata, Μ. Krzysztofiński, Rzeszów 2015. Sierpowski S., Antoni Czubiński (1928-2003) [w:] Wybitni historycy wielkopolscy, red. J. Strzelczyk, Poznań 2010. Skupień A., Ludność żydowska w województwie poznańskim w latach 1919-1938, Poznań 2007. Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1-3, Warszawa 1978, 1987, 1992. Smosarski L., Grobelna Irena Bronisława [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 2, Warszawa 1987. Sobczak J., Historyk polskiego i międzynarodowego ruchu robotniczego [w:] Antoni Czubiński 1928-2003. Życie i dzieło, red. S. Sierpowski, Poznań 2004. Sobór-Swiderska A., Jakub Berman. Biografia komunisty, Warszawa 2009. Spalek R., Działalność Wydziału Wojskowego KPP w Warszawie i dzielnicach podmiejskich (1927-1938). Zarys problemu [w:] Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowalczyk, Warszawa 2014. Spałek R., Komuniści przeciwko komunistom. Poszukiwanie wroga wewnętrznego w kierownictwie partii komunistycznej w Polsce w latach 1948—1956, Warszawa 2014. Suwart A., Żydowscy komuniści w przedwojennym Poznaniu, „Miasteczko Poznań” 2011, nr 2. Szafrański W., Tadeusz Cyprian. Artystyczna dusza prawnika, „Kronika Miasta Poznania” 2008, nr 3. Szczepaniak Μ., Zgubna propaganda. Reakcja nuncjusza w
Warszawie na zabójstwo ks. Stanisława Streicha, „Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski” 2017, t. 12. Szczepański S., Komunistyczna Partia Robotnicza Polski/Komunistyczna Partia Polski w województwie pomorskim (1920-1938). Struktury - działalność - ludzie [w:] Komuniści w II Rzeczypospolitej. Ludzie - struktury - działalność, red. Μ. Bukata, Μ. Krzysztofiński, Rzeszów 2015. Szczygielski Z., Członkowie KPP 1918-1938 w świetle badań ankietowych, War szawa 1989. Szumiło Μ., Elita władzy w Polsce 1944-1989. Studium socjologiczne [w:] Władza w PRL. Ludzie i mechanizmy, red. K. Rokicki, R. Spałek, Warszawa 2011. 419
Szumiło Μ., I sekretarze Komitetów Wojewódzkich PPR (1944-1948) - portret zbiorowy, „Dzieje Najnowsze” 2013, nr 4. Szumiło Μ., Kierownictwo Polskiej Partii Robotniczej (1944-1948) - portret hi storyczno-socjologiczny, „Kwartalnik Historyczny” 2014, nr 2. Szumiło Μ., Pierwsi sekretarze komitetów wojewódzkich PZPR w latach 1948-1970 - portret socjologiczny [w:] Partia, państwo, społeczeństwo, red. K. Rokicki, Warszawa 2016. Szumiło Μ., Roman Zambrowski 1909-1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce, Warszawa 2014. Szymanowicz Μ., Zaburzona epoka. Polska fotografia artystyczna w latach 1945-1955, Poznań 2016. Śpiewak P., Żydokomuna. Interpretacje historyczne, Warszawa 2012. Świetlikowa F., Centralne instancje partyjne KPP w latach 1918-1938, „Z Pola Walki” 1969, nr 4. Świetlikowa F., Komunistyczna Partia Robotnicza Polski 1918-1923, Warszawa 1968. Świetlikowa F., Liczebność okręgowych organizacji KPP w latach 1919-1937, „Z Pola Walki” 1970, nr 2. Świtała T., Bracia Danielakowie. Część I, „Kronika Miasta Poznania” 1963, nr 2. Świtała T., Bracia Danielakowie. Część II, „Kronika Miasta Poznania” 1963, nr 4. Świtała T., Stanisław Rejminiak- sekretarz Zarządu Miejskiego, „Kronika Miasta Poznania” 1966, nr 1. Tomicki J., Lewica socjalistyczna w Polsce 1918-1939, Warszawa 1982. Toruńczyk R., W walce o front młodego pokolenia. Komunistyczny Związek Mło dzieży Polski w latach 1933—1936, Warszawa 1970. Trembicka K., Komunistyczna taktyka frontu ludowego w latach 1935—1938 [w:] Historia. Polityka. Społeczeństwo. Księga jubileuszowa dedykowana Profeso rowi Henrykowi
Cimkowi, red. W. Bonusiak, Rzeszów 2008. Trembicka K., Między utopią a rzeczywistością. Myśł polityczna Komunistycznej Partii Polski (1918-1938), Lublin 2007. Trembicka K„ Środowisko komunistów wobec odzyskania przez Polskę niepodległo ści i wojny polsko-bolszewickiej [w:] Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowalczyk, Warszawa 2014. Urbański K„ System penitencjarny w II Rzeczypospolitej a więźniowie polityczni (naprzykładzie województwa kieleckiego), Kielce 1997. 420
W drodze do władzy. Struktury komunistyczne realizujące politykę Rosji Sowieckiej i ZSRS wobec Polski (1917-1945), red. E. Kowalczyk, K. Rokicki, Warszawa 2019. Wachowska B., Łódzka organizacja KPP w latach 1918-1926, Łódź 1981. Walczak J„ Komunistyczna Partia Polski na Górnym Śląsku i w Cieszyńskiem (1922-1938), Katowice 1989. Walicki A., Marksizm i skok do królestwa wolności. Dzieje komunistycznej utopii, Warszawa 1996. Wawrzyniak J., ZBolViD i pamięć drugiej wojny światowej 1949—1969, Warszawa 2009. Wieczorkiewicz P., „Moscovia locuta causafinita”. Polscy komuniścijako politycz ne narzędzie Józefa Stalina [w:] Polska Partia Robotnicza, Gwardia Ludowa/ Armia Ludowa na ziemiach polskich 1942-1944/1945, red. K. Kaczmarski, Μ. Krzysztofiński, Rzeszów 2013. Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa - Poznań 1981. Wojcieszyk E., Działalność Rady Miejskiej Miasta Poznania w latach 1919-1939 i losy poznańskich radnych, Poznań 2011. Wojtkowiak Z., Napisy pamiątkowe miasta Poznania. Nowożytne tablice zewnętrzne połowa XIX — początekXX wieku, Poznań 2004. Wołos Μ., O Piłsudskim, Dmowskim i zamachu majowym. Dyplomacja sowiecka wobec Polski w okresie kryzysu politycznego 1925—1926, Kraków 2013. Wołos Μ., Pierwsza Szkoła Partyjna Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Polski w Moskwie (1925-1926) [w:] Jak patrzeć na Polskę, Niemcy i świat? Księga jubileuszowa Eugeniusza Cezarego Króla, red. J. Szymoniczek, War szawa 2017. Września - historia miasta, red. Μ. Torzewski, Września 2006. Wydarzenia w Poznaniu w 1983 roku (Część druga), „Kronika Miasta Poznania” 1984, nr 1-2.
Wyszczelski L., Dąbrowszczacy, Warszawa 1986. Zaporowski Z., Między Sejmem a wiecem. Działalność Komunistycznej Frakcji Poselskiej w latach 1921-1935, Lublin 1997. Zarys historii ruchu robotniczego w Wielkopolsce, red. A. Czubiński, Poznań 1978. Zbrodnie żydo-komuny, oprać. W. Dunin [K. Gajewski] Poznań 1938. Żenczykowski T., Dwa komitety 1920, 1944. Polska w planach Lenina i Stalina. Szkic historyczny. Dokumenty Mówią., Łomianki [bdw] [2009]. 421
Żuławnik Μ., Eksplozja w Cytadeli 13 października 1923 r. Przyczynek do działal ności komunistów w Garnizonie Warszawa [w:] Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowalczyk, Warszawa 2014.
INDEKS OSOBOWY Adamczak E. 191 Adamski Józef 148 Albert zob. Majchrzak Franciszek, Żytłowski Wiktor Amster Icchak 68 Amsterdam Saul (ps. Gustaw Henrykowski) 39, 53, 56, 62, 64, 68, 69 Andrusiewicz Andrzej 9 Andrzejewska Zofia 326 Andrzejewski Ludwik (ps. Wilk) 264, 331,358 Andrzejewski Roman 94, 204, 206, 232, 290 Aniołkowski Wincenty 68 Antkowiak Antoni 263, 290 Aronowicz-Wajntreter Helena zob. Wajntreter Chaja Aronsztam Łazarz 56 Baczyński Władysław 64 Badowski Kazimierz 99,109-113 Bagieński Witold 55, 173 Bagiński Zygfryd 278 Bajrach Herman 99, 102, 292 Bajrach Tadeusz 99, 102,292 Bakoś Marcin (ps. Bakowski, Broda, Piotr) 127,128,146,147,157, 167, 256, 290, 295, 358 Bakowski zob. Bakoś Marcin Balicki Zygmunt 205 Barnes Jan 172, 173, 232, 290, 301, 302 Banaszkiewicz Józef 276 Banyś Franciszek 205 Baraniak Adam 170, 176 Baraniecki Andrzej 354 Barcikowski Kazimierz 340, 341 Bartel Kazimierz 107 Bartnicki Emanuel 187,290,311 Bartz Maksymilian (ps. Stefan, Za krzewski) 23,25,210,211,232, 233, 240, 244-246, 248, 290, 300, 309-312, 314, 315, 318, 326, 358, 383,396 Bądkowski Artur 249, 252, 323 Bąk Waldemar 263 Bąkowski Wacław 184 Becela Tadeusz (ps. Włodek) 19, 23, 85, 146, 184-187, 290, 305, 310, 311,324, 358 Bem Alfred (ps. Alfred Stolarski) 13, 23, 24, 89, 91, 96-99, 102, 105, 108-113, 121-125, 127, 129-132, 136, 138, 140, 144, 146, 150, 157, 239, 245, 246, 256, 264-268, 290, 293-295, 308, 310, 316, 331-333, 336, 359, 360, 361, 394 423
Bem Irena 132, 138, 145, 148, 265, 268, 308, 360, 361 Bera Witosław 259-261, 380 Berman Jakub 319, 321 Bernstein Mieczysław 40, 53, 56, 64 Białecki Konrad 26 Bielecki Jan 182 Bienkiewicz Halina 132, 133 Bierut Bolesław 320 Biskup Marian 156 Bitner Henryk (ps. Bicz) 39, 64, 126 Błachowski Stefan 189, 210, 290, 311, 314,361 Bniński Adolf 84, 107 Boberski Władysław 223 Bogdański Jan 144, 186 Bogucki Wacław 53 Bojarski Piotr 354 Bojczuk Michał 231, 232, 259, 290, 291,361 Bonusiak Włodzimierz 72 Borejsza Jerzy 11 Borek Paweł 11,41 Borowski Ludwik 222, 223 Bortnowski Bronisław 68, 69 Borucki Marian 227, 228, 258, 290 Botwin Naftali 55 Bram Henryk 192 Bram-Grochowska Franciszka 192 Bratkowski J. zob. Czeszejko-Sochacki Jerzy Brączkowski Karol 263 Brun-Bronowicz Julian (ps. Spis) 9, 39, 62, 68, 69, 307, 308 Brygier Czesława 301, 308, 311, 314, 396 Brygier Jan (ps. Romek) 13, 19, 23, 114, 123-125, 140-143, 146, 167, 424 171, 176, 178, 179, 201, 202, 232, 243, 245, 248-252, 256, 259, 290, 298, 299, 301, 308, 309, 311, 313, 314, 326, 327, 330, 332, 340, 344, 346, 353-355, 362, 396 Brzeziński Stanisław 394 Bucharin Nikołaj 56, 58, 64, 220 Buchwald Jechel (ps. Janek) 167, 176-178 Buczek Marian 332 Buczkowski Józef 202 Budzyńska Celina 52, 55, 355 Budzyńska Regina 267 Budzyński Stanisław (ps. Tradycja) 57, 59, 69, 78, 267 Bugowski Jan 334 Bukała Marcin 10, 37 Buki Chil (Machel-Mieczysław) (ps. Mietek) 192, 193, 261 Burzyński Stanisław 68, 69 Cebulski Walenty 142, 143, 148, 153, 193, 195, 362 Cechnowski Józef 54 Celichowski Witold 84 Chase William J. 267 Chęciński Marian 68 Chlebowski
Feliks 111,112,148 Chmielewska-Metka Anna 26 Chmielewski Stefan 211 Choniawko Andrzej 211, 312, 313 Chrzanowski Józef 94 Chudoba Jerzy 262 Chudoba Stanisław 210 Chwiałkowski Marcin (ps. Łysek, Marcin, Stary) 85, 87, 94, 96, 99, 101, 102, 104, 137, 140-143, 198,
Danielak Bronisława 290, 308, 337 203,204, 206, 208, 210, 216, 220, Danielak Franciszek (ps. Florek, Ja 227,229, 230, 240,248, 256, 276, 277,290, 291, 297, 298, 310, 326, nek, Kulawy) 23, 123, 127, 148332, 336, 348, 364 150, 193, 195, 198,201,202,216, Chwirot Michal 149, 150, 261, 262, 290 227, 230, 231, 241, 243, 246-248, Chyła Wincenty 290, 314 252, 290, 302, 306-308, 310-312, Cichoracki Piotr 10, 54, 162 314, 317, 330-334, 337, 364, 365, Cichowski Kazimierz 56 397, 398 Ciechanowski Jan Stanislaw 77 Danielak Helena 336, 337 Cielejewski Kazimierz 290 Danielak Jan (ps. Elegant, Ryszewski, Cieplak Jan, abp 91 Wicher) 222, 223, 290, 308, 310, Cieślikowa Agnieszka J. 51,104,238 364 Cimek Henryk 9, 33, 39, 48, 56, Danielak Józef 208, 308 68-70, 76, 79, 80, 93, 193 Danielak Stanisław 144, 202, 222, Ciszewski Józef 30 290, 308, 336, 365 Conquest Robert 81 Danielak Wiktoria 308 Cortesi Filippo 272 Danieluk Aleksander (ps. Stefański) Cyprian Tadeusz 142, 176,179, 180, 39, 56, 62 258, 259 Daniszewski Tadeusz 318, 319 Czarnecki Władysław 142,143, 205 Daszyński Ignacy 31, 75 Czerwiński Daniel 11,23,26 Dąbal Tomasz 37, 40, 92, 93, 336 Czeszejko-Sochacki Jerzy (ps. Brat Dembski Janusz 143, 334 kowski) 37, 39, 59, 62, 64, 66, 68, Demel Czesław 87 69, 78, 81, 96, 146, 190 Dizman Wawrzyn 290, 332 Czubiński Antoni 9, 15-18, 31, 42, 48, Dłuski Ostap 40 52, 54, 56, 60, 64, 66, 69, 84-86, Doboszyński Adam 273 Dobrowolski Władysław (ps. Czarny) 89, 97, 98, 108, 120, 121,125-127, 133, 144, 152, 153, 222, 268, 277, 23, 85, 94, 290, 314, 365 294, 295, 324, 326, 329-331, 342, Domański Tomasz 41
343 Dominiak Jan (ps. Czerwony Janek, Stary Jan) 211, 290, 311, 326, 331 Czuły Józef 165,176, 193, 290, 314, 364 Drabik Sebastian 313 Czuma Andrzej 120,123 Drwęski Jarogniew 84 Czyż Franciszek (ps. Feliks) 167, 193, 233,290, 297, 314 Drzewiecki Sylwester 181,182,199,261 Dubert Stefan 109, 110, 112, 290, 297, 302, 365 Damięcki Bolesław 188 Dudek Antoni 26, 243 Danecki Władysław 68 425
Dufrat Joanna 162 Dunin-Borkowski Piotr 107 Duracz Teodor 21, 87, 101, 174, 184, 228 Duszczak Ignacy 290, 314 Dworecki Zbigniew 18, 108 Dymek Walenty 270 Dymitrow Georgi 72, 189, 267 Dzierżyńska Zofia 35 Dzierżyński Feliks 33, 351 Dziubiński Roman 84 87, 109, НО, 148, 153, 290, 366 Eisler Jerzy 264, 287 Engel Samuel 54 Engels Fryderyk 27, 120 Ertel Wacław 212, 213 Etienne Jadwiga 187 Etienne Jan 187 Feder Teodora 9 Fejgin Anatol 258 „Ferdynand” 68 Fiderkiewicz Alfred 294 Fiedler Franciszek 29, 39, 62 Figaj Stanisława 224 Figaj Wawrzyniec 224, 290, 331 Firsow Fridrich 81 Fitzner Eleonora 128 Fitzner Teofil 128-131,290 Fornalska Małgorzata (ps. Jasia) 205, 332 Franco Francisco, gen. 333 Frejtażanka Bronisława 328 Frenkel (Frenkel-Goldberg) Bela (Iza bella Różańska) 185, 186, 292, 308, 309, 366 426 Friszke Andrzej 11, 12, 99 Furet François 354 Gadomski Bogdan 10, 46, 51, 64, 66, 71, 72, 78, 81, 173, 267, 277 Gadomski Romuald (ps. Bohdan, Ma rian, Ryszard, Ryszard Jabłoński, Stefan, Teodor) 173-175, 182, 261, 314 Gajewski Kazimierz 276 Gajewski Zbigniew 224, 325 Gajst Izrael 68 GałęskiJan 148,290,366 Gałęski Ludwik (ps. Wit) 167, 199 Garbarek Teodor (ps. Ptak, Wróbel) 229, 230, 290, 303, 307, 311, 314, 330, 337, 366 Garniec Władysław 148 Gasztold Przemysław 345 Gawlina Józef 281 Gawron Jakub 64 Gąsiorowski Antoni 332 Gąszczołowski Andrzej 346 Gierek Edward 313, 337 Giertych Jędrzej 273 Girzyński Zbigniew 63 Glinka Czesław (ps. Mały) 198 Glinka Stanisław (ps. Olek) 269, 290 Goebbels Joseph 233 Goldman Alter (Lucjan Marek) 180, 181,292 Gołębiewski Jan 275 Gomułka Władysław
219,250,319, 323, 328, 340, 341 Gontarczyk Piotr 106, 128 Gorczyca Franciszek 342 Gotkowski Ludwik 128
