Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich: ze szczególnym uwzględnieniem ludności kaszubskiej (XVI-XVIII wiek)
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Wejherowo
Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej
2021
Gdańsk Instytut Kaszubski |
| Schriftenreihe: | Biblioteka Kaszubska
nr 12 |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Register // Personenregister Register // Ortsregister |
| Beschreibung: | 314 Seiten |
| ISBN: | 9788366052949 9788365826695 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 cb4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV047925750 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20220930 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 220412s2021 |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788366052949 |9 978-83-66052-94-9 | ||
| 020 | |a 9788365826695 |9 978-83-65826-69-5 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1312707257 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV047925750 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 084 | |a HIST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Szultka, Zygmunt |d 1944- |e Verfasser |0 (DE-588)103421327 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich |b ze szczególnym uwzględnieniem ludności kaszubskiej (XVI-XVIII wiek) |c Zygmunt Szultka |
| 264 | 1 | |a Wejherowo |b Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej |c 2021 | |
| 264 | 1 | |a Gdańsk |b Instytut Kaszubski | |
| 300 | |a 314 Seiten | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 490 | 1 | |a Biblioteka Kaszubska |v nr 12 | |
| 648 | 7 | |a Geschichte 1500-1799 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 0 | 7 | |a Gesellschaft |0 (DE-588)4020588-5 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Kaschuben |0 (DE-588)4029854-1 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Pommerellen |0 (DE-588)4046742-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 651 | 7 | |a Preußen |0 (DE-588)4047194-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 689 | 0 | 0 | |a Preußen |0 (DE-588)4047194-9 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Pommerellen |0 (DE-588)4046742-9 |D g |
| 689 | 0 | 2 | |a Kaschuben |0 (DE-588)4029854-1 |D s |
| 689 | 0 | 3 | |a Gesellschaft |0 (DE-588)4020588-5 |D s |
| 689 | 0 | 4 | |a Geschichte 1500-1799 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 830 | 0 | |a Biblioteka Kaszubska |v nr 12 |w (DE-604)BV021233616 |9 12 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033307294&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033307294&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033307294&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033307294&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Ortsregister |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20220930 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033307294 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 09033 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 09032 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 09031 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804183561320792064 |
|---|---|
| adam_text | Spis treści Słowo wstępne.................................................................................................................. 7 Rozdział 1. Kaszubski obszar językowy województwa pomorskiego w XVI-XVIII wieku...................................................... 11 1.1. 1.2. 1.3. Kaszubski obszar j ęzykowy w drugiej połowie XVI wieku....................... 11 1.1.1. Kaszubszczyzna w przekazach duchowieństwa, kronikarzy i dziejopisów.............................. 14 1.1.2. Kaszubi i ziemia ich zamieszkania w relacjach podróżników....... 19 1.1.3. „Kaszuby” na mapach..........................................................................25 Zasięg języka kaszubskiego w drugiej połowie XVI wieku......................... 29 1.2.1. Uwagi nad stanem badań................................................................... 29 1.2.2. Kaszubski obszar językowy w świetle osadnictwa na prawie polskim ..33 1.2.3. Zasięg kaszubszczyzny według źródeł opisowych............................ 39 Przybliżony zasięg kaszubszczyzny w trzeciej ćwierci XVIII wieku........ 47 Rozdział 2. Przemiany językowe i świadomościowe społeczeństwa województwa pomorskiego w ХѴ-ХѴШ wieku.............................. 73 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. Uwarunkowania ukształtowania się świadomości „Prusaka”.................... 73 Rola wyznania i języka w przemianach świadomościowych społeczeństwa województwa pomorskiego w XVI-XVIII wieku.............. 79 Stosunki językowe w miastach........................................................................ 87 Stosunki „narodowościowe” w Prusach
Królewskich/Zachodnich w 1772 roku w świetle dyskusji historyków...................................... 98 Rozdział 3. Główne linie rozwoju demograficznego Prus Królewskich i województwa pomorskiego w ХѴІ-ХѴШ wieku................ 115 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7. Straty ludnościowe wojny trzynastoletniej i ich odbudowa.......... .......... 115 Następstwa demograficzne wojen szwedzko-polskich - katastrofa potopu........................................... 121 Uwagi o rekonstrukcji ludnościowej w latach 1660-1700 ........................ 127 Nowe spostrzeżenia o ubytku ludności w trzeciej wojnie północnej i tempie jego odbudowy.................... 132 Zaludnienie województwa pomorskiego w 1766 roku oraz ubytek ludności i natężenie migracji jako następstwa „kordonu sanitarnego”...................................................... 138 Globalne zaludnienie Prus Królewskich w 1772 roku i liczba mieszkańców przejętych przez Prusy..................................145 Rozwój ludnościowy Prus Zachodnich w latach 1773-1806.................... 151 5
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Rozdział 4. Rola imigracji zachodniopomorskiej w przemianach demograficznych Prus Królewskich............................................. 159 4.1. Imigracja z Korony a historiografia i osadnictwo olenderskie............... 159 4.2. Początki drugiej kolonizacji na pograniczu Pomorza Zachodniego i Prus Królewskich................................................ 162 4.3. Potencjał ludnościowy Pomorza Zachodniego i Prus Królewskich....... 170 4.4. Emigracja zachodniopomorska do Prus Królewskich pod rządami Gryfitów................................. 177 4.5. Emigracja zachodniopomorska do Prus Królewskich w drugiej połowie XVII i w XVIII wieku................................................... 193 Rozdział 5. Kaszubi w Gdańsku w XVI-XVIII wieku.......................................... 209 5.1. Kaszubscy protestanci w Gdańsku.................................................................. 209 5.1.1. Imigracja zachodniopomorska............ ............................................ 209 5.1.2. Imigranci zachodniopomorscy wśród obywateli miasta Gdańska.. 220 5.1.3. Nauczanie kościelne i szkolne w języku polskim........................... 225 5.1.4. Próba ilościowego ujęcia protestanckiej ludności kaszubskiej w społeczności Gdańska............................... 235 5.2. Ludność katolicka w Gdańsku......................... 238 5.2.1. Nauczanie kościelne i szkolne w języku polskim.......................... 238 5.2.2. Próba ilościowego ujęcia Kaszubów-katolików............................. 241 Uwagi
końcowe............................................................................................................... 247 Bibliografia...................................................................................................................... 251 Spis tabel........................................................................................................................... 279 Spis ilustracji.................................................................................................................... 281 Indeks osobowy............................................................................................................... 283 Indeks nazw geograficznych.......................................................................................... 297 Dotychczas w serii „Biblioteka Kaszubska” ukazały się ................. 6 313
Bibliografìa Achremczyk S., Reprezentacja stanowa Prus Królewskich w latach 1696-1772. Skład spo łeczny i działalność, Olsztyn 1981. Achremczyk S., Życie polityczne Prus Królewskich i Warmii w latach 1660-1703, Olsztyn 1991. Aretin K.O. Freiherr von, Tausch, Teilung und Länderschacher als Folgen des Gleichge wichtssystems der europäischen Grossmächte. Die Polnischen Teilungen als europäi sches Schicksal [w:] Polen und die Polnische Frage in der Geschichte der Hohenzollernmonarchie 1701-1871, red. K. von Zernak, Berlin 1982. Aschkewitz Μ., Bevölkerungsgeschichte des Kreises Schweiz, S. Bevölkerungsgeschichte des Reichsgaues Danzig-Westpreussen, 1.10, Danzig 1942. Aschkewitz Μ., Die Bevölkerung im südöstlichen Pommereilen vom 13.-18. Jahrhundert, “Altpreussische Forschungen’ 1942, nr 19. Aschkewitz Μ., Die deutsche Siedlung in Westpreussen im 16., 17. und 18. Jahrhundert, “Zeitschrift für Ostforschung” 1952, nr 1. Aschkewitz Μ., Zur Frage der Umvolkerung in Westpreussen im 19. und 20. Jahrhundert [w:] Studien zur Geschichte des Preussenlandes. Festschriftfür Erich Keyser zu seinem 70. Geburtstag, red. E. Bahr, Marburg/L. 1963. Auserlesene Sammlung verschiedener glaubwürdiger, guten theils nie gedruckter Urkun den und Nachrichten, welche zur Kenntniss der Landes-Verfassung und Rechte des He rzogtums Vor- und Hinter-Pommern, wie auch der Fürstenthums Rügen dienen kön nen. Erste Ausfertigung, Greifswald 1747. Bahr E., Das Gebiet Bordzichow am Mittleren Schwarzwasser und seine Siedlungen bis zum Ausgang des 18. Jahrhunderts, “Beiträge zur Geschichte Westpreussens” 1970, nr
3. Bahr E., Das Gebiet Kischau und seine Siedlungen im 15. bis 18. Jahrhundert, “Beiträge zur Geschichte Westpreussens” 1969, nr 2. Bahr E., Die Starostei Draheim zwischen 1565 und 1632, “Baltische Studien” 1971, t. 57. Bahr E., Die Verwaltungsgebiete Königlich Preussens 1454-1772, “Zeitschrift des West preussischen Geschichtsvereins” 1938, nr 74. Bahr E., Siedlungsvorgänge des 16. bis 18. Jahrhundert im Gebiet des ehemaligen Deut schordensamt Schöneck, “Zeitschrift für Ostforschung” 1967, nr 16. Bahr E., Wüstungen und Neusiedlungen des 16. bis 18. Jahrhunderts im Gebiet des ehe maligen Deutschordensamts Berent [w:] Studien zur Geschichte des Preussenlandes. Festschrift für Erich Keyser zu seinem 70. Geburtstag dargebracht von Freunden und Schülern, red. E. Bahr, Marburg/L. 1963. 251
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Bär Μ., Der Adel und der adlige Grundbesitzer in Polnisch-Preussen zur Zeit der preus sischen Biesitzergreifung. Nach Auszügen aus den Vasallenlisten und Grundbüchern, Leipzig 1911. Bär Μ., Westpreußen unter Friedrich dem Großen, 1.1-2, Leipzig 1909. Baszanowski J., Przemiany demograficzne w Gdańsku w latach 1601-1846 w świetle tabel ruchu naturalnego, Gdańsk 1995. Baszanowski J., Sezonowość zgonów podczas wielkich epidemii dżumy w Gdańsku w XVII i początku XVIII w., „Przeszłość Demograficzna Polski” 1984,1.17. Baszanowski J., Statystyka wyznań a zagadnienia etniczne Gdańska w XVII-XVIII w., „Zapiski Historyczne” 1989, t. 54, nr 1. Baszanowski J., Tabele ruchu naturalnego ludności Gdańska z lat 1601-1846, „Przeszłość Demograficzna Polski” 1981, t. 13. Beheim-Schwarzbach Μ., DerNetzedistrikt in seinem Bestande zur Zeit der ersten Teilung Polens, “Zeitschrift der Historischen Gesellschaft für die Provinz Posen” 1892, nr 7. Beheim-Schwarzbach Μ., Hohenzollernsche Colonisationen. Ein Beitrag zu der Geschich te des preußischen Staates und der Colonisation des östlichen Deutschlands, Leipzig 1874. Bidder P., Beiträge zu einer Geschichte des westpreussischen Schulwesens in polnischer Zeit ca. 1572-1772, “Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsverein” 1907, nr 49. Bielański A.K., Materiały do historii powodzi w dorzeczu Górnej Wisły. Na podstawie rę kopisu Adama Kazimierza Bielańskiego i materiałów Jana Fiszera, opr. J. Fiszer, wyd. 2, Kraków 1997. Biernat Cz„ Dzieje Gdańska, Gdańsk 1969. Biskup Μ. (ree.),
Dabinnus Georg Die ländliche Bevölkerung Pommereilens im Jahre 1772 mit Einschluss des Danziger Landgebiets im Jahre 1793, Marburg/L. 1953, “Rocznik Gdański” 1956-1957,1.15-16. Biskup Μ., Atlas Historyczny Polski. Prusy Królewskie w drugiej połowie XVI wieku, War szawa 1961. Biskup Μ., Gdańsk w pierwszym stuleciu rządów krzyżackich [w:] Historia Gdańska, 1.1: Do roku 1454, red. E. Cieślak, Gdańsk 1978. Biskup Μ., Odbudowa gospodarcza Prus Królewskich na przełomie XV-XVI wieku [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1:1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Biskup Μ., Osady na prawie polskim na Pomorzu Gdańskim, Warszawa 1956. Biskup Μ., Polska a Zakon Krzyżacki w Prusach w początkach XVI wieku, Olsztyn 1983. Biskup Μ., Prusy Królewskie i Krzyżackie (1466-1526) [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1:1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Po znań 1976. Biskup Μ., Rozkwit państwa krzyżackiego [w:] Μ. Biskup, G. Labuda, Dzieje zakonu krzy żackiego w Prusach. Gospodarka - Społeczeństwo - Państwo - Ideologia, Gdańsk 1986. 252
Bibliografia Biskup Μ., Rozkwit państwa krzyżackiego w XIV wieku (do roku 1382) [w:] G. Labuda, Historia Pomorza, 1.1: Do roku 1466, cz. 1, Poznań 1972. Biskup Μ., Tomczak A., Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w. L Rozmieszczenie własności ziemskiej. II. Sieć parafialna, Toruń - Warszawa 1955. Biskup Μ., Zjednoczenie Pomorza Wschodniego z Polską w połowie XV w., Warszawa 1959. Biskup Μ., Labuda G., Dzieje zakonu krzyżackiego w Prusach. Gospodarka - Społeczeń stwo - Państwo - Ideologia, Gdańsk 1986. Blanke A„ Aus vergangenem Tagen des Kreises Schlochau. Geschichte der Ortschaften, Schlochau 1936. Bodniak S., Polska a Bałtyk za ostatniego Jagiellona, Kórnik 1946. Bogucka Μ., Gdańsk jako ośrodek produkcyjny w XIV-XVII w., Warszawa 1962. Bogucka Μ., Kultura Pomorza Wschodniego w dobie renesansu i baroku [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1: 1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Bogucka Μ., O mentalności mieszkańca Gdańska u progu ery nowożytnej [w:] Mieszczań stwo gdańskie, red. S. Salmonowicz, Gdańsk 1997. Bogucka Μ., Przemiany społeczne i walki społeczno-polityczne w XV i XVI w. [w:] Histo ria Gdańska, t. 2:1454-1655, red. E. Cieślak, Gdańsk 1982. Bogucka Μ., Społeczeństwo i kultura Prus Królewskich u progu ery nowożytnej. Spełnione i nie spełnione wyzwania badawcze [w:] Prusy Książęce i Prusy Królewskie w XVI-XVIII wieku, red. J. Wijaczka, Kielce 1997. Bogucka Μ., Z problematyki życia „marginesu mieszczańskiego” w Gdańsku połowy XVII w., „Zapiski Historyczne” 1973, t. 38, nr 4. Bogucka Μ., Zatarg z
Batorym. Stosunek Gdańska do planów bałtyckich Zygmunta III [w:] Historia Gdańska, t. 2:1454-1655, red. E. Cieślak, Gdańsk 1982. Bogucka Μ., Zycie codzienne w Gdańsku. Wiek XVI-XVII, Warszawa 1967. Bogucka Μ., Samsonowicz H., Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wrocław 1986. Bollnow H., Burg und Stadt in Pommern bis zu Beginn der Kolonisationszeit, “Baltische Studien” 1936, t. 38. Bömelburg H.-J., Prusy Królewskie a Mazowsze - próby porównania świadomości regio nalnej w czasach nowożytnych w Koronie Polskiej [w:] Prusy Książęce i Prusy Królew skie w XVI-XVIII wieku, red. J. Wijaczka, Kielce 1997. Bömelburg H.-J., Zwischen polnischen Ständegesellschaft und preussischem Obrigkeitssta at. Vom Königlichen Preußen zu Westpreußen (1756-1806), München 1995. Boras Z., Loitzowie ֊ kupcy szczecińscy [w:] Pomorze Zachodnie w tysiącleciu, red. P. Bartnik, K. Kozłowski, Szczecin 2009. Boras Z., Na straży zachodnich granic Polski (1368-1655) [w:] Z. Boras, R. Walczak, A. Wędzki, Historia powiatu wałeckiego w zarysie, Poznań 1961. 253
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Boras Z., Ziemia szczecinecka pod panowaniem Gryfitów od początku XII do połowy XVII wieku [w:] Dzieje ziemi szczecineckiej, red. A. Czarnik, Poznań 1971. Borawska T., Bernard Sculteti jako rzecznik interesów warmińskich w Rzymie na przeło mie XV i XVI wieku, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 1972, nr 2-3. Borawska T., Rietz H., Z Kaszub do wiecznego miasta. Bernard Sculteti (ca 1450-1518), kurialista i przyjaciel Mikołaja Kopernika, Toruń 2019. Borzyszkowski ƒ., Patrycjat kościerski IIpołowy XVII w. (przyczynek do dyskusji), „Rocz nik Gdański” 1971, t. 31. Breza E., Przedmowa [w:] Kaszubszczyzna. Kaszëbizna, red. E. Breza, Opole 2001. Brüggemann L.W., Ausführliche Beschreibung des gegenwärtigen Zustandes des Königl. Preußischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern, t. 2, cz. 2, Stettin 1784. Brunner E., Schlochau. Entstehung und Entwicklung einer Verwaltungs- und Wirtschaft seinheit im deutschen Osten, Leipzig 1939. Bruski К., Dzieje Lipusza i Dziemian w średniowieczu i czasach nowożytnych [w:] Lipusz - Dziemiany. Monografia, red. J. Borzyszkowski, Gdańsk 1994. Bruski K„ Nazwa Kaszuby w Kronice Pelplińskiej i w innych źródłach wschodniopomorskich z XVI і XVII wieku [w:] Antropologia Kaszub i Pomorza. Materiały z II semina rium, które odbyło się w maju 1990 r. w Gdańsku, red. J. Borzyszkowski, Gdańsk 1991. Bruski K., Okres średniowiecza [w:] Dzieje Brus i okolicy, red. J. Borzyszkowski, Chojnice - Gdańsk 1984. Burke R, Języki i społeczności w Europie wczesnonowożytnej, Kraków 2009. Büsch O.,
Militärsystem und Sozialleben im alten Prussen. 1713-1807, Berlin 1962. Büsching A.E, Zuverlässige Beyträge zur der Regierungs-Geschichte Konings Friedrich II. von Preussen, vornehmlich in Ansehung der Volksmenge, des Handels, der Finanzen und des Kriegsheere, Hamburg 1790. Ciesielska K. (ree.), G. Dabinnus, Die ländliche Bevölkerung Pommerellens im Jahre 1772 mit Einschluss des Danziger Landgebiets im Jahre 1793, Marburg/L. 1953, „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza” 1958, t. 4, nr 1. Ciesielska K., Osadnictwo olęderskie w Prusach Królewskich i na Kujawach w świetle kontrak tów osadniczych, „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza” 1958, t. 4, nr 2. Cieślak E., Kultura i ideologia w życiu Prus Królewskich [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 2: Pomorze Wschodnie w latach 1657-1815, red. G. Labuda, oprać. E. Cieślak i in., Poznań 1984. Cieślak E., Obraz społeczeństwa gdańskiego i jego życia codziennego [w:] Historia Gdań ska, t. 3, cz. 1:1655-1793, red. E. Cieślak, Gdańsk 1993. Cieślak E., Powojenne załamanie gospodarcze - pierwsze przejawy ożywienia gospodar czego w połowie XVIII wieku [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 2: Pomorze Wschodnie w łatach 1657-1815, red. G. Labuda, oprać. E. Cieślak i in., Poznań 1984. Cieślak E., Próby Gdańska pozbycia się podmiejskich ośrodków konkurencyjnych w poło wie XVII wieku [w:] Studia gdańsko-pomorskie, red. E. Cieślak, Gdańsk 1964. 254
Bibliografia Cieślak E., Pruska agresja ekonomiczna i polityczna wobec Gdańska w okresie rozbioro wym [w:] Historia Gdańska, t. 3, cz. 1՝. 1655-1793, red. E. Cieślak, Gdańsk 1993. Cieślak E., Walki społeczno-polityczne w Gdańsku w drugiej połowie XVIII wieku. Inter wencja Jana III Sobieskiego, Gdańsk 1962. Cieślak E., Steyer D., Uwagi o problemie narodowości Gdańska w XV-XVIII w., „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza” 1956,1.1, nr 2. Cieślak K„ Życie religijne gdańskich luteran i ich recepcja sztuki kościelnej [w:] Mieszczań stwo gdańskie, red. S. Salmonowicz, Gdańsk 1997. Cieślak T., Sprawa zbiegów chłopskich w interwencjach gdańskich Bogusława X-go, „Zapi ski Towarzystwa Naukowego w Toruniu” 1950,1.16. Cieślak T., Walka o chłopa na Pomorzu Zachodnim na przełomie XV i XVI wieku, „Prze gląd Zachodni” 1951, nr 7. Collijn J., Katalog der Inkunabeln des Kgl. Universitäts-Bibliothek zu Uppsala, Uppsala 1907. Cramer R., Geschichte der Lande Lauenburg und Bütow, 1.1, Königsberg 1858. Czacharowski A., Kopiariusz klasztoru norbertanek w Żukowie, „Zapiski Historyczne” 1957, t. 23, nr 1. Czacharowski A., Spór o ziemię lęborski} i bytowską w latach 1455-1526 (Na marginesie pracy Wojciecha Kostusia: Władztwo Polski nad Lęborkiem i Bytowem), „Roczniki Hi storyczne” 1953, t. 54. Czacharowski A., Ziemia drawska w okresie od XIII do połowy XVII w. [w:] Dzieje Ziemi Drawskiej, red. T. Gasztold, Poznań 1972. Czapiewski P., Biskupa Rozrażewskiego itineraria, czyli rozkład podróży wizytacyjnych na Pomorzu, „Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu” 1915, t. 6, nr 3.
Czapiewski R, Kartuzja kaszubska, Gdańsk 1966. Czapiewski P., Majątki duchowne sekularyzowane po r. 1772 w obrębie województwa po morskiego i Wolnego Miasta Gdańska, „Rocznik Gdański” 1933-1934, t. 7-8. Czapiewski P„ Przeszkody w założeniu szkoły katolickiej w Gdańsku poreformacyjnym, „Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu” 1909,1.16. Czapiewski P., Stosunki narodowościowe w Kartuzji pomorskiej [w:] Księga pamiątkowa 75-lecia Towarzystwa Naukowego w Toruniu, red. T. Czeżowski i in., Toruń 1952. Czapiewski P., Tytulatura książąt pomorskich, „Zapiski Towarzystwa Naukowego w To runiu” 1949, t. 15. Dabinnus G., Die ländliche Bevölkerung Pommereilens im Jahre 1772 mit Einschluss des Danziger Landgebiets im Jahre 1793. (Als Manuscript gedrukt), Marburg/L. 1953. Darnus R., Die Stadt Danzig gegenüber die Politik Friedrich der Grossen und Friedrich Wilhelmus II, “Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins ” 1887, nr 20. Dąbrowski К., Opactwo cystersów w Oliwie od XII do XVI wieku, Gdańsk 1975. Dąbrowski K., Ruch reformacyjny na północnych Kaszubach w XVI i XVII wieku, „Rocz niki Historyczne” 1969, t. 25. 255
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Dembińska A., Polityczna walka o egzekucję dóbr królewskich w latach 1559-1564, War szawa 1935. Deutsche Geschichte im Osten Europas. Pommern, red. W. von Buchholtz, Berlin 1999. Dieterici C.F.W., Ueber die frühere und gegenwärtige Bevölkerung der jetzigen Provinzen Preussen, Pommern, Posen etc., “Mitteilungen des Statistischen Bureaus in Berlin” 1851, nr 4.Dietrich R., Die politischen Testamente des Hohenzollern, Köln - Wien 1986. Dlugokçcki W, Simiński R., Opisy granicy państwa zakonu krzyżackiego w Prusach z Księstwem Słupskim z XIV i XV wieku, „Zapiski Historyczne” 2018, t. 83, nr 2. Dobrowolska A„ O nazwie Kaszuby, „Onomastica” 1958, nr 4. Dworzaczkowa J., Z dziejów zboru w Krakowie w XVII i XVIII wieku [w:] Europa - Sło wiańszczyzna - Polska. Studia ku uczczeniu Profesora Kazimierza Tymienieckiego, Po znań 1970. Dygdała J„ Lustracja województw Prus Królewskich 1765,1.1-5, Toruń 2000-2009. Dygdała J., Przebendowski Jan Jerzy [w:] Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, red. Z. Nowak, t. 3, Gdańsk 1997. Dygdała J., Życie polityczne Prus Królewskich u schyłku ich związku z Rzeczypospolitą w XVIII w. Tendencje unifikacyjne a partykularyzm, Warszawa - Poznań - Toruń 1984. Dzięcielski Μ., Aktywność społeczno-polityczna szlachty pogranicza lęborskiego, Gdańsk 2009. Dzięcielski Μ., Dzieje ziemi mirachowskiej od XII do XVIII wieku, Gdańsk 2000. Dzięcielski Μ., W sprawie badań nad składem etnicznym ludności Pomorza Gdańskiego w drugiej połowie XVIII w., „Zeszyty Naukowe. Uniwersytet Gdański.
