Verfügbarkeit: Wielkie wojny w Prusach XIII-XX wiek

Wielkie wojny w Prusach XIII-XX wiek: praca zbiorowa

Gespeichert in:

Bibliographische Detailangaben
Weitere Verfasser:	Gieszczyński, Witold 19XX- (HerausgeberIn)
Format:	Buch
Sprache:	Polish
Veröffentlicht:	Dąbrówno Oficyna Retman 2021 Olsztyn Archiwum Państwowe w Olsztynie
Ausgabe:	Wydanie nowe
Schlagworte:	Geschichte 1200-1945 I wojna światowa (1914-1918) II wojna światowa (1939-1945) Wojny napoleońskie (1803-1815) Wojny polsko-krzyżackie (1308-1521) Wojna Krieg Prusy Prusy Wschodnie (prowincja) / historia wojskowa / wydawnictwa popularne Preußen Preußen > Ordensstaat Ostpreußen Aufsatzsammlung
Online-Zugang:	Inhaltsverzeichnis Inhaltsverzeichnis Register // Ortsregister Register // Personenregister Literaturverzeichnis
Beschreibung:	589 Seiten Illustrationen 25 cm
ISBN:	9788362552030 9788395210433 9788396076076

Internformat

MARC


LEADER	00000nam a2200000 c 4500
001	BV047818773
003	DE-604
005	20220831
007	t\|
008	220208s2021 xx a\|\|\| \|\|\|\| 00\|\|\| pol d
020			\|a 9788362552030 \|9 978-83-62552-03-0
020			\|a 9788395210433 \|9 978-83-952104-3-3
020			\|a 9788396076076 \|9 978-83-960760-7-6
035			\|a (OCoLC)1296351952
035			\|a (DE-599)BVBBV047818773
040			\|a DE-604 \|b ger \|e rda
041	0		\|a pol
049			\|a DE-12
084			\|a HIST \|q DE-12 \|2 fid
245	1	0	\|a Wielkie wojny w Prusach XIII-XX wiek \|b praca zbiorowa \|c pod redakcją Witolda Gieszczyńskiego, Norberta Kasparka, Jerzego Maronia
250			\|a Wydanie nowe
264		1	\|a Dąbrówno \|b Oficyna Retman \|c 2021
264		1	\|a Olsztyn \|b Archiwum Państwowe w Olsztynie
300			\|a 589 Seiten \|b Illustrationen \|c 25 cm
336			\|b txt \|2 rdacontent
337			\|b n \|2 rdamedia
338			\|b nc \|2 rdacarrier
648		7	\|a Geschichte 1200-1945 \|2 gnd \|9 rswk-swf
650		7	\|a I wojna światowa (1914-1918) \|2 dbn
650		7	\|a II wojna światowa (1939-1945) \|2 dbn
650		7	\|a Wojny napoleońskie (1803-1815) \|2 dbn
650		7	\|a Wojny polsko-krzyżackie (1308-1521) \|2 dbn
650		7	\|a Wojna \|2 dbn
650	0	7	\|a Krieg \|0 (DE-588)4033114-3 \|2 gnd \|9 rswk-swf
651		7	\|a Prusy \|2 dbn
651		7	\|a Prusy Wschodnie (prowincja) / historia wojskowa / wydawnictwa popularne \|2 jhpk
651		7	\|a Preußen \|0 (DE-588)4047194-9 \|2 gnd \|9 rswk-swf
651		7	\|a Preußen \|g Ordensstaat \|0 (DE-588)4076337-7 \|2 gnd \|9 rswk-swf
651		7	\|a Ostpreußen \|0 (DE-588)4075754-7 \|2 gnd \|9 rswk-swf
655		7	\|0 (DE-588)4143413-4 \|a Aufsatzsammlung \|2 gnd-content
689	0	0	\|a Preußen \|0 (DE-588)4047194-9 \|D g
689	0	1	\|a Ostpreußen \|0 (DE-588)4075754-7 \|D g
689	0	2	\|a Preußen \|g Ordensstaat \|0 (DE-588)4076337-7 \|D g
689	0	3	\|a Krieg \|0 (DE-588)4033114-3 \|D s
689	0	4	\|a Geschichte 1200-1945 \|A z
689	0		\|5 DE-604
700	1		\|a Gieszczyński, Witold \|d 19XX- \|0 (DE-588)1251337643 \|4 edt
700	1		\|a Kasparek, Norbert \|d 1960- \|e Sonstige \|0 (DE-588)124864090 \|4 oth
700	1		\|a Maroń, Jerzy \|d 1957- \|e Sonstige \|0 (DE-588)1037332458 \|4 oth
856	4	2	\|m HEBIS Datenaustausch \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033202120&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Inhaltsverzeichnis
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033202120&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Inhaltsverzeichnis
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033202120&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Register // Ortsregister
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033202120&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Register // Personenregister
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033202120&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Literaturverzeichnis
940	1		\|n oe
940	1		\|n DHB
940	1		\|q BSB_NED_20220831
940	1		\|q DHB_BSB_FID
942	1	1	\|c 355.009 \|e 22/bsb \|f 0903 \|g 43
942	1	1	\|c 355.009 \|e 22/bsb \|f 0902 \|g 43
942	1	1	\|c 355.009 \|e 22/bsb \|f 0904 \|g 43
943	1		\|a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033202120

