Oravský mníchov: zabratie časti Hornej Oravy Poľskomu v roku 1938
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Slovak |
| Veröffentlicht: |
Krakov
Spolok Slovákov v Poľsku
2021
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Abstract Abstract |
| Beschreibung: | 95 Seiten Illustrationen, Karten |
| ISBN: | 9788381112444 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV047705747 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20220309 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 220121s2021 a||| |||| 00||| slo d | ||
| 020 | |a 9788381112444 |9 978-83-8111-244-4 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1294727080 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV047705747 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a slo | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Matula, Pavol |d 1970- |e Verfasser |0 (DE-588)1031927980 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Oravský mníchov |b zabratie časti Hornej Oravy Poľskomu v roku 1938 |c Pavol Matula |
| 264 | 1 | |a Krakov |b Spolok Slovákov v Poľsku |c 2021 | |
| 300 | |a 95 Seiten |b Illustrationen, Karten | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 546 | |a Zusammenfassung in englischer und polnischer Sprache | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte 1938 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 0 | 7 | |a Annexion |0 (DE-588)4136010-2 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Arva-Gebiet |0 (DE-588)4112605-1 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 651 | 7 | |a Slowakei |0 (DE-588)4055297-4 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 651 | 7 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 689 | 0 | 0 | |a Slowakei |0 (DE-588)4055297-4 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Arva-Gebiet |0 (DE-588)4112605-1 |D g |
| 689 | 0 | 2 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |D g |
| 689 | 0 | 3 | |a Annexion |0 (DE-588)4136010-2 |D s |
| 689 | 0 | 4 | |a Geschichte 1938 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033089645&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033089645&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033089645&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033089645&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033089645 | ||
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804183201693827072 |
|---|---|
| adam_text | OBSAH ÚVOD..................................................................................................... 3 Prvá skúsenosť......................................................................................... 5 Buditeľské roky........................................................................................15 Kysuce za Oravu..................................................................................... 27 Opäť v Poľsku......................................................................................... 35 Život pod novou mocou......................................................................... 41 Leto pred búrkou..................................................................................... 49 Definitívny návrat................................................................................... 51 ZÁVER................................................................................................... 61 ZOZNAM PRAMEŇOV A LITERATÚRY........................................... 64 STRESZCZENIE................................................................................... 68 SUMMARY........................................................................................... 71
ZOZNAM PRAMEŇOV A LITERATÚRY I. Archívne fondy Biblioteka Jagiellońska, Czytelnia Rękopisów: Fond Pozostalosť W. Semkowicza, korešpondencia Archiwum Akt Nowych (AAN): Fond Ministerstwo spraw zagranicznych (MSZ) Archív biskupského úradu v spišskej Kapitule (ASK): Fond Korešpondencia Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie: Fond APA 211 (Niedzica) Fond APA 162 (Krempachy) Archiwum Państwowe w Krakowie (APK): Fond Urzęd Wojewodski Krakowski Archiwum Państwowe w Krakowie, Oddział w Nowym Targu: Fond Okręgowa Rada Szkolna w Nowym Targu Fond Akta Gmin Pow. Nowotarskiego, Akta Gminy Szczawnica Muzeum Tatrzańskie v Zakopanom (МТ-ZA): Fond AR/NO/384 a AR/NO 382 Štátny archív Bytča (ŠA-BY): Fond Stráž obrany štátu v L. Mikuláši Fond Trenčianska župa 1940-1945 Štátny archív v Bytči, pobočka Dolný Kubín (ŠA-DK): Fond Okresný úrad Trstená Fond ONÚ Liesok 1931-1945 Fond Kronika ľudovej školy v Hladovke do r. 1945 II. Literatúra ANDRÁŠ, M.: Severné hranice Slovenska. Bratislava : Kubko ֊ Goral, 2007,137 s. BORÁK, M.: Československo-polská „malá válka“ u Čadce. In: Historie a vojenství 4/1998, s. 65-90. BORÁK, Mečislav: Incident pod Tatrami 27. listopadu 1938. In: Historie a vojen ství 5/1998, s. 3-24. BORÁK, Mečislav - ŽÁČEK, Rudolf: „ Ukradené “ vesnice. Český Těšín : Muze um Těšínská, 1993, 32 s. 64