Cywilizacje w Czasie i Przestrzeni” 1999, nr 5. Encyklopedia Powszechna PWN, t. 4, Warszawa 1976. Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprać. L. Grzebień S.J., Kraków 1996. Faber W, Die polnische Sprache im Danziger Schul- und Kirchenwesen von der Reformations bis zum Weltkrieg, “Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins” 1930, nr 70. Filipowiak W, Wolinianie, Szczecin 1962. Flis A., Chrześcijaństwo i Europa, Kraków 2003. Freytag H., Ein Stolper Ordiniertenverzeichnis von 1574-1591, “Archiv für Reformations geschichte” 1913,1.10. Friedrich K., Inne Prusy. Prusy Królewskie i Polska między wolnością a wolnościami (1569-1772), Poznań 2005. Frydrychowicz R., Geschichte der Cistercienserabtei Pelplin und ihre Bau- und Kunst denkmäler, Berlin 1879. Gaster G., Ein Danziger Wachstafelzinsbuch aus dem 15. Jahrhundert, “Zeitschrift für Ostforschung” 1959, nr 8. 256
Bibliografia Gaziński R., Gut P., „Historische Büchlein” i „Geheime Finanz Bücher” jako przykłady źródeł do dziejów społeczeństwa miejskiego na Pomorzu Pruskim w II połowie XVIII wieku, „Przeszłość Demograficzna Polski” 2014, t. 36. Gerlach J., Język polski w obradach i korespondencji urzędowej w Prusach Królewskich w XVI-XVIII w. [w:] Szkice z dziejów Pomorza. Pomorze nowożytne, red. G. Labuda, S. Hoszowski, Warszawa 1959. Gierszewski S., Badania nad zaludnieniem Prus Królewskich, „Roczniki Humanistyczne” 1987, t. 35, nr 2. Gierszewski S., Brusy i okolica w latach 1466-1772 [w:] Dzieje Brus i okolicy, red. J. Borzyszkowski, Chojnice - Gdańsk 1984. Gierszewski S., Do klęski pod Jeną (1772-1806) [w:] Dzieje Pomorza Nadwiślańskiego od VII wieku do 1945 roku, Gdańsk 1978. Gierszewski S., Dzieje Helu w latach 1526-1919 [w:] Dzieje Helu, Gdańsk 1969. Gierszewski S., Elbląg. Przeszłość i teraźniejszość, Gdańsk 1978. Gierszewski S., Miasto Hel w XVII i XVIII wieku jako pole badań demograficznych, „Prze szłość Demograficzna Polski” 1979,1.11. Gierszewski S., Migracja chłopów i szlachty do miast Pomorza Gdańskiego od połowy XVI do połowy XVII wieku, „Zapiski Historyczne” 1967, t. 32, nr 3. Gierszewski S., Obywatele miast Polski przedrozbiorowej. Studium źródłoznawcze, War szawa 1973. Gierszewski S., Pomorze Nadwiślańskie w czasach przedrozbiorowych jako polsko-nie mieckie pogranicze (Problemy badawcze) [w:] Muñera litteraria Richardo von Weiz säcker oblata, Wrocław - Warszawa - Kraków 1993. Gierszewski S., Problem zasięgu ludności słowińskiej w XVI-XVIII wieku, „Przegląd Za
chodniopomorski” 1962, nr 1-2. Gierszewski S., Struktura gospodarcza i funkcje rynkowe mniejszych miast województwa pomorskiego w XVI i XVII w., Gdańsk 1966. Gierszewski S., W łączności z Polską [w:] Chojnice. Dzieje miasta i powiatu, red. S. Gier szewskiego, Wrocław 1971. Gierszewski S., Zabudowa i ludność Chojnic do XIX wieku, „Zeszyty Chojnickie” 1970, nr 4. Gieysztorowa L, Badania nad historią zaludnienia Polski, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 1963,1.11, nr 3-4. Gintei J., Cudzoziemcy w Polsce. Relacje i opinie, 1.1: Wiek X-XVII, Kraków 1971. Gliński Μ., Kukliński ƒ., Kronika Gdańska, 1.1, Gdańsk 2019. Goedtke J.G., Geschichte der Stadt Conitz, Danzig 1724. Gohrbandt E., Das Bauernlegen bis zur Aufhebung der Erbuntertänigkeit und die Koloni sation des 16. Jahrhunderts in Ostpommern, “Baltische Studien” 1936, t. 38. Gohrbandt E., Die rechtliche, soziale und wirtschaftliche Lage des deutschen Kolonialbau ern im 15. und 16. Jahrhundert, “Baltische Studien” 1940, t. 42. 257
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Gohrbandt E., Ortsgeschichte [w:] Der Kreis Rummelsburg. Der Kreis Rummelsburg. Ein Heimatbuch, Stettin 1938. Gohrbandt E., Siedlungsgeschichte bis zur Aufhebung der Erbuntertänigkeit [w:] Der Kreis Rummelsburg. Ein Heimatbuch, Stettin 1938. Goldschmidt H., Die Grundbesitzverteilung in der Mark Brandenburg und Hinterpom mern vom Beginn des 30-jährigen Krieges bis zur Gegenwart, Berlin 1970. Górski К., Pomorze w dobie wojny trzydziestoletniej, Poznań 1932. Górski K., Problematyka dziejowa Prus Królewskich (1466-1772), „Zapiski Historyczne” 1963, t. 28, nr 2. Górski K., Stany i unie państw na przykładzie Prus i Polski w XV i XVI wieku, „Zapiski Historyczne” 1974, t. 39, nr 3. Górski K., Zarys dziejów osadnictwa na Pomorzu [w:] Stan posiadania ziemi na Pomo rzu. Zagadnienia historyczne i prawne, Toruń 1933. Greli Ch., Jan Heweliusz i jego czasy, Warszawa - Gdańsk 2016. Grodzicki R„ Powstanie polskiej świadomości narodowej, Katowice 1946. Groth A., Czasy Rzeczypospolitej szlacheckiej [w:] Dzieje gminy Sierakowice, red. A. Groth, oprać, ƒ. Borzyszkowski, Gdańsk 2008. Groth A., Czasy Rzeczpospolitej szlacheckiej [w:] Historia Pucka, red. A. Groth, oprać. J. Banach i in., Gdańsk 1998. Groth A., Czasy Rzeczypospolitej szlacheckiej i początki panowania pruskiego (1466-1815) [w:] Dzieje Krokowej i okolic, red. A. Groth, oprać. K. Bruski i in., Gdańsk 2002. Groth A., Katasterfryderycjański okręgu kościerskiego 1772/1773. Część A-L, Kościerzyna 2015; Część M-Z, Kościerzyna 2017. Groth A., Małe miasta pomorskie w
latach 1772-1806, Słupsk 2009. Groth A., Miejscowości obecnej gminy Puck w świetle Katastru Fryderycjańskiego z roku 1773, Puck 2009. Groth A„ Mieszkańcy wsi Półwyspu Helskiego w drugiej połowie XVIII wieku [w:] Dzieje wsi pomorskiej. VI Międzynarodowa Konferencja Naukowa. Kłopotowo 25-27 maja 2007, Dygowo - Szczecin - Pruszcz Gdański 2007. Groth A., Regestr pogłównego generalnego z 1662 roku dla powiatów mirachowskiego, tu cholskiego i człuchowskiego, „Acta Cassubiana” 2013, nr 15. Groth A., Wieś kaszubska Krokowa w XVII-XVIII wieku [w:] Abiit, non obiit. Studia hi storyczne poświęcone pamięci profesora Andrzeja Czarnika, red. Z. Romanow, Słupsk 2006. Gründling J.P. von, Pommerscher Atlas oder geographische Beschreibung des Hertzogthums Pommern, und des dassigen Adels. Aus den Landes Urkunden verfertiget von..., Potsdam 1724. Grzegorz Μ., Osady Pomorza Gdańskiego w latach 1309-1454, Warszawa - Łódź 1990. Grzegorz Μ., Struktura administracyjna i własnościowa Pomorza Gdańskiego pod rząda mi zakonu krzyżackiego w latach 1309-1454, Warszawa - Poznań - Toruń 1987. 258
Bibliografia Guidon L, Wijaczka J., Zarazy a zaludnienie i gospodarka Polski w dobie wielkiej wojny północnej [w:] Rzeczypospolita w dobie wielkiej wojny północnej, red. J. Muszyńska, Kielce, 2001. Gutowski K., Grenzfeste Preussisch Friedland, „Grenzmarkführer” 1937, որ 8. Heidn W., Die Geschichte des Kreises Karthaus (Vom Ende des Ordensherrschaft 14661945), Hamburg 1971. Heitz G., Agrarstruktur, bäuerlichen Widerstand, Klassenkampf im 17. und 18. Jahrhun dert [w:] Aufstände, Revolten, Prozesse. Beiträge z bäuerlichen Widerstandbewegungen im frühneuzeitlichen Europa, red. W. Schulze, Stuttgart 1983. Historia Pomorza, է. 2: Do roku 1815, ez. 1: 1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup і in., Poznań 1976. Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 2: Pomorze Wschodnie w latach 1657-1815, red. G. Labuda, oprać. E. Cieślak i in., Poznań 1984. Hoffmann E., Zischke E., Klobschin (Burchardsdorf) Kreis Karthaus/Westpreussen und seine Umgebung am Turmberg (1605-1945), Marburg/L. 1967. Hoffmannowa H., Z przeszłości miasta Chojnic, „Zabory” 1936, որ 2. Holsche A.C., Geographie und Statistik von West-Süd- und Neu-Ostpreussen. Dritter und letzter Band, Berlin 1807. Hoszowski S., „Plagi pruskie” Gdańska z lat 1770-1771, „Zapiski Historyczne” 1974, t. 30, nr 4. Hoszowski S., Dynamika rozwoju zaludnienia Polski w epoce feudalnej (X-XVIII w.), „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 1951,1.13. Hoszowski S„ Lustracja dóbr królewskich województwa pomorskiego 1565 r„ Gdańsk 1961. Hoszowski S., Zniszczenia w czasie wojny szwedzkiej na terenie Prus Królewskich [w:]
Polska w okresie drugiej wojny północnej 1655-1660, t. 2: Rozprawy, Warszawa 1957. Hubatsch W., Die Übernahme Westpreussens und das Netzedistriktsdurch Preussen im Jahre 1772 [w:] Die erste polnische Teilung, red. F.B. von Kaiser, B. Stasiewski, Köln Wien 1974. Inwentarz starostwa człuchowskiego z lat 1676 і 1696 wraz z inwentarzami wsi Debrzno i Małe Chojniczki, wyd. Μ. Fryda przy współudziale K. Monikowskiej, Człuchów 2011. Janiszewska-Mincer B., Osadnictwo ziemi wałeckiej do początków XVI w., „Materiały Za chodniopomorskie” 1965,1.11. Jażdżewski J„ Posługa Iwa Rowedera w Matami [w:] Iwo Roweder (1699-1765). Zycie dla Boga i dla bliźnich, red. G. Rafiński, Pelplin 2012. Jefimow R., Z dziejów języka polskiego w Gdańsku. Stan wiedzy o polszczyźnie w XVII wieku, Gdańsk 1970. Język kaszubski. Poradnik encyklopedyczny, red. J. Treder, wyd. 2, Gdańsk 2006. Kamieński A., Polityka polska Fryderyka II i pierwszy rozbiór Polski [w:] Prusy w okresie mo narchii absolutnej (1701-1806), red. B. Wachowiak, oprać. Z. Szultka i in., Poznań 2010. 259
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Kamiński A., Zniszczenia wojenne w Małopolsce i ich skutki w okresie najazdu szwedzkie go 1655-1660 [w:] Polska w okresie drugiej wojny północnej 1655-1660, t. 2: Rozprawy, red. K. Lepszy i in.. Warszawa 1957. Karp H.-J., Die Eingliederung des Fürstentums Ermland in den preussischen Staat 1772 [w:] Die erste polnische Teilung 1772, red. F.B. von Kaiser, B. Stasiewski, Köln - Wien 1974. Karpiński A., Epidemie w Rzeczypospolitej od XVI do XVIII wieku (zarys problematyki) [w:] Dżuma, ospa, cholera. W trzechsetną rocznicę wielkiej epidemii w Gdańsku i na ziemiach Rzeczypospolitej w latach 1708-1711, red. E. Kizik, Gdańsk 2012. Karpiński A., W walce z niewidzialnym wrogiem. Epidemie chorób zakaźnych w Rzeczy pospolitej w XVI-XVIII wieku i ich następstwa demograficzne, społeczno-ekonomiczne i polityczne, Warszawa 2000. Kasiske K., Das deutsche Siedelwerk des Mittelalters in Pommerellen, Königsberg 1938. Kaufmann K.J., Das deutsche Westpreussen und Polen zwischen 1454-1772 [w:] Der Kampf um die Weichsel, Berlin - Leipzig 1926. Keyser E., Geschichte des deutschen Weichselländer, Leipzig 1939. Kętrzyński W, Germanizacja Pomorza za polskich czasów, „Roczniki Towarzystwa Na ukowego w Toruniu” 1908, t. 15. Kętrzyński W, Pisarz miejski kościerski poetą, „Roczniki Towarzystwa Naukowego w To runiu” 1903, t. 10. Kizik E., Gdańsk i Elbląg w czasach zarazy 1709-1710 roku [w:] Dżuma, ospa, cholera. W trzechsetną rocznicę wielkiej epidemii w Gdańsku i na ziemiach Rzeczypospolitej w latach 1708-1711, red. E. Kizik, Gdańsk
2012. Kizik E., Gdańsk na początku XVIII wieku. Próba syntezy [w:] Dżuma, ospa, cholera. W trzechsetną rocznicę wielkiej epidemii w Gdańsku i na ziemiach Rzeczypospolitej w latach 1708-1711, red. E. Kizik, Gdańsk 2012. Kizik E., Mennoniet w Gdańsku, Elblągu i na Żuławach Wiślanych w drugiej połowie XVII i w XVIII wieku: studium z dziejów małej społeczności wyznaniowej, Gdańsk 1994. Kizik E., Społeczeństwo, demografia, migracje [w:] Prusy Królewskie. Społeczeństwo. Kul tura. Gospodarka 1454-1772. Szkice z dziejów, red. E. Kizik, Gdańsk 2012. Kizik E., Uwagi o ruchu naturalnym w parafii NMP w Gdańsku w drugiej połowie XVII i XVIII wieku [w:] Życie lokalnych społeczności w Prusach Królewskich wpisane w księgi metrykalne, red. W. Zawadzki, Elbląg 2016. Kizik E., Zarazy w Gdańsku od XIV do połowy XVIII wieku. Epidemie oraz liczba ofiar w świetle przekazów nowożytnych oraz badaczy współczesnych [w:] Dżuma, ospa, cho lera. W trzechsetną rocznicę wielkiej epidemii w Gdańsku i na ziemiach Rzeczypospoli tej wiatach 1708-1711, red. E. Kizik, Gdańsk 2012. Klassen P.J., Menonici w Polsce i Prusach w XVI-XIX w., Toruń 2016. Klemp A., Protestanci w dobrach prywatnych w Prusach Królewskich od drugiej połowy XVII do drugiej połowy XVIII wieku, Gdańsk 1994. 260
Bibliografia Klemp A., Stosunki wyznaniowe w Wejherowie i okolicy w wiekach ХѴІ-ХѴП [w:] Wejhe rowo. Dzieje, kultura, środowisko, Wejherowo 1993. Klemp A., Wejherowo w latach 1643-1772 [w:] Historia Wejherowa, red. J. Borzyszkowski, Wejherowo 1968. Kobus A., Szkoły katolickie w archidiakonacie pomorskim w okresie kontrreformacji, „Ate neum Kapłańskie” 2011, nr 157/2. Kodzik J., Die Herrnhuter unter den Slowinzen in Hinterpommern im 18. Jahrhundert. Das Verhältnis zum örtlichen Adel und zur Geistlichkeit, “Unitas Fratrum. Zeitschrift für Geschichte und Gegenwartsfragen der Brüdergemeine” 2018, nr 76. Kohfeldt G., Eine akademische Ferienreise von Rostock bis Königsberg im Jahre 1694, “Bal tische Studien” 1905, t. 9. Konopczyński W., Fryderyk Wielki a Polska, Poznań 1947. Konopczyński W, Prusy Królewskie w unji z Polską 1569-1772, „Roczniki Historyczne” 1927, t. 3. Kopczyński Μ., Szlachta województw chełmińskiego i pomorskiego w świetle rejestrów pogłównego generalnego z roku 1662. Próba analizy liczbowej [w:] Szlachta i ziemiaństwo na Pomorzu w dobie nowożytnej XVI-XIX wieku. Materiały Sympozjum w Toruniu 9.04.1992 r., red. J. Dygdała, Toruń 1993. Koser R., Zur Bevölkerungsstatistik des preussischen Staates von 1756-1786, “Forschun gen zur Brandenburgischen und Preussischen Geschichte” 1903,1.16, z. 1. Kosmann A.M., Stosunki wyznaniowe [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1: 1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Kostuś W, Władztwo Polski nad Lęborkiem i Bytowem, Wrocław 1954. Kościelak S., Gdańszczanie w księgach
metrykalnych podmiejskich dóbr kościelnych. Pro blem konwersji, więzi pokrewieństwa i układów familijno-ekonomicznych [w:] Życie lokalnych społeczności w Prusach Królewskich wpisane w księgi metrykalne, red. W. Zawadzki, Elbląg 2016. Kościelak S., Jezuici w Gdańsku w drugiej połowie XVI do końca XVIII wieku, Gdańsk Kraków 2002. Kościelak S., Katolicka społeczność Gdańska w świetle ksiąg metrykalnych z drugiej poło wy XVIII wieku. Nowe spojrzenie na przemiany demograficzne w wielowyznaniowym, protestanckim ośrodku, „Przeszłość Demograficzna Polski” 2018, t. 40. Kościelak S., Katolicy w protestanckim Gdańsku od drugiej połowy XVI do końca XVIII wieku, Gdańsk 2012. Kościelak S., Panorama katolickiej społeczności w Gdańsku w pierwszej połowie XVII wie ku. Zarys problemu [w:] Miscellanea pomorskie. Studia z dziejów Pomorza Zachodnie go i Nadwiślańskiego, red. W. Skóra, Słupsk 2008. Kościelak S., Reformacja w małych miastach województwa pomorskiego. Próba podsumo wania, „Zapiski Historyczne” 2005, t. 70, nr 4. 261
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Kościelak S., Wolność wyznaniowa w Gdańsku w XVI-XVIII wieku [w:] Protestantyzm i protestanci na Pomorzu, red. J. Illuk, D. Mariańska, Gdańsk - Koszalin 1997. Kościński K„ Inwentarz starostwa człuchowskiego z 1748 r., „Roczniki Towarzystwa Na ukowego w Toruniu” 1904,1.11. Kościński K„ Parafia Borzyszkowska w powiecie człuchowskim w Prusach Zachodnich wedle zapisków ks. proboszcza Jana Gottfryda Borka. Przyczynki do etnografii Kaszub, „Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu” 1905, t. 12. Kościński K., Parafia kaszubska Konarzyny. Obrazek historyczny, „Roczniki Towarzy stwa Naukowego w Toruniu” 1906,1.13. Kratochwil Z., Klucz zaborski w komturstwie tucholskim i starostwie tucholskim w latach 1330-1772, „Rocznik Gdański” 1981, t. 41, nr 1. Kreplin K.-D., Migration und Dorfgründungen in Pommern und Pommereilen im 16. und frühen 17. Jahrhundert [w:] Dzieje wsi pomorskiej. VI Międzynarodowa Konferencja Naukowa. Kłopotowo 25-27 maja 2007 r„ red. A. Chludziński, R. Gaziński, Dygowo - Szczecin - Pruszcz Gdański 2007. Kropidłowski Z., Dobra materialne, wyposażenie i dochody parafii, duchowieństwa i służ by kościelnej dekanatu puckiego w okresie staropolskim, Gdańsk 2010. Krupa H., Inwentarz starostwa skarszewskiego z 1727 r„ Gdańsk 1958. Krzepela J., Rody ziem pruskich, Kraków 1927. Kubik K., Mokrzecki L„ Trzy wieki nauki gdańskiej. Szkice z dziejów od XVI do XVIII wieku, Wrocław - Gdańsk 1976. Kubik K., Polska szkoła prywatna w dawnym Gdańsku (od XVI do połowy XIX w.), Gdy nia 1963 Kubik K., Wybór źródeł do
dziejów polskiej szkoły prywatnej, Gdańsk 1961. Kucharski A., Pomorze Nadwiślańskie w świetle wybranych pamiętników podróży (16001772) [w:] Miscellanea pomorskie. Studia z dziejów Pomorza Zachodniego i Nadwi ślańskiego, red. W. Skóra, Słupsk 2008. Kuhn W., Geschichte der deutschen Ostsiedlung in der Neuzeit, t. 2: Das 15. bis 17. Jahr hundert (Landschaftlicher Teil), Köln - Graz 1957. Kuhn W., Ostsiedlung und Bevölkerungsgeschichte [w·.] W. Kuhn, Vergleichende Untersu chungen zur Mittelalterliche Ostsiedlung, Köln - Wien 1973. Kujot S., Dzieje Prus Królewskich. Cz. 1: Do roku 1309, „Roczniki Towarzystwa Nauko wego w Toruniu” 1913, t. 20. Kuklo C., Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009. Labuda G., Dzieje wsi Luzino do schyłku XIX wieku, Luzino - Gdańsk 1995. Labuda G., Epoka feudalizmu [w:] G. Labuda, Historia Pomorza, t. 1: Do roku 1466, cz. 1, Poznań 1972. Labuda G., Historia Kaszubów w dziejach Pomorza, t. 1: Czasy średniowieczne, Gdańsk 2006 262
Bibliografia Labuda G., Inwentarze starostw puckiego i kościerskiego, Toruń 1954. Labuda G., Kaszubi i ich dzieje. Pisma wybrane, Gdańsk 1996. Labuda G., Kronika franciszkanów-reformatów wejherowskich - zapoznany zabytek histo riografii klasztornej z połowy XVII wieku, „Studia Polonistyczne” 1958, nr 5. Labuda G., Nieznany pomnik polskiego prawa bartniczego na Pomorzu, „Rocznik Gdań ski” 1955,1.14. Labuda G„ Pierwsze lata dziejów Wejherowa w świetle „kroniki franciszkanów wejherow skich” o. Grzegorza Gdańskiego [w:] Najstarsze dzieje Wejherowa, red. S. Gierszewski, Wejherowo 1988. Labuda G., Pomorze Zachodnie w obronie swej niezawisłości w XII-XVI wieku [w:] Z dzie jów wojennych Pomorza Zachodniego: Cedynia 972 - Siekierki 1945, red. B. Miśkiewicz, Poznań 1972. Labuda G., Prusy rodzime [w:] Μ. Biskup, G. Labuda, Dzieje zakonu krzyżackiego w Pru sach. Gospodarka - Społeczeństwo - Państwo - Ideologia, Gdańsk 1986. Labuda G., Skąd przybyli Kaszubi na Pomorze w okresie słowiańskich „wędrówek ludów” (VI-VII w.) [w:] Europa barbarica, Europa Christiana. Studia mediaevalia Carolo Mo dzelewski dedicata, Warszawa 2008. Labuda G., Tworzenie elit politycznych i intelektualnych społeczności kaszubskiej w śre dniowieczu i czasach nowożytnych (do 1920 r.) [w:] Kultura polityczna w Polsce, t. 5: Elity dawne i nowe, red. Μ. Kosman, Poznań 2005. Labuda G., Z nowszych badań zachodnioniemieckich nad składem etnicznym ludności Po morza Gdańskiego roku 1772, „Kwartalnik Historyczny” 1956, t. 6 3, nr 3. Lau P., Chronik der evangelischen Kirche zur Reinfeld, Kreis Karthaus, Reinfeld
(Przy jaźń), Bydgoszcz 1932. Leben und Thaten Jacob Paul Ereiherrn von Gundling Königl. Preußischen Geheimen Kriegs-Kammer-Ober-Apellations- und Kammergerichts-Raths..., red. A.B. von König, Berlin 1795. Leciejewicz L., Plemienne początki [w:] Pomorze w dziejach Polski, S. Pomorze Gdańskie, nr 19, Gdańsk 1991. Leciejewicz L., Początki nadmorskich miast na Pomorzu Zachodnim, Wrocław - Warsza wa - Kraków 1962. Lesiński H., Kryzys gospodarczy i społeczny w miastach oraz próby jego przezwyciężenia [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 3: Pomorze Zachodnie w latach 16481815, red. G. Labuda, oprać. Z. Szultka i in., Poznań 2003. Lesiński H., Kształtowanie się stosunków rynkowych pod wpływem merkantylistycznej polityki państwa [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 3: Pomorze Zachodnie w latach 1648-1815, red. G. Labuda, oprać. Z. Szultka i in., Poznań 2003. Lingenberg H., Danzig als Schulstadt bis zum Ende des 19. Jahrhunderts [w:] Zur Bil dungs- und Schulgeschichte Preussens, red. U. Arnold, Lüneburg 1988. 263
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Lorentz E, Die Bevölkerung der Kaschubei zur Ordenszeit, “Zeitschrift des Westpreußi schen Geschichtsvereins” 1926, nr 66. Lorentz E, Geschichte der Kaschuben, Berlin 1926. Lorentz E, Gramatyka pomorska. Zeszyt 1, Poznań 1927. Lorentz E, Kaszubi [w:] E Lorentz, A. Fischer, T. Lehr-Spławiński, Kaszubi, Toruń 1934. Lorentz E, Teksty pomorskie czyli słowińsko-kaszubskie. Zeszyt II. Pomorszczyzna połu dniowa. A. Kaszubszczyzna południowa. B. Dyalekty przejściowe kaszubsko-zaborskie, Kraków 1914. Lorentz E, Zarys etnografii kaszubskiej [w:] E Lorentz, A. Fischer, T. Lehr-Spławiński, Kaszubi. Kultura ludowa i język, Toruń 1934. Lubinus Reise durch Ostpommern im Jahr 1612, “Baltische Studien” 1850,1.14. Lubnaś W., Kaschubisch [w:] Wieser Enzyklopädie des europäischen Osten, t. 10: Lexikon der sprachen des europäischen Ostens, red. Μ. von Okuka, Klagenfurt 2008. Lück K., Karwenbruch an der Ostsee, Posen 1939. Lück K., Karwieńskie Błota nad Morzem Bałtyckim, tłum. P. Wierzba, Krokowa 2000. Ładogórski T., Ocena statystyk śląskich w dobie absolutyzmu oświeconego, „Przegląd Za chodni” 1952, nr 1. Ładogórski T., Studia nad zaludnieniem Polski w XIV wieku, Wrocław 1958. Łosiński W, Osadnictwo plemienne Pomorza (VI-X wiek), Wrocław 1982. Łowmiański H., Polityka ludnościowa Zakonu Niemieckiego w Prusach i na Pomorzu, Gdańsk - Bydgoszcz - Szczecin 1947. Maas W, Mittelalterliche und spätere Siedlungsräume. Dargestellt am Schlochauer Land, “Zeitschrift für Ostforschung” 1953, nr 5. Maas W, Zur Siedlungskunde
Westpreussens 1466-1772, “Wissenschaftliche Beiträge zur Geschichte und Landeskunde Ost-Mitteleuropa” 1958, nr 32. Maercker A„ Eine polnische Starostei und ein preussischer Landrathskreis. Geschichte des Schweizer Kreises 1466-1873, „Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins” 1896, nr 17. Maercker H„ Eine polnische Starostei und ein preussischer Landrathskreis. Geschichte des Schweizer Kreises 1466-1873, “Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins” 1886, nr 17. Mager E, Geschichte der Landeskultur Westpreussen und Netzebezierks bis zum Ausgang der polnischen Zeit, Berlin 1936. Makowski B„ Zabytki cechu krawieckiego w Kościerzynie, „Zapiski Towarzystwa Nauko wego w Toruniu” 1930, t. 7. Malotki Μ. von, Die Entwicklung der Landwirtschaft Hinterpommerns bis zum Ende des 18. Jahrhunderts unter besonderer Berücksichtigung der durch Friedrich d. G. geschaf fenengrossen Meliorationen, Treptow 1932. Małłek J., Cerna Fabian [w:] Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, red. S. Gier szewski, t. 1, Gdańsk 1992. 264
Bibliografia Małłek J., Dwie części Prus - nowe spojrzenie [w:] Prusy Książęce i Prusy Królewskie w XVI-XVIII wieku, red. J. Wijaczka, Kielce 1997. Małłek ƒ., Powstanie poczucia krajowej odrębności w Prusach i jej rozwój w XV i XVI wie ku [w:] ƒ. Małłek, Dwie części Prus. Studia z dziejów Prus Książęcych i Prus Królew skich w XV i XVI wieku, Olsztyn 1987. Mańkowski A„ O osadnictwie na Pomorzu w dobie wojen szwedzkich [w·.] Stan posiada nia ziemi na Pomorzu. Zagadnienia historyczne i prawne, Toruń 1933. Alexandri regis tempora complectens (1501-1506), wyd. T. Wierzbowski, S. Matricularam Regni Poloniae Summaria, t. 3, Varsoviae 1908. Markiewicz Μ., Sowa A., Przebendowski Jan Jerzy (1639-1729) [w:] Polski słownik bio graficzny, red. E. Rostworowski, Wrocław 1985, t. 28, z. 2. Mączak A., Gospodarstwo chłopskie na Żuławach Malborskich w początkach XVII wieku, Warszawa 1962. Mączak A., Ołędrzy i gburzy w dzierżawie Zajączkowskiej woj. pomorskiego. Emfiteuza w systemie folwarczno-pańszczyźnianym XVI-XVII w., „Zapiski Historyczne” 1974, t. 41, nr 4. Mączak A., Parochorum errores. Reforma kleru parafialnego na Pomorzu Gdańskim w końcu XVI w. [w:] Polska w świecie. Szkice z dziejów kultury polskiej. Pamięci Tade usza Manteuffla przyjaciele, koledzy, uczniowie, Warszawa 1972. Mączak A., Prusy Królewskie i Książęce w latach rozkwitu (1526-1657) [w:] Historia Po morza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1: 1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Mączak A„ Prusy w dobie rozkwitu gospodarczego i w okresie walk o zjednoczenie z Ko roną [w:] Historia
Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1: 1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Mączak A., Reformacja i kontrreformacja w Prusach Królewskich [w.] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1: 1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Mączak A., Robotnicy rolni z Mazowsza i Podlasia na Żuławach w początkach XVI wieku, „Rocznik Białostocki” 1962, t. 3. Mączak A., Rozwój społeczno-gospodarczy Prus Królewskich [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1: 1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Mączak A„ Struktura majątkowa szlachty pomorskiej w XVI-XVII wieku. Próba analizy statystycznej, „Przegląd Historyczny” 1962, t. 53, nr 4. Mecke Μ., Bauerntum und Grossgrundbesitz des Kreises Rummelsburg im 16. Jahrhun dert, Göttingen 1936. Merczyng H., Zbory i senatorowie protestanccy dawnej Rzeczypospolitej. Z mapą dawnej Polski pod względem kościelnym ewangelickim, Warszawa 1904. 265
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Michalski H., Historiografia polska wobec problematyki pierwszego rozbioru, „Przegląd Historyczny” 1972, t. 63, nr 3. Michalski J., Polen und Preussen in der Epoche der Teilungen [w:] Polen und die polnische Frage in der Geschichte der Hohenzollern Monarchie 1701-1871, red. K. von Zernack, Berlin 1972. Mikulski K„ Drobna szlachta kaszubska w XVI-XIX wieku, „Kaszuby” 1988, nr 18. Mikulski K., Osadnictwo wiejskie województwa pomorskiego od połowy XVI do końca XVII wieku, Toruń 1994. Mikulski K., Rola osadnictwa w kształtowaniu się stosunków etnicznych na Pomorzu Gdańskim do końca XVIII wieku [w:] Regiony pograniczne Europy Środkowo-Wschod niej w XVI-XX wieku. Społeczeństwo - gospodarka - polityka. Zbiór studiów, red. Μ. Wojciechowski, R. Schattkowsky, Toruń 1996. Mikulski K„ Szlachta powiatu świeckiego w województwie pomorskim w XVI-XVIII wie ku (zmiany struktury majątkowej), „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Historia” 1993, z. 28. Mikulski K„ Urzędnicy Prus Królewskich XV-XVIII wieku. Spisy, Wrocław ֊ Warszawa Kraków 1990. Mikulski K„ Poraziński J., Starogard w czasach Rzeczypospolitej (1466-1772) [w:] Dzieje Starogardu. Praca zbiorowa, 1.1: Historia miasta do 1920 r„ red. Μ. Kallas, Starogard Gdański 1998. Milewski J., Dzieje miasta od 1772 r. do 1945 roku [w:] 800 lat Skarszew 1198-1998, t. 1, red. H. Pauli, Gdańsk 1997. Milewski J., Dzieje wsi powiatu starogardzkiego, cz. 1, Gdańsk 1968. Mittenzwei L, Krieg und Frieden im Denken Friedrich II [w:] Fridericianische Miniaturen, cz. 2, red. J.
Ziechmann, Bremen 1991. Motsch Ch., Grenzgesellschaft und frühmoderner Staat. Die Starostei Draheim zwischen Hinterpommern, der Neumark und Großpolen (1575-1805), Göttingen 2001. Motsch Ch., Herrschaft und Untertänigheit im Grenzgebiet der Neumark, Hinterpom merns und Großpolens im 16. und 17. Jahrhundert, “Jahrbuch für Brandenburgische Landesgeschichte” 1997, t. 48. Możejko В., Zarazy w średniowiecznym Gdańsku [w:] Dżuma, ospa, cholera. W trzechsetną rocznicę wielkiej epidemii w Gdańsku i na ziemiach Rzeczypospolitej w latach 17081711, red. E. Kizik, Gdańsk 2012. Muhi J., Danziger Bürgergeschlechter in ländlichen Besitz, “Zeitschrift des Westpreußi schen Geschichtsvereins” 1934, nr 71. Muhl ƒ., Geschichte der Dörfer auf der Danziger Höhe, Danzig 1938. Müller E., Die evangelischen Geistlichen Pommerns von der Reformation bis zur Gegen wart, t. 2: Der Regierungsbezirk Köslin, Stettin 1912. Müller J. von, Vier und zwanzig Bücher Allgemeiner Geschichte, besonders der Europäi schen Menschheit, Stuttgart - Tübingen 1817. 266
Bibliografia Müller M.G., Die Teilungen Polens: 1772,1793, 1795, München 1984. Muszyńska J., Straty demograficzne i zniszczenia gospodarcze w Małopolsce w połowie XVII wieku. Problemy badawcze [w:] Rzeczypospolita w latach potopu, red. J. Muszyń ska, J. Wijaczka, Kielce 1996. Nadolski B., Humanizm w Prusach Królewskich [w:] Pomorze Gdańskie [Kultura i sztu ka], t. 2, Gdańsk 1965. Nagielski Μ., Źródła dotyczące zniszczeń wojennych w połowie XVII w. w świetle regresu demograficznego Rzeczypospolitej po potopie [w:] Życie gospodarcze Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku. Materiały konferencji naukowej, red. J. Wijaczka, Toruń 2007. Naworski Z., Indygenat w Prusach Królewskich (1454-1772), „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1983, t. 35, nr 1. Neumeyer H., Die staatsrechtliche Stellung Westpreussens zur Zeit der „polnischen Obe rhoheit” (1454-1772), Kitzingen/M. 1953. Neumeyer H., Kirchengeschichte von Danzig und Westpreussen in evangelischen Sicht, t. 1: Von Anfängen der christlichen Mission bis zum Ende des 18. Jahrhunderts, Leer/ Ostfriesland 1971. Neumeyer H., Westpreußen 1772-1807. Die erste 35 Jahre unter den Königen von Preu ßen, “Westpreußen-Jahrbuch” 1982, t. 32. Nitsch K„ Charakterystyka porównawcza djalektów zachodniopruskich, „Roczniki Towa rzystwa Naukowego w Toruniu” 1906,1.13. Nitsch K„ Dialekty polskie Prus Zachodnich [w:] Wybór pism polonistycznych, t. 3, Wro cław 1954. Nitsch K„ Mapa dialektów polskich w Prusach Królewskich, „Roczniki Towarzystwa Na ukowego w Toruniu” 1906, t. 13. Nowak Z., Jan Rybiński, w: Zasłużeni ludzie Pomorza XVI w., red. W. Malczewska,
Gdańsk 1977. Nowak Z., Kultura, nauka i sztuka w Gdańsku na przełomie dwóch epok [w:] Historia Gdańska, t. 2:1454-1655, red. E. Cieślak, Gdańsk 1982. Nowak Z., Oświecenie w Gdańsku [w:] Historia Gdańska, t. 3, cz. 1: 1655-1793, red. E. Cieślak, Gdańsk 1993. Nowak Z., Szafran P., Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580-1814, War szawa - Poznań 1974. Nowicki T., Liczba i sieć świątyń w archidiakonacie pomorskim w latach 1583-1781, „Stu dia Pelplińskie” 1998, t. 28. Odyniec W, Czasy dobre i złe [w:] Dzieje Kartuz, 1.1, red. W. Odyniec, R. Kupper, Kar tuzy 1998. Odyniec W, Dzieje miasta od założenia do 1772, w. 800 lat Skarszew 1198-1998. Mono grafia, T. I, red. H. Pauli, Gdańsk 1997, s. 78. Odyniec W, Dzieje Prus Królewskich (1454-1772). Zarys monograficzny, Warszawa 1972. 267
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Odyniec W., Dzieje ziemi puckiej, Gdynia 1962. Odyniec W., Gburzy i golce na Żuławach w roku 1673, „Rocznik Gdański” 1955, t. 14. Odyniec W., Kaszubskie obrzędy i obyczaje, Gdańsk 1985. Odyniec W., O ściślejsze zespolenie z Rzeczypospolitą (1466-1569) [w:] Dzieje Pomorza Nadwiślańskiego. Od VII wieku do 1945 roku, Gdańsk 1978. Odyniec W., Położenie ekonomiczne i społeczne chłopów województwa pomorskiego w XVIII wieku, Gdańsk 1967. Odyniec W., Starostwo puckie 1546-1678, Gdańsk 1961. Odyniec W., Stosunki społeczno-gospodarcze w starostwach kaszubskich województwa po morskiego w XVII i XVIII w. [w:] Szkice z dziejów Pomorza, t. 2: Pomorze nowożytne, red. G. Labuda, S. Hoszowski, Warszawa 1959. Odyniec W., U schyłku Rzeczypospolitej Szlacheckiej (1661-1772) [w:] Dzieje Pomorza Nadwiślańskiego od VII wieku do 1945 roku, Gdańsk 1978. Odyniec W., Uwagi o rozwoju poczucia narodowego na Pomorzu od XV do początku XIX wieku, Gdańsk 1981. Odyniec W., Z badań nad rozwarstwieniem wsi na Pomorzu w XVIII w., „Kwartalnik Hi storyczny” 1955, t. 62, nr 4-5. Odyniec W., Z dziejów klasztoru kartuskiego i osady przyklasztornej, Kartuzy 1991. Ogier K„ Dziennik podróży do Polski (1635-1636), tłum. E. Jędrkiewicz, cz. 1-2, Gdańsk 1950-1953. Olczak J„ Siuchniński K., Źródła archeologiczne do studiów nad wczesnośredniowiecz nym osadnictwem grodowym na terenie województwa koszalińskiego, t. 1-3, Poznań 1966-1970. Opis królewszczyzn w województwach chełmińskim, pomorskim i malborskim w roku 1664, wyd. P. Paczkowski, S. Fontes.
Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Toruń 1938, t. 32. Ossowski S., Z zagadnień psychologii społecznej [w:] S. Ossowski, Dzieła, t. 2, Warszawa 1961. Ost H.-G., Die Besiedlung der nördlichen Grenzmark und des südlichen Hinterpommerns im 16. Jahrhundert, „Deutsches Archiv für Landes- und Volksforschung” 1937, nr 1. Ost H.-G., Die zweite deutsche Ostsiedlung im Drage und Küddow-Gebiet, Leipzig 1939. Paczkowski ƒ., Opis królewszczyzn w województwach chełmińskim, pomorskim i malbor skim, S. Fontes. Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Toruń 1938, t. 32. Pamiętniczek Michała Łaszewskiego (około 1627), wyd. W. Kętrzyński, „Roczniki Towa rzystwa Naukowego w Toruniu” 1906, t. 13. Pamiętnik p. Macieja Czygenberg Orłowskiego o własnej rodzinie i rodach powinowatych (1604-1606), wyd. W. Kętrzyński, „Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu” 1906, t. 13. Pandowska D., Kaszuby wśród nazw Pomorza w XIII wieku, Gdańsk 1993. 268
Bibliografia Panske P., Chojnice i Człuchowa w czasach tak zwanej Reformacji i Przeciwreformacji, Toruń 1925. Papritz J., Das Handelshaus der Loitze zu Stettin, Danzig und Lüneburg, “Baltische Stu dien” 1957, t. 44. Pawlik R., Kaszuba Bernard Sculteti (ok. 1455-1518) w służbie czterech papieży, prepo zytem kolegiaty Mariackiej w Szczecinie oraz proboszczem kościoła NMP w Gdańsku [w:] II Dzień Kaszubski w Szczecinie, red. K. Kozłowski, Szczecin 2011. Pawlik R., IV służbie czterech papieży. Bernard Sculteti (ok. 1455-1518) - prepozyt kole giaty Mariackiej w Szczecinie i proboszcz kościoła NMP w Gdańsku, „Acta Cassubiana” 2014, nr 16. Penner H„ Ansiedlung mennonitischer Niederländer im Weichselmündungsgebiet von der Mitte 16. Jh. bis zum Beginn der preussischen Zeit, Danzig 1940. Penner H., Penner Th., Die Land-Stadtwanderung im Spiegel der Danziger Bürgerbücher von 1640-1709 [w:] Studien zur Geschichte des Preussenlandes. Festschrift für Erich Keyser zum seinem 70. Geburtstag, Marburg/L. 1963. Petersohn J., Usedom im frühpommerschen Herzogsstaat [w:] Tausend Jahre Pommersche Geschichte, red. R. Schmidt, Köln - Weimar - Wien 1999. Pniewski W, Język polski w dawnych szkołach gdańskich, Gdańsk 1938. Podralski J„ Archiwum Książąt Szczecińskich, Szczecin 1991. Politische Correspondem Friedrichs des Grossen, red. G.B. Volz, t. 31, Berlin 1906. Polskie ustawy wiejskie XV-XVIII w„ wyd. S. Kutrzeba, A. Mańkowski, Kraków 1938. Popowska-Taborska H., Z rozważań nad dawnym zasięgiem kaszubszczyzny, „Poradnik Językowy” 1958, nr 3. Poraziński J., Deutsche und Polen. Ihre Symbiose in den
kleinen preussischen Landstädten im 16.-18. Jahrhundert [w:] Mecklenburg und seine Strukturen im regionalen Vergle ich, red. I. Buchsteiner i in., Schwerin 1997. Poraziński J„ Niemcy i Polacy. Stosunki w małych pruskich miasteczkach w XVI-XVIII wieku [w:] Regiony pograniczne Europy Środkowo-Wschodniej w XVI-XX wieku. Spo łeczeństwo - gospodarka - polityka. Zbiór studiów, red. Μ. Wojciechowski, R. Schattkowsky, Toruń 1996. Prymowski A., Gospodarka Nowego n. Wisłą w latach 1662-1772. Problemy produkcji i wymiany, Bydgoszcz 1978. Przewoźniak Μ., Ochrona przyrody i krajobrazu Kaszub. Studium krytyczne z autopsji, Gdańsk - Poznań 2017. Quickmann D.E, Ordnung der Samlung derer in dem Königlichen Preussischen Herzog tum Pommern und Fürstentum Camin bis zu Ende des 1747Jahrespublicirten Edicten, Mandaten..., Frankfurt/0.1750. Raduński E., Zarys dziejów miasta Tczewa, Tczew 1927. Raepke K., Kościół dawnej Kartuzji Kaszubskiej w Kartuzach. Zarys historii. Cz. I, Wej herowo 1992. 269
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Raepke K„ Z dziejów Kartuzji Kaszubskiej i kościoła kolegialnego w Kartuzach, Kartuzy 1995. Reisen Ulrichs von Werdum durch die Königreiche Polen, Frankreich, England, Dänemark und Schweden; auch druch Ober- und Niederdeutschland etc. in den Jahren 1670. bis 1677. Ein Auszug aus dessen handschriftlichen Tagebuch. Erster Abschnitt [w:] Johann Bernoullis... Archiv zur neuern Geschichte, Geographie, Natur- und Menschenkenntniß, t. 4, Leipzig 1786. Relacje nuncyuszów apostolskich i innych osób w Polsce od roku 1548 do 1690, wyd. E. Rykaczowski, 1.1, Berlin - Poznań 1864. Rembalski T„ Małżeństwa drobnej szlachty kaszubskiej w świetle metryk parafii Borzyszkowy w pierwszym okresie zaboru pruskiego (1772-1806) [w:] Życie lokalnych spo łeczności w Prusach Królewskich wpisane w księgi metrykalne, red. W. Zawadzki, Elbląg 2016. Rembalski T„ Właściciele, dzierżawcy i mieszkańcy „wsi gdyńskich” przed 1920 rokiem [w:] Gdyńscy Kaszubi, red. J. Mordawski, Gdynia 2006. Rembalski T., Wsie drobnoszlacheckie na kaszubskich Gochach w latach 1772-1806 [w:] Kaszubi - Pomorze ֊ Gdańsk. W kręgu pytań o kulturę, historię i tożsamość. Księga jubileuszowa Profesora Józefa Borzyszkowskiego z okazji 70. rocznicy urodzin, Gdańsk 2016. Renn G., Die Bedeutung des Namens „Pommern” und die Bezeichnung für das heutige Pommern in der Geschichte, Greifswald 1937. Řeznik Μ., Pomoři mezi Polskem a Pruskem. Patriotismus a identity v Královských Pru sech w době děleni Polska, Praha 2001. Rhesa L., Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit 1775 an
den evangelischen Kirchen in Ostpreussen angestellten Predigern: als Fortsetzung der Arnoldschen Presbytorologie auf Voranstaltung des Königlichen Consistoriums, Königsberg 1834. Rhode L, Das Nationalverhältnis in Westpreußen und Posen zur Zeit der polnischen Te ilungen, “Deutsche Wissenschaftliche Zeitschrift für Polen” 1926, t. 7. Roscius, Westpreussen von 1772 bis 1827 als Nachtrag zu den statistischen Uebersichten, Marienwerder 1828. Rudnicki Μ., Charakterystyka językowa polskiego Pomorza [w:] Polskie Pomorze. Praca zbiorowa, 1.1, Toruń 1929. Rusiński W., Uwagi o zniszczeniach po wojnach z połowy XVII w. [w:] Polska w okresie drugiej wojny północnej 1655-1660, Warszawa 1957. Rusiński W, Uwarstwienie ludności wiejskiej w królewszczyznach Prus Królewskich w dru giej połowie XVII wieku, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 1937, t. 6. Rutkowski W, Studia z dziejów wsi polskiej XVI-XVII w., Warszawa 1956. Rzetelska-Feleszko E., Dialekt kociewski - problematyka, granice, słownictwo [w:] Kocie- wie, red. W. Malczewska, Gdańsk 1969. 270
Bibliografia Rzetelska-Feleszko E., Duma J., Językowa przeszłość Pomorza Zachodniego na podstawie nazw miejscowości, Warszawa 1996. Rzetelska-Feleszko E., Kaszuby i kaszubszczyzna - granice historyczne i współczesne [w:] Kaszubszczyzna. Kaszebizna, red. E. Breza, Opole 2001. Rzetelska-Feleszko E., Slowinzisch [w:] Wieser Enzyklopädie des europäischen Ostens, t. 10: Lexikon der Sprachen des europäischen Osten, red. Μ. von Okuka, Klagenfurt 2002. Salmonowicz S., Fryderyk II, Wroclaw 1981. Salmonowicz S., Od Prus Królewskich do Królestwa Pruskiego. Studia z dziejów polsko-pomorskich, Olsztyn 1992. Salmonowicz S„ Pomorze nowożytne (1466-1793) [w:] Pomorze w dziejach Polski, S. Po morze Gdańskie, nr 19, Gdańsk 1991. Salmonowicz S., Prusy Królewskie i Książęce jako terytoria „styku” dwóch kultur (XVI-XVIII w.) [w:] Śląsk i Pomorze w stosunkach polsko-niemieckich od XVI do XVIII w. XIV Konferencja Wspólnej Komisji Podręcznikowej PRL ֊ RFN Historyków. 9-14 IV 1981. Zamość, red. A. Czubiński, Z. Kulak, Poznań 1987. Samp ƒ., Gdańsk w relacjach z podróży 1772-1918, Gdańsk 1991. Sämp J„ Kaszubi, ich język i piśmiennictwo w literaturze obcej i polskiej [w:] Antropologia Kaszub i Pomorza. Materiały z I seminarium, które odbyło się w maju 1988 r. w Gdań sku, red. J. Borzyszkowski, Gdańsk 1990. Samsonowicz H., Późne średniowiecze miast nadbałtyckich. Studia nad dziejami Hanzy nad Bałtykiem w XIV-XV wieku, Warszawa 1968. Samsonowicz H., Z zaścianka w wielki świat. Pomorze Gdańskie - późne średniowiecze (1308-1466) [w:] Pomorze w dziejach Polski, S. Pomorze Gdańskie, nr 19, Gdańsk 1991.
Samuel Kiechel über Kassuben, Danzig, Elbing und Königsberg, „Altpreussische Monats schrift” 1872, nr 9. Schlück R., Ein Konflikt Friedrichs Wilhelms I. mit der Stadt Danzig wegen der preussi schen Werbungen aus dem Jahre 1728, “Zeitschrift für Preussische Geschichte und Landeskunde” 1874, nr 11. Schmidt E., Das Deutschtum im Lande Posen unter polnischen Herrschaft, Bromberg 1904. Schmidt R., Slawische Stämme, Burgen und Kultstätten in Mecklenburg und Pommern [w:] Historischer und geographischer Atlas von Mecklenburg und Pommern, t. 2, Schwerin [1995]. Schmitz H.J., Die Stadt Baldenburg und ihre Geschichte. Zum 550-jährigen Bestehen der Stadt, Schneidemühl 1932. Schmöller G., Die preußische Einwanderung und ländliche Kolonisation des 17. und 18. Jahrhunderts [w:] G. Schmöller, Umrisse und Untersuchungen zu Verfassungs-, Ver waltungs- und Wirtschaftsgeschichte besonders des Preußischen Staates im 17. und 18. Jahrhundert, Leipzig 1898. 271
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Schottmüller К., Ein Danziger Konflikt mit Friedrich dem Grossen im Jahre 1746, “Mitte ilungen des Westpreussichen Geschichtsvereins” 1912, nr 11. Schramm G., Der polnische Adel und die Reformation 1548-1607, Wiesbaden 1965. Schuch H„ Die Zustände der Landbevölkerung im Kreise Berent am Schlüsse der polni schen Herrschaft 1772, “Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins” 1885, nr 15. Schuch H., Drangsale Klosters Karthaus während der schwedisch-polnischen Kriege im 17. und 18. Jahrhundert. Nach den Annalen des Klosters, “Zeitschrift des Westpreussi schen Geschichtsvereins” 1887, nr 22. Schuch H., Gesichtsbücher der Stadt Berent aus dem XVIII Jahrhundert, “Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins” 1884, nr 13. Schuch Μ., Die Zustände der Landbevölkerung im Kreise Berent am Schlüsse der polni schen Herrschaft 1772, “Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins” 1885, nr 15. Schultz E, Dzieje powiatu wejherowskiego i puckiego, tłum. W. Sawicki, W. Szreniawski, red. Z. Biskup, Gdańsk - Puck - Wejherowo 2011. Schultz E, Geschichte der Kreise Neustadt und Putzig, Danzig 1907. Schultz E, Geschichte des Kreises Dirschau, Dirschau 1907. Schumacher B., Geschichte Ost- und Westpreussens, Königsberg 1937. Schumacher B., Mennonitische Ansiedlungen im Herzogtum Preussen zur Zeit Herzog Albrecht (1528-1568), Leipzig 1903. Scripteres rerum Prussicarum. Die Geschichtsquellen der preussischen Vorzeit bis zum Untergange der Ordenherrschaft, red. T. von Hirsch, Μ. Toppen, E. Strehlke, t. 4, Le
ipzig 1870. Serejski M.H., Europa a rozbiory Polski. Studium historiograficzne, Warszawa 1970. Simson P„ Geschichte der Stadt Danzig bis 1626, t. 2, Neudruck 1967. Spors J., Geneza i rozwój terytorialny nazwy Kaszuby w znaczeniu etnicznym wXIV-XVI w., „Rocznik Słupski” 1988-1989. Spors J., Pochodzenie i pierwotny zasięg terytorialny nazwy Kaszuby w znaczeniu politycz nym, „Rocznik Słupski” 1986-1987. Spors J., Pochodzenie i zasięg terytorialny nazwy Kaszuby w znaczeniu politycznym, „Za piski Historyczne” 1972, t. 36, nr 3. Spors J., Pomorze w dziejach Polski wczesnośredniowiecznej ze szczególnym uwzględnie niem roli Pomorza Gdańskiego w państwie pierwszych Piastów [w:] Pomorze w dzie jach Polski, S. Pomorze Gdańskie, nr 19, Gdańsk 1991. Stadie В., Geschichte der Stadt Stargard, Stargard 1864. Stankiewicz J„ Przemiany przestrzenne i demograficzne Gdańska [w:] Historia Gdańska, t. 3, cz. 1:1655-1793, red. E. Cieślak, Gdańsk 1993. Stankiewicz J„ Urbanistyczny i przestrzenny rozwój miasta [w:] Historia Gdańska, t. 2: 1454-1655, red. E. Cieślak, Gdańsk 1982. 272
Bibliografia Stelmach Μ., Eilhard Lubinus i jego wielka mapa Księstwa Pomorskiego, Szczecin 2001. Stojentin Μ. von, Geschichte des Geschlechts von Zitzewitz, 1.1: Urkundenbuch; t. 2: Dar stellung der Geschichte des Geschlechts von Zitzewitz: mit zwei Stammtafeln, Stettin 1900. Strehlke E., Georg Schwengels Chronik von Kloboczyn, “Preußische Provinzial-Blätter” 1856. Strehlke E, Strehlke E., Nachrichten über besondere Witterungs-Erscheinungen in Preus sen während des 14., 15., 16. und 17. Jahrhunderts, „Altpreussische Monatsschrift“ 1873, nr 10. Sułowski Z., Najstarsza granica zachodnia Polski, „Przegląd Zachodni” 1952, nr 3-4. Süssmilch J.P., Die göttliche Ordnung in den Veränderungen des menschlichen Geschlechts aus der Geburt, dem Tode und der Fortfplanzung desselben..., wyd. 4., Berlin 1788. Szafran P., Ludność najemna Żuław Gdańskich w XVII wieku w świetle rękopiśmiennych źródeł bibliotecznych, „Libri Gedanensis” 1975, որ 9. Szafran P., Osadnictwo historycznej Krajny XVI-XVIII w. (1511-1772), Gdańsk 1961. Szafran R, Żuławy Gdańskie w XVII wieku. Studium z dziejów społecznych i gospodar czych, Gdańsk 1981. Szorc A., Zagrożenie Warmii przez Prusy (1722-1772), „Komunikaty Mazursko-War mińskie” 1972, nr 4. Szulist W., Przeszłość obecnych obszarów diecezjipelplińskiej do 1772 r., 1.1, Pelplin 2000. Szulist W., Z przeszłości Swarzewa [w:] W. Szulist, Drogi na Kaszubach: abp. Henryk Mu szyński, Günter Grass, Swarzewo - Lipusz 2019. Szultka Z., A. Wielopolski, Wpływ wydarzeń politycznych na sytuację na Pomorzu Za chodnim [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 3:
Pomorze Zachodnie w latach 1648-1815, red. G. Labuda, oprać. Z. Szultka i in., Poznań 2003. Szultka Z., Die friderizianische Kolonisation Preußisch-Pommern (1740-1786), “Zeit schrift fur Ostmitteleuropa-Forschung” 2006, t. 55, որ 2. Szultka Z„ Dynamika rozwoju i struktura społeczno-zawodowa ludności Pomorza pru skiego w XVIII i początkach XIX wieku [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 3: Pomorze Zachodnie w latach 1648-1815, red. G. Labuda, oprać. Z. Szultka i in., Poznań 2003. Szultka Z., Elementarne szkoły wiejskie z polskim/kaszubskim językiem nauczania w sy nodzie słupskim od reformacji do wojny siedmioletniej, „Przegląd Zachodniopomor ski” 2017, nr 3. Szultka Z., Język polski w Kościele ewangelicko-augsburskim na Pomorzu Zachodnim od XVI do XIX wieku, Wrocław - Warszawa - Kraków 1991. Szultka Z., Kontrowersje wokół osadnictwa powiatu człuchowskiego w czasach nowożyt nych, „Kaszubi w regionie”, rocznik - informator Szczecińskiego Oddziału Zrzesze nie Kaszubsko-Pomorskie, Szczecin 2019. 273
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Szultka Z., Lębork w czasach nowożytnych [w:] Dzieje Lęborka, red. J. Borzyszkowski, Lębork - Gdańsk 2009. Szultka Z., Liczba Kaszubów na kaszubskim obszarze językowym Pomorza Zachodniego w XIX wieku [w:] Pomorze - trudna ojczyzna? Kształtowanie się nowej tożsamości 1945-1995, red. A. Sakson, Poznań 1996. Szultka Z„ O języku i liczbie Kaszubów w regencji koszalińskiej w 1827 roku, „Slavia Oc cidentalis” 2004, որ 61. Szultka Z., Pastor charbrowski Jan Behnka(e) - jego życie i dzieło, „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza” 1990, t. 18, nr 1. Szultka Z., Próby reform wsi i ożywienie gospodarcze domen w pierwszej połowie XVIII wieku [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 3: Pomorze Zachodnie w latach 1648-1815, red. G. Labuda, oprać. Z. Szultka i in„ Poznań 2003. Szultka Z., Rozwój demograficzny w drugiej połowie XVII i początkach XVIII wieku [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 3: Pomorze Zachodnie w latach 1648-1815, red. G. Labuda, oprać. Z. Szultka i in., Poznań 2003. Szultka Z„ Rzemiosło i handel Słupska w drugiej połowie XVII i XVIII wieku, Słupsk 1981. Szultka Z., Spostrzeżenia nad podziałami terytorialnymi i strukturą własności ziemskiej wschodniej części Księstwa Szczecińskiego w XVI i pierwszej połowie XVII wieku [w:] Labor et memoria. Jan Macholak. XIV lat w służbie archiwalnej. Praca zbiorowa, red. K. Kozłowski, W. Stępniak, Szczecin 2017. Szultka Z., Stosunek społeczeństwa Pomorza Zachodniego do pomorskich praw sukcesyj nych Brandenburgii w latach
1627-1648/1653. Część 2, „Zapiski Historyczne” 1989, t. 54, nr 1. Szultka Z., Studia nad rodowodem i językiem Kaszubów, Gdańsk 1992. Szultka Z., Szkoły z polskim językiem nauczania w synodzie słupskim od reformacji do początku XIX wieku, Słupsk 2018. Szultka Z., Uwagi nad zmianami stosunku społeczeństwa pruskiej części Pomorza Zachod niego do Fryderyka II [w:] Szlachta - społeczeństwo ֊ państwo między Warmią a Rugią w XVII1-XX wieku, red. Μ. Jaroszewicz, W. Stępiński, Szczecin 1998. Śląski K., Osadnictwo w puszczach województwa pomorskiego wXV-XVIII wieku, „Kwar talnik Historii Kultury Materialnej” 1963,1.11, nr 2. Śląski K„ Przemiany etniczne na Pomorzu Zachodnim w rozwoju dziejowym, Poznań 1954. Śląski K., Tysiąclecie polsko-skandynawskich stosunków kulturalnych, Wrocław 1977. Śląski K., Zasięg lasów na Pomorzu w ostatnim tysiącleciu, „Przegląd Zachodni” 1951, nr 5-6. Targowski Μ., Na prawie polskim i niemieckim. Kształtowanie się ziemskiej własności szlacheckiej na Pomorzu Gdańskim wXIII-XVI wieku, Warszawa 2014. Taryfy podatkowe ziem pruskich z 1682 r„ wyd. S. Kętrzyński, S. Fontes. Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Toruń 1901, t. 5. 274
Bibliografia Topolińska Z., Aktualny zasięg zwartego obszaru dialektów kaszubskich, „Rocznik Gdań ski” 1956-1957, 1.15-16. Topolski J., Gospodarka polska a europejska w XVI-XVIII wieku, Poznań 1977. Topolski J., Polska w czasach nowożytnych. Od środkowoeuropejskiej potęgi do utraty nie podległości (1501-1795), Poznań 1994. Topolski J., Reflections on the First Partition of Poland (1772), “Acta Poloniae Historica” 1973, որ 17. Treder J„ Granice kaszubszczyzny [w:] język kaszubski. Poradnik encyklopedyczny, red. ƒ. Treder, Gdańsk 2006. Treder J., Gwary kociewskie [w:] Język kaszubski. Poradnik encyklopedyczny, red. J. Tre der, Gdańsk 2006. Treder J„ Pochodzenie Pomorzan oraz choronimów i etnonimów z obszaru Pomorza Gdańskiego, Gdańsk 1982. Tümpel L., Neustettin in 6. Jahrhunderten nach archivalischen und anderen Quellen, Neu stettin 1910. Tymieniecki К., Koordynacja badań w dziedzinie osadnictwa i stanu posiadania ziemi pod względem narodowościowym na Pomorzu [w:] Stan posiadania ziemi na Pomo rzu. Zagadnienia historyczne i prawne, Toruń 1933. Versuch einer Historischen Schilderung der Hauptveränderung, der Religion, Sitten, Ge wohnheiten, Künste, Wissenschaften etc. der Residenzstadt Berlin seit den ältesten Ze iten, bis zum Jahre 1786. Fünfter Theil, Zweyter Band, Berlin 1799. Visitationes archidiaconatus Pomeraniae Hieronymo Rozrażewski Vladislaviensi et Pomeraniae episcopo factae, cur. S. Kujot, S. Fontes. Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Toruń 1897-1899, է. 1-3. Volstandige Topographie des Königreichs Preussen. Zweiter Theil welcher die Topographie von West-Preussen
enthält, Marienwerder 1789. Wachowiak В., Gospodarcze położenie chłopów w domenach Księstwa Szczecińskiego w XVI i w pierwszej połowie XVII w., Szczecin 1967. Wachowiak B., Ludność wiejska okręgu białogardzkiego w połowie XVII wieku, „Zapiski Historyczne” 1971, t. 36, nr 1. Wachowiak B., Plany zjednoczenia Pomorza Zachodniego z Polską [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1:1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Wachowiak B., Pomorze Zachodnie w początkach czasów nowożytnych (1464-1648). Od rodzenie się i upadek państwa pomorskiego [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1:1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Wachowiak B., Powojenne badania nad dziejami Pomorza. Etapy rozwoju, główne kie runki, osiągnięcia, perspektywy, „Przegląd Zachodniopomorski” 1988, nr 2. 275
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Wachowiak B., Problematyka przemian osadniczych w badaniach nad rozwojem gospo darczo-społecznym wsi w domenach książęcych Pomorza Zachodniego w XVI i począt ku XVII wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 1978, t. 26, nr 2. Wachowiak B., Przemiany gospodarczo-społeczne i ustrojowe na wsi zachodniopomorskiej [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1:1464/66-1648/57, red. i wstęp G. La buda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Wachowiak B., Upadek państwa zachodniopomorskiego 1571-1637-1648 [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1: 1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Wachowiak B., Uwagi do niemieckich opracowań historiografii Pomorza Zachodniego oraz Prus Wschodnich i Zachodnich, „Zapiski Historyczne” 1988, t. 63, nr 1. Wachowiak B., Władztwo Polski i książąt Pomorza Zachodniego (1454-1637) [w:] Dzieje ziemi bytowskiej, red. S. Gierszewski, Poznań 1972. Walther R., Die Danziger Bürgerschaft im 18. Jahrhundert nach Herkunft und Beruf, “Ze itschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins” 1937, nr 73. Waschinski E., Wie gross war die Bevölkerung Pommereilens ehe Friedrich der Grosse das Land übernahm? Historisch-statistische Skizze, Danzig 1907. Weber L., Preussen vor 500 Jahren in culturhistorischer, statistischer und militärischer Beziehung nebst Special-Geographie, Danzig 1878. Wehrmann Μ., Geschichte von Pommern, t. 1-2, Gotha 1904-1906. Wijaczka J., Gospodarka Prus Królewskich [w:] Prusy Królewskie. Społeczeństwo. Kultura. Gospodarka
1454-1772. Szkice z dziejów, red. E. Kizik, Gdańsk 2012. Wille E., Zur Besiedlung des Newen-Stettiner Landes, Neustettin 1938. Winklewski J„ Ludność Pomorza Gdańskiego w latach 1772-1910. Rozmieszczenie i roz wój, „Zeszyty Geograficzne Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Gdańsku” 1960, nr 2. Wojtkowski A., Zabór pruski, „Roczniki Historyczne” 1927, t. 3. Wojtowicz J„ Ekspansjonistyczna i antypolska polityka państwa pruskiego w latach 17721795 [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cl. 2: Pomorze Wschodnie w latach 1657-1815, red. G. Labuda, oprać. E. Cieślak i in., Poznań 1984. Wojtowicz J., Stosunki społeczno-gospodarcze Pomorza Wschodniego na przełomie XVIII IXIX stulecia [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 2: Pomorze Wschodnie w latach 1657-1815, red. G. Labuda, oprać. E. Cieślak i in., Poznań 1984. Zdrenka J., Pod panowaniem książąt zachodniopomorskich (1455-1460, 1466-1637) [w:] Historia Bytowa, red. Z. Szultka, Bytów 1998. Zdrójkowski Z., Korektura pruska, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1961,1.13, nr 2. Zdrójkowski Z., Występowanie języka polskiego w aktach miast województwa pomorskie go w XVI-XVII w., „Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu” 1949,1.15, nr 1-2. Zernack K., Negative Polenpolitik ab Grundlage deutsch-russischer Diplomatie in der Mäch tepolitik des 18. Jahrhunderts [w:] Preussen-Deutschland-Polen. Aufsätze zur Geschichte der deutsch-polnischen Beziehungen, red. W. Fischer, M.G. Müller, wyd. 2, Berlin 2001. 276
Bibliografia Zimmermann K., Fryderyk Wielki i jego kolonizacja rolna na ziemiach polskich, t. 1-2, Poznań 1915. Związek Pruski i poddanie się Prus Polsce, wyd. K. Górski, Poznań 1949. Źródła Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz Berlin-Dahlem. General-Direktorium Westpreussen und Netzedistrikt. Materien. Tit. ĽVIII Nr. 40. Historische Tabellen, Nr. 40, fin. Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz Berlin-Dahlem, IL H.A. GD. Kurmark, Tit. 265, Nr. 13, f. 14,18. Pomorze Zachodnie pod rządami książąt plemiennych i władców z dynastii Gryfitów (9901121-1637-1648/1653), wyd. Z. Szultka, S. Źródła do Kaszubsko-Polskich Aspektów Dziejów Pomorza Zachodniego do roku 1945, red. B. Wachowiak, t. 1, Poznań Gdańsk 2006. Pomorze Zachodnie w państwie brandenbursko-pruskim (1653-1815), wyd. Z. Szultka, S. Źródła do Kaszubsko-Polskich Aspektów Dziejów Pomorza Zachodniego do roku 1945, red. B. Wachowiak, t. 2, Poznań - Gdańsk 2006. Polska XVI w. pod względem geograficzno-statystycznym, t. 12: Prusy Królewskie, wyd. J.T. Baranowski, S. Źródła Dziejowe, t. 23, Warszawa 1911. Lustracja województwa pomorskiego 1565, wyd. S. Hoszowski, Gdańsk 1961. 277
Indeks osobowy A Achremczyk Stanislaw 75,82,127,199,202,203,204 Agrikola Jan K. 25 Aleksander VI (papież) 77, Anna (księżna, siostra Bogusława XIV) 194 AretinKarl Otmar Freiherr von 142 Aschkewitz Max 62, 84, 86, 94, 95, 100, 101, 108, 109, 110, 112, 119, 126, 127, 132,134, 139,166,184,190, 191,195,196, 203, 204, 205, 213 August II (król Polski) 217 В Bahr Erenst von 41,43, 52, 58, 60, 63, 64, 66, 67, 70, 84,119, 128,135, 179,191 Banach Jacek 53 Bandemer Piotr О von 203 Baner Jan (generał) 194 Bär Max 145,147,148,149, 151,153,156,157,158,189 Bargrave Robert 24 Barnim I (książę pomorski) 15 Barnim IX (książę pomorski) 182 Bartkiewicz Kazimierz 120 Bartnik Paweł 181 Basse Wojciech (Woyke) 182 Baszanowski Jan 88, 118, 121, 134, 140, 141, 149, 168, 171, 195, 209, 210, 212, 220, 221,222,223,225,226,227,230,231,236,237,239,240,242,243,244,245 Beheim-Schwarzbach Martin 144,157 Belling Wilhelm Sebastian 143,144 Benka (Behnke) Jan 189 Bidder Paul 90,93, 204 Bielański Adam Kazimierz 121 Biskup Marian 7,15,16, 33, 34, 35, 36, 37, 38,39,41,42, 51, 58,63,64,66, 67,68, 69, 73, 74, 76, 91, 103, 104, 105, 111, 115, 116, 117, 118, 119, 120,121, 123,131, 137, 141, 146, 147,148,149, 151,168,174,175,185, 186, 243 Blanke August 68,191 Bodniak Stanisław 39 Bogucka Maria 39,55,75,80,81,86,118,131,134,146,168,171,209,236,237,239 283
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Bogusław I (książę pomorski) 16 Bogusław II (książę pomorski) 16 Bogusław X (książę pomorski) 169, 181 Bogusław XIII (książę pomorski) 97 Bogusław XIV (książę pomorski) 193, 194 Bömelburg Hans-Jürgen 75,76,85,90,113,132,143,145,147,149,155,156,157, 207, 219, 220 Bonin (ród) 182 Boras Zygmunt 179,181, Borawska Teresa 11, 77, 79 Borkowicz Jakub 127,128, 130 Borzyszkowski Józef 8,13, 22,45, 50, 54, 66, 85, 90, 91, 203 Bräuel Paul 59,63, Breza Edward 13,14, 102, 235 Brunner Ewa 86,165, 182 Bruski Klemens 13,15,17,18,25,29,36,39,42,43,44,45,46,47,51,54,68,70,79,199 Buchsteiner Ilona 81 Burke Peter 16 Büsch Otto 203 Büsching Anton Friedrich 152,153, 154 C Ciesielska Karola 105,106,162 Cieślak Edmund 7, 39, 81, 88, 90,113,122,123,125,126,127,132,143,207,220, 225, 228, 231, 235, 239, 242, 243, 245 Cieślak Tadeusz 169,181,228 Collijn Isak 77 Commendoni Francesco G. 19 Cramer Reinhold 180 Czacharowski Antoni 180 Czapiewski Paweł 16, 39, 41, 55, 60, 66, 135, 170, 185, 186, 187, 188, 189, 199, 230, 239 Czapliński Władysław 96 Czarnik Andrzej 53,179 Czygenberg Maciej 18,41 D Dabinnus Georg 56, 61, 67, 69, 87, 98, 99, 100,101,102, 103, 104, 105, 106, 107, 108,109,138,147, 148,149,158, 190,195,196,204, 213 284
Indeks osobowy Dąbrowski Kazimierz 39,185,195 Darnus Rudolf 143, 202,205, 207 Delisle Wilhelm 28 Dembińska Anna 83 Dieterici Carl Friedrich Wilhelm 154 Dietrich Richard 142 Długokęcki Wiesław 37 Długosz Jan 16 Dobrowolska Anna 15 Domhardt Johann Friedrich von 148,149,151,153 Dworzaczkowa Janina 50, 52, 53 Działyńscy (ród) 160 Dzięcielski Marek 17, 36, 42, 54, 55, 56, 57, 80, 86, 107, 125, 128, 151, 188, 189, 191,192, 199, 205 E Eickstedt Marek von 194,211 F Faber Walther 229, 230, 231, 234, 237, 239, 240, 241, 242, 256 Fabian Cerna 66 Filipowiak Władysław 15 Fischer Adam 16, 29 Fischer W. von 142 Fiszer Jan 121 Flemming Henryk Jakub 202 Flis Andrzej 228 Fryderyk I/III (Hohenzollern) 214 Fryderyk II (król Prus) 142,143, 144,145,152,156, 205, 207, 208 Fryderyk Wilhelm I (król Prus) 110, 201, 202 Frydrychowicz Romuald 44, 46 G Gaster G. 79 Gasztold Tadeusz 179 Gaziński Radosław 152 Gerlach Jan 82 Gerschke L. 68 Gierowski Józef Andrzej 134 285
