Ikonoklazm bizantyński w latach 754-787: źródła = Byzantine iconoclasm in the years 754-787 : sources
Gespeichert in:
| Weitere Verfasser: | , |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Warszawa
Neriton
2021
Warszawa Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego |
| Ausgabe: | Wydanie I. |
| Schriftenreihe: | Biblioteka Bizantyńska
3 |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Abstract Literaturverzeichnis Register // Sachregister Register // Personenregister Register // Gemischte Register |
| Beschreibung: | 266 Seiten 25 cm |
| ISBN: | 9788366018860 9788380909526 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 cb4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV047904182 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20231215 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 220330s2021 |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788366018860 |9 978-83-66018-86-0 | ||
| 020 | |a 9788380909526 |9 978-83-8090-952-6 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1310257720 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV047904182 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a ALT |q DE-12 |2 fid | ||
| 245 | 1 | 0 | |a Ikonoklazm bizantyński w latach 754-787 |b źródła = Byzantine iconoclasm in the years 754-787 : sources |c wstęp, tłumaczenie, opracowanie Małgorzata Jesiotr ; tłumaczenie żywotów Antuzy z Mantineon i Antuzy, córki Konstantyna V, Marcin Perłowski ; redakcja ks. Józef Naumowicz |
| 246 | 1 | 1 | |a Byzantine iconoclasm in the years 754-787 |
| 250 | |a Wydanie I. | ||
| 264 | 1 | |a Warszawa |b Neriton |c 2021 | |
| 264 | 1 | |a Warszawa |b Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego | |
| 300 | |a 266 Seiten |c 25 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 490 | 1 | |a Biblioteka Bizantyńska |v 3 | |
| 546 | |a Englische Zusammenfassung | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte 754-787 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 0 | 7 | |a Ikonoklasmus |0 (DE-588)7682171-7 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Byzantinisches Reich |0 (DE-588)4009256-2 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 653 | 0 | |a Hagiografia | |
| 653 | 0 | |a Ikonoklazm | |
| 653 | 0 | |a Ikonolatria | |
| 653 | 0 | |a Ikony | |
| 653 | 0 | |a Święci i błogosławieni | |
| 653 | 0 | |a Teologia chrześcijańska | |
| 653 | 2 | |a Bizancjum (państwo dawne) | |
| 653 | 2 | |a Bliski Wschód | |
| 653 | 2 | |a Europa | |
| 653 | 0 | |a Ikonoklazm / Bizantyjskie, Cesarstwo | |
| 653 | 4 | |a 701-800 | |
| 653 | 6 | |a Antologia | |
| 653 | 6 | |a Miscellanea | |
| 653 | 6 | |a Wydawnictwo źródłowe | |
| 655 | 7 | |0 (DE-588)4135952-5 |a Quelle |2 gnd-content | |
| 688 | 7 | |a Byzantinische Geschichte |0 (DE-2581)TH000005765 |2 gbd | |
| 689 | 0 | 0 | |a Byzantinisches Reich |0 (DE-588)4009256-2 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Ikonoklasmus |0 (DE-588)7682171-7 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Geschichte 754-787 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 700 | 1 | |a Jesiotr, Małgorzata |4 trl |4 edt |4 wpr | |
| 700 | 1 | |a Perłowski, Marcin |e Sonstige |4 oth | |
| 700 | 1 | |a Naumowicz, Józef |d 1956- |0 (DE-588)132389894 |4 edt | |
| 776 | 0 | 8 | |i Erscheint auch als |n Online-Ausgabe |z 978-83-66018-87-7 |z 978-83-8090-953-3 |
| 830 | 0 | |a Biblioteka Bizantyńska |v 3 |w (DE-604)BV047904178 |9 3 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Sachregister |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000011&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Gemischte Register |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |n gbd | |
| 940 | 1 | |q gbd_3_2205 | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20231215 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033286064 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 200 |e 22/bsb |f 090513 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 09021 |g 398 |
| 942 | 1 | 1 | |c 900 |e 22/bsb |f 09021 |g 398 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804183517758750720 |
|---|---|
| adam_text | SPIS TREŚCI WPROWADZENIE....................................................................................... 9 1. RZYM I PATRIARCHOWIE WSCHODU W OBRONIE ORTODOKSJI. POTĘPIENIE SYNODU W HIEREI W 754 R............................................................................. 17 1.1. List synodalny patriarchy Jerozolimy Teodora z 767 r...................................... 18 a. Wstęp........................................................................................................... 18 b. Teodor, patriarcha Jerozolimy, List synodalny. Tłumaczenie.................... 22 1.2. Wzmianki o Ustach patriarchów Wschodu w listach papieskich ................. 30 a. Wstęp........................................................................................................... 30 1.2.1. List Pawła I do Pepina I (CC 40). Tłumaczenie............................. 31 1.2.2. List Konstantyna II do Pepina I (CC 99). Tłumaczenie fragmentu....................................................................... 32 1.3. Ikonoklazm a stosunki grecko-frankij skie: dysputa w Gentiliacum .... 32 a. Wstęp........................................................................................................... 32 1.3.1. Wzmianki o dyspucie w Gentiliacum w rocznikach frankij skich i w Kronice Adona. Tłumaczenie.......................................................... 36 1.3.1.1. Roczniki z Lorsch, rok 767 ....................................................... 36 1.3.1.2. Roczniki Einharda, mW/KI.................................................... 37 1.3.1.3. Kronika Adona, arcybiskupa
Vienne .......................................................... 37 1.3.2. Listy papieża Pawła I do Pepina I. Tłumaczenie fragmentów ... 37 1.3.2.1. List Pawła I do Pepina I (CC 37)..................................... 37 1.3.2.2. List Pawła I do Pepina I (CC 36)..................................... 38 1.3.2.3. List Pawła I do możnych frankijskich (CC 39) ................... 41 1.3.2.4. List Pawła I do Pepina I (CC 42)...................................... 71 1.4. Potępienie synodu w Hierei na synodzie laterańskim z 769 r.......................... 42 a. Wstęp........................................................................................................... 42 b. Fragmenty akt synodu z 769 roku dotyczące oddawania czci obrazom: Sesja IV. Tłumaczenia................................................................................. 49 1.4.1. Cytaty z akt synodu laterańskiego z 769 r. w Uście papieża Hadriana I do Karola Wielkiego.................................................49
6 Spis treści 1.4.2. Fragmenty akt synodu ze Obiorów kanonów kardynała Deusdedita.................................................................................... 52 1.4.3. Fragment akt synodu laterańskiego z 769 w Kodeksie londyńskim z British Library, add. 16413.................................................... 53 2. POLEMIKA Z SYNODEM W HIEREI: CZTERY PISMA ZWIĄZANE Z RZYMEM.............................................................. 55 2.1. Przeciw ikonoklastom........................................................................................ a. Wstęp........................................................................................................... b. Przeciw ikonoklastom. Tłumaczenie........................................................... 2.2. Przeciw Konstantynowi Kaballinosowi ........................................................... a. Wstęp........................................................................................................... b. Przeciw Konstantynowi Kaballinosowi. Tłumaczenie .............................. 2.3. Anonimowa lista nie ręką wykonanych obrazów ....................................... a. Wstęp........................................................................................................... b. O nie ręką wykonanych obrazach. Tłumaczenie........................................... 2.4. Dysputa Żydów z chrześcijanami ................................................................. a. Wstęp........................................................................................................... b. Dysputa
Żydów z chrześcijanami. Tłumaczenie....................................... 3. BIZANTYŃSKIE KRONIKI O IKONOKLAZMIE W LATACH 754-787 ...................................................................... 55 55 57 64 64 67 84 84 86 90 90 92 97 3.1. Nikefor, żwięzla historia................................................................................. 98 a. Wstęp............................................................................................................... 98 b. Nikefor, żwięzla historia. Tłumaczenie....................................................... 101 3.2. Teofanes.............................................................................................................. 105 a. Wstęp..............................................................................................................105 b. Teofanes, Kronika. Tłumaczenie ................................................................ 108 3.3. Jerzy Mnich, żwięzla kronika, fragmenty.......................................................... 122 a. Wstęp..............................................................................................................122 b. Jerzy Mnich, żwięzla kronika 9, 34-36. Tłumaczenie................................124 4. OBROŃCY OBRAZÓW. SPÓR O IKONY W TEKSTACH HAGIOGRAFICZNYCH POWSTAŁYCH PRZED 810 R........ 130 4.1. żywot Antuzy z Mantineon................................................................................ 131 a. Wstęp............................................................................................................. 131 b. Żywot św.
Antuzy z Mantineon. Tłumaczenie............................................ 132 4.2. Żywot Antuzy, córki Konstantyna V................................................................... 134 a. Wstęp............................................................................................................. 134 b. Żywot św. Antuzy, córki Konstantyna V. Tłumaczenie................................135 4.3. Konstantyn z Tios, Przeniesienie relikwii św. Eufemii................................... 136 a. Wstęp............................................................................................................. 136 b. Konstantyn z Tios, Przeniesienie relikwii św. Eufemii. Tłumaczenie . . . 139
Spis treści 7 4.4. Żywot świętego Szczepana Młodszego............................................................ 150 a. Wstęp....................................................................................................... 150 b. Stefan Diakon, Żywot świętego Szczepana Młodszego. Tłumaczenie . . . 157 SUMMARY..................................................................................................... 228 WYKAZ SKRÓTÓW.................................................................................... 231 BIBLIOGRAFIA .......................................................................................... 233 a. Źródła............................................................................................................... 233 b. Opracowania................................................................................................... 237 INDEKSY..................................................................................................... 247 Indeks biblijny...................................................................................................... 247 Indeks osobowy................................................................................................... 252 Indeks soborów i synodów ................................................... 258 Indeks autorów i pism.......................................................................................... 259
Byzantine Iconoclasm in the years 754-787. Sources Introduction, translation by Małgorzata Jesiotr, lives of Anthousa of Mantineon and Anthousa, daughter of Constantine V, translated by Marcin Perłowski, edited by Józef Naumowicz, (Byzantine Library Series, vol. 5), Warsaw: Neriton, Cardinal Stefan Wyszyński University Press 2021. Summary The volume includes Polish translations of Greek and Latin source texts on Byzantine iconoclasm in the period from the Synod in Hiereia (754) to the Second Council of Nicaea (787). It includes both complete texts (eg The Life of St. Stephen the Younger and other lives of saints from that period) and fragments of more extensive sources (eg Byzantine chronicles). Chapter I consists of sources related to the reaction to the religious policy of Emperor Constantine V (741-775), who convened a synod in the palace in Hiereia on the suburbs of Constantinople. The bishops taking part in did not recognize the image worship as consistent with the tradition of the Church. The acts of this synod have been preserved only in fragments (the translation of which will be published in a separate volume). Here, references in various sources about synods condem ning iconoclasm convened in Jerusalem (767), Antioch and Rome (Lateran Synod, 769) were translated. Included, among others a translation of the entire synodica of Patriarch ofJerusalem Theodore read during the Council of Nicaea II, excerpts from the letters of Popes Paul I and Stephen III and the antipope Constantine, as well as the files of the fourth session of the Lateran Synod, preserved only in a
small part. An interesting supplement are short references to the “synod” in Gentiliacum (767) in papal letters and Frankish annals. During this meeting there was a dispute between the representatives of Constantine V and the papal envoys. Sources indicate that it was precisely the worship of images that was debated. Unfortunately, knowledge of all those synods is fragmentary. Certainly, however, the communion of the Eastern bishops with the Holy See was used by Rome to prevent the rapprochement between Constantinople and the kingdom of the Franks.
Summary 229 Chapter II presents two texts that openly argue with the synod of Hiereia. The first is Advenus iconoclastas, a text written by an anonymous author and tra ditionally attributed to John of Damascus. Most likely, however, it was written in Rome, around 770, constituting an introduction to the anti-iconoclastic florilegium prepared for the Lateran Synod in 769. Adversus Constantinum Cabalinum, another important polemical writings, is a text with a complex history, most probably written in the very beginning of the dispute, and then reworked. The volume contains a translation of the final version of the text, which was written before the convocation of the Council of Nicaea II and openly criticizes iconoc lasts - especially those bishops who presided over the synod in Hiereia and two emperors: Leo III and Constantine V. The same chapter also includes transla tions of two less known texts from this period: an anonymous list of images not made by hand (acheiropoieta) worshiped throughout the Christian world (with an interesting exception of Constantinople) and the dispute between Jews and Chri stians about the Holy Cross and images. The list presenting the miraculous and miraculously created images of Jesus and Mary was most likely created in Rome (three of the nine paintings mentioned in it were in Rome, the author has a lot of knowledge about them). As it seems, it could also be related to the preparations for the re-condemnation of iconoclasm in Rome in 769. The dispute between Jews and Christians probably comes from the same period and environment, it
contains an allusion to the Eucharist as the only permitted image of Christ (such an argument appeared at the synod of Hiereia). The third chapter provides translations of excerpts from Byzantine chronic les {The Short History of Patriarch Nicephorus, The Chronicle of Theophanes and the Concise Chronicle of George the Monk) on the iconoclasm-related events in the years 754—787. These are the basic texts for understanding the history of this period, although scholars commonly complain about their bias. Chapter IV consists of hagiographie texts. The first two depict the fives of two holy women: Anthousa of Mantineon and Anthousa, daughter of Constantine V. The first was the abbess of a double monastery (i.e. for both women and men living in separate buildings). Known for her holy life, the nun did not succumb to the tortures of Constantine Vs soldiers, who tried to force her to join the iconoc lasts. In the end, the saint even won the emperor’s favour, because she predicted a happy birth for the ruler’s wife, Eudocia. Another life is devoted to the figure of the daughter of Constantine V, whose happy birth (along with her twin brother) is supposed to have been foretold by a saintly nun. In the life of Anthousa, the daughter of the iconoclast emperor, there is no mention of the cult of images, but the fact of a close relationship with Irene, the wife of Leo IV, who restored the cult of icons in Constantinople, seems to confirm that the ruler’s daughter was a worshiper of images. Another of the texts, the translation of which is included in Chapter IV, was written by
Constantine of Thios (a little known figure) and tells about the fate of the relics of Saint Euphemia. Her remains were stolen from
230 Summary the temple dedicated to her in Constantinople by Emperor Leo III. Years later, they were miraculously discovered on the island of Lemnos and solemnly trans ferred to the renovated Church of Saint Euphemia in the imperial capital. The last of the published translations is The Life of St. Stephen the Younger, written by Stephen Deacon around 814. It presents in a legendary way the fate of an ascetic monk living on the Mount of St. Auxentius near Constantinople. He became a symbol of the struggle for icons and their veneration and for the dignity of the monastic state, with which, according to some sources, Emperor Constantine V was to fight fiercely.
Bibliografia Źródła Akta męczenników konstantynopolitańskich, w : Acta Sanctorum Augusti (vol. 36, Augusti tomus secundus), ed. I. Carnandet, Parisiis-Romae 1867, s. 434-447. Ambroży Mediolanu Pseudo-, List II (Ер. II, alias LIII, Inuentio etpassio SS. Gervasii et Protasii}, PL 17, 743-747. Andrzej z Krety, Laudatio de miraculis s. Therapontisc. ed. L. Deubner, De incubatione capita quattuor, Leipzig 1900, s. 120-134. —, O czczeniu świętych obrazów, wyd. PG 97, 1301-1304. Anonim z Piacenzy, Opis pielgrzymki do Ziemi Świętej , wyd. Anonymus Placentinus, Itinerarium, w: Itinera Hierosolymitana , tłum, polskie w: Do Ziemi Świętej. Najstarsze opisy pielgrzy mek do Ziemi Świętej (IV-VIII w.), opr. P. Iwaszkiewicz, M. Starowieyski, OZ 13, Kraków 1996. Asteriusz z Amazji, Ekfraza św. Eufemii . H.G. Thümmel, Die Frühgeschichte der ostkirchlichen Bil derlehre. Texte und Untersuchungen zur Zeit vor dem Bilderstreit, Berlin 1992, s. 306—307; tłum, polskie: Męczeństwo św. Eufemii, tłum. J. Naumowicz, w: Męczennicy pierwszych wieków chrze ścijaństwa, red. M. Starowieyski, OŻ 24, Kraków 2021, s. 558-559. Bazyli Wielki, Homilia o 40 świętych męczennikach . Encomium XL martyrum, PG 31, 507-526; tłum, pol. T. Sinko, w. Bazyli Wielki, Wybór homilij i kazań, Kraków 1947, s. 203-212. —, O Duchu Świętym , wyd. B. Pruche, 2 éd., SCh 17bis, Paris 1968; tłum. poi. A. Brzóstkowska, wstęp J. Naumowicz, Warszawa 1999. Codex Carolinas, ed. W. Gundlach, MGH Epp. 3, Epistolae Merowingici et Karolini aevi 1, s. 469-657. Concilium universale Nicaenum secundum, ed. E. Lamberz, ACO II, 3,1-3, Berolini-
Novi Eboraci 2007-2016: Pars 1: Concilii Actiones І-Ш, 2007; Pars 2: ConciliiActionesIV—V, 2012; Pars 3: Concilii Actiones VI-VII, 2016. Dokumenty soborów powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski, t. 1, oprać. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2002. Dysputa Żydów z chrześcijanami o krzyżu i obrazach z odwołaniem się do Atanazego i Cyryla: АѵтІѲгіыс; Eßpaiwv npàc; Xpumavovç рета АѲаѵаыоѵ каі KvplXXov ткрі otavpov каі eIkôvwv, wyd. tekstu greckiego i tłum, włoskie w: P. Eleuteri, A. Rigo, Eretici, dissidenti, musulmani ed ebrei a Bisanzio. Una raccolta eresiologica del XII secolo (Ricerche. Collana della Facoltà di lettere e filosofia dell’Università di Venezia), Venezia 1993, s. 114—123. Einhard, Boczniki . Annales Einhardi, w: MGH SS 1, Annales et chronica aevi Carolini, ed. G. Pertz, Hannover 1826 = Annales regni Francorum inde ab a. 741 usque ad a. 829, qui dicuntur Annales Laurissenses maiores et Einhardi, ed. F. Kurze, Hannover 1895, s. 1-115.
234 Bibliografia Ekłoga: Ecłoga. Das Gesetzbuch Leons III. und Konstantinos V, ed. L. Burgmann, Frankfurt AM Main 1983. Euzebiusz z Cezarei, Historia kos cielna, tłum. A. Lisiecki, РОК 3, Poznań 1924, Reprint I, Kraków 1993. Ewagriusz Scholastyk, Historia Kościoła, tłum. S. Kazikowski, Warszawa 1990. Ewagriusz z Pontu, O ośmiu duchach zła {De octo spiritibus), tłum. L. Nieścior, w: tenże, Pisma asce tyczne, t. 1, opr. L. Nieścior, ŹM 18, Kraków 1998, s. 373-403. Fasti Vindobonenses Priores (Consularia Italica), w: MGH Auct. Ant., t. 9, ed. T. Mommsen, BeroUni 1892, s. 274-339. Focjusz, Biblioteka, t. 1: Kodeksy 1-150, tłum. O. Jurewicz, Warszawa 1986. Focjusz, Biblioteka, t. 5: Kodeksy 249-280, tłum. O. Jurewicz, Warszawa 1999. German, List do Jana z Synady, w: Początki bizantyńskiego ikonoklazmu (726-754). Teksty źrodhioe, oprać. M. Jesiotr, J. Naumowicz, tłum. M. Jesiotr, BBiz 2, Warszawa 2021, s. 19-23. Grzegorz I Wielki, Dialogi-. Dialogorum libri IV: Grégoire le Grand, Dialogues, t. I-III, éd. A. de Vogue, P. Antin, SCh 251, 1978; SCh 260, 1979; SCh 265, 1980; tłum, polskie: Grzegorz Wielki, Dialogi, tłum.W. Szołdrski, PSP 2, Warszawa 1969. —, Listy do Serenusa, biskupa Marsylii: Epistulae IX, 208 i XI,10; ed. P. Ewald, L.M. Hartman, MGH Epp., 1891—1899, t. 1—2; Registrum epistuiarum. Libri I—VII, ed. D. Norberg, CCL 140-140A, Turnholti 1982; tłum, polskie: Grzegorz Wielki, Listy, tłum., wstęp i komentarz J. Czuj, Warszawa 1954—1955, t. 3, s. 238—239 i t. 4, s. 46-49. Grzegorz II, papież, List do Germana, patriarchy Konstantynopola: Epistoła Gregoriipapae ad Germanum
Constantinopolitanum, wyd. E. Lamberz, ACO II, 3,2, s. 430-443. —, Listy do cesarza Leona III: Epistulae ad Leonem imperatorem, ed. J. Gouillard, Aux origines de Ilconoclasme: Le Témoignage de Grégoire II?, TM 3 (1968), s. 277-305. Grzegorz z Tours, O chwale męczenników: wyd. De gloria martyrum, ed. B. Krush, MGH SS. Rer. Merov. 1. 2, Hannoverae 1885. Grzegorz z Nazjanzu, Mowy: Mowa 7: Na cześć swojego brata Cezariusza-, Grégoire de Nazianze, Discours 7, w: tenże, Discours 6-12, ed. M.-A. Calvet-Sebasti, SCh 405, s. 180-245; tłum, polskie: J.M. Szymusiak, Grzegorz Teolog - u źródeł chrześcijańskiej myśli IV wieku, Poznań 1965, s. 291-303. Hadrian I papież, List do Konstantyna i Ireny. Hadriani Ipapae epistula ad Constantinum et Irenem, ed. E. Lamberz, ACO II, 3,1, s. 118-171. —, List do Karola Wielkiego: Hadriani Ipapae epistula ad Carolum regem, ed. K. Hampe, MGH Epp. 5, Epistolae Karolini aevi 3, Berolini 1899, s. 6—57. —, List do Tarazjusza, patriarchy Konstantynopola: Hadriani Ipapae epistula ad Tarasium: Concilium universale Nicaenum secundum, ed. E. Lamberz, ACO II, 3,1, s. 174—187. Horos synodu w Hierei 754 r.: ed. T. Krannich, C. Schubert, C. Sode, w: Die ikonoklastische Synode von Hierea 754, s. 30-69 (na s. nieparzystych tłum, na jęz. niemiecki); Ignacy Diakon, Żywot Nikefora: Ignatii Diaconi, Vita Nicephori, ed. C. de Boor, w: Nicephori Archiepiscopi Constantinopolitani Opuscula Historica, Leipzig 1880, s. 139-217. —, Żywot Tarazjusza: Ignatii Diaconi, Vita Tarasii (BHG 1698), wyd.: The Life ofthe Patriarch Tarasios by Ignatios the Deacon (BHG 1698), ed. S.
Efthymiadis, BBOM 4, Ashgate 1998, s. 69-168. Jan Damasceński, Mowy obronne przeciw tym, którzy odrzucają święte obrazy. B. Kotter, Die Schriften desJohannes von Damaskos, vol. 3: Contra imaginum calumniatores orationes très, Berlin 1975; Jan z Damaszku, Mowy w obronie obrazów, tłum. M.M. Dylewska, J. Naumowicz, wstęp i oprać. J. Naumowicz, BBiz 1, Warszawa 2021. —, Wykład wiary prawdziwej: Expositiofidei, w: Die Schriften des Johannes von Damaskos, Expositio fidei, ed. В. Kotter, ВегИп 1973; tłum, polskie: Jan Damasceński, Wykład wiary prawdziwej, tłum. B. Wojkowski, Warszawa 1969.
Bibliografia 235 Jan Malalas, Chronographia, ed, I. Thurn, Corpus Fontium Byzantinae Historiae 35, Berlin 2000. Jan z Jerozolimy, Synodika: tekst grecki ZvvoÔikov Іобутв аруігтакбпоѵ ІероаоХѵршѵ стр Літйоу тойс ката T))v âoiKov каі ке раХоѵ Цгѵ8ыѵѵроѵ eßS0pt]v аѵѵобоѵ, CPGr 1115, fol. 239-245v. Jan Synkellos z Antiochii, Opowieść o początkach niszczenia obrazów: lohanni Syncelli narratio, wyd. E. Lamberz, ACO II, 3,2, s. 590-596. Jan z Antiochii, List do Cyryla = Epistula ad Cyrillum, ed. E. Schwartz, w: ACO I, 1,4, s. 7-9. Jan Zonaras, Skrót historii . Epitome Historiarum, ed. L. Dindorf, vol. 3, Lipsiae 1870; PG 134, 40-1414; 137; 138. Jerzy z Cypru, Napomnienie starca o świętych obrazach . Nouthesia gerontos peri ton hagion eikonon, wyd. B.M. Melioranskij, Georgij Kiprianin i Ioann lerusalimlanin, dwa maloizwiestnych borca za prawoslavie v VIII w., St. Petersburg 1901, s. IV-XXXIX. Jerzy Kedrenos, Kronika świata: Synopsis historian, ed. I. Bekker, t. 1-2, Bonn 1838-1839. Jerzy Mnich, Zwięzła kronika: Chronicon, vol. 1-2, ed. C. de Boor, Lipsiae 1904. Konstantyn Porfirogeneta, O ceremoniach dworu bizantyńskiego: Constantin! Porphirogeniti, De cerimoniis aulae byzantinae, ed. LJ. Reiski, t. 1, CSHB, Bonnae 1829. Konstantyn z Tios, Przeniesienie relikwii św. Eufemii (BHG 621): wyd. F. Halkin, L’histoire des reliques d Euphémie par Constantin de Tios, w: Euphémie de Chalcédoine. Légendes byzantines, wyd. F. Halkin, Subsidia Hagiographica 41, Brussels 1965, s. 84-106. Kontynuacje Fredegara: Fredegarii Scholastic!, Continuationes, c. 40, ed. B. Krusch, MGH SS rer. Merov. 2,
Hannoverae 1888. Krótkie zapiski historyczne: Parastaseis Syntomoi Chronikai, Constantinople in the Early Eighth Century. The Parastaseis Syntomoi Chronikai, ed. A. Cameron, J. Herrin, Leiden 1984; dum. polskie: Krótkie zapiski historyczne. Parastâseis syntomoi chronikai, dum. P. Filipczak, A. Kompa, M. Kokoszko, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 87 (2011), s. 269—310. Liber Pontificalis I-XCVI (usque ad annum 772). Księga Pontyfików 1—96 (do roku 772), tłum. P. Szew czyk, M. Jesiotr, Kraków 2014. Liber Pontificalis XCVII-CXII (772-891). Księga Pontyfików 97-112 (772—891), dum. M. Jesiotr, A. Caba, B. Frontczak, Kraków 2015. List trzech patriarchów do Teofila (CPG 8115): Epistula trium patriarchum ad Theophilum, wyd. i tłum, angielskie: The Letter of the three Patriarchs to Emperor Theophilos and related texts, ed. J.A. Munitiz, J. Chrysostomides, E. Harvalia Crooke, C. Dendrinos, Chamberley 1997; PG 95, 345-385; H. Gauer, Texte zum byzantinischen Bilderstreit. Der Synodalbrief der drei Patriarchen des Ostens von 836 und seine Verwandlung in sieben Jahrhunderten, STB 1, Frankfurt am Main 1994, s. 74—128. Menologion Bazylego II: Menologium Basilii imperatoris, PG 117, 18-614. Nikefor, Zwięzła historia, wyd. Nikephoros Patriarch of Constantinople, Short History, Text, Trans lation, and Commentary by C. Mango, Washington 1990. —, Odparcie i obalenie definicji synodalnej z 815 roku: Refutatio et eversio definitionis synodalis anni 815, ed. J.M. Featherstone, CCG 33, Turnhout-Leuven 1997. —, Rozprawy przeciw ikonoklastom I-III: Antirrhetici I—III, PG 100,
205-533. —, Przeciw Pseudo-Epifaniuszowi: Adversus Epiphanidem, w: S. Nicephori, Antirrheticus liber adversus Eusebium et Epiphanidem, cl. 2: Pseudo-Epiphanii sive Epiphanidii confutatio, ed. J.B. Pitra, w: Spicilegium Solesmense, complectens sanctorum patrum scriptorumque ecclesiasticorum anegdota hactenus opera, t. 4, p. 1, Paris 1852, s. 292-380. —, Przeciw Euzebiuszowi: Adversus Eusebium, w: Spicilegium Solesmense, complectens sanctorum patrum scriptorumque ecclesiasticorum anegdota hactenus opera, ed. J.B. Pitra, vol. 1, Paris 1852, s. 371-503. Notker, Gęsta Caroli Magni Imperatoris, ed. H.F. Haefele, w: MGH SS rer. Ger. N.S. 12, Berolini 1959.
236 Bibliografia O nie ręką sporządzonych obrazach: IIepi axeponouńtwv гікбѵшѵ, ed. A. Alexakis, Codex Parisinus Graecus 1115 and Its Archetype, Washington 1996, s. 348-350. Patria: Scriptores Originum Constantinopolitanarum, t. 2, ed. Th. Preger, Lipsiae 1907. Przeciw Konstantynowi Kaballinosowi:
Aàyoç алобеіктж; пері twv âyiwv каі оелтшѵ гікоѵшѵ npàç паѵлас, хрютіаѵоѵр, каі лрор tàv ßaotXea Kwvotavtïvov mv KaßaXlvov, каі npôç лаѵтар aiperiKOVç (lac. Oratio demonstrativa, de sacris et venerandis imaginibus ad Christianom omnes, adversusque imperatorem Constantinum Cabalinum ac haereticos
universes), wyd. PG 95, 309-344. Przeciw ikonoklastom: AiaXoyoc, arriXitevTiKàç yevâpevoç пері татшѵ каі орѲобо^шѵ каі лоѲоѵ каі (fjXov Ѳеоѵ гуоѵтшѵ лрос; ёХеууоѵ тшѵ ёѵаѵтішѵ riß niatewç каі tpç SiSatJKaXiaq twv ауішѵ каі орѲобо^шѵ лагёршѵ; Adversus iconoclastas; Opusculum adversus iconoclastas; PG
96,1347-1361= PG 109, 499-516. Pseudo-Dionizy Areopagita, Hierarchia niebiańska, tłum, polskie: Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne (Hierarchia niebiańska, Hierarchia kościelna, Imiona Boskie, Teologia mistyczna, Listy), tłum, z gr. M. Dzielska, przedm. T. Stępień, wyd. 2 (poprawione),
Kraków 2005, s. 71-136. Pseudo-German, Mowa o krzyżu i obrazach: Oratio de cruce et imaginibus, wyd. i tłum, francuskie z jęz. gruzińskiego: M. van Esbroeck, Un discours ine dit de saint Germain de Constantinople sur la Croix et les Icônes, „Orientalia Christiana Periodica” 65 (1999) 1, s. 19-51;
wyd. i tłum, ang. z jęz. starosłowiańskiego: V. Baranov, Unedited Slavonic Translation ofthe ‘Apology on the
Cross and on the Holy Icons’ Attributed to Patriarch Germanus of Constantinople (CPGr 8033), „Scrinium” 2006, s. 8-23. —, O herezjach i synodach: Narratio de haeresibus et synodis adAnthimum Diaconum, PG 98, 40-88. Sewerian z Gabala, Kazanie o Prawodawcy: Homilia de legislatore, PG 56, 397-410. —, Kazanie o obmywaniu stóp: Severianus Gabalensis, Homilia de lotione pedum, ed. A. Wenger, Une homélie inédite de Sévérien de Gabala sur le lavement des pieds, REB 25 (1967), s. 225-229. Sofroniusz z Jerozolimy, Synodikon: Sophronius ofJerusalem and Seventh-Century Heresy: The Synodi cal Letter and Other Documents, ed. P. Allen, Oxford 2009, s. 66-157. Sokrates Scholastyk, Historia Kościoła, tłum. S. Kazikowski, Warszawa 1986. Sozomen, Historia Kościoła, tłum. S. Kazikowski, wstęp E. Wipszycka, oprać. A. Ziółkowski, War szawa 1989. Stefan Diakon, Żywot św. Szczepana Młodszego: Vita Sancti Stephani lunioris, wyd. i tłum, fran cuskie M.-F. Auzépy, La Vie d’Etienne le Jeune par Etienne le Diacre, Birmingham: Variorum 1997; PG 100,1069-1186. Stefan z Bostry, Przeciw Żydom (fragmenty): Fragmenta contra ludaeos, wyd. E. Lamberz, ACO II, 3,1, s. 155,1,157,17,159,4; A. Alexakis, Stephen ofBostra:fragmenta contra ludaeos (CPG 7790). A new edition, JOB 43 (1993), s. 45-60. Synaksarion Kościoła konstantynopolitańskiego: Synaxarium Ecclesiae Constantinopołitanae (Propylaeum ad Acta sanctorum Novembris), ed. H. Delehaye, Bruxellis 1902. Synod laterański z 769 roku: Hadriani Ipapae epistuła ad Carołum regem, ed. K. Hampe, MGH Epp) 5, Epistołae Karolini aevi 3, Berolini 1899, s. 5-57; MGH
Conc. 2. 1, Concilia aevi Karołini (742-842), t. 1, ed. A. Wermingoff, Hannover 1906, s. 87; L. Böhringer, Zwei Fragmente der römischen Synode von 769 im Codex London, British Library, Add. 16413, w: Aus Archiven und Bibliotheken, Festschriftfür Raymund Kottje zum 65. Geburstag, ed. H. Mordek, Frankfurt 1992, s. 104—105. Synodtrułlański z 692 roku [synodin Trułło, sobórpiqto-szósty , wyd. i tłum, francuskie P.-P. Joannou, Les canons des conciles oecuméniques, t. 1, part. 1: Les canons des conciles oecuméniques (II’—IX‘ s.), Grottaferrata (Roma) 1962, s. 98-241; wyd. G. Nedungatt, M. Featherstone, The Council in Trullo Revisited, Roma 1995. Teodor, patriarcha Jerozolimy, List synodalny: Synodica Theodori sanctissimi patriarchae Hierosolymarum, w: Acta Conciliorum Oecumenicorum II, 3,1, s. 254-269.