CIĄGWA, J.: Slovenčina v spišských kostoloch v Poľsku v 20. storočí. In: Z mi nulosti Spiša, roč. 9-10, 2001/2002, s. 244-255. GAŁĘZOWSKI, Marek: „Sokół” z Chochołowa. Życie Stanisława Frączystego (1917-2009). In: Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej, 2009, č. 4, s. 100-105. GARĖK, Martin: Poľskí kňazi na hornej Orave v rokoch 1939 - 1945. In: Pamäť národa, roč. 14, č. 3, 2018, s. 3-22. GOLVOŇ, Jozef: Monografia obce Hladovka. Hladovka : Obec Hladovka, 2010, 192 s. GOTKIEWICZ, M.: Wspomnienia z prac komisji delimitacyjnej polsko-słowac kiej odbytych w listopadzie 1938 r. na odcinku Spiszą, Orawy i Czadeckiego. In: Wierchy, 1998, č. 6, s. 99 148. HARMATOVÁ, H.: Dejiny farnosti Hladovka (dipl. práca), UK - Bohosl. fak. Bratislava, 2002. JAKUBEC, Pavol: Československo-poľský spor o Javorinu v kontexte bilaterál nych vzťahov medzivojnového obdobia (1921-1939). Diplomová práca. Praha : Univerzita Karlova v Prahe, Filo zofická fakulta, Ústav svetových dějin, 2009, 353 s. KOWALCZYK, J.: Oświata na Spiszu w dwudziestoleciu międzywojennym. In: Trajdos, M. T. (Ed.): Spisz i Orawa w 75. rocznicę powrotu do Polski północnych części obu ziem, s. 100-107. KOWALSKI, Robert: Działania grupy operacyjnej „Podhale” na Spiszu, Orawie i w Pieninach jesienią 1938 roku. In: Od Zaolzia po Jaworzynę. Rewindykacje graniczne jesienią 1938 roku. Nowy Targ : Oddziału PTH w Nowym Targu, 2004, s. 93-140. KOWALSKI, Robert: Rewindykacja Suchej Góry i Głodówki do Polski w 1938 r. In: Orawa, roč. 10, č. 36, 1998, s. 19-47. KOWALSKI, Robert: Stefan Hurkot - góral z Głodówki Zapomniany bojownik polskiej
sprawy. In: Rocznik Orawski, roč. 6-7,2004-2006, s. 79-106. KOWALSKI, Robert: Sucha Góra i Głodówka. In: Polska Orawa, 27. novembra 2017, http://www.polskaorawa.pl/sucha-gora-i-godowka KOWALSKI, Robert: Współpraca Związku Górali Spiszą i Orawy z polskim wywiadem wojskowym w latach 65
1938-1939. In: KOWALSKI, Robert (ed.): Związek Górali Spiszą i Orawy. W służbie społeczeństwa, narodu i państwa 1931-1939, Nowy Targ : Polskie towarzystwo historyczne. 2008, s. 53-82. KUNDA, Stanislav: Suchá Hora 1566-2016. Suchá Hora : Obec Suchá Hora, 2020, 360 s. MACHAY, Ferdinand: Moja droga do Polski. Kraków : „AGAT-PRINT“, 1992, 194 s. MAJERIKOVÁ-MOLITORIS, Milica ֊ MOLITORIS, Ludomir ֊ SMONDEK, Marián: Tajné dejiny Hornej Oravy. Krakov : Spolok Slovákov v Poľsku, 2012, 152 s. MAJERIKOVÁ, Milica: Školstvo v bývalom okrese Spišská Stará Ves v medzi vojnovom období. In: Z minulosti Spiša, toč. 12, 2004, s. 73-102. MAJERIKOVÁ, Milica: Vojna o Spiš. Krakov : Spolok Slovákov v Poľsku, 2007, 144 s. MATULA, Pavol: Úloha cirkvi v zápase o národnú identitu obyvateľstva severné ho Spiša a Oravy v rokoch 1918 ֊ 1939. In: Človek a spoločnosť, roč. 10, č. 4,2007, s. 27-34 http://www.saske.sk/cas/archiv/4-2007/04-matula.html MOLITORIS, Ludomir: Fridman, Kacvín a Nedeca v medzivojnovom období. In: MAJERIKOVÁ-MOLITORIS, Milica (Ed.): Almanach Slováci v Poľsku XXI. Krakov : Spolok Slovákov v Poľsku, 2020, s. 249-386. MÓŠ, František: Roky 1918—1939 na severnom Spiši. Bratislava, 1944, 18 s. NOWAK, Krzysztof (ed.): Michal Grażyński : wojewoda na pograniczu. Cieszyn : Polskie Towarzystwo historyczne, 2000, 119 s. ORLOF, Ewa: Dyplomacja polska wobec sprawy słowackiej w latach 1938-1939. Kraków : Wydawnictwo literackie, 1980, 216 s. ORLOF, Ewa: Orawa i Spisz w stosunkach polsko-slowacko-czeskich w latach 1918-1920. In: ORLOF, Ewa: Stosunki polsko-czesko-slowackie w latach 1918-1945.
Rzeszów : Wyższa szkoła pedagogiczna, 1992, s. 79 - 96. ORLOF, Ewa: Polska działalność polityczna dyplomatyczna i kulturna w Słowacji w latach 1919-1937. Rzeszów : Wydawnictwo uczelniane wyższej szkoły pedagogicznej w Rzeszowie, 1984, s. 58 - 59. ROSZKOWSKI, Jerzy M.: Ekspozytura starostwa spisko-orawskiego w Jabłonce - geneza i funkcjonowanie (1920-1925). In: Rocznik Orawski, roč. 4, 2002, s. 23 - 48. 66
ROSZKOWSKI, Jerzy M.: Kształtowanie się południowej granicy polski na od cinku słowackim 1918-1938, In: Od Zaolzia po jaworzynę. Rewindykacje graniczne jesienią 1938 r. Nowy Targ : Prace Komisji Historii Wojskowości Tom III, 2004, s. 52 - 67. ROSZKOWSKI, Jerzy M.: Rola Kościoła na Spiszu i Orawie. In: Trajdos, Tade usz M. (Ed.): Spisz i Orawa w 75 rocznicę powrotu do Polski północnych części obu ziem. Kra kow : Wydawnictwo i drukarnia „Secesja“, 1995, s. 25 - 38. SYRNÝ, Marek: K problematike Hornej Oravy a severného Spiša po druhej sve tovej vojne. In: Acta Historica Neosoliensia, 8, 2005, s. 137 - 144. SIMONČIČ, J.: Denník dr. Františka Hrušovského, predsedu Delimitačnej komi sie československo-poľskej roku 1938. In: Studia Historica Tyrnaviensia, IÏÏ/2003, s. 305-332. ŽÁČEK, Václav a kol. : Češi a Poláci v minulosti 2, Praha : Academia, 1967,710 s. III. Tlač Dzennik Ustaw RP, 1938, 1939. Gazeta Podhala, 1938. Gazeta Pohalańska, 1930. Ilustrowany Kuryer Codzienny, 1938. Lidové noviny 1921. Národní politika, 1924. Slovenský denník 1921. Slovák, 1938,1939.