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Gierszewski Stanisław 46, 47, 64, 66, 69, 71, 75, 85, 86, 87, 88, 90, 94, 95, 96, 106, 112,116,121,122,123,124,134,146,147,154,157,158,168,169,171,184,191, 220, 221, 222, 223, 237 Gieysztorowa Irena 115,123,127,134,137,164 Gintei Jan 16, 83, 87 Gliński Mirosław 228 Goedke Issak Gottfried 121 Gohrbandt Emil 165,180,181,182 Goldbeck Johann Friedrich 19,112 Górski Karol 13, 16,17, 29, ЗО, 36, 55, 74, 75, 76, 80,116,167, 243 Grass Günter 53 Grodzicki R. 32 Groth Andrzej 36, 50, 52, 53, 54, 55, 67, 108,125,127,131,145, 149,157 Grzebień Ludwik 62, 93 Grzegorz Maksymilian 34, 35, 36, 37, 38, 39, 41, 42, 43, 44, 46, 73, 74, 111, 116, 118,188,243 Guidon Zenon 124, 132 Gundling Jacob Paul von 18,19 Gut Paweł 152 Gutowski К. 134 H Hannenberger Kasper 28 Haratym Andrzej 125,126 Heidn Willy 186,187,188,192 Heitz Gerhard 180 Hertzberg (ród) 182 Hertzenberg Kasper 189 Hinze Kurt 154, 177 Hirsch Theodor 18 Hoffmannowa Helena 72 Hohenzollern (dynastia) 16,171,176, 203, 214,225, 249 Hohenzollern Henryk 152 Holsche Carl August 144,146,147,151,154,156,158 Hoszowski Stanisław 46,61,82,119,122,123,125,126,127,132,143,168,207,220 Hoverbeck Johann von 197 286
Indeks osobowy I link Jan 237 J JaggieUończyk Fryderyk (prymas) 17 Jagiellończyk Kazimierz 38,74, 75 Jan III Sobieski 196, 230, 231, 234, 238, 241 Jan Kazimierz (król Polski) 195,196 Janiszewska-Mincer Barbara 179 Jaroszewicz Mieczysław 218 Jascinica Woyna Johann К. von 231 Jaworski Tomasz 120,170,179 Jażdżewski J. 41 Jędrkiewicz Edwin 22, 96 Jefimow Regina 226 Judycki Dawid 96 К КаПаѕ Marian 43, 95 Kamieński Andrzej 143, 147 Kamiński Adam 124 Karnkowski Stanisław 238 Karpiński A 124,171,172,210 Kasiske Karl 55,163,164 Kaufmann H. J. 94 Kaufmann Karl J 91 Kazur Samuel W. 52 Kętrzyński S. 111 Kętrzyński Wojciech 18, 41, 86, 90 Keyser Erich 196, 237 Kiechel Samuel 22,42,45 Kitowski Józef 63 Kizik Edmund 118,120,121,132,146,149,161,162,171, 209, 220, 225, 226 Klassen Peter J. 121,161,162,171, 237 Kleina Kazimierz 13 Kleist (ród) 182 Klemp Aleksander 13, 36, 41, 43, 50, 51, 52, 53, 56, 59, 66, 68, 70, 71, 81, 83, 84, 85, 86, 93, 94, 95, 96,111,112,113,114,139,161,185,190,196,213, 237 Knibawski Maciej 186,187 287
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Koblischke Julius 29 Kobus Agnieszka 199,239 Kodzik Joanna 207,219 Kohfeldt G. 24 Konarski Michał 191 Konopczyński Władysław 30, 86,139,143,144, 202,219, 220 Kopczyński Michał 125, 126,127, 130 Korsz Andrzej 239 Kościelak Sławomir 41, 93, 226, 229, 237, 239, 241, 242, 243, 244, 245 Kościeleccy (ród) 160 Kościerski K. 68 Kościński Konstanty 61, 69, 71, 100 Koser Reinhold 152,153, 154 Kosman Marceli 81, 84,141 Kossarzecki Krzysztof 125, 126, 127 Kostuś Wojciech 169,180 Kot Jan 189 Kot Michał 189 Kozłowski Kazimierz 13, 77,181, 253 Kraianten-Vangerow (ród) 182 Kratochwil Zofia 45, 66, 67, 68 Kreplin Klaus-Dieter 167 Krockow Krockow Μ. von 194, 211 Krockow Otto K. von 59,156, 208 Krockow von Wawrzyniec Jerzy 197 Krokow Lorenz Gneomar von 189 Kromer Marcin (biskup warmiński) 17 Kropidłowski Zdzisław 127 Krupa Halina 60, 64,127, 128 Kubik Kazimierz 41,42, 228, 229, 230, 234, 235, 238, 239 Kucharski Adam 22 Kuhn Walther 55, 116,161, 162, 166, 182 Kujot Stanisław 17, 29, 36 Kukliński ƒ. 228 Kuklo Cezary 118, 171, 210, 220, 225 Kumor Bolesław 141 Kurozwęcki Krzesław 77 Kutrzeba Stanisław 206 288
Indeks osobowy L Labuda Gerard 7, 8, 9,11,13, 14,15,16,17,18, 25, 28, ЗО, 34, 39, 42, 46, 47, 61, 72,73, 74, 76, 79, 82, 83, 86,100,101, 102,103,106,109,117, 139, 144, 174,184, 188,190,192,199,205,243 Lammeke (ród) 182 Langebeck Jakub 25,70 Lassenius Jan (pastor z Barkoczyna) 45 Latalski Stanisław 93 Lau Paul 41,185,195 Leciejewicz Lech 14,15, 73 Lehr-Spławiński Tadeusz 16,29 Leon X (papież) 77 Lesiński Henryk 174,175 Lewalski Krzysztof 13 Lindau Jan 18 Lingenberg Heinz 233,239 Link-Lenczowski Achim 158 Loitz (ród) 181, 192, 236 Lorentz Friedrich 16, 29, 30,42, 51, 68, 69, 79, 84, 135,164,167 Lossow Daniel F von 144 Lubas Władysław 31 Lubinus Eilhard 24, 27,28, 29 Ł Ładogórski Tadeusz 116,146,152 Łaszewski Michal 18 Łosiński Władysław 14 Łowmiański Henryk 116 Μ Maas Walther 58, 60, 64, 66, 67, 84, 128, 160, 161, 162, 166, 167, 178, 182, 184, 185,191, 204, 205 MacholakJan 13 Mączak Antoni 17,79,80,81, 83,85,95,96,119,120,122,123,159,160,162,168 Maercker Hans 86, 90,100,121,122,157,171 Mager Friedrich 100 Makowski B. 90 Małłek Janusz 66, 76, 117,159 Malotki Martin von 164 289
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Mańkowski Alfons 54,60,185,206 Mariańska Danuta 237 Markiewicz Μ. 198, 214 Massow Kasper O. von 198, 201, 216 Materna Szymon 179 Mecke Manfred 165,177,183 Merczyng Henryk 41 Merian (kartograf) 28 Michalski Jerzy 142 Mikulski Krzysztof 13, 38, 41, 43, 46, 50, 51, 54, 55, 58, 59, 60, 61, 62, 64, 66, 67, 69, 76, 85, 95,110, 111,118,120,123, 128, 129,160,161,162,164,168,169,170, 177, 182,184,185, 190,191,195, 202, 205, 209, 213, 214 Mill Jan T. 228 Mittenzwei Ingrid 143 Mordawski Jan 18 Mostowski Paweł 206 Motsch Christoph 179 Możejko Beata 209 Muhi John 41, 209 Mühle R 81 Müller E 45 Müller Johann von 144, 146,151 Müller Michael G. 24,142,143 Mundy Piotr 22 Münster Sebastian 28 Muszyńska Jadwiga 124,132 N Nadolski Bronisław 98 Nagielski Μ. 124, 125,126, 127 Naworski Z. 75, 76 Neumeyer Heinz 81, 82, 83, 109,116, 148,152,157,162,184, 242 Nitsch Kazimierz 161 Nowak Zenon 11,158, 214, 228, 230, 234, 239 Nowicki Tomasz 139,207 О Obracht-Prondzyński Cezary 11,13 Odyniec Wacław 32, 50, 51, 52, 53, 61, 64, 70, 75, 81, 84, 85, 86, 103, 113, 116, 290
Indeks osobowy 125,127,132,134,135,146,149,160,162,167,185,190,192, 195, 204 Ogier Karol 22, 96,239 Okuko Milos 31 Olbracht Jan (król Polski) 17, 77 Olczak Jerzy 14 Orłowski Czygenberg Maciej 41 Ossowski Stanisław 13, 79 Ost Horst Gotthard 165 Ostrowąs Piotr von 197, 214 Ostrowski Kazimierz 131 P Paczkowski P. 41 Panske Paul 46, 66, 93 PapayG. 81 Papritz Johann 181 Pawlik Radosław 11, 77, 78 Penners H. u. T. 131 Pniewski Władysław 41,42, 226, 228, 229,231,234, 239, 240 Podralski Jerzy 195,197 Popowska-Taborska Hanna 32, 71 Poraziński Jarosław 43, 81, 88, 95 Powałka Martin 207, 219 Pryłowski Andrzej 221 Przebendowski Ignacy Franciszek 206 Przebendowski Jan Jerzy 198, 214 Przybytek Łukasz 125, 126 Puttkamer Bogusław U. von 203, 217 Q Quickmann David Friedrich 173 R Raduński Edmund 62, 95 Raepke Kazimierz 170,186 Rafiński Grzegorz 41 Reggieri Juliusz 239 Reich (bracia) 186 Rembalski Tomasz 13,18,47, 59, 71,141 291
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Rembowski Leonard 44 Renn G. 15 Rhesa Ludwik 25, 64, 94, 95, 96 Rhode Ilse 84,100,139,147,166 Rietz Henryk 77, 79 Roden Johann R 102,145,148,149,150,151,152,154 Romanow Zenon 53 Roscius S. 141,147,151 Roweder Iwo (przeor klasztoru w Oliwie) 70 Rozrażewski Hieronim 95, 238 Rubach Adam (rezydent w Gdańsku) 201, 215, 216, 217 Rudnicki Mikołaj 71 Ruggieri Juliusz (nuncjusz papieski) 16 Rusiński Władysław 125,126 Rutkowski Władysław 167 Rybiński Józef 63 Rykaczowski Erazm 239 Rzepecki Ludwik 59, 62, 67 Rzetelska-Feleszko Ewa 13, 15, 30, 31, 32, 43 S Sakson Andrzej 141 Salmonowicz Stanisław 80, 83, 98,117,142, 241 Samp Jerzy 19, 22, 64 Samsonowicz Henryk 73, 74,117,134,146,171, 209,220 Sawicki Wawrzyniec 51, 98 Schattkowsky Ralph 62,81 Schlück Robert 202 Schmidt Erich 177, 179 Schmidt Roderich 15 Schmitz Hans Jakob 191 Schottmüller Kurt 205, 218 Schramm Gottfried 66,81, 82,83,184 Schuch Hans 44,84,90,100,101,118,122,123,135,145,157,164,187,188,192 Schück Robert 217 Schultz Franz 44, 50, 51, 52, 53, 94, 95, 98 Schulze Winfried 180 Schumacher Bruno 162,163 Schwerinow Bogusław von 194,211 292
Indeks osobowy Schwerinow Otto von 194,21 Sculteti Bernard 11, 77, 78, 79 Serejski Marian Henryk 142 Siuchniński Kazimierz 14 Skorowski Henryk 13 Skóra Wojciech 22, 239 Śląski Kazimierz 25, 55,157,164,169, 177,179,181,185,190,195 Sowa Andrzej 198, 214 Spors Józef 15,16, 73 Stadie Bernhard 93, 95, 96,128 Stankiewicz Jerzy 225, 229, 239, 244 Stasiewski Bernhard 143 Stelmach Mieczysław 28,29, Stępniak Władysław 13 Stojentin Max von 181,193 Strakefeld Paweł 189 Strehlke Ernst 18,121,187 Strehlke Friedrich 121 Subera Ignacy Leonard 64,94,140 Sułowski Zygmunt 15 Süssmilch Johann P. 173 Synak Brunon 11 Szafran Przemysław 126,130,160,161,162, 234 Szulist Władysław 53, 112 Szultka Zygmunt 11, 13, 19, 22, 28, 30, 36, 67, 77, 141, 144, 146, 152, 154, 166, 173,175,176,180,181,182,188,189,193,194,195,197,198, 201, 202, 203, 205, 206, 207, 211, 216, 217, 218, 219,222, 224 T Targowski Michał 38 Tomczak Andrzej 33, 36, 37, 38, 41, 58, 63, 64,66, 67, 68, 69, 111, 116 Topolińska Zuzanna 13, 32,69 Topolski Jerzy 125, 126,132,142 Toppen Max 18 Treder Jerzy 14,15, 31,43 Tümpel Karl 177,179 Tymieniecki Kazimierz 30, 36, 50, 76 293
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... V Vopol Kasper 28 W Wachowiak Bogdan 115,116,142, 144, 147,169,174, 175,179,180,194 Wajda Kazimierz 94, 208 Walczak Richard 179 Walther Rolf 223, 224 Wapiński Roman 13 Waschett Andrzej 230 Waschinski Emil 53, 55, 58, 63, 66, 69, 71, 72,129,135,138,139,141, 207 Weber Lotar 16, 116, 147 Wędzki Andrzej 179 Wehrmann Martin 24,163, Wejher Ernest 94 Wejher Jakub 42, 50 Wejher Jan 94 Wejherowie (ród) 94 Wenskus Reinhard 148 Werdum Ulrich von. 22, 24, 243 Wielgosz Stanisław 188 Wielopolski Alfred 219 Wierzba Patrycja 128 Wijaczka Jacek 61, 76, 120,122, 123, 124,125,132,159 Wille Emil 165,179,182 Winklewski Jan 116, 144,145,146, 147, 151,158 Wojciechowski Mieczysław 62 Wojtkowski Andrzej 145,155,157 Wojtowicz Jerzy 109,147,156, Wybicki Aleksander Dionizy 202 Wybicki Bartłomiej 188 Z Zastrow Piotr H. von 197, 214 Zawadzki Wojciech 41 Zdrójkowski Zbigniew 66, 83, 87, 90, 91, 93, 94, 95 Zernack K. 142 Ziechmann J. 143 Zientara Włodzimierz 24 294
Indeks osobowy Zimmermann Kazimierz 154, 156, 157, 158, 160, 178, 179, 189, 195, 200, 201, 203,219 Zitzewitz Ewald Joachim von 217 Zygmunt I (król Polski) 81,83 Zygmunt III Waza 180 295
Indeks nazw geograficznych A Agnowice 69, Anglia 157,191 Austria 142,143 В Bałdowo 38, 42, 43 Banino 38, 39,41 Barłożno 63, 64, 233 Bartenhagen 18 Barwice 182 Berlin 18,152,153,172,195-199, 201, 203, 205, 214-217 Będźmirowice 38,45 Biała 111 Białoborskie (starostwo) 18, 47,130 Białogard 31, 203 Biały Bór 37, 46, 83, 91, 93, 98,134,191 Bińcze 68 Biskupia Góra 41 Błądzikowo 186 Bobolice 189, 203, 216 Bobowo 63, 70 Bojano 59, 70 Bolszewo 50, 95, 98 Borowy Młyn 37 Bory Tucholskie 13, 30,43,49, 64, 69,118 Borzestowo 107 Borzyszkowy 46,47, 69, 71 Brandenburgia 37,150,151,174-176,185,192,194,195, 198,236 Braniewo 122 Brda (rzeka) 14,17, 37,45, 46, 67, 71 Brusy 38, 67, 134 Brzeźno Człuchowskie 69 Brzeźno Szlacheckie 47,69 Buczek 111 297
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Bydgoszcz 19 Bysewo 18,41 Bysław 45 Bysławek 45 Bytowski (powiat) 28, 29, 35-37, 46, 69, 174, 179 Bytów 19, 24, 28, 202 C Cekcyn 45 Chałupy 53 Charbrowo 53, 77,189 Chełm 58,149 Chełmy Małe 67 Chmielno 77 Chojnice 19, 25, 72, 83, 88, 91, 93, 95, 118,126,130,131,134, 157,163, 221 Chojniczki 46, 71 Chwaszczyno 39, 70 Chylonia 18 Cisowa 18 Cołdanki 66 Czapelki 111 Czapiewice 45, 67 Czaple 41,70, Czaplinek 201,216 Czarlin 38, 43 Czarna (rzeka) 46 Czarna Woda 44 Czarne 46, 47, 71, 91, 93, 149 Czarne (Hammersztyn) 46 Czarnoszyce 69 Czarnowo 67 Czerniewo 61 Czernikowo 44 Czersk (Łąg) 45, 67, 111 Czersk Malachin 67 Częstkowo 60 Częstocin 186 Człuchowski (powiat) 13,28, 37, 38,43,46,67,69,71,84, 86,91, 93,98-101,123, 130,138,141, 167, 179,181,182, 247 298
Indeks nazw geograficznych Człuchowskie (starostwo) 51, 67, 68,100,191 Człuchów 19,46, 72, 91, 93,149,157,163, 202 D Dania 194,211 Darłowo 197, 203, 207, 218, 219, 224 Dąbrówka 45, 70 Debrzno 19, 91, 93,134,191 Dobrzewino 59 Dobrzynka (rzeka) 37 Dolna Saksonia 73 Drawa (rzeka) 28, 30, 31,165,178,179 Drożdzienica 45 Drzonowo 68 Dyminka 71 Dziedzice 14 E Elbląg 122 Emden 191 F Finlandia 191 Francja 157,197 G Garczyn 38 Gardno (jezioro) 219 Gdańsk 15, 17-19, 22, 24, 25, 29, 31, 37, 41, 42, 58, 59, 62, 63, 70, 73, 79-81, 84, 86,88,91,94, 95, 98,99,110,117,118,120-122,125,130,134,137,140-144,147, 149,150,152,154,155,156-158, 160-163,165,169,171,176,179- 181,184,185, 190-203, 205-232, 234-245, 248, 249 Gdańsk (Matarnia) 38,41, 58,75 Gdańsk (Nowe Szkoty) 149 Gdańsk (Nowy Port) 143,149, 220 Gdańsk (Osiek) 17, 226,229,243 Gdańsk (Stare Polaszki) 63, 70 Gdańsk (Stare Szkoty) 58,62,201,216,238,239,244 Gdańsk (Święty Wojciech) 37,41, 58,149 299
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Gdańsk (Wrzeszcz) 58, 59,143 Gdańska Głowa (miejsce rozwidlenia Wisły) 122 Gdański (powiat) 58, 59, 70, 99,101, 104,105, 163,185,190 Gdańsk-Wyżyny 41, 58, 70 Gdynia (Redłowo) 18, 39 Giemłice 62 Gliśna 46 Gliśno Małe 67 Gliśno Wielkie 69 Głazica 51 Głda (rzeka) 37 Głodowo 44, 63 Główczewice 45, 67 Gniew 60, 73, 81, 93,110,118,129,155, 161, 207 Gniewskie (komturstwo) 35, 38 Gniewskie (starostwo) 134 Gniszewo 38,43 Gochy 71 Goręczyno 55 Gostomie 60, 61 Góra Chełmska 28, 30, 31, 211, 218, 223, 225 Góra Cholm 25, 30 Grabowska Huta 187 Grudziądz 161 Gryfia (Greifswald) 15 Gryfice 222, 225 Gwda (rzeka) 14, 30,46,164,178,182 H Hamburg 24 Hejtus 55 Hel 94,191 Hutowo 44 I Ina (rzeka) 14 Izbica 207, 219 300
Indeks nazw geograficznych J Jaromierz 68 Jasień 18,41, 70 Jasiowa Huta 86 Jeknica 186 Jeleńcz 66 Jezioro Sobackie 44 Jezioro Charzykowskie 46,69, 71 Jezioro Karsińskie 46 Jezioro Przywidzicie 163 Jezioro Sumino 61 Jezioro Żarnowieckie 37 Jezioro Wdzydze 44,45,118 Jeżewo 111 Junkrowy 63 К Kack Wielki 38, 39 Kamionka (rzeka) 37, 45 Kartuzy 22, 77,135,155,185,190,191, 202 Karwieńskie Błota 50, 51, 53,128 Kaszuby 8,13,15,16,17,18,22,24,25,28,29,30, 32, 36, 39,42,43,44,45,46,47, 51, 59, 64, 68, 70, 77,79,185,199 Kiedrowice 46, 69 Kielno 51, 58, 59 Kiełpin 59, 69, 71 Kieżmark 161 Kiszewskie (starostwo) 60,61,190 Kleszczewo 38,44, 63, 70 Klonowo 45 Klonówka 63 Kłobuczyn 186,187 Kłodawa 38,42,62 Kniewskie Błota 50, 51, 53, 128 Kociewie 13, 29, 30,104 Koczała 68, 71 Kokoszkowy 38,43, 44, 63 Kolano 186,189 Kołobrzeg 31,191,199, 203 301
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Kołyże 38, 44 Konarzyny 46,47, 71 Konstantynopol 24 Kosowo 18,111 Koszalin 31 Kościerski (powiat) 30,109 Kościerskie (starostwo) 61,128,190 Kościerzyna 17, 19, 22, 45, 60, 61, 90, 91, 101, 118, 126, 129, 143, 157, 163, 166, 184, 190,191 Kozielec 37 Koźmin 63 Krajnal3, 30, 125 Krąg 43, 44 Krąplewice 111 Krokowa 52, 53, 84 Krosno Odrzańskie 143 Krostkowo 111 Królestwo Polskie 17, 75,116,183,194 Królewiec 24, 150, 194 Królewo 197, 214 Krzeczna 187 Krzemieniewo 68 Krzyżewo 186,187 Księstwo Cieszyńskie 143 Księstwo Pomorskie 169,174,180, 193,194, 248 Księstwo Szczecińskie19, 28, 36,176,177,180,191,192 Kujawy 17, 37, 74, 143,169 Kuźnica 53 Kuźnica Pucka 53 Kwidzyn 63, 110,143,154,195 L Leniwka (rzeka) 243 Lębork 18,19, 22, 24, 42, 59, 77, 202 Lęborski (powiat) 141 Lęborskie (starostwo) 28, 29, 35, 36, 77, 80,174,179,180 Lęborsko-bytowskie ([nad]starostwo) 28, 36, 57, 71,189,195, 202,211,219 Lędyczek46, 149 Lichnowy 45, 66 302
Indeks nazw geograficznych Liniewko 60 Lipnica 69 Lipuska Huta 54 Lipusz 54,55 Litwa 185, Lotyń 45,186,189 Lubań 60,61 Lubichowo 63 Lubieszyn 44 Lubiszewo 42 Lubocino 51 Lutom 38,45,46 Luzino 86,102,103,139 Ł Ląg 38,45 Łąkie 69 Łeba 202 Łeba (rzeka) 14, 24, 249 Łebno 107 Łęczyce 18 Łostowice 41 Łukocin 38,42 Łupawa (rzeka) 14,28 Μ Malachicz 67 Malachin 67 Małe Chełmy - zob. Chełmy Małe Małe Gliśno - zob. Gliśno Małe Małopolska 16,134 Mały Kack 59 Małżewko 38 Małżewo 42 Manowo 186 Matarnia - zob. Gdańsk (Matarnia) Mazowsze 14, 74,134,159,168,169 Mechowo 53 Meklemburgia 192,194,211 303
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Miastko 19,201,216 Mieczno 71 Miedźno 38, 44 Mierzeszyn 58, 70 Mierzeszyno 118 Miłobądz 42 Minkowice 51 Mirachowo 28,118 Mirachowski (powiat) 13,28, 34, 37, 39, 54-58,62, 86,99,101,104,105,107,112, 127,128,130,139, 151,157,164, 186, 191 Mirachowskie (starostwo) 36, 56, 61,107,126,180, 206 Morze Bałtyckie (Bałtyk) 14,15, 19, 24, 28, 37,167, 221, 225 Motarzyn 181 Motława (rzeka) 42, 210, 212, 249 Myślibórz 14 Myśligoszcz 68 N Nastazin 201 Neuhof 178 Niedamowo 38,44 Niestępowo 59 Niwy 45 Noteć (rzeka) 15, 28, 29,152,160,164,178 Nowa Cerkiew 45, 46 Nowa Marchia 18, 46, 62, 68,144,150 Nowe Czaple 186, 188 Nowe Grabowo (Grabówko) 186,187 Nowe nad Wisłą 90, 93,118,134,155,161, 166,195, 207,221 Nowe Szkoty - zob. Gdańsk (Nowe Szkoty) Nowogard 197 Nowski (powiat) 99 Nowy Port - zob. Gdańsk (Nowy Port) Nowy Wiec 60-62 O Objezierze 45 Obkas 45 Oborowo 45 304
Indeks nazw geograficznych Obozin62 Odra (rzeka) 13-15, 24, 30, 73,160,164,172,182,183 Odry 38,44,45, 71 Ogorzeliny 45,69 Okalice 57 Okonek 182 Oksywie 53 Oliwa 39, 70,195,196 Olszanowo 68 Orlik 67 Osłonino 186 Osowo 67 Osówko 45 Ostrowąsy 197, 214 Ostrowite 69 P Papiernia 54 Parchowo 55 Parchowskie (starostwo) 56,107,128 Parsęta (rzeka) 14,15, 28, 30, 31 Patuły (Potuły?) 186,187 Pawłowo 45 Pelplin 17,18, 43,44,46,47, 63, 79,113 Piana (rzeka) 15 Piechowice 67 Pierzchów 42 Piętrowo 186 Pietrzykowo 68 Pinczyn 63, 70 Pisarki 111 Płachty 44, 60,61 Podlasie 14,159,168 Podlesie 44, 45, 61 Podole 143 Pogódki 44, 61, 63, 70 Polanów 19, 24 Połczyno 17, 201,216 Połęczyno 186,189 305
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Pomorze 7, 8, 14, 15, 16, 18, 19, 22, 25, 28, 29, 36, 46, 73, 74, 85, 101, 106, 107, 143, 144, 146, 155, 156,160,163, 172,176, 185,198, 214, 217 Pomorze brandenburskie 55,110, 111, 129, 176,195-197, 212-214, 222 Pomorze brandenbursko-pruskie 160, 172, 176,197, 214 Pomorze Gdańskie 14, 16, 29, 31-37, 46, 73, 76, 84, 100, 101, 103-105, 107, 109, 115-118, 137, 144, 151, 160, 169, 199 Pomorze Nadwiślańskie 117, 247 Pomorze pruskie 145,150,151,173, 174, 176,198-207, 214-219, 223, 224 Pomorze szwedzkie 172,194 Pomorze Tylne 215 Pomorze Wschodnie 29, 30, 73 Pomorze Zachodnie 15, 24, 27, 32, 46, 49, 50, 54-56, 61, 62, 68, 69, 84, 109,111, 123, 159-172, 174-177, 179-196, 203-205, 207, 208, 210-213, 218, 219, 221-225, 235, 236, 245, 248, 249 Porost 189 Półwysep Helski 53, 70,191 Prądzona 69 Prędzieszyn 41 Prusy 15,19, 28, 75, 80, 96, 117, 119, 121, 122, 123, 142,143, 144, 145, 147,148, 149, 150,151,152, 168, 200, 202, 203, 204, 205, 206, 219,248 Prusy kaszubskie 24 Prusy Królewskie 7, 8, 13, 16, 17, 19, 22, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 39, 45, 47, 49, 52,60,61, 68, 70, 71, 74, 75,76, 78, 79, 80, 81,82, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 90,98, 100,103, 104,106,109,110,112, 113,115,116,117,118,119,120,121,122,123, 124,125,126,127,128,129,131, 132,134,135, 137,138,139,141,142,143,144, 145,146,147,148,149,150,151, 152,153,155,157,159,160,162,163,164,166, 167,168,169,170,172,173,174, 175,176,177,179,180,181,183,185,188,189, 190,192,193,194,195,196,199, 200, 202, 203, 204, 205,206, 207, 209, 210,211, 212, 213, 214, 216, 217,
218, 219, 222, 223,224, 225,231,235, 236, 241,244,245, 247, 248, 249 Prusy Krzyżackie 119 Prusy Książęce 62,76,80, 83,117,143,159,160,163,172,192,194,196,199,211, 215,216, 236, 241 Prusy Wschodnie 116, 148,165 Prusy Polskie 148, 150,152 Prusy Zachodnie 7, 8,19, 98,100,106,144,146,147,150,151,152,153,154,155, 156,157,158,161, 163,177, 208, 219, 245, 248, 249 Pruszcz Gdański 38,41,42 Przechlewo 46 306
Indeks nazw geograficznych Przejazdowo 187 Przetoczyno 51 Przodkowo 18, 51, 58 Przyjaźń 41, 59,185 Przyrowo 45 Przywidz 59, 70 Puck 28, 50, 51, 53, 94, 98,139,157,186,191 Pucka Wieś 17 Pucki (powiat) 13, 28, 35, 37, 39, 50-52, 70, 79, 94, 99, 101, 104, 105, 127, 128, 130 Puckie (starostwo) 36, 50, 51,113,126,127, 206 R Raciąż 45, 66, 67 Radacz 182 Radunia (rzeka) 14, 22 Rawicz 143 Reda 50,53 Redłowo - zob. Gdynia (Redłowo) Rega (rzeka) 14 Regnin 42 Rekocin 41 Rębowo 38,41 Rosja 142, 143,157,160,208 Roszczyce 189 Roszkowo 42 Rowokół (góra) 22 Roztock 22, 24 Rozworów 182 Równe 44 Rumia 50, 53 Runowo 22 Rychnowy 69 Rzeczenica 46 Rzym 77, 78 S Saksonia 142,185,191 Santok 18 307
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... Sąpolno 68 Sąpólno Człuchowskie 46 Siedlce 149 Sierakowice 55 Sierpowo 68 Skarszewskie (starostwo) 60, 61, 62, 128 Skarszewy 28, 31, 43, 60-64, 70, 94, 101, 129, 157, 163,190,191 Skrzynia 143 Sławno 213, 224 Słupia (rzeka) 14, 165,178, 249 Słupsk 22, 24, 28, 42, 143,194,198, 201-203, 215, 216, 218, 224 Słupski (powiat) 217, 218 Smęgorzyn 38,41 Sobącz 44, 60, 61 Stara Kiszewa 63, 70 Stare Grabowo 55, 186,187 Stare Polaszki - zob. Gdańsk (Stare Polaszki) Stare Szkoty - zob. Gdańsk (Stare Szkoty) Stargard Szczeciński 14,172, 196, 199, 204, 213, 216 Starnice 203, 218 Starogard Gdański 25, 30, 31, 38, 42-44, 60, 63, 64, 70, 81, 95, 96, 118, 126, 129, 155, 161,163,190,191 Starogardzkie (starostwo) 51,126,128 Stary Wiec 61, 70 Starzno 71 Stawiska 60, 61 Stężyca 107 Straszyn 41, 59 Strzelno 53 Strzepcz 52, 55, 84, 107 Subkowy 62 Sulmiński (powiat) 35, 38 Sumin 38,44 Swarzewo 53 Swornegacie 71 Szczecin 14,173, 181, 205, 206, 216, 222 Szczecinek 28, 46, 47,181,186,197, 201, 214, 216 Szczodrowo 62 Szczytno 46 308
Indeks nazw geograficznych Szemud 51, 58 Szewno 111 Szpon 186 Szpręgawsk 43 Sztofrowa Huta 186 Sztumska Wieś 122 Szumleś 187 Szwabia 236 Szwecja 39,157,185,191,193,195,196 Szydlice - zob. Gdańsk (Siedlce) Szymbark 189 Ś Śląsk 73,142,191,192, 205, 218, 236 Święty Wojciech - zob. Gdańsk (Święty Wojciech) Świecie 19, 30, 90, 93,110,111,112,118,126,134,161, 207 Świecki (powiat) 33, 34, 38, 45, 86, 101,104,106,109-111,157,196, 204, 213 Świeckie (starostwo) 190 Świncz 41 T Tczew 22, 30,42,43,62, 73, 95, 96, 119,135, 139,163, 191 Tczewski (powiat) 13, 34, 37, 38, 49, 59-61, 99,109,127-130,157,186 Toruń 83, 91,148,150,158,161 Trąbki Wielkie 22, 38, 42, 62 Trzebielino 24 Tuchlino 107 Tuchola 19, 45, 64, 67, 90, 91,118,143,157,161 Tucholski (powiat) 13, 33, 34, 38,45,64,66,67,69,71,99,109,130,138,141,213 Tucholskie (starostwo) 45, 64, 66,126,130 Turcja 142 Turowo 182 Tyłowo 53 U Ulm 22 Ustka 223 309
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich... V Vitolene (Wiślina) 41 W Wacimierz 38, 43 Wałdowo 165 Wałdówko 44 Warszawa 110,195, 196, 201, 217 Warszkowo 51 Warta (rzeka) 15, 164,178 Wąglikowice 18 Wda (rzeka) 22,45 Wejherowo 24, 50, 53, 95, 96, 98, 143 Wejherowski (powiat) 109 Wełpin 45 Westfalia 73 Wiczlino 59, 70 Wiele 44, 45 Wielkopolska 14, 16, 17, 37, 45, 125, 134, 142-144, 159, 164, 169, 177, 189, 200, 203, 205, 212, 219 Wieprza (rzeka) 14, 28,178 Wierzyca (rzeka) 14, 44 Wietcisa (rzeka) 44 Więckowy 61, 63 Winiary 202 Wisła (rzeka) 14,15,22,28, 30,37,42,43,62,64, 73,101,116,123,129,131,135, 138, 159,161,162, 165-168,177,185,190,195,196, 217, 243 Wisłoujście 39 Włocławek 77,143 Woj anowo 41 Województwo pomorskie 11, 17, 22, 32, 35-39, 45, 47-49, 56, 62, 67, 74, 79, 80, 87, 91, 94-96, 99, 100, 104, 105, 107, 108, 119-121, 123, 126, 127, 129-131, 134, 135,137, 138,140-142,145,147-154, 157,160, 162,166,170,171,175,185,190, 195, 203, 210, 213, 214, 221, 247, 248 Wojtal 22, 25,45, 71 Wrzeszcz - zob. Gdańsk (Wrzeszcz) Wschowa 143 Wysin 62,70 310
Indeks nazw geograficznych Wysoka Zaborska 67 Wyżyny Gdańskie 41,58,70 Z Zabory 43,45,64,66,67 Zakrzewko 38,42 Zamarte45 Zatoka Pucka 28 Zwartowo 53 Zychce 46, 71 Ż Żabno 67, 71 Żarnowiec 28, 52, 53, 84, 87,113 Żelichowo 41 Żółtnica 182 Żukowo 34, 39, 54, 58, 77 Żuławy 101,110,125, 143,160,195, 214, 217 Żuławy Gdańskie 110,130,159,160,161,162,197, 200, 219 Żuławy Elbląskie 110 Żuławy Malborskie 110,159,160,197,200 311
|
| adam_txt |
Spis treści Słowo wstępne. 7 Rozdział 1. Kaszubski obszar językowy województwa pomorskiego w XVI-XVIII wieku. 11 1.1. 1.2. 1.3. Kaszubski obszar j ęzykowy w drugiej połowie XVI wieku. 11 1.1.1. Kaszubszczyzna w przekazach duchowieństwa, kronikarzy i dziejopisów. 14 1.1.2. Kaszubi i ziemia ich zamieszkania w relacjach podróżników. 19 1.1.3. „Kaszuby” na mapach.25 Zasięg języka kaszubskiego w drugiej połowie XVI wieku. 29 1.2.1. Uwagi nad stanem badań. 29 1.2.2. Kaszubski obszar językowy w świetle osadnictwa na prawie polskim .33 1.2.3. Zasięg kaszubszczyzny według źródeł opisowych. 39 Przybliżony zasięg kaszubszczyzny w trzeciej ćwierci XVIII wieku. 47 Rozdział 2. Przemiany językowe i świadomościowe społeczeństwa województwa pomorskiego w ХѴ-ХѴШ wieku. 73 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. Uwarunkowania ukształtowania się świadomości „Prusaka”. 73 Rola wyznania i języka w przemianach świadomościowych społeczeństwa województwa pomorskiego w XVI-XVIII wieku. 79 Stosunki językowe w miastach. 87 Stosunki „narodowościowe” w Prusach
Królewskich/Zachodnich w 1772 roku w świetle dyskusji historyków. 98 Rozdział 3. Główne linie rozwoju demograficznego Prus Królewskich i województwa pomorskiego w ХѴІ-ХѴШ wieku. 115 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7. Straty ludnościowe wojny trzynastoletniej i ich odbudowa. . 115 Następstwa demograficzne wojen szwedzko-polskich - katastrofa potopu. 121 Uwagi o rekonstrukcji ludnościowej w latach 1660-1700 . 127 Nowe spostrzeżenia o ubytku ludności w trzeciej wojnie północnej i tempie jego odbudowy. 132 Zaludnienie województwa pomorskiego w 1766 roku oraz ubytek ludności i natężenie migracji jako następstwa „kordonu sanitarnego”. 138 Globalne zaludnienie Prus Królewskich w 1772 roku i liczba mieszkańców przejętych przez Prusy.145 Rozwój ludnościowy Prus Zachodnich w latach 1773-1806. 151 5
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Rozdział 4. Rola imigracji zachodniopomorskiej w przemianach demograficznych Prus Królewskich. 159 4.1. Imigracja z Korony a historiografia i osadnictwo olenderskie. 159 4.2. Początki drugiej kolonizacji na pograniczu Pomorza Zachodniego i Prus Królewskich. 162 4.3. Potencjał ludnościowy Pomorza Zachodniego i Prus Królewskich. 170 4.4. Emigracja zachodniopomorska do Prus Królewskich pod rządami Gryfitów. 177 4.5. Emigracja zachodniopomorska do Prus Królewskich w drugiej połowie XVII i w XVIII wieku. 193 Rozdział 5. Kaszubi w Gdańsku w XVI-XVIII wieku. 209 5.1. Kaszubscy protestanci w Gdańsku. 209 5.1.1. Imigracja zachodniopomorska. . 209 5.1.2. Imigranci zachodniopomorscy wśród obywateli miasta Gdańska. 220 5.1.3. Nauczanie kościelne i szkolne w języku polskim. 225 5.1.4. Próba ilościowego ujęcia protestanckiej ludności kaszubskiej w społeczności Gdańska. 235 5.2. Ludność katolicka w Gdańsku. 238 5.2.1. Nauczanie kościelne i szkolne w języku polskim. 238 5.2.2. Próba ilościowego ujęcia Kaszubów-katolików. 241 Uwagi
końcowe. 247 Bibliografia. 251 Spis tabel. 279 Spis ilustracji. 281 Indeks osobowy. 283 Indeks nazw geograficznych. 297 Dotychczas w serii „Biblioteka Kaszubska” ukazały się . 6 313