Góralska Waleria (ps. Wanda) 209, 290, 309, 326, 367 Grabowski Stanisław (ps. Marian) 165,166, 176-179 Graciak Józef 224 Grafen Władysław 102 Granas Romana 355 Grobelna Irena Bronisława (wł. Irena Jamiołkowska) 99 Groberski Bronisław (ps. Felek) 224, 225, 290, 367 Groński Jan 224 Gruda Helena 9, 56, 58 Grygier Franciszek 167, 290, 314 Grzelczak Piotr 26, 330, 353 Grzelszczak Franciszek (ps. Grzego rzewski) 29, 39, 53, 68, 69 Gutowski Jan 53 Hagel Wacław 85 Hampel Joanna 23 Handke Kazimierz 149, 181,232, 261, 268, 277 Hass Ludwik 121, 122, 320 Hauk Helena 196, 197, 240, 308, 367 Hawranek Franciszek 196 Hegel Georg Wilhelm Friedrich 300 Heiman Gustawa 178 Heiman Majtela (ps. Anna, Mirka) 166, 176, 178, 292, 310 Heintze Franciszek 149, 150, 243, 254, 290 Hejmowski Stanisław 178 Hekert Anna 26 Heller Henryk 339 Hempel Jan 40, 68 Henrykowski Gustaw zob. Amsterdam Saul Hetmaniak Wacław 142 Heymann Franciszek 132 Hibner Władysław 54 Hildebrandt Ignacy (ps. Cień) 204, 206, 290, 300, 301,367 Hirota Koki 80 Hitler Adolf 71,74, 75, 80, 197 Hlond August 270, 272 Hobot Emanuel 86 Hobot Karol (ps. Gustaw Scholz, Wal ter Szolc) 100-102 Holzer Jerzy 29, 46, 81 Horoch Emil 9 Horwitz Maksymilian (ps. Henryk Wałecki) 30, 35, 36, 39, 52, 53, 59 Hubka Maciej Roman 11 Idziorek Mirosław 342 Ignasiak Janina 68 Iwanienko Grigorij 68 Iwanow Mikołaj 81 Iwański Gereon 9, 34, 36, 96, 97 Iwiński Bolesław 30 Izydorczak Stanisław (ps. Stefan) 166 Izydorczyk Jan 7, 68, 69, 250 Jabłonowski Roman 39, 97 Jacek Zofia 213 Jakóbczyk Witold 326, 327, 330, 331 Jakubowicz Franciszek (ps. Jurek) 168,171 Jakubowicz
Szlama 169 Jakubowski Jakub 84, 87, 123, 129, 130, 134, 142, 146, 195, 248, 290, 368 427
Jamiołkowska Irena (Irena Bronisława Grobelna) 99, 102, 292, 368 Janiszewska Marta 26 Jankowiak Marcin 26 Jankowiak Stanisław 8, 12, 17, 26 Jankowski Mariusz 26 Jaruzelski Wojciech 346 Jarząbek Dominika 26 Jasiński Jan 331 Jasiński Józef (ps. Gottlieb, Ignac) 129, 130, 140, 142, 290, 297, 314 Jasiński Piotr 129 Jaskólski (Jaskulski) Michał (ps. Al fons) 166, 170, 262 Jastrzębski Włodzimierz 115,156 Jaworska-Lipska Janina (ps. Janka) 205, 207, 208, 248 Jaworska Maria 182,184 Jaworski Zygmunt 184 Jażborowska Inessa 81 Jelin Zofia 118 Jendras Joachim (ps. Dąb) 215, 216, 220, 290 Jeske Franciszek 123, 144, 148 Józefiak Jakub 249 Jóźwiak Franciszek (ps. Franek) 134 Jurek Marcin 123, 247, 302, 309, 312, 317, 391, 392, 393, 396, 397 Kachman Ruda Łaja (ps. Zośka) 218 Kaczmarek Józef 173 Kaczmarek Stefan 102 Kaczmarek Zygmunt 89 Kalaga Ignacy 68 Kalemba Szczepan 202 Kalicka Felicja 9 Kamieniew Lew 69, 79, 236 428 Kamińska Maria (ps. Klara) 56-59, 68, 71, 235, 245, 249, 250, 251 Kamiński Łukasz 123 Kamosiński Sławomir 294 Kant Immanuel 300 Kantyka Jan 106 Kardela Piotr 49 Karmowski Zygmunt 223 Kasprzak Marcin 351 Kasprzakowa Janina 9 Kawczyński Bolesław 158 Kaysiewicz Henryk 256-258, 380 Kaźmierczak Stefan 149, 150, 181, 208, 216, 261 Kępiński Zdzisław (ps. Zdzich) 212, 252, 290, 293, 295, 302, 314, 368 Kierski Krzysztof Andrzej 11 Kieszczyński Lucjan 9, 56, 68, 69, 193 Kilbert Jakub 144 Kisielewski Stefan 7, 8, 287 Kita Jarosław 219 Kiziorek Jan 290, 304, 368 Klajman Fajgla 212, 213 Klatta Wacław 147, 148, 208, 210, 248, 290, 369 Klimecki Michał 30, 33 Kliszko Zenon 250 Kłaczków
Jarosław 63 Kniewski Władysław 54 Knorin Wilhelm 64, 66, 68 Kochański Aleksander 132 Kolasiński Rudolf 262 Kolebacz Bogdan 9 Kolski Witold 9, 11 Kołakowski Leszek 28, 77, 79 Kołakowski Piotr 116 Kołdrowicz Leon 94
Kołłątaj Hugo 332 Kołodziej Edward 9 Komar Wacław (ps. Kucyk) 55 Komorowski Łukasz 26 Kondziela Henryk 336 Kon Feliks 33 Konieczny Jerzy 116 Koralewski 141 Korczak Janusz 332 Korczyński Grzegorz 250 Korfanty Wojciech 298 Komat Marek 46, 279 Korzyński Μ. 200 Kosibowicz Edward 281 Kossowski Henryk (wł. Dawid Chaim) 89-91 Kostrzewa Wera zob. Koszutska Maria Koszutska Maria (ps. Wera Kostrzewa) 30, 35, 38, 39, 52, 53, 56, 62, 64, 65, 67, 73, 74, 145, 154, 155, 203 Kowal Antoni 116, 118, 119, 143 Kowalczyk Elżbieta 10, 26, 30, 35, 46, 66, 146, 288, 289 Kowalczyk Józef 9 Kowal Edmund 202 Kowalewski Franciszek 209 Kowalewski Stanisław 245, 246, 251, 257, 258, 381 Kowalski Andrzej 224 Kowalski Józef Kazimierz 8, 281 Kowalski Władysław (ps. Grzech) 29, 85 Koziński Zygmunt 108-110, 112, 113, 133, 134, 256, 369 Krajewski Władysław 39, 53 Krasicki Jan 332, 347 Krasucki Eryk 11 Kraszewski Tadeusz 142 Kraśko Wincenty 235, 325, 327, 328 Krawczyk Władysław (ps. Wilhelm) 148, 153, 167, 171 Krawczyński Antoni (wł. Józef Wie czorek) 196, 197 Krawulski Jerzy 87 Kretkowski Jan 263 Kriłyk Osip (ps. Wasilkiw) 39, 53, 64 Królikowski Stefan 30, 37, 59, 62 Kruszewski Jan 188 Krych Maria 42 Krynicka Bronisława 297, 298 Krysiak Wacław 263 Krystek Henryk 26 Krysztofiak Franciszek (ps. Ginol) 208, 231, 232, 253, 256, 290, 314, 369 Krzemień Leszek 8, 41 Krzeszczak Jakub 23, 135, 290, 314, 369 Krzeszczak Marian 135 Krzysztofiński Mariusz 10, 37, 46, 51, 243, 244, 255 Kubiszewski Maksymilian 110 Kucharska Alina 26 Kucharski Sylwester 148, 149, 201, 202, 230, 290, 304, 370 Kudłaszyk Michał 224 Kujawa 220
Kulawiak Walenty 147 Kulus Jan 94, 97 Kunert Andrzej Krzysztof 165 Kupś Władysław 228 Kuras Zbigniew 158,169 Kurkiewicz Tadeusz 315 Kwiek Antoni 262, 263 429
Labuda Adam Stanisław 212 Lampe Alfred 41, 62, 64, 66, 68, 69 Lampkowski Kazimierz 94 Landy Adam 53 Laskowski Stefan 262 Latański Kazimierz 184 Lauer Henryk 62 Lebiediewa Natalia 52 Leer Stanisław (ps. Franek) 232, 234, 235, 261, 290, 314 Leinwand Aleksandra Julia 33, 35 Lelewel Joachim 332 Lenin Włodzimierz Iljicz 7, 27, 28, 29, 35, 37, 38, 51, 74, 77, 83, 90, 102, 135, 282, 299 Leński Julian zob. Leszczyński Julian Leszczyński Julian (ps. Leński) 33, 43, 51, 56, 58, 61, 62, 64, 66, 68, 69, 71, 73, 74, 76, 80, 81, 117, 145, 202, 203, 220, 267, 334 Lewandowska Maria 166, 177, 178 Lewandowska Zofia 166 Lewandowski Walenty (ps. Ludwik) 166,171,177,178 Lewartowski Józef 53, 68 Lewecka Jadwiga 205 Lewensztajn (Löwenstein) Chaim (ps. Albin, Gołąb) 217, 218, 292 Lewensztajn (Löwenstein) Mania 217 Lewensztajn (Löwenstein) Moszek 217 Liebknecht Karol 135 Lipa A. 191 Lipski Antoni 68, 69 Lipski Leon Wincenty 81, 106, 110-113, 115, 118,207,256, 265,266 Lipski Ludwik 207 Lisiak Henryk 18, 272, 288, 292, 293 430 Lisiecki Nikodem 212, 213 Litwiński Robert 49 Losson Katarzyna 318 Lubieniecki Jan (ps. Ignac) 56, 59, 62, 64 Ludwiczak Jadwiga 308, 309 Ludwiczak Stefan (ps. Lew) 216, 227, 290, 308, 314, 370 Luksemburg Róża 30, 135 Łańcucki Stanisław 37, 61, 85, 92, 103, 144 Łaszczyński Artur 328 Łatka Rafał 317 Ławęcki Jerzy 323, 325 Ławnik Józef 9, 55 Łohinowicz Józef 53, 56, 64, 68, 69 Łożyński Andrzej 115,157 Łożyński Kazimierz 114, 115, 157, 158 Łuczak Antoni 290,314 Łuczak Edward 54 Łukasik Edward 346 Łukaszewicz Witold 115 Łybacka Krystyna 354 Maciszewski Jarema 9, 81 Maćkowiak 205
Magier Dariusz 11,41 Majcher-Ociesa Edyta 41 Majchrzak Franciszek (ps. Albert) 165, 166, 176-178, 193, 256, 297, 370 Majchrzak Józef 109, 110, 133,277, 290, 337 Majchrzak Stefan 129, 130, 144, 149 Majerczak Jan 344 Makowski Edmund 15-18, 84, 89, 91, 97, 99, 108, 111, 113, 122, 124, 135,
162, 165, 193,210,211,254, 278, 315, 350 Makuch Wawrzyniec 26 Malinowski Henryk 9, 34, 89, 97, 132 Maliński Tadeusz 177, 218, 234, 258 Małecki Józef (ps. Mobilizator, Sęk, Ślązak) 110, 113, 114,128-130, 206,221, 252, 256, 264, 290, 314 Malygin Aleksander 290, 291, 293, 314,315 Manuilski Dymitr 64 Marchlewski Julian 33, 34, 46, 50 Marciszewski Janusz 346 Markowski A. 44 Marks Karol 27, 67,120, 299, 300 Maroń Józef (ps. Głuchy, Józek, Kilof) 219 Martel Tadeusz 339 Materski Wojciech 91 Matusik Przemysław 26, 347, 351 Matwin Maria 227, 308 Matwin Władysław (ps. Janek) 212, 213, 227, 246, 252, 264, 313, 314 Mauer Piotr (ps. Pietrek) 66 Maziejuk Zbigniew 339 Mazurek Jan 290 Mazur Franciszek 68, 69 Mączka Władysław 84 Meglicka Maria 42 Mehr Władysław (Władysław Radziejewski, ps. Ren) 109-113,144, 145, 149,150, 210, 213, 215, 216, 237-242, 247-249, 251, 253, 283, 284, 305, 353 Mertens Stefan (ps. Skulski) 39, 53, 69 Michalak Wojciech 170, 290 Michalski Alfons 202 Miedziński Bogusław 81 Mielcarek Józef 208 Miernik Piotr 144,148,150 Mierzwa Janusz 162 Mikołajczak Bartosz 26 Mikołajczak Walenty 142 Milke Helena 85, 99, 371 Milke Wacław 85, 94, 96, 290, 297, 314, 371 Miller Szloma 53, 68 Miłostan Stanisław 173, 290 Młodzianowski Stefan 262, 263 Moczulski Leszek 17 Molenda Antoni 9, 116 Molik Witold 350 Mołdawa Tadeusz 212 Monteskiusz (wl. Charles Louis de Montesquieu) 300 Moraczewski Jędrzej 31 Mościcki Ignacy 231 Mroczkowski Władysław 192 Mrugała 219 Mueller Wojciech 268, 276 Murawski Cezary 330 Murawski Franciszek 224 Musiał Bogdan 61, 210, 290 Muszyński Wojciech Jerzy 274
Mützenmacher Józef Josek (ps. Mietek Redyko, Jan Alfred Reguła) 10, 35, 51, 53, 69, 71, 175, 191, 199, 242, 274 Myszkiewicz Ludwik (Mamiszwili) 267 Napierała Rozalia 224 Napierała Wacław 224, 290, 332 Naumiuk Jan 128 Neusser Antoni 175 431
Neyder Paweł 345 Nicieja Stanisław Sławomir 9 Nowak 218 Nowak Franciszek 335 Nowak Józef 224 Nowak Kazimierz (ps. Marian, Zyg fryd) 167, 215, 231, 232, 262, 263 Nowak Roman 219 Nowak Stanisław 301 Nowak Wawrzyniec 268,269,271, 274, 275, 276 Nowak Zenon 69, 249, 327 Nowakowski Adam 290 Nowakowski Alfons 245, 251 Nowakowski Stanisław 315, 331 Nowicki Nikodem (ps. Zbyszek, Zbyszko) 168, 170, 176 Nowicki Władysław (ps. Łapka) 94, 148, 199, 290, 308, 371 Nowotko Marceli 332, 347 Nyczka Tomasz 348 Ochab Edward (ps. Edek) 263, 264, 306, 371, 372 Okopiński Marek 328 Okulewicz Piotr 18, 107, 125, 152,288 Okupny Franciszek 173, 174 Olejniczak Czesław 290,314 Oleśniewicz Władysław 99-102 Olszewski Jan 158, 159, 161, 182-184, 223, 232 Olszewski Marian 16-18, 85, 87, 133, 204, 228, 232, 268, 277, 295, 297, 325, 326, 329, 331, 333-336 Pacanowski Józef 227-229,292 Paczkowski Andrzej 243, 334, 347 432 Paderewski Ignacy 31 Pajewski Rudolf 169 Palczak Piotr 290 Palczak Stanisław 290 Paszta Józef (ps. Michalski) 40, 95, 96, 98, 102, 104, 128, 145, 157, 290, 291, 297, 301, 331, 332, 336, 373 Paszta Tadeusz (ps. Gustaw, Prędki, Roman) 128, 136, 373 Paszyn Jan 53, 56, 62, 64, 69 Paterczyk Zygmunt 335 Pawlak Jan 26 Pawlak Karol 50 Pawlak Stanisław 206,290, 311 Pawlicz Szczepan 184, 223 Pawlik Franciszek 206, 290 Pawłowska Zuzanna (wł. Majtela Heiman) 166 Perz Stanisław 290, 314 Pękala Karol 285 Pflug Abraham Abel (ps. Czarny Abe) 66 Piasecki Bogdan 212, 213, 233 Piatakow Jurij 79 Piątek Franciszek 206 Piecha Alfred (ps. Jan, Józef, Kanarek, Pinecki, Robert, Władimir) 69, 229 Piechowiak Władysław
144 Pieracki Bronisław 231 Pietrowski Franciszek 290, 314, 373 Piękniewski Zygmunt 23, 87, 99, 122, 123, 153, 290, 297, 311, 314, 326, 331, 334, 373 Piłsudski Józef 7, 29, 41, 60-63, 107, 108, 120, 131, 135, 137, 138, 152, 157, 169, 200, 214, 215, 295 Piotrowska Wincentyna 166
Ratajczak Franciszek 336 Ratajczak Stanisław 140, 142 Ratajczak Stefan (ps. Konrad) 148, 168, 193, 198, 199, 252 Ratajczak Wacław 123,129,130,132, 133, 134 Ratajczak Władysław 110 Ratajski Cyryl 84, 143 Rechowicz Henryk 8, 229 Reguła Jan Alfred zob. Mützenmacher Józef Josek Reicher Gustaw 68, 77 Rejminiak Stanisław 228, 290, 299, 300, 315, 325, 374 Roesler Antoni 290, 311, 374 Rogala Władysław 205, 330 Rogalewski Wacław 334 Rokicki Konrad 30,243,290,291,316 Romaniuk Paweł (ps. Kola) 198 Rosiak Paweł 64 Roszkiewicz Walenty 206 Roszyk Józef (ps. Marian, Stefan) 136. 168, 170, 176, 195, 290, 374 Rousseau Jean-Jacques 300 Rozenberg Chil 68 Rozenszajn Abram 64 Rachwał Józef 232, 234 RoznerNusen 232 Raczyński Roger 107 Rożek Wacław 68 Radek Karol 79 Różańska Izabella zob. Frenkel Bela Radkiewicz Stanisław 81, 207,249, 255 Różańska Stanisława 133 Radziejewski Władysław (wł. Włady Różański Józef 185 sław Mehr) 242 Różański Kazimierz 263 Radziejowski Janusz 9, 56, 58 Różycki Bartłomiej 77, 347 Rudas Wacław 290 Rajewski Adam 249 RakosiMatyas 189 „Rudolf’ 68 Rusinek Kazimierz 209 Rappaport Mira (ps. Mira) 167, 176, Rutkowski Henryk 54 179, 198, 292 Piotrowski Franciszek 166, 176, 336 Piotrowski Mirosław 323 Pirotte Julia 110 Pius XI 284, 286 Plak Antonina (ps. Jadwiga Pilawska, Tośka) 144 Plater Emilia 332 Platon 300 Płocki Marian 167, 176-179 Płoszaj Józef 115 Płotkowiak 259 Polit Ireneusz 231, 232 Porankiewicz Czesław 87,88,90,91, 96, 117 Powidzki Alfons (ps. Alfred) 167 Pozłowski W. 200 Prawin Jakub 250 Próchniak Edward 33, 52, 56, 58, 62, 64, 66, 68, 69,155 Przedecki Hersz 169
Przybylska Aleksandra 347 Przybylski Jakub 204-206, 290, 300, 302, 331 Przybyszewski Bolesław 267 Purman Leon 40, 53, 78 433
Rutkowski Tadeusz Paweł 9 Rybacki Stefan 173 Rybacki Szczepan 29, 40 Ryba Daniel 243 Rybczyński Franciszek 330 Rydalska Maria 309 Ryng Jerzy 62, 68, 69 Ryszewski Edmund 221, 222, 232, 290 Rzemyszkiewicz Antoni 230 Rzepa Krzysztof 87, 133, 344, 345 RzeźniakJan 85 Sacewicz Karol 10, 25, 32, 35, 36,46, 48, 49, 60, 63, 65, 76, 88, 279 Saganowicz Mojsiej 115,116 Samolczyk Tomasz 290 Samuś Paweł 9 Sawicka Hanka 347 Sączewski Józef (ps. Wicek) 164, 167, 171, 176, 193, 297, 308 Schatz Jaff 11, 292, 299, 303-305, 308 Scholtz Gustaw zob. Hobot Karol Schwab Oskar 89, 90, 91 Sekulski Józef (ps. Michał, Pietrek) 170, 232,290, 303, 374 Sempołowska Stefania 309 Seyda Władysław 298 Shore Marci 316 Sidorenko Iwan 111,113 Sieg Sylwester 230, 306 Siemionów 89 Sierchuła Rafał 26, 268 Siergiejczyk Paweł 308 Sieriebrakow Leonid 79 Sierpowski Stanisław 17 Siewert Stanisław 204, 206,248, 290, 314, 375 434 Sikorska Rozalia 170 Siodlarski Jan 262 Sitarski Leon 169 Skaziak Stefania 223 Skorupka Ignacy 272 Skrzypnik Stefan 187 Skulski Stefan 39, 68, 267 Skupień Anna 18, 292 Sławiński Adam 68, 69 Sobczak Jan 17 Sobierajski Wawrzyniec 224 Sobkowiak Wojciech 290 Sochacki Jerzy zob. Czeszejko-Sochacki Jerzy Sokolników Grigorij 79 Sokorski Włodzimierz 250 Somołow 183 Spałek Robert 41, 127, 128, 242, 255, 291,319 Spinoza Baruch 300 Spychalski Jan 348 Spychalski Marian (ps. Marek) 204, 205, 315, 375 Stalin Józef 43, 51, 61, 64, 65, 67, 69, 72, 74, 77, 78, 81, 82, 220, 241, 267, 277, 310, 317, 320 Stański Mieczysław 120, 121, 125, 126, 153, 330 Staszak Władysław 263 Staszewski Stefan 66, 352, 355 Stein-Domski
Henryk 30, 53, 56—58 Stein Władysław (ps. Krajewski) 39, 64, 267 Sternal Andrzej (ps. Czarny) 23, 221, 232, 258, 290, 313, 314, 326, 331, 339, 375 Stolarska Danuta 332, 333, 394
