Verfügbarkeit: Gruzja :: THWS Bibkatalog

Gruzja:

Gespeichert in:

Bibliographische Detailangaben
1. Verfasser:	Materski, Wojciech 1944- (VerfasserIn)
Format:	Buch
Sprache:	Polish
Veröffentlicht:	Warszawa Wydawnictwo TRIO 2000
Schriftenreihe:	Historia Państw Świata w XX Wieku
Schlagworte:	Geschichte 1900-2000 Georgien Gruzja / 20 w Gruzja / historia 1901-2000
Online-Zugang:	Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Register // Personenregister
Beschreibung:	354 Seiten Illustrationen
ISBN:	8385660909

Internformat

MARC


LEADER	00000nam a2200000 c 4500
001	BV047630760
003	DE-604
005	20220718
007	t\|
008	211208s2000 xx a\|\|\| \|\|\|\| 00\|\|\| pol d
020			\|a 8385660909 \|9 83-85660-90-9
035			\|a (OCoLC)1289769399
035			\|a (DE-599)BVBBV047630760
040			\|a DE-604 \|b ger \|e rda
041	0		\|a pol
049			\|a DE-12
084			\|a OST \|q DE-12 \|2 fid
100	1		\|a Materski, Wojciech \|d 1944- \|e Verfasser \|0 (DE-588)12484474X \|4 aut
245	1	0	\|a Gruzja \|c Wojciech Materski
264		1	\|a Warszawa \|b Wydawnictwo TRIO \|c 2000
300			\|a 354 Seiten \|b Illustrationen
336			\|b txt \|2 rdacontent
337			\|b n \|2 rdamedia
338			\|b nc \|2 rdacarrier
490	0		\|a Historia Państw Świata w XX Wieku
648		7	\|a Geschichte 1900-2000 \|2 gnd \|9 rswk-swf
651		7	\|a Georgien \|0 (DE-588)4022406-5 \|2 gnd \|9 rswk-swf
653		2	\|a Gruzja / 20 w
653		2	\|a Gruzja / 20 w
653		2	\|a Gruzja / historia
653		4	\|a 1901-2000
689	0	0	\|a Georgien \|0 (DE-588)4022406-5 \|D g
689	0	1	\|a Geschichte 1900-2000 \|A z
689	0		\|5 DE-604
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033015178&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Inhaltsverzeichnis
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033015178&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Literaturverzeichnis
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033015178&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Register // Personenregister
940	1		\|n oe
940	1		\|q BSB_NED_20220718
942	1	1	\|c 900 \|e 22/bsb \|f 0904 \|g 4758
943	1		\|a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033015178

Datensatz im Suchindex

_version_	1816329728033816576
adam_text	Spis treści Słowo wstępne. 7 Sakartwelo.9 Wspaniałe tradycje. 9 Carska niewola. 19 Społeczeństwo. 24 Kształtowanie się pierwszych partii politycznych. 27 Bogactwa naturalne, przemysł. 32 Rolnictwo. 35 W okresie quasi-parlamentaiyzmu . . 38 Oświata i kultura. 46 Wojna światowa. 51 Rewolucja 1917 r. 55 Pierwsza niepodległość. 60 Komisariat i Sejm Zakaukaski. ;. 60 Akt Niepodległości Gruzji. 65 W cieniu Niemiec. 68 W cieniu Wielkiej Brytanii. 75 Ambitny program reform wewnętrznych. 78 O świata i kultura. 85 W izolacji. 89 Traktat z bolszewikami. 96 Wojna i sowiecka okupacja. 100 W Zakaukaskiej Socjalistycznej Federacyjnej Republice Rad (1921-1936). 107 Spacyfikowanie gruzińskich bolszewików. 107 5 Gruzja Wielka emigracja. 118 Powstanie narodowe 1924 r. 122 A jednak postęp. 134 Beria u władzy w Gruzji. 149 Republika związkowa (1936-1990). 158 Konstytucja 1937 r. 158 Terror antyinteligencki. W warunkach wojny. Trzeba żyć dalej. Ku XX Zjazdowi KPZR. 160 168 179 181 Sowiecka rzeczywistość. 187 „Nie ta droga prowadzi do Świątyni”. 213 Druga niepodległość. 225 Rozpad Imperium. 225 Prezydentura Zwiada Gamsächurdii. 234 Zamach stanu. 246 Wojna w Abchazji. 256 Układ z Rosją. 270 Polak - Gruzin dwa brataniu. 282 Polacy w Gruzji. 282 Gruzini w Polsce. 294 Zakończenie. 307 Kalendarium. 309 Wskazówki bibliograficzne. 323 Indeks nazwisk.327 Wskazówki bibliograficzne Polska literatura dotycząca dziejów Gruzji - czy precyzyjniej: narodu gruzińskiego ֊ w ostatnim stuleciu jest bardzo skromna. Niewiele lepiej przedstawia się sprawa, jeśli chodzi o spełniające kryterium obiektywności piśmiennictwo światowe. Stosunkowo obszerna literatura sowiecka - wydawana tak w ZSRR (Moskwie), jak i w samej Gruzji - grzeszy wyjątkową tendencyjnością i powinno się do niej podchodzić bardzo kryty. 147 cznie . Informacje o Gruzji (Gruzinach) w XIX i początkach XX w. są najbardziej roz proszone. Szukać ich często należy w ogólnych wydawnictwach dotyczących Impe rium Romanowych lub przyczynkarskiej historiografii gruzińskiej. Okres tzw. pierw szej niepodległości najbardziej wyodrębnia się w dotyczącej problematyki gruzińskiej historiografii powszechnej, która jednak charaktejyzuje się (nie licząc sowieckiej) ogromną rozpiętością ocen. Dzieje Gruzińskiej SRR dopiero czekają na rzetelne opracowanie. Zdecydowana większość publikacji wydanych przed 1990 r., także poza ZSRR, albo operuje ogólni kami i danymi obiegowymi, albo przytacza bądź stara się zinterpretować informacje serwowane przez propagandę (historiografię) sowiecką, w większości nie poddające się weryfikacji. Dla okresu tzw. drugiej niepodległości zasadniczo brak jest jeszcze pogłębionych opracowań. Natomiast ukazało się wiele wydawnictw typu leksykonów czy chronologii. Spełniają one z powodzeniem funkcję informacyjną, natomiast ich warstwa interpre tacyjna jest znikoma, często dyskusyjna. Problematyka kontaktów polsko-gruzińskich jest w literaturze wstępnie roz poznana. Stosunkowo najwięcej informacji z tego zakresu znajdzie Czytelnik w dotąd wydanych rocznikach „Pro Georgia. Prace i materiały do dziejów stosunków gruzińsko-polskich”. Jedną z najnowszych pozycji jest monografia ks. TymonaT. Chmieleckiego dotycząca katolicyzmu w Gruzji, z rozbudowanym wątkiem polskim. Z zakresu podstawowej, w miarę dostępnej literatury przedmiotu autor poleca ֊ w ramach lektury poszerzającej do poszczególnych rozdziałów - następujące pozycje 147 „U nas fałszowano wszystko: historię, teraźniejszość, sprawozdawczość, prasę i statystykę” H. Amiradźibi, Słodkie życie księżniczki, s. 137. 323 Gruzja druków zwartych (traktując łącznie wydawnictwa dokumentabe, pamiętniki, podręcz niki i monografie): Sakartwelo Baranowski B., Baranowski K, Historia Gruzji, Wrocław 1987 Bazylow L, Dzieje Rosji 1801-1917, Wrocław 1970 ChmieleckiT.T., Gruziński katolicyzm w XIX i na początku XXwieku w świetle archiwów watykańskich, Toruń 1998 Gruzja. Terytorium i ludność Historia. literatura i sztuki piękne. Sytuacja polityczna, Warszawa 1939 Istorija Gruzii, է II, Tbilisi 1973 Kawtaradze J., Gruzja w zarysie historycznym, Warszawa 1929 Lang D.M., Dawna Gruzja, Warszawa 1972 Leist A., Szkice z Gruzji, Warszawa 1885 Lordkipanidze Μ., Essays on Georgian History, Tbilisi 1994 Mokcewaj Kartlisaj. Nawrócenie Kartlii, Warszawa 1995 Oczerki istorii Kommunisticzeskoj Partii Gruzii, cz. I, Tbilisi 1982 Strumpf E., Obrazy Kaukazu, Warszawa 1900 Winiewicz K., Literatura gruzińska, [w: ] Wielka literatura powszechna, pod red. S. Lama, 11, Warszawa 1930 Wołkogonow D., Triumfi tragiedia. Politiczeskijportriet I. W. Stalina, t I-II, Moskwa 1989 Związek Radziecki. Gruzja, pod red. F.F. Dawitaja, Warszawa 1972 Pierwsza niepodległość Awałow (Awaliszwili) Z., Niezawisimosť Gruzii w mieżdunarodnojpolitikle 1918-1921 gg., Pariz 1924 (reprint New York 1982) Documents et matériaux concernant la politique extérieure de la Transcaucasie et la Géorgie, Tiflis 1919 Godzjaszwili N,Zagadnienie Państwa Gruzińskiego w świetle prawa międzynarodowego, [Warszawa 1926] Kautsky К., Georgien. Eine sozialdemokratische Bauerrepublik, Wien 1921 GienierałKwinitadze G.I., Wospominanija 1917-1921, Paris 1985 Materski W., Georgia rediviva. Republika Gruzińska w stosunkach międzynarodowych 1918-1921, Warszawa 1994 Menteszaszwili A, ե istorii wzaimootnoszenij gruzinskogo, abchazskogo i osetinskogo narodow (1918-1921 gg.), Tbilisi 1990 324 Wskazówki bibliograficzne Traskunow M.B., Kawkazskaja krasnoznamionnaja, Tbilisi 1961 Uratadze G.L, Obrazowanije i konsolidacyia Gruzińsko] Demokraticzeskoj Respubliki, Munich 1956 Uratadze G.L, Wospominanija gruzinskogo socyał-diemokrata, Stanford 1968 W Zakaukaskiej Socjalistycznej Republice Rad (1921-1936) Carrère ďEncause H., Bolszewicy i narody, czyli Wielkie Urągowisko. 1917-1930, Warszawa 1992 Dumbadze J.W., Na służbie CzeKa i Komintiema. Licznyje wospominanija, Pariż 1930 Gruzija w datach. Chronika ważniejszych politiczeskich, ekonomiczeskich i kuľturnych sobytij, Tbilisi 1961 Istorija Gruzii, t III, Tbilisi 1968 Istorija gruzinskoj sowietskoj litieratury, Moskwa 1977 Knight A, Beria. Prawa ręka Stalina, Warszawa 1996 Kraj Zakaukaski w relacjach dyplomatów II Rzeczypospolitej, oprać. A Furier, Poznań 1999 Lepecki Μ., Sowiecki Kaukaz, Warszawa 1935 National Republic of Georgia. Hearings before the Committee on Foreign Ajfairs House ofRepresentatives, Washington 1926 Oczerki istorii Kommunisticzeskoj Partii Gruzii, ez. II, Tbilisi 1983 Republika Związkowa (1936-1990) Amiradżibi H., Słodkie życie księżniczki, Warszawa 1996 Awtorchanow A, Zagadka śmierci Stalina (spisek Berii), Warszawa 1981 Babalaszwili I.P., Gruzinskaja SSR w gody Wielikoj Otieczestwiennoj wojny. 1941-1945, Tbilisi 1977 Gelaschwili N. Georgien. Ein Paradies in Trümmern, Berlin 1993 Greczko A, Bitwa o Kaukaz, Warszawa 1968 Hensel W., Tabagua L, Gruzja wczoraj i dziś, Warszawa 1976 Oczerki istorii Kommunisticzeskoj Partii Gruzii, cz. ІП, Tbilisi 1985 Kapuściński R, Zaproszenie do Gruzji, Warszawa 1983 Thornwald J., Żołnierze radzieccy w armii Hitlera, Kraków 1994 Druga niepodległość Conflict, Cleavage, and Change in Central Asia and the Caucasus, pod red. K. Dawishy i B. Parrotta, Cambridge 1997 325 Gruzja Georgians and Abkhazians. The Search for Peace Settlement, „Bundesinstitut fur ostwis senschaftliche und internationale Studien” (Sonderveröffentlichung), Köln, Okto ber 1998 Gruziny iAbchazy. Puť k primireniju, Moskwa 1998 Gruzja, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa 1994 „Herold”, Warszawa 1993 Jagielski W, Dobre miejsce do umierania, Poznań 1994 Nasmyth P., Georgia in the Mountains ofPoetry, Richmond 1998 National-Demokratic Party ofGeorgia, Tbilisi 1992 Pańków W., Gonczaż В., Grigolaszwili H., Transjbrmacyia gosudarstwiennych predprijatij w Gruzii, Warszawa 1996 Sinicyna L, Problemy reformirowanija socyalnoj zaszcziiy i socyalnoj infrastruktury w Gruzii, Tbilisi 1996 Szewardnadze E., Przyszłość należy do wolności, Warszawa 1992 Wellisz S., Georgia: a BriefSurvey ofMacroeconomic [ros.: Wielisz S., Gruzija. Kratkij obzor problem makroekonomiczeskoj politiki], Warszawa 1996 Polak - Gruzin dwa bratanki Bagiński H., Wojsko Polskie na Wschodzie 1914-1920, Warszawa 1921 Baranowski B., Baranowski K, Polaków kaukaskie drogi, Łódź 1985 Baranowski B., Polskie zainteresowania z XVIII i XIX wieku kulturą Gruzji, Wrocław 1982 Filina MA, Gruzino-pol’skije literatumyje wzaimoswiazi XIX-XX wieków, Tbilisi 1991 Javakhishvili N., Georgian Swordsmen under the Polish Banners, Tbilisi 1998 Lijewska E., Szkice kaukaskie. O twórczości wygnańczej Władysława Strzelnickiego, Poznań 1998 Mądzik Μ., Działalnośćspołeczno-kulturalna i polityczna Polaków w Gruzji na przełomie XIX i XX wieku, Lublin 1987 Mikulicz S., Prometeizm w polityce II Rzeczypospolitej, Warszawa 1971 Polacy w kulturze i życiu społecznym Zakaukazia do 1918 roku, pod red. Μ. ZakrzewskiejDubasowej, Lublin 1990 „Pro Georgia. Prace i