STRESZCZENIE Orawa ֊ część Słowacj i, która wraz ze Spiszem i Kysucami od zakończe nia I wojny światowej znajduje się w stałym kręgu zainteresowań polskiej polityki i polskich działaczy granicznych. Chociaż należy zauważyć, że zwłaszcza Śląsk Cieszyński był w czołówce polskich wysiłków rektyfikacyjnych. Sucha Góra i Głodówka miały specyficzną pozycję na Orawie, gdyż w odróżnieniu od innych gmin zagarniętych przez Polskę w okresie międzywojennym, w różnym czasie i na różne okresy, zostały oderwane od Słowacji. Historiografia nie zbadała jeszcze osobno ich niezwykłej his torii. Najczęściej traktowano je albo jako część kwestii Orawy i Spiszą przyłączonych do Polski w 1920 r., albojako kwestię dotyczącą terytoriów Spiszą i Czadeckiego, które Warszawa nabyła po Monachium. Chociaż sy tuacja w Suchej Górze i Głodówce była pod wieloma względami podobna do sytuacj i na pozostałych terenach okupowanych, to j ednak pod pewnymi względami odbiegała od normy. Już pierwsze doświadczenie polskiej wła dzy na początku lat 20. było dla miejscowej ludności ogromnym zaskocze niem. Brutalność, z jaką władze reagowały na rzeczywiste lub domnie mane przejawy nielojalności, była szokująca i niezrozumiała. Wiara w to, że przemocą i zastraszaniem uda się złamać ludność, okazała się złudna. Silny opór przed polonizacją utrzymywał się i przejawiał się w ogromnych problemach władz wyższych z uruchomieniem i ustabilizowaniem miejs cowych szkół. Obie wsie należały do tych, w których trudno było o kadrę nauczycielską, gdyż znane było odrzucenie i lekceważenie przez ludność polskiego nauczania. Po
ponownym przyłączeniu do Słowacji w 1924 r. strona polska nie zrezygnowała z prób wpływania na świadomość naro dową ludności i nadal potajemnie pracowała nad zmianą jej tożsamoś ci. W Suchej Górze i Głodówce pomagało jej w tym kilka miejscowych osób, które oprócz kolportażu materiałów drukowanych, próbowały zwa bić kilku młodych mężczyzn do polskich szkół poprzez stypendia, jed nak bezskutecznie. Znaczne środki finansowe i wysiłki poświęcone na tak zwaną „akcję budzicielską» nie przyniosły oczekiwanego rezultatu. Nie miała wpływu na zmianę świadomości narodowej, mimo że jego orga nizatorzy żyli w samooszukiwaniu się co do fikcyjnych osiągnięć. Osla denie Czechosłowacji i późniejsze wydarzenia w Monachium sprawiły,
że działacze na rzecz przejęcia terytorii góralskich na Słowacji uznali, że nadszedł odpowiedni moment do ich aneksji. W tym czasie polska po lityka zagraniczna nie była jednak do końca pewna, jak postępować ze Słowakami. Z jednej strony Polska występowała w roli przyjaciela, po dającego pomocną dłoń w dążeniach emancypacyjnych, z drugiej strony dla Warszawy ważniejsze było zaspokojenie w każdy możliwy sposób aspiracji terytorialnych Budapesztu, co jednak kłóciło się z tym pierws zym. Co więcej, w stosunki polsko-słowackie coraz intensywniej zaczął ingerować nowy, znacznie groźniejszy gracz na europejskiej scenie poli tycznej - Niemcy. Wszystkie te okoliczności doprowadziły w końcu mętną politykę Becka, polegającą na poszukiwaniu swoistego złotego środka, do sytuacji, w której nie udało się zapobiec upadkowi polonofilstwa wśród Słowaków, a wymuszone ich kosztem zdobycze terytorialne były dla Pol ski zupełnie bez znaczenia. Dla działaczy tzw. Centrum Krakowskiego, którzy próbowali naciskać na Warszawę, by ta wysunęła wobec Słowacji jak najdalej idące roszczenia terytorialne, było wielkim zaskoczeniem, że Orawa została pominięta w żądaniach. Nie na długo jednak, gdyż dążenie strony słowackiej do zminimalizowania liczby ludności słowackiej, która miałaby trafić do Polski, doprowadziło do kompromisu - pozostawienia Słowacji części bardziej zaludnionego regionu Kysuce kosztem Orawy. Praca komisji delimitacyjnej, gdy zainteresowana ludność energicznie protestowała przeciwko przyłączeniu do Polski, w tym atakowała jej pol skich członków, pokazała w praktyce, że „akcja
budzicielska“ całkowicie zawiodła. Ale strona polska nadal szukała wyjaśnień zastępczych. Obawy, że delimitacja nie zostanie ostatecznie zakończona, skłoniły Warszawę do podjęcia próby przejęcia terytorium siłą. Linia graniczna, która ponownie oddzieliła od Słowacji gómoorawskie wsie Sucha Góra i Głodówka, była wielką tragedią dla ludności o silnej świadomości słowackiej. Nie chciała zaakceptować zmienionej sytuacji i często jasno wyraziła swoje odrzucają ce nastawienie. Jednak nowe władze, które wykazywały pewne tendencje do prezentowania łagodniejszego oblicza, a tym samym pozyskiwania pr zychylności miejscowej ludności, w końcu ponownie sięgnęły po brutalne metody, od wypędzeń po bezsensowne ataki fizyczne. Wiedziała też, że słowacki ksiądz może mieć wielki wpływ na silnie religijną ludność w utr zymaniu jej tożsamości, więc uniemożliwiła mu powrót pod absurdalnym pretekstem. Jednak nawet obecność polskiego duchownego nie położyła kresu przejawom sprzeciwu ludności wobec narzuconej polonizacji. Mimo to prasa nadal podtrzymywała fikcję ocalonej ludności, która z radością 69
powróciła do Polski. Końcowa faza dziewięciomiesięcznej administracji polskiej w Suchej Górze i Głodówce przebiegała w duchu przygotowań do starcia zbrojnego. Znalazło to odzwierciedlenie w pogorszeniu stosunków słowacko-polskich, zaostrzeniu reżimu granicznego, wrogiej kampanii medialnej pojednej i drugiej stronie oraz, co nie mniej ważne, zwiększonej koncentracji wojsk niemieckich, słowackich i polskich w strefie przygra nicznej. Wybuch II wojny światowej zakończył również polską obecność na części Orawy, która została przyłączona do Słowacji. Odzyskany region musiał jednak trochę poczekać na pełne ustabilizowanie sytuacji. Wydar zenia wojenne odbiły się również bezpośrednio na Suchej Górze i Głodów ce, w szczególności poprzez spalenie niektórych domów, nieprzejezdność dróg, przerwanie połączeń kolejowych, telefonicznych i telegraficznych. Normalizację życia utrudniały również niejasne warunki graniczne, kiedy to przez pewien czas istniały obok siebie dwie granice - stara i nowa. Powrót Suchej Góry i Głodówki po upadku naszego północnego sąsia da stał się trwały i niezmienny. Ich mieszkańcy nie musieli już doświad czać nowej przymusowej separacji i polonizacji, której Słowacy ze Spiszą i Orawy należących do 1938 r. do Polski zostali ponownie poddani po zakończeniu II wojny światowej, ponieważ granice powróciły do stanu sprzed Monachium.