Stolarski Alfred zob. Bem Alfred Strachow Iwan 111 Streich Stanisław 268-272, 274-276, 284, 285, 293, 333, 383 Stryjakowski Piotr 148, 290 Strzelczyk Jerzy 17 Stychel Antoni 298 Sulewski Wojciech 326 Suwart Adam I (ps. Antek, Kowal) 143,144, 148,150, 253, 254, 277, 290,297, 314, 334, 348, 375, 376 Suwart Adam II 17, 23, 348 Suwart Jan 254, 348 Swoboda Józef 290 Sypuła Konstanty 64 Szabatowski Ludwik (ps. Sobota) 39 Szalbierz Józef 279 Szapiro Natan 64 Szarota Tomasz 46 Szarzyńska Maria 148 Szczepaniak Maciej 272 Szczygielski Zbigniew 290, 314, 315 Szendzielarz Zygmunt (ps. Łupaszka) 128 Sziłajtis Franciszek (ps. Silas) 109, 110,113 Szkudlarek Antoni 69 Szlaferek Władysław (ps. Feliks) 170, 290, 314, 340, 376 Szlagę Franciszek 85, 94 Szlenk Franciszek 110,112 Szolc Walter zob. Hobot Karol Sztama Paweł 26 Szukalski Jerzy 271 Szulc Alicja 26 Szulc Artur 173 Szulimowski Michał 169 Szumiło Mirosław 11,45,46,66, 290-292, 313, 317, 321 Szumiński Hieronim 184 Szumski Jan 61, 123 Szwagrzyk Krzysztof 243 Szybicka-Purchalak Anna 26 Szyc Sylwia 26 Szydlak Jan 332, 335 Szymanowicz Maciej 259 Szymański Jan 142 Szymoniczek Joanna 46 Śliwiński Jan 262 Śpiewak Paweł 292 Światło Józef 244 Świderski Jan 115 Świerczewski Karol 46 Świerczyński Teodor 223 Świetlikowa Franciszka 8, 9, 34, 40, 42, 48, 53, 69, 86, 97, 287 Świtała Tadeusz 142,208, 334, 346 Tadaj Stanisław (ps. Lucjan) 154 Thälmann Ernest 189 Tomaszewski Zenon 132 Tomicki Jan 156, 339 Tomkowiak Franciszek 171 Tomorowicz Witold 64 Topolski Jerzy 18,187 Torańska Teresa 352, 353 Toruńczyk Romana 41 Tradycja S.B. zob. Budzyński Stani
sław Trąmpczyński Wojciech 298 Trembicka Krystyna 10, 30-33, 36, 39, 43, 44, 67, 70, 72, 107, 309, 350 Trempała Edmund 116 435
Trocki Lew 51, 77, 83, 90, 189 Trzeciakowski Lech 18 Tuchaczewski Michaił 33, 80, 236, 237 Tymieniecka Aleksandra 9, 56, 58 Tyszka Bolesław 187, 188 Tyżyk Adam 23, 25, 391, 398 Ułaszyn Henryk 315 Umińska Apolonia 9, 56, 58 Unszlicht Józef 33, 53, 80 Urbański Krzysztof 49 Utrata Kazimierz 23, 227, 288, 290, 301,308, 309,311,314, 377 Utrata Maria (ps. Ula) 227, 230, 290, 301, 308, 309, 314, 326, 377 Uzdański Edward 81 Wachowska Barbara 9 Wachowski Jan 228 Waingertner Przemysław 26 Wajntreter (Aronowicz-Wajntreter, Weintreter) Chaja/Helena (wł. Chaja-Tauba Wajntreter, ps. Franka, Kaśka, Siwa) 185, 186, 292 Wajshof Marek (ps. Griszka) 212, 213 Walczak Franciszek 208 Walczak Jan 9 Walczak Wiktor 232, 290 Walczyk Stanisław 243 Wałecki Henryk zob. Horwitz Maksy milian Walicki Andrzej 28 Waliszewski Antoni 158,161,174 Wardejn Zdzisław 273 Warkocz Józef 88, 102 436 Warski Adolf zob. Warszawski Adolf Warszawski Adolf (ps. Adolf Warski) 9, 30, 35, 37-39, 52, 53, 56, 58, 59, 62, 64, 65, 67, 73, 74, 203 Waszak 242 Wat Aleksander 67 Wawrzyniak Franciszek 263 Wawrzyniak Joanna 338 Wenderski Gracjan 168 Weymann Adam (ps. August, Robert) 23, 148, 185, 186, 290, 314, 377 Węcławek Andrzej (ps. Walter) 228, 232, 247, 258, 269, 290, 302, 303, 306,311,313,314, 326, 331,333, 335, 377 Wichniarek Edmund 243 Widy-Wirski Feliks 323, 325 Wieczorek Emil 204, 206 Wieczorek Józef 142, 196, 197, 240, 308, 309, 332, 378 Wieczorkiewicz Paweł 46 Wierzbicka Sabina 364 Wietrzykowski Aleksy 355 Wiśniewski Stefan 133, 256 Witkowski Kazimierz 223 Wnuk Jan 158, 160, 161 Wojciechowski Stanisław 41 Wojcieszyk
Elżbieta 18, 94, 97, 104, 141, 199,210 Wojewódzki Sylwester 190 Wojtkowiak Zbysław 329, 346 Wolff Gedalja 187 Wolkiewicz Mieczysław 114, 165 Wolski Ludwik 221, 290, 326 Wołos Mariusz 11,46,60,61 Wołoszyn Michał (ps. Paweł) 147-149, 170, 290, 291,297,311,379
Wołyniec Stefan 53 Woroszyłow Klimient 220 Woźniak Bronisław 223 Woźniak Jan 262, 263 Woźniak Tadeusz 257,381 Wójcikowska Katarzyna 185 Wróbel Tadeusz 272 Wróblewski Wacław 30, 39, 262 Wyszczelski Lech 77 Zachariasiewicz Laurenty 156,157, 160,161 Zachariasz Szymon 68, 69 Zakrzewski Maciej 37 Zalberg-Piotrowski Adolf 30 Zalejski Ludwik 85, 290, 297, 314, 379 Żalisz Walerian 85 Zambrowski Roman 10, 207 Zapeński Stanisław 290, 300, 379 Zaporowski Zbigniew 36, 37, 64, 68, 73,81 Zasada Jerzy 340 Zasadzki Stanisław 173 Zawadzki Aleksander 320 Zawadzki Andrzej 26 Zawadzki Włodzimierz 81 Zdrojewski Józef 223 Zelkowicz Żora 169 Zgoła Józef 290, 296 Zieliński Leon 290, 302, 311, 314 Ziemiałkowski Franciszek 201 Zimny Ildefons (ps. Konrad) 165, 166, 170, 171, 178, 179 Zinowiew Grigorij 34, 37, 52, 69, 79, 236, 267 Zylberberg Zelik 18 Żarów Stanisław 290, 314 Żarski Tadeusz 40, 53, 62, 78, 81, 190 Żebruń Piotr (ps. Julek, Stefan, Zyg munt) 199,201,326 Żenczykowski Tadeusz 33 Żmuda Kazimierz 290 Żukowski Marcin 66 Żuławnik Mariusz 54 Żychliński Aleksander 281 Żytłowski Wiktor (ps. Albert) 43, 44, 68, 175, 308
STRESZCZENIE Tematem książki są dzieje Komunistycznej Partii Polski w województwie poznańskim w latach II Rzeczypospolitej. Region ten był w okresie między wojennym zdominowany przez zwolenników Narodowej Demokracji, jednak nieliczni komuniści usiłowali prowadzić działalność w ramach powstałej w grudniu 1918 r. nielegalnej partii. Ich celem było doprowadzenie do rewo lucji socjalnej, by w ten sposób obalić istniejący ustrój polityczny i gospodar czy II RP, a następnie zaprowadzić zmiany na wzór Związku Radzieckiego. Z Sowietami partię łączyło nie tylko pokrewieństwo ideowe, ale także ścisła zależność formalna. KPP występowała bowiem od 1921 r. jako sekcja Międzynarodówki Komunistycznej (Kominternu). Mimo wielu publikacji na temat ruchu komunistycznego w okresie PRL, dzieje partii w Wielkopolsee nigdy nie doczekały się osobnego opracowania. Podstawowym celem książki było więc odtworzenie faktografii. Pierwszy rozdział omawia historię KPP w skali całego kraju, natomiast kolejne części pracy koncentrują się już bezpośrednio na działalności komunistów w województwie poznańskim. Rozdział drugi opisuje początki ich działalności w Poznaniu w 1919 r. aż do głośnego procesu Alfreda Bema i jego towarzyszy w 1927 roku. Kolejny skupia się na aktywności działaczy komunistycznych w ramach KPP oraz istniejącej legalnie PPS-Lewicy w latach 1928-1930. W następnym mowa jest o szczytowych chyba możliwościach partii, jakie przypadały na lata 1931-1936. W rozdziale piątym omawiam schyłek i zanik działalności partii aż do jej rozwiązania przez Komintern w 1938 roku. Charakter problemowy ma
natomiast rozdział szósty, w którym podjęto próbę sporządzenia por tretu zbiorowego członków partii. Odrębną całość stanowi ostatni rozdział, gdzie poddano analizie najważniejsze wątki obecności dziedzictwa KPP już w realiach PRL. Podsumowanie oraz najważniejsze tezy i konkluzje wyni kające z całości wywodu przedstawiono w zakończeniu. Książka zawiera aneks z ilustracjami. 439
SUMMARY The subject of book is the history of the Communist Party of Poland (KPP) in Poznań Voivodeship in the Second Polish Republic. During the interwar period this region was dominated by followers of National Democracy, however, few communists tried to operate in the illegal party, that was es tablished in December 1918. They aimed to trigger the social revolution in order to overthrow the existing political and economic system of the Second Polish Republic, and then to introduce changes similar to the model of the Soviet Union. Polish party was connected with the Soviets not only with the common ideology, but also close formal subordination. Since 1921 KPP appeared as a section of the Communist International (Comintern). Despite many publications about the communist movement in times of Polish Peo ple’s Republic (after World War II), the party’s history in Greater Poland has never been separately elaborated. Consequently the book’s main purpose was to reconstruct the primary facts. The first chapter discusses the history of the KPP in the whole country, while the other parts are already focused directly on the operations of communists in Poznań Voivodeship. The second chapter describes the origins of their activity in Poznań in 1919, until the famous Alfred Bem and his comrades trial in 1927. The next one relates to activists involved also in legally existing Polish Socialist Party - Left in 1928-1930. Then, much attention was dedicated to the party’s top capabilities, that were, in my opinion, in the first half of the 1930s. In chapter five I discuss decline and
disappearance of KPP activities until its dissolution by the Comintern in 1938. The sixth chapter, in which an attempt was made to prepare a group portrait of party members, has different character. In the last chapter the most important aspects of the KPP’s heritage in the realities of the Polish People’s Republic were analyzed. The main theses and findings resulting from the whole argument are presented in the conclusion. At the end there is also an annex with illustrations. |
| adam_txt |
SPIS TREŚCI Wstęp. 7 1. Rewolucyjna awangarda proletariatu. Historia Komunistycznej Partii Polski (1918-1938). 27 2. Nasi miejscowi Lenin i Trocki. Początek działalności komunistycznej. 83 3. Wilcza skóra aż nazbyt wyraźnie prześwieca przez owczy kożuch. Działalność pod szyldem PPS-Lewicy. 120 4. Niech żyje Komunistyczna Partia Polski, rewolucyjny wódz Polski! Partia u szczytu swoich możliwości. 162 5. Wśród członków Kompartii wyłoniły się tarcia na tle posądzeń o prowokację. Schyłek działalności i agonia partii 236 6. Słaby stan organizacyjny i niski stopień polityczno-ideologiczny. Próba portretu zbiorowego członków KPP. 287 7. Idea, która legła u podstaw KPP, przewodzi dzisiaj naszej pracy. Czyli partii życie po życiu. 317 Zakończenie.350 Ilustracje. 357
Wykaz skrótów. 399 Bibliografia. 402 Indeks osobowy . 423 Streszczenie/Summary. 439
BIBLIOGRAFIA ŹRÓDŁA ARCHIWALNE Archiwum Akt Nowych w Warszawie Akta Józefa i Izabelli Różańskich - Korespondencja urzędowa Izabelli Różańskiej - Sprawy emerytalne Izabelli Różańskiej Akta więzienne osób skazanych za działalność komunistyczną - Akta: Hermana Bajracha, Franciszka Danielaka, Altera Goldmana, Stanisława Grabowskiego, Heleny Hauk, Wacława Klatty, Chaima Lewensztajna, Józefa Paszty, Sylwestra Sięga, Rozalii Sikorskiej, Chaji Wajntreter Archiwum Teodora Duracza - Sprawa Władysława Oleśniewicza Centralna Kartoteka PZPR - Akta personalne: Maksymiliana Bartza, Jana Brygiera, Romualda Gadom skiego, Teodora Garbarka, Michała Małeckiego, Jana Musiała, Czesława Olej niczaka, Piotra Palczaka, Stanisława Palczaka, Tadeusza Paszty, Stanisława Pawlaka, Stanisława Perza, Franciszka Pietrowskiego, Zygmunta Piękniewskiego, Antoniego Roeslera, Izabelli Różańskiej, Andrzeja Sternala, Adama Weymanna, Andrzeja Węcławka, Ludwika Wolskiego, Stanisława Zapeńskiego Czerwona Pomoc w Polsce - Odezwy Komitetu Okręgowego i Miejskiego Poznań Komenda Główna Policji Państwowej w Warszawie - „Poufny Przegląd Inwigilacyjny” Komitet Centralny КС PZPR - Kancelaria Bolesława Bieruta Komunistyczna Partia Polski - Sekretariat Krajowy - Zjazdy 402
Komunistyczny Związek Młodzieży Polski - Komitet Okręgowy Poznań-Pomorze Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w Warszawie - Materiały komitetów okręgowych KPP: sprawozdania z działalności, okólniki, rezolucje, odezwy - Wykazy konfidentów i informatorów w sprawach komunistycznych i kore spondencja towarzysząca PPS-Lewica - Komitet Okręgowy Poznańsko-Pomorski Urząd Wojewódzki Poznański - Sprawozdania sytuacyjne wojewody poznańskiego [1933] Zbiór akt osobowych działaczy ruchu robotniczego - Akta personalne: Heleny Aronowicz-Wajntreter, Jana Bamesa, Maksymiliana Bartza, Tadeusza Beceli, Alfreda Bema, Jana Brygiera, Marcina Chwiałkowskiego, Michała Chwirota, Franciszka Czyża, Władysława Dobrowolskiego, Wawrzyńca Figaja, Jana Gałęskiego, Teodora Garbarka, Bronisława Groberskiego, Franciszka Heintzego, Jakuba Jakubowskiego, Janiny Jaworskiej-Lipskiej, Jana Kiziorka, Władysława Krawczyka, Jakuba Krzeszczaka, Leona Lipskiego, Antoniego Łuczaka, Józefa Małeckiego, Michała Małeckiego, Lucjana Marka, Józefa Maronia, Władysława Matwina, Jana Mazurka, Woj ciecha Michalaka, Jana Musiała, Wacława Napierały, Adama Nowakowskiego, Edwarda Ochaba, Jana Olszewskiego, Piotra Palczaka, Józefa Paszty, Tadeusza Paszty, Stanisława Pawlaka, Stanisława Perza, Alfreda Piechy, Zygmunta Piękniewskiego, Antoniny Plak, Czesława Porankiewicza, Antoniego Roeslera, Józefa Sekulskiego, Stanisława Siewerta, Andrzeja Sternala, Adama Suwarta, Władysława Szlaferka, Stanisława Tadaja, Antoniego Waliszewskiego, Andrzeja Węcławka, Józefa Wieczorka Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej - Korespondencja dot. likwidacji
Wydziału X WUBP w Poznaniu - Materiały dot. rozpracowania Maksymiliana Bartza - Sprawozdania Wydziału X WUBP w Poznaniu Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Poznaniu - Akta personalne: Franciszka Danielaka, Stanisława Leera, Adama Suwarta - Akta śledcze w spawie przeciwko Adamowi Suwartowi - Akta śledcze w sprawie przeciwko Edmundowi Ryszewskiemu 403
- Akta śledcze w sprawie przeciwko Henrykowi Kaysiewiczowi, Stanisławowi Kowalewskiemu i Tadeuszowi Woźniakowi - Akta śledcze w sprawie przeciwko Wacławowi Ratajczakowi - Akta śledcze w sprawie przeciwko Witosławowi Berze - Akta śledcze w sprawie przeciwko Władysławowi Mehrowi - Sprawa Obiektowa. Lewicowe partie i organizacje polityczne do 1939 r. z te renu woj. poznańskiego - Sprawa Obiektowa „Targowica” Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział we Wrocławiu -Teczka personalna informatora/tajnego współpracownika ps. „1913"/„Szczepański” Archiwum Państwowe w Poznaniu Adwokat Antoni Neusser w Poznaniu - Sprawa Romualda Gadomskiego Komenda Policji Państwowej miasta Poznania - Korespondencja oraz opinie i informacje dotyczące osób należących do nie legalnych organizacji polskich i niemieckich, podejrzanych o działalność antyrządową i antypaństwową oraz o szpiegostwo - Materiały dot. zwolnienia z Miejsca Odosobnienia i deklaracje Komenda Powiatowa Policji Państwowej w Krotoszynie - Sprawozdania z działalności KPP i związków zawodowych Komitet Wojewódzki PZPR w Poznaniu - Akta personalne: Ludwika Andrzejewskiego, Antoniego Antkowiaka, Marcina Bakosia, Emanuela Bartnickiego, Maksymiliana Bartza, Tadeusza Beceli, Alfreda Bema, Witosława Bery, Stefana Błachowskiego, Michała Bojczuka, Mariana Boruckiego, Czesławy Brygier, Jana Brygiera, Marcina Chwiałkowskiego, Wincentego Chyły, Kazimierza Cielejewskiego, Józefa Czułego, Fran ciszka Czyża, Bronisławy Danielak, Franciszka Danielaka, Heleny Danielak, Wawrzyna Dizmana, Władysława Dobrowolskiego, Jana Dominiaka, Stanisła wa