materiały do dziejów stosunków gruzińsko-polskich” (wszystkie numery) Indeks nazwisk Indeks nie obejmuje nazwisk zawartych w bibliografii, podpisach do ilustracji, tabelach i przypisach Abaszeli Aleksander (1884-1954), poeta Abuladze Tengiz (1924-1994), wybitny reżyser filmowy, twórca filmów uka zujących w sposób poetycki i symbo liczny tragiczne losy narodu 164,209, 316 Achundow Mirza Fatali (1812-1878), azerski pisarz, filozof i działacz oświa towy tworzący głównie w Tbilisi 27 Achwlediani Jelena (1901-1975), malar ka współczesna 210 Adamia Waza, polityk, współtwórca koali cji „Okrągły Stół - Wolna Gruzja”, przywódca gruzińskiego podziemia zbrojnego w Południowej Osetii po pro klamowaniu we wrześniu 1990 Południowoosetyjskiej Republiki Sowieckiej, od września 1991 w opozycji wobec prezydenta Gamsachurdii 238,246 Adwadze Waleri, polityk, w 1991 kandy dat w wyborach prezydenckich 240 Aga Muhammad chan (1742-1797), od 1787 regent, od 1796 szach Persji, w 1795 podbił Gruzję 19 Aganiaszwili P., działacz partyjny i pań stwowy, 1932-1934 pierwszy sekretarz КС KP (b) Gruzji 223 Aganiszwili Lado, kompozytor tworzący na przebrnie XIX i XX w., łączył w swej twórczości muzykę klasyczną z gru zińskimi motywami ludowymi 48 Ajetes, mityczny król Kolchidy 12 Aleksander, na przełomie XV i XVI w. władca Imeretii 16 Aleksander I (1777-1825), od 1801 car rosyjski, za jego panowania inkorporowano do imperium rosyjskiego Gruzję20,21 liryczny 48 Abaszydze Aslan (ur. 1938), filolog i eko nomista, działacz polityczny, w latach osiemdziesiątych minister gospodar ki Gruzińskiej SRR, od marca 1991 przewodniczący Rady Najwyższej Adżarii, niemal udzielny władcaAdżarii 241,280 Abaszydze Grigol (ur. 1913), pisarz, dra maturg i poeta, nawiązujący do trady cji liryki patriotycznej 205, 206 Abaszydze Iraklı (ur. 1909), poeta, piew ca kraju rodzinnego 205 Abaszydze Kita, książę, deputowany IV Dumy Państwowej z ramienia partii socjalistów federalistów, członek Ko mitetu Specjalnego ds. Zakaukazia 43, 57 AbchaziKonstantin (zm. 1923),generał, jeden z przywódców Centrum Woj skowego, wiosną 1923 aresztowany przez CzeKa i stracony 61,126 Abdíílhamid II (1842-1918), od 1876 suł tan osmański, w listopadzie 1914 proklamował świętą wojnę przeciwko Ro sji 51 Abesadze Giwi (zm. 1991), lekarz kardio log, we wrześniu 1991 dokonał samospalenia w proteście przeciwko nad chodzącej wojnie domowej 246 Abowian Chaczatur (1805-1848), pisarz i poeta ormiański tworzący głównie w Tbilisi 27 Absalom, w Biblii trzeci syn króla Da wida, wygnany z domu po zabiciu bra ta 49 327 Gruzja niczący Komitetu Niepodległości, wio sną 1923 i we wrześniu 1924 areszto wany przez CzeKa, stracony 126,129 Andronikaszwili Elewter, naukowiec, fi zyk, odkrywca nowego źródła promie ni gamma 199 Andropow Jurij (1914-1984), sowiecki działacz polityczny i państwowy, gene rał aparatu bezpieczeństwa, od 1982 sekretarz generalny КС KPZR, od 1983 przewodniczący Prezydium Rady Naj wyższej ZSRR 222 Antelawa Guli, współczesny dziennikarz 244 Anton II, katolikos Mcchety, w począt kach XIX w. zwierzchnik autokefalicz nego Kościoła Gruzińskiego 20 Antonin, metropolita petersburski 44 Antonow Aleksiej (1896-1962), generał, od 1945 szef Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR, 1950-1954 dowódca Zakaukaskiego Okręgu Wojskowego, od 1953 członek Biura Politycznego КС KP Gruzji, od 1955 szef sztabu Zjednoczonych Sił Zbrojnych Państw Układu Warszawskiego 186 Aragwispireli Szio, właśc. Szio Dedabriszwili (1867-1926),pisarzipoeta,jego twórczość nosi silne akcenty społecz ne 47 Arakiszwili Dmitri (1873-1953), kompo zytor, w twórczości liczne motywy kau kaskie 149 Ardżinba Wladislaw (ur. 1945), historyk, do 1987 pracownik Instytutu Orientalistyki w Moskwie, dyrektor Instytutu Języka w Suchumi, 1989-1992 depu towany do Rady Najwyższej ZSRR, od końca 1990 przewodniczący Rady Naj wyższej Abchazji 257, 259, 265, 272, 273,320, 321 Aroniszydze Artemi (1891-1950), major, od 1922 na emigracji w Polsce, oficer kontraktowy WP, w 1939 obrońca War szawy, żołnierz AK, więzień NKWD 300,303, 305 Aleksander II (1818-1881), od 1855 car rosyjski, w 1861 rozpoczął rozległy pro gram reform ustrojowych 24, 28 Aleksandrija Nana, mistrzyni świata i mi strzyni olimpiady szachowej kobiet 213 Aleksiejew Michaił (1857-1918), gene rał rosyjski, w listopadzie 1917 twórca oficerskiej „Organizacji Aleksiejewskiej”, która w 1918 była zalążkiem Armii Ochotniczej 70 Alichanow-Awarski (zm. 1906), generał rosyjski, 1905-1906 dowódca ekspe dycji karnej na Zakaukazie 41 Alijew Heidar (Ali Rza ogły) (ur. 1923), sowiecki i azerbejdżański działacz par tyjny i państwowy, 1969-1982 pierw szy sekretarz KP Azerbejdżanu, 1982-1987 członek Biura Politycznego КС KPZR, od października 1993 prezydent Azerbejdżanu 319 Ambrosij, w 1924 katolikos-patriarcha Gru zji, autor dramatycznych listów do spo łeczności międzynarodowej w obronie niszczonego narodu gruzińskiego, zgi nął w więzieniu CzeKa 132 Amiradżibi-Stawińska Helena, mieszka jąca w Polsce współczesna pisarka i reżyser filmowy 164 Amirani, w mitologii gruzińskiej odpo wiednik greckiego — Prometeusza 7 Amiredżibi Czabua (ur. 1921), pisarz współczesny, autor powieści o tema tyce obyczajowo-politycznej 206 Anakreont (ok. 570-ok. 485 p.n.e.), grec ki poeta liryczny 22 Ananicz Andrzej (ur. 1951), prawicowy polityk polski, w 1992 wiceminister spraw zagranicznych 264 Anders Władysław (1892-1970), generał i polityk polski, od 1918 w WP, 1946-1954 Naczelny Wódz i Generalny In spektor Polskich Sił Zbrojnych na Za chodzie 303 Andronikaszwili Aleksander (Kote) (zm. 1924), generał, jeden z przywód ców Centrum Wojskowego, przewod 328 Indeks nazwisk Aroniszydze Jerzy (1927-1998), syn Arte- Meliton (1862-1937), kompozytor, w twórczości liczne mo tywy kaukaskie 149 Baramia Μ., działacz partyjny, do 1949 drugi sekretarz КС KP(b) Gruzji, na stępnie w więzieniu, od 1952 członek КС KP Gruzji (we wrześniu 1953 wy kluczony) 182,184,186 Baranowski Bohdan (1915-1993), histo ryk polski 292 Baranowski Józef (1853-?), ksiądz pol ski, 1891-1907 wizytator kościołów rzymskokatolickich na Zakaukaziu i równocześnie p.o. proboszcza parafii pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Tbilisi 283 Barataszwili Nikoloz (1817-1845), urzęd nik sądowy i poeta liryczny 22 Barber F., brytyjski ekspert w zakresie uprawy herbaty 139 Barsukow Michaił, rosyjski generał służ by bezpieczeństwa, od 1992 szef Głów nego Urzędu Ochrony Federacji Ro syjskiej, w czerwcu 1996 zdymisjono wany w atmosferze skandalu 278 Basajew Szamil (ur. 1965), bezwzględ ny dowódca oddziałów czeczeńskich walczących w 1992 w wojnie gruzińsko-abchaskiej po stronie secesjonistów 258 Bebutow Dawid (zm. 1867), książę gruziń ski, wojskowy, 1835-1856 dowódca sta cjonującego w Warszawie Kaukaskie go Regimentu Konnego, 1861-1867 wojskowy komendant Warszawy 295 Bedia Eugeni (zm. 1937), działacz partyj ny i państwowy, prawdopodobnie au tor wydanej pod nazwiskiem Berii książki Przyczynek do dziejów organi zacji bolszewickich w Kraju Zakaukas kim, padł ofiarą represji 186 Belaszwili Akaki (1903-1961), pisarz, fu turysta, następnie autor popularnych powieści historycznych 147 Berdzeniszwili Merab, współczesny arty sta plastyk 211 Balancziwadze miego, technik mechanik, projektant inwestycji, studia na Politechnice łódz kiej, 1990-1998 prezes Towarzystwa Gruzińsko-Polskiego 305 Asatiani Akaki, lider Związku Gruzińskich Tradycjonalistów, od maja 1991 prze wodniczący parlamentu, do 1994 po pierał Szewardnadzego 239, 276 Atabegiszwili Wasa, emigrant, w paź dzierniku 1939 aresztowany przez Niemców w Warszawie i zamordowa ny 302 Azaraszwili W., współczesny kompozy tor muzyki poważnej 207 Babluani T., współczesny reżyser filmo wy, przedstawiciel gruzińskiego kina „moralnego niepokoju” 210 Bagranowski Władysław, botanik, na przełomie XIX i XX w. dyrektor ogro du botanicznego w Suchumi 284 Bagration Piotr, książę, generał, w dru giej połowie XIX w. naczelnik Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej 295 Bagrationi Iwane, dyplomata, w 1783 sygnatariusz traktatu z Rosją o przy mierzu i protekcji 18 Bakichanow Abbas Kuli (Guli) Aga, pseud. Kudsi (Gudsi) (1794-1847), azerski literat i uczony tworzący głów nie w Tbilisi 27 Bakradze Akaki, działacz opozycyjny, przewodniczący działającego od dru giej połowy lat osiemdziesiątych To warzystwa im. Szoty Rustawelego, w 1995 kandydat w wyborach prezy denckich 227,279 Bakradze Dmitri, pisarz, publicysta! dzia łacz społeczny 26 Bakradze Waleri, działacz państwowy, od 1952 premier rządu Gruzińskiej SRR 184 Bakradze Zachari (zm. 1938), wojskowy, generał, po 1921 na emigracji politycz nej w Polsce 299 329 Gruzja Beria Ławrientij (Laurenti) (1899-1953), i kulturalny, w latach II wojny świa towej działacz ZPP w Gruzji 290 Bräutigam Otto, dyplomata niemiecki, w latach trzydziestych konsul w Tbi lisi, brał udział w akcji rekrutacji Gru zinów do formacji kolaboranckich 172 Breżniew Leonid (1906-1982), sowiecki działacz polityczny i państwowy, od 1964 sekretarz generalny КС KPZR 1960-1964, 1977-1982 przewodniczą cy Prezydium Rady Najwyższej ZSRR 219,222 Bucharin Nikołaj (1888-1938), jeden z przywódców bolszewickich, po rewolucji 1917 członek Biura Politycz nego КС RKP(b), redaktor „Prawdy”, członek KW Kominterņu, padł ofiarą represji 115 Budionny Siemion (1883-1973), wojsko wy i działacz państwowy, od 1935 mar szałek, od 1940 wicekomisarz obrony ZSRR 1941-1942 głównodowodzący wojskami kierunku południowo-za chodniego 171 Bułygin Aleksander (1851-1919), poli tyk rosyjski, w 1905 minister spraw wewnętrznych 39 Bush George Herbert (ur. 1924), polityk amerykański, 1976-1977 dyrektor CIA, 1981-1989 wiceprezydent, 1989-1993 prezydent Stanów Zjednoczonych 242 Bziawa Korneli, w 1992 nieoficjalny przed stawiciel dyplomatyczny Gruzji w Pol sce 253 bolszewicki działacz partyjny i państwo wy, od 1921 w organach bezpieczeń stwa Azerbejdżanu, Gruzji, Zakaukas kiej SFRR i ZSRR, od 1931 pierwszy sekretarz КС PK(b) Gruzji, 1932-1936 pierwszy sekretarz Zakaukaskiego Kra jowego Komitetu WKP(b), od 1938 ko misarz spraw wewnętrznych ZSRR, od 1941 zastępca przewodniczącego RKL ZSRR od 1946 członek Biura Po litycznego, następnie Prezydium КС WKP(b), współodpowiedzialny za ma sowe zbrodnie i represje, stracony 118, 130, 146, 149-157, 161-168, 171, 182-187,208,223,314,315 Beriszwili Toti, emigrant, w październiku 1939 aresztowany przez Niemców w Warszawie i zamordowany 302 Beritaszwili Iwane (1884-1974), nauko wiec fizjolog, twórca gruzińskiej szko ły fizjologicznej, od 1919 profesor Uni wersytetu w Tbilisi, od 1941 członek rzeczywisty Akademii Nauk ZSRR i dyrektor Instytutu Fizjologii Akade mii Nauk Gruzińskiej SRR169 Berson Jan Stanisław, pseud. Otmar (1903-1946), polski dziennikarz, 1932-1935 korespondent PAT i „Gazety Polskiej” w Moskwie 137 Białobrzeski Wiktor, 1920-1921 konsul RP w Tbilisi 93 Bobicki Leon (1887-?), wojskowy i dy plomata, pułkownik, w 1918 członek Polskiej Komisji Wojskowej w Mosk wie, oficer II Korpusu Polskiego, 1921-1923 attaché wojskowy w Konstan tynopolu, od 1929 w stanie spoczynku 298 Bondy