Czystka gatunkowa: tępienie szczurów jako praktyka kulturowa w Polsce powojennej
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Warszawa
IBL
2021
|
| Schriftenreihe: | Nowa Humanistyka
69 |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Abstract Abstract Register // Personenregister |
| Beschreibung: | 360 Seiten, [29] Seiten Bildtafeln Illustrationen 21 cm |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 cb4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV047865143 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20220803 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 220304s2021 a||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |z 9788366898097 |9 978-83-66898-09-7 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1302324247 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV047865143 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Jarzębowska, Gabriela |d ca. 20./21. Jh. |e Verfasser |0 (DE-588)1252879792 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Czystka gatunkowa |b tępienie szczurów jako praktyka kulturowa w Polsce powojennej |c Gabriela Jarzębowska |
| 264 | 1 | |a Warszawa |b IBL |c 2021 | |
| 300 | |a 360 Seiten, [29] Seiten Bildtafeln |b Illustrationen |c 21 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 490 | 1 | |a Nowa Humanistyka |v 69 | |
| 546 | |a Zusammenfassung in englischer Sprache | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte 1945-1989 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 7 | |a Analiza dyskursu |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Animal studies |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Deratyzacja |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Dyskurs (językoznawstwo) |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Komunikacja polityczna |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Ludzie a zwierzęta |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Miasta |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Polityka wewnętrzna |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Praktyki kulturowe |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a PRL. |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Propaganda |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Retoryka |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Szczur |2 dbn | |
| 650 | 0 | 7 | |a Politik |0 (DE-588)4046514-7 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Propaganda |0 (DE-588)4076374-2 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Rhetorik |0 (DE-588)4076704-8 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Anthrozoologie |0 (DE-588)1170645615 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Kultur |0 (DE-588)4125698-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Rattenbekämpfung |0 (DE-588)4177012-2 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Polska |2 dbn | |
| 651 | 7 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 689 | 0 | 0 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Rattenbekämpfung |0 (DE-588)4177012-2 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Kultur |0 (DE-588)4125698-0 |D s |
| 689 | 0 | 3 | |a Rhetorik |0 (DE-588)4076704-8 |D s |
| 689 | 0 | 4 | |a Politik |0 (DE-588)4046514-7 |D s |
| 689 | 0 | 5 | |a Propaganda |0 (DE-588)4076374-2 |D s |
| 689 | 0 | 6 | |a Anthrozoologie |0 (DE-588)1170645615 |D s |
| 689 | 0 | 7 | |a Geschichte 1945-1989 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 830 | 0 | |a Nowa Humanistyka |v 69 |w (DE-604)BV041711661 |9 69 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033247705&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033247705&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033247705&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033247705&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033247705&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20220803 | |
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 09044 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 09047 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 09046 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 09045 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 09048 |g 438 |
| 943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033247705 | |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1810323691786993664 |
|---|---|
| adam_text |
Spis treści Podziękowania. ii Wstęp. 15 Tępienie szczurów między biologią a kulturą. Problem „czystki gatunkowej” a humanistyka zaangażowana . Metody badań i rama teoretyczna. Tępienie szczurów jako praktyka kulturowa: literatura i źródła. Struktura książki . 18 23 27 34 41 ROZDZIAŁ I Szczur i człowiek: problematyczna kohabitacja. 45 Szczur jako szkodnik. Ekologia szczurów wędrownych. Deratyzacja a dobrostan i prospołeczne zachowania szczurów . Historia deratyzacji w zarysie. Kontrowersje wokół rodentycydów. Zrównoważone praktyki w deratyzacji. Systemowe wyzwania wobec zmian praktyk deratyzacyjnych. 45 53 62 73 82 87 95
ROZDZIAŁ II „Pionierzy deratyzacji”. Zarys historii tępienia szczurów w latach 1945-1989. 101 Specyfika deratyzacji w powojennej Polsce. 101 Akcje odszczurzania z lat 40. i centralizacja branży . . . 107 Unaukowienie deratyzacji a metody tępienia szczurów . 116 Rozwój i kryzys branży deratyzacyjnej. 126 Specyfika pracy deratyzatorów. 136 ROZDZIAŁ III „Kropla drążąca skałę”. Propaganda deratyzacyjna w latach 1945-1989. Charakterystyka, cele i odbiór społeczny propagandy deratyzacyjnej . Militarystyczny dyskurs deratyzacji czasów stalinowskich Ambiwalentność dyskursu deratyzacyjnego . . . . . Szczur jako szkodnik ekonomiczny i sanitarny . Eufemizacja praktyk deratyzacyjnych. 147 147 154 163 170 175 ROZDZIAŁ IV „Usługi usuwania zagrożeń”. Dyskurs deratyzacyjny po 1989 roku. 185 Kontekst historyczny, instytucjonalny i prawny deratyzacji po 1989 roku. 185 Specyfika retoryki deratyzacji po 1989 roku. 195 Wizerunki szczurów w reklamach rodentycydów . . . 203 Retoryka stron internetowych firm deratyzacyjnych. . . 212 ROZDZIAŁ V „Rzemiosło jak każde inne”? Tępiciele szczurów o swojej pracy 223 Miejska
ekologia szczurów i ludzi. Praca w branży DDD. Cierpienie szczurów . Obecność szczurów a praktyki widzialności. 223 234 247 259 8
Społeczny odbiór szczurów. Przestrzenie „zawieszenia broni”. 267 276 ROZDZIAŁ VI . 286 Deratyzacja a dehumanizacja . Mechanizmy czystki etnicznej i politycznej w retoryce deratyzacyjnej . Czystka gatunkowa a militarystyczny wymiar modernizacji. Czystka gatunkowa: definicja i model teoretyczny zjawiska. 286 Tępienie szczurów jako czystka gatunkowa 293 300 306 ZAKOŃCZENIE Ku aternatywnym formommiędzygatunkowej kohabitacji . . 312 Skróty nazw zbiorów archiwalnych. 329 . 330 Streszczenie. 349 Summary. 351 Nota bibliograficzna . 352 . 353 Bibliografia Spis ilustracji Indeks nazwisk. . 355
Bibliografia Literatura źródłowa Antykoagulanty w rodentycydach. Dobre praktyki w kontroli gryzoni - kto je wyznacza?, [bez nazwiska autora], „Pest Control News” 2012, 3, s. 5-7 (opr. na podst. Who Determines Rodent Control Best Practice?, „Pest Control News” 2012,90). Babecki Jerzy, Szulc Gustaw, Szczur i walka z nim, Wydawnictwo „Lekarza Wojsko wego”, Warszawa 1926. Bakula Tadeusz, jestem płatnym mordercą, „Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pra cowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji” 2012,1 (68), s. 43-46. Bojanowska Anna, Nowe zdobycze w dziedzinie deratyzacji, Biblioteka Popularno-Naukowa Zarządu Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji w Warszawie, War szawa 1955. Brodniewicz Aleksander, Zasady zabezpieczania budynków przed szczurami, Zakład Higieny Akademii Lekarskiej w Poznaniu. Pracownia Przeciwszczurza, Poznań 1950. Brodniewicz Aleksander, Dlaczego należy tępić szczury?, Bibboteka Popularno-Nauko wa Zarządu Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji w Warszawie, Warszawa 1953. Brodniewicz Aleksander, Organizacja walki ze szczurami w ośrodkach wielkomiejskich, Biblioteka Popularno-Naukowa Zarządu Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji w Warszawie, Warszawa 1954. Brodniewicz Aleksander, Ochrona budynków i osiedli przed szczurami. Zapobiegawcze metody deratyzacji, Wydawnictwo Lekarskie pzwl, Warszawa 1955. Brodniewicz Aleksander, Dezynfekcja, dezynsekcja, deratyzacja, w: Ostre choroby zakaźne, t. 5, red. Stanisław Wszelaki, Wydawnictwo Lekarskie pzwl. Warszawa 1957, s. 694-779. Brodniewicz Aleksander (red.), Studia nad infestacją budynków i mieszkań przez
szkodniki sanitarne na terenie m.st. Warszawy, Zakład Graficzny Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1979. Brodniewicz Aleksander, Organizacja służby ddd w Polsce ze szczególnym uwzględnie niem stołecznych placówek usługowych w tej dziedzinie, w: Studia nad infestacją., red. Aleksander Brodniewicz, s. 69-87. ЗЗО
Brodniewicz Aleksander, Stan sanitarno-porządkowy miasta jako czynnik sprzyja jący rozwojowi i utrzymywaniu sie plagi szkodników, w: Studia nad infestacją., red. Aleksander Brodniewicz, s. 32-49. Brodniewicz Aleksander, Krzemińska Alicja, Współczesne metody zwalczania i zapobie gania pladze szkodników sanitarnych, w: Studia nad infestacją.red. Aleksander Brodniewicz, s. 63-68. Czyżewski Janusz Antoni, Zwalczanie szczurów na dużych obszarach, „Przegląd Epi demiologiczny” 1953, vii (4), s. 277-289. DDD, [bez nazwiska autora], Warszawa i960. Dehnel August, Kamiński Eugeniusz, Najpospolitsze gryzonie i sposoby ich zwalczania, Biblioteka Samopomocy Chłopskiej, Warszawa 1947. Diechtiar Marek, Zarys dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji, Wydawnictwo Minister stwa Obrony Narodowej, Warszawa 1955. Gliniewicz Aleksandra, Ustawa o produktach biobójczych, „Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji” 2003, 2, s. 41-44· Gliniewicz Aleksandra, Próg szkodliwości w przypadku zwalczania szkodników sanitar nych i o znaczeniu medycznym - czy pojęcie uzasadnione?, „Biuletyn Polskiego Sto warzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji” 2006,3, s. 7-9. Gliniewicz Aleksandra, Przepisy prawne dotyczące dezynsekcji i deratyzacji oraz ochrony przed szkodnikami, „Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji” 2007,1, s. 34-37. Gliniewicz Aleksandra, Plusy i minusy wynikające z wprowadzenia w życie Dyrektywy 98/8 o produktach biobójczych, „Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji,
Dezynsekcji i Deratyzacji” 2012, 4 (71), s. 18-22. Grad Krzysztof, O rodentycydach raz jeszcze, „Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji" 2007,1, s. 5-11. Ignatowicz Stanisław, Fakty i mity o gryzoniach, „Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji” 2008,3 (54), s. 16-19. Instrukcja o dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji, [bez nazwiska autora], Warszawa 1948. Jeszka Zygmunt, Musimy być elementem ochrony zdrowia, „Biuletyn Polskiego Sto warzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji” 2017,1, s. 25. Jopek Zdzisław, Klimentowski Stanisław, Szarycz Marian, Badania monitoringowe określania liczebności populacji szczurów. Akademia Rolnicza, Wrocław 1997. Kłoniecki Jan, Powszechna akcja deratyzacyjna woj. gdańskiego (20 kwietnia֊io czerwca) r. 1947. Opis i ocena, Gospodarcze Zrzeszenie Samorządu Terytorialnego, Gdańsk 1947· Kłoniecki Jan, Szczur. Zagadnienie ekonomiczne i zdrowotne, Wojewódzki Zarząd Propagandy Rolniczej, Stalinogród 1955. Kolbuszewski Tadeusz, Rokicki Eligiusz, Profilaktyka i zwalczanie gryzoni w pomiesz czeniach ludzkich i zwierzęcych, w: Problemy dezynsekcji, deratyzacji i dezynfekcji w łańcuchu żywnościowym od zwierzęcia do konsumenta w świetle integracji z ue. Materiały konferencyjne, Warszawa 2002. 331
Kowalski Stanisław, Problemy pest control a rola urzędowego lekarza weterynarii, w: Problemy dezynsekcji, deratyzacji i dezynfekcji w łańcuchu żywnościowym od zwierzęcia do konsumenta w świetle integracji z ue. Materiały konferencyjne, Warszawa 2002. Krycki Wincenty, Szkodnictwo szczurów i walka z nimi, Biblioteka Popularno-Nauko wa Zarządu Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji, Warszawa 1953. Kulesza Mieczysław, Deratyzacja, w: Vademecum dezynfektora, dezynsektora i deratyzatora, red. Stanisław Rybicki, s. 231-248. Ochtabińska Anna, Zalecane metody eutanazji szczura i myszy laboratoryjnej, „Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji” 2004, 4 (59), s. 22-24. Pieczątkowski Włodzimierz, Humanitarnie - czylijak?, „Biuletyn Polskiego Stowarzy szenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji” 2009,4 (59), s. 22-23. Pietrowicz Danuta, Humanitarne zwalczanie szkodników, „Biuletyn Polskiego Sto warzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji” 2009, 4 (59), s. 23-25. Primům non nocere. Ciąg dalszy dyskusji o zasadach stosowania trutek, [bez nazwiska autora], „Pest Control News” 2012, 4, s. 16-19 (opr.na podst. The Debate about Permanent Baiting Continues, „Pest Control News” 2011, 89). Problemy dezynsekcji, deratyzacji i dezynfekcji w łańcuchu żywnościowym od zwierzęcia do konsumenta w świetle integracji z ue. Materiały konferencyjne, [publikacja wieloautorska], Warszawa 2002. Program poprawy stanu sanitarno-epidemiologicznego kraju oraz usprawnienia Pań stwowej Inspekcji Sanitarnej w latach 1978-1990, [bez
nazwiska autora], Warszawa 1978. Przepisy techniczne, [bez nazwiska autora], Zakłady Zwalczania Szkodników Zbożowo-Mącznych Przedsiębiorstwo Państwowe w Łodzi, Łódź 1974. Pułapki sprężynowe, [bez nazwiska autora], „Pest Control News” 2014,8, s. 10-12. Przyborowski Tadeusz, Szczury. Biologia i zwalczanie, Wydawnictwo Lekarskie pzwl, Warszawa 1958. Przyborowski Tadeusz, Tyrakowski Mieczysław, Rychard Juliusz, Podręczne vademe cum instruktora ddd, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1968. Romaniuk Konstanty, Kowalski Stanisław, Bezpieczna, skuteczna i tania deratyzacja, „Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i De ratyzacji” 1997, 4 (10), s. 14-15. Rybicki Stanisław, Zwalczanie szczurów i myszy. Praktyczne wskazówki przyrządzania i wykładania trutek, Biblioteka Popularno-Naukowa Zarządu Dezynfekcji, De zynsekcji i Deratyzacji w Warszawie, Warszawa 1954. Rybicki Stanisław, Technika prac deratyzacyjnych, w: Vademecum dezynfektora, de zynsektora i deratyzatora, red. Stanisław Rybicki, Wydawnictwo Lekarskie pzwl, Warszawa 1955, s. 249-309. Rybicki Stanisław, Organizacja Zarządu ddd i przedsiębiorstw terenowych, w: Vade mecum dezynfektora, dezynsektora i deratyzatora, red. Stanisław Rybicki, s. 52-67. 332
Samochód - wizytówka czy nie?, [bez nazwiska autora], „Pest Control News” 2015,9,12 (opr. na podst. Your Van: To Brand or not to Brand?, „Pest Control News” 2014,101). Sawicka Bożena, Krzemińska Alicja, Gliniewicz Aleksandra, Preparaty gryzoniobójcze stosowane w higienie sanitarnej w Polsce, „Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji”, 2000,1(20), s. 16-17. Sznajder Ryszard, Zwalczanie plagi szczurów, Wytwórnia i Główny Skład Ratopaxu, Tarnów 1931. Ślusarski Wiesław, Szczur gryzoń wojujący, Spółdzielnia Wydawniczo-Handlowa „Książka i Wiedza”, Warszawa 1950. Ślusarski Wiesław, Szczury!!! Patrz, jaki los chcą nam zgotować te wojownicze i niebez pieczne gryzonie!, Centrala Deratyzacji, Dezynsekcji i Dezynfekcji „Derodinsekcja” Warszawa 1952. Turicz, Μ. Ł., Solowjew W. W, Dezynfekcja, dezynsekcja i deratyzacja, przeł. Janina Bucholz, Kazimierz Flatau, Wydawnictwo Lekarskie pzwt, Warszawa 1954. Vademecum dezynfektora, dezynsektora i deratyzatora, red. Stanisław Rybicki, Wydawnictwo Lekarskie pzwl, Warszawa 1955. Wojciechowski Tadeusz, Jak widzę przyszłość naszego stowarzyszenia odd, „Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji” 1998. 5 (t5), s. 18. Zawartość trutki w trutce, [bez nazwiska autora], „Pest Control News” 2017,4, s. 5. Dokumentacja archiwalna Zarządzenia w sprawie przymusowej deratyzacji, nr zespołu xviia (deratyzacja), dżs bn. Plany techniczno-ekonomiczne wojewódzkich zakładów ddíd, przedsiębiorstw uzdro wiskowych, 1970, nr zespołu 2/1789/0/-/1/572, MZOS AAN. Dokumentacja
Departamentu Techniki Medycznej i Farmacji Wydz. Nadzoru Far maceutycznego, ПГ Zespołu 2/1789/0/-/1/572, MZOS AAN. Plan techniczno-przemysłowo-finansowy Okręgowego Zakładu Deratyzacji w Łodzi na rok 1951, nr zespołu: 2/1683/0,cddw aan. Plan techniczno-przemysłowo-finansowy Okręgowego Zakładu Deratyzacji w Pozna niu na rok 1951, nr zespołu: 2/1683/0, cddw aan. Plan techniczno-przemysłowy Produkcji na 1950 r„ Centrala Dezynfekcji i Deratyzacji w Warszawie, nr zespołu: 2/1683/0, cddw aan. Plan techniczno-przemysłowy Usług (zbiorczy) na rok 1952, nr zespołu: 2/1683/0, CDDW AAN. Plan techniczno-przemysłowy Produkcja (zbiorczy) na rok 1952, nr zespołu: 2/1683/0, CDDW AAN. Plan techniczno-przemysłowy Usługi na 1953 rok, nr zespołu: 2/1683/0, cddw aan. Sprawozdanie z działalności finansowo-gospodarczej Centrali Deratyzacji za 1950 rok, nr zespołu: 2/1683/0, CDDW AAN. 333
Departament Planowania i Budżetu Wydz. Planów i Finansów Przedsiębiorstw, Plany techniczno-ekonomiczne zakłady ddíd - uzdrowiska terenowe, 1968, nr zespołu 2/196/OMZO AAN. Stan sanitarny miast i osiedli. Sprawa podjęcia środków jego poprawy. Rozporządze nia, okólniki, protokóły, korespondencja, notatki 1.1946-VI11.1948, nr zespołu 2/196/О, MZO AAN. Wstęp do Inwentarza, nr zespołu 2/167/0, gzst aan. Organizacja Centralii oddziałów Zrzeszenia, Statut organizacyjny, regulaminy (okól niki), nr zespołu 2/167/0, GZST AAN. Regulamin pracy kolumn deratyzacyjnych w terenie, nr zespołu 2/167/0, gzst aan. Pismo przewodnie do Zarządu (gzss w Warsz) dot. Statutu Wydziału Deratyzacji w Gdańsku, 10 lutego 1948, nr zespołu 2/167/0, gzst aan. Posiedzenie Walnego Zgromadzenia z dn. 2.X.1948 - protokół z załącznikami, 1948, nr zespołu 2/167/0, GZST AAN. Protokół posiedzenia Walnego Zgromadzenia Członków Gospodarczego Zrzeszenia Samorządu Terytorialnego odbytego w dniu 29 grudnia 1949 r. w Warszawie, nr zespołu 2/167/0, gzst aan. Posiedzenia Zarządu od 1949 do 1950, nr zespołu 2/167/0, gzst aan. Posiedzenia Rady Naukowo-Technicznej, 1949,1950, nr zespołu 2/167/0, gzst aan. Protokół konferencji w sprawie ujednolicenia metod deratyzacji kraju, 1948, 1949, nr zespołu 2/167/0, GZST AAN. Okresowe sprawozdania z działalności Wydziału Deratyzacji w Gdańsku 1948-1950, nr zespołu 2/167/0, GZST AAN. Akcja deratyzacji przeprowadzona na terenie województw: bydgoskiego, gdańskiego, poznańskiego i szczecińskiego w 1949 r„ nr zespołu 2/167/0, gzst aan. Kontrola przeprowadzona przez pioś w Krakowskich
Zakładach Dezynsekcji, De zynfekcji i Deratyzacji w Krakowie w roku 1990 - protokół kontroli, zarządzenia pokontrolne, nr zespołu 2/2389/0, giośzk aan. Akcja deratyzacji przeprowadzona na terenie województwa gdańskiego w 1947 r., nr zespołu 2/167/0, gzst aan. Produkcja i rejestracja trutek na szczury, nr zespołu 2/167/0, gzst aan. Kurs dla deratyzatorów, 1950, sygn. 29-94, nr zespołu 2/167/0, gzst aan. Inwentarz, Spółdzielnia Pracy „Deratyzacja” w Łodzi, nr zespołu 39/695/0, spdł apł. Statut Spółdzielni Pracy „Deratyzacja” w Łodzi z 1949 r., nr zespołu 39/695/0, spdł apł. Sprawozdanie z przeprowadzonej kontroli przez przew. Zarządu Kowerdeja Tadeusza w dniach od 25.1 v do 1. v w woj. krakowskim oraz od 2. v do 7.v kontrola wykładki w woj. rzeszowskim, nr zespołu 39/695/0, spdł apł. Sprawozdanie Komisji Rewizyjnej za okres sprawozdawczy od 5.VI-31.XII.50 r„ nr ze społu 39/695/0, SPDŁ APŁ. Sprawozdanie Zarządu za czas od dnia 1.1.50 r. do 31.12.50 r., nr zespołu 39/695/0, SPDŁ APŁ. 334