Duberta, Ignacego Duszczaka, Romana Dziubińskiego, Teofila Fitznera, Teodora Garbarka, Stanisława Glinki, Walerii Góralskiej, Bronisława Groberskiego, Franciszka Grygiera, Ignacego Hildebrandta, Ireny Jamiołkowskiej, Józefa Jasińskiego, Joachima Jendrasa, Zdzisława Kępińskiego, Jana Kiziorka, Wacława Klatty, Franciszka Krysztofiaka, Sylwestra Kucharskiego, Stanisława Leera, Stefana Ludwiczaka, Antoniego Łuczaka, Józefa Majchrzaka, Michała 404
Małeckiego, Aleksandra Malygina, Jana Mazurka, Wacława Milke, Stanisła wa Miłostana, Adama Nowakowskiego, Władysława Nowickiego, Czesława Olejniczaka, Mariana Olszewskiego, Piotra Palczaka, Stanisława Palczaka, Józefa Paszty, Tadeusza Paszty, Stanisława Pawlaka, Franciszka Pawlika, Sta nisława Perza, Franciszka Pietrowskiego, Zygmunta Piękniewskiego, Czesława Porankiewicza, Stanisława Rejminiaka, Antoniego Roeslera, Józefa Roszyka, Wacława Rudasa, Edmunda Ryszewskiego, Tomasza Samolczyka, Stanisława Siewerta, Wojciecha Sobkowiaka, Andrzeja Sternala, Piotra Stryjakowskiego, Adama Suwarta, Józefa Swobody, Władysława Szlaferka, Kazimierza Utraty, Marii Utraty, Wiktora Walczaka, Adama Weymanna, Andrzeja Węcławka, Ludwika Wolskiego, Michała Wołoszyna, Ludwika Zalejskiego, Stanisława Zapeńskiego, Józefa Zgoły, Leona Zielińskiego, Piotra Żebrunia, Stanisława Żarowa, Kazimierza Żmudy - Protokoły posiedzeń Egzekutywy KW PZPR w Poznaniu [1956] - Referaty działaczy i historii partii, „bank informacji” KW PZPR (Archiwum Teodora Duracza - sprawy sądowe poznańskich komunistów; Sprawozdania KO KPP Poznań [Poznań-Pomorze]; Materiały dot. KPP) - Wydział Propagandy KW PZPR w Poznaniu (Dokumentacja dot. przebiegu rocznic i obchodów poświęconych tradycjom ruchu robotniczego; Informacje dot. upamiętnienia miejsc historycznych; Sesja o KPP) Prokuratura Sądu Apelacyjnego w Poznaniu - Sprawy: Emanuela Bartnickiego i innych, Franciszki Bramowej i innych, Michała Chwirota, Beli Frenkel, Kazimierza Handkego i innych, Heleny Hauk i Józefa Wieczorka, Antoniego Waliszewskiego Starostwo Grodzkie w
Poznaniu - Konfidenci i informatorzy w sprawach komunistycznych Starostwo Powiatowe w Grodzisku - Anarchia, komunizm i bolszewizm Urząd Wojewódzki Poznański - Sprawozdania sytuacyjne wojewody poznańskiego [1922-1939] - Towarzystwo Oświatowe do Walki z Komunizmem im. Ks. Skorupki w Po znaniu Zarząd Okręgowy ZBoWiD w Poznaniu - Komisja Byłych Więźniów Politycznych - Komisja Weteranów Walk Rewolucyjnych 1905-1917 - Relacje i wspomnienia dotyczące powstania wielkopolskiego 405
Archiwum Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu - Młodzież Akademicka Uniwersytetu Poznańskiego - Sprawy dyscyplinarne studentów pro anno 1922 Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie Samodzielny Referat Informacyjny DOK nr VII Poznań - Korespondencja m.in. z 17 p.art. polowej, 58 pp, Komendą Garnizonu Gniezno i z 14 Dywizją Piechoty Wielkopolskiej w sprawach obserwacji politycznie podejrzanych o komunizm i nacjonalizm ukraiński oraz o szpiegostwo żoł nierzy WP, protokoły przesłuchań - Raporty i meldunki sytuacyjne Wydz. II DOG Poznań dotyczące spraw politycznych - Raporty narodowościowe miesięczne DOK VII. Sprawozdania informacyjno-polityczne - Raporty polityczno-społeczne miesięczne Rosyjskie Państwowe Archiwum Historii Społeczno-Politycznej Międzynarodówka Komunistyczna (Komintern) - Akta personalne Alfreda Stolarskiego [Alfreda Bema] Żydowski Instytut Historyczny Centralny Komitet Żydów Polskich - Karty rejestracyjne Majteli Heiman PRASA „Czerwony Sztandar” [1919-1938] „Dwutygodnik Ilustrowany” [1933-1934] „Dziennik Bydgoski” [1919-1938] „Dziennik Poznański” [1919-1939] „Gazeta Powszechna” [1937, nr 67] „Gazeta Poznańska” [XII 1948, XII 1958, XII 1968, XII 1978, XII 1988] „Gazeta Wyborcza Poznań” [1997, nr 261; 2000, nr 240; 2017, nr 159, 203] „Głos Wielkopolski” [XII 1958, XII 1968, XII 1978, XII 1988] „Kurier Poznański” [1919-1939] „Mały Dziennik” [1938, nr 63] „Na Przyzbie” [1933] „Niwa” [1934] 406
„Nowy Kurier” [wybrane numery z lat 1930-1937] „Nowy Przegląd” [1922-1936] „Orędownik” [wybrane numery z lat 1933-1938] „Przewodnik Katolicki” [1931, nr 36, 1938, nr 11] „Trybuna Robotnicza” [1921] „Tygodnik Zachodni” [1957-1958, 1960] „Ze Świata” [1932] ŹRÓDŁA DRUKOWANE Antykomunizm socjalistów. Polska Partia Socjalistyczna wobec Komunistycznej Partii Robotniczej Polski/Komunistycznej Partii Polski. Wypisy z prasy i doku mentów (1918-1938), oprać. K. Sacewicz, Olsztyn-Białystok-Warszawa 2019. Aparat bezpieczeństwa w Polsce w latach 1950-1952. Taktyka, strategia, metody, oprać. A. Dudek, A. Paczkowski, Warszawa 2000. Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. 1,1944-1956, red. K. Szwagrzyk, Warszawa 2005. Brun J., Pisma wybrane, t. 1-2, Warszawa 1955-1956. Dokumenty Komunistycznej Partii Polski 1935-1938, Warszawa 1968. II Zjazd Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (19 IX - 2 X1923). Protokoły obrad i uchwały, oprać. G. Iwański, H. Malinowski, F. Świetlikowa, Warszawa 1968. IVKonferencja Komunistycznej Partii Polski (24 X- 23 XII1925). Protokoły obrad i uchwały. Częśćpierwsza-druga, oprać. H. Gruda, J. Radziejowski, A. Tymieniecka, A. Umińska, Warszawa 1972. Hass L., Reakcje komunistów w Polsce na rozwiązanie KPP (1938 r.), „Dzieje Najnowsze” 1990, nr 1-2. Kolski W., W służbie ludu pod sztandarem KPP. Wybór pism, Warszawa 1955. KPP w obronie niepodległości Polski. Materiały i dokumenty, Warszawa 1955. KPP. Uchwały i rezolucje, t. 1, I-II Zjazd (1918-1923), Warszawa 1954. KPP. Uchwały i rezolucje, t. 2, III-1VZjazd (1924-1929), Warszawa 1955. KPP. Uchwały i
rezolucje, t. 3, V-VIZjazd (1929-1938), Warszawa 1956. Piłsudski J., Pisma zbiorowe, t. 5, Warszawa 1937. Polska Partia Socjalistyczna wobec Komunistycznej Partii Robotniczej Polski/ Komunistycznej Partii Polski. Wypisy z dokumentów. Tom 1:1918—1928, oprać. K. Sacewicz, Olsztyn 2014. Polska prasa rewolucyjna 1918-1939. Katalog, oprać. Μ. Krych, Warszawa 1965. PPS-Lewica 1926—1931. Materiały źródłowe, oprać. L. Hass, Warszawa 1963. 407
Przewrót majowy 1926 roku w oczach Kremla, oprać. B. Musiał, J. Szumski, War szawa 2009. Sprawozdanie КС na IV Zjazd KPP o stanie organizacyjnym partii [w:] „Archiwum Ruchu Robotniczego”, Warszawa 1988, t. 11. Sprawozdanie organizacyjne КС KPP za okres od IV Zjazdu, „Archiwum Ruchu Robotniczego” 1988, t. 11. Warski A., Wybór pism i przemówień, t. 1-2, Warszawa 1958. Wymiana więźniówpolitycznych pomiędzy II Rzecząpospolitą a Sowietami w okresie międzywojennym. Dokumenty i materiały, oprać. W. Materski, Warszawa 2000. WSPOMNIENIA Bartz Μ., W Okręgowym Komitecie KPP w Poznaniu i w Berezie (1933-1937) [w:] Kartki robotniczych wspomnień. Z życia i walki w Wielkopolsce w latach 1918-1945, oprać. A. Czubiński, Μ. Olszewski, Poznań 1972. Bartz Μ., Przeżycia Bereziaka nr 793, Bruksela 1945. Becela T., Lata górne i chmurne. Wspomnienia, Poznań 1965. Bereziacy, Warszawa 1965. Brygier J., Cztery lata w Radzie Miejskiej [w:] Poznańskie wspominki z lat 1918-1939, red. T. Kraszewski, T. Świtała, Poznań 1973. Brygier J., Moje pierwsze kroki w klasowym i rewolucyjnym ruchu robotniczym Poznania [w:] Kartki robotniczych wspomnień. Z życia i walki w Wielkopolsce w latach 1918-1945, oprać. A. Czubiński, Μ. Olszewski, Poznań 1972. Brygier J., Tak było w moim życiu, Poznań 1988. Budzyńska C., Strzępy rodzinnej sagi, Warszawa 1997. Czarnecki W., To był też mój Poznań. Wspomnienia architekta miejskiego z lat 1925-1939, oprać. J. Dembski, Poznań 1987. Jabłonowski R., Wspomnienia 1905-1928, Warszawa 1962. Jaworska-Lipska J., Wspomnienia Zagłębianki, Warszawa 1977. Kisielewski S., Abecadło Kisiela,
Warszawa 1997. Krzeszczak Μ., Lata walki i pogardy [w:] Pracy nam dajcie! Wspomnienia Wielko polan z lat 1919-1939, oprać. E. Makowski, Poznań 1979. Majchrzak J., Wszeregach PPS-Lewicy i KPP w Poznaniu [w:] Kartki robotniczych wspomnień. Zżycia i walki w Wielkopolsce w latach 1918—1945, oprać. A. Czu biński, Μ. Olszewski, Poznań 1972. Małecki J., Moje KPP-owskie życie [w:] Komuniści. Wspomnienia o Komunistycznej Partii Polski, Warszawa 1969. 408
Maroń J., Życie było walką. Ze wspomnień działacza KPP, oprać. J. Kita, Katowice 1966. Paszta T., Z pokolenia w pokolenie, Warszawa 1976. Różańska L, Włodek [w:] KPP. Wspomnienia z pola walki, Warszawa 1951. Spychalski Μ., Początek walki. Fragmenty wspomnień, Warszawa 1983. Spychalski Μ., Wspomnienia o partyjnej robocie (1931-1944), „Archiwum Ruchu Robotniczego” 1975, t. 2. Torańska T., Oni, Warszawa 2004. Utrata K., Fragmenty wspomnień [w:] Pracy nam dajcie! Wspomnienia Wielkopolan z lat 1919-1939, oprać. E. Makowski, Poznań 1979. Wołoszyn Μ., Bez chleba i na więziennym chlebie [w:] Pracy nam dajcie! Wspo mnienia Wielkopolan z lat 1919-1939, oprać. E. Makowski, Poznań 1979. Zwycięska wiosna. Wspomnienia i dokumenty z dziejów walki postępowej i rewo lucyjnej młodzieży wielkopolskiej, oprać. Z. Zylberberg, Poznań 1958. OPRACOWANIA Ajentury sowieckie w Polsce, Poznań 1937. Andrusiewicz A., Stanisław Łańcucki, Warszawa 1985. Bagieński W., Wacław Komar - przyczynek do biografii (lata 1909—1945), „Komu nizm. System. Ludzie. Dokumentacja” 2018, nr 7. Bagieński W., Wywiad cywilny Polski Ludowej w latach 1945-1961, t. 1, Warszawa 2017. Bądkowski A., Działalność Feliksa Widy-Wirskiego w okresie międzywojennym według materiałów zgromadzonych przez komunistyczne organy ścigania [w:] Komuniści w II Rzeczypospolitej. Ludzie - struktury — działalność, red. Μ. Bukala, Μ. Krzysztofiński, Rzeszów 2015. Bądkowski A., Rozpracowanie przedwojennego działacza KPP - Jana Brygiera [w:] Badania nad źródłami do historii XIX i XX wieku. Studia i interpretacje, red. A. Rajewski, J. Józefiak, Poznań
2014. Bernacki W., Głębocki H., Korkuć Μ., Musiał F., Szarek J., Zblewski Z., Komunizm w Polsce. Zdrada. Zbrodnia. Zakłamanie. Zniewolenie, Kraków 2005. Borek P., Agitacja komunistyczna wśródpoborowych w Polsce międzywojennej [w:] To idzie młodość. Młodzież w ideologii i praktyce komunizmu, red. D. Magier, Lublin - Radzyń Podlaski 2016. Borek P., Działalność KPP w podlaskich garnizonach Wojska Polskiego w latach 1927-1938 [w:] Partia komunistyczna w Polsce. Struktury - ludzie - dokumen tacja, red. D. Magier, Lublin - Radzyń Podlaski 2012. 409
Borek P., Udział Żydów w antypaństwowej działalności Wydziałów Wojskowych KPRP/KPP w latach 1918—1939 [w:] Żydzi i wojsko polskie w XIX i XX wieku, red. T. Domański, E. Majcher-Ociesa, Warszawa - Kielce 2020. Bronowicz J. [Julian Brun], Stefana Żeromskiego tragedia pomyłek, Warszawa 1926. Brzoza C., Sowa A. L„ Historia Polski 1918-1945, Kraków 2009. Bugowski J., Wincenty Chyła, „Kronika Miasta Poznania” 1964, nr 3. Chase W. J., Enemies Within the Gates? The Comintern and the Stalinist Repression 1934-1939, New Haven 2001. Chojnowski A., Wpływy komunistyczne na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1918-1939 [w:] Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowalczyk, Warszawa 2014. Choniawko A., PZPR w Wielkopolsce 1948-1984, Poznań 1987. Choniawko A., Dominiak Jan [w:] Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa -Poznań 1981. Cichoracki P., Dufrat J., Mierzwa J., Oblicza buntu społecznego w IIRzeczypospoli tej doby Wielkiego Kryzysu (1930-1935). Uwarunkowania, skala, konsekwencje, Kraków 2019. Cichoracki P., Komuniści na Polesiu w latach 1921-1939, Łomianki 2016. Ciechanowski J. S., Podwójna gra. Rzeczpospolita Polska wobec hiszpańskiej wojny domowej 1936-1939, Warszawa 2014. Cieślikowa A. J., Czerwona Pomoc w Polsce 1924-1938. Przybudówka-przykryw ka —przyczółek, Warszawa 2018. Cimek H., Kieszczyński L., Komunistyczna Partia Polski 1918-1938, Warszawa 1984. Cimek H., Komuniści, Polska, Stalin 1918—1939, Białystok 1990. Cimek H., Mniejszości narodowe w ruchu rewolucyjnym w II Rzeczypospolitej, Rzeszów 2011. Cimek H., Tomasz Dąbal 1890—1937, Rzeszów 2018. Conquest R.,
Wielki Terror, Warszawa 1997. Czerwiński D., Sprawozdanie z konferencji „Ruch komunistyczny w IIRzeczypo spolitej. Stan badań, perspektywy badawcze, „Komunizm. System - Ludzie - Dokumentacja” 2017, nr 6. Czubiński A., Bakoś Marcin [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1, Warszawa 1978. Czubiński A., Chwiałkowski Marcin [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1, Warszawa 1978. Czubiński A., Danielak Jan [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1, Warszawa 1978. 410
Czubiński A., Danielak Stanisław [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1, Warszawa 1978. Czubiński A., Komunistyczna Partia Polski (1918-1938). Zarys historii, Warszawa 1985. Czubiński A., Makowski E., Klasowy ruch robotniczy w Wielkopolsce w okresie II Rzeczypospolitej. Tom I: Lata 1918-1928, Poznań 1963. Czubiński A., Olszewski Μ., Z rewolucyjnych tradycji poznańskiego w latach 1919-1938, Poznań 1959. Czubiński A., Olszewski Μ., Z robotniczych tradycji Wielkopolski, Poznań 1984. Czubiński A., Powstanie i rozwójpoznańsko-pomorskiego okręgu KPP (1921-1932), „Sprawy Oświaty i Kultury Województwa Poznańskiego” 1960, nr 1. Czubiński A., Powstanie i rozwójpoznańsko-pomorskiego okręgu KPP (1921-1932) [w:] Idem, Wybrane problemy z dziejów polskiego i międzynarodowego ruchu robotniczego, Warszawa 1977. Czubiński A., Poznań w latach 1918-1939, Poznań 2004. Czubiński A., Relegowanie Alfreda Bema z Uniwersytetu Poznańskiego w roku 1926, „Kronika Miasta Poznania” 1968, nr 3. Czubiński A„ Stański Μ., Powstanie i działalność PPS-Lewicy w Wielkopolsce w latach 1927-1931, „Studia i Materiały do dziejów Wielkopolski i Pomorza” 1961, t. 6, z. 2. Czubiński A., Wielkopolska w latach 1918—1939, Poznań 2000. Demel C., Krawulski J., Rzepa K., Działalność Narodowego Stronnictwa Robot ników i Narodowej Partii Robotniczej w Wielkopolsce w latach 1917—1937, Warszawa - Poznań 1980. Drabik S„ Członkowie KPP w krakowskiej PZPR, „Komunizm. System - Ludzie - Dokumentacja” 2015, nr 4. Dworecki Z., Poznań i Poznaniacy w latach Drugiej Rzeczypospolitej 1918-1939, Poznań 1994.