Bibliografìa Achremczyk S., Reprezentacja stanowa Prus Królewskich w latach 1696-1772. Skład spo łeczny i działalność, Olsztyn 1981. Achremczyk S., Życie polityczne Prus Królewskich i Warmii w latach 1660-1703, Olsztyn 1991. Aretin K.O. Freiherr von, Tausch, Teilung und Länderschacher als Folgen des Gleichge wichtssystems der europäischen Grossmächte. Die Polnischen Teilungen als europäi sches Schicksal [w:] Polen und die Polnische Frage in der Geschichte der Hohenzollernmonarchie 1701-1871, red. K. von Zernak, Berlin 1982. Aschkewitz Μ., Bevölkerungsgeschichte des Kreises Schweiz, S. Bevölkerungsgeschichte des Reichsgaues Danzig-Westpreussen, 1.10, Danzig 1942. Aschkewitz Μ., Die Bevölkerung im südöstlichen Pommereilen vom 13.-18. Jahrhundert, “Altpreussische Forschungen’ 1942, nr 19. Aschkewitz Μ., Die deutsche Siedlung in Westpreussen im 16., 17. und 18. Jahrhundert, “Zeitschrift für Ostforschung” 1952, nr 1. Aschkewitz Μ., Zur Frage der Umvolkerung in Westpreussen im 19. und 20. Jahrhundert [w:] Studien zur Geschichte des Preussenlandes. Festschriftfür Erich Keyser zu seinem 70. Geburtstag, red. E. Bahr, Marburg/L. 1963. Auserlesene Sammlung verschiedener glaubwürdiger, guten theils nie gedruckter Urkun den und Nachrichten, welche zur Kenntniss der Landes-Verfassung und Rechte des He rzogtums Vor- und Hinter-Pommern, wie auch der Fürstenthums Rügen dienen kön nen. Erste Ausfertigung, Greifswald 1747. Bahr E., Das Gebiet Bordzichow am Mittleren Schwarzwasser und seine Siedlungen bis zum Ausgang des 18. Jahrhunderts, “Beiträge zur Geschichte Westpreussens” 1970, nr
3. Bahr E., Das Gebiet Kischau und seine Siedlungen im 15. bis 18. Jahrhundert, “Beiträge zur Geschichte Westpreussens” 1969, nr 2. Bahr E., Die Starostei Draheim zwischen 1565 und 1632, “Baltische Studien” 1971, t. 57. Bahr E., Die Verwaltungsgebiete Königlich Preussens 1454-1772, “Zeitschrift des West preussischen Geschichtsvereins” 1938, nr 74. Bahr E., Siedlungsvorgänge des 16. bis 18. Jahrhundert im Gebiet des ehemaligen Deut schordensamt Schöneck, “Zeitschrift für Ostforschung” 1967, nr 16. Bahr E., Wüstungen und Neusiedlungen des 16. bis 18. Jahrhunderts im Gebiet des ehe maligen Deutschordensamts Berent [w:] Studien zur Geschichte des Preussenlandes. Festschrift für Erich Keyser zu seinem 70. Geburtstag dargebracht von Freunden und Schülern, red. E. Bahr, Marburg/L. 1963. 251
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Bär Μ., Der Adel und der adlige Grundbesitzer in Polnisch-Preussen zur Zeit der preus sischen Biesitzergreifung. Nach Auszügen aus den Vasallenlisten und Grundbüchern, Leipzig 1911. Bär Μ., Westpreußen unter Friedrich dem Großen, 1.1-2, Leipzig 1909. Baszanowski J., Przemiany demograficzne w Gdańsku w latach 1601-1846 w świetle tabel ruchu naturalnego, Gdańsk 1995. Baszanowski J., Sezonowość zgonów podczas wielkich epidemii dżumy w Gdańsku w XVII i początku XVIII w., „Przeszłość Demograficzna Polski” 1984,1.17. Baszanowski J., Statystyka wyznań a zagadnienia etniczne Gdańska w XVII-XVIII w., „Zapiski Historyczne” 1989, t. 54, nr 1. Baszanowski J., Tabele ruchu naturalnego ludności Gdańska z lat 1601-1846, „Przeszłość Demograficzna Polski” 1981, t. 13. Beheim-Schwarzbach Μ., DerNetzedistrikt in seinem Bestande zur Zeit der ersten Teilung Polens, “Zeitschrift der Historischen Gesellschaft für die Provinz Posen” 1892, nr 7. Beheim-Schwarzbach Μ., Hohenzollernsche Colonisationen. Ein Beitrag zu der Geschich te des preußischen Staates und der Colonisation des östlichen Deutschlands, Leipzig 1874. Bidder P., Beiträge zu einer Geschichte des westpreussischen Schulwesens in polnischer Zeit ca. 1572-1772, “Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsverein” 1907, nr 49. Bielański A.K., Materiały do historii powodzi w dorzeczu Górnej Wisły. Na podstawie rę kopisu Adama Kazimierza Bielańskiego i materiałów Jana Fiszera, opr. J. Fiszer, wyd. 2, Kraków 1997. Biernat Cz„ Dzieje Gdańska, Gdańsk 1969. Biskup Μ. (ree.),
Dabinnus Georg Die ländliche Bevölkerung Pommereilens im Jahre 1772 mit Einschluss des Danziger Landgebiets im Jahre 1793, Marburg/L. 1953, “Rocznik Gdański” 1956-1957,1.15-16. Biskup Μ., Atlas Historyczny Polski. Prusy Królewskie w drugiej połowie XVI wieku, War szawa 1961. Biskup Μ., Gdańsk w pierwszym stuleciu rządów krzyżackich [w:] Historia Gdańska, 1.1: Do roku 1454, red. E. Cieślak, Gdańsk 1978. Biskup Μ., Odbudowa gospodarcza Prus Królewskich na przełomie XV-XVI wieku [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1:1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Biskup Μ., Osady na prawie polskim na Pomorzu Gdańskim, Warszawa 1956. Biskup Μ., Polska a Zakon Krzyżacki w Prusach w początkach XVI wieku, Olsztyn 1983. Biskup Μ., Prusy Królewskie i Krzyżackie (1466-1526) [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1:1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Po znań 1976. Biskup Μ., Rozkwit państwa krzyżackiego [w:] Μ. Biskup, G. Labuda, Dzieje zakonu krzy żackiego w Prusach. Gospodarka - Społeczeństwo - Państwo - Ideologia, Gdańsk 1986. 252
Bibliografia Biskup Μ., Rozkwit państwa krzyżackiego w XIV wieku (do roku 1382) [w:] G. Labuda, Historia Pomorza, 1.1: Do roku 1466, cz. 1, Poznań 1972. Biskup Μ., Tomczak A., Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w. L Rozmieszczenie własności ziemskiej. II. Sieć parafialna, Toruń - Warszawa 1955. Biskup Μ., Zjednoczenie Pomorza Wschodniego z Polską w połowie XV w., Warszawa 1959. Biskup Μ., Labuda G., Dzieje zakonu krzyżackiego w Prusach. Gospodarka - Społeczeń stwo - Państwo - Ideologia, Gdańsk 1986. Blanke A„ Aus vergangenem Tagen des Kreises Schlochau. Geschichte der Ortschaften, Schlochau 1936. Bodniak S., Polska a Bałtyk za ostatniego Jagiellona, Kórnik 1946. Bogucka Μ., Gdańsk jako ośrodek produkcyjny w XIV-XVII w., Warszawa 1962. Bogucka Μ., Kultura Pomorza Wschodniego w dobie renesansu i baroku [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1: 1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Bogucka Μ., O mentalności mieszkańca Gdańska u progu ery nowożytnej [w:] Mieszczań stwo gdańskie, red. S. Salmonowicz, Gdańsk 1997. Bogucka Μ., Przemiany społeczne i walki społeczno-polityczne w XV i XVI w. [w:] Histo ria Gdańska, t. 2:1454-1655, red. E. Cieślak, Gdańsk 1982. Bogucka Μ., Społeczeństwo i kultura Prus Królewskich u progu ery nowożytnej. Spełnione i nie spełnione wyzwania badawcze [w:] Prusy Książęce i Prusy Królewskie w XVI-XVIII wieku, red. J. Wijaczka, Kielce 1997. Bogucka Μ., Z problematyki życia „marginesu mieszczańskiego” w Gdańsku połowy XVII w., „Zapiski Historyczne” 1973, t. 38, nr 4. Bogucka Μ., Zatarg z
Batorym. Stosunek Gdańska do planów bałtyckich Zygmunta III [w:] Historia Gdańska, t. 2:1454-1655, red. E. Cieślak, Gdańsk 1982. Bogucka Μ., Zycie codzienne w Gdańsku. Wiek XVI-XVII, Warszawa 1967. Bogucka Μ., Samsonowicz H., Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wrocław 1986. Bollnow H., Burg und Stadt in Pommern bis zu Beginn der Kolonisationszeit, “Baltische Studien” 1936, t. 38. Bömelburg H.-J., Prusy Królewskie a Mazowsze - próby porównania świadomości regio nalnej w czasach nowożytnych w Koronie Polskiej [w:] Prusy Książęce i Prusy Królew skie w XVI-XVIII wieku, red. J. Wijaczka, Kielce 1997. Bömelburg H.-J., Zwischen polnischen Ständegesellschaft und preussischem Obrigkeitssta at. Vom Königlichen Preußen zu Westpreußen (1756-1806), München 1995. Boras Z., Loitzowie ֊ kupcy szczecińscy [w:] Pomorze Zachodnie w tysiącleciu, red. P. Bartnik, K. Kozłowski, Szczecin 2009. Boras Z., Na straży zachodnich granic Polski (1368-1655) [w:] Z. Boras, R. Walczak, A. Wędzki, Historia powiatu wałeckiego w zarysie, Poznań 1961. 253
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Boras Z., Ziemia szczecinecka pod panowaniem Gryfitów od początku XII do połowy XVII wieku [w:] Dzieje ziemi szczecineckiej, red. A. Czarnik, Poznań 1971. Borawska T., Bernard Sculteti jako rzecznik interesów warmińskich w Rzymie na przeło mie XV i XVI wieku, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 1972, nr 2-3. Borawska T., Rietz H., Z Kaszub do wiecznego miasta. Bernard Sculteti (ca 1450-1518), kurialista i przyjaciel Mikołaja Kopernika, Toruń 2019. Borzyszkowski ƒ., Patrycjat kościerski IIpołowy XVII w. (przyczynek do dyskusji), „Rocz nik Gdański” 1971, t. 31. Breza E., Przedmowa [w:] Kaszubszczyzna. Kaszëbizna, red. E. Breza, Opole 2001. Brüggemann L.W., Ausführliche Beschreibung des gegenwärtigen Zustandes des Königl. Preußischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern, t. 2, cz. 2, Stettin 1784. Brunner E., Schlochau. Entstehung und Entwicklung einer Verwaltungs- und Wirtschaft seinheit im deutschen Osten, Leipzig 1939. Bruski К., Dzieje Lipusza i Dziemian w średniowieczu i czasach nowożytnych [w:] Lipusz - Dziemiany. Monografia, red. J. Borzyszkowski, Gdańsk 1994. Bruski K„ Nazwa Kaszuby w Kronice Pelplińskiej i w innych źródłach wschodniopomorskich z XVI і XVII wieku [w:] Antropologia Kaszub i Pomorza. Materiały z II semina rium, które odbyło się w maju 1990 r. w Gdańsku, red. J. Borzyszkowski, Gdańsk 1991. Bruski K., Okres średniowiecza [w:] Dzieje Brus i okolicy, red. J. Borzyszkowski, Chojnice - Gdańsk 1984. Burke R, Języki i społeczności w Europie wczesnonowożytnej, Kraków 2009. Büsch O.,
Militärsystem und Sozialleben im alten Prussen. 1713-1807, Berlin 1962. Büsching A.E, Zuverlässige Beyträge zur der Regierungs-Geschichte Konings Friedrich II. von Preussen, vornehmlich in Ansehung der Volksmenge, des Handels, der Finanzen und des Kriegsheere, Hamburg 1790. Ciesielska K. (ree.), G. Dabinnus, Die ländliche Bevölkerung Pommerellens im Jahre 1772 mit Einschluss des Danziger Landgebiets im Jahre 1793, Marburg/L. 1953, „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza” 1958, t. 4, nr 1. Ciesielska K., Osadnictwo olęderskie w Prusach Królewskich i na Kujawach w świetle kontrak tów osadniczych, „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza” 1958, t. 4, nr 2. Cieślak E., Kultura i ideologia w życiu Prus Królewskich [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 2: Pomorze Wschodnie w latach 1657-1815, red. G. Labuda, oprać. E. Cieślak i in., Poznań 1984. Cieślak E., Obraz społeczeństwa gdańskiego i jego życia codziennego [w:] Historia Gdań ska, t. 3, cz. 1:1655-1793, red. E. Cieślak, Gdańsk 1993. Cieślak E., Powojenne załamanie gospodarcze - pierwsze przejawy ożywienia gospodar czego w połowie XVIII wieku [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 2: Pomorze Wschodnie w łatach 1657-1815, red. G. Labuda, oprać. E. Cieślak i in., Poznań 1984. Cieślak E., Próby Gdańska pozbycia się podmiejskich ośrodków konkurencyjnych w poło wie XVII wieku [w:] Studia gdańsko-pomorskie, red. E. Cieślak, Gdańsk 1964. 254
Bibliografia Cieślak E., Pruska agresja ekonomiczna i polityczna wobec Gdańska w okresie rozbioro wym [w:] Historia Gdańska, t. 3, cz. 1՝. 1655-1793, red. E. Cieślak, Gdańsk 1993. Cieślak E., Walki społeczno-polityczne w Gdańsku w drugiej połowie XVIII wieku. Inter wencja Jana III Sobieskiego, Gdańsk 1962. Cieślak E., Steyer D., Uwagi o problemie narodowości Gdańska w XV-XVIII w., „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza” 1956,1.1, nr 2. Cieślak K„ Życie religijne gdańskich luteran i ich recepcja sztuki kościelnej [w:] Mieszczań stwo gdańskie, red. S. Salmonowicz, Gdańsk 1997. Cieślak T., Sprawa zbiegów chłopskich w interwencjach gdańskich Bogusława X-go, „Zapi ski Towarzystwa Naukowego w Toruniu” 1950,1.16. Cieślak T., Walka o chłopa na Pomorzu Zachodnim na przełomie XV i XVI wieku, „Prze gląd Zachodni” 1951, nr 7. Collijn J., Katalog der Inkunabeln des Kgl. Universitäts-Bibliothek zu Uppsala, Uppsala 1907. Cramer R., Geschichte der Lande Lauenburg und Bütow, 1.1, Königsberg 1858. Czacharowski A., Kopiariusz klasztoru norbertanek w Żukowie, „Zapiski Historyczne” 1957, t. 23, nr 1. Czacharowski A., Spór o ziemię lęborski} i bytowską w latach 1455-1526 (Na marginesie pracy Wojciecha Kostusia: Władztwo Polski nad Lęborkiem i Bytowem), „Roczniki Hi storyczne” 1953, t. 54. Czacharowski A., Ziemia drawska w okresie od XIII do połowy XVII w. [w:] Dzieje Ziemi Drawskiej, red. T. Gasztold, Poznań 1972. Czapiewski P., Biskupa Rozrażewskiego itineraria, czyli rozkład podróży wizytacyjnych na Pomorzu, „Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu” 1915, t. 6, nr 3.
Czapiewski R, Kartuzja kaszubska, Gdańsk 1966. Czapiewski P., Majątki duchowne sekularyzowane po r. 1772 w obrębie województwa po morskiego i Wolnego Miasta Gdańska, „Rocznik Gdański” 1933-1934, t. 7-8. Czapiewski P„ Przeszkody w założeniu szkoły katolickiej w Gdańsku poreformacyjnym, „Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu” 1909,1.16. Czapiewski P., Stosunki narodowościowe w Kartuzji pomorskiej [w:] Księga pamiątkowa 75-lecia Towarzystwa Naukowego w Toruniu, red. T. Czeżowski i in., Toruń 1952. Czapiewski P., Tytulatura książąt pomorskich, „Zapiski Towarzystwa Naukowego w To runiu” 1949, t. 15. Dabinnus G., Die ländliche Bevölkerung Pommereilens im Jahre 1772 mit Einschluss des Danziger Landgebiets im Jahre 1793. (Als Manuscript gedrukt), Marburg/L. 1953. Darnus R., Die Stadt Danzig gegenüber die Politik Friedrich der Grossen und Friedrich Wilhelmus II, “Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins ” 1887, nr 20. Dąbrowski К., Opactwo cystersów w Oliwie od XII do XVI wieku, Gdańsk 1975. Dąbrowski K., Ruch reformacyjny na północnych Kaszubach w XVI i XVII wieku, „Rocz niki Historyczne” 1969, t. 25. 255
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Dembińska A., Polityczna walka o egzekucję dóbr królewskich w latach 1559-1564, War szawa 1935. Deutsche Geschichte im Osten Europas. Pommern, red. W. von Buchholtz, Berlin 1999. Dieterici C.F.W., Ueber die frühere und gegenwärtige Bevölkerung der jetzigen Provinzen Preussen, Pommern, Posen etc., “Mitteilungen des Statistischen Bureaus in Berlin” 1851, nr 4.Dietrich R., Die politischen Testamente des Hohenzollern, Köln - Wien 1986. Dlugokçcki W, Simiński R., Opisy granicy państwa zakonu krzyżackiego w Prusach z Księstwem Słupskim z XIV i XV wieku, „Zapiski Historyczne” 2018, t. 83, nr 2. Dobrowolska A„ O nazwie Kaszuby, „Onomastica” 1958, nr 4. Dworzaczkowa J., Z dziejów zboru w Krakowie w XVII i XVIII wieku [w:] Europa - Sło wiańszczyzna - Polska. Studia ku uczczeniu Profesora Kazimierza Tymienieckiego, Po znań 1970. Dygdała J„ Lustracja województw Prus Królewskich 1765,1.1-5, Toruń 2000-2009. Dygdała J., Przebendowski Jan Jerzy [w:] Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, red. Z. Nowak, t. 3, Gdańsk 1997. Dygdała J., Życie polityczne Prus Królewskich u schyłku ich związku z Rzeczypospolitą w XVIII w. Tendencje unifikacyjne a partykularyzm, Warszawa - Poznań - Toruń 1984. Dzięcielski Μ., Aktywność społeczno-polityczna szlachty pogranicza lęborskiego, Gdańsk 2009. Dzięcielski Μ., Dzieje ziemi mirachowskiej od XII do XVIII wieku, Gdańsk 2000. Dzięcielski Μ., W sprawie badań nad składem etnicznym ludności Pomorza Gdańskiego w drugiej połowie XVIII w., „Zeszyty Naukowe. Uniwersytet Gdański.
Cywilizacje w Czasie i Przestrzeni” 1999, nr 5. Encyklopedia Powszechna PWN, t. 4, Warszawa 1976. Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprać. L. Grzebień S.J., Kraków 1996. Faber W, Die polnische Sprache im Danziger Schul- und Kirchenwesen von der Reformations bis zum Weltkrieg, “Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins” 1930, nr 70. Filipowiak W, Wolinianie, Szczecin 1962. Flis A., Chrześcijaństwo i Europa, Kraków 2003. Freytag H., Ein Stolper Ordiniertenverzeichnis von 1574-1591, “Archiv für Reformations geschichte” 1913,1.10. Friedrich K., Inne Prusy. Prusy Królewskie i Polska między wolnością a wolnościami (1569-1772), Poznań 2005. Frydrychowicz R., Geschichte der Cistercienserabtei Pelplin und ihre Bau- und Kunst denkmäler, Berlin 1879. Gaster G., Ein Danziger Wachstafelzinsbuch aus dem 15. Jahrhundert, “Zeitschrift für Ostforschung” 1959, nr 8. 256
Bibliografia Gaziński R., Gut P., „Historische Büchlein” i „Geheime Finanz Bücher” jako przykłady źródeł do dziejów społeczeństwa miejskiego na Pomorzu Pruskim w II połowie XVIII wieku, „Przeszłość Demograficzna Polski” 2014, t. 36. Gerlach J., Język polski w obradach i korespondencji urzędowej w Prusach Królewskich w XVI-XVIII w. [w:] Szkice z dziejów Pomorza. Pomorze nowożytne, red. G. Labuda, S. Hoszowski, Warszawa 1959. Gierszewski S., Badania nad zaludnieniem Prus Królewskich, „Roczniki Humanistyczne” 1987, t. 35, nr 2. Gierszewski S., Brusy i okolica w latach 1466-1772 [w:] Dzieje Brus i okolicy, red. J. Borzyszkowski, Chojnice - Gdańsk 1984. Gierszewski S., Do klęski pod Jeną (1772-1806) [w:] Dzieje Pomorza Nadwiślańskiego od VII wieku do 1945 roku, Gdańsk 1978. Gierszewski S., Dzieje Helu w latach 1526-1919 [w:] Dzieje Helu, Gdańsk 1969. Gierszewski S., Elbląg. Przeszłość i teraźniejszość, Gdańsk 1978. Gierszewski S., Miasto Hel w XVII i XVIII wieku jako pole badań demograficznych, „Prze szłość Demograficzna Polski” 1979,1.11. Gierszewski S., Migracja chłopów i szlachty do miast Pomorza Gdańskiego od połowy XVI do połowy XVII wieku, „Zapiski Historyczne” 1967, t. 32, nr 3. Gierszewski S., Obywatele miast Polski przedrozbiorowej. Studium źródłoznawcze, War szawa 1973. Gierszewski S., Pomorze Nadwiślańskie w czasach przedrozbiorowych jako polsko-nie mieckie pogranicze (Problemy badawcze) [w:] Muñera litteraria Richardo von Weiz säcker oblata, Wrocław - Warszawa - Kraków 1993. Gierszewski S., Problem zasięgu ludności słowińskiej w XVI-XVIII wieku, „Przegląd Za
chodniopomorski” 1962, nr 1-2. Gierszewski S., Struktura gospodarcza i funkcje rynkowe mniejszych miast województwa pomorskiego w XVI i XVII w., Gdańsk 1966. Gierszewski S., W łączności z Polską [w:] Chojnice. Dzieje miasta i powiatu, red. S. Gier szewskiego, Wrocław 1971. Gierszewski S., Zabudowa i ludność Chojnic do XIX wieku, „Zeszyty Chojnickie” 1970, nr 4. Gieysztorowa L, Badania nad historią zaludnienia Polski, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 1963,1.11, nr 3-4. Gintei J., Cudzoziemcy w Polsce. Relacje i opinie, 1.1: Wiek X-XVII, Kraków 1971. Gliński Μ., Kukliński ƒ., Kronika Gdańska, 1.1, Gdańsk 2019. Goedtke J.G., Geschichte der Stadt Conitz, Danzig 1724. Gohrbandt E., Das Bauernlegen bis zur Aufhebung der Erbuntertänigkeit und die Koloni sation des 16. Jahrhunderts in Ostpommern, “Baltische Studien” 1936, t. 38. Gohrbandt E., Die rechtliche, soziale und wirtschaftliche Lage des deutschen Kolonialbau ern im 15. und 16. Jahrhundert, “Baltische Studien” 1940, t. 42. 257
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Gohrbandt E., Ortsgeschichte [w:] Der Kreis Rummelsburg. Der Kreis Rummelsburg. Ein Heimatbuch, Stettin 1938. Gohrbandt E., Siedlungsgeschichte bis zur Aufhebung der Erbuntertänigkeit [w:] Der Kreis Rummelsburg. Ein Heimatbuch, Stettin 1938. Goldschmidt H., Die Grundbesitzverteilung in der Mark Brandenburg und Hinterpom mern vom Beginn des 30-jährigen Krieges bis zur Gegenwart, Berlin 1970. Górski К., Pomorze w dobie wojny trzydziestoletniej, Poznań 1932. Górski K., Problematyka dziejowa Prus Królewskich (1466-1772), „Zapiski Historyczne” 1963, t. 28, nr 2. Górski K., Stany i unie państw na przykładzie Prus i Polski w XV i XVI wieku, „Zapiski Historyczne” 1974, t. 39, nr 3. Górski K., Zarys dziejów osadnictwa na Pomorzu [w:] Stan posiadania ziemi na Pomo rzu. Zagadnienia historyczne i prawne, Toruń 1933. Greli Ch., Jan Heweliusz i jego czasy, Warszawa - Gdańsk 2016. Grodzicki R„ Powstanie polskiej świadomości narodowej, Katowice 1946. Groth A., Czasy Rzeczypospolitej szlacheckiej [w:] Dzieje gminy Sierakowice, red. A. Groth, oprać, ƒ. Borzyszkowski, Gdańsk 2008. Groth A., Czasy Rzeczpospolitej szlacheckiej [w:] Historia Pucka, red. A. Groth, oprać. J. Banach i in., Gdańsk 1998. Groth A., Czasy Rzeczypospolitej szlacheckiej i początki panowania pruskiego (1466-1815) [w:] Dzieje Krokowej i okolic, red. A. Groth, oprać. K. Bruski i in., Gdańsk 2002. Groth A., Katasterfryderycjański okręgu kościerskiego 1772/1773. Część A-L, Kościerzyna 2015; Część M-Z, Kościerzyna 2017. Groth A., Małe miasta pomorskie w
latach 1772-1806, Słupsk 2009. Groth A., Miejscowości obecnej gminy Puck w świetle Katastru Fryderycjańskiego z roku 1773, Puck 2009. Groth A„ Mieszkańcy wsi Półwyspu Helskiego w drugiej połowie XVIII wieku [w:] Dzieje wsi pomorskiej. VI Międzynarodowa Konferencja Naukowa. Kłopotowo 25-27 maja 2007, Dygowo - Szczecin - Pruszcz Gdański 2007. Groth A., Regestr pogłównego generalnego z 1662 roku dla powiatów mirachowskiego, tu cholskiego i człuchowskiego, „Acta Cassubiana” 2013, nr 15. Groth A., Wieś kaszubska Krokowa w XVII-XVIII wieku [w:] Abiit, non obiit. Studia hi storyczne poświęcone pamięci profesora Andrzeja Czarnika, red. Z. Romanow, Słupsk 2006. Gründling J.P. von, Pommerscher Atlas oder geographische Beschreibung des Hertzogthums Pommern, und des dassigen Adels. Aus den Landes Urkunden verfertiget von., Potsdam 1724. Grzegorz Μ., Osady Pomorza Gdańskiego w latach 1309-1454, Warszawa - Łódź 1990. Grzegorz Μ., Struktura administracyjna i własnościowa Pomorza Gdańskiego pod rząda mi zakonu krzyżackiego w latach 1309-1454, Warszawa - Poznań - Toruń 1987. 258
Bibliografia Guidon L, Wijaczka J., Zarazy a zaludnienie i gospodarka Polski w dobie wielkiej wojny północnej [w:] Rzeczypospolita w dobie wielkiej wojny północnej, red. J. Muszyńska, Kielce, 2001. Gutowski K., Grenzfeste Preussisch Friedland, „Grenzmarkführer” 1937, որ 8. Heidn W., Die Geschichte des Kreises Karthaus (Vom Ende des Ordensherrschaft 14661945), Hamburg 1971. Heitz G., Agrarstruktur, bäuerlichen Widerstand, Klassenkampf im 17. und 18. Jahrhun dert [w:] Aufstände, Revolten, Prozesse. Beiträge z bäuerlichen Widerstandbewegungen im frühneuzeitlichen Europa, red. W. Schulze, Stuttgart 1983. Historia Pomorza, է. 2: Do roku 1815, ez. 1: 1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup і in., Poznań 1976. Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 2: Pomorze Wschodnie w latach 1657-1815, red. G. Labuda, oprać. E. Cieślak i in., Poznań 1984. Hoffmann E., Zischke E., Klobschin (Burchardsdorf) Kreis Karthaus/Westpreussen und seine Umgebung am Turmberg (1605-1945), Marburg/L. 1967. Hoffmannowa H., Z przeszłości miasta Chojnic, „Zabory” 1936, որ 2. Holsche A.C., Geographie und Statistik von West-Süd- und Neu-Ostpreussen. Dritter und letzter Band, Berlin 1807. Hoszowski S., „Plagi pruskie” Gdańska z lat 1770-1771, „Zapiski Historyczne” 1974, t. 30, nr 4. Hoszowski S., Dynamika rozwoju zaludnienia Polski w epoce feudalnej (X-XVIII w.), „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 1951,1.13. Hoszowski S„ Lustracja dóbr królewskich województwa pomorskiego 1565 r„ Gdańsk 1961. Hoszowski S., Zniszczenia w czasie wojny szwedzkiej na terenie Prus Królewskich [w:]
Polska w okresie drugiej wojny północnej 1655-1660, t. 2: Rozprawy, Warszawa 1957. Hubatsch W., Die Übernahme Westpreussens und das Netzedistriktsdurch Preussen im Jahre 1772 [w:] Die erste polnische Teilung, red. F.B. von Kaiser, B. Stasiewski, Köln Wien 1974. Inwentarz starostwa człuchowskiego z lat 1676 і 1696 wraz z inwentarzami wsi Debrzno i Małe Chojniczki, wyd. Μ. Fryda przy współudziale K. Monikowskiej, Człuchów 2011. Janiszewska-Mincer B., Osadnictwo ziemi wałeckiej do początków XVI w., „Materiały Za chodniopomorskie” 1965,1.11. Jażdżewski J„ Posługa Iwa Rowedera w Matami [w:] Iwo Roweder (1699-1765). Zycie dla Boga i dla bliźnich, red. G. Rafiński, Pelplin 2012. Jefimow R., Z dziejów języka polskiego w Gdańsku. Stan wiedzy o polszczyźnie w XVII wieku, Gdańsk 1970. Język kaszubski. Poradnik encyklopedyczny, red. J. Treder, wyd. 2, Gdańsk 2006. Kamieński A., Polityka polska Fryderyka II i pierwszy rozbiór Polski [w:] Prusy w okresie mo narchii absolutnej (1701-1806), red. B. Wachowiak, oprać. Z. Szultka i in., Poznań 2010. 259
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Kamiński A., Zniszczenia wojenne w Małopolsce i ich skutki w okresie najazdu szwedzkie go 1655-1660 [w:] Polska w okresie drugiej wojny północnej 1655-1660, t. 2: Rozprawy, red. K. Lepszy i in. Warszawa 1957. Karp H.-J., Die Eingliederung des Fürstentums Ermland in den preussischen Staat 1772 [w:] Die erste polnische Teilung 1772, red. F.B. von Kaiser, B. Stasiewski, Köln - Wien 1974. Karpiński A., Epidemie w Rzeczypospolitej od XVI do XVIII wieku (zarys problematyki) [w:] Dżuma, ospa, cholera. W trzechsetną rocznicę wielkiej epidemii w Gdańsku i na ziemiach Rzeczypospolitej w latach 1708-1711, red. E. Kizik, Gdańsk 2012. Karpiński A., W walce z niewidzialnym wrogiem. Epidemie chorób zakaźnych w Rzeczy pospolitej w XVI-XVIII wieku i ich następstwa demograficzne, społeczno-ekonomiczne i polityczne, Warszawa 2000. Kasiske K., Das deutsche Siedelwerk des Mittelalters in Pommerellen, Königsberg 1938. Kaufmann K.J., Das deutsche Westpreussen und Polen zwischen 1454-1772 [w:] Der Kampf um die Weichsel, Berlin - Leipzig 1926. Keyser E., Geschichte des deutschen Weichselländer, Leipzig 1939. Kętrzyński W, Germanizacja Pomorza za polskich czasów, „Roczniki Towarzystwa Na ukowego w Toruniu” 1908, t. 15. Kętrzyński W, Pisarz miejski kościerski poetą, „Roczniki Towarzystwa Naukowego w To runiu” 1903, t. 10. Kizik E., Gdańsk i Elbląg w czasach zarazy 1709-1710 roku [w:] Dżuma, ospa, cholera. W trzechsetną rocznicę wielkiej epidemii w Gdańsku i na ziemiach Rzeczypospolitej w latach 1708-1711, red. E. Kizik, Gdańsk
2012. Kizik E., Gdańsk na początku XVIII wieku. Próba syntezy [w:] Dżuma, ospa, cholera. W trzechsetną rocznicę wielkiej epidemii w Gdańsku i na ziemiach Rzeczypospolitej w latach 1708-1711, red. E. Kizik, Gdańsk 2012. Kizik E., Mennoniet w Gdańsku, Elblągu i na Żuławach Wiślanych w drugiej połowie XVII i w XVIII wieku: studium z dziejów małej społeczności wyznaniowej, Gdańsk 1994. Kizik E., Społeczeństwo, demografia, migracje [w:] Prusy Królewskie. Społeczeństwo. Kul tura. Gospodarka 1454-1772. Szkice z dziejów, red. E. Kizik, Gdańsk 2012. Kizik E., Uwagi o ruchu naturalnym w parafii NMP w Gdańsku w drugiej połowie XVII i XVIII wieku [w:] Życie lokalnych społeczności w Prusach Królewskich wpisane w księgi metrykalne, red. W. Zawadzki, Elbląg 2016. Kizik E., Zarazy w Gdańsku od XIV do połowy XVIII wieku. Epidemie oraz liczba ofiar w świetle przekazów nowożytnych oraz badaczy współczesnych [w:] Dżuma, ospa, cho lera. W trzechsetną rocznicę wielkiej epidemii w Gdańsku i na ziemiach Rzeczypospoli tej wiatach 1708-1711, red. E. Kizik, Gdańsk 2012. Klassen P.J., Menonici w Polsce i Prusach w XVI-XIX w., Toruń 2016. Klemp A., Protestanci w dobrach prywatnych w Prusach Królewskich od drugiej połowy XVII do drugiej połowy XVIII wieku, Gdańsk 1994. 260