Pismo Syndyka masy upadłościowej Spółdzielni Pracy Deratyzacja w Łodzi do Sądu Powiatowego dla Dzielnicy Łódź Śródmieście z 24 września 1953 r., nr zespołu 39/695/0, SPDŁ APŁ. Pismo Likwidatora do Delegatury Związku Spółdzielni Przemysłowych i Rzemieśl niczych Z 18.09.1952, nr zespołu 39/695/0, SPDŁ APŁ. Protokół Walnego Zgromadzenia Spółdzielni Pracy Deratyzacja z 2 grudnia 1950 r., nr zespołu 39/695/0, SPDŁ APŁ. Protokół Walnego Zgromadzenia Spółdzielni Pracy Deratyzacja z 5 czerwca 1950 r., nr zespołu 39/695/0, SPDŁ APŁ. Protokół z Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni „Deraty zacja” z 31 lipea 1951, nr zespołu 39! 693/o, spdł apł. Protokół z Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni pracy „Deratyzacja” z 30 kwietnia 1952, nr zespołu 39/695/0, spdł apł. Protokół z Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni Pracy „Deratyzacja” z 2 czerwca 1952, nr zespołu 39/695/0, spdł apł. Analiza działalności gospodarczej Szczecińskiego Zakładu Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji za rok 1957, nr zespołu 65/356, pwrn, aps. Plan techniczno-ekonomiczny Szczecińskiego Zakładu Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji na rok 1958, nr zespołu 65/356, pwrn, aps. Analiza ekonomiczno-techniczna Szczecińskiego Zakładu Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji za rok i960, nr zespołu 65/356, pwrn, aps. Analiza ekonomiczna Szczecińskiego Zakładu Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji za rok 1961, nr zespołu 65/356, pwrn, aps. Analiza techniczno-ekonomiczna Szczecińskiego Zakładu Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji za rok 1962, nr zespołu 65/356,
pwrn, aps. Plany finansowe i sprawozdania i ich wykonania Szczecińskiego Zakładu Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji w latach 1971-1973, nr zespołu 65/356, pwrn, aps. Sprawozdania z działalności zb. i jednostk. w zakresie dezynfekcji, dezynsekcji i de ratyzacji za 1969 r„ nr zespołu 65/1412, wsses aps. Sprawozdania z działalności zb. i jednostkowe w zakresie dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji za 1971 r., nr zespołu 65/1412, wsses aps. Sprawozdania z działalności powiatowych stacji sanitarno-epidemiol. w zakresie dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji za 1972 r„ nr zespołu 65/1412, wsses aps. Sprawozdania z działalności powiatowych stacji sanitarno-epidemiol. w zakresie dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji za 1973 r., nr zespołu 65/1412, wsses aps. Sprawozdania z działalności powiatowych stacji sanitarno-epidemiol. w zakresie dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji za 1974 r„ nr zespołu 65/1412, wsses aps. Sprawozdania z działalności powiatowych stacji sanitarno-epidemiol. w zakresie dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji za 1975 r., nr zespołu 65/1412, wsses aps. Sprawozdania z działalności powiatowych stacji sanitarno-epidemiol. w zakresie dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji za 1976 r„ nr zespołu 65/1412, wsses aps. 335
Biologia i dobrostan zwierząt Anacker Allison, Beery Annaliese, Life in Groups: The Roles ofOxytocin in Mammalian Sociality, „Frontiers in Behavioral Neuroscience” 2013,7, s. 185. Bartai Inbal Ben-Ami, Decety Jean, Mason Peggy, Empathy and Pro-Social Behavior in Rats, „Science” 2011,334 (6061), s. 1427-1430. Bartai, Inbal Ben-Ami i in., Pro-Social Behavior in Rats Is Modulated by Social Expe rience, „Elife” 2014,3. Baskin Yvonne, A Plague of Rats and Rubbervines. The Growing Threat of Species Invasions, Island Press, Washington-Covelo-London 2002. Bateson Patrick, Assessment of Pain in Animals, „Animal Behaviour” 1991, 5 (42), s. 827-839. Battersby Steven, Rodents as Carriers of Disease, w: Rodent Pests and Their Control, red. Alan Buckle, Robert Smith, s. 81-100. Beausoleil Ngaio, Mellor David, Advantages and Limitations of the Five Domains Mo del for Assessing Welfare Impacts Associated with Vertebrate Pest Control, „New Zealand Veterinary Journal” 2015, 63 (1), s. 37-43. Bermudez Edilberto i in. Pulmonary Responses of Mice, Rats, and Hamsters to Sub chronic Inhalation of Ultrafine Titanium Dioxide Particles, „Toxicological Sciences” 2004,77 (2), s. 347-357· Berridge Kent, Comparing the Emotional Brains of Humans and Other Animals, w: Handbook of Affective Sciences, red. Richard Davidson, Klaus Scherer, Hill Goldsmith, Oxford University Press, Oxford-New York 2003, s. 25-51. Berridge Kent, ‘Liking’ and ‘Wanting’ Food Rewards: Brain Substrates and Roles in Eating Disorders, „Physiology Behavior” 2009, 97 (5), s. 537-550. Botkin Daniel, Discordant Harmonies: A New
Ecology for the Twenty-First Century, Oxford University Press, Oxford 1992. Bridges Robert, Neuroendocrine Regulation ofMaternal Behavior, „Frontiers in Nauroendocrinology” 2015,36, s. 178-196. Broom Donald, The Welfare of Vertebrate Pests in Relation to Their Management, w. Advances in Vertebrate Pest Management, red. P. D. Cowan, C. J. Feare, Filander Verlag, Fürth 1999, s. 309-329. Buckle Alan, Eason Charles, Control Method: Chemical w: Rodent Pests and Their Control, red. Buckle, Smith, s. 123-155. Buckle Alan, Smith Robert (red.), Rodent Pests and Their Control, cabi, Oxford shire-Boston 2015. Burghardt Gordon, The Genesis of Animal Play. Testing the Limits, The mit Press, Cambridge (Mass.) 2005. Byers Kaylee i in., Rats about Town: A Systematic Review of Rat Movement in Urban Ecosystems, „Frontiers in Ecology and Evolution”, 2019. Calhoun John, The Ecology and Sociology of the Norway Rat, Department of Health, Education and Welfare, Public Health Service, Bethesda 1962. 336
Carrillo Maria i in. Emotional Mirror Neurons in the Rat’s Anterior Cingulate Cortex, „Current Biology” 2019, շ9,s· ւ-ւշ· Chambers Lisa, Lawson Malcolm, Hinds Lyn, Biological Control ofRodents ֊ the Case for Fertility Control Using Immunocontraception, w: Ecologically-Based Manage ment of Rodent Pests, red. Singleton i in., s. 215-242. Champagne Frances i in., Variations in Nucleus Accumbens Dopamine Associated with Individual Differences in Maternal Behavior in the Rat, „The Journal of Neuro science” 2004,24 (17), s. 4113-4123. Church Russell, Emotional Reactions of Rats to the Pain of Others, „Journal of Com parative and Physiological Psychology” 1959, 52, s. 132-134. Clinton James, Rats in Urban America, „Public Health Reports” 1969, 84 (1), s. 1-7. Colvin Bruce, Jackson William, Urban Rodent Control Programs for the 21th Century, w: Ecologically-Based Management ofRodent Pests, red. Singleton i in., s. 243-258. Combs Matthew i in., Urban Rat Races: Spatial Population Genomics of Brown Rats (Rattus Norvégiens) Compared across Multiple Cities, „Proceedings of the Royal Society” 2018. Cowan David, Quy Roger, Lambert Mark, Ecological Perspectives on the Management of Commensal Rodents, w: Rats, Mice and People., red. Singleton i in., s. 433-439. Dawkins Marian, Animal Suffering. The Science ofAnimal Welfare, Chapman Hall, London-New York 1980. Davis David E., The Characteristics of Global Rat Populations, „American Journal of Public Health and the Nation’s Health” 1951,41 (2), s. 158-163. Davis Hank, Underestimating the Rat’s Intelligence, „Cognitive Brain Research”
1996, 6, s. 291-298. Dean Katharine i in., Human Ectoparasites and the Spread ofPlague in Europe during the Second Pandemic, „Proceedings of the National Academy of Sciences” 2018, 115 (6), s. 1304-1309. Dudek Krzysztof, Jerzak Leszek, Tryjanowski Piotr, Zwierzęta konfliktowe w miastach, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim, Gorzów Wielkopolski 2016. Elżanowski Andrzej, Czym jest i czym nie jest dobrostan, w: Dobrostan zwierząt. Różne perspektywy, red. Hanna Mamzer, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2018, s. 51-70. Emlen John, Baltimores Community Rat Control Program, „American Journal of Public Health” 1947, 6, s. 721-727. Feng Alice, Himsworth Chelsea, The Secret Life of the City Rat: A Review of the Ecology of Urban Norway and Black Rats (Rattus Norvégiens and Rattus Rattus), „Urban Ecosystems” 2014,17, s. 149-162. Ferris Craig i in., Pup Suckling Is More Rewarding than Cocaine: Evidencefrom Functio nal Magnetic Resonance Imaging and Three-Dimensional Computational Analysis, „The Journal of Neuroscience” 2005, 25 (1), s. 149-156. Guiry Eric, Buckley Michael, Urban Rats Have Less Variable, Higher Protein Diets, „Proceeding of Royal Society B: Biological Sciences” 2018. 337
Hadidian John, Hodge Guy, Grandy John, Wild Neighbors. The Humane Approach to Living with Wildlife, Humane Society Press, Washington 1997. Hadidian John, Fox Camilla, Lynn William, The Ethics of Wildlife Control in Humani zed Landscapes, „Ecology, Habitat and Land Management” 2006,13, s. 500-504. Hadidian John, Integrated Pest Management (ipm) for Vertebrates: Do We Need to Broaden This Concept?, „Ecology, Habitat and Land Management” 2010, 12, s. 361-364. Himmler Brett i in., How Domestication Modulates Play Behavior: A Comparative Analysis between Wild Rats and a Laboratory Strain ofRattus Norvégiens, „Journal of Comparative Psychology" 2013,127 (4), s. 453-464. Himsworth Chelsea i in., Rats, Cities, People, and Pathogens: A Systematic Review and Narrative Synthesis ofLiterature regarding the Ecology ofRat-Associated Zoonoses in Urban Centers, „Vector Borne Zoonotic Diseases” 2013,13 (6), s. 349-359· Himsworth Chelsea iin., Using Experiential Knowledge to Understand Urban Rat Ecology: A Survey of Canadian Pest Control Professionals, „Urban Ecosystems” 2013,16, s. 341-350. Humane Vertebrate Pest Control Working Group, A National Approach towards Hu mane Vertebrate Pest Control, Discussion Paper, rspca Australia, Melbourne 2004. Inglis, L R. i in., Foraging Behaviour of Wild Rats (Rattus Norvégiens) towards New Foods and Bait Containers, „Applied Animal Behaviour Science” 1996, 47 (3-4), s. 175-190. Jackson William, Survival ofRats at Eniwetok Atoll, „Pacific Science” 1969,23, s. 265-275. Knutson Brian, Burgdorf Jeffrey, Panksepp Jaak, Ultrasonic Vocalizations as Indices
of Affective States in Rats, „Psychological Bulletin” 2002,128 (6), s. 961. Lambropoulos Soula i in., Rodent Control in Urban Areas. An Interdisciplinary Appro ach, „Environmental Health” 1998, 6 (61), s. 12-17. Leksykon biologiczny, red. Czeslaw Jura, Halina Krzanowska, Państwowe Wydawnic two Wiedza Powszechna, Warszawa 1992. Litman Jordan, Curiosity and the Pleasures of Learning: Wanting and Liking New Information, „Cognition Emotion” 2005,19 (6), s. 793-814. Littin Kate, O’Connor C. E., Guidelines for Assessing the Welfare Impacts of Vertebrate Poisons. Landcare Research Contract Report: LC0203/006, Lincoln 2002. Littin Kate i in., Animal Welfare and Ethical Issues Relevant to the Humane Control of Vertebrate Pests, „New Zealand Veterinary Journal” 2004, 52 (1), s. 1-10. Littin Kate i in., Welfare Aspects of Vertebrate Pest Control and Culling: Ranking Con trol Techniques for Humaneness, „Scientific and Technical Review of the Office International des Epizooties” 2014,33 (1), s. 281-289. Lorenz Konrad, Tak zwane zło, przeł. Anna Danuta Tauszyńska, Państwowy Instytut Wydawniczy 1975. Lukas Michael i in., The Neuropeptide Oxytocin Facilitates Pro-Social Behavior and Prevents Social Avoidance in Rats and Mice, „Neuropsychopharmacology” 2011, 36 (11), s. 2159. 338
Lund Mogens, Social Mechanisms and Social Structure in Rats and Mice, „Ecological Bulletins” 1975, O. s. 255-260. Lund Mogens, Commensal Rodents, w: Rodent Pests and Their Control, red. Buckle, Smith, s. 19-30. Macdonald David, Mathews Fiona, Berdoy Manuel, The Behaviour and Ecology of Rattus Norvegicus: From Oportunism to Kamikaze Tendencies, w: Ecologically-Based Management of Rodent Pests, red. Singleton i in., s. 49-80. Makowska Joanna, Weary Daniel, Assessing the Emotions ofLaboratory Rats, „Applied Animal Behaviour Science” 2013,148, s. 1-12. Manduca Antonia i in., Dopaminergic Neurotransmission in the Nucleus Accumbens Modulates Social Play Behavior in Rats, „Neuropsychopharmacology” 2016, 41 (9), s. 2215. Mason Gloria, Littin Kate, The Humanness of Rodent Pest Control, „Animal Welfare” 2003,12 (1), s. 1-37. McFarland David, Problems of Animal Behaviour, Longman Scientific Technical, Essex 1989. Meerburg Bastian, Brom Frans, Kijlstra Aize, Perspective: Ethics of Rodent Control, „Pest Management Science” 2008, 64 (12), s. 1205-1211. Meerburg Bastian, Singleton Grant, Kijlstra Aize, Rodent-Borne Diseases and Their Risks for Public Health, „Critical Reviews in Microbiology” 2009,35 (3), s. 221-270. Mellor David, Updating Animal Welfare Thinking: Moving beyond the „Five Freedoms” towards „a Life worth Living”, „Animals” 2016, 6 (3), s. 21. Mellor David, Operational Details of the Five Domains Model and Its Key Applications to the Assessment and Management ofAnimal Welfare, „Animals” 2017,7 (8), s. 60. Mellor David, Ngaio Beausoleil, Extending the 'Five Domains’ Model for
Animal Wel fare Assessment to Incorporate Positive Welfare States, „Animal Welfare” 2015,24, s. 241-253. Mellor David, Patterson-Kane Emily, Stafford K.J., The Sciences of Animal Welfare, Wiley-Blackwell, Oxford 2009. Meyer Adrian, Kaukeinen D. E., Rodent Control in Practice: Protection ofHumans and Animal Health, w: Rodent Pests and Their Control, red. Buckle, Smith, s. 231-246. Modlińska Klaudia, Stryjek Rafał, Pisula Wojciech, Food Neophobia in Wild and Labo ratory Rats (Multi-Strain Comparison), „Behavioural Processes” 2015,113, s. 41-50. Neville Gregory, Physiology and Behaviour of Animal Suffering, Blackwell Science, Oxford 2004. Nowak Ronald, Walker’s Mammals of the World, The Johns Hopkins University Press, Baltimore-London 1991. O’Connell Lauren, Hofmann Hans, The Vertebrate Mesolimbic Reward System and Social Behavior Network: A Comparative Synthesis, „Journal of Comparative Neurology” 2011, 519 (18), s. 3599-3639· Panksepp Jaak, Affective Neuroscience. The Foundations ofHuman and Animal Emotions, Oxford Univeristy Press, Oxford-New York 1998. 339
Panksepp Jaak, Burgdorf Jeff, „Laughing" Rats and the Evolutionary Antecedents of Human Joy?, „Physiology Behavior” 2003, 79, s. 533-547. Panksepp Jaak, Affective Consciousness: Core Emotional Feelings in Animals and Hu mans, „Consciousness and Cognition” 2005,14, s. 30-80. Panksepp Jules, Lahvis Garet, Rodent Empathy and Affective Neuroscience, „Neuro science Biobehavioral Reviews” 2011,35 (9), s. 1864-1875. Parfitt Julian, Barthel Mark, Macnaughton Sarah, Food Waste within Food Supply Chains: Quantification and Potential for Change to 2050, „Philosophical Tran sactions of the Royal Society of London. Series B: Biological Sciences (London)” 2010,365, s. 3065-3081. Parsons Michael i in., Trends in Urban Rat Ecology: A Framework to Define the Prevai ling Knowledge Gaps and Incentivesfor Academia, Pest Management Professionals (pmps) and Public Health Agencies to Participate, „Journal of Urban Ecology” 2017,1 (3). Pisula Wojciech, Curiosity and Information Seeking in Animal and Human Behavior, Brown Walker Press, Boca Raton 2009. Poole Trevor, Fish Jane, An Investigation ofPlayful Behaviour in Rattus Norvégiens and Mus Musculus (Mammalia), „Journal of Zoology” 1975,175 (1), s. 61-71. Pyzyna Brandy i in., Management of Urban Rat (Rattus Norvégiens) Populations with Senes Tech Fertility Management Bait (niepublikowany i niedatowany raport opracowany przez SenesTech). Resnik David, Environmental Health Ethics, Cambridge University Press, New York 2012. Rice George, Gainer Priscilla, Altruism’ in the Albino Rat, „Journal of Comparative and Physiological Psychology” 1962,55,
s. 123-125. Rutte Claudia, Taborsky Michael, Generalized Reciprocity in Rats, „plos Biology” 2007, 5(7)· Sayer Karen, The Modern Management of Rats: British Agricultural Science in Farm and Field during the Twentieth Century, „bjhs Themes” 2017, 2, s. 235-263. Schaich Borg Jana i in., Rat Intersubjective Decisions Are Encoded by Frequency-Specific Oscillatory Contexts, „Brain and Behavior” 2017. Schneider Maria i in. Leptospirosis: A Silent Epidemic Disease, „International Journal of Environmental Research and Public Health” 2013,10 (12), s. 7229-7234. Sharp Trudy, Saunders Glen, A Model for Assessing the Relative Humaneness of Pest Animal Control Methods, Australian Government Department of Agriculture, Fisheries and Forestry, Canberra 2011. SimberloffDaniel, Invasive Species. What Everyone Needs to Know, Oxford University Press, Oxford-New York 2013. Singleton Grant i in. (red.), Ecologically-Based Management ofRodent Pests, Australian Center for International Agricultural Research, Canberra 1999. Singleton Grant i in., Ecologically-Based Management ofRodent Pests - Re-Evaluating Our Approach to an Old Problem, w: Ecologically-Based Management of Rodent Pests, red. Singleton i in., s. 17-30. 340
Singleton Grant i in. (red.), Rats, Mice and People: Rodent Biology and Management, Australian Centre for International Agricultural Research, Canberra 2003. Smit F. L. J., Ethics in Rodent Control, w: Rodent Pests and Their Control, red. Buckle, Smith, s. 315-329. Sotocinal Susana i in., The Rat Grimace Scale: A Partially Automated Methodfor Quan tifying Pain in the Laboratory Rat via Facial Expressions, „Molecular Pain” 2011, 7 (1). s. 55· Strzałko Jan (red.), Słownik terminów biologicznych, Wydawnictwo Naukowe Uniwer sytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2006. The Rat and Its Relation to Public Health [publikacja wieloautorska]. Government Printing Officee, Washington 1910. Vanderschuren Louk, Niesinkt Raymond, van Ree Jan, The Neurobiology of Social Play Behavior in Rats, „Neuroscience and Biobehavioral Reviews” 1997, 21 (3), s. 309-326. Webster John, Animal Welfare. A Cool Eye towards Eden, Blackwell Science, Oxford 1994. Webster John, Animal Welfare: Freedoms, Dominions and „a Life Worth Living“, „Ani mals” 2016, 6, s. 35. Yeates James, What Can Pest Management Learn from Laboratory Animal Ethics?, „Pest Management Science” 2010, 66, s. 231-237. Humanistyka, filozofia i nauki społeczne Agamben Giorgio, Co zastaje z Auschwitz, przeł. Sławomir Królak, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2008. Ahuja Neel, Bioinsecurities. Disease Interventions, Empire and the Government ofSpecies, Duke University Press, Durham-London 2016. Arnoldi Jakob, Ryzyko, przeł. Bartek Reszuta, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2011. Baker Steve, Picturing the Beast. Animals, Identity and Representation,
University of Illinois Press, Urbana 2001. Barad Karen, Meeting the Universe Halfway: Quantum Physics and the Entanglement ofMatter and Meaning, Duke University Press, Durham 2007. Baratay Eric, Zwierzęcy punkt widzenia. Inna wersja historii, przeł. Paulina Tarasewicz, Wydawnictwo W Podwórku, Gdańsk 2012. Barnett Anthony, The Story of Rats. Their Impact on Us and Our Impact on Them, Allen Unwin, Sydney-Adelaide 2001. Barthes Roland, Mitologie, przeł. Adam Dziadek, Wydawnictwo kr, Warszawa 2000. Bauman Zygmunt, Nowoczesność i Zagłada, przeł. Franciszek Jaszuński, Fundacja Kulturalna Masada, Warszawa 1992. Beatley Timothy, Biophilic Cities. Integrating Nature into Urban Design and Planning, Island Press, Washington 2011. 341