Datensatz im Suchindex

_version_	1816140950817210368
adam_text	Wielkie wojny w Prusach XIII-XX wiek Praca zbiorowa pod redakcją Witolda Gieszczyńskiego, Norberta Kasparka, Jerzego Maronia Wydanie nowe Spis treści Słowo wstępne 5 Wiesław Bolesław Łach, Prusy jako teatr działań wojennych 9 Mirosław J Hoffmann, Podbój terytoriów pruskich przez zakon krzyżacki w XIII wieku 33 Jan Gancewski, Rola militarna zamków krzyżackich w Prusach w XIV-XV w Uwagi do powstania i funkcjonowania systemów obronnych 47 Szymon Drej, Wielka Wojna z zakonem krzyżackim w latach 1409-1411 Oręż i dyplomacja 67 Mirosław Lenart, Łzy rycerza O znaczeniu płaczu w tekście Jana Długosza na temat bitwy grunwaldzkiej 83 Andrzej Gładysz, Udział dworzan konnych Zygmunta I Starego w działaniach zbrojnych podczas ostatniej wojny z zakonem krzyżackim (1519-1521) 97 Sławomir Augusiewicz, Kampania hetmana polnego litewskiego Wincentego Gosiewskiego w Prusach Książęcych w październiku 1656 r 125 Tomasz Ciesielski, Ziemie Prus w trakcie polskiej wojny sukcesyjnej i wojny siedmioletniej 161 Tomasz Strzeżek, Wojny napoleońskie w Prusach Wschodnich 243 Norbert Kasparek, Armia polska w Prusach w latach 1830-1833 303 Tomasz Wyżlic, Wschodniopruscy dostawcy broni dla powstańców styczniowych 343 Wiesław Bolesław Łach, Nadchodzą Rosjanie! Walki w Prusach Wschodnich w czasie I wojny światowej 363 Radosław Gross, Zniszczenia w Prusach Wschodnich podczas I wojny światowej Gospodarcze konsekwencje wojny 429 Tomasz Wyżlic, Żołnierze wojny polsko-bolszewickiej internowani w Prusach Wschodnich 447 Tomasz Gliniecki, Operacja wschodniopruska Armii Czerwonej (1944-1945) 463 Noty biograficzne 531 Spis map 535 Spis ilustracji 537 Bibliografia 538 Indeks osobowy 562 Indeks miejscowości 573 Spis treści Słowo wstępne. 5 Wiesław Bolesław Łach, Prusy jako teatr działań wojennych. 9 Mirosław J. Hoffmann, Podbój terytoriów pruskich przez zakon krzyżacki w XIII wieku. 33 Jan Gancewski, Rola militarna zamków krzyżackich w Prusach w XIV-XV w. Uwagi do powstania i funkcjonowania systemów obronnych. 47 Szymon Drej, Wielka Wojna z zakonem krzyżackim w latach 1409-1411. Oręż i dyplomacja. 67 Mirosław Lenart, Łzy rycerza. O znaczeniu płaczu w tekście Jana Długosza na temat bitwy grunwaldzkiej.83 Andrzej Gładysz, Udział dworzan konnych Zygmunta I Starego w działaniach zbrojnych podczas ostatniej wojny z zakonem krzyżackim (1519-1521). 97 Sławomir Augusiewicz, Kampania hetmana polnego litewskiego Wincentego Gosiewskiego w Prusach Książęcych w październiku 1656 r.125 Tomasz Ciesielski, Ziemie Prus w trakcie polskiej wojny sukcesyjnej i wojny siedmioletniej. 161 Tomasz Strzeżek, Wojny napoleońskie w Prusach Wschodnich. 243 Norbert Kasparek, Armia polska w Prusach w latach 1830-1833. 303 Tomasz Wyżlic, Wschodniopruscy dostawcy broni dla powstańców styczniowych. 343 Wiesław Bolesław Łach, Nadchodzą Rosjanie! Walki w Prusach Wschodnich w czasie I wojny światowej. 363 Radosław Gross, Zniszczenia w Prusach Wschodnich podczas I wojny światowej. Gospodarcze konsekwencje wojny. 429 Tomasz Wyżlic, Żołnierze wojny polsko-bolszewickiej internowani w Prusach Wschodnich. 447 Tomasz Gliniecki, Operacja wschodniopruska Armii Czerwonej (1944-1945). 463 Noty biograficzne. 531 Spis map. 535 Spis ilustracji.537 Bibliografia. 538 Indeks osobowy. 562 Indeks miejscowości. 573 Indeks miejscowości Abschwangen 444 Adamowo 389 Aix 89 Alberga 214,215,217, 229, 230 Aleksandrowo 494 Alembork 382 Alexkehmen 475,477 Alle 191 Allenburg (Alembork, Drużba) 214,262, 298, 290, 298, 382, 407, 412 Alt Ilischken 214 Alt-Brandenburg 237 Altenberg 517 Althof 266, 267, 271, 272, 505 Amalienau 514 Amalienfof 512, 514 Ambraskehmen 475 Aniołowo 327, 328 Antanischken 475 Arissau 512, 514, 519 Aschenen 307, 309 Astrawischken 230 Astrwaischkener 218 Auerhof 516 Auerstädt 244, 249, 257 Augstupönen 379,470, 473, 477 Augustów 18, 44,177,191, 371, 373, 408, 419, 422, 451, 478, 491,494, 495 Auklappen 271 Auksin 218 Aulowönen 487,488 Austerlitz 249, 298 Austinlaucken 476 Babiak 261, 505 Babimost 128 Bachor 313 Bachotek319 Baisogala (Bejsagoła) 204 Bakałarzewo 484 Balwierzyszki (Balbieriškis) 207,210 Bałga (Balga) 37, 38,42-44, 50-52, 58, 60, 510 Banie Mazurskie 414,490 Banówka 509, 510 Baranowo 129,494 Barciany 53, 55, 252, 382 Barczewo 246, 255, 260, 390, 391 Barkweda 258,259,260,276 Bārta 208 Bartoszki 399 Bartoszyce (Bartenstein) 23,29,37, 42-44,191, 250, 251, 262, 273, 277, 289, 367, 376, 382, 389,408, 481, 490, 503-505 Bauda 15, 21 Baumgar 501 Bauske 191 Bądziszki 470 Bądzyń 75 Belgrad 180 Benkheim 381,490 Beregovoje 229 Berezkovskoje 213 Berg 174 Bergau 512 В erkowo 402 Berlin 167, 182, 244, 328, 348-352, 354, 363, 365, 366, 368,448, 451-454, 499, 502 Beselede 43 Beydritten 516, 517 Biała Piska 252, 374,403,408-410, 453 Biała 147 Białobrzegi 422 Białowieża 492 Białystok 23, 371, 374,419, 423,495 Biegietchen 519 Bielsk 137,149, 494, 495 Bierzgłowo 56 Biesal 396 Biesowo 388-390, 392 Biesówko 388-390, 391 Bieżuń 494,495 Bilderweitschen 377,434 Birkenwäldchen 271 Birże 131 Biskupiec 21, 23, 28, 30,100, 250, 251, 255, 257, 276, 280, 353, 385, 388-392 Biskupiec Pomorski 151 Bisztynek 28, 251, 252, 275, 276, 385, 389, 403 Bladiau 508, 509 Blaškowizna 475 Blizna 477 573 Indeks miejscowości Bludau 514 Chełmek 526 Blumenorf 322 Chełmno (Kulm) 345-347,495 Bobrownik 285, 286 Chełmża 17 Bobrowniki 68 Chodorki 478 Bobruj.sk 463 Chojnice 105,110, 173, 337,460 Boćwinka 412 Chojnik 327 Bogaczewo 360 Chorzele 139,254, 256, 305, 373, Boguchwały 253 399, 402, 493, 495 Bogunschewen 493 Chruszczewo 494 Bogusze 141,143, 145 Chruściel 505 Boguszewo 493 Chwalibogi 399,402 Bolszaja Poljana 229 Ciechanów 422,448,493-495,497,498 Bolszoje Oziernoje 266 Ciepielewo 494 Borzynowo 327 Cierzpięty 409, 417,494 Botkuny 477 Cumehnen 519 Bowsk 191, 204 Cyganek 526 Boyen (twierdza w Giżycku) 367, 376, Cynty 503, 506 385,404, 405,407,411, 416,417 Czarnowo 245 Brakupönen 487 Czarny Piec 278 Bramka 327 Czeczerewo 201 Braniewo (Braunsberg) 15, 21, 23, 31, Czekanowo 319 37,42,100, 102,126, 172,191, 239,250, Czernihów 201,203 251, 253, 276, 280, 282, 283, 501, 503, Czersk 337 504, 509, 527 Czerwińsk 74, 75 Brańsk 137,149, 254 Czerwonka 23, 389, 390, 456,492 Bratian 59 Czerwony Dwór 204 Bregden 509 Czystyje Prudy 377,415 Breidheimer 526 Czyżew 371 Breite Fahrt 526 Dagupejny 150 Brodnica 53, 56, 57, 59, 173, 246, 255, Dagutschen 475 280, 319, 335, 387, 494 Dajtki 276, 279 Brunszwik 37,42 Dambawia 322 Brześć 252 Danga 39, 189, 208 Brześć Kujawski 73 Danzkehmen 478 Brześć Litewski 72,73,80,135,136,149,177 Darkiejmy (Darkehmen) 21, 374, Budki 493 378, 379, 381, 382,413-415,444,469, Budry 434 470,476, 477,481-483, 485,490,491 Budziak 149 Daupełken 220, 226 Bukwałd 282 Daynen 471 Bürgesdorf 229 Dąb 397 Busterwalde 510 Dąbrowy 355 Būtinge 208 Dąbrówka 282, 283, 379,492,494,495 Butryny 257, 398, 402 Dąbrówno 76, 77,100, 246, 254,256, Bydgoszcz 71, 75,104,173,174, 305, 491 275, 364, 393 Byszewo 494 Deeden 475 Bytów 50,173 Degucie 308, 475,477 Cameniswike 43 Derwiszki 212 Capostele 41 Deutsch Bahnau 510 Cepielewo 492 Dębe 492 Charlottenburg 516 Dęblin 369, 370 574 Indeks miejscowości Diecken 157 Dierzgoń ЗО Diewens 521 Diwnoje 214 Długołęka 285, 286 Dłutowo 305 Doba 151 Dobre Miasto (Guttstadt) 100,172,246, 250,255,258, 261, 275, 276, 279, 280, 282-284, 500 Dobrowolsk 414,415 Dobrzyki 327 Dobrzyń 67 Domnau (Domnowo, Domnovo) 189,267, 289,295, 505 Dopönen 475, 476 Dorotowo 396 Dorpat 50, 204 Drezdenko 69, 70 Drezno 170,182,430 Drobin 495 Droschdorf 488 Droszewo 389, 390, 391 Druskienniki 371 Drużyny-Najmów 319 Drwęck 394-397 Drygały 147,410,412 Dubno 177 Duchoty 319 Duden 485 Durbe 41 Durlasy 494 Dwórzno 262 Dyneburg 191 Dywity 259 Dzbonie 494 Działdowo 58, 71, 76,126,127,139, 246, 280, 305, 335, 340, 385, 387, 392, 398,401,425, 442,494,495,497,498 Działowo 346, 345 Dzierzgoń (Christburg) 19,21, 33, 36, 38, 51-53, 56, 60, 277, 335,493 Dzierżanowo 494 Dzietrzychowo 252 Dzięgiele 477 Dźwierzuty 388, 392 Eggienischken 475 Eichenstein 218, 220 Eichwalde 325 Ejtkuny 453, 460,466,467,473-475 Elbląg (Elbing) 13,14, 19, 21, 28-30, 36-38, 40-43, 51-53, 56, 59, 60,100, 156,169,172,174,191, 238, 246, 251-253, 280, 322, 324, 326, 328, 332-335, 382, 403, 467, 493, 495,498-501, 503, 507, 527 Ełdyty 283 Ełdyty Wielkie 276, 282 Ełk (Lyck) 13,23, 50, 53, 55, 59,138-140, 144,147,149,189, 371, 373,378,408,410, 412-415,421-423,434,443,453,457,465 Emilienhof 516 Ernstwalde 488 Eydtkuhnen 466 Eymenischken 485 Fijewo 42 Filipowo 125, 153-157,178, 376, 414, 415,477, 479, 484 Filipów 477 Fiszewo 337 Fontenay 91 Frankfurt nad Odrą 337, 360 Frauendorf 505 Frąknowo 387, 388, 392, 394, 395 Friedrichsburg 237 Friedrichsdorf 229 Frisching 273, 274 Frombork (Frauenburg) 15,151, 275, 500, 504-506 Frydland (Friedland, Frydląd, Prawdinsk) 28, 30, 229, 231, 243, 249, 273, 289-299, 408,409, 476, 490, 504, 505 Frygnowo 77 Fuchsberg 512 Furmanowka 212 Fürzbenau 322 Fürzbenauwerde 322 Gardeja 335 Garten 45 Gartenstadt 504, 505 Garwolin 133 Gastrof 211 Gawaiten415 Gawehnen 475 Gawlik 412 Gawrilowo 415 Gąbin (Gumbinnen, Gusiew) 13, 22, 23, 28, 30,150, 165,189-191, 202, 210, 212, 213, 236, 363, 364, 371, 374, 377-382, 408,414,421, 435, 455,467,469,470, 474-478,481-483,485, 487-489, 491 575 Indeks miejscowości Gąsiorowo 494 Gąski 494 Gdańsk 10,14,26, 29, 99,157,167-169, 171-173,200, 232, 245, 252, 275, 278, 280, 287,279, 327, 332, 340, 345, 358, 360,433,460,468,495, 503, 520, 523 Gdynia 468,520 Genslack 229 Gerkin 43 Gerlachsdorf 510 German 40, 521 Gerwischkehmen 213 Giedajty 258,260 Giedensdorf 327 Giejlia 207 Giełczyn 495 Gierdawy (Gerdauen, Żelaznodorożnyj) 29,102, 382,407, 408, 412, 414,445 Gierzwałd 396 Girnuhnen 475 Giże 153 Giżycko (Lec, Lötzen) 18, 23, 50, 53, 55, 59,151,152, 364, 367, 373, 374, 376, 378,403,404, 408-410,417,423, 453, 457,458, 459, 491,495, 499 Glądy (Glandau) 505 Glinki 147,148 Glinki-Rafały 494 Globuhnen 505 Głobica 526 Głodowo 492 Głotowo 280 Głowa Gdańska 170 Głuskowo 215 Gniew 53 Godki 258 Goldberg 322 Golub (Gollubien) 58, 59,151, 335 Gołdap 18, 30,133,148,151,191,202, 210,212,215, 378, 379,407,413-416, 423,434,470,474-475,477-479, 481,491 Gołubie 475 Gołymin 245,251 Gołymin Stary 492, 494,495 Goniądz 137,139, 245, 252 Göritten 378 Gorzów 337 Gościszko 494 Gotha 360 576 Gozdawia 322 Górkowo 389 Górna 409 Górowo 389 Górowo Iławeckie 246,250,262,274, 276, 287, 289, 290, 354, 503, 505, 511 Góry Kuklińskie 21 Górzno 335, 387 Grabnik 149,152 Grabowo 254 Grajewo 23,177, 373, 408-410,412, 415,447,492 Grądówka 501 Grądy 305 Grądzik 263 Gremntz Młyn 319 Grenzfelde 474 Grigoriewo 381 Grobin 204,208 Grochy-Serwatki 494 Grodno 23,139,140,143,201, 202, 206, 207,212,215,252, 299, 371, 419,423 Gronowo 276, 509 Gross Berschkallen 489 Gross Bubainen 213 Gross Degesen 475 Gross Friedrichsberg 516 Gross Hausenberg 40 Gross Heydekrug (Gross Heidekrug) 507, 514, 522 Gross Holstein 512, 519 Gross Hubnicken 521 Gross Jägersdorf (Jagarzewo) 161,216-219, 224,226,228-230,233 Gross Karschauer Wiesenhaus 517 Gross Kubilehnen 475 Gross Ladtkeim 514,519 Gross Lengmeschken 475 Gross Rautenberg 501 Gross Skajsgirren 483, 487,488 Gross Trakehnen 475 Grójec 128 Grudziądz 37,49, 53, 56, 57, 128, 172, 252,254, 257, 275, 278, 367, 382, 393,495 Grünhagen 500 Grunheide 487 Grunwald 70, 72, 77-79, 80, 81, 83, 85, 93, 365 Grunweitschen 476,478 Indeks miejscowości Gryźliny 396,434 Grzechotki 509 Grzegorze 409 Grzegórzki 401 Guddin 478,484 Gudweitschen 379 Gulbity 327 Gurdschen 470 Gutkowo 257-260 Habelschwerdt 187 Haberberg 102 Haffkrug 526 Haffstrom 512 Hamburg 430 Hanower 355 Hauptmannsdorf 474,475 Hecgewald 322 Heiligenburg 237 Heinrichsdorf 289-293, 295, 297, 509 Hel 523 Heistä 494 Heyde-Maulen 517 Heyde-Waldburg 506, 508, 510 Hinterthor 526 Hoffstrom 512 Honeda 37 Huta 324 Ilinskoje 378 Ilischken 214 lim 414 Ilmsdorf 230 Iława (Deutsch Eylau) 13,16,19, 23,100,253,255,277,335,370, 382,385,493,499 Iława Pruska (Bagrationowsk, Preussisch Eylau, Pruska Iława, Pruska Iławka) 53, 243-244, 246, 248-249, 262-271, 291, 296, 298, 335,408, 444, 503-505 Inowrocław 73,103 Izwilino 218 Jabłonka 400 Jabłonowo 23 Jabłonowo Pomorskie 151 Jaciążek 494 Jackowo 495 Jagarzewo 398 Jajkowo 319 Jakiszki 470 Jałowo 478 Jänichen 231 Janiszki 204 Jankowo 261, 282 Janowiec Kościelny 398 Janowo 327, 402,494 Januszkowo 394 Jaskółowo 492 Jastrząb 313 Jaworek 154 Jednorożec 494 Jedwabno 30, 257, 387,423 Jegława (Jelgava) 191 Jelonki 328 Jena 244, 249, 257, 298 Jentkutkampen 485 Jerozolima 83 Jeziorany 250, 251, 256, 257, 275, 276, 389, 391 Jeziorne 25 Jezno 203 Jeżowo 75 Jędrzejów 137 Jodlauken 230 Joniškis 204 Jonkowo 255, 257, 258-261, 276 Józefowo 497 Juchy 148 Juditten 512, 519 Jülich 167,174 Julienhof514, 516 Junkertroylhof 527 Jurbork (Georgenburg, Jurborg, Jurbarkas) 130,191,212-214 Jurgeitschen 475 Jurki 253 Kacice 492 Kadzidło 492, 494 Kahlberg Liep 526 Kahlholz 510 Kaimen 237 Kajny 258,259 Kalbassen 485 Kalgen 42, 514, 516 Kalinino 214 Kalinowo 147 Kalisty 282,283 Kalisz 128 Kallehnen 214 Kallnugen 308 Kallweitschen 475 Kalnik 327 577 Indeks miejscowości Kalpakinn 478 Kalthof 514 Kalwaria 177, 347 Kamenskoje 213 Kamieniec Litewski 149 Kamieniec Podolski 149 Kamieniec Suski (Finckenstein) 277,278,280 Kamionka 393,404, 405 Kamswykus 43 Kanigowo 398, 402 Kantyła 319 Kargowa 167,176 Karklienen 475 Karniewo 494 Karplaucken 506 Kartuzy 173 Karwity (Karwitten) 501 Kasirskoje 237 Kassuben 378,475 Kattenau 150, 212, 381 Kaukarus 44 Kazancewo 220 Kazimierz 134 Kazimierz Dolny 129 Kąty Rybackie 526 Kerrin 478 Kesseldorf 182 Kępiny Małe 322 Kępiny Wielkie 322 Kępki 322 Kętrzyn (Rastenburg) 23, 53, 59,102, 151, 252, 304, 408, 455, 472, 493 Krauten 151 Kibarty 374,470, 473, 474,476,477 Kiejdany (Kėdainiai) 131,191,201,204 Kiełbonki 354 Kiersztanowo 393 Kierzbuń 390 Kieżmark 73 Kijewskoje 218 Kijów 372 Kimenő 44 Kirsowia 44 Kischken 475,476 Kisielice 151,256, 257, 277 Kissinnien 307 Klein Dexen 505 Klein Jägersdorf 218 Klein Kalwischken 483 Klein Nuhr 229 578 Klein Rothof 516 Klein Sausgarten 266,268,271 Klein Schunkern 488 Klein Thierbach 501 Klein Warningken 477 Kleschowen 379 Kleszczele 137 Kleszczewo 415 Kleszewo 492 Klewki 257 Klimaszewnica 491 Klon 354,434 Kloschenen 298 Kłusy 148, 410, 412 Kłajpeda (Memel) 10,12,21,28,39, 40, 45, 50, 126,130,134,161,169, 170, 189-191,199, 202-205,207-211, 232, 233, 235, 237, 238,252, 306,467 Kłodzko 187 Knipawa 59 Knyszyn 133,137, 371, 495 Koadjuthen 308 Kobbelbude 505, 522 Kobułty 434 Kobyliny 148 Kojtryny 391 Kokoszki 354 Koleczkowo 497 Kolin 207, 211, 234 Kolniszki 477 Kolno 178 Kolonia 350, 430 Kołaki 391 Kołobrzeg 275, 278 Komorowo 448 Konarzewo 494 Konev 289 Königsfelde 379 Konin 346 Konradowo 261 Konstantynopol 89 Korniewo 497 Korschelen 505 Korsze 23,416 Kowalewice 492 Kowaliki 76 Kowno 23,191,201-204, 206,207, 215, 371,422,465 Kozaki 477, 478 Kozin 497 Indeks miejscowości Kozłowo 388 Koźlicha 491 Kragau 514,516 Krajewo 189 Kraków 77 Krakstepellen 524 Kranichbruch 230 Krasime 44 Krasin 328 Krasne 497 Krasnogorskoje 212 Krasnołąka 505 Krasnopolje 213 Krasnosielc 492, 494 Krasnosielsk 355 Kraśnik 403 Kraupischkehmen 44 Kraupiszki 487,488 Kreege Berge 268, 271 Kretynga 130, 306 Kreuzburg (Krzyżborg, Krzyżbork) 37,42, 189, 262, 267, 274, 503, 505, 512 Krewa 68 Kromnowo 74 Kronau 328 Kronie 203 Kronsztad 205 Krosno 328, 434 Królewiec (Königsberg, Kaliningrad) 12, 13, 15,21,23,26, 28, 29,41-43, 50-53, 56, 59, 60,100,102,126,128,130,131,133, 138,142,147,150,151,153,156,157, 161, 165,168,175,177-180,186,188-191, 200, 202, 208, 210-212, 214, 215, 217, 228-230, 234, 236-238, 245, 246, 250-252, 254, 256, 262, 266-268, 271-276, 282,287-289, 291-293, 295, 299, 300, 304, 305, 312-334, 335, 338, 343-352, 354, 355, 360, 367, 382, 384, 385,403-406,416, 425,430,435, 436, 438, 440, 451, 452, 455, 466, 467, 470, 479, 481,488-491, 493,495, 500, 502, 503, 505-508, 510-520, 529 Królewo 472 Królowe Krzesło 178 Krücken 39 Krugłowka 381 Kruklanki 403-405, 409, 410-412 Kruszynki 319 Kruszyny 319 Kruzy 389 Kryłowo 210,412, 414 Krynica Morska 526 Krzesło 472 Krzynowłoga Mała 128 Książnik 327 Kubanowka 212 Kujbyszewskoje 214 Kulig 319 Kumehnen 512, 514, 516 Kumielsk 147,408 Kummein 212,380 Kunigiszki 473 Kunki 397 Kupin 327 Kurki 387, 397 Kumehnen 381 Kuronia 35,41 Kurpiowskie Góry 494 Kurszany 308 Kurthkemer 218, 222 Kurzętnik 75, 76 Kussen 471, 485 Kutschitten 266, 267, 271 Kutuzowo 379 Kuty 413 Kwidzyn (Marienwerder) 28, 36, 57, 100,101,109,161,173,174,186,189, 237, 238, 251, 275, 495 Kwiecewo 282, 283 Kwietnik 327 Labiawa (Labiau, Polessk, Polliesk) 53, 126,191, 202, 209-211, 230, 232, 237, 299-300,489,491 Laduszkin 21 Lampseden 44 Landsberg 503 Lanksen 210 Laschen 485 Laserkeim 516 Laugallen 308, 310 Lauken 474 Laukitten 509 Lautermühlenfluss 512 Lawsken 514 Leegen 475 Lehndorf 516 Leisuhnen 510 Letnej e 216 Lębork 50, 53 Libawa 170,191,202, 204, 205, 207, 235 579 Indeks miejscowości Lidzbark Warmiński (Heilsberg) 15,21, 37,42,126,172,178, 239, 243,246,249, 251,252, 260-262, 274, 275, 279, 282-289, 335, 338,433,452,467, 490, 491,494, 495, 498, 503-505 Lidzbark Welski (Lidzbark Działdowski) 257, 305, 340, 387 Liege 360 Liepaja 191 Likuzy 257,276, 279 Limity (Lomitten) 281, 282 Lindenau 506 Lindenhausen 488 Lipawa 468 Lipieniek 58 Lipno 67, 313 Lipowiec 319 Lipowina 506 Lipowo 388, 394 Lipsk 177, 337, 354, 422 Liudvinavas 191 Lobalauk 45 Lochstedt (Lochstädt, Lochstadt) 42,50,522 Louisenschanze 126 Lovosice 184 Lubawa 42, 254, 322, 339, 340,425 Lubeka 36 Lublin 5,129,134-136 Lubochowo 327 Lubomino 261, 279 Lubow 473 Lubstowo 322 Ludwigsort 504, 507, 509 Ludwigswalde 512 Ludwinów 191,202, 207 Lugowoj 434 Lutry 389 Lutynia 234 Lwów 403 Łaniewo 285, 286, 287, 276, 279 Łankiejmy 253 Łączki Myszewskie 322 Łączno 327 Łążek 494 Łęczyca 70,128 Łęg Osiecki 306 Łęgno 280, 282 Łęgonice 128 Łomża 139,140,178, 376, 370, 371,422, 491, 494,495 580 Łopianka 138 Łódź 454,497 Łuck 177 Ługowoje 377 Łukino 298 Łukszty 328 Łukta 258,260 Łupstych 260,276 Łyse 495 Mahlauken 299 Mahlendorf 509 Maibaum 501 Majakowskoje 415 Majewo 501 Majówka 212 Maków 492, 497 Malbork (Marienburg) 21,23,28,50, 52, 54, 56, 70, 73, 75, 76, 80, 81,100, 126,130, 275, 332, 335, 337, 368, 376, 383, 468, 493-495,498, 500 Malechy 497 Malinowka 380 t Malissen 477 Malwiszki 470, 483,487,488 Malga 277 Mamonowo 21,189, 237, 275 Marauenhof 466 Marcinowa Wola 417 Marengo 290 Marggrabowa 490 Mariampol 372,416 Marianka 328 Mariental 478 Maruhnen 487 Marzęcino 322 Matternischken 378 Matzkutschen 475 Mąkownica 344 Mątki 258 Mchowo 493 Medenau 522 Mednicken 512 Mehlkehmen 475 Memelburg 39 Metgethen 516, 519 Metschullen 216,218,219,221,222,225,226 Mezdurecze 215 Michałki 387 Michałowo 319 Miczurino 213 Indeks miejscowości Miecze 143 Miejska Wola 261,279 Mielnik 177 Mielno 77, 384, 393, 395, 396 Mierki 397 Mieruniszki 44,153,154,156 Mieżdurieczje 415 Międzyrzecz 128 Mikołajki (Nikolaiken) 19,374,404,408, 418,481,493 Milejewo 324 Milluhnen 477 Miłakowo (Liebstadt) 253,258,260,261, 280, 275, 327, 500, 501 Miłki 409,434 Miłomłyn (Liebemühl) 28,29,100,174, 253,254, 255 Minda 232 Minia 308 Mińsk 191, 201,463 Miśnia 26, 36 Mitawa 191,203, 204 Mitzkawestschen 377 Mixlauken 487 Mława 105, 251, 254, 373, 382,401, 402, 448, 493-495, 497, 498 Młynary 21, 280, 500, 501 Młynarz 492, 494 Młyniska 526 Modlin 369, 371,492,495 Modzele 492 Mogielnica 128 Mohylew 463 Montowo 425 Morawy 40 Morąg (Mohrungen) 16,19,100,189, 246,250, 252-254, 275, 280, 282, 313, 326, 354,403, 501 Morgi 471 Moritten 505 Moskwa 111,132, 447,454,456 Moszaki 497 Motornoj e 216 Möwen-Haken 525 Mrągowo 17,151, 350, 351, 352, 408, 418,456 Mühle Ihierenberg 521 Mühlhausen 500 Muldschen 230 Műszaki 398, 399, 400,401,402 Myszewo 322 Myszyniec 256, 305, 352, 355, 356, 373, 382, 492,494, 495 Nadrowo 397 Nakło 93 Napiwoda 280, 399,401 Narkitte 228 Narwa 50,234 Nasielsk 245,492,494 Nassawen 475 Nastrehnen 516 Naujamiestis 204 Naumiestis 468 Nemmersdorf 415,476, 528 Nestonwethen 487 Neu Kussen 501 Neu Skadupenen 471 Neu-Christburg 38 Neuendorf 325, 328 Neuhaus 514 Neukrug 526 Neukuhren 515 Neunischken 487 Neustadt 346 Neutief 525 Nidal9,409 Nidzica (Neidenburg, Nibork) 23,30,139, 151,174,246,253,254,256,280, 305,335, 338-340,385-387,392,394,398,399,401, 402,418,423,434,441,493-495,497,498 Niebudszen 212 Niebudzen 212 Niemonin 482 Nieszawa 36, 82 Nordenburg 210,412,414 Norgau 514, 521 Norkitten 215,216, 218,415,482 Nowa Cerkiew324 Nowa Kamienna 371 Nowa Karczma 526 Nowa Wieś 494, 495 Nowa Wieś Ełcka 142,146 Nowe Kusy 501 Nowe Marcinkowo 390 Nowe Miasto 204,307,308,492,493-495,498 Nowe Miasto Lubawskie (Neumark) 151, 172,255,257,299 Nowinki 322 Nowogród 494,495 Nowosławskoje 379 581 Indeks miejscowości Nowy Bobrujsk 230 Nowy Dwór 332 Nowy Korczyn 67 Nowy Podoś 494 Nowy Sącz 73 Nowy Staw 332, 337 Nożewo 491 Obelischken 218 Oberwalde 229 Oczaków194 Ogrodnik! 501 Ojsiany 307 Okartowo 148,409, 417,434, 457 Olchowatka 379 Olecko 28, 30,138,142-144,146,149,153, 154,191,202,210,212,215, 371,376, 413-415,422,423,430,477,484,490,491 Olina 371 Olita 206, 207 Oliwa 169 Olkowo 282 Olsztyn (AUenstein) 5, 9,19, 23, 28, 33, 47,126,151,172,191, 246,255-259, 264, 275-280, 335, 337, 338, 353, 354, 364, 370, 382, 385, 388, 390, 392, 394, 395-397,403, 448, 450,465, 494,495,498-501 Olsztynek (Hohenstein) 30,100, 191, 253, 254, 256, 275, 280, 360, 385, 387, 392-398, 403,423, 434,443, 499 Oldaki 494 Omet 407 Opaleniec 434 Opiny 261 Opole 5 Oracze 149 Orany 371 Oriechowo 266 Orliniec 322 Orłowo 387, 388, 392, 401 Orneta (Wormditt) 15, 28,126,172, 250, 274-276, 280-283, 382, 500-505 Orsza 201,203 Orzysz (Arys) 148,252, 373, 403,408, 409, 447, 451,454-459,461, 481, 493 Osetnik 505 Osowiec 373, 408,415, 416,422,423, 447,494 Ostrołęka 133,178, 251, 273, 279,287, 349, 360, 370, 422, 494 Ostrowite 393 582 Ostróda (Osterode) 16,23,25, 58,172, 246,251,253,255,256,274,275,277,280, 282, 335, 360, 382,385,388,403,493,499 Ostrów Mazowiecka 251 Ostrykół 141,146,147 Oszmiana 201 Ośnica 497 Otłoczyn 306 Oziersk 413,414,415 Oziorsk 444 Pabalen 478 Packmohnen 308,309,311,312 Padągi 282 Pagórki 324 Pajewo Wielkie 493 Pałuki 494,497 Panemune 207 Panfiłowo 378 Papowo 58 Paprotki 417 Paryż 259, 287 Pasłęk (Preussisch Holland) 15,16,18,21, 44,100,102,150,151, 246, 250, 251, 274, 275,280, 322, 324, 326-328, 332, 335,407, 433,447-449,451, 452,461, 500, 501 Pasym (Passenheim) 30, 253, 256, 257, 258, 277, 373,403,493 Paterswalde 229 Pawlinowo 473 Pawłowo 395, 397 Pelplin 346 Peluczkstis 44 Pelukzies 43 Penkowe 45 Perkalłen 489 Peschicken 475,476 Petersburg (St. Petersburg) 169-171, 175, 180, 181, 183,184,193,195,199,209, 228, 229, 232, 234, 239, 338 Petersdorf 211,214 Peyse 524 Piasutno 353 Piaten 216 Piątki 402 Piątnica 491 Pieniężno (Mehlsack) 172, 275, 276, 282, 289, 503, 505 Pieńkowo 497 Pieragen 474, 475 Pieragienen 213 Indeks miejscowości Pieriedovoje 290 Pierzchały 282 Pietrasze 412 Pilkały (Piłkały, Pilkallen) 150, 377,414, 415,466, 477, 478,483,485,491 Piionia 325 Pilzen 43 Piła 460 Piława (Baltijsk, Pillau, Pilawa) 15,21, 26,126,161,170,171,189,190, 205, 210,234, 237, 313, 456, 495, 506, 507, 509, 515, 516, 520-523 Piotraszewo 275, 276 Piotrowice 401 Pirna 184 Pisanica 434 Piskornia Duża 492 Pisz (Jansbork, Jańsbork, Johannisburg) 17, 50, 53,55, 59,126,128,138-140,148,151, 174,189,210,246,252, 353,404,408-410, 412,419,421, 434,457, 493 Piza 73 Plibischken 215,216 Pliwischke 228 Pławnica 187 Płock 313, 345, 373,448,494 Płonka 138 Płońsk 127,128, 251,492,494,495 Pobethen 512, 519, 521 Poczdam 164,170 Podnowinka 477 Podollen 512 Podschohnen 378 Podszochnen 475 Podwysokie 470 Pojerstieten 521 Pojeziory 473 Pojurze 130 Pokarmin 51, 52, 60 Pokrzydowo 319 Pokrzywno 56 Połąga (Pałąga) 14, 130,169, 208, 305, 371 Połom 148 Pomorska Wieś 326 Pompicken 505 Ponacken 521 Ponarth 514, 517 Poniemonie 207 Ponikiewka 494 Popelken 488 Popiołek 488 Popowa Wola 392 Posthenen 290, 292-295, 297 Postolin 36 Pötschkehmen 213 Powalin 322 Powielin 492 Pozezdrze 379,403-405,409-412,417,434 Poznań 128, 337, 347, 348, 365, 366, 368, 420 Prabuty 16, 36, 277, 327, 335 Praga 211 Praslaucken 476 Praslity 276,287 Pregel 191,228 Prekule 191, 232, 237 Přeny 177, 207 Preussisch Bahnau 510 Preussisch Ihierau 509 Preussische Kampe 526 Preyl 516 Pridrożnoje 231 Priekule 191 Prienai 207 Prilacken 516 Prioziernoje 213 Pröbbernau 526 Prostki 23,125,129,140,141,143-145, 149-151 Prúdy 229 Pruską Kępa 526 Przasnysz 128, 258, 355,422,448, 493-495 Przebrno 526 Przeroś! 475, 484 Przewodowo 497 Przezmark 126,150,151, 326 Przeździęk Mały 495 Przeździęk Wielki 398 Psków 203, 204 Pszarzewo 494 Ptaszkowo 526 Puchałowo 398, 402 Pułtusk 133,137, 245, 251, 287,492, 494 Punia 203 Pupy (Puppen) 151,483 Puschdorf 216, 218,219,226 Puskariewo 216 Puszkino 378 Quedenau 512, 514 583 Indeks miejscowości Raade 510 Rabinowo 265 Raciąż 69, 70 Raciszewo 501 Raczek 484,489 Radziwiliszki (Radviliškis) 204 Radzyń 49, 53, 57, 81 Ragneta (Nieman, Ragnit, Ragnitz) 44, 137,150,175,190, 210, 211, 416, 421, 483,488,491 Rajgród 137,140,141,142,177, 416, 419,421,422 Rakowiska 322 Rakówka 484 Ramsowo 391 Ranty 409 Raudohnen 475 Rawenna 89 Rączki 398 Regehnen 521 Regułówka 412 Rehfeld 509 Reichenthai 501 Rensegut 509 Reszel 23,29, 37,42,103,178,250, 251, 354, 408, 409 Risne 191 Robakowiec Gdański 322 Robity 327, 328 Rogajny 328 Rogehnen 516 Rogowo 313, 327, 328 Rogoż 276 Rojewo 313 Rokiszki 235 Rokitnica 313 Rollberg 43 Romeyken 475 Rosenau 514 Rosoły-Glinki 494 Rossbach 234 Rossen 510 Rostkowo 494 Rothenen 521 Rothenstein 514 Rownoje 289 Rozoga 19 Rozogi 343,352-357,359,450 Różan 370 Różynka 282 584 Rubno Wielkie 324 Ruciane-Nida (Ruciane, Rudczany, Rudczanny) 17, 373, 408, 409, 493, 500 Ruda 409 Rudau 514 Rudniki 489 Runenberg 510 Ruskowo 398 Russ 191,237 Ruś 35,44, 68 Rutkiszki 473 Rybaki (Fischhausen, Primorsk) 21,313, 506, 515, 519-523 Rybałkowo 378 Rybitwy 148 Rychliki 328 Rydze 195,458,461 Ryga 168-170,172,191 Ryn 28, 53, 55, 59,157, 252, 404,408, 409,491 Ryńsk 345 Ryńskie 416 Rypin 67, 313 Rządz 37 Rzeczyca 201 Şaalau 213-215 Šakiai 415 Šalau 228 Salin 69 Samin 77 Samolubie 276 Sannseitschen 475 Santok 69 Sarajewo 372 Sarnowo 434 Sasslauken 514 Sąpy 326, 328 Schaaken 237 Schellmühl 526 Schemen 307,308, 312 Schillehnen 471, 474,475,477, 486 Schillen 231 Schilleningken 471,477 Schillgehnen 506 Schilling 210 Schilluponen 477 Schimannen 493 Schlaga 397 Schlakalken 521 Schleske 351 Indeks miejscowości Schloditten 265,272 Schmoditten 268 Schnaugsten 306 Schönau 501 Schönbusch 517 Schönfliess 514, 517 Schönwiese 501, 505 Schörschehnen 380 Schotland 526 Schuckeln 475 Schupinnen 44 Schwentenkampe 527 Schwonau 292, 293 Seeben 505 Seegraben 475 Seekanal 512 Seerappen 512, 516 Sejny 157,158,177, 422 Seligenfeld 512, 517 Semmetimmen 475 Serock 251, 279, 491 Serpalien 265, 268 Sesslacken 231 Sępopol (Schippenbeil) 15, 37,102, 251, 252,289,313, 504, 505 Šiauliai 191 Sidra 177 Siecieszyn 478 Siedlce 403, 422 Siedliska 404 Siemohnen 215 Silno 306 Šilutė 191 Simno 371 Sirenewka 215 Sitno 393 Sittenfeld 220, 223 Sittenfelde 216-218 Skalowia 35,39,41,44 Skatticken 487 Skępe 313 Skolity 261 Skomentno 44 Skordupiany 473 Skowronki 526 Skroblienen 477 Skrudszen 477 Slavskoje 262,267,274 Sławanty 158 Sławskoje 189 Słobity (Schlobitten) 501, 505 Słonecznik 254 Słuck201,203 Słusznoje 220 Smażyno 173 Smoleńsk 191 Smołniczany 470 Sobiesierzno 313 Sochaczew 128 Sochocin 495 Sodargen 475 Sokal 108 Sokółka 371 Soldau 442 Sollnicken 505 Sollinken 506 Solnica 322 Sołtmany 412 Sommerau 231 Sopoćkinie 423 Sortlack 290, 291,293, 295 Spandau 164 Speichersdorf 517 Spędy 281-283 Sportyny 282 Spychowo 493 Srokowo 408, 412 Stablak (Stabławki, Stablack) 43,44, 505 Stallupönen 191,466 Stanisławów 273 Stapornen 521 Stara Hańcza 474 Stare Juchy 409 Stare Kiełbonki 351 Stare Kusy 328 Stare Włóki 391 Staroduba 203 Starogard Gdański 105, 237, 337 Starogród Chełmiński 55 Starosielce 371 Stary Dwór 276, 279 Staświn 410 Stawiguda 396 Stawuczany 180 Stedten (Stetten) 307, 308 Stega Mała 45 Stega Wielka 45 Stegienka 527 Stehlischken 478 Steynio 45 585 Indeks miejscowości Stężyca 176 Stobingen 216 Stobnie 322 Stolpce 201,207 Stołupiany (Nesterov, Stołupniany) 23, 30,161,191, 207, 211, 212, 236, 363, 364, 374, 377, 381,466, 467, 474-478,483 Straduny 148,149,152,153 Straslund 278 Strauchbucht 525 Stutten 308 Stutterei 220 Suchodolje 229 Sudargen 471 Sudargi 471,483,486 Sudau 512 Sulechów 176 Sulim 404 Suppliten 505 Suraż 133,134,137 Surowe 492, 501 Surwiliszki (Surviliškis) 204 Susz (Rosenberg) 29, 36,100,151,189, 277, 335, 403, 510, 526 Suwałki 372, 373,417, 422,452, 465, 471,474-477,484 Swaderki 397 Swaryszewo 322 Swoboda 231 Szafarnia 319 Szafranki 155 Szaki 415,416 Szalmia 282 Szawle 191,201,204 Szczecin 26,234, 275, 350, 461 Szczuczyn 177,408, 410,412, 415 Szczutowo 313 Szczytno (Ortelsburg) 17,20, 50,128, 151,174,191, 254, 256, 257, 277, 349, 350, 352, 353-356, 358, 359, 373, 385, 388, 403, 418, 434, 442 Szeldkiejmy 151 Szelment 470, 471, 474 Szepietowo 371 Szestno 53 Szeszkinia 473 Szeszupka 475 Szilien 487, 488 Szittkehmen 475 Szkotowo 526 586 Szlasy 497 Szonberg 327 Szpiłypiszki 299 Szramowo 319 Szreńsk 127,128,139, 494, 495 Sztabin 422 Sztum 36,332 Sztutowo (Stutthof) 5, 528 Sztynort 405 Szuklele 470 Szumowo 319 Szumówko 319 Szykszniewo 473 Szyleny 282, 506 Szyłokarczma (Heidekrug, Heydekrug) 191, 210,232,237,465-467 Szyłosady 473 Szymany 173,493 Szymbark 100 Szymkowo 153 Szymonka 148 Szyrwinty (Schirwindt) 417,465,472-474 Świątki 282 Świecie 50, 53, 57, 75, 81, 319 Świeża 35 Święta Lipka 178 Święta Siekierka (Heiligenbeil) 189,275, 467, 504, 506, 508, 509, 523 Świętajno 148, 394 Swiętajny 353 Świętomiejsce 21 Świnie Kąty (Corschten) 319 Tallin (Rewel, Reval) 168,170,203,204,232 Talpaki 211,214 Tammowischken 213,214 Tannenberg (Stębark) 5,7,30,70, 77, 363-365, 383, 384, 399, 400, 403, 407, 422, 426, 499 Tannenwalde 512, 516 Tapiawa (Tapiau, Gwardiejsk) 13,21,42, 191,229, 231, 237,299, 490,491, 504, 512 Taplacken 488 Tarczyn 128 Tarpupönen 475 Taurogi 191, 235, 236, 308 Tczew 105, 335, 337, 460 Tejstymy 389, 391 Tenkity (Tenkitten) 522 Terespol 473 Terespol Pomorski 345, 347 Indeks miejscowości Teuth ЗОО Thierenberg 521 Thierenberger Mühlenflies 516, 521 Tiedmannsdorf 505 Tiegenhagen 527 Tiegenort 526 Tiegerweide 527 Tiergarten 514 Timofijewka 213 Tiszino 444 Tolkmicko (Tolkemit) 324,325,326,500,526 Tollmingkehmen 377,415,474,475,477 Toruń 23, 33, 36, 42, 53, 56-58, 73, 82, 98,100-103,105,109, 239, 250, 275, 305, 306, 328, 367, 382, 491, 495 Tragheim 514 Trakeny (Trakehnen) 475,477 Trakiszki (Trakischken) 470,485 Trenk512, 514, 516 Troja 86 Troki 201 Tratenau 514 Trzciniec 497 Tuczno 103 Tujsk 526 Tujskie Łąki 527 Turosi 19 Turowo 395, 396 Tutschen 485 Tuwangste 41 Tykocin 127,128,132,137,139,143,245,495 Tylża (Tilsit, Sovetsk, Sowieck, Sowietsk) 13,21, 28, 53, 126, 134,137,150,161,190, 191, 201, 202, 210, 211,213, 229-231, 233, 236, 238, 243, 288-290, 299, 308,408, 415, 420,455, 470, 482,483,487,488,491 Uderbaien 218,220,225 Ulnowo 393 Unsatrapis 41 Urbanowo 276 Urbanstadten 474 Urbantatschen 474 Uszakowo 237 Uszballen 483 Uszbundzen 220,222 Uzdowo 384, 387, 393, 398,425 Vendôme 89 Ventspils 191, Vierzenhuben 527 Vilkaviškis 415 Virbalis 191 Vogelsang 36, 526 Voglers 526 Wabcz 345, 346 Waistotepil 42 Waldfrieden 488 Waldgarten 516 Waldhalle 525 Walkow 44 Walterkehmen 379, 470,475,477,485 Wałcz 103 Wały 401 Wanaginie 473 Wangitt 508 Waplewo 278, 333, 393-396, 398 Wapno 319 Wargen 40,516,519 Warkały 258, 260 Warlubie 346 Warna 93 Warnicken 521, 522 Warszawa 23, 24,128, 129, 132, 162, 179, 184, 226, 250, 251, 273-275,277, 280, 313, 326, 328, 338, 364, 365, 369, 374, 383,404,448, 451,454 Warten 514 Wassaken 485 Wasslerlacken 488 Wąbrzeźno 17, 345 Wągrowiec 103, 104,109 Wąsosz 138, 139,143 Wejherowo 346 Welawa (Wehlau, Znamiensk) 21,41, 42, 50,126,151,190,191,202,210-215, 226,228,229,230,236,237,288-289,292, 298-299,315,408,483,488,489,491 Wersal 175, 179,184 Wersele 475 Wesel 187 Westerplatte 171 Wewirzen 307 Węgajty 258 Węgorzewo (Angerburg) 17,28, 30, 55, 146,150-152,174,190,191, 210, 245, 246, 373, 382, 404,405,408,412, 413, 423,465,477,499 Węgrów 177 Wicknaweitschen 475 Widawa 205,235 Widgiry 470 587 Indeks miejscowości Wiedeń 179,180,183,184,229 Wielbark 30, 246, 250, 254,256-258, 273, 277, 305, 371, 398,402,418,423, 493-495,498 Wieliczki 147 Wielkie Kirznie 347 Wielochowo 287,288 Wieprz 129,369 Wierciny 322 Wierzbica 77 Wierzbin 404 Wierzbołowo (Wirballen) 131,133, 134,138,150,151,158, 207, 211, 215, 373,473 Wierzbołów 191,202, 210 Wierzbowo 494 Wierzno Wielkie 505, 501 Wiesenburg 37,42 Wietrzychowo 402 Więckowo 398 Wilamowo 354 Wilczkowo 260,261, 280,283 Wilhelmsberg 478 Wilhelmsbruch 488 Wilkendorf 215,228 Wilkischken 381 Willenberg 493 Willuhnen 471,477 Wilno 23, 77,177,191, 201, 203, 207, 371 Wiltauten 483,484 Wiłkomierz (Ukmergė) 93,191, 201, 203 Windawa 191,468 Winiary 347, 348 Winnica 492 Wirbalis 421, 422 Wisłoujście 171 Wiszniewoje 380 Wisztyniec 377,474 Witebsk 463 Wittgirren 470 Wiżajny 178 Wizgory 377 Wizna 138,139,491,492,495 Władysławów 468, 472 Włocławek 448 Włodowo 261, 273 Włościany 494 Wohnsdorf 41 Wojciechy 276 Wolborz 71 588 Wollitnick 509 Wolnica 261,275 Wolodarowka 230 Wołownia 475 Worglitten 505 Woria 45 Worławki 261 Woronowo 218 Woszczele 149 Woźnice 148 Wrocław 5,40, 337 Wronki 493 Wronowo 393, 395 Wrony 410 Wrzesina 258 Wusen 505 Wyborg 235 Wydminy 148,408,409,412 Wygoda 494 Wyłkowyszki 178, 372, 415,416,472 Wystruć (Czerniachowsk, Insterburg) 17, 21-23,28,30,137,149,150,161,189-191, 202,210-215,231,236,370,373,374,377, 382,408,410,413-416,420,456,459,469, 470,480,482,483,486-489,491 Wyszecino 173 Wysztyniec 374 Zabłudowo 134 Zaborowo 401 Zabrodzie 132 Zadwórze 527 Zagrzewo 401 Zakroczym 127,138,275 Zakrzewo 324,494 Zalesie 497 Zalesk 299 Zalewo 100,246, 282, 322, 327 Załuski 398 Załuszki 402 Zambrów 371,495 Zamość 149 Zarechje 237 Zarzecze 475 Zastawy 319 Zawadka 322 Zawady Ełckie 493 Zawierzę 282 Zawiety 381 Zbąszyń 128 Zbyczyn 176 Indeks miejscowości Žeimelis 204 Zelencowo 218 Zerbuń 388-391 Zielona 494 Zielonka Pasłęcka 328,500 Zielony Grąd 501 Zieluń 494,495 Zilino 231 Zimmerbude 514 Zimna Woda 402 Zinten 189,289, 503 Zlinia 44 Złotki 497 Złotoria 68, 69 Znamienskoje 266 Zybułtowo 393 Żardenki 280, 389 Żejmeny 204 Żurawiec 327 Żurawno 259, 258 Żuromin 105, 494 Żury 471 Żytkiejmy 475 Żywki 412 589 Indeks osobowy Aaron 84 Abramowski Karol Fryderyk 333 Adlung 347 Adolfi Carl Friedrich Wilhelm 349 AgiejevA. 197 Albert 142 Albert II42 Albrecht August 333 Albrecht, król meklemburski 70 Aleksander I (car Rosji) 244,245,247, 252, 289, 300 Aleksander V (papież) 73 Aleksander, patrz Witold Ali Hussein Chan Nachiczewański (wódz tatarski) 378 Altenburg Dietrich von 58 Angely Ludwik 334 Anhalt-Zerbst Sophie Friederike Auguste von 194 Anna Iwanowna 194 Anna (cesarzowa) 162 Anzelm 40 Apraksin Stiepan 185,193-195,198, 199, 201-207, 209, 211, 212, 214,215, 220, 226-231,233, 234 Arnsdorf 146 Arszyński Marian 56 Artamonow Leonid 425 Aschenberg Rütger von 152 Auer Hans Georg von 144,149,150 Augereau Pierre 248,251,257,261,267-270 Augusiewicz Sławomir 6,125 Augustil 167 Augustin 167,168,171,174,176,178,179,184 Augustyn 88 Baggowut Karl F. 255, 261,266, 268, 269, 271, 297 Bagiński (Bagieński) Stanisław 324 Bagramian Iwan 506 Bagration Piotr (generał) 249,255,257, 258,261-263, 281-285, 291, 295-299 Balk Herman von 36 Balzer Henriette 357 Bandymir 137 Baranowski Mikołaj 137 Barański 351 Barhes Roland 94 562 Bartaszkiewicz 345 Bartholomei Teodor (Fiodor?) 305 Bauman (Bouman) Iwan 210 Bazyli (św.) 88 Bebert Hans 519 Below Lorenz von 188 Below Otto von 223, 225, 381, 388, 389, 396, 413, 414, 420 Bem Józef 322 Benedykt XIII (papież) 73 Benedykt z Nursji (św.) 90-91 Beniamin (postać biblijna) 84 Bennigsen Leontij 243-245,247-254,256-262, 264-273,275-280,282-295,298,299 Berliwin 36 Bernadotte Jean 251-258, 268,272, 275, 276, 281-283 Bernard (św.) 87 Bernstein 518 Berthier Alexandre 248,257, 258 Beskrownyj L. 227, 232 Bestużew-Riumin Aleksander 181-183, 185,195 Bestużew-Riumin Michaił 185 Bielecki Robert 292 Bielski Dominik 326 Biełoborodow Afanasij 514 Biernacki Antoni 328 Bierstedt A.H. 348 Bierzwieński Florian 109 Biron Ernest Jan 181 Biron Gustaw von 175, 178 Biskup Marian 97 Bismarck Otto von 343 Bisson Jean В. 296 Blumen von (oficer pruski) 335 Błagowieszczenskij Aleksander 388,390,424 Błędowski Jakub 178 Bogusław (książę zachodniopomorski) 72 Böhning Peter 340 Bolesław Wstydliwy 43,44 Bołdin Iwan 499 Bołotow 194,213, 214, 219 Bonawentura (św.) 89 Boner Jan 101 Bonifacy IX (papież) 69 Bonsdorf Otto von 58 Indeks osobowy Boratyński Jan 111 Bosquet Daniel (Danilo) de 228 Botel Henryk 38 Brandt Heinrich (Henryk) 339 Brandt Christian von 169 Branicki Jan Klemens 201 Braunschweig-Wolfenbüttel-Bevern August Wilhelm von 211 Brecht 408,412 Bretlach Christian von 152 Brochocki Walenty 313 Brodaty Henryk 36 Bronikowski Romuald 327 Brown George 195, 203, 204, 206, 212, 214, 220,221,225, 235 Brückner Aleksander 92 Brünell Christoph de 142,144-147 Brunon św. (biskup) 40 Brzeziński S. 179 Brzozogłowy Janusz 75 Buccow Adolf Nikolas baron von 202 Bucht von (ppłk.) 142, 144-146 Buctow 354 Buechert 350 Bukowski Jan Antoni 173 Bulczyński 345 Bułhakow Paweł 423 Burchard (margrabia magdeburski) 36 Busse Hans 404,405,410 Buturlin Aleksander 185, 194 Buxhöwden Fiodor F. 245 Bychowiec Jan 134 Camus Maksymilian Brown de 184 Chlebnikow Nikołaj 515 Chłapowski Dezydery 306-308,312,313,335 Chłopicki Józef 333 Chomiakow Fiodor 207 Chotomski Ferdynand Dienheim 352, 354 Chriukin Timofiej 515 Chroberski Stanisław 108 Churchill Winston 479 Chwalibóg Żeromski Kazimierz 137 Ciesielski Tomasz 6,161 Cieślak Edmund 169, 170,180 Conrad 353 Curzon George Nathaniel 453 Czanczibadze Porfirij 514 Czapski Piotr 176 Czerniachowski Iwan 464,498, 506 Czernyszew Piotr 182 Czernyszew Zachar 239, 240 Czerulla Adam 354 Cziczagow Paweł 300 Dahlberg Eryk 154-156 Danilevski Nikołaj 297 Daniłow Jurij 369, 418 Dankbahr Wilhelm 313, 339 Darewski Franciszek 200 Davies Norman 452 Davout Louis 251, 248, 254, 261, 262, 267-271, 275, 276, 278-280, 282, 284, 287-289, 293,294,299 Dawydow Denis 269 Dąbrowski Jan Henryk 278, 279, 280, 293, 295, 299 Dąbrowski Maciej 326 Dellingshausen Jan 306, 307 Demontowicz Józef 343-345, 347, 348 Denikin Anton 458, 459 Desjardins Jacques 268,269 Dietrich II (margrabia miśnieński) 43 Diwan (wódz Bartów) 43 Długosz Jan 6, 67, 70, 72, 83-85, 90, 93 Dłuski Mamert 322 Dobeneck Christoph Friedrich von Taubenecker 127,144, 146, 150 Dobiecki Wincenty 322 Dobrogost Czarny 72 Dobrowolski 458 Dobrzykowski Jan 102,105,109 Dochturow Dymitrij S. 281, 282 Dohna 211, 213, 214, 225 Dohna Christoph zu 219, 227 Dohna-Schlodien Christoph von 188 Dolgorukow Michail 256, 257 Dörfflinger (Derfflinger) Georg von 126, 128,149-151,157 Drej Szymon 6, 67 Drygalski Karl von 324, 328 Duglas Robert 127, 128,132,135 Dupas Pierre 290, 292, 295 Dupont Pierre A. 275, 276, 294, 296-298 Dusburg 35-38, 40,43 Dwernicki Józef 333 Dybicz Iwan 305 Dylewski Julian 328 Dzierżawski Alojzy 324 Dżelal-ed-Din (wódz tatarski) 72-74 Eichhorn Hermann von 420 Ekhdal Sven 77 563 Indeks osobowy Eleazar 84 Eller Wolf Ernst von 142,145, 146 Elżbieta Piotrowna (caryca rosyjska) 161, 162,183,185,194,195,199, 200, 226, 231, 233-235,237,239 Emanuel 162,167 Eneasz 86 Engel Hans 139 Engel Joachim 142, 146,147 Engel Johann 142 Essen Iwan 252, 254, 256, 273, 274, 277, 295 Eulenburg Jonas Casimir zu 150 Eustachiusz 88 Eżanowski (Elżanowski) Stanislaw 327 Falk von 377 Falkenhayn Erich von 418 Falkowski (Falbowski) Walenty 327 Fermor Willim (Wiliam) 195, 202, 204, 206-208, 210,212-214, 217, 220-225, 235-238 Finckenstein Friedrich hr. Finck von 188,210 Firlej Mikołaj 100,102, 104 Flasieński Jan 326 Flatow Isidor 354, 355 Foch Ferdinand 448 Foerster Gustav von 391 François Hermann von 367, 377, 379, 381, 398, 401,402,412,415 Freitag H. 360 Friant Louis 268,270, 271 Frisch 214 Fryderyk August II Wettin 167,170 Fryderyk 1162 Fryderyki! 