Dziecko i dzieciństwo na ziemiach polskich w źródłach narracyjnych i ikonograficznych z drugiej połowy XIX i początku XX wieku:
Gespeichert in:
| Weitere Verfasser: | , |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Toruń
Wydawnictwo Adam Marszałek
[2021]
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Register // Personenregister |
| Beschreibung: | Literaturverzeichnis: Seite 477-509. - Personenregister. - Sachregister |
| Beschreibung: | 521 Seiten Illustrationen |
| ISBN: | 9788381804608 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV047638616 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20220722 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 211214s2021 pl a||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788381804608 |9 978-83-8180-460-8 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1289758932 | ||
| 035 | |a (DE-599)KXP1771938552 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 044 | |a pl |c XA-PL | ||
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 084 | |a 15.08 |2 bkl | ||
| 084 | |a 15.72 |2 bkl | ||
| 245 | 1 | 0 | |a Dziecko i dzieciństwo na ziemiach polskich w źródłach narracyjnych i ikonograficznych z drugiej połowy XIX i początku XX wieku |c Krzysztof Jakubiak, Monika Nawrot-Borowska |
| 264 | 1 | |a Toruń |b Wydawnictwo Adam Marszałek |c [2021] | |
| 300 | |a 521 Seiten |b Illustrationen | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 500 | |a Literaturverzeichnis: Seite 477-509. - Personenregister. - Sachregister | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte 1800-1918 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 0 | 7 | |a Kind |0 (DE-588)4030550-8 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 689 | 0 | 0 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Kind |0 (DE-588)4030550-8 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Geschichte 1800-1918 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 700 | 1 | |a Jakubiak, Krzysztof |4 edt | |
| 700 | 1 | |a Nawrot-Borowska, Monika |0 (DE-588)1022413171 |4 edt | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033022862&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033022862&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033022862&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20220722 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033022862 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 09034 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 09041 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804183090421039104 |
|---|---|
| adam_text | SPIS TREŚCI 5 Wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA Dziecko i dzieciństwo w źródłach i badaniach historyczno-pedagogicznych ROZDZIALI Stan badań historyczno-pedagogicznych i nowe przedsięwzięcia badawcze z zakresu dziejów dziecka i dzieciństwa oraz wychowania w rodzinie polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem lat 1795-1939 15 ROZDZIAŁ II Źródła do dziejów dziecka i dzieciństwa w XIX i na początku XX wieku 64 ROZDZIAŁ III Kształtowanie się badań nad dzieckiem i dzieciństwem - od idei poznania dziecka do nauki o dziecku .................................................. 115 ROZDZIAŁ IV Dziecko w rodzinie.................................................................................. 132 CZĘŚĆ DRUGA Wybór źródeł narracyjnych i ikonograficznych do dziejów dziecka i dzieciństwa na ziemiach polskich w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku ROZDZIAŁ I Rozumienie i pojmowanie dzieciństwa. Pedologia jako nauka o dziecku ................................................................................................... 171
4 ROZDZIAŁ II Wokół narodzin. Opieka nad niemowlęciem............................. 217 ROZDZIAŁ III Przestrzeń i otoczenie dziecka ................................................... 266 ROZDZIAŁ IV Higiena dziecka............................................................................ 311 ROZDZIAŁ V Zdrowie fizyczne i psychiczne dziecka ....................................... 341 ROZDZIAŁ VI Formy aktywności dziecięcej ..................................................... 380 ROZDZIAŁ VII Opieka, wychowanie i kształcenie domowe dzieci...................... 424 Spis źródeł narracyjnych...................................................................... 464 Spis materiałów ikonograficznych...................................................... 469 Bibliografia .......................................................................................... 477 Indeks osobowy ................................................................................... 510 Indeks rzeczowy................................................................................... 516
BIBLIOGRAFIA Materiały źródłowe zamieszczone w części II Baranowski Μ., Pedagogika do użytku seminariów nauczycielskich i nauczy cieli szkół ludowych, wyd. III znacznie rozszerzone i uzupełnione Zarysem psychologii wychowawczej, Lwów 1895. Baytel E, Higiena i zdrowie. O własnościach leczniczych promieni słonecz nych, Warszawa 1910. Biehler Μ., Podręcznik higieny z rycinami w tekście, wyd. 3 uzupełnione, nakładem Gebethnera i Wolffa, Warszawa-Kraków 1919. Biehler Μ., Higiena dziecka, wyd. 4 uzupełnione, Warszawa-Kraków 1919. Chodeckí W, Piastunka, w: Encyklopedia wychowawcza najpierw redago wana przez Ks. T. Lubomirskiego, E. Stawskiego, S. Przystańskiego i J.K. Ple bańskiego, później przez R. Plenkiewicza, tom VIII, Nauka o rzeczach - Psy chologia wychowawcza, Warszawa 1912. Chodeckí W, Zabawy i zabawki w świetle higieny, w: Lekarz domowy, „Do bra Matka” 1905, nr 2. Dawid ƒ. W, Zasób umysłowy dziecka. Przyczynek do psychologii doświad czalnej, Warszawa 1895. Dąbrowski P. Z., Nauka o dziecku. Podręcznik do użytku seminariów na uczycielskich i nauczycieli szkół powszechnych, Lwów 1926. Encyklopedia wychowawcza, najpierw redagowana przez Ks. T. Lubomir skiego, E. Stawskiego, S. Przystańskiego i J. K. Plebańskiego, później przez R. Plenkiewicza, tom VIII, Nauka o rzeczach - Psychologia wychowawcza, Skład główny w Księgarni Gebethnera i Wolffa, Warszawa 1912. Gry i zabawy dla młodzieży, zebrał i własnym nakładem wydał Karol Ko złowski, Poznań 1869. Haufe E., Dziecko i rodzina. Wskazówki kształcenia domowego dla matek. Wolny przekład z niemieckiego, Warszawa 1892.
Jaerschky P., Gimnastyka, światło i powietrze jako czynniki pielęgnujące zdrowie. Przełożyła K. Hojnacka, z 42 rycinami, Lwów-Warszawa 1907.
478 Bibliografia Jak dbać o zdrowie dzieci w wieku szkolnym, w: Rady i wskazówki higieniczne dla matek, „Kurier Poznański” 1914, nr 176. Jak ubierać dzieci na wiosnę?, „Dziecko”. Czasopismo poświęcone wycho waniu domowemu i społecznemu” 1913, z. 1. Jaroszyński T., Higiena wychowawcza, Warszawa 1921. Jaworski J., Pielęgnowanie dzieci w pierwszym roku życia, Kalendarz informacyjny-encyklopedyczny na rok 1901, wydawnictwa rok ósmy, Warszawa 1900. Karpowicz S., Zabawy i gry jako czynnik wychowawczy, Warszawa 1905. Kneipp S., Dziecko zdrowe i chore. Poradnik dla matek i ojców troskliwych, przekład z trzeciego niemieckiego wydania. Warszawa 1892. Kobieta lekarką domową. Podręcznik lekarski do pielęgnowania zdrowia i lecznictwa w rodzinie ze szczególnym uwzględnieniem chorób kobiecych i dzie cięcych, położnictwa i pielęgnowania dzieci, przez Dr med. Annę Fischer-Dueckelmann, praktyczną lekarkę w Dreźnie, na polski przełożyła za zezwoleniem autorki T. Jaroszewska, z współudziałem dra A. Czarnowskiego, Mikołów-War szawa 1906. Kopczyński S., Nerwowość u dzieci, „Dziecko. Czasopismo poświęcone wychowaniu domowemu i społecznemu” 1913, zeszyt 5. Kosiński W, Pedagogika. Podręcznik dla nauczycieli i wychowawców, Po znań-Warszawa 1918. Majchrowicz E, Dzieci kapryśne i drażliwe, „Rodzina i Szkoła. Dwutygodnik poświęcony sprawom wychowania domowego i szkolnego”, Lwów 1889, nr 1. Matka i dziecko: wychowaniefizyczne i moralne dzieci do lat 7-miu (w okresie przedszkolnym), z J. v. Wedella przeł. St. S., Warszawa 1902. Moszczeńska I., Co każda matka swojej dorastającej córce powiedzieć po
winna, Warszawa 1904. O fizycznym wychowaniu dzieci, podał dr K. Koehler, „Dwutygodnik dla Kobiet” 1883, nr 18, 19. O wychowaniu macierzyńskim przez Zofią Kowerską. Dzieło premiowane na konkursie przez Redakcję „Bluszczu” ogłoszonym, wyd. II, nakładem Mi chała Glucksberga, Warszawa 1894. Ochorowicz-Monatowa Μ., Gospodarstwo kobiece z ilustracjami i koloro wymi tablicami, Warszawa-Łódź 1914. Ogólne zasady nauki wychowania dla użytku seminariów nauczycielskich polskich, przerobił i zastosował dr Władysław Seredyński, Wiedeń 1882. Queyrat E, Gry i zabawy dziecięce, Warszawa 1905. Rieder H„ Woda jako czynnik pielęgnujący zdrowie, przełożył dr W. Schreiber (z 28 rycinami), Nakładem Księgarni Polskiej B. Połonieckiego, Lwów-War szawa 1907.
Bibliografia 479 Rodzice i dziecię, przez Adolfa Dygasińskiego, „Nowe Mody Paryskie” 1881, nr 6, 8,14. Rozwój ciała i zmysłów dziecka w okresie niemowlęcym, „Rodzina i Szkoła” 1898, nr 4. Rusk R.R., Pedagogika eksperymentalna, przeł. Z. Ziembiński, Lwów-War szawa 1926. Seidlerowa Z., O zabawkach, „Bluszcz” 1904, nr 50. Szkice pedagogiczne. Skreślił Ksawery Pałuczanin, Seria I, Poznań 1881. Szulce-Śmiarowska ƒ., Wskazówki dla młodych mężatek i matek, w: Kalen darz Kobiety Polskiej 1910, Związek Równouprawnienia Kobiet Polskich, Warszawa 1910. Szycówna A., Nauka w domu. Przewodnik dla wychowawców, Warszawa 1896. Szycówna A., Pedologia, czyli nauka o dziecku (odbitka z Encyklopedii wy chowawczej), Warszawa 1910. Śmiarowska J.S., Zabezpieczenie macierzyństwa i ochrona dziecka, w: Ka lendarz Kobiety Polskiej 1910, Związek Równouprawnienia Kobiet Polskich, Warszawa 1910. Śniadecki J., Fizyczne wychowanie dzieci, Sanok 1855. Trumpp ƒ., Higiena wieku dziecięcego, przeł. W. Hojnacki, Lwów 1907. Warszawskie Towarzystwo Higieniczne. Ogrody im. W E. Raua, Program i rozwój działalności Ogrodów im. W. E. Raua oraz ich rola w sprawie postępu kultury fizycznej w Warszawie i w kraju, z okazji 15-lecia instytucji zestawił dr S. Karp Rottermund, lekarz higienista ogrodów, Warszawa 1917. Wernic L., Onanizm, czyli masturbacja, z polska: „samogwałt”, w: Encyklope dia wychowawcza, najpierw redagowana przez Ks. T. Lubomirskiego, E. Staw skiego, S. Przystańskiego i J.K. Plebańskiego, później przez R. Płenkiewicza, tom VIII, Nauka o rzeczach - Psychologia wychowawcza, Skład główny w Księ
garni Gebethnera i Wolffa, Warszawa 1912. Weryho Μ., Gimnastyka dla dzieci od 4-ch do 9-ciu lat. Podręcznik do użyt ku rodziców i wychowawców, nakład i druk S. Lewentala, Warszawa 1891. Wiadomości z higieny, w: Rocznik Gebethnera i Wolffa. Kalendarz encyklopedyczno-praktyczny na rok 1912. Wychowanie dziecka włącznie do lat 6 przez Henryka Wernica, Warszawa 1881. Wyprawa dziecinna, „Bluszcz” 1885, nr 23, dodatek: Wzory ubiorów i robót. Zdrowie dziecka. Poradnik dla rodziców, podług dzieła D-ra K. Hochsingera (ordynatora wiedeńskiego szpitala dla dzieci) opracował Dr. Med. L. Wol berg, lekarz chorób dziecięcych Warszawa 1901.
480 Bibliografia Źródła Brykczyński A., O małżeństwie i wychowaniu dzieci. Uwagi praktyczne dla ludu, Warszawa 1902. Bujakowski, Z. Dom czy szkoła7., „Wychowanie w Domu i Szkole” 1909, nr 10. Campan ƒ., Rys moralności obejmujący przestrogi dla kończących edukację panien nader użyteczne. Wyjątek z dzieła Campan - o wychowaniu kobiet z dołączeniem trzech listów o obowiązkach guwernantek, Warszawa 1875. Campe J., Ojcowska rada dla mojej córki, Warszawa 1848. Chmielowski P„ Czasopisma polskie dla młodego wieku, w: Encyklopedia wychowawcza, red. J.T. Lubomirski i inni, t. III, Warszawa 1885. Chmielowski P., Co wychowanie z dziecka zrobić może i powinno, Warsza wa 1874. Co dać dziecku na Gwiazdkę? Przegląd literatury dla dzieci i młodzieży z ostatniego siedmiolecia, przez Władysława Nowickiego. Odbitka z „Przeglądu Pedagogicznego” 1885 r., Warszawa 1886. Czego nie wiemy o naszych synach? Fakta i cyfry dla użytku rodziców oświe tliła L Moszczeńska, Warszawa 1904. Czerwiński I.L., Syn cnotliwy, czyli nauki zatrudnienia i zabawy do końca władzy ojca, Przemyśl 1817. Dąbrowski P.Z., Nauka o dziecku. Podręcznik do użytku seminariów na uczycielskich i nauczycieli szkół powszechnych, Lwów-Warszawa 1928. Dittes E, Ogólne zasady pedagogiki dotyczące wykształcenia umysłu, uczuć, moralności i religijności, Warszawa 1883. Dobre i złe wychowanie dzieci w przykładach. Podług niemieckiego opraco wała Izabela Moszczeńska, Warszawa 1904. Dom, w: Encyklopedia wychowawcza, red. J.T. Lubomirski i inni, t. III, Warszawa 1885. Dygasiński A., Pierwsze nauczanie w domu i w szkole, Warszawa 1882.
Dygasiński A., Kolorowane tablice poglądowe do nauki o rzeczach, Warsza wa 1890. Dziecko w Polsce. Katalog wystawy, Warszawa 2-30 październik 1938. Dzieduszycka A., Gawędy o wychowaniu, „Kronika Rodzinna” 1874, nr 4, 5, 23. Fischer E., Szkoła, dom i kościół, Kraków 1876. Foerster W, Nauka życia w przykładach. Książka dla rodziców i wycho wawców, Warszawa 1918.
Bibliografia 481 Foerster W., Wychowanie i samowychowanie. Wskazania zasadnicze dla ro dziców i nauczycieli, duszpasterzy i piastunów młodzieży, Warszawa 1920. Fritsch H., Matko - dziecko twoje. Myśl o wychowaniu, Katowice 1935. Gensówna E, Dobra matka, Warszawa 1920. Goltz A., Jak pojmować i wykonywać miłosierdzie, „Kronika Rodzinna” 1873, nr 7. Grabski W.J., Blizny dzieciństwa, Warszawa 1971. Grygorowicz K., Rady dla matek obejmujące przepisy pielęgnacji i wycho wania dziecka od niemowlęctwa do wieku, w którym rozpoczynają nauki, War szawa 1863. Hall S., Znaczenie studiów nad dziećmi, Warszawa 1904. Haufe E., Dziecko i rodzina. Wskazówki kształcenia domowego dla matek, Warszawa 1892. Hoffmanowaz Tańskich K., Pamiątka po dobrej matce, Warszawa 1819. Hoffmanowaz Tańskich K., Amelia matką, t. 1-3. Warszawa, 1822-1824. Hoffmanowa z Tańskich К., O powinnościach kobiet, Warszawa 1849. Jeske A., Pedagogika obejmująca zasady i metody moralnego, fizycznego i ruchowego wychowania dzieciątek ze szczególnym względem na potrzebę wy chowania domowego, w urywkach obejmująca sprawy szkoły początkowej i wy chowania domowego, Kraków 1872. Jeske A., Świat i dzieci czyli nauka o rzeczach wyłożona na podstawie meto dy poglądowej, cz. 1: Najbliższy światek dziecka od lat 5 do 7. 76 obrazków ko rowanych na 15 tablicach, Warszawa-Lublin 1883. Joteyko J., O konieczności stworzenia w Polsce urzędu psychologa szkolnego, „Polskie Archiwum Psychologii” 1926-1927,1.1, nr 4. Kaczkowski H., O przepisach wychowania w wieku niemowlęcym, Toruń 1845. Karpowicz S., Szycówna A., Nasza literatura dla
młodzieży, w: Encyklopedia wychowawcza, dawniej redagowana przez Ks. T. Lubomirskiego, E. Stawskiego, S. Przystańskiego i J.K. Plebańskiego, obecnie wychodząca pod kierownictwem R. Plenkiewicza, t. VI, Warszawa 1904. Kelner L., Pedagogika w urywkach obejmująca sprawy szkoły początkowej i wychowania domowego, Kraków 1872. Key E., Stulecie dziecka, Warszawa 1928. Kmiecik L, Praktyczne wskazówki o wychowaniu dzieci, Lwów 1928. Komeński J.A., Wjaki sposób należy kształcić dzieci w zakresie poznawania rzeczy, w: Szkoła dzieciństwa, czyli o przewidującym wychowaniu dzieci w pierw szych sześciu latach, w: Pisma wybrane, oprać. B. Suchodolski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1964.
482 Bibliografia Komeński J.A., Pampaedia, przekł. K. Remerowa, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1973. Komeński J. A., Wielka dydaktyka, Wrocław 1956. Kon E, Narodziny wieku. Wspomnienia, Warszawa 1969. Kowalski A., Wychowanie dzieci w wieku przedszkolnym, Lwów 1906. Króliński K., Polska literatura dla dzieci i młodzieży, zarys historyczny z wypisami, Lwów 1927. Krytyczny katalog książek dla dzieci i młodzieży Adolfa Dygasińskiego, War szawa 1884. Kurowski J. N., O wychowaniu dzieci do pierwszych chwil rozwijania się ich władzfizycznych i umysłowych, Warszawa 1830. Libelt К., O emancypowaniu się stosunkówfamilijnych, w: Pisma o oświacie i wychowaniu, oprać. J. Szewczyk, Wrocław 1971. Ligocki E., Dialog z przeszłością, Warszawa 1970. Lipska-Librachowa Μ., Pedologia, czyli pedagogika naukowa, „Wychowa nie w Domu i Szkole” 1910, nr 2. Lutosławski K., Uwagi o wychowaniu. Nowe zasady pedagogiczne w wycho waniu domowym, Lwów 1848. Malcz W, Rady dla matek obejmujące przepisy pielęgnowania, hodowania i wychowania dzieci w pierwszych latach, Warszawa 1834. Marciszewska S., O nauczaniu religii. Rady i wskazówki dla matek i nauczy cielek, Warszawa 1911. Mason Ch. Μ., Wychowanie domowe dzieci do lat 9, Warszawa 1908. Matecki T., O chrześcijańskim wychowaniu dzieci 6 nauk, Poznań 1887. Matecki T., Poradnik dla młodych matek, czyli fizyczne wychowanie dzieci w pierwszych siedmiu latach, Poznań 1848. Mieroszewska L., Rady praktyczne o początkowym wychowaniu dzieci. Epoka od 1-5 roku, Warszawa 1856. „Moje Pisemko” 1914, nr 52 (dział reklamowy - dodatek). Morawska Z., Katalog rozumowany
książek dla dzieci i młodzieży, Warsza wa 1895. Muśnicki J.D., Moje wspomnienia, Warszawa 1935. Niedole dziecięce, red. E. Jachowicz, Warszawa 1892. Nowosielski T., Pokój dziecinny. Podręcznik w duchu freblowskim do użytku matek, Lublin 1877. Pawlikowski Μ., Pamiętniki. Medyka-Kraków-Zakopane, Kraków 1998. Pestalozzi J.H., Matka i dziecko, w: Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, wyboru dokonał i oprać. S. Wołoszyn, t. 2, Warszawa 1965.
Bibliografia 433 Pestalozzi J.H., Pisma pedagogiczne, wstęp i oprać. R. Wroczyński, Wrocław 1972. Pierwszy Ogólnopolski Kongres Dziecka, Warszawa 2, 3, 4 października 1938 r: Cel i charakter Kongresu. Program i rozkład prac. Wystawa „Dziecko w Polsce”. Deklaracja uczestnictwa. Plater-Zyberkówna C., O pobożności prawdziwej ifałszywej, Warszawa 1899. Pogadanki prawne. Opieka, „Opiekun Domowy” 1865, nr 13. Poradnik dla osób wybierających książki dla dzieci i młodzieży Jana Karło wicza, Wilno 1881. Praktyczny poradnik dla matek. Podług XII wydania dra Chavasse: Advice to a mother, oprać, dr Klemens Kohler, lekarz praktyczny w Kościanie, wyd. II, Poznań 1880. Rambosson J., Wychowanie macierzyńskie według wskazówek natury, War szawa 1873. Rondolet A., Rady dla rodziców w przedmiocie wychowania dzieci, Berlin 1867. Rosienkiewiczowa A., Nauka moralna dla płci żeńskiej krótka zebrana i na zasadach religii wsparta, Krzemieniec 1823. Rousseau J.J., Emil, t. 1, Wrocław 1955. Rowid H., Podstawy pedagogiki Trentowskiego, Lwów-Warszawa 1920. Sauvan L., Przestrogi i rady przydatne matkom i nauczycielkom, Warszawa 1843. Sedlaczek St. (Warszawa), O psychologu szkolnym, „Przegląd Pedagogicz ny” 1935, nr 17. Sierociński T., Wypisy z pedagogiki, Warszawa 1846. Smółka S., Pedologia. Podręcznik dla wychowawców, Kolbuszowa 1933. Staszic S., Pisma i wypowiedzi pedagogiczne, wstęp i oprać. T. Nowacki, Wrocław 1956. Stekel W, Listy do matki. Wczesne dzieciństwo, Warszawa 1934. Stekel W, Wychowanie rodziców, Warszawa 1936. Struve H., O emancypacji kobiet, „Kronika Rodzinna” 1867, nr 4. Szczepański
J„ Korzeniami wrosłem w ziemię, Katowice 1984. Sztolc A., Zasady i przepisy dobrego wychowania dla użytku rodziców, na uczycieli, duchownych i innych wychowawców, Lwów 1886. Szycówna A., Nauka domu. Przewodnik dla wychowawców, Warszawa 1895. Szycówna A., Do matek, „Moje Pisemko” 1902, nr 2. Szycówna A., Jak badać umysł dziecka. O zadaniach i metodach psychologii dziecka, wyd. III, Warszawa 1920.
484 Bibliografia Szycówna A., Nauka w domu. Przewodnik dla wychowawców, Warszawa 1895. Świerczewski f.S., Sposób kształcenia umysłu i serca młodych czyli nauka chrześcijańska rodzicom i nauczycielom nader przyzwoita, Wilno 1807. T. Z., Wady w dzieciach i sposoby ich usuwania, „Opiekun Domowy” 1873, nr 1. Trentowski B.E, Chowanna, czyli system pedagogiki narodowej jako umie jętności wychowania, nauki i oświaty, słowem wykształcenia naszej młodzieży, 1.1, Wrocław 1970. Wagner Ch., Podstawy życia rodzinnego, Warszawa 1900. Wedel J.V., Matka i dziecko. Wychowanie fizyczne i moralne dzieci do lat 7-miu, Warszawa (b.r.w.). Wernic H., Praktyczny przewodnik wychowania, Warszawa 1891. Wernic H., Biografia dziecka, „Ateneum” 1879, t. IV, s. 511. Wernic H., Myśli o wychowaniu i nauczaniu. Z autobiografią i portretem autora, Warszawa 1895. Wernic H., Nauka o rzeczach, Warszawal874. Wernic H., Praktyczny przewodnik wychowania, Warszawa 1890. Wernic H., Przewodnik wychowania, Warszawa 1869. Wernic H., Wychowanie dziecka włącznie do lat sześciu, Warszawa 1881. Weryho Μ., Nauka o rzeczach. Materiały do pogadanek z dziećmi dla użyt ku nauczycieli i nauczycielek, Warszawa 1916. Wierzbicki A., Żywy Lewiatan, Warszawa 2001. Word A., Rodzice i dzieci. Nauki i przykłady, Kraków 1935. Z. ƒ., Co wiemy o dziecku, „Młoda Matka” 1929, nr 23. Z. z Brzozówki, Małżeństwo, „Opiekun Domowy” 1869, nr 18. Z. z Brzozówki, Miłość macierzyńska, „Opiekun Domowy” 1869, nr 24. Zarzycki P., O wychowaniu. Wskazówki dla rodziców, Kraków 1927. Zöllner E. ƒ., Kazania katechetyczne o wierze katolickiej, obyczajach i
środ kach do zbawienia, t I-III, Lublin 1897. Żona i matka, „Opiekun Domowy” 1873, nr 19. Opracowania Adamczykowa Z., Literatura „czwarta” — w kręgu zagadnień teoretycznych, w: Literatura dla dzieci i młodzieży po 1980 r., 1.1, red. K. Heska-Kwaśniewicz, Katowice 2008. Adamczykowa Z., Literatura dla dzieci. Funkcje, kategorie, gatunki, War szawa 2001.
Bibliografia 485 Adamek I., Przygotowanie dzieci do szkoły w warunkach rozwijającego się wychowania przedszkolnego na ziemiach polskich (druga połowa XIX wieku 1918 rok), Kraków 1999. Adamek L, Wkład teoretyków i praktyków obcych i polskich w rozwój badań psychologicznych nad dzieckiem na przełomie XIX i XX wieku, „Annales Academiae Pedagogicae Cracoviensis” 2005, folia 29. Aleksandrzak S., Czasopisma dla dzieci, w: Osiągnięcia i problemy rozwoju oświaty i wychowania w XX- leciu Polski Ludowej, red. B. Suchodolski, War szawa 1966. Aries P., Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach, tłum. Μ. Ochab, Gdańsk 1995. Babik Μ., Edukacja seksualna małych dzieci w koncepcji Izabeli Moszczeńskiej, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce” 2016, Vol. 11, no 1 (39). Babik Μ., Polskie koncepcje wychowania seksualnego w latach 1900-1939, Kraków 2010. Badinter E., Historia miłości macierzyńskiej, Warszawa 1998. Bakerek Μ., Rozwój opieki nad dzieckiem w Polsce w latach 1918-1939, Warszawa 1978. Baranowska Μ., Jana Jakuba Rousseau refleksja o naturze człowieka, w: Ro dzinna Europa: europejska myśl polityczno-prawna u progu XXI wieku, red. P. Fiktus, H. Malewski, Μ. Marsza!, Wrocław 2015. Baranowski B., Życie codzienne wsi między Wartą a Pilicą w XIX wieku, Warszawa 1969. Bartnicka K„ Dziecko w świetle pamiętników i powieści polskiego Oświece nia, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 1992, t. XXXV. Barzycka-Paździor A., Ojcostwo w drugiej połowie XIX i na początku XX w. Szkice z dziejów rodziny galicyjskiej. Seria: Historia życia, Kraków 2019. Bednarz-Grzybek R„ Kwestia kobieca.
Rodzina - Wychowanie - Edukacja. Bibliografia adnotowana zawartości czasopisma „Bluszcz” (wybór za lata 18651905), Lublin 2016. Białek J.Z., Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1918-1939, Warszawa 1979. Bibliografia literatury dla dzieci i młodzieży 1901-1917, oprać, zespół w składzie: A. Grefkowicz i inni, Warszawa 2005. Bibliografia literatury dla dzieci i młodzieży 1918-1939, oprać. B. Krassowska, A. Grefkowicz, Warszawa 1995. Błaszczyk L, Ossowska A., Rączewska V, Historia wychowania rodzinnego i kształcenia w starożytności. Przewodnik bibliograficzny, Bydgoszcz 1997.