SUMMARY Orava ֊ a part of Slovakia which, together with Spiš and Kysuce, has been a permanent part of the interest of Polish politics and Polish border activists since the end of the First World War. Although it should be noted that Cieszyn Silesia in particular was at the forefront of Polish rectifica tion efforts. Sucha Hora and Hladovka had a specific position in the Orava region, as they were separated from Slovakia, unlike other municipalities seized by Poland in the interwar period, at different times and for different periods of time. Historiography has not yet followed their extraordinary story separately. They have mostly been treated either as part of the issue of the Orava and Spiš regions annexed to Poland in 1920 or as a question concerning the territories of Spiš and Kysuce that Warsaw acquired after Munich. Although the situation in Sucha Hora and Hladovka was in many ways similar to the situation in the rest of the occupied territory, it was nevertheless in some ways out of the ordinary. The very first experience of Polish power in the early 1920s was a huge surprise for the local popula tion. The brutality with which the authorities reacted to real or perceived signs of disloyalty was shocking and incomprehensible. The belief that violence and intimidation would succeed in breaking the population has proved illusory. Strong resistance to Polonization persisted and manifested itself in the enormous problems the higher authorities had in getting the local schools up and running and stabilized. Both villages were among those where it was difficult to find
teaching staff, as the population^ re jection and defiance of Polish teaching was known. After the reannexation to Slovakia in 1924, the Polish side did not give up trying to influence the national consciousness of the population and continued to work secretly to change its identity. In Sucha Hora and Hladovka it was assisted in this by a few local individuals who, in addition to distributing printed material, at tempted to lure a few young men into Polish schools through scholarships, quite unsuccessfully on the whole. The considerable finances and energy spent on the so-called „awakening action“ did not bring the expected re sult. It had no effect on changing the national consciousness, despite the fact that its organisers continued to persist in self-deception about fictitious achievements. 71
The weakening of the Czechoslovakia and the subsequent events in Munich led the activists for the acquisition of the Goral territories in Slovakia to believe that the time was ripe for their seizure. At that time, however, Polish foreign policy was not quite sure how to deal with the Slovaks. On the one hand, Poland acted as a friend lending them a helping hand in their emancipation efforts; on the other hand, it was more import ant for Warsaw to accommodate Budapest s territorial aspirations in ev ery possible way, which, however, conflicted with the former. Moreover, a new and much more dangerous player on the European political scene, Germany, began to interfere more and more intensively in Slovak-Polish relations. All these circumstances eventually led Beck s vague policy of seeking a kind of golden mean to a position where the decline of polonophilia among the Slovaks was not prevented and the territorial gains he forced at their expense were completely meaningless for Poland. For the activists of the so-called Krakow Centre, who tried to push Warsaw into making the most extensive territorial claims against Slovakia, it was a great surprise that Orava was left out of the demands. Not for long, how ever, because the Slovak side s desire to minimize the Slovak population that would reach Poland led to a compromise - to leave part of the more populous Kysuce region to Slovakia at the expense of Orava. The work of the delimitation commission, when the population concerned protested vigorously against the annexation to Poland, including attacking its Polish members,
showed in practice that the „awakening action“ had completely failed. But the Polish side continued to look for proxy explanations. Fears that the delimitation would not eventually be completed led Warsaw to try to take the territory by force. The border line, which once again separated the Upper Orava villages of Sucha Hora and Hladovka from Slovakia, was a great tragedy for a population with a strong Slovak consciousness. They did not want to accept the changed situation and often made their rejection clear. However, the new authorities, who showed some tendency to show a kinder face and thus win the favour of the locals, eventually resorted again to violent methods ranging from expulsions to senseless physical attacks. She also knew that a Slovak priest could have a great influence on a strongly religious population in maintaining its identity, so she prevented him from returning under absurd pretexts. However, even the presence of a Polish clergyman did not put an end to the manifestations of the popula tion s defiance against the imposed Polonisation. Nevertheless, the press continued to keep alive the fiction of a population that had been saved and 72
was happy to return to Poland. The final phase of the Polish nine-month administration in Sucha Hora and Hladovka was in the spirit of prepara tions for a military clash. This was reflected in the deterioration of Slo vak-Polish relations, a tightened border regime, a hostile media campaign on one side and the other and, last but not least, an increased concentration of German, Slovak and Polish troops in the border area. The outbreak of the Second World War also ended the Polish presence in part of Orava, which was rejoined to Slovakia. The regained region, however, had to wait some time for the full stabilisation of the situation. The war events also had an immediate impact on Sucha Hora and Hladovka, in particular with the burning of some houses, the impassability of roads, and the interruption of railway, telephone and telegraph connections. The normalisation of life was also hindered by the unclear border conditions, when two borders, the old and the new, existed side by side for some time. The return of Sucha Hora and Hladovka after the fall of our northern neighbour became per manent and unchangeable. Their inhabitants no longer had to experience the new forced separation and Polonisation to which the Slovaks from the territories of Spiš and Orava belonging to Poland until 1938 were again subjected after the end of the Second World War, as the borders returned to their pre-Mnich form.