Dworecki Z., Poznańskie i Piłsudski, Poznań 2008. Dzieje Chodzieży, red. S. Chmielewski, Chodzież 1998. Dzieje Gniezna, red. J. Topolski, Warszawa 1965. Dzieje Inowrocławia. Tom 2 (od 1919 r. do końca lat siedemdziesiątych), red. Μ. Biskup, Warszawa - Poznań - Toruń 1982. Dzieje Poznania, t. 2: 1918-1945, red. J. Topolski, L. Trzeciakowski, Warszawa Poznań 1998. Dzieje ruchu robotniczego na Górnym Śląsku, red. F. Hawranek, Opole 1982. Eisler J., Jak badać dzieje aparatu bezpieczeństwa w Polsce Ludowej?, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989” 2013, nr 1. 411
Eisler J., Siedmiu wspaniałych. Poczet pierwszych sekretarzy КС PZPR, Warszawa 2014. Etos Wielkopolan. Antologia tekstów o społeczeństwie Wiełkopolski z drugiejpołowy XIX i XXwieku, oprać. W. Molik, Poznań 2005. Feder T., Adolf Warski, Warszawa 1986. Firsow F., Jażborowska I., Międzynarodówka Komunistyczna a Komunistyczna Partia Polski [w:] Tragedia Komunistycznej Partii Polski, red. J. Maciszewski, Warszawa 1989. Friszke A., Anatomia buntu. Kuroń, Modzelewski i komandosi, Kraków 2010. Friszke A., Państwo czy rewolucja, Polscy komuniści a odbudowanie państwa polskiego 1892-1920, Warszawa 2020. Furet F., Przeszłość pewnego złudzenia. Esej o idei komunistycznej w XX wieku, Warszawa 2018. Gadomski B., Biografia agenta. Józef-Josek Mützenmacher (1903-1947), Warszawa 2009. Gadomski B., Gadomski Romuald [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 2, Warszawa 1987. Gasztold P., Towarzysze z betonu. Dogmatyzm w PZPR 1980-1990, Warszawa 2019. Gontarczyk P., Polska Partia Robotnicza. Droga do władzy 1941-1944, Warszawa 2013. Grzelczak P., Masowe, ludowe i antyniemieckie. Pamięć powstania wielkopolskiego w latach 1956-1989, „Kronika Miasta Poznania” 2018, nr 3. Grzelczak P., Poznański Czerwiec 1956. Walka o pamięć w latach 1956-1989, Poznań 2016. Historia Bydgoszczy, t. 2: Część pierwsza 1920-1939, red. Μ. Biskup, Bydgoszcz 1999. Historia Leszna, red. J. Topolski, Leszno 1997. Holzer L, Jedyna ojczyzna proletariatu — ZSRR: w dobrym i złym to jest mój kraj [w:] Komunizm. Ideologia, system, ludzie, red. T. Szarota, Warszawa 2001. Holzer J., Komunizm w Europie.
Dzieje ruchu i systemu władzy, Warszawa 2000. Horoch E., Komunistyczna Partia Polski w województwie lubelskim w latach 1918-1938, Lublin 1993. Hubka Μ. R., KPRP w regionie piotrkowskim w latach 1918-1920 [w:] Partia komunistyczna w Polsce. Struktury - ludzie — dokumentacja, red. D. Magier, Lublin - Radzyń Podlaski 2012. Iwanow Μ., Koncepcja rozwiązania „sprawy polskiej"przez Stalina. Czystka w KPP w latach 1937-1938 ijej skutki [w:] W drodze do władzy. Struktury komu- 412
n istyczne realizujące politykę Rosji Sowieckiej i ZSRS wobec Polski (1917-1945), red. E. Kowalczyk, K. Rokicki, Warszawa 2019. Iwański G., Powstanie i działalność Związku Proletariatu Miast i Wsi 1922—1925, Warszawa 1974. Jakubowski Z., Franciszek Jóźwiak- Witold. Życie i działalność, Warszawa 1974. Jakubowski Z., Jóźwiak Franciszek [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 2, Warszawa 1987. Jankowiak S., Edmund Makowski (1931-2000) [w:] Wybitni historycy wielkopolscy, red. J. Strzelczyk, Poznań 2010. Jastrzębski W., Ruch robotniczy w Bydgoszczy w latach 1920-1939 [w:] Pod czer wonym sztandarem. Szkice z dziejów klasowego ruchu robotniczego na Pomorzu Gdańskim i Kujawach 1871-1948, red. W. Łukaszewicz, Bydgoszcz 1968. Jotgen [Jan Gołębiewski], Zbrodnia lubońska, Toruń 1938. Jurek Μ., Franciszek Danielak (1900-1966). Sylwetka poznańskiego komunisty [w:] Let nia Szkoła Historii Najnowszej 2015, red. J. Szumski, Ł. Kamiński, Warszawa 2016. Jurek Μ., Komitet Miejski Polskiej Partii Robotniczej w Poznaniu (1945-1948) [w tomie pokonferencyjnym: „Województwo poznańskie w latach 1945-1950”, 18-19 X 2017 r. - w przygotowaniu] Jurek Μ., Początki „władzy ludowej " w Poznaniu we wspomnieniach działaczy komunistycznych [w:] Studia z historii najnowszej Polski, red. R. Łatka, Μ. Szumiło, Warszawa 2018. Jurek Μ., Żywoty niesławnych mężów. Pierwsi sekretarze KW PPR w Poznaniu (1945-1948) [w:] Wielkopolska i. nie tylko, red. K. Białecki, T. Ceglarz, Μ. Ju rek, Ł. Komorowski, Poznań 2018. Kaczmarek R., Historia Polski 1914-1989, Warszawa 2010. Kaczmarek Z.,
Kossowski Henryk [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 3, Warszawa 1992. Kamosiński S., Przemiany w strukturze przemysłu wielkopolskiego w latach 1919-1939, Poznań 2008. Kantyka J., Lipski Leon Wincenty [w:] Polski słownik biograficzny, 1972, t. 17. Kasprzakowa Ł, Maria Koszutska, Warszawa 1988. Kierski K. A., Komuniści w powiecie ciechanowskim w II Rzeczypospolitej, „Ko munizm. System - Ludzie - Dokumentacja” 2017, nr 6. Klimecki Μ., Polska radykalna lewica w Rosji i Biuro Polskie przy КС RKP(b) w la tach 1918—1923 [w:] W drodze do władzy. Struktury komunistyczne realizujące politykę Rosji Sowieckiej i ZSRS wobec Polski (1917-1945), red. E. Kowalczyk, K. Rokicki, Warszawa 2019. 413
Klimecki Μ., Sowietyzacja Polski w 1920 roku. Tymczasowy Rewolucyjny Komitet Polski oraz jego instytucje latem ijesienią tegoż roku, Toruń 2016. Kochański A., Czerwona Międzynarodówka Związków Zawodowych (Profintern) 1920-1937, Warszawa 1985. Kolebacz B., Komunistyczna Partia Polski 1923—1929. Problemy ideologiczne, Warszawa 1984. Kołakowski L., Główne nurty marksizmu, t. 1-3, Warszawa 2009. Kołakowski P., Likwidacja organizacji komunistycznej w 16. Pułku Ułanów Wiel kopolskich, „Słupskie Studia Historyczne” 2001, nr 9. Kołodziej E., Komunistyczna Partia Robotnicza Polski w ruchu zawodowym 1918—1923, Warszawa 1978. Komuniści w IIRzeczypospolitej. Ludzie - struktury - działalność, red. Μ. Bukała, Μ. Krzysztofiński, Rzeszów 2015. Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowalczyk, Warszawa 2014. Komat Μ., Bolszewizm - totalitaryzm - rewolucja - Rosja. Początki sowietologii i studiów nad systemami totalitarnymi w Polsce (1918-1939), t. 1-2, Kraków 2003-2004. Kowalczyk E., Polityczna Szkoła Wojskowa w Leningradzie dla działaczy Komu nistycznej Partii Polski. Zarys genezy ifunkcjonowania (1925-1932), „Pamięć i Sprawiedliwość” 2016, nr 1. Kowalczyk E., Problemy badawcze zagadnienia działalności Komitetu Warszaw skiego KPRP/KPP 1918-1938, „Res Gestae” 2020, nr 10. Kowalczyk E., Struktura Komitetu Warszawskiego KPRP/KPP [w:] Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowalczyk, Warszawa 2014. Kowalczyk E., Wpływ walkfrakcyjnych w KPP na warszawską organizację partyjną [w:] Ełity komunistyczne w Polsce, red. Μ. Szumiło, Μ. Żukowski, Warszawa - Lublin 2015. Kowalczyk E.,
Zmiany taktyczne wpolityce Kominternu wobec sekcji komunistycz nych w latach 1923-1925 na przykładzie KPRP/KPP [w:] W drodze do władzy. Struktury komunistyczne realizujące politykę Rosji Sowieckiej i ZSRS wobec Polski (1917-1945), red. E. Kowalczyk, K. Rokicki, Warszawa 2019. Kowalczyk J., Komunistyczna Partia Polski w okręgu łomżyńskim 1919—1938, Warszawa 1975. Kowalski J., Komunistyczna Partia Polski 1935—1938. Studium historyczne, War szawa 1975. Kowalski J., Trudne lata. Problemy rozwoju polskiego ruchu robotniczego 1929-1935, Warszawa 1966. 414
Kowalski J., Zarys historii polskiego ruchu robotniczego w latach 1918-1939. Części. Lata 1918-1928, Warszawa 1962. Krasucki E., „A jednak coraz silniej wierzę”. Życie i los Witolda Kolskiego (1902-1943), Szczecin 2019. Krasucki E., Międzynarodowy komunista. Jerzy Borejsza - biografia polityczna, Warszawa 2009. Kronika wydarzeń. Część druga (kwiecień — czerwiec 1989), oprać. T. Świtała, „Kronika Miasta Poznania” 1991, nr 1-2. Krzemień L., Związek Młodzieży Komunistycznej w Polsce. Pierwsze dziesięciolecie (1918-1928), Warszawa 1972. Krzysztofiński Μ., Czerwona Pomoc jako „organ walki z białym terrorem" [w:] Komuniści w II Rzeczypospolitej. Ludzie — struktury - działalność, red. Μ. Bukała, Μ. Krzysztofiński, Rzeszów 2015. Krzysztofiński Μ., Działalność struktur terenowych Departamentu XMinisterstwa Bezpieczeństwa Publicznego (wydziałów Xwojewódzkich urzędów bezpieczeń stwa publicznego) [w:] Departament X MBP. Wzorce - struktury - działanie, red. K. Rokicki, Warszawa 2007. Krzysztofiński Μ., Komuniści na Rzeszowszczyźnie 1918-1944/1945, Rzeszów 2010. Kunert A. K., Grabowski Stanisław [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 2, Warszawa 1987. Kuras Z., Ruch komunistyczny w okresie międzywojennym w Bydgoszczy [w:] Bydgoszcz w latach 1920—1970. Materiały z sesji popularnonaukowej, red. J. Konieczny, E. Trempała, Bydgoszcz 1972. Labuda A. S., Kępiński Zdzisław [w:] Wielkopolski słownik biograficzny, Warsza wa-Poznań 1981. Lebiediewa N., Komintern i Polska w łatach 1919—1943 [w:] W drodze do władzy. Struktury komunistyczne realizujące politykę Rosji
Sowieckiej i ZSRS wobec Polski (1917-1945), red. E. Kowalczyk, K. Rokicki, Warszawa 2019. Leinwand A. J., Czerwonym młotem w orła białego. Propaganda sowiecka w wojnie z Polską 1919-1920, Warszawa 2008. Lisiak H., Narodowa Demokracja w Wielkopolsce w latach 1918-1939, Poznań 2006. Litwiński R., Ministerstwo Spraw Wewnętrznych IIRzeczypospolitej wobec komu nizmu i komunistów [w:] Antykomunizm Polaków w XXwieku, red. P. Kardela, K. Sacewicz, Białystok - Olsztyn - Warszawa 2019. Litwiński R., Policja Państwowa wobec ruchu komunistycznego w międzywojennej Warszawie [w:] Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowalczyk, Warszawa 2014. 415
Litwiński R., W imię polskiej racji stanu. Aparatpolicyjny II Rzeczypospolitej Polskiej wobec działalności komunistycznej [w:] Komuniści w IIRzeczypospolitej. Ludzie - struktury - działalność, red. Μ. Bukała, Μ. Krzysztofiński, Rzeszów 2015. Losson К., Czy KPP była patriotyczna? Dyskusja w Wydziale Historii Partii wokół referatu Tadeusza Daniszewskiego na temat „sprawy niepodległości w ruchu robotniczym”, „Dzieje Najnowsze” 2017, nr 3. Ławnik L, Komunistyczna Partia Polski w woj. kieleckim 1918-1938. Liczebność, baza społeczna i zasięg wpływów, Kielce 1994. Ławnik J„ Represje policyjne wobec ruchu robotniczego 1918-1939, Warszawa 1979. Makowski E., Kształtowanie się stosunków społeczno-politycznych w Wielkopolsce w latach 1926-1939, Warszawa - Poznań 1979. Makowski E., Od socjaldemokracji do „Solidarności”. Organizacje robotnicze w Wielkopolsce w XIX i XX wieku (do roku 1990), Poznań 1991. Makowski E., Poznański Czerwiec 1956. Pierwszy bunt społeczeństwa w PRL, Poznań 2006. Makowski E., Proces Alfreda Bema i towarzyszy w Poznaniu 1927 r., „Kronika Miasta Poznania” 1960, nr 3. Makowski E., Ruch robotniczy w Wielkopolsce. Zarys dziejów do 1981 roku, Po znań 1984. Makowski E„ Uniwersytet Robotniczy w Poznaniu 1923-1926, „Kronika Miasta Poznania” 1961, nr 1. Malinowski H„ Bem Alfred [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1, Warszawa 1978. Materski W, Pobocza dyplomacji. Wymiana więźniów politycznych pomiędzy II Rzecząpospołitą a Sowietami w okresie międzywojennym, Warszawa 2002. Matusik P., Ukryte działanie mitu [w:] Etos Wielkopolan. Antologia
tekstów o spo łeczeństwie Wielkopolski z drugiej połowy XIX i XX wieku, oprać. W. Molik, Poznań 2005. Meglicka Μ., Prasa Komunistycznej Partii Robotniczej Polski 1918—1923, War szawa 1968. Międzynarodowy Kongres Chrystusa Króla. XVII Zjazd Katolicki Archidiecezji Gnieźnieńskiej i Poznańskiej, Poznań 1937. Misiuk A., Policja Państwowa 1919-1939, Warszawa 1996. Molenda A., Kowal Antoni [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 3, Warszawa 1992. Molenda A„ Ruch komunistyczny w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1918—1939, Katowice 1983. 416
Mołdawa T., Ludzie władzy 1944-1991. Władze państwowe i polityczne Polski według stanu na dzień 28II1991, Warszawa 1991. Mueller W., Błogosławiona krew - męczeństwo Sługi Bożego ks. Stanisława Streicha, Poznań 2017. Musiał J., Od krakowskiego Podgórza po warszawskie salony. Historia kariery politycznej Kazimierza Rusinka, Gdańsk - Warszawa 2018. Muszyński W. J., Między geopolityką a ideologią. Polski ruch narodowy w II Rzeczy pospolitej wobec komunizmu i komunistów - zarys problematyki na przykładzie Warszawy [w:] Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowalczyk, Warszawa 2014. Naumiuk J., Małecki Józef [w:] Polski słownik biograficzny, 1974, t. 19. Nicieja S. S., Julian Leszczyński-Leński, Warszawa 1979. Okulewicz P., Obóz sanacyjny w województwie poznańskim w latach 1926-1935, Poznań 2014. Olszewski Μ., Adam Suwart, „Kronika Miasta Poznania” 1964, nr 3. Olszewski Μ., Andrzej Węcławek, „Kronika Miasta Poznania” 1964, nr 4. Olszewski Μ., Andrzejewski Ludwik [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1, Warszawa 1978. Olszewski Μ., Bojczuk Michał [w:] Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa -Poznań 1981. Olszewski Μ., Franciszek Danielak, „Kronika Miasta Poznania” 1966, nr 3. Olszewski Μ., Piękniewski Zygmunt [w:] Polski słownik biograficzny, 1981, t. 26. Olszewski Μ., Pogrzeb Zygmunta Piękniewskiego, „Kronika Miasta Poznania” 1969, nr 1. Olszewski Μ., Porankiewicz Czesław [w:] Polski słownik biograficzny, 1983, t. 27. Olszewski Μ., Przybylski Jakub [w:] Polski słownik biograficzny, 1986, t. 29. Olszewski Μ., Węcławek Andrzej [w:]
Wielkopolski słownik biograficzny, Warsza wa-Poznań 1981. Olszewski Μ., Zygmunt Piękniewski, „Kronika Miasta Poznania” 1963, nr 2. Pawlak K., Więziennictwo Polskie w latach 1918-1939, Kalisz 1995. Pękala K., Akcja Katolicka wobec komunizmu. Rzecz dla asystentów kościelnych, Poznań 1938. Pilch A., Paszta Józef [w:] Polski słownik biograficzny, 1980, t. 25. Piotrowski Μ., Służba idei czy serwilizm? Zygmunt Felczak i Feliks Widy-Wirski w najnowszych dziejach Polski, Lublin 1994. Polit L, Miejsce odosobnienia w Berezie Kartuskiej w latach 1934-1939, Toruń 2003. Rechowicz H., Konsekwentna lewica. Komunistyczna Partia Polski, Warszawa 1972. 417
Rechowicz H., Piecha Alfred [w:] Polski słownik biograficzny, 1981, t. 26. Reguła J. A., Historia Komunistycznej Partii Polski w świetlefaktów i dokumentów, Toruń 1994. Rogala W., Poznańskie lata Mariana Spychalskiego, „Kronika Miasta Poznania” 1986, nr 4. Rogalewski W., 40-lecie pracy i walki Maksymiliana Bartza, „Kronika Miasta Poznania” 1962, nr 3. Rokicki K., Wpływy komunistyczne w warszawskim środowisku literackim w okresie międzywojennym [w:] Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowal czyk, Warszawa 2014. Różycki B., Dąbrowszczacy i pamięć o hiszpańskiej wojnie domowej w Polsce Ludowej, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2013, nr 1. Różycki B„ Dekomunizacja przestrzenipublicznej w Polsce, 1989-2016 [w;] Rozli czanie totalitarnej przeszłości: instytucje i ułice, red. A. Paczkowski, Warszawa 2017. Rutkowski T. P., Nauki historyczne w Połsce 1944—1970. Zagadnienia polityczne i organizacyjne, Warszawa 2007. Rzepa K., Nostalgia i rewolucyjny zapal -na obrzeżach PZPR: Poznańskie Forum Komunistyczne i Komunistyczny Związek Młodzieży Polskiej w Wielkopolsce w 1981 r., „Przegląd Archiwalno-Historyczny” 2018, t. 5. Sacewicz K., JózefPiłsudski i jego działalność polityczna w świetle dokumentów ipublicystyki KPRP/KPP w latach 1918-1935. Zarys problemu [w:] JózefPiłsud ski. Człowiek-Żołnierz-Polityk, red. Z. Girzyński, J. Kłaczków, Toruń 2016. Sacewicz K., Komunizm i antykomunizm w II Rzeczypospolitej. Państwo - społe czeństwo —partie, Olsztyn 2016. Sacewicz K., Ruch komunistyczny na ziemiach polskich w latach 1918-1923 w świet le materiałów operacyjnych i opracowań agend