486 Bibliografia BoczarE., Bibliografia literatury dla dzieci i młodzieży. Wiek XIX. Literatu ra polska i przekłady, Warszawa 2010. Boczar E., Krytyka literatury dziecięcej i młodzieżowej w polskich czasopi smach i katalogach księgarskich w XIX w., „Roczniki Biblioteczne” 2006, nr 50. Bogucka Μ., Życie codzienne w Gdańsku: wiek XVI-XVII, Warszawa 1967. Boldyrew A., „Zgasłaś nam córko, skarbie drogi”. Tęsknota, żal, rozpacz po śmierci dziecka w rodzinie polskiej w XIX i na początku XX w., w: Tęsknota: społeczno-kulturowe mechanizmy kreowania emocji, red. B. Płonka-Syroka, ƒ. Radziszewska, Wrocław 2010. Boldyrew A., Dzieciństwo w rodzinie patologicznej. Obszary i kierunki dysku sji publicystycznej w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku, w: Obli cza trudnego dzieciństwa. Konteksty rodzinno-edukacyjne, red. Μ. Cywińska, Poznań 2014. Boldyrew A., Dzieciobójstwo i porzucenia dzieci w Królestwie Polskim jako przejaw patologii życia społecznego. Zarys problemu w świetle publicystyki przełomu XIX i XX w., „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX wieku” 2008, t. 5. Bołdyrew A., Dziecko w rodzinie robotniczej w Królestwie Polskim na prze łomie XIX i XX wieku. Warunki życia i normy wychowania, „Wychowanie w Rodzinie” 2013/1, t. VII. Bołdyrew A., Kara i strach w wychowaniu dzieci w polskich rodzinach w XIX wieku, „Dziecko Krzywdzone” 2009, nr 3 (28). Bołdyrew A., Matka i dziecko w rodzinie polskiej. Ewolucja modelu życia rodzinnego w latach 1795-1918, Warszawa 2008. Bołdyrew A., Na marginesie rodziny i społeczeństwa. Sieroty, podrzutki, dzieci nieślubne na
ziemiach polskich w XIX i na początku XX wieku, w: Wyklu czanie: społeczno-kulturowe mechanizmy kreowania emocji, red. B. Płonka-Sy roka, K. Marchel, Wrocław 2010. Bołdyrew A., Poradniki i czasopisma jako źródło postulatywne do badań nad pożywieniem dzieci i młodzieży na ziemiach Królestwa Polskiego w latach 1795-1914 (perspektywa społeczno-kulturowa i zdrowotno-wychowawcza), „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej” 2013, t. XI. Bołdyrew A., Przemoc fizyczna i seksualna wobec dzieci w środowisku ro dzinnym jako problem społeczno-pedagogiczny w publicystyce Królestwa Pol skiego na przełomie XIX i XX wieku, „Wychowanie w Rodzinie” 2018, nr 2. Bołdyrew A., Reformatorskie koncepcje działań oświatowych i opiekuńczo-wychowawczych wobec dzieci zaniedbanych w Królestwie Polskim na przeło mie XIX i XX wieku na tle rozwiązań europejskich, „Biuletyn Historii Wycho wania” 2015, nr 33.
Bibliografia 487 Bołdyrew A., Skandal i napiętnowanie. Społeczne konsekwencje nieślubnego macierzyństwa w Królestwie Polskim na przełomie XIX і XX wieku, „Tematy z Szewskiej” 2011, nr 2. Bołdyrew A., Społeczno-obyczajowe uwarunkowania porzucania dzieci i dzieciobójstwa w Królestwie Polskim na przełomie XIX і XX wieku, „Biuletyn Historii Wychowania” 2012, nr 28. Bołdyrew A., „Fabrykantki aniołków w wielkoprzemysłowym pejzażu Eu ropy u schyłku XIX w., w: Zabijać i umierać: aspekty społeczno-kulturowe, red. B. Płonka-Syroka, A. Szlagowska, Wrocław 2010. Bołdyrew A., Opieka i wychowanie dzieci osieroconych w Królestwie Pol skim na przełomie XIX і XX wieku, w: Szkolnictwo, opieka i wychowanie w Królestwie Polskim od jego ustanowienia do odzyskania przez Polskę Niepod ległości 1815-1918, Warszawa 2016. Borek P„ Z pogranicza historii i literatury. Uwagi o polskim pamiętnikarstwie XVIII wieku, w: Pamiętniki, dzienniki i relacje jako źródła do badań histo rycznych (XVIII-XX wiek), red. K. Karolczak, Kraków 2011. Brodowska H„ Chłopi o sobie i Polsce. Rozwój świadomości społeczno-narodowej, Warszawa 1984. Brzezińska A„ Córki Wawelu. Opowieść o jagiellońskich królewnach, Kra ków 2017. Brzeziński W, Obraz dziecka w perspektywie historyczno-porównawczej. Przeszłość we współczesności, współczesność w przeszłości, „Przegląd Pedago giczny” 2012, nr 1. Burke P., Naoczność. Materiały wizualne jako świadectwa historyczne, Kra ków 2012. Chałasiński J„ Kultura i naród, Warszawa 1968. Chwalba A., Sacrum i rewolucja. Socjaliści polscy wobec praktyk i symboli religijnych (1870-1918), Kraków
1992. Chwastyk-Kowalczyk ƒ., „Bluszcz” w latach 1918-1939. Tematyka społecz na oraz problemy kultury i literatury, Kielce 2003. Cieślikowski J„ Literatura czwarta. O naturze i sposobach istnienia literatu ry dla dzieci, „Literatura Ludowa” 1976, nr 1. Cieślikowski J„ Literatura i podkultura dziecięca, Wrocław 1975. Czabanowska-Wróbel A., [Ta dziwna] instytucja zwana literaturą, dla dzieci. Historia literatury dla dzieci w perspektywie kulturowej, „Teksty Drugie” 2013, nr 5. Czabanowska-Wróbel A., Dziecko. Symbol i zagadnienie antropologiczne w literaturze Młodej Polski, Kraków 2003.
488 Bibliografia Czasopisma dla dzieci i młodzieży, Moje Pisemko, w: K. Kuliczkowska, Li teratura dla dzieci i młodzieży w latach 1864-1918. Zarys monograficzny. Ma teriały, Warszawa 1975. Czasopiśmiennictwo, w: S. Frycie, Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1945-1970, է. II, Warszawa 1982. Czechowski J., Funkcje edukacyjnej literatury dla dzieci i młodzieży, „Kul tura i Edukacja” 2007, nr 2. Dawne i współczesne zabawki dziecięce, red. D. Żołądź-Strzelczyk, K. Kabacińska-Łuczak, Poznań 2010 (dodruk 2015). Dawne zabawki dziecięce, red. D. Żołądź-Strzelczyk, K. Kabacińska, Kielce-Warszawa 2008. Delimata Μ., Dziecko w Polsce średniowiecznej, Poznań 2004. deMause L., The History of Childhood, Nowy Jork 1974. Denisiuk A., Jakubiak K., Źródła do dziejów wychowania w rodzinie polskiej w XIX i początkach XX wieku, Bydgoszcz 2001. Depaepe Μ., Pedologia jako podstawa lepszego świata. Józefa Joteyko i na uka o dziecku na początku XX wieku, „Forum Oświatowe” 1992, z. 7. Deresiewicz J., Uwagi o pamiętnikach jako źródle historycznym, „Pamiętnikarstwo Polskie” 1976, nr 1-4. Dołowy P., Wrócę, gdy będziesz spała. Rozmowy z dziećmi Holocaustu, Wo łowiec 2019. Domżał U.A., Opieka państwa i organizacji pozarządowych nad dzieckiem w latach 1919-1939, Łódź 2009. DormusK., U źródeł polskiej prasy kobiecej - pierwsze redaktorki, wydaw czynie, dziennikarki (ok. 1820-1914), w: Kobiety i mężczyźni (z) kolorowych czasopism, red. A. Łysak i E. Zierkiewicz, „Zeszyt Kół Naukowych” 2010, nr 6. Doświadczanie dzieciństwa i młodości w Polsce (1918-1989), red. A. Koła kowski, Toruń 2015. Dragan
W., Użyteczność źródeł pisanych i ikonograficznych w badaniach nad historią przestrzeni miejskiej (na przykładzie Mysłowic), „Acta Univesitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica” 2016, nr 26. Dunin-Wąsowicz K., Świadomość narodowa chłopów w świetle pamiętni ków w okresie powstań narodowowyzwoleńczych, „Acta Uniwersitatis Lodzensis. Folia Historica” 1992, nr 45. Durkheim E„ Introduction αΊα socjologia de la familie, w: tenże, Textes 3. Fonotions Sodeles et institutions, Paris 1975. Dzieciństwo i starość w ujęciu historyków, red. A. Obara-Pawłowska, Μ. Kołacz-Chmiel, Lublin 2016.
Bibliografia 489 Dzieciństwo i sacrum. Studia i szkice literackie, red. J. Papuzińska, G. Lesz czyński, 1.1 Warszawa 1998, է. II Warszawa 2000. Dziecko i dzieciństwo w kulturze polskiej, red. T. Kalniuk, V. Wróblewska. „Litteraria Copernicana” 2017, nr 3 (23). Dziecko i dzieciństwo: wybrane konteksty badań, red. Μ. Nawrot-Borowska, D. Zając, Bydgoszcz 2017. Dziecko i jego świat. Ubiory dziecięce od XVII do XIX wieku, red. Μ. Janisz, Warszawa 2019. Dziecko w historii - w kręgu kultury chrześcijańskiej, red. E.J. Kryńska, A. Suplicka, U. Wróblewska, Białystok 2017. Dziecko w historii. Sytuacja dziecka w odrodzonym państwie polskim, red. E.J. Kryńska, A. Suplicka, Ł. Kalisz, Białystok 2020. Dziecko w historii. Wątek Korczakowski, red. E.J. Kryńska, A. Suplicka, U. Wróblewska, Białystok 2013. Dziecko w Polsce w XX wieku. Portrety i narracje, red. Μ. Nawrot-Borowska, A. Ossowska-Zwierzchowska, „Przegląd Pedagogiczny” 2012, nr 1. Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. Dzieje nowożytne, red. K. Jakubiak, W. Jamrożek, Bydgoszcz 2002. Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. Starożytność i średniowiecze, red. J. Jundziłł, D. Źołądź-Strzelczyk, Bydgoszcz 2002. Encyklopedia wiedzy o prasie, red. J. Maślanka, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1976. Epsztein T., Edukacja dzieci i młodzieży w polskich rodzinach ziemiańskich na Wołyniu, Podolu i Ukrainie w IIpołowie XIX wieku, Warszawa 1998. Falkowska ]., Ambasadorki wychowania. Poglądy pedagogiczne polskich ko biet w IIpołowie XIX i na początku XX wieku, Toruń 2018. Franke J., Polska prasa kobieca w latach 1820-1905. W kręgu ofiary i po
święcenia, Warszawa 1999. Franke J., Wokół buntu i pokory. Warszawskie czasopisma kobiece w latach 1905-1918, Warszawa 2000. Frąckowiak W, Pedagogiczne aspekty polskiego czasopiśmiennictwa dla dzieci i młodzieży na Pomorzu Nadwiślańskim i Kujawach Zachodnich w okre sie rządów Bismarcka (1862-1890), Bydgoszcz 1979. Gajda A., Polska monografia popularnonaukowa przełomu XIX і XX wieku. Studium genologiczne, Łódź 2020. Gies E, Gies J., Życie średniowiecznej rodziny, tłum. G. Siwek, Kraków 2020. Golus A., Dzieciństwo w cieniu rózgi. Historia i oblicza przemocy wobec dzieci, Gliwice 2019.
490 Bibliografia Gołębiowski В., Przydatność koncepcji Z. Mysłakowskiego, w: Zygmunt Mysłakowski (1890-1971). W poszukiwaniu podstaw pedagogiki, red. T.W. No wacki, Warszawa 1999. Grabowski S., Na przyszły pożytek. Z dziejów polskiej prasy dla dzieci 1824-1939, Pułtusk 2001. Grądzka-Rejak Μ., Przerwane dzieciństwo. Losy dzieci Żydowskiego Domu Sierot przy ul. Dietla 64 w Krakowie podczas okupacji niemieckiej, Kraków 2013. Grzybowski R„ Zadania wychowawcze rodziny polskiej na Pomorzu Nad wiślańskim w ujęciu „Gazety Grudziądzkiej” z lat 1894-1914, w: Wychowanie w rodzinie od starożytności po wiek XX, red. J. Jundziłł, Bydgoszcz 1993. Grzymalska K., Dzieci i dzieciństwo królów polskich epoki nowożytnej, Kra ków 2015. Haratyk A., Rozwój opieki nad dziećmi i młodzieżą w Galicji doby autono micznej, Wrocław 2002. Haratyk A., Udział społeczeństwa galicyjskiego w opiece nad dziećmi ubogi mi i osieroconymi (1867-1914), Kraków 2007. Haratyk A., Żeńskie zakony opiekujące się dziećmi osieroconymi i zaniedba nymi w Galicji doby autonomicznej, w: Rola i miejsce kobiet w edukacji i kultu rze polskiej, 1.1, red. D. Żołądź-Strzelczyk, W Jamrożek, Poznań 1998. Hellwig J., W kręgu refleksji nad wychowaniem w polskiej rodzinie w okresie zaboru pruskiego, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Byd goszczy. Studia Pedagogiczne” 1996, z. 28. Historia ojców i ojcostwa, red. J. Delumeau, D. Roche, tłum. J. Radożycki, Μ. Paloetti-Radożycka, Warszawa 1995. Izdebska J., Dziecko - Dzieciństwo - Rodzina - Wychowanie rodzinne, Bia łystok 2015. Jabłonowska Z., Rodzina w XIX na początku
XX wieku, w: Przemiany ro dziny polskiej, red ƒ. Komorowska, Warszawa 1975. Jakubczak E, Jak pisać, pozyskiwać i użytkować pamiętniki, „Pamiętnikarstwo Polskie” 1971, nr 1. Jakubczak E, Metodologiczne problemy użytkowania dokumentów pamiętni karskich w badaniach nad kulturą współczesną, w: Ruch pamiętnikarski i prze miany polskiej kultury, red. B. Gołębiowski, J. Kossak, Z. Krzemień, Warszawa 1972. Jakubiak K., Świat postulowanych wartości życia i wychowania w rodzinach polskich na przełomie XIX i XX wieku, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Seria: Pedagogika” 2012, z. 21.
Bibliografia 491 Jakubiak K., Wypracowanie modelu wychowania rodzinnego dziecka w pol skiej pedagogice XIX i początku XX wieku, w: Rodzina i wychowanie. Ciągłość i zmienność na przestrzeni wieków, red. J. Jundziłł, Bydgoszcz 1995. Jakubiak K., Stan badań historyczno-pedagogicznych i nowe przedsięwzięcia badawcze z zakresu dziejów wychowania w rodzinie polskiej w latach 1795-1939, „Acta Historica Neosoliensia” 1998, t. 1. Jakubiak К., XIX- wieczne wzorce polskiej rodziny i wychowania rodzinnego dziecka oraz ich oświeceniowe inspiracje, w: Komisja Edukacji Narodowej: kon tekst historyczno-pedagogiczny, red. K. Dormus, Kraków 2014. Jakubiak K., Nawrot-Borowska Μ., Rodzina polska w XIX wieku i jej funk cja edukacyjna, „Studia Paedagogica Ignatiana” 2016, vol. 19, nr 2. Jakubiak K., Nawrot-Borowska Μ., Życie i wychowanie w rodzinach polskich w XIX i na początku XX wieku, „Kultura - Przemiany - Edukacja” 2017, t. V. Jakubiak K., Edukacja rodziców w polskiej teorii i praktyce pedagogicznej XIX i XX wieku - do 1939 roku, w: Wychowanie w rodzinie polskiej od schyłku XVIII do połowy XX wieku, red. K. Jakubiak, A. Winiarz, Bydgoszcz 2000. Jakubiak K., Geneza edukacji pedagogicznej rodziców na ziemiach polskich w XIX i początkach XX wieku, w: Teoretyczne i metodyczne zasady rozwoju edukacji pedagogicznej: mistrzostwo pedagogiczne, twórczość, technologia, red. H. Ничкало, Kijów-Charków 2007. Jakubiak K., Nawrot-Borowska Μ., Poznański „Dziennik Domowy” (1840-1847) - pierwsze polskie czasopismo rodzinne - o wychowaniu, w: Wielkopolska i Wielkopolanie w dziejach polskiej edukacji.
Księga Jubileuszowa z okazji 50-lecia Zakładu Historii Wychowania na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Po znaniu, red. E. Głowacka-Sobiech, K. Kabacińska-Łuczak, Poznań 2017. Jakubiak K., Od idei poznania dziecka do pedologii jako nauki o dziecku, „Problemy Wczesnej Edukacji” 2015, nr 11/2 (29). Jakubiak K., Odkrywanie dziecka przez jego poznawanie w nowożytnych dziejach europejskiej i polskiej pedagogii i pedologii, w: Dziecko i dzieciństwo. Wybrane konteksty badań, red. Μ. Nawrot-Borowska, D. Zając, Bydgoszcz 2017. Jakubiak K., Polskie czasopiśmiennictwo kobiece dla matek przełomu XIX i XX wieku, w: Działalność kobiet polskich na polu oświaty i nauki, red. W Jamrożek, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2003. Jakubiak K., Popularyzacja wychowania rodzinnego dziecka w polskiej lite raturze pedagogicznej i czasopiśmiennictwie XIX wieku, w: Rodzina w starożyt nym Rzymie, red. J. Jundziłł, Bydgoszcz 1993. Jakubiak K., Postulaty wprowadzenia do szkół „pomocników nauczycieli” w okresie II Rzeczypospolitej, w: Szkoła polska od średniowiecza do XX wieku, Między tradycją a innowacją, red. I. Szybiak, A. Fijałkowski, Warszawa 2010.
492 Bibliografia Jakubiak K., Problematyka dzieciństwa na łamach „Dziecka”1913-1915, w: Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. Dzieje nowożytne, red. K. Jakubiak, A. Winiarz, Bydgoszcz 2002. Jakubiak K., Współdziałanie rodziny i szkoły w pedagogice II Rzeczypospo litej, Bydgoszcz 1997. Jakubiak K., Wychowanie rodzinne i nauka domowa dziecka na Pomorzu w świetle polskich pamiętników z przełomu XIX i XX wieku, w: Rodzina pomor ska, red. J. Borzyszkowski, Gdańsk 1999. Jamrożek W., Idee edukacyjne polskiej Socjalnej Demokracji w Galicji do 1918 roku, Poznań 1994. Jamrożek W., Kongresy i zjazdy pedagogiczne w rozwoju polskiej myśli i prak tyki edukacyjnej (do 1939 roku), Poznań 2015. Janiak-Jasińska A., Aby wpadło w oko... O reklamie handlowej w Królestwie Polskim w początkach XX wieku, Warszawa 1998. Jarowiecki J., Prasa dla dzieci i młodzieży oraz prasa młodzieżowa w latach 1918-1939, w: Prasa dziecięca i młodzieżowa. Studia i materiały, red. Μ. Adam czyk, J. Jarowiecki, Kielce 1982. Jarowiecki J., Z nowszych badań nad prasą dla dzieci i młodzieży, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2016, z. 3. Jedynak B., Dom i kobieta w kulturze niewoli, w: Kobieta w kulturze i społe czeństwie, red. B. Jedynak, Lublin 1990. Jońca Μ., Enfant terribles. Dzieci złe, źle wychowane w literaturze polskiej XIX wieku, Wrocław 2005. Jońca Μ., Sierota w literaturze polskiej dla dzieci w XIX wieku, Wrocław 1994. Józefowicz A., Rola społeczna matki w rodzinie wiejskiej w Drugiej Rzeczy pospolite), Białystok 2011. Jundziłł J„ Rodzina rzymska w czasach prosperity i przemian ideowych II wie ku.
Apulejusz, Fronton, Marek Aureliusz i Tertulian, Bydgoszcz 1996. Kabacińska K„ Od grzechotki do... - słów kilka o zabawkach dziecięcych, „Studia Edukacyjne” 2010, nr 11. Kabacińska K„ Zabawy i zabawki dziecięce w pismach Łukasza Gołębiow skiego, „Biuletyn Historii Wychowania” 2001 nr 1-2. Kabacińska K., W co i jak bawiły się polskie dzieci w XVIII wieku?, w: Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. Dzieje nowożytne, t. 2, red. K. Jakubiak, W. Jamro żek, Bydgoszcz 2002. Kabacińska K„ Zabawka w dawnych poglądach pedagogicznych, w: Dawne i współczesne zabawki dziecięce, red. D. Żołądź-Strzelczyk, K. Kabacińska, Po znań 2010.
Bibliografia 493 Kabacińska K., Zabawy i zabawki dziecięce w czasopiśmiennictwie dzie więtnastowiecznym na przykładzie „Kroniki Rodzinnej”, w: Czasopiśmiennic two XIX i początków XX wieku jako źródło do historii edukacji, red. I. Michal ska, G. Michalski, Łódź 2010. Kabacińska K., Zabawy i zabawki dziecięce w osiemnastowiecznej Polsce, Poznań 2007. Kabacińska K., Zabawy i zabawki dziecięce w świetle polskiej nowelistyki pozytywistycznej, „Zabawy i Zabawki” 2008, nr 1-4. Kabacińska K., Zabawy i zabawki dziecięce w źródłach osiemnastowiecz nych, w: Hominem quaerere. Człowiek w źródle historycznym, red. S. Rosik, P. Widzewski, Wrocław 2008. Kabacińska K., Ratajczak K., Wystawa w Muzeum Archeologicznym w Po znaniu „Dusze maluczkie - dzieci i dzieciństwo poprzez wieki”, „Biuletyn Hi storii Wychowania” 2009, nr 25. Kabacińska-Łuczak K., Biografia rzeczy jako metoda badań nad zabawką dziecięcą, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce” 2018, t. 13, nr 3 (49). Kabacińska-Łuczak K., Zabawy i zabawki dziecięce w Wielkim Księstwie Poznańskim - teoria i praktyka, w: W kręgu rodziny epok dawnych. Dzieciń stwo, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, Μ. Gadocha, Kraków 2014. Kabacińska-Łuczak K., Zabawki polskiego dziecka niech cechę polską w so bie noszą” - zachęcanie do kupowania wytworów „rodzinnego przemysłu”, „Przegląd Pedagogiczny” 2018, nr 1. Kabacińska-Łuczak K., Nawrot-Borowska Μ., Co podarować dziecku na Gwiazdkę? Porady pedagogiczne i oferty reklamowe dla kupujących zabawki z IIpołowy XIX i początku XX wieku, w: Dom, codzienność i święto. Ceremonie i tradycje rodzinne.
Studia historyczno-antropologiczne, red. B. Popiołek, A. Chło sta-Sikorska, Μ. Gadocha, Kraków 2018. Kabacińska-Łuczak K., Nawrot-Borowska Μ., Dziecięce zabawki świąteczne w świetle wybranych źródeł ikonograficznych z II połowy XIX i początku XX wieku, „Studia Edukacyjne” 2017, nr 46. Kabacińska-Łuczak K., Nawrot-Borowska Μ., O zwykłych przedmiotach w niezwykłej codzienności. Bożonarodzeniowe zabawki dla dzieci na ziemiach polskich wil połowie XIX i na początku XX wieku, Poznań 2018. Kabacińska-Łuczak K., Nawrot-Borowska Μ., Wymarzony prezent pod choinkę. O zabawkach świątecznych w literaturze i czasopismach adresowanych do dzieci IIpołowy XIX i początku XX wieku, „Studia Edukacyjne” 2018, nr 49. Kabzińska Ł., Rodzina jako podstawowe środowisko wychowawcze w peda gogicznych koncepcjach Królestwa Polskiego lat 1864-1918, w: Wychowanie
494 Bibliografia w rodzinie polskiej od schyłku XVIII do połowy XX wieku, red. K. Jakubiak, A. Winiarz, Bydgoszcz 2000. Kabzińska Ł„ Wychowawcza rola rodziny w opinii pozytywistów warszaw skich, w: Wychowanie w rodzinie od starożytności po wiek XX, red. J. Jundziłł, Bydgoszcz 1993. Kabziński K., Pamiętniki w badaniach nad wychowawczą rolą rodziny wiej skiej okresu międzywojennego, „Biuletyn Historii Wychowania” 1996, nr 1-2. Kalinowska-Witek B., W rodzinie i dla rodziny. Edukacja dziewcząt na przeło mie XIX i XX wieku w wybranych czasopismach Królestwa Polskiego, Lublin 2011. Kalinowski Μ., Pełka J., Zarys dziejów resocjalizacji nieletnich, Warszawa 2003. Kalniuk T., Dziecko, w: Słownik polskiej bajki ludowej, 1.1: А-E, red. V. Wró blewska, Toruń 2018. Kalniuk T., Między naturą a kulturą: dziecko na wsi polskiej końca wieku XIX i początku XX wieku, w: Wychowanie dziecka - między tradycją współcze snością, red. E. Ogrodzka-Mazur, G. Błahut, N.M. Ruman, Toruń 2014. Kalniuk T, Mityczni obcy. Dzieci i starcy w polskiej kulturze ludowej przeło mu XIX i XX wieku, Toruń 2014. Kałwa D., Polska doby rozbiorów i międzywojenna, w: Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych, red. A. Chwalba, Warszawa 2008. Kamisińska D„ Dessiné... Francuskie drzeworyty w polskich tygodnikach ilustrowanych XIX w. na przykładzie tygodnika „Wędrowiec” (część 1), „Toruń skie Studia Bibliologiczne” 2014, nr 2, 2015, nr 1. Kamisińska D., Grafika polskich tygodników ilustrowanych dla dzieci w dru giej połowie XIX wieku na przykładzie warszawskiego, lwowskiego i poznań skiego
„Przyjaciela Dzieci”, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” 2015, է. 13. Kamisińska D., Grafika polskich tygodników ilustrowanych drugiej połowy XIX wieku na przykładzie lwowskiego „Ogniska Domowego” (1883-1888) i „Strzechy” (1868-1873) oraz krakowskiego „Świata” (1888-1892 i 1893-1895) i „Włościanina” (1869-1873), „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2015, z. 3. Kaniowska-Lewańska L, Literatura dla dzieci i młodzieży do roku 1864, Warszawa 1980. Karpińska-Morek E„ Was-Turecka A., Sieradzka Μ., Wróblewski A., Majta T, Drzonek Μ., Teraz jesteście Niemcami. Wstrząsające losy zrabowanych pol skich dzieci, Warszawa 2018. Kawula S., Brągiel J., Janke A. W, Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki, Toruń 2007. Kądziołek W, Historia i literatura o rodzinie, Kraków 2013.
Bibliografia 495 Kehily M.J., Zrozumieć dzieciństwo. Wprowadzenie w kluczowe tematy i za gadnienia, w: Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, red. M.J. Kehily, Kraków 2008. Kelm A., Formy opieki nad dzieckiem w Polsce Ludowej, Warszawa 1966. Kempf W., Historia fotografii. Od Daugerre do Guskyègo, Kraków 2014. Kępski C., Dziecko sieroce i opieka nad nim w Polsce w okresie międzywo jennym, Lublin 1991. Kępski C., Lubelskie Towarzystwo Dobroczynne (1815-1952), Lublin 2011. Kicowska A., Pamiętniki jako źródło badań nad dzieckiem i dzieciństwem, w: Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. Dzieje nowożytne, red. K. Jakubiak, W. Jamrożek, Bydgoszcz 2002. Kliś A., Rola rodziny w wychowaniu dziecka w galicyjskiej refleksji pedago gicznej, w: W służbie szkoły i nauki. Księga poświęcona Profesorowi Czesławo wi Majorkowi, red. Z Ruta, R. Ślęczka, Kraków 2003. Kobieta i społeczeństwo na ziemiach polskich w XIX wieku, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Warszawa 1990. Kobieta w kulturze i społeczeństwie, 1.1, red. B. Jedynak, Lublin 1990. Kobiety i edukacja na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, t. II cz. I i II, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, wyd. II, Warszawa 1995. Koczerska Μ., Badania nad dziejami miast i mieszczaństwa w Polsce przed rozbiorowej: stan i zarys programu, Wrocław 1975. Koczerska Μ., Rodzina szlachecka w Polsce późnośredniowiecznej, Warsza wa 1975. Kolasa W.M., Woźniakowski K„ Rogoż Μ., Prasa dla dzieci i młodzieży 1824-1918, t. 1: Dzieje wydawnicze, Kraków 2018. Kołakowski A., Opieka nad dzieckiem sierocym w województwie gdańskim wiatach 1945-1956, Gdańsk2010. Kondratowicz
Ł., Miliszkiewicz G., Opowieść o dwóch dzieciństwach. Kata log wystawy, Muzeum Wsi Lubelskiej, Lublin 1995. Kongresy i zjazdy pedagogiczne w Polsce w XX wieku, red. A. Kicowska, To ruń 2001. Konopnicka Μ., List do P. Stachiewicza, w: Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1864-1914, red. K. Kuliczkowska, Warszawa 1965. Korczak J., Momenty wychowawcze, w: J. Korczak, Pisma wybrane, t. I, Warszawa 1978. Korzeniowska W, Edukacja i wychowanie różnych warstw społecznych na ziemiach polskich od drugiej połowy wieku XIX do roku 1918, Kraków 2004. Kosiński K„ Pamiętnikarstwo konkursowe jako źródło historyczne, „Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały” 2003, nr VI.