Beumer Koen, Catching the Rat: Understanding Multiple and Contradictory Human-Rat Relations as Situated Practices, „Society Animals” 2014,1 (22), s. 8-25. Biehler Dawn, Pests in the City: Files, Bedbugs, Cockroaches and Rats, University of Washington Press, Seattle 2013. Bilewicz Michal, Funkcjonalna dehumanizacja. Studium odczłowieczenia ofiar i grup uciskanych,-w: Poza stereotypy: Dehumanizacja i esencjalizm w postrzeganiu grup społecznych, red. Marek Drogosz, Michał Bilewicz, Mirosław Kofta, Scholar, War szawa 2012. Biological turn. Idee biologii w humanistyce współczesnej, red. Dobrosława Wężowicz-Ziółkowka, Emilia Wieczorkowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Ka towice 2016. Blanc Nathalie, Cockroaches, or Worlds as Images, „Contemporary Aesthetics” 2007, 5, brak numeracji stron. Burke Peter, Naoczność. Materiały wizualne jako świadectwa historyczne, przeł. Justyn Hunia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012. Burt Jonathan, Szczur, przeł. Andrzej Leśniak, Universitas, Kraków 2006. Charmaz Kathy, Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, przeł. Barbara Komorowska, Wydawnictwo Naukowe pwn, Warszawa 2017. Cole Lucinda, Imperfect Creatures. Vermin, Literature, and the Sciences of Life, 16001740, University of Michigan Press, Ann Arbor 2016. Cronon William, przedmowa do: Biehler, Pests in the City, s. ix-xn. Czyżniewski Marcin, Propaganda polityczna władzy ludowej w Polsce 1944-1956, Wydawnictwo Naukowe Grado, Toruń 2005. Deleuze Gilles, Guattari Felix, Tysiąc plateau. Kapitalizm i schizofrenia, red. Joanna Bednarek,
Wydawnictwo Bęc Zmiana, Warszawa 2015. Diamond Jared, Strzelby, zarazki, maszyny. Losy ludzkich społeczeństw, przeł. Marek Konarzewski, Wydawnictwo Prószyński i Spółka, Warszawa 2010. Domańska Ewa, jakiej metodologii potrzebuje współczesna humanistyka?, „Teksty Drugie” 2010, ւ֊շ, s. 45-55. Domańska Ewa, Historia zwierząt, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” 2016, 3-4, s. 322-331. Domańska Ewa, Biohumanistyka, w: Ekologia interdyscyplinarności, red. Jerzy Axer i Marek Konarzewski. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego (w druku). Donaldson Sue, Kymlicka Will, Zoopolis. Teoria polityczna praw zwierząt, przeł. Maria Wańkowiczowa, Michał Stefański, Wydawnictwo Oficyna 21, Warszawa 2018. Douglas Mary, Essays in the Sociology of Perception, Routledge Kegan Paul, Lon don-New York 1982. Douglas Mary, Czystość i zmaza, przeł. Marta Bucholc, Państwowy Instytut Wydaw niczy, Warszawa 2007. Eco Umberto, Wymyślanie wrogów i inne teksty okolicznościowe, przeł. Agnieszka Gołębiowska, Tomasz Kwiecień, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2011. 342
Eitler Pascal, Animal History as Body History: Four Suggestions from a Genealogical Perspective, „Body Politics” 2014, 4 (2), s. 259-274. Foucault Michel, Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, przeł. Tadeusz Komendant, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 1993. Franklin Adrian, An Improper Nature? Introduced Animals and ‘Species Cleansing’ in Australia, w: Human and Other Animals. Critical Perspectives, red. Bob Carter, Charles Nickie, Palgrave Macmillan ик, Basingstoke 2011, s. 195-216. Fudge Erica, A Left-Handed Blow: Writing the History of Animals, w: Representing Animals, red. Nigel Rothfels, Indiana University Press, Bloomington 2002, s. 3-18. Fudge Erica, Pest Friends, w: Uncertainty in the City, red. B. Snæbjôrnsdôttir, Μ. Wilson, The Green Box Kunstedition, Berlin 2011. Girard René, Koziol ofiarny, przeł. Mirosława Goszczyńska, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1987. Glaser Barney, Strauss Anselm, Odkrywanie teorii ugruntowanej. Strategie badania jakościowego, Nomos, Kraków 2009. Gończyński-Jussis Filip, „Przeobraziciele przyrody”. Motyw kształtowania środowiska naturalnego przez „ludzi radzieckich” i ich polskich naśladowców w propagandzie stalinizmu, „Historyka. Studia Metodologiczne” 2016, 46, s. 115-133. Haraway Donna, Manifest gatunków stowarzyszonych, przeł. Joanna Bednarek, w: Te orie wywrotowe. Antologia przekładów, red. Agnieszka Gajewska, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2012, s. 241-260. Haslam Nick, Dehumanization: An Integrative Review, „Personality and Social Psy chology Review” 2006,10 (3), s. 252-264. Hendrickson Robert, More Cunning than Men. A Social History
of Rats and Men, Kensington, New York 1983. Hughes Everett, Collier McMillan, Men and Their Work, Canada, Ltd, Toronto, 1958. Hughes Everett, Good People and Dirty Work, „Social Problems” 1962,10/1, s. 3-11. Jarosz Dariusz, Rzeczy, ludzie, zjawiska. Studia z historii społecznej stalinizmu w Polsce, ih pan: Warszawa 2017. Jarosz Dariusz, Wielka masakra psów w Polsce gomułkowskiej, „Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały” 2019,17, s. 103-133. Jarzębowska Gabriela, Podążaj za szczurem. Od nekropolityki do teorii międzygatunkowej kohabitacji, „Praktyka Teoretyczna” 2017,1 (23), s. 305-323. Jarzębowska Gabriela, Four-Legged Terror or Ultimate New Yorker? Urban rat videos and their media reception, „Society Animals”, 2021, s. 1-20. Jastrząb Mariusz, Mozolna mowa absurdu. Działalność wydziału propagandy warszaw skiego komitetu wojewódzkiego pzpr w latach 1949-1953, Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Studiów Politycznych pan, Warszawa 1999. Jerolmack Colin, How Pigeons Became Rats. The Cultural-Spacial Logic of Problem Animals, „Social Problems” 2008, 55 (1), s. 72-94. Karwał Mirosław, O złośliwej dyskredytacji. Manipulowanie wizerunkiem przeciwnika, Wydawnictwo Naukowe pwn, Warszawa 2006. 343
Kasperbauer Tyler Joshua, Subhuman. The Moral Psychology of Human Attitudes to Animals, Oxford University Press, New York 2018. Keiner Christine, Wartime Rat Control, Rodent Ecology, and the Rise and Fall of Che mical Rodenticides, „Endeavour” 2005, 29 (3), s. 119-125. Kirksey Eben, Helmreich Stefan, The Emergence ofMultispecies Ethnography, „Cultural Anthropology” 2010,25 (4), s. 545-576. Kloch Zbigniew, Odmiany dyskursu. Semiotyka życia publicznego w Polsce po 1989 roku, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2006. Konecki Krzysztof, Wizualna teoria ugruntowana. Podstawowe zasady i procedury, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2012, 8 (1), s. 12-45. Kopnina Helen, Beyond Multispecies Ethnography: Engaging with Violence and Animal Rights in Anthropology, „Critique of Anthropology” 2017,37 (3), s. 333-35Z Krupiński Piotr, Dlaczego gęsi krzyczały? Zwierzęta i Zagłada w literaturze polskiej xx i xxi wieku, Wydawnictwo ibl, Warszawa 2016. Lakoff George, Mark Johnson, Metafory w naszym życiu, przeł. Tomasz Paweł Krzeszowski, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2010. Latour Bruno, Polityka natury: nauki wkraczają do demokracji, przeł. Agata Czarnacka, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2009. Latour Bruno, Nigdy nie byliśmy nowocześni. Studium z antropologii symetrycznej, przeł. Maciej Gdula, Wydawnictwo Oficyna Naukowa, Warszawa 2011. Leociak Jacek, Przedmowa, w: Manus I. Midlarsky, Ludobójstwo w xx wieku, Wydawnictwo Naukowe pwn, Warszawa 2010. Lewandowska Izabela, Wywiad jako technika zdobywania informacji źródłowych w badaniu historii najnowszej, „Echa Przeszłości”
2004,5, s. 279-299. Lower Matthew, Hauschildt Thomas, The Media as a Tool of War: Propaganda in the Rwandan Genocide, „Human Rights and Conflict Resolution” 2014,1 (2), s. 1-7. Machlański Piotr, Rola samorządu miejskiego Łodzi w zakresie ochrony zdrowia miesz kańców w dwudziestoleciu międzywojennym, praca doktorska napisana w Katedrze Historii Polskiej Najnowszej Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015. Mackenzie Robin, How the Politics of Inclusion/Exclusion and the Neuroscience of Dehumanization/Rehumanization Can Contribute to Animal Activists’Strategies: Bestia Saceru, „Society Animals” 2011,19, s. 407-424. McTavish Lianne, Jingjing Zheng, Rats in Alberta: Looking at Pest-Control Postersfrom the 1950s, „Canadian Historical Review” 2011,92 (3), s. 1-37. Midgley Mary, The Myths We Live by, Routledge, London-New York 2003. Mirzoeff Nicholas, Jak zobaczyć świat, przeł. Łukasz Zaremba, Wydawnictwo Karakter, Kraków-Warszawa 2016. Murawska-Muthesius Katarzyna, Jak rysowaćpodżegaczy wojennych? Obraz Zachodu w socrealistycznej karykaturze radzieckiej ¡polskiej 1946-1954, w: Realizm socja listyczny w Polsce z perspektywy 50 lat, red. Stefan Zabierowski, wsp. Małgorzata Krakowiak, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2001. 344
Nagy Kelsi, Johnson Phillip (red.), Trash Animals. How We Live with Nature’s Filthy, Feral, Invasive and Unwanted Species, University of Minnesota Press, Minnea polis-London 2013. Napiórkowski Marcin, Władza wyobraźni. Kto wymyśla, co zdarzyło się wczoraj?, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2014. Nash Linda, Inescapable Ecologies: A History of Environment, Disease, and Knowledge, University of California Press, Berkeley 2007. Neumann Boaz, National Socialism, Holocaust and Ecology, w: Holocaust and Historical Methodology, red. D. Stone, Berghahn Books, New York 2012, s. 101-123. Oliver Sophie, Dehumanization: Perceiving the Body as (In)Human, w: Humiliation, Degradation, Dehumanization. Human Dignity Violated, red. P. Kaufmann i in., Springer Dordrecht, Heidelherg-London-New York 2011, s. 85-100. Patterson Charles, Wieczna Treblinka, przel. Roman Rupowski, Wydawnictwo VegaiPol, Opole 2003. Pearce Fred, The New Wild. Why Invasive Species will Be Nature’s Salvation, Beacon Press, Boston 2015. Pessel Włodzimierz, Antropologia nieczystości. Studia z kultury sanitarnej Warszawy, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2010. Reid Donald, Paris Sewers and Sewermen: Realities and Representations, Harvard University Press, Cambridge 1991. Rose Gillian, Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością, przeł. Ewa Klekot, Wydawnictwo Naukowe p wn, Warszawa 2010. Rowe Davis Frederik, Banned: A History of Pesticides and the Science of Toxicology, Yale University Press, New Haven 2014. Russell Edmund, War and Nature. Fighting Humans and Insects with
Chemicals from World War I to Silent Spring, Cambridge University Press, Cambridge-New York 2011. Sablorf Anabelle, Reordering the Natural World. Humans and Animals in the City, University of Toronto Press, Toronto-Buffalo, 2001. Sax Boria, Animals in the Third Reich, The Poets Press, Pittsburgh 2000. Scott Marvin, Stanford Lyman, Accounts, „American Sociological Review” 1968,33/1, s. 46-62. Serres Michel, The Parasite, University of Minnesota Press, Minneapolis-London 2007. Shapiro Judith, Mao’s War against Nature: Politics and the Environment in Revolutionary China, Cambridge University Press, Cambridge 2001. Shaw David Gary, A Way with Animals. Preparing Historyfor Animals, „History and Theory” 2013,52,1-12. Smulski Jerzy, Wróg klasowy jako „obcy” w polskiej literaturze socrealistycznej, w: Od Szczecina do. października. Studia o literaturze polskiej lat pięćdziesiątych, red. Je rzy Smulski, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2002. Sontag Susan, Choroba jako metafora, aids i jego metafory, przeł. Jarosław Anders, Wydawnictwo Karakter, Kraków 2016. 345
Spiegel Marjorie, The Dreaded Comparison: Human and Animal Slavery, Mirror Books/iDEA 1997. Stallybrass Peter, White Allon, The Politics and Poetics of Transgression, Cornell Uni versity Press, London 1986. Steciąg Magdalena, Wodzińska Sylwia, The Colorado Beetle’s Attack or the Potato Bug in the Cold War Propaganda Service in Poland, „Language Ecology” 2016. Sullivan Robert, Rats. Observations on the History and Habitat of the City’s Most Un wanted Inhabitants, Bloomsbury 2005. Sykes Gresham, Matza David, Techniques ofNeutralization: A Theory of Delinquency, „American Sociological Review” 1957, 22/6, s. 664-670. Szpak Ewelina, Warunki sanitarne w powojennej Polsce. Zarys problemów i dynamiki zmian, „Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały” 2014,12, s. 277-299. The Ethics and Rhetoric ofInvasion Ecology, red. J. Stanescu, K. Cummings, Lexington Books, Lanham-Boulder-New York-London 2017. Thomson Oliver, Historia propagandy, przel. Stanislaw Głąbiński, Spółdzielnia Wydawniczo-Handlowa „Książka i Wiedza”, Warszawa 2001. Tseng Ming-Yu, The Performative Potential ofMetaphor, „Semiotica” 2010,180, s. 115145· Tsing Anna, The Mushroom at the End of the World. On the Possibility of Life on Ca pitalist Ruins, Princeton University Press, Princeton 2015. Twine Richard, Animals as Biotechnology. Ethics, Sustainability and Critical Animal Studies, Roultledge, London-Washington 2010. Wadiwel Dinesh, The War against Animals (Critical Animal Studies), Brill/Rodopi, Leiden-Boston 2015. Walker Brett L., Animals and the Intimacy of History, „History and Theory” 2013, 52, 45-67. Williamson
fudith, Decoding Advertisements. Ideology and Meaning in Advertising, Marion Boyars Publishers Ltd, London-New York 1978. Winston Mark, Nature Wars. People vs. Pests, Harvard University Press, Cambrid ge-London 1997. Wojsław Jacek, Obraz teraźniejszości w propagandzie komunistycznej Polski lat 19491954. Zarys problematyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk-Sopot 2009. Wróbel-Bardzik Karolina, Odwrócone zoopolis. Zwierzęta towarzyszące w getcie war szawskim, „Przegląd Kulturoznawczy” 2019, 4 (42), 450-465. Young Stephen, On the Status of Vermin, „Between the Species” 2006,13(6), brak numeracji stron. Zaremba Marcin, Wielka trwoga. Polska 1944-1947. Ludowa reakcja na kryzys. Wydawnictwo Znak/Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Kraków 2012. Zerubavel Eviatar, The Elephant in the Room. Silence and Denial in Everyday Life, Oxford-New York, Oxford University Press 2006. 346
Zinsser Hans, Szczury, wszy i historia, przeł. Maria Grzywo-Dąbrowska, Zygmunt Szymanowski, Wydawnictwo J. Przeworskiego 1939. Źródła internetowe Centers for Disease Control and Prevention, cdc.gov/parasites/trichinellosis/epi.html. Alice Klein, New Zealand to Wipe out All Rats as Part ofAlien Eradication, New Scientist, 26 lipea 2016, newscientist.com/article/2o988o6-new-zealand-to-wipe-out-all-rats-as-part-of֊alien֊eradicatiDomańson/#ixzz5zm3n65yA. Glueboard Traps Prohibited from 201s, Ministry for Primary Industries, mpi.govt. nz/news-and-resources/media֊releases/glueboard-traps-prohibited-from-2oi5/. Internetowy słownik łowiecki, definicja hasła: szkodnik, slowniklowiecki.pl/ definicja/2269,szkodnik. Marek Henzler, Jak ziemniaczany szkodnik zjadł prl, „Polityka”, 26 lipea 2016, polityka. pl/tygodnikpolityka/historia/i669522,i,jak-ziemniaczany-szkodnik-zjadl-prl.read. Wikipedia, definicja hasła deratization, en.wiktionary.org/wiki/deratization. Wiktor Protas, Powstanie i historia Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji, strona internetowa Polskiego Stowarzyszenia Pracow ników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji, pspddd.pl/powstanie-i-historia-polskiego-stowarzyszenia-pracownikow-dezynfekcji-dezynsekcji-i-deratyzacji/. eu Approves Powdered Cob Corn as Biocidal Active, strona internetowa organizacji Chemical Watch, chemicalwatch.com/16o94/eu-approves-powdered-corn-cob-as-biocidal-active. Blog Wiktora Protasa, www.protas.szczecin.pl/blog/ . Szczury biegają po parku, „Dziennik Łódzki”, 22 czerwca 2011, dzienniklodzki.pl/ lodz-szczury-
biegaja-po-parku-filmzdjecia/ar/418256. Joey Savoie, Karolina Šarek, David Moss, Which Animals Need the Most Help form the Animal Adocacy Movement, 12 kwietnia 2018, charityentrepreneurship.com/ blog/which-animals-need-the-most-help-from-the-animal-advocacy-movement. Jagor, Kaczyński o uchodźcach: „Cholera w Grecji, dezynteria w Wiedniu, pasożyty.”. Celiński:„Mówiło się: te Żydki niosą tyfus”, Gazeta.pl, 13 października 2015, http:// wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/i, 143907,19019635,kaczynski-o-uchodzcach-cholera-w-grecji-dezynteria-w-wiedniu.html. Ziemowit Piast Kossakowski, „Depisyzacja tak jak deratyzacja”. Skandaliczna wy powiedź posła po, TVP Info 3 marca 2017, tvp.info/29327616/posel-po-robert-wilczynski-zapowiedzial-proces-depisyzacji. Jodie Fleischer, Rick Yarborough, Steve Jones, oc Tries Birth Controlfor Rats despite Limited Data on Effectiveness in Citywide Use, ,,nbc Washington”, 3 maja 2019, www.nbcwashington.com/investigations/DC-Tries-Birth-Control-for-Rats-Despite-Limited-Data-0n-EfFectiveness-in-Citywide-Use-509401901.html . New York City Rat Taking Pizza Home on the Subway (Pizza Rat), youtube.com/ watch?v=upxuG8q4jKU. 347
Carohne Bankoff, Pizza Rat is No Hero, „Intelligencer”, 15 września 2015, nymag.com/ intelligencer/2015/09/pizza-rat- is-no-hero.html. Nell Casey, Video: Subway Rat could Use a Little Help Lugging This Pizza Slice down the Stairs, „Gothamist” 21 września 2015, gothamist.com/2o15/o9/21/pizza_rat.php. Lisa Respers France, Pizza Rat: Our Newest Obsession, cnn, 24 września 2015 cnn. com/2015/09/22/living/pizza-rat-feat/index.html. Nicole Silverberg, A Brief Q A with the Guy who Blessed Us with Pizza Rat, „Gawker”, 22 września 2015, www.gq.com/story/interview-with-the-guy-who-blessed-us-with-pizza-rat. Tricia Gilbride, Rat CarryingPizza Slice will Teach You what It Means to Have a Dream, „Mashable”, 21 września 2015, mashable.com/2015/09/21/pizza-rat . Pizza Rat Is the Only Real New Yorker, „Vice”, 21 września 2015, www.vice.com/en_ca/ article/vdxzwj/pizza-rat-and-the-city-921. David Chazan, Parisians Protest ‘Genocide’ of Rats as City Battles Rodent Infestation, „The Telegraph”, 3 września 2017, telegraph.c0.uk/news/2017/09/03/parisians-protest-genocide-rats-city-battles-rodent-infestation/. Wywiady Tadeusz Karpiński, 24 kwietnia 2018 roku. Rozmówca 1,19 kwietnia 2017 roku. Rozmówca 2, 24 kwietnia 2017 roku. Rozmówca 3, 26 kwietnia 2017 roku. Rozmówca 4,10 maja 2017 roku. Rozmówca 5,10 maja 2017 roku. Rozmówca 6,12 maja 2017 roku. Rozmówca 7, 23 maja 2017 roku. Rozmówca 8, 8 czerwca 2017 roku. Rozmówca 9,21 czerwca 2017 roku. Rozmówca 10, 26 czerwca 2017 roku. Rozmówca 11, 26 czerwca 2017 roku. Rozmówca 12, 26 czerwca 2017 roku. Rozmówca 13, 6 lipea 2017 roku. Rozmówca 14, 6
lipea 2017 roku. Rozmówca 15,13 lipea 2017 roku. Rozmówca 16,13 Upea 2017 roku. Rozmówca 17,17 maja 2018 roku. Rozmówca 18,16 stycznia 2017 roku. Rozmówca 19, 8 maja 2018 roku. Rozmówca 20,24 kwietnia 2018 roku.
Streszczenie Publikacja bada programy tępienia szczurów jako przykład relacji między tym, co biologiczne, i tym, co polityczne w polskim powo jennym dyskursie modernizacyjnym. Głównym jej przedmiotem jest ukazanie politycznych mechanizmów wykluczenia i strategii perswazji, zwłaszcza w kontekście relacji między pojęciami deraty zacji i dehumanizacji. W pracy dowodzę, że brak refleksji etycznej we wdrażaniu praktyk deratyzacyjnych uwarunkowany jest specyficznym statusem tego gatunku we współczesnej kulturze Zachodu. Twierdzę, że w polskim dyskursie deratyzacyjnym szczury zostały symbolicznie wyłączone z kontekstu zarządzania przyrodą i włączone w narrację sanitarną ugruntowaną w pojęciu ddd (dezynfekcja, dezynsekcja, deratyzacja). Eliminacja szczurzych populacji stała się tym samym formą oczyszczenia danego obszaru z elementu niepożądanego, co przez podobieństwo do czystki etnicznej praktykowanej wobec spo łeczności ludzkich określam jako czystkę gatunkową. Nie jest przy tym moją intencją porównywanie zwierząt do wykluczonych grup ludzi, ale zidentyfikowanie, zbadanie i ukazanie możliwych metastrategii wspólnych dla polityki czystek oraz niektórych form zarządzania środowiskiem. Celem książki jest także analiza zmian retoryki opisującej za grożenia sanitarne i środowiskowe w Polsce od czasów stalinow skich po współczesność. Analiza retoryki (i propagandy) stosowanej w programach tępienia szczurów oraz ukazanie ich mechanizmów stanowi użyteczne podejście dla badań nad strategiami wykluczenia i dehumanizacji w studiach nad ludobójstwami, masowymi mordami i totalitaryzmami.