Władysław de, w 1924 referent w Wydziale Wschodnim MSZ RP 133 Borawski Piotr, współczesny dyplomata i historyk polski, od 1997 chargé d’af faires RP w Gruzji 319 Borejsza Jerzy (1905-1952), komunista polski, publicysta, działacz polityczny Canawa Ławrientij, właśc. Laurenti Dżanżgawa (1900-1955), pracownik organów bezpieczeństwa, członek tzw. bandy Berii, od 1938 na wysokich sta nowiskach w BSRR stracony 149,167 Cate, na przełomie V i VI w. władca Lazyki 12 Cchakaja Micha (1865-1950), działacz partyjny i państwowy, od 1917 przed stawiciel КС SDPRR(b) na Zakauka ziu, od 1920 członek КС KP Gruzji, od 330 Indeks nazwisk rodowego Komitetu Wyzwolenia Gru zji 52 Cereteli Szota, pracownik organów bez pieczeństwa, członek tzw. bandy Be rii, stracony 149,162,167 Cereteli Zurab (ur. 1934), rzeźbiarz, mo numentalne kompozycje dekoracyjne, projektant założeń architektoniczno-plastycznych nowych kurortów i bu dynku Ambasady ZSRR w Brasilii 210 Chabulani Dilar, wicemistrz olimpijski i mistrz Europy w dżudo 213 Charadze Eugeni, kierownik powstałego w 1932 Abastumańskiego Obserwato rium Astrofizycznego 145 Charkwiani Kandida, działacz partyjny i państwowy, 1938-1952 pierwszy se kretarz КС KP(b) Gruzji 168,183,184, 223 Charyton Dymitr, 1941-1942 mąż zaufa nia Ambasady RP w ZSRR na terenie wschodniej Gruzji 289 Chasbułatow Ruslan (ur. 1942), nauko wiec i polityk rosyjski pochodzenia cze czeńskiego, specjalista ekonomii kapi talizmu, 1972-1974 w Akademii Nauk ZSRR, następnie w Instytucie Plecha nowa, 1990-1991przewodniczącyRady Najwyższej ZSRR 256 Chatisow Aleksander, w 1917 burmistrz Tbilisi 55 Chimszyjew (Chimsiaszwili Goga?) (zm. 1923), generał, jeden z przywódców Centrum Wojskowego, wiosną 1923 aresztowany przez CzeKa i stracony 126 Chłapowski Alfred (1874-1939), hrabia, dyplomata polski, 1924-1936 ambasa dor RP w Paryżu 132 Chomeriki Noe (zm. 1924), działacz par tyjny i państwowy, członek grupy przy wódczej gruzińskich mienszewików, minister rolnictwa w rządzie Republiki Gruzińskiej, po marcu 1921 na emi gracji, powrócił jesienią 1923, kierow nik Komitetu Niepodległości, areszto wany przez CzeKa i stracony 126 1923 przewodniczący Centralnego Ko mitetu Wykonawczego Gruzińskiej SRR, od 1931 wKominternie 28,29,31 Cereteli Akaki (1840-1915), poeta, dra maturg, publicysta i działacz społecz ny, filolog orientalny, wybitny przed stawiciel gruzińskiego odrodzenia na rodowego, współtwórca współczesne go gruzińskiego języka literackiego 29, 47, 50,202 Cereteli Giorgi (1842-1900), pisarz, pub licysta, historyk literatury, działacz spo łeczny, jeden z głównych przedstawi cieli gruzińskiego odrodzenia narodo wego, redaktor (kolejno): „Draceba”, „Sasoplo gazeti”, „Krebuli” 47 Cereteli Giorgi (1904-1973), naukowiec, orientalista, językoznawca-semiotyk, papirolog, od 1960 dyrektor Instytutu Orientalistyki Akademii Nauk Gruziń skiej SRR, od 1967 wiceprezydent Aka demii Nauk Gruzińskiej SRR 144 Cereteli Grigol, książę, w 1924 jeden z przywódców powstania narodowo wyzwoleńczego 128 Cereteli Irakli (1882-1959), działacz so cjaldemokratyczny, od 1902 członek SDPRR, członek Komitetu Wykonaw czego II Międzynarodówki, deputowa ny II Dumy Państwowej, po rewolucji lutowej w Rosji członek Rządu Tym czasowego oraz Ogólnorosyjskiego Komitetu Wykonawczego Rad Dele gatów Robotniczych i Żołnierskich, je den z przywódców gruzińskich mienszewików, dyplomata Republiki Gru zińskiej, po marcu 1921 na emigracji we Francji, a od 1940 w Stanach Zjed noczonych 42,43, 54, 68 Cereteli Irakli, działacz opozycji antyko munistycznej w latach osiemdziesią tych, przewodniczący Partii Niepod ległości Narodowej 224,230,231,234, 268, 272 Cereteli Micha, socjalista federalista, w latach I wojny światowej działacz Na 331 Gruzja wego, wiosną 1923 aresztowany przez CzeKa i stracony 125 Cymakuridze Aleksander, malarz pejza żysta, w jego twórczości często wystę pują motywy narodowe 50 Czakadze Koba, skoczek narciarski od noszący sukcesy w latach sześćdzie siątych 213 Czanturia Giorgi (Gia) (1959-1994), hi storyk, aktywny działacz opozycji anty komunistycznej, kilkakrotnie więzio ny, w 1981 jeden z grupy działaczy, którzy reaktywowali w podziemiu Par tię Narodowo-Demokratyczną, od 1988 oficjalnie jej przewodniczący, po przy stąpieniu Gruzji do WNP przeszedł do opozycji wobec Szewardnadzego, zgi nął w zamachu 218,224,230,231,234, 251,270,272,274 Czawczawadze Aleksander (1786-1846), wojskowy i poeta, zwany „gruzińskim Anakreontem”, od 1841 generał 22,26 Czawczawadze Garsewane, dyplomata, w 1783 sygnatariusz traktatu z Rosją o przymierzu i protekcji 18, 20 Czawczawadze Ilia (1837-1907), wybitny poeta, dziennikarz, wydawca i działacz społeczny, współtwórca protopartii tzw. Pierwszej grupy (Pirweli dasi), jeden z głównych animatorów procesu gruzińskiego odrodzenia narodowego 23,26, 29, 32,45, 59,202 Czawczawadze Zurab, działacz opozycji antykomunistycznej w latach osiem dziesiątych 224 Czcheidze Aleksander (zm. 1941?), woj skowy, generał, po 1921 na emigracji w Polsce, w lutym 1940 aresztowany przez NKWD, w grudniu 1940 prze wieziony do Moskwy i prawdopodob nie zgładzony 299,302 Czcheidze Nikoloz, pseud. Karlo (1864-1926), działacz polityczny, deputowa ny III i ГѴ Dumy Państwowej, prze wodniczący Komitetu Wykonawczego piotrogrodzkiej Rady Delegatów Ro- Chotìwari В., współczesny reżyser doku mentalista 210 Chruszczów Nikita (1894-1971), dzia łacz partyjny, państwowy i wojskowy, od 1938 pierwszy sekretarz КС KP(b) Ukrainy, od 1943 generał, 1944-1947 premier rządu ZSRR, od 1939 członek Biura Politycznego (Prezydium) КС WKP(b), od 1953 pierwszy sekretarz КС KPZR, w 1964 odsunięty od władzy 184,186,198 Chuciszwili Kachi, współczesny artysta plastyk 210 Chuncaria R., pianista współczesny 207 Chundadze Gedeon (Lado), major, od 1922 na emigracji w Polsce, oficer kon traktowy WP, żołnierz AK 303 Chwistek Leon (1884-1944), logik, ma tematyk i filozof polski, także malarz i teoretyk sztuki, w latach II wojny światowej działacz ZPP w Gruzji 289, 290 Chwitia Μ., pianista współczesny 207 Çiller Tansu, polityk turecki, w 1995 pre mier Turcji 279 Cinamdzgwarow, w 1924 członek Komi tetu Niepodległości 127 Cincadze Kote (1887-1930), uczestnik re wolucji 1905, pierwszy szef gruzińskiej CzeKa, członek КС KP(b) Gruzji, czo łowy przedstawiciel gruzińskich tzw. narodowych bolszewików, członek CKW Gruzińskiej SRR, w 1927 wyda lony z partii 107,112,115 Cincadze Sulchan (ur. 1925), współczes ny kompozytor muzyki poważnej 207 Clinton Bill, właśc. William Jefferson Clin ton (ur. 1946), polityk amerykański, lider Partii Demokratycznej, od 1993 prezydent Stanów Zjednoczonych 270 Codelawa, działacz partyjny, od 1952 czło nek КС KP Gruzji 184 Culeiskiri Nodari, polityk, w 1991 mini ster kultury, fanatyczny zwolennik pre zydenta Gamsachurdii 244 Culukidze Warlaam (zm. 1923),generał, jeden z przywódców Centrum Wojsko 332 Indeks nazwisk botniczych i Żołnierskich, przewodni czący Sejmu Zakaukaskiego, jeden z przywódców mienszewickiej partii Gruzji, w 1919 premier i minister, od marca 192 Iw rządzie na emigracji 28, 42,55, 63 Czcheidze Rewaz (Rezo) (ur. 1926), re żyser filmowy, twórczość silnie zwią zana z rodzimą tematyką i folklorem 209 Czcheidze Tamriko, działaczka opozycji antykomunistycznej w latach osiem dziesiątych 224 Czcheidze Zurab, działacz polityczny i państwowy, od marca do kwietnia 1989 premier rządu Gruzińskiej SRR 227, 235 Czchenkeli Akaki (1874-1959), polityk i dyplomata, deputowany IV Dumy Państwowej, w 1917 członek Komi tetu Specjalnego ds. Zakaukazia, je den z czołowych działaczy miensze wickiej partii Gruzji, premier i mini ster spraw zagranicznych rządu Za kaukaskiej Federacyjnej Republiki De mokratycznej, minister spraw zagra nicznych Republiki Gruzińskiej, przed stawiciel dyplomatyczny Gruzji we Francji, po marcu 1921 we władzach na emigracji 42, 57, 65 Czerkesiszwili Warlaam, socjalista fede ralista, w latach I wojny światowej dzia łacz Narodowego Komitetu Wyzwo lenia Gruzji 52 Czerkezia Otari, 1986-1989 premier rzą du Gruzińskiej SRR 235 Czernienko Konstantin (1911-1985), so wiecki działacz polityczny i państwo wy, od 1984 sekretarz generalny КС KPZR i przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRR 222 Czernomyrdin Wiktor (ur. 1938), polityk rosyjski, 1992-1998 premier 273 Cziaureii Mikael (1894-1974), reżyser filmowy, rzeźbiarz, grafik i aktor, je den z głównych przedstawicieli gru zińskiego filmu niemego, twórca apologetycznych filmów o Stalinie 147, 208 Czibirow L.A., współczesny polityk osetyjski, negocjator w rokowaniach nor malizacyjnych z Gruzją 319 Czibisow Nikander (1892-1959), woj skowy, od 1918 w armii, w 1941 miano wany generałem, od 1944 komendant Akademii Wojskowej im. Μ. Frunzego 179 Cziburdanidze Maja (ur. 1961), mistrzy ni świata i mistrzyni olimpiady sza chowej kobiet 213 Cziczerin Gieorgij (1872-1936), bolsze wicki polityk i dyplomata, uczestnik pertraktacji z państwami centralnymi w Brześciu, 1918-1930 komisarz lu dowy spraw zagranicznych RSFRR (ZSRR) 92,101,132 Czikowani G., współczesny naukowiec, wybitny specjalista z zakresu fizyki czą stek elementarnych 199 Czikowani Kachaber, współczesny woj skowy gruziński, porucznik, oficer protokołu dyplomatycznego MSZ Gruzji 321 Czikowani Simon (1902-1966), poeta, tworzył emocjonalne, pełne dramatyz mu utwory 205 Czikwadze Aleksander, polityk, od 1992 minister spraw zagranicznych Gruzji 264 Czikwadze Noe, poeta liryczny tworzący w drugiej połowie XIX w. 48 Czirakadze N., współczesna śpiewaczka operowa 207 Czitanawa Nodari, działacz polityczny, 1989-1990 ostatni premier rządu so wieckiej Gruzji 234,235 Czolokaszwili Kaichosro, zw. Kakuca, wojskowy i działacz niepodległościo wy związany z Narodowo-Demokratyczną Partią Gruzji, pułkownik Gwar dii Ludowej, jeden z przywódców po wstania narodowowyzwoleńczego 1924, 333 Gruzja Dobrzański Stanisław, współczesny po następnie na emigracji 123, 128, 129, 131,235,299 Czubabria G., współczesny reżyser do kumentalista 210 lityk polski, członek władz РЅЦ w 1996 minister obrony narodowej 319 Dodaszwili Solomon (1805-1836), histo ryk literatury, filozof, działacz poli tyczny 26 Doidżaszwili Μ., współczesna śpiewacz ka operowa 207 Dolidze Keti, współczesny reżyser filmo wy, inicjatorka międzynarodowego pa cyfistycznego „Ruchu Białych Chust” 267 Dolidze Siko (ur. 1903), reżyser filmowy i działacz kinematografii, jeden z głów nych przedstawicieli gruzińskiego fil mu niemego, w latach trzydziestych i czterdziestych wielokrotnie nagradza ny nagrodami państwowymi 147 Drummond Eric Sir (1876-1951), poli tyk i dyplomata brytyjski, 1915-1919 sekretarz stanu Foreign Office, 1919-1932 sekretarz generalny Ligi Naro dów, ambasador brytyjski w Rzymie 78 Dudajew Dżochar (1944-1996), wojsko wy i polityk, generał lotnictwa, od paź dziernika 1991 prezydent Czeczenii 249,273 Dumbadze Nino (ur. 1919), wybitna sportsmenka, dyskobolka, dwukrotna mistrzyni Europy, 1948-1960 mistrzy ni i wieloletnia rekordzistka świata 213 Dumbadze Nodari (1928-1984), pisarz, autor licznych powieści rodzajowych opartych na motywach z życia codzien nego współczesnej Gruzji, w