496 Bibliografia Kotłowski J., Pocztówki. Kolekcja biblioteki uniwersyteckiej w Toruniu, To ruń 1997. Kotłowski}., Złoty wiek pocztówki, Płock 1988. Kowalik K., Opieka nad dzieckiem w Generalnym Gubernatorstwie, Lublin 1986. Kowalska-Leder J., Doświadczenie zagłady z perspektywy dziecka w polskiej literaturze dokumentu osobistego, Wrocław 2009. Królikowski Ł., Skradzione dzieciństwo. Polskie dzieci na tułaczym szlaku 1939-1950, Kraków 2008. Kryńska EJ., Refleksja nad historią dzieciństwa w kontekście idei wychowa nia humanistycznego, „Civitas et Lex” 2020, nr 1 (25). Krzemińska W., Literatura dla dzieci i młodzieży. Zarys dziejów, Warszawa 1963. Kubica H., Odebrane dzieciństwo - dzieci wyzwolone w Auschwitz, Oświę cim 2020. Kuchowicz Z., O biologiczny wymiar historii. Książka propozycji, Warszawa 1985. Kuklo C., Badania nad demografią rodzin w mieście doby preindustrialnej, w: Struktury demograficzne rodziny na ziemiach polskich do połowy XX wieku: przegląd badań i problemów, red. P. Guzowski, C. Kuklo, Białystok 2014. Kuklo C., Odmienność rytmów rozwoju? Rodziny europejskie, rodziny pol skie na przełomie XVII i XIX wieku, w: Rodzina - prywatność - intymność. Dzieje rodziny polskiej w kontekście europejskim, red. D. Kałwa, A. Walaszek, A. Żanowska, Warszawa 2005. Kuklo C., Rodzina w miastach i miasteczkach, w: Rodzina i jej gospodarstwo na ziemiach polskich w geografii europejskich struktur rodzinnych do połowy XX wieku, red. P. Guzowski, C. Kuklo, Białystok-Warszawa 2019. Kuklo C., Rodzina w osiemnastowiecznej Warszawie, Białystok 1991. Kuliczkowska K., Literatura dla
dzieci i młodzieży w latach 1864-1918, Warszawa 1975. Kwiecień S., Poznańskie czasopisma dla dzieci i młodzieży do 1918 roku, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” 2016, vol. XIV, folia 211. Leszczyński G., Kulturowy obraz dziecka i dzieciństwa w II połowie XIX i XX wieku: wybrane problemy, Warszawa 2006. Leśniakowska Μ., Dwór polski a idee domu w kulturze europejskiej, w: Dwór polski w XIX wieku. Zjawisko historyczne i kulturowe, Warszawa 1990. Lewartowska Z., Prasa kobieca i rodzinna, „Zeszyty Prasoznawcze” 1975, r. XVI, nr 4.
Bibliografia 497 Lisowska Μ., Rodzina i dziecko w ujęciu Jana Amosa Komeńskiego, „Sie dleckie Zeszyty Komeniologiczne. Seria: Pedagogika” 2016, t. III. Lucas R.C., Dziecięcy płacz. Holocaust dzieci żydowskich i polskich w latach 1939-1945, Poznań 2018. Lutyńska K„ Ideologia czasopism rodzinnych Królestwa Polskiego w latach 1860-1880, „Przegląd Nauk Historycznych i Społecznych” 1956, t. VI. Łucyan Μ., Dzieci getta. Ostatni świadkowie zagłady, Kraków 2021. Magiera E., Stan badań na przełomie XX і XXI wieku nad historią edukacji domowej w Polsce, w: Edukacja domowa. Teoria i praktyka, red. D. Tomczyk, Μ. Zając, Szczecin 2018. Majorek C., Glosa do rozważań o historii wychowania, „Kwartalnik Peda gogiczny” 1993, nr 2. Makowski K., Rodzina poznańska w I połowie XIX wieku, Poznań 1992. Malinowska A., Brunatna kołysanka. Historie uprowadzonych dzieci, War szawa 2017. Małek A., Alkoholizm jako zagrożenie dla zdrowia i moralności dzieci i mło dzieży w świetle poradników dla rodziców z lat 1918-1970, „Wychowanie w Rodzinie” 2016, nr 2. Małek A., Nawrot-Borowska Μ., Praktyczne przewodniki wychowania. Problematyka poradników wychowawczych dla rodziców z lat 1900-1939, „Wy chowanie w Rodzinie” 2018, nr 2. Małek A., Nawrot-Borowska Μ., Wychowanie zdrowotne i higiena dzieci i młodzieży w świetle poradników dla rodziców z lat 1850-1970 ֊ zarys proble matyki, „Przegląd Pedagogiczny” 2015, nr 2. Małek A., Tradycyjne i nowatorskie myślenie o dziecku w poradnikach wy chowawczych z okresu Drugiej Rzeczypospolitej, „Przegląd Pedagogiczny” 2012, nr 1. Małek A., Wiedza o dziecku w
poradnikach dla rodziców w Drugiej Rzecz pospolitej, Gdańsk 2020. Małek A., Wychowawcze kształtowanie płci w poradnikach dla rodziców z okresu Drugiej Rzeczypospolitej, w: Metamorfozy społeczne. Procesy socjaliza cji w Drugiej Rzeczypospolitej 1914-1939, red. A. Landau-Czajka, K. Siera kowska, Warszawa 2013. Markiewicz A., Kobiety i rodziny powstańców styczniowych zesłanych w głąb Rosji, Warszawa 2017. Markiewiczowa H., Działalność opiekuńczo-wychowawcza Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności 1814-1914, Warszawa 2002. Markiewiczowa H., Działalność opiekuńczo-wychowawcza Wileńskiego To warzystwa Dobroczynności 1807-1830, Warszawa 2010.
498 Bibliografia Markowska D„ Rodzina w społeczności wiejskiej - ciągłość i zmiana. War szawa 1976. Martuszewska A., Dydaktyzm, w: Słownik łiteratury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz i A. Kowalczykowa, Wrocław 1991. Matsumoto T„ Theiss W, Dzieci syberyjskie, Pomoc Japonii dla dzieci pol skich z Syberii 1919-1922, Warszawa 2009. Matus В., Bez pamiętników nie ma historii, w: Pół wieku pamiętnikarstwa, wybór i oprać. S. Adamczyk, S. Dyksiński, E Jakubczak, Warszawa 1971. MatyjasB., Dzieciństwo jako kategoria historyczna i społeczno-pedagogiczna. Próba syntezy, w: Virginibus puerisque, t. 2, Z zagadnień wychowania i opieki nad dzieckiem w XVIII-XX wieku, red. E. Kula, Μ. Pękowska, Kielce 2012. Mazzeo T.J., Dzieci Sendlerowej, Oświęcim 2020. Meissner A., Wkład Galicji w rozwój badań nad dzieckiem, w: W kręgu oświaty, szkolnictwa i nauki. Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Ka rolowi Poznańskiemu, red. A. Winiarz, Lublin 2011. Mędrzecki W, Intymność i sfera prywatna w życiu codziennym i obyczajach rodziny wiejskiej w XIX i pierwszej połowie XIX wieku, w: Rodzina - prywat ność - intymność. Dzieje rodziny polskiej w kontekście europejskim. Sympozjum па XVII Powszechnym Zjeździe Historyków Polskich (Kraków 15-18 września 2004). Zbiór studiów, red. D. Kałwa, A. Walaszek, A. Żarnowska, Warszawa 2005. Mężczyzna w rodzinie i społeczeństwie - ewolucja ról w kulturze polskiej i europejskiej, 1.1: Od średniowiecza do początku XX wieku, red. K. Kabacińska, K. Ratajczak, Poznań 2010. Mężczyzna w rodzinie i społeczeństwie - ewolucja ról w kulturze polskiej i eu ropejskiej, t. II:
Wiek XX, red. E. Głowacka-Sobiech, ƒ. Gulczyńska, Poznań 2010. Michalski G., Wskazania dla edukacji domowej w wybranym czasopiśmien nictwie polskim drugiej połowy XIX i w pierwszych latach XX wieku, w: Naucza nie domowe dzieci polskich od XVIII do XX wieku: zbiór studiów, red. K. Jaku biak, A. Winiarz, Bydgoszcz 2004. Mieszkowska A., Dzieci Ireny Sendlerowej, Warszawa 2009. Miler A., Zniewolone dzieciństwo. Ukryte źródła tyranii, Poznań 1999. Mirecki J., Dzieci 44. Wspomnienia dzieci powstańczej Warszawy, Warsza wa 2014. Miska H., Działalność praktyczna jako główne źródło wiedzy Janusza Kor czaka o dziecku, w: Janusz Korczak. Zycie i dzieło, Materiały z Międzynarodo wej Sesji Naukowej, Warszawa, 12-15 października 1978 r„ red. H. Kirchner, A. Lewin, S. Wołoszyn, Warszawa 1978. Mit dzieciństwa w sztuce młodopolskiej, red. J. Papuzińska, Warszawa 1992.
Bibliografia 499 Mortkowiczowa J., O postępowych czasopismach dla dzieci i młodzieży w latach 1909-1926, w: Rozprawy z historii literatury dla dzieci i młodzieży, red. K. Kuliczkowska, Wrocław 1958. Nauczanie domowe dzieci polskich od XVIII do XX wieku: zbiór studiów, red. K. Jakubiak, A. Winiarz, Bydgoszcz 2004. Nauczyciel - zawód, powołanie, pasja, red. S. Popek, A. Winiarz, Lublin 2009. Nawrot-Borowska Μ., Obrazki z dziecięcego świata. Dziecko i dzieciństwo na materiałach ikonograficznych w publikacjach adresowanych do dzieci z dru giej połowy XIX i początku XX wieku - wybrane problemy, „Ars Educandi” 2018, nr 15. Nawrot-Borowska Μ., „Grzech tajemny”. Problematyka seksualności dzieci w świetle poradników z II połowy XIX i początku XX wieku, „Edukacja Ele mentarna w Teorii i Praktyce” 2016, vol. 11, nr 1 (39). Nawrot-Borowska Μ., „W krainę dziecka. Rzecz o uroku dziecięctwa” na materiałach ikonograficznych z II połowy XIX i początku XX wieku - wybrane problemy, „Studia Edukacyjne” 2018, nr 51. Nawrot-Borowska Μ., Dole i niedole dziecka wiejskiego na terenie ziem pol skich w II połowie XIX i początku XX wieku w świetle literatury pamiętnikar skie], „Problemy Wczesnej Edukacji” 2010, nr 1 (11). Nawrot-Borowska Μ., Edukacja patriotyczna w rodzinach polskich w IIpo łowie XIX i na początku XX wieku w świetle literatury pamiętnikarskiej, w: Nie podległość i wychowanie: z doświadczeń II Rzeczypospolitej, red. W. Jamrożek, E. Kula, Μ. Pękowska, Kielce 2012. Nawrot-Borowska Μ., Higiena małego dziecka w świetle poradników z po czątku XX wieku, „Przegląd Pedagogiczny” 2012,
nr 1. Nawrot-Borowska Μ., Małek A., Wychowanie zdrowotne i higiena dzieci i młodzieży w świetle poradników dla rodziców z lat 1850-1970 - zarys proble matyki, „Przegląd Pedagogiczny” 2015, nr 2. Nawrot-Borowska Μ., Nauczanie domowe na ziemiach polskich w II poło wie XIX i początkach XX wieku - zapatrywania teoretyczne i praktyka, Byd goszcz 2011. Nawrot-Borowska Μ., Seksualność dziecka i „tajemne grzechy młodości” w świetle poradników z drugiej połowy XIX i początku XX wieku. Zarys proble matyki, „Litteraria Copernicana” 2017, no 3. Nawrot-Borowska Μ., Sprawy tajemne i nieczyste. Rola rodziny w wycho waniu seksualnym dzieci w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku w świetle poradników. Zarys problematyki, „Wychowanie w Rodzinie” 2013, t. 7. Nawrot-Borowska Μ., Stosunek do ciała człowieka w wybranych publikacjach religijnych i religijno-wychowawczych o charakterze poradnikowym z II połowy
500 Bibliografìa XIX i początku XX wieku, w: Ciało człowieka w refleksji humanistycznej, red. Μ. Żmudzka-Brodnicka, Μ. Brodnicki, Gdańsk 2013. Nawrot-Borowska Μ., Wizerunek ojca w polskich rodzinach ziemiańskich w świetle pamiętników z lat 1850-1914, w: Mężczyzna w rodzinie i społeczeń stwie: ewolucja ról w kulturze polskiej i europejskiej, t. 1: Od średniowiecza do początku XX wieku, red. K. Kabacińska i K. Ratajczak, Poznań 2010. Nawrot-Borowska Μ., Wskazówki do samodzielnego wykonywania zaba wek z papieru na łamach „Mojego Pisemka” z lat 1902-1915, „Edukacja Ele mentarna w Teorii i Praktyce” 2018, vol. 13, nr 3 (49). Nawrot-Borowska Μ., Wybór materiałów ikonograficznych z zakresu edu kacji domowej dzieci polskich w latach 1850-1914, w: Wychowanie, opieka, kształcenie: z badań nad wybranymi problemami edukacji w XX і XXI wieku, red. Μ. Brodnicki, E. Gorloff, A. Kołakowski, Toruń 2010. Nawrot-Borowska Μ., Zabawki dziecięce na grafikach dodatków modowych prasy kobiecej w XIX wieku, w: Zachować dla przyszłości. Sprawy szkolnictwa, oświaty i opieki w przekazie prasowym XIX i początków XX wieku, red. I. Mi chalska, G. Michalski, Łódź 2018. Nawrot-Borowska Μ., Zabawy i zabawki dziecięce w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku - wybrane problemy z wykorzystaniem grafik z epoki, „Biuletyn Historii Wychowania” 2013, nr 30. Nawrot-Borowska Μ., Edukacja patriotyczna w rodzinach polskich w IIpo łowie XIX i na początku XX wieku w świetle literatury pamiętnikarskiej, w: Niepodległość i wychowanie: z doświadczeń II Rzeczypospolitej, red. W. Jamrożek, E. Kula, Μ. Pękowska,
Kielce 2012. Nawrot-Borowska Μ., O zabawach i zabawkach dzieci ziemiańskich w II połowie XIX i na początku XX wieku w świetle wspomnień pamiętnikarzy z Wielkopolski, „Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk” 2015, nr 15. Nawrot-Borowska Μ., Zabawka dziecięca na terenie ziem polskich w IIpo łowie XIX i na początku XX wieku w przekazach pamiętnikarskich, w: Zabaw ka: przedmiot ludyczny i obiekt kolekcjonerski, red. K. Kabacińska-Łuczak, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2016. Nawrot-Borowska Μ., Zabawy dzieci na wsi polskiej w II połowie XIX i na początku XX wieku w świetle literatury pamiętnikarskiej, „Przegląd Pedago giczny” 2011, nr 2. Nawrot-Borowska Μ., Zabawy dzieci ziemiańskich w drugiej połowie XIX wieku i na początku wieku XX w świetle pamiętnikarstwa, „Biuletyn Historii Wychowania” 2013, nr 2. Nowak J., Kategoria dzieciństwa i jej pedagogiczno-społeczne aspekty, „Roz prawy Naukowe i Zawodowe Państwowej Szkoły Wyższej Zawodowej w El blągu” 2013, nr 17.
Bibliografia 501 Nowak K., Dzieci rewolucji przemysłowej. Kto naprawdę zbudował współ czesny świat, Kraków 2019. Obrazy rodziny w ujęciu pedagogicznym i historycznym, red. A. Szerląg, S. Walasek, „Wychowanie w Rodzinie” 2012, t. 5. Od narodzin do wieku dojrzałego. Dzieci i młodzież w Polsce, cz. I: Od śre dniowiecza do wieku XVIII, red. Μ. Dąbrowska, A. Klonder, Warszawa 2002. Od narodzin do wieku dojrzałego. Dzieci i młodzież w Polsce. Stulecie XIX i XX, red. E. Mazur, Warszawa 2003. Od starożytnej myśli filozoficznej do współczesnych rozwiązań legislacyj nych, red. B. Jędrychowska, „Wychowanie w Rodzinie” 2013, nr 7, s. 9. Odrobińska Μ., Dzieci wygnane. Tułacze losy małych Polaków w czasie II wojny światowej, Kraków 2020. Ojcowskie synom przestrogi. Instrukcje rodzicielskie (XVI-XVII w.), red. M.E. Kowalczyk, D. Żołądź-Strzelczyk, Wrocław 2017. Papuzińska ƒ., Wychowawcza rola prasy dziecięcej, Warszawa 1972. Partnerka, matka, opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od VI do XX wieku, red. K. Jakubiak, Bydgoszcz 2000. Pedagogiczne tendencje pomorskiej i kujawskiej prasy polskiej dla dzieci i młodzieży w latach 1891-1920, Bydgoszcz 1981. Pijaństwo i alkoholizm w piśmiennictwie Królestwa Polskiego w XIX i na po czątku XX wieku. Aspekty społeczne, pedagogiczne i kulturowe, wybór źródeł i oprać. A. Bołdyrew, Łódź 2019. PilarczykE, Elementarze polskie od ich XVI-wiecznych początków do II woj ny światowej. Próba monografii księgoznawczej, t. 1-2, Zielona Góra 2003. PiwińskaM., Złe wychowanie, fragmenty romantycznej biografii, Warszawa 1981. Podgórska E„ Zagadnienia
pedagogiczne w polskim czasopiśmiennictwie drugiej połowy XIII wieku, „Studia Pedagogiczne” 1956, t. 3. Podgórska E., Autobiografia jako źródło da historii wychowania, w: Meto dologia w badaniach naukowych historii wychowania, red. T. Jałmużna, I.G. Mi chalscy, Łódź 1993. Postman N., W stronę XVIII stulecia. Jak przeszłość może doskonalić naszą przyszłość, Warszawa 2001. Przecież ich nie zostawię. O żydowskich opiekunkach w czasie wojny, red. Μ. Kicińska, Μ. Sznajderman, Wołowiec 2018. Przecławska A., Czasopisma dziecięce i młodzieżowe, w: Encyklopedia pe dagogiczna, red. W. Pomykało, Warszawa 1997.
502 Bibliografia Przekaz tradycji i kultury na przestrzeni wieków, red. S. Walasek, L. Albań ski, „Wychowanie w Rodzinie” 2011, t. 1, s. 9. Przestrogi i nauki dla dzieci. Instrukcje rodzicielskie XVIII w., red. M.E. Ko walczyk, D. Żołądź-Strzelczyk, Wrocław 2017. Raś D., Rodziny ubogie i przestępczość od XVI do XX wieku. Warunki życia, badania psychologiczno-społeczne, dobroczynność i wychowanie młodzieży, Kraków 2011. Regulska A., Przeobrażenia w modelu i funkcjach rodziny na przestrzeni XIX-XX wieku, „Studia nad Rodziną” 2011, nr 1-2. Rodzina - prywatność - intymność. Dzieje rodziny polskiej w kontekście eu ropejskim, red. D. Kałwa, A. Walaszek, A. Żarnowska, Warszawa 2005. Rodzina a wychowanie. Ciągłość i zmienność na przestrzeni wieków, red. J. Jundziłł, Bydgoszcz 1995. Rodzina i wychowanie w rodzinie, red. J. Jundziłł, „Studia Pedagogiczne WSP w Bydgoszczy” 1996, z. 32. Rodzina jako środowisko wychowawcze w czasach nowożytnych, red. K. Ja kubiak, Bydgoszcz 1995. Rodzina na przestrzeni wieków, red. S. Walasek, L. Albański, „Wychowanie w Rodzinie” 2011, t. 2. Rodzina pomorska, red. J. Borzyszkowski, Gdańsk 1999. Rodzina w Europie na przełomie XIX і XX wieku, red. A Haratyk, S. Wala sek, „Wychowanie w Rodzinie” 2015, t. 12. Rodzina w polityce państwa. Instytucjonalne wsparcie i dyskusja na łamach czasopism, red. S. Walasek, E. Jurczyk-Romanowska, „Wychowanie w Rodzi nie” 2014, t. 10. Rodzina w społeczeństwach antycznych i wczesnym chrześcijaństwie. Litera tura, prawo, epigrafika, red. J. Jundziłł, Bydgoszcz 1995. Rodzina w starożytnym Rzymie, red. J. Jundziłł,
Bydgoszcz 1993. Rodzina. Historia i współczesność. Studium monograficzne, red. W. Korze niowska, U. Szuścik, Kraków 2010. Rola i miejsce kobiet w edukacji i kulturze polskiej, red. W. Jamrożek, D. Żo łądź-Strzelczyk, Poznań 1998. Rolbiecki W, Pojęcie upowszechniania nauki, „Zagadnienia Naukoznawcze” 1969, z. 2 (18). Rozważania o wychowaniu, opiece i wsparciu rodzin (XIII-XX wiek), red. E. Jurczyk-Romanowska, S. Walasek, „Wychowanie w Rodzinie” 2014, t. 14. Równe prawa i nierówne szanse. Kobiety w Polsce międzywojennej, red. A. Żar nowska, A. Szwarc, Warszawa 2000.
Bibliografia 503 Rzepniewska D., Rodzina ziemiańska w Królestwie Polskim, w: Społeczeń stwo polskie XVIII i XIX wieku. Studia o rodzinie, t. IX, red. ƒ. Leskiewiczowa, Warszawa 1991. S. Kuźma-Markowska, Dziecko, rodzina i płeć w amerykańskich inicjaty wach humanitarnych i filantropijnych w II Rzeczypospolitej, Wrocław 2018. Scheffer E., Dzieci Aspargera. Medycyna na usługach III Rzeszy, Poznań 2019. Segiet K., Dziecko i jego dzieciństwo w perspektywie naukowego poznania i doświadczania rzeczywistości. Studium pedagogiczno-społeczne, Poznań 2011. Sikorska-Kulesza J., Skąd się wziął twój braciszek? Początki dyskusji o wy chowaniu seksualnym dzieci i młodzieży na ziemiach polskich, w: Kobieta i mał żeństwo. Społeczno-kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX i XX, Zbiór studiów, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, t. VIII, Warszawa 2004; Μ. Szubert, Wychowa nie seksualne młodzieży w świetle XIX-wiecznych poradników parenetycznych, „Wychowanie w Rodzinie” 2015, t. 12, nr 2. Siennicka Μ., Rodzina burżuazji warszawskiej i jej obyczaj. Druga połowa XIX i początek XX wieku, Warszawa 1998. Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej, red. B. Tylicka, G. Leszczyński, Wrocław 2002. Słupska K., Katarzyna Segiet, Dziecko i jego dzieciństwo w perspektywie na ukowego poznania i doświadczania rzeczywistości. Studium pedagogiczno-spo łeczne, „Kultura-Społeczeństwo-Edukacja ” 2015, nr 7. Smolińska-Theiss B„ Dzieciństwo jako status społeczny. Edukacyjne przy wileje dzieci klasy średniej, Warszawa 2014. Smolińska-Theiss B., Dzieciństwo w małym mieście, Warszawa 1993. Smolińska-Theiss B.,
Korczakowskie narracje pedagogiczne, Kraków 2014. Sobczak ƒ., Przejawy zainteresowania wychowaniem rodzinnym w pracach niektórych polskich pisarzy i pedagogów u schyłku XVIII i w pierwszej połowie XIX wieku, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia Pedagogiczne” 1992, z. 18. Sobczak J., Warunki i przejawy rozwoju teorii wychowania rodzinnego i edu kacji rodziców od czasów Odrodzenia, w: Rodzina. Przeszłość - teraźniejszość przyszłość, red. A. Tchorzewski, Bydgoszcz 1988. Sokół Z., Z badań nad polską prasa kobiecą w latach 1818-1939, „Kwartal nik Historii Prasy Polskiej” 1983, t. XXII, nr 3. Sokół Z., Prasa kobieca w Polsce w latach 1945-1995, Rzeszów 1998. Sosnowska J., Działalność socjalna i opiekuńczo-wychowawcza Łódzkiego Chrześcijańskiego Towarzystwa Dobroczynności (1885-1940), Łódź 2011.
504 Bibliografia Sosnowska J., Łódzkie Żydowskie Towarzystwo Opieki nad Sierotami i jego działalność na rzecz dzieci i młodzieży w latach I wojny światowej, „Wychowa nie w Rodzinie” 2014, t. 10. Sowińska-Gogacz J., Torański B„ Mały Oświęcim. Dziecięcy obóz w Łodzi, Warszawa 2020. Społeczeństwo polskie XVIII i XIX wieku, t. 9: Studia o rodzinie, red. J. Leskiewiczowa, Warszawa 1991. Spyra J., Pamiętniki jako źródło historyczne do badań XIX stulecia, w: Histo ria na źródłach oparta: studia ofiarowane Profesorowi Tadeuszowi Srogoszowi w 65. rocznicę urodzin, red. A. Stroynowski, Częstochowa 2017. Stare i nowe. Czasopisma dla dzieci i młodzieży, red. B. Olszewska, E. Łucka-Zając, Opole 2013. Studia z dziejów edukacji kobiet na ziemiach polskich, red. W. Jamrożek, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2001. Suchodolski B., Komeński (Myśli i ludzie), Warszawa 1979. Szarkowska A., Wychowanie religijne w rodzinie polskiej w okresie zaborów, „Kultura i Edukacja” 2003, nr 3/4. Szczepańska B., Higiena szkolna w szkolnictwie ogólnokształcącym w Dru giej Rzeczypospolitej, Łódź 2014. Sztachelska J., Pamiętnikarstwo. Z dziejów terminu i gatunku w XIX wieku, „Studia Podlaskie” 2013, t. 21. Szulakiewicz W, Ego-dokumenty i ich znaczenie w badaniach naukowych, „Przegląd Badań Edukacyjnych” 2013, nr 16. Szulakiewicz W, Opowiadając o sobie. Obraz dzieciństwa we wspomnieniach wybitnych ludzi, w: W kręgu historii, politologii i edukacji, Studia i szkice ofiaro wane Profesorowi Witoldowi Wojdyle, red. Z. Karpus, G. Radomski, Μ. Strze lecki, Toruń 2012. Szymborska K., Mors immatura. Dziecko i śmierć w
literaturze i kulturze drugiej połowy XIX i w początkach XX wieku (na tle europejskim), Kraków 2019. Śliwerski B., Pedagogika dziecka. Studium pajdocentryzmu, Gdańsk 2007. Špica P., Przemiany autorytetu ojca w rodzinie polskiej w XX wieku. Inter pretacja z perspektywy historyczno-pedagogicznej, „Wychowanie w Rodzinie” 2014, vol. 10, nr 2; tenże, Oczekiwania - rzeczywistość - zmiana. Ojcostwo w PRL-u, „Kultura i Wychowanie. Międzynarodowe elektroniczne czasopi smo naukowe”, 2015, nr 9 (1). Świat dziecka ziemiańskiego. Antologia źródeł, red. J. Kita, Łódź 2014. Tchorzewski A. Μ., Edukacyjne funkcje rodziny. Funkcje edukacyjne rodzi ny: studium diagnostyczno-anagnostyczne, Bydgoszcz 1990.