Dostarcza także innowacyjnego, bo bazującego 349
na biologiczności, spojrzenia na narrację sanitarno-modernizacyjną w Polsce Ludowej, a dzięki analizie przekształceń retoryki dotyczącej zagrożeń środowiskowych po transformacji ustrojowej stanowi ważny przyczynek do analizy zmian w polskim dyskursie publicznym przed 1989 rokiem i po nim. słowa kluczowe: szczury, zwierzęta w mieście, modernizacja, czystka gatunkowa, propaganda, dehumanizacja, deratyzacja, historia deratyzacji w Polsce, tępiciele szczurów.
Summary This book examines post-war rat control programs as an example of the entanglements of biology and politics in the Polish modernization discourse after 1945. It analyzes cultural policies of political exclusion and persuasive strategies they follow, especially in the context of ‘de ratization’/dehumanization analogy. In the Polish ddd (disinfection, disinsection, deratization) discourse, the extermination of rat popu lations becomes a form of cleaning a particular area of the undesir able element, which is here described as a case of species cleansing by analogy to ethnic cleansing. The objective is not to compare pest animal species to excluded groups of human individuals but to map out possible meta-strategies of exclusion common for ethnic cleansing politics and some forms of environmental management. The second main objective of this project is to trace significant changes in public discourse as a whole by analysing the change in rhet oric concerning environmental hazards with the example of post-war history of rat control. The analysis of rhetoric and propaganda used in rat control policies led to a theoretical model of species cleansing which may prove useful for the genocide studies and totalitarianism studies. The dissertation also provides novel insights into the patterns of modernization in post-war Poland and shows a discursive shift which occurred in political vocabulary in Poland after 1989. It thus makes a substantial contribution to discussions on rearrangements of representations in a social-cultural sphere before and after the Polish
transformation. keywords: rats, modernisation, urban animals, species cleansing, propaganda, dehumanisation, deratization, rat exterminators. 351
Indeks nazwisk A Agamben Giorgio 288,311,341 Ahuja Neel 34, 303, 341 Anacker Allison 67,336 Anders Jarosław 300,345 Arnoldi Jakob 98, 341 Åsberg Cecilia 13 Axer Jerzy 11-12 Berridge Kent 65, 67, 336 Beumer Koen 32,342 Biehler Dawn 35,47,76-78,80-82, В Babecki Jerzy 103,121-122, 330 Baker Steve 30, 341 Bakuła Tadeusz 234, 248, 330 Bankoff Caroline 324,348 Barad Karen 29, 341 BaratayEric 34,341 Barnett Anthony 36, 54, 57, 85, 341 Bartai Inbal Ben-Ami 69, 336 Barthel Mark 61, 340 Barthes Roland 26, 341 Baskin Yvonne 48, 336 Bateson Patrick 336 Battersby Steven 59.98,336 Bauman Zygmunt 28, 286-287, 291, 175-176, 330 Botkin Daniel 48, 336 Bridges Robert 68, 336 Brodniewicz Aleksander 16, 37, 40, 101-104,108,116-118,120-121, 125,128-130,144-146,150-153, 162-163,165-166,177-178,198, 292, 316, 330-331 Brom Frans 58, 80-82, 84, 88, 339 Broom Donald 72-73, 336 Brylska Aleksandra 12,14 Bucholc Marta 29, 342 Bucholz Janina 121, 333 Buckle Alan 37, 59-60, 65, 71, 81-82, 29З-294. 299. 302. 341 Beatley Timothy 228-229, 341 BeausoleilNgaio 64-65,336,339 Bednarek Joanna 52,342-343 Beery Annaliese 67,336 Berdoy Manuel 20, 54-57.62,339 Bermudez Edilbeto 55,336 342 Bieńkowski Jerzy 188 Bilewicz Michał 22, 288, 342 Blanc Nathalie 26, 35, 342 Boelter W. R. 79 Bojanowska Anna 37,124,161, 336,339,341 Buckley Michael 56,337 Burgdorf Jeffrey 69, 338, 340 Burghardt Gordon 69,336 Burke Peter 29, 342 Burt Jonathan 36, 49-51,73-74,342 Byers Kaylee 37, 56, 336 355
c Calhoun John 37, 54, 56-57,77, 336 Carrillo Maria 70, 337 Carson Rachel 76 Carter Bob 17, 343 Casey Nell 324,348 Celiński Andrzej 315, 347 Chambers Lisa 85, 94, 337 Champagne Frances 68, 337 Charmaz Kathy 31,342 Chaudhuri Una 13 Chazan David 326, 348 Chitty Denis 75 Chmielewski Witold 172,354 Church Russell 69, 337 Clinton James 81, 337 Cole Lucinda 35, 50, 342 Colvin Bruce 77-79, 83, 86, 337 Combs Matthew 55,337 Corrigan Robert 14 Cowan David 73 85, ՅՅ6-337 Cronon William 47, 342 Cummings Kevin 34, 346 Czarnacka Agata 28, 344 Czarnecki Andrzej 39 Czyżewski Janusz Antoni 38,101, 117-120,175,198, 331 Czyżniewski Marcin 297,342 D Davidson Richard 65, 336 Davis David E. 37,77-80, 84,117,337 Davis Hank 337 Dawkins Marian 66, 337 Dean Katharine 285, 337 Decety Jean 69, 336 Dehnel August 104,123,331 Deleuze Gilles 52,342 Diamond Jared 47, 342 Diechtiar Marek 38, 75,122, 331 Długokęcka-Bielik Hanna 188 Domańska Ewa 11-12,27,31,35,342 Donaldson Sue 34,99, 342 35б Douglas Mary 29, 51,98, 282, 293, 300, 342 Drogosz Marek 22, 342 Dudek Krzysztof 221,337 Dziadek Adam 26, 341 E Eason Charles 81-82, 336 Eco Umberto 21-22, 342 Eitler Pascal 35, 343 Elton Charles 75,117-118 Elżanowski Andrzej 11-12, 63, 337 Emlen John 37,77, 81, 337 Engels Friedrich 51 F Feare Christopher 73, 336 Feng Alice 37, 53-56, 60,62, 70, 337 Ferris Craig 68, 337 Fish Jane 69, 340 Flatau Kazimierz 121,333 Fleischer Jodie 95, 347 Foucault Michel 25, 28, 343 Fox Camilla 88, 338 Franklin Adrian 17,307, 343 Freud Sigmund 50 Fudge Erica 35 99 343 G Gajewska Agnieszka 24, 343 Garfinkel Harold 48 Gdula Maciej 302, 344
Gilbride Tricia 324, 348 Girard René 29,158,163, 292, 343 Glaser Barney 31, 343 Gliniewicz Aleksandra 190-191,193, 202,255,331,333 Głąbiński Stanislaw 149, 346 Goldsmith Hill 65,336 Goliaszjan 186 Golik Paweł 12 Gołębiowska Agnieszka 22, 342 Gończyński-Jussis Filip зоі 343
Goszczyńska Mirosława 29, 343 Grad Krzysztof 192-193,331 Grandy John 85,338 Grzywo-Dąbrowska Maria 36, 347 Guattari Felix 52,342 GuiryEric 56,337 H Hadidian John 82-83, 85, 87-88, 338 Haraway Donna 13, 24, 343 Haslam Nick 287, 289, 343 Hauschildt Thomas 288, 344 Heidegger Martin 311 Heine Heinrich 74 Helmreich Stefan 318,344 Hendrickson Robert 36, 74, 343 Henzler Marek 49, 347 Himmler Brett 69, 338 Himmler Heinrich 294 Himsworth Chelsea 20, 32, 37, 53-56, 59-60,62, 70,337-338 Hinds Lyn 85,94, 337 Hodge Guy 85, 338 Hofmann Hans 67, 339 Hughes Everett 234, 242, 262, 343 Hunia Justyn 29, 342 I Ignatowicz Stanislaw 14, 33, 80,198, 331 Inglis Ian R. 68, 249, 338 J Jach Aleksandra 12,14 Jackson William 36, 77-79,83, 86, ՅՅ7-ՅՅ8 Jamieson Dale 13 Janowski Adam 134 Jarosz Dariusz 13, 35,105,120,134, 343 Jarzębowska Gabriela 24, 343 Jastrząb Mariusz 148, 343 Jaszuński Franciszek 341 Jaworek Jarosław 12 Jerolmack Colin 13, 35,47, 343 Jerzak Leszek 221,337 Jeszka Zygmunt 198,331 Jezierski Paweł 188 Jingjing Zheng 303, 344 Johnson Mark 30 Johnson Phillip 35,344-345 Jones Steve 95, 347 Jopek Zdzisław 265-266, 319, 331 Jura Czesław 46, 338 К Kaczyński Jarosław 315,347 Kamiński Eugeniusz 104, 123,331 Karpińska-Sikorska Katarzyna 14 Karpiński Tadeusz 14, 33, 38,146,186, 191, 250. 348 Karwał Mirosław 171,343 Kasperbauer Tyler Joshua 48,59-60, 288, 344 Kaspersonowie 98 Kaufmann Paulus 286, 345 Kaukeinen Dale E. 71, 86-87,339 Kawęcka Dorota 12 Keiner Christine 75-77, 344 Kennelly 94 Kijlstra Aize 58-59, 80-82, 84, 88, 339 Kirksey Eben 318,344 Kitasato Shibasaburo 74 Klein Alice 62, 347
Kleinberg Ethan 13 Klekot Ewa 29, 345 Klimentowski Stanisław 265-266, 319, 331 Klisz Joanna 12 Kloch Zbigniew 12, 27, 344 Kłonieckijan 38,102,104-105, 110-111, 154-155, 157 166-169, 178,ЗЗ1 Kłos Agnieszka 12 Knutson Brian 69,338 Kofta Miroslaw 22, 342 357
Kolbuszewski Tadeusz 189, 191,228, 331 Komendant Tadeusz 28, 343 Komorowska Barbara 31,342 Konarzewski Marek 12, 47, 342 Konecki Krzysztof 31,344 Kopnina Helena 318, 344 Kossakowski Ziemowit Piast 315,347 Kowalski Stanisław 197,199, 202, 332 Krakowiak Małgorzata 149, 344 Krassowski Marcin 12 Królak Sławomir 311,341 Krupiński Piotr 15,344 Krycki Wincenty 153,332 Krzanowska Halina 46, 338 Krzemińska Alicja 125,191,331,333 Krzeszowski Tomasz Paweł 30, 344 Kulesza A. 178-179,181,354 Kulesza Mieczysław 120-123,332 Kwiecień Tomasz 22, 342 Kymlicka Will 34, 99, 342 L Lahvis Garet 70, 340 Lakoff George 30,344 Lambert Mark 85, 337 Lambropoulos Soula 86, 338 Latour Bruno 28, 302, 344 Laurman-Waszewska Alicja 171,353 Lawson Malcolm 85,94,337 Leociak Jacek 287, 294, 344 Leopold Aldo 77 Leśniak Andrzej 36, 342 Lévi-Strauss Claude 215 Lewandowska Izabela 32, 344 Litman Jordan 68, 338 Littin Kate 45-46, 60, 65,70-73, 80, 88-92, 195 258, 338-339 Lorenz Konrad 338 Lower Matthew 288, 344 Lukas Michael 67,338 Lund Mogens 54, 56-58, 60-61, 339 Lyman Stanford 242, 345 358 Lynn William 88, 338 Ł Łabużek Piotr „baro” 161,172, 353-354 Łagodzka Dorota 12,14 Μ Macdonald David 20, 54-57,62,339 Machlański Piotr 103,344 Mackenzie Robin 288-289, 344 Macnaughton Sarah 61, 340 Madejska Marta 14 Makowska Joanna 65-67,339 Mamzer Hanna 13, 63, 337 Manduca Antonia 69, 339 Mark Johnson 344 Mason Gloria 339 Mason Peggy 60, 69-72, 80, 88-89, 91-92,195, 258, 336 Mathews Andrew 13 Mathews Fiona 20, 54-57, 62, 339 Matulewicz Tekla 150 Matza David 242, 346 McFarland David 66, 339 McMillan Collier 234, 262,343
McTavish Lianne 303, 344 Meerburg Bastian 58-59, 80-82, 84, 88, 339 Mellor David 63-66, 336, 339 Meyer Adrian 71, 86-87, 339 Midgley Mary 26, 344 Midlarsky Manus I. 287, 344 Mirzoeff Nicholas 25, 344 Modlińska Klaudia 57, 339 Moss David 320,347 Murawska-Muthesius Katarzyna 149, 344 N Nagy Kelsi 35,345 Napiórkowski Marcin 27, 345 Nash Linda 34, 345
Neumann Boaz 294, 345 Neville Gregory 66, 339 Nickie Charles 17, 343 Niesinkt Raymond 69, 341 Nowakowski Bogdan 294,354 Nowak Ronald 53-54,56,339 О Ochtabińska Anna 259,332 O'Connell Lauren 67,339 O’Connor Cheryl E. 65, 338 Oliver Sophie 286,345 P Panksepp Jaak 66,69, 338-340 Panksepp Jules 70, 340 Parfitt Julian 61,340 Parsons Michael 20, 37, 83-84, 97, 340 Patterson Charles 22, 339,345 Patterson-Kane Emily 66, 339 Pawlow Iwan 117,119 Pawłowski Bogusław 12 Pearce Fred 48, 345 Pessel Włodzimierz 36, 345 Pieczątkowski Włodzimierz 248,332 Pietrowicz Danuta 93, 248, 259, 332 Pijanowska Joanna 12 Pisula Wojciech 11, 57, 68, 339-340 Poole Trevor 69, 340 Poprzęcka Maria 12 Protas Wiktor 186,189,197-198, 228, 347 Przyborowski Tadeusz 38,40,121, 332 Puchowski В. 125 Puściński Adam 188 Pyzyna Brandy 95, 340 Q Quy Roger 85,337 R Rabiej Stanisław 12 Rakowski Tomasz 12 Rancière Jacques 25 Reid Donald 50,345 Resnik David 47, 340 Respers France Lisa 324, 348 Reszuta Bartek 98, 341 Richter Curt 76-77, 123 Rokicki Eligiusz 191, 228, 331 Romaniuk Konstanty 202,332 Rose Gillian 29, 345 Rothfels Nigel 35,343 Rowe Davis Frederik 34, 345 Rupowski Roman 22, 345 Russell Edmund 34, 287, 301, 303, 337 345 Rutte Claudia 70, 340 Rybicki Stanisław 38,106,119, 121, 124,127,129,138-139,162, З32-ЗЗЗ Rychard Juliusz 40, 332 Ryszkiewicz Marcin 12 S Sabloff Anabelle 30,345 Šarek Karolina 320,347 Sartre Jean-Paul 293 Saunders Glen 64, 73, 89, 91, 340 Savage Sam 5 Savoie Joey 320, 347 Sawicka Bożena 191,333 Sax Boria 345 Sayer Karen 117,340 Schaich Borg Jana 70, 340 Scherer Klaus 65, 336 Schneider Maria
58,340 Scott Marvin 242, 345 Sebo Jeff 13 Serres Michel 327, 345 Shapiro Judith 184, 345 Sharp Trudy 64, 73, 89, 91, 340 Shaw David Gary 13, 35 345 Silverberg Nicole 324,348 Simberloíf Daniel 48, 340 Simmond Paul Louis 74 359
Singleton Grant R. 20, 37, 59-61,77, 83-85, 97,337.339-341 Skonieczny Krzysztof 12 Sloboda Katarzyna 14 Słodkowski Piotr 12 Smit E L. J. 65, 88,96, 341 Smith Robert 37, 59-60,65, 71, 74, 81, 336,339.341 Smulski Jerzy 297, 345 Smykowski Mikołaj 12 Snaebjörnsdóttir Bryndis 99, 343 Sokołowska Joanna 14 Solowjew W. W. 121,167, 333 Sontag Susan 300, 345 Sotocinal Susana 66, 341 Spiegel Marjorie 22,346 Stafford Kevin J. 66,339 Stallybrass Peter 50-51,346 Stanescu James 34, 346 Stanford Lyman 345 Steciąg Magdalena 49, 346 Stefański Michal 34, 342 Stobiecka Monika 12 Stone Dan 294, 345 Strauss Anselm 31, 343 Stryjek Rafał 57, 339 Strzałko Jan 45, 53, 341 Sucharski Robert 11 Sullivan Robert 36, 54, 60, 76, 80, 346 Sykes Gresham 242, 346 Szalowski Stanisław 141 Szarycz Marian 265-266, 319, 331 Sznajder Ryszard 103, 172, 333 Szpak Ewelina 36, 346 Szulc Gustaw 103,121-122,330 Szymanowski Zygmunt 36, 347 Szymański Sebastian 12 Ś Ślusarski Wiesław 38, 159-160, 163-166,333 360 T Táborsky Michael 70, 340 Talling 249 Tarasewicz Paulina 34, 341 Tarasiuk Agnieszka 12 Tauszyńska Anna Danuta 338 Thomson Oliver 149, 346 Trippenbach Marek 12 Tryjanowski Piotr 221, 337 Tseng Ming-Yu 30, 346 TsingAnna 13,99, 3 26, 346 Turicz Μ. Ł. 121,167, 333 Twine Richard 47,346 Tymieniecka-Suchanek Justyna 11 Tyrakowski Mieczysław 40, 332 V Vanderschuren Louk 69, 341 van Ree Jan 69, 341 W Wadiwel Dinesh 34, 346 Walker Brett L. 35,68,339-340,346 Wańkowiczowa Maria 34, 342 Weary Daniel 65-67,339 Webster John 64, 66, 341 Weil Kari 13 Wężowicz-Ziółkowka Dobrosława 34, 342 White Allon 50-51,346 Wieczorkowska Emilia
34, 342 Wilczak Marlena 12 Wilczyński Ryszard 315 Williamson Judith 40, 217, 346 Wilson Mark 99, 343 Winston Mark 47, 81-82, 87, 346 Wiśniewska Maria 12 Wiśniewski Tomasz 12 Wodzińska Sylwia 49, 346 Wojciechowski Tadeusz 197,333 Wojsław Jacek 297, 346 Wosińska Małgorzata 12 Wróbel-Bardzik Karolina 35-36,346
Wszelaki Stanisław 37,330 Y Yarborough Rick 95, 347 Yeates James 93, 341 Yersin Alexandre E. J. 74 Young Stephen 48, 346 Z Zabierowski Stefan 149, 344 Zakrzewski Włodzimierz 298, 3 54 Zaremba Łukasz 25, 344 Zaremba Marcin 104-105,296,346 Zerub avel Eviatar 25,346 Zinsser Hans 36, 74, 347 Ż Żyniewicz Karolina 12 |
| adam_txt |
Spis treści Podziękowania. ii Wstęp. 15 Tępienie szczurów między biologią a kulturą. Problem „czystki gatunkowej” a humanistyka zaangażowana . Metody badań i rama teoretyczna. Tępienie szczurów jako praktyka kulturowa: literatura i źródła. Struktura książki . 18 23 27 34 41 ROZDZIAŁ I Szczur i człowiek: problematyczna kohabitacja. 45 Szczur jako szkodnik. Ekologia szczurów wędrownych. Deratyzacja a dobrostan i prospołeczne zachowania szczurów . Historia deratyzacji w zarysie. Kontrowersje wokół rodentycydów. Zrównoważone praktyki w deratyzacji. Systemowe wyzwania wobec zmian praktyk deratyzacyjnych. 45 53 62 73 82 87 95
ROZDZIAŁ II „Pionierzy deratyzacji”. Zarys historii tępienia szczurów w latach 1945-1989. 101 Specyfika deratyzacji w powojennej Polsce. 101 Akcje odszczurzania z lat 40. i centralizacja branży . . . 107 Unaukowienie deratyzacji a metody tępienia szczurów . 116 Rozwój i kryzys branży deratyzacyjnej. 126 Specyfika pracy deratyzatorów. 136 ROZDZIAŁ III „Kropla drążąca skałę”. Propaganda deratyzacyjna w latach 1945-1989. Charakterystyka, cele i odbiór społeczny propagandy deratyzacyjnej . Militarystyczny dyskurs deratyzacji czasów stalinowskich Ambiwalentność dyskursu deratyzacyjnego . . . . . Szczur jako szkodnik ekonomiczny i sanitarny . Eufemizacja praktyk deratyzacyjnych. 147 147 154 163 170 175 ROZDZIAŁ IV „Usługi usuwania zagrożeń”. Dyskurs deratyzacyjny po 1989 roku. 185 Kontekst historyczny, instytucjonalny i prawny deratyzacji po 1989 roku. 185 Specyfika retoryki deratyzacji po 1989 roku. 195 Wizerunki szczurów w reklamach rodentycydów . . . 203 Retoryka stron internetowych firm deratyzacyjnych. . . 212 ROZDZIAŁ V „Rzemiosło jak każde inne”? Tępiciele szczurów o swojej pracy 223 Miejska
ekologia szczurów i ludzi. Praca w branży DDD. Cierpienie szczurów . Obecność szczurów a praktyki widzialności. 223 234 247 259 8
Społeczny odbiór szczurów. Przestrzenie „zawieszenia broni”. 267 276 ROZDZIAŁ VI . 286 Deratyzacja a dehumanizacja . Mechanizmy czystki etnicznej i politycznej w retoryce deratyzacyjnej . Czystka gatunkowa a militarystyczny wymiar modernizacji. Czystka gatunkowa: definicja i model teoretyczny zjawiska. 286 Tępienie szczurów jako czystka gatunkowa 293 300 306 ZAKOŃCZENIE Ku aternatywnym formommiędzygatunkowej kohabitacji . . 312 Skróty nazw zbiorów archiwalnych. 329 . 330 Streszczenie. 349 Summary. 351 Nota bibliograficzna . 352 . 353 Bibliografia Spis ilustracji Indeks nazwisk. . 355
Bibliografia Literatura źródłowa Antykoagulanty w rodentycydach. Dobre praktyki w kontroli gryzoni - kto je wyznacza?, [bez nazwiska autora], „Pest Control News” 2012, 3, s. 5-7 (opr. na podst. Who Determines Rodent Control Best Practice?, „Pest Control News” 2012,90). Babecki Jerzy, Szulc Gustaw, Szczur i walka z nim, Wydawnictwo „Lekarza Wojsko wego”, Warszawa 1926. Bakula Tadeusz, jestem płatnym mordercą, „Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pra cowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji” 2012,1 (68), s. 43-46. Bojanowska Anna, Nowe zdobycze w dziedzinie deratyzacji, Biblioteka Popularno-Naukowa Zarządu Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji w Warszawie, War szawa 1955. Brodniewicz Aleksander, Zasady zabezpieczania budynków przed szczurami, Zakład Higieny Akademii Lekarskiej w Poznaniu. Pracownia Przeciwszczurza, Poznań 1950. Brodniewicz Aleksander, Dlaczego należy tępić szczury?, Bibboteka Popularno-Nauko wa Zarządu Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji w Warszawie, Warszawa 1953. Brodniewicz Aleksander, Organizacja walki ze szczurami w ośrodkach wielkomiejskich, Biblioteka Popularno-Naukowa Zarządu Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji w Warszawie, Warszawa 1954. Brodniewicz Aleksander, Ochrona budynków i osiedli przed szczurami. Zapobiegawcze metody deratyzacji, Wydawnictwo Lekarskie pzwl, Warszawa 1955. Brodniewicz Aleksander, Dezynfekcja, dezynsekcja, deratyzacja, w: Ostre choroby zakaźne, t. 5, red. Stanisław Wszelaki, Wydawnictwo Lekarskie pzwl. Warszawa 1957, s. 694-779. Brodniewicz Aleksander (red.), Studia nad infestacją budynków i mieszkań przez