|
| adam_txt |
OBSAH ÚVOD. 3 Prvá skúsenosť. 5 Buditeľské roky.15 Kysuce za Oravu. 27 Opäť v Poľsku. 35 Život pod novou mocou. 41 Leto pred búrkou. 49 Definitívny návrat. 51 ZÁVER. 61 ZOZNAM PRAMEŇOV A LITERATÚRY. 64 STRESZCZENIE. 68 SUMMARY. 71
ZOZNAM PRAMEŇOV A LITERATÚRY I. Archívne fondy Biblioteka Jagiellońska, Czytelnia Rękopisów: Fond Pozostalosť W. Semkowicza, korešpondencia Archiwum Akt Nowych (AAN): Fond Ministerstwo spraw zagranicznych (MSZ) Archív biskupského úradu v spišskej Kapitule (ASK): Fond Korešpondencia Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie: Fond APA 211 (Niedzica) Fond APA 162 (Krempachy) Archiwum Państwowe w Krakowie (APK): Fond Urzęd Wojewodski Krakowski Archiwum Państwowe w Krakowie, Oddział w Nowym Targu: Fond Okręgowa Rada Szkolna w Nowym Targu Fond Akta Gmin Pow. Nowotarskiego, Akta Gminy Szczawnica Muzeum Tatrzańskie v Zakopanom (МТ-ZA): Fond AR/NO/384 a AR/NO 382 Štátny archív Bytča (ŠA-BY): Fond Stráž obrany štátu v L. Mikuláši Fond Trenčianska župa 1940-1945 Štátny archív v Bytči, pobočka Dolný Kubín (ŠA-DK): Fond Okresný úrad Trstená Fond ONÚ Liesok 1931-1945 Fond Kronika ľudovej školy v Hladovke do r. 1945 II. Literatúra ANDRÁŠ, M.: Severné hranice Slovenska. Bratislava : Kubko ֊ Goral, 2007,137 s. BORÁK, M.: Československo-polská „malá válka“ u Čadce. In: Historie a vojenství 4/1998, s. 65-90. BORÁK, Mečislav: Incident pod Tatrami 27. listopadu 1938. In: Historie a vojen ství 5/1998, s. 3-24. BORÁK, Mečislav - ŽÁČEK, Rudolf: „ Ukradené “ vesnice. Český Těšín : Muze um Těšínská, 1993, 32 s. 64
CIĄGWA, J.: Slovenčina v spišských kostoloch v Poľsku v 20. storočí. In: Z mi nulosti Spiša, roč. 9-10, 2001/2002, s. 244-255. GAŁĘZOWSKI, Marek: „Sokół” z Chochołowa. Życie Stanisława Frączystego (1917-2009). In: Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej, 2009, č. 4, s. 100-105. GARĖK, Martin: Poľskí kňazi na hornej Orave v rokoch 1939 - 1945. In: Pamäť národa, roč. 14, č. 3, 2018, s. 3-22. GOLVOŇ, Jozef: Monografia obce Hladovka. Hladovka : Obec Hladovka, 2010, 192 s. GOTKIEWICZ, M.: Wspomnienia z prac komisji delimitacyjnej polsko-słowac kiej odbytych w listopadzie 1938 r. na odcinku Spiszą, Orawy i Czadeckiego. In: Wierchy, 1998, č. 6, s. 99 148. HARMATOVÁ, H.: Dejiny farnosti Hladovka (dipl. práca), UK - Bohosl. fak. Bratislava, 2002. JAKUBEC, Pavol: Československo-poľský spor o Javorinu v kontexte bilaterál nych vzťahov medzivojnového obdobia (1921-1939). Diplomová práca. Praha : Univerzita Karlova v Prahe, Filo zofická fakulta, Ústav svetových dějin, 2009, 353 s. KOWALCZYK, J.: Oświata na Spiszu w dwudziestoleciu międzywojennym. In: Trajdos, M. T. (Ed.): Spisz i Orawa w 75. rocznicę powrotu do Polski północnych części obu ziem, s. 100-107. KOWALSKI, Robert: Działania grupy operacyjnej „Podhale” na Spiszu, Orawie i w Pieninach jesienią 1938 roku. In: Od Zaolzia po Jaworzynę. Rewindykacje graniczne jesienią 1938 roku. Nowy Targ : Oddziału PTH w Nowym Targu, 2004, s. 93-140. KOWALSKI, Robert: Rewindykacja Suchej Góry i Głodówki do Polski w 1938 r. In: Orawa, roč. 10, č. 36, 1998, s. 19-47. KOWALSKI, Robert: Stefan Hurkot - góral z Głodówki Zapomniany bojownik polskiej
sprawy. In: Rocznik Orawski, roč. 6-7,2004-2006, s. 79-106. KOWALSKI, Robert: Sucha Góra i Głodówka. In: Polska Orawa, 27. novembra 2017, http://www.polskaorawa.pl/sucha-gora-i-godowka KOWALSKI, Robert: Współpraca Związku Górali Spiszą i Orawy z polskim wywiadem wojskowym w latach 65
1938-1939. In: KOWALSKI, Robert (ed.): Związek Górali Spiszą i Orawy. W służbie społeczeństwa, narodu i państwa 1931-1939, Nowy Targ : Polskie towarzystwo historyczne. 2008, s. 53-82. KUNDA, Stanislav: Suchá Hora 1566-2016. Suchá Hora : Obec Suchá Hora, 2020, 360 s. MACHAY, Ferdinand: Moja droga do Polski. Kraków : „AGAT-PRINT“, 1992, 194 s. MAJERIKOVÁ-MOLITORIS, Milica ֊ MOLITORIS, Ludomir ֊ SMONDEK, Marián: Tajné dejiny Hornej Oravy. Krakov : Spolok Slovákov v Poľsku, 2012, 152 s. MAJERIKOVÁ, Milica: Školstvo v bývalom okrese Spišská Stará Ves v medzi vojnovom období. In: Z minulosti Spiša, toč. 12, 2004, s. 73-102. MAJERIKOVÁ, Milica: Vojna o Spiš. Krakov : Spolok Slovákov v Poľsku, 2007, 144 s. MATULA, Pavol: Úloha cirkvi v zápase o národnú identitu obyvateľstva severné ho Spiša a Oravy v rokoch 1918 ֊ 1939. In: Človek a spoločnosť, roč. 10, č. 4,2007, s. 27-34 http://www.saske.sk/cas/archiv/4-2007/04-matula.html MOLITORIS, Ludomir: Fridman, Kacvín a Nedeca v medzivojnovom období. In: MAJERIKOVÁ-MOLITORIS, Milica (Ed.): Almanach Slováci v Poľsku XXI. Krakov : Spolok Slovákov v Poľsku, 2020, s. 249-386. MÓŠ, František: Roky 1918—1939 na severnom Spiši. Bratislava, 1944, 18 s. NOWAK, Krzysztof (ed.): Michal Grażyński : wojewoda na pograniczu. Cieszyn : Polskie Towarzystwo historyczne, 2000, 119 s. ORLOF, Ewa: Dyplomacja polska wobec sprawy słowackiej w latach 1938-1939. Kraków : Wydawnictwo literackie, 1980, 216 s. ORLOF, Ewa: Orawa i Spisz w stosunkach polsko-slowacko-czeskich w latach 1918-1920. In: ORLOF, Ewa: Stosunki polsko-czesko-slowackie w latach 1918-1945.