Bibliografia 237 Teodor Studyta, Listy. Theodori Studitae, Epistulae, t. 1-2, ed. G. Fatouros, Berolini-Novi Eboraci 1992. Teodozjusz, O położeniu Ziemi Świętej: Theodosius, De situ Terrae Sanctae, w: Itinera Hierosolymitana saeculi IIII—VIII, rec. et comm. P. Geyer, CSEL 39, Pragae-Vindobonae-Lipsiae 1898; tłum, polskie: P. Iwaszkiewicz, Teodozjusz „0położeniu Ziemi Świętej , „Meander” 45 (1990), s. 225-237. Teofanes, Kronika: Theophanis, Chronographia, wyd. C. de Boor, vol. 1-2, Lipsiae 1883-1885; tłum, angielskie: The Chronicle of Theophanes Confessor, Byzantine and Near Eastern History, AD 284-813. Translated with an Introduction and Commentary by C. Mango and R. Scott with the assistance of G. Greatrex, Oxford 1997. Teofilakt Symokatta, Historia powszechna: Theophylacti Simocattae, Historiae, ed. C. de Boor, Stuttgart 1972; Teofilakt Simokatta, Historia powszechna, tłum. A. Kotłowska, Ł. Różycki, Poznań 2016. Żywot św. Auksencjusza: Vita sancti Auxentii (BHG199), editio princeps, a cura di P. Varalda, Hellenica 64, Alessandria 2017. Żywot Germana: Vita Germani Archiepiscopi Constantinopolitani, ed. L. Lamza, Patriarch Germanos I. von Konstaninopel (715—730). Versuch einer endgültigen chronologischen Fixierung des Lebens und Wirkens des Patriarchen mit dem griechisch-deutschen Text der Vita Germani am Schluss der Arbeit, Das östliche Christentum 27, Würzburg 1975, s. 200-240. Żywot Ireny: Vita Irenes, wyd.: La vie de impératrice Sainte Irène, ed. F. Halkin, AB 106 (1988), s. 5-27. Żywot św. Elżbiety Cudotwórczym: F. Halkin, Sainte Elisabeth d Héraclée, abbesse à
Constantinople, AB 91 (1973), s. 249-264; ang. tłum.: V. Karras, w: Holy Women of Byzantium: Ten Saints’ Lives in English Translation, ed. A.-M. Talbot, Washington 1996, s. 117-135. Żywot św. Jana Gackiego: AASS Junii, t. 6, ed. G. Henschen, D. Paperbroch, F. Baert i in., Antverpiae 1709, s. 190—194; F. Halkin, Le synaxaire grec de Christ Church à Oxford, AB 66 (1948), s. 80-83. Żywot św. Szczepana Młodszego: Vita Sancti Stephani lunioris, PG 100, 1069-1186; La Vie d’Etienne le Jeune par Étienne le Diacre, ed. M.-F. Auzépy, BBOM 3, Aidershot 1997. Opracowania Afinogenov Dmitri, Kompozicyja Chroniki Gieorgija Amartoła, „Wizantijskij wriemiennik”, t. 52 (1991), s. 102-112. —, Le manuscrit grec Coislin. 305: la version primitive de la Chronique de Georges le Moine, REB 62 (2004), s. 239-246. Alexakis Alexander, Codex Parisinus Graecus 1115 and its Archetype, Washington 1996. Alexander Paul J., The Patriarch Nicephorus of Constantinople. Ecclesiastical Policy and Image Worship in the Byzantine Empire, Oxford 1958. Andaloro Maria, Il Liber pontificalis e la questione delie immagini da Sergio I a Adriano I, w: Roma e leta carolingia. Atti delle giornate di studio 3—8 maggio 1976, Roma 1978, s. 69-78. Andrist Patrick, L’Objections des Hébreux: un document du premier iconoclasme?, REB 57 (1999), s. 90-140. Auzépy Marie-France, De la Palestine à Constantinople (VHP-IX’ siècles): Etienne le Sabaïte et Jean Damascene, TM 12 (1994), s. 183-218. —, De Philarète, de safamille et de certains monastères de Constantinople, w: Le saints et leur sanctuaire à Byzance: textes, images et
monuments, ed. C. Jolivet-Lévi, M. Kaplan, J.-P. Sodini, Paris 1994, s. 113-132. —, Gothie et Crimée de 750 à 830 dans les sources ecclésiastiques et monastiques grecques, w: Materials in Archeology, History and Ethnography ofTauria, VII, ed. A. Albabin, Simferopol 2000, s. 324—331.
238 Bibliografia —, Kryzys w państwie (700-850), w: Bizancjum ok. 500-1024, t. 1, red. J. Shepard, tłum. K. Pach- niak, J.S. Pietryka, R. Piotrowski, Warszawa 2012, s. 255-293. —, L’Adversus Constantinum Caballinum etJean de Jerusalem, ByzSl 56 (1995), s. 323-338. —, LAnalyse littéraire et l historien: Гexample des vies de saints iconoclastes, ByzSl 53 (1992), s. 57-67. —, La destruction de l’icône du Christ de la Chalcépar Léon Ill: propagande ou réalité?, „Byzantion” 60 (1990), s. 445-492. —, La vie de Jean de Gothic (BHG 891), w: La Crimée entre Byzance et le Khaganat khazar. Actes du Colloque, ed. C. Zuckerman, Paris 2006, s. 69-86. —, Les Isauriens et Гespace sacré: l Eglise et les reliques, w: taż, L’histoire des iconoclastes, Paris 2007, s. 341-353. —, Les Vies d’Auxence et le „monachisme auxentien”, REB 53 (1995), s. 205-235. —, L Hagiographie et l iconoclasme Byzantin. Le cas de la Vie d’Etienne le Jeune, BBOM 5, London- New York 1999, e-book 2012. —, L’iconodulie: défense de limage ou la dévotion à l’image?, w: Nicéell, 787-1987. Douze siècles d’images religieuses, éd. F. Boespflug, N. Lossky, Paris 1987, s. 157-165. Bacci Michele, Iheia exegesis kai syntomos graphe: riflessioni sul rapportafra testi, immagini eforme rituali, w: Text, Bild undRitual in der mittelalterlichen Gesellschaft (8—11. Jh.) / Testa, immagine e rito nella società altomedievale (VIII-XIsec.), ed. P. Carmassi, C. Winterer, Firenze 2014, s. 113-141. Baranov Vladimir, The Doctrine ofthe Icon-Eucharistfor the Byzantine Iconoclasts, „Studia Patristica” 44 (2010), s. 41-48. Barber Charles, Early
Representations ofthe Mother of God, w: The Mother of God: Representations of the Virgin in Byzantine Art, ed. M. Vassiliaki, Milan 2000, s. 253-278. —, Figure and Likeness: on the Limits ofRepresentation in Byzantine Iconoclasm, Princeton 2002. Belting Hans, Obraz i kult. Historia obrazu przed epoką sztuki, tłum. T. Zatorski, Gdańsk 2010. Bertolini Ottorino, Roma difronte a Bisanzio e ai Longobardi, Bologna 1942. —, Roma e i longobardi, Roma 1972. Bisztyga Jerzy, Ojfcium divinum odIVdo XIII wieku, „Liturgia Sacra” 20 (2014), nr 2, s. 303-333. Böhringer Letha, Zwei Fragmente der römischen Synode von 769 im Codex London, British Library, Add. 16413, w: Aus Archiven und Bibliotheken, Festschriftfür Raymund Kottje zum 65. Geburstag, ed. H. Mordek, Frankfurt 1992, s. 93-105. Bogdanovic Jelena, The Framing ofSacred Space. The Canopy and the Byzantine Church, Oxford 2017. Bosch Ursula V., Anthusa. Ein Beitrag zum Kaisertum der Eirene, BF 1 (1966), s. 24-29. Bralewski Sławomir, Marcjan, w: EKB, s. 329-330. Bremmer Jan N., Iconoclast, Iconoclastic, and Iconoclasm: Notes towards a Genealogy, „Church History and Religious Culture” 88 (2008), 1, s. 1-17. Browning Robert, The ‘Low Level Saint s Life in the Early Byzantine World, w: The Byzantine Saint, ed. S. Hackel, Crestwood-New York 2001, s. 117-127. Brubaker Leslie, Inventing Byzantine Iconoclasm, London 2012. —, The Elephant and the Ark: Cultural and Material Interchange across the Mediterranean in the Eighth and Ninth Centuries, DOP 58 (2004), s. 177. Brubaker Leslie, Haldon John, Byzantium in the Iconoclast Era c. 680-850: a
History, Cambridge 2011. —, Byzantium in the iconoclast era (ca 680—850): the sources, Ashgate 2001. Bruhn-Hoffmeyer Ada, Military equipment in the byzantine manuscript ofScylitzes in Biblioteca Nacional in Madrid, „Gladius” 5 (1966), s. 1-194. Brunet Ester, Il ruolo di papa Gregorio II (715—731) nel processo di recezione del Concilia Quinisesto (692), ,Jura Orientalia” 3 (2007), s. 37-65. —, Le icône acheropite a Nicea II e nei „Libri Carolini”, w: Sacre impronte e oggetti „non fatti da mano d’uomo nelle religioni. Atti del Convegno Internazionale - Torino, 18-20 maggio 2010, a cura di A. Monaci Castagno, Alessandria 2011, s. 201-230.
Bibliografia 239 — , L’immagine dell’Uomo non fatta da mani d’uomo. Statute deïïimmagine e dellarte nei racconti d’ori gine delle acheropite, „Marcianum” 6 (2010), s. 207-238. Cameron Averil, The Byzantines, Blackwell Publishing 2006. — , The Virgin’s Robe: an Episode in the History ofEarly Seventh-Century Constantinople, „Byzantion” 49 (1979), s. 47-48. Carile Antonio, L’iconoclasmofra Bisanzio e Htalia, w: Culto delle immagini e crisi iconoclasta. Atti del convegno di Studi, Catania 16-17 Maggio 1984, Palermo 1986, s. 13-54. Cavalcanti Elena, Teodoreto di Cirro, w: NDPAC 3, 5233-5237. Ceran Waldemar, Bukoleon, w: EKB, s. 107-108. Chadwick Henry, Historia rozłamu Kościoła wschodniego i zachodniego. Od czasów apostolskich do soboru florenckiego, tłum. P. Sajdak, Kraków 2009. Cichocka Helena, Teofilakt Symokatta, w: EKB, s. 468. Classen Peter, Karl der Grosse, das Papsttum und Byzanz. Die Begründung des Karolingischen Kaiser tums, Sigmaringen 1985. Condoner Juan S., Melkites and Icon Worship during the Iconoclastic Period, DOP 67 (2013), s. 135-187. Constas Nicholas, Life ofSt. Anthousa, Daughter ofConstantine V. Introduction, w: Byzantine Defenders of Images: Eight Saints’ Lives in English Translation, ed. A.-M. Talbot, Washington 1998, s. 21-22. Conte Pietro, Regesto delle lettere deipapi del secolo ѴШ. Saggi, Milano 1984. Cormack Robin, Hawkins Ernest J., The Mosaics ofSt. Sophia at Istanbul: The Rooms above the South west Vestibule and Ramp, DOP 31 (1977), s. 175-271. Crone Patricia, Islam, Judeo-Christianity, and Byzantine Iconoclasm, w: taż, From Kavad to al-
Ghazali. Religion, Law and Political Thought in the Near East, c. 600—c. 1100, Routledge 2018, s. 59—96. Curtius Ernst R., Topika, tłum. К. Krzemieniowa, „Pamiętnik Literacki” 63 (1972), z. 1, s. 239. Cyrek Olga, Hezychia w ujęciu Jana Klimaka i jej odzwierciedlenie w wizerunkach postaci na ikonach Andrzeja Rublowa, „Studia Elbląskie” 14 (2013), s. 131-150. Dagron Gilbert, Ikonoklazm i ustanowienie ortodoksji (726-843), w: Historia chrześcijaństwa, t. 4: Biskupi, mnisi i cesarze 610—1054, red. G. Dagron, P. Riche, A. Vauchez, tłum. M. Żurowska, Warszawa 1999, s. 86-144. — , Kościół bizantyński i chrześcijaństwo bizantyńskie między najazdami a ikonokłazmem (VII wiek — początek VIII wieku), w: Historia chrześcijaństwa, t. 4, s. 17-85. Darby Peter, Bede, iconoclasm and the Temple of Solomon, „Early Medieval Europe” 21 (2013) 4, s. 390-421. Déroche Vincent, Note sur la Vie d’Etienne le Jeune et sa chronologie interne, REB 60 (2002), s. 179-188. Devos Paul, „Lumière et lumière dans trois Vies de Saints: Etienne le Jeune, Constantin-Cyrille, Clément d Ochrida, AB 111 (1993), s. 249-258. DiGrigoli N., Antusa, w: BS 2, 224 -225. Dobschütz Ernst von, Christusbilder: Untersuchungen zur christlichen Legende, Leipzig 1899. Dumbarton Oaks Hagiography Database, ed. A. Kazhdan, A.-M. Talbot, Washington 1998, https:// www.doaks.org/research/byzantine/resources/hagiography/hagiointro.pdf (dostęp: 14.12.2020). Efthymiadis Stephanos, The Life of St. Stephen the Younger (BHG1666). An Additional Debt, „Hellenika” 43 (1993), s. 206-209. Eleuteri Paolo, Rigo Antonio, Eretici, dissidenti,
musulmani ed ebrei a Bisanzio. Una raccolta eresiologica delXII secolo, Venezia 1993. Encyklopedia kultury bizantyńskiej, red. naukowa O. Jurewicz, Warszawa 2002. Esbroeck Michel van, L’histoire de l’église de Lydda dans deux textes géorgiens, „Bedi Kartlisa” 36 (1977), s. 109-131. Evdokimov Paul, Sztuka ikony. Teologia piękna, tłum. M. Żurowska, Warszawa 1999. Fischer Franciscus, De episcoporum et patriarcharum Constantinopolitanorum catalogis, „Commentationes philologae jenenses” 3 (1884), s. 265-301.
240 Bibliografia Freeman Ann, Carolingian Orthodoxy and the Fate of the Libri Carolini, „Viator” 16 (1985), s. 65-108. Fritz Jean-Marie, Empreintes et vestiges dans les récits de pèlerinage: quand la pierre devient cire, „Le Moyen Age”, 118 (2012), nr 1, s. 9-40. Garland Lynda, Byzantine Empresses: Women and Power in Byzantium, AD 527-1204, LondonNew York 1999. Geertman Herman, More veterum. Il liberpontificalis e gli edifici ecclesiastici di Roma nella tarda antichità e nell’alto medioevo, Groningen 1975. Geischer Hans-Jürgen, Der byzantinische Bilderstreit, Gütersloh 1968. Gero Stephen, Byzantine Iconoclasm During the Reign ofLeo III with Particular Attention to the Ori ental Sources, Louvain 1973. — , Byzantine Iconoclasm During the Reign of Constantine V with Particular Attention to the Oriental Sources, Louvain 1977. — , Jannes et Jambres in the Vita Stephani lunioris (BHG1666), AB 113 (1995), s. 281—292. — , The Eucharistic Doctrine ofthe Byzantine Iconoclasts and Its Sources, BZ 68 (1975), s. 4—22. — , „The new Doèk and „Light added to light once more, AB 113 (1995), s. 155. Gharib George, Le icône di Cristo: storia e culto, Roma 1993. Goldfus Haim, St Euphemia’s Church by the Hipodrom of Constantinople within the Broader Con text ofEarly 7th Century History and Architecture, „Ancient West and East” 5 (2006), t. 1-2, s. 178-197. Goncharko Oksana Yu., Goncharko Dmitry N., A Byzantine Logicians „Image within the Second Iconoclastic Controversy. Nikephoros of Constantinople, „Scrinium” 13 (2017), s. 291-308. Gouillard Jean, Aux origines de l’iconoclasme: le
témoignage de Gregoire II?, TM 3 (1968), s. 243-307. — , L’Eglise d’Orient et la primauté romaine au temps de l’iconoclasme, „Istina” 21 (1976), s. 25—54. — , L’Hérésie dans l’empire byzantin des origines au XHe siècle, TM 1 (1965), s. 299—324. Gounelle Remi, Les origines littéraires de la légende de Véronique et de la Sainte Face: la „Cura Sanitatis Tiberii et la „Vindicta Salvatoris , w: Sacre impronte, s. 231—251. Grabar André, L’iconoclasme byzantin. Le dossier archéologique, Flammarion 1984. Gregory Timothy E., A History ofByzantium, Blackwell Publishing 2005. Grotowski Piotr Ł., O sztuce cytowania — chresis jako źródło w badaniach nad recepcją idei obrazu w Bizancjum, w: Hypomnemata byzantina. Prace ofiarowane profesorowi Maciejowi Salamonowi, wyd. J. Bonarek, S. Turlej, Kielce 2017, s. 55-93. Grotz Hans, Beobachtungen zu den zwei Briefen Papst Gregors II. an Kaiser Leo III, AHP 18 (1980), s. 9-40. Guidi Michelangelo, Un Bios di Costantino, „Rendiconti Della Reale Accademia dei Lincei”, ser. 5, vol. 6, 1907, s. 306-340; 637-655. Guilland Rodolphe, Etudes de topographie de Constantinople byzantine, 1.1-2, Berlin-Amsterdam 1969. Gusein Mark, The Image ofEdessa, Leiden-Boston 2009. —, The Tradition ofthe Image ofEdessa, Cambridge Scholars Publishing 2016. Gwynn David M., From Iconoclasm to Arianism: The Construction of Christian Tradition in the Icono clast Controversy, GRBS 47 (2007), s. 225-251. Haldon John, Byzantine Praetorians. An Administrative, Institutional and Social Survey ofthe Opsikion and Tagmata, c. 580-900, Poikila Byzantina 3, Bonn 1984. —, Byzantium at
War AD 600-1453, New York-London 2002. —, The Palgrave Atlas ofByzantine History, New York 2005. Halkin François, Le synaxaire grec de Christ Church à Oxford, AB 66 (1948), s. 80-83. Hartmann Wilfried, Die Synoden der Karolingerzeit im Frankreich und in Italien, Paderborn— München-Wien-Zürich 1989. Hatlie Peter, The Monks and Monasteries of Constaninople, ca. 350—850, Cambridge 2007. Herrin Judith, Krwawe cesarzowe, tłum. Z. Simbierowicz, Warszawa 2006.
Bibliografia 241 — , The Formation of Christendom, Princeton University Press 1989. — , Unrivalled Influence. Women and Empire in Byzantium, Princeton 2013. Hollingsworth Paul A., Lachanodrakon, Michael, w: ODB 2, s. 1168. Holy Women of Byzantium: Ten Saints’ Lives in English Translation, ed. A.-M. Talbot, Washing ton 1996. Hunger Herbert, Die hochsprachliche profane Literatur der Byzantiner, t. 1: Philosophie, Rhetorik, Epistolographie, Geschichtsschreibung, Geographie, München 1978. Huxley George, On the Vita of St John of Gotthia, GRBS 19 (1978), s. 161-169. — , On the Vita of St. Stephen the Younger, GRBS 18 (1977), s. 97-108. Iconoclasm. Papers Given at the Ninth Spring Symposium ofByzantine Studies. University ofBirming ham, March 1975, ed. A. Bryer, J. Herrin, Birmingham 1977. Janin Raymond, Topographie de Constantinople byzantine. Le port Sophien et les quartiers environnants, REB 1 (1943), s. 116-151. Jankowiak Marek, Framing Universal History: Syncellus’ Canon and Theophanes’ Rubrics, w: Studies in Teophanes, ed. M. Jankowiak, F. Montinaro, Paris 2015, s. 53-72. Janocha Michal, Słowo a obraz. Źródła literackie do dziejów estetyki i sztuki bizantyńskiej, SB 2 (2004), s. 21-41. Jazykowa Irina, Świat ikony, tłum. H. Paprocki, Warszawa 1998. Jenkins Romilly J.H., Mango Cyril, The Date and Significance of the Tenth Homily ofPhotius, DOP 9/10 (1956), s. 125-140. Jonas Hans, Religia gnozy, tłum. M. Klimowicz, Kryspinów 1994. Kahzdan Alexander, A History ofByzantine Literature (650-850), Athens 1999. — , Mese, w: ODB 2, s. 1346-1347. — , Silentium, w: OBD 3, 1896. — ,
Stratèges, w: ODB 3, s. 1964. — , Strator, w: ODB 3, s. 1967. — , Synodikon, w: ODB 3, s. 1994. Kazhdan Alexander, Cappel Andrew J., Euageis oikoi, w: ODB 2, s. 736. Kazhdan Alexander, Maguire Henry, Byzantine Hagiographical Texts as Sources in Art, DOP 45 (1991), s. 1-22. Kalinkowski Stanislaw, Wstęp, w: Orygenes, Przeciw Celsusowi, tłum, i oprać. S. Kalinkowski, War szawa, 1986, s. 20-36. Kennedy Hugh, al-Mahdi, Abu ‘adb Allah Muhammad, w: EI 5, s. 1238-1239. — , al-Manjur, Abu Djafar Abd Allah b. Muhammad b. AU, the second Abbasid caliph, w: EI 6, s. 427-428. Kitzinger Ernst, The Cult ofImages before Iconoclasm, DOP 8 (1954), s. 83-150. Klauza Karol, „Rodzinna” forma klasztorów podwójnych w Hiszpanii, „Vox Patrum” 6-7 (1984), s. 179-186. Klein Holger A., Materiality and the Sacred: Reliquaries and the Rhetoric ofEnshrinement, w: Saints and Sacred Matter. The Cult of Relics in Byzantium and Beyond, ed. C. Hahn, H.A. Klein, Washington DC 2015, s. 231-252. Kompa Andrzej, Gnesioifiloi: the Search of George Syncellus’ and Theophanes the Confessor s Own Words, and the Authorship of Their Oeuvre, „Studia Ceranea” 5 (2015), s. 155—230. — , Konstantynopolitańskie zabytki w Stambule (ilustracje 1—72), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 87 (2011), s. 123-214. — , Zetei historian exaision. Historycy bizantyńscy w dialogu ze swoimi źródłami, „Przegląd Nauk Histo rycznych” 13 (2014), t. 2, s. 5-29. Konstantynopol. Nowy Rzym. Miasto i ludzie w okresie wczesnobizantyńskim, red. MJ. Leszka, T. Wolińska, Warszawa 2011.
242 Bibliografia Kosiński Rafał, The Chronicie by George the Monk and Its Relation to Theodore Lectors Work, „Res Gestae. Czasopismo Historyczne” 5 (2017), s. 46-72. Kostenec Jan, Observations on the Great Palace of Constantinople: the Sanctuaries of the Archangel Michael, The Daphne Palace, and the Magnaura, „Reading Medieval Studies” 31 (2005), s. 27-55. Kruk Mirosław P., Ikony XIV-XVI wieku w Muzeum Narodowym w Krakowie, t. 1: Katalog / Icons from the 14th-16th Centuries in the National Museum in Krakow, t. 1: Catalogue, Kraków 2019. Krupczyński Piotr, Schola, w: EKB, s. 430. Lamberz Erich, „Falsala Graecorum more” Die griechische Version der Briefe Papst Hadrians I. in den Akten des VIL ökumenischen Konzils, w: Novum millennium: Studies in Byzantine history and Culture Presented to Paul Speck, ed. C. Sode, Aidershot 2001, s. 213-229. —, Studien zur Überlieferung der Akten des VH. ökumenischen Konzils. Der Brief Hadrians I. an Kon stantin VI. und Irene (JE 2448), „Deutsches Archiv” 53 (1997), s. 1-43. Lamza Lucian, Patriarch Germanos I. von Konstaninopel (115-730). Versuch einer endgültigen chrono logischen Fixierung des Lebens und Wirkens des Patriarchen mit dem griechisch-deutschen Text der Vita Germani am Schluss der Arbeit, Das östliche Christentum 27, Würzburg 1975. Lanne Emmanuel, Rome et les images saintes, „Irénikon” 59 (1986), s. 163-188. Leclercq Henri, Euphémie (sainte), w: DACL 5,1, 745-746. Leclercq-Kadaner Jacqueline, De la Terre-Me re à la Luxure. Apropos de «La migration des symboles», „Cahiers de Civilisation Médiévale” 18 (1975), nr 69, s. 37-43.
Lemerle Paul, Le premier humanisme byzantin. Notes et remarques sur enseignement et culture à Byzance des origines au X siècle, Paris 1971. Les listes de préséance byzantines des IX et X siècles, introd., texte, trad, et comm. N. Oikonomidès, Paris 1972. Leszka Małgorzata B., Leszka Mirosław J., Bazylisa. Świat bizantyńskich cesarzowych IV—XV wiek, Łódź 2017. Leszka Mirosław J., Konstantynopolitańskieporty IV-XII w., w: Miasto na skrzyżowaniu mórz i kon tynentów. Wczesno- i średniobizantyński Konstantynopol jako miasto portowe, red. M. Leszka, K. Marinow, BL XXIII, s. 5-16. Lidova Maria, L’icona acheropita della Vergine di Santa Maria in Trastevere a Roma, w: Le arti a confronta con il sacro. Metodi di ricerca e nuove prospettive di indagine interdisciplinare. Atti delle Giornate di studio, Padova 31 maggio - 1 giugno 2007, a cura di V. Cantone, S. Fumian, Padova 2009, s. 19-28. Lingua Graziano, GH acheropiti e ifondamenti della teoria dell immagine cristiana, w: Sacre impronte, s. 113-128. Louth Andrew, St. John Damascene: Tradition and Originality in Byzantine Theology, Oxford 2002. Lucchesi Giovanni, Eufemia di Calcedonia, w: BS 5, 154-160. Łukawska Małgorzata, Kształtowanie się formy szkaplerza i jego symbolika, „Seminare” 36 (2015), nr 3, s. 169-178. Maccarone Michele, Ilpapa Adriano I e il concilia Nicea del 787, АНС 20 (1988), s. 53-134. Macé Caroline, Les Quaestiones adAntiochum ducem d un Pseudo-Athanase (CPG 2257). Un état de la question, w: La littérature des questions et réponses dans l’Antiquitéprofane et chrétienne: de l en seignement à l’exégèse, ed. M.-P.
Bussières, Turnhout 2013, s. 121-150. Magdalino Paul, Talbot Alice-Mary, Oiknomos, w: ODB 3, s. 1517. —, Skeuophylax, w: ODB 3, s. 1909-1910. Maguire Henry, Nectar and Illusion: Nature in Byzantine Art and Literature, Oxford University Press 2012. Mango Cyril, Те Availability ofBooks in the Byzantine Empire, A.D. 750-850, w: Byzantine Books and Bookmen, ed. by C. Mango, I. Sevcenko, Washington 1975, s. 29-46.
Bibliografia 243 — , Historia Bizancjum, tłum. M. Dąbrowska, Gdańsk 2004. — , Introduction, w: Nikephoros Patriarch of Constantinople, Short History, s. 1-22. — , Introduction, w: The Chronicle of Theophanes Confessor, s. xliii—c. — , Le développement urbain de Constantinople (IV-VIE siècles), TM Monographies 2, Paris 2004. — , Le Diippion. Etude historique et topographique, REB 8 (1950), s. 152—161. — , St. Anthusa ofMantineon and the Family of Constantine V, AB 100 (1982), s. 401-409. — , The Brazen House. A Study ofthe Vestibule ofthe Imperial Palace ofConstantinople, Kobenhavn 1959. Mango Cyril, Scott Roger, Commentary, w: The Chronicle of Theophanes Confessor, s. 6-668. McCormick Michael, Byzantium and the West, A.D. 700-900, w: The New Cambridge Medieval His tory, t. 2: c. 700—c. 900, Cambridge 1995, s. 349-380 i 946—950. — , Diplomacy and the Carolingian Encounter with Byzantium down to the Accession of Charles the Bald, w: East and West. Papers of the Eighth Internationa Symposium of the Society for Promotion of Eriugenean Studies, Chicago and Notre Dame, 18-20 October 1991, ed. B. McGinn, W. Otten, University of Notre Dame Press 1994, s. 15-48. — , Textes, Images et Iconoclasme dans le cadre des relations entre Byzance et l Occident Carolingien, w: Testa e immagine nell’Alto Medioevi, „Settimane di studio di Spoleto” 41 (1994), s. 95-158. McKitterick Rosamond, The Frankish Kingdom under the Carolingians, 751-987, London-New York 1983. — , Rome and the Invention ofthe Papacy: The Liber Pontificalis, Cambridge 2020. Melioranskij Boris M., Georgij Kiprianin i Ioann
lerusalimljanin, dva maloizvestnuch bortsa za pravoslavie v VIII veke, St Petersburg 1901. Miller D.H., Byzantine-Papal Relations During the Pontificate ofPaul I: Confirmation and Completion ofthe Roman Revolution of the Eighth Century, BZ 68 (1975), s. 47-62. Millet Gabriel, Les Iconoclastes et la croix, à propos d’une inscription de Cappadoce, „Bulletin de Cor respondance Hellénique” 34 (1910), s. 96-109. Moorhead John, Iconoclasm, the Cross and the Imperial Image, „Byzantion” 55 (1985), nr 1, s. 165—179. Mordechai Lee, The Last Century of Theophanes Chronicle: a Statistical Approach, w: Studies in Theo phanes, s. 444—466. Müller-Wiener Wolfgang, Bildlexikon zur Topographie Istanbuls. Byzantion — Konstantinoupolis — Istanbul bis zum Beginn des 17. Jahrhunderts, Tübingen 1977. Munitiz Joseph A., Synoptic Greek Accounts ofthe Seventh Council, REB 32 (1974), s. 147—186. Narro Angel, Holy Water and Other Healing Liquids in the Byzantine Collections ofMiracles, w: Aigua i vi a les literatures classiques i la seua tradició, ed. JJ. Monferrer, H. Rovira, Tarragona 2019, s. 121-143. Naumowicz Józef, Dydaktyczna rola obrazów religijnych według Grzegorza Wielkiego, TP 2 (2005), s. 133-140. — , Posąg Chrystusa z Paneas w źródłach patrystycznych i bizantyńskich, „Series Byzantina” II (2004), s. 43-54. Nehring Przemysław, Topika wczesnych łacińskich żywotów świętych. Od Vita Antonii do Vita Augustini, Toruń 1999. Neil Bronwen, The Western Reaction to the Council ofNicea II, JTS 51 (2000), s. 533-552. Neville Leonora, Guide to Byzantine Historical Writing, Cambridge 2018. Noble
Thomas F.X., Images, Iconoclasm, and the Carolingians, University of Pennsylvania Press 2009. — , The Republic of St. Peter. The Birth ofthe Papal State, 680—825, Philadelphia 1984. Nowak Przemysław, Dagome iudex w Zbiorze kanonów kardynała Deusdedita, „Studia Zródłoznaw- cze. Comentationes” 51 (2013), s. 75—94. Ostrogorski Georg, Dzieje Bizancjum, tłum. H. Evert-Kappesowa, wyd. 3, wstęp W. Ceran, War szawa 2008. — , Studien zur Geschichte des byzantinischen Bilderstreites, Breslau 1929.
244 Bibliografia Pargoire Jules P., Mont Saint-Auxence. Etude historique et topographique, Paris 1904. Parry Kenneth, Depicting the Word: Byzantine Iconophile Thought of the Eight and Ninth Centuries, London 1996. —, Theodore the Stoudite: The Most „Original” Iconophile?, JÖB 68 (2018), s. 261—275. Patlagean Evelyne, Byzance et le blason pénal du corps, w: Du châtiment dans la cité. Supplices corpo rels et peine de mort dans le monde antique, Collection de l’École française de Rome 79, Rome 1984, s. 405-427. Patterson-Sevcenko Nancy, Loros, w: ODB 2, s. 1251-1252. Peers G., Subtile Bodies. Representing Angels in Byzantium, Berkeley-Los Angeles-London 2001. Peeters Paul, 9. Romain le néomartyr (fl mai 780) d après un document géorgien, AB 30 (1911), s. 393-427. —, Une vie grecque du pape S. Martin 1 , AB 51(1933), s. 225-262. Pentcheva Bissera V., The supernaturalprotector of Constantinople: the Virgin and her icons in the tra dition ofthe Avar siege, BMGS 26 (2002), s. 1-41. Peri Vittorio, Roma e la crisi delliconoclastia, „Notitiae 23 (1987), s. 1042-1097. Pietri Luce, Serenus de Marseille et Grégoire le Grand: une premiere querelle des images, w: Historiam persctutari. Miscellanea di studi offerti al Prof. O. Pasquato, a cura di M. Maritano, Roma 2002, s. 327-341. Początki bizantyńskiego ikonoklazmu (726-754). Teksty źródłowe, „Biblioteka Bizantyńska” 2, tłum. M. Jesiotr, oprać. M. Jesiotr, J. Naumowicz, Warszawa 2021. Pratsch Thomas, Exploring the Jungle: Hagiographical Literature between Fact and Fiction, w: Fifty Years of Prosopography: The Later Roman Empire,
Byzantium, and Beyond, ed. A. Cameron, Oxford 2003, s. 59-72. —, Nikephoros I. (12. April 806 - 13. oder 20 März 815), w: Die Patriarchen, s. 121-122. —, Theodoros Studites (759-826) — zwischen Dogma und Pragma, BBS 4, Frankfurt 1998. Prinzivalli Emanuela, Didimo il Cieco, w: NDPAC 1, 1407-1404. —, Macedonio (macedoniani), w: NDPAC 2, 2961—2962. Quispel Giles, Gnoza, tłum. В. Kita, Warszawa 1988. Riche Pierre, Karolingowie. Ród, który stworzył Europę, tłum. A. Kutyś, Warszawa 1997. —, Od Grzegorza Wielkiego de Pepina Krótkiego (od VII do połowy VIII wieku), w: Historia chrzes cijaństwa, t. 4, s. 491-550. Rochow Ilse, Anastasios (730—754), w: Die Patriarchen, s. 22-20. —, Kaiser Konstantin V. (741-775). Materialen zu seinem Leben und Nachleben mit einem prosopogra phischen Anhang, ed. von C. Ludwig, I. Rochow, R.-J. Lilic, Peter Lang 1994. —, Konstantinos II. (754—766), w: Die Patriarchen, s. 30-44. —, Niketas I. (766-780), w: Die Patriarchen, s. 45—49. Rouan Marie-France, Une lecture „iconoclaste”de la Vie d Etienne le Jeune, TM 8 (1981), s. 415-436. Ruggieri Vincenzo, Anthusa di Mantineon ed il canone XX del concilio di Nicea II (anno 787), JOB 35 (1985), s. 131-142. — , Note su schemi simbolici e letterari nella „Vita S. StephaniJunioris”, „Byzantion” 63 (1993), s. 198-212. — , Una nota sul koimeterion monatico bizantino, OCP 59 (1993), s. 229-232. Sahas Daniel J., Icon and Logos: Sources in Eighth — Century Iconoclasm. An annotated translation of the Sixth Session of the Seventh Ecumenical Council (Nicea, 787), containing the Definition of the Council of Constantinople
(754) and its refutation, and the Definition of the Seventh Ecumenical Council, Toronto-Buffalo-London 1986. Salamon Maciej, Demosios dromos, w: EKB, s. 139. — , Logoteta, w: EKB, s. 313. — , Parakoimomen, w: EKB, s. 394. — , Patrycjusz, w: EKB, s. 397.