Bibliografia Klemp A., Stosunki wyznaniowe w Wejherowie i okolicy w wiekach ХѴІ-ХѴП [w:] Wejhe rowo. Dzieje, kultura, środowisko, Wejherowo 1993. Klemp A., Wejherowo w latach 1643-1772 [w:] Historia Wejherowa, red. J. Borzyszkowski, Wejherowo 1968. Kobus A., Szkoły katolickie w archidiakonacie pomorskim w okresie kontrreformacji, „Ate neum Kapłańskie” 2011, nr 157/2. Kodzik J., Die Herrnhuter unter den Slowinzen in Hinterpommern im 18. Jahrhundert. Das Verhältnis zum örtlichen Adel und zur Geistlichkeit, “Unitas Fratrum. Zeitschrift für Geschichte und Gegenwartsfragen der Brüdergemeine” 2018, nr 76. Kohfeldt G., Eine akademische Ferienreise von Rostock bis Königsberg im Jahre 1694, “Bal tische Studien” 1905, t. 9. Konopczyński W., Fryderyk Wielki a Polska, Poznań 1947. Konopczyński W, Prusy Królewskie w unji z Polską 1569-1772, „Roczniki Historyczne” 1927, t. 3. Kopczyński Μ., Szlachta województw chełmińskiego i pomorskiego w świetle rejestrów pogłównego generalnego z roku 1662. Próba analizy liczbowej [w:] Szlachta i ziemiaństwo na Pomorzu w dobie nowożytnej XVI-XIX wieku. Materiały Sympozjum w Toruniu 9.04.1992 r., red. J. Dygdała, Toruń 1993. Koser R., Zur Bevölkerungsstatistik des preussischen Staates von 1756-1786, “Forschun gen zur Brandenburgischen und Preussischen Geschichte” 1903,1.16, z. 1. Kosmann A.M., Stosunki wyznaniowe [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1: 1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Kostuś W, Władztwo Polski nad Lęborkiem i Bytowem, Wrocław 1954. Kościelak S., Gdańszczanie w księgach
metrykalnych podmiejskich dóbr kościelnych. Pro blem konwersji, więzi pokrewieństwa i układów familijno-ekonomicznych [w:] Życie lokalnych społeczności w Prusach Królewskich wpisane w księgi metrykalne, red. W. Zawadzki, Elbląg 2016. Kościelak S., Jezuici w Gdańsku w drugiej połowie XVI do końca XVIII wieku, Gdańsk Kraków 2002. Kościelak S., Katolicka społeczność Gdańska w świetle ksiąg metrykalnych z drugiej poło wy XVIII wieku. Nowe spojrzenie na przemiany demograficzne w wielowyznaniowym, protestanckim ośrodku, „Przeszłość Demograficzna Polski” 2018, t. 40. Kościelak S., Katolicy w protestanckim Gdańsku od drugiej połowy XVI do końca XVIII wieku, Gdańsk 2012. Kościelak S., Panorama katolickiej społeczności w Gdańsku w pierwszej połowie XVII wie ku. Zarys problemu [w:] Miscellanea pomorskie. Studia z dziejów Pomorza Zachodnie go i Nadwiślańskiego, red. W. Skóra, Słupsk 2008. Kościelak S., Reformacja w małych miastach województwa pomorskiego. Próba podsumo wania, „Zapiski Historyczne” 2005, t. 70, nr 4. 261
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Kościelak S., Wolność wyznaniowa w Gdańsku w XVI-XVIII wieku [w:] Protestantyzm i protestanci na Pomorzu, red. J. Illuk, D. Mariańska, Gdańsk - Koszalin 1997. Kościński K„ Inwentarz starostwa człuchowskiego z 1748 r., „Roczniki Towarzystwa Na ukowego w Toruniu” 1904,1.11. Kościński K„ Parafia Borzyszkowska w powiecie człuchowskim w Prusach Zachodnich wedle zapisków ks. proboszcza Jana Gottfryda Borka. Przyczynki do etnografii Kaszub, „Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu” 1905, t. 12. Kościński K., Parafia kaszubska Konarzyny. Obrazek historyczny, „Roczniki Towarzy stwa Naukowego w Toruniu” 1906,1.13. Kratochwil Z., Klucz zaborski w komturstwie tucholskim i starostwie tucholskim w latach 1330-1772, „Rocznik Gdański” 1981, t. 41, nr 1. Kreplin K.-D., Migration und Dorfgründungen in Pommern und Pommereilen im 16. und frühen 17. Jahrhundert [w:] Dzieje wsi pomorskiej. VI Międzynarodowa Konferencja Naukowa. Kłopotowo 25-27 maja 2007 r„ red. A. Chludziński, R. Gaziński, Dygowo - Szczecin - Pruszcz Gdański 2007. Kropidłowski Z., Dobra materialne, wyposażenie i dochody parafii, duchowieństwa i służ by kościelnej dekanatu puckiego w okresie staropolskim, Gdańsk 2010. Krupa H., Inwentarz starostwa skarszewskiego z 1727 r„ Gdańsk 1958. Krzepela J., Rody ziem pruskich, Kraków 1927. Kubik K., Mokrzecki L„ Trzy wieki nauki gdańskiej. Szkice z dziejów od XVI do XVIII wieku, Wrocław - Gdańsk 1976. Kubik K., Polska szkoła prywatna w dawnym Gdańsku (od XVI do połowy XIX w.), Gdy nia 1963 Kubik K., Wybór źródeł do
dziejów polskiej szkoły prywatnej, Gdańsk 1961. Kucharski A., Pomorze Nadwiślańskie w świetle wybranych pamiętników podróży (16001772) [w:] Miscellanea pomorskie. Studia z dziejów Pomorza Zachodniego i Nadwi ślańskiego, red. W. Skóra, Słupsk 2008. Kuhn W., Geschichte der deutschen Ostsiedlung in der Neuzeit, t. 2: Das 15. bis 17. Jahr hundert (Landschaftlicher Teil), Köln - Graz 1957. Kuhn W., Ostsiedlung und Bevölkerungsgeschichte [w·.] W. Kuhn, Vergleichende Untersu chungen zur Mittelalterliche Ostsiedlung, Köln - Wien 1973. Kujot S., Dzieje Prus Królewskich. Cz. 1: Do roku 1309, „Roczniki Towarzystwa Nauko wego w Toruniu” 1913, t. 20. Kuklo C., Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009. Labuda G., Dzieje wsi Luzino do schyłku XIX wieku, Luzino - Gdańsk 1995. Labuda G., Epoka feudalizmu [w:] G. Labuda, Historia Pomorza, t. 1: Do roku 1466, cz. 1, Poznań 1972. Labuda G., Historia Kaszubów w dziejach Pomorza, t. 1: Czasy średniowieczne, Gdańsk 2006 262
Bibliografia Labuda G., Inwentarze starostw puckiego i kościerskiego, Toruń 1954. Labuda G., Kaszubi i ich dzieje. Pisma wybrane, Gdańsk 1996. Labuda G., Kronika franciszkanów-reformatów wejherowskich - zapoznany zabytek histo riografii klasztornej z połowy XVII wieku, „Studia Polonistyczne” 1958, nr 5. Labuda G., Nieznany pomnik polskiego prawa bartniczego na Pomorzu, „Rocznik Gdań ski” 1955,1.14. Labuda G„ Pierwsze lata dziejów Wejherowa w świetle „kroniki franciszkanów wejherow skich” o. Grzegorza Gdańskiego [w:] Najstarsze dzieje Wejherowa, red. S. Gierszewski, Wejherowo 1988. Labuda G., Pomorze Zachodnie w obronie swej niezawisłości w XII-XVI wieku [w:] Z dzie jów wojennych Pomorza Zachodniego: Cedynia 972 - Siekierki 1945, red. B. Miśkiewicz, Poznań 1972. Labuda G., Prusy rodzime [w:] Μ. Biskup, G. Labuda, Dzieje zakonu krzyżackiego w Pru sach. Gospodarka - Społeczeństwo - Państwo - Ideologia, Gdańsk 1986. Labuda G., Skąd przybyli Kaszubi na Pomorze w okresie słowiańskich „wędrówek ludów” (VI-VII w.) [w:] Europa barbarica, Europa Christiana. Studia mediaevalia Carolo Mo dzelewski dedicata, Warszawa 2008. Labuda G., Tworzenie elit politycznych i intelektualnych społeczności kaszubskiej w śre dniowieczu i czasach nowożytnych (do 1920 r.) [w:] Kultura polityczna w Polsce, t. 5: Elity dawne i nowe, red. Μ. Kosman, Poznań 2005. Labuda G., Z nowszych badań zachodnioniemieckich nad składem etnicznym ludności Po morza Gdańskiego roku 1772, „Kwartalnik Historyczny” 1956, t. 6 3, nr 3. Lau P., Chronik der evangelischen Kirche zur Reinfeld, Kreis Karthaus, Reinfeld
(Przy jaźń), Bydgoszcz 1932. Leben und Thaten Jacob Paul Ereiherrn von Gundling Königl. Preußischen Geheimen Kriegs-Kammer-Ober-Apellations- und Kammergerichts-Raths., red. A.B. von König, Berlin 1795. Leciejewicz L., Plemienne początki [w:] Pomorze w dziejach Polski, S. Pomorze Gdańskie, nr 19, Gdańsk 1991. Leciejewicz L., Początki nadmorskich miast na Pomorzu Zachodnim, Wrocław - Warsza wa - Kraków 1962. Lesiński H., Kryzys gospodarczy i społeczny w miastach oraz próby jego przezwyciężenia [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 3: Pomorze Zachodnie w latach 16481815, red. G. Labuda, oprać. Z. Szultka i in., Poznań 2003. Lesiński H., Kształtowanie się stosunków rynkowych pod wpływem merkantylistycznej polityki państwa [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 3: Pomorze Zachodnie w latach 1648-1815, red. G. Labuda, oprać. Z. Szultka i in., Poznań 2003. Lingenberg H., Danzig als Schulstadt bis zum Ende des 19. Jahrhunderts [w:] Zur Bil dungs- und Schulgeschichte Preussens, red. U. Arnold, Lüneburg 1988. 263
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Lorentz E, Die Bevölkerung der Kaschubei zur Ordenszeit, “Zeitschrift des Westpreußi schen Geschichtsvereins” 1926, nr 66. Lorentz E, Geschichte der Kaschuben, Berlin 1926. Lorentz E, Gramatyka pomorska. Zeszyt 1, Poznań 1927. Lorentz E, Kaszubi [w:] E Lorentz, A. Fischer, T. Lehr-Spławiński, Kaszubi, Toruń 1934. Lorentz E, Teksty pomorskie czyli słowińsko-kaszubskie. Zeszyt II. Pomorszczyzna połu dniowa. A. Kaszubszczyzna południowa. B. Dyalekty przejściowe kaszubsko-zaborskie, Kraków 1914. Lorentz E, Zarys etnografii kaszubskiej [w:] E Lorentz, A. Fischer, T. Lehr-Spławiński, Kaszubi. Kultura ludowa i język, Toruń 1934. Lubinus Reise durch Ostpommern im Jahr 1612, “Baltische Studien” 1850,1.14. Lubnaś W., Kaschubisch [w:] Wieser Enzyklopädie des europäischen Osten, t. 10: Lexikon der sprachen des europäischen Ostens, red. Μ. von Okuka, Klagenfurt 2008. Lück K., Karwenbruch an der Ostsee, Posen 1939. Lück K., Karwieńskie Błota nad Morzem Bałtyckim, tłum. P. Wierzba, Krokowa 2000. Ładogórski T., Ocena statystyk śląskich w dobie absolutyzmu oświeconego, „Przegląd Za chodni” 1952, nr 1. Ładogórski T., Studia nad zaludnieniem Polski w XIV wieku, Wrocław 1958. Łosiński W, Osadnictwo plemienne Pomorza (VI-X wiek), Wrocław 1982. Łowmiański H., Polityka ludnościowa Zakonu Niemieckiego w Prusach i na Pomorzu, Gdańsk - Bydgoszcz - Szczecin 1947. Maas W, Mittelalterliche und spätere Siedlungsräume. Dargestellt am Schlochauer Land, “Zeitschrift für Ostforschung” 1953, nr 5. Maas W, Zur Siedlungskunde
Westpreussens 1466-1772, “Wissenschaftliche Beiträge zur Geschichte und Landeskunde Ost-Mitteleuropa” 1958, nr 32. Maercker A„ Eine polnische Starostei und ein preussischer Landrathskreis. Geschichte des Schweizer Kreises 1466-1873, „Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins” 1896, nr 17. Maercker H„ Eine polnische Starostei und ein preussischer Landrathskreis. Geschichte des Schweizer Kreises 1466-1873, “Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins” 1886, nr 17. Mager E, Geschichte der Landeskultur Westpreussen und Netzebezierks bis zum Ausgang der polnischen Zeit, Berlin 1936. Makowski B„ Zabytki cechu krawieckiego w Kościerzynie, „Zapiski Towarzystwa Nauko wego w Toruniu” 1930, t. 7. Malotki Μ. von, Die Entwicklung der Landwirtschaft Hinterpommerns bis zum Ende des 18. Jahrhunderts unter besonderer Berücksichtigung der durch Friedrich d. G. geschaf fenengrossen Meliorationen, Treptow 1932. Małłek J., Cerna Fabian [w:] Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, red. S. Gier szewski, t. 1, Gdańsk 1992. 264
Bibliografia Małłek J., Dwie części Prus - nowe spojrzenie [w:] Prusy Książęce i Prusy Królewskie w XVI-XVIII wieku, red. J. Wijaczka, Kielce 1997. Małłek ƒ., Powstanie poczucia krajowej odrębności w Prusach i jej rozwój w XV i XVI wie ku [w:] ƒ. Małłek, Dwie części Prus. Studia z dziejów Prus Książęcych i Prus Królew skich w XV i XVI wieku, Olsztyn 1987. Mańkowski A„ O osadnictwie na Pomorzu w dobie wojen szwedzkich [w·.] Stan posiada nia ziemi na Pomorzu. Zagadnienia historyczne i prawne, Toruń 1933. Alexandri regis tempora complectens (1501-1506), wyd. T. Wierzbowski, S. Matricularam Regni Poloniae Summaria, t. 3, Varsoviae 1908. Markiewicz Μ., Sowa A., Przebendowski Jan Jerzy (1639-1729) [w:] Polski słownik bio graficzny, red. E. Rostworowski, Wrocław 1985, t. 28, z. 2. Mączak A., Gospodarstwo chłopskie na Żuławach Malborskich w początkach XVII wieku, Warszawa 1962. Mączak A., Ołędrzy i gburzy w dzierżawie Zajączkowskiej woj. pomorskiego. Emfiteuza w systemie folwarczno-pańszczyźnianym XVI-XVII w., „Zapiski Historyczne” 1974, t. 41, nr 4. Mączak A., Parochorum errores. Reforma kleru parafialnego na Pomorzu Gdańskim w końcu XVI w. [w:] Polska w świecie. Szkice z dziejów kultury polskiej. Pamięci Tade usza Manteuffla przyjaciele, koledzy, uczniowie, Warszawa 1972. Mączak A., Prusy Królewskie i Książęce w latach rozkwitu (1526-1657) [w:] Historia Po morza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1: 1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Mączak A„ Prusy w dobie rozkwitu gospodarczego i w okresie walk o zjednoczenie z Ko roną [w:] Historia
Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1: 1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Mączak A., Reformacja i kontrreformacja w Prusach Królewskich [w.] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1: 1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Mączak A., Robotnicy rolni z Mazowsza i Podlasia na Żuławach w początkach XVI wieku, „Rocznik Białostocki” 1962, t. 3. Mączak A., Rozwój społeczno-gospodarczy Prus Królewskich [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1: 1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Mączak A„ Struktura majątkowa szlachty pomorskiej w XVI-XVII wieku. Próba analizy statystycznej, „Przegląd Historyczny” 1962, t. 53, nr 4. Mecke Μ., Bauerntum und Grossgrundbesitz des Kreises Rummelsburg im 16. Jahrhun dert, Göttingen 1936. Merczyng H., Zbory i senatorowie protestanccy dawnej Rzeczypospolitej. Z mapą dawnej Polski pod względem kościelnym ewangelickim, Warszawa 1904. 265
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Michalski H., Historiografia polska wobec problematyki pierwszego rozbioru, „Przegląd Historyczny” 1972, t. 63, nr 3. Michalski J., Polen und Preussen in der Epoche der Teilungen [w:] Polen und die polnische Frage in der Geschichte der Hohenzollern Monarchie 1701-1871, red. K. von Zernack, Berlin 1972. Mikulski K„ Drobna szlachta kaszubska w XVI-XIX wieku, „Kaszuby” 1988, nr 18. Mikulski K., Osadnictwo wiejskie województwa pomorskiego od połowy XVI do końca XVII wieku, Toruń 1994. Mikulski K., Rola osadnictwa w kształtowaniu się stosunków etnicznych na Pomorzu Gdańskim do końca XVIII wieku [w:] Regiony pograniczne Europy Środkowo-Wschod niej w XVI-XX wieku. Społeczeństwo - gospodarka - polityka. Zbiór studiów, red. Μ. Wojciechowski, R. Schattkowsky, Toruń 1996. Mikulski K„ Szlachta powiatu świeckiego w województwie pomorskim w XVI-XVIII wie ku (zmiany struktury majątkowej), „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Historia” 1993, z. 28. Mikulski K„ Urzędnicy Prus Królewskich XV-XVIII wieku. Spisy, Wrocław ֊ Warszawa Kraków 1990. Mikulski K„ Poraziński J., Starogard w czasach Rzeczypospolitej (1466-1772) [w:] Dzieje Starogardu. Praca zbiorowa, 1.1: Historia miasta do 1920 r„ red. Μ. Kallas, Starogard Gdański 1998. Milewski J., Dzieje miasta od 1772 r. do 1945 roku [w:] 800 lat Skarszew 1198-1998, t. 1, red. H. Pauli, Gdańsk 1997. Milewski J., Dzieje wsi powiatu starogardzkiego, cz. 1, Gdańsk 1968. Mittenzwei L, Krieg und Frieden im Denken Friedrich II [w:] Fridericianische Miniaturen, cz. 2, red. J.
Ziechmann, Bremen 1991. Motsch Ch., Grenzgesellschaft und frühmoderner Staat. Die Starostei Draheim zwischen Hinterpommern, der Neumark und Großpolen (1575-1805), Göttingen 2001. Motsch Ch., Herrschaft und Untertänigheit im Grenzgebiet der Neumark, Hinterpom merns und Großpolens im 16. und 17. Jahrhundert, “Jahrbuch für Brandenburgische Landesgeschichte” 1997, t. 48. Możejko В., Zarazy w średniowiecznym Gdańsku [w:] Dżuma, ospa, cholera. W trzechsetną rocznicę wielkiej epidemii w Gdańsku i na ziemiach Rzeczypospolitej w latach 17081711, red. E. Kizik, Gdańsk 2012. Muhi J., Danziger Bürgergeschlechter in ländlichen Besitz, “Zeitschrift des Westpreußi schen Geschichtsvereins” 1934, nr 71. Muhl ƒ., Geschichte der Dörfer auf der Danziger Höhe, Danzig 1938. Müller E., Die evangelischen Geistlichen Pommerns von der Reformation bis zur Gegen wart, t. 2: Der Regierungsbezirk Köslin, Stettin 1912. Müller J. von, Vier und zwanzig Bücher Allgemeiner Geschichte, besonders der Europäi schen Menschheit, Stuttgart - Tübingen 1817. 266
Bibliografia Müller M.G., Die Teilungen Polens: 1772,1793, 1795, München 1984. Muszyńska J., Straty demograficzne i zniszczenia gospodarcze w Małopolsce w połowie XVII wieku. Problemy badawcze [w:] Rzeczypospolita w latach potopu, red. J. Muszyń ska, J. Wijaczka, Kielce 1996. Nadolski B., Humanizm w Prusach Królewskich [w:] Pomorze Gdańskie [Kultura i sztu ka], t. 2, Gdańsk 1965. Nagielski Μ., Źródła dotyczące zniszczeń wojennych w połowie XVII w. w świetle regresu demograficznego Rzeczypospolitej po potopie [w:] Życie gospodarcze Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku. Materiały konferencji naukowej, red. J. Wijaczka, Toruń 2007. Naworski Z., Indygenat w Prusach Królewskich (1454-1772), „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1983, t. 35, nr 1. Neumeyer H., Die staatsrechtliche Stellung Westpreussens zur Zeit der „polnischen Obe rhoheit” (1454-1772), Kitzingen/M. 1953. Neumeyer H., Kirchengeschichte von Danzig und Westpreussen in evangelischen Sicht, t. 1: Von Anfängen der christlichen Mission bis zum Ende des 18. Jahrhunderts, Leer/ Ostfriesland 1971. Neumeyer H., Westpreußen 1772-1807. Die erste 35 Jahre unter den Königen von Preu ßen, “Westpreußen-Jahrbuch” 1982, t. 32. Nitsch K„ Charakterystyka porównawcza djalektów zachodniopruskich, „Roczniki Towa rzystwa Naukowego w Toruniu” 1906,1.13. Nitsch K„ Dialekty polskie Prus Zachodnich [w:] Wybór pism polonistycznych, t. 3, Wro cław 1954. Nitsch K„ Mapa dialektów polskich w Prusach Królewskich, „Roczniki Towarzystwa Na ukowego w Toruniu” 1906, t. 13. Nowak Z., Jan Rybiński, w: Zasłużeni ludzie Pomorza XVI w., red. W. Malczewska,
Gdańsk 1977. Nowak Z., Kultura, nauka i sztuka w Gdańsku na przełomie dwóch epok [w:] Historia Gdańska, t. 2:1454-1655, red. E. Cieślak, Gdańsk 1982. Nowak Z., Oświecenie w Gdańsku [w:] Historia Gdańska, t. 3, cz. 1: 1655-1793, red. E. Cieślak, Gdańsk 1993. Nowak Z., Szafran P., Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580-1814, War szawa - Poznań 1974. Nowicki T., Liczba i sieć świątyń w archidiakonacie pomorskim w latach 1583-1781, „Stu dia Pelplińskie” 1998, t. 28. Odyniec W, Czasy dobre i złe [w:] Dzieje Kartuz, 1.1, red. W. Odyniec, R. Kupper, Kar tuzy 1998. Odyniec W, Dzieje miasta od założenia do 1772, w. 800 lat Skarszew 1198-1998. Mono grafia, T. I, red. H. Pauli, Gdańsk 1997, s. 78. Odyniec W, Dzieje Prus Królewskich (1454-1772). Zarys monograficzny, Warszawa 1972. 267
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Odyniec W., Dzieje ziemi puckiej, Gdynia 1962. Odyniec W., Gburzy i golce na Żuławach w roku 1673, „Rocznik Gdański” 1955, t. 14. Odyniec W., Kaszubskie obrzędy i obyczaje, Gdańsk 1985. Odyniec W., O ściślejsze zespolenie z Rzeczypospolitą (1466-1569) [w:] Dzieje Pomorza Nadwiślańskiego. Od VII wieku do 1945 roku, Gdańsk 1978. Odyniec W., Położenie ekonomiczne i społeczne chłopów województwa pomorskiego w XVIII wieku, Gdańsk 1967. Odyniec W., Starostwo puckie 1546-1678, Gdańsk 1961. Odyniec W., Stosunki społeczno-gospodarcze w starostwach kaszubskich województwa po morskiego w XVII i XVIII w. [w:] Szkice z dziejów Pomorza, t. 2: Pomorze nowożytne, red. G. Labuda, S. Hoszowski, Warszawa 1959. Odyniec W., U schyłku Rzeczypospolitej Szlacheckiej (1661-1772) [w:] Dzieje Pomorza Nadwiślańskiego od VII wieku do 1945 roku, Gdańsk 1978. Odyniec W., Uwagi o rozwoju poczucia narodowego na Pomorzu od XV do początku XIX wieku, Gdańsk 1981. Odyniec W., Z badań nad rozwarstwieniem wsi na Pomorzu w XVIII w., „Kwartalnik Hi storyczny” 1955, t. 62, nr 4-5. Odyniec W., Z dziejów klasztoru kartuskiego i osady przyklasztornej, Kartuzy 1991. Ogier K„ Dziennik podróży do Polski (1635-1636), tłum. E. Jędrkiewicz, cz. 1-2, Gdańsk 1950-1953. Olczak J„ Siuchniński K., Źródła archeologiczne do studiów nad wczesnośredniowiecz nym osadnictwem grodowym na terenie województwa koszalińskiego, t. 1-3, Poznań 1966-1970. Opis królewszczyzn w województwach chełmińskim, pomorskim i malborskim w roku 1664, wyd. P. Paczkowski, S. Fontes.
Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Toruń 1938, t. 32. Ossowski S., Z zagadnień psychologii społecznej [w:] S. Ossowski, Dzieła, t. 2, Warszawa 1961. Ost H.-G., Die Besiedlung der nördlichen Grenzmark und des südlichen Hinterpommerns im 16. Jahrhundert, „Deutsches Archiv für Landes- und Volksforschung” 1937, nr 1. Ost H.-G., Die zweite deutsche Ostsiedlung im Drage und Küddow-Gebiet, Leipzig 1939. Paczkowski ƒ., Opis królewszczyzn w województwach chełmińskim, pomorskim i malbor skim, S. Fontes. Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Toruń 1938, t. 32. Pamiętniczek Michała Łaszewskiego (około 1627), wyd. W. Kętrzyński, „Roczniki Towa rzystwa Naukowego w Toruniu” 1906, t. 13. Pamiętnik p. Macieja Czygenberg Orłowskiego o własnej rodzinie i rodach powinowatych (1604-1606), wyd. W. Kętrzyński, „Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu” 1906, t. 13. Pandowska D., Kaszuby wśród nazw Pomorza w XIII wieku, Gdańsk 1993. 268
Bibliografia Panske P., Chojnice i Człuchowa w czasach tak zwanej Reformacji i Przeciwreformacji, Toruń 1925. Papritz J., Das Handelshaus der Loitze zu Stettin, Danzig und Lüneburg, “Baltische Stu dien” 1957, t. 44. Pawlik R., Kaszuba Bernard Sculteti (ok. 1455-1518) w służbie czterech papieży, prepo zytem kolegiaty Mariackiej w Szczecinie oraz proboszczem kościoła NMP w Gdańsku [w:] II Dzień Kaszubski w Szczecinie, red. K. Kozłowski, Szczecin 2011. Pawlik R., IV służbie czterech papieży. Bernard Sculteti (ok. 1455-1518) - prepozyt kole giaty Mariackiej w Szczecinie i proboszcz kościoła NMP w Gdańsku, „Acta Cassubiana” 2014, nr 16. Penner H„ Ansiedlung mennonitischer Niederländer im Weichselmündungsgebiet von der Mitte 16. Jh. bis zum Beginn der preussischen Zeit, Danzig 1940. Penner H., Penner Th., Die Land-Stadtwanderung im Spiegel der Danziger Bürgerbücher von 1640-1709 [w:] Studien zur Geschichte des Preussenlandes. Festschrift für Erich Keyser zum seinem 70. Geburtstag, Marburg/L. 1963. Petersohn J., Usedom im frühpommerschen Herzogsstaat [w:] Tausend Jahre Pommersche Geschichte, red. R. Schmidt, Köln - Weimar - Wien 1999. Pniewski W, Język polski w dawnych szkołach gdańskich, Gdańsk 1938. Podralski J„ Archiwum Książąt Szczecińskich, Szczecin 1991. Politische Correspondem Friedrichs des Grossen, red. G.B. Volz, t. 31, Berlin 1906. Polskie ustawy wiejskie XV-XVIII w„ wyd. S. Kutrzeba, A. Mańkowski, Kraków 1938. Popowska-Taborska H., Z rozważań nad dawnym zasięgiem kaszubszczyzny, „Poradnik Językowy” 1958, nr 3. Poraziński J., Deutsche und Polen. Ihre Symbiose in den
kleinen preussischen Landstädten im 16.-18. Jahrhundert [w:] Mecklenburg und seine Strukturen im regionalen Vergle ich, red. I. Buchsteiner i in., Schwerin 1997. Poraziński J„ Niemcy i Polacy. Stosunki w małych pruskich miasteczkach w XVI-XVIII wieku [w:] Regiony pograniczne Europy Środkowo-Wschodniej w XVI-XX wieku. Spo łeczeństwo - gospodarka - polityka. Zbiór studiów, red. Μ. Wojciechowski, R. Schattkowsky, Toruń 1996. Prymowski A., Gospodarka Nowego n. Wisłą w latach 1662-1772. Problemy produkcji i wymiany, Bydgoszcz 1978. Przewoźniak Μ., Ochrona przyrody i krajobrazu Kaszub. Studium krytyczne z autopsji, Gdańsk - Poznań 2017. Quickmann D.E, Ordnung der Samlung derer in dem Königlichen Preussischen Herzog tum Pommern und Fürstentum Camin bis zu Ende des 1747Jahrespublicirten Edicten, Mandaten., Frankfurt/0.1750. Raduński E., Zarys dziejów miasta Tczewa, Tczew 1927. Raepke K., Kościół dawnej Kartuzji Kaszubskiej w Kartuzach. Zarys historii. Cz. I, Wej herowo 1992. 269
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Raepke K„ Z dziejów Kartuzji Kaszubskiej i kościoła kolegialnego w Kartuzach, Kartuzy 1995. Reisen Ulrichs von Werdum durch die Königreiche Polen, Frankreich, England, Dänemark und Schweden; auch druch Ober- und Niederdeutschland etc. in den Jahren 1670. bis 1677. Ein Auszug aus dessen handschriftlichen Tagebuch. Erster Abschnitt [w:] Johann Bernoullis. Archiv zur neuern Geschichte, Geographie, Natur- und Menschenkenntniß, t. 4, Leipzig 1786. Relacje nuncyuszów apostolskich i innych osób w Polsce od roku 1548 do 1690, wyd. E. Rykaczowski, 1.1, Berlin - Poznań 1864. Rembalski T„ Małżeństwa drobnej szlachty kaszubskiej w świetle metryk parafii Borzyszkowy w pierwszym okresie zaboru pruskiego (1772-1806) [w:] Życie lokalnych spo łeczności w Prusach Królewskich wpisane w księgi metrykalne, red. W. Zawadzki, Elbląg 2016. Rembalski T„ Właściciele, dzierżawcy i mieszkańcy „wsi gdyńskich” przed 1920 rokiem [w:] Gdyńscy Kaszubi, red. J. Mordawski, Gdynia 2006. Rembalski T., Wsie drobnoszlacheckie na kaszubskich Gochach w latach 1772-1806 [w:] Kaszubi - Pomorze ֊ Gdańsk. W kręgu pytań o kulturę, historię i tożsamość. Księga jubileuszowa Profesora Józefa Borzyszkowskiego z okazji 70. rocznicy urodzin, Gdańsk 2016. Renn G., Die Bedeutung des Namens „Pommern” und die Bezeichnung für das heutige Pommern in der Geschichte, Greifswald 1937. Řeznik Μ., Pomoři mezi Polskem a Pruskem. Patriotismus a identity v Královských Pru sech w době děleni Polska, Praha 2001. Rhesa L., Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit 1775 an
den evangelischen Kirchen in Ostpreussen angestellten Predigern: als Fortsetzung der Arnoldschen Presbytorologie auf Voranstaltung des Königlichen Consistoriums, Königsberg 1834. Rhode L, Das Nationalverhältnis in Westpreußen und Posen zur Zeit der polnischen Te ilungen, “Deutsche Wissenschaftliche Zeitschrift für Polen” 1926, t. 7. Roscius, Westpreussen von 1772 bis 1827 als Nachtrag zu den statistischen Uebersichten, Marienwerder 1828. Rudnicki Μ., Charakterystyka językowa polskiego Pomorza [w:] Polskie Pomorze. Praca zbiorowa, 1.1, Toruń 1929. Rusiński W., Uwagi o zniszczeniach po wojnach z połowy XVII w. [w:] Polska w okresie drugiej wojny północnej 1655-1660, Warszawa 1957. Rusiński W, Uwarstwienie ludności wiejskiej w królewszczyznach Prus Królewskich w dru giej połowie XVII wieku, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 1937, t. 6. Rutkowski W, Studia z dziejów wsi polskiej XVI-XVII w., Warszawa 1956. Rzetelska-Feleszko E., Dialekt kociewski - problematyka, granice, słownictwo [w:] Kocie- wie, red. W. Malczewska, Gdańsk 1969. 270
Bibliografia Rzetelska-Feleszko E., Duma J., Językowa przeszłość Pomorza Zachodniego na podstawie nazw miejscowości, Warszawa 1996. Rzetelska-Feleszko E., Kaszuby i kaszubszczyzna - granice historyczne i współczesne [w:] Kaszubszczyzna. Kaszebizna, red. E. Breza, Opole 2001. Rzetelska-Feleszko E., Slowinzisch [w:] Wieser Enzyklopädie des europäischen Ostens, t. 10: Lexikon der Sprachen des europäischen Osten, red. Μ. von Okuka, Klagenfurt 2002. Salmonowicz S., Fryderyk II, Wroclaw 1981. Salmonowicz S., Od Prus Królewskich do Królestwa Pruskiego. Studia z dziejów polsko-pomorskich, Olsztyn 1992. Salmonowicz S„ Pomorze nowożytne (1466-1793) [w:] Pomorze w dziejach Polski, S. Po morze Gdańskie, nr 19, Gdańsk 1991. Salmonowicz S., Prusy Królewskie i Książęce jako terytoria „styku” dwóch kultur (XVI-XVIII w.) [w:] Śląsk i Pomorze w stosunkach polsko-niemieckich od XVI do XVIII w. XIV Konferencja Wspólnej Komisji Podręcznikowej PRL ֊ RFN Historyków. 9-14 IV 1981. Zamość, red. A. Czubiński, Z. Kulak, Poznań 1987. Samp ƒ., Gdańsk w relacjach z podróży 1772-1918, Gdańsk 1991. Sämp J„ Kaszubi, ich język i piśmiennictwo w literaturze obcej i polskiej [w:] Antropologia Kaszub i Pomorza. Materiały z I seminarium, które odbyło się w maju 1988 r. w Gdań sku, red. J. Borzyszkowski, Gdańsk 1990. Samsonowicz H., Późne średniowiecze miast nadbałtyckich. Studia nad dziejami Hanzy nad Bałtykiem w XIV-XV wieku, Warszawa 1968. Samsonowicz H., Z zaścianka w wielki świat. Pomorze Gdańskie - późne średniowiecze (1308-1466) [w:] Pomorze w dziejach Polski, S. Pomorze Gdańskie, nr 19, Gdańsk 1991.