37,161,165,181-188,190, 193,199,201, 211, 227, 232, 234, 240,248 Fryderyk II Hohenzollern 162 Fryderyk Wilhelm 125-129,131-133,135, 139,142,149,158, 162 Fryderyk Wilhelm 1162-172, 174,175, 178-180 Fryderyk Wilhelm III 244, 274, 278, 304, 312 Fuchs Martin von 168-170 Gaj G. 454,458 Galicki Kuźma 514 Galiuccio Paul-François 228 Gaiwitz (gen.) 412 Gancewski Jan 6, 47 Gara Mikołaj de 73, 74 564 Gardie Jakub de la 151,152 Gartwis Sylwerster 227 Gaszyński Konstanty 305,308 Gayl Wilhelm von 454 Gebel Maciej 364 Gedune (wódz Prusów) 40 Geoffroy II (książę Bretanii) 89 Gerlach Mathilde 356,357 Gerlach Michael 353,355,356 Giedroyć Józef 313 Giedroyć Mikołaj 137 Giedroyć Mikołaj Krzysztof 152 Giełgud Jan 306-308 Gieszczyński Witold 5,7,364 Glappo (wódz Prusów) 42 Gliniany Jakub 71 Gliniecki Tomasz 7,463 Glińscy (rodzina szlachecka) 148 Gloger Karol 334 Gładysz Andrzej 6,97 Głuszczyński (Głuszyński) Karol 325 Gohr G.F. 188, 226,227 Goldenberg 459 Goldmann 353 Goldschmidt 353 Golicyn Aleksander 195,235 Golicyn Dymitr 249, 253,255,256, 269, 270, 289, 291 Golicyn Michaił 185 Goltz Hennig von der 188 Goltz Joachim Rüdiger von der 138,150, 227, 395-398,402,409,410, 412,415 Gołowin Mikołaj 364 Golowkin Grigorij 194 Golowkin Michal 181 Gomoliński Piotr 98 Gorczakow Andriej 249, 281,282, 291, 295, 297, 298 Gordon Thomas 171 Görtzke Joachim Ernst von 150,151,153,157 Gorzowski 458 Gosiewska Magdalena 132,157 Gosiewski Maciej 134,150 Gosiewski Wincenty 6,125,129,131-138, 142, 143,147-152,156-158 Gotartowski Fabian 328 Götzen Jobst Friedrich von 130 Goyski Marian 70 Górnicki Łukasz 101 Grabowski Józef 335 Indeks osobowy Grabowski Adam Stanisław 239 Gracjan (zakonnik) 93 Grandeville von (oficer pruski) 335 Gregorovius (mjr pruski) 309 Greim Robert Ritter von 466 Grickiewicz A. 452 Gross Beniamin 334 Gross Radosław 7,429 Grouchy Emmanuel 247,259,290,291, 293, 295, 298 Gruczynski von (oficer pruski) 335 Grumbkow Friedrich Wilhelm von 169 Grünberg Moses 360 Grzegorz XII (papież) 73 Grzegorz Wielki 90 Grzegorz z Nazjanzu (św.) 88 Grzegorz z Nyssy (św.) 88 Guderian Heinz 481 Gudin Charles 268,270,271 Giinger Wolf 519 Haertel Fryderyk Wilhelm 333 Hähnle Hermann 519 Halicki Daniel 44 Halle Heinrich von 128 Hammarskjöld Per 142 Hansen Johannes 433 Hartmann Fryderyk Traugutt 334 Hautpoul Jean J. ď 270 Heidenrich 40 Helmerich 42 Hempel Aleksander 306 Henryk Wspaniały 36 Herbst Stanisław 98 Herburtowski 103 Herkus Monte (wódz Prusów) 41-43 Herngross Aleksander 369 Hessen-Homburg Friedrich von 152,153 Heudelet Entienne 268,269 Hieronim 88 Hiller A. 352 Hilton Walther 89 Himmler Heinrich 502 Hincz Jan 326 Hindenburg Paul von Beneckendorff und 363,383,385, 403,407,409, 416-420,422-424 Hiob 89 Hitler Adolf 469, 472, 481, 482, 502 Hlebowicz Jerzy Karol 134,137,152 Houssaye Armand de la’ 293 Hochstein 354 Hoffmann Max 364 Hoffmann Mirosław J. 6, 33 Hofker Heinrich 519 Hohendorf 142,145, 146 Hohenstein Eliger von 58 Hohenzollern 132 Hohenzollern Albrecht 99,102 Hohenzollern Fryderyk von 175 Holstein-Becks Piotr August Fryderyk von 235 Holstein-Gottorp George von 188,210, 213,219, 222-224,231 Homer 86 Horn Bengt 152,156 Horn Heinrich 151 Hornhausen Burchard von 40 Hossbach Friedrich 479, 500 Houssaye Armand Lebrun de La 294 Houwaldt Christoph von 129 Hoverbeck Johann von 132 Hugowitz Heidenreich von 58 Hülsen (oficer pruski) 144,145 Hülsen Bernhard Friedrich von 188 Hülsen Wilhelm Friedrich von 142 Humboldt 211 Humborg 110 Hylzen Jan August 232 Ihnatowicz Jan 148 Ihnatowicz-Łubiański Jan Aleksander 137 Issajski Leopold 326 Iwan VI (car Rosji) 181 Iwanow Mikołaj 418 Iwanowna Anna 181 Izmaiłow Lew 177,178 Izydor z Sevilli 89 Jabłoński Stanisław 337 Jacewicz Onufry 308 Jadwiga (królowa Polski) 68 Jagielski Józef 346, 347, 350, 352 Jagiełło Władysław 6,67-70,73-77,80-85,91 Jagużyński Paweł 170 Jakowlew Mikołaj 237 Jakub z Leodium 38 Jakub (bp. płocki) 93 Jan Kazimierz 126,127,129,131-133, 135,138,149,157 Jan Paweł II97 Jan Pustelnik 87, 88 Jan z Fecamp 89 565 Indeks osobowy Jan z Lykopolis 88 Jan z Tarnowa 76 Janowicz Stanisław 364 Janusz I (książę mazowiecki) 71, 75 Januszkiewicz Mikołaj 372 Jasiński Janusz 340 Jaskowski 344 Jastrzemski 347,348 Jedete (wódz pruski) 44 Jessel von 455 Jeśmian Krzysztof 125,137,139 Johannsohn Friedrich Wilhelm 344-348 Johnson 346, 347 Josephsohn Lewin 350, 351, 352 Jost (margrabia morawski) 81 Jungingen Konrad von 69, 70 Jungingen Ulryk von 67, 69, 70, 74, 75, 80, 81, 85 Jurek 103 Jurszenis 458 Kaczkowski Karol 322 Kalckstein Christian Ludwig von 126,128 Káinéin Karl von 188, 219, 226 Kamieński Nikolaj 259, 283, 285, 288, 299 Kamil Kazimierz 333 Kaminski Adam 327 Kamiński Ludwik 334 Kaminski Piotr 133 Kampenhauzen Jan Joachim 173 Kanitz 210, 211,213, 226, 229 Kanitz Georg Friedrich von 126 Kanitz Hans von 188 Kannenberg Christoph von 128,142,145,146 Kantegerd (wódz Prusów) 44 Karol (syn ks. Ziemowita) 42 Karol VI (cesarz, król Węgier i Czech) 175 Karol VIII (król Francji) 91 Karol Gustaw 126,127,130,151 Kasparek Norbert 5-7,303, 364 Katarzyna II (caryca Rosji) 194, 240 Katt Hans Hermann von 174 Kaziaga Sufan 148 Kazimierz (syn ks. Konrada Mazowieckiego) 36 Keller Caroline 358, 359 Keller Eisig 350-359 Kempa Robert 364 Kersten Johann 354 Keyserling (Keyserlingk) Hermann Karl von 170,179, 180 566 Kętrzyński Wojciech (Winkler) 348,352,354 Kierkiewicz Wojciech 326 Kirszensztein Hieronim Kryspin 134,137,150 Klein D. 267 Klein Leib 350, 351 Klemens IV (papież) 42 Klemensowski Marcin 322 Klimak Jan 88 Klingsporn Johann von 127,144,146,150 Kloss (muzyk pruski) 334 Klujew Nikołaj 394, 400, 401,403 Kmicic Samuel 137 Knorring Otton E 279 Kobylińscy (ród szlachecki) 148 Koch Erich 481, 482 Koekeritz Leopold von 80 Kołodziejski A. 360 Kołogriwow Aleksiej S. 296 Komarow 390, 392 Komorowski Samuel Aleksander 134 Kondratienko 405 Konrad Biały 72 Konrad Mazowiecki 33, 36, 37 Konstanty (wielki książę) 248, 289, 290 Konstantyn (cesarz) 89 Kopp Wiktor 459 Korf (generał) 275 Koronowicz 352, 354 Korotkiewicz Samuel 134, 137,156 Korzon Tadeusz 97 Koschorrek Henryk 352, 353, 357 Kosek 313 Koss 324 Kossakowski Józef 200 Kostiurin Fiodor 172, 202, 206, 214 Koszulski Józef 343, 344 Kotowski Konstanty 156 Kowalewski 351, 352 Krafft Karl Lebrecht Friedrich von 308,328,334 Krasnoszczekow Fiodor 204,206,208,214,231 Kraszewski Antoni 327 Krecken Jobst von 142,146 Krop Arnold 43 Krüger 347, 349, 353, 355 Kryłow Nikołaj 514 Krystyn z Ostrowa 76 Kryszpin Jerzy 175 Kuhn Andreas 386 Kukiel Marian 245 Kukutsch (kpt.) 376 Indeks osobowy Kunst Otto 350 Kurowski Mikołaj 70 Kurz (karczmarz) 359 Kutaisow Aleksander 271 L’Estocq Anton 245, 252, 254, 256, 258-262,264, 266, 273, 275, 276, 279, 281-283, 288-290, 299 L’Hôpital 228 Lacy Piotr 168,173, 182 Lambert Karl O. 293 Lamprecht Friedrich 355 Lamsdorf (płk saski) 228 Lanckoroński Przecław 103 Lannes Jean 248, 251, 280, 283, 287, 289-291, 294, 295, 297 Lappise L. 294 Lasalle Antoine-Charles-Louis de 280 Lasch Otto 519 Latini Brunetto 85, 86, 90 Latour-Maubourg Marie 289,293,294,296 Laudański Kazimierz 327 Lebrecht 354 Lefebvre Francois 257, 278 279 Legrand Claude Juste Alexandre Louis 287 Lehwaldt Christoph von 150 Lehwaldt Hans (Johann) von 187-190, 202,209-211, 213-215, 218, 219, 223, 224, 226-231, 233, 234, 236, 237 Lelewel Joachim 340 Lenart Mirosław 6,83 Lenczkowski (ppłk) 402 Leontiew Mikołaj 216,237 Leopoldowna Anna 181 Lesgewang Johann Friedrich von 168 Lessgewang Dietrich von 148 Leszczyński Stanisław 162,167,169,171, 173-175,179,180 Lewinski Jakub 322 Lichtenstein Isidor 358 Lichtenstein Israel 359 Lichtenstein Simon 353, 358 Linka Jacob 355, 356 Lipnicki Stanisław Jan 133,137 Litzmann Karl 420,421,422 Liven Jerzy 194,195 Liven Matwiej 203, 206, 207, 212, 220, 228 Liven Willim 195,228 Loewenwold Karl Gustaw von 162,167 Lossau (Lossow) Matthias Ludwig von 188 Lotar I (król Franków) 91 Louis (Lewis) Wilim 205 Lubomirski Kacper, ks. 207,221,237 Ludendorff Erich 383, 417, 418, 424 Ludnikow Iwan 514 Ludwik (król Bawarii) 91 Ludwik Wilhelm ks. Hessen-Homburg 177, 179 Luterberg Otto von 58 Łabanowski 322, 324 Łach Wiesław Bolesław 6,7,9,363, 364 Łapicki (ppor.) 449 Łapuchin (gen.) 228 Łazarz (postać biblijna) 89 Łebiński Józef 358, 359 Łokietek Władysław 49, 58 Łopatin Anton (gen.) 517 Łopuchin Wasilij 195, 203, 204, 206, 212, 214, 220-225, 227 Łukomski Samuel 134 Macdonald Entienne 300 Maciej z Łabiszyna 71 Mackensen August von 388,410 Magdalena z Konopackich 131 Magdalena (św.) 89 Makariusz Wielki (patriarcha Antiochii) 88 Malberg Gerhard von 37 Maltzan Ago von 447 Małachowska Benigna 333 Małachowski Kazimierz 322 Małachowski Paweł 188,211,213,219 Małgorzata (królowa szwedzka) 70 Mannheim Julius 354 Manstein E.A. 188, 223, 225, 227 Manteuffel Andriej (Andreas) 221,225,226 Manteuffel Franz Christoph von 188 Manteuffel Iwan 221,222,225,226,228 Manteuffei-Szöge Johann von 127,138,142,149 Marchand Jean G. 295,296 Marcin z Wrocimowic 78 Marcus Joel 351 Maria Teresa 184,187,217 Maria (siostra Łazarza) 89 Markow Jewgienij 253,261,297 Maron Jerzy 5, 7 Martos Nikołaj (gen.) 386, 394,403 Martwell Leo 343-345, 360 Mastowski Dymitrij 170,198,214,218 Mastowski Dionizy 324 Massalski Michał Józef 178 Massbach Georg Wilhelm von 128 567 Indeks osobowy Masseny Andre 277, 280 Matwiejew (ppłk.) 169 Maxymin (św.) 89 May 352 Mecklemburg Karol von 152 Medeksza Stefan Franciszek 148 Mełdzyński Sebastian 171-173 Mendelski Franz 346 Mendog (Mindaugas, król Litwy) 39 Meniwicki (oficer pruski) 324 Menna Ludwig 345 Meydel Teodor Jan 132 Meyer 143 Mielecke von 459 Mierosławski Ludwik 347 Mietzke 351 Mikołaj I (car Rosji) 303, 338 Mikołaj II (car Rosji) 372 Mikołaj z Michałowa 76 Mikołajewicz Mikołaj 372,422 Mikosch Hans 519 Milewski Władysław 148 Milhaud E. 267,270 Minowski (Minocki) Marek 100 Miodowski Wolf 354 Mirabilis Volrad 41 Miroński Gabriel 103 Miszukow Zachary 205 Model Walter 472 Mojżesz 85 Moltke Helmuth von 366,367,382,383,426 Monsacré Hélène 86 Morand Charles 268-271, 279 Morgen von 393-396, 408,410, 412,414 Morsztyn Andrzej 176 Mortier Adolphe E. 278-280, 284,289, 292, 293, 295, 297 Mosche 352 Moulin Józef de 214, 229, 230, 231 Mróz 350 Mściwój (książę gdański) 43 Mühlmann 398, 401,402 Müller Christian 154 Müller Eugen 349, 352 Müller Friedrich-Wilhelm 502 Münnich Burkhard Christoph von 168-171, 175,181,235 Murat Joachim 248, 257, 259, 260, 261, 263, 267,269,270, 273, 274,282, 283, 285, 286, 289, 290,293, 294, 299, 300 568 Muszyński 355 Nadasty 228 Nadolski Andrzej 77 Nannini Remigio 86 Nansouty Etienne 290,291,295 Napoleon 6, 243-245, 247-252,254, 256-259,267, 268,270,272, 274-280, 282-284,287-290, 292-294, 297, 298, 300 Naroński 154 Naudiota (wódz Prusów) 45 Ney Michel 248, 250-253, 256-260,267, 271, 272, 274-276,278-280, 282, 283, 287, 289, 290, 293,295,296-298, 300 Nieszokoć Wincenty 324 Niewiarowski Stefan 134,135,139 Nollet (gen.) 448 Nowowiejski Walenty 327 Numers (gen.) 237 Obuchowicz Filip Krzysztof 134,152 Odachowski Konstanty 103, 130,131,134 Odonic Władysław 36 Odrowąż Stanisław 109,110 Odziemkowski Janusz 453 Oettingen Herman von 58 Olbracht Opacki Jan 139 Olgierdowicz Semen-Lingwen 78 Ore Albrecht von 58 Orłowski Ignacy 328 Oskierko Samuel 127,132,137 Ossoliński Franciszek Maksymilian 176,178 Osten-Sacken Fabian W. 254, 276, 281, 282 Osterman Andriej 181 Ostema Poppo von 40 Ostrowski Tomasz 328 Otto III (margrabia brandenburski) 42 Otton z Brunszwiku 37,40 Oudinot Nicolas 290, 293, 294 Ozierow Fiodor 499, 514 Ożarowski Jerzy 179 Pac Ludwik 322 Pac Michał 134 Panin Piotr (gen.) 237 Papiwin Nikołaj 515 Paskiewicz Iwan 334 Paszkiewicz 305 Paszkowski Marian 178, 179 Pawelczik Ludwig 357 Paweł I (car Rosji) 247 Indeks osobowy Pągowski Michał 328 Pągowski Stanisław 326 Pfalz-Sulzbach Philipp von 151 Piegłowski Wincenty 327 Pieńkowski Adam 11 Pilecki Stanisław 105,108,110 Pinchas (postać biblijna) 84 Piotr III (car Rosji) 239 Piotr Wielki (car Rosji) 181,192 Piotrowna Elżbieta (caryca Rosji) 181,182 Platten Dubislaw von 188,213,226 Plauen Henryk Reuss von 58 Plauen Henryk von 75, 81 Plehwe Paweł 421 Plemiannikow Piotr 225,228 Plettenberg Christoph von 188 Plewczyński Marek 97,99,108 Plötz (gen.) 275 Płatów Matwiej 248, 275, 249, 273, 274, 277-279,281, 284, 299 Płodowski Jan 324 Pociecha Władysław 97 Pociej Antoni 177 Podevills (oficer pruski) 146 Podewils Heinrich von 182 Podlodowski Mikołaj 131 Pokłoński Konstanty 134,137,156 Polentzvon 141,142,145,146 Polenz 223, 225, 294 Polenz Hans Albrecht von 188,190,208 Polenz Johann Friedrich von 188 Połubiński Aleksander Hilary 134,135, 137,139,152,156 Poniatowski Stanisław 176 Potocki Antoni 176 Potocki Krzysztof 134 Potocki Michał 176,177 Potocki Prot 328 Preis (mjr) 209 Preusser (płk pruski) 308, 335, 338 Pringel Johann 152 Prittwitz und Gaffron Max von 252,368, 374, 378, 379, 382, 383, 424,426 Przebendowski (Prebendowski, oficer pruski) 328 Przemysl Ottokar II40, 41,43 Przeździecki Janusz Józef 324 Pufendorf Samuel 154 Puttkamer 139,142 Puttkamer Werner Friedrich von 188,190 Puzyna Józef 319, 322, 324 Raczyński Aleksander 432,433 Radziwiłł Bogusław 125,127,128,132, 135, 140, 141,143-147 Radziwiłł Michał Kazimierz 134,137,152, 156,157 Radziwiłł Michał Krzysztof 177 Radziwiłłowicz Dariusz 364 Rauchbar Johann Georg 153 Raut (płk) 519 Razumowski Aleksiej 194 Rechemberg Jan 102 Rehbinder Jerzy A. 179 Reinhardt Georg-Hans 500 Rejżewski (Reyowski) Dawid 137 Rembow Μ. 281,282 Remer Mateusz 134 Rendulic Lothar 502 Rennenkampf Paweł von 367, 376, 377, 378, 403, 405, 407, 410,412, 413,419 Repnin Mikołaj 237 Reuth 354 Reutt Walerian 345 Rhode 357 Riazanow Gawrił 231, 232, 237 Richter Gwido Kazimirowicz 391 Ridder Denis 195 Ridderhielm Israel 139-142,147 Riesen Jakub van 334 Robert L.C. 354, 360 Roechricht 352 Roguet E 282 Rohland Franciszek 306-309, 312 Rois de la (mjr) 212 Rokitnicki Jakub 135 Rokossowski 468,491, 498, 501, 502, 528 Romanius Awram 208, 209 Rose 360 Rosen Dietrich von 139,143 Rosen Wolf 352, 358 Rosenkranz Emilie 349 Rożnowski Jakub 101 Różycki Leopold 360 Rudziński Kazimierz 172 Ruesch Joseph von 188,210, 211, 215 Rumiancew Piotr 203,207,221,225, 236,237 Rummel Georg von 208,209, 335, 337 Rusocki Mikołaj 103 Ruzski Mikołaj 418,422,423 569 Indeks osobowy Rybiński Maciej 313, 319, 322, 328, 334,335 Sachsen-Weimar Johann Georg von 142 Sachsen-Weissenfels Johann Adolfil von 168,170,171 Sadowski Johann 345, 346, 347 Saher von (porucznik) 385 Saint-André Fryderyk Daniel baron von 195, 206,215,217,228, 230 Saint-Hilaire Louis 260,267,268,270 Sakowski (krawiec) 357 Salmonowicz Stanislaw 163 Salza Herman von 37 Saltykow Iwan 195, 204, 208, 209, 221, 222, 225 Sambor (brat ks. pomorskiego Świętopełka) 36 Sampoliński Wojciech 100,102,103, 105, 108-110 Samsonow Aleksander 364, 371, 382, 384, 385, 387, 388, 392, 394, 398, 401, 403, 405,419,424, 425 Sapieha Krzysztof 134 Sapieha Pawel 134, 136,137,152 Sappun Michael 150 Saucken Dietrich von 527 Savary Jean 256,273 Sayn Johann von 74 Schark J.C. 360 Schlieben Wilhelm von 172,188 Schlieffen Alfred von 366,418 Schlochaer Heymann 351 Schmettau Egon von 393, 398 Schmidseck Johann Schmidt von 127 Schmidt 150, 313, 335, 349, 352 Schmul Isaac 351 Schöler Friedrich 338 Scholtz von 392, 393, 395 Schön Teodor von 305 Schönaich Georg von 128 Schorlemmer Ludwig Wilhelm von 188, 211,216,219, 222 Schroetter Friedrich Leopold von 154 Schubert Wilhelm 451, 454, 456 Schuberth Fritz 519 Schultz 349, 352 Schulz Zyndikus 455 Schwerin Otto von 128 Scurdo (wódz Prusów) 44 Seckendorff Friedrich Wilhelm von 170 570 Şeddeler (Zeddeler) Ludwik 338 Senarmont Aleksandre 268,296,297 Sęcygniewski Jakub 101-103,105 Sędziwój z Ostroroga 76 Showalter Dennis E. 364 Sieben (gen.) 228 Siedmoradzki Aleksander K. 252,254,256 Siemowit IV (książę mazowiecki) 75 Sierakowscy (ziemianie z Waplewa) 333 Sierk Johann 351 Siewers Aleksander 419,421-423 Silberman Israel 353 Sirio Isacco di 88 Skal 351 Skaszewski Mikołaj 134 Skomand (wódz Prusów) 42,44,45 Skoraczowski Dobiesław 74 Skrzynecki Jan 333 Skulski Stefan 307 Śledzik 355, 356 Słupecki Zbigniew 111 Słuszka Zygmunt Adam 149,152 Sobieński Piotr Kmita 98,100,101,104, 105,108-110 Sokolnicki Piotr 173 Solecki Józef 325 Solodjonow 459 Sołkiewicz Szymon 326 Sołłohub Jerzy 175 Sołżenicyn Aleksander 364 Soult Nicolas Jean de Dieu (ks. Dalmacji, marsz, napoleoński) 248, 251, 257, 258-261, 263, 264, 267, 268, 270,275,276, 280-287, 289, 299 Spaen Aleksander von 149-151 Sparr Christoph Otton von 137,138,152,157 Sperl Rudolf 519 Špidlík Thomas 87 Spiridowicz Henriette 348 Srokowski Stanisław 11,12,460 Stalin Józef 468, 502 Stanislaw I (król Polski) 177,178,180 Stanisław ze Skarbimierza 93 Staszewski Jacek 163 Steinflicht Johann 172-174,176, 179 Stenbock Gustaw Otto 151-153,156,157 Stetkiewicz Krzysztof 134 Stępkowski Józef 327 Stoffeln (Stoffel) Christoph von 195, 200, 203, 207,213,229 Indeks osobowy Stojanow Mikołaj 207 Stopa Jan ПО Stronczyński Antoni 327 Strzeżek Tomasz 6, 243 Studnicki 355 Stülpnagel Ferdinand Wilhelm 308,312,335 Subchan Ghazi aga (wódz tatarski) 135,144 Suchomlinow Władimir (gen.) 372 Suchorzewski Tadeusz 322, 324 Suchten von (oficer pruski) 335 Sudau Erich 519 Sulzbach Filip von 152,156 Süskind Guro von 519 Suzin Paweł 347 Sybilski խո Paweł 179,202,205,206, 210, 212-215, 217, 220, 226, 233 Sybin 225 Sydow Hans Sigismund von 188,226 Sypniewski Stanisław 360 Szachowski Jakow 237 Szafraniec Piotr 76 Szafranów Piotr 499 Szczerbakow 458 Szczerbatow Mikołaj 194 Szembek Krzysztof 172 Szlanta Piotr 364 Szlegel Karol 326 Sztejngel F. 295 Szulew 458 Szulman A.A. 416 Szuwałow Aleksander 185 Szuwałow Piotr 185,193,197, 202, 235 Szymanowski Józef 309 Ścibor ze Ściborzyc 73, 74 Świderski 356-358 Świdrygiełło 72 Świerczewski Janusz 100 Świętobor (ks. zachodniopomorski) 72 Świętopełk (ks. pomorski) 36, 37 Tarło Adam 176 Tarło Jan 173,176,177,179 Tarnowski Ignacy 346 Tarnowski Jan 100,109 Taube Johann Jacob 142,147 Tchorzewski Johann von 345-347 Tettingen Werner von 80,85 Tęczyński Andrzej 103 Thierberg Konrad von 43,45 Thiers Adolphe 264, 297 Thiessen 518 Tiedewiss (płk pruski) 309 Tielzen (oficer pruski) 308 Tiuticzew (mjr) 222 Toeppen Max Pollux 34 Tokarz Wacław 305 Tolly Barclay de 257,260-262,266,268,271 Tołstoj Matwiej 228 Tołstoj Piotr A. 274, 275, 277 Tomasz z Akwinu 88 Trąba Mikołaj 72, 76 Treiden Iwan von 238, 210 Tribue Władimir 483 Trott-Treyden Heinrich Reinhold von 238 Trubecki Nikita 185,194 Trzepieński Jan 101 Tuchaczewski Michaił 454 Tuchman Barbara W. 364 Tuczkow Nikołaj A. 255, 277, 278 Turna Kazimierz 293 Tyszkiewicz Jan 97, 98 Ubaldi Baldo degli 94 Umiastowski Roman 10 Unger Roman Nicolaus von 393,396-398,402 Urban Krystian 334 Urbańczyk Stanisław 93 Urbański Piotr 326 Uwarow Fiodor 203, 204, 291 Valuront 205,208 Verdier Jean 284, 287, 290, 291, 294 Victor Claude 283, 289, 290, 293-297 Vietingoff Georges Michel 228 Villae E. 294 Villain de (litograf) 337 Villebois (Wilboa) Aleksander de 228 Volker Kaspar 519 Wacław II (król Czech) 72, 81 Wacław Luksemburski (król rzymski i czeski) 71 Wakar Włodzimierz 11 Waldeck Georg Friedrich von 125, 127, 128, 138-144,147,149-153,157 Waldeck Josias von 147 Waldeck Wolrad von 138,144,146,150,151 Waldersse Georg Friedrich Wilhelm von 383 Wallenrod Fryderyk 67 Wallenrodt Heinrich von 127,128,133, 134,138,139,142, 144,150,152 Wallenrodt Johann Ernst von 169 Wallis Franz von 354 Warcisław (książę gdański) 43 571 Indeks osobowy Wasilewski Aleksander 506,507 Weimar 146 Weiss Walter 491 Wettyn 167 Weygand 448 Weymarn Johann (Iwan, Hans Heinrich) 195, 202, 215, 220, 223, 224, 228, 229 Wilczopolski 178 Wilhelm Habsburg 68 Wilhelm II418 Wilhelm (król Prus) 356 Wilkxycka Elżbieta von 345,346 Wilson Józef 322 Wirsberg Jerzy von 81 Witold (Aleksander, w. ks. litewski) 68, 69, 72, 74, 76, 77,78, 80, 82 Witschkowitz Hensch 351 Witten von 169 Władysław Opolczyk 68 Włodkowic Paweł 93 Wojdyłło 355, 356 Wojniłłowicz Gabriel 135,137,144,145,152 Wolfsberg Bartolomaeus 130 Wolimuntowicz Rumbold 70 Wolski Wasilij 529 Wołkow Dmitrij 185 Woroncow Michaił 183,185 Woyczyński Stanisław 322 Wroniecki Antoni 313, 322 Wróblewski Wiesław 12 Wrzosek Μ. 188 Würtzburg Hans Jörg (Jürgen) von 142,152 572 Wydra Wiesław 93 Wyżlic Tomasz 6,7, 343,447 Yorck Johann 300 Zabiełło Antoni 204 Zachariasz 358 Zajączek Józef 277,299 Załuskowski von (oficer pruski) 335 Zaremba Jan 100,102 Zastrov Christian von 126,128 Zawadzki Antoni 324 Zawadzki Bogusław 10, 364,417 Zbigniew z Brzezia 76 Zbigniew z Oleśnicy 80 Zborowski Marcin 109 Zebrzydowski Jan 177,178 Zeppelin Konstanty Gottlieb 313 Ziemięcki Stefan 322 Ziemowit IV (książę mazowiecki) 82 Ziemowit Mazowiecki (książę) 41,42 Zoric Maksym 236 Zwierkowski Ignacy 327 Zybin Iwan 195, 200, 202,225, 227 Zygmunt I (Zygmunt Stary, król Polski) 97, 98,100-105,109,111,112 Zygmunt II August (król Polski) 112 Zygmunt Luksemburski (cesarz rzymski, król węgierski i czeski) 69, 72, 73, 81 Zyndram z Maszkowic 77 Żelski Krzysztof 135 Żuków Georgij 468,499 Żyliński Jakow 369,413,424 Bibliografìa (Wybór) Achremczyk S., Historia Warmii i Mazur, Od pradziejów do 1945 roku, Olsztyn 1992. Affeltowicz J., Problem uprzemysłowienia Prus Wschodnich ze szczególnym uwzględnieniem oceny uprzemysłowienia obszaru obecnego województwa olsztyńskiego, Olsztyn 1969. Агеев A.M., Реформы 50-60-тых гг. XVIII века в русской артиллерии, Ленинград 1955. Albrecht J., Z dziejów jazdy Księstwa Warszawskiego. Przyczynek historyczno-organizacyjny do lat 1806-1808, Warszawa 1922. Allerhöchste Bestimmungen für die Kommandierenden der Truppen für den Fall eines Krieges mit den Mächten des Dreibundes, [w:] E Gunther, Russlands Eintritt in dem Weltkrieg. Der Ausbau der russis chen Wehrmacht und ihr Einsatz bei Kriegsausbruch, Berlin 1924, nr 185. Allmayer-Beck Ch. von, Die Geschichte der 21. (ostpr./westpr.) Infanterie Division, München 1960. Анисимов E.B., Россия в середине XVIII века. Борьба за наследие Петра, Москва 1986. Annalista Thorun, Johann von Posilge [Chronica], [w:] Scripteres rerum Prussicarum, hrsg. v. T. Hirsch, Μ. Toeppen, K. Strehlke, Bd. III, Leipzig 1866. Arszyński Μ., Budownictwo warowne państwa zakonu krzyżackiego w Prusach (1230-1454), Toruń 1995. Arszyński Μ., Die Deutschordensburg als Wehrbau und ihre Rolle im Wehrsystem des Ordensstaates Preufien, [w:] Das Kriegswesen der Ritterorden im Mittelalter, red. Z.H. Nowak, Ordines militares. Colloquia Torunensia Historica, t. VI, Toruń 1991. Артамонов B.A., Русская армия после Петра I, Военно-исторический журнал, 1997, որ 3, s. 42-48. Атака Гданска фельдмаршаломъ Минихомъ 1734 года. Сборник реляций графа Миниха, wyd. Д.Ф. Масловский, Москва 1888. Augusiewicz S., Dwa diariusze kampanii elektora brandenburskiego Fryderyka Wilhelma w Polsce latem 1655 roku, Biblioteka Epoki Nowożytnej, t. V, nr 2 (2016), Hortus bellicus. Studia z dziejów wojskowości nowożytnej. Prace ofiarowane Profesorowi Mirosławowi Nagielskiemu, red. K. Bobiatyński, P. Gawron, K. Kossarzecki, P. Kroll, D. Milewski, Warszawa 2017, s. 553-566. Augusiewicz S., Działania militarne w Prusach Książęcych w latach 1656-1657, Olsztyn 1999. Augusiewicz S., Garnizony brandenburskie na Warmii w latach 1656-1663, [w:] Dziedzictwo Warmii, t. IV, Lidzbark Warmiński 1308-2008, red. S. Achremczyk, Olsztyn 2008, s. 73-88. Augusiewicz S„ Najazdy tatarskie na Prusy Książęce 1656-57. Legendy i fakty, Komunikaty Mazur sko-Warmińskie, 1995, nr 3, s. 233-247. Augusiewicz S., Prostki 1656, Warszawa 2001. Augusiewicz S., Przebudowa wojska pruskiego w latach 1655-1660. U źródeł wczesnonowożytnej armii, Oświęcim 2014. Augusiewicz S„ Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w Prusach Książęcych w latach 1655-1656 w zbiorach Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz w Berlinie, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 2011, nr 1, s. 97-181. Augusiewicz S„ Źródła szwedzkie do kampanii feldmarszałka Ottona Gustava Stenbocka w Prusach Książęcych i do bitwy pod Filipowem (22 X1656), Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 2018, nr 3, s. 560-563. Augustyn, Wyznania, przełożył, wstępem i kalendarium opatrzył Z. Kubiak, Warszawa 1992. Bączkowski K„ Dzieje Polski późnośredniowiecznej (1370-1506), Kraków 1999. Bagramian I., Tak wykuwaliśmy zwycięstwo, tłum. F. Czuchrowski, Warszawa 1980. 538 Bibliografia Bahl P„ Der Hofdes Großen Kurfürsten. Studien zur höheren Amtsträgerschaft Brandenburg ֊ Preußens, Köln-Weimar-Wien 2001. Байов A.K., Очерки военного искуства и состояния русской прибяижяайших преемниках Петра Великого, [w:] История русской армии и флота, է. II, Москва 1911. Байов А.К., Русская армия в царствование императрицы Анны Иоанновны. Война России с Турцией в 1736-1739 гг„ է. 2, Санкт Петербург 1907. Bakerek Μ., Centek J., Kwiatkowski K., Paradowski Μ., О wojnach w Prusach, Zapiski Historycz ne, t. LXX, R. 2005. Barthes R., Fragmenty dyskursu miłosnego, przekł. i posl. Μ. Bieńczyk, wstęp M.P. Markowski, Warszawa 1999. [Barzykowski S.], Historya powstania listopadowego spisana przez., do druku przygotował i kilku uwagami objaśnił Aër [A. Rzążewski], t. 3, Poznań 1884. Beiträge zur Geschichte der Tatareneinfalls in Preußen im October 1656 betr, das Haupamt Inster burg hrsg. K.A. Maczkowski, Zeitschrift der Altertumsgesellschaft Insterburg, H. 6,1900, s. 12. Beiträge zur Geschichte des II. schwedisch-polnischen Krieges (1655-660) un der Tatareneinfälle in Preussen (1656 und 1657), hrsg. K.A. Maczkowski, Mitteilungen der Literarische Gesellschaft Masovia, H. 6,1900, s. 10-47. Bellini P., U gladio bellico. Il terna della guerra nella riflessione canonistica della etr classica, Torino 1989. Bennigsen L.L., Zapiski grafa L.L. Bennigsena o vojne s Napoleonom 1807 goda, Russkaja Starina, R. 27,1896, T. 88; R. 28,1897, T. 89,90; R. 30,1899, T. 99,100; R. 31,1900, T. 101. Benninghoven F., Die Burgen als Grundpfeiler des spatmittealterlichen Wehrwesens im preußischlivländischen Deutschordensstaat, [w:] Die Burgen im deutschen Sprachraum, Vortrage und For schungen, 19, Sigmaringen 1976, s. 565-601. Beskrovnyj Ł.G., Russkaja armija i flot v XIX vekie, Moskva 1973. Beskrovnyj Ł.G., Russkoje vojennoje isskustvo XIX veka, Moskva 1974. Бескровный Л.Г., Русская армия и флот в. XVIII веке, Москва 1958. Beyrich R., Kursachsen und die polnische Tronfolge, Leipzig 1913. Bętkowski R., Bitwa pod Zerbuniem, Debata, 2012, որ 8. Białuriski G., Studia z dziejów plemion pruskich i jaćwieskich, Olsztyn 1999. Biegeleisen В., Odbudowa Prus Wschodnich. Krótki rys organizacji i dotychczasowych wyników, Kraków 1918. Bielecki R., Dał nam przykład Bonaparte. Wspomnienia i relacje żołnierzy polskich 1796-1815, Kraków 1984. Bielecki R., Encyklopedia wojen napoleońskich, Warszawa 2001. Bielecki R., Marszałek Ney, Warszawa 1998. Bielecki R„ Wielka Armia, Warszawa 1995. Bielski Μ., Kronika polska, wyd. KJ. Turowski, Sanok 1856. Biełoborodow A., Na pierwszej linii, tłum. P. Marciniszyn, Warszawa 1983. Biespałow W, Sawczuk W, Proryw na Zemlandskijpołuostrow. Naczałofiewralia 1945goda, Kaliningrad 2016. Bieszanow W., 1945 - rok zwycięstwa, tłum. G. i A. Palacz, Warszawa 2013. Biskup Μ., „Wojna pruska” czyli walka Polski z zakonem krzyżackim z lat 1519-1521. U źródeł sekularyzacji Prus Krzyżackich, wyd. 2, Oświęcim 2019. Biskup Μ., Grunwaldzka bitwa, Geneza -przebieg - znaczenie - tradycje, Warszawa 1991. 539 Bibliografia Biskup Μ., Pogranicze kujawsko-pomorskie w Wielkiej Wojnie z zakonem krzyżackim w latach 1409-1411, [w:] Bitwa pod Koronowem. Materiały z Sesji naukowej zorganizowanej w Bydgoszczy w 550 rocznicę bitwy, Bydgoszcz 1961. Biskup Μ., Polska a Zakon Krzyżacki w Prusach w początkach XVI w. U źródeł sekularyzacji Prus, Olsztyn 1983. Biskup Μ., Trzynastoletnia wojna z Zakonem Krzyżackim 1454-1466, Warszawa 1967. Biskup Μ., Wojny Polski z Zakonem Krzyżackim 1308-1521, Gdańsk 1993. Biskup Μ., Labuda G., Dzieje zakonu krzyżackiego w Prusach. Gospodarka - społeczeństwo - pań stwo - ideologia, Gdańsk 1986. Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1969. Bitwa Warszawska 13-28 ѴШ 1920. Dokumenty operacyjne, cz. 1 i 2, red. Μ. Tarczyński, Warszawa 1995. Blank A., Die deutschen Kriegsgefangenen in der UdSSR, Köln 1979. Bogdanowie M.J., Istorija carstvovanija imperatora Aleksandra I i Rosji v jego vremija, t. 2, Sankt Peterburg 1869. Bogucka Μ., Hołd Pruski, Warszawa 1982 (seria Panorama dziejów Polski. Fakty i mity). Bogucka Μ., Zernack K., Sekularyzacja Zakonu Krzyżackiego w Prusach. Hołd Pruski 1525 roku, Warszawa 1998. Böhning P., Die nationalpolnische Bewegung in Westpreussen 1815-1871, Marburg 1973. Boldyrew A., Equus Polonus. Koń w wojsku polskim w XVI wieku, Piotrków Trybunalski 2016. Boldyrew A., Konie, rząd koński i oporządzeniejeździeckie wczesnonowożytnego dworu książęcego w świetle rachunków dworskich. Analiza porównawcza, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 57,2009, nr 3-4. Boldyrew A., Produkcja i koszty uzbrojenia w Polsce XVI wieku, Warszawa 2005. Boldyrew A„ Uzbrojenie wczesnonowożytnego dworu książęcego w świetle rachunków dworskich. Analiza porównawcza, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 57,2009, nr 1. Болотов A.T., Жизнь и приключения Андрея Болотова: Описанные им самим для своих потомков, 1.1, Санкт Петербург 1870. Borsetto L., Riscrivere gli Antichi, riscrivere i Moderni e altri studi di letteratura italiana e comparata tra Quarto e Ottocento, Alessandria 2002. Brackmann A., Der erste Einfall der Russen in Ostpreusen, [w:] Ostpreusische Kriegshefte, z. 1, red. A. Brackmann, Berlin 1915. Bragin Μ., Od Moskwy do Berlina, tlum. A. Koral, Warszawa 1949. Bragin Μ., Zwycięskie czołgi, tłum. ƒ. Koral, Warszawa 1950. [Brandt H.J, Aus den Leben des Generals der Infanterie, Zweiter Theil: Leben in Berlin, Aufstand in Polen, Sendung nach Frankreich 1828-1833, Berlin 1870. Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1973. Brenda W, Militarne dzieje ziemi piskiej, [w:] Dzieje militarne Krainy Wielkich ¡ezior Mazurskich, red. W.B. Łach, D. Radziwiłłowicz, S. Janowicz, Wilkasy 2013. Britten Austin P„ 1812 ֊ Marsz na Moskwę, Gdańsk 2002. Brückner A., Literatura religijna w Polsce średniowiecznej, 1.1, Kazania i pieśni, Warszawa 1902. Brustat-Naval F., Unternehmen Rettung, Herford 1985. Bülow F., Aus der Tätigkeit der Verwaltungsbehörden der Provinz während des Krieges. Das Ober präsidium in Königsberg, [w:] Ostpreußische Kriegshefte, z. 4., red. A. Brackmann, Berlin 1916. Büsch O., Militärsystem und Sozialleben im alten Preuflen 1713-1807, Berlin 1962. 540 Bibliografia Busse H., Aus der belegarten Feste Boyen, Berlin 1919. Buttar В, Pole walki - Prusy, tłum. R. Bartold, J. Sroda, A. Bukowski, Poznań 2011. Бутурлин Д.П., Военная исторія походовъ Россіянъ въ XVIII столътіи, Ч.З: Заключающая въ себъ описаніе Полъско'і войны съ 1733-го по 1735-й год, Санкт Петербург 1823. Bzowski Janota Z., Dzieje rodziny Hemplów, spisane we współpracy z K. Hemplem, Warszawa 1987. Camón H., Geneza niemieckiego planu wojny 1914, Warszawa 1923. Camón H., Napoleoński system wojny, Warszawa 1926. Chazbijewicz S., Moćkun S., Tatarzy pod Grunwaldem, Grunwald 2012. [Chłapowski K.] A.Z., Wojna na Litwie w roku 1831, Kraków 1913. Chojnecki S., Mikuła W, Sokoliński D., Podbój terytoriów plemion pruskich przez Zakon Krzyża cki. Walki Zakonu Krzyżackiego z Litwą i Polską do 1525 roku, [w:] Działania militarne w Prusach Wschodnich, red. W. Wróblewski, Warszawa 1998, s. 41-57. Chrapowicki J.A., Diariusz, 1.1,1656-1664, wyd. T. Wasilewski, Warszawa 1978. Christiansen E., Krucjaty północne, Poznań 2009. Chrzczanowicz D., Zapomniana bitwa pod Biesowem w sierpniu 1914 roku, [w:] Dzieje militarne Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, red. W.B. Łach, D. Radziwiłłowicz, S. Janowicz, Wilkasy 2013. Cichowicz J„ Rosyjski plan wojny z Niemcami i Austrii, opracowany w 1912 i 1913 r., Bellona, 1922, t. 5, z. 3. Ciesielski T„ „Gorący" koniec lata i początek jesieni 1733 roku. Początki rosyjskiej interwencji zbroj nej w Rzeczypospolitej, [w:] Wokół wolnych elekcji w państwie polsko-litewskim XVI-XVIII wie ku. O znaczeniu idei wyboru - między prawami a obowiązkami, red. Μ. Markiewicz, D. Rolnik, F. Wolański, Katowice 2016, s. 465-489. Ciesielski T., Generálján Paweł Sybilski. Polak w XVIII-wieczne armii saskiej i właściciel dóbr ziem skich na Łużycach, Pro Lusatia. Opolskie Studia Łużycoznawcze, t. 7, Opole 2008 (druk 2009), s. 49-66. Ciesielski T., Pogranicze polsko-pruskie w dobie wojny siedmioletniej. Komunikaty Mazursko-War mińskie, 2008, nr 1 (259), s. 3-17. Ciesielski T., Rzeczpospolita wobec wybuchu wojny siedmioletniej (jesień 1756 - zima 1757), [w:] Między obowiązkami, przywilejami a prawem Rzeczypospolitej XVI-XVIII wieku. Społeczeństwo w obronie pań stwa polsko-litewskiego, red. A. Kalinowska, A. Perłakowski, D. Rolnik, Warszawa 2018, s. 119-139. Ciesielski T., W obronie Gdańska - działania wojskpokkich na Pomorzu i Kujawach 1733-1734, [w:] Stu dia historyczno-wojskowe, t. 2, red. K. Bobiatyński, P. Gawron, Μ. Nagielski, Zabrze 2008, s. 177-195. Ciesielski T., Słota R., Znaczenie militarne nadodrzańskich miast Śląska w XVI-XVIII wieku na przykładzie Koźla i Opola, [w:[ Zamki, twierdze i garnizony Opola, Śląska i dawnej Rzeczypospoli tej, red. T. Ciesielski, Zabrze 2010, s. 50-82. Cieślak E., Stanisław Leszczyński, Wrocław 1994. Cieślak E., W obronie tronu króla Stanisława Leszczyńskiego, Gdańsk 1986. Cisek J., Sąsiedzi wobec wojny 1920 roku, Londyn 1990. Clark Ch., Prusy. Powstanie i upadek 1600-1947, tłum. J. Szkudlinski, Warszawa 2009. Climacus I., La scala del Paradiso, introduzione, traduzione e note di R.M. Parrinello, Milano 2007. Consilibus [W. Wakar], Doświadczenia i błędy naszej polityki zagranicznej wobec zadań chwili, Warszawa 1926. Copie d’un Lettre du General Sïbilsky Baron de Wolsberg a S.M. l’Imperatrice de Russia a Varsovie ce 14 Nov. 1757. Copie eines Schreibens des Generale Sibikky an LKM. von Russland. D.d. Warschau den 14 Nov. 1757, Dantzif 1758. 541 Bibliografia Correspondance de Napoleon 1,1.14, Paris 1863; 1.15, Paris 1864. Crome H., Führer zu den frühgeschichtlichen Burgwällen im Samlande, Prusssia. Zeitschrift für Heimatkunde, 1940, t. 34, s. 5-82. Cygler B., Powstańcy listopadowi w Elblągu і na Żuławach, Gdańsk 1986. Czapliński W., Wyprawa Wielkopolan na Nową Marchię w roku 1656 i układ w Sulęcinie, Roczniki Historyczne, R. XXIV, 1957, s. 259-279. Czerep S., Generał piechoty Nikołaj Jepanczin i jego wspomnienia o walkach w Prusach Wschodnich 1915 r. w świetle innych dokumentów, [w:] I wojna światowa w Prusach Wschodnich, red. N. Kaspa rek i D. Radziwiłłowicz, Olsztyn 2015. Czyński J., Preussen im Jahre 1831, oder Verfahren der Preuss. Militärbehörden Gegen die Heimathlosen Polen: Nebst Einem Anhänge, Darstellung der Nacht vom 15zum 16 August im Warschau und Ihren Ursachen und Folgen, Fürth 1832. Danilov J.N., Rossija w mirowoj wojne 1914-1915, Berlin 1924. Dankbahr W., Der Übertritt der polnischen Corps von Gielgud, Chłapowski und Rybiński auf das Königlich Preussische Gebiet, ihr Aufenthalt daselbst und angeordnete Entfernung derselben, Königsberg 1832. Dariałow A., Kenigsberg: Czetyrie dnia szturmu, Kaliningrad 1995. Das Geheime Politische Tagebuch des Kurprinzen Friedrich Christian 1751 bis 1757, bearb. H. Schlechte, Weimar 1992. Das Grosse Amterbuch des Deutschen Ordens, hrsg. v. W. Ziesemer, Danzig 1921. Das Grosse Zinsbuch des Deutschen Ritterordens (1414-1438), hrsg. Im. Auftrage der Historischen Kommision fur Ost- und Westpreussische Landesforchung von P.G. Thielen, Marburg 1958. Davies N., Orzeł biały, czerwona gwiazda, Kraków 2006. Davydov D., Dnevnikpartizanskich dejstvij 1812 g., Leningrad 1985. Davydov D., Vospominanije o srażenii pri Priesiš Ejlau 1807 goda, [w:] Russkaja voennaja proza XIX vieka, Leningrad 1989, s. 13-39. Decker K., Zdanie o tegoczesnym wojowaniu. Dzieło ułożone według uwag francuskiego generała Rogniet i rękopisma wykładanego w Berlinie oficerom głównego sztabu. Z niemieckiego przełożył Antoni Wrdniecki, Warszawa 1828. Denny L, Upadek Twierdzy Hitlera. Bitwa o Królewiec, tłum. Μ. Baranowski, Warszawa 2008. Depesze Theodora Schöna z Królewca do hrabiego Lottum od 15 grudnia 1830 do 20 lipea 1831 roku, [w:] Powstanie listopadowe w relacjach dyplomatów pruskich, saskich i rosyjskich, [do druku podał H. Kocój], Kraków2008, s. 291-321. Der Wiederaufbau Ostpreussen, Königsberg 1928. Deuticke W, Ostpreussen und der polnischer Korridor, Jena 1921. Deutschland und der Korridor, in Zusammenarbeit mit G. Lohse und W. Wucher, Berlin 1939. Dewischeit E, Bericht über die Grenzsäule bei Prostken, Preussische Provincial Blätter, Neue Folge, Bd. II, 1842. Die aeltere Hochmeisterchronik, [w:] Scriptores rerum Prussicarum, hrsg. v. T. Hirsch, Μ. Toeppen, K. Strehlke, Bd. III, Leipzig 1866. Die Chronick des preussischen Landratskollegiums der Jahre 1656-1661, hrsg. G. Sommerfeldt, Forschungen zur brandenburgischen und preussischen Geschichte, Bd. XIX, 1916. Die Kriege Friedrichs des Großen, hrsg. vom Großen Generalstab, Th. III, Der Siebenjährige Krieg 1756-1763, Bd. I, Berlin 1901. 542 Bibliografia Die Kurze Preussische Annalen 1190-1337, hrsg. v. E. Strehlke, [w:] Scriptores rerum Prussicarum, hrsg. v. T. Hirsch, Μ. Toeppen, K. Strehlke, Bd. III, Leipzig 1866. Die Russen in Ostpreußen 1914/15, (bearb.) E Gause, Königsberg 1931. Dieckert K., Grossmann H., Bój o Prusy Wschodnie. Kronika dramatu 1944-1945, tłum. W. Sawicki, Gdańsk 2011. Dieckert K., Grossmann H., Der Kampf um Ostpreussen, Der umfassende Dokumentarbericht über das Kriegsgeschehen in Ostpreussen, München 1960. Długosz J., Bitwa grunwaldzka, oprać. J. Dąbrowski, Wydanie drugie rozszerzone, Kraków 1925. Długosz J„ Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, X/XI, Warszawa 1982. Domagała T., Miasta wschodniopruskie w okresie zimowej ofensywy Armii Czerwonej w 1945 roku, [w:] Odbudowa miast historycznych, red. Μ. Lubocka-Hoffmann, Elbląg 1998. Domańska H., Proces modernizacji średniowiecznych zamków z terenu państwa krzyżackiego w XV-XVIII wieku, Studia i Materiały do Historii Wojskowości, 1.17, cz. 2,1971. [Domeyko L], Pamiętniki. (1831-1838), z autografu wydał J. Tretiak, Kraków 1908. Dorohostajski K., Hippika to jest księga o koniach [.], wyd. KJ. Turowski, (reprint), Oświęcim 2019. Droysen J.G.B., Geschichte der Preussischen Politik, Bd. 4, Th. 3, Leipzig 1869. Duchnowski T.M., Działania wojenne w rejonie Biskupca w sierpniu 1914 roku, Gdańsk 2018. Dudziński ƒ., Działania korpusugen.}. Zajączka nad Omulwią (marzec-czerwiec 1807), [w:] Księstwo Warszawskie w historii i tradycji napoleońskiej (1807-2007), Częstochowa 2008. Duffy Ch., Czerwony szturm na Rzeszę, tłum. R. Dymek, Warszawa 2007. Duffy Ch., Prussia’s glory. Rossbach and Leuten 1757, Chicago 2003. Duffy Ch., The Army of Frederick the Great, New York 1974. Duffy Ch., The Military Experience in the Age ofReason, London 1987. Dusburg P. von, Chronik des Preussenlandes, Übersetzt und erläutert von К. Scholz und D. Wojtecki, Darmstadt 1984. Dusburgk P. de, Chronica Terrae Prussiae, ed. J. Wenta, S. Wyszomirski, [w:] Monumenta Poloniae Historica, Nova Series, T. XIII, Krakow 2007. Dwa pamiętniki z XVII wieku, Jana Cedrowskiego i Jana Floriana Drobysza Tuszyńskiego, wyd. A. Przy boś, Wrocław-Kraków 1954. Dworzaczek W, Hetman Jan Tarnowski. Z dziejów możnowładztwa małopolskiego, Warszawa 1985. Dworzaczek W, Odrowąż Stanislaw ze Sprowy, Polski Słownik Biograficzny, t. XXIII. Dybaś В., Fortece Rzeczypospolitej. Studium z dziejów budowyfortyfikacji stałych w państwie polskolitewskim w XVII wieku, Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu, R. 88, z. 2, Toruń 1998. Dybowski J.T., Hołd Pruski, Warszawa 1974. Dygat S., Niemieckie plany wojny w okresie od 1871 do 1914 r., Bellona, 1925, t. 20. Dygdała J., Adam Stanisław Grabowski (1698-1766), biskup, polityk, mecenas, Olsztyn 1994. Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1996. Eco U., Il Medioevo: barbari, cristiani, musulmani, Milano 2010. Eggenberger D., A Dictionary of Battels, London 1967. Ehrlich L., Polski wykład prawa wojny XV wieku. Kazanie Stanisława ze Skarbimierza „De bellis iustis”, Warszawa 1955. 543 Bibliografia Ekdahl S., Aufmarsch und Aufstellung der Heere bei Tannenberg/ Grunwald (1410). Eine kritis che Analyse, [w:] Tradycje kulturowe i historyczne ziem pruskich. Krajobraz grunwaldzki w dzie jach polsko-krzyżackich i polsko-niemieckich na przestrzeni wieków. Wokół mitów i rzeczywistości, red. J. Gancewski, Olsztyn 2009, s. 31-103. Ekhdal S., Grunwald 1410, Kraków 2010. Ekielski A., Podróż z Elbląga do Awinionu przez porucznika artylerii wojsk polskich, z rękopisu przygotowała do druku E.H. Nieciowa, Rocznik Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, R. 10,1964, s. 198-208. Ełk. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1973. Епифанов П.П., Комаров A.A., Военное дело. Армия и флот, [w:] Очерки русской культуры XVIII века, ч. 2, ред. Б.А. Рыбаков, Москва 1987. Erhardt Т., Die Geschichte der Festung Konigsberg/Pr. 1257-1945, Wurzburg - Frankfurt am Mein 1960. Ewald A.L., Die Eroberung Preussens durch die Deutschen, Bd. 3 (Die Eroberung des Samlandes, des östlichen Natanges, östlichen Bartens und Gaiindens), Halle 1884. Extract Schreiben welches der Bischoff von Gnesen an General Hatzfeld aus Warschaw den 31 Julij gethan und von Ihr. Exceli, durch aygnen Curiercke, Ihrer Kayser. Mayest. zugeschickt worden. Da rinnen der aigentliche verlauff wegen der bey dem Fluß Buck zwischen beedeb König! Schwed. und Polnischen Haupt - Armeen vergangen recontre begriffen. Nehe zweyen Copey - schreiben von unters chiedlichen Orten. 1656. Faranda L., Le lacrime degli eroi pianto e identita nella Grecia antica, wstęp L.M. Lombardi Satriani, Milano 1992. Fedorowicz H., Dzienniki. Zapiski z robót przymusowych w Prusach Wschodnich 1944-1945, Gdańsk-Sztutowo 2016. Фельдмаршал Румянцев. Документы, письма, воспоминания, сост. А.П. Капитанов, Москва 2001. Fiediuniński L, Na alarm, tłum. S. Klonowski, Warszawa 1984. Flanss R. von, Die auf deutschen Fuss errichteten Regimenter der polnischen Kronarmee in West preussen von 1717 bis 1772, Marienwerder 1894. François H., Marneschlacht und Tannenberg, Berlin 1920. Frejlich J., Operacje rosyjskie między Narwią a Dolną Wisłą w lipcu 1831 roku, Kwartalnik Histo ryczny, R. 43,1929, t. 1, s. 187-216. Frisch E. v., Zur Geschichte der russischen Feldzüge im siebenjährigen Kriege: nach den Aufzeich nungen und Beobachtungen der dem russischen Hauptquartier zugeteilten österreichschen Offiziere, vornehmlich in den Kriegsjahren 1757-1758, Heidelberg 1919. Frydrychowicz R., W setną rocznicę przekroczenia granicy pruskiej przez dywizje generałów Giełguda, Rolanda i Rybińskiego. Przyczynek do historii powstania listopadowego, Pelplin 1931. Gajownik T., Maron J., Utracony bastion (Prusy Wschodnie w latach 1918-1945), [w:] Wielkie wojny w Prusach. Działania militarne między Wisłą a Niemnem na przestrzeni wieków, red. W. Gieszczyński, N. Kasparek, Dąbrówno 2010. Gallaher J.G., Żelazny Marszałek. Biografia M.L. Davouta, Gdańsk 2000. Gancewski J., Rola zamków krzyżackich w ziemi chełmińskiej od połowy XIV w. do 1454 r. Studia nad gospodarką, Olsztyn 2001. Gancewski ƒ., Wybrane aspekty gospodarcze z dziejów zakonu krzyżackiego w XV stuleciu, [w:] Zakon krzyżacki w historii, ideologii, działaniu, red. J. Gancewski, Olsztyn 2010. [Gaszyński K.], Notatki oficera polskiego o obchodzeniu się rządu pruskiego z korpusem Wojska Polskiego (weszłego z Litwy do Prus pod dowództwem jenerała Giełguda) w czasie 53 dni trwającej kwarantanny, Paryż 1833. 544 Bibliografia Гаврищук B.B., Русская армия в XVIII веке. Историографический обзор, Москва 2003. Gdański J., Skowronek S., Niedoceniana bitwa. Heilsberg, Nowe Oblicza Historii, nr 4 (9), 2006. Gebel Μ., Generał Samsonow. Stuletnie kłamstwo, Warszawa 2015. Gembarzewski B., Żołnierz polski. Ubiór, uzbrojenie i wyposażenie, 1.1, Warszawa 1961. Geographischer Atlas des Preufienlandes, Verwaltung um 1400, Lieferung I-IV, Wiesbaden 1968-1984. Герье В., Борьба за польский престол в 1733 году, Москва 1862. Gerss Μ., О Napoleonie I nieszczęśliwej wojnie, dziejach europejskich i pruskich, wstęp i oprać. G. Jasiński, Olsztyn 1997. Giehrl, Tannenberg von russicher Seite beleuchtet, Wissen und Wehr, 1922, z. 2. Gieszczyński W, Armia Sowiecka na Warmii i Mazurach w latach 1945-1948: szkic do monografii, Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, 2013, t. 27. Gliebow B., Wostocznaja Prussia. Kratkij sprawocznik, Moskwa 1944. Gładysz A., Courtiers of Foreign Background amongst the Horse Courtiers of King Sigismund I the Old in 1518-1526. Part Two: Significance of “Other” Courtiers in Military Activities of the Royal Court in 1519-1521 in the Light ofRegisters, Przegląd Historyczny, (złożone do druku). Gładysz A., jedna, czy dwie chorągwie nadworne Zygmunta I w kampanii mołdawskiej 1509 roku, [w:] Na z góry upatrzonych pozycjach, red. B. Międzybrodzki et al., Zabrze 2011. Gładysz A., Militarne aspekty funkcjonowania dworu królewskiego ostatnich Jagiellonów. Stan ba dań i ich perspektywy, [w:] Ad perpetuam rei memoriam. Jagiellonowie i ich czasy w historiografii polskiej XVI-XXI wieku, red. A. Januszek-Sieradzka, Sandomierz 2013. Gładysz A., Rejestr dworzan konnych Zygmunta I Starego wysłanych do walki z Krzyżakami pustoszą cymi Mazowsze na przełomie lipea i sierpnia 1520 roku, Przegląd Historyczno-Wojskowy, 2020, nr 4. [Goczałkowski W], Pamiętniki ułana, skreślił A.G., Lwów 1855. Godlewski J.R., Odyniec W, Pomorze Gdańskie. Koncepcje obrony i militarnego wykorzystania od wieku XIII do roku 1939, Warszawa 1982. Gołowin M.M., Kampania rosyjska w 1914 roku. Początek wojny i działania w Prusach Wschodnich, Oświęcim 2013. Gorbatow A., Lata pokoju i wojny, tłum. S. Klonowski, Warszawa 1988. Goyski Μ., Wzajemne stosunki Polski, Litwy i Zakonu w latach 1399-1404. Studyum historyczne, Przewodnik Naukowy i Literacki, 34,1906. Górnicki Ł., Dworzanin polski, t. 2, oprać. R. Pollak, Wrocław 2004. Górski K., Historya jazdy polskiej, Kraków 1894. Górski K., Zakon Krzyżacki a powstanie państwa pruskiego, Wrocław 1977. Grabowski S„ Z dziejów Kurzętnika i okolic, Warszawa 2008. Grążawski K„ Pierwsza faza Wielkiej Wojny - zajęcie przez zakon krzyżacki ziemi dobrzyńskiej w 1409 roku, [w:] Zakon krzyżacki w historii, ideologii, działaniu, red. J. Gancewski, Olsztyn 2010. Grekow В., Jakubowski A., Złota Orda i jej upadek, Warszawa 1953. Groehler O., Die Kriege Friedrichs II, Berlin 1990. Gross R., Stan rolnictwa i struktura agrarna w Prusach Wschodnich w latach 1918-1945 w świetle niemieckich danych statystycznych, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 2017, nr 4. Grünberg K., Adolf Hitler. Biografia führera, Warszawa 1989. Gruszecki A., Twierdze rosyjskie na ziemiach polskich, Studia i Materiały do Historii Wojskowości, 1.12, cz. 1, Warszawa 1966. 545 Bibliografia Gryliew A., Mastierstwo i gieroizm. Kak pat fort No 5a, [w:] Szturm Kenigsberga, Kaliningrad 1985. Guderian H„ Wspomnienia żołnierza, tłum. J. Nowacki, Warszawa 1991. Guttzeit E. J., Die Ordensburg Baiga, Unsere Heimat Natangen, 1925, z. 1, Heiligenbeil. Hanczewski P., Dyplomacja brytyjska w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1748-1756, Toruń 2001. Hansen J., Die Landwirtschaft der Provinz Ostpreußen unter dem Einfluß des Krieges, [w:] Ostpreu ßische Kriegshefte, z. 3., red. A. Brackmann, Berlin 1916. Haupt W, Heeresgruppe Mitte 1941-1945, Bad Nauheim 1966. Heidkämper O„ Die Abwehrschlacht in Ostpreußen in den Krisentagen des Januar 1945: (vom Stand punkt der Heeresgruppe Mitte aus gesehen), [w:] Die Wehrmacht im Kampf, Heidelberg 1954. Heimatjahrburch der Kreisgemeinschaft Allenstein-Land e. V., Osnabrück 2008. Herbst S., Działania bojowe na północnym Mazowszu w 1807 r., [w:] Ճ dziejów wojny i polityki. Księga pamiątkowa ku uczczeniu siedemdziesiątej rocznicy urodzin prof dr Janusza Wolińskiego, Warszawa 1964. Herbst S., Kampania jesienna 1520 r. na Warmii i Powiślu, Komunikaty Warmińsko-Mazurskie, 1957 nr 1. Herbst S., Manewr Olsztyn-Jonkowo (1807), [w:] Szkice Olsztyńskie, Olsztyn 1967. Herbst S., Ostatnia wojna polsko-krzyżacka 1520 r, Sprawozdania Towarzystwa Naukowego w Toruniu, 10 (1958) za rok 1956. Herbst S., Wojna obronna 1655-1660, [w:] Polska w okresie drugiej wojny północnej 1655-1660, t. II, Warszawa 1957. Herrmann E., Geschichte des russischen Staats, Hamburg 1853. Herz L., Puszcza Piska, Warszawa 1984. Heyduk B., Dahlbergh w Polsce. Dziennik i ryciny szwedzkie z dziejów „potopu" 1656-1657, Wrocław 1971, Historia Gdańska, t. 3, cz. 1, red. E. Cieślak, Gdańsk 1993. Historia II wojny światowej 1939-1945 w 12 tomach, t. 10: Całkowite rozbicie faszystowskich Niemiec, red. polska T. Szaciło et al., tłum. E. Kozłowski, P. Marciniszyn, Warszawa 1983. Hoffman Μ., Wspomnienia. Wojna wśród niewyzyskanych sposobności, Warszawa 1925. Hoffmann J., Stalins Vernichtungskrieg 1941-1945: Planung, Ausführung und Dokumentation, München 1999. Hoffmann M.J., Pogańskie miejsca kultu na ziemiach pruskich, Masovia, 1999, t. 2, s. 3-11. Hollack E., Erläuterungen zur vorgeschichtlichen Übersichtskarte von Ostpreussen, Glogau-Berlin 1908. Höpfner E., Der Krieg von 1806 und 1807, cz. 2, Berlin 1855. [Hordyński J.], History of the late Polish Revolution and the events of the Campaign by., major of the tenth regiment ofLithuanian Lancers, Boston 1833. Hossbach E, Schlacht um Ostpreussen, Uberlingen 1951. I più antichi documenti letterari tedeschi, con traduzione italiana curata da S. Lupi, U. Schwab, Napoli 1963. I wojna światowa w Prusach Wschodnich, red. N. Kasparek, D. Radziwiłłowicz, Olsztyn 2015. Insard I., La Sainte Larme de ľabbaye de la Trinité de Vendôme. Architecture, décor et mobilier litur gique, Revue Mabillon, t. 81 (nouvelle série 20), 2009. Istorija lejb-gwardii ulanskogo jego Vieličestva polka, S-Peterburg 1875. 546 Bibliografia Istorja piervoj mirovoj vojny, red. LI. Rostunov, 1.1, Moskva 1975. Jakimow A., Chronika szturma Pillau, Kaliningrad 2007. Jantar J., Zagłada pruskiej fortecy, Olsztyn 1968. Jasiński J., Bitwa pod Morągiem w 1807 roku i dzieje pomnika generała von Anrep, [w:] Społeczeń stwo w dobie modernizacji. Połacy i Niemcy w XIX i XX wieku, Toruń 2000. Jasiński J., Świadomość narodowa na Warmii w XIX wieku. Narodziny i rozwój, Olsztyn 1983. Jasiński J., Warmia i Mazury a polskie powstania narodowe, [w:] Warmia i Mazury. Zarys dziejów, red. B. Łukaszewicz, Olsztyn 1985. Jasiński J., Skowronek S., Wschodniopruska kampania Napoleona, Olsztyn 2007. [Jawtok K.], Gałąź powstania narodowego w miasteczku w Kielmach w powiecie rosieńskim na Żmudzi i pamiętnik. dowódcy oddziału jazdy, [w:] Pamiętniki polskie, wydawane przez K. Bronikowskiego, t. 4, Paryż 1845, s. 36-46. Jegorow P. et al., Dorogami pobied. Bojewoj puť 5-oj gwardejskoj tankowej armii, Moskwa 1969. Jermolov A.P., Zapiski, Moskva 1991. Jodkowski Μ., Przygotowania do odbudowy ewangelickich budynków kościelnych w Prusach Wschodnich w czasie pierwszej wojny światowej, Zapiski Historyczne, 2018, t. LXXXIII, z. 3. Jodkowski Μ., Straty materialne diecezji warmińskiej w czasie pierwszej wojny światowej, Forum Teologiczne, 2015, nr 16. Jomini H., Političeskaja i vojennaja żizn Napoleona, t. 3, Sanktpeterburg 1839. Jońca K., Wprowadzenie. Polska między Niemcami a Rosją, [w:] K. Jońca, Wojna polsko-sowiecka 1920 roku w dokumentach niemieckiej dyplomacji, Wrocław 2002. Jóźwiak S„ Powstanie i rozwój struktury administracyjno- terytorialnej zakonu krzyżackiego na Kujawach i w ziemi chełmińskiej w latach 1246-1343, Toruń 1997. Jóźwiak S., Wywiad i kontrwywiad krzyżacki na Litwie i na Mazowszu w okresie Wielkiej Wojny (1409-1411), Komunikaty Mazursko-Warmińskie, nr 3, 2003. Jóźwiak S., Wywiad i kontrwywiad w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach. Studium nad spo sobami pozyskiwania i wykorzystywaniem poufnych informacji w późnym średniowieczu, Malbork 2004. Jóźwiak S„ Kwiatkowski K., Szweda A., Szybkowski S., Wojna Polski i Litwy z zakonem krzyżackim w latach 1409-1411, Malbork 2010. Kabath R., Die Rolle der Seebrückenköpfe beim Kampf um Ostpreußen 1944-1945, [w:] Abwehrkämpfe am Nordflügel der Ostfront 1944-1945, red. H. Meier-Walcker et al., Stuttgart 1963. [Kaczkowski К.], Wspomnienia. Z papierów pozostałych po ś.p. ., ułożył T. Oksza-Orzechowski, t. 2, Lwów 1876. Kakurin N., Mielikow W, Grażdanskaja wojna w Rossji: wojna s Biełopoliakami, Moskwa 2002. Kantecki K., Stanisław Poniatowski kasztelan krakowski, ojciec Stanisława Augusta, t. 2, Poznań 1880. Kaplan H.H., Russian and the Outbreak of the Seven Year’s War, Berkley and Los Angeles 1968. Karte von Ost-Preussen nebst Preussisch Litthauen und Wesr-Preussen nebst dem Netzdistrict, aufgenommen unter Leitung der König. Preuss, Staats Ministers Prey Herrn [Friedrich Leopold] von Schrötter in den Jahren von 1796 bis 1802, [skala 1:150 000] Berlin 1802-1812, ark. XII. Kasiske K„ Die Siedlungstätigkeit des Deutschen Ordens im östlichen Preussen bis zum Jahre 1410, Königsberg 1934. Kasiske K., Die straegische Bedeutung der Burganlage, [w:] Der Deutsche Ritterorden. Seine poli tische und kulturelle Leistung (Mit Bildern von Caesar Rave), Text: E. Maschke und K. Kasiske, Einleitung H. Krieg, Berlin 1942. 547 Bibliografia Kasparek N., б Października 1831 roku w Brodnicy. Uchodźcy cywilni i wojskowi, [w:] Nad Bał tykiem, Pregołą i Łyną. XVI-XX wiek. Księga pamiątkowa poświęcona Jubileuszowi 50-lecia pracy naukowej Profesora Janusza Jasińskiego, red. Z. Rondomańska, Olsztyn 2006, s. 239-254. Kasparek N., Dramaty życia gen. Antoniego Giełguda/ Gen. Antano Gelgaudo gyvenimo drama, [w:] 1830-1831 m. Skulimas. Gen. Antanas Gelgaudas, Vilnius 2016, s. 23-32. Kasparek N., Ewolucje stanowiska Theodora von Schöna wobec powstania listopadowego, Komuni katy Mazursko-Warmińskie, 1998, nr 4, s. 596. Kasparek N., In quest ofsurrender. The November Uprising army during capitulation talks ofSeptem ber 1831, Echa Przeszłości [Echoes of the Past], 2011,1.12, s. 85-112. Kasparek N., Justyn Pol i Wincenty Pol - w powstaniu listopadowym. Przyczynek do biografii, [w:] „Ponad hafem wicher wyje". Studia o Wincentym Polu, red. N. Kasparek, A. Korytko, Olsztyn 2011, s. 163-171. Kasparek N., Kiedy skończyło się powstanie listopadowe?, [w;] Na szlakach powstania listopadowego, red. N. Kasparek i A. Szmyt, Olsztyn 2014, s. 349-361. Kasparek N., Korpusy Litewskie nad granicą i w Prusach Wschodnich w 1831 roku, [w:] Kintančios Lietuvos visuomene: struktūros, veikėjai, idėjos. Mokslinti straipsniř rinkinys, skirtas prof, habil, dr. Tamaros Bairadauskaitës 65-mečio sukakčiai, sudarytojai O. Mastianica, V. Pugačiauskas, V. Țaltauskaite, Vilnius 2015, s. 391-409. Kasparek N., Losy kapelanów polskich w dniach klęski powstania listopadowego (1831-1832), [w:] Ad Fontes. Studia ofiarowane Księdzu profesorowi Alojzemu Szorcowi w siedemdziesięciolecie urodzin, red. Z. Jaroszewicz-Pieresławcew i I. Makarczyk, Olsztyn 2006, s. 155-162. Kasparek N., Ostatnie chwile 10 pułku ułanów lubelskich w powstaniu listopadowym, [w:] Narra ta de fontibus hausta. Studia nad problematyką kościelną, polityczną i archiwistyczną ofiarowane Janowi Skarbkowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. A. Barańska, W. Matwiejczyk, Lublin 2010, s. 395-421. Kasparek N., Ostatnie chwile powstania listopadowego. Brodnica 1831, Olsztyn-Brodnica 2009. Kasparek N. Polnische Aufständische in Ost- und Westpreußen (1831-1833), Dąbrówno 2012. Kasparek N., Powstańcy Listopadowi na Żuławach i okolicy, [w:] Mniejszości narodowe i religijne na Żuławach, red. J. Hochleitner, Malbork 2016, s. 115-154. Kasparek N., Powstańczy epilog. Żołnierze listopadowi w dniach klęski i internowania 1831-1832, Olsztyn 2001. Kasparek N., Publicystyka czy historiografia? Pierwsze prace o powstaniu listopadowym (1831-1833), [w:] Przez region do Europy. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Staniszew skiemu w 70. Rocznice urodzin, red. J. Szydłowska i Μ. Żmijkowska, Olsztyn 2019, s. 185-199. Kasparek N. Tragiczne wydarzenia w Fiszewie w 1832 i jego echa, [w:] Ziemia Malborska - zręby zapomnianej tożsamości, red. J. Hochleitner i P. Szwedowski, Malbork 2014, s. 155-181. Kasparek N., Wokół wydarzeń w Płocku w dniach 23-27 września 1831 roku, Płocki Rocznik Historyczno-Archiwalny, t. VIII, 2016, s. 9-32. Kasparek N., Zbrodnia wFischau, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1988, nr 3-4, s. 297-309. Kasparek N. Żołnierze polscy w Prusach po upadku powstania listopadowego. Powroty do kraju i wyjazdy na emigrację, [w:] Na tułaczym szlaku. Powstańcy listopadowi na Pomorzu, red. T. Katafiasz, Koszalin 2014, s. 129-190. Katalog dokumentów i listów królewskich z Archiwum Państwowego w Toruniu (1345-1789), oprać. A. Radzimiński, J. Tandecki, Warszawa 1999. Keep J., Feeding the Troops: Russian Army Supply Policies during the Seven War, Canadian Slavo nic Papers, Vol. XXIX, No 1, March 1987, s. 26-44. 548 Bibliografia Keep Die russische Armee im Siebenjährigen Krieg, [w:] Europa im Zeitalter Friedrich des Grossen. Gesellschaft, Wirtschaft, Kriege, München 1989, s. 133-169. Kempa R., Giżycka Pozycja Polowa (wrzesień 1914-luty 1915), Feste Boyen, 2005, z. 8. Kempa R., Twierdza Boyen w Giżycku, Giżycko 2011. Керсновский A. A., История русской армии, Смоленск 2004. Kętrzyński W., Szkice, Olsztyn 1977. Kieniewicz S., Powstanie styczniowe, Warszawa 1983. Kieser E., Zatoka Gdańska 1945. Dokumentacja dramatu, tłum. A. Bruliński, Gdańsk 2002. Kinvig C„ Krucjata Churchilla, brytyjska inwazja na Rosję 1918-1920, Warszawa 2008. Kitowicz J., Pamiętniki czyli Historia Polski, oprać. R Matuszewska, Warszawa 1971. Kmiecik T., Działania lotnictwa radzieckiego w Prusach Wschodnich w 1945 roku, Słupskie Studia Historyczne, 2001, t. 9. Kocój H., Prusy wobec powstania listopadowego, Warszawa 1980. Kodeks wojskowy Piotra I z 1716 roku, oprać. R Krokosz i K. Łopatecki, Kraków-Oświęcim 2016. Kolberg J., Ermland im Kriege des Jahres 1520, Zeitschrift für die Geschichte u. Altertumskunde Ermlands, 1.15, Braunsberg 1904. Konarski Sz., Dziennik z lat 1831-1834, przygotowali do druku В. Łopuszański i A. Smirnow, Wrocław-Warszawa- Kraków-Gdańsk 1973. Kondracki ƒ., Geografia fizyczna Polski, Warszawa 1965. [König A.B.], Biographisches Lexicon aller Helden und Militairpersonen, welche sich in preußischen Diensten berühmt gemacht haben, Th. II, Berlin 1789. Kopaliński W, Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 1985. Корбков H.M., Семилетняя война (действия России в 1756-1762 гг.), Москва 1940. Korespondencja Józefa Andrzeja Załuskiego, wyd. B.S. Kupyść i K. Muszyńska, Warszawa 1968. Korzon T., Dzieje wojen i wojskowości w Polsce. Epoka przedrozbiorowa, 1.1, Kraków 1912. Kosiarz E., Wyzwolenie Polski północnej 1945, Gdynia 1967. Kosińska U., Sondaż czy prowokacja. Sprawa Lehmanna z 1721 r., czyli o rzekomych planach rozbio rowych Augusta II, Warszawa 2009. Kossarzecki K., 1656. Prostki, Zwycięskie Bitwy Polaków, t. XXIV, Warszawa 2014. Kossert A., Prusy Wschodnie. Historia i mit, tłum. B. Ostrowska, Warszawa 2009. Kosztyła Z., Nieznany dokument bitwy pod Prostkami 1656, Rocznik Białostocki, IX, 1969-1970, Białystok 1970. Kotarski H., Lanckoroński Przecław (Krzesław), Polski Słownik Biograficzny, t. XVI. Kowal S., Partnerstwo czy uzależnienie? Niemieckie postawy wobec stosunków gospodarczych z Polską w czasach Republiki Weimarskiej, Poznań 1995. Kowalska H., Kmita (Sobieński, Sobiński) Piotr, Polski Słownik Biograficzny, t. XIII. Kowalska H., Russocki (Rusocki) Mikołaj, Polski Słownik Biograficzny, t. XXXIII. Kowalska H., Słupecki Zbigniew, Polski Słownik Biograficzny, t. XXXIX. Kowalski J., Średniowiecze. Obalanie mitów, Warszawa 2019. Krasnoznamiennyj Bałtijskij Fłot w zawierszajuszczij pieriod Wielikoj Otiecziestwiennoj Wojny 1944-1945, red. W. Aczkasow, Moskwa 1975. 549 Bibliografia Krasuski J., Historia Rzeszy Niemieckiej 1971-1945, Poznań 1978. Krell A., Herzog Johann Adolfil von Sachsen- Weissenfels, Greiswald 1911. Kretinin G., К woprosu o pieriodizacji bitwy za Wostocznuju Prusssiu w 1944-1945 godach, [w:] Wojna i mir: issliedowanijapo rossisjkoj i wsieobszczej istorii, Kaliningrad 2018. Kretynin G., Bitwa pod Frydlandem w historiografii rosyjskiej, Komunikaty Mazursko-Warmiń skie, 1998, nr 2 (220). Kretynin G., Wojenne komiendantury З-go Bielorusskogo Pronta w Wostocznoj Prussii (oktiabr 1944-maj 1945goda), [w:] Wojna i mir., Kaliningrad 2018. Kroener B.R., Die materiallen Grundlagen österreichischer und preußischer Kriegsanstrengungen 1756-1763, [w:] Europa im Zeitalter Friedrich des Grossen. Gesellschaft, Wirtschaft, Kriege, Mün chen 1989, s. 47-78. Kronika Konfliktu Władysława króla polskiego z Krzyżakami w roku pańskim 1410, Olsztyn 1987. Kubeł W, Bitwa pod Ostrołęką. Z dziejów kampanii napoleońskiej 1806-1807 w okolicach Ostrołęki, Ostrołęka 1992. Kucharczyk G., Prusy. Pięć wieków, Warszawa 2020. Kuczyński S.M., Bitwa pod Grunwaldem, Katowice 1985. Kuczyński S.M., Spór o Grunwald, Warszawa 1972. Kuczyński S.M., Wielka Wojna z Zakonem Krzyżackim w latach 1409-1411, Warszawa 1966. Kuczyński W, Pamiętnik 1668-1737, oprać, zb. pod kier. ƒ. Maroszka, Białystok 1999. Kudrzycki Z., Dzieje Rozóg. Pogranicze mazursko-kurpiowskie w XVII-XX wieku, Toruń 2003. Kuhl H., Germanskij Generaľnyj Štab, Moskva 1922. Kuhn A., Die schreckenstage von Neidenburg. Kriegserinnerungen aus dem Jahre 1914, Minden/ Westf. 1916. Kukiel Μ., Wielkie wojny napoleońskie, Poznań 1994. Kukiel Μ., Wojna 1812, t. 1-2, Kraków 1937. Kukiel Μ., Wojny Napoleońskie, Warszawa 1927. Kułaków W.I., Od Konyngbergu do Königsbergu, [w:] Archeologia ziem pruskich. Nieznane zbio ry i materiały archiwalne. Ostróda 15-17 X 1998, red. M.J. Hoffmann, J. Sobieraj, Olsztyn 1999, s. 153-168. Kunisch J., Die große Allianz der Gegner Preußens im Siebenjährigen Krieg, [w:] Europa im Zeitalter Friedrich des Grossen. Gesellschaft, Wirtschaft, Kriege, München 1989, s. 79-98. Kurbrandenburgs Staatsvertrage von 1601 bis 1700, bearb. T. Mörner, Berlin 1867, s. 195-198. Курукин И.В., Эпоха „дбворских бурь”: Очерки политической истории послепетровской России, 1725-1762 гг., Рязань 2003. Kuźniewski В., Przebieg walk w okolicach Olsztynka w dniach 28-29 sierpnia na podstawie relacji oficera dyw. gen. Goltza, gen. lejtnanta Goldnera, ALBO (Aktualności Lokalne Biuletyn Olsztynecki), 1994, nr 7. Kuźniewski B„ Zniszczenia wojenne, ALBO 1994, nr 7. Kwiatkowski K„ Zygmunt Luksemburski wobec konfliktu Królestwa Polski i Wielkiego Księstwa Litwy z zakonem niemieckim wiosną 1410 roku - kilka nowych uwag, Nowe Studia Grunwaldzkie, t. II. Lash O., So fiel Königsberg. Kampfund Untergang von Ostpreußens Hauptstadt, München 1958. Latini В., Skarbiec wiedzy, przeł. i oprać. Μ. Frankowska-Terlecka, T. Giermak-Zielińska, Warszawa 1992. 550 Bibliografia Lehndorff H. von. Dziennik z Prus Wschodnich: zapiski lekarza z lat 1945-47, tłum. Z. Owczarek, Warszawa 2013. Lehner D., Die altpreußischen Schußwaffen und ihre Beiwaffen 1713-1823, Krefeld 1973. [Lelewel J.], Polska odradzająca się, czyli dzieje Polski od roku 1795 opowiedziane przez., [w:] idem, Historia Polski nowożytnej [Dzieła, t. 8], oprać. J. Dutkiewicz, M.H. Serejski, H. Wię ckowska, Warszawa 1967, Lenart Μ., Czy Jagiełło płakał pod Grunwaldem?, [w:] Wojny, bitwy i potyczki w kulturze staropol skiej, red. W. Pawlak, Μ. Piskała, Warszawa 2011, s. 34-45. Lenart Μ., Łzy w kulturze średniowiecza, [w:] Przeciw melancholii. W 40. rocznicę wydania „Melancholii" Atoniego Kępińskiego ֊ perspektywy Fides et Ratio, red. A. Hennel-Brzozowska, S. Járomi OFMConv., Kraków 2014, s. 101-109. Lenart Μ., Miles pius et iustus. Żołnierz chrześcijański katolickiej wiary w kulturze i piśmiennictwie dawnej Rzeczypospolitej (ХѴІ-ХѴШ w.), Warszawa 2009 [Studia Staropolskie. Series Nova, t. XXI (LXXVII)]. Lenczowski K., Krzewski K., Kampanja wschodnio-pruska - rozważania wstępne, Bellona, 1931, z. 2. Lenczowski K., Krzewski К., Tannenberg. Ofensywa o defensywnym nastawieniu, Bellona, 1933, z. 3. Lesčtre H., Larme, [w:] EG. Vigouroux, Dictionnaire de la Bible contenant tous les noms de person nes, de lieux, de plantes, d’animaux mentionnes dans les Saintes Ecritures, les questions theologiques, archéologiques, scientifiques, critiques relatives a l’Ancien et au Nouveau Testament et des notices sur les commentateurs anciens et modernes, publie par F. Vigouroux avec le concours d’un grand nombre de collaborateurs, vol. 4.1: Լ-Mezuza, Paris 1928. Lettov-Vorbek O., Istorija vojny 1806 і 1807gg, t. 3, Varsova 1896, t. 4, Varsova 1898. Letzte Flüchtlingszüge aus Ostpreußen: Das Drama der letzten Flüchtlingszüge und die Zugkata strophe bei Grünhagen im Kreis Preußisch Holland, red. H. Timmreck, Norderstedt 2011. Lucas P„ Rozwój myśli taktycznej we Francji i w Niemczech podczas wojny 1914-1918, Warszawa 1925. Ludendorff E„ Meine Kriegserinnerungen 1914-1918, Berlin 1919. Lutz T., Storia delle lacrime aspetti naturali e culturali del pianto, przekł. G. Pannofino, Milano 2002. Lach WB„ Bitwa na Jeziorach Mazurskich. Walki w okolicach Giżycka, Orzysza, Białej Piskiej, Pozez drza, Kruklanek i Ełku we wrześniu 1914 r., [w:] Dzieje militarne Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, red. W.B. Łach, D. Radziwiłłowicz, S. Janowicz, Wilkasy 2013. Łach WB., Charakterystyka wojskowo-geograficzna Prus Wschodnich, [w:] Wielkie wojny w Prusach. Działania militarne między dolną Wisłą a Niemnem na przestrzeni wieków, red. W. Gieszczyński, N. Kasparek, Dąbrówno 2010. Łach W.B., Dowodzenie w bitwie pod Tannenbergiem we wspomnieniach gen. Maxa Hoffmanna oficera operacyjnego 8. Armii niemieckiej, [w:] I wojna światowa w Prusach Wschodnich, red. N. Kasparek i D. Radziwiłłowicz, Olsztyn 2015. Łach W.B., Polska północna w systemie obronnym kraju, Olsztyn 2010. Łach W.B., Stańczyk H., Wróblewski W, Prusy Wschodnie w II Wojnie Światowej (1940-1945), [w:] Działania militarne w Prusach Wschodnich, red. W. Wróblewski, Warszawa 1998. Łach W.B., System obronny na Warmii i Mazurach w czasie II wojny światowej, Węgorzewo 2002. Łach W.B., System obronny Prus Wschodnich (do 1935 roku), Olsztyn 1997. Łach W.B., Wojskowo-geograficzna charakterystyka Prus Wschodnich po pierwszej wojnie światowej, Olsztyn 2020. Łopatecki K., Walczak W, Mapy i plany Rzeczypospolitej XVII w. znajdujące się w archiwach w Sztokholmie, 1.1, Warszawa 2011. 551 Bibliografia Łuczak Cz., Dzieje gospodarcze Niemiec 1871-1990, է. I, Druga Rzesza i Republika Weimarska, Poznań 2004. Łuczak Cz., Od Bismarcka do Hitlera. Polsko-niemieckie stosunki gospodarcze, Poznań 1988. Lukasiewicz Μ., Armia księcia Józefa 1813, Warszawa 1986. Macdonald A.G., Napoleon i jego marszałkowie, przeł. F. Rutkowski, Londyn 1992. Mager E, Ostpreussen die natürlichen Grundlagen seiner Wirtschaft eine Quelle deutscher Kraft, Hamburg 1922. Majewski W, Bitwa pod Prostkami (8 X 1656 r.), Studia i Materiały do Historii Sztuki Wojennej, t. II, Warszawa 1956, s. 324-344. Majewski W, Działania wojenne w Prusach Wschodnich (1656-1657), Komunikaty MazurskoWarmińskie, 1997, nr 4, s. 579-598. Majewski W, Kampania jesienna 1656, [w:] Działania militarne w Prusach, red. W. Wróblewski, Warszawa 1998, s. 156-161. Majewski W, Kilka uwago bitwie pod Grunwaldem, Zapiski Historyczne, 25,1960. Majewski W, Kompleksy leśne w wojnach polsko-krzyżackich, [w:] Puszcze i lasy w działaniach wojennych, Białystok 1981. Majewski W, Potop szwedzki (1655-1660), [w:] Z dziejów wojskowych ziem północno-wschodnich Polski, cz. I, red. Z. Kosztyła, Białystok 1986, s. 72-118. Majewski W., Wojna polsko-szwedzka 1655-1660, [w:] Polskie tradycje wojskowe, t. I, Warszawa 1990, s. 296-361. Małłek J., Zanik ludu mazurskiego, Dąbrówno 2020. Manfred A., Napoleon Bonaparte, Warszawa 1986. Maron J., Wokół teorii rewolucji militarnej. Wybrane problemy, Wrocław 2010. Maron J., Kasparek N., Augusiewicz S., Wokół dziejów militarnych wschodniopruskiego obszaru działań wojennych, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1999, nr 4, s. 555-575. Масловский Д.Ф., Записки по истории военного искусствав Росии, вып. 1, Москва 1894. Масловский Д.Ф., Русская арміа въ семил1тнюю войну, t. 1 (вып. 1-й): Поход Апраксина в Восточную Прусію (1756-1757 гг.), t. 2 (вып. 2-й): Поход графа Фермера в восточные области Пруссии (1757-1759 гг.), Москва 1886, 1888. Матеріалы для исторіи рускаго флота, ч. 10, Санктпетербургъ 1883. Matuszewicz Μ., Diariusz życia mego, oprać. В. Królikowski, komentarz Z. Zielińska, t. 1, War szawa 1986. Matuszyk Μ., Władysław Opolczyk (Ladislaus von Oppeln) und der Deutsche Orden - die wichtig sten Probleme, [w:] Krajobraz grunwaldzki w dziejach polsko-krzyżackich i polsko-niemieckich na przestrzeni wieków. Wokół mitów i rzeczywistości, red. J. Gancewski, Olsztyn 2009. Mazurek W, Mierzeja Wiślana - ostatni radziecki desant morski na Bałtyku podczas II wojny świa towej, [w:] Żuławy w 1945 roku. Źródła z niedalekiej przeszłości, red. A. Gąsiorowski, J. Hochleitner, Sztutowo 2017. Medeksza S.E, Księga pamiętnicza wydarzeń zaszłych na Litwie 1654-1668, wyd. W. Seredyriski, Kraków 1875, s. 3-4. Megorskij B.V., Boj pri Gofe 25 janvaria 1807, Voin, որ 1, 2004. Megorskij B. V., Boj pri Hojfe, Imperator, որ 6,2004. Meindl R„ Ostpreußens Gauleiter. Erich Koch - eine politische Biographie, Osnabrück 2007. Merridale C., Wojna Iwana. Armia Czerwona 1939-1945, tłum. К. Bażyńska-Chojnacka, P. Chojnacki, Poznań 2007. 552 Bibliografia Messerschmidt Μ., Die Wehrmacht im NS-Staat, Hamburg 1969. Michajlovskij-Danilevskij A.I., Opisanie vtoroj vojny impieratora Aleksandra I s Napoleonom v 1806 i 1807 godach. Sankt Peterburg 1846. Mikolajus Kazimiero Šemetos „Reliacija”, wyd. A. Samulionis, Vilnius 1994. Mikuła W.S., Rola fortyfikacji Prus Wschodnich w wojnie siedmioletniej. Komunikaty MazurskoWarmińskie, 1997, nr 2 (216), s. 161-173. Moczulski L., Prusy Wschodnie w II wojnie światowej 1939-1945, Rocznik Olsztyński, 1963, t. 5. Monsacré H„ Le lacrime di Achille l’eroe, la donna e il dolore nella poesia di Omero, Milano 2003. Morcinek R., Uczestnicy powstania listopadowego internowani na terenie Pomorza Gdańskiego w latach 1831-1832, Rocznik Gdański, t. 22,1963. Mülverstedt G.A., Die brandenburgische Kriegsmacht unter dem Grossen Kurfürsten, Magdeburg 1888. Murawski E., Bój o Pomorze. Ostatnie walki obronne na wschodzie, tłum. G. Bębnik, Oświęcim 2015. Mylarszczikow S., Sowietskaja awiacja w szturmie Kenigsberga: archiwno-istoriczieskoje issledowanije, Kaliningrad 2020. Nachrichten von dem Gräflichen und Hochadligen von Wallenrodtschen Geschlecht, hrsg. J.E Werner, Königsberg 1763. Nadolski A., Grunwald. Problemy wybrane, Olsztyn 1990. Nagielski Μ., Bitwa pod Warszawą 1656, Warszawa 2007. Nagielski Μ., Liczebność i organizacja gwardii przybocznej i komputowej za ostatniego Wazy (1648-1668), Warszawa 1989. Nagielski Μ., Odsiecz Tykocina przez Bogusława Radziwiłła w 1656 roku, Studia i Materiały do Historii Wojskowości, t. XLIII, 2007, s. 61-72. Nannini R„ Orationi militari. [.] Con l’aggiunta di molti historici et orationi, non impresse nella prima. Dal medesimo autore diligentemente corrette, in Vinegia 1560. Nannini R., Orationi militari. Raccolte per m. Remigio fiorentino, da tutti gli historici greci e latini, antichi e moderni, con gli argomenti che dichiarano l’occasioni, per le quali elle furono fatte, doue som mariamente si toccano l’Historie, dal medesimo con diligenza corrette tradotte, in Vinegia 1557. Nase Μ., Marsz do sowieckiej niewoli, [w:] H. Schaufler, Pantery nad Wisłą. Żołnierze ostatniej godziny, tłum. W. Sawicki, Gdańsk 2010. Nawratil H., Schwarzbuch der Vertreibung 1945 bis 1948, München 2013. Nieuważny A., Biwaki Wielkiej Armii, Inne Oblicza Historii, nr 02-03 (13), 2007. Nieuważny A„ Kampania 1813 na północnym zachodzie Księstwa Warszawskiego. Napoleońska twierdza Toruń i jej obrona, Toruń 1995. Nieuważny A., Morąg 1807. Wielka wojna w małym mieście, Morąg 2007. Nieuważny A., Ostrowski K., Stępień T., Majewski L., 200 dni Napoleona, Warszawa 2008. Nowak P., Dokumenty pokoju w Raciążku z 1404 roku, Studia Źródłoznawcze ֊ Commentationes, 40, 2002. Nowak T., Houwaldt (Huwa;d, Huwalt, Hubaid, Ubald) Krzysztof (1602-1553), Polski Słownik Biograficzny, t. Х/l, Warszawa-Wrocław-Kraków 1962, s. 35-36. Nowak T, Nieznane materiały do wojny szwedzkiej 1656 r. z b. Archiwum Radziwiłłów w Warszawie, Przegląd Historyczny t. XLVIII, 1956. Nowak T., Uwagi o technice budowy mostów polowych w Polsce w XV-XVIII. Studia i materiały do historii sztuki wojennej, t. II, Warszawa 1956. 553 Bibliografia Nowak Z.H., Akt rozpoczynający „Wielką wojnę”. List wypowiedni wielkiego mistrza Ulryka von Jungingen z 6 sierpnia 1409 roku, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1976, z. 1, s. 79-85. Nowakowski A., Some Remarks about Weapons in the Theutonic Orderxs Castels in Prussia by the End of the 14th and early 15th Centuries, [w:] Das Kriegswesen der Ritterorden im Mittelalter, red. Z.H. Nowak, Ordines militares. Colloquia Torunensia Historica, t. VI, Toruń 1991, s. 80-86. Obłąk J„ Warmia w dobie wojny siedmioletniej, Komunikaty Warmińsko-Mazurskie, 1963, nr 1, s. 27-48. Odziemkowski J., Bitwa nad Wisłą, [w:] Rok 1920 z perspektywy osiemdziesięciolecia, Warszawa 2001. Oetingen. E., O rosyjsko-niemieckim traktacie handlowym i jego znaczeniu dla rolnictwa. (Odczyt wygłoszony przez p. E. von Oetingena na styczniowym posiedzeniu Towarzystwa Ekonomicznego w Rydze), Tygodnik Rolniczy, 1914, nr 12 z 21 III (3 IV). Okulicz-Kozaryn Ł., Dzieje Prusów, Wrocław 1997. Okulicz-Kozaryn Ł., Życie codzienne Prusów i Jaćwięgów w wiekach średnich (ІХ-ХШ w.), Warsza wa 1983. Orski Μ., Ostatnie dni obozu koncentracyjnego Stutthof, Gdańsk 1995. Orzechowski J., Dowodzenie i sztaby, 1.1-2, Warszawa 1974. Осипов К., Русские войска в Восточной Пруссии в Семилетней войне, Москва 1945. Ossowski Μ., Literatura powrotów - powrót literatury. Prusy Wschodnie w prozie niemieckiej po 1945 roku, Gdańsk 2011. Ostrowski J.K., Wichrowska E., Pomiędzy powstaniem a emigracją. Podgórski szkicownik Piotra Michałowskiego z roku 1832, Kraków 2018. Ot Sowietskogo informbiuro. Opieratiwnaja swodka za 11 V1945, Krasnaja Zwiezda, 12 V 1945. Pachoński J., Generał Jan Henryk Dąbrowski 1755-1818, Warszawa 1981. Pamiętniki Józefa Kossakowskiego biskupa inflanckiego 1738-1788, wyd. A. Darowski, Warszawa 1891. Państwo Zakonu Krzyżackiego w Prusach. Podziały administracyjne i kościelne od XIII do XVI wieku, red. Z.H. Nowak, R. Czaja, Toruń 2000. Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach. Władza i społeczeństwo, red. Μ. Biskup i R. Czaja, Warszawa 2008. Parucki Z., Zarys geografii wojennej, Warszawa 1967. Paszuto W.T, Borba pruskoga naroda za niezawisimost (do konca XIII w.), [w:] Istorija SSSR, 1958, որ 6, s. 54-81. Perzyk B., Twierdza Osowiec 1882-1915, Warszawa 2004. Петрухинцев H.H., Царствование Анны Иоанновны. Формирование внутиполитического курса и судбы армии и флота 1730-1735 г., Санкт Петербург 2001. Pieńkowski А., Prusy Wschodnie. Szkic wojskowo-geograficzny, Bellona, 1930, t. 36, z. 2. Pipes R., Rosja bolszewików, Warszawa 2013. Plato A. von, Die Geschichte der 5. Panzerdivision 1938 bis 1945, Regensburg 1978. Plewczyński Μ., Liczebność wojska polskiego za ostatnich Jagiellonów (1506-1572), Studia i Mate riały do Historii Wojskowości, 31,1988. Plewczyński Μ., Materiały do zagadnienia liczebności i organizacji wojska polskiego w latach 15061572, cz. 1:1506-1525, Studia i Materiały do Historii Wojskowości, 31,1988. Plewczyński Μ., Naczelne dowództwo armii koronnej w latach 1501-1572, Studia i Materiały do Historii Wojskowości, 34, 1991. 554 Bibliografia Plewczyński Μ., Secygniowski (Sancygniowski, Sęcygniewski) Jakub, Polski Słownik Biograficzny, t. XXXVI. Plewczyński Μ., Sempoliński (Sampoliński) Wojciech, Polski Słownik Biograficzny, t. XXXVI. Plewczyński Μ., Wojny i wojskowość polska w XVI wieku, t. 1: Lata 1500-1548, Zabrze 2011 (Bitwy/Taktyka, t. 35). Plewczyński Μ., Żołnierz jazdy obrony potocznej za panowania Zygmunta Augusta. Studia nad zawodem wojskowym w XVI w., Warszawa 1985. Plutyński A., Upadek gospodarczy Prus Wschodnich, [w:] Prusy Wschodnie. Przeszłość i teraźniej szość, red. Μ. Zawidzki, Poznań 1932. Płosiriski J., Potop szwedzki na Podlasiu, Zabrze 2006. Pociecha W., Boratyński Jan, Polski Słownik Biograficzny, է. II. Pociecha W„ Chroberski Stanisław, Polski Słownik Biograficzny, t. III. Pociecha W., Geneza hołdu pruskiego (1467-1525), Gdynia 1937 (Dzieje Prus Wschodnich, 1.1, z. 7). Podvigi kozakov v Prussi, Sanktpeterburg 1810. Politische Correspondenz Friedrichs des Grossen, t. 15: 1757 (Mai-October), red. A. Naudé, Berlin 1887. Portofolio królowej Maryi Ludwiki, czyli zbiór listów, aktów i innych dokumentów ściągających się do pobytu tej monarchini w Polsce, wyd. E. Raczyński, t. II, Poznań 1844. Posilge von J., Chronik des Landes Preussen (von 1360 an, fortgesetzt bis 1419), ed. T. Hirsch, Μ. Toppen, E Strehlke, Leipzig 1866, s. 316 (Scripteres Rerum Prussicarum, t. 3). Potrykowski J.A., Tułactwo Polaków we Francji. Dziennik emigranta, wstęp i oprać. A. Owsińska, cz. 1, Kraków 1974. Powierski J., Sprawa Prus i Jaćwieży w polityce Zakonu Krzyżackiego i książąt polskich w okresie po ugodzie włocławskiej z 4 sierpnia 1257 roku, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1979, nr 3 (145), s. 255-278. Powierski ƒ., Wybuch II powstania pruskiego a stosunki między Zakonem Krzyżackim i książętami polskimi (1260-1261), Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1980, nr 3 (149), s. 303-326. Preuß J.D.E., Friedrich der Große. Eine Lebensgeschichte, Bd.2, Berlin 1833. Priesdorff К., Soldatisches Führertum, Bd. 1, Hamburg [1937]. Prochaska A., Dzieje Witolda wielkiego księcia Litwy, Kraków 2008. Prusy Wschodnie. Przeszłość i teraźniejszość, red. Μ. Zawidzki, Poznań 1932. Prutz H., Die Anfänge des Deitschen Ordens in Preuflen und seine Beziehungen zum Heiligen Lande, Altpreussische Monatsschrift, Neue Folge, Bd. 15, Jhr.: 1978. Przyboś A., Gosiewski (Gąsiewski), Wincenty Aleksander Korwin h. Ślepowron (zm. 1662), Polski Słownik Biograficzny, t. VIII. Pufendorf S., Siedem ksiąg o czynach Karola Gustawa króla Szwecji, wyd. W. Krawczuk, Warszawa 2013. Puttkamer E. von, Frankreich, Rußland und der polnische Thron. Ein Beitrag zur Geschichte derfranzösischen Ostpolitik, Berlin 1937. Puzyrewski A., Wojna polsko-ruska 1831, Warszawa 1899. Quandt E, Bitwa pod Lovošicami 1 października 1756 r., Oświęcim 2016. Rachuba A., Uwagi do problemu kampanii Wincentego Gosiewskiego w Prusach Książęcych jesienią 1656, Kwartalnik Historyczny, R. CIX, 2002, z. 3, s. 171-181. 555 Bibliografia Rachuba A., Wincenty Korwin Gosiewski herbu Korwin (zm. 1662), hetman polny, [w:] Hetmani Rzeczypospolitej Obojga Narodów, red. Μ. Nagielski, Warszawa 1995. Raczyński A., Odszkodowania wojenne i odbudowa Prus Wschodnich z dodatkiem przepisów i projektów ustaw rządu pruskiego w tłumaczeniu polskim, Lwow 1916. Radziwiłł B„ Autobiografia, wyd. T. Wasilewski, Warszawa 1979. Rakutis V, Artyleria Wielkiego Księstwa Litewskiego 1717-1764, [w:] Między Barokiem a Oświeceniem. Wojny i niepokoje czasów saskich, K. Stasiewicz i S. Achremczyk, Olsztyn 2004, s. 54-59. Rauchbar J.G., Leben und Thaten des Pürsten Georg Friedrich von Waldeck (1620-1692), hrsg. L. Curtze, Bd. I, Arolsen 1870. Rąkowski G„ Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, Warszawa 1988. Regole della Congregazione de’ cavalieri sotto il titolo della Nativitf di M. V nel chiostro del Gesù, Nuovo intesa al sollievo de’ poveri vergognosi: diretta da’ pp. della Compagnia di Gesù, Napoli 1854. Reguła Mistrza. Reguła św. Benedykta, przekł. T.M. Dąbek, B. Turowicz, wstęp A. de Vogüe, T.M. Dąbek, Kraków 2006. Reisch J„ Was in Ostpreußen wirklich geschah, Ostpreußenblatt, 1997, որ 50. Richter О., Heinrich Monte der Held von Natangen. Eine Geschichte aus der Zeit des Preussenauf standes, Hannover-Leipzig 1893. Riediger B., Rosjanie na Warmii w 1914 roku. Przyczynek do cierpień ludności cywilnej, Komunika ty Mazursko-Warmińskie, 1996, nr 1. Rogacki T., Preussisch Eylau 7-8 II 1807. Kampania zimowa Napoleona w Prusach Wschodnich 31-1 III 1807, Nakło 1991. Rogacki T., Pruska Iława 1807, Warszawa 2004. Roider K.A., The Reluctant Ally. Austria’ Policy in the Austro-Turkish War, 1737-1739, Baton Rouge 1972. Rokossowski K., Na Bierlinskom i Wostocznoprusskom naprawlienijach, Wojenno-istorczieskij žur nal, 1965, որ 2. Rokossowski К., Żołnierski obowiązek, tłum. F. Czuchrowski, Warszawa 1976. Rossija i SSSR w wojnach XX wieka, potieri woorużennych sił, statisticzieskoje issliedowanije, Moskwa 2001. Rostocki W, Z badań nad strukturą i działalnością kapelanów powstania listopadowego, Roczniki Humanistyczne, 1972, t. 20, z. 2, s. 187-196. Rousselle Μ., Die Besiedlung des Kreises Preussisch Eylau in der Ordenszeit, Altpreussische Forschungen, 1926, t. 3, z. 2, s. 5-44. Rousselle Μ., Woria. Der Kreis Pr. Eylau südlich des Stablack und der Eylauer Heide zur Zeit des Ritterordens und der preussischen Herzöge, Preussisch Eylau 1924. Rudawski W, Historia Polska od śmierci Władysława IV aż do pokoju oliwskiego czyli dzieje pano wania Jana Kazimierza od 1648 do 1660, Petersburg-Mohylew 1855, t. II. Румянцев П.