Bibliografia 505 Teterycz-Puzio A., Dziecko i dzieciństwo w świetle wybranych źródeł narra cyjnych (do XIV wieku), „Studia Gdańskie” 2013, nr XXVIII. Theiss W., Dzieci syberyjskie. Dzieje polskich dzieci repatriowanych z Syberii i Mandżurii w latach 1919-1921, Warszawa 1991. Theiss W., Sieroctwo wojenne polskich dzieci (1939-1945). Zarys problema tyki, „Przegląd Pedagogiczny” 2012, nr 1. Theiss W., Zniewolone dzieciństwo: socjalizacja w skrajnych warunkach spo łeczno-politycznych, wyd. 2, Warszawa 1999. Tomaszczuk Z., Łowcy obrazów. Szkice z historii fotografii, Warszawa 1993. Trzeciakowscy Μ. i L., W dziewiętnastowiecznym Poznaniu, Poznań 1987. Turowski ƒ., Rodzina chłopska w okresie lat 1864-1914 w świetle źródeł pa miętnikarskich, „Łódzkie Studia Etnograficzne” 1967, t. 9. Virginibus puerisque, է. 2: Z zagadnień wychowania i opieki nad dzieckiem w XVI11-XX wieku, red. E. Kula, Μ. Pękowska, Kielce 2012. W kręgu rodziny epok dawnych. Dzieciństwo, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, Μ. Gadocha, Warszawa 2014. W obronie dzieci i młodzieży w Warszawie 1939-1944, red. J. Tazbir, War szawa 1975. Waksmund R. Historia dzieciństwa - historia kina, „Studia Filmoznawcze” 2012, nr 33. Waksmund R„ Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej: (tematy, ga tunki, konteksty), Wrocław 2000. Walasek S., Opieka i wychowanie małego dziecka na łamach czasopism przełomu XIX і XX wieku, Wrocław 2015. WasylewskiS., Życie polskie w XIX wieku, oprać. Z. Jabłoński, Kraków 1962. Weisler J., Dziecko w PRL-u. Trzy dekady polityki opieki nad dzieckiem wPRL-u (lata 60., 70. i 80. XX
wieku). Towarzystwo Przyjaciół Dzieci jako or ganizator pomocy dzieciom w państwie demokracji ludowej, Poznań 2020. Wereszycki H„ Uwagi na temat użyteczności pamiętników jako źródła do historii XIX wieku, „Pamiętnikarstwo Polskie” 1972, nr 3. Wieliczka-Szarkowa J„ Szarek E, Dziś idę walczyć, Mamo. Najmłodsi w walce o wolną Polskę 1863-1989, Kraków 2018. WiniarzJ., Ochrona praw matki, dziecka i rodziny, Warszawa 1965. Winnik S., Dzieci z Pawiaka, Kraków 2020. Wnęk J., Dziecko w polskiej literaturze naukowej 1918-1939, Warszawa 2012. Wojnarowska A., Kultura i literatura. O genezie i rozwoju polskiej literatury dla najmłodszych, „Biblioteka Współczesnej Myśli Pedagogicznej” 2015, t. 4.
506 Bibliografia Wojtkowiak Z., Nauki pomocnicze historii najnowszej. Źródła narracyjne. Pamiętnik, tekst literacki, cz. 1, Poznań 2001. Wróblewski Μ., Doświadczanie dzieciństwa. Studium z antropologii litera tury, Toruń 2019. Wychowanie w rodzinie od starożytności po wiek XX, red. J. Jundziłł, Byd goszcz 1994. Wychowanie w rodzinie polskiej od schyłku XVIII do połowy XX wieku, red. K. Jakubiak, A. Winiarz, Bydgoszcz 2000. „Wychowanie w Rodzinie” 2018, t. 17, 18, red. S. Walasek, E. Jurczyk-Ro manowska. Wymiary dzieciństwa. Problemy dziecka i dzieciństwa w zmieniającym się społeczeństwie, red. J. Binczycka, B. Smolińska-Theiss, Kraków 2005. Wyrobisz A., Jak pisać o historii dzieciństwa? (uwagi w związku z książką Eriki Langmuir, Imagining Childhood, Yale University Press, New Haven-London 2006, s. 264), „Przegląd Historyczny” 2007, որ 98/4. Wzrastać w cieniu historii. Dzieci i młodzież w instytucjach edukacyjnych w Polsce (1918-1989), red. E. Gorloff, Toruń 2015. Z dziejów edukacji i wychowania w rodzinie, red. K. Jakubiak, „Studia Pe dagogiczne” 1998, z. 34. Z dziejów życia i wychowania w rodzinie, red. K. Jakubiak, „Studia Pedago giczne” 1996, z. 28. Zabawka - przedmiot ludyczny i obiekt kolekcjonerski, red. K. Kabacińska-Łuczak, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2016. Zabawka wżyciu dziecka. Konteksty historyczne i edukacyjne, red. D. Żołądź-Strzelczyk, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce” 2018,1.13, nr 3 (49). Zabójstwo dziecka w literaturze i kulturze europejskiej, cz. I i II, red. K. Ilski, Z. Kopeć, E. Kraskowska, Poznań 2014,1.1, 2015, է. II. Zadurska O.,
Ludowy wizerunek dzieci kalekich i jego społeczne konsekwen cje, „Litteraria Copernicana” 2017, nr 3. Zaleska Z., Czasopisma kobiece w Polsce. Materiały do historii czasopism: rok 1818-1937, Warszawa 1938. Zasztowt L., Popularyzacja nauki w Królestwie Polskim 1864-1905, Wro cław- Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989. Zawadzki K., Książki poradnikowe dla rodziców o wychowaniu dzieci w po szczególnych fazach rozwoju, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Pedagogica et Psychologia” 1987, z. 16. Zdeptane dzieciństwo. II wojna światowa i jej wpływ na sytuację dzieci, red. A. Bartuś, P. Trojański, Oświęcim 2017. Zieliński J„ Historia karty pocztowej, Krosno 1999.
Bibliografia 507 Znaniecki E, O znaczeniu pamiętników dla badań socjologicznych, „Pamiętnikarstwo Polskie” 1971, nr 2. Zobaczyć dziecko. Literackie i filmowe portrety dziecka w Polsce w XX wieku, red. A. Ossowska-Zwierzchowska, Bydgoszcz 2012. Źródła do dziejów staropolskich podróży edukacyjnych, red. M.E. Kowalczyk, D. Żołądź-Strzelczyk, Wrocław 2017. Źródła do dziejów wychowania w rodzinie polskiej w XIX i początkach XX wieku, wyb. i oprać. A. Denisiuk, K. Jakubiak, Bydgoszcz 2001. Źródła do nauczania domowego dzieci polskich w XIX i na początku XX wieku z bibliografią adnotowaną pamiętników i wyborem literatury pedagogi cznej, red. K. Jakubiak, G. Karłowska, Μ. Nawrot, A. Winiarz, Bydgoszcz 2005. Żarnowska A., Modele rodziny i pozycja w niej kobiety w uprzemysławiają cym się mieście na przełomie X1XJXX wieku. Tradycja i modernizacja, w: Pamięt nik XV Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, 1. 2, Przemiany społeczne a modele rodziny, red. A. Żarnowska, Toruń 1995. Żdzarski W., Zaczęło się od Daugerra. Szkice z dziejówfotografii XIX wieku, Warszawa 1977. Żołądź-Strzelczyk D„ Dzieciństwo w mieście na ziemiach polskich w XVI-XVIII wieku - możliwości źródłowe i perspektywy badawcze, „Biuletyn Histo rii Wychowania” 2011, nr 27. Żołądź-Strzelczyk D., „A cacek też dużo było”: zabawki dziecięce na zie miach polskich w średniowieczu i w epoce nowożytnej, „Kwartalnik Historycz ny” 2013, nr 1. Żołądź-Strzelczyk D., Dawne zabawki dziecięce opisane słowem i obrazem, w: Dawne i współczesne zabawki dziecięce, red. K. Kabacińska, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań-Kielce 2010. Żołądź-
Strzelczyk D., Dzieci nieślubne w dawnej Polsce, w: W dialogu z prze szłością. Księga poświęcona Profesorowi Janowi Hellwigowi, red. D. Żołądź-Strzelczyk, W. Jamrożek, Poznań 2002. Żołądź-Strzelczyk D., Dzieciństwo w mieście na ziemiach polskich w XVIXVIII wieku - możliwości źródłowe i perspektywy badawcze, „Biuletyn Historii Wychowania” 2011, nr 27. Żołądź-Strzelczyk D., Dziecko w dawnej Polsce, Poznań 2002, 2006. Żołądź-Strzelczyk D„ Fryga, łątka i konik na patyku - zabawki naszych przod ków, w. Sztuka dla dziecka. Tradycja we współczesności, red. G. Leszczyński, Poznań 2011. Żołądź-Strzelczyk D., Gomułka L, Kabacińska-Łuczak K„ Nawrot-Borowska Μ., Dzieje zabawek dziecięcych na ziemiach polskich do początku XX wie ku, Wrocław 2016.
508 Bibliografia Żołądź-Strzelczyk D., Kabacińska-Łuczak K., Codzienność dziecięca opisa na słowem i obrazem. Życie dziecka na ziemiach polskich od XVI do XVIII wieku, Wrocław 2012. Żołądź-Strzelczyk D., Pod każdym względem szlachetne ci daję wychowa nie. Studia z dziejów wychowania szlachty w epoce staropolskiej, Wrocław 2017. Żołądź-Strzelczyk D„ Podróże edukacyjne w staropolskiej myśli pedagogicz nej, „Chowanna” 1998, nr 2. Żołądź-Strzelczyk D., Rola zabawek w przygotowaniu do pełnienia ról spo łecznych kobiecych i męskich w epoce nowożytnej, w: Kobieta i mężczyzna: jed na przestrzeń - dwa światy, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, Μ. Gadocha, Warszawa 2015. Żołądź-Strzelczyk D., Szkoły i warsztaty zabawkarskie na ziemiach polskich u schyłku XIX i początkach XX wieku, w. Z badań nad tradycją polskiej peda gogiki, Księga Jubileuszowa dedykowana prof. Danucie Koźmian, red. E. Ma giera, J. Król, Szczecin 2016. Żołądź-Strzelczyk D., Świat dziecka w pamiętnikach doby staropolskiej, w: Memuarystyka w dawnej Polsce, red. P. Borek, D. Chemperek, A. Nowicka-Struska, Kraków 2016. Żołądź-Strzelczyk D., Zabawki z wykopalisk przy ulicy Chmielnej 73-74 w Gdańsku, w: Dantiscum, t. 1, red. R. Krzywdziński, Gdańsk 2016. Życie prywatne Polaków w XIX wieku. „Portret kobiecy”. Polki w realiach epoki, t. 2, red. Μ. Sikorska-Kowalska, J. Kita, Łódź-Olsztyn 2014. Życie prywatne Polaków w XIX wieku. „Portret kobiecy”. Polki w realiach epoki, t. 3, red. Μ. Klempert, Μ. Korybut-Marciniak, J. Kita, Łodź-Olsztyn 2014. Życie prywatne Polaków w XIX wieku. „Prywatne światy zamknięte w
listach”, t. 7, red. ƒ. Kita, Μ. Korybut-Marciniak, Łódź 2018. Życie prywatne Polaków w XIX wieku. Moda i styl życia, t. 6, red. J. Kita, Μ. Korybut-Marciniak, Łódź -Olsztyn 2017. Życie prywatne Polaków w XIX wieku. O mężczyźnie (niejzwyczajnie, t. 8, red. ƒ. Kita, Μ. Korybut-Marciniak, Łódź-Olsztyn 2019. Życie prywatne Polaków w XIX wieku. Świat dziecka, t. 5, red. ƒ. Kita, Μ. Ko rybut-Marciniak, Łódź-Olsztyn 2016. Żyrowski Μ., Dziewiętnastowieczna rodzina polska, „Roczniki Socjologii Rodziny” 2000, z. XII.
Bibliografia 509 Netografia Golus A., Historia dzieciństwa według Lloyda deMausea, https://histmag . org/Historia-dziecinstwa-wedlug-Lloyda-deMausea-19071. https://www.gov.pl/web/nauka/komunikat-ministra-nauki-i-szkolnictwawyzszego-z-dnia-22-wrzesnia-2020-r-o-ustanowieniu-programu-pod-nazwanarodowy-program-rozwoju-humanistyki-i-naborze-wnioskow. http://encyklopediadziecinstwa.p1/index.php/Kategoria:Historyczny_ konstrukt_dzieci%C5%84stwa. http://encyklopediadziecinstwa.pl/index.php/Main_Page. „Anna, Marta, Alfred. Opowieść o pomorskim dzieciństwie”, https://muzeum kluki.pl/poprzednie_wystawy_czasowe- 13 .html. „Dzieciństwo ֊ historia, codzienność”, https://dzieje.pl/wystawa/wystawa-dziecinstwo-historia-codziennosc. „Ukradzione dzieciństwo”, https://bialystok.ipn.gov.pl/pll/aktualnosci/746 20,Uroczyste-otwarcie-wystawy- Ukradzione-dziecinstwo-Bialystok-25-lipca 2019.html?search=107895746756. „Beztroskie lata dzieciństwa”, https://muzeum.pleszew.pl/beztroskie-lata-dziecinstwa-2/. Z historii zabawek. Wspomnienia z dzieciństwa, http://www.muzeum.edu. pl/pl/radom/z-historii-zabawek-wspomnienia-z-dziecinstwa, 195.html. Wspomnienia z dzieciństwa. Zabawki PRL-u, http://www.muzeum.pila.pl/ wystawy.php?lang=pl id_strony=692.
Indeks osobowy Indeks obejmuje osoby wymienione w publikacji - w tekście głównym oraz w przypi sach rzeczowych. Numery stron, na których nazwisko pojawia się wyłącznie w przy pisach, zostały oznaczone kursywą. A Ament Wilhelm 180 Arctowa Maria zob. Buyno-Arctowa Maria Aries Philippe 17,116-117 В Babicki Józef Czesław 21 Badinter Elisabeth 17 Balcerek Marian 21 Baranowski Mieczysław Tytus 172, 191,249, 313, 325 Barnes Carl 124 Bartnicka Kalina 25-26 Barzycka-Paździor Agata 36 Baudouin Piotr Gabriel 20 Baytel Franciszek 313, 333 Bednarz-Grzybek Renata 51 Bełza Władysław 90 Biehler Matylda 238,268,284, 313,322 Bieliński Franciszek 141 Bilewicz-Kuźnia Barbara 51 Binet Alfred 123,183-184, 356 Bismarck Otto von 156 Błażek Bolesław 126 Bołdyrew Aneta 38 Bonaparte Napoléon 209 Bourdon Benjamin В. 360 Brzeziński Mieczysław 317 Budzińska-Tylicka Justyna 311 Buyno-Arctowa Maria 76-77 Byron George Gordon 209 c Cartel James McKeen 190 Chałasiński Józef 32, 98,134 Charcot Jean-Martin 357 Chavasse Pye Henry 87 Chęciński Jan 90 Chlebowski Bronisław 176 Chmielowski Piotr 82,145,176 Chodeckí Władysław 268, 292, 343, 351,425, 436 Chodorowicz Ignacy 292 Chrisman Oscar 127,189 Ciembroniewicz Józef 126 Cieszkowski August 144 Claparède Eduard 123-124, 201 Compayré Gabriel 212 Coustel Ch. 81,118 Czabanowska-Wróbel Anna 96
Indeks osobowy Czarnowski Augustyn (August) 223, 280 Czartoryski Adam Kazimierz 141-142, 151 Czerwiński Ignacy zob. Lubicz Czer wiński Ignacy 511 Foerster Friedrich Wilhelm 85 Fritsch Heinrich 85 Fröbel Friedrich Wilhelm August 141-143, 394, 396, 405 Froebel Fryderyk zob. Fröbel Friedrich Wilhelm August Fürst Kurt 246, 399 D Darwin Charles 120,180, 387 Dawid Jan Władysław 124-126,145, 172-173,176, 177 Dąbrowski Piotr Zygmunt 128, 171-172,188 Delimata Małgorzata 36 DeMause Lloyd 17 Dembowski Edward 144 Deotyma zob. Łuszczewska Jadwiga, pseud. Deotyma Dewey John 188 Dowbor-Muśnicki Józef 156 Duchińska Seweryna 89 Diieckelmann Anna zob. Fischer-Düeckelmann Anna Durkheim Émile 136 Dygasiński Adolf 82, 85, 93-94,151, 425-426 Dzieduszycka Anastazja 89 E Ebbinghaus Hermann 359 Ellis Havelock 206 Erazm z Rotterdamu 429 Evard Marguerite 212 F Falski Marian 196 Fischer-Düeckelmann Anna 223,268, 280 G Gebenthner Gustaw 297 Glücksberg Michał 241, 366 Głowacki Aleksander (zob. Prus Bolesław) Głowacki Bartosz 161 Golus Anna 41 Gomułka Izabela 51 Gordon Peter 16 Grabski Władysław Jan 164 Gralewski Jan 176 Groos Karl 201, 387-388 Grzegorzewska Maria 196 Grzybek Renata zob. Bednarz-Grzybek Renata H Hall Stanley 123,127,175,181, 206, 212-213 Haraszkiewicz Mikołaj 249 Haratyk Anna 40 Haufe Edward 425,451 Heinrich Władysław 126 Heller Teodor 357 Hochsinger Karol 268,275, 344, 348, 370 Hoffmanowa Klementyna (z domu Tańska) 73, 75, 88-89,143 Hojnacka Konstancja 401 Hojnacki Władysław 294
512 _________________________ Horodyński Gustaw zob. Kubik-Horodyński Gustaw I Iłowajski Dmitrij Iwanowicz 158 Izdebska Jadwiga 55 Izdebska Władysława 89 J Jachowicz Stanisław 89-90 Jaerschky Paul 382, 401 Jakubczak Franciszek 98 Jakubiak Krzysztof 19 Jamrożek Wiesław 19, 27 Jaroszewska Teresa 223, 280 Jaroszyński Tadeusz 172,177,196 Jarowiecki Jerzy 75 Jaworski Józef 253 Jeske August 90 Jeżewski Kazimierz 21-22 Jordan Jan Henryk 409,411 Joteyko Józefa 32,126, 128-129,177, 196 К Kabacińska-Łuczak Katarzyna 45,4849,51 Kabzińska Łucja 144 Kabziński Krzysztof 97 Kaczorowski Feliks 246 Kalniuk Tomasz 59 Karłowicz Jan 93-94 Karpowicz Stanisław 145,176,382,386 Karyory Helena zob. Sikorska-Karyory Helena Kądziołek Władysław 33 Kelner Lorenz 121 Kępski Czesław 21, 40 Indeks osobowy Kierski Feliks 176 Kneipp Sebastian 268,272 Koehler Klemens 246,268-269, 342 Komeński Jan Amos 117-118,141 Kon Feliks 156 Konarski Stanisław 88 Konopnicka Maria 90, 91-92 Kopczyński Stanisław 343, 363 Korczak Janusz 20, 21, 53,76,125 Kosiński Wacław Mateusz 313, 338 Kościuszko Tadeusz 161 Kowalczyk Małgorzata 37 Kowerska Zofia 85,151, 241, 343,366 Kozłowski Karol 382,384 Kozubowski Feliks 93-94 Krakowska Paulina 89 Kramsztyk Stanisław 90 Krasicki Ignacy 90,141-143 Krzywicki Ludwik 98 Kubik-Horodyński Gustaw 249 Kuchowicz Zbigniew 25 Kuczalska-Reinschmit Paulina 254 Kuźnia Barbara zob. Bilewicz-Kuźnia Barbara L Lancaster Ellsworth Gage 212 Lejowa Emilia 89 Leon XIII, papież 152 Lepalczyk Irena 21 Leskiewiczowa Janina 25 Lewandowski Franciszek Ksawery (pseud. Ksawery Pałuczanin) 425, 440 Lewartowska Zofia
69 Libelt Karol 144 Librachowa Maria zob. Lipska-Librachowa Maria
Indeks osobowy Ligocki Edward 158 Lipska-Librachowa Maria 32, 127 Lityński Michał 249 Locke John 117-118,141, 370 Lubicz Czerwiński Ignacy 85,151 Lubomirski Jan Tadeusz 176, 351, 375, 436 Lutosławski Kazimierz 85,151 Ł Łempicki Stanisław 8 Łepkowski Tadeusz 26 Łopuszański Tadeusz 409 Łuczak Katarzyna zob. Kabacińska-Łuczak Katarzyna Łuczyński Witold (pseud. Witold Schreiber) 331 Łuszczewska Jadwiga, pseud. Deoty ma 89 513 Moszczeńska-Rzepecka Izabela 145, 164,313, 336 Muśnicki Józef zob. Dowbor-Muśnicki Józef Mysłakowski Zygmunt 32, 98 N Nawroczyński Bogdan 177,196 Nawrot-Borowska Monika 34, 46, 49, 51 Niemojewski Ludwik 90 Nowicki Władysław 92 Nowosielski Teofil 90 O Ochorowicz-Monatowa Maria 268, 298 Orłowicz Wacław 292 Ostrowska Ludwika 58 Μ P Majchrowicz Franciszek 249, 343 Majchrowicz Franciszek 360 Majorek Czesław 16 Małek Agnieszka 43 Maria, matka Jezusa 162 Markiewiczowa Hanna 40 Marne-Reid Thomas 209 Marrenowa Waleria 90 Matecki Teodor Teofil 221 Matyjas Bożena 42 Merzbach Ludwik 315 Meumann Ernst 192 Michalik Bożena 25 Mickiewicz Adam 147 Monatowa Maria zob. Ochorowicz-Monatowa Maria Morawska Zuzanna 90 Pachocka Anna 38 Pałuczanin Ksawery zob. Lewandow ski Franciszek Ksawery Papi Teresa Jadwiga 90 Paździor Agata zob. Barzycka-Paździor Agata Pécaut Elie 395 Perez Bernard 123 Pestalozzi Jan Henryk 119,141-143 Pieter Józef 32 Pius XI, papież 152 Piwińska Maria 123 Plebański Józef Kazimierz 176, 351, 375,436 Plenkiewicz Roman 176, 351, 375,436 Pobiedonoscew Konstantin Pietrowicz 156
514 _________________________ Pol Wincenty 156 Porazińska Joanna 76 Potocka Helena 58 Potocki Ignacy 141 Preyer Wilhelm 121,180, 391, 397 Prus Bolesław (właśc. Aleksander Głowacki) 314 Pruszakowa Seweryna zob. Duchińska Seweryna Przystański Stanisław 176, 351, 375, 436 Q Queyrat Fryderyk 382, 394 R Radlińska Helena 20, 32, 76 Radońska Teresa 269 Radziwiłłowiczowa Maria Antonina zob. Weryho-Radziwiłłowiczowa Maria Antonina Ratyńska Maria 427 Rau Wilhelm Ellis 415 Reclam Carl Heinrich 246 Reinschmit Paulina zob. Kuczalska-Reinschmit Paulina Richter Jan Paweł 397 Rieder Herman 313, 331 Rodysowa Maria 394 Romanowicz Paulina 51 Rotterdamski Erazm zob. Erazm z Rotterdamu Rottermund Stefan Wacław 415 Rousseau Jean Jacques 88, 118-119, 123, 141, 326, 370 Rusk Robert Robertson 172,192 Rzepecka Izabela zob. Moszczeńska-Rzepecka Izabela Rzepniewska Danuta 24, 137 Indeks osobowy s Schreiber Witold zob. Łuczyński Witold Segiet Katarzyna 55 Seidlerowa Zofia (z domu Kwiecińska) 268, 307 Sempołowska Stefania 76, 301,399 Seredyński Władysław 425, 433 Shinn Milicent Washburn 180 Sienkiewicz Henryk 91-92 Siennicka Mariola 23,25 Sikorska-Karyory Helena 313, 318 Sławiński Henryk 29 Smolińska-Theiss Barbara 53 Smółka Józef 128 Sokół Zofia 69-70 Sokrates 442 Sosnowska Joanna 40 Spencer Herbert 144 Spinoza Baruch 209 St. S. zob. Sempołowska Stefania Staszic Stanisław 141-143 Stawiski Edmund 176, 351, 375,436 Steiner Rudolf 401 Stekel Wilhelm 85 Sterling Władysław 317 Stern Clara 180 Stern William 180, 200 Stratz Carl Heinrich 194 Strzelczyk Dorota zob. Żołądź-Strzelczyk Dorota Sully James 200
Szczepański Jan 159 Szreter Richard 16 Szulce-Śmiarowska Jadwiga 219,254, 256 Szuman Stefan 32 Szwarc Andrzej 26 Szyc Aniela Maria zob. Szycówna Aniela Maria
Indeks osobowy Szycówna Aniela Maria 76-78, 82,85, 125-126, 128-130, 145, 151, 172, 176,425,459 Ś Śliwerski Bogusław 55,173 Śmiarowska Jadwiga zob. Szulce-Śmiarowska Jadwiga Śniadecki Jędrzej 141,189, 341, 344, 382 Świętochowski Aleksander 123, 144-145 Świtkowski Piotr 141 T Tańska Klementyna zob. Hoffmanowa Klementyna (z domu Tańska) Tchórznicki Józef 317 Theiss Wiesław 54 Tiedeman Dietrich 119 Trentowski Bronisław Ferdynand 122-123, 143,189, 445 Trumpp Joseph 268, 294, 317 Trzeciakowska Maria 26 Trzeciakowski Lech 26 Tylicka Justyna zob. Budzińska-Tylicka Justyna U Uffelmann Julius August Christian 394 Urbanowska Zofia 90 515 W Walasek Stefania 41,44 Waloszek Danuta 56 Wasylewski Stanisław 26 Wedell J. von 268, 301, 382, 399 Wernic Henryk 82,120,145,151, 425, 445 Wernic Leon 342, 375 Weryho-Radziwiłłowiczowa Maria Antonina 124,405 Winteler Adolf 183 Wnęk Jan 42-43 Wojkowska Julia 89 Wolberg Ludwik 275, 370 Wolif Robert 297 Wójcik Mirosław 32 Wroczyński Ryszard 20 Wróbel Anna zob. Czabanowska-Wróbel Anna Wundt Wilhelm 127 Z Zaleska Maria Jadwiga 90 Zaleska Zofia 71 Zarzecki Lucjan 177,196 Zawadzki Światopełk 420-421 Ziehen Georg Theodor 356-357 Zielińska Michalina 90 Ziembiński Zygmunt 192 Znaniecki Florian 98 Zöllner Jan 81 ż V Varet 81,117-118 Verne Jules 209 Żarnowska Anna 25-26,140 Żmichowska Narcyza 89 Żołądź-Strzelczyk Dorota 18, 27, 37, 45, 48-9, 68, 117
|
| adam_txt |
SPIS TREŚCI 5 Wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA Dziecko i dzieciństwo w źródłach i badaniach historyczno-pedagogicznych ROZDZIALI Stan badań historyczno-pedagogicznych i nowe przedsięwzięcia badawcze z zakresu dziejów dziecka i dzieciństwa oraz wychowania w rodzinie polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem lat 1795-1939 15 ROZDZIAŁ II Źródła do dziejów dziecka i dzieciństwa w XIX i na początku XX wieku 64 ROZDZIAŁ III Kształtowanie się badań nad dzieckiem i dzieciństwem - od idei poznania dziecka do nauki o dziecku . 115 ROZDZIAŁ IV Dziecko w rodzinie. 132 CZĘŚĆ DRUGA Wybór źródeł narracyjnych i ikonograficznych do dziejów dziecka i dzieciństwa na ziemiach polskich w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku ROZDZIAŁ I Rozumienie i pojmowanie dzieciństwa. Pedologia jako nauka o dziecku . 171
4 ROZDZIAŁ II Wokół narodzin. Opieka nad niemowlęciem. 217 ROZDZIAŁ III Przestrzeń i otoczenie dziecka . 266 ROZDZIAŁ IV Higiena dziecka. 311 ROZDZIAŁ V Zdrowie fizyczne i psychiczne dziecka . 341 ROZDZIAŁ VI Formy aktywności dziecięcej . 380 ROZDZIAŁ VII Opieka, wychowanie i kształcenie domowe dzieci. 424 Spis źródeł narracyjnych. 464 Spis materiałów ikonograficznych. 469 Bibliografia . 477 Indeks osobowy . 510 Indeks rzeczowy. 516
BIBLIOGRAFIA Materiały źródłowe zamieszczone w części II Baranowski Μ., Pedagogika do użytku seminariów nauczycielskich i nauczy cieli szkół ludowych, wyd. III znacznie rozszerzone i uzupełnione Zarysem psychologii wychowawczej, Lwów 1895. Baytel E, Higiena i zdrowie. O własnościach leczniczych promieni słonecz nych, Warszawa 1910. Biehler Μ., Podręcznik higieny z rycinami w tekście, wyd. 3 uzupełnione, nakładem Gebethnera i Wolffa, Warszawa-Kraków 1919. Biehler Μ., Higiena dziecka, wyd. 4 uzupełnione, Warszawa-Kraków 1919. Chodeckí W, Piastunka, w: Encyklopedia wychowawcza najpierw redago wana przez Ks. T. Lubomirskiego, E. Stawskiego, S. Przystańskiego i J.K. Ple bańskiego, później przez R. Plenkiewicza, tom VIII, Nauka o rzeczach - Psy chologia wychowawcza, Warszawa 1912. Chodeckí W, Zabawy i zabawki w świetle higieny, w: Lekarz domowy, „Do bra Matka” 1905, nr 2. Dawid ƒ. W, Zasób umysłowy dziecka. Przyczynek do psychologii doświad czalnej, Warszawa 1895. Dąbrowski P. Z., Nauka o dziecku. Podręcznik do użytku seminariów na uczycielskich i nauczycieli szkół powszechnych, Lwów 1926. Encyklopedia wychowawcza, najpierw redagowana przez Ks. T. Lubomir skiego, E. Stawskiego, S. Przystańskiego i J. K. Plebańskiego, później przez R. Plenkiewicza, tom VIII, Nauka o rzeczach - Psychologia wychowawcza, Skład główny w Księgarni Gebethnera i Wolffa, Warszawa 1912. Gry i zabawy dla młodzieży, zebrał i własnym nakładem wydał Karol Ko złowski, Poznań 1869. Haufe E., Dziecko i rodzina. Wskazówki kształcenia domowego dla matek. Wolny przekład z niemieckiego, Warszawa 1892.