Bibliografia 245 Salsano M., Antusa di Costantinopoli, w: BS 2, 224—225. Sansterre Jean-Marie, Les moines grecs et orientaux à Rome aux époques Byzantine et carolingienne (milieu du VIs —fin du IXs.), t. 1: Texte, t. 2: Bibliographie, notes, index et cartes, Bruxelles 1980. —, Entre deux mondes? La •vénération des images à Rome et en Italie d après les texts des V-X‘ siècles, w: Roma tra Oriente e Occidente (19—24 aprile 2001). Settimane di studio del Centro italiano di studi sullalto medioevo, Spoleto 2002, s. 993-1050. —, Entre “koine méditerranéenne“, influences byzantines et particularités locales: le culte des images et ses limites à Rome dans le Haut Moyen Age, w: Europa médiévale e mondo bizantino. Contatti effettivi epossibilità di studi comparati, ed. G. Arnaldi, G. Cavallo (= Nuovi Studi Storici), Roma 1997, s. 109-124. —, Variations dune légende et genèse Tun culte entre laJérusalem des origines, Rome et l’Occident. Quelques jalons de Histoire de Véronique et la Veronicajusqu’à lafin du XIIIe siècle, w: Passages. Déplacements des hommes, circulation des tertes et identités dans l Occident médiéval, dir. J. Ducos, P. Henriet, Toulouse 2013, s. 217-231. Sauget Joseph-Marie, Gliceria, w. BS 7, 57-58. —, Ibas di Edessa, w: NDPAC 2, 2501-2503. Sevcenko Ihor, Hagiography ofthe Iconoclast Period, w: Iconoclasm, ed. A. Bryer, J. Herrin, Birmin gham 1977, s. 113-131. Simonetti Manlio, Ario - arianesimo, w: NDPAC 1, 503-512. —, Nestorio - nestorianesimo, w: NDPAC 2, 3482-3485. —, Sabellio — sabelliani, w: NDPAC 3, 4631-4632. —, Semiariani, w: NDPAC 3, 4844—4845. —,
Teodoro di Mopsuestia, w: NDPAC 3, 5252-5257. Speck Paul, Artabasdos, des rechtgläubige Vorkämpfer der göttlichen Lehren, Poikila Byzantina 2, Bonn 1981. —, Ich bin’s nicht, Kaiser Konstantin ist es gewesen, Poikila Byzantina 10, Bonn 1990. Starowieyski Marek, Sobory niepodzielonego Kościoła, Kraków 2016. Stawiszyński Wojciech, Bibliografia patrystyczna 1901-2016. Polskie tłumaczenia tekstów starochrze ścijańskich pierwszego tysiąclecia, wyd. III rozszerzone, Kraków 2017. Stein Dietrich, Germanos I. (715—730), w: Die Patriarchen, s. 5—21. Stiernon Daniel, Dioscoro di Alessandria, w: NDPAC 1, 1446-1447. Studies in Teophanes, ed. M. Jankowiak, F. Montinaro, Paris 2015. Taft Robert, The Liturgy ofthe Hours in East and West. The Origins ofthe Divine Office and Its Mean ingfor Today, Collegeville 1986. Talbot Alice-Mary, Life ofSt. Anthousa ofMantineon. Introduction, w: Byzantine Defenders, s. 13-15. The Social History ofByzantium, ed. J. Haldon, Blackwell Publishing 2009. Thümmel Hans G., Die Frühgeschichte der ostkirchlichen Bilderlehre. Texte und Untersuchungen zur Veit vor dem Bilderstreit, Berlin 1992. Tollefsen Torstein T., St Theodore the Studite’s Defence ofIcons: Theology and Philosophy in NinthCentury Byzantium, Oxford 2008. Treadgold Warren, A History of the Byzantine State and Society, Stanford 1997. —, Opposition to Iconoclasm as Grounds for Civil War, w: Byzantine War Ideology between Roman Imperial Concept and Christian Religion. Akten des Internationalen Symposiums (Wien, 19.—21. Mai 2011), ed. by/hrsg. von J. Koder, I. Stouraitis, Wien 2012, s. 33-39. — ,
Seven Byzantine Revolutions and the Chronology ofTheophanes, GRBS 31 (1990), t. 2, s. 203—227. — , The Life and Wider Significance of George Syncellus, w: Studies in Theophanes, s. 9-30. — , The Middle Byzantine Historians, Palgrave Macmillan 2013. — , The Unpublished Saint’s Life ofthe Empress Irene, BF 7 (1982), s. 237-251. Trombley Frank R., Brumalia, w: ODB 1, s. 327-328.
246 Bibliografia Tycner-Wolicka Marta, Opowieść o wizerunku z Edessy. Cesarz Konstantyn i nieuczyniony ręką wize runek Chrystusa, Kraków 2009. Uspienski Leonid, Teologia ikony, tłum. M. Żurowska, Poznań 1993. Uthemann Karl-Heinz, Severian von Gabala in Florilegien zum Bilderkult, OCP 66 (43), s. 1—43. Vedere l’invisibile. Nicea II e lo statute dellimmagine, a cura di L. Russo, trad. C. Gerbino, Palermo 1997. Whittow Mark, The Making of Orthodox Byzantium, 600—1025, Haundmills-Basingstoke-London 1996. Wilpert Josef, LAcheropita ossia limmagine del Salvatore nella cappella del Sancta Sanctorum, „L’Arte. Rivista di storia dell arte medioevale e moderna e d’arte decorativa” 10 (1907), s. 161-178; 247-263. Wisniewski Robert, Narodziny kultu relikwii i jego najwcześniejsze świadectwa, w: Początki kultu relikwii na Zachodzie, red. R. Wiśniewski, Warszawa 2011, s. 11-48. Wolf Gerhard, Alexifarmaka. Aspetti del culto e della teoria delle immagini a Roma tra Bisanzio e Terra Santa nellalto Medioevo, w: Roma tra Oriente e Occidente. Settimane di Studio del Centro Italiano di Studi sullAlto Medioevo, Spoleto 2001, s. 755-790. — , Icons and Sites. Cult images of the Virgin in mediaeval Rome, w: Images ofthe Mother of God. Per ceptions ofthe Theotokos in Byzantium, ed. M. Vassilaki, London and New York 2016, s. 23-51. — , Salus populi Romani. Die Geschichte römischer Kultbilder im Mittelalter, Weinheim 1990. Wolińska Teresa, Kibice i nie tylko, czyli konstantynopolitańscyfakcjoniści, w. Konstantynopol, s. 226—233. — , Sycylia w polityce cesarstwa bizantyńskiego w VI-IX wieku, Łódź
2005. Wortley John, Iconoclasm and Lepipsanoclasm: Leo III, Constantine V and the Relics, BF 8 (1982), s. 253-279. — , Icons and Relics: Comparison, GRBS 43 (2002/3), s. 161-174. Zuckerman Constantin, Theophanes the Confessor and Theophanes the Chronicler, or, a Story ofSquare Brackets, w: Studies in Theophanes, s. 31—52.
INDEKS BIBLIJNY Stary Testament Księga Rodzaju 1, 26 - 92 3, 5 - 83 18, 1-8 - 77 19, 1-22 - 77 Księga Wyjścia 2, 8 - 74 25, 10-24 - 53 31, 1-6 - 50 Księga Kapłańska 10, 10 - 188 19, 27 -195 Księga Liczb 15, 20-21 - 24 22-23 - 182 15, 27 -182 18,15 -120 18, 29 - 120 22, 18 -166 24, 5 - 182 1 Księga Królewska 16, 30-34 - 111 16, 31-34-111 17-211 17, 18 - 220 17-19-111 18, 18 - 200 21 - 111 21,3-57 22, 34-40 - 111 2 Księga Królewska 4-211 Księga Powtórzonego Prawa 18, 15 - 94 32, 17 - 30 32, 39 - 185 Księga Sędziów 11, 12-220 13, 22 - 211 2 Księga Kronik 35, 21 - 220 Księga Hioba 4, 14 -188 4 Księga Machabejska (Septuaginta) 6, 8 - 200 1 Księga Samuela 2, 30 - 208, 223, 225 2, 35 - 116 13, 14-116 Księga Psalmów 1, 3 - 165 2, 1 - 145
248 Indeks biblijny 2, 2 - 200 2, 10 - 149 4, 9 - 173 5, 10 - 166 7, 10 - 40 7,15 - 124 12 (11), 4 - 225 16 (15), 3-29 16 (15), 8 - 190 25 (24), 18 - 176 33 (32), 1 - 158 34 (33), 21 - 112, 141 38 (37), 14 - 171 39 (38), 4 - 210 39 (38), 4-5 - 211 40 (39), 3 - 68 45 (44), 7-9 - 42 58 (57), 5 - 226 68 (67), 36 - 29,172, 204 69 (68), 13 - 184 69 (68), 24. 26 - 180 73 (72), 28 - 176 74 (73), 6-7 - 183 78 (77), 6 - 139 79 (78), 1 - 188 79 (78), 2 - 188 80 (79), 13-14 - 185 80 (79), 15-16. 18 - 185 80 (79), 18 - 185 82 (81), 6-82 83 (82), 12-187 84 (83), 11 - 170 91 (90), 1 - 219 94 (93), 1 - 186 97 (96), 7-30 102 (101), 7 - 220 106 (105), 17 - 187 106 (105), 37 - 30 109 (108), 15 - 186 109 (108), 29 - 182 113 (112), 9-207 115 (ИЗ В), 3 = Septuaginta 113, 11 - 149 115 (ИЗ В), 5 = Septuaginta ИЗ, 13 - 139 116 (115), 6-28 119 (118), 109-110 - 196 119 (118), 130-159 123 (122), 3-4 - 185 129 (128), 1 - 180 129 (128), 1-2 - 180 132 135 135 141 145 (131), (134), (134), (140), (144), 14-211 15-16 - 74 16 = Septuaginta 134, 16 - 139 5 - 190, 212 19 - 69, 147 Księga Przysłów 6, 2 -158 8, 9 - 58 9, 12bc (Septuaginta) - 188 10,7-158 12, 14 - 158 20, 2 - 148 24, 13 - 190 Pieśń nad Pieśniami 2, 12 - 94 2, 13 - 94 2, 14 - 158 Księga Mądrości 1, 4 - 197 3, 1 -28 3, 3 - 78 5, 4-96 6, 1-2 -149 7, 26 - 28 14, 29 - 93 Księga Syracha 1, 6 -127 6, 4 - 217 Księga Izajasza 5, 20 -190 9, 5 - 94 11, 5-94 24, 2 -182 37,16 - 93 40, 9-59 44, 14-15 - 54 49, 1 - 162 49, 16 - 54 50, 4 -159 53, 12 - 222 56, 10 - 139
Indeks biblijny Księga Jeremiasza 4, 3 - 174 5, 8 - 192, 195 10, 3-92 12, 10 -188 17, 10 - 40 Lamentacje 1, 8 - 185 1,16 - 185 1, 22 - 195 2, 1 - 185 2,11 - 184 3, 14-185 3, 23 - 185 4, 2 - 185 Księga Barucha 3, 38 - 29, 61, 167 Księga Ezechiela 1, 5-28 - 77 7, 26 - 168, 183 8, 16 - 188 22, 26 - 124,188, 210 22, 27 - 78 Księga Daniela 3-171 5, 3-4 - 166 7,13 - 96 13, 5 - 124,188 Księga Ozeasza 4, 9 - 182 13, 2-92 Księga Micheasza 1, 6- 188 3, 2 - 78 3, 12 -188 7, 2 -183 Księga Habakuka 2, 11 - 94 3, 8 - 203, 207 Księga Zachariasza 12, 10 - 96 Księga Malachiasza 3, 20 - 93, 94 Nowy Testament Ewangelia wg św. Mateusza 4, 2 - 29 4, 23 - 205 5, 14 - 174 5, 34 - 181 5, 39 - 200 7, 6 - 166 7,14 - 178 7,15 - 68 8, 9 - 205 8,12 - 120 8, 29 - 220 9, 20-22 - 89 10, 22 -172 10, 38 - 179 10, 41 - 216 11,12 - 176 13, 25 - 28 14, 8-11-219 15,14 - 58 15, 28 - 162 16,18 - 45, 52, 63 19, 5 -170 22,13 -120 22,15-22 - 73 22, 20 - 210 24, 13 - 172 24, 30 - 96 25, 26 - 159 25, 30 - 120 25, 40 - 215 26, 28 - 95 26, 64 - 96 27,19 - 220 Ewangelia wg św. Marka 1, 24 - 220 5, 25-34 - 89, 207 9, 48 - 210 10, 30 - 216 249
250 12, 14, 15, 16, 16, 16 - 210 58 - 84 40 - 216 1 - 216 18 - 76 Ewangelia wg św. Łukasza 1, 1 - 67 1, 13 - 162 1, 28 - 76 2, 52 - 61 7, 8 - 205 7, 43-48 - 89 7, 50 - 83 8, 8 - 215 9, 62 - 170 10, 19 - 205 14, 33 - 179 Ewangelia wg św. Jana 1, 9 - 61, 159, 164, 205 1, 14 - 94 1, 18 - 29 2, 4 - 220 4, 6 - 29 6, 37 -196 6, 45 - 95 6, 56 - 93 8, 12 - 28 8, 40 - 29 9, 1 - 205 10, 1 - 68 10, 11 - 180 10, 18 - 61 10, 30 - 29 10, 54 - 82 11, 25 - 28 12, 35 - 95 14, 2-82 14, 6-28 14, 12 - 204 15, 15 - 82 15, 26 - 95 16, 14 - 95 18, 4-8 - 221 19, 15 - 64, 202 19, 25 - 216 19, 28 - 29 20, 25 - 96 Indeks biblijny 20, 30-51 21, 25 -112 Dzieje Apostolskie 1, 10-11 - 24 2, 2-4 - 95 3, 21 - 176 4, 25 - 145 5, 19-23 - 76 8, 9-24 - 28 9, 32-38 - 88 23, 3 - 166 List do Rzymian 3,13 -166 8, 18-214 11, 16-24 12, 13 - 158 13, 14-191 15, 2 -175 16, 1-2-211 16, 12-211 1 List do Koryntian 2, 9 - 92 5, 11 - 190, 212 9, 27 -120 10, 4 -120 10, 20 - 30 11, 24 - 95 12, 6 - 204 2 List do Koryntian 3, 14-15 - 94 3, 18 - 180 4, 4 - 58, 92 5, 1 - 84 6, 14 - 209 9, 8 - 160 10, 5 - 174 List do Galatów 3, 13 - 92 6, 8 - 142 List do Efezjan 2, 7 - 92 2,19 - 187 3, 9 - 92
Indeks biblijny 4, 14 4, 28 6,12 6,19 - 67 174 170 159 List do Filipian 1, 21 - 200 2, 6-7 - 23 2, 7 - 29, 62, 92 3, 13 - 165 3, 21 - 93 4, 3 - 175 List do Kolosan 1, 16 - 24 1, 26 - 92 2, 11 - 84 1 List do Tesaloniczan 2,13 - 158 4,16 - 24 5, 5 - 93, 94 1 List do Tymoteusza 1,17-58 3,16 - 62 6, 6 -160 2 List do Tymoteusza 2, 9 - 121 3, 7-8 -182 4, 5 - 165 List do Tytusa 3, 5 - 164 List do Hebrajczyków 2, 9 - 24 2, 14 - 92 4, 13 - 60 5, 14 - 164 9, 1-4 - 53 9, 2-5 - 53 9, 4 - 53 11, 21-53 11, 37-38 - 176 11, 38-132 15,17 - 78 List św. Jakuba 1, 17-160 1,27-136 1 List św. Piotra 2, 9 - 41 4, 1 - 64 1 List św. Jana 4, 2 - 94 2 List św. Jana 1, 7 - 94 Apokalipsa św. Jana 1, 7-96 251
INDEKS OSOBOWY Aaron, brat Mojżesza - 47, 53, 182 Abdelas/Abu Dżafar al-Mansur, kalif - 117 Abgar, król Edessy - 51-52, 72, 86, 95 Abiram, postać biblijna - 187 Abraham, patriarcha - 77, 169 Acepsimas, męczennik perski - 215 Achab, król Izraela - 111, 181, 200 Achaz, król Judy - 181 Adam, praojciec - 70, 76, 83, 92, 122, 173 Ado z Vienne - 34, 36-37 Aecjusz z Antiochii - 180 Aeithalas, męczennik perski - 215 Aistulf, król Longobardów - 32, 38, 42, 87 Akacjusz, męczennik - 201 Aleksios, zięć cesarza Teofila — 198 Ambroży z Mediolanu - 50-51 Ambroży z Mediolanu Pseudo— 51 Anastazjusz II / Artemiusz, cesarz - 160, 218 Anastazjusz Bibliotekarz - 22 Anastazjusz, komes - 147 Anastazjusz, patriarcha Konstantynopola - 10, 79, 101, 107-108, 140, 168, 183 Andrzej, biskup Chalcedonu - 148 Andrzej Kalybites z Blachern, męczennik - 12, 107, 109 Andrzej z Krety - 88, 156, 159-160, 163, 179 Andrzej Rublow - 166 Anna, św., matka Maryi - 161, 203 Anna, matka proroka Samuela - 156, 163 Anna, matka Szczepana Młodszego - 161-163, 169, 203 Anna, mniszka, uczennica Szczepana Młod szego - 152-153, 178-179, 192-194, 225 Annasz, arcykapłan - 64 Anonim z Piacenzy - 88 Anthes, patrycjusz i poseł cesarski — 192 Anthimos, syn Konstantyna V — 105, 114 Antioch, król - 200 Antioch, logoteta poczty - 103-104, 110-111 Antoni z Krety, mnich - 213 Antoni, patrycjusz - 114 Antuza, córka Konstantyna V, św. - 15, 114, 130, 132, 134-136, 141 Antuza z Mantineon, przełożona klasztorów, św. - 15,130-135, 152, 194 Apolinary z Laodycei - 25, 180 Apollin/Apollon, bóstwo helleńskie - 69, 93, 210 Ariusz, herezjarcha -
23-24, 107-108, 180 Arsaber, patrycjusz i kwestor - 151 Artabasdos, szwagier Konstantyna V, uzurpa tor - 9, 101, 138, 149, 187 Artemida, bogini pogańska - 69 Artemos, heretyk - 180 Asteriusz z Amazji - 85, 90, 138, 145 Astyriusz, senator - 90 Atanazy Aleksandryjski, Wielki - 26, 28, 90 Atanazy, Pseudo— 52, 54, 92 Atzypios, ikonoklasta - 187 Augustyn, św. — 166 Auksencjusz, eremita - 12, 152, 157,169, 171, 173-175, 177 Aulikalamos, urzędnik celny - 191, 225 Balaam, prorok biblijny - 182 Balak, biblijny król Moabu - 182 Bardanes, patrycjusz - 111 Bardas, były strateg temu Armeniakon - 118 Bardesanes, heretyk Bazyli z Pizydii zwany Trikakkabos, biskup — 10, 78,102, 187, 189, 199, 202
Indeks osobowy Bazyli Wielki - 26, 28-29, 70-71, 74, 78, 183, 200, 204 Bazylides, gnostyk - 180 Bel, bóstwo pogańskie - 93 Bendemian/Bendemianos, uczeń Auksencjusza - 152, 169 Besaleel, postać biblijna - 50 Beser, spatariusz - 111 Broumos, zob. Dionizos Ceres, bogini pogańska - 216 Cezariusz, brat Grzegorza z Nazjanzu - 51 Cyrus, patriarcha Aleksandrii, monoteleta - 27, 180 Cyryl Aleksandryjski - 25-27, 90, 92 Dadianos, król perski - 214 Dagon, bóstwo pogańskie - 93 Daniel, prorok - 76, 124, 171 Dathan, postać biblijna - 187 Dawid, prorok i król Izraela - 41, 74, 158, 165, 180, 188, 207, 219, 225 Dawid, spatariusz - 111 Demetriusz, św. - 163 Deusdedit, kardynał - 44, 47, 52 Diodor z Tarsu - 26 Dioklecjan, cesarz - 105, 117, 128, 137, 217 Dionizos/Broumos, bóstwo pogańskie — 216 Dioskur, patriarcha Aleksandrii, monofizyta 26, 144, 169, 180 Doeg, postać z 1 Księgi Samuela -166 Dydym Ślepy - 26 Egeria - 137 Eleazar, kapłan - 200 Eliasz, prorok - 111, 171, 173, 177, 200, 211212, 218 Elifaz, postać biblijna - 188 Elizeusz, prorok - 171, 173, 177, 211-212 Eleutera, dworka cesarzowej Pulcherii - 152 Elżbieta, św., matka Jana Chrzciciela - 161 Eneasz, postać z Dziejów Apostolskich - 88 Epifaniusz z Kallistratos - 216 Epifaniusz, prezbiter i hegumen — 151-152, 157, 226 Epifaniusz z Salaminy - 11 Erlolf / Herulfus z Langres, biskup frankijski 46, 50 253 Eudocja, trzecia żona Konstantyna V -114,132, 134-135,155, 182, 217, 222 Eudocja, matka patriarchy Nikefora - 99 Eufemia z Chalcedonu, św. — 14-15, 112, 128, 136-137, 139-145,147-149, 154 Eunomiusz, herezjarcha - 180 Eutyches,
herezjarcha - 26, 169, 180 Euzebiusz z Cezarei - 11, 45, 51, 70, 90 Ewa, pramatka - 159, 161 Ewagriusz z Pontu - 26, 175 Ewagriusz Scholastyk - 45, 140-141 Ezechiel, prorok - 76, 124 Febe, diakonisa — 211 Febronia, matka św. Antuzy z Mantineon — 131 -132 Filipikos Bardanes, cesarz - 218 Filomatios, zabójca Szczepana Młodszego - 221 Flawian, patriarcha Konstantynopola - 26 Focjusz, patriarcha Konstantynopola - 90, 100 Fotyn, heretyk - 180 Gabriel, Archanioł - 70, 76 Galien, cesarz - 90 German, patriarcha Konstantynopola - 10, 16, 59, 81, 92, 101-102, 108, 140, 150, 154, 156, 162-164, 166-167, 170, 180-181, 187188,199, 212, 219 Gerwazy, męczennik - 50 Grzegorz I Wielki, papież - 46, 50-51, 89 Grzegorz II, papież - 44, 50, 73, 93, 166, 168, 187 Grzegorz III, papież - 30, 44 Grzegorz, logoteta poczty - 118 Grzegorz z Nazjanzu, Teolog - 26, 51, 78,165, 209 Grzegorz z Neocezarei, biskup - 11 Grzegorz z Nyssy - 74, 85, 87, 200 Grzegorz, ojciec Szczepana Młodszego - 169 Grzegorz z Tours - 89 Grzegorz, uczeń Auksencjusza - 169 Hadrian I, papież - 18-20, 30, 40, 44-46, 49, 73, 87, 95, 99, 121 Helena, św., matka Konstantyna Wielkiego - 95 Henoch, patriarcha - 173 Herakles, heros - 93 Herakliusz, cesarz - 100, 104, 118, 137, 140 Herod Wielki, król - 156, 169, 181
254 Indeks osobowy Herod Antypas, król - 89, 127, 219 Herodiada, żona Heroda Antypasa - 219 Himerios, patrycjusz — 111 Honoriusz I, papież - 27, 180 Ibas z Edessy - 27 Ignacy Diakon - 98-99, 119 Irena z Aten, cesarzowa, żona Leona IV, matka Konstantyna VI — 9, 14, 35, 44, 46, 87, 98-101, 104-105, 112, 115-116, 118-119, 121, 123, 128,135-138,141,146 Irena Chazarka, pierwsza żona Konstantyna V 115, 135, 141, 182 Isdandul, kobieta perska — 215 Izebel, żona Achaba — 111 Izajasz, prorok - 53-54, 59, 74, 76, 94 Jakub [Baradaj] - 180 Jakub, patriarcha - 53, 180 Jakub, protospatariusz - 118 Jakub Mniejszy, Apostoł - 216 Jan Apostoł (?) - 76 Jan Chryzostom - 26, 70, 78, 85 Jan Chrzciciel - 68, 70, 99, 181, 219 Jan z Damaszku / Damasceński - 10, 21, 24, 30, 57-58, 64, 66, 72-73, 91-92, 95, 102, 108, 122, 166, 180,187, 210, 219 Jan, diakon biskupa Sergiusza - 51 Jan Gocki, św. - 20, 136 Jan z Góry, mnich - 169-174 Jan, hegumen i męczennik - 214 Jan z Jerozolimy - 15, 57, 64, 66, 206 Jan Klimak - 166, 170 Jan Malalas - 89-90, 123 Jan z Nikomedii - 199 Jan, patriarcha Antiochii - 89 Jan, poseł rzymski - 34, 51 Jan Synkellos z Antiochii - 18, 80, 122, 199 Jan, uczeń Auksencjusza - 152, 169-170 Jan, uczeń Szczepana Młodszego - 175, 178 Jan z Synady, biskup - 59 Jannes, mag egipski - 182 Jambres, mag egipski - 182 Jered, ojciec Henocha - 173 Jeremiasz, prorok - 184 Jerzy z Amastris, biskup - 136, 139 Jerzy z Cypru, biskup - 10, 74, 102, 108, 189, 210, 226 Jerzy Kedrenos - 16, 117-118, 217 Jerzy Mnich - 12,14-16, 97-98,102,108,110, 114, 117,119, 122-124, 146, 181-182, 217 Jerzy z Ostii (z
Amiens), biskup - 34, 46 Jerzy Synkellos - 105-106, 151 Jerzy Synkletous - 157, 195-197 Joachim, ojciec Maryi - 216 Jonasz, prorok — 171 Jozue, syn Nuna - 173 Józef z Arymatei - 88 Józef Cieśla - 169, 216 Józef Fławiusz - 123 Józef z Kantary - 99, 151 Józef, męczennik perski - 215 Józef, patriarcha — 53 Judasz - 70, 191, 204 Julian Apostata - 90, 109, 191, 218, 224 Juhan z Helikarnasu - 166, 180 Juliana Anicja - 160 Juliusz, męczennik - 87 Justyn II, cesarz - 204 Justynian I Wielki, cesarz - 104 Kajfasz, arcykapłan - 64, 191 Kalikst, męczennik - 87 Kalikst, papież - 23 Kallistos, mówca - 189 Kallistos, wysłannik Konstantyna V - 189-191, 199-200, 202, 204, 225 Karloman, król Franków - 43, 46 Karol Łysy, cesarz - 36 Karol Wielki, cesarz - 30, 35-36, 44-45, 49 Karpokrates, gnostyk - 180 Kerdon - 180 Kerynt (Cerynt) — 180 Kombokonon, sekretarz — 199-200 Konstantyn I, Wielki, cesarz - 87, 95-96, 161 Konstantyn V Kopronim/Kaballinos, cesarz — 9-17, 19-22, 30, 32-33, 35-36, 43-44, 46, 48, 64, 66-67, 78-81, 86, 92-93, 97-98,101, 103-105, 107-116, 118, 123-124, 126, 128, 130-135, 138, 140-142, 145-146, 151, 153158, 164, 171, 175, 181-183, 199-200, 208, 216-220, 222, 224 Konstantyn VI, cesarz - 9, 14, 35, 44, 46, 87, 98-99, 112, 115-119, 121, 123, 128, 135, 138,146,148-149,151,185,187,189, 192193, 195 Konstantyn VII Porfirogeneta, cesarz - 115 Konstantyn II, antypapież - 18, 31-32, 43, 86
Indeks osobowy Konstantyn, kuzyn Konstantyna II, patriarchy Konstantynopola — 113 Konstantyn II, patriarcha Konstantynopola - 10, 12, 66, 78-79, 101-105, 108, 110-111, 113, 123-124, 135, 154,156,182,199 Konstantyn z Nakolei, biskup - 92, 156, 201 Konstantyn z Nikomedii, biskup - 199-200 Konstantyn Podopagouros, patrycjusz i logoteta poczty - 104, 110-111, 154 Konstantyn, poseł patriarchy Teodora - 18, 32 Konstantyn z Syllaion, biskup - 183 Konstantyn, spatariusz i cesarski protostrator 111 Konstantyn, syn Wikariosa, spatariusz - 118 Konstantyn z Tios - 112, 128, 136-137, 139, 165, 217 Kosma z Epifanei, biskup - 19-20, 107, 109 Kosma, patriarcha Aleksandrii - 14, 18-20, 30-31, 49, 52, 86, 109 Kronos, bóstwo pogańskie - 216 Krzysztof, ptymiceriusz - 18, 40, 43 Krzysztof, syn Konstantyna V - 114 Krzysztof, spatariusz - 111 Krzysztof, uczeń Szczepana Młodszego - 175 Latona, bogini pogańska - 69 Leon III Konon, cesarz — 9, 13, 21, 44, 63, 65-66, 73, 78, 80, 97-98,102,130,138-142, 145,166, 168,181,187,198, 217, 219 Leon IV Chazar, syn Konstantyna V, cesarz 13-14, 33, 39, 99-101, 105, 107, 115-118, 121, 123, 128,141, 146, 156, 182, 185, 189 Leon V, cesarz - 99, 198 Leon, kubikulariusz - 118 Leon Kouloukes - 116 Leon Koutzodaktylos - 116 Łazarz, postać ewangeliczna - 216 Łukasz Ewangelista - 65, 67, 73, 167 Macedoniusz, herezjarcha - 25,180 Madi / Abu Dżafar al-Mansur - 117 Mahomet - 180, 187 Makary, patriarcha Antiochii, monoteleta - 180 Maksym [Cynik] - 180 Maksymian Herkuliusz, cesarz — 128 Maksymin Daja, cesarz - 90 Mamas, św. - 109 Manes, strateg - 112, 114 255 Mani /
Manicheusz - 166, 180 Manoach, ojciec Samsona - 211 Marceli [z Ancyry] - 180 Marcjan, cesarz - 144 Marcjon - 180 Marek, gnostyk — 180 Maria, druga żona Konstantyna V - 182 Maria Egipcjanka - 205 Maria, matka Jakuba i Józefa - 216 Maria, pierwsza żona Konstantyna VI - 99, 138 Maria, żona Joachima - 216 Maria, żona Kleofasa - 216 Maria, żona Ozeasza - 216 Marinakes - 111 Marinos, uczeń Szczepana Młodszego - 175177, 179, 195 Maris Pers - 27 Marta, siostra Łazarza - 216 Maura, męczennica - 217 Maurycjusz, cesarz - 100, 118 Menander, gnostyk - 180 Metody I, patriarcha Konstantynopola - 106, 122 Michał III, cesarz - 123 Michał Lachanodrakon, strateg - 12, 107, 112, 114, 116, 155, 197, 213 Michał Melissenos, strateg - 112, 114 Michał Syryjczyk - 21 Midas, mityczny król - 115, 126 Mojżesz - 29, 35, 41, 47, 53, 94, 171, 173, 182, 195 Montan - 180 Nabot, Jizreelita — 57, 111 Nabuchodonozor, król babiloński - 171 Nepos, biskup Arsinoe - 180 Nestoriusz, herezjarcha - 25-27, 109 Nikefor, patriarcha Konstantynopola, historyk i kronikarz - 10-12, 14-16, 92, 97-104, 106115, 123-128, 131, 135, 145, 151-154, 158, 171-172, 178, 182-183, 188-189, 195, 198199, 206, 210, 217, 222 Nikefor, syn Konstantyna V - 114, 118 Niketas, patriarcha Konstantynopola - 12, 101, 104-105, 107, 112-113,115,117,125, 154 Niketas Patrycjusz / Monomachos - 137, 149 Notker Balbulus - 32 Nowat, heretyk — 180
256 Indeks osobowy Oholiab, postać biblijna - 50 Oreb, postać biblijna - 187 Orygenes - 26, 174, 180 Pamfil, poseł rzymski — 34 Papiasz, kubikulariusz - 118 Patapiusz, św. - 159 Paweł Apostoł - 50-51, 58, 62, 76, 95, 120, 158, 161, 165, 170, 189, 211-212, 214, 216 Paweł, mnich i męczennik - 213 Paweł I, papież - 13-15, 20, 30-38, 40-41, 43-44, 46, 49, 86 Paweł IV, patriarcha Konstantynopola - 14, 107, 117, 119, 128 Paweł [z Samosaty] - 180 Paweł, uczeń św. Antuzy z Mantineon - 131 Pelagiusz, męczennik - 125, 222 Pepin Krótki, król Franków - 13,15, 18, 30-39, 41, 43, 46, 86, 192 Piłat Poncjusz - 56, 64, 70, 156, 220 Piotr archiprezbiter, wysłannik papieża Hadriana - 121 Piotr Apostoł - 13, 33, 35, 38-41, 43, 50-52, 76, 88, 95,161, 212, 216 Piotr z Atroi - 131 Piotr Knafea [Folusznik] - 28 Piotr, hegumen klasztoru św. Saby, wysłannik papieża Hadriana - 121 Piotr, magister - 114 Piotr [Mongos] - 28, 180 Piotr, patriarcha Konstantynopola - 27 Piotr, prezbiter - 34 Piotr Stylita / Słupnik- 12,107,114,125,154, 214 Platon z Sakkudion, krewny Teodote - 99, 151 Polichroniusz, heretyk - 27 Porfiriusz z Tyru - 174 Prokopiusz, eparcha - 111 Protazy, męczennik - 50 Pseudo-Dionizy Areopagita - 76 Pulcheria, cesarzowa, żona Marcjana - 144, 152 Pyrrus, patriarcha Konstantynopola, monoteleta - 27, 180 Rabbula, biskup Edessy - 27 Roman Neomartyr - 131 Sabeliusz, herezjarcha - 23, 180 Salman, postać biblijna - 187 Samson, postać biblijna - 211 Sara, żona Abrahama - 156, 161, 297 Saturn, bóstwo pogańskie - 216 Saturnin, gnostyk — 180 Sekundyn, eremita - 46, 50 Serenus, biskup Marsylii - 46
Sergiusz, biskup Rawenny — 51 Sergiusz, patriarcha Konstantynopola, monoteleta - 27, 180 Sergiusz, syn prymiceriusza Krzysztofa — 43 Sergiusz, uczeń Auksencjusza - 169 Sergiusz, uczeń i zdrajca Szczepana Młodszego 175, 191, 204 Sergiusz, żeglarz - 143, 145, 147 Sergonas, żeglarz - 143, 145, 147 Sewerian z Gabala - 70-71 Sisinnios, mnich — 131-133 Sisinnios z Perge zwany Pastillas, biskup - 10, 78, 101, 199 Sofroniusz Jerozolimski - 23, 27, 206 Sokrates Scholastyk - 89, 108, 201 Sosthenes, męczennik - 149 Sozomen - 89, 141 Stefan II, papież - 13, 33, 38-40, 42-44, 47, 87, 91 Stefan III, papież - 18, 43-45, 48-51, 53 Stefan z Bosry - 56, 59 Stefan Diakon - 12-13, 16, 67, 73, 150-162, 169, 174-175, 180, 187, 189, 191-192, 202, 214, 217, 220, 222, 224-225 Stefan, uczeń Szczepana Młodszego - 175 Stefan, żołnierz - 208 Stefanek, młodzieniec - 223-224 Strategios, dowódca gwardii cesarskiej — 104, 110-111, 115, 154 Strategios, kubikulariusz - 118 Strategiusz, ojciec św. Antuzy z Mantineon — 131-132 Szczepan Młodszy, męczennik - 12, 101, 103, 107, 109-110, 115, 125,150-158,160, 162166, 168-179, 182-184, 186-187, 189-191, 193-200, 202-208, 210-224, 226-227 Szczepan, diakon, Pierwszy Męczennik - 16, 76, 81, 160, 162-163, 223 Sylwester I, papież - 95-96 Synezjusz, poseł cesarski — 33-35, 39-40 Szymon Mag — 28, 180
Indeks osobowy Tarazjusz, patriarcha Konstantynopola - 12, 14, 19, 99-100, 107, 112, 119-121, 129, 135136, 148, 184 Teodor / Teodoret, patriarcha Antiochii - 14, 18-21, 49, 52,109 Teodor z Faran - 27 Teodor I, patriarcha Jerozolimy - 14-15, 18-22, 30-32, 45, 49, 52, 86, 109 Teodor Lektor - 89 Teodor, męczennik - 201, 221 Teodor z Mopsuestii - 26-27 Teodor, ojciec patriarchy Nikefora — 98 Teodor Studyta- 13, 20-21, 99,106,151,155, 160, 163, 177, 184,191, 198, 208 Teodor, świadek męczeństwa Szczepana Młod szego - 222-224 Teodoret z Cyru — 26-27, 89 Teodota, siostra Szczepana Młodszego — 208 Teodote - druga żona Konstantyna VI - 99,151 Teodozjusz II, cesarz - 144 Teodozjusz III, cesarz - 101, 166 Teodozjusz z Efezu, biskup - 10, 78, 101, 108, 183, 189, 199-200 Teodozjusz z Myty, biskup - 50 Teodozjusz, patriarcha Aleksandrii — 180 Teodozjusz, pielgrzym - 88-89 Teodulf z Orleanu - 18 Teofanes, kronikarz - 12,14-16,19, 35, 80-81, 97-98,100-109,114-115,118,123-129,134135, 138, 141-142, 146, 148, 151, 153-155, 158, 162, 167-168, 172, 181-183, 195, 199, 208, 214, 217, 219, 222, 224 Teofanes, kubikulariusz - 118 Teofanes Lardotyros - 213 Teofano, mniszka - 193 Teofil, adresat Ewangelii św. Łukasza - 73, 167 Teofil, cesarz - 123, 198 257 Teofilakt, kandydat - 111 Teofilakt, patrycjusz i strateg - 103-104, 111, 118, 208 Teofilakt Symokatta - 100, 141 Teofilakt, syn Rangabeusza - 118 Teosteriktos, prezbiter - 213 Tomasz, kapłan z Aleksandrii- 18, 122 Tomasz, kubikulariusz - 118 Toton, duks Nepi - 18, 31, 43 Trajan Patrycjusz - 100 Tryfena, chrześcijanka - 211 Tyberiusz I, cesarz - 87
Tyberiusz III / Apsimar, cesarz - 101, 108 Tymoteusz, męczennik - 217 Tymoteusz, towarzysz św. Pawła Apostoła - 165 Uraniakos, woźnica Konstantyna V — 218 Walens, cesarz - 109, 200, 218 Walentyn, gnostyk - 180 Weronika, św. - 85, 87 Wiktor, męczennik - 149 Wiktor III, papież - 47 Witalios Syryjczyk - 191 Witeliusz, cesarz - 192 Witellios, żołnierz rzymski - 191 Zachariasz, papież - 43-44, 216 Zachariasz, uczeń Szczepana Młodszego - 175 Zacheusz, postać z Ewangelii - 226 Zeb, postać biblijna - 187 Zebeusz, postać biblijna -187 Zeno [Zenobiusz z Zefironu] - 180 Zeus, bóstwo pogańskie - 69-70, 93 Zofia, żona Justyna II — 142, 204 Zosimos, heretyk - 180 Zuzanna, postać biblijna - 193
INDEKS AUTORÓW I DZIEŁ STAROŻYTNYCH cytowanych lub wzmiankowanych [uwaga: cytaty oznaczone cyframi wytłuszczonymi] Akatyst [Akathistos , PG 92, 1335-1348] - 27 Akta papieża Syswestra [Actus Silvestri papas, CPL 2235] - 95 Akta 60 męczenników palestyńskich [Martyres LX, passie, BHG 1217] - 21 Ambroży z Mediolanu, PseudoList II [= Inventio etpassio SS. Gervasii et Protasir, CPL 2195; BHL 3514] [II, 4] — 50-51 Andrzej z Krety Cuda i i śmierć św. Patapiusza [Miracula et transi tas s. Patapir, CPG 8189; BHG 1426-1427] 159 Homilia o obrzezaniu Pana [Homilia in circumcisione Domini , CPG 8174; BHG 262] [PG 97, 920C] - 163 Homilia o św. Patapiuszu [Homilia in s. Patapium , CPG 8188; BHG 1425 ] - 159 Pochwala cudów św. Teraponta [Laudatio de miraculis s. Therapontis , CPG 8196; BHG 1798] [1] - 179 Pochwala św. Patapiusza [Laudatio s. Patapii , CPG 8190; BHG 1428] - 159 O czczeniu świętych obrazów [De sanctarum imaginum venerations, CPG 8193, BHG 1125] 88 Anonim z Piacenzy Opis pielgrzymki do Тлеті Świętej [Itinerarium , CPL 2330] [22] - 88 Asteriusz z Amazji Homilia 11, [CPG 3260; BHG 623a] O Jairze i kobiecie cierpiącej na krwotok [Homilia in lairum et in mulierem sanguinis profluvio labentem , CPG 3261] - 90 Atanazy Aleksandryjski, PseudoOdpowiedzi na pytania Antiocha duksa [Quaestiones /Interrogationes Antiochi ducis ad Athanasium, CPG 2257] [39] - 52, 54, 92 Bazyli Wielki Homilia o 40 świętych męczennikach [Encomium XL martyrum; CPG 2863] [l]-28 [2] - 70 [7] - 204 O Duchu Świętym [De spiritu sancto , CPG 2839] [18, 45, 19-20] - 29, 79, 183 Codex Carolinus [Codex Carolinus, ed.