Rzeszów : Wyższa szkoła pedagogiczna, 1992, s. 79 - 96. ORLOF, Ewa: Polska działalność polityczna dyplomatyczna i kulturna w Słowacji w latach 1919-1937. Rzeszów : Wydawnictwo uczelniane wyższej szkoły pedagogicznej w Rzeszowie, 1984, s. 58 - 59. ROSZKOWSKI, Jerzy M.: Ekspozytura starostwa spisko-orawskiego w Jabłonce - geneza i funkcjonowanie (1920-1925). In: Rocznik Orawski, roč. 4, 2002, s. 23 - 48. 66
ROSZKOWSKI, Jerzy M.: Kształtowanie się południowej granicy polski na od cinku słowackim 1918-1938, In: Od Zaolzia po jaworzynę. Rewindykacje graniczne jesienią 1938 r. Nowy Targ : Prace Komisji Historii Wojskowości Tom III, 2004, s. 52 - 67. ROSZKOWSKI, Jerzy M.: Rola Kościoła na Spiszu i Orawie. In: Trajdos, Tade usz M. (Ed.): Spisz i Orawa w 75 rocznicę powrotu do Polski północnych części obu ziem. Kra kow : Wydawnictwo i drukarnia „Secesja“, 1995, s. 25 - 38. SYRNÝ, Marek: K problematike Hornej Oravy a severného Spiša po druhej sve tovej vojne. In: Acta Historica Neosoliensia, 8, 2005, s. 137 - 144. SIMONČIČ, J.: Denník dr. Františka Hrušovského, predsedu Delimitačnej komi sie československo-poľskej roku 1938. In: Studia Historica Tyrnaviensia, IÏÏ/2003, s. 305-332. ŽÁČEK, Václav a kol. : Češi a Poláci v minulosti 2, Praha : Academia, 1967,710 s. III. Tlač Dzennik Ustaw RP, 1938, 1939. Gazeta Podhala, 1938. Gazeta Pohalańska, 1930. Ilustrowany Kuryer Codzienny, 1938. Lidové noviny 1921. Národní politika, 1924. Slovenský denník 1921. Slovák, 1938,1939.
STRESZCZENIE Orawa ֊ część Słowacj i, która wraz ze Spiszem i Kysucami od zakończe nia I wojny światowej znajduje się w stałym kręgu zainteresowań polskiej polityki i polskich działaczy granicznych. Chociaż należy zauważyć, że zwłaszcza Śląsk Cieszyński był w czołówce polskich wysiłków rektyfikacyjnych. Sucha Góra i Głodówka miały specyficzną pozycję na Orawie, gdyż w odróżnieniu od innych gmin zagarniętych przez Polskę w okresie międzywojennym, w różnym czasie i na różne okresy, zostały oderwane od Słowacji. Historiografia nie zbadała jeszcze osobno ich niezwykłej his torii. Najczęściej traktowano je albo jako część kwestii Orawy i Spiszą przyłączonych do Polski w 1920 r., albojako kwestię dotyczącą terytoriów Spiszą i Czadeckiego, które Warszawa nabyła po Monachium. Chociaż sy tuacja w Suchej Górze i Głodówce była pod wieloma względami podobna do sytuacj i na pozostałych terenach okupowanych, to j ednak pod pewnymi względami odbiegała od normy. Już pierwsze doświadczenie polskiej wła dzy na początku lat 20. było dla miejscowej ludności ogromnym zaskocze niem. Brutalność, z jaką władze reagowały na rzeczywiste lub domnie mane przejawy nielojalności, była szokująca i niezrozumiała. Wiara w to, że przemocą i zastraszaniem uda się złamać ludność, okazała się złudna. Silny opór przed polonizacją utrzymywał się i przejawiał się w ogromnych problemach władz wyższych z uruchomieniem i ustabilizowaniem miejs cowych szkół. Obie wsie należały do tych, w których trudno było o kadrę nauczycielską, gdyż znane było odrzucenie i lekceważenie przez ludność polskiego nauczania. Po
ponownym przyłączeniu do Słowacji w 1924 r. strona polska nie zrezygnowała z prób wpływania na świadomość naro dową ludności i nadal potajemnie pracowała nad zmianą jej tożsamoś ci. W Suchej Górze i Głodówce pomagało jej w tym kilka miejscowych osób, które oprócz kolportażu materiałów drukowanych, próbowały zwa bić kilku młodych mężczyzn do polskich szkół poprzez stypendia, jed nak bezskutecznie. Znaczne środki finansowe i wysiłki poświęcone na tak zwaną „akcję budzicielską» nie przyniosły oczekiwanego rezultatu. Nie miała wpływu na zmianę świadomości narodowej, mimo że jego orga nizatorzy żyli w samooszukiwaniu się co do fikcyjnych osiągnięć. Osla denie Czechosłowacji i późniejsze wydarzenia w Monachium sprawiły,
że działacze na rzecz przejęcia terytorii góralskich na Słowacji uznali, że nadszedł odpowiedni moment do ich aneksji. W tym czasie polska po lityka zagraniczna nie była jednak do końca pewna, jak postępować ze Słowakami. Z jednej strony Polska występowała w roli przyjaciela, po dającego pomocną dłoń w dążeniach emancypacyjnych, z drugiej strony dla Warszawy ważniejsze było zaspokojenie w każdy możliwy sposób aspiracji terytorialnych Budapesztu, co jednak kłóciło się z tym pierws zym. Co więcej, w stosunki polsko-słowackie coraz intensywniej zaczął ingerować nowy, znacznie groźniejszy gracz na europejskiej scenie poli tycznej - Niemcy. Wszystkie te okoliczności doprowadziły w końcu mętną politykę Becka, polegającą na poszukiwaniu swoistego złotego środka, do sytuacji, w której nie udało się zapobiec upadkowi polonofilstwa wśród Słowaków, a wymuszone ich kosztem zdobycze terytorialne były dla Pol ski zupełnie bez znaczenia. Dla działaczy tzw. Centrum Krakowskiego, którzy próbowali naciskać na Warszawę, by ta wysunęła wobec Słowacji jak najdalej idące roszczenia terytorialne, było wielkim zaskoczeniem, że Orawa została pominięta w żądaniach. Nie na długo jednak, gdyż dążenie strony słowackiej do zminimalizowania liczby ludności słowackiej, która miałaby trafić do Polski, doprowadziło do kompromisu - pozostawienia Słowacji części bardziej zaludnionego regionu Kysuce kosztem Orawy. Praca komisji delimitacyjnej, gdy zainteresowana ludność energicznie protestowała przeciwko przyłączeniu do Polski, w tym atakowała jej pol skich członków, pokazała w praktyce, że „akcja
budzicielska“ całkowicie zawiodła. Ale strona polska nadal szukała wyjaśnień zastępczych. Obawy, że delimitacja nie zostanie ostatecznie zakończona, skłoniły Warszawę do podjęcia próby przejęcia terytorium siłą. Linia graniczna, która ponownie oddzieliła od Słowacji gómoorawskie wsie Sucha Góra i Głodówka, była wielką tragedią dla ludności o silnej świadomości słowackiej. Nie chciała zaakceptować zmienionej sytuacji i często jasno wyraziła swoje odrzucają ce nastawienie. Jednak nowe władze, które wykazywały pewne tendencje do prezentowania łagodniejszego oblicza, a tym samym pozyskiwania pr zychylności miejscowej ludności, w końcu ponownie sięgnęły po brutalne metody, od wypędzeń po bezsensowne ataki fizyczne. Wiedziała też, że słowacki ksiądz może mieć wielki wpływ na silnie religijną ludność w utr zymaniu jej tożsamości, więc uniemożliwiła mu powrót pod absurdalnym pretekstem. Jednak nawet obecność polskiego duchownego nie położyła kresu przejawom sprzeciwu ludności wobec narzuconej polonizacji. Mimo to prasa nadal podtrzymywała fikcję ocalonej ludności, która z radością 69