А., Сборник документов и материалов, t. 1: 1756-1763, ред. П.К. Фортунатов, Москва 1953. Russkij archiw: Wielikaja Otiecziestwiennaja. Stawka WGK: Dokumienty i matieriały. 1944-1945, 1.16, red. W. Zołotariew, Moskwa 1996. Rużewicz W, Fortyfikacje nowożytne w Prusach Wschodnich - przewodnik, Łódź 2006. Sahanowicz H., Wychodźcy z Wielkiego Księstwa Litewskiego w Prusach 1656 roku, Lituano-Slavica Posnaniensia, Studia Historica, 2003, t. IX, s. 239-245. 556 Bibliografia Salm J., Likwidacja skutków I wojny światowej w Prusach Wschodnich w l. 1915-1924, Borussia, 2005, nr 36. Salm J., Odbudowa miast wschodniopruskich po I wojnie światowej. Zagadnienia architektoniczno-urbanistyczne, Olsztyn 2006. Salmonowicz S., Prusy. Dzieje państwa i społeczeństwa, Warszawa 1998. Salvioli G., Il concetto di guerra giusta negli scritti anteriori a Grozio, Atti delľAccademia Pontaniana, 45,1915, s. 1-35. Šapoka A., 1655 metu Kédainiř sutartis, arba đvedai Lietuvoje 1655-1656 metais, Vilnius 1990. Sawicki T., Pierwsza bitwa o Prusy Wschodnie (październik 1944), Wojskowy Przegląd Historyczny, 1989, z. 2. Сборник императорскаго русскаго историческаго общества, t. 9, С. Петербургъ 1872,1.108, Юрьевъ 1900, t. Ill, Юрьевъ 1901, t. 136, C. Петербургъ 1912. Schaufler H., Pantery nad Wisłą. Żołnierze ostatniej godziny, tłum. W. Sawicki, Gdańsk 2010. Schmidtchen V., Feuerwaffen des Deutschen Ritterordens bis zur Schlacht bei Tannenberg 1410, Luneburg 1977. Schön H., Tragedia Gustloffa, tłum. J. i Μ. Zepp, Zakrzewo 2006. Schöning K.W, Historisch-biographische Nachrichten zur Geschichte der Brandenburgisch-Preussischen Artillerie, Teil 1, Berlin 1844. Schuster O„ Francke F. A., Geschichte der sächsischen Armee, Th. 1 -2, Leipzig 1885. Seaton A., Wojna totalna. Wehrmacht przeciw Armii Czerwonej 1941-1945, tłum. P. Mikietyński, Kraków 2010. Sembritzki J., Geschichte des Kreises Memel, Memel 1918. Семилетная война. Матерялы о действиях русской армии и флота в 1756-1762 гг. ped. Н.М. Коробков, Москва 1948. Sennerteg N., Zemsta Stalina 1944-1945, tłum. W. Łygaś, Warszawa 2007. Showalter D.E., Tannenberg 1914. Zderzenie imperiów, Warszawa 2005. Sikora F., Pilecki Stanisław, zwany Ocicem, Polski Słownik Biograficzny, t. XXVI. Šilder N.K., Impierator Aleksandr Piervyj. Jego żizn’ i carstvovanie, Sankt Peterburg 1875. Simanskij P., Dowodzenie korpusami rosyjskiemi w czasie wojny światowej, Bellona, 1931, T. XXXVIII. Skowronek S., Walki Napoleona z Rosjanami 4-6 lutego 1807 roku, Inne Oblicza Historii, nr 1 (12), 2007. Смирнов Ю.Н., Русская гвардия в XVIII веке, Куйбышев 1989. Sobczak К., Kierunek Bałtyk. Wyzwolenie polskich ziem północnych 1944-1945, Warszawa 1978. Sobczak K., Kierunek Berlin, Warszawa 1978. Sobczak K., Operacja mazowiecko-mazurska 1944-1945, Warszawa 1967. Соловьев Б.И., Генерал-фелъдмаршалы России, Ростов-на-Дону 2000. Соловьев С.М., История России с древнейших времен, кн. X: 1725-1740, т. 20, Москва 2002. Sołżenicyn А., Sierpień czternastego, 1.1 і II, Wrocław 2010. Sowiński T„ Tajemnice Warmii i Mazur. Historie jakich nie znajdziecie w internecie, Olsztyn 2008. Spaeter H., Die Geschichte der Panzerkorps Grossdeutschland, t. I-III, Duisburg 1958. [Spazier R.O.], Historia powstania Narodu Polskiego w roku 1830-1831 czerpana z autentycznych dokumentów sejmowych, akt, pamiętników, dzienników, piśmiennych i ustnych podań najznakomitszych uczestników tegoż powstania przez., t. 3, Paryż 1833. 557 Bibliografia Špidlík T., Il dono delle lacrime nella tradizione della chiesa orientale, Communiuo, 1991: Beatigli afflitti, s. 42-56. Srokowski S., Drogi żelazne Prus Wschodnich, Bellona, 1935, t. 45. Srokowski S., Enklawa wschodniopruska, Strażnica Zachodnia, 1925, nr 7-12. Srokowski S„ Granica Prus Wschodnich, jej przebieg powstanie i znaczenie, Bellona, 1934, t. 44. Srokowski S., Lasy wschodniopruskie i ich rola w obronności kraju, Bellona, 1934, t. 44. Srokowski S., Prusy Wschodnie ֊ studium geograficzne, gospodarcze i społeczne, Gdańsk 1945. Srokowski S., Prusy Wschodnie: kraj i ludzie, Warszawa 1929. Srokowski S., Rozwój i znaczenie sieci drożnej Prus Wschodnich, Bellona 1930, t. 35. Srokowski S., Z krainy czarnego krzyża, Strażnica Zachodnia, 1925, nr 1-2. Stankiewicz J., Ze studiów nadfortyfikacjami pruskimi na ziemiach polskich, Studia i Materiały do Historii Wojskowości, 1966,1.12, cz. 1. Staszewski J., „Jak Polskę przemienić w kraj kwitnący. Z. Szkice i studia z czasów saskich, Olsztyn 1997. Staszewski J., Emigracja polska w Prusach Książęcych. Przyczynek do historii stronnictwa pruskiego w Polsce w XVIII wieku, Wiek Oświecenia, t. 9, Warszawa 1993, s. 83-97. Staszewski J., Wojsko Polskie na Pomorzu w roku 1807, Gdańsk 1958. Statistisches Handbuch für die Provinz Ostpreussen, Schlossberg (Ostrpr.) - Leipzig 1938. Statistisches Jahrbuch für das Deutsche Reich (1900-1920), Berlin 1900-1920. Stein F. (Freiherr?) von, Geschichte des russischen Heeres von Ursprung desselben bis zur Thron besteigung des Kaisers Nikolai I. Pawlowitsch, beab. Krahmer, Krefeld 1975. Strategičeskij očerk vojny 1914-1918 g., Moskva 1922. Streim A., Die Behandlung sowjetischer Kriegsgefangener im „Fall Barbarossa”, Heidelberg 1981. Streit Ch., Keine Kameraden. Die Wehrmacht und die sowjetischen Kriegsgefangenen 1941-1945, Bonn 1991. Strzeżek T., Bitwa pod Barkwedą 1807 - epizod z kampanii polskiej Napoleona Bonaparte, Biuletyn Naukowy Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, nr 1 (13), 1994. Synoradzki Μ., Rapsod z epopei Napoleona, Warszawa 1904. Szabo EJ.A., Wojna siedmioletnia w Europie 1756-1763, Oświęcim 2014. Szczepański S., Działdowo i okolice w średniowieczu, [w:] Dzieje Działdowa i Działdowszczyzny na przestrzeni wieków. Zbiór studiów, red. M. Radoch, Działdowo 2019. Щепкин E.H., Русско-австриский союз во время Семилетней войны, 1746-1758, Санкт Петербург 1902. Szeliga J., Rękopiśmienne тару Prus Książęcych Józefa Naronowicza-Narońskiego z drugiej połowy XVII wieku, Warszawa 1997. Sziłowskij E., Talenskij N. Wasiliew A., Wostoczno-Prusskaja opieracija Krasnoj Armii 1945 g„ Moskwa 1946. Szklarska E., „Rząd na uchodźstwie”. Emigracja królewiecka przy Stanisławie Leszczyńskim, [w:] Między Barokiem a Oświeceniem. Wojny i niepokoje czasów saskich, red. K. Stasiewicz i S. Achremczyk, Olsztyn 2004, s. 48-53. Szklarska E„ Od Dzikowa do Kargowej. Pierwszy okres działalności konfederacji generalnej przy majestacie Leszczyńskiego, [w:] Między barokiem a oświeceniem. Nowe spojrzenie na czasy saskie, red. K. Stasiewicz, Olsztyn 1996, s. 141-148. Szlanta P„ Tannenberg 1914, Warszawa 2005. 558 Bibliografia Шмидт C.O., Проект П.И. Шувалова о создании в России вышсшей воемнной школы (1755 г.), [w:] Вопросы военной истории России. XVIII и первая половина XIX веков, Москва 1969. Szmutinskij Μ., Wostocznaja Prussia, Boi na kosie Prisze Nerung 26 aprielia - 9 maja 1945, Kali ningrad 2019. Szostakowski S., Hołd Pruski, wyd. 3, Warszawa 1986 (Biblioteczka Historyczna). Szostakowski S„ Prusy Wschodnie w polskim ruchu patriotycznym 1830-1865, Olsztyn 1987. Шовуюв К.П., Калмуки в системе военной организации России (XVIII век), Ростов на Дону 1980. Szturm Kenigsberga, red. К. Miedwiediew, А. Pietrikin, Kaliningrad 1985. Szturm Kenigsberga, red. К. Miedwiediew, Kaliningrad 1966. Szturm Kenigsberga, red. T. Tietienkina, Kaliningrad 2000. Szturm Kenigsberga: oczierki, wospomnanija, dokumenty, sost. F. Kiwolia, К. Miedwiediew, Kali ningrad 1959. Szychowski A., Waygart K., Przewóz I Korpusu niemieckiego do bitwy pod Tannenbergiem (20-26 VIII 1914 r), Bellona, 1938, z. 4. Szynkowski J., Wilczy szaniec, Kętrzyn 2002. Татарников К.В., Генералы и штаб-офицеры русской регуларной армии 1729-1796 гг. Сведения о службе из списков по старшинству, 1.1-2, Москва 2019. Tempelhof G.E von, Geschichte des Siebenjährigen Krieges in Deutschland zwischen dem Könige von Preußen ud der Kaiserin Königin mit ihren Alliierten, Bd. 1: Feldzüge 1756 und 1757, Osna brück 1986. Tessin G., Die deutsche Regimenter der Krone Schweden, Köln-Graz 1965. The Recapture of Gołdap (November 1944), [w:] Historical Study: Small unit actions during the German campaign in Russia, nr 20/269, Washington 1953. Theatrum Europaeum, Bd. VII, Frankfurt am Main 1685. Thiers A., Historia konsulatu i cesarstwa, t. 4, Warszawa 1850. Thorwald J„ Wielka ucieczka, tłum. A. Badurski, J. Szczaniecka, Kraków 2009. Tippelskirch K. von, Geschichte des Zweiten Weltkrieges, Bonn 1951. Toeppen Μ., Historia Mazur, Olsztyn 1995. Tokarz W, Wojna polsko-rosyjska 1830 i 1831, Warszawa 1993. Tradycje kulturowe i historyczne ziem pruskich. Krajobraz grunwaldzki w dziejach polsko-krzyżackich i polsko-niemieckich na przestrzeni wieków. Wokół mitów i rzeczywistości, red. J. Gancewski, Olsztyn 2009. Truchim S., Konfederacja dzikowska, Poznań 1927. Tuchman B., Sierpniowe salwy, Warszawa 1995. Tupetz Th., Der Türkenfeldzug von 1739 und der Friede zu Belgrad, Historische Zeitschrift, XL, 1878, s. 1-36. Turand J., Murat, Gdańsk 2002. Tyszkiewicz ƒ., Ostatnia wojna z Zakonem Krzyżackim 1519-1521, Warszawa 1991. Tyszkiewicz J., Tatarzy w Polsce i Europie. Fragmenty dziejów, Pułtusk 2008. Ueberden ersten Feldzug des Russischen Kriegsheeres gegen die Preussen im Jahr 1757, hrsg. A.W. Hupel, Riga 1794. Umiastowski R., Geografia wojenna Rzeczypospolitej Polskiej i ziem ościennych, Warszawa 1924. Umiastowski R., Podstawy obrony państwa, Warszawa 1922. 559 Bibliografia Umiastowski R., Terytorium Polskipod względem wojskowym, Warszawa 1921. Unger W, Feldmarschall Derfflinger. Dem Dragoner ֊ Regiment Freiherr von Derfflinger gewidmet von., Beihefte zum Militär-Wochenblatt 1896, H. 7 i 8. Urbańczyk S., Prace z dziejów języka polskiego, Wrocław 1979. Urkunden und Acktenstücke zur Geschichte des Kurfüsten Friedrich Wilhelm von Brandenburg, Bd. VII, VIII, XXIII/1, hrsg. B. Erdmannsdörffer, Μ. Hein, Berlin 1877,1884,1929. Uslar R. v., Studien zu fruhgeschichtlichen Befestigungen zwischen Nordsee und Alpen, Beihefte für Bonner Jahrbücher, Graz 1964, Bd. 11. Vasiliev A.A., Maršal Davu vpolskoj kampanii 1806-1807, Imperator, որ 11, 2007. Vasiliev A. A., Sostav sojuznych vojsk pri Ejlau, Imperator, որ 11, 2007. Vetulani A., Corpus iuris canonici (CIC), [w:] Encyklopedia katolicka, t. 3, Lublin 1979 k. 597-598. Vetulani A., Władztwo Polski wPrusiech Zakonnych i Książęcych. Wybór źródeł, Wrocław 1953. Voennaja Enciklopedija, է. V, Moskva 1911; t. XVI, Moskva 1914. Vorbek-Lettow Μ., Skarbnica pamięci, oprać. E. Galos, F. Mineer, red. W. Czapliński, Wrocław 2006. Wagner G., Deutschland und der polnisch-sowjetische Krieg, Wiesbaden 1979. Wakar W, Polski korytarz czy niemiecka enklawa, Olsztyn 1984. Walewski A., Historia wyzwolenia Pokki za panowania Jana Kazimierza (1655-1660), 1.1, Kraków 1866. Warmia i Mazury, red. S. Zajchowska, Μ. Kiełczewska-Zaleska, Poznań 1953. Wasilewski A., Dzieło całego życia, tłum. Cz. Czarnogórski, Warszawa 1976. Wessling W, Środki przedsięwzięte przez państwo w celu usunięcia trudności gospodarczych Prus Wschodnich w latach 1920-1930, [w:] Osthilfe, „Archiwum Przekładów” Zachodniej Agencji Pra sowej, z. 15, Warszawa 1959. Węsławski S., Victor et victus Vincentius Corvinus Gosiewski, Wilno 1691. Wieliczko W, Padienie Kenigsberga, Moskwa 1945. Wielikaja Otieczestwiennaja Wojna 1941-1945 godow w dwienadcati tomach, red. S. Szojgu et al., Moskwa 2011-2015. Wielka Wojna na Mazurach 1914-1915, red. R. Kempa, Giżycko 2014. Wielkie wojny w Prusach. Działania militarne między dolną Wisłą a Niemnem na przestrzeni wieków, red. W. Gieszczyński, N. Kasparek, Dąbrówno 2010. Wilder J.A., Upadek gospodarczy Prus Wschodnich, Toruń 1936. Wimmer J., Przegląd operacji 1655-1660, [w:] Wojna polsko-szwedzka 1655-1660, red. J. Wimmer, Warszawa 1973, s. 178. Winczura Ł., Hetman hetmanów. Jan Amor Tarnowski (1488-1561), Kraków 2005. Winkler A., Długa droga na Zachód. Dzieje Niemiec, 1.1,1806-1933, Wrocław 2007. Włodarczyk E., Wpływ zmian granicznych na wschodzie Niemiec po pierwszej wojnie światowej na gospo darkę prowincji nadgranicznych w ocenie Andreasa Hessego, Przegląd Zachodniopomorski, 2004, z. 3. Włodarski B., Rywalizacja o ziemie pruskie w połowie XIII, Toruń 1958. Wojtkowski A., Władze Prus Wschodnich i Zachodnich wobec powstania listopadowego, Strażnica Zachodnia, 1926, nr 1, s. 18-27. Wroniszewski J., Rypin - gród i miasto w czasach średniowiecza, [w:] Rypin, dzieje miasta, t. I, red. К Mikulski, Rypin 2010. Wrzesiński W, Między II Rzecząpospolitą a Republiką Weimarską. (Z badań nad dziejami Prus Wschodnich w latach 1919-1932), Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1966, nr 2. 560 Bibliografia Wrzesiński W, Prusy Wschodnie ֊ ostatnia kolonia niemiecka, [w:] Dzieje Warmii i Mazur w zary sie t. 2, Warszawa 1983. Wrzosek Μ., Kampania 1757 roku w Prusach Wschodnich, Studia i Materiały do Historii Wojsko wości, է. V, 1960, s. 96-164. Wrzosek Μ., Rola kompleksów leśnych w niemiecko-rosyjskich działaniach militarnych na północnowschodnich obszarach ziem polskich w 1914 r., [w:] Puszcze i lasy w działaniach wojennych, Białystok 1981. Wydra W, Dlaczego pod Grunwaldem śpiewano Bogurodzicę? Trzy rozdziały o najdawniejszych polskich pieśniach religijnych, Poznań 2000. Zajączkowski S., Podbój Prus i ich kolonizacja przez Krzyżaków, [w:] Dzieje Prus Wschodnich, Toruń 1935, s. 1-57. Zajončkovskij A., Podgotovka Rosji k mirovoj vojnie, Moskva 1926. Zasański R., Bitwy i potyczki 1807 roku na terenie gminy Jonkowo, Jonkowo 2008. Zawadzki B., Studia z wojny światowej 1914-1918, t. 1, Kampania jesienna w Prusach Wschodnich, sierpień-wrzesień 1914, Warszawa 1924. Zawadzki W, Zgony powstańców listopadowych na Żuławach i Powiślu 1831-1832, Studia Elblą skie, t. XII, 2011, s. 25-48. Zawiałow A., Kaliadin G., Wostoczno-Pomieranskaja nastupatielnaja opieracija sowietskich wojsk. Fiewraľ-mart 1945 g, Moskwa 1960. Žurnal voennych dejstvij imperatprskoj russkoj armii s načala do okončanija kampanii tj. s nojabrja 1806po 7 ijunja 1807goda, Sankt Peterburg’ 1807. Žurnal voennych dejstvij vojsk’ sostojawszich’ poď načalstvom general’-majora grafa Kamenskago 2go s 14 apreljapo 27 ijunija 1807god, Sankt Peterburg’ 1809. Žrádla do dziejów wojny polsko-rosyjskiej 1830-1831 r„ wyd. B. Pawłowski, t. 3, Warszawa 1933. Żarkowski P., Polska sztuka wojenna w okresie Bitwy Warszawskiej, Warszawa 2000. Żeligowski L., Wojna w roku 1920, wspomnienia i rozważania. Warszawa 1990. Żuków G„ Wspomnienia i refleksje, tłum. P. Marciniszyn, Warszawa 1970. Zestawił Norbert Kasparek 561
adam_txt	Wielkie wojny w Prusach XIII-XX wiek Praca zbiorowa pod redakcją Witolda Gieszczyńskiego, Norberta Kasparka, Jerzego Maronia Wydanie nowe Spis treści Słowo wstępne 5 Wiesław Bolesław Łach, Prusy jako teatr działań wojennych 9 Mirosław J Hoffmann, Podbój terytoriów pruskich przez zakon krzyżacki w XIII wieku 33 Jan Gancewski, Rola militarna zamków krzyżackich w Prusach w XIV-XV w Uwagi do powstania i funkcjonowania systemów obronnych 47 Szymon Drej, Wielka Wojna z zakonem krzyżackim w latach 1409-1411 Oręż i dyplomacja 67 Mirosław Lenart, Łzy rycerza O znaczeniu płaczu w tekście Jana Długosza na temat bitwy grunwaldzkiej 83 Andrzej Gładysz, Udział dworzan konnych Zygmunta I Starego w działaniach zbrojnych podczas ostatniej wojny z zakonem krzyżackim (1519-1521) 97 Sławomir Augusiewicz, Kampania hetmana polnego litewskiego Wincentego Gosiewskiego w Prusach Książęcych w październiku 1656 r 125 Tomasz Ciesielski, Ziemie Prus w trakcie polskiej wojny sukcesyjnej i wojny siedmioletniej 161 Tomasz Strzeżek, Wojny napoleońskie w Prusach Wschodnich 243 Norbert Kasparek, Armia polska w Prusach w latach 1830-1833 303 Tomasz Wyżlic, Wschodniopruscy dostawcy broni dla powstańców styczniowych 343 Wiesław Bolesław Łach, Nadchodzą Rosjanie! Walki w Prusach Wschodnich w czasie I wojny światowej 363 Radosław Gross, Zniszczenia w Prusach Wschodnich podczas I wojny światowej Gospodarcze konsekwencje wojny 429 Tomasz Wyżlic, Żołnierze wojny polsko-bolszewickiej internowani w Prusach Wschodnich 447 Tomasz Gliniecki, Operacja wschodniopruska Armii Czerwonej (1944-1945) 463 Noty biograficzne 531 Spis map 535 Spis ilustracji 537 Bibliografia 538 Indeks osobowy 562 Indeks miejscowości 573 Spis treści Słowo wstępne. 5 Wiesław Bolesław Łach, Prusy jako teatr działań wojennych. 9 Mirosław J. Hoffmann, Podbój terytoriów pruskich przez zakon krzyżacki w XIII wieku. 33 Jan Gancewski, Rola militarna zamków krzyżackich w Prusach w XIV-XV w. Uwagi do powstania i funkcjonowania systemów obronnych. 47 Szymon Drej, Wielka Wojna z zakonem krzyżackim w latach 1409-1411. Oręż i dyplomacja. 67 Mirosław Lenart, Łzy rycerza. O znaczeniu płaczu w tekście Jana Długosza na temat bitwy grunwaldzkiej.83 Andrzej Gładysz, Udział dworzan konnych Zygmunta I Starego w działaniach zbrojnych podczas ostatniej wojny z zakonem krzyżackim (1519-1521). 97 Sławomir Augusiewicz, Kampania hetmana polnego litewskiego Wincentego Gosiewskiego w Prusach Książęcych w październiku 1656 r.125 Tomasz Ciesielski, Ziemie Prus w trakcie polskiej wojny sukcesyjnej i wojny siedmioletniej. 161 Tomasz Strzeżek, Wojny napoleońskie w Prusach Wschodnich. 243 Norbert Kasparek, Armia polska w Prusach w latach 1830-1833. 303 Tomasz Wyżlic, Wschodniopruscy dostawcy broni dla powstańców styczniowych. 343 Wiesław Bolesław Łach, Nadchodzą Rosjanie! Walki w Prusach Wschodnich w czasie I wojny światowej. 363 Radosław Gross, Zniszczenia w Prusach Wschodnich podczas I wojny światowej. Gospodarcze konsekwencje wojny. 429 Tomasz Wyżlic, Żołnierze wojny polsko-bolszewickiej internowani w Prusach Wschodnich. 447 Tomasz Gliniecki, Operacja wschodniopruska Armii Czerwonej (1944-1945). 463 Noty biograficzne. 531 Spis map. 535 Spis ilustracji.537 Bibliografia. 538 Indeks osobowy. 562 Indeks miejscowości. 573 Indeks miejscowości Abschwangen 444 Adamowo 389 Aix 89 Alberga 214,215,217, 229, 230 Aleksandrowo 494 Alembork 382 Alexkehmen 475,477 Alle 191 Allenburg (Alembork, Drużba) 214,262, 298, 290, 298, 382, 407, 412 Alt Ilischken 214 Alt-Brandenburg 237 Altenberg 517 Althof 266, 267, 271, 272, 505 Amalienau 514 Amalienfof 512, 514 Ambraskehmen 475 Aniołowo 327, 328 Antanischken 475 Arissau 512, 514, 519 Aschenen 307, 309 Astrawischken 230 Astrwaischkener 218 Auerhof 516 Auerstädt 244, 249, 257 Augstupönen 379,470, 473, 477 Augustów 18, 44,177,191, 371, 373, 408, 419, 422, 451, 478, 491,494, 495 Auklappen 271 Auksin 218 Aulowönen 487,488 Austerlitz 249, 298 Austinlaucken 476 Babiak 261, 505 Babimost 128 Bachor 313 Bachotek319 Baisogala (Bejsagoła) 204 Bakałarzewo 484 Balwierzyszki (Balbieriškis) 207,210 Bałga (Balga) 37, 38,42-44, 50-52, 58, 60, 510 Banie Mazurskie 414,490 Banówka 509, 510 Baranowo 129,494 Barciany 53, 55, 252, 382 Barczewo 246, 255, 260, 390, 391 Barkweda 258,259,260,276 Bārta 208 Bartoszki 399 Bartoszyce (Bartenstein) 23,29,37, 42-44,191, 250, 251, 262, 273, 277, 289, 367, 376, 382, 389,408, 481, 490, 503-505 Bauda 15, 21 Baumgar 501 Bauske 191 Bądziszki 470 Bądzyń 75 Belgrad 180 Benkheim 381,490 Beregovoje 229 Berezkovskoje 213 Berg 174 Bergau 512 В erkowo 402 Berlin 167, 182, 244, 328, 348-352, 354, 363, 365, 366, 368,448, 451-454, 499, 502 Beselede 43 Beydritten 516, 517 Biała Piska 252, 374,403,408-410, 453 Biała 147 Białobrzegi 422 Białowieża 492 Białystok 23, 371, 374,419, 423,495 Biegietchen 519 Bielsk 137,149, 494, 495 Bierzgłowo 56 Biesal 396 Biesowo 388-390, 392 Biesówko 388-390, 391 Bieżuń 494,495 Bilderweitschen 377,434 Birkenwäldchen 271 Birże 131 Biskupiec 21, 23, 28, 30,100, 250, 251, 255, 257, 276, 280, 353, 385, 388-392 Biskupiec Pomorski 151 Bisztynek 28, 251, 252, 275, 276, 385, 389, 403 Bladiau 508, 509 Blaškowizna 475 Blizna 477 573 Indeks miejscowości Bludau 514 Chełmek 526 Blumenorf 322 Chełmno (Kulm) 345-347,495 Bobrownik 285, 286 Chełmża 17 Bobrowniki 68 Chodorki 478 Bobruj.sk 463 Chojnice 105,110, 173, 337,460 Boćwinka 412 Chojnik 327 Bogaczewo 360 Chorzele 139,254, 256, 305, 373, Boguchwały 253 399, 402, 493, 495 Bogunschewen 493 Chruszczewo 494 Bogusze 141,143, 145 Chruściel 505 Boguszewo 493 Chwalibogi 399,402 Bolszaja Poljana 229 Ciechanów 422,448,493-495,497,498 Bolszoje Oziernoje 266 Ciepielewo 494 Borzynowo 327 Cierzpięty 409, 417,494 Botkuny 477 Cumehnen 519 Bowsk 191, 204 Cyganek 526 Boyen (twierdza w Giżycku) 367, 376, Cynty 503, 506 385,404, 405,407,411, 416,417 Czarnowo 245 Brakupönen 487 Czarny Piec 278 Bramka 327 Czeczerewo 201 Braniewo (Braunsberg) 15, 21, 23, 31, Czekanowo 319 37,42,100, 102,126, 172,191, 239,250, Czernihów 201,203 251, 253, 276, 280, 282, 283, 501, 503, Czersk 337 504, 509, 527 Czerwińsk 74, 75 Brańsk 137,149, 254 Czerwonka 23, 389, 390, 456,492 Bratian 59 Czerwony Dwór 204 Bregden 509 Czystyje Prudy 377,415 Breidheimer 526 Czyżew 371 Breite Fahrt 526 Dagupejny 150 Brodnica 53, 56, 57, 59, 173, 246, 255, Dagutschen 475 280, 319, 335, 387, 494 Dajtki 276, 279 Brunszwik 37,42 Dambawia 322 Brześć 252 Danga 39, 189, 208 Brześć Kujawski 73 Danzkehmen 478 Brześć Litewski 72,73,80,135,136,149,177 Darkiejmy (Darkehmen) 21, 374, Budki 493 378, 379, 381, 382,413-415,444,469, Budry 434 470,476, 477,481-483, 485,490,491 Budziak 149 Daupełken 220, 226 Bukwałd 282 Daynen 471 Bürgesdorf 229 Dąb 397 Busterwalde 510 Dąbrowy 355 Būtinge 208 Dąbrówka 282, 283, 379,492,494,495 Butryny 257, 398, 402 Dąbrówno 76, 77,100, 246, 254,256, Bydgoszcz 71, 75,104,173,174, 305, 491 275, 364, 393 Byszewo 494 Deeden 475 Bytów 50,173 Degucie 308, 475,477 Cameniswike 43 Derwiszki 212 Capostele 41 Deutsch Bahnau 510 Cepielewo 492 Dębe 492 Charlottenburg 516 Dęblin 369, 370 574 Indeks miejscowości Diecken 157 Dierzgoń ЗО Diewens 521 Diwnoje 214 Długołęka 285, 286 Dłutowo 305 Doba 151 Dobre Miasto (Guttstadt) 100,172,246, 250,255,258, 261, 275, 276, 279, 280, 282-284, 500 Dobrowolsk 414,415 Dobrzyki 327 Dobrzyń 67 Domnau (Domnowo, Domnovo) 189,267, 289,295, 505 Dopönen 475, 476 Dorotowo 396 Dorpat 50, 204 Drezdenko 69, 70 Drezno 170,182,430 Drobin 495 Droschdorf 488 Droszewo 389, 390, 391 Druskienniki 371 Drużyny-Najmów 319 Drwęck 394-397 Drygały 147,410,412 Dubno 177 Duchoty 319 Duden 485 Durbe 41 Durlasy 494 Dwórzno 262 Dyneburg 191 Dywity 259 Dzbonie 494 Działdowo 58, 71, 76,126,127,139, 246, 280, 305, 335, 340, 385, 387, 392, 398,401,425, 442,494,495,497,498 Działowo 346, 345 Dzierzgoń (Christburg) 19,21, 33, 36, 38, 51-53, 56, 60, 277, 335,493 Dzierżanowo 494 Dzietrzychowo 252 Dzięgiele 477 Dźwierzuty 388, 392 Eggienischken 475 Eichenstein 218, 220 Eichwalde 325 Ejtkuny 453, 460,466,467,473-475 Elbląg (Elbing) 13,14, 19, 21, 28-30, 36-38, 40-43, 51-53, 56, 59, 60,100, 156,169,172,174,191, 238, 246, 251-253, 280, 322, 324, 326, 328, 332-335, 382, 403, 467, 493, 495,498-501, 503, 507, 527 Ełdyty 283 Ełdyty Wielkie 276, 282 Ełk (Lyck) 13,23, 50, 53, 55, 59,138-140, 144,147,149,189, 371, 373,378,408,410, 412-415,421-423,434,443,453,457,465 Emilienhof 516 Ernstwalde 488 Eydtkuhnen 466 Eymenischken 485 Fijewo 42 Filipowo 125, 153-157,178, 376, 414, 415,477, 479, 484 Filipów 477 Fiszewo 337 Fontenay 91 Frankfurt nad Odrą 337, 360 Frauendorf 505 Frąknowo 387, 388, 392, 394, 395 Friedrichsburg 237 Friedrichsdorf 229 Frisching 273, 274 Frombork (Frauenburg) 15,151, 275, 500, 504-506 Frydland (Friedland, Frydląd, Prawdinsk) 28, 30, 229, 231, 243, 249, 273, 289-299, 408,409, 476, 490, 504, 505 Frygnowo 77 Fuchsberg 512 Furmanowka 212 Fürzbenau 322 Fürzbenauwerde 322 Gardeja 335 Garten 45 Gartenstadt 504, 505 Garwolin 133 Gastrof 211 Gawaiten415 Gawehnen 475 Gawlik 412 Gawrilowo 415 Gąbin (Gumbinnen, Gusiew) 13, 22, 23, 28, 30,150, 165,189-191, 202, 210, 212, 213, 236, 363, 364, 371, 374, 377-382, 408,414,421, 435, 455,467,469,470, 474-478,481-483,485, 487-489, 491 575 Indeks miejscowości Gąsiorowo 494 Gąski 494 Gdańsk 10,14,26, 29, 99,157,167-169, 171-173,200, 232, 245, 252, 275, 278, 280, 287,279, 327, 332, 340, 345, 358, 360,433,460,468,495, 503, 520, 523 Gdynia 468,520 Genslack 229 Gerkin 43 Gerlachsdorf 510 German 40, 521 Gerwischkehmen 213 Giedajty 258,260 Giedensdorf 327 Giejlia 207 Giełczyn 495 Gierdawy (Gerdauen, Żelaznodorożnyj) 29,102, 382,407, 408, 412, 414,445 Gierzwałd 396 Girnuhnen 475 Giże 153 Giżycko (Lec, Lötzen) 18, 23, 50, 53, 55, 59,151,152, 364, 367, 373, 374, 376, 378,403,404, 408-410,417,423, 453, 457,458, 459, 491,495, 499 Glądy (Glandau) 505 Glinki 147,148 Glinki-Rafały 494 Globuhnen 505 Głobica 526 Głodowo 492 Głotowo 280 Głowa Gdańska 170 Głuskowo 215 Gniew 53 Godki 258 Goldberg 322 Golub (Gollubien) 58, 59,151, 335 Gołdap 18, 30,133,148,151,191,202, 210,212,215, 378, 379,407,413-416, 423,434,470,474-475,477-479, 481,491 Gołubie 475 Gołymin 245,251 Gołymin Stary 492, 494,495 Goniądz 137,139, 245, 252 Göritten 378 Gorzów 337 Gościszko 494 Gotha 360 576 Gozdawia 322 Górkowo 389 Górna 409 Górowo 389 Górowo Iławeckie 246,250,262,274, 276, 287, 289, 290, 354, 503, 505, 511 Góry Kuklińskie 21 Górzno 335, 387 Grabnik 149,152 Grabowo 254 Grajewo 23,177, 373, 408-410,412, 415,447,492 Grądówka 501 Grądy 305 Grądzik 263 Gremntz Młyn 319 Grenzfelde 474 Grigoriewo 381 Grobin 204,208 Grochy-Serwatki 494 Grodno 23,139,140,143,201, 202, 206, 207,212,215,252, 299, 371, 419,423 Gronowo 276, 509 Gross Berschkallen 489 Gross Bubainen 213 Gross Degesen 475 Gross Friedrichsberg 516 Gross Hausenberg 40 Gross Heydekrug (Gross Heidekrug) 507, 514, 522 Gross Holstein 512, 519 Gross Hubnicken 521 Gross Jägersdorf (Jagarzewo) 161,216-219, 224,226,228-230,233 Gross Karschauer Wiesenhaus 517 Gross Kubilehnen 475 Gross Ladtkeim 514,519 Gross Lengmeschken 475 Gross Rautenberg 501 Gross Skajsgirren 483, 487,488 Gross Trakehnen 475 Grójec 128 Grudziądz 37,49, 53, 56, 57, 128, 172, 252,254, 257, 275, 278, 367, 382, 393,495 Grünhagen 500 Grunheide 487 Grunwald 70, 72, 77-79, 80, 81, 83, 85, 93, 365 Grunweitschen 476,478 Indeks miejscowości Gryźliny 396,434 Grzechotki 509 Grzegorze 409 Grzegórzki 401 Guddin 478,484 Gudweitschen 379 Gulbity 327 Gurdschen 470 Gutkowo 257-260 Habelschwerdt 187 Haberberg 102 Haffkrug 526 Haffstrom 512 Hamburg 430 Hanower 355 Hauptmannsdorf 474,475 Hecgewald 322 Heiligenburg 237 Heinrichsdorf 289-293, 295, 297, 509 Hel 523 Heistä 494 Heyde-Maulen 517 Heyde-Waldburg 506, 508, 510 Hinterthor 526 Hoffstrom 512 Honeda 37 Huta 324 Ilinskoje 378 Ilischken 214 lim 414 Ilmsdorf 230 Iława (Deutsch Eylau) 13,16,19, 23,100,253,255,277,335,370, 382,385,493,499 Iława Pruska (Bagrationowsk, Preussisch Eylau, Pruska Iława, Pruska Iławka) 53, 243-244, 246, 248-249, 262-271, 291, 296, 298, 335,408, 444, 503-505 Inowrocław 73,103 Izwilino 218 Jabłonka 400 Jabłonowo 23 Jabłonowo Pomorskie 151 Jaciążek 494 Jackowo 495 Jagarzewo 398 Jajkowo 319 Jakiszki 470 Jałowo 478 Jänichen 231 Janiszki 204 Jankowo 261, 282 Janowiec Kościelny 398 Janowo 327, 402,494 Januszkowo 394 Jaskółowo 492 Jastrząb 313 Jaworek 154 Jednorożec 494 Jedwabno 30, 257, 387,423 Jegława (Jelgava) 191 Jelonki 328 Jena 244, 249, 257, 298 Jentkutkampen 485 Jerozolima 83 Jeziorany 250, 251, 256, 257, 275, 276, 389, 391 Jeziorne 25 Jezno 203 Jeżowo 75 Jędrzejów 137 Jodlauken 230 Joniškis 204 Jonkowo 255, 257, 258-261, 276 Józefowo 497 Juchy 148 Juditten 512, 519 Jülich 167,174 Julienhof514, 516 Junkertroylhof 527 Jurbork (Georgenburg, Jurborg, Jurbarkas) 130,191,212-214 Jurgeitschen 475 Jurki 253 Kacice 492 Kadzidło 492, 494 Kahlberg Liep 526 Kahlholz 510 Kaimen 237 Kajny 258,259 Kalbassen 485 Kalgen 42, 514, 516 Kalinino 214 Kalinowo 147 Kalisty 282,283 Kalisz 128 Kallehnen 214 Kallnugen 308 Kallweitschen 475 Kalnik 327 577 Indeks miejscowości Kalpakinn 478 Kalthof 514 Kalwaria 177, 347 Kamenskoje 213 Kamieniec Litewski 149 Kamieniec Podolski 149 Kamieniec Suski (Finckenstein) 277,278,280 Kamionka 393,404, 405 Kamswykus 43 Kanigowo 398, 402 Kantyła 319 Kargowa 167,176 Karklienen 475 Karniewo 494 Karplaucken 506 Kartuzy 173 Karwity (Karwitten) 501 Kasirskoje 237 Kassuben 378,475 Kattenau 150, 212, 381 Kaukarus 44 Kazancewo 220 Kazimierz 134 Kazimierz Dolny 129 Kąty Rybackie 526 Kerrin 478 Kesseldorf 182 Kępiny Małe 322 Kępiny Wielkie 322 Kępki 322 Kętrzyn (Rastenburg) 23, 53, 59,102, 151, 252, 304, 408, 455, 472, 493 Krauten 151 Kibarty 374,470, 473, 474,476,477 Kiejdany (Kėdainiai) 131,191,201,204 Kiełbonki 354 Kiersztanowo 393 Kierzbuń 390 Kieżmark 73 Kijewskoje 218 Kijów 372 Kimenő 44 Kirsowia 44 Kischken 475,476 Kisielice 151,256, 257, 277 Kissinnien 307 Klein Dexen 505 Klein Jägersdorf 218 Klein Kalwischken 483 Klein Nuhr 229 578 Klein Rothof 516 Klein Sausgarten 266,268,271 Klein Schunkern 488 Klein Thierbach 501 Klein Warningken 477 Kleschowen 379 Kleszczele 137 Kleszczewo 415 Kleszewo 492 Klewki 257 Klimaszewnica 491 Klon 354,434 Kloschenen 298 Kłusy 148, 410, 412 Kłajpeda (Memel) 10,12,21,28,39, 40, 45, 50, 126,130,134,161,169, 170, 189-191,199, 202-205,207-211, 232, 233, 235, 237, 238,252, 306,467 Kłodzko 187 Knipawa 59 Knyszyn 133,137, 371, 495 Koadjuthen 308 Kobbelbude 505, 522 Kobułty 434 Kobyliny 148 Kojtryny 391 Kokoszki 354 Koleczkowo 497 Kolin 207, 211, 234 Kolniszki 477 Kolno 178 Kolonia 350, 430 Kołaki 391 Kołobrzeg 275, 278 Komorowo 448 Konarzewo 494 Konev 289 Königsfelde 379 Konin 346 Konradowo 261 Konstantynopol 89 Korniewo 497 Korschelen 505 Korsze 23,416 Kowalewice 492 Kowaliki 76 Kowno 23,191,201-204, 206,207, 215, 371,422,465 Kozaki 477, 478 Kozin 497 Indeks miejscowości Kozłowo 388 Koźlicha 491 Kragau 514,516 Krajewo 189 Kraków 77 Krakstepellen 524 Kranichbruch 230 Krasime 44 Krasin 328 Krasne 497 Krasnogorskoje 212 Krasnołąka 505 Krasnopolje 213 Krasnosielc 492, 494 Krasnosielsk 355 Kraśnik 403 Kraupischkehmen 44 Kraupiszki 487,488 Kreege Berge 268, 271 Kretynga 130, 306 Kreuzburg (Krzyżborg, Krzyżbork) 37,42, 189, 262, 267, 274, 503, 505, 512 Krewa 68 Kromnowo 74 Kronau 328 Kronie 203 Kronsztad 205 Krosno 328, 434 Królewiec (Königsberg, Kaliningrad) 12, 13, 15,21,23,26, 28, 29,41-43, 50-53, 56, 59, 60,100,102,126,128,130,131,133, 138,142,147,150,151,153,156,157, 161, 165,168,175,177-180,186,188-191, 200, 202, 208, 210-212, 214, 215, 217, 228-230, 234, 236-238, 245, 246, 250-252, 254, 256, 262, 266-268, 271-276, 282,287-289, 291-293, 295, 299, 300, 304, 305, 312-334, 335, 338, 343-352, 354, 355, 360, 367, 382, 384, 385,403-406,416, 425,430,435, 436, 438, 440, 451, 452, 455, 466, 467, 470, 479, 481,488-491, 493,495, 500, 502, 503, 505-508, 510-520, 529 Królewo 472 Królowe Krzesło 178 Krücken 39 Krugłowka 381 Kruklanki 403-405, 409, 410-412 Kruszynki 319 Kruszyny 319 Kruzy 389 Kryłowo 210,412, 414 Krynica Morska 526 Krzesło 472 Krzynowłoga Mała 128 Książnik 327 Kubanowka 212 Kujbyszewskoje 214 Kulig 319 Kumehnen 512, 514, 516 Kumielsk 147,408 Kummein 212,380 Kunigiszki 473 Kunki 397 Kupin 327 Kurki 387, 397 Kumehnen 381 Kuronia 35,41 Kurpiowskie Góry 494 Kurszany 308 Kurthkemer 218, 222 Kurzętnik 75, 76 Kussen 471, 485 Kutschitten 266, 267, 271 Kutuzowo 379 Kuty 413 Kwidzyn (Marienwerder) 28, 36, 57, 100,101,109,161,173,174,186,189, 237, 238, 251, 275, 495 Kwiecewo 282, 283 Kwietnik 327 Labiawa (Labiau, Polessk, Polliesk) 53, 126,191, 202, 209-211, 230, 232, 237, 299-300,489,491 Laduszkin 21 Lampseden 44 Landsberg 503 Lanksen 210 Laschen 485 Laserkeim 516 Laugallen 308, 310 Lauken 474 Laukitten 509 Lautermühlenfluss 512 Lawsken 514 Leegen 475 Lehndorf 516 Leisuhnen 510 Letnej e 216 Lębork 50, 53 Libawa 170,191,202, 204, 205, 207, 235 579 Indeks miejscowości Lidzbark Warmiński (Heilsberg) 15,21, 37,42,126,172,178, 239, 243,246,249, 251,252, 260-262, 274, 275, 279, 282-289, 335, 338,433,452,467, 490, 491,494, 495, 498, 503-505 Lidzbark Welski (Lidzbark Działdowski) 257, 305, 340, 387 Liege 360 Liepaja 191 Likuzy 257,276, 279 Limity (Lomitten) 281, 282 Lindenau 506 Lindenhausen 488 Lipawa 468 Lipieniek 58 Lipno 67, 313 Lipowiec 319 Lipowina 506 Lipowo 388, 394 Lipsk 177, 337, 354, 422 Liudvinavas 191 Lobalauk 45 Lochstedt (Lochstädt, Lochstadt) 42,50,522 Louisenschanze 126 Lovosice 184 Lubawa 42, 254, 322, 339, 340,425 Lubeka 36 Lublin 5,129,134-136 Lubochowo 327 Lubomino 261, 279 Lubow 473 Lubstowo 322 Ludwigsort 504, 507, 509 Ludwigswalde 512 Ludwinów 191,202, 207 Lugowoj 434 Lutry 389 Lutynia 234 Lwów 403 Łaniewo 285, 286, 287, 276, 279 Łankiejmy 253 Łączki Myszewskie 322 Łączno 327 Łążek 494 Łęczyca 70,128 Łęg Osiecki 306 Łęgno 280, 282 Łęgonice 128 Łomża 139,140,178, 376, 370, 371,422, 491, 494,495 580 Łopianka 138 Łódź 454,497 Łuck 177 Ługowoje 377 Łukino 298 Łukszty 328 Łukta 258,260 Łupstych 260,276 Łyse 495 Mahlauken 299 Mahlendorf 509 Maibaum 501 Majakowskoje 415 Majewo 501 Majówka 212 Maków 492, 497 Malbork (Marienburg) 21,23,28,50, 52, 54, 56, 70, 73, 75, 76, 80, 81,100, 126,130, 275, 332, 335, 337, 368, 376, 383, 468, 493-495,498, 500 Malechy 497 Malinowka 380 t Malissen 477 Malwiszki 470, 483,487,488 Malga 277 Mamonowo 21,189, 237, 275 Marauenhof 466 Marcinowa Wola 417 Marengo 290 Marggrabowa 490 Mariampol 372,416 Marianka 328 Mariental 478 Maruhnen 487 Marzęcino 322 Matternischken 378 Matzkutschen 475 Mąkownica 344 Mątki 258 Mchowo 493 Medenau 522 Mednicken 512 Mehlkehmen 475 Memelburg 39 Metgethen 516, 519 Metschullen 216,218,219,221,222,225,226 Mezdurecze 215 Michałki 387 Michałowo 319 Miczurino 213 Indeks miejscowości Miecze 143 Miejska Wola 261,279 Mielnik 177 Mielno 77, 384, 393, 395, 396 Mierki 397 Mieruniszki 44,153,154,156 Mieżdurieczje 415 Międzyrzecz 128 Mikołajki (Nikolaiken) 19,374,404,408, 418,481,493 Milejewo 324 Milluhnen 477 Miłakowo (Liebstadt) 253,258,260,261, 280, 275, 327, 500, 501 Miłki 409,434 Miłomłyn (Liebemühl) 28,29,100,174, 253,254, 255 Minda 232 Minia 308 Mińsk 191, 201,463 Miśnia 26, 36 Mitawa 191,203, 204 Mitzkawestschen 377 Mixlauken 487 Mława 105, 251, 254, 373, 382,401, 402, 448, 493-495, 497, 498 Młynary 21, 280, 500, 501 Młynarz 492, 494 Młyniska 526 Modlin 369, 371,492,495 Modzele 492 Mogielnica 128 Mohylew 463 Montowo 425 Morawy 40 Morąg (Mohrungen) 16,19,100,189, 246,250, 252-254, 275, 280, 282, 313, 326, 354,403, 501 Morgi 471 Moritten 505 Moskwa 111,132, 447,454,456 Moszaki 497 Motornoj e 216 Möwen-Haken 525 Mrągowo 17,151, 350, 351, 352, 408, 418,456 Mühle Ihierenberg 521 Mühlhausen 500 Muldschen 230 Műszaki 398, 399, 400,401,402 Myszewo 322 Myszyniec 256, 305, 352, 355, 356, 373, 382, 492,494, 495 Nadrowo 397 Nakło 93 Napiwoda 280, 399,401 Narkitte 228 Narwa 50,234 Nasielsk 245,492,494 Nassawen 475 Nastrehnen 516 Naujamiestis 204 Naumiestis 468 Nemmersdorf 415,476, 528 Nestonwethen 487 Neu Kussen 501 Neu Skadupenen 471 Neu-Christburg 38 Neuendorf 325, 328 Neuhaus 514 Neukrug 526 Neukuhren 515 Neunischken 487 Neustadt 346 Neutief 525 Nidal9,409 Nidzica (Neidenburg, Nibork) 23,30,139, 151,174,246,253,254,256,280, 305,335, 338-340,385-387,392,394,398,399,401, 402,418,423,434,441,493-495,497,498 Niebudszen 212 Niebudzen 212 Niemonin 482 Nieszawa 36, 82 Nordenburg 210,412,414 Norgau 514, 521 Norkitten 215,216, 218,415,482 Nowa Cerkiew324 Nowa Kamienna 371 Nowa Karczma 526 Nowa Wieś 494, 495 Nowa Wieś Ełcka 142,146 Nowe Kusy 501 Nowe Marcinkowo 390 Nowe Miasto 204,307,308,492,493-495,498 Nowe Miasto Lubawskie (Neumark) 151, 172,255,257,299 Nowinki 322 Nowogród 494,495 Nowosławskoje 379 581 Indeks miejscowości Nowy Bobrujsk 230 Nowy Dwór 332 Nowy Korczyn 67 Nowy Podoś 494 Nowy Sącz 73 Nowy Staw 332, 337 Nożewo 491 Obelischken 218 Oberwalde 229 Oczaków194 Ogrodnik! 501 Ojsiany 307 Okartowo 148,409, 417,434, 457 Olchowatka 379 Olecko 28, 30,138,142-144,146,149,153, 154,191,202,210,212,215, 371,376, 413-415,422,423,430,477,484,490,491 Olina 371 Olita 206, 207 Oliwa 169 Olkowo 282 Olsztyn (AUenstein) 5, 9,19, 23, 28, 33, 47,126,151,172,191, 246,255-259, 264, 275-280, 335, 337, 338, 353, 354, 364, 370, 382, 385, 388, 390, 392, 394, 395-397,403, 448, 450,465, 494,495,498-501 Olsztynek (Hohenstein) 30,100, 191, 253, 254, 256, 275, 280, 360, 385, 387, 392-398, 403,423, 434,443, 499 Oldaki 494 Omet 407 Opaleniec 434 Opiny 261 Opole 5 Oracze 149 Orany 371 Oriechowo 266 Orliniec 322 Orłowo 387, 388, 392, 401 Orneta (Wormditt) 15, 28,126,172, 250, 274-276, 280-283, 382, 500-505 Orsza 201,203 Orzysz (Arys) 148,252, 373, 403,408, 409, 447, 451,454-459,461, 481, 493 Osetnik 505 Osowiec 373, 408,415, 416,422,423, 447,494 Ostrołęka 133,178, 251, 273, 279,287, 349, 360, 370, 422, 494 Ostrowite 393 582 Ostróda (Osterode) 16,23,25, 58,172, 246,251,253,255,256,274,275,277,280, 282, 335, 360, 382,385,388,403,493,499 Ostrów Mazowiecka 251 Ostrykół 141,146,147 Oszmiana 201 Ośnica 497 Otłoczyn 306 Oziersk 413,414,415 Oziorsk 444 Pabalen 478 Packmohnen 308,309,311,312 Padągi 282 Pagórki 324 Pajewo Wielkie 493 Pałuki 494,497 Panemune 207 Panfiłowo 378 Papowo 58 Paprotki 417 Paryż 259, 287 Pasłęk (Preussisch Holland) 15,16,18,21, 44,100,102,150,151, 246, 250, 251, 274, 275,280, 322, 324, 326-328, 332, 335,407, 433,447-449,451, 452,461, 500, 501 Pasym (Passenheim) 30, 253, 256, 257, 258, 277, 373,403,493 Paterswalde 229 Pawlinowo 473 Pawłowo 395, 397 Pelplin 346 Peluczkstis 44 Pelukzies 43 Penkowe 45 Perkalłen 489 Peschicken 475,476 Petersburg (St. Petersburg) 169-171, 175, 180, 181, 183,184,193,195,199,209, 228, 229, 232, 234, 239, 338 Petersdorf 211,214 Peyse 524 Piasutno 353 Piaten 216 Piątki 402 Piątnica 491 Pieniężno (Mehlsack) 172, 275, 276, 282, 289, 503, 505 Pieńkowo 497 Pieragen 474, 475 Pieragienen 213 Indeks miejscowości Pieriedovoje 290 Pierzchały 282 Pietrasze 412 Pilkały (Piłkały, Pilkallen) 150, 377,414, 415,466, 477, 478,483,485,491 Piionia 325 Pilzen 43 Piła 460 Piława (Baltijsk, Pillau, Pilawa) 15,21, 26,126,161,170,171,189,190, 205, 210,234, 237, 313, 456, 495, 506, 507, 509, 515, 516, 520-523 Piotraszewo 275, 276 Piotrowice 401 Pirna 184 Pisanica 434 Piskornia Duża 492 Pisz (Jansbork, Jańsbork, Johannisburg) 17, 50, 53,55, 59,126,128,138-140,148,151, 174,189,210,246,252, 353,404,408-410, 412,419,421, 434,457, 493 Piza 73 Plibischken 215,216 Pliwischke 228 Pławnica 187 Płock 313, 345, 373,448,494 Płonka 138 Płońsk 127,128, 251,492,494,495 Pobethen 512, 519, 521 Poczdam 164,170 Podnowinka 477 Podollen 512 Podschohnen 378 Podszochnen 475 Podwysokie 470 Pojerstieten 521 Pojeziory 473 Pojurze 130 Pokarmin 51, 52, 60 Pokrzydowo 319 Pokrzywno 56 Połąga (Pałąga) 14, 130,169, 208, 305, 371 Połom 148 Pomorska Wieś 326 Pompicken 505 Ponacken 521 Ponarth 514, 517 Poniemonie 207 Ponikiewka 494 Popelken 488 Popiołek 488 Popowa Wola 392 Posthenen 290, 292-295, 297 Postolin 36 Pötschkehmen 213 Powalin 322 Powielin 492 Pozezdrze 379,403-405,409-412,417,434 Poznań 128, 337, 347, 348, 365, 366, 368, 420 Prabuty 16, 36, 277, 327, 335 Praga 211 Praslaucken 476 Praslity 276,287 Pregel 191,228 Prekule 191, 232, 237 Přeny 177, 207 Preussisch Bahnau 510 Preussisch Ihierau 509 Preussische Kampe 526 Preyl 516 Pridrożnoje 231 Priekule 191 Prienai 207 Prilacken 516 Prioziernoje 213 Pröbbernau 526 Prostki 23,125,129,140,141,143-145, 149-151 Prúdy 229 Pruską Kępa 526 Przasnysz 128, 258, 355,422,448, 493-495 Przebrno 526 Przeroś! 