szkodniki sanitarne na terenie m.st. Warszawy, Zakład Graficzny Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1979. Brodniewicz Aleksander, Organizacja służby ddd w Polsce ze szczególnym uwzględnie niem stołecznych placówek usługowych w tej dziedzinie, w: Studia nad infestacją., red. Aleksander Brodniewicz, s. 69-87. ЗЗО
Brodniewicz Aleksander, Stan sanitarno-porządkowy miasta jako czynnik sprzyja jący rozwojowi i utrzymywaniu sie plagi szkodników, w: Studia nad infestacją., red. Aleksander Brodniewicz, s. 32-49. Brodniewicz Aleksander, Krzemińska Alicja, Współczesne metody zwalczania i zapobie gania pladze szkodników sanitarnych, w: Studia nad infestacją.red. Aleksander Brodniewicz, s. 63-68. Czyżewski Janusz Antoni, Zwalczanie szczurów na dużych obszarach, „Przegląd Epi demiologiczny” 1953, vii (4), s. 277-289. DDD, [bez nazwiska autora], Warszawa i960. Dehnel August, Kamiński Eugeniusz, Najpospolitsze gryzonie i sposoby ich zwalczania, Biblioteka Samopomocy Chłopskiej, Warszawa 1947. Diechtiar Marek, Zarys dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji, Wydawnictwo Minister stwa Obrony Narodowej, Warszawa 1955. Gliniewicz Aleksandra, Ustawa o produktach biobójczych, „Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji” 2003, 2, s. 41-44· Gliniewicz Aleksandra, Próg szkodliwości w przypadku zwalczania szkodników sanitar nych i o znaczeniu medycznym - czy pojęcie uzasadnione?, „Biuletyn Polskiego Sto warzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji” 2006,3, s. 7-9. Gliniewicz Aleksandra, Przepisy prawne dotyczące dezynsekcji i deratyzacji oraz ochrony przed szkodnikami, „Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji” 2007,1, s. 34-37. Gliniewicz Aleksandra, Plusy i minusy wynikające z wprowadzenia w życie Dyrektywy 98/8 o produktach biobójczych, „Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji,
Dezynsekcji i Deratyzacji” 2012, 4 (71), s. 18-22. Grad Krzysztof, O rodentycydach raz jeszcze, „Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji" 2007,1, s. 5-11. Ignatowicz Stanisław, Fakty i mity o gryzoniach, „Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji” 2008,3 (54), s. 16-19. Instrukcja o dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji, [bez nazwiska autora], Warszawa 1948. Jeszka Zygmunt, Musimy być elementem ochrony zdrowia, „Biuletyn Polskiego Sto warzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji” 2017,1, s. 25. Jopek Zdzisław, Klimentowski Stanisław, Szarycz Marian, Badania monitoringowe określania liczebności populacji szczurów. Akademia Rolnicza, Wrocław 1997. Kłoniecki Jan, Powszechna akcja deratyzacyjna woj. gdańskiego (20 kwietnia֊io czerwca) r. 1947. Opis i ocena, Gospodarcze Zrzeszenie Samorządu Terytorialnego, Gdańsk 1947· Kłoniecki Jan, Szczur. Zagadnienie ekonomiczne i zdrowotne, Wojewódzki Zarząd Propagandy Rolniczej, Stalinogród 1955. Kolbuszewski Tadeusz, Rokicki Eligiusz, Profilaktyka i zwalczanie gryzoni w pomiesz czeniach ludzkich i zwierzęcych, w: Problemy dezynsekcji, deratyzacji i dezynfekcji w łańcuchu żywnościowym od zwierzęcia do konsumenta w świetle integracji z ue. Materiały konferencyjne, Warszawa 2002. 331
Kowalski Stanisław, Problemy pest control a rola urzędowego lekarza weterynarii, w: Problemy dezynsekcji, deratyzacji i dezynfekcji w łańcuchu żywnościowym od zwierzęcia do konsumenta w świetle integracji z ue. Materiały konferencyjne, Warszawa 2002. Krycki Wincenty, Szkodnictwo szczurów i walka z nimi, Biblioteka Popularno-Nauko wa Zarządu Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji, Warszawa 1953. Kulesza Mieczysław, Deratyzacja, w: Vademecum dezynfektora, dezynsektora i deratyzatora, red. Stanisław Rybicki, s. 231-248. Ochtabińska Anna, Zalecane metody eutanazji szczura i myszy laboratoryjnej, „Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji” 2004, 4 (59), s. 22-24. Pieczątkowski Włodzimierz, Humanitarnie - czylijak?, „Biuletyn Polskiego Stowarzy szenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji” 2009,4 (59), s. 22-23. Pietrowicz Danuta, Humanitarne zwalczanie szkodników, „Biuletyn Polskiego Sto warzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji” 2009, 4 (59), s. 23-25. Primům non nocere. Ciąg dalszy dyskusji o zasadach stosowania trutek, [bez nazwiska autora], „Pest Control News” 2012, 4, s. 16-19 (opr.na podst. The Debate about Permanent Baiting Continues, „Pest Control News” 2011, 89). Problemy dezynsekcji, deratyzacji i dezynfekcji w łańcuchu żywnościowym od zwierzęcia do konsumenta w świetle integracji z ue. Materiały konferencyjne, [publikacja wieloautorska], Warszawa 2002. Program poprawy stanu sanitarno-epidemiologicznego kraju oraz usprawnienia Pań stwowej Inspekcji Sanitarnej w latach 1978-1990, [bez
nazwiska autora], Warszawa 1978. Przepisy techniczne, [bez nazwiska autora], Zakłady Zwalczania Szkodników Zbożowo-Mącznych Przedsiębiorstwo Państwowe w Łodzi, Łódź 1974. Pułapki sprężynowe, [bez nazwiska autora], „Pest Control News” 2014,8, s. 10-12. Przyborowski Tadeusz, Szczury. Biologia i zwalczanie, Wydawnictwo Lekarskie pzwl, Warszawa 1958. Przyborowski Tadeusz, Tyrakowski Mieczysław, Rychard Juliusz, Podręczne vademe cum instruktora ddd, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1968. Romaniuk Konstanty, Kowalski Stanisław, Bezpieczna, skuteczna i tania deratyzacja, „Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i De ratyzacji” 1997, 4 (10), s. 14-15. Rybicki Stanisław, Zwalczanie szczurów i myszy. Praktyczne wskazówki przyrządzania i wykładania trutek, Biblioteka Popularno-Naukowa Zarządu Dezynfekcji, De zynsekcji i Deratyzacji w Warszawie, Warszawa 1954. Rybicki Stanisław, Technika prac deratyzacyjnych, w: Vademecum dezynfektora, de zynsektora i deratyzatora, red. Stanisław Rybicki, Wydawnictwo Lekarskie pzwl, Warszawa 1955, s. 249-309. Rybicki Stanisław, Organizacja Zarządu ddd i przedsiębiorstw terenowych, w: Vade mecum dezynfektora, dezynsektora i deratyzatora, red. Stanisław Rybicki, s. 52-67. 332
Samochód - wizytówka czy nie?, [bez nazwiska autora], „Pest Control News” 2015,9,12 (opr. na podst. Your Van: To Brand or not to Brand?, „Pest Control News” 2014,101). Sawicka Bożena, Krzemińska Alicja, Gliniewicz Aleksandra, Preparaty gryzoniobójcze stosowane w higienie sanitarnej w Polsce, „Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji”, 2000,1(20), s. 16-17. Sznajder Ryszard, Zwalczanie plagi szczurów, Wytwórnia i Główny Skład Ratopaxu, Tarnów 1931. Ślusarski Wiesław, Szczur gryzoń wojujący, Spółdzielnia Wydawniczo-Handlowa „Książka i Wiedza”, Warszawa 1950. Ślusarski Wiesław, Szczury!!! Patrz, jaki los chcą nam zgotować te wojownicze i niebez pieczne gryzonie!, Centrala Deratyzacji, Dezynsekcji i Dezynfekcji „Derodinsekcja” Warszawa 1952. Turicz, Μ. Ł., Solowjew W. W, Dezynfekcja, dezynsekcja i deratyzacja, przeł. Janina Bucholz, Kazimierz Flatau, Wydawnictwo Lekarskie pzwt, Warszawa 1954. Vademecum dezynfektora, dezynsektora i deratyzatora, red. Stanisław Rybicki, Wydawnictwo Lekarskie pzwl, Warszawa 1955. Wojciechowski Tadeusz, Jak widzę przyszłość naszego stowarzyszenia odd, „Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji” 1998. 5 (t5), s. 18. Zawartość trutki w trutce, [bez nazwiska autora], „Pest Control News” 2017,4, s. 5. Dokumentacja archiwalna Zarządzenia w sprawie przymusowej deratyzacji, nr zespołu xviia (deratyzacja), dżs bn. Plany techniczno-ekonomiczne wojewódzkich zakładów ddíd, przedsiębiorstw uzdro wiskowych, 1970, nr zespołu 2/1789/0/-/1/572, MZOS AAN. Dokumentacja
Departamentu Techniki Medycznej i Farmacji Wydz. Nadzoru Far maceutycznego, ПГ Zespołu 2/1789/0/-/1/572, MZOS AAN. Plan techniczno-przemysłowo-finansowy Okręgowego Zakładu Deratyzacji w Łodzi na rok 1951, nr zespołu: 2/1683/0,cddw aan. Plan techniczno-przemysłowo-finansowy Okręgowego Zakładu Deratyzacji w Pozna niu na rok 1951, nr zespołu: 2/1683/0, cddw aan. Plan techniczno-przemysłowy Produkcji na 1950 r„ Centrala Dezynfekcji i Deratyzacji w Warszawie, nr zespołu: 2/1683/0, cddw aan. Plan techniczno-przemysłowy Usług (zbiorczy) na rok 1952, nr zespołu: 2/1683/0, CDDW AAN. Plan techniczno-przemysłowy Produkcja (zbiorczy) na rok 1952, nr zespołu: 2/1683/0, CDDW AAN. Plan techniczno-przemysłowy Usługi na 1953 rok, nr zespołu: 2/1683/0, cddw aan. Sprawozdanie z działalności finansowo-gospodarczej Centrali Deratyzacji za 1950 rok, nr zespołu: 2/1683/0, CDDW AAN. 333
Departament Planowania i Budżetu Wydz. Planów i Finansów Przedsiębiorstw, Plany techniczno-ekonomiczne zakłady ddíd - uzdrowiska terenowe, 1968, nr zespołu 2/196/OMZO AAN. Stan sanitarny miast i osiedli. Sprawa podjęcia środków jego poprawy. Rozporządze nia, okólniki, protokóły, korespondencja, notatki 1.1946-VI11.1948, nr zespołu 2/196/О, MZO AAN. Wstęp do Inwentarza, nr zespołu 2/167/0, gzst aan. Organizacja Centralii oddziałów Zrzeszenia, Statut organizacyjny, regulaminy (okól niki), nr zespołu 2/167/0, GZST AAN. Regulamin pracy kolumn deratyzacyjnych w terenie, nr zespołu 2/167/0, gzst aan. Pismo przewodnie do Zarządu (gzss w Warsz) dot. Statutu Wydziału Deratyzacji w Gdańsku, 10 lutego 1948, nr zespołu 2/167/0, gzst aan. Posiedzenie Walnego Zgromadzenia z dn. 2.X.1948 - protokół z załącznikami, 1948, nr zespołu 2/167/0, GZST AAN. Protokół posiedzenia Walnego Zgromadzenia Członków Gospodarczego Zrzeszenia Samorządu Terytorialnego odbytego w dniu 29 grudnia 1949 r. w Warszawie, nr zespołu 2/167/0, gzst aan. Posiedzenia Zarządu od 1949 do 1950, nr zespołu 2/167/0, gzst aan. Posiedzenia Rady Naukowo-Technicznej, 1949,1950, nr zespołu 2/167/0, gzst aan. Protokół konferencji w sprawie ujednolicenia metod deratyzacji kraju, 1948, 1949, nr zespołu 2/167/0, GZST AAN. Okresowe sprawozdania z działalności Wydziału Deratyzacji w Gdańsku 1948-1950, nr zespołu 2/167/0, GZST AAN. Akcja deratyzacji przeprowadzona na terenie województw: bydgoskiego, gdańskiego, poznańskiego i szczecińskiego w 1949 r„ nr zespołu 2/167/0, gzst aan. Kontrola przeprowadzona przez pioś w Krakowskich
Zakładach Dezynsekcji, De zynfekcji i Deratyzacji w Krakowie w roku 1990 - protokół kontroli, zarządzenia pokontrolne, nr zespołu 2/2389/0, giośzk aan. Akcja deratyzacji przeprowadzona na terenie województwa gdańskiego w 1947 r., nr zespołu 2/167/0, gzst aan. Produkcja i rejestracja trutek na szczury, nr zespołu 2/167/0, gzst aan. Kurs dla deratyzatorów, 1950, sygn. 29-94, nr zespołu 2/167/0, gzst aan. Inwentarz, Spółdzielnia Pracy „Deratyzacja” w Łodzi, nr zespołu 39/695/0, spdł apł. Statut Spółdzielni Pracy „Deratyzacja” w Łodzi z 1949 r., nr zespołu 39/695/0, spdł apł. Sprawozdanie z przeprowadzonej kontroli przez przew. Zarządu Kowerdeja Tadeusza w dniach od 25.1 v do 1. v w woj. krakowskim oraz od 2. v do 7.v kontrola wykładki w woj. rzeszowskim, nr zespołu 39/695/0, spdł apł. Sprawozdanie Komisji Rewizyjnej za okres sprawozdawczy od 5.VI-31.XII.50 r„ nr ze społu 39/695/0, SPDŁ APŁ. Sprawozdanie Zarządu za czas od dnia 1.1.50 r. do 31.12.50 r., nr zespołu 39/695/0, SPDŁ APŁ. 334
Pismo Syndyka masy upadłościowej Spółdzielni Pracy Deratyzacja w Łodzi do Sądu Powiatowego dla Dzielnicy Łódź Śródmieście z 24 września 1953 r., nr zespołu 39/695/0, SPDŁ APŁ. Pismo Likwidatora do Delegatury Związku Spółdzielni Przemysłowych i Rzemieśl niczych Z 18.09.1952, nr zespołu 39/695/0, SPDŁ APŁ. Protokół Walnego Zgromadzenia Spółdzielni Pracy Deratyzacja z 2 grudnia 1950 r., nr zespołu 39/695/0, SPDŁ APŁ. Protokół Walnego Zgromadzenia Spółdzielni Pracy Deratyzacja z 5 czerwca 1950 r., nr zespołu 39/695/0, SPDŁ APŁ. Protokół z Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni „Deraty zacja” z 31 lipea 1951, nr zespołu 39! 693/o, spdł apł. Protokół z Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni pracy „Deratyzacja” z 30 kwietnia 1952, nr zespołu 39/695/0, spdł apł. Protokół z Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni Pracy „Deratyzacja” z 2 czerwca 1952, nr zespołu 39/695/0, spdł apł. Analiza działalności gospodarczej Szczecińskiego Zakładu Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji za rok 1957, nr zespołu 65/356, pwrn, aps. Plan techniczno-ekonomiczny Szczecińskiego Zakładu Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji na rok 1958, nr zespołu 65/356, pwrn, aps. Analiza ekonomiczno-techniczna Szczecińskiego Zakładu Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji za rok i960, nr zespołu 65/356, pwrn, aps. Analiza ekonomiczna Szczecińskiego Zakładu Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji za rok 1961, nr zespołu 65/356, pwrn, aps. Analiza techniczno-ekonomiczna Szczecińskiego Zakładu Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji za rok 1962, nr zespołu 65/356,
pwrn, aps. Plany finansowe i sprawozdania i ich wykonania Szczecińskiego Zakładu Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji w latach 1971-1973, nr zespołu 65/356, pwrn, aps. Sprawozdania z działalności zb. i jednostk. w zakresie dezynfekcji, dezynsekcji i de ratyzacji za 1969 r„ nr zespołu 65/1412, wsses aps. Sprawozdania z działalności zb. i jednostkowe w zakresie dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji za 1971 r., nr zespołu 65/1412, wsses aps. Sprawozdania z działalności powiatowych stacji sanitarno-epidemiol. w zakresie dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji za 1972 r„ nr zespołu 65/1412, wsses aps. Sprawozdania z działalności powiatowych stacji sanitarno-epidemiol. w zakresie dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji za 1973 r., nr zespołu 65/1412, wsses aps. Sprawozdania z działalności powiatowych stacji sanitarno-epidemiol. w zakresie dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji za 1974 r„ nr zespołu 65/1412, wsses aps. Sprawozdania z działalności powiatowych stacji sanitarno-epidemiol. w zakresie dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji za 1975 r., nr zespołu 65/1412, wsses aps. Sprawozdania z działalności powiatowych stacji sanitarno-epidemiol. w zakresie dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji za 1976 r„ nr zespołu 65/1412, wsses aps. 335
Biologia i dobrostan zwierząt Anacker Allison, Beery Annaliese, Life in Groups: The Roles ofOxytocin in Mammalian Sociality, „Frontiers in Behavioral Neuroscience” 2013,7, s. 185. Bartai Inbal Ben-Ami, Decety Jean, Mason Peggy, Empathy and Pro-Social Behavior in Rats, „Science” 2011,334 (6061), s. 1427-1430. Bartai, Inbal Ben-Ami i in., Pro-Social Behavior in Rats Is Modulated by Social Expe rience, „Elife” 2014,3. Baskin Yvonne, A Plague of Rats and Rubbervines. The Growing Threat of Species Invasions, Island Press, Washington-Covelo-London 2002. Bateson Patrick, Assessment of Pain in Animals, „Animal Behaviour” 1991, 5 (42), s. 827-839. Battersby Steven, Rodents as Carriers of Disease, w: Rodent Pests and Their Control, red. Alan Buckle, Robert Smith, s. 81-100. Beausoleil Ngaio, Mellor David, Advantages and Limitations of the Five Domains Mo del for Assessing Welfare Impacts Associated with Vertebrate Pest Control, „New Zealand Veterinary Journal” 2015, 63 (1), s. 37-43. Bermudez Edilberto i in. Pulmonary Responses of Mice, Rats, and Hamsters to Sub chronic Inhalation of Ultrafine Titanium Dioxide Particles, „Toxicological Sciences” 2004,77 (2), s. 347-357· Berridge Kent, Comparing the Emotional Brains of Humans and Other Animals, w: Handbook of Affective Sciences, red. Richard Davidson, Klaus Scherer, Hill Goldsmith, Oxford University Press, Oxford-New York 2003, s. 25-51. Berridge Kent, ‘Liking’ and ‘Wanting’ Food Rewards: Brain Substrates and Roles in Eating Disorders, „Physiology Behavior” 2009, 97 (5), s. 537-550. Botkin Daniel, Discordant Harmonies: A New
Ecology for the Twenty-First Century, Oxford University Press, Oxford 1992. Bridges Robert, Neuroendocrine Regulation ofMaternal Behavior, „Frontiers in Nauroendocrinology” 2015,36, s. 178-196. Broom Donald, The Welfare of Vertebrate Pests in Relation to Their Management, w. Advances in Vertebrate Pest Management, red. P. D. Cowan, C. J. Feare, Filander Verlag, Fürth 1999, s. 309-329. Buckle Alan, Eason Charles, Control Method: Chemical w: Rodent Pests and Their Control, red. Buckle, Smith, s. 123-155. Buckle Alan, Smith Robert (red.), Rodent Pests and Their Control, cabi, Oxford shire-Boston 2015. Burghardt Gordon, The Genesis of Animal Play. Testing the Limits, The mit Press, Cambridge (Mass.) 2005. Byers Kaylee i in., Rats about Town: A Systematic Review of Rat Movement in Urban Ecosystems, „Frontiers in Ecology and Evolution”, 2019. Calhoun John, The Ecology and Sociology of the Norway Rat, Department of Health, Education and Welfare, Public Health Service, Bethesda 1962. 336