latach sześćdziesiątych redaktor czasopisma „Niargi” (gruzińska wersja „Krokodi la”) 206 Dumbadze W., w 1922 członek КС KP(b) Gruzji, czołowy przedstawiciel gruziń skich tzw. narodowych, bolszewików 114 Dumbadze Wasili, od 1921 przedstawi ciel generalny działającego na emigra cji Związku Kaukaskiego 120 Dadiani Szabva (1874-1959), powieś- ciopisarz i dramaturg, jeden z prekur sorów socrealizmu, w latach pięćdzie siątych autor popularnych komedii z tematyki tzw. realizmu codziennego 146,206 Dante Alighieri (1265-1321), wybitny poeta włoski, twórca m.in. Boskiej ko medii 14 Dawid, syn Giorgi XII, 1800-1801 nie ko ronowany król Gruzji wschodniej 20 Dawid IV Odnowiciel (Budowniczy) (1089-1125), władca Gruzji, przezwy ciężył rozbicie państwa na wiele księstw i królestw, mecenas nauki i kultury, reformator sądownictwa i armii 12,13 Dekanozow Władimir (1898-1953), od 1921 komisarz ludowy przemy siu spo żywczego sowieckiej Gruzji, pracow nik organów bezpieczeństwa, członek tzw. bandy Berii, stracony 149, 167, 185 Denikin Anton (1872-1947), generał ro syjski, współorganizator Armii Ochot niczej, od kwietnia 1918 jej dowódca, od stycznia 1919 głównodowodzący Sił Zbrojnych Południa Rosji, w kwietniu 1920 przekazał władzę Piotrowi Wranglowi i udał się na emigrację 70-72, 76-78,89, 91, 92, 96, 99 Dewdariani Seid (zm. 1924), jeden z przy wódców Komitetu Niepodległości, aresztowany przez CzeKa w 1923 i stra cony 126 Dimitr 1,1125-1156 władca Gruzji 13 Dmochowski Wiktor, polityk gruziński, członek Związku Narodowo-Liberalnego, w 1990 wybrany do Rady Najwyż szej Gruzji w okręgu Kutaisi 292 334 Indeks nazwisk rewolucjonistów, we wrześniu 1924 aresztowany i prawdopodobnie stra cony 129 Dźordżadze Arczil, działacz polityczny na przełomie XIX i XX w., związany z libe ralnym narodnictwem, jeden z przy wódców socjalistów federalistów 31 Dźugaszwili Iosif — Stalin Iosif Wissarionowicz 30 Dżugeli Waliko, do 1917 student Uniwer sytetu Moskiewskiego, szef Sztabu Głównego Gwardii Ludowej (Obywa telskiej), 1921-1924 na emigracji, w sierpniu 1924 aresztowany przez CzeKa 82,127 Dzierźykraj-Morawski Kajetan —» Mo- rawski-Dzierżykraj Kajetan Dzierżyński Feliks (1877-1926), komu nista polski, działacz polskiego i rosyj skiego ruchu komunistycznego, orga nizator i przewodniczący CzeKa, od 1921 komisarz ludowy komunikacji RSFRR, członek КС RKP(b) 116 Dżabacari Eugeni, reżyser teatralny i ope rowy, w latach trzydziestych reżyse rował m.in. w Berlinie 147 Dżabiradze Wachtang, polityk, przewod niczący Partii Republikańskliej, od czerwca 1994 jeden z liderów Zjed noczonej Partii Republikańskiej 275 Dżaparidze Arczil, polityk, socjaldemo krata, deputowany II Dumy Państwo wej 42 Dżaparidze Uczą (ur. 1906), grafik i ma larz realista, piewca rodzimego pejza żu, 1942-1948 dyrektor Akademii Sztu ki w Tbilisi 148,210 Dżawachiszwili Giwi (ur. 1912), działacz partyjny i państwowy, od 1953 członek Biura Politycznego КС KP Gruzji, 1953-1975 premier rządu Gruzińskiej SRR235 Dżawachiszwili Iwane (1876-1940), hi storyk, profesor, 1919-1926 pierwszy rektor uniwersytetu państwowego w Tbilisi, dyrektor fakultetu filologicz nego 85,169 Dżawachiszwili Jason, członek Komite tu Centralnego Narodowo-Demokratycznej Partii Gruzji, członek Komi tetu Niepodległości, we wrześniu 1924 aresztowany i prawdopodobnie stra cony 129 Dżawachiszwili Micha, właśc. Micha Adamaszwili (1880-1937), pisarz, wy bitny przedstawiciel klasycznej powieś ci psychologicznej, padł ofiarą represji 146, 206 Dżibladze Sylwestri, działacz socjaldemo kratyczny na przełomie XIX i XX w. 31 Dżinoria Ż., członek Komitetu Niepod ległości z ramienia partii socjalistów- Eliawa Georgi (Gogi), światowej sławy mikrobiolog, stypendysta Instytutu Pa steura, dyrektor Ogólnozwiązkowego Instytutu Naukowo-Badawczego Ba kteriofagu w Tbilisi, padł ofiarą repre sji 163 Eliawa Szalwa (1883-1937), polityk i dy plomata, w 1920 przedstawiciel dyplo matyczny RSFRR w Turcji i Iranie, od grudnia 1920 członek Rewwojensowietu 11 Armii RKKA, od marca 1921 członek Rewkomu Gruzji, przewodni czący Rady Komisarzy Ludowych Gru zińskiej SRR, a następnie Zakaukas kiej SFRR, padł ofiarą represji 107, 115,142 Eristawi-Chosztari Anastasia, pisarka, autorka powieści rodzajowych tworzą ca w drugiej połowie XIX w. 47 Eristawi Giorgi (1811-1864), dramaturg i poeta, twórca kultowego dla sceny gruzińskiej dramatu Ojyzna 49,309 Eristawi Μ., w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XIX w. prekursor uprawy w Gruzji herbaty 37 Ewdoszwili Iridion, właśc. Iridion Chositaszwili (1873-1916), poeta i publicy sta, autor wielu utworów dla dzieci, jego twórczość zawiera silne akcenty społeczne 47 335 Gruzja Filina Maria, historyk literaturoznawca Garibaszwili Kartlos, polityk, w 1995 i działacz społeczny, profesor uniwer sytetu tbiliskiego, kierownik powsta łego w 1995 w Tbilisi Stowarzyszenia Polaków w Gruzji 293 Filipowicz Tytus (1873-1954), działacz polityczny, publicysta i dyplomata pol ski, w kwietniu 1920 szef misji dyplomatyczno-wojskowej RP na Zakauka zie, w 1921 poseł w Moskwie, 1922-1927 poseł w Helsinkach, 1927-1928 poseł w Brukseli, 1928-1932 ambasa dor w Waszyngtonie 93 kandydat w wyborach prezydenckich 279 Gasijenow Znaur, osetyjski działacz poli tyczny, w 1990 premier separatystycz nego rządu w Cchinwali, od listopada 1991 prezydent 237,247 Gawrilow, generał rosyjski, 1905-1906 do wódca ekspedycji karnej na Zakauka zie 41 Gegeczkori Aleksi, pseud. Sasza (1887-1928), działacz podziemia bolszewic kiego w okresie Republiki Gruzińskiej, członek Rewkomu Gruzji, od 1922 wi cepremier w rządzie Gruzińskiej SRR i równocześnie (1922-1923) komisarz ludowy spraw wewnętrznych, w 1924 komisarz ludowy rolnictwa 115 Gegeczkori Eugeni (1881-1954), polityk i działacz partyjny, socjaldemokrata, deputowany III Dumy Państwowej, 1917-1918 przewodniczący Komisaria tu Zakaukaskiego, minister spraw za granicznych w rządzie Republiki Gru zińskiej, po marcu 1921 we władzach na emigracji 42, 61,75,90,93 Gegeczkori Nino, bratanica Eugeni Gegeczkoriego, żona Eawrientija Berii 154 Gelaszwili Koba, w 1992 nieoficjalny przedstawiciel dyplomatyczny Gruzji w Polsce 253 Georgadze Nodari, polityk, w 1993 wi ceminister obrony 266 Geremek Bronisław (ur. 1932), współ czesny polityk i historyk polski, od 1997 minister spraw zagranicznych RP 321 Giorgadze Igor, polityk, do 1995 minister bezpieczeństwa, 1993-1995 organiza tor zamachów terrorystycznych, w tym w sierpniu 1995 zamachu na Szewardnadzego, zbiegł do Rosji 278 Giorgadze Mamuka (Iwane), działacz opozycji antykomunistycznej, w 1981 jeden z członków grupy, która reakty wowała w podziemiu Partię Narodowo-Demokratyczną 218 Gabaszwili A., w marcu 1921 naczelnik sztabu republikańskiej Armii Czerwo nej 107 Gabaszwili Grigol (1862-1936), absol went monachijskiej Akademii Sztuki, przedstawiciel realizmu, jeden z naj bardziej znanych w świecie malarzy gruzińskich 50 Gagua Μ., współczesny reżyser dokumen talista 210 Gamsachurdia Konstantin (1891-1975), ojciec Zwiada, powieściopisarz, jeden z głównych przedstawicieli eposu hi storycznego 146, 206, 217 Gamsachurdia Zwiad (1939-1993), filo log, językoznawca i tłumacz, od lat pięć dziesiątych w opozycji antykomuni stycznej, 1977-1979 więziony, w 1990 organizator i przywódca bloku „Okrąg ły Stół - Wolna Gruzja”, od październi ka 1990 przewodniczący Rady Najwyż szej, od maja 1991 prezydent, w stycz niu 1992 obalony, następnie w Arme nii i Czeczenii, we wrześniu 1993 pod jął nieudaną próbę zbrojnego odzys kania władzy, zginął śmiercią samobójczą217,218,224,227,228,231,232, 234, 237-249, 252-254, 257, 260, 261, 265, 266,268,269,281,317,318 Gaprindaszwili Nona (ur. 1941), trzy krotna mistrzyni świata w szachach 213,316 336 Indeks nazwisk Giorgadze Pantelejmon, polityk, w 1995 Gomarteli Iwane, polityk, socjaldemo kandydat w wyborach prezydenckich 279 Giorgi, duchowny Kościoła Gruzińskiego, biskup Poti 321 Giorgi III, 1156-1184 władca Gruzji 13 Giorgi V Wspaniały, 1314-1345 władca Gruzji, przywrócił niezależność i inte gralność państwa 15 Giorgi XII, 1798-1800 władca Gruzji wschodniej 20 Glonti, w 1924 jeden z przywódców po wstania narodowowyzwoleńczego 128 Gocyridze Roman (ur, 1956), ekonomi sta i polityk, w 1990 wiceprzewodni czący Komisji ds. Gospodarki Rady Najwyższej Gruzińskiej SRR, od 1992 wicepremier i przewodniczący Cen trum Reform Gospodarczych, zwolen nik wprowadzenia waluty narodowej 256 Godzjaszwili Aleksander (1897-1941), wojskowy, dziennikarz i kupiec, od 1918 w Polsce, żołnierz-ochotnik w Puł ku Jazdy Tatarskiej, walczył w kam panii 1919-1920, absolwent Szkoły Nauk Politycznych w Warszawie, wia tach trzydziestych prezes Rady Na czelnej Klubu Gruzińsko-Polskiego 296, 300 Goglidze Seigo, dowódca zakaukaskich Wojsk Ochrony Pogranicza, 1934-1939 szef gruzińskiego NKWD, a na stępnie leningradzkiego 156,161,167, 185 Gogoberidze Lewan (1896-1937), dzia łacz partyjny i państwowy, 1923-1924 zastępca przewodniczącego Rady Ko misarzy Ludowych Gruzińskiej SRR, 1926-1930 sekretarz КС KP(b) Gruzji, padł ofiarą represji 152,155,160,223 Goguadze Wachtang, polityk, 1993-1994 tymczasowy przewodniczący parla mentu 269 Cornarteli Czoła, polityk, socjaldemokra ta, deputowany II Dumy Państwowej 42 krata, deputowany I Dumy Państwo wej 42 Gorbaczow Michaił (ur. 1931), sowiecki działacz partyjny i państwowy, inicja tor polityki pieriestrojki i glasnosti, 1990-1991 prezydent ZSRR w 1990 laureat Pokojowej Nagrody Nobla 197, 220, 222, 224, 225, 232, 236, 238, 244,257 Gostkowski Jan (1651-1738), jezuita pol ski, misjonarz w Imeretii 283 Graczow Pawieł (ur. 1948), wojskowy i polityk, od 1986 generał, w 1991 prze wodniczący Państwowego Komitetu ds. Obrony Federacji Rosyjskiej, od maja 1992 minister obrony Federacji Rosyjskiej, od lipea 1992 marszałek 248,264,266, 268 Grigolia Wlado, współczesny artysta pla styk 210 Gudiaszwili Lado (1896-1980), malarz i grafik, 1919-1926 na studiach w Pa ryżu, monumentalne kompozycje soc realistyczne, ale też kameralne moty wy starego Tbilisi 50, 210 Gumbaridze Giwi, działacz partyjny i pań stwowy, 1989-1990 pierwszy sekretarz КС KP Gruzji 223, 227, 228, 230,231, 243 Guramiszwili Dawid (1705-1792), poeta i wojskowy, twórczość przepojona no stalgią i pesymizmem 211 Gurdziego vel Gurdziecki Bogdan, Gru zin w polskiej służbie dyplomatycznej za panowania Jana Kazimierza, Micha ła KorybutaWiśniowieckiego i Jana III Sobieskiego 294 Gwasalia R., skrzypaczka współczesna 207 Gwazdawa Giorgi, działacz polityczny, na przełomie XIX i XX w. jeden z przy wódców ruchu narodowych demokra tów 32 Gwelesiani Roman, pułkownik, emigrant, oficer kontraktowy WP 300 337 Gruzja w rządzie Gruzińskiej SRR i członek Biura Politycznego КС KP Gruzji 186 loselani Nana, mistrzyni świata i mistrzy ni olimpady szachowej kobiet 213 Irakli II (1720-1798), 1744-1762 władca Kachetii, 1762-1798 Gruzji wschod niej (Kartlia i Kachetia) 17-20 Iszchueli Micha, członek Komitetu Cen tralnego Narodowo-Demokratycznej Partii Gruzji, członek Komitetu Nie podległości, we wrześniu 1924 aresz towany i prawdopodobnie stracony 129 Iwanow Igor, współczesny polityk