475, 484 Przewodowo 497 Przezmark 126,150,151, 326 Przeździęk Mały 495 Przeździęk Wielki 398 Psków 203, 204 Pszarzewo 494 Ptaszkowo 526 Puchałowo 398, 402 Pułtusk 133,137, 245, 251, 287,492, 494 Punia 203 Pupy (Puppen) 151,483 Puschdorf 216, 218,219,226 Puskariewo 216 Puszkino 378 Quedenau 512, 514 583 Indeks miejscowości Raade 510 Rabinowo 265 Raciąż 69, 70 Raciszewo 501 Raczek 484,489 Radziwiliszki (Radviliškis) 204 Radzyń 49, 53, 57, 81 Ragneta (Nieman, Ragnit, Ragnitz) 44, 137,150,175,190, 210, 211, 416, 421, 483,488,491 Rajgród 137,140,141,142,177, 416, 419,421,422 Rakowiska 322 Rakówka 484 Ramsowo 391 Ranty 409 Raudohnen 475 Rawenna 89 Rączki 398 Regehnen 521 Regułówka 412 Rehfeld 509 Reichenthai 501 Rensegut 509 Reszel 23,29, 37,42,103,178,250, 251, 354, 408, 409 Risne 191 Robakowiec Gdański 322 Robity 327, 328 Rogajny 328 Rogehnen 516 Rogowo 313, 327, 328 Rogoż 276 Rojewo 313 Rokiszki 235 Rokitnica 313 Rollberg 43 Romeyken 475 Rosenau 514 Rosoły-Glinki 494 Rossbach 234 Rossen 510 Rostkowo 494 Rothenen 521 Rothenstein 514 Rownoje 289 Rozoga 19 Rozogi 343,352-357,359,450 Różan 370 Różynka 282 584 Rubno Wielkie 324 Ruciane-Nida (Ruciane, Rudczany, Rudczanny) 17, 373, 408, 409, 493, 500 Ruda 409 Rudau 514 Rudniki 489 Runenberg 510 Ruskowo 398 Russ 191,237 Ruś 35,44, 68 Rutkiszki 473 Rybaki (Fischhausen, Primorsk) 21,313, 506, 515, 519-523 Rybałkowo 378 Rybitwy 148 Rychliki 328 Rydze 195,458,461 Ryga 168-170,172,191 Ryn 28, 53, 55, 59,157, 252, 404,408, 409,491 Ryńsk 345 Ryńskie 416 Rypin 67, 313 Rządz 37 Rzeczyca 201 Şaalau 213-215 Šakiai 415 Šalau 228 Salin 69 Samin 77 Samolubie 276 Sannseitschen 475 Santok 69 Sarajewo 372 Sarnowo 434 Sasslauken 514 Sąpy 326, 328 Schaaken 237 Schellmühl 526 Schemen 307,308, 312 Schillehnen 471, 474,475,477, 486 Schillen 231 Schilleningken 471,477 Schillgehnen 506 Schilling 210 Schilluponen 477 Schimannen 493 Schlaga 397 Schlakalken 521 Schleske 351 Indeks miejscowości Schloditten 265,272 Schmoditten 268 Schnaugsten 306 Schönau 501 Schönbusch 517 Schönfliess 514, 517 Schönwiese 501, 505 Schörschehnen 380 Schotland 526 Schuckeln 475 Schupinnen 44 Schwentenkampe 527 Schwonau 292, 293 Seeben 505 Seegraben 475 Seekanal 512 Seerappen 512, 516 Sejny 157,158,177, 422 Seligenfeld 512, 517 Semmetimmen 475 Serock 251, 279, 491 Serpalien 265, 268 Sesslacken 231 Sępopol (Schippenbeil) 15, 37,102, 251, 252,289,313, 504, 505 Šiauliai 191 Sidra 177 Siecieszyn 478 Siedlce 403, 422 Siedliska 404 Siemohnen 215 Silno 306 Šilutė 191 Simno 371 Sirenewka 215 Sitno 393 Sittenfeld 220, 223 Sittenfelde 216-218 Skalowia 35,39,41,44 Skatticken 487 Skępe 313 Skolity 261 Skomentno 44 Skordupiany 473 Skowronki 526 Skroblienen 477 Skrudszen 477 Slavskoje 262,267,274 Sławanty 158 Sławskoje 189 Słobity (Schlobitten) 501, 505 Słonecznik 254 Słuck201,203 Słusznoje 220 Smażyno 173 Smoleńsk 191 Smołniczany 470 Sobiesierzno 313 Sochaczew 128 Sochocin 495 Sodargen 475 Sokal 108 Sokółka 371 Soldau 442 Sollnicken 505 Sollinken 506 Solnica 322 Sołtmany 412 Sommerau 231 Sopoćkinie 423 Sortlack 290, 291,293, 295 Spandau 164 Speichersdorf 517 Spędy 281-283 Sportyny 282 Spychowo 493 Srokowo 408, 412 Stablak (Stabławki, Stablack) 43,44, 505 Stallupönen 191,466 Stanisławów 273 Stapornen 521 Stara Hańcza 474 Stare Juchy 409 Stare Kiełbonki 351 Stare Kusy 328 Stare Włóki 391 Staroduba 203 Starogard Gdański 105, 237, 337 Starogród Chełmiński 55 Starosielce 371 Stary Dwór 276, 279 Staświn 410 Stawiguda 396 Stawuczany 180 Stedten (Stetten) 307, 308 Stega Mała 45 Stega Wielka 45 Stegienka 527 Stehlischken 478 Steynio 45 585 Indeks miejscowości Stężyca 176 Stobingen 216 Stobnie 322 Stolpce 201,207 Stołupiany (Nesterov, Stołupniany) 23, 30,161,191, 207, 211, 212, 236, 363, 364, 374, 377, 381,466, 467, 474-478,483 Straduny 148,149,152,153 Straslund 278 Strauchbucht 525 Stutten 308 Stutterei 220 Suchodolje 229 Sudargen 471 Sudargi 471,483,486 Sudau 512 Sulechów 176 Sulim 404 Suppliten 505 Suraż 133,134,137 Surowe 492, 501 Surwiliszki (Surviliškis) 204 Susz (Rosenberg) 29, 36,100,151,189, 277, 335, 403, 510, 526 Suwałki 372, 373,417, 422,452, 465, 471,474-477,484 Swaderki 397 Swaryszewo 322 Swoboda 231 Szafarnia 319 Szafranki 155 Szaki 415,416 Szalmia 282 Szawle 191,201,204 Szczecin 26,234, 275, 350, 461 Szczuczyn 177,408, 410,412, 415 Szczutowo 313 Szczytno (Ortelsburg) 17,20, 50,128, 151,174,191, 254, 256, 257, 277, 349, 350, 352, 353-356, 358, 359, 373, 385, 388, 403, 418, 434, 442 Szeldkiejmy 151 Szelment 470, 471, 474 Szepietowo 371 Szestno 53 Szeszkinia 473 Szeszupka 475 Szilien 487, 488 Szittkehmen 475 Szkotowo 526 586 Szlasy 497 Szonberg 327 Szpiłypiszki 299 Szramowo 319 Szreńsk 127,128,139, 494, 495 Sztabin 422 Sztum 36,332 Sztutowo (Stutthof) 5, 528 Sztynort 405 Szuklele 470 Szumowo 319 Szumówko 319 Szykszniewo 473 Szyleny 282, 506 Szyłokarczma (Heidekrug, Heydekrug) 191, 210,232,237,465-467 Szyłosady 473 Szymany 173,493 Szymbark 100 Szymkowo 153 Szymonka 148 Szyrwinty (Schirwindt) 417,465,472-474 Świątki 282 Świecie 50, 53, 57, 75, 81, 319 Świeża 35 Święta Lipka 178 Święta Siekierka (Heiligenbeil) 189,275, 467, 504, 506, 508, 509, 523 Świętajno 148, 394 Swiętajny 353 Świętomiejsce 21 Świnie Kąty (Corschten) 319 Tallin (Rewel, Reval) 168,170,203,204,232 Talpaki 211,214 Tammowischken 213,214 Tannenberg (Stębark) 5,7,30,70, 77, 363-365, 383, 384, 399, 400, 403, 407, 422, 426, 499 Tannenwalde 512, 516 Tapiawa (Tapiau, Gwardiejsk) 13,21,42, 191,229, 231, 237,299, 490,491, 504, 512 Taplacken 488 Tarczyn 128 Tarpupönen 475 Taurogi 191, 235, 236, 308 Tczew 105, 335, 337, 460 Tejstymy 389, 391 Tenkity (Tenkitten) 522 Terespol 473 Terespol Pomorski 345, 347 Indeks miejscowości Teuth ЗОО Thierenberg 521 Thierenberger Mühlenflies 516, 521 Tiedmannsdorf 505 Tiegenhagen 527 Tiegenort 526 Tiegerweide 527 Tiergarten 514 Timofijewka 213 Tiszino 444 Tolkmicko (Tolkemit) 324,325,326,500,526 Tollmingkehmen 377,415,474,475,477 Toruń 23, 33, 36, 42, 53, 56-58, 73, 82, 98,100-103,105,109, 239, 250, 275, 305, 306, 328, 367, 382, 491, 495 Tragheim 514 Trakeny (Trakehnen) 475,477 Trakiszki (Trakischken) 470,485 Trenk512, 514, 516 Troja 86 Troki 201 Tratenau 514 Trzciniec 497 Tuczno 103 Tujsk 526 Tujskie Łąki 527 Turosi 19 Turowo 395, 396 Tutschen 485 Tuwangste 41 Tykocin 127,128,132,137,139,143,245,495 Tylża (Tilsit, Sovetsk, Sowieck, Sowietsk) 13,21, 28, 53, 126, 134,137,150,161,190, 191, 201, 202, 210, 211,213, 229-231, 233, 236, 238, 243, 288-290, 299, 308,408, 415, 420,455, 470, 482,483,487,488,491 Uderbaien 218,220,225 Ulnowo 393 Unsatrapis 41 Urbanowo 276 Urbanstadten 474 Urbantatschen 474 Uszakowo 237 Uszballen 483 Uszbundzen 220,222 Uzdowo 384, 387, 393, 398,425 Vendôme 89 Ventspils 191, Vierzenhuben 527 Vilkaviškis 415 Virbalis 191 Vogelsang 36, 526 Voglers 526 Wabcz 345, 346 Waistotepil 42 Waldfrieden 488 Waldgarten 516 Waldhalle 525 Walkow 44 Walterkehmen 379, 470,475,477,485 Wałcz 103 Wały 401 Wanaginie 473 Wangitt 508 Waplewo 278, 333, 393-396, 398 Wapno 319 Wargen 40,516,519 Warkały 258, 260 Warlubie 346 Warna 93 Warnicken 521, 522 Warszawa 23, 24,128, 129, 132, 162, 179, 184, 226, 250, 251, 273-275,277, 280, 313, 326, 328, 338, 364, 365, 369, 374, 383,404,448, 451,454 Warten 514 Wassaken 485 Wasslerlacken 488 Wąbrzeźno 17, 345 Wągrowiec 103, 104,109 Wąsosz 138, 139,143 Wejherowo 346 Welawa (Wehlau, Znamiensk) 21,41, 42, 50,126,151,190,191,202,210-215, 226,228,229,230,236,237,288-289,292, 298-299,315,408,483,488,489,491 Wersal 175, 179,184 Wersele 475 Wesel 187 Westerplatte 171 Wewirzen 307 Węgajty 258 Węgorzewo (Angerburg) 17,28, 30, 55, 146,150-152,174,190,191, 210, 245, 246, 373, 382, 404,405,408,412, 413, 423,465,477,499 Węgrów 177 Wicknaweitschen 475 Widawa 205,235 Widgiry 470 587 Indeks miejscowości Wiedeń 179,180,183,184,229 Wielbark 30, 246, 250, 254,256-258, 273, 277, 305, 371, 398,402,418,423, 493-495,498 Wieliczki 147 Wielkie Kirznie 347 Wielochowo 287,288 Wieprz 129,369 Wierciny 322 Wierzbica 77 Wierzbin 404 Wierzbołowo (Wirballen) 131,133, 134,138,150,151,158, 207, 211, 215, 373,473 Wierzbołów 191,202, 210 Wierzbowo 494 Wierzno Wielkie 505, 501 Wiesenburg 37,42 Wietrzychowo 402 Więckowo 398 Wilamowo 354 Wilczkowo 260,261, 280,283 Wilhelmsberg 478 Wilhelmsbruch 488 Wilkendorf 215,228 Wilkischken 381 Willenberg 493 Willuhnen 471,477 Wilno 23, 77,177,191, 201, 203, 207, 371 Wiltauten 483,484 Wiłkomierz (Ukmergė) 93,191, 201, 203 Windawa 191,468 Winiary 347, 348 Winnica 492 Wirbalis 421, 422 Wisłoujście 171 Wiszniewoje 380 Wisztyniec 377,474 Witebsk 463 Wittgirren 470 Wiżajny 178 Wizgory 377 Wizna 138,139,491,492,495 Władysławów 468, 472 Włocławek 448 Włodowo 261, 273 Włościany 494 Wohnsdorf 41 Wojciechy 276 Wolborz 71 588 Wollitnick 509 Wolnica 261,275 Wolodarowka 230 Wołownia 475 Worglitten 505 Woria 45 Worławki 261 Woronowo 218 Woszczele 149 Woźnice 148 Wrocław 5,40, 337 Wronki 493 Wronowo 393, 395 Wrony 410 Wrzesina 258 Wusen 505 Wyborg 235 Wydminy 148,408,409,412 Wygoda 494 Wyłkowyszki 178, 372, 415,416,472 Wystruć (Czerniachowsk, Insterburg) 17, 21-23,28,30,137,149,150,161,189-191, 202,210-215,231,236,370,373,374,377, 382,408,410,413-416,420,456,459,469, 470,480,482,483,486-489,491 Wyszecino 173 Wysztyniec 374 Zabłudowo 134 Zaborowo 401 Zabrodzie 132 Zadwórze 527 Zagrzewo 401 Zakroczym 127,138,275 Zakrzewo 324,494 Zalesie 497 Zalesk 299 Zalewo 100,246, 282, 322, 327 Załuski 398 Załuszki 402 Zambrów 371,495 Zamość 149 Zarechje 237 Zarzecze 475 Zastawy 319 Zawadka 322 Zawady Ełckie 493 Zawierzę 282 Zawiety 381 Zbąszyń 128 Zbyczyn 176 Indeks miejscowości Žeimelis 204 Zelencowo 218 Zerbuń 388-391 Zielona 494 Zielonka Pasłęcka 328,500 Zielony Grąd 501 Zieluń 494,495 Zilino 231 Zimmerbude 514 Zimna Woda 402 Zinten 189,289, 503 Zlinia 44 Złotki 497 Złotoria 68, 69 Znamienskoje 266 Zybułtowo 393 Żardenki 280, 389 Żejmeny 204 Żurawiec 327 Żurawno 259, 258 Żuromin 105, 494 Żury 471 Żytkiejmy 475 Żywki 412 589 Indeks osobowy Aaron 84 Abramowski Karol Fryderyk 333 Adlung 347 Adolfi Carl Friedrich Wilhelm 349 AgiejevA. 197 Albert 142 Albert II42 Albrecht August 333 Albrecht, król meklemburski 70 Aleksander I (car Rosji) 244,245,247, 252, 289, 300 Aleksander V (papież) 73 Aleksander, patrz Witold Ali Hussein Chan Nachiczewański (wódz tatarski) 378 Altenburg Dietrich von 58 Angely Ludwik 334 Anhalt-Zerbst Sophie Friederike Auguste von 194 Anna Iwanowna 194 Anna (cesarzowa) 162 Anzelm 40 Apraksin Stiepan 185,193-195,198, 199, 201-207, 209, 211, 212, 214,215, 220, 226-231,233, 234 Arnsdorf 146 Arszyński Marian 56 Artamonow Leonid 425 Aschenberg Rütger von 152 Auer Hans Georg von 144,149,150 Augereau Pierre 248,251,257,261,267-270 Augusiewicz Sławomir 6,125 Augustil 167 Augustin 167,168,171,174,176,178,179,184 Augustyn 88 Baggowut Karl F. 255, 261,266, 268, 269, 271, 297 Bagiński (Bagieński) Stanisław 324 Bagramian Iwan 506 Bagration Piotr (generał) 249,255,257, 258,261-263, 281-285, 291, 295-299 Balk Herman von 36 Balzer Henriette 357 Bandymir 137 Baranowski Mikołaj 137 Barański 351 Barhes Roland 94 562 Bartaszkiewicz 345 Bartholomei Teodor (Fiodor?) 305 Bauman (Bouman) Iwan 210 Bazyli (św.) 88 Bebert Hans 519 Below Lorenz von 188 Below Otto von 223, 225, 381, 388, 389, 396, 413, 414, 420 Bem Józef 322 Benedykt XIII (papież) 73 Benedykt z Nursji (św.) 90-91 Beniamin (postać biblijna) 84 Bennigsen Leontij 243-245,247-254,256-262, 264-273,275-280,282-295,298,299 Berliwin 36 Bernadotte Jean 251-258, 268,272, 275, 276, 281-283 Bernard (św.) 87 Bernstein 518 Berthier Alexandre 248,257, 258 Beskrownyj L. 227, 232 Bestużew-Riumin Aleksander 181-183, 185,195 Bestużew-Riumin Michaił 185 Bielecki Robert 292 Bielski Dominik 326 Biełoborodow Afanasij 514 Biernacki Antoni 328 Bierstedt A.H. 348 Bierzwieński Florian 109 Biron Ernest Jan 181 Biron Gustaw von 175, 178 Biskup Marian 97 Bismarck Otto von 343 Bisson Jean В. 296 Blumen von (oficer pruski) 335 Błagowieszczenskij Aleksander 388,390,424 Błędowski Jakub 178 Bogusław (książę zachodniopomorski) 72 Böhning Peter 340 Bolesław Wstydliwy 43,44 Bołdin Iwan 499 Bołotow 194,213, 214, 219 Bonawentura (św.) 89 Boner Jan 101 Bonifacy IX (papież) 69 Bonsdorf Otto von 58 Indeks osobowy Boratyński Jan 111 Bosquet Daniel (Danilo) de 228 Botel Henryk 38 Brandt Heinrich (Henryk) 339 Brandt Christian von 169 Branicki Jan Klemens 201 Braunschweig-Wolfenbüttel-Bevern August Wilhelm von 211 Brecht 408,412 Bretlach Christian von 152 Brochocki Walenty 313 Brodaty Henryk 36 Bronikowski Romuald 327 Brown George 195, 203, 204, 206, 212, 214, 220,221,225, 235 Brückner Aleksander 92 Brünell Christoph de 142,144-147 Brunon św. (biskup) 40 Brzeziński S. 179 Brzozogłowy Janusz 75 Buccow Adolf Nikolas baron von 202 Bucht von (ppłk.) 142, 144-146 Buctow 354 Buechert 350 Bukowski Jan Antoni 173 Bulczyński 345 Bułhakow Paweł 423 Burchard (margrabia magdeburski) 36 Busse Hans 404,405,410 Buturlin Aleksander 185, 194 Buxhöwden Fiodor F. 245 Bychowiec Jan 134 Camus Maksymilian Brown de 184 Chlebnikow Nikołaj 515 Chłapowski Dezydery 306-308,312,313,335 Chłopicki Józef 333 Chomiakow Fiodor 207 Chotomski Ferdynand Dienheim 352, 354 Chriukin Timofiej 515 Chroberski Stanisław 108 Churchill Winston 479 Chwalibóg Żeromski Kazimierz 137 Ciesielski Tomasz 6,161 Cieślak Edmund 169, 170,180 Conrad 353 Curzon George Nathaniel 453 Czanczibadze Porfirij 514 Czapski Piotr 176 Czerniachowski Iwan 464,498, 506 Czernyszew Piotr 182 Czernyszew Zachar 239, 240 Czerulla Adam 354 Cziczagow Paweł 300 Dahlberg Eryk 154-156 Danilevski Nikołaj 297 Daniłow Jurij 369, 418 Dankbahr Wilhelm 313, 339 Darewski Franciszek 200 Davies Norman 452 Davout Louis 251, 248, 254, 261, 262, 267-271, 275, 276, 278-280, 282, 284, 287-289, 293,294,299 Dawydow Denis 269 Dąbrowski Jan Henryk 278, 279, 280, 293, 295, 299 Dąbrowski Maciej 326 Dellingshausen Jan 306, 307 Demontowicz Józef 343-345, 347, 348 Denikin Anton 458, 459 Desjardins Jacques 268,269 Dietrich II (margrabia miśnieński) 43 Diwan (wódz Bartów) 43 Długosz Jan 6, 67, 70, 72, 83-85, 90, 93 Dłuski Mamert 322 Dobeneck Christoph Friedrich von Taubenecker 127,144, 146, 150 Dobiecki Wincenty 322 Dobrogost Czarny 72 Dobrowolski 458 Dobrzykowski Jan 102,105,109 Dochturow Dymitrij S. 281, 282 Dohna 211, 213, 214, 225 Dohna Christoph zu 219, 227 Dohna-Schlodien Christoph von 188 Dolgorukow Michail 256, 257 Dörfflinger (Derfflinger) Georg von 126, 128,149-151,157 Drej Szymon 6, 67 Drygalski Karl von 324, 328 Duglas Robert 127, 128,132,135 Dupas Pierre 290, 292, 295 Dupont Pierre A. 275, 276, 294, 296-298 Dusburg 35-38, 40,43 Dwernicki Józef 333 Dybicz Iwan 305 Dylewski Julian 328 Dzierżawski Alojzy 324 Dżelal-ed-Din (wódz tatarski) 72-74 Eichhorn Hermann von 420 Ekhdal Sven 77 563 Indeks osobowy Eleazar 84 Eller Wolf Ernst von 142,145, 146 Elżbieta Piotrowna (caryca rosyjska) 161, 162,183,185,194,195,199, 200, 226, 231, 233-235,237,239 Emanuel 162,167 Eneasz 86 Engel Hans 139 Engel Joachim 142, 146,147 Engel Johann 142 Essen Iwan 252, 254, 256, 273, 274, 277, 295 Eulenburg Jonas Casimir zu 150 Eustachiusz 88 Eżanowski (Elżanowski) Stanislaw 327 Falk von 377 Falkenhayn Erich von 418 Falkowski (Falbowski) Walenty 327 Fermor Willim (Wiliam) 195, 202, 204, 206-208, 210,212-214, 217, 220-225, 235-238 Finckenstein Friedrich hr. Finck von 188,210 Firlej Mikołaj 100,102, 104 Flasieński Jan 326 Flatow Isidor 354, 355 Foch Ferdinand 448 Foerster Gustav von 391 François Hermann von 367, 377, 379, 381, 398, 401,402,412,415 Freitag H. 360 Friant Louis 268,270, 271 Frisch 214 Fryderyk August II Wettin 167,170 Fryderyk 1162 Fryderyki! 37,161,165,181-188,190, 193,199,201, 211, 227, 232, 234, 240,248 Fryderyk II Hohenzollern 162 Fryderyk Wilhelm 125-129,131-133,135, 139,142,149,158, 162 Fryderyk Wilhelm 1162-172, 174,175, 178-180 Fryderyk Wilhelm III 244, 274, 278, 304, 312 Fuchs Martin von 168-170 Gaj G. 454,458 Galicki Kuźma 514 Galiuccio Paul-François 228 Gaiwitz (gen.) 412 Gancewski Jan 6, 47 Gara Mikołaj de 73, 74 564 Gardie Jakub de la 151,152 Gartwis Sylwerster 227 Gaszyński Konstanty 305,308 Gayl Wilhelm von 454 Gebel Maciej 364 Gedune (wódz Prusów) 40 Geoffroy II (książę Bretanii) 89 Gerlach Mathilde 356,357 Gerlach Michael 353,355,356 Giedroyć Józef 313 Giedroyć Mikołaj 137 Giedroyć Mikołaj Krzysztof 152 Giełgud Jan 306-308 Gieszczyński Witold 5,7,364 Glappo (wódz Prusów) 42 Gliniany Jakub 71 Gliniecki Tomasz 7,463 Glińscy (rodzina szlachecka) 148 Gloger Karol 334 Gładysz Andrzej 6,97 Głuszczyński (Głuszyński) Karol 325 Gohr G.F. 188, 226,227 Goldenberg 459 Goldmann 353 Goldschmidt 353 Golicyn Aleksander 195,235 Golicyn Dymitr 249, 253,255,256, 269, 270, 289, 291 Golicyn Michaił 185 Goltz Hennig von der 188 Goltz Joachim Rüdiger von der 138,150, 227, 395-398,402,409,410, 412,415 Gołowin Mikołaj 364 Golowkin Grigorij 194 Golowkin Michal 181 Gomoliński Piotr 98 Gorczakow Andriej 249, 281,282, 291, 295, 297, 298 Gordon Thomas 171 Görtzke Joachim Ernst von 150,151,153,157 Gorzowski 458 Gosiewska Magdalena 132,157 Gosiewski Maciej 134,150 Gosiewski Wincenty 6,125,129,131-138, 142, 143,147-152,156-158 Gotartowski Fabian 328 Götzen Jobst Friedrich von 130 Goyski Marian 70 Górnicki Łukasz 101 Grabowski Józef 335 Indeks osobowy Grabowski Adam Stanisław 239 Gracjan (zakonnik) 93 Grandeville von (oficer pruski) 335 Gregorovius (mjr pruski) 309 Greim Robert Ritter von 466 Grickiewicz A. 452 Gross Beniamin 334 Gross Radosław 7,429 Grouchy Emmanuel 247,259,290,291, 293, 295, 298 Gruczynski von (oficer pruski) 335 Grumbkow Friedrich Wilhelm von 169 Grünberg Moses 360 Grzegorz XII (papież) 73 Grzegorz Wielki 90 Grzegorz z Nazjanzu (św.) 88 Grzegorz z Nyssy (św.) 88 Guderian Heinz 481 Gudin Charles 268,270,271 Giinger Wolf 519 Haertel Fryderyk Wilhelm 333 Hähnle Hermann 519 Halicki Daniel 44 Halle Heinrich von 128 Hammarskjöld Per 142 Hansen Johannes 433 Hartmann Fryderyk Traugutt 334 Hautpoul Jean J. ď 270 Heidenrich 40 Helmerich 42 Hempel Aleksander 306 Henryk Wspaniały 36 Herbst Stanisław 98 Herburtowski 103 Herkus Monte (wódz Prusów) 41-43 Herngross Aleksander 369 Hessen-Homburg Friedrich von 152,153 Heudelet Entienne 268,269 Hieronim 88 Hiller A. 352 Hilton Walther 89 Himmler Heinrich 502 Hincz Jan 326 Hindenburg Paul von Beneckendorff und 363,383,385, 403,407,409, 416-420,422-424 Hiob 89 Hitler Adolf 469, 472, 481, 482, 502 Hlebowicz Jerzy Karol 134,137,152 Houssaye Armand de la’ 293 Hochstein 354 Hoffmann Max 364 Hoffmann Mirosław J. 6, 33 Hofker Heinrich 519 Hohendorf 142,145, 146 Hohenstein Eliger von 58 Hohenzollern 132 Hohenzollern Albrecht 99,102 Hohenzollern Fryderyk von 175 Holstein-Becks Piotr August Fryderyk von 235 Holstein-Gottorp George von 188,210, 213,219, 222-224,231 Homer 86 Horn Bengt 152,156 Horn Heinrich 151 Hornhausen Burchard von 40 Hossbach Friedrich 479, 500 Houssaye Armand Lebrun de La 294 Houwaldt Christoph von 129 Hoverbeck Johann von 132 Hugowitz Heidenreich von 58 Hülsen (oficer pruski) 144,145 Hülsen Bernhard Friedrich von 188 Hülsen Wilhelm Friedrich von 142 Humboldt 211 Humborg 110 Hylzen Jan August 232 Ihnatowicz Jan 148 Ihnatowicz-Łubiański Jan Aleksander 137 Issajski Leopold 326 Iwan VI (car Rosji) 181 Iwanow Mikołaj 418 Iwanowna Anna 181 Izmaiłow Lew 177,178 Izydor z Sevilli 89 Jabłoński Stanisław 337 Jacewicz Onufry 308 Jadwiga (królowa Polski) 68 Jagielski Józef 346, 347, 350, 352 Jagiełło Władysław 6,67-70,73-77,80-85,91 Jagużyński Paweł 170 Jakowlew Mikołaj 237 Jakub z Leodium 38 Jakub (bp. płocki) 93 Jan Kazimierz 126,127,129,131-133, 135,138,149,157 Jan Paweł II97 Jan Pustelnik 87, 88 Jan z Fecamp 89 565 Indeks osobowy Jan z Lykopolis 88 Jan z Tarnowa 76 Janowicz Stanisław 364 Janusz I (książę mazowiecki) 71, 75 Januszkiewicz Mikołaj 372 Jasiński Janusz 340 Jaskowski 344 Jastrzemski 347,348 Jedete (wódz pruski) 44 Jessel von 455 Jeśmian Krzysztof 125,137,139 Johannsohn Friedrich Wilhelm 344-348 Johnson 346, 347 Josephsohn Lewin 350, 351, 352 Jost (margrabia morawski) 81 Jungingen Konrad von 69, 70 Jungingen Ulryk von 67, 69, 70, 74, 75, 80, 81, 85 Jurek 103 Jurszenis 458 Kaczkowski Karol 322 Kalckstein Christian Ludwig von 126,128 Káinéin Karl von 188, 219, 226 Kamieński Nikolaj 259, 283, 285, 288, 299 Kamil Kazimierz 333 Kaminski Adam 327 Kamiński Ludwik 334 Kaminski Piotr 133 Kampenhauzen Jan Joachim 173 Kanitz 210, 211,213, 226, 229 Kanitz Georg Friedrich von 126 Kanitz Hans von 188 Kannenberg Christoph von 128,142,145,146 Kantegerd (wódz Prusów) 44 Karol (syn ks. Ziemowita) 42 Karol VI (cesarz, król Węgier i Czech) 175 Karol VIII (król Francji) 91 Karol Gustaw 126,127,130,151 Kasparek Norbert 5-7,303, 364 Katarzyna II (caryca Rosji) 194, 240 Katt Hans Hermann von 174 Kaziaga Sufan 148 Kazimierz (syn ks. Konrada Mazowieckiego) 36 Keller Caroline 358, 359 Keller Eisig 350-359 Kempa Robert 364 Kersten Johann 354 Keyserling (Keyserlingk) Hermann Karl von 170,179, 180 566 Kętrzyński Wojciech (Winkler) 348,352,354 Kierkiewicz Wojciech 326 Kirszensztein Hieronim Kryspin 134,137,150 Klein D. 267 Klein Leib 350, 351 Klemens IV (papież) 42 Klemensowski Marcin 322 Klimak Jan 88 Klingsporn Johann von 127,144,146,150 Kloss (muzyk pruski) 334 Klujew Nikołaj 394, 400, 401,403 Kmicic Samuel 137 Knorring Otton E 279 Kobylińscy (ród szlachecki) 148 Koch Erich 481, 482 Koekeritz Leopold von 80 Kołodziejski A. 360 Kołogriwow Aleksiej S. 296 Komarow 390, 392 Komorowski Samuel Aleksander 134 Kondratienko 405 Konrad Biały 72 Konrad Mazowiecki 33, 36, 37 Konstanty (wielki książę) 248, 289, 290 Konstantyn (cesarz) 89 Kopp Wiktor 459 Korf (generał) 275 Koronowicz 352, 354 Korotkiewicz Samuel 134, 137,156 Korzon Tadeusz 97 Koschorrek Henryk 352, 353, 357 Kosek 313 Koss 324 Kossakowski Józef 200 Kostiurin Fiodor 172, 202, 206, 214 Koszulski Józef 343, 344 Kotowski Konstanty 156 Kowalewski 351, 352 Krafft Karl Lebrecht Friedrich von 308,328,334 Krasnoszczekow Fiodor 204,206,208,214,231 Kraszewski Antoni 327 Krecken Jobst von 142,146 Krop Arnold 43 Krüger 347, 349, 353, 355 Kryłow Nikołaj 514 Krystyn z Ostrowa 76 Kryszpin Jerzy 175 Kuhn Andreas 386 Kukiel Marian 245 Kukutsch (kpt.) 376 Indeks osobowy Kunst Otto 350 Kurowski Mikołaj 70 Kurz (karczmarz) 359 Kutaisow Aleksander 271 L’Estocq Anton 245, 252, 254, 256, 258-262,264, 266, 273, 275, 276, 279, 281-283, 288-290, 299 L’Hôpital 228 Lacy Piotr 168,173, 182 Lambert Karl O. 293 Lamprecht Friedrich 355 Lamsdorf (płk saski) 228 Lanckoroński Przecław 103 Lannes Jean 248, 251, 280, 283, 287, 289-291, 294, 295, 297 Lappise L. 294 Lasalle Antoine-Charles-Louis de 280 Lasch Otto 519 Latini Brunetto 85, 86, 90 Latour-Maubourg Marie 289,293,294,296 Laudański Kazimierz 327 Lebrecht 354 Lefebvre Francois 257, 278 279 Legrand Claude Juste Alexandre Louis 287 Lehwaldt Christoph von 150 Lehwaldt Hans (Johann) von 187-190, 202,209-211, 213-215, 218, 219, 223, 224, 226-231, 233, 234, 236, 237 Lelewel Joachim 340 Lenart Mirosław 6,83 Lenczkowski (ppłk) 402 Leontiew Mikołaj 216,237 Leopoldowna Anna 181 Lesgewang Johann Friedrich von 168 Lessgewang Dietrich von 148 Leszczyński Stanisław 162,167,169,171, 173-175,179,180 Lewinski Jakub 322 Lichtenstein Isidor 358 Lichtenstein Israel 359 Lichtenstein Simon 353, 358 Linka Jacob 355, 356 Lipnicki Stanisław Jan 133,137 Litzmann Karl 420,421,422 Liven Jerzy 194,195 Liven Matwiej 203, 206, 207, 212, 220, 228 Liven Willim 195,228 Loewenwold Karl Gustaw von 162,167 Lossau (Lossow) Matthias Ludwig von 188 Lotar I (król Franków) 91 Louis (Lewis) Wilim 205 Lubomirski Kacper, ks. 207,221,237 Ludendorff Erich 383, 417, 418, 424 Ludnikow Iwan 514 Ludwik (król Bawarii) 91 Ludwik Wilhelm ks. Hessen-Homburg 177, 179 Luterberg Otto von 58 Łabanowski 322, 324 Łach Wiesław Bolesław 6,7,9,363, 364 Łapicki (ppor.) 449 Łapuchin (gen.) 228 Łazarz (postać biblijna) 89 Łebiński Józef 358, 359 Łokietek Władysław 49, 58 Łopatin Anton (gen.) 517 Łopuchin Wasilij 195, 203, 204, 206, 212, 214, 220-225, 227 Łukomski Samuel 134 Macdonald Entienne 300 Maciej z Łabiszyna 71 Mackensen August von 388,410 Magdalena z Konopackich 131 Magdalena (św.) 89 Makariusz Wielki (patriarcha Antiochii) 88 Malberg Gerhard von 37 Maltzan Ago von 447 Małachowska Benigna 333 Małachowski Kazimierz 322 Małachowski Paweł 188,211,213,219 Małgorzata (królowa szwedzka) 70 Mannheim Julius 354 Manstein E.A. 188, 223, 225, 227 Manteuffel Andriej (Andreas) 221,225,226 Manteuffel Franz Christoph von 188 Manteuffel Iwan 221,222,225,226,228 Manteuffei-Szöge Johann von 127,138,142,149 Marchand Jean G. 295,296 Marcin z Wrocimowic 78 Marcus Joel 351 Maria Teresa 184,187,217 Maria (siostra Łazarza) 89 Markow Jewgienij 253,261,297 Maron Jerzy 5, 7 Martos Nikołaj (gen.) 386, 394,403 Martwell Leo 343-345, 360 Mastowski Dymitrij 170,198,214,218 Mastowski Dionizy 324 Massalski Michał Józef 178 Massbach Georg Wilhelm von 128 567 Indeks osobowy Masseny Andre 277, 280 Matwiejew (ppłk.) 169 Maxymin (św.) 89 May 352 Mecklemburg Karol von 152 Medeksza Stefan Franciszek 148 Mełdzyński Sebastian 171-173 Mendelski Franz 346 Mendog (Mindaugas, król Litwy) 39 Meniwicki (oficer pruski) 324 Menna Ludwig 345 Meydel Teodor Jan 132 Meyer 143 Mielecke von 459 Mierosławski Ludwik 347 Mietzke 351 Mikołaj I (car Rosji) 303, 338 Mikołaj II (car Rosji) 372 Mikołaj z Michałowa 76 Mikołajewicz Mikołaj 372,422 Mikosch Hans 519 Milewski Władysław 148 Milhaud E. 267,270 Minowski (Minocki) Marek 100 Miodowski Wolf 354 Mirabilis Volrad 41 Miroński Gabriel 103 Miszukow Zachary 205 Model Walter 472 Mojżesz 85 Moltke Helmuth von 366,367,382,383,426 Monsacré Hélène 86 Morand Charles 268-271, 279 Morgen von 393-396, 408,410, 412,414 Morsztyn Andrzej 176 Mortier Adolphe E. 278-280, 284,289, 292, 293, 295, 297 Mosche 352 Moulin Józef de 214, 229, 230, 231 Mróz 350 Mściwój (książę gdański) 43 Mühlmann 398, 401,402 Müller Christian 154 Müller Eugen 349, 352 Müller Friedrich-Wilhelm 502 Münnich Burkhard Christoph von 168-171, 175,181,235 Murat Joachim 248, 257, 259, 260, 261, 263, 267,269,270, 273, 274,282, 283, 285, 286, 289, 290,293, 294, 299, 300 568 Muszyński 355 Nadasty 228 Nadolski Andrzej 77 Nannini Remigio 86 Nansouty Etienne 290,291,295 Napoleon 6, 243-245, 247-252,254, 256-259,267, 268,270,272, 274-280, 282-284,287-290, 292-294, 297, 298, 300 Naroński 154 Naudiota (wódz Prusów) 45 Ney Michel 248, 250-253, 256-260,267, 271, 272, 274-276,278-280, 282, 283, 287, 289, 290, 293,295,296-298, 300 Nieszokoć Wincenty 324 Niewiarowski Stefan 134,135,139 Nollet (gen.) 448 Nowowiejski Walenty 327 Numers (gen.) 237 Obuchowicz Filip Krzysztof 134,152 Odachowski Konstanty 103, 130,131,134 Odonic Władysław 36 Odrowąż Stanisław 109,110 Odziemkowski Janusz 453 Oettingen Herman von 58 Olbracht Opacki Jan 139 Olgierdowicz Semen-Lingwen 78 Ore Albrecht von 58 Orłowski Ignacy 328 Oskierko Samuel 127,132,137 Ossoliński Franciszek Maksymilian 176,178 Osten-Sacken Fabian W. 254, 276, 281, 282 Osterman Andriej 181 Ostema Poppo von 40 Ostrowski Tomasz 328 Otto III (margrabia brandenburski) 42 Otton z Brunszwiku 37,40 Oudinot Nicolas 290, 293, 294 Ozierow Fiodor 499, 514 Ożarowski Jerzy 179 Pac Ludwik 322 Pac Michał 134 Panin Piotr (gen.) 237 Papiwin Nikołaj 515 Paskiewicz Iwan 334 Paszkiewicz 305 Paszkowski Marian 178, 179 Pawelczik Ludwig 357 Paweł I (car Rosji) 247 Indeks osobowy Pągowski Michał 328 Pągowski Stanisław 326 Pfalz-Sulzbach Philipp von 151 Piegłowski Wincenty 327 Pieńkowski Adam 11 Pilecki Stanisław 105,108,110 Pinchas (postać biblijna) 84 Piotr III (car Rosji) 239 Piotr Wielki (car Rosji) 181,192 Piotrowna Elżbieta (caryca Rosji) 181,182 Platten Dubislaw von 188,213,226 Plauen Henryk Reuss von 58 Plauen Henryk von 75, 81 Plehwe Paweł 421 Plemiannikow Piotr 225,228 Plettenberg Christoph von 188 Plewczyński Marek 97,99,108 Plötz (gen.) 275 Płatów Matwiej 248, 275, 249, 273, 274, 277-279,281, 284, 299 Płodowski Jan 324 Pociecha Władysław 97 Pociej Antoni 177 Podevills (oficer pruski) 146 Podewils Heinrich von 182 Podlodowski Mikołaj 131 Pokłoński Konstanty 134,137,156 Polentzvon 141,142,145,146 Polenz 223, 225, 294 Polenz Hans Albrecht von 188,190,208 Polenz Johann Friedrich von 188 Połubiński Aleksander Hilary 134,135, 137,139,152,156 Poniatowski Stanisław 176 Potocki Antoni 176 Potocki Krzysztof 134 Potocki Michał 176,177 Potocki Prot 328 Preis (mjr) 209 Preusser (płk pruski) 308, 335, 338 Pringel Johann 152 Prittwitz und Gaffron Max von 252,368, 374, 378, 379, 382, 383, 424,426 Przebendowski (Prebendowski, oficer pruski) 328 Przemysl Ottokar II40, 41,43 Przeździecki Janusz Józef 324 Pufendorf Samuel 154 Puttkamer 139,142 Puttkamer Werner Friedrich von 188,190 Puzyna Józef 319, 322, 324 Raczyński Aleksander 432,433 Radziwiłł Bogusław 125,127,128,132, 135, 140, 141,143-147 Radziwiłł Michał Kazimierz 134,137,152, 156,157 Radziwiłł Michał Krzysztof 177 Radziwiłłowicz Dariusz 364 Rauchbar Johann Georg 153 Raut (płk) 519 Razumowski Aleksiej 194 Rechemberg Jan 102 Rehbinder Jerzy A. 179 Reinhardt Georg-Hans 500 Rejżewski (Reyowski) Dawid 137 Rembow Μ. 281,282 Remer Mateusz 134 Rendulic Lothar 502 Rennenkampf Paweł von 367, 376, 377, 378, 403, 405, 407, 410,412, 413,419 Repnin Mikołaj 237 Reuth 354 Reutt Walerian 345 Rhode 357 Riazanow Gawrił 231, 232, 237 Richter Gwido Kazimirowicz 391 Ridder Denis 195 Ridderhielm Israel 139-142,147 Riesen Jakub van 334 Robert L.C. 354, 360 Roechricht 352 Roguet E 282 Rohland Franciszek 306-309, 312 Rois de la (mjr) 212 Rokitnicki Jakub 135 Rokossowski 468,491, 498, 501, 502, 528 Romanius Awram 208, 209 Rose 360 Rosen Dietrich von 139,143 Rosen Wolf 352, 358 Rosenkranz Emilie 349 Rożnowski Jakub 101 Różycki Leopold 360 Rudziński Kazimierz 172 Ruesch Joseph von 188,210, 211, 215 Rumiancew Piotr 203,207,221,225, 236,237 Rummel Georg von 208,209, 335, 337 Rusocki Mikołaj 103 Ruzski Mikołaj 418,422,423 569 Indeks osobowy Rybiński Maciej 313, 319, 322, 328, 334,335 Sachsen-Weimar Johann Georg von 142 Sachsen-Weissenfels Johann Adolfil von 168,170,171 Sadowski Johann 345, 346, 347 Saher von (porucznik) 385 Saint-André Fryderyk Daniel baron von 195, 206,215,217,228, 230 Saint-Hilaire Louis 260,267,268,270 Sakowski (krawiec) 357 Salmonowicz Stanislaw 163 Salza Herman von 37 Saltykow Iwan 195, 204, 208, 209, 221, 222, 225 Sambor (brat ks. pomorskiego Świętopełka) 36 Sampoliński Wojciech 100,102,103, 105, 108-110 Samsonow Aleksander 364, 371, 382, 384, 385, 387, 388, 392, 394, 398, 401, 403, 405,419,424, 425 Sapieha Krzysztof 134 Sapieha Pawel 134, 136,137,152 Sappun Michael 150 Saucken Dietrich von 527 Savary Jean 256,273 Sayn Johann von 74 Schark J.C. 360 Schlieben Wilhelm von 172,188 Schlieffen Alfred von 366,418 Schlochaer Heymann 351 Schmettau Egon von 393, 398 Schmidseck Johann Schmidt von 127 Schmidt 150, 313, 335, 349, 352 Schmul Isaac 351 Schöler Friedrich 338 Scholtz von 392, 393, 395 Schön Teodor von 305 Schönaich Georg von 128 Schorlemmer Ludwig Wilhelm von 188, 211,216,219, 222 Schroetter Friedrich Leopold von 154 Schubert Wilhelm 451, 454, 456 Schuberth Fritz 519 Schultz 349, 352 Schulz Zyndikus 455 Schwerin Otto von 128 Scurdo (wódz Prusów) 44 Seckendorff Friedrich Wilhelm von 170 570 Şeddeler (Zeddeler) Ludwik 338 Senarmont Aleksandre 268,296,297 Sęcygniewski Jakub 101-103,105 Sędziwój z Ostroroga 76 Showalter Dennis E. 364 Sieben (gen.) 228 Siedmoradzki Aleksander K. 252,254,256 Siemowit IV (książę mazowiecki) 75 Sierakowscy (ziemianie z Waplewa) 333 Sierk Johann 351 Siewers Aleksander 419,421-423 Silberman Israel 353 Sirio Isacco di 88 Skal 351 Skaszewski Mikołaj 134 Skomand (wódz Prusów) 42,44,45 Skoraczowski Dobiesław 74 Skrzynecki Jan 333 Skulski Stefan 307 Śledzik 355, 356 Słupecki Zbigniew 111 Słuszka Zygmunt Adam 149,152 Sobieński Piotr Kmita 98,100,101,104, 105,108-110 Sokolnicki Piotr 173 Solecki Józef 325 Solodjonow 459 Sołkiewicz Szymon 326 Sołłohub Jerzy 175 Sołżenicyn Aleksander 364 Soult Nicolas Jean de Dieu (ks. Dalmacji, marsz, napoleoński) 248, 251, 257, 258-261, 263, 264, 267, 268, 270,275,276, 280-287, 289, 299 Spaen Aleksander von 149-151 Sparr Christoph Otton von 137,138,152,157 Sperl Rudolf 519 Špidlík Thomas 87 Spiridowicz Henriette 348 Srokowski Stanisław 11,12,460 Stalin Józef 468, 502 Stanislaw I (król Polski) 177,178,180 Stanisław ze Skarbimierza 93 Staszewski Jacek 163 Steinflicht Johann 172-174,176, 179 Stenbock Gustaw Otto 151-153,156,157 Stetkiewicz Krzysztof 134 Stępkowski Józef 327 Stoffeln (Stoffel) Christoph von 195, 200, 203, 207,213,229 Indeks osobowy Stojanow Mikołaj 207 Stopa Jan ПО Stronczyński Antoni 327 Strzeżek Tomasz 6, 243 Studnicki 355 Stülpnagel Ferdinand Wilhelm 308,312,335 Subchan Ghazi aga (wódz tatarski) 135,144 Suchomlinow Władimir (gen.) 372 Suchorzewski Tadeusz 322, 324 Suchten von (oficer pruski) 335 Sudau Erich 519 Sulzbach Filip von 152,156 Süskind Guro von 519 Suzin Paweł 347 Sybilski խո Paweł 179,202,205,206, 210, 212-215, 217, 220, 226, 233 Sybin 225 Sydow Hans Sigismund von 188,226 Sypniewski Stanisław 360 Szachowski Jakow 237 Szafraniec Piotr 76 Szafranów Piotr 499 Szczerbakow 458 Szczerbatow Mikołaj 194 Szembek Krzysztof 172 Szlanta Piotr 364 Szlegel Karol 326 Sztejngel F. 295 Szulew 458 Szulman A.A. 416 Szuwałow Aleksander 185 Szuwałow Piotr 185,193,197, 202, 235 Szymanowski Józef 309 Ścibor ze Ściborzyc 73, 74 Świderski 356-358 Świdrygiełło 72 Świerczewski Janusz 100 Świętobor (ks. zachodniopomorski) 72 Świętopełk (ks. pomorski) 36, 37 Tarło Adam 176 Tarło Jan 173,176,177,179 Tarnowski Ignacy 346 Tarnowski Jan 100,109 Taube Johann Jacob 142,147 Tchorzewski Johann von 345-347 Tettingen Werner von 80,85 Tęczyński Andrzej 103 Thierberg Konrad von 43,45 Thiers Adolphe 264, 297 Thiessen 518 Tiedewiss (płk pruski) 309 Tielzen (oficer pruski) 308 Tiuticzew (mjr) 222 Toeppen Max Pollux 34 Tokarz Wacław 305 Tolly Barclay de 257,260-262,266,268,271 Tołstoj Matwiej 228 Tołstoj Piotr A. 274, 275, 277 Tomasz z Akwinu 88 Trąba Mikołaj 72, 76 Treiden Iwan von 238, 210 Tribue Władimir 483 Trott-Treyden Heinrich Reinhold von 238 Trubecki Nikita 185,194 Trzepieński Jan 101 Tuchaczewski Michaił 454 Tuchman Barbara W. 364 Tuczkow Nikołaj A. 255, 277, 278 Turna Kazimierz 293 Tyszkiewicz Jan 97, 98 Ubaldi Baldo degli 94 Umiastowski Roman 10 Unger Roman Nicolaus von 393,396-398,402 Urban Krystian 334 Urbańczyk Stanisław 93 Urbański Piotr 326 Uwarow Fiodor 203, 204, 291 Valuront 205,208 Verdier Jean 284, 287, 290, 291, 294 Victor Claude 283, 289, 290, 293-297 Vietingoff Georges Michel 228 Villae E. 294 Villain de (litograf) 337 Villebois (Wilboa) Aleksander de 228 Volker Kaspar 519 Wacław II (król Czech) 72, 81 Wacław Luksemburski (król rzymski i czeski) 71 Wakar Włodzimierz 11 Waldeck Georg Friedrich von 125, 127, 128, 138-144,147,149-153,157 Waldeck Josias von 147 Waldeck Wolrad von 138,144,146,150,151 Waldersse Georg Friedrich Wilhelm von 383 Wallenrod Fryderyk 67 Wallenrodt Heinrich von 127,128,133, 134,138,139,142, 144,150,152 Wallenrodt Johann Ernst von 169 Wallis Franz von 354 Warcisław (książę gdański) 43 571 Indeks osobowy Wasilewski Aleksander 506,507 Weimar 146 Weiss Walter 491 Wettyn 167 Weygand 448 Weymarn Johann (Iwan, Hans Heinrich) 195, 202, 215, 220, 223, 224, 228, 229 Wilczopolski 178 Wilhelm Habsburg 68 Wilhelm II418 Wilhelm (król Prus) 356 Wilkxycka Elżbieta von 345,346 Wilson Józef 322 Wirsberg Jerzy von 81 Witold (Aleksander, w. ks. litewski) 68, 69, 72, 74, 76, 77,78, 80, 82 Witschkowitz Hensch 351 Witten von 169 Władysław Opolczyk 68 Włodkowic Paweł 93 Wojdyłło 355, 356 Wojniłłowicz Gabriel 135,137,144,145,152 Wolfsberg Bartolomaeus 130 Wolimuntowicz Rumbold 70 Wolski Wasilij 529 Wołkow Dmitrij 185 Woroncow Michaił 183,185 Woyczyński Stanisław 322 Wroniecki Antoni 313, 322 Wróblewski Wiesław 12 Wrzosek Μ. 188 Würtzburg Hans Jörg (Jürgen) von 142,152 572 Wydra Wiesław 93 Wyżlic Tomasz 6,7, 343,447 Yorck Johann 300 Zabiełło Antoni 204 Zachariasz 358 Zajączek Józef 277,299 Załuskowski von (oficer pruski) 335 Zaremba Jan 100,102 Zastrov Christian von 126,128 Zawadzki Antoni 324 Zawadzki Bogusław 10, 364,417 Zbigniew z Brzezia 76 Zbigniew z Oleśnicy 80 Zborowski Marcin 109 Zebrzydowski Jan 177,178 Zeppelin Konstanty Gottlieb 313 Ziemięcki Stefan 322 Ziemowit IV (książę mazowiecki) 82 Ziemowit Mazowiecki (książę) 41,42 Zoric Maksym 236 Zwierkowski Ignacy 327 Zybin Iwan 195, 200, 202,225, 227 Zygmunt I (Zygmunt Stary, król Polski) 97, 98,100-105,109,111,112 Zygmunt II August (król Polski) 112 Zygmunt Luksemburski (cesarz rzymski, król węgierski i czeski) 69, 72, 73, 81 Zyndram z Maszkowic 77 Żelski Krzysztof 135 Żuków Georgij 468,499 Żyliński Jakow 369,413,424 Bibliografìa (Wybór) Achremczyk S., Historia Warmii i Mazur, Od pradziejów do 1945 roku, Olsztyn 1992. Affeltowicz J., Problem uprzemysłowienia Prus Wschodnich ze szczególnym uwzględnieniem oceny uprzemysłowienia obszaru obecnego województwa olsztyńskiego, Olsztyn 1969. Агеев A.M., Реформы 50-60-тых гг. XVIII века в русской артиллерии, Ленинград 1955. Albrecht J., Z dziejów jazdy Księstwa Warszawskiego. Przyczynek historyczno-organizacyjny do lat 1806-1808, Warszawa 1922. Allerhöchste Bestimmungen für die Kommandierenden der Truppen für den Fall eines Krieges mit den Mächten des Dreibundes, [w:] E Gunther, Russlands Eintritt in dem Weltkrieg. Der Ausbau der russis chen Wehrmacht und ihr Einsatz bei Kriegsausbruch, Berlin 1924, nr 185. Allmayer-Beck Ch. von, Die Geschichte der 21. (ostpr./westpr.) Infanterie Division, München 1960. Анисимов E.B., Россия в середине XVIII века. Борьба за наследие Петра, Москва 1986. Annalista Thorun, Johann von Posilge [Chronica], [w:] Scripteres rerum Prussicarum, hrsg. v. T. Hirsch, Μ. Toeppen, K. Strehlke, Bd. III, Leipzig 1866. Arszyński Μ., Budownictwo warowne państwa zakonu krzyżackiego w Prusach (1230-1454), Toruń 1995. Arszyński Μ., Die Deutschordensburg als Wehrbau und ihre Rolle im Wehrsystem des Ordensstaates Preufien, [w:] Das Kriegswesen der Ritterorden im Mittelalter, red. Z.H. Nowak, Ordines militares. Colloquia Torunensia Historica, t. VI, Toruń 1991. Артамонов B.A., Русская армия после Петра I, Военно-исторический журнал, 1997, որ 3, s. 42-48. Атака Гданска фельдмаршаломъ Минихомъ 1734 года. Сборник реляций графа Миниха, wyd. Д.Ф. Масловский, Москва 1888. Augusiewicz S., Dwa diariusze kampanii elektora brandenburskiego Fryderyka Wilhelma w Polsce latem 1655 roku, Biblioteka Epoki Nowożytnej, t. V, nr 2 (2016), Hortus bellicus. Studia z dziejów wojskowości nowożytnej. Prace ofiarowane Profesorowi Mirosławowi Nagielskiemu, red. K. Bobiatyński, P. Gawron, K. Kossarzecki, P. Kroll, D. Milewski, Warszawa 2017, s. 553-566. Augusiewicz S., Działania militarne w Prusach Książęcych w latach 1656-1657, Olsztyn 1999. Augusiewicz S., Garnizony brandenburskie na Warmii w latach 1656-1663, [w:] Dziedzictwo Warmii, t. IV, Lidzbark Warmiński 1308-2008, red. S. Achremczyk, Olsztyn 2008, s. 73-88. Augusiewicz S„ Najazdy tatarskie na Prusy Książęce 1656-57. Legendy i fakty, Komunikaty Mazur sko-Warmińskie, 1995, nr 3, s. 233-247. Augusiewicz S., Prostki 1656, Warszawa 2001. Augusiewicz S., Przebudowa wojska pruskiego w latach 1655-1660. U źródeł wczesnonowożytnej armii, Oświęcim 2014. Augusiewicz S„ Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w Prusach Książęcych w latach 1655-1656 w zbiorach Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz w Berlinie, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 2011, nr 1, s. 97-181. Augusiewicz S„ Źródła szwedzkie do kampanii feldmarszałka Ottona Gustava Stenbocka w Prusach Książęcych i do bitwy pod Filipowem (22 X1656), Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 2018, nr 3, s. 560-563. Augustyn, Wyznania, przełożył, wstępem i kalendarium opatrzył Z. Kubiak, Warszawa 1992. Bączkowski K„ Dzieje Polski późnośredniowiecznej (1370-1506), Kraków 1999. Bagramian I., Tak wykuwaliśmy zwycięstwo, tłum. F. Czuchrowski, Warszawa 1980. 538 Bibliografia Bahl P„ Der Hofdes Großen Kurfürsten. Studien zur höheren Amtsträgerschaft Brandenburg ֊ Preußens, Köln-Weimar-Wien 2001. Байов A.K., Очерки военного искуства и состояния русской прибяижяайших преемниках Петра Великого, [w:] История русской армии и флота, է. II, Москва 1911. Байов А.К., Русская армия в царствование императрицы Анны Иоанновны. Война России с Турцией в 1736-1739 гг„ է. 2, Санкт Петербург 1907. Bakerek Μ., Centek J., Kwiatkowski K., Paradowski Μ., О wojnach w Prusach, Zapiski Historycz ne, t. LXX, R. 2005. Barthes R., Fragmenty dyskursu miłosnego, przekł. i posl. Μ. Bieńczyk, wstęp M.P. Markowski, Warszawa 1999. [Barzykowski S.], Historya powstania listopadowego spisana przez., do druku przygotował i kilku uwagami objaśnił Aër [A. Rzążewski], t. 3, Poznań 1884. Beiträge zur Geschichte der Tatareneinfalls in Preußen im October 1656 betr, das Haupamt Inster burg hrsg. K.A. Maczkowski, Zeitschrift der Altertumsgesellschaft Insterburg, H. 6,1900, s. 12. Beiträge zur Geschichte des II. schwedisch-polnischen Krieges (1655-660) un der Tatareneinfälle in Preussen (1656 und 1657), hrsg. K.A. Maczkowski, Mitteilungen der Literarische Gesellschaft Masovia, H. 6,1900, s. 10-47. Bellini P., U gladio bellico. Il terna della guerra nella riflessione canonistica della etr classica, Torino 1989. Bennigsen L.L., Zapiski grafa L.L. Bennigsena o vojne s Napoleonom 1807 goda, Russkaja Starina, R. 27,1896, T. 88; R. 28,1897, T. 89,90; R. 30,1899, T. 99,100; R. 31,1900, T. 101. Benninghoven F., Die Burgen als Grundpfeiler des spatmittealterlichen Wehrwesens im preußischlivländischen Deutschordensstaat, [w:] Die Burgen im deutschen Sprachraum, Vortrage und For schungen, 19, Sigmaringen 1976, s. 565-601. Beskrovnyj Ł.G., Russkaja armija i flot v XIX vekie, Moskva 1973. Beskrovnyj Ł.G., Russkoje vojennoje isskustvo XIX veka, Moskva 1974. Бескровный Л.