Carrillo Maria i in. Emotional Mirror Neurons in the Rat’s Anterior Cingulate Cortex, „Current Biology” 2019, շ9,s· ւ-ւշ· Chambers Lisa, Lawson Malcolm, Hinds Lyn, Biological Control ofRodents ֊ the Case for Fertility Control Using Immunocontraception, w: Ecologically-Based Manage ment of Rodent Pests, red. Singleton i in., s. 215-242. Champagne Frances i in., Variations in Nucleus Accumbens Dopamine Associated with Individual Differences in Maternal Behavior in the Rat, „The Journal of Neuro science” 2004,24 (17), s. 4113-4123. Church Russell, Emotional Reactions of Rats to the Pain of Others, „Journal of Com parative and Physiological Psychology” 1959, 52, s. 132-134. Clinton James, Rats in Urban America, „Public Health Reports” 1969, 84 (1), s. 1-7. Colvin Bruce, Jackson William, Urban Rodent Control Programs for the 21th Century, w: Ecologically-Based Management ofRodent Pests, red. Singleton i in., s. 243-258. Combs Matthew i in., Urban Rat Races: Spatial Population Genomics of Brown Rats (Rattus Norvégiens) Compared across Multiple Cities, „Proceedings of the Royal Society” 2018. Cowan David, Quy Roger, Lambert Mark, Ecological Perspectives on the Management of Commensal Rodents, w: Rats, Mice and People., red. Singleton i in., s. 433-439. Dawkins Marian, Animal Suffering. The Science ofAnimal Welfare, Chapman Hall, London-New York 1980. Davis David E., The Characteristics of Global Rat Populations, „American Journal of Public Health and the Nation’s Health” 1951,41 (2), s. 158-163. Davis Hank, Underestimating the Rat’s Intelligence, „Cognitive Brain Research”
1996, 6, s. 291-298. Dean Katharine i in., Human Ectoparasites and the Spread ofPlague in Europe during the Second Pandemic, „Proceedings of the National Academy of Sciences” 2018, 115 (6), s. 1304-1309. Dudek Krzysztof, Jerzak Leszek, Tryjanowski Piotr, Zwierzęta konfliktowe w miastach, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim, Gorzów Wielkopolski 2016. Elżanowski Andrzej, Czym jest i czym nie jest dobrostan, w: Dobrostan zwierząt. Różne perspektywy, red. Hanna Mamzer, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2018, s. 51-70. Emlen John, Baltimores Community Rat Control Program, „American Journal of Public Health” 1947, 6, s. 721-727. Feng Alice, Himsworth Chelsea, The Secret Life of the City Rat: A Review of the Ecology of Urban Norway and Black Rats (Rattus Norvégiens and Rattus Rattus), „Urban Ecosystems” 2014,17, s. 149-162. Ferris Craig i in., Pup Suckling Is More Rewarding than Cocaine: Evidencefrom Functio nal Magnetic Resonance Imaging and Three-Dimensional Computational Analysis, „The Journal of Neuroscience” 2005, 25 (1), s. 149-156. Guiry Eric, Buckley Michael, Urban Rats Have Less Variable, Higher Protein Diets, „Proceeding of Royal Society B: Biological Sciences” 2018. 337
Hadidian John, Hodge Guy, Grandy John, Wild Neighbors. The Humane Approach to Living with Wildlife, Humane Society Press, Washington 1997. Hadidian John, Fox Camilla, Lynn William, The Ethics of Wildlife Control in Humani zed Landscapes, „Ecology, Habitat and Land Management” 2006,13, s. 500-504. Hadidian John, Integrated Pest Management (ipm) for Vertebrates: Do We Need to Broaden This Concept?, „Ecology, Habitat and Land Management” 2010, 12, s. 361-364. Himmler Brett i in., How Domestication Modulates Play Behavior: A Comparative Analysis between Wild Rats and a Laboratory Strain ofRattus Norvégiens, „Journal of Comparative Psychology" 2013,127 (4), s. 453-464. Himsworth Chelsea i in., Rats, Cities, People, and Pathogens: A Systematic Review and Narrative Synthesis ofLiterature regarding the Ecology ofRat-Associated Zoonoses in Urban Centers, „Vector Borne Zoonotic Diseases” 2013,13 (6), s. 349-359· Himsworth Chelsea iin., Using Experiential Knowledge to Understand Urban Rat Ecology: A Survey of Canadian Pest Control Professionals, „Urban Ecosystems” 2013,16, s. 341-350. Humane Vertebrate Pest Control Working Group, A National Approach towards Hu mane Vertebrate Pest Control, Discussion Paper, rspca Australia, Melbourne 2004. Inglis, L R. i in., Foraging Behaviour of Wild Rats (Rattus Norvégiens) towards New Foods and Bait Containers, „Applied Animal Behaviour Science” 1996, 47 (3-4), s. 175-190. Jackson William, Survival ofRats at Eniwetok Atoll, „Pacific Science” 1969,23, s. 265-275. Knutson Brian, Burgdorf Jeffrey, Panksepp Jaak, Ultrasonic Vocalizations as Indices
of Affective States in Rats, „Psychological Bulletin” 2002,128 (6), s. 961. Lambropoulos Soula i in., Rodent Control in Urban Areas. An Interdisciplinary Appro ach, „Environmental Health” 1998, 6 (61), s. 12-17. Leksykon biologiczny, red. Czeslaw Jura, Halina Krzanowska, Państwowe Wydawnic two Wiedza Powszechna, Warszawa 1992. Litman Jordan, Curiosity and the Pleasures of Learning: Wanting and Liking New Information, „Cognition Emotion” 2005,19 (6), s. 793-814. Littin Kate, O’Connor C. E., Guidelines for Assessing the Welfare Impacts of Vertebrate Poisons. Landcare Research Contract Report: LC0203/006, Lincoln 2002. Littin Kate i in., Animal Welfare and Ethical Issues Relevant to the Humane Control of Vertebrate Pests, „New Zealand Veterinary Journal” 2004, 52 (1), s. 1-10. Littin Kate i in., Welfare Aspects of Vertebrate Pest Control and Culling: Ranking Con trol Techniques for Humaneness, „Scientific and Technical Review of the Office International des Epizooties” 2014,33 (1), s. 281-289. Lorenz Konrad, Tak zwane zło, przeł. Anna Danuta Tauszyńska, Państwowy Instytut Wydawniczy 1975. Lukas Michael i in., The Neuropeptide Oxytocin Facilitates Pro-Social Behavior and Prevents Social Avoidance in Rats and Mice, „Neuropsychopharmacology” 2011, 36 (11), s. 2159. 338
Lund Mogens, Social Mechanisms and Social Structure in Rats and Mice, „Ecological Bulletins” 1975, O. s. 255-260. Lund Mogens, Commensal Rodents, w: Rodent Pests and Their Control, red. Buckle, Smith, s. 19-30. Macdonald David, Mathews Fiona, Berdoy Manuel, The Behaviour and Ecology of Rattus Norvegicus: From Oportunism to Kamikaze Tendencies, w: Ecologically-Based Management of Rodent Pests, red. Singleton i in., s. 49-80. Makowska Joanna, Weary Daniel, Assessing the Emotions ofLaboratory Rats, „Applied Animal Behaviour Science” 2013,148, s. 1-12. Manduca Antonia i in., Dopaminergic Neurotransmission in the Nucleus Accumbens Modulates Social Play Behavior in Rats, „Neuropsychopharmacology” 2016, 41 (9), s. 2215. Mason Gloria, Littin Kate, The Humanness of Rodent Pest Control, „Animal Welfare” 2003,12 (1), s. 1-37. McFarland David, Problems of Animal Behaviour, Longman Scientific Technical, Essex 1989. Meerburg Bastian, Brom Frans, Kijlstra Aize, Perspective: Ethics of Rodent Control, „Pest Management Science” 2008, 64 (12), s. 1205-1211. Meerburg Bastian, Singleton Grant, Kijlstra Aize, Rodent-Borne Diseases and Their Risks for Public Health, „Critical Reviews in Microbiology” 2009,35 (3), s. 221-270. Mellor David, Updating Animal Welfare Thinking: Moving beyond the „Five Freedoms” towards „a Life worth Living”, „Animals” 2016, 6 (3), s. 21. Mellor David, Operational Details of the Five Domains Model and Its Key Applications to the Assessment and Management ofAnimal Welfare, „Animals” 2017,7 (8), s. 60. Mellor David, Ngaio Beausoleil, Extending the 'Five Domains’ Model for
Animal Wel fare Assessment to Incorporate Positive Welfare States, „Animal Welfare” 2015,24, s. 241-253. Mellor David, Patterson-Kane Emily, Stafford K.J., The Sciences of Animal Welfare, Wiley-Blackwell, Oxford 2009. Meyer Adrian, Kaukeinen D. E., Rodent Control in Practice: Protection ofHumans and Animal Health, w: Rodent Pests and Their Control, red. Buckle, Smith, s. 231-246. Modlińska Klaudia, Stryjek Rafał, Pisula Wojciech, Food Neophobia in Wild and Labo ratory Rats (Multi-Strain Comparison), „Behavioural Processes” 2015,113, s. 41-50. Neville Gregory, Physiology and Behaviour of Animal Suffering, Blackwell Science, Oxford 2004. Nowak Ronald, Walker’s Mammals of the World, The Johns Hopkins University Press, Baltimore-London 1991. O’Connell Lauren, Hofmann Hans, The Vertebrate Mesolimbic Reward System and Social Behavior Network: A Comparative Synthesis, „Journal of Comparative Neurology” 2011, 519 (18), s. 3599-3639· Panksepp Jaak, Affective Neuroscience. The Foundations ofHuman and Animal Emotions, Oxford Univeristy Press, Oxford-New York 1998. 339
Panksepp Jaak, Burgdorf Jeff, „Laughing" Rats and the Evolutionary Antecedents of Human Joy?, „Physiology Behavior” 2003, 79, s. 533-547. Panksepp Jaak, Affective Consciousness: Core Emotional Feelings in Animals and Hu mans, „Consciousness and Cognition” 2005,14, s. 30-80. Panksepp Jules, Lahvis Garet, Rodent Empathy and Affective Neuroscience, „Neuro science Biobehavioral Reviews” 2011,35 (9), s. 1864-1875. Parfitt Julian, Barthel Mark, Macnaughton Sarah, Food Waste within Food Supply Chains: Quantification and Potential for Change to 2050, „Philosophical Tran sactions of the Royal Society of London. Series B: Biological Sciences (London)” 2010,365, s. 3065-3081. Parsons Michael i in., Trends in Urban Rat Ecology: A Framework to Define the Prevai ling Knowledge Gaps and Incentivesfor Academia, Pest Management Professionals (pmps) and Public Health Agencies to Participate, „Journal of Urban Ecology” 2017,1 (3). Pisula Wojciech, Curiosity and Information Seeking in Animal and Human Behavior, Brown Walker Press, Boca Raton 2009. Poole Trevor, Fish Jane, An Investigation ofPlayful Behaviour in Rattus Norvégiens and Mus Musculus (Mammalia), „Journal of Zoology” 1975,175 (1), s. 61-71. Pyzyna Brandy i in., Management of Urban Rat (Rattus Norvégiens) Populations with Senes Tech Fertility Management Bait (niepublikowany i niedatowany raport opracowany przez SenesTech). Resnik David, Environmental Health Ethics, Cambridge University Press, New York 2012. Rice George, Gainer Priscilla, Altruism’ in the Albino Rat, „Journal of Comparative and Physiological Psychology” 1962,55,
s. 123-125. Rutte Claudia, Taborsky Michael, Generalized Reciprocity in Rats, „plos Biology” 2007, 5(7)· Sayer Karen, The Modern Management of Rats: British Agricultural Science in Farm and Field during the Twentieth Century, „bjhs Themes” 2017, 2, s. 235-263. Schaich Borg Jana i in., Rat Intersubjective Decisions Are Encoded by Frequency-Specific Oscillatory Contexts, „Brain and Behavior” 2017. Schneider Maria i in. Leptospirosis: A Silent Epidemic Disease, „International Journal of Environmental Research and Public Health” 2013,10 (12), s. 7229-7234. Sharp Trudy, Saunders Glen, A Model for Assessing the Relative Humaneness of Pest Animal Control Methods, Australian Government Department of Agriculture, Fisheries and Forestry, Canberra 2011. SimberloffDaniel, Invasive Species. What Everyone Needs to Know, Oxford University Press, Oxford-New York 2013. Singleton Grant i in. (red.), Ecologically-Based Management ofRodent Pests, Australian Center for International Agricultural Research, Canberra 1999. Singleton Grant i in., Ecologically-Based Management ofRodent Pests - Re-Evaluating Our Approach to an Old Problem, w: Ecologically-Based Management of Rodent Pests, red. Singleton i in., s. 17-30. 340
Singleton Grant i in. (red.), Rats, Mice and People: Rodent Biology and Management, Australian Centre for International Agricultural Research, Canberra 2003. Smit F. L. J., Ethics in Rodent Control, w: Rodent Pests and Their Control, red. Buckle, Smith, s. 315-329. Sotocinal Susana i in., The Rat Grimace Scale: A Partially Automated Methodfor Quan tifying Pain in the Laboratory Rat via Facial Expressions, „Molecular Pain” 2011, 7 (1). s. 55· Strzałko Jan (red.), Słownik terminów biologicznych, Wydawnictwo Naukowe Uniwer sytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2006. The Rat and Its Relation to Public Health [publikacja wieloautorska]. Government Printing Officee, Washington 1910. Vanderschuren Louk, Niesinkt Raymond, van Ree Jan, The Neurobiology of Social Play Behavior in Rats, „Neuroscience and Biobehavioral Reviews” 1997, 21 (3), s. 309-326. Webster John, Animal Welfare. A Cool Eye towards Eden, Blackwell Science, Oxford 1994. Webster John, Animal Welfare: Freedoms, Dominions and „a Life Worth Living“, „Ani mals” 2016, 6, s. 35. Yeates James, What Can Pest Management Learn from Laboratory Animal Ethics?, „Pest Management Science” 2010, 66, s. 231-237. Humanistyka, filozofia i nauki społeczne Agamben Giorgio, Co zastaje z Auschwitz, przeł. Sławomir Królak, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2008. Ahuja Neel, Bioinsecurities. Disease Interventions, Empire and the Government ofSpecies, Duke University Press, Durham-London 2016. Arnoldi Jakob, Ryzyko, przeł. Bartek Reszuta, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2011. Baker Steve, Picturing the Beast. Animals, Identity and Representation,
University of Illinois Press, Urbana 2001. Barad Karen, Meeting the Universe Halfway: Quantum Physics and the Entanglement ofMatter and Meaning, Duke University Press, Durham 2007. Baratay Eric, Zwierzęcy punkt widzenia. Inna wersja historii, przeł. Paulina Tarasewicz, Wydawnictwo W Podwórku, Gdańsk 2012. Barnett Anthony, The Story of Rats. Their Impact on Us and Our Impact on Them, Allen Unwin, Sydney-Adelaide 2001. Barthes Roland, Mitologie, przeł. Adam Dziadek, Wydawnictwo kr, Warszawa 2000. Bauman Zygmunt, Nowoczesność i Zagłada, przeł. Franciszek Jaszuński, Fundacja Kulturalna Masada, Warszawa 1992. Beatley Timothy, Biophilic Cities. Integrating Nature into Urban Design and Planning, Island Press, Washington 2011. 341
Beumer Koen, Catching the Rat: Understanding Multiple and Contradictory Human-Rat Relations as Situated Practices, „Society Animals” 2014,1 (22), s. 8-25. Biehler Dawn, Pests in the City: Files, Bedbugs, Cockroaches and Rats, University of Washington Press, Seattle 2013. Bilewicz Michal, Funkcjonalna dehumanizacja. Studium odczłowieczenia ofiar i grup uciskanych,-w: Poza stereotypy: Dehumanizacja i esencjalizm w postrzeganiu grup społecznych, red. Marek Drogosz, Michał Bilewicz, Mirosław Kofta, Scholar, War szawa 2012. Biological turn. Idee biologii w humanistyce współczesnej, red. Dobrosława Wężowicz-Ziółkowka, Emilia Wieczorkowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Ka towice 2016. Blanc Nathalie, Cockroaches, or Worlds as Images, „Contemporary Aesthetics” 2007, 5, brak numeracji stron. Burke Peter, Naoczność. Materiały wizualne jako świadectwa historyczne, przeł. Justyn Hunia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012. Burt Jonathan, Szczur, przeł. Andrzej Leśniak, Universitas, Kraków 2006. Charmaz Kathy, Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, przeł. Barbara Komorowska, Wydawnictwo Naukowe pwn, Warszawa 2017. Cole Lucinda, Imperfect Creatures. Vermin, Literature, and the Sciences of Life, 16001740, University of Michigan Press, Ann Arbor 2016. Cronon William, przedmowa do: Biehler, Pests in the City, s. ix-xn. Czyżniewski Marcin, Propaganda polityczna władzy ludowej w Polsce 1944-1956, Wydawnictwo Naukowe Grado, Toruń 2005. Deleuze Gilles, Guattari Felix, Tysiąc plateau. Kapitalizm i schizofrenia, red. Joanna Bednarek,
Wydawnictwo Bęc Zmiana, Warszawa 2015. Diamond Jared, Strzelby, zarazki, maszyny. Losy ludzkich społeczeństw, przeł. Marek Konarzewski, Wydawnictwo Prószyński i Spółka, Warszawa 2010. Domańska Ewa, jakiej metodologii potrzebuje współczesna humanistyka?, „Teksty Drugie” 2010, ւ֊շ, s. 45-55. Domańska Ewa, Historia zwierząt, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” 2016, 3-4, s. 322-331. Domańska Ewa, Biohumanistyka, w: Ekologia interdyscyplinarności, red. Jerzy Axer i Marek Konarzewski. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego (w druku). Donaldson Sue, Kymlicka Will, Zoopolis. Teoria polityczna praw zwierząt, przeł. Maria Wańkowiczowa, Michał Stefański, Wydawnictwo Oficyna 21, Warszawa 2018. Douglas Mary, Essays in the Sociology of Perception, Routledge Kegan Paul, Lon don-New York 1982. Douglas Mary, Czystość i zmaza, przeł. Marta Bucholc, Państwowy Instytut Wydaw niczy, Warszawa 2007. Eco Umberto, Wymyślanie wrogów i inne teksty okolicznościowe, przeł. Agnieszka Gołębiowska, Tomasz Kwiecień, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2011. 342