W. Gun dlach, MGH Epp. 3, s. 469-657] - 30 [14] - 33 [29] - 33, 37 [36] - 33-35, 37, 38-40, 186, 192 [37] - 33-34, 37, 37-38 [39] - 37, 41 [40] - 20, 30-31, 31-32 [42] - 35, 37-38, 41-42 [44] - 38 [51] - 38 [98] - 43 [99] - 18, 31, 32, 43
260 Indeks autorów i dzieł starożytnych Codex Parisinus Graecus 1115 [f. 241v- 242v: Synodika Jana, biskupa Jerozo limy] - 72 Deusdedit 7.biór kanonów [Collectio canonum — 44, 47 [fragm. MGH Conc. 2. 1, s. 87] - 52-53 Donacja Konstantyna [Constitutum Constantin!, ed. H. Furhman, MGH Fontes iuris 10, Han nover 1968] [7] - 95 Dysputa Żydów z chrześcijanami o krzyżu i obra zach z odwołaniem się do Atanazego i Cyryla 90-91, 92-96 Dzieje Tadeusza [Acta Thaddaer, ClavApNT 299] [3]-52 Ekloga [Ecloga, ed. L. Burgmann, 1983] [5, 5] -155 [17, 23] - 194 [17, 24] -194 Epifaniusz z Kallistratos Żywot Maryi [Vita Mariae, BHG 1049] [PG 120, 209C] - 216 Euzebiusz z Cezarei Historia kościelna [Historia ecclesiastica:, CPG 3495] [1, 13] - 45 [1, 13, 10] - 51 [7,16-17] - 90 [7,1 8] - 70 Fredegard Scholastyk, PseudoContinuationes [MGH SS rer. Merov. 2, Hannoverae 1888] [40] - 32 German z Konstantynopola List do Jana z Synady [Epistula ad lohannem episcopum Synadensem-, CPG 8002] [2] - 59 List do Konstantyna z Nakolei [Epistula ad Constantinum episcopum Nacolitae, CPG 8003] [1] - 92 List do Tomasza z Klaudiopolis [Epistula ad Thomum episcopum Claudiopoleos-, CPG 8004] — 180 German, PseudoMowa o krzyżu i obrazach [Oratio de cruce et imaginibus contra haereticoy GPG 8033] - 154 O herezjach i synodach [De haeresibus et synodis-, CPG 8020 - jako autentyczne pismo Ger mana] [42] - 145 Grzegorz I Wielki, papież Listy [Registrum epistularum; CPL 1714] [IX, 147] - 46, 50 [IX, 208] - 46 [XI, 10] - 46 Dialogi [Dialogorum libri IV, CPL 1713] [III, 24] - 51 [IV, 11] - 51 [IV, 13] - 51 [IV, 17] - 51
Ewagriusz z Pontu Grzegorz II, papież O ośmiu duchach zła [De octo spiritibus-, CPG 2451] - 175 List do Germana [Epistoła Gregorii papae ad Germanum Constantinopolitanum-, CPG 8006; ACO II, 3,2, s. 430-433] - 93 [2] - 73 List Ipapieża Grzegorza II do cesarza Leona III [Epistula 12 — ad Leonem Isaurum Imperatorem (De sacris imaginibus)-, BHG 1387d] [1] - 166 [13] - 168 Ewagriusz Scholastyk Historia Kościoła [Historia ecclesiastica-, CPG 7500] [2, 3] - 140, 141 [4, 27] - 45 Focjusz Biblioteka [Bibliotheca-, PG 101-104] [Kodeks 66, 33b] - 100 [Kodeks 271] - 90 Grzegorz z Nazjanzu Mowy [Orationes-, CPG 3010] [7, 21] - 51
Indeks autorów i dzieł starożytnych [38, 7] - 209 [43, 12] - 165 Grzegorz z Nyssy O bóstwie Syna i Ducha Świętego [De deitate Filii et Spiritus Sancti , CPG 3192; BHG 2354] [PG 46, 572C] - 74 Pochwała Bazylego [In Basilium fratrem , CPG 3185; BHG 244] - 200 Grzegorz z Nyssy, PseudoOdnalezienie czcigodnego i nie ręką uczynionego wizerunku z Kamuliany [Inventio imaginis in Cumulianif, CPG 3224, BHG 790] — 87 Grzegorz z Tours Chwała męczenników [De gloria martyrum-, CPL 1024] [21] - 89 Hadrian I, papież List do Karola Wielkiego [Epistuła ad Carolum regem , MGH Epp. 5, Epistolae Karolini aevi 3, Berolini 1899, s. 5-57] [I, 2] - 49 [I, 5] - 40 [I, 12(...)] - 49-50 [1,13] - 50-51 [1,18] - 51-52 List do Konstantyna i Ireny [Epistula ad Constantinum et Irenem-, CPG 9475] - 87 [ACO II, 3, 1, s. 126] - 44 [ACO II, 3, 1, s. 169] - 121 List do Tarazjusza, patriarchy Konstantynopola [Epistula ad Tarasium , ACO II, 3,1, s. 174-187] [ACO II, 3, 1, s. 174] - 121 Horos synodu w Hierei [Mansi 13, 268B-C] - 167 [Mansi 13, 269C-D] — 167 [Mansi 13, 297A] - 209 [Mansi 13, 329E] - 183 [Mansi 13, 333B-C] - 183 [Mansi 13, 352E-353C] - 189 Ignacy Diakon Żywot Nikefora [ Vita Nicephori, ed. C. de Boor, Leipzig 1880, s. 139-217; BHG 1335] - 98-99 261 [ed. C. de Boor, s. 150] - 99 Żywot Tarazjusza [Vita Tarasii , BHG 1698] [12-14] - 119 Jan Synkellos z Antiochii Opowieść o początkach niszczenia obrazów [lohanni Syncelli narratio de exordia iconoclasmi , CPG 9484.2; ACO II, 3, 2, s. 590-596] - 199 Jan z Damaszku Mowy obronne przeciw tym, którzy odrzucają święte obrazy [Orationes de imaginibus tres CPG
8045; BHG 1391e-g; ed. B. Kotter, Die Schriften des Johannes von Damaskos, vol. 3] I Mowa [Kotter 33] — 95 II Mowa [Kotter 12] - 219 [Kotter 12, 103-104] - 210 [Kotter 18, 117] - 166 III Mowa [Kotter 24-25] - 30 [Kotter 35, 140] - 166 [Kotter 137] - 73 O herezjach [De haeresibus; CPG 8044] [100] - 180 Wykład wiary prawdziwej [Expositiofidei , CPG 8043] [Wojkowski 3, 2, s. 131] - 24 Jan z Damaszku, PseudoPrzeciw ikonoklastom [Adversus Iconaclastas , CPG 8121] - 15, 55-57, 57-64, 79 [1] - 67-68, 92, 111,167,186 [2] -167 [5-12] - 68 [13] - 92,167 [16] - 56, 167 Przeciw Konstantynowi Kaballinosowi [De sacris imaginibus contra Constantinum Cabalinum-, CPG 8114] - 15, 64, 67-83, 150-151, 187 [1] - 57-58, 64-65, 181 [2] - 59, 65 [3] - 65, 93, 95, 210 [4] - 65, 92 [5] - 65, 95 [6] - 65,167, 202
262 Indeks autorów i dzieł starożytnych [7] - 65,167 [8] - 64-65 [9]-65 [10] - 64-65 [11-12] - 65 [12] - 64-65 [13] - 65 [14] - 65 [15] - 65,102, 108, 201 [16] - 65 [17] - 66 [18] - 66 [18-24] - 64 [19] - 186, 195, 223 [20] - 66, 162, 164 [21] - 66,175, 182, 201 [22] - 66 [23] -181 [24] - 66 [25] - 66 Jan z Jerozolimy Przeciw ikonoklastom [Advenus Iconoclastas , Invec tiva contra haereticos-, PG 109, 501-516 = PG 96, 1347-1361; Pseudo-Jan z Damaszku, CPG 8121, zob. wyżej] Synodika Jana, biskupa Jerozolimy [Codex Parisinus Graecus 1115, F. 239-245v] — 64, 66 Jan Klimak Drabina raju [Scala paradisi-, CPG 7852] [PG 88, 665C] - 170 Jan Malalas Chronografia [Chronographia-, CPG 7511] [10,11-12] - 89 Jerzy z Cypru Napomnienie starca o świętych obrazach [Nouthesia gerontos peri ton hagion eikonon , ed. B.M. Melioranskij, St. Petersburg 1901, s. IV-XXXIX] - 102 [7] - 226 [8] - 189 [14] - 210 [30] - 74 [32] - 74 Jerzy Kedrenos Kronika świata [Synopsis historian-, ed. I. Bekker, t. 1-2, Bonn 1838-1839] [Bekker, t. 2, s. 3] - 217 [Bekker, t. 2, s. 18] - 117 [Bekker, t. 2, s. 19-20] - 118 Jerzy Mnich (Hamartolos) Zwięzła kronika [Chronikon syntomon-, vol. 1-2, ed. C. de Boor, Lipsiae 1904] - 122 [7] - 122 [9, 34-36] - 124-129 [9, 34] - 12, 14, 102,108, 110,114, 117, 181182, 217 [9, 35] - 146 [9, 36] - 119 Jerzy Synkellos Kronika [Ekloge chronographiar, ed. G. Dindorf, CSHB, Bonnae 1928] - 105 Kapitularz przeciwko soborowi, który odbył się w Nicei w sprawie wystawiania świętych wizerunków [Capitulare adversus synodum quae pro sacrarum imaginum erectione in Nicea acta est] - 18 Kodeks
londyński z British Library, Add. 16413 — 44, 47 Quaestio XXXIX z Interrogationes Antiochi ducis adAthanasium — 47 Stephana sanctopropter sacris imaginibus adorandis [L. Bohringer, Zwei Fragmente.., Frankfurt 1992, s. 104-105] - 53-54 Krótkie zapiski historyczne [Parastaseis Syntomoi Chronikai-, ed. A. Cameron, J. Herrin, Leiden 1984] [Cameron, s. 168-169] - 166 [Cameron, s. 208-209] - 218 Konstantyn V Peuseis — 9-11, 48, 86, 92 [II, 3] - 48 Konstantyn VI List Konstantyna i Ireny do papieża Hadriana [Sacra Constantini et Irenae ad Hadrianum papam-, CPG 9471] - 121
Indeks autorów i dzieł starożytnych Konstantyn Porfirogeneta O ceremoniach dworu bizantyńskiego [De cerimoniis aulae byzantinae, ed. I J. Reiski, t. 1, CSHB, Bonnae 1829] [I, 41] - 115 Konstantyn z Tins Przeniesienie relikwii św. Eufemii [Translatio s. Euphemii; BHG 621] - 112, 128, 136, 139149 [2] - 165, 217 Kronika Adona [Chronicon Adonis, archiepiscopis Viennensis; MGH SS 2] - 34, 36 [fragm. MGH SS 2, s. 319] - 37 Kronika Wielkanocna [Chronicon Paschale-, CPG 7960] - 123 Laktancjusz O śmierci prześladowców [De mortibus persecutorum; CPL 91] [30] - 128 [42] - 117 Liber Pontijicalis [CPL 1568] - 42 [94, 11] - 42, 87 [96, 1] - 43 [96, 3-14] - 18, 43 [96, 12] - 87 [96, 16] - 43 [96, 17] - 43 [96, 17-24] - 44 [96, 23] - 44 Menologion Bazylego II [Menologium Basilii imperatoris II; PG 117, 17-614] [PG 117, 409A-C] - 134 Męczeństwo św. Jerzego [Passio s. Georgii; BHG 670] - 214 Męczeństwo Perpetuy i Felicyty [Passio SS. Perpetuae et Felicitatis; CPL 32] - 168 Nauka Addaja [Doctrina Addai; ClavApNT 89; BHO 24] И-51 263 Nikefor, patriarcha Obrona świętych obrazów [Apologeticus pro sacris imaginibus; PG 100, 533-832] - 100 Odparcie i obalenie definicji synodalnej z 815 roku [Refutatio et eversio definitionis synodalis anni 815; CCG 33] - 100 Przeciw Euzebiuszowi [Contra Eusebium, w: Spicilegium Solesmense, ed. J.B. Pitra, vol. 1, Parisiis 1852, 373-503] - 11, 100 Przeciw Pseudo-Epifaniuszowi [Pseudo-Epiphanii sive Epiphanidis confutatio, w: Spicilegium Solesmense, ed. J.B. Pitra, vol. 4, Parisiis 1858, 292-380] - 11, 100 Rozprawyprzeciw ikonoklastom [Antirrhetici I-III; PG 100,
205-533] - 100, 123, 126 [I, 9 (PG 100, 216C-219C)] - 109 [1,10 (PG 100, 220C)] - 171 [I, 15 (PG 100, 225B)] - 198 [I,18 (PG 100, 229C-232A)] - 158 [I, 27 (PG 100, 276C)] - 171 [I, 39 (PG 100, 296C-D)] - 158 [I, 41 (PG 100, 301C)] - 92 [I, 42 (42 (PG 100, 308B)] - 178 [II, 2 (PG 100, 332B)] - 92 [II, 4 (PG 100, 340D-341D)] - 109 [III, 11 (PG 100, 392D-393A)] - 210 [III, 16 (PG 100, 400D)] - 206 [III, 22-26 (PG 100, 409-416)] - 210 [III, 64 (PG 100, 493D)] - 114, 127 [III, 66 (PG 100, 497A-500B)] - 189 [III, 70 (PG 100, 504C-505B)] - 127, 195 [III, 71 (PG 100, 505C-D)] - 128 [III, 72 (PG 100, 508B-D)] - 127 [III, 80 (PG 100, 521D-524A] - 102,127 Zwięzła historia [Breviarium historicum; Historia syntomos; ed. C. Mango, Washington 1990.] 97-98, 100, 106 [63] - 135 [72] - 101-102, 108, 124-125, 182-183, 199 [73] -127 [80] - 12, 102, 145 [81] - 12,103, 109, 182, 217 [82] - 12,110-111, 126 [83] - 12, 103-104, 108, 112, 124, 222 [84] - 104-105, 113, 124 [85] - 112,125 [86] - 105, 114-115 [88] - 105, 115
264 Indeks autorów i dzieł starożytnych Notker Balbulus Dzieje Karola Wielkiego [Gęsta Caroli Magni Imperatoris; MGH SS rer. Germ. N.S. 12, Berolini 1959] [2, 7] - 32 O nie ręką sporządzonych ikonach [wyd. A. Alexakis, Codex Parisinus Graecus 1115 and Its Arche type, Washington 1996, s. 348-350.] — 86-90 [1] - 72, 85, 167 [2] - 85 [3] - 85 [4] - 85 [5] - 85 [6] - 85 [7] - 85 [8] - 74, 85 [9] - 70,167, 207 Orygenes Przeciw Celsusowi [Contra Celsum; CPG 1476] 26 Patria I, II, III, IV [Patria Konstantinoupoleos , Scriptores Originum Constantinopolitanarum, t. 2, ed. Th. Preger, Lipsiae 1907] [III, 9] - 141-142 Pseudo-Dionizy Areopagita Hierarchia kościelna [De ecclesiastica hierarchia , CPG 6601] - 76 Hierarchia niebiańska [Dr coelesti hierarchia , CPG 6600] [I, 3] - 76 Imiona Boskie [De divinis nominibus; CPG 6602] - 76 Listy [Epistulae, CPG 6604-6613] — 77 Teologia mistyczna [De mystica theologia , CPG 6603] - 76-77 Roczniki Einharda [Annales Einhardi , MGH SS 1, Annales et chronica aevi Carolini, Hannoverae 1826] - 36 [a. 757] - 32 [a. 767] - 33, 37 Roczniki z Lorsch [Annales Laurissenses, MGH SS 1, Annales et chronica aevi Carolini, Hannoverae 1826] - 36 [a. 767] - 36-37 Sergiusz, patriarcha Konstantynopola Ekthesis - 27 Sewerian z Gabala Kazanie o obmywaniu stóp [Homilia de lotione pedum , CPG 4216] [9]-71 Kazanie o prawodawcy [Homilia de legislatorem, CPG 4192] [PG 56, 407, w. 43-48] - 70 Sobór Nicejski II Kanony 22 [XXII Canones; CPG 9491] [Kanon 20] - 131, 152 Sesja III [Actio III; CPG 9482] [Mansi 12, 1126C] - 184 Sesja IV [Actio IV; CPG 9483] [ACO II, 3, 2, s.
422-426] - 206 [Mansi 13, 34C-D] - 50 [Mansi 13, 152C] - 224 Sesja V [Actio V; CPG 9484] [Mansi 13, 157E] - 181 [Mansi 13, 191] - 51 Sesja VI [Actio VI; CPG 9485] [Mansi 13, 208D] - 201 [Mansi 13, 208E-209A] - 201 [Mansi 13, 252B] - 200 [Mansi 13, 273A i B] - 167 [Mansi 13, 308A-309B] - 138 [Mansi 13, 308E] - 201 [Mansi 13, 325A] - 167 [Mansi 13, 328D] - 200 [Mansi 13, 329B] - 183, 187 [Mansi 13, 333B-C] - 183 Sesja VI [Actio VII; CPG 9486] [Mansi 13, 401-404] - 184 [Mansi 13, 409] - 184 Tak zwana „Sesja ѴІІГ [Mctio VIII- sic dicta; CPG 9490] [Mansi 13, 458-459] - 184 [Mansi 13, 462] - 184 Sofroniusz Jerozolimski Synodicon [Epistula synodica; CPG 7635] [2.2.1] - 23 [2.2.2] - 23 [2.2.3] - 23
Indeks autorów i dzieł starożytnych Żywot Marii Egipcjanki [ Vita Mariae Aegyptiacag CPG 7675; BHG 1042] - 205-206 Sokrates Scholastyk Historia Kościoła [Historia ecclesiastical, CPG 6028] [1, 38] - 108 [2, 17] - 201 265 [56] - 169 [61] - 169 [63] - 140,165 [65] - 224 [68-72] - 125 [71] - 103 [72] - 103 [74] - 114 [77]-151 Sozomen Historia Kościoła [Historia ecclesiastica-, CPG 6030] [9, 2] - 141 Stefan Diakon Żywot św. Szczepana Młodszego [ Vita Sancti Ste phani lunioris , BHG 1666] - 12,16, 67,123, 130, 150,157-227 [1] - 139, 151 [5] - 140 [6] - 139 [9] - 140 [12] - 157 [15] - 169 [16] - 222 [18] - 189, 204 [21] - 157, 215 [23] - 83 [24] - 81, 114 [25] -102, 124 [26] -125 [27] - 217 [28] - 78, 102 [29] - 108, 124 [30] - 179, 200, 212 [31] - 199 [32] - 175, 204 [35] - 209 [36] - 209, 226 [38] - 150, 175,197 [40] - 116,157,170, 215 [41] - 199 [42] - 108, 175 [42-43] - 151 [44] - 111, 175, 212 [45] - 212 [46] - 207 [46] -175 [55] - 73, 83, 103, 218, 224 Synaksarion Kościoła konstantynoplitańskiego [Synaxarium eccłesiae Constantinopolitanac, ed. H. Delehaye, Bruxellis 1902] — [263-264] - 217 [597-600] -134 [613-614] - zob. Żywot św. Antuzy, córki Kon stantyna V [652] - 217 [811-813] - 137 [848-852] - zob. Żywot św. Antuzy z Mantineon Synod w Jerozolimie (766 lub 767 r.) [Synodus Jerosolymitanum-, Mansi 12, 679B-C] — 20 Synod w Konstantynopolu In Trullo [Quinisextum) (691 г.) 102 Kanony [Canones CII; CPG 9444] [82] - 65 Tarazjusz Apologeticus adpopulum [CPG 9472; ACO II, 3, 1, s. 8-11] - 119 Teodor I, patriarcha Jerozolimy List synodalny [Synodicy ACO II, 3,1, s. 2554269] -
15, 18, 22-30 Teodor Lektor Historia tripartita [CPG 7502] — 89 Teodor Studyta Listy [Epistulae, t. 1-2, ed. G. Fatouros, Berolini-Novi Eboraci 1992] [4, 40-44] - 191 [8, 58] - 208 [17] -163 [48, 51-54] - 184 [57, 97] - 208 [112, 28] - 198
266 Indeks autorów i dziel starożytnych [151, 43] - 198 [380, 179] - 208 [380, 185] - 208 [398, 37] - 208 [528 (s. 790-791)] - 21 [532 (s. 803)] - 21 Teofanes Kronika [Chronograpbia; ed. C. de Boor, vol. 1, Lipsiae 1883, s. 384-427] [wstęp: de Boor, s. 3-4] - 105 [AM 6211] - 81 [AM 6215] - 80 [AM 6218] - 168,199 [AM 6221] - 162, 167-168, 219 [AM 6232] - 158, 217 [AM 6234] - 102 [AM 6245] - 101, 104, 107,108, 124 [AM 6248] - 134 [AM 6253] - 107,109, 214 [AM 6254] - 182-183 [AM 6255] - 19, 107,109,125 [AM 6256] - 103-104 [AM 6257] - 12,103,107,109-111,115,126, 172,182, 208, 217, 219, 222 [AM 6258] -107,109,111-112,114,125,128, 138, 141-142, 148 [AM 6259] -104-105,107,113-115,124-127, 135,181, 195, 214, 224 [AM 6260] - 114 [AM 6261] - 101-102,104-105, 115[AM 6262] - 107,112,116 [AM 6263] - 107,112,116 [AM 6267] - 107,116-117, 126,128,146 [AM 6268] - 117,128,146 [AM 6272] - 107, 115,117-118, 128 [AM 6273] - 118-119,128,135,146 [AM 6274] - 35 [AM 6276] - 14,107,119,129 [AM 6277] - 107,119-122 [AM 6279] -146 [AM 6284] - 135 [AM 6287-6288] -100 [AM 6303] - 222 Teodozjusz 0 położeniu Ziemi Świętej [De situ Terrae Sanctae; CPL 2328] - 88 [2] - 89 [7] - 88 Teofilakt Symokatta Historia powszechna [Historia?, ed. C. de Boor, Stuttgart 1972] - 100 [8, 14] - 141 Trisagion - 28 Życie i męczeństwo św. Teodozji [Passio; PG 117, 548-549; BHG 1773y] - 168 Żywot św. Antuzy, córki Konstantyna V [ Vita Anthusae filiae Constantini Copronymi; Synaxarium ecclesiae Constantinopolitanae, ed. H. Delehaye, Bruxellis 1902, 613-614] — 135-136 Żywot św. Antuzy z Mantineon [ Vita Anthusae fundatrias
coenobii Mantinei; Synaxarium ecc lesiae Constantinopolitanae, ed. H. Delehaye, Bruxellis 1902, 848-852] - 132-134 Żywot św. Auksencjusza [Vita s. Auxentii; BHG 199] - 152, 169, 190 [1] - 177 [1, 61] -171 Żywot św. Elżbiety Cudotwórczym [Vita; BHG Novum Auctuarium 2121] - 143 Żywot Germana [Vita Germani Archiepiscopi Constantinopolitani; BHG 697] [23] - 81
|
| adam_txt |
SPIS TREŚCI WPROWADZENIE. 9 1. RZYM I PATRIARCHOWIE WSCHODU W OBRONIE ORTODOKSJI. POTĘPIENIE SYNODU W HIEREI W 754 R. 17 1.1. List synodalny patriarchy Jerozolimy Teodora z 767 r. 18 a. Wstęp. 18 b. Teodor, patriarcha Jerozolimy, List synodalny. Tłumaczenie. 22 1.2. Wzmianki o Ustach patriarchów Wschodu w listach papieskich . 30 a. Wstęp. 30 1.2.1. List Pawła I do Pepina I (CC 40). Tłumaczenie. 31 1.2.2. List Konstantyna II do Pepina I (CC 99). Tłumaczenie fragmentu. 32 1.3. Ikonoklazm a stosunki grecko-frankij skie: dysputa w Gentiliacum . 32 a. Wstęp. 32 1.3.1. Wzmianki o dyspucie w Gentiliacum w rocznikach frankij skich i w Kronice Adona. Tłumaczenie. 36 1.3.1.1. Roczniki z Lorsch, rok 767 . 36 1.3.1.2. Roczniki Einharda, mW/KI. 37 1.3.1.3. Kronika Adona, arcybiskupa
Vienne . 37 1.3.2. Listy papieża Pawła I do Pepina I. Tłumaczenie fragmentów . 37 1.3.2.1. List Pawła I do Pepina I (CC 37). 37 1.3.2.2. List Pawła I do Pepina I (CC 36). 38 1.3.2.3. List Pawła I do możnych frankijskich (CC 39) . 41 1.3.2.4. List Pawła I do Pepina I (CC 42). 71 1.4. Potępienie synodu w Hierei na synodzie laterańskim z 769 r. 42 a. Wstęp. 42 b. Fragmenty akt synodu z 769 roku dotyczące oddawania czci obrazom: Sesja IV. Tłumaczenia. 49 1.4.1. Cytaty z akt synodu laterańskiego z 769 r. w Uście papieża Hadriana I do Karola Wielkiego.49
6 Spis treści 1.4.2. Fragmenty akt synodu ze Obiorów kanonów kardynała Deusdedita. 52 1.4.3. Fragment akt synodu laterańskiego z 769 w Kodeksie londyńskim z British Library, add. 16413. 53 2. POLEMIKA Z SYNODEM W HIEREI: CZTERY PISMA ZWIĄZANE Z RZYMEM. 55 2.1. Przeciw ikonoklastom. a. Wstęp. b. Przeciw ikonoklastom. Tłumaczenie. 2.2. Przeciw Konstantynowi Kaballinosowi . a. Wstęp. b. Przeciw Konstantynowi Kaballinosowi. Tłumaczenie . 2.3. Anonimowa lista nie ręką wykonanych obrazów . a. Wstęp. b. O nie ręką wykonanych obrazach. Tłumaczenie. 2.4. Dysputa Żydów z chrześcijanami . a. Wstęp. b. Dysputa
Żydów z chrześcijanami. Tłumaczenie. 3. BIZANTYŃSKIE KRONIKI O IKONOKLAZMIE W LATACH 754-787 . 55 55 57 64 64 67 84 84 86 90 90 92 97 3.1. Nikefor, żwięzla historia. 98 a. Wstęp. 98 b. Nikefor, żwięzla historia. Tłumaczenie. 101 3.2. Teofanes. 105 a. Wstęp.105 b. Teofanes, Kronika. Tłumaczenie . 108 3.3. Jerzy Mnich, żwięzla kronika, fragmenty. 122 a. Wstęp.122 b. Jerzy Mnich, żwięzla kronika 9, 34-36. Tłumaczenie.124 4. OBROŃCY OBRAZÓW. SPÓR O IKONY W TEKSTACH HAGIOGRAFICZNYCH POWSTAŁYCH PRZED 810 R. 130 4.1. żywot Antuzy z Mantineon. 131 a. Wstęp. 131 b. Żywot św.