Г., Русская армия и флот в. XVIII веке, Москва 1958. Beyrich R., Kursachsen und die polnische Tronfolge, Leipzig 1913. Bętkowski R., Bitwa pod Zerbuniem, Debata, 2012, որ 8. Białuriski G., Studia z dziejów plemion pruskich i jaćwieskich, Olsztyn 1999. Biegeleisen В., Odbudowa Prus Wschodnich. Krótki rys organizacji i dotychczasowych wyników, Kraków 1918. Bielecki R., Dał nam przykład Bonaparte. Wspomnienia i relacje żołnierzy polskich 1796-1815, Kraków 1984. Bielecki R., Encyklopedia wojen napoleońskich, Warszawa 2001. Bielecki R., Marszałek Ney, Warszawa 1998. Bielecki R„ Wielka Armia, Warszawa 1995. Bielski Μ., Kronika polska, wyd. KJ. Turowski, Sanok 1856. Biełoborodow A., Na pierwszej linii, tłum. P. Marciniszyn, Warszawa 1983. Biespałow W, Sawczuk W, Proryw na Zemlandskijpołuostrow. Naczałofiewralia 1945goda, Kaliningrad 2016. Bieszanow W., 1945 - rok zwycięstwa, tłum. G. i A. Palacz, Warszawa 2013. Biskup Μ., „Wojna pruska” czyli walka Polski z zakonem krzyżackim z lat 1519-1521. U źródeł sekularyzacji Prus Krzyżackich, wyd. 2, Oświęcim 2019. Biskup Μ., Grunwaldzka bitwa, Geneza -przebieg - znaczenie - tradycje, Warszawa 1991. 539 Bibliografia Biskup Μ., Pogranicze kujawsko-pomorskie w Wielkiej Wojnie z zakonem krzyżackim w latach 1409-1411, [w:] Bitwa pod Koronowem. Materiały z Sesji naukowej zorganizowanej w Bydgoszczy w 550 rocznicę bitwy, Bydgoszcz 1961. Biskup Μ., Polska a Zakon Krzyżacki w Prusach w początkach XVI w. U źródeł sekularyzacji Prus, Olsztyn 1983. Biskup Μ., Trzynastoletnia wojna z Zakonem Krzyżackim 1454-1466, Warszawa 1967. Biskup Μ., Wojny Polski z Zakonem Krzyżackim 1308-1521, Gdańsk 1993. Biskup Μ., Labuda G., Dzieje zakonu krzyżackiego w Prusach. Gospodarka - społeczeństwo - pań stwo - ideologia, Gdańsk 1986. Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1969. Bitwa Warszawska 13-28 ѴШ 1920. Dokumenty operacyjne, cz. 1 i 2, red. Μ. Tarczyński, Warszawa 1995. Blank A., Die deutschen Kriegsgefangenen in der UdSSR, Köln 1979. Bogdanowie M.J., Istorija carstvovanija imperatora Aleksandra I i Rosji v jego vremija, t. 2, Sankt Peterburg 1869. Bogucka Μ., Hołd Pruski, Warszawa 1982 (seria Panorama dziejów Polski. Fakty i mity). Bogucka Μ., Zernack K., Sekularyzacja Zakonu Krzyżackiego w Prusach. Hołd Pruski 1525 roku, Warszawa 1998. Böhning P., Die nationalpolnische Bewegung in Westpreussen 1815-1871, Marburg 1973. Boldyrew A., Equus Polonus. Koń w wojsku polskim w XVI wieku, Piotrków Trybunalski 2016. Boldyrew A., Konie, rząd koński i oporządzeniejeździeckie wczesnonowożytnego dworu książęcego w świetle rachunków dworskich. Analiza porównawcza, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 57,2009, nr 3-4. Boldyrew A., Produkcja i koszty uzbrojenia w Polsce XVI wieku, Warszawa 2005. Boldyrew A„ Uzbrojenie wczesnonowożytnego dworu książęcego w świetle rachunków dworskich. Analiza porównawcza, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 57,2009, nr 1. Болотов A.T., Жизнь и приключения Андрея Болотова: Описанные им самим для своих потомков, 1.1, Санкт Петербург 1870. Borsetto L., Riscrivere gli Antichi, riscrivere i Moderni e altri studi di letteratura italiana e comparata tra Quarto e Ottocento, Alessandria 2002. Brackmann A., Der erste Einfall der Russen in Ostpreusen, [w:] Ostpreusische Kriegshefte, z. 1, red. A. Brackmann, Berlin 1915. Bragin Μ., Od Moskwy do Berlina, tlum. A. Koral, Warszawa 1949. Bragin Μ., Zwycięskie czołgi, tłum. ƒ. Koral, Warszawa 1950. [Brandt H.J, Aus den Leben des Generals der Infanterie, Zweiter Theil: Leben in Berlin, Aufstand in Polen, Sendung nach Frankreich 1828-1833, Berlin 1870. Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1973. Brenda W, Militarne dzieje ziemi piskiej, [w:] Dzieje militarne Krainy Wielkich ¡ezior Mazurskich, red. W.B. Łach, D. Radziwiłłowicz, S. Janowicz, Wilkasy 2013. Britten Austin P„ 1812 ֊ Marsz na Moskwę, Gdańsk 2002. Brückner A., Literatura religijna w Polsce średniowiecznej, 1.1, Kazania i pieśni, Warszawa 1902. Brustat-Naval F., Unternehmen Rettung, Herford 1985. Bülow F., Aus der Tätigkeit der Verwaltungsbehörden der Provinz während des Krieges. Das Ober präsidium in Königsberg, [w:] Ostpreußische Kriegshefte, z. 4., red. A. Brackmann, Berlin 1916. Büsch O., Militärsystem und Sozialleben im alten Preuflen 1713-1807, Berlin 1962. 540 Bibliografia Busse H., Aus der belegarten Feste Boyen, Berlin 1919. Buttar В, Pole walki - Prusy, tłum. R. Bartold, J. Sroda, A. Bukowski, Poznań 2011. Бутурлин Д.П., Военная исторія походовъ Россіянъ въ XVIII столътіи, Ч.З: Заключающая въ себъ описаніе Полъско'і войны съ 1733-го по 1735-й год, Санкт Петербург 1823. Bzowski Janota Z., Dzieje rodziny Hemplów, spisane we współpracy z K. Hemplem, Warszawa 1987. Camón H., Geneza niemieckiego planu wojny 1914, Warszawa 1923. Camón H., Napoleoński system wojny, Warszawa 1926. Chazbijewicz S., Moćkun S., Tatarzy pod Grunwaldem, Grunwald 2012. [Chłapowski K.] A.Z., Wojna na Litwie w roku 1831, Kraków 1913. Chojnecki S., Mikuła W, Sokoliński D., Podbój terytoriów plemion pruskich przez Zakon Krzyża cki. Walki Zakonu Krzyżackiego z Litwą i Polską do 1525 roku, [w:] Działania militarne w Prusach Wschodnich, red. W. Wróblewski, Warszawa 1998, s. 41-57. Chrapowicki J.A., Diariusz, 1.1,1656-1664, wyd. T. Wasilewski, Warszawa 1978. Christiansen E., Krucjaty północne, Poznań 2009. Chrzczanowicz D., Zapomniana bitwa pod Biesowem w sierpniu 1914 roku, [w:] Dzieje militarne Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, red. W.B. Łach, D. Radziwiłłowicz, S. Janowicz, Wilkasy 2013. Cichowicz J„ Rosyjski plan wojny z Niemcami i Austrii, opracowany w 1912 i 1913 r., Bellona, 1922, t. 5, z. 3. Ciesielski T„ „Gorący" koniec lata i początek jesieni 1733 roku. Początki rosyjskiej interwencji zbroj nej w Rzeczypospolitej, [w:] Wokół wolnych elekcji w państwie polsko-litewskim XVI-XVIII wie ku. O znaczeniu idei wyboru - między prawami a obowiązkami, red. Μ. Markiewicz, D. Rolnik, F. Wolański, Katowice 2016, s. 465-489. Ciesielski T., Generálján Paweł Sybilski. Polak w XVIII-wieczne armii saskiej i właściciel dóbr ziem skich na Łużycach, Pro Lusatia. Opolskie Studia Łużycoznawcze, t. 7, Opole 2008 (druk 2009), s. 49-66. Ciesielski T., Pogranicze polsko-pruskie w dobie wojny siedmioletniej. Komunikaty Mazursko-War mińskie, 2008, nr 1 (259), s. 3-17. Ciesielski T., Rzeczpospolita wobec wybuchu wojny siedmioletniej (jesień 1756 - zima 1757), [w:] Między obowiązkami, przywilejami a prawem Rzeczypospolitej XVI-XVIII wieku. Społeczeństwo w obronie pań stwa polsko-litewskiego, red. A. Kalinowska, A. Perłakowski, D. Rolnik, Warszawa 2018, s. 119-139. Ciesielski T., W obronie Gdańska - działania wojskpokkich na Pomorzu i Kujawach 1733-1734, [w:] Stu dia historyczno-wojskowe, t. 2, red. K. Bobiatyński, P. Gawron, Μ. Nagielski, Zabrze 2008, s. 177-195. Ciesielski T., Słota R., Znaczenie militarne nadodrzańskich miast Śląska w XVI-XVIII wieku na przykładzie Koźla i Opola, [w:[ Zamki, twierdze i garnizony Opola, Śląska i dawnej Rzeczypospoli tej, red. T. Ciesielski, Zabrze 2010, s. 50-82. Cieślak E., Stanisław Leszczyński, Wrocław 1994. Cieślak E., W obronie tronu króla Stanisława Leszczyńskiego, Gdańsk 1986. Cisek J., Sąsiedzi wobec wojny 1920 roku, Londyn 1990. Clark Ch., Prusy. Powstanie i upadek 1600-1947, tłum. J. Szkudlinski, Warszawa 2009. Climacus I., La scala del Paradiso, introduzione, traduzione e note di R.M. Parrinello, Milano 2007. Consilibus [W. Wakar], Doświadczenia i błędy naszej polityki zagranicznej wobec zadań chwili, Warszawa 1926. Copie d’un Lettre du General Sïbilsky Baron de Wolsberg a S.M. l’Imperatrice de Russia a Varsovie ce 14 Nov. 1757. Copie eines Schreibens des Generale Sibikky an LKM. von Russland. D.d. Warschau den 14 Nov. 1757, Dantzif 1758. 541 Bibliografia Correspondance de Napoleon 1,1.14, Paris 1863; 1.15, Paris 1864. Crome H., Führer zu den frühgeschichtlichen Burgwällen im Samlande, Prusssia. Zeitschrift für Heimatkunde, 1940, t. 34, s. 5-82. Cygler B., Powstańcy listopadowi w Elblągu і na Żuławach, Gdańsk 1986. Czapliński W., Wyprawa Wielkopolan na Nową Marchię w roku 1656 i układ w Sulęcinie, Roczniki Historyczne, R. XXIV, 1957, s. 259-279. Czerep S., Generał piechoty Nikołaj Jepanczin i jego wspomnienia o walkach w Prusach Wschodnich 1915 r. w świetle innych dokumentów, [w:] I wojna światowa w Prusach Wschodnich, red. N. Kaspa rek i D. Radziwiłłowicz, Olsztyn 2015. Czyński J., Preussen im Jahre 1831, oder Verfahren der Preuss. Militärbehörden Gegen die Heimathlosen Polen: Nebst Einem Anhänge, Darstellung der Nacht vom 15zum 16 August im Warschau und Ihren Ursachen und Folgen, Fürth 1832. Danilov J.N., Rossija w mirowoj wojne 1914-1915, Berlin 1924. Dankbahr W., Der Übertritt der polnischen Corps von Gielgud, Chłapowski und Rybiński auf das Königlich Preussische Gebiet, ihr Aufenthalt daselbst und angeordnete Entfernung derselben, Königsberg 1832. Dariałow A., Kenigsberg: Czetyrie dnia szturmu, Kaliningrad 1995. Das Geheime Politische Tagebuch des Kurprinzen Friedrich Christian 1751 bis 1757, bearb. H. Schlechte, Weimar 1992. Das Grosse Amterbuch des Deutschen Ordens, hrsg. v. W. Ziesemer, Danzig 1921. Das Grosse Zinsbuch des Deutschen Ritterordens (1414-1438), hrsg. Im. Auftrage der Historischen Kommision fur Ost- und Westpreussische Landesforchung von P.G. Thielen, Marburg 1958. Davies N., Orzeł biały, czerwona gwiazda, Kraków 2006. Davydov D., Dnevnikpartizanskich dejstvij 1812 g., Leningrad 1985. Davydov D., Vospominanije o srażenii pri Priesiš Ejlau 1807 goda, [w:] Russkaja voennaja proza XIX vieka, Leningrad 1989, s. 13-39. Decker K., Zdanie o tegoczesnym wojowaniu. Dzieło ułożone według uwag francuskiego generała Rogniet i rękopisma wykładanego w Berlinie oficerom głównego sztabu. Z niemieckiego przełożył Antoni Wrdniecki, Warszawa 1828. Denny L, Upadek Twierdzy Hitlera. Bitwa o Królewiec, tłum. Μ. Baranowski, Warszawa 2008. Depesze Theodora Schöna z Królewca do hrabiego Lottum od 15 grudnia 1830 do 20 lipea 1831 roku, [w:] Powstanie listopadowe w relacjach dyplomatów pruskich, saskich i rosyjskich, [do druku podał H. Kocój], Kraków2008, s. 291-321. Der Wiederaufbau Ostpreussen, Königsberg 1928. Deuticke W, Ostpreussen und der polnischer Korridor, Jena 1921. Deutschland und der Korridor, in Zusammenarbeit mit G. Lohse und W. Wucher, Berlin 1939. Dewischeit E, Bericht über die Grenzsäule bei Prostken, Preussische Provincial Blätter, Neue Folge, Bd. II, 1842. Die aeltere Hochmeisterchronik, [w:] Scriptores rerum Prussicarum, hrsg. v. T. Hirsch, Μ. Toeppen, K. Strehlke, Bd. III, Leipzig 1866. Die Chronick des preussischen Landratskollegiums der Jahre 1656-1661, hrsg. G. Sommerfeldt, Forschungen zur brandenburgischen und preussischen Geschichte, Bd. XIX, 1916. Die Kriege Friedrichs des Großen, hrsg. vom Großen Generalstab, Th. III, Der Siebenjährige Krieg 1756-1763, Bd. I, Berlin 1901. 542 Bibliografia Die Kurze Preussische Annalen 1190-1337, hrsg. v. E. Strehlke, [w:] Scriptores rerum Prussicarum, hrsg. v. T. Hirsch, Μ. Toeppen, K. Strehlke, Bd. III, Leipzig 1866. Die Russen in Ostpreußen 1914/15, (bearb.) E Gause, Königsberg 1931. Dieckert K., Grossmann H., Bój o Prusy Wschodnie. Kronika dramatu 1944-1945, tłum. W. Sawicki, Gdańsk 2011. Dieckert K., Grossmann H., Der Kampf um Ostpreussen, Der umfassende Dokumentarbericht über das Kriegsgeschehen in Ostpreussen, München 1960. Długosz J., Bitwa grunwaldzka, oprać. J. Dąbrowski, Wydanie drugie rozszerzone, Kraków 1925. Długosz J„ Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, X/XI, Warszawa 1982. Domagała T., Miasta wschodniopruskie w okresie zimowej ofensywy Armii Czerwonej w 1945 roku, [w:] Odbudowa miast historycznych, red. Μ. Lubocka-Hoffmann, Elbląg 1998. Domańska H., Proces modernizacji średniowiecznych zamków z terenu państwa krzyżackiego w XV-XVIII wieku, Studia i Materiały do Historii Wojskowości, 1.17, cz. 2,1971. [Domeyko L], Pamiętniki. (1831-1838), z autografu wydał J. Tretiak, Kraków 1908. Dorohostajski K., Hippika to jest księga o koniach [.], wyd. KJ. Turowski, (reprint), Oświęcim 2019. Droysen J.G.B., Geschichte der Preussischen Politik, Bd. 4, Th. 3, Leipzig 1869. Duchnowski T.M., Działania wojenne w rejonie Biskupca w sierpniu 1914 roku, Gdańsk 2018. Dudziński ƒ., Działania korpusugen.}. Zajączka nad Omulwią (marzec-czerwiec 1807), [w:] Księstwo Warszawskie w historii i tradycji napoleońskiej (1807-2007), Częstochowa 2008. Duffy Ch., Czerwony szturm na Rzeszę, tłum. R. Dymek, Warszawa 2007. Duffy Ch., Prussia’s glory. Rossbach and Leuten 1757, Chicago 2003. Duffy Ch., The Army of Frederick the Great, New York 1974. Duffy Ch., The Military Experience in the Age ofReason, London 1987. Dusburg P. von, Chronik des Preussenlandes, Übersetzt und erläutert von К. Scholz und D. Wojtecki, Darmstadt 1984. Dusburgk P. de, Chronica Terrae Prussiae, ed. J. Wenta, S. Wyszomirski, [w:] Monumenta Poloniae Historica, Nova Series, T. XIII, Krakow 2007. Dwa pamiętniki z XVII wieku, Jana Cedrowskiego i Jana Floriana Drobysza Tuszyńskiego, wyd. A. Przy boś, Wrocław-Kraków 1954. Dworzaczek W, Hetman Jan Tarnowski. Z dziejów możnowładztwa małopolskiego, Warszawa 1985. Dworzaczek W, Odrowąż Stanislaw ze Sprowy, Polski Słownik Biograficzny, t. XXIII. Dybaś В., Fortece Rzeczypospolitej. Studium z dziejów budowyfortyfikacji stałych w państwie polskolitewskim w XVII wieku, Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu, R. 88, z. 2, Toruń 1998. Dybowski J.T., Hołd Pruski, Warszawa 1974. Dygat S., Niemieckie plany wojny w okresie od 1871 do 1914 r., Bellona, 1925, t. 20. Dygdała J., Adam Stanisław Grabowski (1698-1766), biskup, polityk, mecenas, Olsztyn 1994. Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1996. Eco U., Il Medioevo: barbari, cristiani, musulmani, Milano 2010. Eggenberger D., A Dictionary of Battels, London 1967. Ehrlich L., Polski wykład prawa wojny XV wieku. Kazanie Stanisława ze Skarbimierza „De bellis iustis”, Warszawa 1955. 543 Bibliografia Ekdahl S., Aufmarsch und Aufstellung der Heere bei Tannenberg/ Grunwald (1410). Eine kritis che Analyse, [w:] Tradycje kulturowe i historyczne ziem pruskich. Krajobraz grunwaldzki w dzie jach polsko-krzyżackich i polsko-niemieckich na przestrzeni wieków. Wokół mitów i rzeczywistości, red. J. Gancewski, Olsztyn 2009, s. 31-103. Ekhdal S., Grunwald 1410, Kraków 2010. Ekielski A., Podróż z Elbląga do Awinionu przez porucznika artylerii wojsk polskich, z rękopisu przygotowała do druku E.H. Nieciowa, Rocznik Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, R. 10,1964, s. 198-208. Ełk. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1973. Епифанов П.П., Комаров A.A., Военное дело. Армия и флот, [w:] Очерки русской культуры XVIII века, ч. 2, ред. Б.А. Рыбаков, Москва 1987. Erhardt Т., Die Geschichte der Festung Konigsberg/Pr. 1257-1945, Wurzburg - Frankfurt am Mein 1960. Ewald A.L., Die Eroberung Preussens durch die Deutschen, Bd. 3 (Die Eroberung des Samlandes, des östlichen Natanges, östlichen Bartens und Gaiindens), Halle 1884. Extract Schreiben welches der Bischoff von Gnesen an General Hatzfeld aus Warschaw den 31 Julij gethan und von Ihr. Exceli, durch aygnen Curiercke, Ihrer Kayser. Mayest. zugeschickt worden. Da rinnen der aigentliche verlauff wegen der bey dem Fluß Buck zwischen beedeb König! Schwed. und Polnischen Haupt - Armeen vergangen recontre begriffen. Nehe zweyen Copey - schreiben von unters chiedlichen Orten. 1656. Faranda L., Le lacrime degli eroi pianto e identita nella Grecia antica, wstęp L.M. Lombardi Satriani, Milano 1992. Fedorowicz H., Dzienniki. Zapiski z robót przymusowych w Prusach Wschodnich 1944-1945, Gdańsk-Sztutowo 2016. Фельдмаршал Румянцев. Документы, письма, воспоминания, сост. А.П. Капитанов, Москва 2001. Fiediuniński L, Na alarm, tłum. S. Klonowski, Warszawa 1984. Flanss R. von, Die auf deutschen Fuss errichteten Regimenter der polnischen Kronarmee in West preussen von 1717 bis 1772, Marienwerder 1894. François H., Marneschlacht und Tannenberg, Berlin 1920. Frejlich J., Operacje rosyjskie między Narwią a Dolną Wisłą w lipcu 1831 roku, Kwartalnik Histo ryczny, R. 43,1929, t. 1, s. 187-216. Frisch E. v., Zur Geschichte der russischen Feldzüge im siebenjährigen Kriege: nach den Aufzeich nungen und Beobachtungen der dem russischen Hauptquartier zugeteilten österreichschen Offiziere, vornehmlich in den Kriegsjahren 1757-1758, Heidelberg 1919. Frydrychowicz R., W setną rocznicę przekroczenia granicy pruskiej przez dywizje generałów Giełguda, Rolanda i Rybińskiego. Przyczynek do historii powstania listopadowego, Pelplin 1931. Gajownik T., Maron J., Utracony bastion (Prusy Wschodnie w latach 1918-1945), [w:] Wielkie wojny w Prusach. Działania militarne między Wisłą a Niemnem na przestrzeni wieków, red. W. Gieszczyński, N. Kasparek, Dąbrówno 2010. Gallaher J.G., Żelazny Marszałek. Biografia M.L. Davouta, Gdańsk 2000. Gancewski J., Rola zamków krzyżackich w ziemi chełmińskiej od połowy XIV w. do 1454 r. Studia nad gospodarką, Olsztyn 2001. Gancewski ƒ., Wybrane aspekty gospodarcze z dziejów zakonu krzyżackiego w XV stuleciu, [w:] Zakon krzyżacki w historii, ideologii, działaniu, red. J. Gancewski, Olsztyn 2010. [Gaszyński K.], Notatki oficera polskiego o obchodzeniu się rządu pruskiego z korpusem Wojska Polskiego (weszłego z Litwy do Prus pod dowództwem jenerała Giełguda) w czasie 53 dni trwającej kwarantanny, Paryż 1833. 544 Bibliografia Гаврищук B.B., Русская армия в XVIII веке. Историографический обзор, Москва 2003. Gdański J., Skowronek S., Niedoceniana bitwa. Heilsberg, Nowe Oblicza Historii, nr 4 (9), 2006. Gebel Μ., Generał Samsonow. Stuletnie kłamstwo, Warszawa 2015. Gembarzewski B., Żołnierz polski. Ubiór, uzbrojenie i wyposażenie, 1.1, Warszawa 1961. Geographischer Atlas des Preufienlandes, Verwaltung um 1400, Lieferung I-IV, Wiesbaden 1968-1984. Герье В., Борьба за польский престол в 1733 году, Москва 1862. Gerss Μ., О Napoleonie I nieszczęśliwej wojnie, dziejach europejskich i pruskich, wstęp i oprać. G. Jasiński, Olsztyn 1997. Giehrl, Tannenberg von russicher Seite beleuchtet, Wissen und Wehr, 1922, z. 2. Gieszczyński W, Armia Sowiecka na Warmii i Mazurach w latach 1945-1948: szkic do monografii, Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, 2013, t. 27. Gliebow B., Wostocznaja Prussia. Kratkij sprawocznik, Moskwa 1944. Gładysz A., Courtiers of Foreign Background amongst the Horse Courtiers of King Sigismund I the Old in 1518-1526. Part Two: Significance of “Other” Courtiers in Military Activities of the Royal Court in 1519-1521 in the Light ofRegisters, Przegląd Historyczny, (złożone do druku). Gładysz A., jedna, czy dwie chorągwie nadworne Zygmunta I w kampanii mołdawskiej 1509 roku, [w:] Na z góry upatrzonych pozycjach, red. B. Międzybrodzki et al., Zabrze 2011. Gładysz A., Militarne aspekty funkcjonowania dworu królewskiego ostatnich Jagiellonów. Stan ba dań i ich perspektywy, [w:] Ad perpetuam rei memoriam. Jagiellonowie i ich czasy w historiografii polskiej XVI-XXI wieku, red. A. Januszek-Sieradzka, Sandomierz 2013. Gładysz A., Rejestr dworzan konnych Zygmunta I Starego wysłanych do walki z Krzyżakami pustoszą cymi Mazowsze na przełomie lipea i sierpnia 1520 roku, Przegląd Historyczno-Wojskowy, 2020, nr 4. [Goczałkowski W], Pamiętniki ułana, skreślił A.G., Lwów 1855. Godlewski J.R., Odyniec W, Pomorze Gdańskie. Koncepcje obrony i militarnego wykorzystania od wieku XIII do roku 1939, Warszawa 1982. Gołowin M.M., Kampania rosyjska w 1914 roku. Początek wojny i działania w Prusach Wschodnich, Oświęcim 2013. Gorbatow A., Lata pokoju i wojny, tłum. S. Klonowski, Warszawa 1988. Goyski Μ., Wzajemne stosunki Polski, Litwy i Zakonu w latach 1399-1404. Studyum historyczne, Przewodnik Naukowy i Literacki, 34,1906. Górnicki Ł., Dworzanin polski, t. 2, oprać. R. Pollak, Wrocław 2004. Górski K., Historya jazdy polskiej, Kraków 1894. Górski K., Zakon Krzyżacki a powstanie państwa pruskiego, Wrocław 1977. Grabowski S„ Z dziejów Kurzętnika i okolic, Warszawa 2008. Grążawski K„ Pierwsza faza Wielkiej Wojny - zajęcie przez zakon krzyżacki ziemi dobrzyńskiej w 1409 roku, [w:] Zakon krzyżacki w historii, ideologii, działaniu, red. J. Gancewski, Olsztyn 2010. Grekow В., Jakubowski A., Złota Orda i jej upadek, Warszawa 1953. Groehler O., Die Kriege Friedrichs II, Berlin 1990. Gross R., Stan rolnictwa i struktura agrarna w Prusach Wschodnich w latach 1918-1945 w świetle niemieckich danych statystycznych, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 2017, nr 4. Grünberg K., Adolf Hitler. Biografia führera, Warszawa 1989. Gruszecki A., Twierdze rosyjskie na ziemiach polskich, Studia i Materiały do Historii Wojskowości, 1.12, cz. 1, Warszawa 1966. 545 Bibliografia Gryliew A., Mastierstwo i gieroizm. Kak pat fort No 5a, [w:] Szturm Kenigsberga, Kaliningrad 1985. Guderian H„ Wspomnienia żołnierza, tłum. J. Nowacki, Warszawa 1991. Guttzeit E. J., Die Ordensburg Baiga, Unsere Heimat Natangen, 1925, z. 1, Heiligenbeil. Hanczewski P., Dyplomacja brytyjska w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1748-1756, Toruń 2001. Hansen J., Die Landwirtschaft der Provinz Ostpreußen unter dem Einfluß des Krieges, [w:] Ostpreu ßische Kriegshefte, z. 3., red. A. Brackmann, Berlin 1916. Haupt W, Heeresgruppe Mitte 1941-1945, Bad Nauheim 1966. Heidkämper O„ Die Abwehrschlacht in Ostpreußen in den Krisentagen des Januar 1945: (vom Stand punkt der Heeresgruppe Mitte aus gesehen), [w:] Die Wehrmacht im Kampf, Heidelberg 1954. Heimatjahrburch der Kreisgemeinschaft Allenstein-Land e. V., Osnabrück 2008. Herbst S., Działania bojowe na północnym Mazowszu w 1807 r., [w:] Ճ dziejów wojny i polityki. Księga pamiątkowa ku uczczeniu siedemdziesiątej rocznicy urodzin prof dr Janusza Wolińskiego, Warszawa 1964. Herbst S., Kampania jesienna 1520 r. na Warmii i Powiślu, Komunikaty Warmińsko-Mazurskie, 1957 nr 1. Herbst S., Manewr Olsztyn-Jonkowo (1807), [w:] Szkice Olsztyńskie, Olsztyn 1967. Herbst S., Ostatnia wojna polsko-krzyżacka 1520 r, Sprawozdania Towarzystwa Naukowego w Toruniu, 10 (1958) za rok 1956. Herbst S., Wojna obronna 1655-1660, [w:] Polska w okresie drugiej wojny północnej 1655-1660, t. II, Warszawa 1957. Herrmann E., Geschichte des russischen Staats, Hamburg 1853. Herz L., Puszcza Piska, Warszawa 1984. Heyduk B., Dahlbergh w Polsce. Dziennik i ryciny szwedzkie z dziejów „potopu" 1656-1657, Wrocław 1971, Historia Gdańska, t. 3, cz. 1, red. E. Cieślak, Gdańsk 1993. Historia II wojny światowej 1939-1945 w 12 tomach, t. 10: Całkowite rozbicie faszystowskich Niemiec, red. polska T. Szaciło et al., tłum. E. Kozłowski, P. Marciniszyn, Warszawa 1983. Hoffman Μ., Wspomnienia. Wojna wśród niewyzyskanych sposobności, Warszawa 1925. Hoffmann J., Stalins Vernichtungskrieg 1941-1945: Planung, Ausführung und Dokumentation, München 1999. Hoffmann M.J., Pogańskie miejsca kultu na ziemiach pruskich, Masovia, 1999, t. 2, s. 3-11. Hollack E., Erläuterungen zur vorgeschichtlichen Übersichtskarte von Ostpreussen, Glogau-Berlin 1908. Höpfner E., Der Krieg von 1806 und 1807, cz. 2, Berlin 1855. [Hordyński J.], History of the late Polish Revolution and the events of the Campaign by., major of the tenth regiment ofLithuanian Lancers, Boston 1833. Hossbach E, Schlacht um Ostpreussen, Uberlingen 1951. I più antichi documenti letterari tedeschi, con traduzione italiana curata da S. Lupi, U. Schwab, Napoli 1963. I wojna światowa w Prusach Wschodnich, red. N. Kasparek, D. Radziwiłłowicz, Olsztyn 2015. Insard I., La Sainte Larme de ľabbaye de la Trinité de Vendôme. Architecture, décor et mobilier litur gique, Revue Mabillon, t. 81 (nouvelle série 20), 2009. Istorija lejb-gwardii ulanskogo jego Vieličestva polka, S-Peterburg 1875. 546 Bibliografia Istorja piervoj mirovoj vojny, red. LI. Rostunov, 1.1, Moskva 1975. Jakimow A., Chronika szturma Pillau, Kaliningrad 2007. Jantar J., Zagłada pruskiej fortecy, Olsztyn 1968. Jasiński J., Bitwa pod Morągiem w 1807 roku i dzieje pomnika generała von Anrep, [w:] Społeczeń stwo w dobie modernizacji. Połacy i Niemcy w XIX i XX wieku, Toruń 2000. Jasiński J., Świadomość narodowa na Warmii w XIX wieku. Narodziny i rozwój, Olsztyn 1983. Jasiński J., Warmia i Mazury a polskie powstania narodowe, [w:] Warmia i Mazury. Zarys dziejów, red. B. Łukaszewicz, Olsztyn 1985. Jasiński J., Skowronek S., Wschodniopruska kampania Napoleona, Olsztyn 2007. [Jawtok K.], Gałąź powstania narodowego w miasteczku w Kielmach w powiecie rosieńskim na Żmudzi i pamiętnik. dowódcy oddziału jazdy, [w:] Pamiętniki polskie, wydawane przez K. Bronikowskiego, t. 4, Paryż 1845, s. 36-46. Jegorow P. et al., Dorogami pobied. Bojewoj puť 5-oj gwardejskoj tankowej armii, Moskwa 1969. Jermolov A.P., Zapiski, Moskva 1991. Jodkowski Μ., Przygotowania do odbudowy ewangelickich budynków kościelnych w Prusach Wschodnich w czasie pierwszej wojny światowej, Zapiski Historyczne, 2018, t. LXXXIII, z. 3. Jodkowski Μ., Straty materialne diecezji warmińskiej w czasie pierwszej wojny światowej, Forum Teologiczne, 2015, nr 16. Jomini H., Političeskaja i vojennaja żizn Napoleona, t. 3, Sanktpeterburg 1839. Jońca K., Wprowadzenie. Polska między Niemcami a Rosją, [w:] K. Jońca, Wojna polsko-sowiecka 1920 roku w dokumentach niemieckiej dyplomacji, Wrocław 2002. Jóźwiak S„ Powstanie i rozwój struktury administracyjno- terytorialnej zakonu krzyżackiego na Kujawach i w ziemi chełmińskiej w latach 1246-1343, Toruń 1997. Jóźwiak S., Wywiad i kontrwywiad krzyżacki na Litwie i na Mazowszu w okresie Wielkiej Wojny (1409-1411), Komunikaty Mazursko-Warmińskie, nr 3, 2003. Jóźwiak S., Wywiad i kontrwywiad w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach. Studium nad spo sobami pozyskiwania i wykorzystywaniem poufnych informacji w późnym średniowieczu, Malbork 2004. Jóźwiak S„ Kwiatkowski K., Szweda A., Szybkowski S., Wojna Polski i Litwy z zakonem krzyżackim w latach 1409-1411, Malbork 2010. Kabath R., Die Rolle der Seebrückenköpfe beim Kampf um Ostpreußen 1944-1945, [w:] Abwehrkämpfe am Nordflügel der Ostfront 1944-1945, red. H. Meier-Walcker et al., Stuttgart 1963. [Kaczkowski К.], Wspomnienia. Z papierów pozostałych po ś.p. ., ułożył T. Oksza-Orzechowski, t. 2, Lwów 1876. Kakurin N., Mielikow W, Grażdanskaja wojna w Rossji: wojna s Biełopoliakami, Moskwa 2002. Kantecki K., Stanisław Poniatowski kasztelan krakowski, ojciec Stanisława Augusta, t. 2, Poznań 1880. Kaplan H.H., Russian and the Outbreak of the Seven Year’s War, Berkley and Los Angeles 1968. Karte von Ost-Preussen nebst Preussisch Litthauen und Wesr-Preussen nebst dem Netzdistrict, aufgenommen unter Leitung der König. Preuss, Staats Ministers Prey Herrn [Friedrich Leopold] von Schrötter in den Jahren von 1796 bis 1802, [skala 1:150 000] Berlin 1802-1812, ark. XII. Kasiske K„ Die Siedlungstätigkeit des Deutschen Ordens im östlichen Preussen bis zum Jahre 1410, Königsberg 1934. Kasiske K., Die straegische Bedeutung der Burganlage, [w:] Der Deutsche Ritterorden. Seine poli tische und kulturelle Leistung (Mit Bildern von Caesar Rave), Text: E. Maschke und K. Kasiske, Einleitung H. Krieg, Berlin 1942. 547 Bibliografia Kasparek N., б Października 1831 roku w Brodnicy. Uchodźcy cywilni i wojskowi, [w:] Nad Bał tykiem, Pregołą i Łyną. XVI-XX wiek. Księga pamiątkowa poświęcona Jubileuszowi 50-lecia pracy naukowej Profesora Janusza Jasińskiego, red. Z. Rondomańska, Olsztyn 2006, s. 239-254. Kasparek N., Dramaty życia gen. Antoniego Giełguda/ Gen. Antano Gelgaudo gyvenimo drama, [w:] 1830-1831 m. Skulimas. Gen. Antanas Gelgaudas, Vilnius 2016, s. 23-32. Kasparek N., Ewolucje stanowiska Theodora von Schöna wobec powstania listopadowego, Komuni katy Mazursko-Warmińskie, 1998, nr 4, s. 596. Kasparek N., In quest ofsurrender. The November Uprising army during capitulation talks ofSeptem ber 1831, Echa Przeszłości [Echoes of the Past], 2011,1.12, s. 85-112. Kasparek N., Justyn Pol i Wincenty Pol - w powstaniu listopadowym. Przyczynek do biografii, [w:] „Ponad hafem wicher wyje". Studia o Wincentym Polu, red. N. Kasparek, A. Korytko, Olsztyn 2011, s. 163-171. Kasparek N., Kiedy skończyło się powstanie listopadowe?, [w;] Na szlakach powstania listopadowego, red. N. Kasparek i A. Szmyt, Olsztyn 2014, s. 349-361. Kasparek N., Korpusy Litewskie nad granicą i w Prusach Wschodnich w 1831 roku, [w:] Kintančios Lietuvos visuomene: struktūros, veikėjai, idėjos. Mokslinti straipsniř rinkinys, skirtas prof, habil, dr. Tamaros Bairadauskaitës 65-mečio sukakčiai, sudarytojai O. Mastianica, V. Pugačiauskas, V. Țaltauskaite, Vilnius 2015, s. 391-409. Kasparek N., Losy kapelanów polskich w dniach klęski powstania listopadowego (1831-1832), [w:] Ad Fontes. Studia ofiarowane Księdzu profesorowi Alojzemu Szorcowi w siedemdziesięciolecie urodzin, red. Z. Jaroszewicz-Pieresławcew i I. Makarczyk, Olsztyn 2006, s. 155-162. Kasparek N., Ostatnie chwile 10 pułku ułanów lubelskich w powstaniu listopadowym, [w:] Narra ta de fontibus hausta. Studia nad problematyką kościelną, polityczną i archiwistyczną ofiarowane Janowi Skarbkowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. A. Barańska, W. Matwiejczyk, Lublin 2010, s. 395-421. Kasparek N., Ostatnie chwile powstania listopadowego. Brodnica 1831, Olsztyn-Brodnica 2009. Kasparek N. Polnische Aufständische in Ost- und Westpreußen (1831-1833), Dąbrówno 2012. Kasparek N., Powstańcy Listopadowi na Żuławach i okolicy, [w:] Mniejszości narodowe i religijne na Żuławach, red. J. Hochleitner, Malbork 2016, s. 115-154. Kasparek N., Powstańczy epilog. Żołnierze listopadowi w dniach klęski i internowania 1831-1832, Olsztyn 2001. Kasparek N., Publicystyka czy historiografia? Pierwsze prace o powstaniu listopadowym (1831-1833), [w:] Przez region do Europy. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Staniszew skiemu w 70. Rocznice urodzin, red. J. Szydłowska i Μ. Żmijkowska, Olsztyn 2019, s. 185-199. Kasparek N. Tragiczne wydarzenia w Fiszewie w 1832 i jego echa, [w:] Ziemia Malborska - zręby zapomnianej tożsamości, red. J. Hochleitner i P. Szwedowski, Malbork 2014, s. 155-181. Kasparek N., Wokół wydarzeń w Płocku w dniach 23-27 września 1831 roku, Płocki Rocznik Historyczno-Archiwalny, t. VIII, 2016, s. 9-32. Kasparek N., Zbrodnia wFischau, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1988, nr 3-4, s. 297-309. Kasparek N. Żołnierze polscy w Prusach po upadku powstania listopadowego. Powroty do kraju i wyjazdy na emigrację, [w:] Na tułaczym szlaku. Powstańcy listopadowi na Pomorzu, red. T. Katafiasz, Koszalin 2014, s. 129-190. Katalog dokumentów i listów królewskich z Archiwum Państwowego w Toruniu (1345-1789), oprać. A. Radzimiński, J. Tandecki, Warszawa 1999. Keep J., Feeding the Troops: Russian Army Supply Policies during the Seven War, Canadian Slavo nic Papers, Vol. XXIX, No 1, March 1987, s. 26-44. 548 Bibliografia Keep Die russische Armee im Siebenjährigen Krieg, [w:] Europa im Zeitalter Friedrich des Grossen. Gesellschaft, Wirtschaft, Kriege, München 1989, s. 133-169. Kempa R., Giżycka Pozycja Polowa (wrzesień 1914-luty 1915), Feste Boyen, 2005, z. 8. Kempa R., Twierdza Boyen w Giżycku, Giżycko 2011. Керсновский A. A., История русской армии, Смоленск 2004. Kętrzyński W., Szkice, Olsztyn 1977. Kieniewicz S., Powstanie styczniowe, Warszawa 1983. Kieser E., Zatoka Gdańska 1945. Dokumentacja dramatu, tłum. A. Bruliński, Gdańsk 2002. Kinvig C„ Krucjata Churchilla, brytyjska inwazja na Rosję 1918-1920, Warszawa 2008. Kitowicz J., Pamiętniki czyli Historia Polski, oprać. R Matuszewska, Warszawa 1971. Kmiecik T., Działania lotnictwa radzieckiego w Prusach Wschodnich w 1945 roku, Słupskie Studia Historyczne, 2001, t. 9. Kocój H., Prusy wobec powstania listopadowego, Warszawa 1980. Kodeks wojskowy Piotra I z 1716 roku, oprać. R Krokosz i K. Łopatecki, Kraków-Oświęcim 2016. Kolberg J., Ermland im Kriege des Jahres 1520, Zeitschrift für die Geschichte u. Altertumskunde Ermlands, 1.15, Braunsberg 1904. Konarski Sz., Dziennik z lat 1831-1834, przygotowali do druku В. Łopuszański i A. Smirnow, Wrocław-Warszawa- Kraków-Gdańsk 1973. Kondracki ƒ., Geografia fizyczna Polski, Warszawa 1965. [König A.B.], Biographisches Lexicon aller Helden und Militairpersonen, welche sich in preußischen Diensten berühmt gemacht haben, Th. II, Berlin 1789. Kopaliński W, Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 1985. Корбков H.M., Семилетняя война (действия России в 1756-1762 гг.), Москва 1940. Korespondencja Józefa Andrzeja Załuskiego, wyd. B.S. Kupyść i K. Muszyńska, Warszawa 1968. Korzon T., Dzieje wojen i wojskowości w Polsce. Epoka przedrozbiorowa, 1.1, Kraków 1912. Kosiarz E., Wyzwolenie Polski północnej 1945, Gdynia 1967. Kosińska U., Sondaż czy prowokacja. Sprawa Lehmanna z 1721 r., czyli o rzekomych planach rozbio rowych Augusta II, Warszawa 2009. Kossarzecki K., 1656. Prostki, Zwycięskie Bitwy Polaków, t. XXIV, Warszawa 2014. Kossert A., Prusy Wschodnie. Historia i mit, tłum. B. Ostrowska, Warszawa 2009. Kosztyła Z., Nieznany dokument bitwy pod Prostkami 1656, Rocznik Białostocki, IX, 1969-1970, Białystok 1970. Kotarski H., Lanckoroński Przecław (Krzesław), Polski Słownik Biograficzny, t. XVI. Kowal S., Partnerstwo czy uzależnienie? Niemieckie postawy wobec stosunków gospodarczych z Polską w czasach Republiki Weimarskiej, Poznań 1995. Kowalska H., Kmita (Sobieński, Sobiński) Piotr, Polski Słownik Biograficzny, t. XIII. Kowalska H., Russocki (Rusocki) Mikołaj, Polski Słownik Biograficzny, t. XXXIII. Kowalska H., Słupecki Zbigniew, Polski Słownik Biograficzny, t. XXXIX. Kowalski J., Średniowiecze. Obalanie mitów, Warszawa 2019. Krasnoznamiennyj Bałtijskij Fłot w zawierszajuszczij pieriod Wielikoj Otiecziestwiennoj Wojny 1944-1945, red. W. Aczkasow, Moskwa 1975. 549 Bibliografia Krasuski J., Historia Rzeszy Niemieckiej 1971-1945, Poznań 1978. Krell A., Herzog Johann Adolfil von Sachsen- Weissenfels, Greiswald 1911. Kretinin G., К woprosu o pieriodizacji bitwy za Wostocznuju Prusssiu w 1944-1945 godach, [w:] Wojna i mir: issliedowanijapo rossisjkoj i wsieobszczej istorii, Kaliningrad 2018. Kretynin G., Bitwa pod Frydlandem w historiografii rosyjskiej, Komunikaty Mazursko-Warmiń skie, 1998, nr 2 (220). Kretynin G., Wojenne komiendantury З-go Bielorusskogo Pronta w Wostocznoj Prussii (oktiabr 1944-maj 1945goda), [w:] Wojna i mir., Kaliningrad 2018. Kroener B.R., Die materiallen Grundlagen österreichischer und preußischer Kriegsanstrengungen 1756-1763, [w:] Europa im Zeitalter Friedrich des Grossen. Gesellschaft, Wirtschaft, Kriege, Mün chen 1989, s. 47-78. Kronika Konfliktu Władysława króla polskiego z Krzyżakami w roku pańskim 1410, Olsztyn 1987. Kubeł W, Bitwa pod Ostrołęką. Z dziejów kampanii napoleońskiej 1806-1807 w okolicach Ostrołęki, Ostrołęka 1992. Kucharczyk G., Prusy. Pięć wieków, Warszawa 2020. Kuczyński S.M., Bitwa pod Grunwaldem, Katowice 1985. Kuczyński S.M., Spór o Grunwald, Warszawa 1972. Kuczyński S.M., Wielka Wojna z Zakonem Krzyżackim w latach 1409-1411, Warszawa 1966. Kuczyński W, Pamiętnik 1668-1737, oprać, zb. pod kier. ƒ. Maroszka, Białystok 1999. Kudrzycki Z., Dzieje Rozóg. Pogranicze mazursko-kurpiowskie w XVII-XX wieku, Toruń 2003. Kuhl H., Germanskij Generaľnyj Štab, Moskva 1922. Kuhn A., Die schreckenstage von Neidenburg. Kriegserinnerungen aus dem Jahre 1914, Minden/ Westf. 1916. Kukiel Μ., Wielkie wojny napoleońskie, Poznań 1994. Kukiel Μ., Wojna 1812, t. 1-2, Kraków 1937. Kukiel Μ., Wojny Napoleońskie, Warszawa 1927. Kułaków W.I., Od Konyngbergu do Königsbergu, [w:] Archeologia ziem pruskich. Nieznane zbio ry i materiały archiwalne. Ostróda 15-17 X 1998, red. M.J. Hoffmann, J. Sobieraj, Olsztyn 1999, s. 153-168. Kunisch J., Die große Allianz der Gegner Preußens im Siebenjährigen Krieg, [w:] Europa im Zeitalter Friedrich des Grossen. Gesellschaft, Wirtschaft, Kriege, München 1989, s. 79-98. Kurbrandenburgs Staatsvertrage von 1601 bis 1700, bearb. T. Mörner, Berlin 1867, s. 195-198. Курукин И.В., Эпоха „дбворских бурь”: Очерки политической истории послепетровской России, 1725-1762 гг., Рязань 2003. Kuźniewski В., Przebieg walk w okolicach Olsztynka w dniach 28-29 sierpnia na podstawie relacji oficera dyw. gen. Goltza, gen. lejtnanta Goldnera, ALBO (Aktualności Lokalne Biuletyn Olsztynecki), 1994, nr 7. Kuźniewski B„ Zniszczenia wojenne, ALBO 1994, nr 7. Kwiatkowski K„ Zygmunt Luksemburski wobec konfliktu Królestwa Polski i Wielkiego Księstwa Litwy z zakonem niemieckim wiosną 1410 roku - kilka nowych uwag, Nowe Studia Grunwaldzkie, t. II. Lash O., So fiel Königsberg. Kampfund Untergang von Ostpreußens Hauptstadt, München 1958. Latini В., Skarbiec wiedzy, przeł. i oprać. Μ. Frankowska-Terlecka, T. Giermak-Zielińska, Warszawa 1992. 550 Bibliografia Lehndorff H. von. Dziennik z Prus Wschodnich: zapiski lekarza z lat 1945-47, tłum. Z. Owczarek, Warszawa 2013. Lehner D., Die altpreußischen Schußwaffen und ihre Beiwaffen 1713-1823, Krefeld 1973. [Lelewel J.], Polska odradzająca się, czyli dzieje Polski od roku 1795 opowiedziane przez., [w:] idem, Historia Polski nowożytnej [Dzieła, t. 8], oprać. J. Dutkiewicz, M.H. Serejski, H. Wię ckowska, Warszawa 1967, Lenart Μ., Czy Jagiełło płakał pod Grunwaldem?, [w:] Wojny, bitwy i potyczki w kulturze staropol skiej, red. W. Pawlak, Μ. Piskała, Warszawa 2011, s. 34-45. Lenart Μ., Łzy w kulturze średniowiecza, [w:] Przeciw melancholii. W 40. rocznicę wydania „Melancholii" Atoniego Kępińskiego ֊ perspektywy Fides et Ratio, red. A. Hennel-Brzozowska, S. Járomi OFMConv., Kraków 2014, s. 101-109. Lenart Μ., Miles pius et iustus. Żołnierz chrześcijański katolickiej wiary w kulturze i piśmiennictwie dawnej Rzeczypospolitej (ХѴІ-ХѴШ w.), Warszawa 2009 [Studia Staropolskie. Series Nova, t. XXI (LXXVII)]. Lenczowski K., Krzewski K., Kampanja wschodnio-pruska - rozważania wstępne, Bellona, 1931, z. 2. Lenczowski K., Krzewski К., Tannenberg. Ofensywa o defensywnym nastawieniu, Bellona, 1933, z. 3. Lesčtre H., Larme, [w:] EG. Vigouroux, Dictionnaire de la Bible contenant tous les noms de person nes, de lieux, de plantes, d’animaux mentionnes dans les Saintes Ecritures, les questions theologiques, archéologiques, scientifiques, critiques relatives a l’Ancien et au Nouveau Testament et des notices sur les commentateurs anciens et modernes, publie par F. Vigouroux avec le concours d’un grand nombre de collaborateurs, vol. 4.1: Լ-Mezuza, Paris 1928. Lettov-Vorbek O., Istorija vojny 1806 і 1807gg, t. 3, Varsova 1896, t. 4, Varsova 1898. Letzte Flüchtlingszüge aus Ostpreußen: Das Drama der letzten Flüchtlingszüge und die Zugkata strophe bei Grünhagen im Kreis Preußisch Holland, red. H. Timmreck, Norderstedt 2011. Lucas P„ Rozwój myśli taktycznej we Francji i w Niemczech podczas wojny 1914-1918, Warszawa 1925. Ludendorff E„ Meine Kriegserinnerungen 1914-1918, Berlin 1919. Lutz T., Storia delle lacrime aspetti naturali e culturali del pianto, przekł. G. Pannofino, Milano 2002. Lach WB„ Bitwa na Jeziorach Mazurskich. Walki w okolicach Giżycka, Orzysza, Białej Piskiej, Pozez drza, Kruklanek i Ełku we wrześniu 1914 r., [w:] Dzieje militarne Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, red. W.B. Łach, D. Radziwiłłowicz, S. Janowicz, Wilkasy 2013. Łach WB., Charakterystyka wojskowo-geograficzna Prus Wschodnich, [w:] Wielkie wojny w Prusach. Działania militarne między dolną Wisłą a Niemnem na przestrzeni wieków, red. W. Gieszczyński, N. Kasparek, Dąbrówno 2010. Łach W.B., Dowodzenie w bitwie pod Tannenbergiem we wspomnieniach gen. Maxa Hoffmanna oficera operacyjnego 8. Armii niemieckiej, [w:] I wojna światowa w Prusach Wschodnich, red. N. Kasparek i D. Radziwiłłowicz, Olsztyn 2015. Łach W.B., Polska północna w systemie obronnym kraju, Olsztyn 2010. Łach W.B., Stańczyk H., Wróblewski W, Prusy Wschodnie w II Wojnie Światowej (1940-1945), [w:] Działania militarne w Prusach Wschodnich, red. W. Wróblewski, Warszawa 1998. Łach W.B., System obronny na Warmii i Mazurach w czasie II wojny światowej, Węgorzewo 2002. Łach W.B., System obronny Prus Wschodnich (do 1935 roku), Olsztyn 1997. Łach W.B., Wojskowo-geograficzna charakterystyka Prus Wschodnich po pierwszej wojnie światowej, Olsztyn 2020. Łopatecki K., Walczak W, Mapy i plany Rzeczypospolitej XVII w. znajdujące się w archiwach w Sztokholmie, 1.1, Warszawa 2011. 