Ministerstwa Spraw Wewnętrz nych IlRP, „Echa Przeszłości” 2012, t. 13. Sacewicz K., Zorganizowane antykomunistyczne inicjatywy społeczne w IIRzeczy pospolitej [w:] Antykomunizm Polaków w XX wieku, red. P. Kardela, K. Sace wicz, Białystok - Olsztyn - Warszawa 2019. Samuś P., Edward Próchniak. Studium postaw polskiego rewolucjonisty, Łódź 1987. Schatz J„ Pokolenie. Wzlot i upadekpolskich Żydów komunistów, Warszawa 2020. Service R., Towarzysze. Komunizm od początku do upadku. Historia zbrodniczej ideologii, Kraków 2008. Shore Μ., Kawior i popiół. Życie i śmierć pokolenia oczarowanych i rozczarowanych marksizmem, Warszawa 2012. 418
Sierchuła R., Sprawa zabójstwa ks. Stanisława Streicha [w:] Komuniści w II Rzeczy pospolitej. Ludzie - struktury - działalność, red. Μ. Bukata, Μ. Krzysztofiński, Rzeszów 2015. Siergiejczyk P., Kulturowy fenomen polskiej sekcji Kominternu [w:] Komuni ści w II Rzeczypospolitej. Ludzie - struktury - działalność, red. Μ. Bukata, Μ. Krzysztofiński, Rzeszów 2015. Sierpowski S., Antoni Czubiński (1928-2003) [w:] Wybitni historycy wielkopolscy, red. J. Strzelczyk, Poznań 2010. Skupień A., Ludność żydowska w województwie poznańskim w latach 1919-1938, Poznań 2007. Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1-3, Warszawa 1978, 1987, 1992. Smosarski L., Grobelna Irena Bronisława [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 2, Warszawa 1987. Sobczak J., Historyk polskiego i międzynarodowego ruchu robotniczego [w:] Antoni Czubiński 1928-2003. Życie i dzieło, red. S. Sierpowski, Poznań 2004. Sobór-Swiderska A., Jakub Berman. Biografia komunisty, Warszawa 2009. Spalek R., Działalność Wydziału Wojskowego KPP w Warszawie i dzielnicach podmiejskich (1927-1938). Zarys problemu [w:] Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowalczyk, Warszawa 2014. Spałek R., Komuniści przeciwko komunistom. Poszukiwanie wroga wewnętrznego w kierownictwie partii komunistycznej w Polsce w latach 1948—1956, Warszawa 2014. Suwart A., Żydowscy komuniści w przedwojennym Poznaniu, „Miasteczko Poznań” 2011, nr 2. Szafrański W., Tadeusz Cyprian. Artystyczna dusza prawnika, „Kronika Miasta Poznania” 2008, nr 3. Szczepaniak Μ., Zgubna propaganda. Reakcja nuncjusza w
Warszawie na zabójstwo ks. Stanisława Streicha, „Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski” 2017, t. 12. Szczepański S., Komunistyczna Partia Robotnicza Polski/Komunistyczna Partia Polski w województwie pomorskim (1920-1938). Struktury - działalność - ludzie [w:] Komuniści w II Rzeczypospolitej. Ludzie - struktury - działalność, red. Μ. Bukata, Μ. Krzysztofiński, Rzeszów 2015. Szczygielski Z., Członkowie KPP 1918-1938 w świetle badań ankietowych, War szawa 1989. Szumiło Μ., Elita władzy w Polsce 1944-1989. Studium socjologiczne [w:] Władza w PRL. Ludzie i mechanizmy, red. K. Rokicki, R. Spałek, Warszawa 2011. 419
Szumiło Μ., I sekretarze Komitetów Wojewódzkich PPR (1944-1948) - portret zbiorowy, „Dzieje Najnowsze” 2013, nr 4. Szumiło Μ., Kierownictwo Polskiej Partii Robotniczej (1944-1948) - portret hi storyczno-socjologiczny, „Kwartalnik Historyczny” 2014, nr 2. Szumiło Μ., Pierwsi sekretarze komitetów wojewódzkich PZPR w latach 1948-1970 - portret socjologiczny [w:] Partia, państwo, społeczeństwo, red. K. Rokicki, Warszawa 2016. Szumiło Μ., Roman Zambrowski 1909-1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce, Warszawa 2014. Szymanowicz Μ., Zaburzona epoka. Polska fotografia artystyczna w latach 1945-1955, Poznań 2016. Śpiewak P., Żydokomuna. Interpretacje historyczne, Warszawa 2012. Świetlikowa F., Centralne instancje partyjne KPP w latach 1918-1938, „Z Pola Walki” 1969, nr 4. Świetlikowa F., Komunistyczna Partia Robotnicza Polski 1918-1923, Warszawa 1968. Świetlikowa F., Liczebność okręgowych organizacji KPP w latach 1919-1937, „Z Pola Walki” 1970, nr 2. Świtała T., Bracia Danielakowie. Część I, „Kronika Miasta Poznania” 1963, nr 2. Świtała T., Bracia Danielakowie. Część II, „Kronika Miasta Poznania” 1963, nr 4. Świtała T., Stanisław Rejminiak- sekretarz Zarządu Miejskiego, „Kronika Miasta Poznania” 1966, nr 1. Tomicki J., Lewica socjalistyczna w Polsce 1918-1939, Warszawa 1982. Toruńczyk R., W walce o front młodego pokolenia. Komunistyczny Związek Mło dzieży Polski w latach 1933—1936, Warszawa 1970. Trembicka K., Komunistyczna taktyka frontu ludowego w latach 1935—1938 [w:] Historia. Polityka. Społeczeństwo. Księga jubileuszowa dedykowana Profeso rowi Henrykowi
Cimkowi, red. W. Bonusiak, Rzeszów 2008. Trembicka K., Między utopią a rzeczywistością. Myśł polityczna Komunistycznej Partii Polski (1918-1938), Lublin 2007. Trembicka K„ Środowisko komunistów wobec odzyskania przez Polskę niepodległo ści i wojny polsko-bolszewickiej [w:] Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowalczyk, Warszawa 2014. Urbański K„ System penitencjarny w II Rzeczypospolitej a więźniowie polityczni (naprzykładzie województwa kieleckiego), Kielce 1997. 420
W drodze do władzy. Struktury komunistyczne realizujące politykę Rosji Sowieckiej i ZSRS wobec Polski (1917-1945), red. E. Kowalczyk, K. Rokicki, Warszawa 2019. Wachowska B., Łódzka organizacja KPP w latach 1918-1926, Łódź 1981. Walczak J„ Komunistyczna Partia Polski na Górnym Śląsku i w Cieszyńskiem (1922-1938), Katowice 1989. Walicki A., Marksizm i skok do królestwa wolności. Dzieje komunistycznej utopii, Warszawa 1996. Wawrzyniak J., ZBolViD i pamięć drugiej wojny światowej 1949—1969, Warszawa 2009. Wieczorkiewicz P., „Moscovia locuta causafinita”. Polscy komuniścijako politycz ne narzędzie Józefa Stalina [w:] Polska Partia Robotnicza, Gwardia Ludowa/ Armia Ludowa na ziemiach polskich 1942-1944/1945, red. K. Kaczmarski, Μ. Krzysztofiński, Rzeszów 2013. Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa - Poznań 1981. Wojcieszyk E., Działalność Rady Miejskiej Miasta Poznania w latach 1919-1939 i losy poznańskich radnych, Poznań 2011. Wojtkowiak Z., Napisy pamiątkowe miasta Poznania. Nowożytne tablice zewnętrzne połowa XIX — początekXX wieku, Poznań 2004. Wołos Μ., O Piłsudskim, Dmowskim i zamachu majowym. Dyplomacja sowiecka wobec Polski w okresie kryzysu politycznego 1925—1926, Kraków 2013. Wołos Μ., Pierwsza Szkoła Partyjna Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Polski w Moskwie (1925-1926) [w:] Jak patrzeć na Polskę, Niemcy i świat? Księga jubileuszowa Eugeniusza Cezarego Króla, red. J. Szymoniczek, War szawa 2017. Września - historia miasta, red. Μ. Torzewski, Września 2006. Wydarzenia w Poznaniu w 1983 roku (Część druga), „Kronika Miasta Poznania” 1984, nr 1-2.
Wyszczelski L., Dąbrowszczacy, Warszawa 1986. Zaporowski Z., Między Sejmem a wiecem. Działalność Komunistycznej Frakcji Poselskiej w latach 1921-1935, Lublin 1997. Zarys historii ruchu robotniczego w Wielkopolsce, red. A. Czubiński, Poznań 1978. Zbrodnie żydo-komuny, oprać. W. Dunin [K. Gajewski] Poznań 1938. Żenczykowski T., Dwa komitety 1920, 1944. Polska w planach Lenina i Stalina. Szkic historyczny. Dokumenty Mówią., Łomianki [bdw] [2009]. 421
Żuławnik Μ., Eksplozja w Cytadeli 13 października 1923 r. Przyczynek do działal ności komunistów w Garnizonie Warszawa [w:] Komuniści w międzywojennej Warszawie, red. E. Kowalczyk, Warszawa 2014.
INDEKS OSOBOWY Adamczak E. 191 Adamski Józef 148 Albert zob. Majchrzak Franciszek, Żytłowski Wiktor Amster Icchak 68 Amsterdam Saul (ps. Gustaw Henrykowski) 39, 53, 56, 62, 64, 68, 69 Andrusiewicz Andrzej 9 Andrzejewska Zofia 326 Andrzejewski Ludwik (ps. Wilk) 264, 331,358 Andrzejewski Roman 94, 204, 206, 232, 290 Aniołkowski Wincenty 68 Antkowiak Antoni 263, 290 Aronowicz-Wajntreter Helena zob. Wajntreter Chaja Aronsztam Łazarz 56 Baczyński Władysław 64 Badowski Kazimierz 99,109-113 Bagieński Witold 55, 173 Bagiński Zygfryd 278 Bajrach Herman 99, 102, 292 Bajrach Tadeusz 99, 102,292 Bakoś Marcin (ps. Bakowski, Broda, Piotr) 127,128,146,147,157, 167, 256, 290, 295, 358 Bakowski zob. Bakoś Marcin Balicki Zygmunt 205 Barnes Jan 172, 173, 232, 290, 301, 302 Banaszkiewicz Józef 276 Banyś Franciszek 205 Baraniak Adam 170, 176 Baraniecki Andrzej 354 Barcikowski Kazimierz 340, 341 Bartel Kazimierz 107 Bartnicki Emanuel 187,290,311 Bartz Maksymilian (ps. Stefan, Za krzewski) 23,25,210,211,232, 233, 240, 244-246, 248, 290, 300, 309-312, 314, 315, 318, 326, 358, 383,396 Bądkowski Artur 249, 252, 323 Bąk Waldemar 263 Bąkowski Wacław 184 Becela Tadeusz (ps. Włodek) 19, 23, 85, 146, 184-187, 290, 305, 310, 311,324, 358 Bem Alfred (ps. Alfred Stolarski) 13, 23, 24, 89, 91, 96-99, 102, 105, 108-113, 121-125, 127, 129-132, 136, 138, 140, 144, 146, 150, 157, 239, 245, 246, 256, 264-268, 290, 293-295, 308, 310, 316, 331-333, 336, 359, 360, 361, 394 423
Bem Irena 132, 138, 145, 148, 265, 268, 308, 360, 361 Bera Witosław 259-261, 380 Berman Jakub 319, 321 Bernstein Mieczysław 40, 53, 56, 64 Białecki Konrad 26 Bielecki Jan 182 Bienkiewicz Halina 132, 133 Bierut Bolesław 320 Biskup Marian 156 Bitner Henryk (ps. Bicz) 39, 64, 126 Błachowski Stefan 189, 210, 290, 311, 314,361 Bniński Adolf 84, 107 Boberski Władysław 223 Bogdański Jan 144, 186 Bogucki Wacław 53 Bojarski Piotr 354 Bojczuk Michał 231, 232, 259, 290, 291,361 Bonusiak Włodzimierz 72 Borejsza Jerzy 11 Borek Paweł 11,41 Borowski Ludwik 222, 223 Bortnowski Bronisław 68, 69 Borucki Marian 227, 228, 258, 290 Botwin Naftali 55 Bram Henryk 192 Bram-Grochowska Franciszka 192 Bratkowski J. zob. Czeszejko-Sochacki Jerzy Brączkowski Karol 263 Brun-Bronowicz Julian (ps. Spis) 9, 39, 62, 68, 69, 307, 308 Brygier Czesława 301, 308, 311, 314, 396 Brygier Jan (ps. Romek) 13, 19, 23, 114, 123-125, 140-143, 146, 167, 424 171, 176, 178, 179, 201, 202, 232, 243, 245, 248-252, 256, 259, 290, 298, 299, 301, 308, 309, 311, 313, 314, 326, 327, 330, 332, 340, 344, 346, 353-355, 362, 396 Brzeziński Stanisław 394 Bucharin Nikołaj 56, 58, 64, 220 Buchwald Jechel (ps. Janek) 167, 176-178 Buczek Marian 332 Buczkowski Józef 202 Budzyńska Celina 52, 55, 355 Budzyńska Regina 267 Budzyński Stanisław (ps. Tradycja) 57, 59, 69, 78, 267 Bugowski Jan 334 Bukała Marcin 10, 37 Buki Chil (Machel-Mieczysław) (ps. Mietek) 192, 193, 261 Burzyński Stanisław 68, 69 Cebulski Walenty 142, 143, 148, 153, 193, 195, 362 Cechnowski Józef 54 Celichowski Witold 84 Chase William J. 267 Chęciński Marian 68 Chlebowski
Feliks 111,112,148 Chmielewska-Metka Anna 26 Chmielewski Stefan 211 Choniawko Andrzej 211, 312, 313 Chrzanowski Józef 94 Chudoba Jerzy 262 Chudoba Stanisław 210 Chwiałkowski Marcin (ps. Łysek, Marcin, Stary) 85, 87, 94, 96, 99, 101, 102, 104, 137, 140-143, 198,
Danielak Bronisława 290, 308, 337 203,204, 206, 208, 210, 216, 220, Danielak Franciszek (ps. Florek, Ja 227,229, 230, 240,248, 256, 276, 277,290, 291, 297, 298, 310, 326, nek, Kulawy) 23, 123, 127, 148332, 336, 348, 364 150, 193, 195, 198,201,202,216, Chwirot Michal 149, 150, 261, 262, 290 227, 230, 231, 241, 243, 246-248, Chyła Wincenty 290, 314 252, 290, 302, 306-308, 310-312, Cichoracki Piotr 10, 54, 162 314, 317, 330-334, 337, 364, 365, Cichowski Kazimierz 56 397, 398 Ciechanowski Jan Stanislaw 77 Danielak Helena 336, 337 Cielejewski Kazimierz 290 Danielak Jan (ps. Elegant, Ryszewski, Cieplak Jan, abp 91 Wicher) 222, 223, 290, 308, 310, Cieślikowa Agnieszka J. 51,104,238 364 Cimek Henryk 9, 33, 39, 48, 56, Danielak Józef 208, 308 68-70, 76, 79, 80, 93, 193 Danielak Stanisław 144, 202, 222, Ciszewski Józef 30 290, 308, 336, 365 Conquest Robert 81 Danielak Wiktoria 308 Cortesi Filippo 272 Danieluk Aleksander (ps. Stefański) Cyprian Tadeusz 142, 176,179, 180, 39, 56, 62 258, 259 Daniszewski Tadeusz 318, 319 Czarnecki Władysław 142,143, 205 Daszyński Ignacy 31, 75 Czerwiński Daniel 11,23,26 Dąbal Tomasz 37, 40, 92, 93, 336 Czeszejko-Sochacki Jerzy (ps. Brat Dembski Janusz 143, 334 kowski) 37, 39, 59, 62, 64, 66, 68, Demel Czesław 87 69, 78, 81, 96, 146, 190 Dizman Wawrzyn 290, 332 Czubiński Antoni 9, 15-18, 31, 42, 48, Dłuski Ostap 40 52, 54, 56, 60, 64, 66, 69, 84-86, Doboszyński Adam 273 Dobrowolski Władysław (ps. Czarny) 89, 97, 98, 108, 120, 121,125-127, 133, 144, 152, 153, 222, 268, 277, 23, 85, 94, 290, 314, 365 294, 295, 324, 326, 329-331, 342, Domański Tomasz 41
343 Dominiak Jan (ps. Czerwony Janek, Stary Jan) 211, 290, 311, 326, 331 Czuły Józef 165,176, 193, 290, 314, 364 Drabik Sebastian 313 Czuma Andrzej 120,123 Drwęski Jarogniew 84 Czyż Franciszek (ps. Feliks) 167, 193, 233,290, 297, 314 Drzewiecki Sylwester 181,182,199,261 Dubert Stefan 109, 110, 112, 290, 297, 302, 365 Damięcki Bolesław 188 Dudek Antoni 26, 243 Danecki Władysław 68 425
Dufrat Joanna 162 Dunin-Borkowski Piotr 107 Duracz Teodor 21, 87, 101, 174, 184, 228 Duszczak Ignacy 290, 314 Dworecki Zbigniew 18, 108 Dymek Walenty 270 Dymitrow Georgi 72, 189, 267 Dzierżyńska Zofia 35 Dzierżyński Feliks 33, 351 Dziubiński Roman 84 87, 109, НО, 148, 153, 290, 366 Eisler Jerzy 264, 287 Engel Samuel 54 Engels Fryderyk 27, 120 Ertel Wacław 212, 213 Etienne Jadwiga 187 Etienne Jan 187 Feder Teodora 9 Fejgin Anatol 258 „Ferdynand” 68 Fiderkiewicz Alfred 294 Fiedler Franciszek 29, 39, 62 Figaj Stanisława 224 Figaj Wawrzyniec 224, 290, 331 Firsow Fridrich 81 Fitzner Eleonora 128 Fitzner Teofil 128-131,290 Fornalska Małgorzata (ps. Jasia) 205, 332 Franco Francisco, gen. 333 Frejtażanka Bronisława 328 Frenkel (Frenkel-Goldberg) Bela (Iza bella Różańska) 185, 186, 292, 308, 309, 366 426 Friszke Andrzej 11, 12, 99 Furet François 354 Gadomski Bogdan 10, 46, 51, 64, 66, 71, 72, 78, 81, 173, 267, 277 Gadomski Romuald (ps. Bohdan, Ma rian, Ryszard, Ryszard Jabłoński, Stefan, Teodor) 173-175, 182, 261, 314 Gajewski Kazimierz 276 Gajewski Zbigniew 224, 325 Gajst Izrael 68 GałęskiJan 148,290,366 Gałęski Ludwik (ps. Wit) 167, 199 Garbarek Teodor (ps. Ptak, Wróbel) 229, 230, 290, 303, 307, 311, 314, 330, 337, 366 Garniec Władysław 148 Gasztold Przemysław 345 Gawlina Józef 281 Gawron Jakub 64 Gąsiorowski Antoni 332 Gąszczołowski Andrzej 346 Gierek Edward 313, 337 Giertych Jędrzej 273 Girzyński Zbigniew 63 Glinka Czesław (ps. Mały) 198 Glinka Stanisław (ps. Olek) 269, 290 Goebbels Joseph 233 Goldman Alter (Lucjan Marek) 180, 181,292 Gołębiewski Jan 275 Gomułka Władysław
219,250,319, 323, 328, 340, 341 Gontarczyk Piotr 106, 128 Gorczyca Franciszek 342 Gotkowski Ludwik 128
Góralska Waleria (ps. Wanda) 209, 290, 309, 326, 367 Grabowski Stanisław (ps. Marian) 165,166, 176-179 Graciak Józef 224 Grafen Władysław 102 Granas Romana 355 Grobelna Irena Bronisława (wł. Irena Jamiołkowska) 99 Groberski Bronisław (ps. Felek) 224, 225, 290, 367 Groński Jan 224 Gruda Helena 9, 56, 58 Grygier Franciszek 167, 290, 314 Grzelczak Piotr 26, 330, 353 Grzelszczak Franciszek (ps. Grzego rzewski) 29, 39, 53, 68, 69 Gutowski Jan 53 Hagel Wacław 85 Hampel Joanna 23 Handke Kazimierz 149, 181,232, 261, 268, 277 Hass Ludwik 121, 122, 320 Hauk Helena 196, 197, 240, 308, 367 Hawranek Franciszek 196 Hegel Georg Wilhelm Friedrich 300 Heiman Gustawa 178 Heiman Majtela (ps. Anna, Mirka) 166, 176, 178, 292, 310 Heintze Franciszek 149, 150, 243, 254, 290 Hejmowski Stanisław 178 Hekert Anna 26 Heller Henryk 339 Hempel Jan 40, 68 Henrykowski Gustaw zob. Amsterdam Saul Hetmaniak Wacław 142 Heymann Franciszek 132 Hibner Władysław 54 Hildebrandt Ignacy (ps. Cień) 204, 206, 290, 300, 301,367 Hirota Koki 80 Hitler Adolf 71,74, 75, 80, 197 Hlond August 270, 272 Hobot Emanuel 86 Hobot Karol (ps. Gustaw Scholz, Wal ter Szolc) 100-102 Holzer Jerzy 29, 46, 81 Horoch Emil 9 Horwitz Maksymilian (ps. Henryk Wałecki) 30, 35, 36, 39, 52, 53, 59 Hubka Maciej Roman 11 Idziorek Mirosław 342 Ignasiak Janina 68 Iwanienko Grigorij 68 Iwanow Mikołaj 81 Iwański Gereon 9, 34, 36, 96, 97 Iwiński Bolesław 30 Izydorczak Stanisław (ps. Stefan) 166 Izydorczyk Jan 7, 68, 69, 250 Jabłonowski Roman 39, 97 Jacek Zofia 213 Jakóbczyk Witold 326, 327, 330, 331 Jakubowicz Franciszek (ps. Jurek) 168,171 Jakubowicz