powróciła do Polski. Końcowa faza dziewięciomiesięcznej administracji polskiej w Suchej Górze i Głodówce przebiegała w duchu przygotowań do starcia zbrojnego. Znalazło to odzwierciedlenie w pogorszeniu stosunków słowacko-polskich, zaostrzeniu reżimu granicznego, wrogiej kampanii medialnej pojednej i drugiej stronie oraz, co nie mniej ważne, zwiększonej koncentracji wojsk niemieckich, słowackich i polskich w strefie przygra nicznej. Wybuch II wojny światowej zakończył również polską obecność na części Orawy, która została przyłączona do Słowacji. Odzyskany region musiał jednak trochę poczekać na pełne ustabilizowanie sytuacji. Wydar zenia wojenne odbiły się również bezpośrednio na Suchej Górze i Głodów ce, w szczególności poprzez spalenie niektórych domów, nieprzejezdność dróg, przerwanie połączeń kolejowych, telefonicznych i telegraficznych. Normalizację życia utrudniały również niejasne warunki graniczne, kiedy to przez pewien czas istniały obok siebie dwie granice - stara i nowa. Powrót Suchej Góry i Głodówki po upadku naszego północnego sąsia da stał się trwały i niezmienny. Ich mieszkańcy nie musieli już doświad czać nowej przymusowej separacji i polonizacji, której Słowacy ze Spiszą i Orawy należących do 1938 r. do Polski zostali ponownie poddani po zakończeniu II wojny światowej, ponieważ granice powróciły do stanu sprzed Monachium.
SUMMARY Orava ֊ a part of Slovakia which, together with Spiš and Kysuce, has been a permanent part of the interest of Polish politics and Polish border activists since the end of the First World War. Although it should be noted that Cieszyn Silesia in particular was at the forefront of Polish rectifica tion efforts. Sucha Hora and Hladovka had a specific position in the Orava region, as they were separated from Slovakia, unlike other municipalities seized by Poland in the interwar period, at different times and for different periods of time. Historiography has not yet followed their extraordinary story separately. They have mostly been treated either as part of the issue of the Orava and Spiš regions annexed to Poland in 1920 or as a question concerning the territories of Spiš and Kysuce that Warsaw acquired after Munich. Although the situation in Sucha Hora and Hladovka was in many ways similar to the situation in the rest of the occupied territory, it was nevertheless in some ways out of the ordinary. The very first experience of Polish power in the early 1920s was a huge surprise for the local popula tion. The brutality with which the authorities reacted to real or perceived signs of disloyalty was shocking and incomprehensible. The belief that violence and intimidation would succeed in breaking the population has proved illusory. Strong resistance to Polonization persisted and manifested itself in the enormous problems the higher authorities had in getting the local schools up and running and stabilized. Both villages were among those where it was difficult to find
teaching staff, as the population^ re jection and defiance of Polish teaching was known. After the reannexation to Slovakia in 1924, the Polish side did not give up trying to influence the national consciousness of the population and continued to work secretly to change its identity. In Sucha Hora and Hladovka it was assisted in this by a few local individuals who, in addition to distributing printed material, at tempted to lure a few young men into Polish schools through scholarships, quite unsuccessfully on the whole. The considerable finances and energy spent on the so-called „awakening action“ did not bring the expected re sult. It had no effect on changing the national consciousness, despite the fact that its organisers continued to persist in self-deception about fictitious achievements. 71
The weakening of the Czechoslovakia and the subsequent events in Munich led the activists for the acquisition of the Goral territories in Slovakia to believe that the time was ripe for their seizure. At that time, however, Polish foreign policy was not quite sure how to deal with the Slovaks. On the one hand, Poland acted as a friend lending them a helping hand in their emancipation efforts; on the other hand, it was more import ant for Warsaw to accommodate Budapest's territorial aspirations in ev ery possible way, which, however, conflicted with the former. Moreover, a new and much more dangerous player on the European political scene, Germany, began to interfere more and more intensively in Slovak-Polish relations. All these circumstances eventually led Beck's vague policy of seeking a kind of golden mean to a position where the decline of polonophilia among the Slovaks was not prevented and the territorial gains he forced at their expense were completely meaningless for Poland. For the activists of the so-called Krakow Centre, who tried to push Warsaw into making the most extensive territorial claims against Slovakia, it was a great surprise that Orava was left out of the demands. Not for long, how ever, because the Slovak side's desire to minimize the Slovak population that would reach Poland led to a compromise - to leave part of the more populous Kysuce region to Slovakia at the expense of Orava. The work of the delimitation commission, when the population concerned protested vigorously against the annexation to Poland, including attacking its Polish members,
showed in practice that the „awakening action“ had completely failed. But the Polish side continued to look for proxy explanations. Fears that the delimitation would not eventually be completed led Warsaw to try to take the territory by force. The border line, which once again separated the Upper Orava villages of Sucha Hora and Hladovka from Slovakia, was a great tragedy for a population with a strong Slovak consciousness. They did not want to accept the changed situation and often made their rejection clear. However, the new authorities, who showed some tendency to show a kinder face and thus win the favour of the locals, eventually resorted again to violent methods ranging from expulsions to senseless physical attacks. She also knew that a Slovak priest could have a great influence on a strongly religious population in maintaining its identity, so she prevented him from returning under absurd pretexts. However, even the presence of a Polish clergyman did not put an end to the manifestations of the popula tion's defiance against the imposed Polonisation. Nevertheless, the press continued to keep alive the fiction of a population that had been saved and 72