rosyj ski, od 1999 minister spraw zagranicz nych Federacji Rosyjskiej 320 Gwencadze, polityk, w 1993 wiceminister spraw wewnętrznych 264 Gwisziani Micha (1905-1966), od 1928 w organach bezpieczeństwa Gruzji, od 1938 w centrali NKWD w Moskwie, 1938-1953 szef NKWD Kraju Przy morskiego 168 Haecker Anatolij (1888-1938), wyższy wojskowy bolszewicki, od września 1920 do maja 1921 dowódca sowietyzującej Zakaukazie 11 Armii RKKA, padl ofiarą represji 99 Hitler Adolf (1889-1945), przywódca (Führer) faszyzmu niemieckiego, dy ktator III Rzeszy 173 Hurwicz Abram, 1941-1942 mąż zaufania Ambasady RP w ZSRR na terenie za chodniej Gruzji 289 Jan, święty 300 Jan I Olbracht (1459-1501), z dynastii Jagiellonów, od 1492 król Poisid 293 Ilia II, arcybiskup Mcchety i Tbilisi, ka- Jan II Kazimierz (1609-1672), z dynastii tohkos - patriarcha całej Gruzji 226, 252,321 Ilia Prawy św., patron działającej pod ko niec lat osiemdziesiątych grupy dysydenckiej kierowanej przez Zwiada Gamsachurdię 227 Imeretyński Aleksander, książę Bagra tion (1837-1900), wojskowy i polityk, od 1897 generał-gubemator warszaw ski i dowódca wojsk okręgu warszaw skiego 295 Imnadze Konrad, emigrant gruziński w II Rzeczpospolitej, ostatni prezes Rady Naczelnej Klubu Gruzińsko-Polskiego 296 Imnadze Nodari (zm. 1991), w 1991 krót kotrwale wiceprzewodniczący Rady Najwyższej Adżarii, zginął w niejas nych okolicznościach 241 Inaszwili Sergo (1887-1958), śpiewak, od 1916 solista opery w Tbilisi, w latach trzydziestych koncertował w Europie, od 1937 pedagog w konserwatorium w Tbilisi 148 Inauri A., pułkownik bezpieczeństwa, od 1953 minister spraw wewnętrznych Wazów, 1648-1668 król polski, abdykował 294 Jan III Sobieski (1629-1696), od 1674 król Polski 294 Jan Paweł II, Karol Józef Wojtyła (ur. 1920), w 1978 wybrany na papieża 321 Jaszwili N., skrzypaczka współczesna 207 Jaszwili Nikoloz, wojskowy gruziński, pod koniec XIX w. oficer dyspozycyjny dowódcy wojsk okręgu warszawskie go 295 Jaszwili Paolo (1895-1937), pisarz, przed stawiciel socrealizmu, padł ofiarą re presji 145 Jazon, mityczny przywódca Argonautów w wyprawie po złote runo, w mitologii gruzińskiej Azo 7,12 Jefimow Pawieł (1906-1983), generał, członek Rady Wojskowej Zakaukas kiego Okręgu Wojskowego, od 1953 członek Biura Politycznego КС KP Gruzji, 1958-1974 zastępca szefa Głów nego Zarządu Politycznego Armii So wieckiej 186 338 Indeks nazwisk Jelcyn Boris (ur. 1931) działacz partyjny czątku lat osiemdziesiątych na emi gracji we Francji 210 Judenicz Nikołaj (1862-1933), generał rosyjski, od 1916 głównodowodzący frontu południowego 52,286 Juell-Przybyszewska Dagny (1867-1900), dramaturg norweski, pierw sza żona Stanisława Przybyszewskie go, popełniła samobójstwo wTbilisi 26 i państwowy, 1991-1999 prezydent Fe deracji Rosyjskiej, w grudniu 1991 współuczestnik spotkania w Puszczy Białowieskiej, na którym podjęto de cyzję o rozwiązaniu ZSRR 244, 256, 259,265,271 Jenukidze Awel (1877-1937), działacz partyjny i państwowy, 1918-1922 czło nek Prezydium i sekretarz Ogólnorosyjskiego Centralnego Komitetu Wy konawczego Rad, 1923-1935 członek sekretariatu Prezydium Centralnego Komitetu Wykonawczego Rad ZSRR, padł ofiarą represji 155,166 Jerzy, święty, patron Gruzji 88,252 Jeżów Nikołaj (1895-1940), działacz par tyjny i państwowy, 1929-1930 wicekomisarz rolnictwa ZSRR, od 1935 se kretarz КС WKP(b), od 1936 komi sarz spraw wewnętrznych, od 1937 ge neralny komisarz bezpieczeństwa pań stwa, stracony 166,167 Jordan Richard, pułkownik brytyjski, w 1918 przedstawiciel wojskowy Wiel kiej Brytanii w Gruzji 75 Joselani, generał, w latach dwudziestych XIX w. instruktor kawalerii w Królest wie Polskim 294 Joselani Dźaba (ur. 1926), filolog i tea trolog, w okresie sowieckim 18 lat spę dził w więzieniach za napady rabunko we, w 1989twórca paramilitarnej orga nizacji Mchedrioni, w 1991 wicepre mier i przewodniczący parlamentu, od sierpnia 1991 w opozycji, w styczniu 1992 dowódca szturmu na gmach par lamentu, członek Rady Wojskowej, a następnie Rady Państwa, 1992-1993 minister obrony, następnie w opozy cji, w 1998 skazany na 11 lat więzienia 235, 242, 249-252, 259, 261, 267-270, 274, 278, 281, 320 Joselani (łoselani) Otari (ur. 1934), re żyser filmowy, jeden z najbardziej nie zależnych twórców gruzińskich, od po Kachiani Angia, działacz Warszawskie go Klubu gruzińskiej Partii Narodowo-Demokratycznej, redaktor i wydaw ca opublikowanego w Warszawie w 1993 promocyjnego numeru czaso pisma „Herold” 306 Kachiani Micha, działacz partyjny i pań stwowy, w 1926 pierwszy sekretarz КС KP(b) Gruzji 150,152, 223 Kachidze D., dyrygent współczesny 207 Kadagiszwili Iraldi, działacz opozycji an tykomunistycznej, w 1981 jeden z człon ków grupy, która reaktywowała w pod ziemiu Partię Narodowo-Demokratyczną 218 Kakabadze Akaki, socjaldemokrata, ze słaniec na Syberię, członek КС KP(b) Gruzji, w 1922 pobity przez Ordżonikidzego 116 Kakabadze Dawid (1889-1952), malarz pejzażysta, w jego twórczości często występowały realistyczne motywy lu dowe, od 1934 profesor w Akademii Sztuki wTbilisi 50,148 Kakabadze Polikarp (1895-1972), pisarz i dramaturg, autor m.in. popularnych komedii satyrycznych z tematyki tzw. realizmu codziennego, mistrz dialogu 206 Kaladze Karlo, poeta współczesny nawią zujący do tradycji liryki patriotycznej 205 Kalandadze Anna, poetka współczesna 205 Kalecki Jakub (1908-?), pianista, tłumacz i działacz kulturalny, w latach II wojny 339 Gruzja szachów, opiekun kadry szachistek 213 Kartweliszwili Dmitri, 1982-1986 pre mier rządu Gruzińskiej SRR 235 Kartweliszwili Laurenti (1890-1938), działacz partyjny, 1923-1928 sekretarz КС KP(b) Gruzji, 1930-1933 pierwszy sekretarz Zakaukaskiego Krajowego Komitetu WKP(b), padł ofiarą represji 156 Kaszkaszwili W., artysta teatru muzycz nego koncertujący w Europie w latach trzydziestych 148 Katarzyna II (1729-1796), od 1745 caryca rosyjska, od 1762 władająca samodzielnie, gruntownie zreformowała państwo, prowadziła ekspansywną po litykę na kierunku zachodnim (Pol ska) i południowym (wojny z Turcją) 18,19 Kautsky Karl (1854-1938), pisarz nie miecki i działacz socjaldemokratycz ny, główny teoretyk II Międzynaro dówki 98 Kawsadze Sandro, polityk współczesny, w 1993 wicepremier 264 Kawtaradze Sergo (1885-1971), jeden z przywódców bolszewickich, członek Kaukaskiego Komitetu Krajowego SDPRR(b), redaktor czasopisma „Kawkazskij Raboczij”, członek Rewkomu Gruzji, czołowy przedstawiciel gruziń skich tzw. narodowych bolszewików, w 1927 wykluczony z partii pod zarzu tem trockizmu (w 1940 przywrócony w prawach członka) 112,115 Kazbegi Aleksander (Kazbek), właśc. Aleksander Moczchubaridze (1848-1893), wybitny pisarz okresu gruziń skiego odrodzenia narodowego 23 Kazbek Iwane (1860-1944), generał, po 1921 na emigracji politycznej w Polsce 299 Kecchoweli Lado (1876-1903), działacz socjaldemokratyczny, publicysta i wy dawca 30 światowej działacz ZPP w Armenii i Gruzji 290 Kalinin Michaił (1875-1946), sowiecki działacz partyjny i państwowy, 1919-1938 przewodniczący Ogólnorosyjskiego (Ogólnozwiązkowego) Central nego Komitetu Wykonawczego Rad 135 Kamieniew Lew, właśc. Lew Rozenfeld (1883-1936), jeden z przywódców bol szewickich, 1918-1926 przewodniczą cy Rady Moskiewskiej, członek Biura Politycznego КС RKP(b), w 1934 wy dalony z partii, padł ofiarą represji 115 Kanczeli Gija (ur. 1935), współczesny kompozytor muzyki poważnej 207 Kantaria Μ., żołnierz, zwiadowca 150 Dy wizji Strzeleckiej, 2 maja 1945 zatknął czerwony sztandar na gmachu Reich stagu w Berlinie 179 Karachan Lew, właśc. Lewan Karachanian (1889-1939), dyplomata sowiecki pochodzenia ormiańskiego, sekretarz delegacji na rokowaniach brzeskich, od 1918 do 1921 wicekomisarz spraw zagranicznych RSFRR, pełnomocny przedstawiciel dyplomatyczny w Pol sce, padł ofiarą represji 101 Karakaszwili Giorgi (Gia), w 1992 do wódca oddziałów gruzińskich walczą cych w Abchazji, wiceminister obrony Gruzji 258,263,268,271 Karanadze Grigol, od 1939 szef NKWD na Krymie 167 Karaselidze Leo, socjalista federalista, w latach I wojny światowej działacz Narodowego Komitetu Wyzwolenia Gruzji 52 Karaszwili A., działacz kulturalny, zasłu żony dla powstania gruzińskiej opery narodowej 48 Kargareteli L, działacz kulturalny, zasłu żony dla powstania gruzińskiej opery narodowej 48 Karseladze Wachtang, trener, współ twórca wielkich sukcesów gruzińskich 340 Indeks nazwisk a następnie Rady Państwa, 1992-1993 minister obrony, później w opozycji 242, 244, 245, 248, 249, 251, 252, 261, 263-265,270,281 Kldiaszwili Dawid (1862-1931), pisarz, przedstawiciel realizmu krytycznego 47 Kłopotowski Jerzy Tadeusz (1892-1970), dyplomata polski, 1930-1937 konsul generalny RP w Tbilisi, 1938-1939 po seł RP w Rydze 289 Knoll Roman (1888-1946), dyplomata polski, prawnik i działacz prometejski, 1922-1923 chargé d’affaires RP w Mo skwie, 1924-1926 - w Ankarze i 1926-1928 - w Rzymie, 1928-1939 pracow nik Ambasady RP w Berlinie 120,287 Kobuladze Sergo (1909-1977), grafik, malarz i scenograf teatralny, głównie operowy 210 Kobułow Amajak (1906-1955), brat Bachczo, od 1939 szef ukraińskiego NKWD 168 Kobułow Bachczo (Bogdan) (1904-1953), pracownik organów bezpie czeństwa, członek tzw. bandy Berii, w 1938-1941 zastępca komisarza lu dowego spraw wewnętrznych ZSRR, współodpowiedzialny za mord katyń ski, stracony 149,156,165,185 Kõlbaja Dawid (Dato), gruziński histo ryk orientalista, doktor nauk humani stycznych, współzałożyciel Towarzy stwa Gruzińsko-Polskiego i pierwszy redaktor „Pro Georgii”, pracownik naukowo-dydaktyczny Uniwersytetu Łódzkiego 306 Kołczak Aleksander (1873-1920), admi rał rosyjski, 1916-1917 dowódca Floty Czarnomorskiej, członek Dyrektoria tu Ufimskiego, a po jego obaleniu dy ktator - Wielkorządca Państwa Rosyj skiego i wódz naczelny 78 Koniaszwili Aleksander (zm. 1955), ge nerał, po 1921 na emigracji politycznej w Polsce, po II wojnie światowej w Ar gentynie 299 Keczakmadze Jese, emigrant, w paź dzierniku 1939 aresztowany przez Niemców w Warszawie i zamordowa ny 302 Keczkoweli Z., do 1952 premier rządu Gruzińskiej SRR184 Kedia Spiridon, pierwszy przewodniczą cy utworzonej w 1917 Narodowo-Demokratycznej Partii Gruzji, redaktor gazety partyjnej „Sahalho Sakme” 59, 88,230 Kekelidze Nikoloz (zm. 1994), wice minister obrony Gruzji, zginął w za machu 271 Kiaczeli Leo, właśc. Leo Szengelaja (18831963), powieściopisarz, przedstawiciel socrealizmu 146 Kiknadze G., naukowiec, fizyk, odkrywca nowego źródła promieni gamma 199 Kipiani Aleksander (zm. 1940?), emi grant, major, oficer kontraktowy WP, więzień Kozielska, w styczniu 1940 wywieziony z obozu do Moskwy 302 Kipiani Dawid, reprezentant ZSRR w pił ce nożnej, w latach dziewięćdziesią tych trener piłkarskiej reprezentacji Gruzji 213 Kirion II, właśc. Sadzagelaszwili (zm. 1918), pierwszy katolikos-patriarcha Gruzji po przywróceniu w 1917 autokefalii Kościoła Gruzińskiego 56, 86 Kirow Siergiej, właśc. Siergiej Kostrikow (1886-1934), bolszewicki działacz par tyjny i państwowy, od czerwca do września 1920 pełnomocny przedsta wiciel sowieckiej Rosji w Tbilisi, za mordowany skrytobójczo 97 Kitowani Tengiz (ur. 1938), absolwent Akademii