Szlama 169 Jakubowski Jakub 84, 87, 123, 129, 130, 134, 142, 146, 195, 248, 290, 368 427
Jamiołkowska Irena (Irena Bronisława Grobelna) 99, 102, 292, 368 Janiszewska Marta 26 Jankowiak Marcin 26 Jankowiak Stanisław 8, 12, 17, 26 Jankowski Mariusz 26 Jaruzelski Wojciech 346 Jarząbek Dominika 26 Jasiński Jan 331 Jasiński Józef (ps. Gottlieb, Ignac) 129, 130, 140, 142, 290, 297, 314 Jasiński Piotr 129 Jaskólski (Jaskulski) Michał (ps. Al fons) 166, 170, 262 Jastrzębski Włodzimierz 115,156 Jaworska-Lipska Janina (ps. Janka) 205, 207, 208, 248 Jaworska Maria 182,184 Jaworski Zygmunt 184 Jażborowska Inessa 81 Jelin Zofia 118 Jendras Joachim (ps. Dąb) 215, 216, 220, 290 Jeske Franciszek 123, 144, 148 Józefiak Jakub 249 Jóźwiak Franciszek (ps. Franek) 134 Jurek Marcin 123, 247, 302, 309, 312, 317, 391, 392, 393, 396, 397 Kachman Ruda Łaja (ps. Zośka) 218 Kaczmarek Józef 173 Kaczmarek Stefan 102 Kaczmarek Zygmunt 89 Kalaga Ignacy 68 Kalemba Szczepan 202 Kalicka Felicja 9 Kamieniew Lew 69, 79, 236 428 Kamińska Maria (ps. Klara) 56-59, 68, 71, 235, 245, 249, 250, 251 Kamiński Łukasz 123 Kamosiński Sławomir 294 Kant Immanuel 300 Kantyka Jan 106 Kardela Piotr 49 Karmowski Zygmunt 223 Kasprzak Marcin 351 Kasprzakowa Janina 9 Kawczyński Bolesław 158 Kaysiewicz Henryk 256-258, 380 Kaźmierczak Stefan 149, 150, 181, 208, 216, 261 Kępiński Zdzisław (ps. Zdzich) 212, 252, 290, 293, 295, 302, 314, 368 Kierski Krzysztof Andrzej 11 Kieszczyński Lucjan 9, 56, 68, 69, 193 Kilbert Jakub 144 Kisielewski Stefan 7, 8, 287 Kita Jarosław 219 Kiziorek Jan 290, 304, 368 Klajman Fajgla 212, 213 Klatta Wacław 147, 148, 208, 210, 248, 290, 369 Klimecki Michał 30, 33 Kliszko Zenon 250 Kłaczków
Jarosław 63 Kniewski Władysław 54 Knorin Wilhelm 64, 66, 68 Kochański Aleksander 132 Kolasiński Rudolf 262 Kolebacz Bogdan 9 Kolski Witold 9, 11 Kołakowski Leszek 28, 77, 79 Kołakowski Piotr 116 Kołdrowicz Leon 94
Kołłątaj Hugo 332 Kołodziej Edward 9 Komar Wacław (ps. Kucyk) 55 Komorowski Łukasz 26 Kondziela Henryk 336 Kon Feliks 33 Konieczny Jerzy 116 Koralewski 141 Korczak Janusz 332 Korczyński Grzegorz 250 Korfanty Wojciech 298 Komat Marek 46, 279 Korzyński Μ. 200 Kosibowicz Edward 281 Kossowski Henryk (wł. Dawid Chaim) 89-91 Kostrzewa Wera zob. Koszutska Maria Koszutska Maria (ps. Wera Kostrzewa) 30, 35, 38, 39, 52, 53, 56, 62, 64, 65, 67, 73, 74, 145, 154, 155, 203 Kowal Antoni 116, 118, 119, 143 Kowalczyk Elżbieta 10, 26, 30, 35, 46, 66, 146, 288, 289 Kowalczyk Józef 9 Kowal Edmund 202 Kowalewski Franciszek 209 Kowalewski Stanisław 245, 246, 251, 257, 258, 381 Kowalski Andrzej 224 Kowalski Józef Kazimierz 8, 281 Kowalski Władysław (ps. Grzech) 29, 85 Koziński Zygmunt 108-110, 112, 113, 133, 134, 256, 369 Krajewski Władysław 39, 53 Krasicki Jan 332, 347 Krasucki Eryk 11 Kraszewski Tadeusz 142 Kraśko Wincenty 235, 325, 327, 328 Krawczyk Władysław (ps. Wilhelm) 148, 153, 167, 171 Krawczyński Antoni (wł. Józef Wie czorek) 196, 197 Krawulski Jerzy 87 Kretkowski Jan 263 Kriłyk Osip (ps. Wasilkiw) 39, 53, 64 Królikowski Stefan 30, 37, 59, 62 Kruszewski Jan 188 Krych Maria 42 Krynicka Bronisława 297, 298 Krysiak Wacław 263 Krystek Henryk 26 Krysztofiak Franciszek (ps. Ginol) 208, 231, 232, 253, 256, 290, 314, 369 Krzemień Leszek 8, 41 Krzeszczak Jakub 23, 135, 290, 314, 369 Krzeszczak Marian 135 Krzysztofiński Mariusz 10, 37, 46, 51, 243, 244, 255 Kubiszewski Maksymilian 110 Kucharska Alina 26 Kucharski Sylwester 148, 149, 201, 202, 230, 290, 304, 370 Kudłaszyk Michał 224 Kujawa 220
Kulawiak Walenty 147 Kulus Jan 94, 97 Kunert Andrzej Krzysztof 165 Kupś Władysław 228 Kuras Zbigniew 158,169 Kurkiewicz Tadeusz 315 Kwiek Antoni 262, 263 429
Labuda Adam Stanisław 212 Lampe Alfred 41, 62, 64, 66, 68, 69 Lampkowski Kazimierz 94 Landy Adam 53 Laskowski Stefan 262 Latański Kazimierz 184 Lauer Henryk 62 Lebiediewa Natalia 52 Leer Stanisław (ps. Franek) 232, 234, 235, 261, 290, 314 Leinwand Aleksandra Julia 33, 35 Lelewel Joachim 332 Lenin Włodzimierz Iljicz 7, 27, 28, 29, 35, 37, 38, 51, 74, 77, 83, 90, 102, 135, 282, 299 Leński Julian zob. Leszczyński Julian Leszczyński Julian (ps. Leński) 33, 43, 51, 56, 58, 61, 62, 64, 66, 68, 69, 71, 73, 74, 76, 80, 81, 117, 145, 202, 203, 220, 267, 334 Lewandowska Maria 166, 177, 178 Lewandowska Zofia 166 Lewandowski Walenty (ps. Ludwik) 166,171,177,178 Lewartowski Józef 53, 68 Lewecka Jadwiga 205 Lewensztajn (Löwenstein) Chaim (ps. Albin, Gołąb) 217, 218, 292 Lewensztajn (Löwenstein) Mania 217 Lewensztajn (Löwenstein) Moszek 217 Liebknecht Karol 135 Lipa A. 191 Lipski Antoni 68, 69 Lipski Leon Wincenty 81, 106, 110-113, 115, 118,207,256, 265,266 Lipski Ludwik 207 Lisiak Henryk 18, 272, 288, 292, 293 430 Lisiecki Nikodem 212, 213 Litwiński Robert 49 Losson Katarzyna 318 Lubieniecki Jan (ps. Ignac) 56, 59, 62, 64 Ludwiczak Jadwiga 308, 309 Ludwiczak Stefan (ps. Lew) 216, 227, 290, 308, 314, 370 Luksemburg Róża 30, 135 Łańcucki Stanisław 37, 61, 85, 92, 103, 144 Łaszczyński Artur 328 Łatka Rafał 317 Ławęcki Jerzy 323, 325 Ławnik Józef 9, 55 Łohinowicz Józef 53, 56, 64, 68, 69 Łożyński Andrzej 115,157 Łożyński Kazimierz 114, 115, 157, 158 Łuczak Antoni 290,314 Łuczak Edward 54 Łukasik Edward 346 Łukaszewicz Witold 115 Łybacka Krystyna 354 Maciszewski Jarema 9, 81 Maćkowiak 205
Magier Dariusz 11,41 Majcher-Ociesa Edyta 41 Majchrzak Franciszek (ps. Albert) 165, 166, 176-178, 193, 256, 297, 370 Majchrzak Józef 109, 110, 133,277, 290, 337 Majchrzak Stefan 129, 130, 144, 149 Majerczak Jan 344 Makowski Edmund 15-18, 84, 89, 91, 97, 99, 108, 111, 113, 122, 124, 135,
162, 165, 193,210,211,254, 278, 315, 350 Makuch Wawrzyniec 26 Malinowski Henryk 9, 34, 89, 97, 132 Maliński Tadeusz 177, 218, 234, 258 Małecki Józef (ps. Mobilizator, Sęk, Ślązak) 110, 113, 114,128-130, 206,221, 252, 256, 264, 290, 314 Malygin Aleksander 290, 291, 293, 314,315 Manuilski Dymitr 64 Marchlewski Julian 33, 34, 46, 50 Marciszewski Janusz 346 Markowski A. 44 Marks Karol 27, 67,120, 299, 300 Maroń Józef (ps. Głuchy, Józek, Kilof) 219 Martel Tadeusz 339 Materski Wojciech 91 Matusik Przemysław 26, 347, 351 Matwin Maria 227, 308 Matwin Władysław (ps. Janek) 212, 213, 227, 246, 252, 264, 313, 314 Mauer Piotr (ps. Pietrek) 66 Maziejuk Zbigniew 339 Mazurek Jan 290 Mazur Franciszek 68, 69 Mączka Władysław 84 Meglicka Maria 42 Mehr Władysław (Władysław Radziejewski, ps. Ren) 109-113,144, 145, 149,150, 210, 213, 215, 216, 237-242, 247-249, 251, 253, 283, 284, 305, 353 Mertens Stefan (ps. Skulski) 39, 53, 69 Michalak Wojciech 170, 290 Michalski Alfons 202 Miedziński Bogusław 81 Mielcarek Józef 208 Miernik Piotr 144,148,150 Mierzwa Janusz 162 Mikołajczak Bartosz 26 Mikołajczak Walenty 142 Milke Helena 85, 99, 371 Milke Wacław 85, 94, 96, 290, 297, 314, 371 Miller Szloma 53, 68 Miłostan Stanisław 173, 290 Młodzianowski Stefan 262, 263 Moczulski Leszek 17 Molenda Antoni 9, 116 Molik Witold 350 Mołdawa Tadeusz 212 Monteskiusz (wl. Charles Louis de Montesquieu) 300 Moraczewski Jędrzej 31 Mościcki Ignacy 231 Mroczkowski Władysław 192 Mrugała 219 Mueller Wojciech 268, 276 Murawski Cezary 330 Murawski Franciszek 224 Musiał Bogdan 61, 210, 290 Muszyński Wojciech Jerzy 274
Mützenmacher Józef Josek (ps. Mietek Redyko, Jan Alfred Reguła) 10, 35, 51, 53, 69, 71, 175, 191, 199, 242, 274 Myszkiewicz Ludwik (Mamiszwili) 267 Napierała Rozalia 224 Napierała Wacław 224, 290, 332 Naumiuk Jan 128 Neusser Antoni 175 431
Neyder Paweł 345 Nicieja Stanisław Sławomir 9 Nowak 218 Nowak Franciszek 335 Nowak Józef 224 Nowak Kazimierz (ps. Marian, Zyg fryd) 167, 215, 231, 232, 262, 263 Nowak Roman 219 Nowak Stanisław 301 Nowak Wawrzyniec 268,269,271, 274, 275, 276 Nowak Zenon 69, 249, 327 Nowakowski Adam 290 Nowakowski Alfons 245, 251 Nowakowski Stanisław 315, 331 Nowicki Nikodem (ps. Zbyszek, Zbyszko) 168, 170, 176 Nowicki Władysław (ps. Łapka) 94, 148, 199, 290, 308, 371 Nowotko Marceli 332, 347 Nyczka Tomasz 348 Ochab Edward (ps. Edek) 263, 264, 306, 371, 372 Okopiński Marek 328 Okulewicz Piotr 18, 107, 125, 152,288 Okupny Franciszek 173, 174 Olejniczak Czesław 290,314 Oleśniewicz Władysław 99-102 Olszewski Jan 158, 159, 161, 182-184, 223, 232 Olszewski Marian 16-18, 85, 87, 133, 204, 228, 232, 268, 277, 295, 297, 325, 326, 329, 331, 333-336 Pacanowski Józef 227-229,292 Paczkowski Andrzej 243, 334, 347 432 Paderewski Ignacy 31 Pajewski Rudolf 169 Palczak Piotr 290 Palczak Stanisław 290 Paszta Józef (ps. Michalski) 40, 95, 96, 98, 102, 104, 128, 145, 157, 290, 291, 297, 301, 331, 332, 336, 373 Paszta Tadeusz (ps. Gustaw, Prędki, Roman) 128, 136, 373 Paszyn Jan 53, 56, 62, 64, 69 Paterczyk Zygmunt 335 Pawlak Jan 26 Pawlak Karol 50 Pawlak Stanisław 206,290, 311 Pawlicz Szczepan 184, 223 Pawlik Franciszek 206, 290 Pawłowska Zuzanna (wł. Majtela Heiman) 166 Perz Stanisław 290, 314 Pękala Karol 285 Pflug Abraham Abel (ps. Czarny Abe) 66 Piasecki Bogdan 212, 213, 233 Piatakow Jurij 79 Piątek Franciszek 206 Piecha Alfred (ps. Jan, Józef, Kanarek, Pinecki, Robert, Władimir) 69, 229 Piechowiak Władysław
144 Pieracki Bronisław 231 Pietrowski Franciszek 290, 314, 373 Piękniewski Zygmunt 23, 87, 99, 122, 123, 153, 290, 297, 311, 314, 326, 331, 334, 373 Piłsudski Józef 7, 29, 41, 60-63, 107, 108, 120, 131, 135, 137, 138, 152, 157, 169, 200, 214, 215, 295 Piotrowska Wincentyna 166
Ratajczak Franciszek 336 Ratajczak Stanisław 140, 142 Ratajczak Stefan (ps. Konrad) 148, 168, 193, 198, 199, 252 Ratajczak Wacław 123,129,130,132, 133, 134 Ratajczak Władysław 110 Ratajski Cyryl 84, 143 Rechowicz Henryk 8, 229 Reguła Jan Alfred zob. Mützenmacher Józef Josek Reicher Gustaw 68, 77 Rejminiak Stanisław 228, 290, 299, 300, 315, 325, 374 Roesler Antoni 290, 311, 374 Rogala Władysław 205, 330 Rogalewski Wacław 334 Rokicki Konrad 30,243,290,291,316 Romaniuk Paweł (ps. Kola) 198 Rosiak Paweł 64 Roszkiewicz Walenty 206 Roszyk Józef (ps. Marian, Stefan) 136. 168, 170, 176, 195, 290, 374 Rousseau Jean-Jacques 300 Rozenberg Chil 68 Rozenszajn Abram 64 Rachwał Józef 232, 234 RoznerNusen 232 Raczyński Roger 107 Rożek Wacław 68 Radek Karol 79 Różańska Izabella zob. Frenkel Bela Radkiewicz Stanisław 81, 207,249, 255 Różańska Stanisława 133 Radziejewski Władysław (wł. Włady Różański Józef 185 sław Mehr) 242 Różański Kazimierz 263 Radziejowski Janusz 9, 56, 58 Różycki Bartłomiej 77, 347 Rudas Wacław 290 Rajewski Adam 249 RakosiMatyas 189 „Rudolf’ 68 Rusinek Kazimierz 209 Rappaport Mira (ps. Mira) 167, 176, Rutkowski Henryk 54 179, 198, 292 Piotrowski Franciszek 166, 176, 336 Piotrowski Mirosław 323 Pirotte Julia 110 Pius XI 284, 286 Plak Antonina (ps. Jadwiga Pilawska, Tośka) 144 Plater Emilia 332 Platon 300 Płocki Marian 167, 176-179 Płoszaj Józef 115 Płotkowiak 259 Polit Ireneusz 231, 232 Porankiewicz Czesław 87,88,90,91, 96, 117 Powidzki Alfons (ps. Alfred) 167 Pozłowski W. 200 Prawin Jakub 250 Próchniak Edward 33, 52, 56, 58, 62, 64, 66, 68, 69,155 Przedecki Hersz 169
Przybylska Aleksandra 347 Przybylski Jakub 204-206, 290, 300, 302, 331 Przybyszewski Bolesław 267 Purman Leon 40, 53, 78 433
Rutkowski Tadeusz Paweł 9 Rybacki Stefan 173 Rybacki Szczepan 29, 40 Ryba Daniel 243 Rybczyński Franciszek 330 Rydalska Maria 309 Ryng Jerzy 62, 68, 69 Ryszewski Edmund 221, 222, 232, 290 Rzemyszkiewicz Antoni 230 Rzepa Krzysztof 87, 133, 344, 345 RzeźniakJan 85 Sacewicz Karol 10, 25, 32, 35, 36,46, 48, 49, 60, 63, 65, 76, 88, 279 Saganowicz Mojsiej 115,116 Samolczyk Tomasz 290 Samuś Paweł 9 Sawicka Hanka 347 Sączewski Józef (ps. Wicek) 164, 167, 171, 176, 193, 297, 308 Schatz Jaff 11, 292, 299, 303-305, 308 Scholtz Gustaw zob. Hobot Karol Schwab Oskar 89, 90, 91 Sekulski Józef (ps. Michał, Pietrek) 170, 232,290, 303, 374 Sempołowska Stefania 309 Seyda Władysław 298 Shore Marci 316 Sidorenko Iwan 111,113 Sieg Sylwester 230, 306 Siemionów 89 Sierchuła Rafał 26, 268 Siergiejczyk Paweł 308 Sieriebrakow Leonid 79 Sierpowski Stanisław 17 Siewert Stanisław 204, 206,248, 290, 314, 375 434 Sikorska Rozalia 170 Siodlarski Jan 262 Sitarski Leon 169 Skaziak Stefania 223 Skorupka Ignacy 272 Skrzypnik Stefan 187 Skulski Stefan 39, 68, 267 Skupień Anna 18, 292 Sławiński Adam 68, 69 Sobczak Jan 17 Sobierajski Wawrzyniec 224 Sobkowiak Wojciech 290 Sochacki Jerzy zob. Czeszejko-Sochacki Jerzy Sokolników Grigorij 79 Sokorski Włodzimierz 250 Somołow 183 Spałek Robert 41, 127, 128, 242, 255, 291,319 Spinoza Baruch 300 Spychalski Jan 348 Spychalski Marian (ps. Marek) 204, 205, 315, 375 Stalin Józef 43, 51, 61, 64, 65, 67, 69, 72, 74, 77, 78, 81, 82, 220, 241, 267, 277, 310, 317, 320 Stański Mieczysław 120, 121, 125, 126, 153, 330 Staszak Władysław 263 Staszewski Stefan 66, 352, 355 Stein-Domski
Henryk 30, 53, 56—58 Stein Władysław (ps. Krajewski) 39, 64, 267 Sternal Andrzej (ps. Czarny) 23, 221, 232, 258, 290, 313, 314, 326, 331, 339, 375 Stolarska Danuta 332, 333, 394
Stolarski Alfred zob. Bem Alfred Strachow Iwan 111 Streich Stanisław 268-272, 274-276, 284, 285, 293, 333, 383 Stryjakowski Piotr 148, 290 Strzelczyk Jerzy 17 Stychel Antoni 298 Sulewski Wojciech 326 Suwart Adam I (ps. Antek, Kowal) 143,144, 148,150, 253, 254, 277, 290,297, 314, 334, 348, 375, 376 Suwart Adam II 17, 23, 348 Suwart Jan 254, 348 Swoboda Józef 290 Sypuła Konstanty 64 Szabatowski Ludwik (ps. Sobota) 39 Szalbierz Józef 279 Szapiro Natan 64 Szarota Tomasz 46 Szarzyńska Maria 148 Szczepaniak Maciej 272 Szczygielski Zbigniew 290, 314, 315 Szendzielarz Zygmunt (ps. Łupaszka) 128 Sziłajtis Franciszek (ps. Silas) 109, 110,113 Szkudlarek Antoni 69 Szlaferek Władysław (ps. Feliks) 170, 290, 314, 340, 376 Szlagę Franciszek 85, 94 Szlenk Franciszek 110,112 Szolc Walter zob. Hobot Karol Sztama Paweł 26 Szukalski Jerzy 271 Szulc Alicja 26 Szulc Artur 173 Szulimowski Michał 169 Szumiło Mirosław 11,45,46,66, 290-292, 313, 317, 321 Szumiński Hieronim 184 Szumski Jan 61, 123 Szwagrzyk Krzysztof 243 Szybicka-Purchalak Anna 26 Szyc Sylwia 26 Szydlak Jan 332, 335 Szymanowicz Maciej 259 Szymański Jan 142 Szymoniczek Joanna 46 Śliwiński Jan 262 Śpiewak Paweł 292 Światło Józef 244 Świderski Jan 115 Świerczewski Karol 46 Świerczyński Teodor 223 Świetlikowa Franciszka 8, 9, 34, 40, 42, 48, 53, 69, 86, 97, 287 Świtała Tadeusz 142,208, 334, 346 Tadaj Stanisław (ps. Lucjan) 154 Thälmann Ernest 189 Tomaszewski Zenon 132 Tomicki Jan 156, 339 Tomkowiak Franciszek 171 Tomorowicz Witold 64 Topolski Jerzy 18,187 Torańska Teresa 352, 353 Toruńczyk Romana 41 Tradycja S.B. zob. Budzyński Stani
sław Trąmpczyński Wojciech 298 Trembicka Krystyna 10, 30-33, 36, 39, 43, 44, 67, 70, 72, 107, 309, 350 Trempała Edmund 116 435