Eitler Pascal, Animal History as Body History: Four Suggestions from a Genealogical Perspective, „Body Politics” 2014, 4 (2), s. 259-274. Foucault Michel, Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, przeł. Tadeusz Komendant, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 1993. Franklin Adrian, An Improper Nature? Introduced Animals and ‘Species Cleansing’ in Australia, w: Human and Other Animals. Critical Perspectives, red. Bob Carter, Charles Nickie, Palgrave Macmillan ик, Basingstoke 2011, s. 195-216. Fudge Erica, A Left-Handed Blow: Writing the History of Animals, w: Representing Animals, red. Nigel Rothfels, Indiana University Press, Bloomington 2002, s. 3-18. Fudge Erica, Pest Friends, w: Uncertainty in the City, red. B. Snæbjôrnsdôttir, Μ. Wilson, The Green Box Kunstedition, Berlin 2011. Girard René, Koziol ofiarny, przeł. Mirosława Goszczyńska, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1987. Glaser Barney, Strauss Anselm, Odkrywanie teorii ugruntowanej. Strategie badania jakościowego, Nomos, Kraków 2009. Gończyński-Jussis Filip, „Przeobraziciele przyrody”. Motyw kształtowania środowiska naturalnego przez „ludzi radzieckich” i ich polskich naśladowców w propagandzie stalinizmu, „Historyka. Studia Metodologiczne” 2016, 46, s. 115-133. Haraway Donna, Manifest gatunków stowarzyszonych, przeł. Joanna Bednarek, w: Te orie wywrotowe. Antologia przekładów, red. Agnieszka Gajewska, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2012, s. 241-260. Haslam Nick, Dehumanization: An Integrative Review, „Personality and Social Psy chology Review” 2006,10 (3), s. 252-264. Hendrickson Robert, More Cunning than Men. A Social History
of Rats and Men, Kensington, New York 1983. Hughes Everett, Collier McMillan, Men and Their Work, Canada, Ltd, Toronto, 1958. Hughes Everett, Good People and Dirty Work, „Social Problems” 1962,10/1, s. 3-11. Jarosz Dariusz, Rzeczy, ludzie, zjawiska. Studia z historii społecznej stalinizmu w Polsce, ih pan: Warszawa 2017. Jarosz Dariusz, Wielka masakra psów w Polsce gomułkowskiej, „Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały” 2019,17, s. 103-133. Jarzębowska Gabriela, Podążaj za szczurem. Od nekropolityki do teorii międzygatunkowej kohabitacji, „Praktyka Teoretyczna” 2017,1 (23), s. 305-323. Jarzębowska Gabriela, Four-Legged Terror or Ultimate New Yorker? Urban rat videos and their media reception, „Society Animals”, 2021, s. 1-20. Jastrząb Mariusz, Mozolna mowa absurdu. Działalność wydziału propagandy warszaw skiego komitetu wojewódzkiego pzpr w latach 1949-1953, Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Studiów Politycznych pan, Warszawa 1999. Jerolmack Colin, How Pigeons Became Rats. The Cultural-Spacial Logic of Problem Animals, „Social Problems” 2008, 55 (1), s. 72-94. Karwał Mirosław, O złośliwej dyskredytacji. Manipulowanie wizerunkiem przeciwnika, Wydawnictwo Naukowe pwn, Warszawa 2006. 343
Kasperbauer Tyler Joshua, Subhuman. The Moral Psychology of Human Attitudes to Animals, Oxford University Press, New York 2018. Keiner Christine, Wartime Rat Control, Rodent Ecology, and the Rise and Fall of Che mical Rodenticides, „Endeavour” 2005, 29 (3), s. 119-125. Kirksey Eben, Helmreich Stefan, The Emergence ofMultispecies Ethnography, „Cultural Anthropology” 2010,25 (4), s. 545-576. Kloch Zbigniew, Odmiany dyskursu. Semiotyka życia publicznego w Polsce po 1989 roku, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2006. Konecki Krzysztof, Wizualna teoria ugruntowana. Podstawowe zasady i procedury, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2012, 8 (1), s. 12-45. Kopnina Helen, Beyond Multispecies Ethnography: Engaging with Violence and Animal Rights in Anthropology, „Critique of Anthropology” 2017,37 (3), s. 333-35Z Krupiński Piotr, Dlaczego gęsi krzyczały? Zwierzęta i Zagłada w literaturze polskiej xx i xxi wieku, Wydawnictwo ibl, Warszawa 2016. Lakoff George, Mark Johnson, Metafory w naszym życiu, przeł. Tomasz Paweł Krzeszowski, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2010. Latour Bruno, Polityka natury: nauki wkraczają do demokracji, przeł. Agata Czarnacka, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2009. Latour Bruno, Nigdy nie byliśmy nowocześni. Studium z antropologii symetrycznej, przeł. Maciej Gdula, Wydawnictwo Oficyna Naukowa, Warszawa 2011. Leociak Jacek, Przedmowa, w: Manus I. Midlarsky, Ludobójstwo w xx wieku, Wydawnictwo Naukowe pwn, Warszawa 2010. Lewandowska Izabela, Wywiad jako technika zdobywania informacji źródłowych w badaniu historii najnowszej, „Echa Przeszłości”
2004,5, s. 279-299. Lower Matthew, Hauschildt Thomas, The Media as a Tool of War: Propaganda in the Rwandan Genocide, „Human Rights and Conflict Resolution” 2014,1 (2), s. 1-7. Machlański Piotr, Rola samorządu miejskiego Łodzi w zakresie ochrony zdrowia miesz kańców w dwudziestoleciu międzywojennym, praca doktorska napisana w Katedrze Historii Polskiej Najnowszej Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015. Mackenzie Robin, How the Politics of Inclusion/Exclusion and the Neuroscience of Dehumanization/Rehumanization Can Contribute to Animal Activists’Strategies: Bestia Saceru, „Society Animals” 2011,19, s. 407-424. McTavish Lianne, Jingjing Zheng, Rats in Alberta: Looking at Pest-Control Postersfrom the 1950s, „Canadian Historical Review” 2011,92 (3), s. 1-37. Midgley Mary, The Myths We Live by, Routledge, London-New York 2003. Mirzoeff Nicholas, Jak zobaczyć świat, przeł. Łukasz Zaremba, Wydawnictwo Karakter, Kraków-Warszawa 2016. Murawska-Muthesius Katarzyna, Jak rysowaćpodżegaczy wojennych? Obraz Zachodu w socrealistycznej karykaturze radzieckiej ¡polskiej 1946-1954, w: Realizm socja listyczny w Polsce z perspektywy 50 lat, red. Stefan Zabierowski, wsp. Małgorzata Krakowiak, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2001. 344
Nagy Kelsi, Johnson Phillip (red.), Trash Animals. How We Live with Nature’s Filthy, Feral, Invasive and Unwanted Species, University of Minnesota Press, Minnea polis-London 2013. Napiórkowski Marcin, Władza wyobraźni. Kto wymyśla, co zdarzyło się wczoraj?, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2014. Nash Linda, Inescapable Ecologies: A History of Environment, Disease, and Knowledge, University of California Press, Berkeley 2007. Neumann Boaz, National Socialism, Holocaust and Ecology, w: Holocaust and Historical Methodology, red. D. Stone, Berghahn Books, New York 2012, s. 101-123. Oliver Sophie, Dehumanization: Perceiving the Body as (In)Human, w: Humiliation, Degradation, Dehumanization. Human Dignity Violated, red. P. Kaufmann i in., Springer Dordrecht, Heidelherg-London-New York 2011, s. 85-100. Patterson Charles, Wieczna Treblinka, przel. Roman Rupowski, Wydawnictwo VegaiPol, Opole 2003. Pearce Fred, The New Wild. Why Invasive Species will Be Nature’s Salvation, Beacon Press, Boston 2015. Pessel Włodzimierz, Antropologia nieczystości. Studia z kultury sanitarnej Warszawy, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2010. Reid Donald, Paris Sewers and Sewermen: Realities and Representations, Harvard University Press, Cambridge 1991. Rose Gillian, Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością, przeł. Ewa Klekot, Wydawnictwo Naukowe p wn, Warszawa 2010. Rowe Davis Frederik, Banned: A History of Pesticides and the Science of Toxicology, Yale University Press, New Haven 2014. Russell Edmund, War and Nature. Fighting Humans and Insects with
Chemicals from World War I to Silent Spring, Cambridge University Press, Cambridge-New York 2011. Sablorf Anabelle, Reordering the Natural World. Humans and Animals in the City, University of Toronto Press, Toronto-Buffalo, 2001. Sax Boria, Animals in the Third Reich, The Poets Press, Pittsburgh 2000. Scott Marvin, Stanford Lyman, Accounts, „American Sociological Review” 1968,33/1, s. 46-62. Serres Michel, The Parasite, University of Minnesota Press, Minneapolis-London 2007. Shapiro Judith, Mao’s War against Nature: Politics and the Environment in Revolutionary China, Cambridge University Press, Cambridge 2001. Shaw David Gary, A Way with Animals. Preparing Historyfor Animals, „History and Theory” 2013,52,1-12. Smulski Jerzy, Wróg klasowy jako „obcy” w polskiej literaturze socrealistycznej, w: Od Szczecina do. października. Studia o literaturze polskiej lat pięćdziesiątych, red. Je rzy Smulski, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2002. Sontag Susan, Choroba jako metafora, aids i jego metafory, przeł. Jarosław Anders, Wydawnictwo Karakter, Kraków 2016. 345
Spiegel Marjorie, The Dreaded Comparison: Human and Animal Slavery, Mirror Books/iDEA 1997. Stallybrass Peter, White Allon, The Politics and Poetics of Transgression, Cornell Uni versity Press, London 1986. Steciąg Magdalena, Wodzińska Sylwia, The Colorado Beetle’s Attack or the Potato Bug in the Cold War Propaganda Service in Poland, „Language Ecology” 2016. Sullivan Robert, Rats. Observations on the History and Habitat of the City’s Most Un wanted Inhabitants, Bloomsbury 2005. Sykes Gresham, Matza David, Techniques ofNeutralization: A Theory of Delinquency, „American Sociological Review” 1957, 22/6, s. 664-670. Szpak Ewelina, Warunki sanitarne w powojennej Polsce. Zarys problemów i dynamiki zmian, „Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały” 2014,12, s. 277-299. The Ethics and Rhetoric ofInvasion Ecology, red. J. Stanescu, K. Cummings, Lexington Books, Lanham-Boulder-New York-London 2017. Thomson Oliver, Historia propagandy, przel. Stanislaw Głąbiński, Spółdzielnia Wydawniczo-Handlowa „Książka i Wiedza”, Warszawa 2001. Tseng Ming-Yu, The Performative Potential ofMetaphor, „Semiotica” 2010,180, s. 115145· Tsing Anna, The Mushroom at the End of the World. On the Possibility of Life on Ca pitalist Ruins, Princeton University Press, Princeton 2015. Twine Richard, Animals as Biotechnology. Ethics, Sustainability and Critical Animal Studies, Roultledge, London-Washington 2010. Wadiwel Dinesh, The War against Animals (Critical Animal Studies), Brill/Rodopi, Leiden-Boston 2015. Walker Brett L., Animals and the Intimacy of History, „History and Theory” 2013, 52, 45-67. Williamson
fudith, Decoding Advertisements. Ideology and Meaning in Advertising, Marion Boyars Publishers Ltd, London-New York 1978. Winston Mark, Nature Wars. People vs. Pests, Harvard University Press, Cambrid ge-London 1997. Wojsław Jacek, Obraz teraźniejszości w propagandzie komunistycznej Polski lat 19491954. Zarys problematyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk-Sopot 2009. Wróbel-Bardzik Karolina, Odwrócone zoopolis. Zwierzęta towarzyszące w getcie war szawskim, „Przegląd Kulturoznawczy” 2019, 4 (42), 450-465. Young Stephen, On the Status of Vermin, „Between the Species” 2006,13(6), brak numeracji stron. Zaremba Marcin, Wielka trwoga. Polska 1944-1947. Ludowa reakcja na kryzys. Wydawnictwo Znak/Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Kraków 2012. Zerubavel Eviatar, The Elephant in the Room. Silence and Denial in Everyday Life, Oxford-New York, Oxford University Press 2006. 346
Zinsser Hans, Szczury, wszy i historia, przeł. Maria Grzywo-Dąbrowska, Zygmunt Szymanowski, Wydawnictwo J. Przeworskiego 1939. Źródła internetowe Centers for Disease Control and Prevention, cdc.gov/parasites/trichinellosis/epi.html. Alice Klein, New Zealand to Wipe out All Rats as Part ofAlien Eradication, New Scientist, 26 lipea 2016, newscientist.com/article/2o988o6-new-zealand-to-wipe-out-all-rats-as-part-of֊alien֊eradicatiDomańson/#ixzz5zm3n65yA. Glueboard Traps Prohibited from 201s, Ministry for Primary Industries, mpi.govt. nz/news-and-resources/media֊releases/glueboard-traps-prohibited-from-2oi5/. Internetowy słownik łowiecki, definicja hasła: szkodnik, slowniklowiecki.pl/ definicja/2269,szkodnik. Marek Henzler, Jak ziemniaczany szkodnik zjadł prl, „Polityka”, 26 lipea 2016, polityka. pl/tygodnikpolityka/historia/i669522,i,jak-ziemniaczany-szkodnik-zjadl-prl.read. Wikipedia, definicja hasła deratization, en.wiktionary.org/wiki/deratization. Wiktor Protas, Powstanie i historia Polskiego Stowarzyszenia Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji, strona internetowa Polskiego Stowarzyszenia Pracow ników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji, pspddd.pl/powstanie-i-historia-polskiego-stowarzyszenia-pracownikow-dezynfekcji-dezynsekcji-i-deratyzacji/. eu Approves Powdered Cob Corn as Biocidal Active, strona internetowa organizacji Chemical Watch, chemicalwatch.com/16o94/eu-approves-powdered-corn-cob-as-biocidal-active. Blog Wiktora Protasa, www.protas.szczecin.pl/blog/ . Szczury biegają po parku, „Dziennik Łódzki”, 22 czerwca 2011, dzienniklodzki.pl/ lodz-szczury-
biegaja-po-parku-filmzdjecia/ar/418256. Joey Savoie, Karolina Šarek, David Moss, Which Animals Need the Most Help form the Animal Adocacy Movement, 12 kwietnia 2018, charityentrepreneurship.com/ blog/which-animals-need-the-most-help-from-the-animal-advocacy-movement. Jagor, Kaczyński o uchodźcach: „Cholera w Grecji, dezynteria w Wiedniu, pasożyty.”. Celiński:„Mówiło się: te Żydki niosą tyfus”, Gazeta.pl, 13 października 2015, http:// wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/i, 143907,19019635,kaczynski-o-uchodzcach-cholera-w-grecji-dezynteria-w-wiedniu.html. Ziemowit Piast Kossakowski, „Depisyzacja tak jak deratyzacja”. Skandaliczna wy powiedź posła po, TVP Info 3 marca 2017, tvp.info/29327616/posel-po-robert-wilczynski-zapowiedzial-proces-depisyzacji. Jodie Fleischer, Rick Yarborough, Steve Jones, oc Tries Birth Controlfor Rats despite Limited Data on Effectiveness in Citywide Use, ,,nbc Washington”, 3 maja 2019, www.nbcwashington.com/investigations/DC-Tries-Birth-Control-for-Rats-Despite-Limited-Data-0n-EfFectiveness-in-Citywide-Use-509401901.html . New York City Rat Taking Pizza Home on the Subway (Pizza Rat), youtube.com/ watch?v=upxuG8q4jKU. 347
Carohne Bankoff, Pizza Rat is No Hero, „Intelligencer”, 15 września 2015, nymag.com/ intelligencer/2015/09/pizza-rat- is-no-hero.html. Nell Casey, Video: Subway Rat could Use a Little Help Lugging This Pizza Slice down the Stairs, „Gothamist” 21 września 2015, gothamist.com/2o15/o9/21/pizza_rat.php. Lisa Respers France, Pizza Rat: Our Newest Obsession, cnn, 24 września 2015 cnn. com/2015/09/22/living/pizza-rat-feat/index.html. Nicole Silverberg, A Brief Q A with the Guy who Blessed Us with Pizza Rat, „Gawker”, 22 września 2015, www.gq.com/story/interview-with-the-guy-who-blessed-us-with-pizza-rat. Tricia Gilbride, Rat CarryingPizza Slice will Teach You what It Means to Have a Dream, „Mashable”, 21 września 2015, mashable.com/2015/09/21/pizza-rat . Pizza Rat Is the Only Real New Yorker, „Vice”, 21 września 2015, www.vice.com/en_ca/ article/vdxzwj/pizza-rat-and-the-city-921. David Chazan, Parisians Protest ‘Genocide’ of Rats as City Battles Rodent Infestation, „The Telegraph”, 3 września 2017, telegraph.c0.uk/news/2017/09/03/parisians-protest-genocide-rats-city-battles-rodent-infestation/. Wywiady Tadeusz Karpiński, 24 kwietnia 2018 roku. Rozmówca 1,19 kwietnia 2017 roku. Rozmówca 2, 24 kwietnia 2017 roku. Rozmówca 3, 26 kwietnia 2017 roku. Rozmówca 4,10 maja 2017 roku. Rozmówca 5,10 maja 2017 roku. Rozmówca 6,12 maja 2017 roku. Rozmówca 7, 23 maja 2017 roku. Rozmówca 8, 8 czerwca 2017 roku. Rozmówca 9,21 czerwca 2017 roku. Rozmówca 10, 26 czerwca 2017 roku. Rozmówca 11, 26 czerwca 2017 roku. Rozmówca 12, 26 czerwca 2017 roku. Rozmówca 13, 6 lipea 2017 roku. Rozmówca 14, 6
lipea 2017 roku. Rozmówca 15,13 lipea 2017 roku. Rozmówca 16,13 Upea 2017 roku. Rozmówca 17,17 maja 2018 roku. Rozmówca 18,16 stycznia 2017 roku. Rozmówca 19, 8 maja 2018 roku. Rozmówca 20,24 kwietnia 2018 roku.
Streszczenie Publikacja bada programy tępienia szczurów jako przykład relacji między tym, co biologiczne, i tym, co polityczne w polskim powo jennym dyskursie modernizacyjnym. Głównym jej przedmiotem jest ukazanie politycznych mechanizmów wykluczenia i strategii perswazji, zwłaszcza w kontekście relacji między pojęciami deraty zacji i dehumanizacji. W pracy dowodzę, że brak refleksji etycznej we wdrażaniu praktyk deratyzacyjnych uwarunkowany jest specyficznym statusem tego gatunku we współczesnej kulturze Zachodu. Twierdzę, że w polskim dyskursie deratyzacyjnym szczury zostały symbolicznie wyłączone z kontekstu zarządzania przyrodą i włączone w narrację sanitarną ugruntowaną w pojęciu ddd (dezynfekcja, dezynsekcja, deratyzacja). Eliminacja szczurzych populacji stała się tym samym formą oczyszczenia danego obszaru z elementu niepożądanego, co przez podobieństwo do czystki etnicznej praktykowanej wobec spo łeczności ludzkich określam jako czystkę gatunkową. Nie jest przy tym moją intencją porównywanie zwierząt do wykluczonych grup ludzi, ale zidentyfikowanie, zbadanie i ukazanie możliwych metastrategii wspólnych dla polityki czystek oraz niektórych form zarządzania środowiskiem. Celem książki jest także analiza zmian retoryki opisującej za grożenia sanitarne i środowiskowe w Polsce od czasów stalinow skich po współczesność. Analiza retoryki (i propagandy) stosowanej w programach tępienia szczurów oraz ukazanie ich mechanizmów stanowi użyteczne podejście dla badań nad strategiami wykluczenia i dehumanizacji w studiach nad ludobójstwami, masowymi mordami i totalitaryzmami.
Dostarcza także innowacyjnego, bo bazującego 349
na biologiczności, spojrzenia na narrację sanitarno-modernizacyjną w Polsce Ludowej, a dzięki analizie przekształceń retoryki dotyczącej zagrożeń środowiskowych po transformacji ustrojowej stanowi ważny przyczynek do analizy zmian w polskim dyskursie publicznym przed 1989 rokiem i po nim. słowa kluczowe: szczury, zwierzęta w mieście, modernizacja, czystka gatunkowa, propaganda, dehumanizacja, deratyzacja, historia deratyzacji w Polsce, tępiciele szczurów.