Jaerschky P., Gimnastyka, światło i powietrze jako czynniki pielęgnujące zdrowie. Przełożyła K. Hojnacka, z 42 rycinami, Lwów-Warszawa 1907.
478 Bibliografia Jak dbać o zdrowie dzieci w wieku szkolnym, w: Rady i wskazówki higieniczne dla matek, „Kurier Poznański” 1914, nr 176. Jak ubierać dzieci na wiosnę?, „Dziecko”. Czasopismo poświęcone wycho waniu domowemu i społecznemu” 1913, z. 1. Jaroszyński T., Higiena wychowawcza, Warszawa 1921. Jaworski J., Pielęgnowanie dzieci w pierwszym roku życia, Kalendarz informacyjny-encyklopedyczny na rok 1901, wydawnictwa rok ósmy, Warszawa 1900. Karpowicz S., Zabawy i gry jako czynnik wychowawczy, Warszawa 1905. Kneipp S., Dziecko zdrowe i chore. Poradnik dla matek i ojców troskliwych, przekład z trzeciego niemieckiego wydania. Warszawa 1892. Kobieta lekarką domową. Podręcznik lekarski do pielęgnowania zdrowia i lecznictwa w rodzinie ze szczególnym uwzględnieniem chorób kobiecych i dzie cięcych, położnictwa i pielęgnowania dzieci, przez Dr med. Annę Fischer-Dueckelmann, praktyczną lekarkę w Dreźnie, na polski przełożyła za zezwoleniem autorki T. Jaroszewska, z współudziałem dra A. Czarnowskiego, Mikołów-War szawa 1906. Kopczyński S., Nerwowość u dzieci, „Dziecko. Czasopismo poświęcone wychowaniu domowemu i społecznemu” 1913, zeszyt 5. Kosiński W, Pedagogika. Podręcznik dla nauczycieli i wychowawców, Po znań-Warszawa 1918. Majchrowicz E, Dzieci kapryśne i drażliwe, „Rodzina i Szkoła. Dwutygodnik poświęcony sprawom wychowania domowego i szkolnego”, Lwów 1889, nr 1. Matka i dziecko: wychowaniefizyczne i moralne dzieci do lat 7-miu (w okresie przedszkolnym), z J. v. Wedella przeł. St. S., Warszawa 1902. Moszczeńska I., Co każda matka swojej dorastającej córce powiedzieć po
winna, Warszawa 1904. O fizycznym wychowaniu dzieci, podał dr K. Koehler, „Dwutygodnik dla Kobiet” 1883, nr 18, 19. O wychowaniu macierzyńskim przez Zofią Kowerską. Dzieło premiowane na konkursie przez Redakcję „Bluszczu” ogłoszonym, wyd. II, nakładem Mi chała Glucksberga, Warszawa 1894. Ochorowicz-Monatowa Μ., Gospodarstwo kobiece z ilustracjami i koloro wymi tablicami, Warszawa-Łódź 1914. Ogólne zasady nauki wychowania dla użytku seminariów nauczycielskich polskich, przerobił i zastosował dr Władysław Seredyński, Wiedeń 1882. Queyrat E, Gry i zabawy dziecięce, Warszawa 1905. Rieder H„ Woda jako czynnik pielęgnujący zdrowie, przełożył dr W. Schreiber (z 28 rycinami), Nakładem Księgarni Polskiej B. Połonieckiego, Lwów-War szawa 1907.
Bibliografia 479 Rodzice i dziecię, przez Adolfa Dygasińskiego, „Nowe Mody Paryskie” 1881, nr 6, 8,14. Rozwój ciała i zmysłów dziecka w okresie niemowlęcym, „Rodzina i Szkoła” 1898, nr 4. Rusk R.R., Pedagogika eksperymentalna, przeł. Z. Ziembiński, Lwów-War szawa 1926. Seidlerowa Z., O zabawkach, „Bluszcz” 1904, nr 50. Szkice pedagogiczne. Skreślił Ksawery Pałuczanin, Seria I, Poznań 1881. Szulce-Śmiarowska ƒ., Wskazówki dla młodych mężatek i matek, w: Kalen darz Kobiety Polskiej 1910, Związek Równouprawnienia Kobiet Polskich, Warszawa 1910. Szycówna A., Nauka w domu. Przewodnik dla wychowawców, Warszawa 1896. Szycówna A., Pedologia, czyli nauka o dziecku (odbitka z Encyklopedii wy chowawczej), Warszawa 1910. Śmiarowska J.S., Zabezpieczenie macierzyństwa i ochrona dziecka, w: Ka lendarz Kobiety Polskiej 1910, Związek Równouprawnienia Kobiet Polskich, Warszawa 1910. Śniadecki J., Fizyczne wychowanie dzieci, Sanok 1855. Trumpp ƒ., Higiena wieku dziecięcego, przeł. W. Hojnacki, Lwów 1907. Warszawskie Towarzystwo Higieniczne. Ogrody im. W E. Raua, Program i rozwój działalności Ogrodów im. W. E. Raua oraz ich rola w sprawie postępu kultury fizycznej w Warszawie i w kraju, z okazji 15-lecia instytucji zestawił dr S. Karp Rottermund, lekarz higienista ogrodów, Warszawa 1917. Wernic L., Onanizm, czyli masturbacja, z polska: „samogwałt”, w: Encyklope dia wychowawcza, najpierw redagowana przez Ks. T. Lubomirskiego, E. Staw skiego, S. Przystańskiego i J.K. Plebańskiego, później przez R. Płenkiewicza, tom VIII, Nauka o rzeczach - Psychologia wychowawcza, Skład główny w Księ
garni Gebethnera i Wolffa, Warszawa 1912. Weryho Μ., Gimnastyka dla dzieci od 4-ch do 9-ciu lat. Podręcznik do użyt ku rodziców i wychowawców, nakład i druk S. Lewentala, Warszawa 1891. Wiadomości z higieny, w: Rocznik Gebethnera i Wolffa. Kalendarz encyklopedyczno-praktyczny na rok 1912. Wychowanie dziecka włącznie do lat 6 przez Henryka Wernica, Warszawa 1881. Wyprawa dziecinna, „Bluszcz” 1885, nr 23, dodatek: Wzory ubiorów i robót. Zdrowie dziecka. Poradnik dla rodziców, podług dzieła D-ra K. Hochsingera (ordynatora wiedeńskiego szpitala dla dzieci) opracował Dr. Med. L. Wol berg, lekarz chorób dziecięcych Warszawa 1901.
480 Bibliografia Źródła Brykczyński A., O małżeństwie i wychowaniu dzieci. Uwagi praktyczne dla ludu, Warszawa 1902. Bujakowski, Z. Dom czy szkoła7., „Wychowanie w Domu i Szkole” 1909, nr 10. Campan ƒ., Rys moralności obejmujący przestrogi dla kończących edukację panien nader użyteczne. Wyjątek z dzieła Campan - o wychowaniu kobiet z dołączeniem trzech listów o obowiązkach guwernantek, Warszawa 1875. Campe J., Ojcowska rada dla mojej córki, Warszawa 1848. Chmielowski P„ Czasopisma polskie dla młodego wieku, w: Encyklopedia wychowawcza, red. J.T. Lubomirski i inni, t. III, Warszawa 1885. Chmielowski P., Co wychowanie z dziecka zrobić może i powinno, Warsza wa 1874. Co dać dziecku na Gwiazdkę? Przegląd literatury dla dzieci i młodzieży z ostatniego siedmiolecia, przez Władysława Nowickiego. Odbitka z „Przeglądu Pedagogicznego” 1885 r., Warszawa 1886. Czego nie wiemy o naszych synach? Fakta i cyfry dla użytku rodziców oświe tliła L Moszczeńska, Warszawa 1904. Czerwiński I.L., Syn cnotliwy, czyli nauki zatrudnienia i zabawy do końca władzy ojca, Przemyśl 1817. Dąbrowski P.Z., Nauka o dziecku. Podręcznik do użytku seminariów na uczycielskich i nauczycieli szkół powszechnych, Lwów-Warszawa 1928. Dittes E, Ogólne zasady pedagogiki dotyczące wykształcenia umysłu, uczuć, moralności i religijności, Warszawa 1883. Dobre i złe wychowanie dzieci w przykładach. Podług niemieckiego opraco wała Izabela Moszczeńska, Warszawa 1904. Dom, w: Encyklopedia wychowawcza, red. J.T. Lubomirski i inni, t. III, Warszawa 1885. Dygasiński A., Pierwsze nauczanie w domu i w szkole, Warszawa 1882.
Dygasiński A., Kolorowane tablice poglądowe do nauki o rzeczach, Warsza wa 1890. Dziecko w Polsce. Katalog wystawy, Warszawa 2-30 październik 1938. Dzieduszycka A., Gawędy o wychowaniu, „Kronika Rodzinna” 1874, nr 4, 5, 23. Fischer E., Szkoła, dom i kościół, Kraków 1876. Foerster W, Nauka życia w przykładach. Książka dla rodziców i wycho wawców, Warszawa 1918.
Bibliografia 481 Foerster W., Wychowanie i samowychowanie. Wskazania zasadnicze dla ro dziców i nauczycieli, duszpasterzy i piastunów młodzieży, Warszawa 1920. Fritsch H., Matko - dziecko twoje. Myśl o wychowaniu, Katowice 1935. Gensówna E, Dobra matka, Warszawa 1920. Goltz A., Jak pojmować i wykonywać miłosierdzie, „Kronika Rodzinna” 1873, nr 7. Grabski W.J., Blizny dzieciństwa, Warszawa 1971. Grygorowicz K., Rady dla matek obejmujące przepisy pielęgnacji i wycho wania dziecka od niemowlęctwa do wieku, w którym rozpoczynają nauki, War szawa 1863. Hall S., Znaczenie studiów nad dziećmi, Warszawa 1904. Haufe E., Dziecko i rodzina. Wskazówki kształcenia domowego dla matek, Warszawa 1892. Hoffmanowaz Tańskich K., Pamiątka po dobrej matce, Warszawa 1819. Hoffmanowaz Tańskich K., Amelia matką, t. 1-3. Warszawa, 1822-1824. Hoffmanowa z Tańskich К., O powinnościach kobiet, Warszawa 1849. Jeske A., Pedagogika obejmująca zasady i metody moralnego, fizycznego i ruchowego wychowania dzieciątek ze szczególnym względem na potrzebę wy chowania domowego, w urywkach obejmująca sprawy szkoły początkowej i wy chowania domowego, Kraków 1872. Jeske A., Świat i dzieci czyli nauka o rzeczach wyłożona na podstawie meto dy poglądowej, cz. 1: Najbliższy światek dziecka od lat 5 do 7. 76 obrazków ko rowanych na 15 tablicach, Warszawa-Lublin 1883. Joteyko J., O konieczności stworzenia w Polsce urzędu psychologa szkolnego, „Polskie Archiwum Psychologii” 1926-1927,1.1, nr 4. Kaczkowski H., O przepisach wychowania w wieku niemowlęcym, Toruń 1845. Karpowicz S., Szycówna A., Nasza literatura dla
młodzieży, w: Encyklopedia wychowawcza, dawniej redagowana przez Ks. T. Lubomirskiego, E. Stawskiego, S. Przystańskiego i J.K. Plebańskiego, obecnie wychodząca pod kierownictwem R. Plenkiewicza, t. VI, Warszawa 1904. Kelner L., Pedagogika w urywkach obejmująca sprawy szkoły początkowej i wychowania domowego, Kraków 1872. Key E., Stulecie dziecka, Warszawa 1928. Kmiecik L, Praktyczne wskazówki o wychowaniu dzieci, Lwów 1928. Komeński J.A., Wjaki sposób należy kształcić dzieci w zakresie poznawania rzeczy, w: Szkoła dzieciństwa, czyli o przewidującym wychowaniu dzieci w pierw szych sześciu latach, w: Pisma wybrane, oprać. B. Suchodolski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1964.
482 Bibliografia Komeński J.A., Pampaedia, przekł. K. Remerowa, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1973. Komeński J. A., Wielka dydaktyka, Wrocław 1956. Kon E, Narodziny wieku. Wspomnienia, Warszawa 1969. Kowalski A., Wychowanie dzieci w wieku przedszkolnym, Lwów 1906. Króliński K., Polska literatura dla dzieci i młodzieży, zarys historyczny z wypisami, Lwów 1927. Krytyczny katalog książek dla dzieci i młodzieży Adolfa Dygasińskiego, War szawa 1884. Kurowski J. N., O wychowaniu dzieci do pierwszych chwil rozwijania się ich władzfizycznych i umysłowych, Warszawa 1830. Libelt К., O emancypowaniu się stosunkówfamilijnych, w: Pisma o oświacie i wychowaniu, oprać. J. Szewczyk, Wrocław 1971. Ligocki E., Dialog z przeszłością, Warszawa 1970. Lipska-Librachowa Μ., Pedologia, czyli pedagogika naukowa, „Wychowa nie w Domu i Szkole” 1910, nr 2. Lutosławski K., Uwagi o wychowaniu. Nowe zasady pedagogiczne w wycho waniu domowym, Lwów 1848. Malcz W, Rady dla matek obejmujące przepisy pielęgnowania, hodowania i wychowania dzieci w pierwszych latach, Warszawa 1834. Marciszewska S., O nauczaniu religii. Rady i wskazówki dla matek i nauczy cielek, Warszawa 1911. Mason Ch. Μ., Wychowanie domowe dzieci do lat 9, Warszawa 1908. Matecki T., O chrześcijańskim wychowaniu dzieci 6 nauk, Poznań 1887. Matecki T., Poradnik dla młodych matek, czyli fizyczne wychowanie dzieci w pierwszych siedmiu latach, Poznań 1848. Mieroszewska L., Rady praktyczne o początkowym wychowaniu dzieci. Epoka od 1-5 roku, Warszawa 1856. „Moje Pisemko” 1914, nr 52 (dział reklamowy - dodatek). Morawska Z., Katalog rozumowany
książek dla dzieci i młodzieży, Warsza wa 1895. Muśnicki J.D., Moje wspomnienia, Warszawa 1935. Niedole dziecięce, red. E. Jachowicz, Warszawa 1892. Nowosielski T., Pokój dziecinny. Podręcznik w duchu freblowskim do użytku matek, Lublin 1877. Pawlikowski Μ., Pamiętniki. Medyka-Kraków-Zakopane, Kraków 1998. Pestalozzi J.H., Matka i dziecko, w: Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, wyboru dokonał i oprać. S. Wołoszyn, t. 2, Warszawa 1965.
Bibliografia 433 Pestalozzi J.H., Pisma pedagogiczne, wstęp i oprać. R. Wroczyński, Wrocław 1972. Pierwszy Ogólnopolski Kongres Dziecka, Warszawa 2, 3, 4 października 1938 r: Cel i charakter Kongresu. Program i rozkład prac. Wystawa „Dziecko w Polsce”. Deklaracja uczestnictwa. Plater-Zyberkówna C., O pobożności prawdziwej ifałszywej, Warszawa 1899. Pogadanki prawne. Opieka, „Opiekun Domowy” 1865, nr 13. Poradnik dla osób wybierających książki dla dzieci i młodzieży Jana Karło wicza, Wilno 1881. Praktyczny poradnik dla matek. Podług XII wydania dra Chavasse: Advice to a mother, oprać, dr Klemens Kohler, lekarz praktyczny w Kościanie, wyd. II, Poznań 1880. Rambosson J., Wychowanie macierzyńskie według wskazówek natury, War szawa 1873. Rondolet A., Rady dla rodziców w przedmiocie wychowania dzieci, Berlin 1867. Rosienkiewiczowa A., Nauka moralna dla płci żeńskiej krótka zebrana i na zasadach religii wsparta, Krzemieniec 1823. Rousseau J.J., Emil, t. 1, Wrocław 1955. Rowid H., Podstawy pedagogiki Trentowskiego, Lwów-Warszawa 1920. Sauvan L., Przestrogi i rady przydatne matkom i nauczycielkom, Warszawa 1843. Sedlaczek St. (Warszawa), O psychologu szkolnym, „Przegląd Pedagogicz ny” 1935, nr 17. Sierociński T., Wypisy z pedagogiki, Warszawa 1846. Smółka S., Pedologia. Podręcznik dla wychowawców, Kolbuszowa 1933. Staszic S., Pisma i wypowiedzi pedagogiczne, wstęp i oprać. T. Nowacki, Wrocław 1956. Stekel W, Listy do matki. Wczesne dzieciństwo, Warszawa 1934. Stekel W, Wychowanie rodziców, Warszawa 1936. Struve H., O emancypacji kobiet, „Kronika Rodzinna” 1867, nr 4. Szczepański
J„ Korzeniami wrosłem w ziemię, Katowice 1984. Sztolc A., Zasady i przepisy dobrego wychowania dla użytku rodziców, na uczycieli, duchownych i innych wychowawców, Lwów 1886. Szycówna A., Nauka domu. Przewodnik dla wychowawców, Warszawa 1895. Szycówna A., Do matek, „Moje Pisemko” 1902, nr 2. Szycówna A., Jak badać umysł dziecka. O zadaniach i metodach psychologii dziecka, wyd. III, Warszawa 1920.
484 Bibliografia Szycówna A., Nauka w domu. Przewodnik dla wychowawców, Warszawa 1895. Świerczewski f.S., Sposób kształcenia umysłu i serca młodych czyli nauka chrześcijańska rodzicom i nauczycielom nader przyzwoita, Wilno 1807. T. Z., Wady w dzieciach i sposoby ich usuwania, „Opiekun Domowy” 1873, nr 1. Trentowski B.E, Chowanna, czyli system pedagogiki narodowej jako umie jętności wychowania, nauki i oświaty, słowem wykształcenia naszej młodzieży, 1.1, Wrocław 1970. Wagner Ch., Podstawy życia rodzinnego, Warszawa 1900. Wedel J.V., Matka i dziecko. Wychowanie fizyczne i moralne dzieci do lat 7-miu, Warszawa (b.r.w.). Wernic H., Praktyczny przewodnik wychowania, Warszawa 1891. Wernic H., Biografia dziecka, „Ateneum” 1879, t. IV, s. 511. Wernic H., Myśli o wychowaniu i nauczaniu. Z autobiografią i portretem autora, Warszawa 1895. Wernic H., Nauka o rzeczach, Warszawal874. Wernic H., Praktyczny przewodnik wychowania, Warszawa 1890. Wernic H., Przewodnik wychowania, Warszawa 1869. Wernic H., Wychowanie dziecka włącznie do lat sześciu, Warszawa 1881. Weryho Μ., Nauka o rzeczach. Materiały do pogadanek z dziećmi dla użyt ku nauczycieli i nauczycielek, Warszawa 1916. Wierzbicki A., Żywy Lewiatan, Warszawa 2001. Word A., Rodzice i dzieci. Nauki i przykłady, Kraków 1935. Z. ƒ., Co wiemy o dziecku, „Młoda Matka” 1929, nr 23. Z. z Brzozówki, Małżeństwo, „Opiekun Domowy” 1869, nr 18. Z. z Brzozówki, Miłość macierzyńska, „Opiekun Domowy” 1869, nr 24. Zarzycki P., O wychowaniu. Wskazówki dla rodziców, Kraków 1927. Zöllner E. ƒ., Kazania katechetyczne o wierze katolickiej, obyczajach i
środ kach do zbawienia, t I-III, Lublin 1897. Żona i matka, „Opiekun Domowy” 1873, nr 19. Opracowania Adamczykowa Z., Literatura „czwarta” — w kręgu zagadnień teoretycznych, w: Literatura dla dzieci i młodzieży po 1980 r., 1.1, red. K. Heska-Kwaśniewicz, Katowice 2008. Adamczykowa Z., Literatura dla dzieci. Funkcje, kategorie, gatunki, War szawa 2001.
Bibliografia 485 Adamek I., Przygotowanie dzieci do szkoły w warunkach rozwijającego się wychowania przedszkolnego na ziemiach polskich (druga połowa XIX wieku 1918 rok), Kraków 1999. Adamek L, Wkład teoretyków i praktyków obcych i polskich w rozwój badań psychologicznych nad dzieckiem na przełomie XIX i XX wieku, „Annales Academiae Pedagogicae Cracoviensis” 2005, folia 29. Aleksandrzak S., Czasopisma dla dzieci, w: Osiągnięcia i problemy rozwoju oświaty i wychowania w XX- leciu Polski Ludowej, red. B. Suchodolski, War szawa 1966. Aries P., Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach, tłum. Μ. Ochab, Gdańsk 1995. Babik Μ., Edukacja seksualna małych dzieci w koncepcji Izabeli Moszczeńskiej, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce” 2016, Vol. 11, no 1 (39). Babik Μ., Polskie koncepcje wychowania seksualnego w latach 1900-1939, Kraków 2010. Badinter E., Historia miłości macierzyńskiej, Warszawa 1998. Bakerek Μ., Rozwój opieki nad dzieckiem w Polsce w latach 1918-1939, Warszawa 1978. Baranowska Μ., Jana Jakuba Rousseau refleksja o naturze człowieka, w: Ro dzinna Europa: europejska myśl polityczno-prawna u progu XXI wieku, red. P. Fiktus, H. Malewski, Μ. Marsza!, Wrocław 2015. Baranowski B., Życie codzienne wsi między Wartą a Pilicą w XIX wieku, Warszawa 1969. Bartnicka K„ Dziecko w świetle pamiętników i powieści polskiego Oświece nia, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 1992, t. XXXV. Barzycka-Paździor A., Ojcostwo w drugiej połowie XIX i na początku XX w. Szkice z dziejów rodziny galicyjskiej. Seria: Historia życia, Kraków 2019. Bednarz-Grzybek R„ Kwestia kobieca.
Rodzina - Wychowanie - Edukacja. Bibliografia adnotowana zawartości czasopisma „Bluszcz” (wybór za lata 18651905), Lublin 2016. Białek J.Z., Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1918-1939, Warszawa 1979. Bibliografia literatury dla dzieci i młodzieży 1901-1917, oprać, zespół w składzie: A. Grefkowicz i inni, Warszawa 2005. Bibliografia literatury dla dzieci i młodzieży 1918-1939, oprać. B. Krassowska, A. Grefkowicz, Warszawa 1995. Błaszczyk L, Ossowska A., Rączewska V, Historia wychowania rodzinnego i kształcenia w starożytności. Przewodnik bibliograficzny, Bydgoszcz 1997.
486 Bibliografia BoczarE., Bibliografia literatury dla dzieci i młodzieży. Wiek XIX. Literatu ra polska i przekłady, Warszawa 2010. Boczar E., Krytyka literatury dziecięcej i młodzieżowej w polskich czasopi smach i katalogach księgarskich w XIX w., „Roczniki Biblioteczne” 2006, nr 50. Bogucka Μ., Życie codzienne w Gdańsku: wiek XVI-XVII, Warszawa 1967. Boldyrew A., „Zgasłaś nam córko, skarbie drogi”. Tęsknota, żal, rozpacz po śmierci dziecka w rodzinie polskiej w XIX i na początku XX w., w: Tęsknota: społeczno-kulturowe mechanizmy kreowania emocji, red. B. Płonka-Syroka, ƒ. Radziszewska, Wrocław 2010. Boldyrew A., Dzieciństwo w rodzinie patologicznej. Obszary i kierunki dysku sji publicystycznej w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku, w: Obli cza trudnego dzieciństwa. Konteksty rodzinno-edukacyjne, red. Μ. Cywińska, Poznań 2014. Boldyrew A., Dzieciobójstwo i porzucenia dzieci w Królestwie Polskim jako przejaw patologii życia społecznego. Zarys problemu w świetle publicystyki przełomu XIX i XX w., „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX wieku” 2008, t. 5. Bołdyrew A., Dziecko w rodzinie robotniczej w Królestwie Polskim na prze łomie XIX i XX wieku. Warunki życia i normy wychowania, „Wychowanie w Rodzinie” 2013/1, t. VII. Bołdyrew A., Kara i strach w wychowaniu dzieci w polskich rodzinach w XIX wieku, „Dziecko Krzywdzone” 2009, nr 3 (28). Bołdyrew A., Matka i dziecko w rodzinie polskiej. Ewolucja modelu życia rodzinnego w latach 1795-1918, Warszawa 2008. Bołdyrew A., Na marginesie rodziny i społeczeństwa. Sieroty, podrzutki, dzieci nieślubne na
ziemiach polskich w XIX i na początku XX wieku, w: Wyklu czanie: społeczno-kulturowe mechanizmy kreowania emocji, red. B. Płonka-Sy roka, K. Marchel, Wrocław 2010. Bołdyrew A., Poradniki i czasopisma jako źródło postulatywne do badań nad pożywieniem dzieci i młodzieży na ziemiach Królestwa Polskiego w latach 1795-1914 (perspektywa społeczno-kulturowa i zdrowotno-wychowawcza), „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej” 2013, t. XI. Bołdyrew A., Przemoc fizyczna i seksualna wobec dzieci w środowisku ro dzinnym jako problem społeczno-pedagogiczny w publicystyce Królestwa Pol skiego na przełomie XIX i XX wieku, „Wychowanie w Rodzinie” 2018, nr 2. Bołdyrew A., Reformatorskie koncepcje działań oświatowych i opiekuńczo-wychowawczych wobec dzieci zaniedbanych w Królestwie Polskim na przeło mie XIX i XX wieku na tle rozwiązań europejskich, „Biuletyn Historii Wycho wania” 2015, nr 33.