Antuzy z Mantineon. Tłumaczenie. 132 4.2. Żywot Antuzy, córki Konstantyna V. 134 a. Wstęp. 134 b. Żywot św. Antuzy, córki Konstantyna V. Tłumaczenie.135 4.3. Konstantyn z Tios, Przeniesienie relikwii św. Eufemii. 136 a. Wstęp. 136 b. Konstantyn z Tios, Przeniesienie relikwii św. Eufemii. Tłumaczenie . . . 139
Spis treści 7 4.4. Żywot świętego Szczepana Młodszego. 150 a. Wstęp. 150 b. Stefan Diakon, Żywot świętego Szczepana Młodszego. Tłumaczenie . . . 157 SUMMARY. 228 WYKAZ SKRÓTÓW. 231 BIBLIOGRAFIA . 233 a. Źródła. 233 b. Opracowania. 237 INDEKSY. 247 Indeks biblijny. 247 Indeks osobowy. 252 Indeks soborów i synodów . 258 Indeks autorów i pism. 259
Byzantine Iconoclasm in the years 754-787. Sources Introduction, translation by Małgorzata Jesiotr, lives of Anthousa of Mantineon and Anthousa, daughter of Constantine V, translated by Marcin Perłowski, edited by Józef Naumowicz, (Byzantine Library Series, vol. 5), Warsaw: Neriton, Cardinal Stefan Wyszyński University Press 2021. Summary The volume includes Polish translations of Greek and Latin source texts on Byzantine iconoclasm in the period from the Synod in Hiereia (754) to the Second Council of Nicaea (787). It includes both complete texts (eg The Life of St. Stephen the Younger and other lives of saints from that period) and fragments of more extensive sources (eg Byzantine chronicles). Chapter I consists of sources related to the reaction to the religious policy of Emperor Constantine V (741-775), who convened a synod in the palace in Hiereia on the suburbs of Constantinople. The bishops taking part in did not recognize the image worship as consistent with the tradition of the Church. The acts of this synod have been preserved only in fragments (the translation of which will be published in a separate volume). Here, references in various sources about synods condem ning iconoclasm convened in Jerusalem (767), Antioch and Rome (Lateran Synod, 769) were translated. Included, among others a translation of the entire synodica of Patriarch ofJerusalem Theodore read during the Council of Nicaea II, excerpts from the letters of Popes Paul I and Stephen III and the antipope Constantine, as well as the files of the fourth session of the Lateran Synod, preserved only in a
small part. An interesting supplement are short references to the “synod” in Gentiliacum (767) in papal letters and Frankish annals. During this meeting there was a dispute between the representatives of Constantine V and the papal envoys. Sources indicate that it was precisely the worship of images that was debated. Unfortunately, knowledge of all those synods is fragmentary. Certainly, however, the communion of the Eastern bishops with the Holy See was used by Rome to prevent the rapprochement between Constantinople and the kingdom of the Franks.
Summary 229 Chapter II presents two texts that openly argue with the synod of Hiereia. The first is Advenus iconoclastas, a text written by an anonymous author and tra ditionally attributed to John of Damascus. Most likely, however, it was written in Rome, around 770, constituting an introduction to the anti-iconoclastic florilegium prepared for the Lateran Synod in 769. Adversus Constantinum Cabalinum, another important polemical writings, is a text with a complex history, most probably written in the very beginning of the dispute, and then reworked. The volume contains a translation of the final version of the text, which was written before the convocation of the Council of Nicaea II and openly criticizes iconoc lasts - especially those bishops who presided over the synod in Hiereia and two emperors: Leo III and Constantine V. The same chapter also includes transla tions of two less known texts from this period: an anonymous list of images not made by hand (acheiropoieta) worshiped throughout the Christian world (with an interesting exception of Constantinople) and the dispute between Jews and Chri stians about the Holy Cross and images. The list presenting the miraculous and miraculously created images of Jesus and Mary was most likely created in Rome (three of the nine paintings mentioned in it were in Rome, the author has a lot of knowledge about them). As it seems, it could also be related to the preparations for the re-condemnation of iconoclasm in Rome in 769. The dispute between Jews and Christians probably comes from the same period and environment, it
contains an allusion to the Eucharist as the only permitted image of Christ (such an argument appeared at the synod of Hiereia). The third chapter provides translations of excerpts from Byzantine chronic les {The Short History of Patriarch Nicephorus, The Chronicle of Theophanes and the Concise Chronicle of George the Monk) on the iconoclasm-related events in the years 754—787. These are the basic texts for understanding the history of this period, although scholars commonly complain about their bias. Chapter IV consists of hagiographie texts. The first two depict the fives of two holy women: Anthousa of Mantineon and Anthousa, daughter of Constantine V. The first was the abbess of a double monastery (i.e. for both women and men living in separate buildings). Known for her holy life, the nun did not succumb to the tortures of Constantine Vs soldiers, who tried to force her to join the iconoc lasts. In the end, the saint even won the emperor’s favour, because she predicted a happy birth for the ruler’s wife, Eudocia. Another life is devoted to the figure of the daughter of Constantine V, whose happy birth (along with her twin brother) is supposed to have been foretold by a saintly nun. In the life of Anthousa, the daughter of the iconoclast emperor, there is no mention of the cult of images, but the fact of a close relationship with Irene, the wife of Leo IV, who restored the cult of icons in Constantinople, seems to confirm that the ruler’s daughter was a worshiper of images. Another of the texts, the translation of which is included in Chapter IV, was written by
Constantine of Thios (a little known figure) and tells about the fate of the relics of Saint Euphemia. Her remains were stolen from
230 Summary the temple dedicated to her in Constantinople by Emperor Leo III. Years later, they were miraculously discovered on the island of Lemnos and solemnly trans ferred to the renovated Church of Saint Euphemia in the imperial capital. The last of the published translations is The Life of St. Stephen the Younger, written by Stephen Deacon around 814. It presents in a legendary way the fate of an ascetic monk living on the Mount of St. Auxentius near Constantinople. He became a symbol of the struggle for icons and their veneration and for the dignity of the monastic state, with which, according to some sources, Emperor Constantine V was to fight fiercely.
Bibliografia Źródła Akta męczenników konstantynopolitańskich, w : Acta Sanctorum Augusti (vol. 36, Augusti tomus secundus), ed. I. Carnandet, Parisiis-Romae 1867, s. 434-447. Ambroży Mediolanu Pseudo-, List II (Ер. II, alias LIII, Inuentio etpassio SS. Gervasii et Protasii}, PL 17, 743-747. Andrzej z Krety, Laudatio de miraculis s. Therapontisc. ed. L. Deubner, De incubatione capita quattuor, Leipzig 1900, s. 120-134. —, O czczeniu świętych obrazów, wyd. PG 97, 1301-1304. Anonim z Piacenzy, Opis pielgrzymki do Ziemi Świętej', wyd. Anonymus Placentinus, Itinerarium, w: Itinera Hierosolymitana', tłum, polskie w: Do Ziemi Świętej. Najstarsze opisy pielgrzy mek do Ziemi Świętej (IV-VIII w.), opr. P. Iwaszkiewicz, M. Starowieyski, OZ 13, Kraków 1996. Asteriusz z Amazji, Ekfraza św. Eufemii'. H.G. Thümmel, Die Frühgeschichte der ostkirchlichen Bil derlehre. Texte und Untersuchungen zur Zeit vor dem Bilderstreit, Berlin 1992, s. 306—307; tłum, polskie: Męczeństwo św. Eufemii, tłum. J. Naumowicz, w: Męczennicy pierwszych wieków chrze ścijaństwa, red. M. Starowieyski, OŻ 24, Kraków 2021, s. 558-559. Bazyli Wielki, Homilia o 40 świętych męczennikach'. Encomium XL martyrum, PG 31, 507-526; tłum, pol. T. Sinko, w. Bazyli Wielki, Wybór homilij i kazań, Kraków 1947, s. 203-212. —, O Duchu Świętym', wyd. B. Pruche, 2 éd., SCh 17bis, Paris 1968; tłum. poi. A. Brzóstkowska, wstęp J. Naumowicz, Warszawa 1999. Codex Carolinas, ed. W. Gundlach, MGH Epp. 3, Epistolae Merowingici et Karolini aevi 1, s. 469-657. Concilium universale Nicaenum secundum, ed. E. Lamberz, ACO II, 3,1-3, Berolini-
Novi Eboraci 2007-2016: Pars 1: Concilii Actiones І-Ш, 2007; Pars 2: ConciliiActionesIV—V, 2012; Pars 3: Concilii Actiones VI-VII, 2016. Dokumenty soborów powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski, t. 1, oprać. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2002.' Dysputa Żydów z chrześcijanami o krzyżu i obrazach z odwołaniem się do Atanazego i Cyryla: АѵтІѲгіыс; 'Eßpaiwv npàc; Xpumavovç рета АѲаѵаыоѵ каі KvplXXov ткрі otavpov каі eIkôvwv, wyd. tekstu greckiego i tłum, włoskie w: P. Eleuteri, A. Rigo, Eretici, dissidenti, musulmani ed ebrei a Bisanzio. Una raccolta eresiologica del XII secolo (Ricerche. Collana della Facoltà di lettere e filosofia dell’Università di Venezia), Venezia 1993, s. 114—123. Einhard, Boczniki'. Annales Einhardi, w: MGH SS 1, Annales et chronica aevi Carolini, ed. G. Pertz, Hannover 1826 = Annales regni Francorum inde ab a. 741 usque ad a. 829, qui dicuntur Annales Laurissenses maiores et Einhardi, ed. F. Kurze, Hannover 1895, s. 1-115.
234 Bibliografia Ekłoga: Ecłoga. Das Gesetzbuch Leons III. und Konstantinos' V, ed. L. Burgmann, Frankfurt AM Main 1983. Euzebiusz z Cezarei, Historia kos'cielna, tłum. A. Lisiecki, РОК 3, Poznań 1924, Reprint I, Kraków 1993. Ewagriusz Scholastyk, Historia Kościoła, tłum. S. Kazikowski, Warszawa 1990. Ewagriusz z Pontu, O ośmiu duchach zła {De octo spiritibus), tłum. L. Nieścior, w: tenże, Pisma asce tyczne, t. 1, opr. L. Nieścior, ŹM 18, Kraków 1998, s. 373-403. Fasti Vindobonenses Priores (Consularia Italica), w: MGH Auct. Ant., t. 9, ed. T. Mommsen, BeroUni 1892, s. 274-339. Focjusz, Biblioteka, t. 1: Kodeksy 1-150, tłum. O. Jurewicz, Warszawa 1986. Focjusz, Biblioteka, t. 5: Kodeksy 249-280, tłum. O. Jurewicz, Warszawa 1999. German, List do Jana z Synady, w: Początki bizantyńskiego ikonoklazmu (726-754). Teksty źrodhioe, oprać. M. Jesiotr, J. Naumowicz, tłum. M. Jesiotr, BBiz 2, Warszawa 2021, s. 19-23. Grzegorz I Wielki, Dialogi-. Dialogorum libri IV: Grégoire le Grand, Dialogues, t. I-III, éd. A. de Vogue, P. Antin, SCh 251, 1978; SCh 260, 1979; SCh 265, 1980; tłum, polskie: Grzegorz Wielki, Dialogi, tłum.W. Szołdrski, PSP 2, Warszawa 1969. —, Listy do Serenusa, biskupa Marsylii: Epistulae IX, 208 i XI,10; ed. P. Ewald, L.M. Hartman, MGH Epp., 1891—1899, t. 1—2; Registrum epistuiarum. Libri I—VII, ed. D. Norberg, CCL 140-140A, Turnholti 1982; tłum, polskie: Grzegorz Wielki, Listy, tłum., wstęp i komentarz J. Czuj, Warszawa 1954—1955, t. 3, s. 238—239 i t. 4, s. 46-49. Grzegorz II, papież, List do Germana, patriarchy Konstantynopola: Epistoła Gregoriipapae ad Germanum
Constantinopolitanum, wyd. E. Lamberz, ACO II, 3,2, s. 430-443. —, Listy do cesarza Leona III: Epistulae ad Leonem imperatorem, ed. J. Gouillard, Aux origines de Ilconoclasme: Le Témoignage de Grégoire II?, TM 3 (1968), s. 277-305. Grzegorz z Tours, O chwale męczenników: wyd. De gloria martyrum, ed. B. Krush, MGH SS. Rer. Merov. 1. 2, Hannoverae 1885. Grzegorz z Nazjanzu, Mowy: Mowa 7: Na cześć swojego brata Cezariusza-, Grégoire de Nazianze, Discours 7, w: tenże, Discours 6-12, ed. M.-A. Calvet-Sebasti, SCh 405, s. 180-245; tłum, polskie: J.M. Szymusiak, Grzegorz Teolog - u źródeł chrześcijańskiej myśli IV wieku, Poznań 1965, s. 291-303. Hadrian I papież, List do Konstantyna i Ireny. Hadriani Ipapae epistula ad Constantinum et Irenem, ed. E. Lamberz, ACO II, 3,1, s. 118-171. —, List do Karola Wielkiego: Hadriani Ipapae epistula ad Carolum regem, ed. K. Hampe, MGH Epp. 5, Epistolae Karolini aevi 3, Berolini 1899, s. 6—57. —, List do Tarazjusza, patriarchy Konstantynopola: Hadriani Ipapae epistula ad Tarasium: Concilium universale Nicaenum secundum, ed. E. Lamberz, ACO II, 3,1, s. 174—187. Horos synodu w Hierei 754 r.: ed. T. Krannich, C. Schubert, C. Sode, w: Die ikonoklastische Synode von Hierea 754, s. 30-69 (na s. nieparzystych tłum, na jęz. niemiecki); Ignacy Diakon, Żywot Nikefora: Ignatii Diaconi, Vita Nicephori, ed. C. de Boor, w: Nicephori Archiepiscopi Constantinopolitani Opuscula Historica, Leipzig 1880, s. 139-217. —, Żywot Tarazjusza: Ignatii Diaconi, Vita Tarasii (BHG 1698), wyd.: The Life ofthe Patriarch Tarasios by Ignatios the Deacon (BHG 1698), ed. S.
Efthymiadis, BBOM 4, Ashgate 1998, s. 69-168. Jan Damasceński, Mowy obronne przeciw tym, którzy odrzucają święte obrazy. B. Kotter, Die Schriften desJohannes von Damaskos, vol. 3: Contra imaginum calumniatores orationes très, Berlin 1975; Jan z Damaszku, Mowy w obronie obrazów, tłum. M.M. Dylewska, J. Naumowicz, wstęp i oprać. J. Naumowicz, BBiz 1, Warszawa 2021. —, Wykład wiary prawdziwej: Expositiofidei, w: Die Schriften des Johannes von Damaskos, Expositio fidei, ed. В. Kotter, ВегИп 1973; tłum, polskie: Jan Damasceński, Wykład wiary prawdziwej, tłum. B. Wojkowski, Warszawa 1969.
Bibliografia 235 Jan Malalas, Chronographia, ed, I. Thurn, Corpus Fontium Byzantinae Historiae 35, Berlin 2000. Jan z Jerozolimy, Synodika: tekst grecki ZvvoÔikov Іобутв аруігтакбпоѵ ІероаоХѵршѵ стр Літйоу тойс ката T))v âoiKov каі ке раХоѵ Цгѵ8ыѵѵроѵ eßS0pt]v аѵѵобоѵ, CPGr 1115, fol. 239-245v. Jan Synkellos z Antiochii, Opowieść o początkach niszczenia obrazów: lohanni Syncelli narratio, wyd. E. Lamberz, ACO II, 3,2, s. 590-596. Jan z Antiochii, List do Cyryla = Epistula ad Cyrillum, ed. E. Schwartz, w: ACO I, 1,4, s. 7-9. Jan Zonaras, Skrót historii'. Epitome Historiarum, ed. L. Dindorf, vol. 3, Lipsiae 1870; PG 134, 40-1414; 137; 138. Jerzy z Cypru, Napomnienie starca o świętych obrazach'. Nouthesia gerontos peri ton hagion eikonon, wyd. B.M. Melioranskij, Georgij Kiprianin i Ioann lerusalimlanin, dwa maloizwiestnych borca za prawoslavie v VIII w., St. Petersburg 1901, s. IV-XXXIX. Jerzy Kedrenos, Kronika świata: Synopsis historian, ed. I. Bekker, t. 1-2, Bonn 1838-1839. Jerzy Mnich, Zwięzła kronika: Chronicon, vol. 1-2, ed. C. de Boor, Lipsiae 1904. Konstantyn Porfirogeneta, O ceremoniach dworu bizantyńskiego: Constantin! Porphirogeniti, De cerimoniis aulae byzantinae, ed. LJ. Reiski, t. 1, CSHB, Bonnae 1829. Konstantyn z Tios, Przeniesienie relikwii św. Eufemii (BHG 621): wyd. F. Halkin, L’histoire des reliques d'Euphémie par Constantin de Tios, w: Euphémie de Chalcédoine. Légendes byzantines, wyd. F. Halkin, Subsidia Hagiographica 41, Brussels 1965, s. 84-106. Kontynuacje Fredegara: Fredegarii Scholastic!, Continuationes, c. 40, ed. B. Krusch, MGH SS rer. Merov. 2,
Hannoverae 1888. Krótkie zapiski historyczne: Parastaseis Syntomoi Chronikai, Constantinople in the Early Eighth Century. The Parastaseis Syntomoi Chronikai, ed. A. Cameron, J. Herrin, Leiden 1984; dum. polskie: Krótkie zapiski historyczne. Parastâseis syntomoi chronikai, dum. P. Filipczak, A. Kompa, M. Kokoszko, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 87 (2011), s. 269—310. Liber Pontificalis I-XCVI (usque ad annum 772). Księga Pontyfików 1—96 (do roku 772), tłum. P. Szew czyk, M. Jesiotr, Kraków 2014. Liber Pontificalis XCVII-CXII (772-891). Księga Pontyfików 97-112 (772—891), dum. M. Jesiotr, A. Caba, B. Frontczak, Kraków 2015. List trzech patriarchów do Teofila (CPG 8115): Epistula trium patriarchum ad Theophilum, wyd. i tłum, angielskie: The Letter of the three Patriarchs to Emperor Theophilos and related texts, ed. J.A. Munitiz, J. Chrysostomides, E. Harvalia Crooke, C. Dendrinos, Chamberley 1997; PG 95, 345-385; H. Gauer, Texte zum byzantinischen Bilderstreit. Der Synodalbrief der drei Patriarchen des Ostens von 836 und seine Verwandlung in sieben Jahrhunderten, STB 1, Frankfurt am Main 1994, s. 74—128. Menologion Bazylego II: Menologium Basilii imperatoris, PG 117, 18-614. Nikefor, Zwięzła historia, wyd. Nikephoros Patriarch of Constantinople, Short History, Text, Trans lation, and Commentary by C. Mango, Washington 1990. —, Odparcie i obalenie definicji synodalnej z 815 roku: Refutatio et eversio definitionis synodalis anni 815, ed. J.M. Featherstone, CCG 33, Turnhout-Leuven 1997. —, Rozprawy przeciw ikonoklastom I-III: Antirrhetici I—III, PG 100,
205-533. —, Przeciw Pseudo-Epifaniuszowi: Adversus Epiphanidem, w: S. Nicephori, Antirrheticus liber adversus Eusebium et Epiphanidem, cl. 2: Pseudo-Epiphanii sive Epiphanidii confutatio, ed. J.B. Pitra, w: Spicilegium Solesmense, complectens sanctorum patrum scriptorumque ecclesiasticorum anegdota hactenus opera, t. 4, p. 1, Paris 1852, s. 292-380. —, Przeciw Euzebiuszowi: Adversus Eusebium, w: Spicilegium Solesmense, complectens sanctorum patrum scriptorumque ecclesiasticorum anegdota hactenus opera, ed. J.B. Pitra, vol. 1, Paris 1852, s. 371-503. Notker, Gęsta Caroli Magni Imperatoris, ed. H.F. Haefele, w: MGH SS rer. Ger. N.S. 12, Berolini 1959.
236 Bibliografia O nie ręką sporządzonych obrazach: IIepi axeponouńtwv гікбѵшѵ, ed. A. Alexakis, Codex Parisinus Graecus 1115 and Its Archetype, Washington 1996, s. 348-350. Patria: Scriptores Originum Constantinopolitanarum, t. 2, ed. Th. Preger, Lipsiae 1907. Przeciw Konstantynowi Kaballinosowi:
Aàyoç алобеіктж; пері twv âyiwv каі оелтшѵ гікоѵшѵ npàç паѵлас, хрютіаѵоѵр, каі лрор tàv ßaotXea Kwvotavtïvov mv KaßaXlvov, каі npôç лаѵтар aiperiKOVç (lac. Oratio demonstrativa, de sacris et venerandis imaginibus ad Christianom omnes, adversusque imperatorem Constantinum Cabalinum ac haereticos
universes), wyd. PG 95, 309-344. Przeciw ikonoklastom: AiaXoyoc, arriXitevTiKàç yevâpevoç пері татшѵ каі орѲобо^шѵ каі лоѲоѵ каі (fjXov Ѳеоѵ гуоѵтшѵ лрос; ёХеууоѵ тшѵ ёѵаѵтішѵ riß niatewç каі tpç SiSatJKaXiaq twv ауішѵ каі орѲобо^шѵ лагёршѵ; Adversus iconoclastas; Opusculum adversus iconoclastas; PG
96,1347-1361= PG 109, 499-516. Pseudo-Dionizy Areopagita, Hierarchia niebiańska, tłum, polskie: Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne (Hierarchia niebiańska, Hierarchia kościelna, Imiona Boskie, Teologia mistyczna, Listy), tłum, z gr. M. Dzielska, przedm. T. Stępień, wyd. 2 (poprawione),
Kraków 2005, s. 71-136. Pseudo-German, Mowa o krzyżu i obrazach: Oratio de cruce et imaginibus, wyd. i tłum, francuskie z jęz. gruzińskiego: M. van Esbroeck, Un discours ine'dit de saint Germain de Constantinople sur la Croix et les Icônes, „Orientalia Christiana Periodica” 65 (1999) 1, s. 19-51;
wyd. i tłum, ang. z jęz. starosłowiańskiego: V. Baranov, Unedited Slavonic Translation ofthe ‘Apology on the
Cross and on the Holy Icons’ Attributed to Patriarch Germanus of Constantinople (CPGr 8033), „Scrinium” 2006, s. 8-23. —, O herezjach i synodach: Narratio de haeresibus et synodis adAnthimum Diaconum, PG 98, 40-88. Sewerian z Gabala, Kazanie o Prawodawcy: Homilia de legislatore, PG 56, 397-410. —, Kazanie o obmywaniu stóp: Severianus Gabalensis, Homilia de lotione pedum, ed. A. Wenger, Une homélie inédite de Sévérien de Gabala sur le lavement des pieds, REB 25 (1967), s. 225-229. Sofroniusz z Jerozolimy, Synodikon: Sophronius ofJerusalem and Seventh-Century Heresy: The Synodi cal Letter and Other Documents, ed. P. Allen, Oxford 2009, s. 66-157. Sokrates Scholastyk, Historia Kościoła, tłum. S. Kazikowski, Warszawa 1986. Sozomen, Historia Kościoła, tłum. S. Kazikowski, wstęp E. Wipszycka, oprać. A. Ziółkowski, War szawa 1989. Stefan Diakon, Żywot św. Szczepana Młodszego: Vita Sancti Stephani lunioris, wyd. i tłum, fran cuskie M.-F. Auzépy, La Vie d’Etienne le Jeune par Etienne le Diacre, Birmingham: Variorum 1997; PG 100,1069-1186. Stefan z Bostry, Przeciw Żydom (fragmenty): Fragmenta contra ludaeos, wyd. E. Lamberz, ACO II, 3,1, s. 155,1,157,17,159,4; A. Alexakis, Stephen ofBostra:fragmenta contra ludaeos (CPG 7790). A new edition, JOB 43 (1993), s. 45-60. Synaksarion Kościoła konstantynopolitańskiego: Synaxarium Ecclesiae Constantinopołitanae (Propylaeum ad Acta sanctorum Novembris), ed. H. Delehaye, Bruxellis 1902. Synod laterański z 769 roku: Hadriani Ipapae epistuła ad Carołum regem, ed. K. Hampe, MGH Epp) 5, Epistołae Karolini aevi 3, Berolini 1899, s. 5-57; MGH
Conc. 2. 1, Concilia aevi Karołini (742-842), t. 1, ed. A. Wermingoff, Hannover 1906, s. 87; L. Böhringer, Zwei Fragmente der römischen Synode von 769 im Codex London, British Library, Add. 16413, w: Aus Archiven und Bibliotheken, Festschriftfür Raymund Kottje zum 65. Geburstag, ed. H. Mordek, Frankfurt 1992, s. 104—105. Synodtrułlański z 692 roku [synodin Trułło, sobórpiqto-szósty\, wyd. i tłum, francuskie P.-P. Joannou, Les canons des conciles oecuméniques, t. 1, part. 1: Les canons des conciles oecuméniques (II’—IX‘ s.), Grottaferrata (Roma) 1962, s. 98-241; wyd. G. Nedungatt, M. Featherstone, The Council in Trullo Revisited, Roma 1995. Teodor, patriarcha Jerozolimy, List synodalny: Synodica Theodori sanctissimi patriarchae Hierosolymarum, w: Acta Conciliorum Oecumenicorum II, 3,1, s. 254-269.
Bibliografia 237 Teodor Studyta, Listy. Theodori Studitae, Epistulae, t. 1-2, ed. G. Fatouros, Berolini-Novi Eboraci 1992. Teodozjusz, O położeniu Ziemi Świętej: Theodosius, De situ Terrae Sanctae, w: Itinera Hierosolymitana saeculi IIII—VIII, rec. et comm. P. Geyer, CSEL 39, Pragae-Vindobonae-Lipsiae 1898; tłum, polskie: P. Iwaszkiewicz, Teodozjusz „0położeniu Ziemi Świętej", „Meander” 45 (1990), s. 225-237. Teofanes, Kronika: Theophanis, Chronographia, wyd. C. de Boor, vol. 1-2, Lipsiae 1883-1885; tłum, angielskie: The Chronicle of Theophanes Confessor, Byzantine and Near Eastern History, AD 284-813. Translated with an Introduction and Commentary by C. Mango and R. Scott with the assistance of G. Greatrex, Oxford 1997. Teofilakt Symokatta, Historia powszechna: Theophylacti Simocattae, Historiae, ed. C. de Boor, Stuttgart 1972; Teofilakt Simokatta, Historia powszechna, tłum. A. Kotłowska, Ł. Różycki, Poznań 2016. Żywot św. Auksencjusza: Vita sancti Auxentii (BHG199), editio princeps, a cura di P. Varalda, Hellenica 64, Alessandria 2017. Żywot Germana: Vita Germani Archiepiscopi Constantinopolitani, ed. L. Lamza, Patriarch Germanos I. von Konstaninopel (715—730). Versuch einer endgültigen chronologischen Fixierung des Lebens und Wirkens des Patriarchen mit dem griechisch-deutschen Text der Vita Germani am Schluss der Arbeit, Das östliche Christentum 27, Würzburg 1975, s. 200-240. Żywot Ireny: Vita Irenes, wyd.: La vie de impératrice Sainte Irène, ed. F. Halkin, AB 106 (1988), s. 5-27. Żywot św. Elżbiety Cudotwórczym: F. Halkin, Sainte Elisabeth d'Héraclée, abbesse à
Constantinople, AB 91 (1973), s. 249-264; ang. tłum.: V. Karras, w: Holy Women of Byzantium: Ten Saints’ Lives in English Translation, ed. A.-M. Talbot, Washington 1996, s. 117-135. Żywot św. Jana Gackiego: AASS Junii, t. 6, ed. G. Henschen, D. Paperbroch, F. Baert i in., Antverpiae 1709, s. 190—194; F. Halkin, Le synaxaire grec de Christ Church à Oxford, AB 66 (1948), s. 80-83. Żywot św. Szczepana Młodszego: Vita Sancti Stephani lunioris, PG 100, 1069-1186; La Vie d’Etienne le Jeune par Étienne le Diacre, ed. M.-F. Auzépy, BBOM 3, Aidershot 1997. Opracowania Afinogenov Dmitri, Kompozicyja Chroniki Gieorgija Amartoła, „Wizantijskij wriemiennik”, t. 52 (1991), s. 102-112. —, Le manuscrit grec Coislin. 305: la version primitive de la Chronique de Georges le Moine, REB 62 (2004), s. 239-246. Alexakis Alexander, Codex Parisinus Graecus 1115 and its Archetype, Washington 1996. Alexander Paul J., The Patriarch Nicephorus of Constantinople. Ecclesiastical Policy and Image Worship in the Byzantine Empire, Oxford 1958. Andaloro Maria, Il Liber pontificalis e la questione delie immagini da Sergio I a Adriano I, w: Roma e leta carolingia. Atti delle giornate di studio 3—8 maggio 1976, Roma 1978, s. 69-78. Andrist Patrick, L’Objections des Hébreux: un document du premier iconoclasme?, REB 57 (1999), s. 90-140. Auzépy Marie-France, De la Palestine à Constantinople (VHP-IX’ siècles): Etienne le Sabaïte et Jean Damascene, TM 12 (1994), s. 183-218. —, De Philarète, de safamille et de certains monastères de Constantinople, w: Le saints et leur sanctuaire à Byzance: textes, images et
monuments, ed. C. Jolivet-Lévi, M. Kaplan, J.-P. Sodini, Paris 1994, s. 113-132. —, Gothie et Crimée de 750 à 830 dans les sources ecclésiastiques et monastiques grecques, w: Materials in Archeology, History and Ethnography ofTauria, VII, ed. A. Albabin, Simferopol 2000, s. 324—331.
238 Bibliografia —, Kryzys w państwie (700-850), w: Bizancjum ok. 500-1024, t. 1, red. J. Shepard, tłum. K. Pach- niak, J.S. Pietryka, R. Piotrowski, Warszawa 2012, s. 255-293. —, L’Adversus Constantinum Caballinum etJean de Jerusalem, ByzSl 56 (1995), s. 323-338. —, LAnalyse littéraire et l'historien: Гexample des vies de saints iconoclastes, ByzSl 53 (1992), s. 57-67. —, La destruction de l’icône du Christ de la Chalcépar Léon Ill: propagande ou réalité?, „Byzantion” 60 (1990), s. 445-492. —, La vie de Jean de Gothic (BHG 891), w: La Crimée entre Byzance et le Khaganat khazar. Actes du Colloque, ed. C. Zuckerman, Paris 2006, s. 69-86. —, Les Isauriens et Гespace sacré: l'Eglise et les reliques, w: taż, L’histoire des iconoclastes, Paris 2007, s. 341-353. —, Les Vies d’Auxence et le „monachisme auxentien”, REB 53 (1995), s. 205-235. —, L'Hagiographie et l'iconoclasme Byzantin. Le cas de la Vie d’Etienne le Jeune, BBOM 5, London- New York 1999, e-book 2012. —, L’iconodulie: défense de limage ou la dévotion à l’image?, w: Nicéell, 787-1987. Douze siècles d’images religieuses, éd. F. Boespflug, N. Lossky, Paris 1987, s. 157-165. Bacci Michele, Iheia exegesis kai syntomos graphe: riflessioni sul rapportafra testi, immagini eforme rituali, w: Text, Bild undRitual in der mittelalterlichen Gesellschaft (8—11. Jh.) / Testa, immagine e rito nella società altomedievale (VIII-XIsec.), ed. P. Carmassi, C. Winterer, Firenze 2014, s. 113-141. Baranov Vladimir, The Doctrine ofthe Icon-Eucharistfor the Byzantine Iconoclasts, „Studia Patristica” 44 (2010), s. 41-48. Barber Charles, Early
Representations ofthe Mother of God, w: The Mother of God: Representations of the Virgin in Byzantine Art, ed. M. Vassiliaki, Milan 2000, s. 253-278. —, Figure and Likeness: on the Limits ofRepresentation in Byzantine Iconoclasm, Princeton 2002. Belting Hans, Obraz i kult. Historia obrazu przed epoką sztuki, tłum. T. Zatorski, Gdańsk 2010. Bertolini Ottorino, Roma difronte a Bisanzio e ai Longobardi, Bologna 1942. —, Roma e i longobardi, Roma 1972. Bisztyga Jerzy, Ojfcium divinum odIVdo XIII wieku, „Liturgia Sacra” 20 (2014), nr 2, s. 303-333. Böhringer Letha, Zwei Fragmente der römischen Synode von 769 im Codex London, British Library, Add. 16413, w: Aus Archiven und Bibliotheken, Festschriftfür Raymund Kottje zum 65. Geburstag, ed. H. Mordek, Frankfurt 1992, s. 93-105. Bogdanovic Jelena, The Framing ofSacred Space. The Canopy and the Byzantine Church, Oxford 2017. Bosch Ursula V., Anthusa. Ein Beitrag zum Kaisertum der Eirene, BF 1 (1966), s. 24-29. Bralewski Sławomir, Marcjan, w: EKB, s. 329-330. Bremmer Jan N., Iconoclast, Iconoclastic, and Iconoclasm: Notes towards a Genealogy, „Church History and Religious Culture” 88 (2008), 1, s. 1-17. Browning Robert, The ‘Low Level Saint's Life in the Early Byzantine World, w: The Byzantine Saint, ed. S. Hackel, Crestwood-New York 2001, s. 117-127. Brubaker Leslie, Inventing Byzantine Iconoclasm, London 2012. —, The Elephant and the Ark: Cultural and Material Interchange across the Mediterranean in the Eighth and Ninth Centuries, DOP 58 (2004), s. 177. Brubaker Leslie, Haldon John, Byzantium in the Iconoclast Era c. 680-850: a
History, Cambridge 2011. —, Byzantium in the iconoclast era (ca 680—850): the sources, Ashgate 2001. Bruhn-Hoffmeyer Ada, Military equipment in the byzantine manuscript ofScylitzes in Biblioteca Nacional in Madrid, „Gladius” 5 (1966), s. 1-194. Brunet Ester, Il ruolo di papa Gregorio II (715—731) nel processo di recezione del Concilia Quinisesto (692), ,Jura Orientalia” 3 (2007), s. 37-65. —, Le icône acheropite a Nicea II e nei „Libri Carolini”, w: Sacre impronte e oggetti „non fatti da mano d’uomo" nelle religioni. Atti del Convegno Internazionale - Torino, 18-20 maggio 2010, a cura di A. Monaci Castagno, Alessandria 2011, s. 201-230.