Summary This book examines post-war rat control programs as an example of the entanglements of biology and politics in the Polish modernization discourse after 1945. It analyzes cultural policies of political exclusion and persuasive strategies they follow, especially in the context of ‘de ratization’/dehumanization analogy. In the Polish ddd (disinfection, disinsection, deratization) discourse, the extermination of rat popu lations becomes a form of cleaning a particular area of the undesir able element, which is here described as a case of species cleansing by analogy to ethnic cleansing. The objective is not to compare pest animal species to excluded groups of human individuals but to map out possible meta-strategies of exclusion common for ethnic cleansing politics and some forms of environmental management. The second main objective of this project is to trace significant changes in public discourse as a whole by analysing the change in rhet oric concerning environmental hazards with the example of post-war history of rat control. The analysis of rhetoric and propaganda used in rat control policies led to a theoretical model of species cleansing which may prove useful for the genocide studies and totalitarianism studies. The dissertation also provides novel insights into the patterns of modernization in post-war Poland and shows a discursive shift which occurred in political vocabulary in Poland after 1989. It thus makes a substantial contribution to discussions on rearrangements of representations in a social-cultural sphere before and after the Polish
transformation. keywords: rats, modernisation, urban animals, species cleansing, propaganda, dehumanisation, deratization, rat exterminators. 351
Indeks nazwisk A Agamben Giorgio 288,311,341 Ahuja Neel 34, 303, 341 Anacker Allison 67,336 Anders Jarosław 300,345 Arnoldi Jakob 98, 341 Åsberg Cecilia 13 Axer Jerzy 11-12 Berridge Kent 65, 67, 336 Beumer Koen 32,342 Biehler Dawn 35,47,76-78,80-82, В Babecki Jerzy 103,121-122, 330 Baker Steve 30, 341 Bakuła Tadeusz 234, 248, 330 Bankoff Caroline 324,348 Barad Karen 29, 341 BaratayEric 34,341 Barnett Anthony 36, 54, 57, 85, 341 Bartai Inbal Ben-Ami 69, 336 Barthel Mark 61, 340 Barthes Roland 26, 341 Baskin Yvonne 48, 336 Bateson Patrick 336 Battersby Steven 59.98,336 Bauman Zygmunt 28, 286-287, 291, 175-176, 330 Botkin Daniel 48, 336 Bridges Robert 68, 336 Brodniewicz Aleksander 16, 37, 40, 101-104,108,116-118,120-121, 125,128-130,144-146,150-153, 162-163,165-166,177-178,198, 292, 316, 330-331 Brom Frans 58, 80-82, 84, 88, 339 Broom Donald 72-73, 336 Brylska Aleksandra 12,14 Bucholc Marta 29, 342 Bucholz Janina 121, 333 Buckle Alan 37, 59-60, 65, 71, 81-82, 29З-294. 299. 302. 341 Beatley Timothy 228-229, 341 BeausoleilNgaio 64-65,336,339 Bednarek Joanna 52,342-343 Beery Annaliese 67,336 Berdoy Manuel 20, 54-57.62,339 Bermudez Edilbeto 55,336 342 Bieńkowski Jerzy 188 Bilewicz Michał 22, 288, 342 Blanc Nathalie 26, 35, 342 Boelter W. R. 79 Bojanowska Anna 37,124,161, 336,339,341 Buckley Michael 56,337 Burgdorf Jeffrey 69, 338, 340 Burghardt Gordon 69,336 Burke Peter 29, 342 Burt Jonathan 36, 49-51,73-74,342 Byers Kaylee 37, 56, 336 355
c Calhoun John 37, 54, 56-57,77, 336 Carrillo Maria 70, 337 Carson Rachel 76 Carter Bob 17, 343 Casey Nell 324,348 Celiński Andrzej 315, 347 Chambers Lisa 85, 94, 337 Champagne Frances 68, 337 Charmaz Kathy 31,342 Chaudhuri Una 13 Chazan David 326, 348 Chitty Denis 75 Chmielewski Witold 172,354 Church Russell 69, 337 Clinton James 81, 337 Cole Lucinda 35, 50, 342 Colvin Bruce 77-79, 83, 86, 337 Combs Matthew 55,337 Corrigan Robert 14 Cowan David 73 85, ՅՅ6-337 Cronon William 47, 342 Cummings Kevin 34, 346 Czarnacka Agata 28, 344 Czarnecki Andrzej 39 Czyżewski Janusz Antoni 38,101, 117-120,175,198, 331 Czyżniewski Marcin 297,342 D Davidson Richard 65, 336 Davis David E. 37,77-80, 84,117,337 Davis Hank 337 Dawkins Marian 66, 337 Dean Katharine 285, 337 Decety Jean 69, 336 Dehnel August 104,123,331 Deleuze Gilles 52,342 Diamond Jared 47, 342 Diechtiar Marek 38, 75,122, 331 Długokęcka-Bielik Hanna 188 Domańska Ewa 11-12,27,31,35,342 Donaldson Sue 34,99, 342 35б Douglas Mary 29, 51,98, 282, 293, 300, 342 Drogosz Marek 22, 342 Dudek Krzysztof 221,337 Dziadek Adam 26, 341 E Eason Charles 81-82, 336 Eco Umberto 21-22, 342 Eitler Pascal 35, 343 Elton Charles 75,117-118 Elżanowski Andrzej 11-12, 63, 337 Emlen John 37,77, 81, 337 Engels Friedrich 51 F Feare Christopher 73, 336 Feng Alice 37, 53-56, 60,62, 70, 337 Ferris Craig 68, 337 Fish Jane 69, 340 Flatau Kazimierz 121,333 Fleischer Jodie 95, 347 Foucault Michel 25, 28, 343 Fox Camilla 88, 338 Franklin Adrian 17,307, 343 Freud Sigmund 50 Fudge Erica 35 99 343 G Gajewska Agnieszka 24, 343 Garfinkel Harold 48 Gdula Maciej 302, 344
Gilbride Tricia 324, 348 Girard René 29,158,163, 292, 343 Glaser Barney 31, 343 Gliniewicz Aleksandra 190-191,193, 202,255,331,333 Głąbiński Stanislaw 149, 346 Goldsmith Hill 65,336 Goliaszjan 186 Golik Paweł 12 Gołębiowska Agnieszka 22, 342 Gończyński-Jussis Filip зоі 343
Goszczyńska Mirosława 29, 343 Grad Krzysztof 192-193,331 Grandy John 85,338 Grzywo-Dąbrowska Maria 36, 347 Guattari Felix 52,342 GuiryEric 56,337 H Hadidian John 82-83, 85, 87-88, 338 Haraway Donna 13, 24, 343 Haslam Nick 287, 289, 343 Hauschildt Thomas 288, 344 Heidegger Martin 311 Heine Heinrich 74 Helmreich Stefan 318,344 Hendrickson Robert 36, 74, 343 Henzler Marek 49, 347 Himmler Brett 69, 338 Himmler Heinrich 294 Himsworth Chelsea 20, 32, 37, 53-56, 59-60,62, 70,337-338 Hinds Lyn 85,94, 337 Hodge Guy 85, 338 Hofmann Hans 67, 339 Hughes Everett 234, 242, 262, 343 Hunia Justyn 29, 342 I Ignatowicz Stanislaw 14, 33, 80,198, 331 Inglis Ian R. 68, 249, 338 J Jach Aleksandra 12,14 Jackson William 36, 77-79,83, 86, ՅՅ7-ՅՅ8 Jamieson Dale 13 Janowski Adam 134 Jarosz Dariusz 13, 35,105,120,134, 343 Jarzębowska Gabriela 24, 343 Jastrząb Mariusz 148, 343 Jaszuński Franciszek 341 Jaworek Jarosław 12 Jerolmack Colin 13, 35,47, 343 Jerzak Leszek 221,337 Jeszka Zygmunt 198,331 Jezierski Paweł 188 Jingjing Zheng 303, 344 Johnson Mark 30 Johnson Phillip 35,344-345 Jones Steve 95, 347 Jopek Zdzisław 265-266, 319, 331 Jura Czesław 46, 338 К Kaczyński Jarosław 315,347 Kamiński Eugeniusz 104, 123,331 Karpińska-Sikorska Katarzyna 14 Karpiński Tadeusz 14, 33, 38,146,186, 191, 250. 348 Karwał Mirosław 171,343 Kasperbauer Tyler Joshua 48,59-60, 288, 344 Kaspersonowie 98 Kaufmann Paulus 286, 345 Kaukeinen Dale E. 71, 86-87,339 Kawęcka Dorota 12 Keiner Christine 75-77, 344 Kennelly 94 Kijlstra Aize 58-59, 80-82, 84, 88, 339 Kirksey Eben 318,344 Kitasato Shibasaburo 74 Klein Alice 62, 347
Kleinberg Ethan 13 Klekot Ewa 29, 345 Klimentowski Stanisław 265-266, 319, 331 Klisz Joanna 12 Kloch Zbigniew 12, 27, 344 Kłonieckijan 38,102,104-105, 110-111, 154-155, 157 166-169, 178,ЗЗ1 Kłos Agnieszka 12 Knutson Brian 69,338 Kofta Miroslaw 22, 342 357
Kolbuszewski Tadeusz 189, 191,228, 331 Komendant Tadeusz 28, 343 Komorowska Barbara 31,342 Konarzewski Marek 12, 47, 342 Konecki Krzysztof 31,344 Kopnina Helena 318, 344 Kossakowski Ziemowit Piast 315,347 Kowalski Stanisław 197,199, 202, 332 Krakowiak Małgorzata 149, 344 Krassowski Marcin 12 Królak Sławomir 311,341 Krupiński Piotr 15,344 Krycki Wincenty 153,332 Krzanowska Halina 46, 338 Krzemińska Alicja 125,191,331,333 Krzeszowski Tomasz Paweł 30, 344 Kulesza A. 178-179,181,354 Kulesza Mieczysław 120-123,332 Kwiecień Tomasz 22, 342 Kymlicka Will 34, 99, 342 L Lahvis Garet 70, 340 Lakoff George 30,344 Lambert Mark 85, 337 Lambropoulos Soula 86, 338 Latour Bruno 28, 302, 344 Laurman-Waszewska Alicja 171,353 Lawson Malcolm 85,94,337 Leociak Jacek 287, 294, 344 Leopold Aldo 77 Leśniak Andrzej 36, 342 Lévi-Strauss Claude 215 Lewandowska Izabela 32, 344 Litman Jordan 68, 338 Littin Kate 45-46, 60, 65,70-73, 80, 88-92, 195 258, 338-339 Lorenz Konrad 338 Lower Matthew 288, 344 Lukas Michael 67,338 Lund Mogens 54, 56-58, 60-61, 339 Lyman Stanford 242, 345 358 Lynn William 88, 338 Ł Łabużek Piotr „baro” 161,172, 353-354 Łagodzka Dorota 12,14 Μ Macdonald David 20, 54-57,62,339 Machlański Piotr 103,344 Mackenzie Robin 288-289, 344 Macnaughton Sarah 61, 340 Madejska Marta 14 Makowska Joanna 65-67,339 Mamzer Hanna 13, 63, 337 Manduca Antonia 69, 339 Mark Johnson 344 Mason Gloria 339 Mason Peggy 60, 69-72, 80, 88-89, 91-92,195, 258, 336 Mathews Andrew 13 Mathews Fiona 20, 54-57, 62, 339 Matulewicz Tekla 150 Matza David 242, 346 McFarland David 66, 339 McMillan Collier 234, 262,343
McTavish Lianne 303, 344 Meerburg Bastian 58-59, 80-82, 84, 88, 339 Mellor David 63-66, 336, 339 Meyer Adrian 71, 86-87, 339 Midgley Mary 26, 344 Midlarsky Manus I. 287, 344 Mirzoeff Nicholas 25, 344 Modlińska Klaudia 57, 339 Moss David 320,347 Murawska-Muthesius Katarzyna 149, 344 N Nagy Kelsi 35,345 Napiórkowski Marcin 27, 345 Nash Linda 34, 345
Neumann Boaz 294, 345 Neville Gregory 66, 339 Nickie Charles 17, 343 Niesinkt Raymond 69, 341 Nowakowski Bogdan 294,354 Nowak Ronald 53-54,56,339 О Ochtabińska Anna 259,332 O'Connell Lauren 67,339 O’Connor Cheryl E. 65, 338 Oliver Sophie 286,345 P Panksepp Jaak 66,69, 338-340 Panksepp Jules 70, 340 Parfitt Julian 61,340 Parsons Michael 20, 37, 83-84, 97, 340 Patterson Charles 22, 339,345 Patterson-Kane Emily 66, 339 Pawlow Iwan 117,119 Pawłowski Bogusław 12 Pearce Fred 48, 345 Pessel Włodzimierz 36, 345 Pieczątkowski Włodzimierz 248,332 Pietrowicz Danuta 93, 248, 259, 332 Pijanowska Joanna 12 Pisula Wojciech 11, 57, 68, 339-340 Poole Trevor 69, 340 Poprzęcka Maria 12 Protas Wiktor 186,189,197-198, 228, 347 Przyborowski Tadeusz 38,40,121, 332 Puchowski В. 125 Puściński Adam 188 Pyzyna Brandy 95, 340 Q Quy Roger 85,337 R Rabiej Stanisław 12 Rakowski Tomasz 12 Rancière Jacques 25 Reid Donald 50,345 Resnik David 47, 340 Respers France Lisa 324, 348 Reszuta Bartek 98, 341 Richter Curt 76-77, 123 Rokicki Eligiusz 191, 228, 331 Romaniuk Konstanty 202,332 Rose Gillian 29, 345 Rothfels Nigel 35,343 Rowe Davis Frederik 34, 345 Rupowski Roman 22, 345 Russell Edmund 34, 287, 301, 303, 337 345 Rutte Claudia 70, 340 Rybicki Stanisław 38,106,119, 121, 124,127,129,138-139,162, З32-ЗЗЗ Rychard Juliusz 40, 332 Ryszkiewicz Marcin 12 S Sabloff Anabelle 30,345 Šarek Karolina 320,347 Sartre Jean-Paul 293 Saunders Glen 64, 73, 89, 91, 340 Savage Sam 5 Savoie Joey 320, 347 Sawicka Bożena 191,333 Sax Boria 345 Sayer Karen 117,340 Schaich Borg Jana 70, 340 Scherer Klaus 65, 336 Schneider Maria
58,340 Scott Marvin 242, 345 Sebo Jeff 13 Serres Michel 327, 345 Shapiro Judith 184, 345 Sharp Trudy 64, 73, 89, 91, 340 Shaw David Gary 13, 35 345 Silverberg Nicole 324,348 Simberloíf Daniel 48, 340 Simmond Paul Louis 74 359
Singleton Grant R. 20, 37, 59-61,77, 83-85, 97,337.339-341 Skonieczny Krzysztof 12 Sloboda Katarzyna 14 Słodkowski Piotr 12 Smit E L. J. 65, 88,96, 341 Smith Robert 37, 59-60,65, 71, 74, 81, 336,339.341 Smulski Jerzy 297, 345 Smykowski Mikołaj 12 Snaebjörnsdóttir Bryndis 99, 343 Sokołowska Joanna 14 Solowjew W. W. 121,167, 333 Sontag Susan 300, 345 Sotocinal Susana 66, 341 Spiegel Marjorie 22,346 Stafford Kevin J. 66,339 Stallybrass Peter 50-51,346 Stanescu James 34, 346 Stanford Lyman 345 Steciąg Magdalena 49, 346 Stefański Michal 34, 342 Stobiecka Monika 12 Stone Dan 294, 345 Strauss Anselm 31, 343 Stryjek Rafał 57, 339 Strzałko Jan 45, 53, 341 Sucharski Robert 11 Sullivan Robert 36, 54, 60, 76, 80, 346 Sykes Gresham 242, 346 Szalowski Stanisław 141 Szarycz Marian 265-266, 319, 331 Sznajder Ryszard 103, 172, 333 Szpak Ewelina 36, 346 Szulc Gustaw 103,121-122,330 Szymanowski Zygmunt 36, 347 Szymański Sebastian 12 Ś Ślusarski Wiesław 38, 159-160, 163-166,333 360 T Táborsky Michael 70, 340 Talling 249 Tarasewicz Paulina 34, 341 Tarasiuk Agnieszka 12 Tauszyńska Anna Danuta 338 Thomson Oliver 149, 346 Trippenbach Marek 12 Tryjanowski Piotr 221, 337 Tseng Ming-Yu 30, 346 TsingAnna 13,99, 3 26, 346 Turicz Μ. Ł. 121,167, 333 Twine Richard 47,346 Tymieniecka-Suchanek Justyna 11 Tyrakowski Mieczysław 40, 332 V Vanderschuren Louk 69, 341 van Ree Jan 69, 341 W Wadiwel Dinesh 34, 346 Walker Brett L. 35,68,339-340,346 Wańkowiczowa Maria 34, 342 Weary Daniel 65-67,339 Webster John 64, 66, 341 Weil Kari 13 Wężowicz-Ziółkowka Dobrosława 34, 342 White Allon 50-51,346 Wieczorkowska Emilia
34, 342 Wilczak Marlena 12 Wilczyński Ryszard 315 Williamson Judith 40, 217, 346 Wilson Mark 99, 343 Winston Mark 47, 81-82, 87, 346 Wiśniewska Maria 12 Wiśniewski Tomasz 12 Wodzińska Sylwia 49, 346 Wojciechowski Tadeusz 197,333 Wojsław Jacek 297, 346 Wosińska Małgorzata 12 Wróbel-Bardzik Karolina 35-36,346
Wszelaki Stanisław 37,330 Y Yarborough Rick 95, 347 Yeates James 93, 341 Yersin Alexandre E. J. 74 Young Stephen 48, 346 Z Zabierowski Stefan 149, 344 Zakrzewski Włodzimierz 298, 3 54 Zaremba Łukasz 25, 344 Zaremba Marcin 104-105,296,346 Zerub avel Eviatar 25,346 Zinsser Hans 36, 74, 347 Ż Żyniewicz Karolina 12 |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Jarzębowska, Gabriela ca. 20./21. Jh |
| author_GND | (DE-588)1252879792 |
| author_facet | Jarzębowska, Gabriela ca. 20./21. Jh |
| author_role | aut |
| author_sort | Jarzębowska, Gabriela ca. 20./21. Jh |
| author_variant | g j gj |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV047865143 |
| ctrlnum | (OCoLC)1302324247 (DE-599)BVBBV047865143 |
| era | Geschichte 1945-1989 gnd |
| era_facet | Geschichte 1945-1989 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV047865143</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20220803</controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">220304s2021 a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="z">9788366898097</subfield><subfield code="9">978-83-66898-09-7</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1302324247</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV047865143</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Jarzębowska, Gabriela</subfield><subfield code="d">ca. 20./21. Jh.</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1252879792</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Czystka gatunkowa</subfield><subfield code="b">tępienie szczurów jako praktyka kulturowa w Polsce powojennej</subfield><subfield code="c">Gabriela Jarzębowska</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Warszawa</subfield><subfield code="b">IBL</subfield><subfield code="c">2021</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">360 Seiten, [29] Seiten Bildtafeln</subfield><subfield code="b">Illustrationen</subfield><subfield code="c">21 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Nowa Humanistyka</subfield><subfield code="v">69</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in englischer Sprache</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1945-1989</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Analiza dyskursu</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Animal studies</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Deratyzacja</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Dyskurs (językoznawstwo)</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Komunikacja polityczna</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Ludzie a zwierzęta</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Miasta</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polityka wewnętrzna</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Praktyki kulturowe</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">PRL.</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Propaganda</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Retoryka</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Szczur</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Politik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046514-7</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Propaganda</subfield><subfield code="0">(DE-588)4076374-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Rhetorik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4076704-8</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Anthrozoologie</subfield><subfield code="0">(DE-588)1170645615</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Kultur</subfield><subfield code="0">(DE-588)4125698-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Rattenbekämpfung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4177012-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polska</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Rattenbekämpfung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4177012-2</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Kultur</subfield><subfield code="0">(DE-588)4125698-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Rhetorik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4076704-8</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="4"><subfield code="a">Politik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046514-7</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="5"><subfield code="a">Propaganda</subfield><subfield code="0">(DE-588)4076374-2</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="6"><subfield code="a">Anthrozoologie</subfield><subfield code="0">(DE-588)1170645615</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1945-1989</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Nowa Humanistyka</subfield><subfield code="v">69</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV041711661</subfield><subfield code="9">69</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033247705&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033247705&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033247705&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033247705&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033247705&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20220803</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09044</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09047</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09046</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09045</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09048</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033247705</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Polska dbn Polen (DE-588)4046496-9 gnd |
| geographic_facet | Polska Polen |
| id | DE-604.BV047865143 |
| illustrated | Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T19:18:50Z |
| indexdate | 2024-09-16T04:00:08Z |
| institution | BVB |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033247705 |
| oclc_num | 1302324247 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 360 Seiten, [29] Seiten Bildtafeln Illustrationen 21 cm |
| psigel | BSB_NED_20220803 |
| publishDate | 2021 |
| publishDateSearch | 2021 |
| publishDateSort | 2021 |
| publisher | IBL |
| record_format | marc |
| series | Nowa Humanistyka |
| series2 | Nowa Humanistyka |
| spelling | Jarzębowska, Gabriela ca. 20./21. Jh. Verfasser (DE-588)1252879792 aut Czystka gatunkowa tępienie szczurów jako praktyka kulturowa w Polsce powojennej Gabriela Jarzębowska Warszawa IBL 2021 360 Seiten, [29] Seiten Bildtafeln Illustrationen 21 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Nowa Humanistyka 69 Zusammenfassung in englischer Sprache Geschichte 1945-1989 gnd rswk-swf Analiza dyskursu dbn Animal studies dbn Deratyzacja dbn Dyskurs (językoznawstwo) dbn Komunikacja polityczna dbn Ludzie a zwierzęta dbn Miasta dbn Polityka wewnętrzna dbn Praktyki kulturowe dbn PRL. dbn Propaganda dbn Retoryka dbn Szczur dbn Politik (DE-588)4046514-7 gnd rswk-swf Propaganda (DE-588)4076374-2 gnd rswk-swf Rhetorik (DE-588)4076704-8 gnd rswk-swf Anthrozoologie (DE-588)1170645615 gnd rswk-swf Kultur (DE-588)4125698-0 gnd rswk-swf Rattenbekämpfung (DE-588)4177012-2 gnd rswk-swf Polska dbn Polen (DE-588)4046496-9 gnd rswk-swf Polen (DE-588)4046496-9 g Rattenbekämpfung (DE-588)4177012-2 s Kultur (DE-588)4125698-0 s Rhetorik (DE-588)4076704-8 s Politik (DE-588)4046514-7 s Propaganda (DE-588)4076374-2 s Anthrozoologie (DE-588)1170645615 s Geschichte 1945-1989 z DE-604 Nowa Humanistyka 69 (DE-604)BV041711661 69 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033247705&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033247705&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033247705&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033247705&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033247705&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister |
| spellingShingle | Jarzębowska, Gabriela ca. 20./21. Jh Czystka gatunkowa tępienie szczurów jako praktyka kulturowa w Polsce powojennej Nowa Humanistyka Analiza dyskursu dbn Animal studies dbn Deratyzacja dbn Dyskurs (językoznawstwo) dbn Komunikacja polityczna dbn Ludzie a zwierzęta dbn Miasta dbn Polityka wewnętrzna dbn Praktyki kulturowe dbn PRL. dbn Propaganda dbn Retoryka dbn Szczur dbn Politik (DE-588)4046514-7 gnd Propaganda (DE-588)4076374-2 gnd Rhetorik (DE-588)4076704-8 gnd Anthrozoologie (DE-588)1170645615 gnd Kultur (DE-588)4125698-0 gnd Rattenbekämpfung (DE-588)4177012-2 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4046514-7 (DE-588)4076374-2 (DE-588)4076704-8 (DE-588)1170645615 (DE-588)4125698-0 (DE-588)4177012-2 (DE-588)4046496-9 |
| title | Czystka gatunkowa tępienie szczurów jako praktyka kulturowa w Polsce powojennej |
| title_auth | Czystka gatunkowa tępienie szczurów jako praktyka kulturowa w Polsce powojennej |
| title_exact_search | Czystka gatunkowa tępienie szczurów jako praktyka kulturowa w Polsce powojennej |
| title_exact_search_txtP | Czystka gatunkowa tępienie szczurów jako praktyka kulturowa w Polsce powojennej |
| title_full | Czystka gatunkowa tępienie szczurów jako praktyka kulturowa w Polsce powojennej Gabriela Jarzębowska |
| title_fullStr | Czystka gatunkowa tępienie szczurów jako praktyka kulturowa w Polsce powojennej Gabriela Jarzębowska |
| title_full_unstemmed | Czystka gatunkowa tępienie szczurów jako praktyka kulturowa w Polsce powojennej Gabriela Jarzębowska |
| title_short | Czystka gatunkowa |
| title_sort | czystka gatunkowa tepienie szczurow jako praktyka kulturowa w polsce powojennej |
| title_sub | tępienie szczurów jako praktyka kulturowa w Polsce powojennej |
| topic | Analiza dyskursu dbn Animal studies dbn Deratyzacja dbn Dyskurs (językoznawstwo) dbn Komunikacja polityczna dbn Ludzie a zwierzęta dbn Miasta dbn Polityka wewnętrzna dbn Praktyki kulturowe dbn PRL. dbn Propaganda dbn Retoryka dbn Szczur dbn Politik (DE-588)4046514-7 gnd Propaganda (DE-588)4076374-2 gnd Rhetorik (DE-588)4076704-8 gnd Anthrozoologie (DE-588)1170645615 gnd Kultur (DE-588)4125698-0 gnd Rattenbekämpfung (DE-588)4177012-2 gnd |
| topic_facet | Analiza dyskursu Animal studies Deratyzacja Dyskurs (językoznawstwo) Komunikacja polityczna Ludzie a zwierzęta Miasta Polityka wewnętrzna Praktyki kulturowe PRL. Propaganda Retoryka Szczur Politik Rhetorik Anthrozoologie Kultur Rattenbekämpfung Polska Polen |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033247705&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033247705&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033247705&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033247705&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033247705&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| volume_link | (DE-604)BV041711661 |
| work_keys_str_mv | AT jarzebowskagabriela czystkagatunkowatepienieszczurowjakopraktykakulturowawpolscepowojennej |