551 Bibliografia Łuczak Cz., Dzieje gospodarcze Niemiec 1871-1990, է. I, Druga Rzesza i Republika Weimarska, Poznań 2004. Łuczak Cz., Od Bismarcka do Hitlera. Polsko-niemieckie stosunki gospodarcze, Poznań 1988. Lukasiewicz Μ., Armia księcia Józefa 1813, Warszawa 1986. Macdonald A.G., Napoleon i jego marszałkowie, przeł. F. Rutkowski, Londyn 1992. Mager E, Ostpreussen die natürlichen Grundlagen seiner Wirtschaft eine Quelle deutscher Kraft, Hamburg 1922. Majewski W, Bitwa pod Prostkami (8 X 1656 r.), Studia i Materiały do Historii Sztuki Wojennej, t. II, Warszawa 1956, s. 324-344. Majewski W, Działania wojenne w Prusach Wschodnich (1656-1657), Komunikaty MazurskoWarmińskie, 1997, nr 4, s. 579-598. Majewski W, Kampania jesienna 1656, [w:] Działania militarne w Prusach, red. W. Wróblewski, Warszawa 1998, s. 156-161. Majewski W, Kilka uwago bitwie pod Grunwaldem, Zapiski Historyczne, 25,1960. Majewski W, Kompleksy leśne w wojnach polsko-krzyżackich, [w:] Puszcze i lasy w działaniach wojennych, Białystok 1981. Majewski W, Potop szwedzki (1655-1660), [w:] Z dziejów wojskowych ziem północno-wschodnich Polski, cz. I, red. Z. Kosztyła, Białystok 1986, s. 72-118. Majewski W., Wojna polsko-szwedzka 1655-1660, [w:] Polskie tradycje wojskowe, t. I, Warszawa 1990, s. 296-361. Małłek J., Zanik ludu mazurskiego, Dąbrówno 2020. Manfred A., Napoleon Bonaparte, Warszawa 1986. Maron J., Wokół teorii rewolucji militarnej. Wybrane problemy, Wrocław 2010. Maron J., Kasparek N., Augusiewicz S., Wokół dziejów militarnych wschodniopruskiego obszaru działań wojennych, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1999, nr 4, s. 555-575. Масловский Д.Ф., Записки по истории военного искусствав Росии, вып. 1, Москва 1894. Масловский Д.Ф., Русская арміа въ семил1тнюю войну, t. 1 (вып. 1-й): Поход Апраксина в Восточную Прусію (1756-1757 гг.), t. 2 (вып. 2-й): Поход графа Фермера в восточные области Пруссии (1757-1759 гг.), Москва 1886, 1888. Матеріалы для исторіи рускаго флота, ч. 10, Санктпетербургъ 1883. Matuszewicz Μ., Diariusz życia mego, oprać. В. Królikowski, komentarz Z. Zielińska, t. 1, War szawa 1986. Matuszyk Μ., Władysław Opolczyk (Ladislaus von Oppeln) und der Deutsche Orden - die wichtig sten Probleme, [w:] Krajobraz grunwaldzki w dziejach polsko-krzyżackich i polsko-niemieckich na przestrzeni wieków. Wokół mitów i rzeczywistości, red. J. Gancewski, Olsztyn 2009. Mazurek W, Mierzeja Wiślana - ostatni radziecki desant morski na Bałtyku podczas II wojny świa towej, [w:] Żuławy w 1945 roku. Źródła z niedalekiej przeszłości, red. A. Gąsiorowski, J. Hochleitner, Sztutowo 2017. Medeksza S.E, Księga pamiętnicza wydarzeń zaszłych na Litwie 1654-1668, wyd. W. Seredyriski, Kraków 1875, s. 3-4. Megorskij B.V., Boj pri Gofe 25 janvaria 1807, Voin, որ 1, 2004. Megorskij B. V., Boj pri Hojfe, Imperator, որ 6,2004. Meindl R„ Ostpreußens Gauleiter. Erich Koch - eine politische Biographie, Osnabrück 2007. Merridale C., Wojna Iwana. Armia Czerwona 1939-1945, tłum. К. Bażyńska-Chojnacka, P. Chojnacki, Poznań 2007. 552 Bibliografia Messerschmidt Μ., Die Wehrmacht im NS-Staat, Hamburg 1969. Michajlovskij-Danilevskij A.I., Opisanie vtoroj vojny impieratora Aleksandra I s Napoleonom v 1806 i 1807 godach. Sankt Peterburg 1846. Mikolajus Kazimiero Šemetos „Reliacija”, wyd. A. Samulionis, Vilnius 1994. Mikuła W.S., Rola fortyfikacji Prus Wschodnich w wojnie siedmioletniej. Komunikaty MazurskoWarmińskie, 1997, nr 2 (216), s. 161-173. Moczulski L., Prusy Wschodnie w II wojnie światowej 1939-1945, Rocznik Olsztyński, 1963, t. 5. Monsacré H„ Le lacrime di Achille l’eroe, la donna e il dolore nella poesia di Omero, Milano 2003. Morcinek R., Uczestnicy powstania listopadowego internowani na terenie Pomorza Gdańskiego w latach 1831-1832, Rocznik Gdański, t. 22,1963. Mülverstedt G.A., Die brandenburgische Kriegsmacht unter dem Grossen Kurfürsten, Magdeburg 1888. Murawski E., Bój o Pomorze. Ostatnie walki obronne na wschodzie, tłum. G. Bębnik, Oświęcim 2015. Mylarszczikow S., Sowietskaja awiacja w szturmie Kenigsberga: archiwno-istoriczieskoje issledowanije, Kaliningrad 2020. Nachrichten von dem Gräflichen und Hochadligen von Wallenrodtschen Geschlecht, hrsg. J.E Werner, Königsberg 1763. Nadolski A., Grunwald. Problemy wybrane, Olsztyn 1990. Nagielski Μ., Bitwa pod Warszawą 1656, Warszawa 2007. Nagielski Μ., Liczebność i organizacja gwardii przybocznej i komputowej za ostatniego Wazy (1648-1668), Warszawa 1989. Nagielski Μ., Odsiecz Tykocina przez Bogusława Radziwiłła w 1656 roku, Studia i Materiały do Historii Wojskowości, t. XLIII, 2007, s. 61-72. Nannini R„ Orationi militari. [.] Con l’aggiunta di molti historici et orationi, non impresse nella prima. Dal medesimo autore diligentemente corrette, in Vinegia 1560. Nannini R., Orationi militari. Raccolte per m. Remigio fiorentino, da tutti gli historici greci e latini, antichi e moderni, con gli argomenti che dichiarano l’occasioni, per le quali elle furono fatte, doue som mariamente si toccano l’Historie, dal medesimo con diligenza corrette tradotte, in Vinegia 1557. Nase Μ., Marsz do sowieckiej niewoli, [w:] H. Schaufler, Pantery nad Wisłą. Żołnierze ostatniej godziny, tłum. W. Sawicki, Gdańsk 2010. Nawratil H., Schwarzbuch der Vertreibung 1945 bis 1948, München 2013. Nieuważny A., Biwaki Wielkiej Armii, Inne Oblicza Historii, nr 02-03 (13), 2007. Nieuważny A„ Kampania 1813 na północnym zachodzie Księstwa Warszawskiego. Napoleońska twierdza Toruń i jej obrona, Toruń 1995. Nieuważny A., Morąg 1807. Wielka wojna w małym mieście, Morąg 2007. Nieuważny A., Ostrowski K., Stępień T., Majewski L., 200 dni Napoleona, Warszawa 2008. Nowak P., Dokumenty pokoju w Raciążku z 1404 roku, Studia Źródłoznawcze ֊ Commentationes, 40, 2002. Nowak T., Houwaldt (Huwa;d, Huwalt, Hubaid, Ubald) Krzysztof (1602-1553), Polski Słownik Biograficzny, t. Х/l, Warszawa-Wrocław-Kraków 1962, s. 35-36. Nowak T, Nieznane materiały do wojny szwedzkiej 1656 r. z b. Archiwum Radziwiłłów w Warszawie, Przegląd Historyczny t. XLVIII, 1956. Nowak T., Uwagi o technice budowy mostów polowych w Polsce w XV-XVIII. Studia i materiały do historii sztuki wojennej, t. II, Warszawa 1956. 553 Bibliografia Nowak Z.H., Akt rozpoczynający „Wielką wojnę”. List wypowiedni wielkiego mistrza Ulryka von Jungingen z 6 sierpnia 1409 roku, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1976, z. 1, s. 79-85. Nowakowski A., Some Remarks about Weapons in the Theutonic Orderxs Castels in Prussia by the End of the 14th and early 15th Centuries, [w:] Das Kriegswesen der Ritterorden im Mittelalter, red. Z.H. Nowak, Ordines militares. Colloquia Torunensia Historica, t. VI, Toruń 1991, s. 80-86. Obłąk J„ Warmia w dobie wojny siedmioletniej, Komunikaty Warmińsko-Mazurskie, 1963, nr 1, s. 27-48. Odziemkowski J., Bitwa nad Wisłą, [w:] Rok 1920 z perspektywy osiemdziesięciolecia, Warszawa 2001. Oetingen. E., O rosyjsko-niemieckim traktacie handlowym i jego znaczeniu dla rolnictwa. (Odczyt wygłoszony przez p. E. von Oetingena na styczniowym posiedzeniu Towarzystwa Ekonomicznego w Rydze), Tygodnik Rolniczy, 1914, nr 12 z 21 III (3 IV). Okulicz-Kozaryn Ł., Dzieje Prusów, Wrocław 1997. Okulicz-Kozaryn Ł., Życie codzienne Prusów i Jaćwięgów w wiekach średnich (ІХ-ХШ w.), Warsza wa 1983. Orski Μ., Ostatnie dni obozu koncentracyjnego Stutthof, Gdańsk 1995. Orzechowski J., Dowodzenie i sztaby, 1.1-2, Warszawa 1974. Осипов К., Русские войска в Восточной Пруссии в Семилетней войне, Москва 1945. Ossowski Μ., Literatura powrotów - powrót literatury. Prusy Wschodnie w prozie niemieckiej po 1945 roku, Gdańsk 2011. Ostrowski J.K., Wichrowska E., Pomiędzy powstaniem a emigracją. Podgórski szkicownik Piotra Michałowskiego z roku 1832, Kraków 2018. Ot Sowietskogo informbiuro. Opieratiwnaja swodka za 11 V1945, Krasnaja Zwiezda, 12 V 1945. Pachoński J., Generał Jan Henryk Dąbrowski 1755-1818, Warszawa 1981. Pamiętniki Józefa Kossakowskiego biskupa inflanckiego 1738-1788, wyd. A. Darowski, Warszawa 1891. Państwo Zakonu Krzyżackiego w Prusach. Podziały administracyjne i kościelne od XIII do XVI wieku, red. Z.H. Nowak, R. Czaja, Toruń 2000. Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach. Władza i społeczeństwo, red. Μ. Biskup i R. Czaja, Warszawa 2008. Parucki Z., Zarys geografii wojennej, Warszawa 1967. Paszuto W.T, Borba pruskoga naroda za niezawisimost (do konca XIII w.), [w:] Istorija SSSR, 1958, որ 6, s. 54-81. Perzyk B., Twierdza Osowiec 1882-1915, Warszawa 2004. Петрухинцев H.H., Царствование Анны Иоанновны. Формирование внутиполитического курса и судбы армии и флота 1730-1735 г., Санкт Петербург 2001. Pieńkowski А., Prusy Wschodnie. Szkic wojskowo-geograficzny, Bellona, 1930, t. 36, z. 2. Pipes R., Rosja bolszewików, Warszawa 2013. Plato A. von, Die Geschichte der 5. Panzerdivision 1938 bis 1945, Regensburg 1978. Plewczyński Μ., Liczebność wojska polskiego za ostatnich Jagiellonów (1506-1572), Studia i Mate riały do Historii Wojskowości, 31,1988. Plewczyński Μ., Materiały do zagadnienia liczebności i organizacji wojska polskiego w latach 15061572, cz. 1:1506-1525, Studia i Materiały do Historii Wojskowości, 31,1988. Plewczyński Μ., Naczelne dowództwo armii koronnej w latach 1501-1572, Studia i Materiały do Historii Wojskowości, 34, 1991. 554 Bibliografia Plewczyński Μ., Secygniowski (Sancygniowski, Sęcygniewski) Jakub, Polski Słownik Biograficzny, t. XXXVI. Plewczyński Μ., Sempoliński (Sampoliński) Wojciech, Polski Słownik Biograficzny, t. XXXVI. Plewczyński Μ., Wojny i wojskowość polska w XVI wieku, t. 1: Lata 1500-1548, Zabrze 2011 (Bitwy/Taktyka, t. 35). Plewczyński Μ., Żołnierz jazdy obrony potocznej za panowania Zygmunta Augusta. Studia nad zawodem wojskowym w XVI w., Warszawa 1985. Plutyński A., Upadek gospodarczy Prus Wschodnich, [w:] Prusy Wschodnie. Przeszłość i teraźniej szość, red. Μ. Zawidzki, Poznań 1932. Płosiriski J., Potop szwedzki na Podlasiu, Zabrze 2006. Pociecha W., Boratyński Jan, Polski Słownik Biograficzny, է. II. Pociecha W„ Chroberski Stanisław, Polski Słownik Biograficzny, t. III. Pociecha W., Geneza hołdu pruskiego (1467-1525), Gdynia 1937 (Dzieje Prus Wschodnich, 1.1, z. 7). Podvigi kozakov v Prussi, Sanktpeterburg 1810. Politische Correspondenz Friedrichs des Grossen, t. 15: 1757 (Mai-October), red. A. Naudé, Berlin 1887. Portofolio królowej Maryi Ludwiki, czyli zbiór listów, aktów i innych dokumentów ściągających się do pobytu tej monarchini w Polsce, wyd. E. Raczyński, t. II, Poznań 1844. Posilge von J., Chronik des Landes Preussen (von 1360 an, fortgesetzt bis 1419), ed. T. Hirsch, Μ. Toppen, E Strehlke, Leipzig 1866, s. 316 (Scripteres Rerum Prussicarum, t. 3). Potrykowski J.A., Tułactwo Polaków we Francji. Dziennik emigranta, wstęp i oprać. A. Owsińska, cz. 1, Kraków 1974. Powierski J., Sprawa Prus i Jaćwieży w polityce Zakonu Krzyżackiego i książąt polskich w okresie po ugodzie włocławskiej z 4 sierpnia 1257 roku, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1979, nr 3 (145), s. 255-278. Powierski ƒ., Wybuch II powstania pruskiego a stosunki między Zakonem Krzyżackim i książętami polskimi (1260-1261), Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1980, nr 3 (149), s. 303-326. Preuß J.D.E., Friedrich der Große. Eine Lebensgeschichte, Bd.2, Berlin 1833. Priesdorff К., Soldatisches Führertum, Bd. 1, Hamburg [1937]. Prochaska A., Dzieje Witolda wielkiego księcia Litwy, Kraków 2008. Prusy Wschodnie. Przeszłość i teraźniejszość, red. Μ. Zawidzki, Poznań 1932. Prutz H., Die Anfänge des Deitschen Ordens in Preuflen und seine Beziehungen zum Heiligen Lande, Altpreussische Monatsschrift, Neue Folge, Bd. 15, Jhr.: 1978. Przyboś A., Gosiewski (Gąsiewski), Wincenty Aleksander Korwin h. Ślepowron (zm. 1662), Polski Słownik Biograficzny, t. VIII. Pufendorf S., Siedem ksiąg o czynach Karola Gustawa króla Szwecji, wyd. W. Krawczuk, Warszawa 2013. Puttkamer E. von, Frankreich, Rußland und der polnische Thron. Ein Beitrag zur Geschichte derfranzösischen Ostpolitik, Berlin 1937. Puzyrewski A., Wojna polsko-ruska 1831, Warszawa 1899. Quandt E, Bitwa pod Lovošicami 1 października 1756 r., Oświęcim 2016. Rachuba A., Uwagi do problemu kampanii Wincentego Gosiewskiego w Prusach Książęcych jesienią 1656, Kwartalnik Historyczny, R. CIX, 2002, z. 3, s. 171-181. 555 Bibliografia Rachuba A., Wincenty Korwin Gosiewski herbu Korwin (zm. 1662), hetman polny, [w:] Hetmani Rzeczypospolitej Obojga Narodów, red. Μ. Nagielski, Warszawa 1995. Raczyński A., Odszkodowania wojenne i odbudowa Prus Wschodnich z dodatkiem przepisów i projektów ustaw rządu pruskiego w tłumaczeniu polskim, Lwow 1916. Radziwiłł B„ Autobiografia, wyd. T. Wasilewski, Warszawa 1979. Rakutis V, Artyleria Wielkiego Księstwa Litewskiego 1717-1764, [w:] Między Barokiem a Oświeceniem. Wojny i niepokoje czasów saskich, K. Stasiewicz i S. Achremczyk, Olsztyn 2004, s. 54-59. Rauchbar J.G., Leben und Thaten des Pürsten Georg Friedrich von Waldeck (1620-1692), hrsg. L. Curtze, Bd. I, Arolsen 1870. Rąkowski G„ Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, Warszawa 1988. Regole della Congregazione de’ cavalieri sotto il titolo della Nativitf di M. V nel chiostro del Gesù, Nuovo intesa al sollievo de’ poveri vergognosi: diretta da’ pp. della Compagnia di Gesù, Napoli 1854. Reguła Mistrza. Reguła św. Benedykta, przekł. T.M. Dąbek, B. Turowicz, wstęp A. de Vogüe, T.M. Dąbek, Kraków 2006. Reisch J„ Was in Ostpreußen wirklich geschah, Ostpreußenblatt, 1997, որ 50. Richter О., Heinrich Monte der Held von Natangen. Eine Geschichte aus der Zeit des Preussenauf standes, Hannover-Leipzig 1893. Riediger B., Rosjanie na Warmii w 1914 roku. Przyczynek do cierpień ludności cywilnej, Komunika ty Mazursko-Warmińskie, 1996, nr 1. Rogacki T., Preussisch Eylau 7-8 II 1807. Kampania zimowa Napoleona w Prusach Wschodnich 31-1 III 1807, Nakło 1991. Rogacki T., Pruska Iława 1807, Warszawa 2004. Roider K.A., The Reluctant Ally. Austria’ Policy in the Austro-Turkish War, 1737-1739, Baton Rouge 1972. Rokossowski K., Na Bierlinskom i Wostocznoprusskom naprawlienijach, Wojenno-istorczieskij žur nal, 1965, որ 2. Rokossowski К., Żołnierski obowiązek, tłum. F. Czuchrowski, Warszawa 1976. Rossija i SSSR w wojnach XX wieka, potieri woorużennych sił, statisticzieskoje issliedowanije, Moskwa 2001. Rostocki W, Z badań nad strukturą i działalnością kapelanów powstania listopadowego, Roczniki Humanistyczne, 1972, t. 20, z. 2, s. 187-196. Rousselle Μ., Die Besiedlung des Kreises Preussisch Eylau in der Ordenszeit, Altpreussische Forschungen, 1926, t. 3, z. 2, s. 5-44. Rousselle Μ., Woria. Der Kreis Pr. Eylau südlich des Stablack und der Eylauer Heide zur Zeit des Ritterordens und der preussischen Herzöge, Preussisch Eylau 1924. Rudawski W, Historia Polska od śmierci Władysława IV aż do pokoju oliwskiego czyli dzieje pano wania Jana Kazimierza od 1648 do 1660, Petersburg-Mohylew 1855, t. II. Румянцев П.А., Сборник документов и материалов, t. 1: 1756-1763, ред. П.К. Фортунатов, Москва 1953. Russkij archiw: Wielikaja Otiecziestwiennaja. Stawka WGK: Dokumienty i matieriały. 1944-1945, 1.16, red. W. Zołotariew, Moskwa 1996. Rużewicz W, Fortyfikacje nowożytne w Prusach Wschodnich - przewodnik, Łódź 2006. Sahanowicz H., Wychodźcy z Wielkiego Księstwa Litewskiego w Prusach 1656 roku, Lituano-Slavica Posnaniensia, Studia Historica, 2003, t. IX, s. 239-245. 556 Bibliografia Salm J., Likwidacja skutków I wojny światowej w Prusach Wschodnich w l. 1915-1924, Borussia, 2005, nr 36. Salm J., Odbudowa miast wschodniopruskich po I wojnie światowej. Zagadnienia architektoniczno-urbanistyczne, Olsztyn 2006. Salmonowicz S., Prusy. Dzieje państwa i społeczeństwa, Warszawa 1998. Salvioli G., Il concetto di guerra giusta negli scritti anteriori a Grozio, Atti delľAccademia Pontaniana, 45,1915, s. 1-35. Šapoka A., 1655 metu Kédainiř sutartis, arba đvedai Lietuvoje 1655-1656 metais, Vilnius 1990. Sawicki T., Pierwsza bitwa o Prusy Wschodnie (październik 1944), Wojskowy Przegląd Historyczny, 1989, z. 2. Сборник императорскаго русскаго историческаго общества, t. 9, С. Петербургъ 1872,1.108, Юрьевъ 1900, t. Ill, Юрьевъ 1901, t. 136, C. Петербургъ 1912. Schaufler H., Pantery nad Wisłą. Żołnierze ostatniej godziny, tłum. W. Sawicki, Gdańsk 2010. Schmidtchen V., Feuerwaffen des Deutschen Ritterordens bis zur Schlacht bei Tannenberg 1410, Luneburg 1977. Schön H., Tragedia Gustloffa, tłum. J. i Μ. Zepp, Zakrzewo 2006. Schöning K.W, Historisch-biographische Nachrichten zur Geschichte der Brandenburgisch-Preussischen Artillerie, Teil 1, Berlin 1844. Schuster O„ Francke F. A., Geschichte der sächsischen Armee, Th. 1 -2, Leipzig 1885. Seaton A., Wojna totalna. Wehrmacht przeciw Armii Czerwonej 1941-1945, tłum. P. Mikietyński, Kraków 2010. Sembritzki J., Geschichte des Kreises Memel, Memel 1918. Семилетная война. Матерялы о действиях русской армии и флота в 1756-1762 гг. ped. Н.М. Коробков, Москва 1948. Sennerteg N., Zemsta Stalina 1944-1945, tłum. W. Łygaś, Warszawa 2007. Showalter D.E., Tannenberg 1914. Zderzenie imperiów, Warszawa 2005. Sikora F., Pilecki Stanisław, zwany Ocicem, Polski Słownik Biograficzny, t. XXVI. Šilder N.K., Impierator Aleksandr Piervyj. Jego żizn’ i carstvovanie, Sankt Peterburg 1875. Simanskij P., Dowodzenie korpusami rosyjskiemi w czasie wojny światowej, Bellona, 1931, T. XXXVIII. Skowronek S., Walki Napoleona z Rosjanami 4-6 lutego 1807 roku, Inne Oblicza Historii, nr 1 (12), 2007. Смирнов Ю.Н., Русская гвардия в XVIII веке, Куйбышев 1989. Sobczak К., Kierunek Bałtyk. Wyzwolenie polskich ziem północnych 1944-1945, Warszawa 1978. Sobczak K., Kierunek Berlin, Warszawa 1978. Sobczak K., Operacja mazowiecko-mazurska 1944-1945, Warszawa 1967. Соловьев Б.И., Генерал-фелъдмаршалы России, Ростов-на-Дону 2000. Соловьев С.М., История России с древнейших времен, кн. X: 1725-1740, т. 20, Москва 2002. Sołżenicyn А., Sierpień czternastego, 1.1 і II, Wrocław 2010. Sowiński T„ Tajemnice Warmii i Mazur. Historie jakich nie znajdziecie w internecie, Olsztyn 2008. Spaeter H., Die Geschichte der Panzerkorps Grossdeutschland, t. I-III, Duisburg 1958. [Spazier R.O.], Historia powstania Narodu Polskiego w roku 1830-1831 czerpana z autentycznych dokumentów sejmowych, akt, pamiętników, dzienników, piśmiennych i ustnych podań najznakomitszych uczestników tegoż powstania przez., t. 3, Paryż 1833. 557 Bibliografia Špidlík T., Il dono delle lacrime nella tradizione della chiesa orientale, Communiuo, 1991: Beatigli afflitti, s. 42-56. Srokowski S., Drogi żelazne Prus Wschodnich, Bellona, 1935, t. 45. Srokowski S., Enklawa wschodniopruska, Strażnica Zachodnia, 1925, nr 7-12. Srokowski S„ Granica Prus Wschodnich, jej przebieg powstanie i znaczenie, Bellona, 1934, t. 44. Srokowski S., Lasy wschodniopruskie i ich rola w obronności kraju, Bellona, 1934, t. 44. Srokowski S., Prusy Wschodnie ֊ studium geograficzne, gospodarcze i społeczne, Gdańsk 1945. Srokowski S., Prusy Wschodnie: kraj i ludzie, Warszawa 1929. Srokowski S., Rozwój i znaczenie sieci drożnej Prus Wschodnich, Bellona 1930, t. 35. Srokowski S., Z krainy czarnego krzyża, Strażnica Zachodnia, 1925, nr 1-2. Stankiewicz J., Ze studiów nadfortyfikacjami pruskimi na ziemiach polskich, Studia i Materiały do Historii Wojskowości, 1966,1.12, cz. 1. Staszewski J., „Jak Polskę przemienić w kraj kwitnący. Z. Szkice i studia z czasów saskich, Olsztyn 1997. Staszewski J., Emigracja polska w Prusach Książęcych. Przyczynek do historii stronnictwa pruskiego w Polsce w XVIII wieku, Wiek Oświecenia, t. 9, Warszawa 1993, s. 83-97. Staszewski J., Wojsko Polskie na Pomorzu w roku 1807, Gdańsk 1958. Statistisches Handbuch für die Provinz Ostpreussen, Schlossberg (Ostrpr.) - Leipzig 1938. Statistisches Jahrbuch für das Deutsche Reich (1900-1920), Berlin 1900-1920. Stein F. (Freiherr?) von, Geschichte des russischen Heeres von Ursprung desselben bis zur Thron besteigung des Kaisers Nikolai I. Pawlowitsch, beab. Krahmer, Krefeld 1975. Strategičeskij očerk vojny 1914-1918 g., Moskva 1922. Streim A., Die Behandlung sowjetischer Kriegsgefangener im „Fall Barbarossa”, Heidelberg 1981. Streit Ch., Keine Kameraden. Die Wehrmacht und die sowjetischen Kriegsgefangenen 1941-1945, Bonn 1991. Strzeżek T., Bitwa pod Barkwedą 1807 - epizod z kampanii polskiej Napoleona Bonaparte, Biuletyn Naukowy Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, nr 1 (13), 1994. Synoradzki Μ., Rapsod z epopei Napoleona, Warszawa 1904. Szabo EJ.A., Wojna siedmioletnia w Europie 1756-1763, Oświęcim 2014. Szczepański S., Działdowo i okolice w średniowieczu, [w:] Dzieje Działdowa i Działdowszczyzny na przestrzeni wieków. Zbiór studiów, red. M. Radoch, Działdowo 2019. Щепкин E.H., Русско-австриский союз во время Семилетней войны, 1746-1758, Санкт Петербург 1902. Szeliga J., Rękopiśmienne тару Prus Książęcych Józefa Naronowicza-Narońskiego z drugiej połowy XVII wieku, Warszawa 1997. Sziłowskij E., Talenskij N. Wasiliew A., Wostoczno-Prusskaja opieracija Krasnoj Armii 1945 g„ Moskwa 1946. Szklarska E., „Rząd na uchodźstwie”. Emigracja królewiecka przy Stanisławie Leszczyńskim, [w:] Między Barokiem a Oświeceniem. Wojny i niepokoje czasów saskich, red. K. Stasiewicz i S. Achremczyk, Olsztyn 2004, s. 48-53. Szklarska E„ Od Dzikowa do Kargowej. Pierwszy okres działalności konfederacji generalnej przy majestacie Leszczyńskiego, [w:] Między barokiem a oświeceniem. Nowe spojrzenie na czasy saskie, red. K. Stasiewicz, Olsztyn 1996, s. 141-148. Szlanta P„ Tannenberg 1914, Warszawa 2005. 558 Bibliografia Шмидт C.O., Проект П.И. Шувалова о создании в России вышсшей воемнной школы (1755 г.), [w:] Вопросы военной истории России. XVIII и первая половина XIX веков, Москва 1969. Szmutinskij Μ., Wostocznaja Prussia, Boi na kosie Prisze Nerung 26 aprielia - 9 maja 1945, Kali ningrad 2019. Szostakowski S., Hołd Pruski, wyd. 3, Warszawa 1986 (Biblioteczka Historyczna). Szostakowski S„ Prusy Wschodnie w polskim ruchu patriotycznym 1830-1865, Olsztyn 1987. Шовуюв К.П., Калмуки в системе военной организации России (XVIII век), Ростов на Дону 1980. Szturm Kenigsberga, red. К. Miedwiediew, А. Pietrikin, Kaliningrad 1985. Szturm Kenigsberga, red. К. Miedwiediew, Kaliningrad 1966. Szturm Kenigsberga, red. T. Tietienkina, Kaliningrad 2000. Szturm Kenigsberga: oczierki, wospomnanija, dokumenty, sost. F. Kiwolia, К. Miedwiediew, Kali ningrad 1959. Szychowski A., Waygart K., Przewóz I Korpusu niemieckiego do bitwy pod Tannenbergiem (20-26 VIII 1914 r), Bellona, 1938, z. 4. Szynkowski J., Wilczy szaniec, Kętrzyn 2002. Татарников К.В., Генералы и штаб-офицеры русской регуларной армии 1729-1796 гг. Сведения о службе из списков по старшинству, 1.1-2, Москва 2019. Tempelhof G.E von, Geschichte des Siebenjährigen Krieges in Deutschland zwischen dem Könige von Preußen ud der Kaiserin Königin mit ihren Alliierten, Bd. 1: Feldzüge 1756 und 1757, Osna brück 1986. Tessin G., Die deutsche Regimenter der Krone Schweden, Köln-Graz 1965. The Recapture of Gołdap (November 1944), [w:] Historical Study: Small unit actions during the German campaign in Russia, nr 20/269, Washington 1953. Theatrum Europaeum, Bd. VII, Frankfurt am Main 1685. Thiers A., Historia konsulatu i cesarstwa, t. 4, Warszawa 1850. Thorwald J„ Wielka ucieczka, tłum. A. Badurski, J. Szczaniecka, Kraków 2009. Tippelskirch K. von, Geschichte des Zweiten Weltkrieges, Bonn 1951. Toeppen Μ., Historia Mazur, Olsztyn 1995. Tokarz W, Wojna polsko-rosyjska 1830 i 1831, Warszawa 1993. Tradycje kulturowe i historyczne ziem pruskich. Krajobraz grunwaldzki w dziejach polsko-krzyżackich i polsko-niemieckich na przestrzeni wieków. Wokół mitów i rzeczywistości, red. J. Gancewski, Olsztyn 2009. Truchim S., Konfederacja dzikowska, Poznań 1927. Tuchman B., Sierpniowe salwy, Warszawa 1995. Tupetz Th., Der Türkenfeldzug von 1739 und der Friede zu Belgrad, Historische Zeitschrift, XL, 1878, s. 1-36. Turand J., Murat, Gdańsk 2002. Tyszkiewicz ƒ., Ostatnia wojna z Zakonem Krzyżackim 1519-1521, Warszawa 1991. Tyszkiewicz J., Tatarzy w Polsce i Europie. Fragmenty dziejów, Pułtusk 2008. Ueberden ersten Feldzug des Russischen Kriegsheeres gegen die Preussen im Jahr 1757, hrsg. A.W. Hupel, Riga 1794. Umiastowski R., Geografia wojenna Rzeczypospolitej Polskiej i ziem ościennych, Warszawa 1924. Umiastowski R., Podstawy obrony państwa, Warszawa 1922. 559 Bibliografia Umiastowski R., Terytorium Polskipod względem wojskowym, Warszawa 1921. Unger W, Feldmarschall Derfflinger. Dem Dragoner ֊ Regiment Freiherr von Derfflinger gewidmet von., Beihefte zum Militär-Wochenblatt 1896, H. 7 i 8. Urbańczyk S., Prace z dziejów języka polskiego, Wrocław 1979. Urkunden und Acktenstücke zur Geschichte des Kurfüsten Friedrich Wilhelm von Brandenburg, Bd. VII, VIII, XXIII/1, hrsg. B. Erdmannsdörffer, Μ. Hein, Berlin 1877,1884,1929. Uslar R. v., Studien zu fruhgeschichtlichen Befestigungen zwischen Nordsee und Alpen, Beihefte für Bonner Jahrbücher, Graz 1964, Bd. 11. Vasiliev A.A., Maršal Davu vpolskoj kampanii 1806-1807, Imperator, որ 11, 2007. Vasiliev A. A., Sostav sojuznych vojsk pri Ejlau, Imperator, որ 11, 2007. Vetulani A., Corpus iuris canonici (CIC), [w:] Encyklopedia katolicka, t. 3, Lublin 1979 k. 597-598. Vetulani A., Władztwo Polski wPrusiech Zakonnych i Książęcych. Wybór źródeł, Wrocław 1953. Voennaja Enciklopedija, է. V, Moskva 1911; t. XVI, Moskva 1914. Vorbek-Lettow Μ., Skarbnica pamięci, oprać. E. Galos, F. Mineer, red. W. Czapliński, Wrocław 2006. Wagner G., Deutschland und der polnisch-sowjetische Krieg, Wiesbaden 1979. Wakar W, Polski korytarz czy niemiecka enklawa, Olsztyn 1984. Walewski A., Historia wyzwolenia Pokki za panowania Jana Kazimierza (1655-1660), 1.1, Kraków 1866. Warmia i Mazury, red. S. Zajchowska, Μ. Kiełczewska-Zaleska, Poznań 1953. Wasilewski A., Dzieło całego życia, tłum. Cz. Czarnogórski, Warszawa 1976. Wessling W, Środki przedsięwzięte przez państwo w celu usunięcia trudności gospodarczych Prus Wschodnich w latach 1920-1930, [w:] Osthilfe, „Archiwum Przekładów” Zachodniej Agencji Pra sowej, z. 15, Warszawa 1959. Węsławski S., Victor et victus Vincentius Corvinus Gosiewski, Wilno 1691. Wieliczko W, Padienie Kenigsberga, Moskwa 1945. Wielikaja Otieczestwiennaja Wojna 1941-1945 godow w dwienadcati tomach, red. S. Szojgu et al., Moskwa 2011-2015. Wielka Wojna na Mazurach 1914-1915, red. R. Kempa, Giżycko 2014. Wielkie wojny w Prusach. Działania militarne między dolną Wisłą a Niemnem na przestrzeni wieków, red. W. Gieszczyński, N. Kasparek, Dąbrówno 2010. Wilder J.A., Upadek gospodarczy Prus Wschodnich, Toruń 1936. Wimmer J., Przegląd operacji 1655-1660, [w:] Wojna polsko-szwedzka 1655-1660, red. J. Wimmer, Warszawa 1973, s. 178. Winczura Ł., Hetman hetmanów. Jan Amor Tarnowski (1488-1561), Kraków 2005. Winkler A., Długa droga na Zachód. Dzieje Niemiec, 1.1,1806-1933, Wrocław 2007. Włodarczyk E., Wpływ zmian granicznych na wschodzie Niemiec po pierwszej wojnie światowej na gospo darkę prowincji nadgranicznych w ocenie Andreasa Hessego, Przegląd Zachodniopomorski, 2004, z. 3. Włodarski B., Rywalizacja o ziemie pruskie w połowie XIII, Toruń 1958. Wojtkowski A., Władze Prus Wschodnich i Zachodnich wobec powstania listopadowego, Strażnica Zachodnia, 1926, nr 1, s. 18-27. Wroniszewski J., Rypin - gród i miasto w czasach średniowiecza, [w:] Rypin, dzieje miasta, t. I, red. К Mikulski, Rypin 2010. Wrzesiński W, Między II Rzecząpospolitą a Republiką Weimarską. (Z badań nad dziejami Prus Wschodnich w latach 1919-1932), Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1966, nr 2. 560 Bibliografia Wrzesiński W, Prusy Wschodnie ֊ ostatnia kolonia niemiecka, [w:] Dzieje Warmii i Mazur w zary sie t. 2, Warszawa 1983. Wrzosek Μ., Kampania 1757 roku w Prusach Wschodnich, Studia i Materiały do Historii Wojsko wości, է. V, 1960, s. 96-164. Wrzosek Μ., Rola kompleksów leśnych w niemiecko-rosyjskich działaniach militarnych na północnowschodnich obszarach ziem polskich w 1914 r., [w:] Puszcze i lasy w działaniach wojennych, Białystok 1981. Wydra W, Dlaczego pod Grunwaldem śpiewano Bogurodzicę? Trzy rozdziały o najdawniejszych polskich pieśniach religijnych, Poznań 2000. Zajączkowski S., Podbój Prus i ich kolonizacja przez Krzyżaków, [w:] Dzieje Prus Wschodnich, Toruń 1935, s. 1-57. Zajončkovskij A., Podgotovka Rosji k mirovoj vojnie, Moskva 1926. Zasański R., Bitwy i potyczki 1807 roku na terenie gminy Jonkowo, Jonkowo 2008. Zawadzki B., Studia z wojny światowej 1914-1918, t. 1, Kampania jesienna w Prusach Wschodnich, sierpień-wrzesień 1914, Warszawa 1924. Zawadzki W, Zgony powstańców listopadowych na Żuławach i Powiślu 1831-1832, Studia Elblą skie, t. XII, 2011, s. 25-48. Zawiałow A., Kaliadin G., Wostoczno-Pomieranskaja nastupatielnaja opieracija sowietskich wojsk. Fiewraľ-mart 1945 g, Moskwa 1960. Žurnal voennych dejstvij imperatprskoj russkoj armii s načala do okončanija kampanii tj. s nojabrja 1806po 7 ijunja 1807goda, Sankt Peterburg’ 1807. Žurnal voennych dejstvij vojsk’ sostojawszich’ poď načalstvom general’-majora grafa Kamenskago 2go s 14 apreljapo 27 ijunija 1807god, Sankt Peterburg’ 1809. Žrádla do dziejów wojny polsko-rosyjskiej 1830-1831 r„ wyd. B. Pawłowski, t. 3, Warszawa 1933. Żarkowski P., Polska sztuka wojenna w okresie Bitwy Warszawskiej, Warszawa 2000. Żeligowski L., Wojna w roku 1920, wspomnienia i rozważania. Warszawa 1990. Żuków G„ Wspomnienia i refleksje, tłum. P. Marciniszyn, Warszawa 1970. Zestawił Norbert Kasparek 561
any_adam_object	1
any_adam_object_boolean	1
author2	Gieszczyński, Witold 19XX-
author2_role	edt
author2_variant	w g wg
author_GND	(DE-588)1251337643 (DE-588)124864090 (DE-588)1037332458
author_facet	Gieszczyński, Witold 19XX-
building	Verbundindex
bvnumber	BV047818773
ctrlnum	(OCoLC)1296351952 (DE-599)BVBBV047818773
edition	Wydanie nowe
era	Geschichte 1200-1945 gnd
era_facet	Geschichte 1200-1945
format	Book
fullrecord	<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV047818773</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20220831</controlfield><controlfield tag="007">t\|</controlfield><controlfield tag="008">220208s2021 xx a\|\|\| \|\|\|\| 00\|\|\| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788362552030</subfield><subfield code="9">978-83-62552-03-0</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788395210433</subfield><subfield code="9">978-83-952104-3-3</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788396076076</subfield><subfield code="9">978-83-960760-7-6</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1296351952</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV047818773</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">HIST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Wielkie wojny w Prusach XIII-XX wiek</subfield><subfield code="b">praca zbiorowa</subfield><subfield code="c">pod redakcją Witolda Gieszczyńskiego, Norberta Kasparka, Jerzego Maronia</subfield></datafield><datafield tag="250" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Wydanie nowe</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Dąbrówno</subfield><subfield code="b">Oficyna Retman</subfield><subfield code="c">2021</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Olsztyn</subfield><subfield code="b">Archiwum Państwowe w Olsztynie</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">589 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen</subfield><subfield code="c">25 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1200-1945</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">I wojna światowa (1914-1918)</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">II wojna światowa (1939-1945)</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Wojny napoleońskie (1803-1815)</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Wojny polsko-krzyżackie (1308-1521)</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Wojna</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Krieg</subfield><subfield code="0">(DE-588)4033114-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Prusy</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Prusy Wschodnie (prowincja) / historia wojskowa / wydawnictwa popularne</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Preußen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4047194-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Preußen</subfield><subfield code="g">Ordensstaat</subfield><subfield code="0">(DE-588)4076337-7</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Ostpreußen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4075754-7</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4143413-4</subfield><subfield code="a">Aufsatzsammlung</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Preußen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4047194-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Ostpreußen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4075754-7</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Preußen</subfield><subfield code="g">Ordensstaat</subfield><subfield code="0">(DE-588)4076337-7</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Krieg</subfield><subfield code="0">(DE-588)4033114-3</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="4"><subfield code="a">Geschichte 1200-1945</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Gieszczyński, Witold</subfield><subfield code="d">19XX-</subfield><subfield code="0">(DE-588)1251337643</subfield><subfield code="4">edt</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Kasparek, Norbert</subfield><subfield code="d">1960-</subfield><subfield code="e">Sonstige</subfield><subfield code="0">(DE-588)124864090</subfield><subfield code="4">oth</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Maroń, Jerzy</subfield><subfield code="d">1957-</subfield><subfield code="e">Sonstige</subfield><subfield code="0">(DE-588)1037332458</subfield><subfield code="4">oth</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">HEBIS Datenaustausch</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033202120&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033202120&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033202120&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Ortsregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033202120&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033202120&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">DHB</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20220831</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">DHB_BSB_FID</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">355.009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0903</subfield><subfield code="g">43</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">355.009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0902</subfield><subfield code="g">43</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">355.009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0904</subfield><subfield code="g">43</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033202120</subfield></datafield></record></collection>
genre	(DE-588)4143413-4 Aufsatzsammlung gnd-content
genre_facet	Aufsatzsammlung
geographic	Prusy dbn Prusy Wschodnie (prowincja) / historia wojskowa / wydawnictwa popularne jhpk Preußen (DE-588)4047194-9 gnd Preußen Ordensstaat (DE-588)4076337-7 gnd Ostpreußen (DE-588)4075754-7 gnd
geographic_facet	Prusy Prusy Wschodnie (prowincja) / historia wojskowa / wydawnictwa popularne Preußen Preußen Ordensstaat Ostpreußen
id	DE-604.BV047818773
illustrated	Illustrated
index_date	2024-07-03T19:07:42Z
indexdate	2024-11-19T09:02:58Z
institution	BVB
isbn	9788362552030 9788395210433 9788396076076
language	Polish
oai_aleph_id	oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033202120
oclc_num	1296351952
open_access_boolean
owner	DE-12
owner_facet	DE-12
physical	589 Seiten Illustrationen 25 cm
psigel	BSB_NED_20220831 DHB_BSB_FID
publishDate	2021
publishDateSearch	2021
publishDateSort	2021
publisher	Oficyna Retman Archiwum Państwowe w Olsztynie
record_format	marc
spelling	Wielkie wojny w Prusach XIII-XX wiek praca zbiorowa pod redakcją Witolda Gieszczyńskiego, Norberta Kasparka, Jerzego Maronia Wydanie nowe Dąbrówno Oficyna Retman 2021 Olsztyn Archiwum Państwowe w Olsztynie 589 Seiten Illustrationen 25 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Geschichte 1200-1945 gnd rswk-swf I wojna światowa (1914-1918) dbn II wojna światowa (1939-1945) dbn Wojny napoleońskie (1803-1815) dbn Wojny polsko-krzyżackie (1308-1521) dbn Wojna dbn Krieg (DE-588)4033114-3 gnd rswk-swf Prusy dbn Prusy Wschodnie (prowincja) / historia wojskowa / wydawnictwa popularne jhpk Preußen (DE-588)4047194-9 gnd rswk-swf Preußen Ordensstaat (DE-588)4076337-7 gnd rswk-swf Ostpreußen (DE-588)4075754-7 gnd rswk-swf (DE-588)4143413-4 Aufsatzsammlung gnd-content Preußen (DE-588)4047194-9 g Ostpreußen (DE-588)4075754-7 g Preußen Ordensstaat (DE-588)4076337-7 g Krieg (DE-588)4033114-3 s Geschichte 1200-1945 z DE-604 Gieszczyński, Witold 19XX- (DE-588)1251337643 edt Kasparek, Norbert 1960- Sonstige (DE-588)124864090 oth Maroń, Jerzy 1957- Sonstige (DE-588)1037332458 oth HEBIS Datenaustausch application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033202120&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033202120&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033202120&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Ortsregister Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033202120&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033202120&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis
spellingShingle	Wielkie wojny w Prusach XIII-XX wiek praca zbiorowa I wojna światowa (1914-1918) dbn II wojna światowa (1939-1945) dbn Wojny napoleońskie (1803-1815) dbn Wojny polsko-krzyżackie (1308-1521) dbn Wojna dbn Krieg (DE-588)4033114-3 gnd
subject_GND	(DE-588)4033114-3 (DE-588)4047194-9 (DE-588)4076337-7 (DE-588)4075754-7 (DE-588)4143413-4
title	Wielkie wojny w Prusach XIII-XX wiek praca zbiorowa
title_auth	Wielkie wojny w Prusach XIII-XX wiek praca zbiorowa
title_exact_search	Wielkie wojny w Prusach XIII-XX wiek praca zbiorowa
title_exact_search_txtP	Wielkie wojny w Prusach XIII-XX wiek praca zbiorowa
title_full	Wielkie wojny w Prusach XIII-XX wiek praca zbiorowa pod redakcją Witolda Gieszczyńskiego, Norberta Kasparka, Jerzego Maronia
title_fullStr	Wielkie wojny w Prusach XIII-XX wiek praca zbiorowa pod redakcją Witolda Gieszczyńskiego, Norberta Kasparka, Jerzego Maronia
title_full_unstemmed	Wielkie wojny w Prusach XIII-XX wiek praca zbiorowa pod redakcją Witolda Gieszczyńskiego, Norberta Kasparka, Jerzego Maronia
title_short	Wielkie wojny w Prusach XIII-XX wiek
title_sort	wielkie wojny w prusach xiii xx wiek praca zbiorowa
title_sub	praca zbiorowa
topic	I wojna światowa (1914-1918) dbn II wojna światowa (1939-1945) dbn Wojny napoleońskie (1803-1815) dbn Wojny polsko-krzyżackie (1308-1521) dbn Wojna dbn Krieg (DE-588)4033114-3 gnd
topic_facet	I wojna światowa (1914-1918) II wojna światowa (1939-1945) Wojny napoleońskie (1803-1815) Wojny polsko-krzyżackie (1308-1521) Wojna Krieg Prusy Prusy Wschodnie (prowincja) / historia wojskowa / wydawnictwa popularne Preußen Preußen Ordensstaat Ostpreußen Aufsatzsammlung
url	http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033202120&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033202120&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033202120&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033202120&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033202120&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
work_keys_str_mv	AT gieszczynskiwitold wielkiewojnywprusachxiiixxwiekpracazbiorowa AT kaspareknorbert wielkiewojnywprusachxiiixxwiekpracazbiorowa AT maronjerzy wielkiewojnywprusachxiiixxwiekpracazbiorowa

Verfügbarkeit

Es ist kein Print-Exemplar vorhanden.

Fernleihe Bestellen Achtung: Nicht im THWS-Bestand! Inhaltsverzeichnis
Inhaltsverzeichnis

MARC

Datensatz im Suchindex

Es ist kein Print-Exemplar vorhanden.

Ähnliche Einträge