was happy to return to Poland. The final phase of the Polish nine-month administration in Sucha Hora and Hladovka was in the spirit of prepara tions for a military clash. This was reflected in the deterioration of Slo vak-Polish relations, a tightened border regime, a hostile media campaign on one side and the other and, last but not least, an increased concentration of German, Slovak and Polish troops in the border area. The outbreak of the Second World War also ended the Polish presence in part of Orava, which was rejoined to Slovakia. The regained region, however, had to wait some time for the full stabilisation of the situation. The war events also had an immediate impact on Sucha Hora and Hladovka, in particular with the burning of some houses, the impassability of roads, and the interruption of railway, telephone and telegraph connections. The normalisation of life was also hindered by the unclear border conditions, when two borders, the old and the new, existed side by side for some time. The return of Sucha Hora and Hladovka after the fall of our northern neighbour became per manent and unchangeable. Their inhabitants no longer had to experience the new forced separation and Polonisation to which the Slovaks from the territories of Spiš and Orava belonging to Poland until 1938 were again subjected after the end of the Second World War, as the borders returned to their pre-Mnich form. |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Matula, Pavol 1970- |
| author_GND | (DE-588)1031927980 |
| author_facet | Matula, Pavol 1970- |
| author_role | aut |
| author_sort | Matula, Pavol 1970- |
| author_variant | p m pm |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV047705747 |
| ctrlnum | (OCoLC)1294727080 (DE-599)BVBBV047705747 |
| era | Geschichte 1938 gnd |
| era_facet | Geschichte 1938 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02561nam a2200469 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV047705747</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20220309 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">220121s2021 a||| |||| 00||| slo d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788381112444</subfield><subfield code="9">978-83-8111-244-4</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1294727080</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV047705747</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">slo</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Matula, Pavol</subfield><subfield code="d">1970-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1031927980</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Oravský mníchov</subfield><subfield code="b">zabratie časti Hornej Oravy Poľskomu v roku 1938</subfield><subfield code="c">Pavol Matula</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Krakov</subfield><subfield code="b">Spolok Slovákov v Poľsku</subfield><subfield code="c">2021</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">95 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen, Karten</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in englischer und polnischer Sprache</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1938</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Annexion</subfield><subfield code="0">(DE-588)4136010-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Arva-Gebiet</subfield><subfield code="0">(DE-588)4112605-1</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Slowakei</subfield><subfield code="0">(DE-588)4055297-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Slowakei</subfield><subfield code="0">(DE-588)4055297-4</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Arva-Gebiet</subfield><subfield code="0">(DE-588)4112605-1</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Annexion</subfield><subfield code="0">(DE-588)4136010-2</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="4"><subfield code="a">Geschichte 1938</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033089645&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033089645&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033089645&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033089645&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033089645</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Arva-Gebiet (DE-588)4112605-1 gnd Slowakei (DE-588)4055297-4 gnd Polen (DE-588)4046496-9 gnd |
| geographic_facet | Arva-Gebiet Slowakei Polen |
| id | DE-604.BV047705747 |
| illustrated | Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T18:59:06Z |
| indexdate | 2024-07-10T09:19:41Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788381112444 |
| language | Slovak |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033089645 |
| oclc_num | 1294727080 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 95 Seiten Illustrationen, Karten |
| publishDate | 2021 |
| publishDateSearch | 2021 |
| publishDateSort | 2021 |
| publisher | Spolok Slovákov v Poľsku |
| record_format | marc |
| spelling | Matula, Pavol 1970- Verfasser (DE-588)1031927980 aut Oravský mníchov zabratie časti Hornej Oravy Poľskomu v roku 1938 Pavol Matula Krakov Spolok Slovákov v Poľsku 2021 95 Seiten Illustrationen, Karten txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Zusammenfassung in englischer und polnischer Sprache Geschichte 1938 gnd rswk-swf Annexion (DE-588)4136010-2 gnd rswk-swf Arva-Gebiet (DE-588)4112605-1 gnd rswk-swf Slowakei (DE-588)4055297-4 gnd rswk-swf Polen (DE-588)4046496-9 gnd rswk-swf Slowakei (DE-588)4055297-4 g Arva-Gebiet (DE-588)4112605-1 g Polen (DE-588)4046496-9 g Annexion (DE-588)4136010-2 s Geschichte 1938 z DE-604 Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033089645&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033089645&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033089645&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033089645&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
| spellingShingle | Matula, Pavol 1970- Oravský mníchov zabratie časti Hornej Oravy Poľskomu v roku 1938 Annexion (DE-588)4136010-2 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4136010-2 (DE-588)4112605-1 (DE-588)4055297-4 (DE-588)4046496-9 |
| title | Oravský mníchov zabratie časti Hornej Oravy Poľskomu v roku 1938 |
| title_auth | Oravský mníchov zabratie časti Hornej Oravy Poľskomu v roku 1938 |
| title_exact_search | Oravský mníchov zabratie časti Hornej Oravy Poľskomu v roku 1938 |
| title_exact_search_txtP | Oravský mníchov zabratie časti Hornej Oravy Poľskomu v roku 1938 |
| title_full | Oravský mníchov zabratie časti Hornej Oravy Poľskomu v roku 1938 Pavol Matula |
| title_fullStr | Oravský mníchov zabratie časti Hornej Oravy Poľskomu v roku 1938 Pavol Matula |
| title_full_unstemmed | Oravský mníchov zabratie časti Hornej Oravy Poľskomu v roku 1938 Pavol Matula |
| title_short | Oravský mníchov |
| title_sort | oravsky mnichov zabratie casti hornej oravy polskomu v roku 1938 |
| title_sub | zabratie časti Hornej Oravy Poľskomu v roku 1938 |
| topic | Annexion (DE-588)4136010-2 gnd |
| topic_facet | Annexion Arva-Gebiet Slowakei Polen |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033089645&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033089645&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033089645&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033089645&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT matulapavol oravskymnichovzabratiecastihornejoravypolskomuvroku1938 |