Samuel Kiechel über Kassuben, Danzig, Elbing und Königsberg, „Altpreussische Monats schrift” 1872, nr 9. Schlück R., Ein Konflikt Friedrichs Wilhelms I. mit der Stadt Danzig wegen der preussi schen Werbungen aus dem Jahre 1728, “Zeitschrift für Preussische Geschichte und Landeskunde” 1874, nr 11. Schmidt E., Das Deutschtum im Lande Posen unter polnischen Herrschaft, Bromberg 1904. Schmidt R., Slawische Stämme, Burgen und Kultstätten in Mecklenburg und Pommern [w:] Historischer und geographischer Atlas von Mecklenburg und Pommern, t. 2, Schwerin [1995]. Schmitz H.J., Die Stadt Baldenburg und ihre Geschichte. Zum 550-jährigen Bestehen der Stadt, Schneidemühl 1932. Schmöller G., Die preußische Einwanderung und ländliche Kolonisation des 17. und 18. Jahrhunderts [w:] G. Schmöller, Umrisse und Untersuchungen zu Verfassungs-, Ver waltungs- und Wirtschaftsgeschichte besonders des Preußischen Staates im 17. und 18. Jahrhundert, Leipzig 1898. 271
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Schottmüller К., Ein Danziger Konflikt mit Friedrich dem Grossen im Jahre 1746, “Mitte ilungen des Westpreussichen Geschichtsvereins” 1912, nr 11. Schramm G., Der polnische Adel und die Reformation 1548-1607, Wiesbaden 1965. Schuch H„ Die Zustände der Landbevölkerung im Kreise Berent am Schlüsse der polni schen Herrschaft 1772, “Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins” 1885, nr 15. Schuch H., Drangsale Klosters Karthaus während der schwedisch-polnischen Kriege im 17. und 18. Jahrhundert. Nach den Annalen des Klosters, “Zeitschrift des Westpreussi schen Geschichtsvereins” 1887, nr 22. Schuch H., Gesichtsbücher der Stadt Berent aus dem XVIII Jahrhundert, “Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins” 1884, nr 13. Schuch Μ., Die Zustände der Landbevölkerung im Kreise Berent am Schlüsse der polni schen Herrschaft 1772, “Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins” 1885, nr 15. Schultz E, Dzieje powiatu wejherowskiego i puckiego, tłum. W. Sawicki, W. Szreniawski, red. Z. Biskup, Gdańsk - Puck - Wejherowo 2011. Schultz E, Geschichte der Kreise Neustadt und Putzig, Danzig 1907. Schultz E, Geschichte des Kreises Dirschau, Dirschau 1907. Schumacher B., Geschichte Ost- und Westpreussens, Königsberg 1937. Schumacher B., Mennonitische Ansiedlungen im Herzogtum Preussen zur Zeit Herzog Albrecht (1528-1568), Leipzig 1903. Scripteres rerum Prussicarum. Die Geschichtsquellen der preussischen Vorzeit bis zum Untergange der Ordenherrschaft, red. T. von Hirsch, Μ. Toppen, E. Strehlke, t. 4, Le
ipzig 1870. Serejski M.H., Europa a rozbiory Polski. Studium historiograficzne, Warszawa 1970. Simson P„ Geschichte der Stadt Danzig bis 1626, t. 2, Neudruck 1967. Spors J., Geneza i rozwój terytorialny nazwy Kaszuby w znaczeniu etnicznym wXIV-XVI w., „Rocznik Słupski” 1988-1989. Spors J., Pochodzenie i pierwotny zasięg terytorialny nazwy Kaszuby w znaczeniu politycz nym, „Rocznik Słupski” 1986-1987. Spors J., Pochodzenie i zasięg terytorialny nazwy Kaszuby w znaczeniu politycznym, „Za piski Historyczne” 1972, t. 36, nr 3. Spors J., Pomorze w dziejach Polski wczesnośredniowiecznej ze szczególnym uwzględnie niem roli Pomorza Gdańskiego w państwie pierwszych Piastów [w:] Pomorze w dzie jach Polski, S. Pomorze Gdańskie, nr 19, Gdańsk 1991. Stadie В., Geschichte der Stadt Stargard, Stargard 1864. Stankiewicz J„ Przemiany przestrzenne i demograficzne Gdańska [w:] Historia Gdańska, t. 3, cz. 1:1655-1793, red. E. Cieślak, Gdańsk 1993. Stankiewicz J„ Urbanistyczny i przestrzenny rozwój miasta [w:] Historia Gdańska, t. 2: 1454-1655, red. E. Cieślak, Gdańsk 1982. 272
Bibliografia Stelmach Μ., Eilhard Lubinus i jego wielka mapa Księstwa Pomorskiego, Szczecin 2001. Stojentin Μ. von, Geschichte des Geschlechts von Zitzewitz, 1.1: Urkundenbuch; t. 2: Dar stellung der Geschichte des Geschlechts von Zitzewitz: mit zwei Stammtafeln, Stettin 1900. Strehlke E., Georg Schwengels Chronik von Kloboczyn, “Preußische Provinzial-Blätter” 1856. Strehlke E, Strehlke E., Nachrichten über besondere Witterungs-Erscheinungen in Preus sen während des 14., 15., 16. und 17. Jahrhunderts, „Altpreussische Monatsschrift“ 1873, nr 10. Sułowski Z., Najstarsza granica zachodnia Polski, „Przegląd Zachodni” 1952, nr 3-4. Süssmilch J.P., Die göttliche Ordnung in den Veränderungen des menschlichen Geschlechts aus der Geburt, dem Tode und der Fortfplanzung desselben., wyd. 4., Berlin 1788. Szafran P., Ludność najemna Żuław Gdańskich w XVII wieku w świetle rękopiśmiennych źródeł bibliotecznych, „Libri Gedanensis” 1975, որ 9. Szafran P., Osadnictwo historycznej Krajny XVI-XVIII w. (1511-1772), Gdańsk 1961. Szafran R, Żuławy Gdańskie w XVII wieku. Studium z dziejów społecznych i gospodar czych, Gdańsk 1981. Szorc A., Zagrożenie Warmii przez Prusy (1722-1772), „Komunikaty Mazursko-War mińskie” 1972, nr 4. Szulist W., Przeszłość obecnych obszarów diecezjipelplińskiej do 1772 r., 1.1, Pelplin 2000. Szulist W., Z przeszłości Swarzewa [w:] W. Szulist, Drogi na Kaszubach: abp. Henryk Mu szyński, Günter Grass, Swarzewo - Lipusz 2019. Szultka Z., A. Wielopolski, Wpływ wydarzeń politycznych na sytuację na Pomorzu Za chodnim [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 3:
Pomorze Zachodnie w latach 1648-1815, red. G. Labuda, oprać. Z. Szultka i in., Poznań 2003. Szultka Z., Die friderizianische Kolonisation Preußisch-Pommern (1740-1786), “Zeit schrift fur Ostmitteleuropa-Forschung” 2006, t. 55, որ 2. Szultka Z„ Dynamika rozwoju i struktura społeczno-zawodowa ludności Pomorza pru skiego w XVIII i początkach XIX wieku [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 3: Pomorze Zachodnie w latach 1648-1815, red. G. Labuda, oprać. Z. Szultka i in., Poznań 2003. Szultka Z., Elementarne szkoły wiejskie z polskim/kaszubskim językiem nauczania w sy nodzie słupskim od reformacji do wojny siedmioletniej, „Przegląd Zachodniopomor ski” 2017, nr 3. Szultka Z., Język polski w Kościele ewangelicko-augsburskim na Pomorzu Zachodnim od XVI do XIX wieku, Wrocław - Warszawa - Kraków 1991. Szultka Z., Kontrowersje wokół osadnictwa powiatu człuchowskiego w czasach nowożyt nych, „Kaszubi w regionie”, rocznik - informator Szczecińskiego Oddziału Zrzesze nie Kaszubsko-Pomorskie, Szczecin 2019. 273
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Szultka Z., Lębork w czasach nowożytnych [w:] Dzieje Lęborka, red. J. Borzyszkowski, Lębork - Gdańsk 2009. Szultka Z., Liczba Kaszubów na kaszubskim obszarze językowym Pomorza Zachodniego w XIX wieku [w:] Pomorze - trudna ojczyzna? Kształtowanie się nowej tożsamości 1945-1995, red. A. Sakson, Poznań 1996. Szultka Z„ O języku i liczbie Kaszubów w regencji koszalińskiej w 1827 roku, „Slavia Oc cidentalis” 2004, որ 61. Szultka Z., Pastor charbrowski Jan Behnka(e) - jego życie i dzieło, „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza” 1990, t. 18, nr 1. Szultka Z., Próby reform wsi i ożywienie gospodarcze domen w pierwszej połowie XVIII wieku [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 3: Pomorze Zachodnie w latach 1648-1815, red. G. Labuda, oprać. Z. Szultka i in„ Poznań 2003. Szultka Z., Rozwój demograficzny w drugiej połowie XVII i początkach XVIII wieku [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 3: Pomorze Zachodnie w latach 1648-1815, red. G. Labuda, oprać. Z. Szultka i in., Poznań 2003. Szultka Z„ Rzemiosło i handel Słupska w drugiej połowie XVII i XVIII wieku, Słupsk 1981. Szultka Z., Spostrzeżenia nad podziałami terytorialnymi i strukturą własności ziemskiej wschodniej części Księstwa Szczecińskiego w XVI i pierwszej połowie XVII wieku [w:] Labor et memoria. Jan Macholak. XIV lat w służbie archiwalnej. Praca zbiorowa, red. K. Kozłowski, W. Stępniak, Szczecin 2017. Szultka Z., Stosunek społeczeństwa Pomorza Zachodniego do pomorskich praw sukcesyj nych Brandenburgii w latach
1627-1648/1653. Część 2, „Zapiski Historyczne” 1989, t. 54, nr 1. Szultka Z., Studia nad rodowodem i językiem Kaszubów, Gdańsk 1992. Szultka Z., Szkoły z polskim językiem nauczania w synodzie słupskim od reformacji do początku XIX wieku, Słupsk 2018. Szultka Z., Uwagi nad zmianami stosunku społeczeństwa pruskiej części Pomorza Zachod niego do Fryderyka II [w:] Szlachta - społeczeństwo ֊ państwo między Warmią a Rugią w XVII1-XX wieku, red. Μ. Jaroszewicz, W. Stępiński, Szczecin 1998. Śląski K., Osadnictwo w puszczach województwa pomorskiego wXV-XVIII wieku, „Kwar talnik Historii Kultury Materialnej” 1963,1.11, nr 2. Śląski K„ Przemiany etniczne na Pomorzu Zachodnim w rozwoju dziejowym, Poznań 1954. Śląski K., Tysiąclecie polsko-skandynawskich stosunków kulturalnych, Wrocław 1977. Śląski K., Zasięg lasów na Pomorzu w ostatnim tysiącleciu, „Przegląd Zachodni” 1951, nr 5-6. Targowski Μ., Na prawie polskim i niemieckim. Kształtowanie się ziemskiej własności szlacheckiej na Pomorzu Gdańskim wXIII-XVI wieku, Warszawa 2014. Taryfy podatkowe ziem pruskich z 1682 r„ wyd. S. Kętrzyński, S. Fontes. Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Toruń 1901, t. 5. 274
Bibliografia Topolińska Z., Aktualny zasięg zwartego obszaru dialektów kaszubskich, „Rocznik Gdań ski” 1956-1957, 1.15-16. Topolski J., Gospodarka polska a europejska w XVI-XVIII wieku, Poznań 1977. Topolski J., Polska w czasach nowożytnych. Od środkowoeuropejskiej potęgi do utraty nie podległości (1501-1795), Poznań 1994. Topolski J., Reflections on the First Partition of Poland (1772), “Acta Poloniae Historica” 1973, որ 17. Treder J„ Granice kaszubszczyzny [w:] język kaszubski. Poradnik encyklopedyczny, red. ƒ. Treder, Gdańsk 2006. Treder J., Gwary kociewskie [w:] Język kaszubski. Poradnik encyklopedyczny, red. J. Tre der, Gdańsk 2006. Treder J„ Pochodzenie Pomorzan oraz choronimów i etnonimów z obszaru Pomorza Gdańskiego, Gdańsk 1982. Tümpel L., Neustettin in 6. Jahrhunderten nach archivalischen und anderen Quellen, Neu stettin 1910. Tymieniecki К., Koordynacja badań w dziedzinie osadnictwa i stanu posiadania ziemi pod względem narodowościowym na Pomorzu [w:] Stan posiadania ziemi na Pomo rzu. Zagadnienia historyczne i prawne, Toruń 1933. Versuch einer Historischen Schilderung der Hauptveränderung, der Religion, Sitten, Ge wohnheiten, Künste, Wissenschaften etc. der Residenzstadt Berlin seit den ältesten Ze iten, bis zum Jahre 1786. Fünfter Theil, Zweyter Band, Berlin 1799. Visitationes archidiaconatus Pomeraniae Hieronymo Rozrażewski Vladislaviensi et Pomeraniae episcopo factae, cur. S. Kujot, S. Fontes. Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Toruń 1897-1899, է. 1-3. Volstandige Topographie des Königreichs Preussen. Zweiter Theil welcher die Topographie von West-Preussen
enthält, Marienwerder 1789. Wachowiak В., Gospodarcze położenie chłopów w domenach Księstwa Szczecińskiego w XVI i w pierwszej połowie XVII w., Szczecin 1967. Wachowiak B., Ludność wiejska okręgu białogardzkiego w połowie XVII wieku, „Zapiski Historyczne” 1971, t. 36, nr 1. Wachowiak B., Plany zjednoczenia Pomorza Zachodniego z Polską [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1:1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Wachowiak B., Pomorze Zachodnie w początkach czasów nowożytnych (1464-1648). Od rodzenie się i upadek państwa pomorskiego [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1:1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Wachowiak B., Powojenne badania nad dziejami Pomorza. Etapy rozwoju, główne kie runki, osiągnięcia, perspektywy, „Przegląd Zachodniopomorski” 1988, nr 2. 275
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Wachowiak B., Problematyka przemian osadniczych w badaniach nad rozwojem gospo darczo-społecznym wsi w domenach książęcych Pomorza Zachodniego w XVI i począt ku XVII wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 1978, t. 26, nr 2. Wachowiak B., Przemiany gospodarczo-społeczne i ustrojowe na wsi zachodniopomorskiej [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1:1464/66-1648/57, red. i wstęp G. La buda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Wachowiak B., Upadek państwa zachodniopomorskiego 1571-1637-1648 [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 1: 1464/66-1648/57, red. i wstęp G. Labuda, oprać. Μ. Biskup i in., Poznań 1976. Wachowiak B., Uwagi do niemieckich opracowań historiografii Pomorza Zachodniego oraz Prus Wschodnich i Zachodnich, „Zapiski Historyczne” 1988, t. 63, nr 1. Wachowiak B., Władztwo Polski i książąt Pomorza Zachodniego (1454-1637) [w:] Dzieje ziemi bytowskiej, red. S. Gierszewski, Poznań 1972. Walther R., Die Danziger Bürgerschaft im 18. Jahrhundert nach Herkunft und Beruf, “Ze itschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins” 1937, nr 73. Waschinski E., Wie gross war die Bevölkerung Pommereilens ehe Friedrich der Grosse das Land übernahm? Historisch-statistische Skizze, Danzig 1907. Weber L., Preussen vor 500 Jahren in culturhistorischer, statistischer und militärischer Beziehung nebst Special-Geographie, Danzig 1878. Wehrmann Μ., Geschichte von Pommern, t. 1-2, Gotha 1904-1906. Wijaczka J., Gospodarka Prus Królewskich [w:] Prusy Królewskie. Społeczeństwo. Kultura. Gospodarka
1454-1772. Szkice z dziejów, red. E. Kizik, Gdańsk 2012. Wille E., Zur Besiedlung des Newen-Stettiner Landes, Neustettin 1938. Winklewski J„ Ludność Pomorza Gdańskiego w latach 1772-1910. Rozmieszczenie i roz wój, „Zeszyty Geograficzne Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Gdańsku” 1960, nr 2. Wojtkowski A., Zabór pruski, „Roczniki Historyczne” 1927, t. 3. Wojtowicz J„ Ekspansjonistyczna i antypolska polityka państwa pruskiego w latach 17721795 [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cl. 2: Pomorze Wschodnie w latach 1657-1815, red. G. Labuda, oprać. E. Cieślak i in., Poznań 1984. Wojtowicz J., Stosunki społeczno-gospodarcze Pomorza Wschodniego na przełomie XVIII IXIX stulecia [w:] Historia Pomorza, t. 2: Do roku 1815, cz. 2: Pomorze Wschodnie w latach 1657-1815, red. G. Labuda, oprać. E. Cieślak i in., Poznań 1984. Zdrenka J., Pod panowaniem książąt zachodniopomorskich (1455-1460, 1466-1637) [w:] Historia Bytowa, red. Z. Szultka, Bytów 1998. Zdrójkowski Z., Korektura pruska, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1961,1.13, nr 2. Zdrójkowski Z., Występowanie języka polskiego w aktach miast województwa pomorskie go w XVI-XVII w., „Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu” 1949,1.15, nr 1-2. Zernack K., Negative Polenpolitik ab Grundlage deutsch-russischer Diplomatie in der Mäch tepolitik des 18. Jahrhunderts [w:] Preussen-Deutschland-Polen. Aufsätze zur Geschichte der deutsch-polnischen Beziehungen, red. W. Fischer, M.G. Müller, wyd. 2, Berlin 2001. 276
Bibliografia Zimmermann K., Fryderyk Wielki i jego kolonizacja rolna na ziemiach polskich, t. 1-2, Poznań 1915. Związek Pruski i poddanie się Prus Polsce, wyd. K. Górski, Poznań 1949. Źródła Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz Berlin-Dahlem. General-Direktorium Westpreussen und Netzedistrikt. Materien. Tit. ĽVIII Nr. 40. Historische Tabellen, Nr. 40, fin. Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz Berlin-Dahlem, IL H.A. GD. Kurmark, Tit. 265, Nr. 13, f. 14,18. Pomorze Zachodnie pod rządami książąt plemiennych i władców z dynastii Gryfitów (9901121-1637-1648/1653), wyd. Z. Szultka, S. Źródła do Kaszubsko-Polskich Aspektów Dziejów Pomorza Zachodniego do roku 1945, red. B. Wachowiak, t. 1, Poznań Gdańsk 2006. Pomorze Zachodnie w państwie brandenbursko-pruskim (1653-1815), wyd. Z. Szultka, S. Źródła do Kaszubsko-Polskich Aspektów Dziejów Pomorza Zachodniego do roku 1945, red. B. Wachowiak, t. 2, Poznań - Gdańsk 2006. Polska XVI w. pod względem geograficzno-statystycznym, t. 12: Prusy Królewskie, wyd. J.T. Baranowski, S. Źródła Dziejowe, t. 23, Warszawa 1911. Lustracja województwa pomorskiego 1565, wyd. S. Hoszowski, Gdańsk 1961. 277
Indeks osobowy A Achremczyk Stanislaw 75,82,127,199,202,203,204 Agrikola Jan K. 25 Aleksander VI (papież) 77, Anna (księżna, siostra Bogusława XIV) 194 AretinKarl Otmar Freiherr von 142 Aschkewitz Max 62, 84, 86, 94, 95, 100, 101, 108, 109, 110, 112, 119, 126, 127, 132,134, 139,166,184,190, 191,195,196, 203, 204, 205, 213 August II (król Polski) 217 В Bahr Erenst von 41,43, 52, 58, 60, 63, 64, 66, 67, 70, 84,119, 128,135, 179,191 Banach Jacek 53 Bandemer Piotr О von 203 Baner Jan (generał) 194 Bär Max 145,147,148,149, 151,153,156,157,158,189 Bargrave Robert 24 Barnim I (książę pomorski) 15 Barnim IX (książę pomorski) 182 Bartkiewicz Kazimierz 120 Bartnik Paweł 181 Basse Wojciech (Woyke) 182 Baszanowski Jan 88, 118, 121, 134, 140, 141, 149, 168, 171, 195, 209, 210, 212, 220, 221,222,223,225,226,227,230,231,236,237,239,240,242,243,244,245 Beheim-Schwarzbach Martin 144,157 Belling Wilhelm Sebastian 143,144 Benka (Behnke) Jan 189 Bidder Paul 90,93, 204 Bielański Adam Kazimierz 121 Biskup Marian 7,15,16, 33, 34, 35, 36, 37, 38,39,41,42, 51, 58,63,64,66, 67,68, 69, 73, 74, 76, 91, 103, 104, 105, 111, 115, 116, 117, 118, 119, 120,121, 123,131, 137, 141, 146, 147,148,149, 151,168,174,175,185, 186, 243 Blanke August 68,191 Bodniak Stanisław 39 Bogucka Maria 39,55,75,80,81,86,118,131,134,146,168,171,209,236,237,239 283
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Bogusław I (książę pomorski) 16 Bogusław II (książę pomorski) 16 Bogusław X (książę pomorski) 169, 181 Bogusław XIII (książę pomorski) 97 Bogusław XIV (książę pomorski) 193, 194 Bömelburg Hans-Jürgen 75,76,85,90,113,132,143,145,147,149,155,156,157, 207, 219, 220 Bonin (ród) 182 Boras Zygmunt 179,181, Borawska Teresa 11, 77, 79 Borkowicz Jakub 127,128, 130 Borzyszkowski Józef 8,13, 22,45, 50, 54, 66, 85, 90, 91, 203 Bräuel Paul 59,63, Breza Edward 13,14, 102, 235 Brunner Ewa 86,165, 182 Bruski Klemens 13,15,17,18,25,29,36,39,42,43,44,45,46,47,51,54,68,70,79,199 Buchsteiner Ilona 81 Burke Peter 16 Büsch Otto 203 Büsching Anton Friedrich 152,153, 154 C Ciesielska Karola 105,106,162 Cieślak Edmund 7, 39, 81, 88, 90,113,122,123,125,126,127,132,143,207,220, 225, 228, 231, 235, 239, 242, 243, 245 Cieślak Tadeusz 169,181,228 Collijn Isak 77 Commendoni Francesco G. 19 Cramer Reinhold 180 Czacharowski Antoni 180 Czapiewski Paweł 16, 39, 41, 55, 60, 66, 135, 170, 185, 186, 187, 188, 189, 199, 230, 239 Czapliński Władysław 96 Czarnik Andrzej 53,179 Czygenberg Maciej 18,41 D Dabinnus Georg 56, 61, 67, 69, 87, 98, 99, 100,101,102, 103, 104, 105, 106, 107, 108,109,138,147, 148,149,158, 190,195,196,204, 213 284
Indeks osobowy Dąbrowski Kazimierz 39,185,195 Darnus Rudolf 143, 202,205, 207 Delisle Wilhelm 28 Dembińska Anna 83 Dieterici Carl Friedrich Wilhelm 154 Dietrich Richard 142 Długokęcki Wiesław 37 Długosz Jan 16 Dobrowolska Anna 15 Domhardt Johann Friedrich von 148,149,151,153 Dworzaczkowa Janina 50, 52, 53 Działyńscy (ród) 160 Dzięcielski Marek 17, 36, 42, 54, 55, 56, 57, 80, 86, 107, 125, 128, 151, 188, 189, 191,192, 199, 205 E Eickstedt Marek von 194,211 F Faber Walther 229, 230, 231, 234, 237, 239, 240, 241, 242, 256 Fabian Cerna 66 Filipowiak Władysław 15 Fischer Adam 16, 29 Fischer W. von 142 Fiszer Jan 121 Flemming Henryk Jakub 202 Flis Andrzej 228 Fryderyk I/III (Hohenzollern) 214 Fryderyk II (król Prus) 142,143, 144,145,152,156, 205, 207, 208 Fryderyk Wilhelm I (król Prus) 110, 201, 202 Frydrychowicz Romuald 44, 46 G Gaster G. 79 Gasztold Tadeusz 179 Gaziński Radosław 152 Gerlach Jan 82 Gerschke L. 68 Gierowski Józef Andrzej 134 285
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Gierszewski Stanisław 46, 47, 64, 66, 69, 71, 75, 85, 86, 87, 88, 90, 94, 95, 96, 106, 112,116,121,122,123,124,134,146,147,154,157,158,168,169,171,184,191, 220, 221, 222, 223, 237 Gieysztorowa Irena 115,123,127,134,137,164 Gintei Jan 16, 83, 87 Gliński Mirosław 228 Goedke Issak Gottfried 121 Gohrbandt Emil 165,180,181,182 Goldbeck Johann Friedrich 19,112 Górski Karol 13, 16,17, 29, ЗО, 36, 55, 74, 75, 76, 80,116,167, 243 Grass Günter 53 Grodzicki R. 32 Groth Andrzej 36, 50, 52, 53, 54, 55, 67, 108,125,127,131,145, 149,157 Grzebień Ludwik 62, 93 Grzegorz Maksymilian 34, 35, 36, 37, 38, 39, 41, 42, 43, 44, 46, 73, 74, 111, 116, 118,188,243 Guidon Zenon 124, 132 Gundling Jacob Paul von 18,19 Gut Paweł 152 Gutowski К. 134 H Hannenberger Kasper 28 Haratym Andrzej 125,126 Heidn Willy 186,187,188,192 Heitz Gerhard 180 Hertzberg (ród) 182 Hertzenberg Kasper 189 Hinze Kurt 154, 177 Hirsch Theodor 18 Hoffmannowa Helena 72 Hohenzollern (dynastia) 16,171,176, 203, 214,225, 249 Hohenzollern Henryk 152 Holsche Carl August 144,146,147,151,154,156,158 Hoszowski Stanisław 46,61,82,119,122,123,125,126,127,132,143,168,207,220 Hoverbeck Johann von 197 286
Indeks osobowy I link Jan 237 J JaggieUończyk Fryderyk (prymas) 17 Jagiellończyk Kazimierz 38,74, 75 Jan III Sobieski 196, 230, 231, 234, 238, 241 Jan Kazimierz (król Polski) 195,196 Janiszewska-Mincer Barbara 179 Jaroszewicz Mieczysław 218 Jascinica Woyna Johann К. von 231 Jaworski Tomasz 120,170,179 Jażdżewski J. 41 Jędrkiewicz Edwin 22, 96 Jefimow Regina 226 Judycki Dawid 96 К КаПаѕ Marian 43, 95 Kamieński Andrzej 143, 147 Kamiński Adam 124 Karnkowski Stanisław 238 Karpiński A 124,171,172,210 Kasiske Karl 55,163,164 Kaufmann H. J. 94 Kaufmann Karl J 91 Kazur Samuel W. 52 Kętrzyński S. 111 Kętrzyński Wojciech 18, 41, 86, 90 Keyser Erich 196, 237 Kiechel Samuel 22,42,45 Kitowski Józef 63 Kizik Edmund 118,120,121,132,146,149,161,162,171, 209, 220, 225, 226 Klassen Peter J. 121,161,162,171, 237 Kleina Kazimierz 13 Kleist (ród) 182 Klemp Aleksander 13, 36, 41, 43, 50, 51, 52, 53, 56, 59, 66, 68, 70, 71, 81, 83, 84, 85, 86, 93, 94, 95, 96,111,112,113,114,139,161,185,190,196,213, 237 Knibawski Maciej 186,187 287
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Koblischke Julius 29 Kobus Agnieszka 199,239 Kodzik Joanna 207,219 Kohfeldt G. 24 Konarski Michał 191 Konopczyński Władysław 30, 86,139,143,144, 202,219, 220 Kopczyński Michał 125, 126,127, 130 Korsz Andrzej 239 Kościelak Sławomir 41, 93, 226, 229, 237, 239, 241, 242, 243, 244, 245 Kościeleccy (ród) 160 Kościerski K. 68 Kościński Konstanty 61, 69, 71, 100 Koser Reinhold 152,153, 154 Kosman Marceli 81, 84,141 Kossarzecki Krzysztof 125, 126, 127 Kostuś Wojciech 169,180 Kot Jan 189 Kot Michał 189 Kozłowski Kazimierz 13, 77,181, 253 Kraianten-Vangerow (ród) 182 Kratochwil Zofia 45, 66, 67, 68 Kreplin Klaus-Dieter 167 Krockow Krockow Μ. von 194, 211 Krockow Otto K. von 59,156, 208 Krockow von Wawrzyniec Jerzy 197 Krokow Lorenz Gneomar von 189 Kromer Marcin (biskup warmiński) 17 Kropidłowski Zdzisław 127 Krupa Halina 60, 64,127, 128 Kubik Kazimierz 41,42, 228, 229, 230, 234, 235, 238, 239 Kucharski Adam 22 Kuhn Walther 55, 116,161, 162, 166, 182 Kujot Stanisław 17, 29, 36 Kukliński ƒ. 228 Kuklo Cezary 118, 171, 210, 220, 225 Kumor Bolesław 141 Kurozwęcki Krzesław 77 Kutrzeba Stanisław 206 288
Indeks osobowy L Labuda Gerard 7, 8, 9,11,13, 14,15,16,17,18, 25, 28, ЗО, 34, 39, 42, 46, 47, 61, 72,73, 74, 76, 79, 82, 83, 86,100,101, 102,103,106,109,117, 139, 144, 174,184, 188,190,192,199,205,243 Lammeke (ród) 182 Langebeck Jakub 25,70 Lassenius Jan (pastor z Barkoczyna) 45 Latalski Stanisław 93 Lau Paul 41,185,195 Leciejewicz Lech 14,15, 73 Lehr-Spławiński Tadeusz 16,29 Leon X (papież) 77 Lesiński Henryk 174,175 Lewalski Krzysztof 13 Lindau Jan 18 Lingenberg Heinz 233,239 Link-Lenczowski Achim 158 Loitz (ród) 181, 192, 236 Lorentz Friedrich 16, 29, 30,42, 51, 68, 69, 79, 84, 135,164,167 Lossow Daniel F von 144 Lubas Władysław 31 Lubinus Eilhard 24, 27,28, 29 Ł Ładogórski Tadeusz 116,146,152 Łaszewski Michal 18 Łosiński Władysław 14 Łowmiański Henryk 116 Μ Maas Walther 58, 60, 64, 66, 67, 84, 128, 160, 161, 162, 166, 167, 178, 182, 184, 185,191, 204, 205 MacholakJan 13 Mączak Antoni 17,79,80,81, 83,85,95,96,119,120,122,123,159,160,162,168 Maercker Hans 86, 90,100,121,122,157,171 Mager Friedrich 100 Makowski B. 90 Małłek Janusz 66, 76, 117,159 Malotki Martin von 164 289
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Mańkowski Alfons 54,60,185,206 Mariańska Danuta 237 Markiewicz Μ. 198, 214 Massow Kasper O. von 198, 201, 216 Materna Szymon 179 Mecke Manfred 165,177,183 Merczyng Henryk 41 Merian (kartograf) 28 Michalski Jerzy 142 Mikulski Krzysztof 13, 38, 41, 43, 46, 50, 51, 54, 55, 58, 59, 60, 61, 62, 64, 66, 67, 69, 76, 85, 95,110, 111,118,120,123, 128, 129,160,161,162,164,168,169,170, 177, 182,184,185, 190,191,195, 202, 205, 209, 213, 214 Mill Jan T. 228 Mittenzwei Ingrid 143 Mordawski Jan 18 Mostowski Paweł 206 Motsch Christoph 179 Możejko Beata 209 Muhi John 41, 209 Mühle R 81 Müller E 45 Müller Johann von 144, 146,151 Müller Michael G. 24,142,143 Mundy Piotr 22 Münster Sebastian 28 Muszyńska Jadwiga 124,132 N Nadolski Bronisław 98 Nagielski Μ. 124, 125,126, 127 Naworski Z. 75, 76 Neumeyer Heinz 81, 82, 83, 109,116, 148,152,157,162,184, 242 Nitsch Kazimierz 161 Nowak Zenon 11,158, 214, 228, 230, 234, 239 Nowicki Tomasz 139,207 О Obracht-Prondzyński Cezary 11,13 Odyniec Wacław 32, 50, 51, 52, 53, 61, 64, 70, 75, 81, 84, 85, 86, 103, 113, 116, 290
Indeks osobowy 125,127,132,134,135,146,149,160,162,167,185,190,192, 195, 204 Ogier Karol 22, 96,239 Okuko Milos 31 Olbracht Jan (król Polski) 17, 77 Olczak Jerzy 14 Orłowski Czygenberg Maciej 41 Ossowski Stanisław 13, 79 Ost Horst Gotthard 165 Ostrowąs Piotr von 197, 214 Ostrowski Kazimierz 131 P Paczkowski P. 41 Panske Paul 46, 66, 93 PapayG. 81 Papritz Johann 181 Pawlik Radosław 11, 77, 78 Penners H. u. T. 131 Pniewski Władysław 41,42, 226, 228, 229,231,234, 239, 240 Podralski Jerzy 195,197 Popowska-Taborska Hanna 32, 71 Poraziński Jarosław 43, 81, 88, 95 Powałka Martin 207, 219 Pryłowski Andrzej 221 Przebendowski Ignacy Franciszek 206 Przebendowski Jan Jerzy 198, 214 Przybytek Łukasz 125, 126 Puttkamer Bogusław U. von 203, 217 Q Quickmann David Friedrich 173 R Raduński Edmund 62, 95 Raepke Kazimierz 170,186 Rafiński Grzegorz 41 Reggieri Juliusz 239 Reich (bracia) 186 Rembalski Tomasz 13,18,47, 59, 71,141 291