Bibliografia 239 — , L’immagine dell’Uomo non fatta da mani d’uomo. Statute deïïimmagine e dellarte nei racconti d’ori gine delle acheropite, „Marcianum” 6 (2010), s. 207-238. Cameron Averil, The Byzantines, Blackwell Publishing 2006. — , The Virgin’s Robe: an Episode in the History ofEarly Seventh-Century Constantinople, „Byzantion” 49 (1979), s. 47-48. Carile Antonio, L’iconoclasmofra Bisanzio e Htalia, w: Culto delle immagini e crisi iconoclasta. Atti del convegno di Studi, Catania 16-17 Maggio 1984, Palermo 1986, s. 13-54. Cavalcanti Elena, Teodoreto di Cirro, w: NDPAC 3, 5233-5237. Ceran Waldemar, Bukoleon, w: EKB, s. 107-108. Chadwick Henry, Historia rozłamu Kościoła wschodniego i zachodniego. Od czasów apostolskich do soboru florenckiego, tłum. P. Sajdak, Kraków 2009. Cichocka Helena, Teofilakt Symokatta, w: EKB, s. 468. Classen Peter, Karl der Grosse, das Papsttum und Byzanz. Die Begründung des Karolingischen Kaiser tums, Sigmaringen 1985. Condoner Juan S., Melkites and Icon Worship during the Iconoclastic Period, DOP 67 (2013), s. 135-187. Constas Nicholas, Life ofSt. Anthousa, Daughter ofConstantine V. Introduction, w: Byzantine Defenders of Images: Eight Saints’ Lives in English Translation, ed. A.-M. Talbot, Washington 1998, s. 21-22. Conte Pietro, Regesto delle lettere deipapi del secolo ѴШ. Saggi, Milano 1984. Cormack Robin, Hawkins Ernest J., The Mosaics ofSt. Sophia at Istanbul: The Rooms above the South west Vestibule and Ramp, DOP 31 (1977), s. 175-271. Crone Patricia, Islam, Judeo-Christianity, and Byzantine Iconoclasm, w: taż, From Kavad to al-
Ghazali. Religion, Law and Political Thought in the Near East, c. 600—c. 1100, Routledge 2018, s. 59—96. Curtius Ernst R., Topika, tłum. К. Krzemieniowa, „Pamiętnik Literacki” 63 (1972), z. 1, s. 239. Cyrek Olga, Hezychia w ujęciu Jana Klimaka i jej odzwierciedlenie w wizerunkach postaci na ikonach Andrzeja Rublowa, „Studia Elbląskie” 14 (2013), s. 131-150. Dagron Gilbert, Ikonoklazm i ustanowienie ortodoksji (726-843), w: Historia chrześcijaństwa, t. 4: Biskupi, mnisi i cesarze 610—1054, red. G. Dagron, P. Riche, A. Vauchez, tłum. M. Żurowska, Warszawa 1999, s. 86-144. — , Kościół bizantyński i chrześcijaństwo bizantyńskie między najazdami a ikonokłazmem (VII wiek — początek VIII wieku), w: Historia chrześcijaństwa, t. 4, s. 17-85. Darby Peter, Bede, iconoclasm and the Temple of Solomon, „Early Medieval Europe” 21 (2013) 4, s. 390-421. Déroche Vincent, Note sur la Vie d’Etienne le Jeune et sa chronologie interne, REB 60 (2002), s. 179-188. Devos Paul, „Lumière et lumière" dans trois Vies de Saints: Etienne le Jeune, Constantin-Cyrille, Clément d'Ochrida, AB 111 (1993), s. 249-258. DiGrigoli N., Antusa, w: BS 2, 224 -225. Dobschütz Ernst von, Christusbilder: Untersuchungen zur christlichen Legende, Leipzig 1899. Dumbarton Oaks Hagiography Database, ed. A. Kazhdan, A.-M. Talbot, Washington 1998, https:// www.doaks.org/research/byzantine/resources/hagiography/hagiointro.pdf (dostęp: 14.12.2020). Efthymiadis Stephanos, The Life of St. Stephen the Younger (BHG1666). An Additional Debt, „Hellenika” 43 (1993), s. 206-209. Eleuteri Paolo, Rigo Antonio, Eretici, dissidenti,
musulmani ed ebrei a Bisanzio. Una raccolta eresiologica delXII secolo, Venezia 1993. Encyklopedia kultury bizantyńskiej, red. naukowa O. Jurewicz, Warszawa 2002. Esbroeck Michel van, L’histoire de l’église de Lydda dans deux textes géorgiens, „Bedi Kartlisa” 36 (1977), s. 109-131. Evdokimov Paul, Sztuka ikony. Teologia piękna, tłum. M. Żurowska, Warszawa 1999. Fischer Franciscus, De episcoporum et patriarcharum Constantinopolitanorum catalogis, „Commentationes philologae jenenses” 3 (1884), s. 265-301.
240 Bibliografia Freeman Ann, Carolingian Orthodoxy and the Fate of the Libri Carolini, „Viator” 16 (1985), s. 65-108. Fritz Jean-Marie, Empreintes et vestiges dans les récits de pèlerinage: quand la pierre devient cire, „Le Moyen Age”, 118 (2012), nr 1, s. 9-40. Garland Lynda, Byzantine Empresses: Women and Power in Byzantium, AD 527-1204, LondonNew York 1999. Geertman Herman, More veterum. Il liberpontificalis e gli edifici ecclesiastici di Roma nella tarda antichità e nell’alto medioevo, Groningen 1975. Geischer Hans-Jürgen, Der byzantinische Bilderstreit, Gütersloh 1968. Gero Stephen, Byzantine Iconoclasm During the Reign ofLeo III with Particular Attention to the Ori ental Sources, Louvain 1973. — , Byzantine Iconoclasm During the Reign of Constantine V with Particular Attention to the Oriental Sources, Louvain 1977. — , Jannes et Jambres in the Vita Stephani lunioris (BHG1666), AB 113 (1995), s. 281—292. — , The Eucharistic Doctrine ofthe Byzantine Iconoclasts and Its Sources, BZ 68 (1975), s. 4—22. — , „The new Doèk" and „Light added to light" once more, AB 113 (1995), s. 155. Gharib George, Le icône di Cristo: storia e culto, Roma 1993. Goldfus Haim, St Euphemia’s Church by the Hipodrom of Constantinople within the Broader Con text ofEarly 7th Century History and Architecture, „Ancient West and East” 5 (2006), t. 1-2, s. 178-197. Goncharko Oksana Yu., Goncharko Dmitry N., A Byzantine Logicians „Image" within the Second Iconoclastic Controversy. "Nikephoros of Constantinople, „Scrinium” 13 (2017), s. 291-308. Gouillard Jean, Aux origines de l’iconoclasme: le
témoignage de Gregoire II?, TM 3 (1968), s. 243-307. — , L’Eglise d’Orient et la primauté romaine au temps de l’iconoclasme, „Istina” 21 (1976), s. 25—54. — , L’Hérésie dans l’empire byzantin des origines au XHe siècle, TM 1 (1965), s. 299—324. Gounelle Remi, Les origines littéraires de la légende de Véronique et de la Sainte Face: la „Cura Sanitatis Tiberii" et la „Vindicta Salvatoris", w: Sacre impronte, s. 231—251. Grabar André, L’iconoclasme byzantin. Le dossier archéologique, Flammarion 1984. Gregory Timothy E., A History ofByzantium, Blackwell Publishing 2005. Grotowski Piotr Ł., O sztuce cytowania — chresis jako źródło w badaniach nad recepcją idei obrazu w Bizancjum, w: Hypomnemata byzantina. Prace ofiarowane profesorowi Maciejowi Salamonowi, wyd. J. Bonarek, S. Turlej, Kielce 2017, s. 55-93. Grotz Hans, Beobachtungen zu den zwei Briefen Papst Gregors II. an Kaiser Leo III, AHP 18 (1980), s. 9-40. Guidi Michelangelo, Un Bios di Costantino, „Rendiconti Della Reale Accademia dei Lincei”, ser. 5, vol. 6, 1907, s. 306-340; 637-655. Guilland Rodolphe, Etudes de topographie de Constantinople byzantine, 1.1-2, Berlin-Amsterdam 1969. Gusein Mark, The Image ofEdessa, Leiden-Boston 2009. —, The Tradition ofthe Image ofEdessa, Cambridge Scholars Publishing 2016. Gwynn David M., From Iconoclasm to Arianism: The Construction of Christian Tradition in the Icono clast Controversy, GRBS 47 (2007), s. 225-251. Haldon John, Byzantine Praetorians. An Administrative, Institutional and Social Survey ofthe Opsikion and Tagmata, c. 580-900, Poikila Byzantina 3, Bonn 1984. —, Byzantium at
War AD 600-1453, New York-London 2002. —, The Palgrave Atlas ofByzantine History, New York 2005. Halkin François, Le synaxaire grec de Christ Church à Oxford, AB 66 (1948), s. 80-83. Hartmann Wilfried, Die Synoden der Karolingerzeit im Frankreich und in Italien, Paderborn— München-Wien-Zürich 1989. Hatlie Peter, The Monks and Monasteries of Constaninople, ca. 350—850, Cambridge 2007. Herrin Judith, Krwawe cesarzowe, tłum. Z. Simbierowicz, Warszawa 2006.
Bibliografia 241 — , The Formation of Christendom, Princeton University Press 1989. — , Unrivalled Influence. Women and Empire in Byzantium, Princeton 2013. Hollingsworth Paul A., Lachanodrakon, Michael, w: ODB 2, s. 1168. Holy Women of Byzantium: Ten Saints’ Lives in English Translation, ed. A.-M. Talbot, Washing ton 1996. Hunger Herbert, Die hochsprachliche profane Literatur der Byzantiner, t. 1: Philosophie, Rhetorik, Epistolographie, Geschichtsschreibung, Geographie, München 1978. Huxley George, On the Vita of St John of Gotthia, GRBS 19 (1978), s. 161-169. — , On the Vita of St. Stephen the Younger, GRBS 18 (1977), s. 97-108. Iconoclasm. Papers Given at the Ninth Spring Symposium ofByzantine Studies. University ofBirming ham, March 1975, ed. A. Bryer, J. Herrin, Birmingham 1977. Janin Raymond, Topographie de Constantinople byzantine. Le port Sophien et les quartiers environnants, REB 1 (1943), s. 116-151. Jankowiak Marek, Framing Universal History: Syncellus’ Canon and Theophanes’ Rubrics, w: Studies in Teophanes, ed. M. Jankowiak, F. Montinaro, Paris 2015, s. 53-72. Janocha Michal, Słowo a obraz. Źródła literackie do dziejów estetyki i sztuki bizantyńskiej, SB 2 (2004), s. 21-41. Jazykowa Irina, Świat ikony, tłum. H. Paprocki, Warszawa 1998. Jenkins Romilly J.H., Mango Cyril, The Date and Significance of the Tenth Homily ofPhotius, DOP 9/10 (1956), s. 125-140. Jonas Hans, Religia gnozy, tłum. M. Klimowicz, Kryspinów 1994. Kahzdan Alexander, A History ofByzantine Literature (650-850), Athens 1999. — , Mese, w: ODB 2, s. 1346-1347. — , Silentium, w: OBD 3, 1896. — ,
Stratèges, w: ODB 3, s. 1964. — , Strator, w: ODB 3, s. 1967. — , Synodikon, w: ODB 3, s. 1994. Kazhdan Alexander, Cappel Andrew J., Euageis oikoi, w: ODB 2, s. 736. Kazhdan Alexander, Maguire Henry, Byzantine Hagiographical Texts as Sources in Art, DOP 45 (1991), s. 1-22. Kalinkowski Stanislaw, Wstęp, w: Orygenes, Przeciw Celsusowi, tłum, i oprać. S. Kalinkowski, War szawa, 1986, s. 20-36. Kennedy Hugh, al-Mahdi, Abu ‘adb Allah Muhammad, w: EI 5, s. 1238-1239. — , al-Manjur, Abu Djafar Abd Allah b. Muhammad b. AU, the second Abbasid caliph, w: EI 6, s. 427-428. Kitzinger Ernst, The Cult ofImages before Iconoclasm, DOP 8 (1954), s. 83-150. Klauza Karol, „Rodzinna” forma klasztorów podwójnych w Hiszpanii, „Vox Patrum” 6-7 (1984), s. 179-186. Klein Holger A., Materiality and the Sacred: Reliquaries and the Rhetoric ofEnshrinement, w: Saints and Sacred Matter. The Cult of Relics in Byzantium and Beyond, ed. C. Hahn, H.A. Klein, Washington DC 2015, s. 231-252. Kompa Andrzej, Gnesioifiloi: the Search of George Syncellus’ and Theophanes the Confessor's Own Words, and the Authorship of Their Oeuvre, „Studia Ceranea” 5 (2015), s. 155—230. — , Konstantynopolitańskie zabytki w Stambule (ilustracje 1—72), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 87 (2011), s. 123-214. — , Zetei historian exaision. Historycy bizantyńscy w dialogu ze swoimi źródłami, „Przegląd Nauk Histo rycznych” 13 (2014), t. 2, s. 5-29. Konstantynopol. Nowy Rzym. Miasto i ludzie w okresie wczesnobizantyńskim, red. MJ. Leszka, T. Wolińska, Warszawa 2011.
242 Bibliografia Kosiński Rafał, The Chronicie by George the Monk and Its Relation to Theodore Lectors Work, „Res Gestae. Czasopismo Historyczne” 5 (2017), s. 46-72. Kostenec Jan, Observations on the Great Palace of Constantinople: the Sanctuaries of the Archangel Michael, The Daphne Palace, and the Magnaura, „Reading Medieval Studies” 31 (2005), s. 27-55. Kruk Mirosław P., Ikony XIV-XVI wieku w Muzeum Narodowym w Krakowie, t. 1: Katalog / Icons from the 14th-16th Centuries in the National Museum in Krakow, t. 1: Catalogue, Kraków 2019. Krupczyński Piotr, Schola, w: EKB, s. 430. Lamberz Erich, „Falsala Graecorum more” Die griechische Version der Briefe Papst Hadrians I. in den Akten des VIL ökumenischen Konzils, w: Novum millennium: Studies in Byzantine history and Culture Presented to Paul Speck, ed. C. Sode, Aidershot 2001, s. 213-229. —, Studien zur Überlieferung der Akten des VH. ökumenischen Konzils. Der Brief Hadrians I. an Kon stantin VI. und Irene (JE 2448), „Deutsches Archiv” 53 (1997), s. 1-43. Lamza Lucian, Patriarch Germanos I. von Konstaninopel (115-730). Versuch einer endgültigen chrono logischen Fixierung des Lebens und Wirkens des Patriarchen mit dem griechisch-deutschen Text der Vita Germani am Schluss der Arbeit, Das östliche Christentum 27, Würzburg 1975. Lanne Emmanuel, Rome et les images saintes, „Irénikon” 59 (1986), s. 163-188. Leclercq Henri, Euphémie (sainte), w: DACL 5,1, 745-746. Leclercq-Kadaner Jacqueline, De la Terre-Me're à la Luxure. Apropos de «La migration des symboles», „Cahiers de Civilisation Médiévale” 18 (1975), nr 69, s. 37-43.
Lemerle Paul, Le premier humanisme byzantin. Notes et remarques sur enseignement et culture à Byzance des origines au X siècle, Paris 1971. Les listes de préséance byzantines des IX et X siècles, introd., texte, trad, et comm. N. Oikonomidès, Paris 1972. Leszka Małgorzata B., Leszka Mirosław J., Bazylisa. Świat bizantyńskich cesarzowych IV—XV wiek, Łódź 2017. Leszka Mirosław J., Konstantynopolitańskieporty IV-XII w., w: Miasto na skrzyżowaniu mórz i kon tynentów. Wczesno- i średniobizantyński Konstantynopol jako miasto portowe, red. M. Leszka, K. Marinow, BL XXIII, s. 5-16. Lidova Maria, L’icona acheropita della Vergine di Santa Maria in Trastevere a Roma, w: Le arti a confronta con il sacro. Metodi di ricerca e nuove prospettive di indagine interdisciplinare. Atti delle Giornate di studio, Padova 31 maggio - 1 giugno 2007, a cura di V. Cantone, S. Fumian, Padova 2009, s. 19-28. Lingua Graziano, GH acheropiti e ifondamenti della teoria dell'immagine cristiana, w: Sacre impronte, s. 113-128. Louth Andrew, St. John Damascene: Tradition and Originality in Byzantine Theology, Oxford 2002. Lucchesi Giovanni, Eufemia di Calcedonia, w: BS 5, 154-160. Łukawska Małgorzata, Kształtowanie się formy szkaplerza i jego symbolika, „Seminare” 36 (2015), nr 3, s. 169-178. Maccarone Michele, Ilpapa Adriano I e il concilia Nicea del 787, АНС 20 (1988), s. 53-134. Macé Caroline, Les Quaestiones adAntiochum ducem d'un Pseudo-Athanase (CPG 2257). Un état de la question, w: La littérature des questions et réponses dans l’Antiquitéprofane et chrétienne: de l'en seignement à l’exégèse, ed. M.-P.
Bussières, Turnhout 2013, s. 121-150. Magdalino Paul, Talbot Alice-Mary, Oiknomos, w: ODB 3, s. 1517. —, Skeuophylax, w: ODB 3, s. 1909-1910. Maguire Henry, Nectar and Illusion: Nature in Byzantine Art and Literature, Oxford University Press 2012. Mango Cyril, Те Availability ofBooks in the Byzantine Empire, A.D. 750-850, w: Byzantine Books and Bookmen, ed. by C. Mango, I. Sevcenko, Washington 1975, s. 29-46.
Bibliografia 243 — , Historia Bizancjum, tłum. M. Dąbrowska, Gdańsk 2004. — , Introduction, w: Nikephoros Patriarch of Constantinople, Short History, s. 1-22. — , Introduction, w: The Chronicle of Theophanes Confessor, s. xliii—c. — , Le développement urbain de Constantinople (IV-VIE siècles), TM Monographies 2, Paris 2004. — , Le Diippion. Etude historique et topographique, REB 8 (1950), s. 152—161. — , St. Anthusa ofMantineon and the Family of Constantine V, AB 100 (1982), s. 401-409. — , The Brazen House. A Study ofthe Vestibule ofthe Imperial Palace ofConstantinople, Kobenhavn 1959. Mango Cyril, Scott Roger, Commentary, w: The Chronicle of Theophanes Confessor, s. 6-668. McCormick Michael, Byzantium and the West, A.D. 700-900, w: The New Cambridge Medieval His tory, t. 2: c. 700—c. 900, Cambridge 1995, s. 349-380 i 946—950. — , Diplomacy and the Carolingian Encounter with Byzantium down to the Accession of Charles the Bald, w: East and West. Papers of the Eighth Internationa Symposium of the Society for Promotion of Eriugenean Studies, Chicago and Notre Dame, 18-20 October 1991, ed. B. McGinn, W. Otten, University of Notre Dame Press 1994, s. 15-48. — , Textes, Images et Iconoclasme dans le cadre des relations entre Byzance et l'Occident Carolingien, w: Testa e immagine nell’Alto Medioevi, „Settimane di studio di Spoleto” 41 (1994), s. 95-158. McKitterick Rosamond, The Frankish Kingdom under the Carolingians, 751-987, London-New York 1983. — , Rome and the Invention ofthe Papacy: The Liber Pontificalis, Cambridge 2020. Melioranskij Boris M., Georgij Kiprianin i Ioann
lerusalimljanin, dva maloizvestnuch bortsa za pravoslavie v VIII veke, St Petersburg 1901. Miller D.H., Byzantine-Papal Relations During the Pontificate ofPaul I: Confirmation and Completion ofthe Roman Revolution of the Eighth Century, BZ 68 (1975), s. 47-62. Millet Gabriel, Les Iconoclastes et la croix, à propos d’une inscription de Cappadoce, „Bulletin de Cor respondance Hellénique” 34 (1910), s. 96-109. Moorhead John, Iconoclasm, the Cross and the Imperial Image, „Byzantion” 55 (1985), nr 1, s. 165—179. Mordechai Lee, The Last Century of Theophanes' Chronicle: a Statistical Approach, w: Studies in Theo phanes, s. 444—466. Müller-Wiener Wolfgang, Bildlexikon zur Topographie Istanbuls. Byzantion — Konstantinoupolis — Istanbul bis zum Beginn des 17. Jahrhunderts, Tübingen 1977. Munitiz Joseph A., Synoptic Greek Accounts ofthe Seventh Council, REB 32 (1974), s. 147—186. Narro Angel, Holy Water and Other Healing Liquids in the Byzantine Collections ofMiracles, w: Aigua i vi a les literatures classiques i la seua tradició, ed. JJ. Monferrer, H. Rovira, Tarragona 2019, s. 121-143. Naumowicz Józef, Dydaktyczna rola obrazów religijnych według Grzegorza Wielkiego, TP 2 (2005), s. 133-140. — , Posąg Chrystusa z Paneas w źródłach patrystycznych i bizantyńskich, „Series Byzantina” II (2004), s. 43-54. Nehring Przemysław, Topika wczesnych łacińskich żywotów świętych. Od Vita Antonii do Vita Augustini, Toruń 1999. Neil Bronwen, The Western Reaction to the Council ofNicea II, JTS 51 (2000), s. 533-552. Neville Leonora, Guide to Byzantine Historical Writing, Cambridge 2018. Noble
Thomas F.X., Images, Iconoclasm, and the Carolingians, University of Pennsylvania Press 2009. — , The Republic of St. Peter. The Birth ofthe Papal State, 680—825, Philadelphia 1984. Nowak Przemysław, Dagome iudex w Zbiorze kanonów kardynała Deusdedita, „Studia Zródłoznaw- cze. Comentationes” 51 (2013), s. 75—94. Ostrogorski Georg, Dzieje Bizancjum, tłum. H. Evert-Kappesowa, wyd. 3, wstęp W. Ceran, War szawa 2008. — , Studien zur Geschichte des byzantinischen Bilderstreites, Breslau 1929.
244 Bibliografia Pargoire Jules P., Mont Saint-Auxence. Etude historique et topographique, Paris 1904. Parry Kenneth, Depicting the Word: Byzantine Iconophile Thought of the Eight and Ninth Centuries, London 1996. —, Theodore the Stoudite: The Most „Original” Iconophile?, JÖB 68 (2018), s. 261—275. Patlagean Evelyne, Byzance et le blason pénal du corps, w: Du châtiment dans la cité. Supplices corpo rels et peine de mort dans le monde antique, Collection de l’École française de Rome 79, Rome 1984, s. 405-427. Patterson-Sevcenko Nancy, Loros, w: ODB 2, s. 1251-1252. Peers G., Subtile Bodies. Representing Angels in Byzantium, Berkeley-Los Angeles-London 2001. Peeters Paul, 9. Romain le néomartyr (fl mai 780) d'après un document géorgien, AB 30 (1911), s. 393-427. —, Une vie grecque du pape S. Martin 1", AB 51(1933), s. 225-262. Pentcheva Bissera V., The supernaturalprotector of Constantinople: the Virgin and her icons in the tra dition ofthe Avar siege, BMGS 26 (2002), s. 1-41. Peri Vittorio, Roma e la crisi delliconoclastia, „Notitiae" 23 (1987), s. 1042-1097. Pietri Luce, Serenus de Marseille et Grégoire le Grand: une premiere querelle des images, w: Historiam persctutari. Miscellanea di studi offerti al Prof. O. Pasquato, a cura di M. Maritano, Roma 2002, s. 327-341. Początki bizantyńskiego ikonoklazmu (726-754). Teksty źródłowe, „Biblioteka Bizantyńska” 2, tłum. M. Jesiotr, oprać. M. Jesiotr, J. Naumowicz, Warszawa 2021. Pratsch Thomas, Exploring the Jungle: Hagiographical Literature between Fact and Fiction, w: Fifty Years of Prosopography: The Later Roman Empire,
Byzantium, and Beyond, ed. A. Cameron, Oxford 2003, s. 59-72. —, Nikephoros I. (12. April 806 - 13. oder 20 März 815), w: Die Patriarchen, s. 121-122. —, Theodoros Studites (759-826) — zwischen Dogma und Pragma, BBS 4, Frankfurt 1998. Prinzivalli Emanuela, Didimo il Cieco, w: NDPAC 1, 1407-1404. —, Macedonio (macedoniani), w: NDPAC 2, 2961—2962. Quispel Giles, Gnoza, tłum. В. Kita, Warszawa 1988. Riche Pierre, Karolingowie. Ród, który stworzył Europę, tłum. A. Kutyś, Warszawa 1997. —, Od Grzegorza Wielkiego de Pepina Krótkiego (od VII do połowy VIII wieku), w: Historia chrzes'cijaństwa, t. 4, s. 491-550. Rochow Ilse, Anastasios (730—754), w: Die Patriarchen, s. 22-20. —, Kaiser Konstantin V. (741-775). Materialen zu seinem Leben und Nachleben mit einem prosopogra phischen Anhang, ed. von C. Ludwig, I. Rochow, R.-J. Lilic, Peter Lang 1994. —, Konstantinos II. (754—766), w: Die Patriarchen, s. 30-44. —, Niketas I. (766-780), w: Die Patriarchen, s. 45—49. Rouan Marie-France, Une lecture „iconoclaste”de la Vie d'Etienne le Jeune, TM 8 (1981), s. 415-436. Ruggieri Vincenzo, Anthusa di Mantineon ed il canone XX del concilio di Nicea II (anno 787), JOB 35 (1985), s. 131-142. — , Note su schemi simbolici e letterari nella „Vita S. StephaniJunioris”, „Byzantion” 63 (1993), s. 198-212. — , Una nota sul koimeterion monatico bizantino, OCP 59 (1993), s. 229-232. Sahas Daniel J., Icon and Logos: Sources in Eighth — Century Iconoclasm. An annotated translation of the Sixth Session of the Seventh Ecumenical Council (Nicea, 787), containing the Definition of the Council of Constantinople
(754) and its refutation, and the Definition of the Seventh Ecumenical Council, Toronto-Buffalo-London 1986. Salamon Maciej, Demosios dromos, w: EKB, s. 139. — , Logoteta, w: EKB, s. 313. — , Parakoimomen, w: EKB, s. 394. — , Patrycjusz, w: EKB, s. 397.
Bibliografia 245 Salsano M., Antusa di Costantinopoli, w: BS 2, 224—225. Sansterre Jean-Marie, Les moines grecs et orientaux à Rome aux époques Byzantine et carolingienne (milieu du VIs —fin du IXs.), t. 1: Texte, t. 2: Bibliographie, notes, index et cartes, Bruxelles 1980. —, Entre deux mondes? La •vénération des images à Rome et en Italie d'après les texts des V-X‘ siècles, w: Roma tra Oriente e Occidente (19—24 aprile 2001). Settimane di studio del Centro italiano di studi sullalto medioevo, Spoleto 2002, s. 993-1050. —, Entre “koine méditerranéenne“, influences byzantines et particularités locales: le culte des images et ses limites à Rome dans le Haut Moyen Age, w: Europa médiévale e mondo bizantino. Contatti effettivi epossibilità di studi comparati, ed. G. Arnaldi, G. Cavallo (= Nuovi Studi Storici), Roma 1997, s. 109-124. —, Variations dune légende et genèse Tun culte entre laJérusalem des origines, Rome et l’Occident. Quelques jalons de Histoire de Véronique et la Veronicajusqu’à lafin du XIIIe siècle, w: Passages. Déplacements des hommes, circulation des tertes et identités dans l'Occident médiéval, dir. J. Ducos, P. Henriet, Toulouse 2013, s. 217-231. Sauget Joseph-Marie, Gliceria, w. BS 7, 57-58. —, Ibas di Edessa, w: NDPAC 2, 2501-2503. Sevcenko Ihor, Hagiography ofthe Iconoclast Period, w: Iconoclasm, ed. A. Bryer, J. Herrin, Birmin gham 1977, s. 113-131. Simonetti Manlio, Ario - arianesimo, w: NDPAC 1, 503-512. —, Nestorio - nestorianesimo, w: NDPAC 2, 3482-3485. —, Sabellio — sabelliani, w: NDPAC 3, 4631-4632. —, Semiariani, w: NDPAC 3, 4844—4845. —,
Teodoro di Mopsuestia, w: NDPAC 3, 5252-5257. Speck Paul, Artabasdos, des rechtgläubige Vorkämpfer der göttlichen Lehren, Poikila Byzantina 2, Bonn 1981. —, Ich bin’s nicht, Kaiser Konstantin ist es gewesen, Poikila Byzantina 10, Bonn 1990. Starowieyski Marek, Sobory niepodzielonego Kościoła, Kraków 2016. Stawiszyński Wojciech, Bibliografia patrystyczna 1901-2016. Polskie tłumaczenia tekstów starochrze ścijańskich pierwszego tysiąclecia, wyd. III rozszerzone, Kraków 2017. Stein Dietrich, Germanos I. (715—730), w: Die Patriarchen, s. 5—21. Stiernon Daniel, Dioscoro di Alessandria, w: NDPAC 1, 1446-1447. Studies in Teophanes, ed. M. Jankowiak, F. Montinaro, Paris 2015. Taft Robert, The Liturgy ofthe Hours in East and West. The Origins ofthe Divine Office and Its Mean ingfor Today, Collegeville 1986. Talbot Alice-Mary, Life ofSt. Anthousa ofMantineon. Introduction, w: Byzantine Defenders, s. 13-15. The Social History ofByzantium, ed. J. Haldon, Blackwell Publishing 2009. Thümmel Hans G., Die Frühgeschichte der ostkirchlichen Bilderlehre. Texte und Untersuchungen zur Veit vor dem Bilderstreit, Berlin 1992. Tollefsen Torstein T., St Theodore the Studite’s Defence ofIcons: Theology and Philosophy in NinthCentury Byzantium, Oxford 2008. Treadgold Warren, A History of the Byzantine State and Society, Stanford 1997. —, Opposition to Iconoclasm as Grounds for Civil War, w: Byzantine War Ideology between Roman Imperial Concept and Christian Religion. Akten des Internationalen Symposiums (Wien, 19.—21. Mai 2011), ed. by/hrsg. von J. Koder, I. Stouraitis, Wien 2012, s. 33-39. — ,
Seven Byzantine Revolutions and the Chronology ofTheophanes, GRBS 31 (1990), t. 2, s. 203—227. — , The Life and Wider Significance of George Syncellus, w: Studies in Theophanes, s. 9-30. — , The Middle Byzantine Historians, Palgrave Macmillan 2013. — , The Unpublished Saint’s Life ofthe Empress Irene, BF 7 (1982), s. 237-251. Trombley Frank R., Brumalia, w: ODB 1, s. 327-328.
246 Bibliografia Tycner-Wolicka Marta, Opowieść o wizerunku z Edessy. Cesarz Konstantyn i nieuczyniony ręką wize runek Chrystusa, Kraków 2009. Uspienski Leonid, Teologia ikony, tłum. M. Żurowska, Poznań 1993. Uthemann Karl-Heinz, Severian von Gabala in Florilegien zum Bilderkult, OCP 66 (43), s. 1—43. Vedere l’invisibile. Nicea II e lo statute dellimmagine, a cura di L. Russo, trad. C. Gerbino, Palermo 1997. Whittow Mark, The Making of Orthodox Byzantium, 600—1025, Haundmills-Basingstoke-London 1996. Wilpert Josef, LAcheropita ossia limmagine del Salvatore nella cappella del Sancta Sanctorum, „L’Arte. Rivista di storia dell'arte medioevale e moderna e d’arte decorativa” 10 (1907), s. 161-178; 247-263. Wisniewski Robert, Narodziny kultu relikwii i jego najwcześniejsze świadectwa, w: Początki kultu relikwii na Zachodzie, red. R. Wiśniewski, Warszawa 2011, s. 11-48. Wolf Gerhard, Alexifarmaka. Aspetti del culto e della teoria delle immagini a Roma tra Bisanzio e Terra Santa nellalto Medioevo, w: Roma tra Oriente e Occidente. Settimane di Studio del Centro Italiano di Studi sullAlto Medioevo, Spoleto 2001, s. 755-790. — , Icons and Sites. Cult images of the Virgin in mediaeval Rome, w: Images ofthe Mother of God. Per ceptions ofthe Theotokos in Byzantium, ed. M. Vassilaki, London and New York 2016, s. 23-51. — , Salus populi Romani. Die Geschichte römischer Kultbilder im Mittelalter, Weinheim 1990. Wolińska Teresa, Kibice i nie tylko, czyli konstantynopolitańscyfakcjoniści, w. Konstantynopol, s. 226—233. — , Sycylia w polityce cesarstwa bizantyńskiego w VI-IX wieku, Łódź
2005. Wortley John, Iconoclasm and Lepipsanoclasm: Leo III, Constantine V and the Relics, BF 8 (1982), s. 253-279. — , Icons and Relics: Comparison, GRBS 43 (2002/3), s. 161-174. Zuckerman Constantin, Theophanes the Confessor and Theophanes the Chronicler, or, a Story ofSquare Brackets, w: Studies in Theophanes, s. 31—52.