Sztuk Pięknych, w 1990 głównodowodzący Gwardią Narodo wą, w 1991 wicepremier i przewod niczący parlamentarnej Komisji ds. Obrony i Bezpieczeństwa, na przeło mie 1991 i 1992 wraz z Joselanim do wodził szturmem na gmach parlamen tu, w 1992 w składzie Rady Wojskowej, 341 Gruzja kaskiego Krajowego Komitetu WKP(b), skazany za jakoby szpiegostwo na rzecz Polski 151,152,156 Krzywicki Ludwik (1859-1941), socjolog polski, działacz społeczny i publicysta, przewodniczący utworzonego w 1921 Związku Zbliżenia Narodów Odrodzo nych 299 Krzyżanowski Walerian -» Tewzadze Waliko Kucziszwili Georgi, właśc. Georgi Czcheidze, początkowo poeta liryczny, na stępnie sztandarowy przedstawiciel poezji rewolucyjnej 48 Kułumbekow Torez, osetyjski działacz polityczny, do 1990 przewodniczący Rady Najwyższej Południowej Osetii, wybrany przez secesjonistów prezy dentem 237 Kurcchuli I., artysta teatru muzycznego koncertujący w Europie w latach trzy dziestych 148 Kuruliszwili Sergo (1894-1925), inży nier architekt, poeta i dziennikarz, od 1918 działacz emigracji gruzińskiej w Polsce, pierwszy prezes Rady Na czelnej Klubu Gruzińsko-Polskiego 296,298 Kuszitaszwili Wasili (1894-1962), reży ser teatralny, w latach trzydziestych wystawiał na wielu scenach świato wych, 1933-1958 wykładowca w Insty tucie Teatralnym im. Sz. Rustawelego w Tbilisi 147 Kutateladze Besik, w 1992 wojskowy ko misarz Tbilisi 250 Kutateladze Kiril (1861-1929), generał, po 1921 na emigracji politycznej w Pol sce 299 Kwaczantiradze Tamaz, polityk, w 1991 kandydat w wyborach prezydenckich 240 Kwaliaszwili Misza, emigrant, oficer kon traktowy WP, rotmistrz, kilkanaście lat w łagrach 302 Kwantalani Eugeni, 1923-1926 szef gru zińskiej CzeKa 112,149 Konorski Jerzy (1903-1973), neurofizjo- log ¡ biolog polski, w latach II wojny światowej przebywał w Gruzji 289 Konstantin III, 1469-1505 władca Kartlii, prawdopodobnie za jego panowania, w 1495, miał miejsce pierwszy kontakt dyplomatyczny z Rzeczpospolitą 16, 293 Korneli, mnich, w 1495 poseł króla Kartlii Konstantina III do dworów europej skich 293 Korżakow Aleksandr (ur. 1950), wojsko wy rosyjski, prawnik, od 1970 w KGB, w 1991 generał służby bez pieczeństwa, od 1993 szef Służby Bez pieczeństwa Prezydenta Federacji Ro syjskiej, w październiku 1993 dowód ca szturmu na gmach parlamentu, zdy misjonowany w czerwcu 1996 w atmo sferze skandalu 278 Kostawa Merab (zm. 1989), muzykolog, charyzmatyczny przywódca gruziń skiej opozycji, współzałożyciel pierw szej na terenie ZSRR Grupy Helsiń skiej, od siedemnastego roku życia kil kakrotnie aresztowany, 1977-1987 w więzieniach i łagrach, zginął w wy padku 217, 218,224, 228,316, 317 Kostring Ernst generał niemiecki, atta ché wojskowy w Moskwie, w 1942 peł nomocnik ds. Kaukazu z ramienia Wehrmachtu, organizator akcji rekru tacji Gruzinów do formacji kolaboranckich 172 Kress Friedrich von Kressenstein, ge nerał niemiecki 69 Krupska Nadieżda (1869-1939), rosyj ska działaczka komunistyczna, peda gog, żona i współpracownica Lenina 117 Krusiński Juda Tadeusz (1679-1757), orientalista, jezuita, lekarz, historyk i misjonarz (głównie Persja i Turcja) 283 Krynicki Aleksandr (1894-1937), so wiecki działacz partyjny i państwowy, 1929-1930 pierwszy sekretarz Zakau 342 Indeks nazwisk wych RSFRR72,96,101,103,111,112, 114-117,155, 312 Leonidze Giorgi (1899-1966), pisarz i poeta, przedstawiciel socrealizmu, w ostatnim okresie życia tworzył po godną poezję liryczną 145,205 Lermontow Michaił (1818-1841), poeta rosyjski, ważne miejsce w jego twór czości zajmują motywy kaukaskie (gru zińskie) 21 Leselidze Konstantin (1903-1944), woj skowy, od 1921 w armii, w 1943 awans na generała, w 1971 pośmiertnie otrzy mał tytuł Bohatera Związku Sowiec kiego 179 Lipartelani Roin, polityk, w 1995 kandy dat w wyborach prezydenckich 279 Lis-Kula Leopold (1896-1919), wojsko wy polski, major, legionista, komen dant naczelny POW III na Ukrainie 287 Ust Wilhelm (1880-1971), feldmarszałek niemiecki, w 1942 dowódca operacji „Edelweiss” na kaukaskim kierunku uderzenia wojsk niemieckich, sądzo ny i skazany w procesie norymber skim 171,173 Uoyd-George David (1863-1945), poli tyk brytyjski, działacz Partii Liberal nej, 1916-1922 premier 98,130 Lomidze Wiktor, wojskowy, emigrant, ka pitan marynarki, w 1939 dowódca ORP „Gryf 299,300 Lominadze Wissarion, pseud. Beso (1897-1935), działacz partyjny i pań stwowy, 1922-1924 sekretarz КС KP(b) Gruzji, następnie w Kominternie, w 1930 pierwszy sekretarz Zakaukas kiego Krajowego Komitetu WKP(b), padł ofiarą гергеѕј(152,156,223 Lordkipanidze Niko (Konstantin) (ur. 1905), pisarz, przedstawiciel socrealiz mu, deputowany Rady Najwyższej Gruzińskiej SRR ósmej kadencji 146 Lortkipanidze Waża, współczesny poli tyk gruziński, działacz gospodarczy, Kwariani Nikoloz, w okresie międzywo jennym słynny gruziński zapaśnik w stylu wolnoamerykańskim, występował m.in. w cyrku braci Staniewskich 300 Kwernadze B., współczesny kompozytor muzyki poważnej 207 Kwinichidze Mikołaj (1889-1968), gle boznawca, profesor, 1927-1961 w Ka tedrze Gleboznawstwa Uniwersytetu Poznańskiego 304 Kwiraja Szota, polityk, w 1995 minister spraw wewnętrznych 278 Kwirikadze I., współczesny reżyser fil mowy, przedstawiciel gruzińskiego kina „moralnego niepokoju” 210 La Fontaine Jean de (1621-1695), poeta i bajkopisarz francuski 17 Lakóba Nestor (1893-1936), działacz partyjny i państwowy, od 1922 prze wodniczący Rady Komisarzy Ludo wych Abchaskiej ASRR, 1930-1936 przewodniczący Centralnego Komite tu Wykonawczego Rad Abchazji, padł ofiarą represji 156 Laschiszwili Giorgi, działacz polityczny na przełomie XIX i XX w., związany z liberalnym narodnictwem, jeden z przywódców socjalistów federalistów31 Laszczka Konstanty (1865-1956), polski rzeźbiarz i teoretyk sztuki, początko wo realista, następnie pod wpływem symbolizmu i impresjonizmu 148 Leist Artur (1852-1927), orientalista, po pularyzator wiedzy o Gruzji i Kaukazie 284 Lekwieszwili Omar, współczesny polityk i generał gruziński, minister obrony Republiki Gruzińskiej 321 Lenin Włodzimierz Iljicz, właśc. Władi mir I. Uljanow (1870-1924), teoretyk, działacz partyjny i państwowy, przy wódca rewolucji bolszewickiej, prze wodniczący Rady Komisarzy Ludo 343 Gruzja w 1998 minister spraw zagranicznych 319,320 Lossow Otto von (1863-1938), generał niemiecki, przedstawiciel niemieckie go naczelnego dowództwa przy rzą dzie tureckim i zarazem szef misji ob serwacyjnej na Zakaukaziu, po wojnie dowódca bawarskiej dywizji Reichswehry 68 Loszkaraszwili, w 1924 jeden z przywód ców powstania narodowowyzwoleń czego 128 Lumière Auguste Marie Louis (1862-1954) ¡Louis Jean (1864-1948), bra cia, chemicy francuscy, pionierzy ki nematografii 147 w SDPRR, w 1917 jeden z organiza torów tbiliskiej Rady Delegatów Ro botniczych, w okresie Republiki Gru zińskiej działacz podziemia bolszewic kiego, w 1920 przewodniczący КС KP(b) Gruzji, w marcu 1921 przewod niczący Rewkomu Gruzji, w 1922 pre mier sowieckiej Gruzji, w 1938 prze wodniczący Rady Najwyższej Gruziń skiej SRR 31, 101, 114,142, 148, 155, 223,296 Macharadze K. (ur. 1929), malarz współ czesny, przedstawiciel monumentaliz mu socrealistycznego, w swojej twór czości nawiązuje do symbolicznego malarstwa meksykańskiego 210 Maczabeli Giorgi, socjalista federalista, w latach I wojny światowej działacz Narodowego Komitetu Wyzwolenia Gruzji 52 Maczawariani Aleksi (ur. 1913), kompo zytor i pedagog, w twórczości liczne motywy kaukaskie, od 1939 wykładow ca w tbiliskim konserwatorium, depu towany Rady Najwyższej Gruzińskiej SRR szóstej i siódmej kadencji 149 Maczawiriani Muchran (ur. 1929), poeta nawiązujący do tradycji liryki patrio tycznej, liczne utwory kierowane do młodzieży 205 Majakowski Wladimir (1893-1930), poeta rosyjski, do 1917 skrajny futu rysta, prekursor socrealizmu 145 Majski Iwan, właść. Jan Lachowiecki (1884-1975), dyplomata i historyk so wiecki, 1932-1943 ambasador ZSRR w Londynie, skazany pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Wielkiej Bryta nii (w 1955 wyrok unieważniono) 289 Malenkow Gieorgij (1902-1988), dzia łacz partyjny i państwowy, od 1926 w sekretariacie Stalina, 1946-1953, 1955-1957 wicepremier, od 1946 czło nek Biura Politycznego (Prezydium) КС WKP(b), w 1957 usunięty z władz pod zarzutem działalności frakcyjnej 184 Łaszkiewicz Józef (1872-1954), dyplo mata polski, w latach I wojny świato wej sędzia śledczy Kaukaskiego Okrę gu Wojskowego, od 1921 pracownik konsulatu polskiego w Tbilisi, po jego likwidacji w 1923 kierownik kancelarii polskiej przy przedstawicielstwie dy plomatycznym Włoch, w październiku 1923 aresztowany wraz z rodziną 288 Łubieński Micha! (1896-1967), polski dyplomata, w 1923 pracownik Wydzia łu Wschodniego MSZ RP, 1935-1939 dyrektor Gabinetu Ministra Spraw Za granicznych 117 Lukjanow Anatolij (ur. 1930), działacz partyjny i państwowy, od 1987 sekre tarz КС KPZR, marzec 1990 - sierpień 1991 przewodniczący Rady Najwyż szej ZSRR, następnie w areszcie śled czym 237 MacDonald James Ramsay (1866- -1937), polityk brytyjski, jeden z za łożycieli i przywódców Labour Party, działaczll Międzynarodówki, premier pierwszego rządu labourzystowskiego 98 Macharadze Filipp (1868-1941), dzia łacz partyjny i państwowy, od 1891 344 Indeks nazwisk Mamaladze Jerzy (1895-1940?), emi grant, major, oficer kontraktowy WP, więzień Kozielska 302 Mamasachlisow W., naukowiec, fizyk, specjalista w zakresie teorii jądra ato mu działający w pierwszej połowie XX w. 144 Mamułow, działacz partyjny, w kwietniu 1953 powołany do КС KP(b) Gruzji, a we wrześniu z niego wykluczony 185 Manckawa, w 1924 jeden z przywódców powstania narodowowyzwoleńczego 128 Mann H., brytyjski ekspert w zakresie uprawy herbaty 139 Manuilski Dmitrij (1883-1959), działacz partyjny i dyplomata, 1920-1922 ko misarz ludowy rolnictwa Ukraińskiej SRR, sekretarz КС KP(b) Ukrainy, w 1924 członek Prezydium Kominter ņu, 1928-1943 sekretarz KW Komin terņu, 1944-1952 minister spraw za granicznych USRR116 Margiani Awtandyl, działacz partyjny, 1990-1991 pierwszy sekretarz КС KP Gruzji 223, 243 Maslennikow Iwan (1900-1954), gene rał sowiecki, w 1942 przejął dowództ wo obrony Północnego Kaukazu 171 Materski Wojciech Jerzy, historyk pol ski, redaktor „Pro Georgii” 306 Maznaniszwili G., w marcu 1921 dowód ca pierwszej dywizji piechoty w repub likańskiej Armii Czerwonej 108 Mczedliszwili N., naukowiec, kardiolog, dokonał ważnych odkryć w badaniach nad krwiobiegiem mózgu 199 Mdiwani Giorgi (1905-?), pisarz i drama turg, jego utwory były grane na sce nach ogólnosowieckich 207 Mdiwani Μ., współczesna śpiewaczka operowa 207 Mdiwani Polikarp, pseud. Budu (1887-1937), działacz partii bolszewickiej, w 1922 członek Prezydium i sekretarz КС KP(b) Gruzji, czołowy przedstawi ciel gruzińskich tzw. narodowych bol szewików, w 1928 wydalony z partii za działalność trockistowską (w 1931 przy wrócony w prawach członka partii, w 1936 wydalony powtórnie), padł ofiarą represji 111, 112,114-118,130, 223 Mdiwani Sosiko, dyplomata, kuzyn Poli karpa Mdiwaniego, 1918 -1920 przed stawiciel Republiki Gruzińskiej w Ere wanie, 1920-1921 przedstawiciel dy plomatyczny w Turcji 130 