Trocki Lew 51, 77, 83, 90, 189 Trzeciakowski Lech 18 Tuchaczewski Michaił 33, 80, 236, 237 Tymieniecka Aleksandra 9, 56, 58 Tyszka Bolesław 187, 188 Tyżyk Adam 23, 25, 391, 398 Ułaszyn Henryk 315 Umińska Apolonia 9, 56, 58 Unszlicht Józef 33, 53, 80 Urbański Krzysztof 49 Utrata Kazimierz 23, 227, 288, 290, 301,308, 309,311,314, 377 Utrata Maria (ps. Ula) 227, 230, 290, 301, 308, 309, 314, 326, 377 Uzdański Edward 81 Wachowska Barbara 9 Wachowski Jan 228 Waingertner Przemysław 26 Wajntreter (Aronowicz-Wajntreter, Weintreter) Chaja/Helena (wł. Chaja-Tauba Wajntreter, ps. Franka, Kaśka, Siwa) 185, 186, 292 Wajshof Marek (ps. Griszka) 212, 213 Walczak Franciszek 208 Walczak Jan 9 Walczak Wiktor 232, 290 Walczyk Stanisław 243 Wałecki Henryk zob. Horwitz Maksy milian Walicki Andrzej 28 Waliszewski Antoni 158,161,174 Wardejn Zdzisław 273 Warkocz Józef 88, 102 436 Warski Adolf zob. Warszawski Adolf Warszawski Adolf (ps. Adolf Warski) 9, 30, 35, 37-39, 52, 53, 56, 58, 59, 62, 64, 65, 67, 73, 74, 203 Waszak 242 Wat Aleksander 67 Wawrzyniak Franciszek 263 Wawrzyniak Joanna 338 Wenderski Gracjan 168 Weymann Adam (ps. August, Robert) 23, 148, 185, 186, 290, 314, 377 Węcławek Andrzej (ps. Walter) 228, 232, 247, 258, 269, 290, 302, 303, 306,311,313,314, 326, 331,333, 335, 377 Wichniarek Edmund 243 Widy-Wirski Feliks 323, 325 Wieczorek Emil 204, 206 Wieczorek Józef 142, 196, 197, 240, 308, 309, 332, 378 Wieczorkiewicz Paweł 46 Wierzbicka Sabina 364 Wietrzykowski Aleksy 355 Wiśniewski Stefan 133, 256 Witkowski Kazimierz 223 Wnuk Jan 158, 160, 161 Wojciechowski Stanisław 41 Wojcieszyk
Elżbieta 18, 94, 97, 104, 141, 199,210 Wojewódzki Sylwester 190 Wojtkowiak Zbysław 329, 346 Wolff Gedalja 187 Wolkiewicz Mieczysław 114, 165 Wolski Ludwik 221, 290, 326 Wołos Mariusz 11,46,60,61 Wołoszyn Michał (ps. Paweł) 147-149, 170, 290, 291,297,311,379
Wołyniec Stefan 53 Woroszyłow Klimient 220 Woźniak Bronisław 223 Woźniak Jan 262, 263 Woźniak Tadeusz 257,381 Wójcikowska Katarzyna 185 Wróbel Tadeusz 272 Wróblewski Wacław 30, 39, 262 Wyszczelski Lech 77 Zachariasiewicz Laurenty 156,157, 160,161 Zachariasz Szymon 68, 69 Zakrzewski Maciej 37 Zalberg-Piotrowski Adolf 30 Zalejski Ludwik 85, 290, 297, 314, 379 Żalisz Walerian 85 Zambrowski Roman 10, 207 Zapeński Stanisław 290, 300, 379 Zaporowski Zbigniew 36, 37, 64, 68, 73,81 Zasada Jerzy 340 Zasadzki Stanisław 173 Zawadzki Aleksander 320 Zawadzki Andrzej 26 Zawadzki Włodzimierz 81 Zdrojewski Józef 223 Zelkowicz Żora 169 Zgoła Józef 290, 296 Zieliński Leon 290, 302, 311, 314 Ziemiałkowski Franciszek 201 Zimny Ildefons (ps. Konrad) 165, 166, 170, 171, 178, 179 Zinowiew Grigorij 34, 37, 52, 69, 79, 236, 267 Zylberberg Zelik 18 Żarów Stanisław 290, 314 Żarski Tadeusz 40, 53, 62, 78, 81, 190 Żebruń Piotr (ps. Julek, Stefan, Zyg munt) 199,201,326 Żenczykowski Tadeusz 33 Żmuda Kazimierz 290 Żukowski Marcin 66 Żuławnik Mariusz 54 Żychliński Aleksander 281 Żytłowski Wiktor (ps. Albert) 43, 44, 68, 175, 308
STRESZCZENIE Tematem książki są dzieje Komunistycznej Partii Polski w województwie poznańskim w latach II Rzeczypospolitej. Region ten był w okresie między wojennym zdominowany przez zwolenników Narodowej Demokracji, jednak nieliczni komuniści usiłowali prowadzić działalność w ramach powstałej w grudniu 1918 r. nielegalnej partii. Ich celem było doprowadzenie do rewo lucji socjalnej, by w ten sposób obalić istniejący ustrój polityczny i gospodar czy II RP, a następnie zaprowadzić zmiany na wzór Związku Radzieckiego. Z Sowietami partię łączyło nie tylko pokrewieństwo ideowe, ale także ścisła zależność formalna. KPP występowała bowiem od 1921 r. jako sekcja Międzynarodówki Komunistycznej (Kominternu). Mimo wielu publikacji na temat ruchu komunistycznego w okresie PRL, dzieje partii w Wielkopolsee nigdy nie doczekały się osobnego opracowania. Podstawowym celem książki było więc odtworzenie faktografii. Pierwszy rozdział omawia historię KPP w skali całego kraju, natomiast kolejne części pracy koncentrują się już bezpośrednio na działalności komunistów w województwie poznańskim. Rozdział drugi opisuje początki ich działalności w Poznaniu w 1919 r. aż do głośnego procesu Alfreda Bema i jego towarzyszy w 1927 roku. Kolejny skupia się na aktywności działaczy komunistycznych w ramach KPP oraz istniejącej legalnie PPS-Lewicy w latach 1928-1930. W następnym mowa jest o szczytowych chyba możliwościach partii, jakie przypadały na lata 1931-1936. W rozdziale piątym omawiam schyłek i zanik działalności partii aż do jej rozwiązania przez Komintern w 1938 roku. Charakter problemowy ma
natomiast rozdział szósty, w którym podjęto próbę sporządzenia por tretu zbiorowego członków partii. Odrębną całość stanowi ostatni rozdział, gdzie poddano analizie najważniejsze wątki obecności dziedzictwa KPP już w realiach PRL. Podsumowanie oraz najważniejsze tezy i konkluzje wyni kające z całości wywodu przedstawiono w zakończeniu. Książka zawiera aneks z ilustracjami. 439
SUMMARY The subject of book is the history of the Communist Party of Poland (KPP) in Poznań Voivodeship in the Second Polish Republic. During the interwar period this region was dominated by followers of National Democracy, however, few communists tried to operate in the illegal party, that was es tablished in December 1918. They aimed to trigger the social revolution in order to overthrow the existing political and economic system of the Second Polish Republic, and then to introduce changes similar to the model of the Soviet Union. Polish party was connected with the Soviets not only with the common ideology, but also close formal subordination. Since 1921 KPP appeared as a section of the Communist International (Comintern). Despite many publications about the communist movement in times of Polish Peo ple’s Republic (after World War II), the party’s history in Greater Poland has never been separately elaborated. Consequently the book’s main purpose was to reconstruct the primary facts. The first chapter discusses the history of the KPP in the whole country, while the other parts are already focused directly on the operations of communists in Poznań Voivodeship. The second chapter describes the origins of their activity in Poznań in 1919, until the famous Alfred Bem and his comrades trial in 1927. The next one relates to activists involved also in legally existing Polish Socialist Party - Left in 1928-1930. Then, much attention was dedicated to the party’s top capabilities, that were, in my opinion, in the first half of the 1930s. In chapter five I discuss decline and
disappearance of KPP activities until its dissolution by the Comintern in 1938. The sixth chapter, in which an attempt was made to prepare a group portrait of party members, has different character. In the last chapter the most important aspects of the KPP’s heritage in the realities of the Polish People’s Republic were analyzed. The main theses and findings resulting from the whole argument are presented in the conclusion. At the end there is also an annex with illustrations. |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Jurek, Marcin 1988- |
| author_GND | (DE-588)1340402238 |
| author_facet | Jurek, Marcin 1988- |
| author_role | aut |
| author_sort | Jurek, Marcin 1988- |
| author_variant | m j mj |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV048246278 |
| ctrlnum | (OCoLC)1409131140 (DE-599)BVBBV048246278 |
| era | Geschichte 1919-1939 gnd |
| era_facet | Geschichte 1919-1939 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV048246278</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20240828</controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">220530s2021 ac|| m||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788382291773</subfield><subfield code="9">978-83-8229-177-3</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1409131140</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV048246278</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-Re13</subfield><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Jurek, Marcin</subfield><subfield code="d">1988-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1340402238</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">W polskiej Wandei</subfield><subfield code="b">Komunistyczna Partia Polski w województwie poznańskim w czasach II Rzeczypospolitej</subfield><subfield code="c">Marcin Jurek</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="3"><subfield code="a">Oddziałowy projekt badawczy IPN: Wielkopolska w okresie XX-lecia międzywojennego</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Poznań ; Warszawa</subfield><subfield code="b">Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu</subfield><subfield code="c">2021</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">439 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen, Faksimiles, Porträts</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Monografie</subfield><subfield code="v">Tom 157</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Oddziałowy projekt badawczy IPN: Wielkopolska w okresie XX-lecia międzywojennego</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Literaturverzeichnis Seite 402-[422]</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Englische Zusammenfassung</subfield></datafield><datafield tag="610" ind1="2" ind2="7"><subfield code="a">Komunistyczna Partia Polski</subfield><subfield code="0">(DE-588)5054523-1</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1919-1939</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Woiwodschaft Posen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4330775-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4113937-9</subfield><subfield code="a">Hochschulschrift</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Woiwodschaft Posen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4330775-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Komunistyczna Partia Polski</subfield><subfield code="0">(DE-588)5054523-1</subfield><subfield code="D">b</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1919-1939</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Monografie</subfield><subfield code="v">Tom 157</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV017143574</subfield><subfield code="9">157</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033626658&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033626658&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033626658&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033626658&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033626658&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20220607</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">909</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09043</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">909</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09042</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033626658</subfield></datafield></record></collection> |
| genre | (DE-588)4113937-9 Hochschulschrift gnd-content |
| genre_facet | Hochschulschrift |
| geographic | Woiwodschaft Posen (DE-588)4330775-9 gnd |
| geographic_facet | Woiwodschaft Posen |
| id | DE-604.BV048246278 |
| illustrated | Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T19:55:53Z |
| indexdate | 2024-08-29T00:11:36Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788382291773 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033626658 |
| oclc_num | 1409131140 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-Re13 DE-BY-UBR DE-12 |
| owner_facet | DE-Re13 DE-BY-UBR DE-12 |
| physical | 439 Seiten Illustrationen, Faksimiles, Porträts |
| psigel | BSB_NED_20220607 |
| publishDate | 2021 |
| publishDateSearch | 2021 |
| publishDateSort | 2021 |
| publisher | Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu |
| record_format | marc |
| series | Monografie |
| series2 | Monografie |
| spelling | Jurek, Marcin 1988- Verfasser (DE-588)1340402238 aut W polskiej Wandei Komunistyczna Partia Polski w województwie poznańskim w czasach II Rzeczypospolitej Marcin Jurek Oddziałowy projekt badawczy IPN: Wielkopolska w okresie XX-lecia międzywojennego Poznań ; Warszawa Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu 2021 439 Seiten Illustrationen, Faksimiles, Porträts txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Monografie Tom 157 Literaturverzeichnis Seite 402-[422] Englische Zusammenfassung Komunistyczna Partia Polski (DE-588)5054523-1 gnd rswk-swf Geschichte 1919-1939 gnd rswk-swf Woiwodschaft Posen (DE-588)4330775-9 gnd rswk-swf (DE-588)4113937-9 Hochschulschrift gnd-content Woiwodschaft Posen (DE-588)4330775-9 g Komunistyczna Partia Polski (DE-588)5054523-1 b Geschichte 1919-1939 z DE-604 Monografie Tom 157 (DE-604)BV017143574 157 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033626658&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033626658&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033626658&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033626658&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033626658&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
| spellingShingle | Jurek, Marcin 1988- W polskiej Wandei Komunistyczna Partia Polski w województwie poznańskim w czasach II Rzeczypospolitej Monografie Komunistyczna Partia Polski (DE-588)5054523-1 gnd |
| subject_GND | (DE-588)5054523-1 (DE-588)4330775-9 (DE-588)4113937-9 |
| title | W polskiej Wandei Komunistyczna Partia Polski w województwie poznańskim w czasach II Rzeczypospolitej |
| title_alt | Oddziałowy projekt badawczy IPN: Wielkopolska w okresie XX-lecia międzywojennego |
| title_auth | W polskiej Wandei Komunistyczna Partia Polski w województwie poznańskim w czasach II Rzeczypospolitej |
| title_exact_search | W polskiej Wandei Komunistyczna Partia Polski w województwie poznańskim w czasach II Rzeczypospolitej |
| title_exact_search_txtP | W polskiej Wandei Komunistyczna Partia Polski w województwie poznańskim w czasach II Rzeczypospolitej |
| title_full | W polskiej Wandei Komunistyczna Partia Polski w województwie poznańskim w czasach II Rzeczypospolitej Marcin Jurek |
| title_fullStr | W polskiej Wandei Komunistyczna Partia Polski w województwie poznańskim w czasach II Rzeczypospolitej Marcin Jurek |
| title_full_unstemmed | W polskiej Wandei Komunistyczna Partia Polski w województwie poznańskim w czasach II Rzeczypospolitej Marcin Jurek |
| title_short | W polskiej Wandei |
| title_sort | w polskiej wandei komunistyczna partia polski w wojewodztwie poznanskim w czasach ii rzeczypospolitej |
| title_sub | Komunistyczna Partia Polski w województwie poznańskim w czasach II Rzeczypospolitej |
| topic | Komunistyczna Partia Polski (DE-588)5054523-1 gnd |
| topic_facet | Komunistyczna Partia Polski Woiwodschaft Posen Hochschulschrift |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033626658&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033626658&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033626658&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033626658&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033626658&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| volume_link | (DE-604)BV017143574 |
| work_keys_str_mv | AT jurekmarcin wpolskiejwandeikomunistycznapartiapolskiwwojewodztwiepoznanskimwczasachiirzeczypospolitej AT jurekmarcin oddziałowyprojektbadawczyipnwielkopolskawokresiexxleciamiedzywojennego |