Bibliografia 487 Bołdyrew A., Skandal i napiętnowanie. Społeczne konsekwencje nieślubnego macierzyństwa w Królestwie Polskim na przełomie XIX і XX wieku, „Tematy z Szewskiej” 2011, nr 2. Bołdyrew A., Społeczno-obyczajowe uwarunkowania porzucania dzieci i dzieciobójstwa w Królestwie Polskim na przełomie XIX і XX wieku, „Biuletyn Historii Wychowania” 2012, nr 28. Bołdyrew A., „Fabrykantki aniołków" w wielkoprzemysłowym pejzażu Eu ropy u schyłku XIX w., w: Zabijać i umierać: aspekty społeczno-kulturowe, red. B. Płonka-Syroka, A. Szlagowska, Wrocław 2010. Bołdyrew A., Opieka i wychowanie dzieci osieroconych w Królestwie Pol skim na przełomie XIX і XX wieku, w: Szkolnictwo, opieka i wychowanie w Królestwie Polskim od jego ustanowienia do odzyskania przez Polskę Niepod ległości 1815-1918, Warszawa 2016. Borek P„ Z pogranicza historii i literatury. Uwagi o polskim pamiętnikarstwie XVIII wieku, w: Pamiętniki, dzienniki i relacje jako źródła do badań histo rycznych (XVIII-XX wiek), red. K. Karolczak, Kraków 2011. Brodowska H„ Chłopi o sobie i Polsce. Rozwój świadomości społeczno-narodowej, Warszawa 1984. Brzezińska A„ Córki Wawelu. Opowieść o jagiellońskich królewnach, Kra ków 2017. Brzeziński W, Obraz dziecka w perspektywie historyczno-porównawczej. Przeszłość we współczesności, współczesność w przeszłości, „Przegląd Pedago giczny” 2012, nr 1. Burke P., Naoczność. Materiały wizualne jako świadectwa historyczne, Kra ków 2012. Chałasiński J„ Kultura i naród, Warszawa 1968. Chwalba A., Sacrum i rewolucja. Socjaliści polscy wobec praktyk i symboli religijnych (1870-1918), Kraków
1992. Chwastyk-Kowalczyk ƒ., „Bluszcz” w latach 1918-1939. Tematyka społecz na oraz problemy kultury i literatury, Kielce 2003. Cieślikowski J„ Literatura czwarta. O naturze i sposobach istnienia literatu ry dla dzieci, „Literatura Ludowa” 1976, nr 1. Cieślikowski J„ Literatura i podkultura dziecięca, Wrocław 1975. Czabanowska-Wróbel A., [Ta dziwna] instytucja zwana literaturą, dla dzieci. Historia literatury dla dzieci w perspektywie kulturowej, „Teksty Drugie” 2013, nr 5. Czabanowska-Wróbel A., Dziecko. Symbol i zagadnienie antropologiczne w literaturze Młodej Polski, Kraków 2003.
488 Bibliografia Czasopisma dla dzieci i młodzieży, Moje Pisemko, w: K. Kuliczkowska, Li teratura dla dzieci i młodzieży w latach 1864-1918. Zarys monograficzny. Ma teriały, Warszawa 1975. Czasopiśmiennictwo, w: S. Frycie, Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1945-1970, է. II, Warszawa 1982. Czechowski J., Funkcje edukacyjnej literatury dla dzieci i młodzieży, „Kul tura i Edukacja” 2007, nr 2. Dawne i współczesne zabawki dziecięce, red. D. Żołądź-Strzelczyk, K. Kabacińska-Łuczak, Poznań 2010 (dodruk 2015). Dawne zabawki dziecięce, red. D. Żołądź-Strzelczyk, K. Kabacińska, Kielce-Warszawa 2008. Delimata Μ., Dziecko w Polsce średniowiecznej, Poznań 2004. deMause L., The History of Childhood, Nowy Jork 1974. Denisiuk A., Jakubiak K., Źródła do dziejów wychowania w rodzinie polskiej w XIX i początkach XX wieku, Bydgoszcz 2001. Depaepe Μ., Pedologia jako podstawa lepszego świata. Józefa Joteyko i na uka o dziecku na początku XX wieku, „Forum Oświatowe” 1992, z. 7. Deresiewicz J., Uwagi o pamiętnikach jako źródle historycznym, „Pamiętnikarstwo Polskie” 1976, nr 1-4. Dołowy P., Wrócę, gdy będziesz spała. Rozmowy z dziećmi Holocaustu, Wo łowiec 2019. Domżał U.A., Opieka państwa i organizacji pozarządowych nad dzieckiem w latach 1919-1939, Łódź 2009. DormusK., U źródeł polskiej prasy kobiecej - pierwsze redaktorki, wydaw czynie, dziennikarki (ok. 1820-1914), w: Kobiety i mężczyźni (z) kolorowych czasopism, red. A. Łysak i E. Zierkiewicz, „Zeszyt Kół Naukowych” 2010, nr 6. Doświadczanie dzieciństwa i młodości w Polsce (1918-1989), red. A. Koła kowski, Toruń 2015. Dragan
W., Użyteczność źródeł pisanych i ikonograficznych w badaniach nad historią przestrzeni miejskiej (na przykładzie Mysłowic), „Acta Univesitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica” 2016, nr 26. Dunin-Wąsowicz K., Świadomość narodowa chłopów w świetle pamiętni ków w okresie powstań narodowowyzwoleńczych, „Acta Uniwersitatis Lodzensis. Folia Historica” 1992, nr 45. Durkheim E„ Introduction αΊα socjologia de la familie, w: tenże, Textes 3. Fonotions Sodeles et institutions, Paris 1975. Dzieciństwo i starość w ujęciu historyków, red. A. Obara-Pawłowska, Μ. Kołacz-Chmiel, Lublin 2016.
Bibliografia 489 Dzieciństwo i sacrum. Studia i szkice literackie, red. J. Papuzińska, G. Lesz czyński, 1.1 Warszawa 1998, է. II Warszawa 2000. Dziecko i dzieciństwo w kulturze polskiej, red. T. Kalniuk, V. Wróblewska. „Litteraria Copernicana” 2017, nr 3 (23). Dziecko i dzieciństwo: wybrane konteksty badań, red. Μ. Nawrot-Borowska, D. Zając, Bydgoszcz 2017. Dziecko i jego świat. Ubiory dziecięce od XVII do XIX wieku, red. Μ. Janisz, Warszawa 2019. Dziecko w historii - w kręgu kultury chrześcijańskiej, red. E.J. Kryńska, A. Suplicka, U. Wróblewska, Białystok 2017. Dziecko w historii. Sytuacja dziecka w odrodzonym państwie polskim, red. E.J. Kryńska, A. Suplicka, Ł. Kalisz, Białystok 2020. Dziecko w historii. Wątek Korczakowski, red. E.J. Kryńska, A. Suplicka, U. Wróblewska, Białystok 2013. Dziecko w Polsce w XX wieku. Portrety i narracje, red. Μ. Nawrot-Borowska, A. Ossowska-Zwierzchowska, „Przegląd Pedagogiczny” 2012, nr 1. Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. Dzieje nowożytne, red. K. Jakubiak, W. Jamrożek, Bydgoszcz 2002. Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. Starożytność i średniowiecze, red. J. Jundziłł, D. Źołądź-Strzelczyk, Bydgoszcz 2002. Encyklopedia wiedzy o prasie, red. J. Maślanka, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1976. Epsztein T., Edukacja dzieci i młodzieży w polskich rodzinach ziemiańskich na Wołyniu, Podolu i Ukrainie w IIpołowie XIX wieku, Warszawa 1998. Falkowska ]., Ambasadorki wychowania. Poglądy pedagogiczne polskich ko biet w IIpołowie XIX i na początku XX wieku, Toruń 2018. Franke J., Polska prasa kobieca w latach 1820-1905. W kręgu ofiary i po
święcenia, Warszawa 1999. Franke J., Wokół buntu i pokory. Warszawskie czasopisma kobiece w latach 1905-1918, Warszawa 2000. Frąckowiak W, Pedagogiczne aspekty polskiego czasopiśmiennictwa dla dzieci i młodzieży na Pomorzu Nadwiślańskim i Kujawach Zachodnich w okre sie rządów Bismarcka (1862-1890), Bydgoszcz 1979. Gajda A., Polska monografia popularnonaukowa przełomu XIX і XX wieku. Studium genologiczne, Łódź 2020. Gies E, Gies J., Życie średniowiecznej rodziny, tłum. G. Siwek, Kraków 2020. Golus A., Dzieciństwo w cieniu rózgi. Historia i oblicza przemocy wobec dzieci, Gliwice 2019.
490 Bibliografia Gołębiowski В., Przydatność koncepcji Z. Mysłakowskiego, w: Zygmunt Mysłakowski (1890-1971). W poszukiwaniu podstaw pedagogiki, red. T.W. No wacki, Warszawa 1999. Grabowski S., Na przyszły pożytek. Z dziejów polskiej prasy dla dzieci 1824-1939, Pułtusk 2001. Grądzka-Rejak Μ., Przerwane dzieciństwo. Losy dzieci Żydowskiego Domu Sierot przy ul. Dietla 64 w Krakowie podczas okupacji niemieckiej, Kraków 2013. Grzybowski R„ Zadania wychowawcze rodziny polskiej na Pomorzu Nad wiślańskim w ujęciu „Gazety Grudziądzkiej” z lat 1894-1914, w: Wychowanie w rodzinie od starożytności po wiek XX, red. J. Jundziłł, Bydgoszcz 1993. Grzymalska K., Dzieci i dzieciństwo królów polskich epoki nowożytnej, Kra ków 2015. Haratyk A., Rozwój opieki nad dziećmi i młodzieżą w Galicji doby autono micznej, Wrocław 2002. Haratyk A., Udział społeczeństwa galicyjskiego w opiece nad dziećmi ubogi mi i osieroconymi (1867-1914), Kraków 2007. Haratyk A., Żeńskie zakony opiekujące się dziećmi osieroconymi i zaniedba nymi w Galicji doby autonomicznej, w: Rola i miejsce kobiet w edukacji i kultu rze polskiej, 1.1, red. D. Żołądź-Strzelczyk, W Jamrożek, Poznań 1998. Hellwig J., W kręgu refleksji nad wychowaniem w polskiej rodzinie w okresie zaboru pruskiego, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Byd goszczy. Studia Pedagogiczne” 1996, z. 28. Historia ojców i ojcostwa, red. J. Delumeau, D. Roche, tłum. J. Radożycki, Μ. Paloetti-Radożycka, Warszawa 1995. Izdebska J., Dziecko - Dzieciństwo - Rodzina - Wychowanie rodzinne, Bia łystok 2015. Jabłonowska Z., Rodzina w XIX na początku
XX wieku, w: Przemiany ro dziny polskiej, red ƒ. Komorowska, Warszawa 1975. Jakubczak E, Jak pisać, pozyskiwać i użytkować pamiętniki, „Pamiętnikarstwo Polskie” 1971, nr 1. Jakubczak E, Metodologiczne problemy użytkowania dokumentów pamiętni karskich w badaniach nad kulturą współczesną, w: Ruch pamiętnikarski i prze miany polskiej kultury, red. B. Gołębiowski, J. Kossak, Z. Krzemień, Warszawa 1972. Jakubiak K., Świat postulowanych wartości życia i wychowania w rodzinach polskich na przełomie XIX i XX wieku, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Seria: Pedagogika” 2012, z. 21.
Bibliografia 491 Jakubiak K., Wypracowanie modelu wychowania rodzinnego dziecka w pol skiej pedagogice XIX i początku XX wieku, w: Rodzina i wychowanie. Ciągłość i zmienność na przestrzeni wieków, red. J. Jundziłł, Bydgoszcz 1995. Jakubiak K., Stan badań historyczno-pedagogicznych i nowe przedsięwzięcia badawcze z zakresu dziejów wychowania w rodzinie polskiej w latach 1795-1939, „Acta Historica Neosoliensia” 1998, t. 1. Jakubiak К., XIX- wieczne wzorce polskiej rodziny i wychowania rodzinnego dziecka oraz ich oświeceniowe inspiracje, w: Komisja Edukacji Narodowej: kon tekst historyczno-pedagogiczny, red. K. Dormus, Kraków 2014. Jakubiak K., Nawrot-Borowska Μ., Rodzina polska w XIX wieku i jej funk cja edukacyjna, „Studia Paedagogica Ignatiana” 2016, vol. 19, nr 2. Jakubiak K., Nawrot-Borowska Μ., Życie i wychowanie w rodzinach polskich w XIX i na początku XX wieku, „Kultura - Przemiany - Edukacja” 2017, t. V. Jakubiak K., Edukacja rodziców w polskiej teorii i praktyce pedagogicznej XIX i XX wieku - do 1939 roku, w: Wychowanie w rodzinie polskiej od schyłku XVIII do połowy XX wieku, red. K. Jakubiak, A. Winiarz, Bydgoszcz 2000. Jakubiak K., Geneza edukacji pedagogicznej rodziców na ziemiach polskich w XIX i początkach XX wieku, w: Teoretyczne i metodyczne zasady rozwoju edukacji pedagogicznej: mistrzostwo pedagogiczne, twórczość, technologia, red. H. Ничкало, Kijów-Charków 2007. Jakubiak K., Nawrot-Borowska Μ., Poznański „Dziennik Domowy” (1840-1847) - pierwsze polskie czasopismo rodzinne - o wychowaniu, w: Wielkopolska i Wielkopolanie w dziejach polskiej edukacji.
Księga Jubileuszowa z okazji 50-lecia Zakładu Historii Wychowania na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Po znaniu, red. E. Głowacka-Sobiech, K. Kabacińska-Łuczak, Poznań 2017. Jakubiak K., Od idei poznania dziecka do pedologii jako nauki o dziecku, „Problemy Wczesnej Edukacji” 2015, nr 11/2 (29). Jakubiak K., Odkrywanie dziecka przez jego poznawanie w nowożytnych dziejach europejskiej i polskiej pedagogii i pedologii, w: Dziecko i dzieciństwo. Wybrane konteksty badań, red. Μ. Nawrot-Borowska, D. Zając, Bydgoszcz 2017. Jakubiak K., Polskie czasopiśmiennictwo kobiece dla matek przełomu XIX i XX wieku, w: Działalność kobiet polskich na polu oświaty i nauki, red. W Jamrożek, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2003. Jakubiak K., Popularyzacja wychowania rodzinnego dziecka w polskiej lite raturze pedagogicznej i czasopiśmiennictwie XIX wieku, w: Rodzina w starożyt nym Rzymie, red. J. Jundziłł, Bydgoszcz 1993. Jakubiak K., Postulaty wprowadzenia do szkół „pomocników nauczycieli” w okresie II Rzeczypospolitej, w: Szkoła polska od średniowiecza do XX wieku, Między tradycją a innowacją, red. I. Szybiak, A. Fijałkowski, Warszawa 2010.
492 Bibliografia Jakubiak K., Problematyka dzieciństwa na łamach „Dziecka”1913-1915, w: Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. Dzieje nowożytne, red. K. Jakubiak, A. Winiarz, Bydgoszcz 2002. Jakubiak K., Współdziałanie rodziny i szkoły w pedagogice II Rzeczypospo litej, Bydgoszcz 1997. Jakubiak K., Wychowanie rodzinne i nauka domowa dziecka na Pomorzu w świetle polskich pamiętników z przełomu XIX i XX wieku, w: Rodzina pomor ska, red. J. Borzyszkowski, Gdańsk 1999. Jamrożek W., Idee edukacyjne polskiej Socjalnej Demokracji w Galicji do 1918 roku, Poznań 1994. Jamrożek W., Kongresy i zjazdy pedagogiczne w rozwoju polskiej myśli i prak tyki edukacyjnej (do 1939 roku), Poznań 2015. Janiak-Jasińska A., Aby wpadło w oko. O reklamie handlowej w Królestwie Polskim w początkach XX wieku, Warszawa 1998. Jarowiecki J., Prasa dla dzieci i młodzieży oraz prasa młodzieżowa w latach 1918-1939, w: Prasa dziecięca i młodzieżowa. Studia i materiały, red. Μ. Adam czyk, J. Jarowiecki, Kielce 1982. Jarowiecki J., Z nowszych badań nad prasą dla dzieci i młodzieży, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2016, z. 3. Jedynak B., Dom i kobieta w kulturze niewoli, w: Kobieta w kulturze i społe czeństwie, red. B. Jedynak, Lublin 1990. Jońca Μ., Enfant terribles. Dzieci złe, źle wychowane w literaturze polskiej XIX wieku, Wrocław 2005. Jońca Μ., Sierota w literaturze polskiej dla dzieci w XIX wieku, Wrocław 1994. Józefowicz A., Rola społeczna matki w rodzinie wiejskiej w Drugiej Rzeczy pospolite), Białystok 2011. Jundziłł J„ Rodzina rzymska w czasach prosperity i przemian ideowych II wie ku.
Apulejusz, Fronton, Marek Aureliusz i Tertulian, Bydgoszcz 1996. Kabacińska K„ Od grzechotki do. - słów kilka o zabawkach dziecięcych, „Studia Edukacyjne” 2010, nr 11. Kabacińska K„ Zabawy i zabawki dziecięce w pismach Łukasza Gołębiow skiego, „Biuletyn Historii Wychowania” 2001 nr 1-2. Kabacińska K., W co i jak bawiły się polskie dzieci w XVIII wieku?, w: Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. Dzieje nowożytne, t. 2, red. K. Jakubiak, W. Jamro żek, Bydgoszcz 2002. Kabacińska K„ Zabawka w dawnych poglądach pedagogicznych, w: Dawne i współczesne zabawki dziecięce, red. D. Żołądź-Strzelczyk, K. Kabacińska, Po znań 2010.
Bibliografia 493 Kabacińska K., Zabawy i zabawki dziecięce w czasopiśmiennictwie dzie więtnastowiecznym na przykładzie „Kroniki Rodzinnej”, w: Czasopiśmiennic two XIX i początków XX wieku jako źródło do historii edukacji, red. I. Michal ska, G. Michalski, Łódź 2010. Kabacińska K., Zabawy i zabawki dziecięce w osiemnastowiecznej Polsce, Poznań 2007. Kabacińska K., Zabawy i zabawki dziecięce w świetle polskiej nowelistyki pozytywistycznej, „Zabawy i Zabawki” 2008, nr 1-4. Kabacińska K., Zabawy i zabawki dziecięce w źródłach osiemnastowiecz nych, w: Hominem quaerere. Człowiek w źródle historycznym, red. S. Rosik, P. Widzewski, Wrocław 2008. Kabacińska K., Ratajczak K., Wystawa w Muzeum Archeologicznym w Po znaniu „Dusze maluczkie - dzieci i dzieciństwo poprzez wieki”, „Biuletyn Hi storii Wychowania” 2009, nr 25. Kabacińska-Łuczak K., Biografia rzeczy jako metoda badań nad zabawką dziecięcą, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce” 2018, t. 13, nr 3 (49). Kabacińska-Łuczak K., Zabawy i zabawki dziecięce w Wielkim Księstwie Poznańskim - teoria i praktyka, w: W kręgu rodziny epok dawnych. Dzieciń stwo, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, Μ. Gadocha, Kraków 2014. Kabacińska-Łuczak K., Zabawki polskiego dziecka niech cechę polską w so bie noszą” - zachęcanie do kupowania wytworów „rodzinnego przemysłu”, „Przegląd Pedagogiczny” 2018, nr 1. Kabacińska-Łuczak K., Nawrot-Borowska Μ., Co podarować dziecku na Gwiazdkę? Porady pedagogiczne i oferty reklamowe dla kupujących zabawki z IIpołowy XIX i początku XX wieku, w: Dom, codzienność i święto. Ceremonie i tradycje rodzinne.
Studia historyczno-antropologiczne, red. B. Popiołek, A. Chło sta-Sikorska, Μ. Gadocha, Kraków 2018. Kabacińska-Łuczak K., Nawrot-Borowska Μ., Dziecięce zabawki świąteczne w świetle wybranych źródeł ikonograficznych z II połowy XIX i początku XX wieku, „Studia Edukacyjne” 2017, nr 46. Kabacińska-Łuczak K., Nawrot-Borowska Μ., O zwykłych przedmiotach w niezwykłej codzienności. Bożonarodzeniowe zabawki dla dzieci na ziemiach polskich wil połowie XIX i na początku XX wieku, Poznań 2018. Kabacińska-Łuczak K., Nawrot-Borowska Μ., Wymarzony prezent pod choinkę. O zabawkach świątecznych w literaturze i czasopismach adresowanych do dzieci IIpołowy XIX i początku XX wieku, „Studia Edukacyjne” 2018, nr 49. Kabzińska Ł., Rodzina jako podstawowe środowisko wychowawcze w peda gogicznych koncepcjach Królestwa Polskiego lat 1864-1918, w: Wychowanie
494 Bibliografia w rodzinie polskiej od schyłku XVIII do połowy XX wieku, red. K. Jakubiak, A. Winiarz, Bydgoszcz 2000. Kabzińska Ł„ Wychowawcza rola rodziny w opinii pozytywistów warszaw skich, w: Wychowanie w rodzinie od starożytności po wiek XX, red. J. Jundziłł, Bydgoszcz 1993. Kabziński K., Pamiętniki w badaniach nad wychowawczą rolą rodziny wiej skiej okresu międzywojennego, „Biuletyn Historii Wychowania” 1996, nr 1-2. Kalinowska-Witek B., W rodzinie i dla rodziny. Edukacja dziewcząt na przeło mie XIX i XX wieku w wybranych czasopismach Królestwa Polskiego, Lublin 2011. Kalinowski Μ., Pełka J., Zarys dziejów resocjalizacji nieletnich, Warszawa 2003. Kalniuk T., Dziecko, w: Słownik polskiej bajki ludowej, 1.1: А-E, red. V. Wró blewska, Toruń 2018. Kalniuk T., Między naturą a kulturą: dziecko na wsi polskiej końca wieku XIX i początku XX wieku, w: Wychowanie dziecka - między tradycją współcze snością, red. E. Ogrodzka-Mazur, G. Błahut, N.M. Ruman, Toruń 2014. Kalniuk T, Mityczni obcy. Dzieci i starcy w polskiej kulturze ludowej przeło mu XIX i XX wieku, Toruń 2014. Kałwa D., Polska doby rozbiorów i międzywojenna, w: Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych, red. A. Chwalba, Warszawa 2008. Kamisińska D„ Dessiné. Francuskie drzeworyty w polskich tygodnikach ilustrowanych XIX w. na przykładzie tygodnika „Wędrowiec” (część 1), „Toruń skie Studia Bibliologiczne” 2014, nr 2, 2015, nr 1. Kamisińska D., Grafika polskich tygodników ilustrowanych dla dzieci w dru giej połowie XIX wieku na przykładzie warszawskiego, lwowskiego i poznań skiego
„Przyjaciela Dzieci”, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” 2015, է. 13. Kamisińska D., Grafika polskich tygodników ilustrowanych drugiej połowy XIX wieku na przykładzie lwowskiego „Ogniska Domowego” (1883-1888) i „Strzechy” (1868-1873) oraz krakowskiego „Świata” (1888-1892 i 1893-1895) i „Włościanina” (1869-1873), „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2015, z. 3. Kaniowska-Lewańska L, Literatura dla dzieci i młodzieży do roku 1864, Warszawa 1980. Karpińska-Morek E„ Was-Turecka A., Sieradzka Μ., Wróblewski A., Majta T, Drzonek Μ., Teraz jesteście Niemcami. Wstrząsające losy zrabowanych pol skich dzieci, Warszawa 2018. Kawula S., Brągiel J., Janke A. W, Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki, Toruń 2007. Kądziołek W, Historia i literatura o rodzinie, Kraków 2013.
Bibliografia 495 Kehily M.J., Zrozumieć dzieciństwo. Wprowadzenie w kluczowe tematy i za gadnienia, w: Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, red. M.J. Kehily, Kraków 2008. Kelm A., Formy opieki nad dzieckiem w Polsce Ludowej, Warszawa 1966. Kempf W., Historia fotografii. Od Daugerre do Guskyègo, Kraków 2014. Kępski C., Dziecko sieroce i opieka nad nim w Polsce w okresie międzywo jennym, Lublin 1991. Kępski C., Lubelskie Towarzystwo Dobroczynne (1815-1952), Lublin 2011. Kicowska A., Pamiętniki jako źródło badań nad dzieckiem i dzieciństwem, w: Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. Dzieje nowożytne, red. K. Jakubiak, W. Jamrożek, Bydgoszcz 2002. Kliś A., Rola rodziny w wychowaniu dziecka w galicyjskiej refleksji pedago gicznej, w: W służbie szkoły i nauki. Księga poświęcona Profesorowi Czesławo wi Majorkowi, red. Z Ruta, R. Ślęczka, Kraków 2003. Kobieta i społeczeństwo na ziemiach polskich w XIX wieku, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Warszawa 1990. Kobieta w kulturze i społeczeństwie, 1.1, red. B. Jedynak, Lublin 1990. Kobiety i edukacja na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, t. II cz. I i II, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, wyd. II, Warszawa 1995. Koczerska Μ., Badania nad dziejami miast i mieszczaństwa w Polsce przed rozbiorowej: stan i zarys programu, Wrocław 1975. Koczerska Μ., Rodzina szlachecka w Polsce późnośredniowiecznej, Warsza wa 1975. Kolasa W.M., Woźniakowski K„ Rogoż Μ., Prasa dla dzieci i młodzieży 1824-1918, t. 1: Dzieje wydawnicze, Kraków 2018. Kołakowski A., Opieka nad dzieckiem sierocym w województwie gdańskim wiatach 1945-1956, Gdańsk2010. Kondratowicz
Ł., Miliszkiewicz G., Opowieść o dwóch dzieciństwach. Kata log wystawy, Muzeum Wsi Lubelskiej, Lublin 1995. Kongresy i zjazdy pedagogiczne w Polsce w XX wieku, red. A. Kicowska, To ruń 2001. Konopnicka Μ., List do P. Stachiewicza, w: Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1864-1914, red. K. Kuliczkowska, Warszawa 1965. Korczak J., Momenty wychowawcze, w: J. Korczak, Pisma wybrane, t. I, Warszawa 1978. Korzeniowska W, Edukacja i wychowanie różnych warstw społecznych na ziemiach polskich od drugiej połowy wieku XIX do roku 1918, Kraków 2004. Kosiński K„ Pamiętnikarstwo konkursowe jako źródło historyczne, „Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały” 2003, nr VI.
496 Bibliografia Kotłowski J., Pocztówki. Kolekcja biblioteki uniwersyteckiej w Toruniu, To ruń 1997. Kotłowski}., Złoty wiek pocztówki, Płock 1988. Kowalik K., Opieka nad dzieckiem w Generalnym Gubernatorstwie, Lublin 1986. Kowalska-Leder J., Doświadczenie zagłady z perspektywy dziecka w polskiej literaturze dokumentu osobistego, Wrocław 2009. Królikowski Ł., Skradzione dzieciństwo. Polskie dzieci na tułaczym szlaku 1939-1950, Kraków 2008. Kryńska EJ., Refleksja nad historią dzieciństwa w kontekście idei wychowa nia humanistycznego, „Civitas et Lex” 2020, nr 1 (25). Krzemińska W., Literatura dla dzieci i młodzieży. Zarys dziejów, Warszawa 1963. Kubica H., Odebrane dzieciństwo - dzieci wyzwolone w Auschwitz, Oświę cim 2020. Kuchowicz Z., O biologiczny wymiar historii. Książka propozycji, Warszawa 1985. Kuklo C., Badania nad demografią rodzin w mieście doby preindustrialnej, w: Struktury demograficzne rodziny na ziemiach polskich do połowy XX wieku: przegląd badań i problemów, red. P. Guzowski, C. Kuklo, Białystok 2014. Kuklo C., Odmienność rytmów rozwoju? Rodziny europejskie, rodziny pol skie na przełomie XVII i XIX wieku, w: Rodzina - prywatność - intymność. Dzieje rodziny polskiej w kontekście europejskim, red. D. Kałwa, A. Walaszek, A. Żanowska, Warszawa 2005. Kuklo C., Rodzina w miastach i miasteczkach, w: Rodzina i jej gospodarstwo na ziemiach polskich w geografii europejskich struktur rodzinnych do połowy XX wieku, red. P. Guzowski, C. Kuklo, Białystok-Warszawa 2019. Kuklo C., Rodzina w osiemnastowiecznej Warszawie, Białystok 1991. Kuliczkowska K., Literatura dla
dzieci i młodzieży w latach 1864-1918, Warszawa 1975. Kwiecień S., Poznańskie czasopisma dla dzieci i młodzieży do 1918 roku, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” 2016, vol. XIV, folia 211. Leszczyński G., Kulturowy obraz dziecka i dzieciństwa w II połowie XIX i XX wieku: wybrane problemy, Warszawa 2006. Leśniakowska Μ., Dwór polski a idee domu w kulturze europejskiej, w: Dwór polski w XIX wieku. Zjawisko historyczne i kulturowe, Warszawa 1990. Lewartowska Z., Prasa kobieca i rodzinna, „Zeszyty Prasoznawcze” 1975, r. XVI, nr 4.