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Rembowski Leonard 44 Renn G. 15 Rhesa Ludwik 25, 64, 94, 95, 96 Rhode Ilse 84,100,139,147,166 Rietz Henryk 77, 79 Roden Johann R 102,145,148,149,150,151,152,154 Romanow Zenon 53 Roscius S. 141,147,151 Roweder Iwo (przeor klasztoru w Oliwie) 70 Rozrażewski Hieronim 95, 238 Rubach Adam (rezydent w Gdańsku) 201, 215, 216, 217 Rudnicki Mikołaj 71 Ruggieri Juliusz (nuncjusz papieski) 16 Rusiński Władysław 125,126 Rutkowski Władysław 167 Rybiński Józef 63 Rykaczowski Erazm 239 Rzepecki Ludwik 59, 62, 67 Rzetelska-Feleszko Ewa 13, 15, 30, 31, 32, 43 S Sakson Andrzej 141 Salmonowicz Stanisław 80, 83, 98,117,142, 241 Samp Jerzy 19, 22, 64 Samsonowicz Henryk 73, 74,117,134,146,171, 209,220 Sawicki Wawrzyniec 51, 98 Schattkowsky Ralph 62,81 Schlück Robert 202 Schmidt Erich 177, 179 Schmidt Roderich 15 Schmitz Hans Jakob 191 Schottmüller Kurt 205, 218 Schramm Gottfried 66,81, 82,83,184 Schuch Hans 44,84,90,100,101,118,122,123,135,145,157,164,187,188,192 Schück Robert 217 Schultz Franz 44, 50, 51, 52, 53, 94, 95, 98 Schulze Winfried 180 Schumacher Bruno 162,163 Schwerinow Bogusław von 194,211 292
Indeks osobowy Schwerinow Otto von 194,21 Sculteti Bernard 11, 77, 78, 79 Serejski Marian Henryk 142 Siuchniński Kazimierz 14 Skorowski Henryk 13 Skóra Wojciech 22, 239 Śląski Kazimierz 25, 55,157,164,169, 177,179,181,185,190,195 Sowa Andrzej 198, 214 Spors Józef 15,16, 73 Stadie Bernhard 93, 95, 96,128 Stankiewicz Jerzy 225, 229, 239, 244 Stasiewski Bernhard 143 Stelmach Mieczysław 28,29, Stępniak Władysław 13 Stojentin Max von 181,193 Strakefeld Paweł 189 Strehlke Ernst 18,121,187 Strehlke Friedrich 121 Subera Ignacy Leonard 64,94,140 Sułowski Zygmunt 15 Süssmilch Johann P. 173 Synak Brunon 11 Szafran Przemysław 126,130,160,161,162, 234 Szulist Władysław 53, 112 Szultka Zygmunt 11, 13, 19, 22, 28, 30, 36, 67, 77, 141, 144, 146, 152, 154, 166, 173,175,176,180,181,182,188,189,193,194,195,197,198, 201, 202, 203, 205, 206, 207, 211, 216, 217, 218, 219,222, 224 T Targowski Michał 38 Tomczak Andrzej 33, 36, 37, 38, 41, 58, 63, 64,66, 67, 68, 69, 111, 116 Topolińska Zuzanna 13, 32,69 Topolski Jerzy 125, 126,132,142 Toppen Max 18 Treder Jerzy 14,15, 31,43 Tümpel Karl 177,179 Tymieniecki Kazimierz 30, 36, 50, 76 293
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. V Vopol Kasper 28 W Wachowiak Bogdan 115,116,142, 144, 147,169,174, 175,179,180,194 Wajda Kazimierz 94, 208 Walczak Richard 179 Walther Rolf 223, 224 Wapiński Roman 13 Waschett Andrzej 230 Waschinski Emil 53, 55, 58, 63, 66, 69, 71, 72,129,135,138,139,141, 207 Weber Lotar 16, 116, 147 Wędzki Andrzej 179 Wehrmann Martin 24,163, Wejher Ernest 94 Wejher Jakub 42, 50 Wejher Jan 94 Wejherowie (ród) 94 Wenskus Reinhard 148 Werdum Ulrich von. 22, 24, 243 Wielgosz Stanisław 188 Wielopolski Alfred 219 Wierzba Patrycja 128 Wijaczka Jacek 61, 76, 120,122, 123, 124,125,132,159 Wille Emil 165,179,182 Winklewski Jan 116, 144,145,146, 147, 151,158 Wojciechowski Mieczysław 62 Wojtkowski Andrzej 145,155,157 Wojtowicz Jerzy 109,147,156, Wybicki Aleksander Dionizy 202 Wybicki Bartłomiej 188 Z Zastrow Piotr H. von 197, 214 Zawadzki Wojciech 41 Zdrójkowski Zbigniew 66, 83, 87, 90, 91, 93, 94, 95 Zernack K. 142 Ziechmann J. 143 Zientara Włodzimierz 24 294
Indeks osobowy Zimmermann Kazimierz 154, 156, 157, 158, 160, 178, 179, 189, 195, 200, 201, 203,219 Zitzewitz Ewald Joachim von 217 Zygmunt I (król Polski) 81,83 Zygmunt III Waza 180 295
Indeks nazw geograficznych A Agnowice 69, Anglia 157,191 Austria 142,143 В Bałdowo 38, 42, 43 Banino 38, 39,41 Barłożno 63, 64, 233 Bartenhagen 18 Barwice 182 Berlin 18,152,153,172,195-199, 201, 203, 205, 214-217 Będźmirowice 38,45 Biała 111 Białoborskie (starostwo) 18, 47,130 Białogard 31, 203 Biały Bór 37, 46, 83, 91, 93, 98,134,191 Bińcze 68 Biskupia Góra 41 Błądzikowo 186 Bobolice 189, 203, 216 Bobowo 63, 70 Bojano 59, 70 Bolszewo 50, 95, 98 Borowy Młyn 37 Bory Tucholskie 13, 30,43,49, 64, 69,118 Borzestowo 107 Borzyszkowy 46,47, 69, 71 Brandenburgia 37,150,151,174-176,185,192,194,195, 198,236 Braniewo 122 Brda (rzeka) 14,17, 37,45, 46, 67, 71 Brusy 38, 67, 134 Brzeźno Człuchowskie 69 Brzeźno Szlacheckie 47,69 Buczek 111 297
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Bydgoszcz 19 Bysewo 18,41 Bysław 45 Bysławek 45 Bytowski (powiat) 28, 29, 35-37, 46, 69, 174, 179 Bytów 19, 24, 28, 202 C Cekcyn 45 Chałupy 53 Charbrowo 53, 77,189 Chełm 58,149 Chełmy Małe 67 Chmielno 77 Chojnice 19, 25, 72, 83, 88, 91, 93, 95, 118,126,130,131,134, 157,163, 221 Chojniczki 46, 71 Chwaszczyno 39, 70 Chylonia 18 Cisowa 18 Cołdanki 66 Czapelki 111 Czapiewice 45, 67 Czaple 41,70, Czaplinek 201,216 Czarlin 38, 43 Czarna (rzeka) 46 Czarna Woda 44 Czarne 46, 47, 71, 91, 93, 149 Czarne (Hammersztyn) 46 Czarnoszyce 69 Czarnowo 67 Czerniewo 61 Czernikowo 44 Czersk (Łąg) 45, 67, 111 Czersk Malachin 67 Częstkowo 60 Częstocin 186 Człuchowski (powiat) 13,28, 37, 38,43,46,67,69,71,84, 86,91, 93,98-101,123, 130,138,141, 167, 179,181,182, 247 298
Indeks nazw geograficznych Człuchowskie (starostwo) 51, 67, 68,100,191 Człuchów 19,46, 72, 91, 93,149,157,163, 202 D Dania 194,211 Darłowo 197, 203, 207, 218, 219, 224 Dąbrówka 45, 70 Debrzno 19, 91, 93,134,191 Dobrzewino 59 Dobrzynka (rzeka) 37 Dolna Saksonia 73 Drawa (rzeka) 28, 30, 31,165,178,179 Drożdzienica 45 Drzonowo 68 Dyminka 71 Dziedzice 14 E Elbląg 122 Emden 191 F Finlandia 191 Francja 157,197 G Garczyn 38 Gardno (jezioro) 219 Gdańsk 15, 17-19, 22, 24, 25, 29, 31, 37, 41, 42, 58, 59, 62, 63, 70, 73, 79-81, 84, 86,88,91,94, 95, 98,99,110,117,118,120-122,125,130,134,137,140-144,147, 149,150,152,154,155,156-158, 160-163,165,169,171,176,179- 181,184,185, 190-203, 205-232, 234-245, 248, 249 Gdańsk (Matarnia) 38,41, 58,75 Gdańsk (Nowe Szkoty) 149 Gdańsk (Nowy Port) 143,149, 220 Gdańsk (Osiek) 17, 226,229,243 Gdańsk (Stare Polaszki) 63, 70 Gdańsk (Stare Szkoty) 58,62,201,216,238,239,244 Gdańsk (Święty Wojciech) 37,41, 58,149 299
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Gdańsk (Wrzeszcz) 58, 59,143 Gdańska Głowa (miejsce rozwidlenia Wisły) 122 Gdański (powiat) 58, 59, 70, 99,101, 104,105, 163,185,190 Gdańsk-Wyżyny 41, 58, 70 Gdynia (Redłowo) 18, 39 Giemłice 62 Gliśna 46 Gliśno Małe 67 Gliśno Wielkie 69 Głazica 51 Głda (rzeka) 37 Głodowo 44, 63 Główczewice 45, 67 Gniew 60, 73, 81, 93,110,118,129,155, 161, 207 Gniewskie (komturstwo) 35, 38 Gniewskie (starostwo) 134 Gniszewo 38,43 Gochy 71 Goręczyno 55 Gostomie 60, 61 Góra Chełmska 28, 30, 31, 211, 218, 223, 225 Góra Cholm 25, 30 Grabowska Huta 187 Grudziądz 161 Gryfia (Greifswald) 15 Gryfice 222, 225 Gwda (rzeka) 14, 30,46,164,178,182 H Hamburg 24 Hejtus 55 Hel 94,191 Hutowo 44 I Ina (rzeka) 14 Izbica 207, 219 300
Indeks nazw geograficznych J Jaromierz 68 Jasień 18,41, 70 Jasiowa Huta 86 Jeknica 186 Jeleńcz 66 Jezioro Sobackie 44 Jezioro Charzykowskie 46,69, 71 Jezioro Karsińskie 46 Jezioro Przywidzicie 163 Jezioro Sumino 61 Jezioro Żarnowieckie 37 Jezioro Wdzydze 44,45,118 Jeżewo 111 Junkrowy 63 К Kack Wielki 38, 39 Kamionka (rzeka) 37, 45 Kartuzy 22, 77,135,155,185,190,191, 202 Karwieńskie Błota 50, 51, 53,128 Kaszuby 8,13,15,16,17,18,22,24,25,28,29,30, 32, 36, 39,42,43,44,45,46,47, 51, 59, 64, 68, 70, 77,79,185,199 Kiedrowice 46, 69 Kielno 51, 58, 59 Kiełpin 59, 69, 71 Kieżmark 161 Kiszewskie (starostwo) 60,61,190 Kleszczewo 38,44, 63, 70 Klonowo 45 Klonówka 63 Kłobuczyn 186,187 Kłodawa 38,42,62 Kniewskie Błota 50, 51, 53, 128 Kociewie 13, 29, 30,104 Koczała 68, 71 Kokoszkowy 38,43, 44, 63 Kolano 186,189 Kołobrzeg 31,191,199, 203 301
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Kołyże 38, 44 Konarzyny 46,47, 71 Konstantynopol 24 Kosowo 18,111 Koszalin 31 Kościerski (powiat) 30,109 Kościerskie (starostwo) 61,128,190 Kościerzyna 17, 19, 22, 45, 60, 61, 90, 91, 101, 118, 126, 129, 143, 157, 163, 166, 184, 190,191 Kozielec 37 Koźmin 63 Krajnal3, 30, 125 Krąg 43, 44 Krąplewice 111 Krokowa 52, 53, 84 Krosno Odrzańskie 143 Krostkowo 111 Królestwo Polskie 17, 75,116,183,194 Królewiec 24, 150, 194 Królewo 197, 214 Krzeczna 187 Krzemieniewo 68 Krzyżewo 186,187 Księstwo Cieszyńskie 143 Księstwo Pomorskie 169,174,180, 193,194, 248 Księstwo Szczecińskie19, 28, 36,176,177,180,191,192 Kujawy 17, 37, 74, 143,169 Kuźnica 53 Kuźnica Pucka 53 Kwidzyn 63, 110,143,154,195 L Leniwka (rzeka) 243 Lębork 18,19, 22, 24, 42, 59, 77, 202 Lęborski (powiat) 141 Lęborskie (starostwo) 28, 29, 35, 36, 77, 80,174,179,180 Lęborsko-bytowskie ([nad]starostwo) 28, 36, 57, 71,189,195, 202,211,219 Lędyczek46, 149 Lichnowy 45, 66 302
Indeks nazw geograficznych Liniewko 60 Lipnica 69 Lipuska Huta 54 Lipusz 54,55 Litwa 185, Lotyń 45,186,189 Lubań 60,61 Lubichowo 63 Lubieszyn 44 Lubiszewo 42 Lubocino 51 Lutom 38,45,46 Luzino 86,102,103,139 Ł Ląg 38,45 Łąkie 69 Łeba 202 Łeba (rzeka) 14, 24, 249 Łebno 107 Łęczyce 18 Łostowice 41 Łukocin 38,42 Łupawa (rzeka) 14,28 Μ Malachicz 67 Malachin 67 Małe Chełmy - zob. Chełmy Małe Małe Gliśno - zob. Gliśno Małe Małopolska 16,134 Mały Kack 59 Małżewko 38 Małżewo 42 Manowo 186 Matarnia - zob. Gdańsk (Matarnia) Mazowsze 14, 74,134,159,168,169 Mechowo 53 Meklemburgia 192,194,211 303
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Miastko 19,201,216 Mieczno 71 Miedźno 38, 44 Mierzeszyn 58, 70 Mierzeszyno 118 Miłobądz 42 Minkowice 51 Mirachowo 28,118 Mirachowski (powiat) 13,28, 34, 37, 39, 54-58,62, 86,99,101,104,105,107,112, 127,128,130,139, 151,157,164, 186, 191 Mirachowskie (starostwo) 36, 56, 61,107,126,180, 206 Morze Bałtyckie (Bałtyk) 14,15, 19, 24, 28, 37,167, 221, 225 Motarzyn 181 Motława (rzeka) 42, 210, 212, 249 Myślibórz 14 Myśligoszcz 68 N Nastazin 201 Neuhof 178 Niedamowo 38,44 Niestępowo 59 Niwy 45 Noteć (rzeka) 15, 28, 29,152,160,164,178 Nowa Cerkiew 45, 46 Nowa Marchia 18, 46, 62, 68,144,150 Nowe Czaple 186, 188 Nowe Grabowo (Grabówko) 186,187 Nowe nad Wisłą 90, 93,118,134,155,161, 166,195, 207,221 Nowe Szkoty - zob. Gdańsk (Nowe Szkoty) Nowogard 197 Nowski (powiat) 99 Nowy Port - zob. Gdańsk (Nowy Port) Nowy Wiec 60-62 O Objezierze 45 Obkas 45 Oborowo 45 304
Indeks nazw geograficznych Obozin62 Odra (rzeka) 13-15, 24, 30, 73,160,164,172,182,183 Odry 38,44,45, 71 Ogorzeliny 45,69 Okalice 57 Okonek 182 Oksywie 53 Oliwa 39, 70,195,196 Olszanowo 68 Orlik 67 Osłonino 186 Osowo 67 Osówko 45 Ostrowąsy 197, 214 Ostrowite 69 P Papiernia 54 Parchowo 55 Parchowskie (starostwo) 56,107,128 Parsęta (rzeka) 14,15, 28, 30, 31 Patuły (Potuły?) 186,187 Pawłowo 45 Pelplin 17,18, 43,44,46,47, 63, 79,113 Piana (rzeka) 15 Piechowice 67 Pierzchów 42 Piętrowo 186 Pietrzykowo 68 Pinczyn 63, 70 Pisarki 111 Płachty 44, 60,61 Podlasie 14,159,168 Podlesie 44, 45, 61 Podole 143 Pogódki 44, 61, 63, 70 Polanów 19, 24 Połczyno 17, 201,216 Połęczyno 186,189 305
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Pomorze 7, 8, 14, 15, 16, 18, 19, 22, 25, 28, 29, 36, 46, 73, 74, 85, 101, 106, 107, 143, 144, 146, 155, 156,160,163, 172,176, 185,198, 214, 217 Pomorze brandenburskie 55,110, 111, 129, 176,195-197, 212-214, 222 Pomorze brandenbursko-pruskie 160, 172, 176,197, 214 Pomorze Gdańskie 14, 16, 29, 31-37, 46, 73, 76, 84, 100, 101, 103-105, 107, 109, 115-118, 137, 144, 151, 160, 169, 199 Pomorze Nadwiślańskie 117, 247 Pomorze pruskie 145,150,151,173, 174, 176,198-207, 214-219, 223, 224 Pomorze szwedzkie 172,194 Pomorze Tylne 215 Pomorze Wschodnie 29, 30, 73 Pomorze Zachodnie 15, 24, 27, 32, 46, 49, 50, 54-56, 61, 62, 68, 69, 84, 109,111, 123, 159-172, 174-177, 179-196, 203-205, 207, 208, 210-213, 218, 219, 221-225, 235, 236, 245, 248, 249 Porost 189 Półwysep Helski 53, 70,191 Prądzona 69 Prędzieszyn 41 Prusy 15,19, 28, 75, 80, 96, 117, 119, 121, 122, 123, 142,143, 144, 145, 147,148, 149, 150,151,152, 168, 200, 202, 203, 204, 205, 206, 219,248 Prusy kaszubskie 24 Prusy Królewskie 7, 8, 13, 16, 17, 19, 22, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 39, 45, 47, 49, 52,60,61, 68, 70, 71, 74, 75,76, 78, 79, 80, 81,82, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 90,98, 100,103, 104,106,109,110,112, 113,115,116,117,118,119,120,121,122,123, 124,125,126,127,128,129,131, 132,134,135, 137,138,139,141,142,143,144, 145,146,147,148,149,150,151, 152,153,155,157,159,160,162,163,164,166, 167,168,169,170,172,173,174, 175,176,177,179,180,181,183,185,188,189, 190,192,193,194,195,196,199, 200, 202, 203, 204, 205,206, 207, 209, 210,211, 212, 213, 214, 216, 217,
218, 219, 222, 223,224, 225,231,235, 236, 241,244,245, 247, 248, 249 Prusy Krzyżackie 119 Prusy Książęce 62,76,80, 83,117,143,159,160,163,172,192,194,196,199,211, 215,216, 236, 241 Prusy Wschodnie 116, 148,165 Prusy Polskie 148, 150,152 Prusy Zachodnie 7, 8,19, 98,100,106,144,146,147,150,151,152,153,154,155, 156,157,158,161, 163,177, 208, 219, 245, 248, 249 Pruszcz Gdański 38,41,42 Przechlewo 46 306
Indeks nazw geograficznych Przejazdowo 187 Przetoczyno 51 Przodkowo 18, 51, 58 Przyjaźń 41, 59,185 Przyrowo 45 Przywidz 59, 70 Puck 28, 50, 51, 53, 94, 98,139,157,186,191 Pucka Wieś 17 Pucki (powiat) 13, 28, 35, 37, 39, 50-52, 70, 79, 94, 99, 101, 104, 105, 127, 128, 130 Puckie (starostwo) 36, 50, 51,113,126,127, 206 R Raciąż 45, 66, 67 Radacz 182 Radunia (rzeka) 14, 22 Rawicz 143 Reda 50,53 Redłowo - zob. Gdynia (Redłowo) Rega (rzeka) 14 Regnin 42 Rekocin 41 Rębowo 38,41 Rosja 142, 143,157,160,208 Roszczyce 189 Roszkowo 42 Rowokół (góra) 22 Roztock 22, 24 Rozworów 182 Równe 44 Rumia 50, 53 Runowo 22 Rychnowy 69 Rzeczenica 46 Rzym 77, 78 S Saksonia 142,185,191 Santok 18 307
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. Sąpolno 68 Sąpólno Człuchowskie 46 Siedlce 149 Sierakowice 55 Sierpowo 68 Skarszewskie (starostwo) 60, 61, 62, 128 Skarszewy 28, 31, 43, 60-64, 70, 94, 101, 129, 157, 163,190,191 Skrzynia 143 Sławno 213, 224 Słupia (rzeka) 14, 165,178, 249 Słupsk 22, 24, 28, 42, 143,194,198, 201-203, 215, 216, 218, 224 Słupski (powiat) 217, 218 Smęgorzyn 38,41 Sobącz 44, 60, 61 Stara Kiszewa 63, 70 Stare Grabowo 55, 186,187 Stare Polaszki - zob. Gdańsk (Stare Polaszki) Stare Szkoty - zob. Gdańsk (Stare Szkoty) Stargard Szczeciński 14,172, 196, 199, 204, 213, 216 Starnice 203, 218 Starogard Gdański 25, 30, 31, 38, 42-44, 60, 63, 64, 70, 81, 95, 96, 118, 126, 129, 155, 161,163,190,191 Starogardzkie (starostwo) 51,126,128 Stary Wiec 61, 70 Starzno 71 Stawiska 60, 61 Stężyca 107 Straszyn 41, 59 Strzelno 53 Strzepcz 52, 55, 84, 107 Subkowy 62 Sulmiński (powiat) 35, 38 Sumin 38,44 Swarzewo 53 Swornegacie 71 Szczecin 14,173, 181, 205, 206, 216, 222 Szczecinek 28, 46, 47,181,186,197, 201, 214, 216 Szczodrowo 62 Szczytno 46 308
Indeks nazw geograficznych Szemud 51, 58 Szewno 111 Szpon 186 Szpręgawsk 43 Sztofrowa Huta 186 Sztumska Wieś 122 Szumleś 187 Szwabia 236 Szwecja 39,157,185,191,193,195,196 Szydlice - zob. Gdańsk (Siedlce) Szymbark 189 Ś Śląsk 73,142,191,192, 205, 218, 236 Święty Wojciech - zob. Gdańsk (Święty Wojciech) Świecie 19, 30, 90, 93,110,111,112,118,126,134,161, 207 Świecki (powiat) 33, 34, 38, 45, 86, 101,104,106,109-111,157,196, 204, 213 Świeckie (starostwo) 190 Świncz 41 T Tczew 22, 30,42,43,62, 73, 95, 96, 119,135, 139,163, 191 Tczewski (powiat) 13, 34, 37, 38, 49, 59-61, 99,109,127-130,157,186 Toruń 83, 91,148,150,158,161 Trąbki Wielkie 22, 38, 42, 62 Trzebielino 24 Tuchlino 107 Tuchola 19, 45, 64, 67, 90, 91,118,143,157,161 Tucholski (powiat) 13, 33, 34, 38,45,64,66,67,69,71,99,109,130,138,141,213 Tucholskie (starostwo) 45, 64, 66,126,130 Turcja 142 Turowo 182 Tyłowo 53 U Ulm 22 Ustka 223 309
Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich. V Vitolene (Wiślina) 41 W Wacimierz 38, 43 Wałdowo 165 Wałdówko 44 Warszawa 110,195, 196, 201, 217 Warszkowo 51 Warta (rzeka) 15, 164,178 Wąglikowice 18 Wda (rzeka) 22,45 Wejherowo 24, 50, 53, 95, 96, 98, 143 Wejherowski (powiat) 109 Wełpin 45 Westfalia 73 Wiczlino 59, 70 Wiele 44, 45 Wielkopolska 14, 16, 17, 37, 45, 125, 134, 142-144, 159, 164, 169, 177, 189, 200, 203, 205, 212, 219 Wieprza (rzeka) 14, 28,178 Wierzyca (rzeka) 14, 44 Wietcisa (rzeka) 44 Więckowy 61, 63 Winiary 202 Wisła (rzeka) 14,15,22,28, 30,37,42,43,62,64, 73,101,116,123,129,131,135, 138, 159,161,162, 165-168,177,185,190,195,196, 217, 243 Wisłoujście 39 Włocławek 77,143 Woj anowo 41 Województwo pomorskie 11, 17, 22, 32, 35-39, 45, 47-49, 56, 62, 67, 74, 79, 80, 87, 91, 94-96, 99, 100, 104, 105, 107, 108, 119-121, 123, 126, 127, 129-131, 134, 135,137, 138,140-142,145,147-154, 157,160, 162,166,170,171,175,185,190, 195, 203, 210, 213, 214, 221, 247, 248 Wojtal 22, 25,45, 71 Wrzeszcz - zob. Gdańsk (Wrzeszcz) Wschowa 143 Wysin 62,70 310
Indeks nazw geograficznych Wysoka Zaborska 67 Wyżyny Gdańskie 41,58,70 Z Zabory 43,45,64,66,67 Zakrzewko 38,42 Zamarte45 Zatoka Pucka 28 Zwartowo 53 Zychce 46, 71 Ż Żabno 67, 71 Żarnowiec 28, 52, 53, 84, 87,113 Żelichowo 41 Żółtnica 182 Żukowo 34, 39, 54, 58, 77 Żuławy 101,110,125, 143,160,195, 214, 217 Żuławy Gdańskie 110,130,159,160,161,162,197, 200, 219 Żuławy Elbląskie 110 Żuławy Malborskie 110,159,160,197,200 311 |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Szultka, Zygmunt 1944- |
| author_GND | (DE-588)103421327 |
| author_facet | Szultka, Zygmunt 1944- |
| author_role | aut |
| author_sort | Szultka, Zygmunt 1944- |
| author_variant | z s zs |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV047925750 |
| ctrlnum | (OCoLC)1312707257 (DE-599)BVBBV047925750 |
| era | Geschichte 1500-1799 gnd |
| era_facet | Geschichte 1500-1799 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>03038nam a2200565 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV047925750</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20220930 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">220412s2021 |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788366052949</subfield><subfield code="9">978-83-66052-94-9</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788365826695</subfield><subfield code="9">978-83-65826-69-5</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1312707257</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV047925750</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">HIST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Szultka, Zygmunt</subfield><subfield code="d">1944-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)103421327</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich</subfield><subfield code="b">ze szczególnym uwzględnieniem ludności kaszubskiej (XVI-XVIII wiek)</subfield><subfield code="c">Zygmunt Szultka</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Wejherowo</subfield><subfield code="b">Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej</subfield><subfield code="c">2021</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Gdańsk</subfield><subfield code="b">Instytut Kaszubski</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">314 Seiten</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Biblioteka Kaszubska</subfield><subfield code="v">nr 12</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1500-1799</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Gesellschaft</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020588-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Kaschuben</subfield><subfield code="0">(DE-588)4029854-1</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Pommerellen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046742-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Preußen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4047194-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Preußen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4047194-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Pommerellen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046742-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Kaschuben</subfield><subfield code="0">(DE-588)4029854-1</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Gesellschaft</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020588-5</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="4"><subfield code="a">Geschichte 1500-1799</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Biblioteka Kaszubska</subfield><subfield code="v">nr 12</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV021233616</subfield><subfield code="9">12</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033307294&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033307294&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033307294&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033307294&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Ortsregister</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20220930</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033307294</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09033</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09032</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09031</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Pommerellen (DE-588)4046742-9 gnd Preußen (DE-588)4047194-9 gnd |
| geographic_facet | Pommerellen Preußen |
| id | DE-604.BV047925750 |
| illustrated | Not Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T19:34:21Z |
| indexdate | 2024-07-10T09:25:24Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788366052949 9788365826695 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033307294 |
| oclc_num | 1312707257 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 314 Seiten |
| psigel | BSB_NED_20220930 |
| publishDate | 2021 |
| publishDateSearch | 2021 |
| publishDateSort | 2021 |
| publisher | Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej Instytut Kaszubski |
| record_format | marc |
| series | Biblioteka Kaszubska |
| series2 | Biblioteka Kaszubska |
| spelling | Szultka, Zygmunt 1944- Verfasser (DE-588)103421327 aut Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich ze szczególnym uwzględnieniem ludności kaszubskiej (XVI-XVIII wiek) Zygmunt Szultka Wejherowo Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej 2021 Gdańsk Instytut Kaszubski 314 Seiten txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Biblioteka Kaszubska nr 12 Geschichte 1500-1799 gnd rswk-swf Gesellschaft (DE-588)4020588-5 gnd rswk-swf Kaschuben (DE-588)4029854-1 gnd rswk-swf Pommerellen (DE-588)4046742-9 gnd rswk-swf Preußen (DE-588)4047194-9 gnd rswk-swf Preußen (DE-588)4047194-9 g Pommerellen (DE-588)4046742-9 g Kaschuben (DE-588)4029854-1 s Gesellschaft (DE-588)4020588-5 s Geschichte 1500-1799 z DE-604 Biblioteka Kaszubska nr 12 (DE-604)BV021233616 12 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033307294&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033307294&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033307294&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033307294&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Ortsregister |
| spellingShingle | Szultka, Zygmunt 1944- Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich ze szczególnym uwzględnieniem ludności kaszubskiej (XVI-XVIII wiek) Biblioteka Kaszubska Gesellschaft (DE-588)4020588-5 gnd Kaschuben (DE-588)4029854-1 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4020588-5 (DE-588)4029854-1 (DE-588)4046742-9 (DE-588)4047194-9 |
| title | Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich ze szczególnym uwzględnieniem ludności kaszubskiej (XVI-XVIII wiek) |
| title_auth | Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich ze szczególnym uwzględnieniem ludności kaszubskiej (XVI-XVIII wiek) |
| title_exact_search | Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich ze szczególnym uwzględnieniem ludności kaszubskiej (XVI-XVIII wiek) |
| title_exact_search_txtP | Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich ze szczególnym uwzględnieniem ludności kaszubskiej (XVI-XVIII wiek) |
| title_full | Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich ze szczególnym uwzględnieniem ludności kaszubskiej (XVI-XVIII wiek) Zygmunt Szultka |
| title_fullStr | Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich ze szczególnym uwzględnieniem ludności kaszubskiej (XVI-XVIII wiek) Zygmunt Szultka |
| title_full_unstemmed | Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich ze szczególnym uwzględnieniem ludności kaszubskiej (XVI-XVIII wiek) Zygmunt Szultka |
| title_short | Studia nad społeczeństwem województwa pomorskiego Prus Królewskich |
| title_sort | studia nad spoleczenstwem wojewodztwa pomorskiego prus krolewskich ze szczegolnym uwzglednieniem ludnosci kaszubskiej xvi xviii wiek |
| title_sub | ze szczególnym uwzględnieniem ludności kaszubskiej (XVI-XVIII wiek) |
| topic | Gesellschaft (DE-588)4020588-5 gnd Kaschuben (DE-588)4029854-1 gnd |
| topic_facet | Gesellschaft Kaschuben Pommerellen Preußen |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033307294&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033307294&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033307294&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033307294&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| volume_link | (DE-604)BV021233616 |
| work_keys_str_mv | AT szultkazygmunt studianadspołeczenstwemwojewodztwapomorskiegopruskrolewskichzeszczegolnymuwzglednieniemludnoscikaszubskiejxvixviiiwiek |