Mediaszwili Lewan, współczesny spor towiec, pięciokrotny mistrz świata w zapasach 213 Mekokiszwili Arsen, współczesny spor towiec, mistrz świata w zapasach 213 Melawa Tamaz, współczesny reżyser fil mowy 209 Menagaraszwili Irakli, współczesny po lityk gruziński, w 1999 minister spraw zagranicznych 319, 321 Merabiszwili K., współczesny artysta pla styk 211 Meschi Sergo (1845-1883), krytyk lite racki i działacz gospodarczy, 1869-1881 redaktor postępowej gazety „Droeba” („Czas”) 24 Meschiszwili Giorgi, współczesny arty sta plastyk 210 Meschiszwili Lado, jeden z najwybitniej szych aktorów gruzińskich, występu jący do lat dwudziestych XX w. 49 Metreweli Aleksander (ur. 1944), spor towiec i dziennikarz, światowej sławy tenisista, dziewięciokrotny mistrz Eu ropy 213 Mgeladze (A.?), działacz partyjny i pań stwowy, 1952-1953 pierwszy sekretarz КС KP(b) Gruzji 183,184,223 Mgeladze Guram, sowiecki działacz par tyjny i gospodarczy, w 1989 minister rolnictwa w rządzie Zuraba Czcheidzego 235 Michał Korybut Wiśniowiecki (1640-1673), od 1669 król Polski 294 345 Gruzja Mickevičius-Kapsūkas Vincas (1880- mordowany wraz z rodziną przez bol szewików 42, 51, 55,295,310 Milsztejn Salomon (1899-1955), pracow nik organów bezpieczeństwa, członek tzw. bandy Berii, stracony 149,167 Mircchulawa Aliko, działacz partyjny, w 1953 pierwszy sekretarz КС KP Gru zji 184,186, 223 Mirian III (Mirwan), w IV w. władca Iberii z dynastii Mihranidów (Chosroidów) 12 Mirianiszwili Μ., naukowiec, fizyk, spe cjalista w zakresie teorii jądra atomu działający w pierwszej połowie XX w. 144 Młokosiewicz Ludwik (1831-1909), przy rodnik, badacz Kaukazu 284 Moczchubaridze Aleksander - Kazbe gi Aleksander 23 Mogilewski Solomon (zm. 1925), szef za kaukaskiej CzeKa, zginął w wypadku lotniczym prawdopodobnie sprokurowanym przez Berię 149 Μołotow Wiaczesław, właśc. Wiaczesław Skriabin (1890-1986), działacz partyj ny i państwowy, od 1926 członek Biura Politycznego (Prezydium) KCWKP(b), 1930-1941 przewodniczący Rady Ko misarzy Ludowych ZSRR, 1939-1949, 1953-1956 minister spraw zagranicz nych, jeden z najbliższych współpra cowników Stalina 184 Morawski-Dzierżykraj Kajetan (1892-1972), ziemianin i dyplomata polski, w 1924 dyrektor Departamentu Poli tycznego MSZ RP, w 1925 delegat RP przy Lidze Narodów, w 1926 kierow nik MSZ RP 133 Mostowski Zygmunt (1883-?), dyploma ta polski, od grudnia 1926 polski kon sul generalny w Tbilisi 288 Mroziński Aleksander (1877-?), pułkow nik polski, w 1917 dowódca Samo dzielnej Kaukaskiej Brygady Wojska Polskiego 286 Muscheliszwili Nikoioz (1891-1976), wy bitny matematyk, autor teorii sprężys- -1935), jeden z przywódców bolsze wickich, działał na Litwie, Białorusi i w Rosji, od 1917 komisarz ds. Litwy w Komisariacie Ludowym ds. Naro dowości RSFRRi równocześnie (1918-1919) przewodniczący КС KP Litwy, delegat na II i III Kongres Kominter ņu, padł ofiarą represji 116 Mickiewicz Adam (1798-1855), najwybit niejszy poeta polski, dramaturg, publi cysta 292, 296 Mierkułow Wsiewołod (1895-1953), pracownik organów bezpieczeństwa, od 1922jedeh z najbliższych współpra cowników Berii, współodpowiedzialny za zbrodnię katyńską, stracony 149, 167,185 Mieszyk Pawie! (1910-1953), generał bezpieczeństwa, od 1941 na kierow niczych funkcjach w NKWD (MSW), jeden z najbliższych współpracowni ków Berii, stracony 185 Mikeladze Dżelal, działacz partyjny, ge nerał milicji, od lutego 1991 pierwszy sekretarz КС KP Gruzji, w 1991 kan dydat w wyborach prezydenckich 223, 240,243 Mikeladze Eugeni (zm. 1937), wybitnie uzdolniony młody dyrygent, padł ofia rą represji 148,164,165 Mikeladze Ketewan, żona Eugeni Mikeladzego, pierwowzór bohaterki słyn nego filmu Tengiza Abuladzego Po kuta 164 Mikojan Anastas (1895-1978), działacz partyjny i państwowy, od 1926 kilka krotny szef resortu handlu zagranicz nego w rządzie ZSRR, od 1935 członek Biura Politycznego (Prezydium) КС WKP(b), 1946-1964 wicepremier, je den z najbliższych współpracowników Stalina 184 Mikołaj I (1796-1855), od 1825 car rosyj ski 21 Mikołaj II (1868-1918), od 1894 ostatni car rosyjski, w 1917 abdykował, za 346 Indeks nazwisk działaczy partyjnych ale i ekspresyjne studia symboliczne 50,148 Nikoladze Niko (1843-1928), publicysta, krytyk literacki, działacz polityczny i społeczny, dyplomata Zakaukaskiej Federacyjnej Republiki Demokratycz nej i Republiki Gruzińskiej 29 Nikon (zm. 1906), egzarcha Gruzji, zginął w zamachu 44 Nino (Nina), św., krzewicielka chrześci jaństwa na Zakaukaziu, za jej sprawą Iberia w 337 przyjęła chrzest 12 tości, od 1941 członek rzeczywisty Aka demii Nauk ZSRR 144,169,178 Mustafa Kemal, od 1934 Kemal Ataturk, pasza (1881-1938), generał i polityk turecki, 1923-1938 pierwszy prezy dent Turcji 98 Mźawanadze Wasili, działacz partyjny i państwowy, 1953-1972 pierwszy se kretarz КС KP Grugi 186,215, 223 Nadaraja Sardeon, od 1938 szef ochro ny osobistej Berii 167 Nadibaidze Wardiko, współczesny poli Oberländer Theodor, oficer niemiecki, tyk gruziński, w 1996 minister obrony 319 Nakaszydze Μ., na przełomie XIX i XX w. największy gruziński plantator herba ty 37 Nakaszydze Micha (Michaił) (zm. 1905), wojskowy i publicysta, porucznik lejbgwardii grodzieńskiego pułku huza rów, w 1903 założyciel pierwszej na ziemiach polskich firmy produkującej samochody, także wojskowe, autor książki Samochód -jego ekonomiczne i strategiczne znaczenie dla Rosji 296, 309 Nanobaszwili N., artysta teatru muzycz nego koncertujący w Europie w latach trzydziestych 148 Natadze Nodari, współczesny polityk, przewodniczący Frontu Ludowego, w 1991 kandydat w wyborach prezy denckich, od czerwca 1994 jeden z liderów Zjednoczonej Partii Republi kańskiej 228,240,275 Nazari (zm. 1924), metropolita Kościoła gruzińskiego, podczas powstania 1924 zamordowany przez bolszewików w Kutaisi 130 Nikoladze G., wybitny matematyk z pierw szej połowy XX w. 144 Nikoladze Jakob (1876-1951), rzeźbiarz, w 1922 współzałożyciel tbiliskiej Aka demii Sztuki, twórca nowego kanonu rzeźby portretowej, liczne popiersia w 1942 w randze kapitana dowódca batalionu „Bergmann” 172 Obolenski Leonid (1887-1951), sowiec ki dyplomata, uczestnik ryskiej kon ferencji pokojowej, 1923-1924 pełno mocny przedstawiciel w Warszawie 133 Ocziauria Irakli, współczesny artysta-plastyk 210 Okropiridze Leonidas, biskup, tymcza sowy zwierzchnik Kościoła Gruziń skiego po przywróceniu w 1917 autokefalii 56 Okudżawa Micha, w 1922 członek КС KP(b) Gruzji, czołowy przedstawiciel gruzińskich tzw. narodowych bolsze wików 114 Oniaszwili Dawid, w 1924 jeden z przy wódców powstania narodowowyzwo leńczego 128 Orachelaszwili Iwane, pseud. Mamija (1881-1937), działacz bolszewicki, w 1917 przewodniczący władykaukaskiej Rady Delegatów Robotniczych, 1918-1920 w gruzińskim więzieniu, 1920-1921 przewodniczący КС KP(b) Gruzji, przewodniczący Rady Komisa rzy Ludowych sowieckiej Gruzji, a na stępnie RKL Zakaukaskiej SFRR, 1923-1925 wiceprzewodniczący RKL ZSRR, 1926-1929, 1930-1931 pierw szy sekretarz Zakaukaskiego Krajowe- 347 Gruzja Ozgan K., współczesny polityk abchaski, go Komitetu WKP(b), padi ofiarą re presji 115,150,151,154,156,165,166, 186,223 Orbeiiani Grigol (1800-1883), arystokra ta, poeta i wojskowy 22 Orbeiiani I., artysta teatru muzycznego koncertujący w Europie w latach trzy dziestych 148 Orbeliani Sulchan Saba (1658-1725), wybitny pisarz, uczony i polityk, nie formalny minister kultury króla Kartlii Wachtanga VI, z jego twórczości najbardziej znane są bajki satyryczno-dydaktyczne 17 Orbeliani Wachtang (1812-1890), ksią żę, generał, pisarz i poeta, wybitny twór ca okresu gruzińskiego odrodzenia na rodowego 23 Ordjonikidze Grigorij,, pseud. Sergo (1886-1937), bolszewicki działacz par tyjny i państwowy, od grudnia 1917 tymczasowy komisarz nadzwyczajny Ukrainy, a od kwietnia 1918 - Połud nia Rosji, główny wykonawca polityki sowietyzacji Zakaukazia, od 1922 pierwszy sekretarz Zakaukaskiego Krajowego Komitetu RKP(b) 94, 95, 103, 107, 108, 111-113, 115-118, 149, 151,152,156,162,166 Ortów Władimir, generał rosyjski, w 1917 zastępca namiestnika Kaukazu ds. cy wilnych 55 Orłowski Maksymilian (1813-1891), ksiądz polski, 1852-1867 proboszcz parafii pw Wniebowzięcia NMP w Tbi lisi, 1852-1891 wizytator kościołów rzymskokatolickich na Zakaukaziu, 1867-1877 organizator budowy koś cioła pw. św. Apostołów Piotra i Pa wła w Tbilisi, 1877-1891 proboszcz tejże parafii 283 Ostrowski Wacław, dyplomata polski, w 1918 przedstawiciel na Zakaukaziu Rady Regencyjnej, a następnie odro dzonej II Rzeczypospolitej 287 minister spraw zagranicznych samo zwańczej Republiki Abchazji 319 Paataszwili Tedo, polityk, współtwórca koalicji „Okrągły Stół - Wolna Gruzja”, od września 1991 w opozycji wobec prezydenta Zwiada Gamsachurdii, lider grupy parlamentarnej „Karta ‘91”, od czerwca 1994 jeden z liderów Zjedno czonej Partii Republikańskiej 246,275 Pacaja Otari (ur. 1929), działacz partyjny i państwowy, pierwszy sekretarz re jonowego komitetu KP Gruzji w Zug didi, w 1992 burmistrz Zugdidi, od sierpnia 1993 premier, poparł przystą pienie Gruzji do WNP 268 Pagawa Gogito, w 1924 członek Komitetu Niepodległości 127 Paliaszwili Zakaria (1871-1933), kompo zytor, dyrygent i działacz kultury, za służony dla powstania gruzińskiej ope ry narodowej 48,49 Pankratow Michaił, 1924-1925 republi kański prokurator w Gruzji, zwany „katem Gruzji” 130 Pasteur Louis (1822-1895), wybitny che mik i mikrobiolog francuski, twórca podstaw immunologii 163 Pataridze Zurab (ur. 1928), działacz par tyjny i państwowy, 1972-1975 sekre tarz КС KP Gruzji, od 1975 premier rządu Gruzińskiej SRR 235 Patek Stanisław (1866-1945), prawnik i dyplomata polski, działacz społecz ny, 1919-1920 minister spraw zagra nicznych RP, 1926-1935 poseł w Mo skwie 93 Patiaszwili Dżumber, działacz partyjny, 1985-1989 pierwszy sekretarz КС KP Gruzji, w 1995 kandydat w wyborach prezydenckich 222,223,226,227,263, 279 Paweł, Paweł Apostoł, Paweł z Tarsu, św. (ok. 6-67?), najważniejszy misjonarz i teolog wczesnego chrześcijaństwa 283,288,291,292 348 Indeks nazwisk Pawełl (1754-1801), od 1796 car rosyjski, wódców narodnickiej organizacji „Zie mia i Wola”, założyciel grupy Wyzwo lenie Pracy, po II Zjeździe SDPRR zwią zany z mienszewikami, krytyk rewo lucji październikowej 30 Podolszczyc Wawrzyniec (1806-?), ksiądz polski, 1849-1851 proboszcz parafii pw Wniebowzięcia NMP w Tbi1İSİ283 Potiomkin Pawie! (1748-1796), rosyjski działacz państwowy, dyplomata i pi sarz, w 1783 w imieniu Katarzyny II podpisał traktat o przymierzu i pro tekcji między Rosją a Gruzją wschod nią 18 Press Włodzimierz, polski aktor filmo wy, odtwórca roli Grigorija Saakaszwilego w serialu Czterej pancerni i pies 292 Primakow Jewgienij (ur. 1929), nauko wiec i działacz państwowy, profesor orientali styki, 1991-1995 dyrektor Cen tralnej Służby Wywiadu Zagraniczne go federacji rosyjskiej, 1996-1998 mi nister spraw zagranicznych, 1998-1999 premier 320 Prometeusz, w mitologii greckiej tytan, który skradł bogom ogień i przyniósł go ludziom, za karę przykuty do skały Kaukazu 7 Prus Bolesław, właśc. Aleksander Gło wacki (1847-1912), pisarz i publicysta polski 292 Pszawela Waza, właśc. Luka