Bibliografia 497 Lisowska Μ., Rodzina i dziecko w ujęciu Jana Amosa Komeńskiego, „Sie dleckie Zeszyty Komeniologiczne. Seria: Pedagogika” 2016, t. III. Lucas R.C., Dziecięcy płacz. Holocaust dzieci żydowskich i polskich w latach 1939-1945, Poznań 2018. Lutyńska K„ Ideologia czasopism rodzinnych Królestwa Polskiego w latach 1860-1880, „Przegląd Nauk Historycznych i Społecznych” 1956, t. VI. Łucyan Μ., Dzieci getta. Ostatni świadkowie zagłady, Kraków 2021. Magiera E., Stan badań na przełomie XX і XXI wieku nad historią edukacji domowej w Polsce, w: Edukacja domowa. Teoria i praktyka, red. D. Tomczyk, Μ. Zając, Szczecin 2018. Majorek C., Glosa do rozważań o historii wychowania, „Kwartalnik Peda gogiczny” 1993, nr 2. Makowski K., Rodzina poznańska w I połowie XIX wieku, Poznań 1992. Malinowska A., Brunatna kołysanka. Historie uprowadzonych dzieci, War szawa 2017. Małek A., Alkoholizm jako zagrożenie dla zdrowia i moralności dzieci i mło dzieży w świetle poradników dla rodziców z lat 1918-1970, „Wychowanie w Rodzinie” 2016, nr 2. Małek A., Nawrot-Borowska Μ., Praktyczne przewodniki wychowania. Problematyka poradników wychowawczych dla rodziców z lat 1900-1939, „Wy chowanie w Rodzinie” 2018, nr 2. Małek A., Nawrot-Borowska Μ., Wychowanie zdrowotne i higiena dzieci i młodzieży w świetle poradników dla rodziców z lat 1850-1970 ֊ zarys proble matyki, „Przegląd Pedagogiczny” 2015, nr 2. Małek A., Tradycyjne i nowatorskie myślenie o dziecku w poradnikach wy chowawczych z okresu Drugiej Rzeczypospolitej, „Przegląd Pedagogiczny” 2012, nr 1. Małek A., Wiedza o dziecku w
poradnikach dla rodziców w Drugiej Rzecz pospolitej, Gdańsk 2020. Małek A., Wychowawcze kształtowanie płci w poradnikach dla rodziców z okresu Drugiej Rzeczypospolitej, w: Metamorfozy społeczne. Procesy socjaliza cji w Drugiej Rzeczypospolitej 1914-1939, red. A. Landau-Czajka, K. Siera kowska, Warszawa 2013. Markiewicz A., Kobiety i rodziny powstańców styczniowych zesłanych w głąb Rosji, Warszawa 2017. Markiewiczowa H., Działalność opiekuńczo-wychowawcza Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności 1814-1914, Warszawa 2002. Markiewiczowa H., Działalność opiekuńczo-wychowawcza Wileńskiego To warzystwa Dobroczynności 1807-1830, Warszawa 2010.
498 Bibliografia Markowska D„ Rodzina w społeczności wiejskiej - ciągłość i zmiana. War szawa 1976. Martuszewska A., Dydaktyzm, w: Słownik łiteratury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz i A. Kowalczykowa, Wrocław 1991. Matsumoto T„ Theiss W, Dzieci syberyjskie, Pomoc Japonii dla dzieci pol skich z Syberii 1919-1922, Warszawa 2009. Matus В., Bez pamiętników nie ma historii, w: Pół wieku pamiętnikarstwa, wybór i oprać. S. Adamczyk, S. Dyksiński, E Jakubczak, Warszawa 1971. MatyjasB., Dzieciństwo jako kategoria historyczna i społeczno-pedagogiczna. Próba syntezy, w: Virginibus puerisque, t. 2, Z zagadnień wychowania i opieki nad dzieckiem w XVIII-XX wieku, red. E. Kula, Μ. Pękowska, Kielce 2012. Mazzeo T.J., Dzieci Sendlerowej, Oświęcim 2020. Meissner A., Wkład Galicji w rozwój badań nad dzieckiem, w: W kręgu oświaty, szkolnictwa i nauki. Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Ka rolowi Poznańskiemu, red. A. Winiarz, Lublin 2011. Mędrzecki W, Intymność i sfera prywatna w życiu codziennym i obyczajach rodziny wiejskiej w XIX i pierwszej połowie XIX wieku, w: Rodzina - prywat ność - intymność. Dzieje rodziny polskiej w kontekście europejskim. Sympozjum па XVII Powszechnym Zjeździe Historyków Polskich (Kraków 15-18 września 2004). Zbiór studiów, red. D. Kałwa, A. Walaszek, A. Żarnowska, Warszawa 2005. Mężczyzna w rodzinie i społeczeństwie - ewolucja ról w kulturze polskiej i europejskiej, 1.1: Od średniowiecza do początku XX wieku, red. K. Kabacińska, K. Ratajczak, Poznań 2010. Mężczyzna w rodzinie i społeczeństwie - ewolucja ról w kulturze polskiej i eu ropejskiej, t. II:
Wiek XX, red. E. Głowacka-Sobiech, ƒ. Gulczyńska, Poznań 2010. Michalski G., Wskazania dla edukacji domowej w wybranym czasopiśmien nictwie polskim drugiej połowy XIX i w pierwszych latach XX wieku, w: Naucza nie domowe dzieci polskich od XVIII do XX wieku: zbiór studiów, red. K. Jaku biak, A. Winiarz, Bydgoszcz 2004. Mieszkowska A., Dzieci Ireny Sendlerowej, Warszawa 2009. Miler A., Zniewolone dzieciństwo. Ukryte źródła tyranii, Poznań 1999. Mirecki J., Dzieci 44. Wspomnienia dzieci powstańczej Warszawy, Warsza wa 2014. Miska H., Działalność praktyczna jako główne źródło wiedzy Janusza Kor czaka o dziecku, w: Janusz Korczak. Zycie i dzieło, Materiały z Międzynarodo wej Sesji Naukowej, Warszawa, 12-15 października 1978 r„ red. H. Kirchner, A. Lewin, S. Wołoszyn, Warszawa 1978. Mit dzieciństwa w sztuce młodopolskiej, red. J. Papuzińska, Warszawa 1992.
Bibliografia 499 Mortkowiczowa J., O postępowych czasopismach dla dzieci i młodzieży w latach 1909-1926, w: Rozprawy z historii literatury dla dzieci i młodzieży, red. K. Kuliczkowska, Wrocław 1958. Nauczanie domowe dzieci polskich od XVIII do XX wieku: zbiór studiów, red. K. Jakubiak, A. Winiarz, Bydgoszcz 2004. Nauczyciel - zawód, powołanie, pasja, red. S. Popek, A. Winiarz, Lublin 2009. Nawrot-Borowska Μ., Obrazki z dziecięcego świata. Dziecko i dzieciństwo na materiałach ikonograficznych w publikacjach adresowanych do dzieci z dru giej połowy XIX i początku XX wieku - wybrane problemy, „Ars Educandi” 2018, nr 15. Nawrot-Borowska Μ., „Grzech tajemny”. Problematyka seksualności dzieci w świetle poradników z II połowy XIX i początku XX wieku, „Edukacja Ele mentarna w Teorii i Praktyce” 2016, vol. 11, nr 1 (39). Nawrot-Borowska Μ., „W krainę dziecka. Rzecz o uroku dziecięctwa” na materiałach ikonograficznych z II połowy XIX i początku XX wieku - wybrane problemy, „Studia Edukacyjne” 2018, nr 51. Nawrot-Borowska Μ., Dole i niedole dziecka wiejskiego na terenie ziem pol skich w II połowie XIX i początku XX wieku w świetle literatury pamiętnikar skie], „Problemy Wczesnej Edukacji” 2010, nr 1 (11). Nawrot-Borowska Μ., Edukacja patriotyczna w rodzinach polskich w IIpo łowie XIX i na początku XX wieku w świetle literatury pamiętnikarskiej, w: Nie podległość i wychowanie: z doświadczeń II Rzeczypospolitej, red. W. Jamrożek, E. Kula, Μ. Pękowska, Kielce 2012. Nawrot-Borowska Μ., Higiena małego dziecka w świetle poradników z po czątku XX wieku, „Przegląd Pedagogiczny” 2012,
nr 1. Nawrot-Borowska Μ., Małek A., Wychowanie zdrowotne i higiena dzieci i młodzieży w świetle poradników dla rodziców z lat 1850-1970 - zarys proble matyki, „Przegląd Pedagogiczny” 2015, nr 2. Nawrot-Borowska Μ., Nauczanie domowe na ziemiach polskich w II poło wie XIX i początkach XX wieku - zapatrywania teoretyczne i praktyka, Byd goszcz 2011. Nawrot-Borowska Μ., Seksualność dziecka i „tajemne grzechy młodości” w świetle poradników z drugiej połowy XIX i początku XX wieku. Zarys proble matyki, „Litteraria Copernicana” 2017, no 3. Nawrot-Borowska Μ., Sprawy tajemne i nieczyste. Rola rodziny w wycho waniu seksualnym dzieci w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku w świetle poradników. Zarys problematyki, „Wychowanie w Rodzinie” 2013, t. 7. Nawrot-Borowska Μ., Stosunek do ciała człowieka w wybranych publikacjach religijnych i religijno-wychowawczych o charakterze poradnikowym z II połowy
500 Bibliografìa XIX i początku XX wieku, w: Ciało człowieka w refleksji humanistycznej, red. Μ. Żmudzka-Brodnicka, Μ. Brodnicki, Gdańsk 2013. Nawrot-Borowska Μ., Wizerunek ojca w polskich rodzinach ziemiańskich w świetle pamiętników z lat 1850-1914, w: Mężczyzna w rodzinie i społeczeń stwie: ewolucja ról w kulturze polskiej i europejskiej, t. 1: Od średniowiecza do początku XX wieku, red. K. Kabacińska i K. Ratajczak, Poznań 2010. Nawrot-Borowska Μ., Wskazówki do samodzielnego wykonywania zaba wek z papieru na łamach „Mojego Pisemka” z lat 1902-1915, „Edukacja Ele mentarna w Teorii i Praktyce” 2018, vol. 13, nr 3 (49). Nawrot-Borowska Μ., Wybór materiałów ikonograficznych z zakresu edu kacji domowej dzieci polskich w latach 1850-1914, w: Wychowanie, opieka, kształcenie: z badań nad wybranymi problemami edukacji w XX і XXI wieku, red. Μ. Brodnicki, E. Gorloff, A. Kołakowski, Toruń 2010. Nawrot-Borowska Μ., Zabawki dziecięce na grafikach dodatków modowych prasy kobiecej w XIX wieku, w: Zachować dla przyszłości. Sprawy szkolnictwa, oświaty i opieki w przekazie prasowym XIX i początków XX wieku, red. I. Mi chalska, G. Michalski, Łódź 2018. Nawrot-Borowska Μ., Zabawy i zabawki dziecięce w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku - wybrane problemy z wykorzystaniem grafik z epoki, „Biuletyn Historii Wychowania” 2013, nr 30. Nawrot-Borowska Μ., Edukacja patriotyczna w rodzinach polskich w IIpo łowie XIX i na początku XX wieku w świetle literatury pamiętnikarskiej, w: Niepodległość i wychowanie: z doświadczeń II Rzeczypospolitej, red. W. Jamrożek, E. Kula, Μ. Pękowska,
Kielce 2012. Nawrot-Borowska Μ., O zabawach i zabawkach dzieci ziemiańskich w II połowie XIX i na początku XX wieku w świetle wspomnień pamiętnikarzy z Wielkopolski, „Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk” 2015, nr 15. Nawrot-Borowska Μ., Zabawka dziecięca na terenie ziem polskich w IIpo łowie XIX i na początku XX wieku w przekazach pamiętnikarskich, w: Zabaw ka: przedmiot ludyczny i obiekt kolekcjonerski, red. K. Kabacińska-Łuczak, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2016. Nawrot-Borowska Μ., Zabawy dzieci na wsi polskiej w II połowie XIX i na początku XX wieku w świetle literatury pamiętnikarskiej, „Przegląd Pedago giczny” 2011, nr 2. Nawrot-Borowska Μ., Zabawy dzieci ziemiańskich w drugiej połowie XIX wieku i na początku wieku XX w świetle pamiętnikarstwa, „Biuletyn Historii Wychowania” 2013, nr 2. Nowak J., Kategoria dzieciństwa i jej pedagogiczno-społeczne aspekty, „Roz prawy Naukowe i Zawodowe Państwowej Szkoły Wyższej Zawodowej w El blągu” 2013, nr 17.
Bibliografia 501 Nowak K., Dzieci rewolucji przemysłowej. Kto naprawdę zbudował współ czesny świat, Kraków 2019. Obrazy rodziny w ujęciu pedagogicznym i historycznym, red. A. Szerląg, S. Walasek, „Wychowanie w Rodzinie” 2012, t. 5. Od narodzin do wieku dojrzałego. Dzieci i młodzież w Polsce, cz. I: Od śre dniowiecza do wieku XVIII, red. Μ. Dąbrowska, A. Klonder, Warszawa 2002. Od narodzin do wieku dojrzałego. Dzieci i młodzież w Polsce. Stulecie XIX i XX, red. E. Mazur, Warszawa 2003. Od starożytnej myśli filozoficznej do współczesnych rozwiązań legislacyj nych, red. B. Jędrychowska, „Wychowanie w Rodzinie” 2013, nr 7, s. 9. Odrobińska Μ., Dzieci wygnane. Tułacze losy małych Polaków w czasie II wojny światowej, Kraków 2020. Ojcowskie synom przestrogi. Instrukcje rodzicielskie (XVI-XVII w.), red. M.E. Kowalczyk, D. Żołądź-Strzelczyk, Wrocław 2017. Papuzińska ƒ., Wychowawcza rola prasy dziecięcej, Warszawa 1972. Partnerka, matka, opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od VI do XX wieku, red. K. Jakubiak, Bydgoszcz 2000. Pedagogiczne tendencje pomorskiej i kujawskiej prasy polskiej dla dzieci i młodzieży w latach 1891-1920, Bydgoszcz 1981. Pijaństwo i alkoholizm w piśmiennictwie Królestwa Polskiego w XIX i na po czątku XX wieku. Aspekty społeczne, pedagogiczne i kulturowe, wybór źródeł i oprać. A. Bołdyrew, Łódź 2019. PilarczykE, Elementarze polskie od ich XVI-wiecznych początków do II woj ny światowej. Próba monografii księgoznawczej, t. 1-2, Zielona Góra 2003. PiwińskaM., Złe wychowanie, fragmenty romantycznej biografii, Warszawa 1981. Podgórska E„ Zagadnienia
pedagogiczne w polskim czasopiśmiennictwie drugiej połowy XIII wieku, „Studia Pedagogiczne” 1956, t. 3. Podgórska E., Autobiografia jako źródło da historii wychowania, w: Meto dologia w badaniach naukowych historii wychowania, red. T. Jałmużna, I.G. Mi chalscy, Łódź 1993. Postman N., W stronę XVIII stulecia. Jak przeszłość może doskonalić naszą przyszłość, Warszawa 2001. Przecież ich nie zostawię. O żydowskich opiekunkach w czasie wojny, red. Μ. Kicińska, Μ. Sznajderman, Wołowiec 2018. Przecławska A., Czasopisma dziecięce i młodzieżowe, w: Encyklopedia pe dagogiczna, red. W. Pomykało, Warszawa 1997.
502 Bibliografia Przekaz tradycji i kultury na przestrzeni wieków, red. S. Walasek, L. Albań ski, „Wychowanie w Rodzinie” 2011, t. 1, s. 9. Przestrogi i nauki dla dzieci. Instrukcje rodzicielskie XVIII w., red. M.E. Ko walczyk, D. Żołądź-Strzelczyk, Wrocław 2017. Raś D., Rodziny ubogie i przestępczość od XVI do XX wieku. Warunki życia, badania psychologiczno-społeczne, dobroczynność i wychowanie młodzieży, Kraków 2011. Regulska A., Przeobrażenia w modelu i funkcjach rodziny na przestrzeni XIX-XX wieku, „Studia nad Rodziną” 2011, nr 1-2. Rodzina - prywatność - intymność. Dzieje rodziny polskiej w kontekście eu ropejskim, red. D. Kałwa, A. Walaszek, A. Żarnowska, Warszawa 2005. Rodzina a wychowanie. Ciągłość i zmienność na przestrzeni wieków, red. J. Jundziłł, Bydgoszcz 1995. Rodzina i wychowanie w rodzinie, red. J. Jundziłł, „Studia Pedagogiczne WSP w Bydgoszczy” 1996, z. 32. Rodzina jako środowisko wychowawcze w czasach nowożytnych, red. K. Ja kubiak, Bydgoszcz 1995. Rodzina na przestrzeni wieków, red. S. Walasek, L. Albański, „Wychowanie w Rodzinie” 2011, t. 2. Rodzina pomorska, red. J. Borzyszkowski, Gdańsk 1999. Rodzina w Europie na przełomie XIX і XX wieku, red. A Haratyk, S. Wala sek, „Wychowanie w Rodzinie” 2015, t. 12. Rodzina w polityce państwa. Instytucjonalne wsparcie i dyskusja na łamach czasopism, red. S. Walasek, E. Jurczyk-Romanowska, „Wychowanie w Rodzi nie” 2014, t. 10. Rodzina w społeczeństwach antycznych i wczesnym chrześcijaństwie. Litera tura, prawo, epigrafika, red. J. Jundziłł, Bydgoszcz 1995. Rodzina w starożytnym Rzymie, red. J. Jundziłł,
Bydgoszcz 1993. Rodzina. Historia i współczesność. Studium monograficzne, red. W. Korze niowska, U. Szuścik, Kraków 2010. Rola i miejsce kobiet w edukacji i kulturze polskiej, red. W. Jamrożek, D. Żo łądź-Strzelczyk, Poznań 1998. Rolbiecki W, Pojęcie upowszechniania nauki, „Zagadnienia Naukoznawcze” 1969, z. 2 (18). Rozważania o wychowaniu, opiece i wsparciu rodzin (XIII-XX wiek), red. E. Jurczyk-Romanowska, S. Walasek, „Wychowanie w Rodzinie” 2014, t. 14. Równe prawa i nierówne szanse. Kobiety w Polsce międzywojennej, red. A. Żar nowska, A. Szwarc, Warszawa 2000.
Bibliografia 503 Rzepniewska D., Rodzina ziemiańska w Królestwie Polskim, w: Społeczeń stwo polskie XVIII i XIX wieku. Studia o rodzinie, t. IX, red. ƒ. Leskiewiczowa, Warszawa 1991. S. Kuźma-Markowska, Dziecko, rodzina i płeć w amerykańskich inicjaty wach humanitarnych i filantropijnych w II Rzeczypospolitej, Wrocław 2018. Scheffer E., Dzieci Aspargera. Medycyna na usługach III Rzeszy, Poznań 2019. Segiet K., Dziecko i jego dzieciństwo w perspektywie naukowego poznania i doświadczania rzeczywistości. Studium pedagogiczno-społeczne, Poznań 2011. Sikorska-Kulesza J., Skąd się wziął twój braciszek? Początki dyskusji o wy chowaniu seksualnym dzieci i młodzieży na ziemiach polskich, w: Kobieta i mał żeństwo. Społeczno-kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX i XX, Zbiór studiów, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, t. VIII, Warszawa 2004; Μ. Szubert, Wychowa nie seksualne młodzieży w świetle XIX-wiecznych poradników parenetycznych, „Wychowanie w Rodzinie” 2015, t. 12, nr 2. Siennicka Μ., Rodzina burżuazji warszawskiej i jej obyczaj. Druga połowa XIX i początek XX wieku, Warszawa 1998. Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej, red. B. Tylicka, G. Leszczyński, Wrocław 2002. Słupska K., Katarzyna Segiet, Dziecko i jego dzieciństwo w perspektywie na ukowego poznania i doświadczania rzeczywistości. Studium pedagogiczno-spo łeczne, „Kultura-Społeczeństwo-Edukacja ” 2015, nr 7. Smolińska-Theiss B„ Dzieciństwo jako status społeczny. Edukacyjne przy wileje dzieci klasy średniej, Warszawa 2014. Smolińska-Theiss B., Dzieciństwo w małym mieście, Warszawa 1993. Smolińska-Theiss B.,
Korczakowskie narracje pedagogiczne, Kraków 2014. Sobczak ƒ., Przejawy zainteresowania wychowaniem rodzinnym w pracach niektórych polskich pisarzy i pedagogów u schyłku XVIII i w pierwszej połowie XIX wieku, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia Pedagogiczne” 1992, z. 18. Sobczak J., Warunki i przejawy rozwoju teorii wychowania rodzinnego i edu kacji rodziców od czasów Odrodzenia, w: Rodzina. Przeszłość - teraźniejszość przyszłość, red. A. Tchorzewski, Bydgoszcz 1988. Sokół Z., Z badań nad polską prasa kobiecą w latach 1818-1939, „Kwartal nik Historii Prasy Polskiej” 1983, t. XXII, nr 3. Sokół Z., Prasa kobieca w Polsce w latach 1945-1995, Rzeszów 1998. Sosnowska J., Działalność socjalna i opiekuńczo-wychowawcza Łódzkiego Chrześcijańskiego Towarzystwa Dobroczynności (1885-1940), Łódź 2011.
504 Bibliografia Sosnowska J., Łódzkie Żydowskie Towarzystwo Opieki nad Sierotami i jego działalność na rzecz dzieci i młodzieży w latach I wojny światowej, „Wychowa nie w Rodzinie” 2014, t. 10. Sowińska-Gogacz J., Torański B„ Mały Oświęcim. Dziecięcy obóz w Łodzi, Warszawa 2020. Społeczeństwo polskie XVIII i XIX wieku, t. 9: Studia o rodzinie, red. J. Leskiewiczowa, Warszawa 1991. Spyra J., Pamiętniki jako źródło historyczne do badań XIX stulecia, w: Histo ria na źródłach oparta: studia ofiarowane Profesorowi Tadeuszowi Srogoszowi w 65. rocznicę urodzin, red. A. Stroynowski, Częstochowa 2017. Stare i nowe. Czasopisma dla dzieci i młodzieży, red. B. Olszewska, E. Łucka-Zając, Opole 2013. Studia z dziejów edukacji kobiet na ziemiach polskich, red. W. Jamrożek, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2001. Suchodolski B., Komeński (Myśli i ludzie), Warszawa 1979. Szarkowska A., Wychowanie religijne w rodzinie polskiej w okresie zaborów, „Kultura i Edukacja” 2003, nr 3/4. Szczepańska B., Higiena szkolna w szkolnictwie ogólnokształcącym w Dru giej Rzeczypospolitej, Łódź 2014. Sztachelska J., Pamiętnikarstwo. Z dziejów terminu i gatunku w XIX wieku, „Studia Podlaskie” 2013, t. 21. Szulakiewicz W, Ego-dokumenty i ich znaczenie w badaniach naukowych, „Przegląd Badań Edukacyjnych” 2013, nr 16. Szulakiewicz W, Opowiadając o sobie. Obraz dzieciństwa we wspomnieniach wybitnych ludzi, w: W kręgu historii, politologii i edukacji, Studia i szkice ofiaro wane Profesorowi Witoldowi Wojdyle, red. Z. Karpus, G. Radomski, Μ. Strze lecki, Toruń 2012. Szymborska K., Mors immatura. Dziecko i śmierć w
literaturze i kulturze drugiej połowy XIX i w początkach XX wieku (na tle europejskim), Kraków 2019. Śliwerski B., Pedagogika dziecka. Studium pajdocentryzmu, Gdańsk 2007. Špica P., Przemiany autorytetu ojca w rodzinie polskiej w XX wieku. Inter pretacja z perspektywy historyczno-pedagogicznej, „Wychowanie w Rodzinie” 2014, vol. 10, nr 2; tenże, Oczekiwania - rzeczywistość - zmiana. Ojcostwo w PRL-u, „Kultura i Wychowanie. Międzynarodowe elektroniczne czasopi smo naukowe”, 2015, nr 9 (1). Świat dziecka ziemiańskiego. Antologia źródeł, red. J. Kita, Łódź 2014. Tchorzewski A. Μ., Edukacyjne funkcje rodziny. Funkcje edukacyjne rodzi ny: studium diagnostyczno-anagnostyczne, Bydgoszcz 1990.
Bibliografia 505 Teterycz-Puzio A., Dziecko i dzieciństwo w świetle wybranych źródeł narra cyjnych (do XIV wieku), „Studia Gdańskie” 2013, nr XXVIII. Theiss W., Dzieci syberyjskie. Dzieje polskich dzieci repatriowanych z Syberii i Mandżurii w latach 1919-1921, Warszawa 1991. Theiss W., Sieroctwo wojenne polskich dzieci (1939-1945). Zarys problema tyki, „Przegląd Pedagogiczny” 2012, nr 1. Theiss W., Zniewolone dzieciństwo: socjalizacja w skrajnych warunkach spo łeczno-politycznych, wyd. 2, Warszawa 1999. Tomaszczuk Z., Łowcy obrazów. Szkice z historii fotografii, Warszawa 1993. Trzeciakowscy Μ. i L., W dziewiętnastowiecznym Poznaniu, Poznań 1987. Turowski ƒ., Rodzina chłopska w okresie lat 1864-1914 w świetle źródeł pa miętnikarskich, „Łódzkie Studia Etnograficzne” 1967, t. 9. Virginibus puerisque, է. 2: Z zagadnień wychowania i opieki nad dzieckiem w XVI11-XX wieku, red. E. Kula, Μ. Pękowska, Kielce 2012. W kręgu rodziny epok dawnych. Dzieciństwo, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, Μ. Gadocha, Warszawa 2014. W obronie dzieci i młodzieży w Warszawie 1939-1944, red. J. Tazbir, War szawa 1975. Waksmund R. Historia dzieciństwa - historia kina, „Studia Filmoznawcze” 2012, nr 33. Waksmund R„ Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej: (tematy, ga tunki, konteksty), Wrocław 2000. Walasek S., Opieka i wychowanie małego dziecka na łamach czasopism przełomu XIX і XX wieku, Wrocław 2015. WasylewskiS., Życie polskie w XIX wieku, oprać. Z. Jabłoński, Kraków 1962. Weisler J., Dziecko w PRL-u. Trzy dekady polityki opieki nad dzieckiem wPRL-u (lata 60., 70. i 80. XX
wieku). Towarzystwo Przyjaciół Dzieci jako or ganizator pomocy dzieciom w państwie demokracji ludowej, Poznań 2020. Wereszycki H„ Uwagi na temat użyteczności pamiętników jako źródła do historii XIX wieku, „Pamiętnikarstwo Polskie” 1972, nr 3. Wieliczka-Szarkowa J„ Szarek E, Dziś idę walczyć, Mamo. Najmłodsi w walce o wolną Polskę 1863-1989, Kraków 2018. WiniarzJ., Ochrona praw matki, dziecka i rodziny, Warszawa 1965. Winnik S., Dzieci z Pawiaka, Kraków 2020. Wnęk J., Dziecko w polskiej literaturze naukowej 1918-1939, Warszawa 2012. Wojnarowska A., Kultura i literatura. O genezie i rozwoju polskiej literatury dla najmłodszych, „Biblioteka Współczesnej Myśli Pedagogicznej” 2015, t. 4.