INDEKS BIBLIJNY Stary Testament Księga Rodzaju 1, 26 - 92 3, 5 - 83 18, 1-8 - 77 19, 1-22 - 77 Księga Wyjścia 2, 8 - 74 25, 10-24 - 53 31, 1-6 - 50 Księga Kapłańska 10, 10 - 188 19, 27 -195 Księga Liczb 15, 20-21 - 24 22-23 - 182 15, 27 -182 18,15 -120 18, 29 - 120 22, 18 -166 24, 5 - 182 1 Księga Królewska 16, 30-34 - 111 16, 31-34-111 17-211 17, 18 - 220 17-19-111 18, 18 - 200 21 - 111 21,3-57 22, 34-40 - 111 2 Księga Królewska 4-211 Księga Powtórzonego Prawa 18, 15 - 94 32, 17 - 30 32, 39 - 185 Księga Sędziów 11, 12-220 13, 22 - 211 2 Księga Kronik 35, 21 - 220 Księga Hioba 4, 14 -188 4 Księga Machabejska (Septuaginta) 6, 8 - 200 1 Księga Samuela 2, 30 - 208, 223, 225 2, 35 - 116 13, 14-116 Księga Psalmów 1, 3 - 165 2, 1 - 145
248 Indeks biblijny 2, 2 - 200 2, 10 - 149 4, 9 - 173 5, 10 - 166 7, 10 - 40 7,15 - 124 12 (11), 4 - 225 16 (15), 3-29 16 (15), 8 - 190 25 (24), 18 - 176 33 (32), 1 - 158 34 (33), 21 - 112, 141 38 (37), 14 - 171 39 (38), 4 - 210 39 (38), 4-5 - 211 40 (39), 3 - 68 45 (44), 7-9 - 42 58 (57), 5 - 226 68 (67), 36 - 29,172, 204 69 (68), 13 - 184 69 (68), 24. 26 - 180 73 (72), 28 - 176 74 (73), 6-7 - 183 78 (77), 6 - 139 79 (78), 1 - 188 79 (78), 2 - 188 80 (79), 13-14 - 185 80 (79), 15-16. 18 - 185 80 (79), 18 - 185 82 (81), 6-82 83 (82), 12-187 84 (83), 11 - 170 91 (90), 1 - 219 94 (93), 1 - 186 97 (96), 7-30 102 (101), 7 - 220 106 (105), 17 - 187 106 (105), 37 - 30 109 (108), 15 - 186 109 (108), 29 - 182 113 (112), 9-207 115 (ИЗ В), 3 = Septuaginta 113, 11 - 149 115 (ИЗ В), 5 = Septuaginta ИЗ, 13 - 139 116 (115), 6-28 119 (118), 109-110 - 196 119 (118), 130-159 123 (122), 3-4 - 185 129 (128), 1 - 180 129 (128), 1-2 - 180 132 135 135 141 145 (131), (134), (134), (140), (144), 14-211 15-16 - 74 16 = Septuaginta 134, 16 - 139 5 - 190, 212 19 - 69, 147 Księga Przysłów 6, 2 -158 8, 9 - 58 9, 12bc (Septuaginta) - 188 10,7-158 12, 14 - 158 20, 2 - 148 24, 13 - 190 Pieśń nad Pieśniami 2, 12 - 94 2, 13 - 94 2, 14 - 158 Księga Mądrości 1, 4 - 197 3, 1 -28 3, 3 - 78 5, 4-96 6, 1-2 -149 7, 26 - 28 14, 29 - 93 Księga Syracha 1, 6 -127 6, 4 - 217 Księga Izajasza 5, 20 -190 9, 5 - 94 11, 5-94 24, 2 -182 37,16 - 93 40, 9-59 44, 14-15 - 54 49, 1 - 162 49, 16 - 54 50, 4 -159 53, 12 - 222 56, 10 - 139
Indeks biblijny Księga Jeremiasza 4, 3 - 174 5, 8 - 192, 195 10, 3-92 12, 10 -188 17, 10 - 40 Lamentacje 1, 8 - 185 1,16 - 185 1, 22 - 195 2, 1 - 185 2,11 - 184 3, 14-185 3, 23 - 185 4, 2 - 185 Księga Barucha 3, 38 - 29, 61, 167 Księga Ezechiela 1, 5-28 - 77 7, 26 - 168, 183 8, 16 - 188 22, 26 - 124,188, 210 22, 27 - 78 Księga Daniela 3-171 5, 3-4 - 166 7,13 - 96 13, 5 - 124,188 Księga Ozeasza 4, 9 - 182 13, 2-92 Księga Micheasza 1, 6- 188 3, 2 - 78 3, 12 -188 7, 2 -183 Księga Habakuka 2, 11 - 94 3, 8 - 203, 207 Księga Zachariasza 12, 10 - 96 Księga Malachiasza 3, 20 - 93, 94 Nowy Testament Ewangelia wg św. Mateusza 4, 2 - 29 4, 23 - 205 5, 14 - 174 5, 34 - 181 5, 39 - 200 7, 6 - 166 7,14 - 178 7,15 - 68 8, 9 - 205 8,12 - 120 8, 29 - 220 9, 20-22 - 89 10, 22 -172 10, 38 - 179 10, 41 - 216 11,12 - 176 13, 25 - 28 14, 8-11-219 15,14 - 58 15, 28 - 162 16,18 - 45, 52, 63 19, 5 -170 22,13 -120 22,15-22 - 73 22, 20 - 210 24, 13 - 172 24, 30 - 96 25, 26 - 159 25, 30 - 120 25, 40 - 215 26, 28 - 95 26, 64 - 96 27,19 - 220 Ewangelia wg św. Marka 1, 24 - 220 5, 25-34 - 89, 207 9, 48 - 210 10, 30 - 216 249
250 12, 14, 15, 16, 16, 16 - 210 58 - 84 40 - 216 1 - 216 18 - 76 Ewangelia wg św. Łukasza 1, 1 - 67 1, 13 - 162 1, 28 - 76 2, 52 - 61 7, 8 - 205 7, 43-48 - 89 7, 50 - 83 8, 8 - 215 9, 62 - 170 10, 19 - 205 14, 33 - 179 Ewangelia wg św. Jana 1, 9 - 61, 159, 164, 205 1, 14 - 94 1, 18 - 29 2, 4 - 220 4, 6 - 29 6, 37 -196 6, 45 - 95 6, 56 - 93 8, 12 - 28 8, 40 - 29 9, 1 - 205 10, 1 - 68 10, 11 - 180 10, 18 - 61 10, 30 - 29 10, 54 - 82 11, 25 - 28 12, 35 - 95 14, 2-82 14, 6-28 14, 12 - 204 15, 15 - 82 15, 26 - 95 16, 14 - 95 18, 4-8 - 221 19, 15 - 64, 202 19, 25 - 216 19, 28 - 29 20, 25 - 96 Indeks biblijny 20, 30-51 21, 25 -112 Dzieje Apostolskie 1, 10-11 - 24 2, 2-4 - 95 3, 21 - 176 4, 25 - 145 5, 19-23 - 76 8, 9-24 - 28 9, 32-38 - 88 23, 3 - 166 List do Rzymian 3,13 -166 8, 18-214 11, 16-24 12, 13 - 158 13, 14-191 15, 2 -175 16, 1-2-211 16, 12-211 1 List do Koryntian 2, 9 - 92 5, 11 - 190, 212 9, 27 -120 10, 4 -120 10, 20 - 30 11, 24 - 95 12, 6 - 204 2 List do Koryntian 3, 14-15 - 94 3, 18 - 180 4, 4 - 58, 92 5, 1 - 84 6, 14 - 209 9, 8 - 160 10, 5 - 174 List do Galatów 3, 13 - 92 6, 8 - 142 List do Efezjan 2, 7 - 92 2,19 - 187 3, 9 - 92
Indeks biblijny 4, 14 4, 28 6,12 6,19 - 67 174 170 159 List do Filipian 1, 21 - 200 2, 6-7 - 23 2, 7 - 29, 62, 92 3, 13 - 165 3, 21 - 93 4, 3 - 175 List do Kolosan 1, 16 - 24 1, 26 - 92 2, 11 - 84 1 List do Tesaloniczan 2,13 - 158 4,16 - 24 5, 5 - 93, 94 1 List do Tymoteusza 1,17-58 3,16 - 62 6, 6 -160 2 List do Tymoteusza 2, 9 - 121 3, 7-8 -182 4, 5 - 165 List do Tytusa 3, 5 - 164 List do Hebrajczyków 2, 9 - 24 2, 14 - 92 4, 13 - 60 5, 14 - 164 9, 1-4 - 53 9, 2-5 - 53 9, 4 - 53 11, 21-53 11, 37-38 - 176 11, 38-132 15,17 - 78 List św. Jakuba 1, 17-160 1,27-136 1 List św. Piotra 2, 9 - 41 4, 1 - 64 1 List św. Jana 4, 2 - 94 2 List św. Jana 1, 7 - 94 Apokalipsa św. Jana 1, 7-96 251
INDEKS OSOBOWY Aaron, brat Mojżesza - 47, 53, 182 Abdelas/Abu Dżafar al-Mansur, kalif - 117 Abgar, król Edessy - 51-52, 72, 86, 95 Abiram, postać biblijna - 187 Abraham, patriarcha - 77, 169 Acepsimas, męczennik perski - 215 Achab, król Izraela - 111, 181, 200 Achaz, król Judy - 181 Adam, praojciec - 70, 76, 83, 92, 122, 173 Ado z Vienne - 34, 36-37 Aecjusz z Antiochii - 180 Aeithalas, męczennik perski - 215 Aistulf, król Longobardów - 32, 38, 42, 87 Akacjusz, męczennik - 201 Aleksios, zięć cesarza Teofila — 198 Ambroży z Mediolanu - 50-51 Ambroży z Mediolanu Pseudo— 51 Anastazjusz II / Artemiusz, cesarz - 160, 218 Anastazjusz Bibliotekarz - 22 Anastazjusz, komes - 147 Anastazjusz, patriarcha Konstantynopola - 10, 79, 101, 107-108, 140, 168, 183 Andrzej, biskup Chalcedonu - 148 Andrzej Kalybites z Blachern, męczennik - 12, 107, 109 Andrzej z Krety - 88, 156, 159-160, 163, 179 Andrzej Rublow - 166 Anna, św., matka Maryi - 161, 203 Anna, matka proroka Samuela - 156, 163 Anna, matka Szczepana Młodszego - 161-163, 169, 203 Anna, mniszka, uczennica Szczepana Młod szego - 152-153, 178-179, 192-194, 225 Annasz, arcykapłan - 64 Anonim z Piacenzy - 88 Anthes, patrycjusz i poseł cesarski — 192 Anthimos, syn Konstantyna V — 105, 114 Antioch, król - 200 Antioch, logoteta poczty - 103-104, 110-111 Antoni z Krety, mnich - 213 Antoni, patrycjusz - 114 Antuza, córka Konstantyna V, św. - 15, 114, 130, 132, 134-136, 141 Antuza z Mantineon, przełożona klasztorów, św. - 15,130-135, 152, 194 Apolinary z Laodycei - 25, 180 Apollin/Apollon, bóstwo helleńskie - 69, 93, 210 Ariusz, herezjarcha -
23-24, 107-108, 180 Arsaber, patrycjusz i kwestor - 151 Artabasdos, szwagier Konstantyna V, uzurpa tor - 9, 101, 138, 149, 187 Artemida, bogini pogańska - 69 Artemos, heretyk - 180 Asteriusz z Amazji - 85, 90, 138, 145 Astyriusz, senator - 90 Atanazy Aleksandryjski, Wielki - 26, 28, 90 Atanazy, Pseudo— 52, 54, 92 Atzypios, ikonoklasta - 187 Augustyn, św. — 166 Auksencjusz, eremita - 12, 152, 157,169, 171, 173-175, 177 Aulikalamos, urzędnik celny - 191, 225 Balaam, prorok biblijny - 182 Balak, biblijny król Moabu - 182 Bardanes, patrycjusz - 111 Bardas, były strateg temu Armeniakon - 118 Bardesanes, heretyk Bazyli z Pizydii zwany Trikakkabos, biskup — 10, 78,102, 187, 189, 199, 202
Indeks osobowy Bazyli Wielki - 26, 28-29, 70-71, 74, 78, 183, 200, 204 Bazylides, gnostyk - 180 Bel, bóstwo pogańskie - 93 Bendemian/Bendemianos, uczeń Auksencjusza - 152, 169 Besaleel, postać biblijna - 50 Beser, spatariusz - 111 Broumos, zob. Dionizos Ceres, bogini pogańska - 216 Cezariusz, brat Grzegorza z Nazjanzu - 51 Cyrus, patriarcha Aleksandrii, monoteleta - 27, 180 Cyryl Aleksandryjski - 25-27, 90, 92 Dadianos, król perski - 214 Dagon, bóstwo pogańskie - 93 Daniel, prorok - 76, 124, 171 Dathan, postać biblijna - 187 Dawid, prorok i król Izraela - 41, 74, 158, 165, 180, 188, 207, 219, 225 Dawid, spatariusz - 111 Demetriusz, św. - 163 Deusdedit, kardynał - 44, 47, 52 Diodor z Tarsu - 26 Dioklecjan, cesarz - 105, 117, 128, 137, 217 Dionizos/Broumos, bóstwo pogańskie — 216 Dioskur, patriarcha Aleksandrii, monofizyta 26, 144, 169, 180 Doeg, postać z 1 Księgi Samuela -166 Dydym Ślepy - 26 Egeria - 137 Eleazar, kapłan - 200 Eliasz, prorok - 111, 171, 173, 177, 200, 211212, 218 Elifaz, postać biblijna - 188 Elizeusz, prorok - 171, 173, 177, 211-212 Eleutera, dworka cesarzowej Pulcherii - 152 Elżbieta, św., matka Jana Chrzciciela - 161 Eneasz, postać z Dziejów Apostolskich - 88 Epifaniusz z Kallistratos - 216 Epifaniusz, prezbiter i hegumen — 151-152, 157, 226 Epifaniusz z Salaminy - 11 Erlolf / Herulfus z Langres, biskup frankijski 46, 50 253 Eudocja, trzecia żona Konstantyna V -114,132, 134-135,155, 182, 217, 222 Eudocja, matka patriarchy Nikefora - 99 Eufemia z Chalcedonu, św. — 14-15, 112, 128, 136-137, 139-145,147-149, 154 Eunomiusz, herezjarcha - 180 Eutyches,
herezjarcha - 26, 169, 180 Euzebiusz z Cezarei - 11, 45, 51, 70, 90 Ewa, pramatka - 159, 161 Ewagriusz z Pontu - 26, 175 Ewagriusz Scholastyk - 45, 140-141 Ezechiel, prorok - 76, 124 Febe, diakonisa — 211 Febronia, matka św. Antuzy z Mantineon — 131 -132 Filipikos Bardanes, cesarz - 218 Filomatios, zabójca Szczepana Młodszego - 221 Flawian, patriarcha Konstantynopola - 26 Focjusz, patriarcha Konstantynopola - 90, 100 Fotyn, heretyk - 180 Gabriel, Archanioł - 70, 76 Galien, cesarz - 90 German, patriarcha Konstantynopola - 10, 16, 59, 81, 92, 101-102, 108, 140, 150, 154, 156, 162-164, 166-167, 170, 180-181, 187188,199, 212, 219 Gerwazy, męczennik - 50 Grzegorz I Wielki, papież - 46, 50-51, 89 Grzegorz II, papież - 44, 50, 73, 93, 166, 168, 187 Grzegorz III, papież - 30, 44 Grzegorz, logoteta poczty - 118 Grzegorz z Nazjanzu, Teolog - 26, 51, 78,165, 209 Grzegorz z Neocezarei, biskup - 11 Grzegorz z Nyssy - 74, 85, 87, 200 Grzegorz, ojciec Szczepana Młodszego - 169 Grzegorz z Tours - 89 Grzegorz, uczeń Auksencjusza - 169 Hadrian I, papież - 18-20, 30, 40, 44-46, 49, 73, 87, 95, 99, 121 Helena, św., matka Konstantyna Wielkiego - 95 Henoch, patriarcha - 173 Herakles, heros - 93 Herakliusz, cesarz - 100, 104, 118, 137, 140 Herod Wielki, król - 156, 169, 181
254 Indeks osobowy Herod Antypas, król - 89, 127, 219 Herodiada, żona Heroda Antypasa - 219 Himerios, patrycjusz — 111 Honoriusz I, papież - 27, 180 Ibas z Edessy - 27 Ignacy Diakon - 98-99, 119 Irena z Aten, cesarzowa, żona Leona IV, matka Konstantyna VI — 9, 14, 35, 44, 46, 87, 98-101, 104-105, 112, 115-116, 118-119, 121, 123, 128,135-138,141,146 Irena Chazarka, pierwsza żona Konstantyna V 115, 135, 141, 182 Isdandul, kobieta perska — 215 Izebel, żona Achaba — 111 Izajasz, prorok - 53-54, 59, 74, 76, 94 Jakub [Baradaj] - 180 Jakub, patriarcha - 53, 180 Jakub, protospatariusz - 118 Jakub Mniejszy, Apostoł - 216 Jan Apostoł (?) - 76 Jan Chryzostom - 26, 70, 78, 85 Jan Chrzciciel - 68, 70, 99, 181, 219 Jan z Damaszku / Damasceński - 10, 21, 24, 30, 57-58, 64, 66, 72-73, 91-92, 95, 102, 108, 122, 166, 180,187, 210, 219 Jan, diakon biskupa Sergiusza - 51 Jan Gocki, św. - 20, 136 Jan z Góry, mnich - 169-174 Jan, hegumen i męczennik - 214 Jan z Jerozolimy - 15, 57, 64, 66, 206 Jan Klimak - 166, 170 Jan Malalas - 89-90, 123 Jan z Nikomedii - 199 Jan, patriarcha Antiochii - 89 Jan, poseł rzymski - 34, 51 Jan Synkellos z Antiochii - 18, 80, 122, 199 Jan, uczeń Auksencjusza - 152, 169-170 Jan, uczeń Szczepana Młodszego - 175, 178 Jan z Synady, biskup - 59 Jannes, mag egipski - 182 Jambres, mag egipski - 182 Jered, ojciec Henocha - 173 Jeremiasz, prorok - 184 Jerzy z Amastris, biskup - 136, 139 Jerzy z Cypru, biskup - 10, 74, 102, 108, 189, 210, 226 Jerzy Kedrenos - 16, 117-118, 217 Jerzy Mnich - 12,14-16, 97-98,102,108,110, 114, 117,119, 122-124, 146, 181-182, 217 Jerzy z Ostii (z
Amiens), biskup - 34, 46 Jerzy Synkellos - 105-106, 151 Jerzy Synkletous - 157, 195-197 Joachim, ojciec Maryi - 216 Jonasz, prorok — 171 Jozue, syn Nuna - 173 Józef z Arymatei - 88 Józef Cieśla - 169, 216 Józef Fławiusz - 123 Józef z Kantary - 99, 151 Józef, męczennik perski - 215 Józef, patriarcha — 53 Judasz - 70, 191, 204 Julian Apostata - 90, 109, 191, 218, 224 Juhan z Helikarnasu - 166, 180 Juliana Anicja - 160 Juliusz, męczennik - 87 Justyn II, cesarz - 204 Justynian I Wielki, cesarz - 104 Kajfasz, arcykapłan - 64, 191 Kalikst, męczennik - 87 Kalikst, papież - 23 Kallistos, mówca - 189 Kallistos, wysłannik Konstantyna V - 189-191, 199-200, 202, 204, 225 Karloman, król Franków - 43, 46 Karol Łysy, cesarz - 36 Karol Wielki, cesarz - 30, 35-36, 44-45, 49 Karpokrates, gnostyk - 180 Kerdon - 180 Kerynt (Cerynt) — 180 Kombokonon, sekretarz — 199-200 Konstantyn I, Wielki, cesarz - 87, 95-96, 161 Konstantyn V Kopronim/Kaballinos, cesarz — 9-17, 19-22, 30, 32-33, 35-36, 43-44, 46, 48, 64, 66-67, 78-81, 86, 92-93, 97-98,101, 103-105, 107-116, 118, 123-124, 126, 128, 130-135, 138, 140-142, 145-146, 151, 153158, 164, 171, 175, 181-183, 199-200, 208, 216-220, 222, 224 Konstantyn VI, cesarz - 9, 14, 35, 44, 46, 87, 98-99, 112, 115-119, 121, 123, 128, 135, 138,146,148-149,151,185,187,189, 192193, 195 Konstantyn VII Porfirogeneta, cesarz - 115 Konstantyn II, antypapież - 18, 31-32, 43, 86
Indeks osobowy Konstantyn, kuzyn Konstantyna II, patriarchy Konstantynopola — 113 Konstantyn II, patriarcha Konstantynopola - 10, 12, 66, 78-79, 101-105, 108, 110-111, 113, 123-124, 135, 154,156,182,199 Konstantyn z Nakolei, biskup - 92, 156, 201 Konstantyn z Nikomedii, biskup - 199-200 Konstantyn Podopagouros, patrycjusz i logoteta poczty - 104, 110-111, 154 Konstantyn, poseł patriarchy Teodora - 18, 32 Konstantyn z Syllaion, biskup - 183 Konstantyn, spatariusz i cesarski protostrator 111 Konstantyn, syn Wikariosa, spatariusz - 118 Konstantyn z Tios - 112, 128, 136-137, 139, 165, 217 Kosma z Epifanei, biskup - 19-20, 107, 109 Kosma, patriarcha Aleksandrii - 14, 18-20, 30-31, 49, 52, 86, 109 Kronos, bóstwo pogańskie - 216 Krzysztof, ptymiceriusz - 18, 40, 43 Krzysztof, syn Konstantyna V - 114 Krzysztof, spatariusz - 111 Krzysztof, uczeń Szczepana Młodszego - 175 Latona, bogini pogańska - 69 Leon III Konon, cesarz — 9, 13, 21, 44, 63, 65-66, 73, 78, 80, 97-98,102,130,138-142, 145,166, 168,181,187,198, 217, 219 Leon IV Chazar, syn Konstantyna V, cesarz 13-14, 33, 39, 99-101, 105, 107, 115-118, 121, 123, 128,141, 146, 156, 182, 185, 189 Leon V, cesarz - 99, 198 Leon, kubikulariusz - 118 Leon Kouloukes - 116 Leon Koutzodaktylos - 116 Łazarz, postać ewangeliczna - 216 Łukasz Ewangelista - 65, 67, 73, 167 Macedoniusz, herezjarcha - 25,180 Madi / Abu Dżafar al-Mansur - 117 Mahomet - 180, 187 Makary, patriarcha Antiochii, monoteleta - 180 Maksym [Cynik] - 180 Maksymian Herkuliusz, cesarz — 128 Maksymin Daja, cesarz - 90 Mamas, św. - 109 Manes, strateg - 112, 114 255 Mani /
Manicheusz - 166, 180 Manoach, ojciec Samsona - 211 Marceli [z Ancyry] - 180 Marcjan, cesarz - 144 Marcjon - 180 Marek, gnostyk — 180 Maria, druga żona Konstantyna V - 182 Maria Egipcjanka - 205 Maria, matka Jakuba i Józefa - 216 Maria, pierwsza żona Konstantyna VI - 99, 138 Maria, żona Joachima - 216 Maria, żona Kleofasa - 216 Maria, żona Ozeasza - 216 Marinakes - 111 Marinos, uczeń Szczepana Młodszego - 175177, 179, 195 Maris Pers - 27 Marta, siostra Łazarza - 216 Maura, męczennica - 217 Maurycjusz, cesarz - 100, 118 Menander, gnostyk - 180 Metody I, patriarcha Konstantynopola - 106, 122 Michał III, cesarz - 123 Michał Lachanodrakon, strateg - 12, 107, 112, 114, 116, 155, 197, 213 Michał Melissenos, strateg - 112, 114 Michał Syryjczyk - 21 Midas, mityczny król - 115, 126 Mojżesz - 29, 35, 41, 47, 53, 94, 171, 173, 182, 195 Montan - 180 Nabot, Jizreelita — 57, 111 Nabuchodonozor, król babiloński - 171 Nepos, biskup Arsinoe - 180 Nestoriusz, herezjarcha - 25-27, 109 Nikefor, patriarcha Konstantynopola, historyk i kronikarz - 10-12, 14-16, 92, 97-104, 106115, 123-128, 131, 135, 145, 151-154, 158, 171-172, 178, 182-183, 188-189, 195, 198199, 206, 210, 217, 222 Nikefor, syn Konstantyna V - 114, 118 Niketas, patriarcha Konstantynopola - 12, 101, 104-105, 107, 112-113,115,117,125, 154 Niketas Patrycjusz / Monomachos - 137, 149 Notker Balbulus - 32 Nowat, heretyk — 180
256 Indeks osobowy Oholiab, postać biblijna - 50 Oreb, postać biblijna - 187 Orygenes - 26, 174, 180 Pamfil, poseł rzymski — 34 Papiasz, kubikulariusz - 118 Patapiusz, św. - 159 Paweł Apostoł - 50-51, 58, 62, 76, 95, 120, 158, 161, 165, 170, 189, 211-212, 214, 216 Paweł, mnich i męczennik - 213 Paweł I, papież - 13-15, 20, 30-38, 40-41, 43-44, 46, 49, 86 Paweł IV, patriarcha Konstantynopola - 14, 107, 117, 119, 128 Paweł [z Samosaty] - 180 Paweł, uczeń św. Antuzy z Mantineon - 131 Pelagiusz, męczennik - 125, 222 Pepin Krótki, król Franków - 13,15, 18, 30-39, 41, 43, 46, 86, 192 Piłat Poncjusz - 56, 64, 70, 156, 220 Piotr archiprezbiter, wysłannik papieża Hadriana - 121 Piotr Apostoł - 13, 33, 35, 38-41, 43, 50-52, 76, 88, 95,161, 212, 216 Piotr z Atroi - 131 Piotr Knafea [Folusznik] - 28 Piotr, hegumen klasztoru św. Saby, wysłannik papieża Hadriana - 121 Piotr, magister - 114 Piotr [Mongos] - 28, 180 Piotr, patriarcha Konstantynopola - 27 Piotr, prezbiter - 34 Piotr Stylita / Słupnik- 12,107,114,125,154, 214 Platon z Sakkudion, krewny Teodote - 99, 151 Polichroniusz, heretyk - 27 Porfiriusz z Tyru - 174 Prokopiusz, eparcha - 111 Protazy, męczennik - 50 Pseudo-Dionizy Areopagita - 76 Pulcheria, cesarzowa, żona Marcjana - 144, 152 Pyrrus, patriarcha Konstantynopola, monoteleta - 27, 180 Rabbula, biskup Edessy - 27 Roman Neomartyr - 131 Sabeliusz, herezjarcha - 23, 180 Salman, postać biblijna - 187 Samson, postać biblijna - 211 Sara, żona Abrahama - 156, 161, 297 Saturn, bóstwo pogańskie - 216 Saturnin, gnostyk — 180 Sekundyn, eremita - 46, 50 Serenus, biskup Marsylii - 46
Sergiusz, biskup Rawenny — 51 Sergiusz, patriarcha Konstantynopola, monoteleta - 27, 180 Sergiusz, syn prymiceriusza Krzysztofa — 43 Sergiusz, uczeń Auksencjusza - 169 Sergiusz, uczeń i zdrajca Szczepana Młodszego 175, 191, 204 Sergiusz, żeglarz - 143, 145, 147 Sergonas, żeglarz - 143, 145, 147 Sewerian z Gabala - 70-71 Sisinnios, mnich — 131-133 Sisinnios z Perge zwany Pastillas, biskup - 10, 78, 101, 199 Sofroniusz Jerozolimski - 23, 27, 206 Sokrates Scholastyk - 89, 108, 201 Sosthenes, męczennik - 149 Sozomen - 89, 141 Stefan II, papież - 13, 33, 38-40, 42-44, 47, 87, 91 Stefan III, papież - 18, 43-45, 48-51, 53 Stefan z Bosry - 56, 59 Stefan Diakon - 12-13, 16, 67, 73, 150-162, 169, 174-175, 180, 187, 189, 191-192, 202, 214, 217, 220, 222, 224-225 Stefan, uczeń Szczepana Młodszego - 175 Stefan, żołnierz - 208 Stefanek, młodzieniec - 223-224 Strategios, dowódca gwardii cesarskiej — 104, 110-111, 115, 154 Strategios, kubikulariusz - 118 Strategiusz, ojciec św. Antuzy z Mantineon — 131-132 Szczepan Młodszy, męczennik - 12, 101, 103, 107, 109-110, 115, 125,150-158,160, 162166, 168-179, 182-184, 186-187, 189-191, 193-200, 202-208, 210-224, 226-227 Szczepan, diakon, Pierwszy Męczennik - 16, 76, 81, 160, 162-163, 223 Sylwester I, papież - 95-96 Synezjusz, poseł cesarski — 33-35, 39-40 Szymon Mag — 28, 180
Indeks osobowy Tarazjusz, patriarcha Konstantynopola - 12, 14, 19, 99-100, 107, 112, 119-121, 129, 135136, 148, 184 Teodor / Teodoret, patriarcha Antiochii - 14, 18-21, 49, 52,109 Teodor z Faran - 27 Teodor I, patriarcha Jerozolimy - 14-15, 18-22, 30-32, 45, 49, 52, 86, 109 Teodor Lektor - 89 Teodor, męczennik - 201, 221 Teodor z Mopsuestii - 26-27 Teodor, ojciec patriarchy Nikefora — 98 Teodor Studyta- 13, 20-21, 99,106,151,155, 160, 163, 177, 184,191, 198, 208 Teodor, świadek męczeństwa Szczepana Młod szego - 222-224 Teodoret z Cyru — 26-27, 89 Teodota, siostra Szczepana Młodszego — 208 Teodote - druga żona Konstantyna VI - 99,151 Teodozjusz II, cesarz - 144 Teodozjusz III, cesarz - 101, 166 Teodozjusz z Efezu, biskup - 10, 78, 101, 108, 183, 189, 199-200 Teodozjusz z Myty, biskup - 50 Teodozjusz, patriarcha Aleksandrii — 180 Teodozjusz, pielgrzym - 88-89 Teodulf z Orleanu - 18 Teofanes, kronikarz - 12,14-16,19, 35, 80-81, 97-98,100-109,114-115,118,123-129,134135, 138, 141-142, 146, 148, 151, 153-155, 158, 162, 167-168, 172, 181-183, 195, 199, 208, 214, 217, 219, 222, 224 Teofanes, kubikulariusz - 118 Teofanes Lardotyros - 213 Teofano, mniszka - 193 Teofil, adresat Ewangelii św. Łukasza - 73, 167 Teofil, cesarz - 123, 198 257 Teofilakt, kandydat - 111 Teofilakt, patrycjusz i strateg - 103-104, 111, 118, 208 Teofilakt Symokatta - 100, 141 Teofilakt, syn Rangabeusza - 118 Teosteriktos, prezbiter - 213 Tomasz, kapłan z Aleksandrii- 18, 122 Tomasz, kubikulariusz - 118 Toton, duks Nepi - 18, 31, 43 Trajan Patrycjusz - 100 Tryfena, chrześcijanka - 211 Tyberiusz I, cesarz - 87
Tyberiusz III / Apsimar, cesarz - 101, 108 Tymoteusz, męczennik - 217 Tymoteusz, towarzysz św. Pawła Apostoła - 165 Uraniakos, woźnica Konstantyna V — 218 Walens, cesarz - 109, 200, 218 Walentyn, gnostyk - 180 Weronika, św. - 85, 87 Wiktor, męczennik - 149 Wiktor III, papież - 47 Witalios Syryjczyk - 191 Witeliusz, cesarz - 192 Witellios, żołnierz rzymski - 191 Zachariasz, papież - 43-44, 216 Zachariasz, uczeń Szczepana Młodszego - 175 Zacheusz, postać z Ewangelii - 226 Zeb, postać biblijna - 187 Zebeusz, postać biblijna -187 Zeno [Zenobiusz z Zefironu] - 180 Zeus, bóstwo pogańskie - 69-70, 93 Zofia, żona Justyna II — 142, 204 Zosimos, heretyk - 180 Zuzanna, postać biblijna - 193
INDEKS AUTORÓW I DZIEŁ STAROŻYTNYCH cytowanych lub wzmiankowanych [uwaga: cytaty oznaczone cyframi wytłuszczonymi] Akatyst [Akathistos', PG 92, 1335-1348] - 27 Akta papieża Syswestra [Actus Silvestri papas, CPL 2235] - 95 Akta 60 męczenników palestyńskich [Martyres LX, passie, BHG 1217] - 21 Ambroży z Mediolanu, PseudoList II [= Inventio etpassio SS. Gervasii et Protasir, CPL 2195; BHL 3514] [II, 4] — 50-51 Andrzej z Krety Cuda i i śmierć św. Patapiusza [Miracula et transi tas s. Patapir, CPG 8189; BHG 1426-1427] 159 Homilia o obrzezaniu Pana [Homilia in circumcisione Domini', CPG 8174; BHG 262] [PG 97, 920C] - 163 Homilia o św. Patapiuszu [Homilia in s. Patapium', CPG 8188; BHG 1425 ] - 159 Pochwala cudów św. Teraponta [Laudatio de miraculis s. Therapontis', CPG 8196; BHG 1798] [1] - 179 Pochwala św. Patapiusza [Laudatio s. Patapii', CPG 8190; BHG 1428] - 159 O czczeniu świętych obrazów [De sanctarum imaginum venerations, CPG 8193, BHG 1125] 88 Anonim z Piacenzy Opis pielgrzymki do Тлеті Świętej [Itinerarium', CPL 2330] [22] - 88 Asteriusz z Amazji Homilia 11, [CPG 3260; BHG 623a] O Jairze i kobiecie cierpiącej na krwotok [Homilia in lairum et in mulierem sanguinis profluvio labentem', CPG 3261] - 90 Atanazy Aleksandryjski, PseudoOdpowiedzi na pytania Antiocha duksa [Quaestiones /Interrogationes Antiochi ducis ad Athanasium, CPG 2257] [39] - 52, 54, 92 Bazyli Wielki Homilia o 40 świętych męczennikach [Encomium XL martyrum; CPG 2863] [l]-28 [2] - 70 [7] - 204 O Duchu Świętym [De spiritu sancto', CPG 2839] [18, 45, 19-20] - 29, 79, 183 Codex Carolinus [Codex Carolinus, ed.
W. Gun dlach, MGH Epp. 3, s. 469-657] - 30 [14] - 33 [29] - 33, 37 [36] - 33-35, 37, 38-40, 186, 192 [37] - 33-34, 37, 37-38 [39] - 37, 41 [40] - 20, 30-31, 31-32 [42] - 35, 37-38, 41-42 [44] - 38 [51] - 38 [98] - 43 [99] - 18, 31, 32, 43
260 Indeks autorów i dzieł starożytnych Codex Parisinus Graecus 1115 [f. 241v- 242v: Synodika Jana, biskupa Jerozo limy] - 72 Deusdedit 7.biór kanonów [Collectio canonum\ — 44, 47 [fragm. MGH Conc. 2. 1, s. 87] - 52-53 Donacja Konstantyna [Constitutum Constantin!, ed. H. Furhman, MGH Fontes iuris 10, Han nover 1968] [7] - 95 Dysputa Żydów z chrześcijanami o krzyżu i obra zach z odwołaniem się do Atanazego i Cyryla 90-91, 92-96 Dzieje Tadeusza [Acta Thaddaer, ClavApNT 299] [3]-52 Ekloga [Ecloga, ed. L. Burgmann, 1983] [5, 5] -155 [17, 23] - 194 [17, 24] -194 Epifaniusz z Kallistratos Żywot Maryi [Vita Mariae, BHG 1049] [PG 120, 209C] - 216 Euzebiusz z Cezarei Historia kościelna [Historia ecclesiastica:, CPG 3495] [1, 13] - 45 [1, 13, 10] - 51 [7,16-17] - 90 [7,1 8] - 70 Fredegard Scholastyk, PseudoContinuationes [MGH SS rer. Merov. 2, Hannoverae 1888] [40] - 32 German z Konstantynopola List do Jana z Synady [Epistula ad lohannem episcopum Synadensem-, CPG 8002] [2] - 59 List do Konstantyna z Nakolei [Epistula ad Constantinum episcopum Nacolitae, CPG 8003] [1] - 92 List do Tomasza z Klaudiopolis [Epistula ad Thomum episcopum Claudiopoleos-, CPG 8004] — 180 German, PseudoMowa o krzyżu i obrazach [Oratio de cruce et imaginibus contra haereticoy GPG 8033] - 154 O herezjach i synodach [De haeresibus et synodis-, CPG 8020 - jako autentyczne pismo Ger mana] [42] - 145 Grzegorz I Wielki, papież Listy [Registrum epistularum; CPL 1714] [IX, 147] - 46, 50 [IX, 208] - 46 [XI, 10] - 46 Dialogi [Dialogorum libri IV, CPL 1713] [III, 24] - 51 [IV, 11] - 51 [IV, 13] - 51 [IV, 17] - 51
Ewagriusz z Pontu Grzegorz II, papież O ośmiu duchach zła [De octo spiritibus-, CPG 2451] - 175 List do Germana [Epistoła Gregorii papae ad Germanum Constantinopolitanum-, CPG 8006; ACO II, 3,2, s. 430-433] - 93 [2] - 73 List Ipapieża Grzegorza II do cesarza Leona III [Epistula 12 — ad Leonem Isaurum Imperatorem (De sacris imaginibus)-, BHG 1387d] [1] - 166 [13] - 168 Ewagriusz Scholastyk Historia Kościoła [Historia ecclesiastica-, CPG 7500] [2, 3] - 140, 141 [4, 27] - 45 Focjusz Biblioteka [Bibliotheca-, PG 101-104] [Kodeks 66, 33b] - 100 [Kodeks 271] - 90 Grzegorz z Nazjanzu Mowy [Orationes-, CPG 3010] [7, 21] - 51
Indeks autorów i dzieł starożytnych [38, 7] - 209 [43, 12] - 165 Grzegorz z Nyssy O bóstwie Syna i Ducha Świętego [De deitate Filii et Spiritus Sancti', CPG 3192; BHG 2354] [PG 46, 572C] - 74 Pochwała Bazylego [In Basilium fratrem', CPG 3185; BHG 244] - 200 Grzegorz z Nyssy, PseudoOdnalezienie czcigodnego i nie ręką uczynionego wizerunku z Kamuliany [Inventio imaginis in Cumulianif, CPG 3224, BHG 790] — 87 Grzegorz z Tours Chwała męczenników [De gloria martyrum-, CPL 1024] [21] - 89 Hadrian I, papież List do Karola Wielkiego [Epistuła ad Carolum regem', MGH Epp. 5, Epistolae Karolini aevi 3, Berolini 1899, s. 5-57] [I, 2] - 49 [I, 5] - 40 [I, 12(.)] - 49-50 [1,13] - 50-51 [1,18] - 51-52 List do Konstantyna i Ireny [Epistula ad Constantinum et Irenem-, CPG 9475] - 87 [ACO II, 3, 1, s. 126] - 44 [ACO II, 3, 1, s. 169] - 121 List do Tarazjusza, patriarchy Konstantynopola [Epistula ad Tarasium', ACO II, 3,1, s. 174-187] [ACO II, 3, 1, s. 174] - 121 Horos synodu w Hierei [Mansi 13, 268B-C] - 167 [Mansi 13, 269C-D] — 167 [Mansi 13, 297A] - 209 [Mansi 13, 329E] - 183 [Mansi 13, 333B-C] - 183 [Mansi 13, 352E-353C] - 189 Ignacy Diakon Żywot Nikefora [ Vita Nicephori, ed. C. de Boor, Leipzig 1880, s. 139-217; BHG 1335] - 98-99 261 [ed. C. de Boor, s. 150] - 99 Żywot Tarazjusza [Vita Tarasii', BHG 1698] [12-14] - 119 Jan Synkellos z Antiochii Opowieść o początkach niszczenia obrazów [lohanni Syncelli narratio de exordia iconoclasmi', CPG 9484.2; ACO II, 3, 2, s. 590-596] - 199 Jan z Damaszku Mowy obronne przeciw tym, którzy odrzucają święte obrazy [Orationes de imaginibus tres\ CPG
8045; BHG 1391e-g; ed. B. Kotter, Die Schriften des Johannes von Damaskos, vol. 3] I Mowa [Kotter 33] — 95 II Mowa [Kotter 12] - 219 [Kotter 12, 103-104] - 210 [Kotter 18, 117] - 166 III Mowa [Kotter 24-25] - 30 [Kotter 35, 140] - 166 [Kotter 137] - 73 O herezjach [De haeresibus; CPG 8044] [100] - 180 Wykład wiary prawdziwej [Expositiofidei', CPG 8043] [Wojkowski 3, 2, s. 131] - 24 Jan z Damaszku, PseudoPrzeciw ikonoklastom [Adversus Iconaclastas', CPG 8121] - 15, 55-57, 57-64, 79 [1] - 67-68, 92, 111,167,186 [2] -167 [5-12] - 68 [13] - 92,167 [16] - 56, 167 Przeciw Konstantynowi Kaballinosowi [De sacris imaginibus contra Constantinum Cabalinum-, CPG 8114] - 15, 64, 67-83, 150-151, 187 [1] - 57-58, 64-65, 181 [2] - 59, 65 [3] - 65, 93, 95, 210 [4] - 65, 92 [5] - 65, 95 [6] - 65,167, 202
262 Indeks autorów i dzieł starożytnych [7] - 65,167 [8] - 64-65 [9]-65 [10] - 64-65 [11-12] - 65 [12] - 64-65 [13] - 65 [14] - 65 [15] - 65,102, 108, 201 [16] - 65 [17] - 66 [18] - 66 [18-24] - 64 [19] - 186, 195, 223 [20] - 66, 162, 164 [21] - 66,175, 182, 201 [22] - 66 [23] -181 [24] - 66 [25] - 66 Jan z Jerozolimy Przeciw ikonoklastom [Advenus Iconoclastas', Invec tiva contra haereticos-, PG 109, 501-516 = PG 96, 1347-1361; Pseudo-Jan z Damaszku, CPG 8121, zob. wyżej] Synodika Jana, biskupa Jerozolimy [Codex Parisinus Graecus 1115, F. 239-245v] — 64, 66 Jan Klimak Drabina raju [Scala paradisi-, CPG 7852] [PG 88, 665C] - 170 Jan Malalas Chronografia [Chronographia-, CPG 7511] [10,11-12] - 89 Jerzy z Cypru Napomnienie starca o świętych obrazach [Nouthesia gerontos peri ton hagion eikonon', ed. B.M. Melioranskij, St. Petersburg 1901, s. IV-XXXIX] - 102 [7] - 226 [8] - 189 [14] - 210 [30] - 74 [32] - 74 Jerzy Kedrenos Kronika świata [Synopsis historian-, ed. I. Bekker, t. 1-2, Bonn 1838-1839] [Bekker, t. 2, s. 3] - 217 [Bekker, t. 2, s. 18] - 117 [Bekker, t. 2, s. 19-20] - 118 Jerzy Mnich (Hamartolos) Zwięzła kronika [Chronikon syntomon-, vol. 1-2, ed. C. de Boor, Lipsiae 1904] - 122 [7] - 122 [9, 34-36] - 124-129 [9, 34] - 12, 14, 102,108, 110,114, 117, 181182, 217 [9, 35] - 146 [9, 36] - 119 Jerzy Synkellos Kronika [Ekloge chronographiar, ed. G. Dindorf, CSHB, Bonnae 1928] - 105 Kapitularz przeciwko soborowi, który odbył się w Nicei w sprawie wystawiania świętych wizerunków [Capitulare adversus synodum quae pro sacrarum imaginum erectione in Nicea acta est] - 18 Kodeks
londyński z British Library, Add. 16413 — 44, 47 Quaestio XXXIX z Interrogationes Antiochi ducis adAthanasium — 47 Stephana sanctopropter sacris imaginibus adorandis [L. Bohringer, Zwei Fragmente., Frankfurt 1992, s. 104-105] - 53-54 Krótkie zapiski historyczne [Parastaseis Syntomoi Chronikai-, ed. A. Cameron, J. Herrin, Leiden 1984] [Cameron, s. 168-169] - 166 [Cameron, s. 208-209] - 218 Konstantyn V Peuseis — 9-11, 48, 86, 92 [II, 3] - 48 Konstantyn VI List Konstantyna i Ireny do papieża Hadriana [Sacra Constantini et Irenae ad Hadrianum papam-, CPG 9471] - 121
Indeks autorów i dzieł starożytnych Konstantyn Porfirogeneta O ceremoniach dworu bizantyńskiego [De cerimoniis aulae byzantinae, ed. I J. Reiski, t. 1, CSHB, Bonnae 1829] [I, 41] - 115 Konstantyn z Tins Przeniesienie relikwii św. Eufemii [Translatio s. Euphemii; BHG 621] - 112, 128, 136, 139149 [2] - 165, 217 Kronika Adona [Chronicon Adonis, archiepiscopis Viennensis; MGH SS 2] - 34, 36 [fragm. MGH SS 2, s. 319] - 37 Kronika Wielkanocna [Chronicon Paschale-, CPG 7960] - 123 Laktancjusz O śmierci prześladowców [De mortibus persecutorum; CPL 91] [30] - 128 [42] - 117 Liber Pontijicalis [CPL 1568] - 42 [94, 11] - 42, 87 [96, 1] - 43 [96, 3-14] - 18, 43 [96, 12] - 87 [96, 16] - 43 [96, 17] - 43 [96, 17-24] - 44 [96, 23] - 44 Menologion Bazylego II [Menologium Basilii imperatoris II; PG 117, 17-614] [PG 117, 409A-C] - 134 Męczeństwo św. Jerzego [Passio s. Georgii; BHG 670] - 214 Męczeństwo Perpetuy i Felicyty [Passio SS. Perpetuae et Felicitatis; CPL 32] - 168 Nauka Addaja [Doctrina Addai; ClavApNT 89; BHO 24] И-51 263 Nikefor, patriarcha Obrona świętych obrazów [Apologeticus pro sacris imaginibus; PG 100, 533-832] - 100 Odparcie i obalenie definicji synodalnej z 815 roku [Refutatio et eversio definitionis synodalis anni 815; CCG 33] - 100 Przeciw Euzebiuszowi [Contra Eusebium, w: Spicilegium Solesmense, ed. J.B. Pitra, vol. 1, Parisiis 1852, 373-503] - 11, 100 Przeciw Pseudo-Epifaniuszowi [Pseudo-Epiphanii sive Epiphanidis confutatio, w: Spicilegium Solesmense, ed. J.B. Pitra, vol. 4, Parisiis 1858, 292-380] - 11, 100 Rozprawyprzeciw ikonoklastom [Antirrhetici I-III; PG 100,
205-533] - 100, 123, 126 [I, 9 (PG 100, 216C-219C)] - 109 [1,10 (PG 100, 220C)] - 171 [I, 15 (PG 100, 225B)] - 198 [I,18 (PG 100, 229C-232A)] - 158 [I, 27 (PG 100, 276C)] - 171 [I, 39 (PG 100, 296C-D)] - 158 [I, 41 (PG 100, 301C)] - 92 [I, 42 (42 (PG 100, 308B)] - 178 [II, 2 (PG 100, 332B)] - 92 [II, 4 (PG 100, 340D-341D)] - 109 [III, 11 (PG 100, 392D-393A)] - 210 [III, 16 (PG 100, 400D)] - 206 [III, 22-26 (PG 100, 409-416)] - 210 [III, 64 (PG 100, 493D)] - 114, 127 [III, 66 (PG 100, 497A-500B)] - 189 [III, 70 (PG 100, 504C-505B)] - 127, 195 [III, 71 (PG 100, 505C-D)] - 128 [III, 72 (PG 100, 508B-D)] - 127 [III, 80 (PG 100, 521D-524A] - 102,127 Zwięzła historia [Breviarium historicum; Historia syntomos; ed. C. Mango, Washington 1990.] 97-98, 100, 106 [63] - 135 [72] - 101-102, 108, 124-125, 182-183, 199 [73] -127 [80] - 12, 102, 145 [81] - 12,103, 109, 182, 217 [82] - 12,110-111, 126 [83] - 12, 103-104, 108, 112, 124, 222 [84] - 104-105, 113, 124 [85] - 112,125 [86] - 105, 114-115 [88] - 105, 115
264 Indeks autorów i dzieł starożytnych Notker Balbulus Dzieje Karola Wielkiego [Gęsta Caroli Magni Imperatoris; MGH SS rer. Germ. N.S. 12, Berolini 1959] [2, 7] - 32 O nie ręką sporządzonych ikonach [wyd. A. Alexakis, Codex Parisinus Graecus 1115 and Its Arche type, Washington 1996, s. 348-350.] — 86-90 [1] - 72, 85, 167 [2] - 85 [3] - 85 [4] - 85 [5] - 85 [6] - 85 [7] - 85 [8] - 74, 85 [9] - 70,167, 207 Orygenes Przeciw Celsusowi [Contra Celsum; CPG 1476] 26 Patria I, II, III, IV [Patria Konstantinoupoleos', Scriptores Originum Constantinopolitanarum, t. 2, ed. Th. Preger, Lipsiae 1907] [III, 9] - 141-142 Pseudo-Dionizy Areopagita Hierarchia kościelna [De ecclesiastica hierarchia', CPG 6601] - 76 Hierarchia niebiańska [Dr coelesti hierarchia', CPG 6600] [I, 3] - 76 Imiona Boskie [De divinis nominibus; CPG 6602] - 76 Listy [Epistulae, CPG 6604-6613] — 77 Teologia mistyczna [De mystica theologia', CPG 6603] - 76-77 Roczniki Einharda [Annales Einhardi', MGH SS 1, Annales et chronica aevi Carolini, Hannoverae 1826] - 36 [a. 757] - 32 [a. 767] - 33, 37 Roczniki z Lorsch [Annales Laurissenses, MGH SS 1, Annales et chronica aevi Carolini, Hannoverae 1826] - 36 [a. 767] - 36-37 Sergiusz, patriarcha Konstantynopola Ekthesis - 27 Sewerian z Gabala Kazanie o obmywaniu stóp [Homilia de lotione pedum', CPG 4216] [9]-71 Kazanie o prawodawcy [Homilia de legislatorem, CPG 4192] [PG 56, 407, w. 43-48] - 70 Sobór Nicejski II Kanony 22 [XXII Canones; CPG 9491] [Kanon 20] - 131, 152 Sesja III [Actio III; CPG 9482] [Mansi 12, 1126C] - 184 Sesja IV [Actio IV; CPG 9483] [ACO II, 3, 2, s.
422-426] - 206 [Mansi 13, 34C-D] - 50 [Mansi 13, 152C] - 224 Sesja V [Actio V; CPG 9484] [Mansi 13, 157E] - 181 [Mansi 13, 191] - 51 Sesja VI [Actio VI; CPG 9485] [Mansi 13, 208D] - 201 [Mansi 13, 208E-209A] - 201 [Mansi 13, 252B] - 200 [Mansi 13, 273A i B] - 167 [Mansi 13, 308A-309B] - 138 [Mansi 13, 308E] - 201 [Mansi 13, 325A] - 167 [Mansi 13, 328D] - 200 [Mansi 13, 329B] - 183, 187 [Mansi 13, 333B-C] - 183 Sesja VI [Actio VII; CPG 9486] [Mansi 13, 401-404] - 184 [Mansi 13, 409] - 184 Tak zwana „Sesja ѴІІГ [Mctio VIII- sic dicta; CPG 9490] [Mansi 13, 458-459] - 184 [Mansi 13, 462] - 184 Sofroniusz Jerozolimski Synodicon [Epistula synodica; CPG 7635] [2.2.1] - 23 [2.2.2] - 23 [2.2.3] - 23
Indeks autorów i dzieł starożytnych Żywot Marii Egipcjanki [ Vita Mariae Aegyptiacag CPG 7675; BHG 1042] - 205-206 Sokrates Scholastyk Historia Kościoła [Historia ecclesiastical, CPG 6028] [1, 38] - 108 [2, 17] - 201 265 [56] - 169 [61] - 169 [63] - 140,165 [65] - 224 [68-72] - 125 [71] - 103 [72] - 103 [74] - 114 [77]-151 Sozomen Historia Kościoła [Historia ecclesiastica-, CPG 6030] [9, 2] - 141 Stefan Diakon Żywot św. Szczepana Młodszego [ Vita Sancti Ste phani lunioris', BHG 1666] - 12,16, 67,123, 130, 150,157-227 [1] - 139, 151 [5] - 140 [6] - 139 [9] - 140 [12] - 157 [15] - 169 [16] - 222 [18] - 189, 204 [21] - 157, 215 [23] - 83 [24] - 81, 114 [25] -102, 124 [26] -125 [27] - 217 [28] - 78, 102 [29] - 108, 124 [30] - 179, 200, 212 [31] - 199 [32] - 175, 204 [35] - 209 [36] - 209, 226 [38] - 150, 175,197 [40] - 116,157,170, 215 [41] - 199 [42] - 108, 175 [42-43] - 151 [44] - 111, 175, 212 [45] - 212 [46] - 207 [46] -175 [55] - 73, 83, 103, 218, 224 Synaksarion Kościoła konstantynoplitańskiego [Synaxarium eccłesiae Constantinopolitanac, ed. H. Delehaye, Bruxellis 1902] — [263-264] - 217 [597-600] -134 [613-614] - zob. Żywot św. Antuzy, córki Kon stantyna V [652] - 217 [811-813] - 137 [848-852] - zob. Żywot św. Antuzy z Mantineon Synod w Jerozolimie (766 lub 767 r.) [Synodus Jerosolymitanum-, Mansi 12, 679B-C] — 20 Synod w Konstantynopolu In Trullo [Quinisextum) (691 г.) 102 Kanony [Canones CII; CPG 9444] [82] - 65 Tarazjusz Apologeticus adpopulum [CPG 9472; ACO II, 3, 1, s. 8-11] - 119 Teodor I, patriarcha Jerozolimy List synodalny [Synodicy ACO II, 3,1, s. 2554269] -
15, 18, 22-30 Teodor Lektor Historia tripartita [CPG 7502] — 89 Teodor Studyta Listy [Epistulae, t. 1-2, ed. G. Fatouros, Berolini-Novi Eboraci 1992] [4, 40-44] - 191 [8, 58] - 208 [17] -163 [48, 51-54] - 184 [57, 97] - 208 [112, 28] - 198
266 Indeks autorów i dziel starożytnych [151, 43] - 198 [380, 179] - 208 [380, 185] - 208 [398, 37] - 208 [528 (s. 790-791)] - 21 [532 (s. 803)] - 21 Teofanes Kronika [Chronograpbia; ed. C. de Boor, vol. 1, Lipsiae 1883, s. 384-427] [wstęp: de Boor, s. 3-4] - 105 [AM 6211] - 81 [AM 6215] - 80 [AM 6218] - 168,199 [AM 6221] - 162, 167-168, 219 [AM 6232] - 158, 217 [AM 6234] - 102 [AM 6245] - 101, 104, 107,108, 124 [AM 6248] - 134 [AM 6253] - 107,109, 214 [AM 6254] - 182-183 [AM 6255] - 19, 107,109,125 [AM 6256] - 103-104 [AM 6257] - 12,103,107,109-111,115,126, 172,182, 208, 217, 219, 222 [AM 6258] -107,109,111-112,114,125,128, 138, 141-142, 148 [AM 6259] -104-105,107,113-115,124-127, 135,181, 195, 214, 224 [AM 6260] - 114 [AM 6261] - 101-102,104-105, 115[AM 6262] - 107,112,116 [AM 6263] - 107,112,116 [AM 6267] - 107,116-117, 126,128,146 [AM 6268] - 117,128,146 [AM 6272] - 107, 115,117-118, 128 [AM 6273] - 118-119,128,135,146 [AM 6274] - 35 [AM 6276] - 14,107,119,129 [AM 6277] - 107,119-122 [AM 6279] -146 [AM 6284] - 135 [AM 6287-6288] -100 [AM 6303] - 222 Teodozjusz 0 położeniu Ziemi Świętej [De situ Terrae Sanctae; CPL 2328] - 88 [2] - 89 [7] - 88 Teofilakt Symokatta Historia powszechna [Historia?, ed. C. de Boor, Stuttgart 1972] - 100 [8, 14] - 141 Trisagion - 28 Życie i męczeństwo św. Teodozji [Passio; PG 117, 548-549; BHG 1773y] - 168 Żywot św. Antuzy, córki Konstantyna V [ Vita Anthusae filiae Constantini Copronymi; Synaxarium ecclesiae Constantinopolitanae, ed. H. Delehaye, Bruxellis 1902, 613-614] — 135-136 Żywot św. Antuzy z Mantineon [ Vita Anthusae fundatrias
coenobii Mantinei; Synaxarium ecc lesiae Constantinopolitanae, ed. H. Delehaye, Bruxellis 1902, 848-852] - 132-134 Żywot św. Auksencjusza [Vita s. Auxentii; BHG 199] - 152, 169, 190 [1] - 177 [1, 61] -171 Żywot św. Elżbiety Cudotwórczym [Vita; BHG Novum Auctuarium 2121] - 143 Żywot Germana [Vita Germani Archiepiscopi Constantinopolitani; BHG 697] [23] - 81 |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author2 | Jesiotr, Małgorzata Jesiotr, Małgorzata Naumowicz, Józef 1956- |
| author2_role | trl edt edt |
| author2_variant | m j mj m j mj j n jn |
| author_GND | (DE-588)132389894 |
| author_facet | Jesiotr, Małgorzata Jesiotr, Małgorzata Naumowicz, Józef 1956- |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV047904182 |
| ctrlnum | (OCoLC)1310257720 (DE-599)BVBBV047904182 |
| edition | Wydanie I. |
| era | Geschichte 754-787 gnd |
| era_facet | Geschichte 754-787 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>04443nam a2200817 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV047904182</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20231215 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">220330s2021 |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788366018860</subfield><subfield code="9">978-83-66018-86-0</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788380909526</subfield><subfield code="9">978-83-8090-952-6</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1310257720</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV047904182</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">ALT</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Ikonoklazm bizantyński w latach 754-787</subfield><subfield code="b">źródła = Byzantine iconoclasm in the years 754-787 : sources</subfield><subfield code="c">wstęp, tłumaczenie, opracowanie Małgorzata Jesiotr ; tłumaczenie żywotów Antuzy z Mantineon i Antuzy, córki Konstantyna V, Marcin Perłowski ; redakcja ks. Józef Naumowicz</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Byzantine iconoclasm in the years 754-787</subfield></datafield><datafield tag="250" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Wydanie I.</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Warszawa</subfield><subfield code="b">Neriton</subfield><subfield code="c">2021</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Warszawa</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">266 Seiten</subfield><subfield code="c">25 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Biblioteka Bizantyńska</subfield><subfield code="v">3</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Englische Zusammenfassung</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 754-787</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Ikonoklasmus</subfield><subfield code="0">(DE-588)7682171-7</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Byzantinisches Reich</subfield><subfield code="0">(DE-588)4009256-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Hagiografia</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Ikonoklazm</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Ikonolatria</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Ikony</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Święci i błogosławieni</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Teologia chrześcijańska</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Bizancjum (państwo dawne)</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Bliski Wschód</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Europa</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Ikonoklazm / Bizantyjskie, Cesarstwo</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">701-800</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="6"><subfield code="a">Antologia</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="6"><subfield code="a">Miscellanea</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="6"><subfield code="a">Wydawnictwo źródłowe</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4135952-5</subfield><subfield code="a">Quelle</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="688" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Byzantinische Geschichte</subfield><subfield code="0">(DE-2581)TH000005765</subfield><subfield code="2">gbd</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Byzantinisches Reich</subfield><subfield code="0">(DE-588)4009256-2</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Ikonoklasmus</subfield><subfield code="0">(DE-588)7682171-7</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 754-787</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Jesiotr, Małgorzata</subfield><subfield code="4">trl</subfield><subfield code="4">edt</subfield><subfield code="4">wpr</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Perłowski, Marcin</subfield><subfield code="e">Sonstige</subfield><subfield code="4">oth</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Naumowicz, Józef</subfield><subfield code="d">1956-</subfield><subfield code="0">(DE-588)132389894</subfield><subfield code="4">edt</subfield></datafield><datafield tag="776" ind1="0" ind2="8"><subfield code="i">Erscheint auch als</subfield><subfield code="n">Online-Ausgabe</subfield><subfield code="z">978-83-66018-87-7</subfield><subfield code="z">978-83-8090-953-3</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Biblioteka Bizantyńska</subfield><subfield code="v">3</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV047904178</subfield><subfield code="9">3</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Sachregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000011&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Gemischte Register</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">gbd</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">gbd_3_2205</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20231215</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033286064</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">090513</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09021</subfield><subfield code="g">398</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">900</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09021</subfield><subfield code="g">398</subfield></datafield></record></collection> |
| genre | (DE-588)4135952-5 Quelle gnd-content |
| genre_facet | Quelle |
| geographic | Byzantinisches Reich (DE-588)4009256-2 gnd |
| geographic_facet | Byzantinisches Reich |
| id | DE-604.BV047904182 |
| illustrated | Not Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T19:29:32Z |
| indexdate | 2024-07-10T09:24:42Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788366018860 9788380909526 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033286064 |
| oclc_num | 1310257720 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 266 Seiten 25 cm |
| psigel | gbd_3_2205 BSB_NED_20231215 |
| publishDate | 2021 |
| publishDateSearch | 2021 |
| publishDateSort | 2021 |
| publisher | Neriton Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego |
| record_format | marc |
| series | Biblioteka Bizantyńska |
| series2 | Biblioteka Bizantyńska |
| spelling | Ikonoklazm bizantyński w latach 754-787 źródła = Byzantine iconoclasm in the years 754-787 : sources wstęp, tłumaczenie, opracowanie Małgorzata Jesiotr ; tłumaczenie żywotów Antuzy z Mantineon i Antuzy, córki Konstantyna V, Marcin Perłowski ; redakcja ks. Józef Naumowicz Byzantine iconoclasm in the years 754-787 Wydanie I. Warszawa Neriton 2021 Warszawa Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 266 Seiten 25 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Biblioteka Bizantyńska 3 Englische Zusammenfassung Geschichte 754-787 gnd rswk-swf Ikonoklasmus (DE-588)7682171-7 gnd rswk-swf Byzantinisches Reich (DE-588)4009256-2 gnd rswk-swf Hagiografia Ikonoklazm Ikonolatria Ikony Święci i błogosławieni Teologia chrześcijańska Bizancjum (państwo dawne) Bliski Wschód Europa Ikonoklazm / Bizantyjskie, Cesarstwo 701-800 Antologia Miscellanea Wydawnictwo źródłowe (DE-588)4135952-5 Quelle gnd-content Byzantinische Geschichte (DE-2581)TH000005765 gbd Byzantinisches Reich (DE-588)4009256-2 g Ikonoklasmus (DE-588)7682171-7 s Geschichte 754-787 z DE-604 Jesiotr, Małgorzata trl edt wpr Perłowski, Marcin Sonstige oth Naumowicz, Józef 1956- (DE-588)132389894 edt Erscheint auch als Online-Ausgabe 978-83-66018-87-7 978-83-8090-953-3 Biblioteka Bizantyńska 3 (DE-604)BV047904178 3 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Sachregister Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000011&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Gemischte Register |
| spellingShingle | Ikonoklazm bizantyński w latach 754-787 źródła = Byzantine iconoclasm in the years 754-787 : sources Biblioteka Bizantyńska Ikonoklasmus (DE-588)7682171-7 gnd |
| subject_GND | (DE-588)7682171-7 (DE-588)4009256-2 (DE-588)4135952-5 |
| title | Ikonoklazm bizantyński w latach 754-787 źródła = Byzantine iconoclasm in the years 754-787 : sources |
| title_alt | Byzantine iconoclasm in the years 754-787 |
| title_auth | Ikonoklazm bizantyński w latach 754-787 źródła = Byzantine iconoclasm in the years 754-787 : sources |
| title_exact_search | Ikonoklazm bizantyński w latach 754-787 źródła = Byzantine iconoclasm in the years 754-787 : sources |
| title_exact_search_txtP | Ikonoklazm bizantyński w latach 754-787 źródła = Byzantine iconoclasm in the years 754-787 : sources |
| title_full | Ikonoklazm bizantyński w latach 754-787 źródła = Byzantine iconoclasm in the years 754-787 : sources wstęp, tłumaczenie, opracowanie Małgorzata Jesiotr ; tłumaczenie żywotów Antuzy z Mantineon i Antuzy, córki Konstantyna V, Marcin Perłowski ; redakcja ks. Józef Naumowicz |
| title_fullStr | Ikonoklazm bizantyński w latach 754-787 źródła = Byzantine iconoclasm in the years 754-787 : sources wstęp, tłumaczenie, opracowanie Małgorzata Jesiotr ; tłumaczenie żywotów Antuzy z Mantineon i Antuzy, córki Konstantyna V, Marcin Perłowski ; redakcja ks. Józef Naumowicz |
| title_full_unstemmed | Ikonoklazm bizantyński w latach 754-787 źródła = Byzantine iconoclasm in the years 754-787 : sources wstęp, tłumaczenie, opracowanie Małgorzata Jesiotr ; tłumaczenie żywotów Antuzy z Mantineon i Antuzy, córki Konstantyna V, Marcin Perłowski ; redakcja ks. Józef Naumowicz |
| title_short | Ikonoklazm bizantyński w latach 754-787 |
| title_sort | ikonoklazm bizantynski w latach 754 787 zrodla byzantine iconoclasm in the years 754 787 sources |
| title_sub | źródła = Byzantine iconoclasm in the years 754-787 : sources |
| topic | Ikonoklasmus (DE-588)7682171-7 gnd |
| topic_facet | Ikonoklasmus Byzantinisches Reich Quelle |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033286064&sequence=000011&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| volume_link | (DE-604)BV047904178 |
| work_keys_str_mv | AT jesiotrmałgorzata ikonoklazmbizantynskiwlatach754787zrodłabyzantineiconoclasmintheyears754787sources AT perłowskimarcin ikonoklazmbizantynskiwlatach754787zrodłabyzantineiconoclasmintheyears754787sources AT naumowiczjozef ikonoklazmbizantynskiwlatach754787zrodłabyzantineiconoclasmintheyears754787sources AT jesiotrmałgorzata byzantineiconoclasmintheyears754787 AT perłowskimarcin byzantineiconoclasmintheyears754787 AT naumowiczjozef byzantineiconoclasmintheyears754787 |