506 Bibliografia Wojtkowiak Z., Nauki pomocnicze historii najnowszej. Źródła narracyjne. Pamiętnik, tekst literacki, cz. 1, Poznań 2001. Wróblewski Μ., Doświadczanie dzieciństwa. Studium z antropologii litera tury, Toruń 2019. Wychowanie w rodzinie od starożytności po wiek XX, red. J. Jundziłł, Byd goszcz 1994. Wychowanie w rodzinie polskiej od schyłku XVIII do połowy XX wieku, red. K. Jakubiak, A. Winiarz, Bydgoszcz 2000. „Wychowanie w Rodzinie” 2018, t. 17, 18, red. S. Walasek, E. Jurczyk-Ro manowska. Wymiary dzieciństwa. Problemy dziecka i dzieciństwa w zmieniającym się społeczeństwie, red. J. Binczycka, B. Smolińska-Theiss, Kraków 2005. Wyrobisz A., Jak pisać o historii dzieciństwa? (uwagi w związku z książką Eriki Langmuir, Imagining Childhood, Yale University Press, New Haven-London 2006, s. 264), „Przegląd Historyczny” 2007, որ 98/4. Wzrastać w cieniu historii. Dzieci i młodzież w instytucjach edukacyjnych w Polsce (1918-1989), red. E. Gorloff, Toruń 2015. Z dziejów edukacji i wychowania w rodzinie, red. K. Jakubiak, „Studia Pe dagogiczne” 1998, z. 34. Z dziejów życia i wychowania w rodzinie, red. K. Jakubiak, „Studia Pedago giczne” 1996, z. 28. Zabawka - przedmiot ludyczny i obiekt kolekcjonerski, red. K. Kabacińska-Łuczak, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2016. Zabawka wżyciu dziecka. Konteksty historyczne i edukacyjne, red. D. Żołądź-Strzelczyk, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce” 2018,1.13, nr 3 (49). Zabójstwo dziecka w literaturze i kulturze europejskiej, cz. I i II, red. K. Ilski, Z. Kopeć, E. Kraskowska, Poznań 2014,1.1, 2015, է. II. Zadurska O.,
Ludowy wizerunek dzieci kalekich i jego społeczne konsekwen cje, „Litteraria Copernicana” 2017, nr 3. Zaleska Z., Czasopisma kobiece w Polsce. Materiały do historii czasopism: rok 1818-1937, Warszawa 1938. Zasztowt L., Popularyzacja nauki w Królestwie Polskim 1864-1905, Wro cław- Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989. Zawadzki K., Książki poradnikowe dla rodziców o wychowaniu dzieci w po szczególnych fazach rozwoju, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Pedagogica et Psychologia” 1987, z. 16. Zdeptane dzieciństwo. II wojna światowa i jej wpływ na sytuację dzieci, red. A. Bartuś, P. Trojański, Oświęcim 2017. Zieliński J„ Historia karty pocztowej, Krosno 1999.
Bibliografia 507 Znaniecki E, O znaczeniu pamiętników dla badań socjologicznych, „Pamiętnikarstwo Polskie” 1971, nr 2. Zobaczyć dziecko. Literackie i filmowe portrety dziecka w Polsce w XX wieku, red. A. Ossowska-Zwierzchowska, Bydgoszcz 2012. Źródła do dziejów staropolskich podróży edukacyjnych, red. M.E. Kowalczyk, D. Żołądź-Strzelczyk, Wrocław 2017. Źródła do dziejów wychowania w rodzinie polskiej w XIX i początkach XX wieku, wyb. i oprać. A. Denisiuk, K. Jakubiak, Bydgoszcz 2001. Źródła do nauczania domowego dzieci polskich w XIX i na początku XX wieku z bibliografią adnotowaną pamiętników i wyborem literatury pedagogi cznej, red. K. Jakubiak, G. Karłowska, Μ. Nawrot, A. Winiarz, Bydgoszcz 2005. Żarnowska A., Modele rodziny i pozycja w niej kobiety w uprzemysławiają cym się mieście na przełomie X1XJXX wieku. Tradycja i modernizacja, w: Pamięt nik XV Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, 1. 2, Przemiany społeczne a modele rodziny, red. A. Żarnowska, Toruń 1995. Żdzarski W., Zaczęło się od Daugerra. Szkice z dziejówfotografii XIX wieku, Warszawa 1977. Żołądź-Strzelczyk D„ Dzieciństwo w mieście na ziemiach polskich w XVI-XVIII wieku - możliwości źródłowe i perspektywy badawcze, „Biuletyn Histo rii Wychowania” 2011, nr 27. Żołądź-Strzelczyk D., „A cacek też dużo było”: zabawki dziecięce na zie miach polskich w średniowieczu i w epoce nowożytnej, „Kwartalnik Historycz ny” 2013, nr 1. Żołądź-Strzelczyk D., Dawne zabawki dziecięce opisane słowem i obrazem, w: Dawne i współczesne zabawki dziecięce, red. K. Kabacińska, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań-Kielce 2010. Żołądź-
Strzelczyk D., Dzieci nieślubne w dawnej Polsce, w: W dialogu z prze szłością. Księga poświęcona Profesorowi Janowi Hellwigowi, red. D. Żołądź-Strzelczyk, W. Jamrożek, Poznań 2002. Żołądź-Strzelczyk D., Dzieciństwo w mieście na ziemiach polskich w XVIXVIII wieku - możliwości źródłowe i perspektywy badawcze, „Biuletyn Historii Wychowania” 2011, nr 27. Żołądź-Strzelczyk D., Dziecko w dawnej Polsce, Poznań 2002, 2006. Żołądź-Strzelczyk D„ Fryga, łątka i konik na patyku - zabawki naszych przod ków, w. Sztuka dla dziecka. Tradycja we współczesności, red. G. Leszczyński, Poznań 2011. Żołądź-Strzelczyk D., Gomułka L, Kabacińska-Łuczak K„ Nawrot-Borowska Μ., Dzieje zabawek dziecięcych na ziemiach polskich do początku XX wie ku, Wrocław 2016.
508 Bibliografia Żołądź-Strzelczyk D., Kabacińska-Łuczak K., Codzienność dziecięca opisa na słowem i obrazem. Życie dziecka na ziemiach polskich od XVI do XVIII wieku, Wrocław 2012. Żołądź-Strzelczyk D., Pod każdym względem szlachetne ci daję wychowa nie. Studia z dziejów wychowania szlachty w epoce staropolskiej, Wrocław 2017. Żołądź-Strzelczyk D„ Podróże edukacyjne w staropolskiej myśli pedagogicz nej, „Chowanna” 1998, nr 2. Żołądź-Strzelczyk D., Rola zabawek w przygotowaniu do pełnienia ról spo łecznych kobiecych i męskich w epoce nowożytnej, w: Kobieta i mężczyzna: jed na przestrzeń - dwa światy, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, Μ. Gadocha, Warszawa 2015. Żołądź-Strzelczyk D., Szkoły i warsztaty zabawkarskie na ziemiach polskich u schyłku XIX i początkach XX wieku, w. Z badań nad tradycją polskiej peda gogiki, Księga Jubileuszowa dedykowana prof. Danucie Koźmian, red. E. Ma giera, J. Król, Szczecin 2016. Żołądź-Strzelczyk D., Świat dziecka w pamiętnikach doby staropolskiej, w: Memuarystyka w dawnej Polsce, red. P. Borek, D. Chemperek, A. Nowicka-Struska, Kraków 2016. Żołądź-Strzelczyk D., Zabawki z wykopalisk przy ulicy Chmielnej 73-74 w Gdańsku, w: Dantiscum, t. 1, red. R. Krzywdziński, Gdańsk 2016. Życie prywatne Polaków w XIX wieku. „Portret kobiecy”. Polki w realiach epoki, t. 2, red. Μ. Sikorska-Kowalska, J. Kita, Łódź-Olsztyn 2014. Życie prywatne Polaków w XIX wieku. „Portret kobiecy”. Polki w realiach epoki, t. 3, red. Μ. Klempert, Μ. Korybut-Marciniak, J. Kita, Łodź-Olsztyn 2014. Życie prywatne Polaków w XIX wieku. „Prywatne światy zamknięte w
listach”, t. 7, red. ƒ. Kita, Μ. Korybut-Marciniak, Łódź 2018. Życie prywatne Polaków w XIX wieku. Moda i styl życia, t. 6, red. J. Kita, Μ. Korybut-Marciniak, Łódź -Olsztyn 2017. Życie prywatne Polaków w XIX wieku. O mężczyźnie (niejzwyczajnie, t. 8, red. ƒ. Kita, Μ. Korybut-Marciniak, Łódź-Olsztyn 2019. Życie prywatne Polaków w XIX wieku. Świat dziecka, t. 5, red. ƒ. Kita, Μ. Ko rybut-Marciniak, Łódź-Olsztyn 2016. Żyrowski Μ., Dziewiętnastowieczna rodzina polska, „Roczniki Socjologii Rodziny” 2000, z. XII.
Bibliografia 509 Netografia Golus A., Historia dzieciństwa według Lloyda deMausea, https://histmag . org/Historia-dziecinstwa-wedlug-Lloyda-deMausea-19071. https://www.gov.pl/web/nauka/komunikat-ministra-nauki-i-szkolnictwawyzszego-z-dnia-22-wrzesnia-2020-r-o-ustanowieniu-programu-pod-nazwanarodowy-program-rozwoju-humanistyki-i-naborze-wnioskow. http://encyklopediadziecinstwa.p1/index.php/Kategoria:Historyczny_ konstrukt_dzieci%C5%84stwa. http://encyklopediadziecinstwa.pl/index.php/Main_Page. „Anna, Marta, Alfred. Opowieść o pomorskim dzieciństwie”, https://muzeum kluki.pl/poprzednie_wystawy_czasowe- 13 .html. „Dzieciństwo ֊ historia, codzienność”, https://dzieje.pl/wystawa/wystawa-dziecinstwo-historia-codziennosc. „Ukradzione dzieciństwo”, https://bialystok.ipn.gov.pl/pll/aktualnosci/746 20,Uroczyste-otwarcie-wystawy- Ukradzione-dziecinstwo-Bialystok-25-lipca 2019.html?search=107895746756. „Beztroskie lata dzieciństwa”, https://muzeum.pleszew.pl/beztroskie-lata-dziecinstwa-2/. Z historii zabawek. Wspomnienia z dzieciństwa, http://www.muzeum.edu. pl/pl/radom/z-historii-zabawek-wspomnienia-z-dziecinstwa, 195.html. Wspomnienia z dzieciństwa. Zabawki PRL-u, http://www.muzeum.pila.pl/ wystawy.php?lang=pl id_strony=692.
Indeks osobowy Indeks obejmuje osoby wymienione w publikacji - w tekście głównym oraz w przypi sach rzeczowych. Numery stron, na których nazwisko pojawia się wyłącznie w przy pisach, zostały oznaczone kursywą. A Ament Wilhelm 180 Arctowa Maria zob. Buyno-Arctowa Maria Aries Philippe 17,116-117 В Babicki Józef Czesław 21 Badinter Elisabeth 17 Balcerek Marian 21 Baranowski Mieczysław Tytus 172, 191,249, 313, 325 Barnes Carl 124 Bartnicka Kalina 25-26 Barzycka-Paździor Agata 36 Baudouin Piotr Gabriel 20 Baytel Franciszek 313, 333 Bednarz-Grzybek Renata 51 Bełza Władysław 90 Biehler Matylda 238,268,284, 313,322 Bieliński Franciszek 141 Bilewicz-Kuźnia Barbara 51 Binet Alfred 123,183-184, 356 Bismarck Otto von 156 Błażek Bolesław 126 Bołdyrew Aneta 38 Bonaparte Napoléon 209 Bourdon Benjamin В. 360 Brzeziński Mieczysław 317 Budzińska-Tylicka Justyna 311 Buyno-Arctowa Maria 76-77 Byron George Gordon 209 c Cartel James McKeen 190 Chałasiński Józef 32, 98,134 Charcot Jean-Martin 357 Chavasse Pye Henry 87 Chęciński Jan 90 Chlebowski Bronisław 176 Chmielowski Piotr 82,145,176 Chodeckí Władysław 268, 292, 343, 351,425, 436 Chodorowicz Ignacy 292 Chrisman Oscar 127,189 Ciembroniewicz Józef 126 Cieszkowski August 144 Claparède Eduard 123-124, 201 Compayré Gabriel 212 Coustel Ch. 81,118 Czabanowska-Wróbel Anna 96
Indeks osobowy Czarnowski Augustyn (August) 223, 280 Czartoryski Adam Kazimierz 141-142, 151 Czerwiński Ignacy zob. Lubicz Czer wiński Ignacy 511 Foerster Friedrich Wilhelm 85 Fritsch Heinrich 85 Fröbel Friedrich Wilhelm August 141-143, 394, 396, 405 Froebel Fryderyk zob. Fröbel Friedrich Wilhelm August Fürst Kurt 246, 399 D Darwin Charles 120,180, 387 Dawid Jan Władysław 124-126,145, 172-173,176, 177 Dąbrowski Piotr Zygmunt 128, 171-172,188 Delimata Małgorzata 36 DeMause Lloyd 17 Dembowski Edward 144 Deotyma zob. Łuszczewska Jadwiga, pseud. Deotyma Dewey John 188 Dowbor-Muśnicki Józef 156 Duchińska Seweryna 89 Diieckelmann Anna zob. Fischer-Düeckelmann Anna Durkheim Émile 136 Dygasiński Adolf 82, 85, 93-94,151, 425-426 Dzieduszycka Anastazja 89 E Ebbinghaus Hermann 359 Ellis Havelock 206 Erazm z Rotterdamu 429 Evard Marguerite 212 F Falski Marian 196 Fischer-Düeckelmann Anna 223,268, 280 G Gebenthner Gustaw 297 Glücksberg Michał 241, 366 Głowacki Aleksander (zob. Prus Bolesław) Głowacki Bartosz 161 Golus Anna 41 Gomułka Izabela 51 Gordon Peter 16 Grabski Władysław Jan 164 Gralewski Jan 176 Groos Karl 201, 387-388 Grzegorzewska Maria 196 Grzybek Renata zob. Bednarz-Grzybek Renata H Hall Stanley 123,127,175,181, 206, 212-213 Haraszkiewicz Mikołaj 249 Haratyk Anna 40 Haufe Edward 425,451 Heinrich Władysław 126 Heller Teodor 357 Hochsinger Karol 268,275, 344, 348, 370 Hoffmanowa Klementyna (z domu Tańska) 73, 75, 88-89,143 Hojnacka Konstancja 401 Hojnacki Władysław 294
512 _ Horodyński Gustaw zob. Kubik-Horodyński Gustaw I Iłowajski Dmitrij Iwanowicz 158 Izdebska Jadwiga 55 Izdebska Władysława 89 J Jachowicz Stanisław 89-90 Jaerschky Paul 382, 401 Jakubczak Franciszek 98 Jakubiak Krzysztof 19 Jamrożek Wiesław 19, 27 Jaroszewska Teresa 223, 280 Jaroszyński Tadeusz 172,177,196 Jarowiecki Jerzy 75 Jaworski Józef 253 Jeske August 90 Jeżewski Kazimierz 21-22 Jordan Jan Henryk 409,411 Joteyko Józefa 32,126, 128-129,177, 196 К Kabacińska-Łuczak Katarzyna 45,4849,51 Kabzińska Łucja 144 Kabziński Krzysztof 97 Kaczorowski Feliks 246 Kalniuk Tomasz 59 Karłowicz Jan 93-94 Karpowicz Stanisław 145,176,382,386 Karyory Helena zob. Sikorska-Karyory Helena Kądziołek Władysław 33 Kelner Lorenz 121 Kępski Czesław 21, 40 Indeks osobowy Kierski Feliks 176 Kneipp Sebastian 268,272 Koehler Klemens 246,268-269, 342 Komeński Jan Amos 117-118,141 Kon Feliks 156 Konarski Stanisław 88 Konopnicka Maria 90, 91-92 Kopczyński Stanisław 343, 363 Korczak Janusz 20, 21, 53,76,125 Kosiński Wacław Mateusz 313, 338 Kościuszko Tadeusz 161 Kowalczyk Małgorzata 37 Kowerska Zofia 85,151, 241, 343,366 Kozłowski Karol 382,384 Kozubowski Feliks 93-94 Krakowska Paulina 89 Kramsztyk Stanisław 90 Krasicki Ignacy 90,141-143 Krzywicki Ludwik 98 Kubik-Horodyński Gustaw 249 Kuchowicz Zbigniew 25 Kuczalska-Reinschmit Paulina 254 Kuźnia Barbara zob. Bilewicz-Kuźnia Barbara L Lancaster Ellsworth Gage 212 Lejowa Emilia 89 Leon XIII, papież 152 Lepalczyk Irena 21 Leskiewiczowa Janina 25 Lewandowski Franciszek Ksawery (pseud. Ksawery Pałuczanin) 425, 440 Lewartowska Zofia
69 Libelt Karol 144 Librachowa Maria zob. Lipska-Librachowa Maria
Indeks osobowy Ligocki Edward 158 Lipska-Librachowa Maria 32, 127 Lityński Michał 249 Locke John 117-118,141, 370 Lubicz Czerwiński Ignacy 85,151 Lubomirski Jan Tadeusz 176, 351, 375, 436 Lutosławski Kazimierz 85,151 Ł Łempicki Stanisław 8 Łepkowski Tadeusz 26 Łopuszański Tadeusz 409 Łuczak Katarzyna zob. Kabacińska-Łuczak Katarzyna Łuczyński Witold (pseud. Witold Schreiber) 331 Łuszczewska Jadwiga, pseud. Deoty ma 89 513 Moszczeńska-Rzepecka Izabela 145, 164,313, 336 Muśnicki Józef zob. Dowbor-Muśnicki Józef Mysłakowski Zygmunt 32, 98 N Nawroczyński Bogdan 177,196 Nawrot-Borowska Monika 34, 46, 49, 51 Niemojewski Ludwik 90 Nowicki Władysław 92 Nowosielski Teofil 90 O Ochorowicz-Monatowa Maria 268, 298 Orłowicz Wacław 292 Ostrowska Ludwika 58 Μ P Majchrowicz Franciszek 249, 343 Majchrowicz Franciszek 360 Majorek Czesław 16 Małek Agnieszka 43 Maria, matka Jezusa 162 Markiewiczowa Hanna 40 Marne-Reid Thomas 209 Marrenowa Waleria 90 Matecki Teodor Teofil 221 Matyjas Bożena 42 Merzbach Ludwik 315 Meumann Ernst 192 Michalik Bożena 25 Mickiewicz Adam 147 Monatowa Maria zob. Ochorowicz-Monatowa Maria Morawska Zuzanna 90 Pachocka Anna 38 Pałuczanin Ksawery zob. Lewandow ski Franciszek Ksawery Papi Teresa Jadwiga 90 Paździor Agata zob. Barzycka-Paździor Agata Pécaut Elie 395 Perez Bernard 123 Pestalozzi Jan Henryk 119,141-143 Pieter Józef 32 Pius XI, papież 152 Piwińska Maria 123 Plebański Józef Kazimierz 176, 351, 375,436 Plenkiewicz Roman 176, 351, 375,436 Pobiedonoscew Konstantin Pietrowicz 156
514 _ Pol Wincenty 156 Porazińska Joanna 76 Potocka Helena 58 Potocki Ignacy 141 Preyer Wilhelm 121,180, 391, 397 Prus Bolesław (właśc. Aleksander Głowacki) 314 Pruszakowa Seweryna zob. Duchińska Seweryna Przystański Stanisław 176, 351, 375, 436 Q Queyrat Fryderyk 382, 394 R Radlińska Helena 20, 32, 76 Radońska Teresa 269 Radziwiłłowiczowa Maria Antonina zob. Weryho-Radziwiłłowiczowa Maria Antonina Ratyńska Maria 427 Rau Wilhelm Ellis 415 Reclam Carl Heinrich 246 Reinschmit Paulina zob. Kuczalska-Reinschmit Paulina Richter Jan Paweł 397 Rieder Herman 313, 331 Rodysowa Maria 394 Romanowicz Paulina 51 Rotterdamski Erazm zob. Erazm z Rotterdamu Rottermund Stefan Wacław 415 Rousseau Jean Jacques 88, 118-119, 123, 141, 326, 370 Rusk Robert Robertson 172,192 Rzepecka Izabela zob. Moszczeńska-Rzepecka Izabela Rzepniewska Danuta 24, 137 Indeks osobowy s Schreiber Witold zob. Łuczyński Witold Segiet Katarzyna 55 Seidlerowa Zofia (z domu Kwiecińska) 268, 307 Sempołowska Stefania 76, 301,399 Seredyński Władysław 425, 433 Shinn Milicent Washburn 180 Sienkiewicz Henryk 91-92 Siennicka Mariola 23,25 Sikorska-Karyory Helena 313, 318 Sławiński Henryk 29 Smolińska-Theiss Barbara 53 Smółka Józef 128 Sokół Zofia 69-70 Sokrates 442 Sosnowska Joanna 40 Spencer Herbert 144 Spinoza Baruch 209 St. S. zob. Sempołowska Stefania Staszic Stanisław 141-143 Stawiski Edmund 176, 351, 375,436 Steiner Rudolf 401 Stekel Wilhelm 85 Sterling Władysław 317 Stern Clara 180 Stern William 180, 200 Stratz Carl Heinrich 194 Strzelczyk Dorota zob. Żołądź-Strzelczyk Dorota Sully James 200
Szczepański Jan 159 Szreter Richard 16 Szulce-Śmiarowska Jadwiga 219,254, 256 Szuman Stefan 32 Szwarc Andrzej 26 Szyc Aniela Maria zob. Szycówna Aniela Maria
Indeks osobowy Szycówna Aniela Maria 76-78, 82,85, 125-126, 128-130, 145, 151, 172, 176,425,459 Ś Śliwerski Bogusław 55,173 Śmiarowska Jadwiga zob. Szulce-Śmiarowska Jadwiga Śniadecki Jędrzej 141,189, 341, 344, 382 Świętochowski Aleksander 123, 144-145 Świtkowski Piotr 141 T Tańska Klementyna zob. Hoffmanowa Klementyna (z domu Tańska) Tchórznicki Józef 317 Theiss Wiesław 54 Tiedeman Dietrich 119 Trentowski Bronisław Ferdynand 122-123, 143,189, 445 Trumpp Joseph 268, 294, 317 Trzeciakowska Maria 26 Trzeciakowski Lech 26 Tylicka Justyna zob. Budzińska-Tylicka Justyna U Uffelmann Julius August Christian 394 Urbanowska Zofia 90 515 W Walasek Stefania 41,44 Waloszek Danuta 56 Wasylewski Stanisław 26 Wedell J. von 268, 301, 382, 399 Wernic Henryk 82,120,145,151, 425, 445 Wernic Leon 342, 375 Weryho-Radziwiłłowiczowa Maria Antonina 124,405 Winteler Adolf 183 Wnęk Jan 42-43 Wojkowska Julia 89 Wolberg Ludwik 275, 370 Wolif Robert 297 Wójcik Mirosław 32 Wroczyński Ryszard 20 Wróbel Anna zob. Czabanowska-Wróbel Anna Wundt Wilhelm 127 Z Zaleska Maria Jadwiga 90 Zaleska Zofia 71 Zarzecki Lucjan 177,196 Zawadzki Światopełk 420-421 Ziehen Georg Theodor 356-357 Zielińska Michalina 90 Ziembiński Zygmunt 192 Znaniecki Florian 98 Zöllner Jan 81 ż V Varet 81,117-118 Verne Jules 209 Żarnowska Anna 25-26,140 Żmichowska Narcyza 89 Żołądź-Strzelczyk Dorota 18, 27, 37, 45, 48-9, 68, 117 |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author2 | Jakubiak, Krzysztof Nawrot-Borowska, Monika |
| author2_role | edt edt |
| author2_variant | k j kj m n b mnb |
| author_GND | (DE-588)1022413171 |
| author_facet | Jakubiak, Krzysztof Nawrot-Borowska, Monika |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV047638616 |
| ctrlnum | (OCoLC)1289758932 (DE-599)KXP1771938552 |
| era | Geschichte 1800-1918 gnd |
| era_facet | Geschichte 1800-1918 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02428nam a2200493 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV047638616</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20220722 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">211214s2021 pl a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788381804608</subfield><subfield code="9">978-83-8180-460-8</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1289758932</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)KXP1771938552</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="044" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">pl</subfield><subfield code="c">XA-PL</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">15.08</subfield><subfield code="2">bkl</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">15.72</subfield><subfield code="2">bkl</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Dziecko i dzieciństwo na ziemiach polskich w źródłach narracyjnych i ikonograficznych z drugiej połowy XIX i początku XX wieku</subfield><subfield code="c">Krzysztof Jakubiak, Monika Nawrot-Borowska</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Toruń</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo Adam Marszałek</subfield><subfield code="c">[2021]</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">521 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Literaturverzeichnis: Seite 477-509. - Personenregister. - Sachregister</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1800-1918</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Kind</subfield><subfield code="0">(DE-588)4030550-8</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Kind</subfield><subfield code="0">(DE-588)4030550-8</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1800-1918</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Jakubiak, Krzysztof</subfield><subfield code="4">edt</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Nawrot-Borowska, Monika</subfield><subfield code="0">(DE-588)1022413171</subfield><subfield code="4">edt</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033022862&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033022862&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033022862&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20220722</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033022862</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09034</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09041</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Polen (DE-588)4046496-9 gnd |
| geographic_facet | Polen |
| id | DE-604.BV047638616 |
| illustrated | Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T18:47:18Z |
| indexdate | 2024-07-10T09:17:55Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788381804608 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033022862 |
| oclc_num | 1289758932 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 521 Seiten Illustrationen |
| psigel | BSB_NED_20220722 |
| publishDate | 2021 |
| publishDateSearch | 2021 |
| publishDateSort | 2021 |
| publisher | Wydawnictwo Adam Marszałek |
| record_format | marc |
| spelling | Dziecko i dzieciństwo na ziemiach polskich w źródłach narracyjnych i ikonograficznych z drugiej połowy XIX i początku XX wieku Krzysztof Jakubiak, Monika Nawrot-Borowska Toruń Wydawnictwo Adam Marszałek [2021] 521 Seiten Illustrationen txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Literaturverzeichnis: Seite 477-509. - Personenregister. - Sachregister Geschichte 1800-1918 gnd rswk-swf Kind (DE-588)4030550-8 gnd rswk-swf Polen (DE-588)4046496-9 gnd rswk-swf Polen (DE-588)4046496-9 g Kind (DE-588)4030550-8 s Geschichte 1800-1918 z DE-604 Jakubiak, Krzysztof edt Nawrot-Borowska, Monika (DE-588)1022413171 edt Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033022862&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033022862&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033022862&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister |
| spellingShingle | Dziecko i dzieciństwo na ziemiach polskich w źródłach narracyjnych i ikonograficznych z drugiej połowy XIX i początku XX wieku Kind (DE-588)4030550-8 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4030550-8 (DE-588)4046496-9 |
| title | Dziecko i dzieciństwo na ziemiach polskich w źródłach narracyjnych i ikonograficznych z drugiej połowy XIX i początku XX wieku |
| title_auth | Dziecko i dzieciństwo na ziemiach polskich w źródłach narracyjnych i ikonograficznych z drugiej połowy XIX i początku XX wieku |
| title_exact_search | Dziecko i dzieciństwo na ziemiach polskich w źródłach narracyjnych i ikonograficznych z drugiej połowy XIX i początku XX wieku |
| title_exact_search_txtP | Dziecko i dzieciństwo na ziemiach polskich w źródłach narracyjnych i ikonograficznych z drugiej połowy XIX i początku XX wieku |
| title_full | Dziecko i dzieciństwo na ziemiach polskich w źródłach narracyjnych i ikonograficznych z drugiej połowy XIX i początku XX wieku Krzysztof Jakubiak, Monika Nawrot-Borowska |
| title_fullStr | Dziecko i dzieciństwo na ziemiach polskich w źródłach narracyjnych i ikonograficznych z drugiej połowy XIX i początku XX wieku Krzysztof Jakubiak, Monika Nawrot-Borowska |
| title_full_unstemmed | Dziecko i dzieciństwo na ziemiach polskich w źródłach narracyjnych i ikonograficznych z drugiej połowy XIX i początku XX wieku Krzysztof Jakubiak, Monika Nawrot-Borowska |
| title_short | Dziecko i dzieciństwo na ziemiach polskich w źródłach narracyjnych i ikonograficznych z drugiej połowy XIX i początku XX wieku |
| title_sort | dziecko i dziecinstwo na ziemiach polskich w zrodlach narracyjnych i ikonograficznych z drugiej polowy xix i poczatku xx wieku |
| topic | Kind (DE-588)4030550-8 gnd |
| topic_facet | Kind Polen |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033022862&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033022862&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033022862&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT jakubiakkrzysztof dzieckoidziecinstwonaziemiachpolskichwzrodłachnarracyjnychiikonograficznychzdrugiejpołowyxixipoczatkuxxwieku AT nawrotborowskamonika dzieckoidziecinstwonaziemiachpolskichwzrodłachnarracyjnychiikonograficznychzdrugiejpołowyxixipoczatkuxxwieku |