Raikaszwili (1861-1915), wybitny pisarz okresu gruzińskiego odrodzenia narodowego 23 nieudolny kontynuator (weryfikator) polityki matki, Katarzyny II19-20 Peradze Grigol (1899-1942), kapłan Koś cioła Gruzińskiego, od 1921 za gra nicą, doktor patrologii, wykładowca wielu uniwersytetów, od 1933 kierow nik katedry literatury starochrześci jańskiej na Uniwersytecie Warszaw skim, zginął w Oświęcimiu, w 1995 ogłoszony na soborze Kościoła Gru zińskiego świętym kapłanem męczen nikiem 303,314,318 Perestiani Iwane (1870-1959), aktor i re żyser filmowy, jeden z głównych przed stawicieli gruzińskiego filmu niemego 147 Pietrowski Grigorij (1878-1958),bolsze wicki działacz partyjny i państwowy, od 1917 komisarz ludowy spraw we wnętrznych RSFRR, od 1921 członek КС RKP(b), od 1922 członek Prezy dium, następnie przewodniczący Ogólnorosyjskiego Centralnego Komitetu Wykonawczego ZSRR 131 Piłsudski Józef (1867-1935), wojskowy i polityk polski, 1918-1922 Naczelnik Państwa i Wódz Naczelny Wojska Pol skiego, w maju 1926 powrócił do wła dzy drogą zamachu stanu 65,298,300 Piotr, Piotr Apostoł, św. (zm. ok. 64), pierw szy biskup Rzymu 283,288, 291, 292 Piotr I Wielki (1672-1725), od 1682 car rosyjski, w 1721 przyjął tytuł impera tora (cesarza) Wszechrosji, twórca po tęgi Rosji 18 Pirostnani Niko, właśc. Niko Pirosmaniszwili (1862-1918), gruziński malarz samouk, przedstawiciel malarstwa naiwnego 23,49, 50,315 Pirosmaniszwili Niko — Pirosmani Niko Plechanow Gieorgij (1856-1918), dzia łacz rosyjskiego i międzynarodowego ruchu robotniczego, teoretyk i propa gator marksizmu w Rosji, jeden z przy Raikaszwili Luka — Pszawela Waża Ramiszwili Nino (ur. 1910), wybitna ba lerina, 1936-1972 solistka i kierownicz ka artystyczna Zespołu Tańca Naro dowego Gruzji, choreograf łączący tań ce gruzińskie z baletem klasycznym 148 349 Gruzja Ramiszwili Noe, działacz partyjny i pań Ruchadze Nikoloz (?-1955), pracownik stwowy, socjaldemokrata, członek par tii mienszewickiej, pierwszy premier odrodzonej Republiki Gruzińskiej, mi nister spraw zagranicznych i spraw we wnętrznych, od marca 1921 członek rządu na emigracji 28, 68,298 Rapawa Awksenti (1899-1955), pracow nik organów bezpieczeństwa, członek tzw. bandy Berii, stracony 149, 156, 162,168,182,186 Razmadze Andre։ (1889-1929), wybitny matematyk specjalizujący się w rachun ku wariacyjnym 144 Rechwiaszwili A., współczesny reżyser filmowy, przedstawiciel gruzińskiego kina „moralnego niepokoju” 210 Religa Zbigniew Eugeniusz (ur. 1938), polski lekarz i działacz społeczny, kar diochirurg 294 Reut Fiodor, wojskowy, generał, w 1992 objął dowództwo Grupy Wojsk Rosyj skich na Zakaukaziu 253 Richter Charles Francis (1900-1985), amerykański geofizyk, opracował ska lę do określania wielkości trzęsienia ziemi 239 Rodionow Igor, wojskowy i polityk, gene rał, w kwietniu 1989 krwawy pacyfikator pokojowej demonstracji w Tbilisi, w 1996 minister obrony Rosji 226, 227,230 Romanow Konstanty Pawłowicz (1779-1831), wielki książę, od 1814 naczel ny wódz armii polskiej, do 1830 fakty czny wielkorządca Królestwa Polskie go 295 Romanow Nikołaj Nikołajewicz (1856-1929), wielki książę, 1914-1915 naczelny wódz armii rosyjskiej, namiest nik Kaukazu, dowódca frontu połud niowego 53-55, 310 Ropp Edward von (1851-1939), ksiądz, 1902-1903 biskup tyraspolski, 1903-1917 biskup wileński, 1917-1931 arcybiskup mohylewski 285 organów bezpieczeństwa, członek tzw. bandy Berii, stracony 149, 156, 168, 186 Ruchadze Warlaam, poeta liryczny two rzący w drugiej połowie XIX w. 48 Rusiecki Aleksander, działacz społecz ny, w 1992 inicjator zorganizowania w Tbilisi klubu skupiającego Gruzinów pochodzenia polskiego 293 Rusjaszwili Bazyli (zm. 1940?), emigrant, kapitan, oficer kontraktowy WP, wię zień Starobielska 302 Rusjaszwili Micha (1897-1940?), emi grant, kapitan, oficer kontraktowy WP, więzień Kozielska, w styczniu 1940 wy wieziony z obozu do Moskwy 302 Rustaweli Szota (XII/XIII w.), najwybit niejszy poeta gruziński, twórca eposu Witeź w tygrysiej skórze (Wepchis Tkaosanij 14,17,50,145,151,165,202,207, 211, 223,304,316 RykówAleksiej (1881-1938),jedenzprzywódców bolszewickich, 1920-1921 przewodniczący Najwyższej Rady Go spodarki Narodowej, następnie wice przewodniczący rady Komisarzy Lu dowych RSFRR oraz Rady Pracy i Obrony, od 1921 członek КС RKP(b), w 1937 wydalony z partii, padł ofiarą represji 116 Sadzagelaszwili -» Kirion II Sadzaja Aleksi (1898-1942), pracownik organów bezpieczeństwa Gruzji, 1932-1934 szef NKWD Adźarskiej ASRR, 1938-1941 minister spraw wewnętrz nych Uzbeckiej SRR, 1941-1942 wice premier Gruzińskiej SRR, członek tzw. bandy Berii 149,167 Salakaja Józef, działacz emigracji gruziń skiej w Polsce, od 1925 prezes Rady Naczelnej Klubu Gruzińsko-Polskiego 296 Sapariszwili Konstantin (1887-1973), ksiądz, od 1918 administrator parafii 350 Indeks nazwisk pw św. Rodziny w Gori, od 1966 pro boszcz paraflı pw. św. Apostołów Pio tra i Pawła w Tbilisi 291 Saradżiszwili Wano (1879-1924), słynny tenor, zwany „słowikiem Gruzji”, od 1907 na scenach operowych 49 Sariszwili Irina, żona Giorgi Czanturii, działaczka opozycji antykomunistycz nej, członek kierownictwa Partii Narodowo-Demokratycznej, w latach 1992-1993 wicepremier 224, 270 Schiriladze Arkadi (1902-1940?), woj skowy, emigrant, kapitan, oficer kon traktowy WP, więzień Kozielska 299, 302 -1943 premier rządu RP na uchodź stwie i Wódz Naczelny 289 Skokow Jurij (ur. 1938), inżynier, polityk, od 1990 pierwszy zastępca premiera RSFRR, 1992-1993 sekretarz Rady Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej 258 Sokorski Włodzimierz (1908-1999), pol ski działacz komunistyczny, pisarz, publicysta, w latach II wojny światowej funkcyjny ZPP w Gruzji 290 Solomon I (1735-1782), od 1752 władca Imeretii 17 Solomon II (1773-1815), 1789-1810 wład ca Imeretii 20 Sołowcow A., w 1885 założyciel w Gruzji pierwszej towarowej plantacji herbaty 37 Sosnkowski Kazimierz (1885-1969), po lityk i generał polski, 1920-1924 mini ster spraw wojskowych, 1939-1944 na stępca prezydenta RP, 1943-1944 Na czelny Wódz 298 Stalin Iosif Wissarionowicz, właśc. I.W. Dżugaszwili (1879-1953), działacz par tyjny i państwowy, od 1898 członek SDPRR, od 1917 członek Biura Po litycznego SDPRR(b), w 1917 redak tor „Prawdy", 1917-1922 komisarz lu dowy ds. narodowości, od 1922 sekre tarz generalny Komitetu Centralnego partii, od 1929 faktyczny dyktator, od 1945 generalissimus 30,110-112,114, 116-118, 136, 149, 152-157, 162, 166, 168,171, 174, 182,184-187, 201, 208, 312,314,315 Staniewscy Bronisław (1889-1956) ¡Mie czysław (1879-1927), bracia, artyści cyrkowi, od 1928 właściciele najwięk szego w II Rzeczypospolitej cyrku (w Warszawie) 300 Stolypin Piotr (1862-1911), polityk rosyj ski, 1906-1911 minister spraw we wnętrznych i premier Rosji, zginął w zamachu 43 Strumpf Edward (1873-1901), botanik i pisarz polski 284 Schulenburg Friedrich Werner von der (1875-1944), dyplomata niemiecki, 1918-1921 rezydent Auswärtiges Amt w Tbilisi, 1934-1941 ambasador w ZSRR 70 Shalikashvili John, właśc. MalchazSzalikaszwili (ur. 1936), urodzony w War szawie, generał amerykański, syn emi granta 1921, oficera kontraktowego Wojska Polskiego Dimitri Szalikaszwilego, 1993-1996 przewodniczący Ko legium Szefów Połączonych Sztabów Sił Zbrojnych Stanów Zjednoczonych 270 Sidamon-Eristawi Waleri, malarz two rzący w pierwszej połowie XX w., w jego twórczości często występują motywy starego Tbilisi 50 Sienkiewicz Henryk (1846-1916), powieściopisarz polski, w 1905 laureat Nagrody Nobla 292 Sigua Tengiz (ur. 1934), inżynier meta lurg, profesor, od 1989 dyrektor In stytutu Metalurgii w Tbilisi, 1990-1991, 1992-1993 premier, w 1992 członek Rady Państwa, od sierpnia 1993 w opozycji 234, 240, 242, 244, 249-251, 261, 264,270 Sikirycki Igor (ur. 1920), literat i tłumacz polski 304 Sikorski Władysław Eugeniusz (1881-1943), polityk i generał polski, 1939- 351 Gruzja Sturua Georgi (1884-1956), działacz par mitetu Miejskiego KP Gruzji w Ku taisi, w 1992 wybrany do parlamentu w okręgu jednomandatowym 263 Szaumian Stefanos (1878-1918), dzia łacz bolszewicki w Azerbejdżanie, od grudnia 1917 komisarz nadzwyczajny Rady Komisarzy Ludowych RSFRR ds. Zakaukazia, w 1918 przewodniczący Komuny Bakińskiej, stracony 62 Szengelaja Eldar (ur. 1933), syn Nikoza, brat Giorgi, reżyser filmowy, w twór czości liczne motywy fantastyczne i lu dowe 209 Szengelaja Giorgi (ur. 1937), syn Nikoza, brat Eldara, reżyser i aktor filmowy, nawiązujący do tradycji kultury gru zińskiej 209 Szengelaja Irakli, polityk, w 1991 kandy dat w wyborach prezydenckich 240 Szengelaja Nikoz (1903-1943), poeta, scenarzysta, wybitny operator i reży ser filmowy, jeden z głównych przed stawicieli gruzińskiego filmu niemego 147,209 Szewardnadze Eduard (ur. 1928), histo ryk, działacz partyjny i państwowy, 1965-1972 minister spraw wewnętrz nych w rządzie Gruzińskiej SRR, 1972-1985 pierwszy sekretarz КС KP Gru zji, 1985-1990 minister spraw zagra nicznych ZSRR, od marca 1992 pre zydent Gruzji 209, 211, 215-217, 219, 220, 222, 223, 226, 227, 250-254, 256, 259-261, 263-273, 276-280, 316, 318-321 Szonia W., działacz państwowy, do 1949 prokurator generalny Gruzińskiej SRR 182 Szostakowicz Dmitrij (1906-1975), kom pozytor i pianista rosyjski, jeden z naj wybitniejszych twórców muzyki sym fonicznej 164 Sztiepa Andriej, wysoki oficer gruziń skiego GPU 128 Szumiejko Władimir (ur. 1945), polityk rosyjski, inżynier elektryk, doktor nauk technicznych, w 1991 wiceprze- tyjny i państwowy, 1942-1948 przewod niczący Prezydium Rady Najwyższej Gruzińskiej SRR, w 1953 wykluczony z КС KP Gruzji 186 Suchiszwili Ilia (ur. 1907), tancerz i cho reograf łączący tańce gruzińskie z ba letem klasycznym, 1941-1945 solista tbiliskiego Teatru Opery i Baletu 148 Sulchaniszwili Aleksander, działacz Cen trum Wojskowego i Komitetu Niepod ległości, następnie na emigracji 131 Sulchaniszwili N., działacz kulturalny, zasłużony dla powstania gruzińskiej opery narodowej 48 Sumbatow, książę 74 Sumbatow-Topuridze Juwelian, od 1938 kierownik administracji gospodarczej NKWD ZSRR 167 Sunduktan Gabriel (1825-1912), drama turg ormiański tworzący głównie w Tbilisi 27 Swaneli Charlampi, kompozytor tworzą cy na przełomie XIX і XX w., łączył w swej twórczości muzykę klasyczną z gruzińskimi motywami ludowymi 48 Syrcow Siergiej (1893-1938), działacz bolszewicki, w 1929 przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych RSFRR, w 1930 usunięty z Biura Politycznego КС WKP(b), padł ofiarą represji 152 Szamil (ok. 1798-1871), imam Dagestanu i Czeczenii, 1834-1859 przywódca świętej wojny przeciwko Rosji 126,283 Szanszijaszwili Sandro (1888-1979), poeta, wybitny przedstawiciel drama turgii opartej na motywach historii na rodowej 146 Szaria P., działacz partyjny, w 1945 sekre tarz КС KP(b) Gruzji 181 Szartawa Giuli, działaczka partyjna i pań stwowa, przewodnicząca Wydziału Organizacyjnego КС KP Gruzji, w 1992 wybrana do parlamentu w okręgu jed nomandatowym 263 Szasziszwili Tejmuraz, działacz partyjny i państwowy, pierwszy sekretarz Ko 352 Indeks nazwisk sce, oficer kontraktowy WP, w 1939 obrońca Warszawy, żołnierz AK 299, 300,303 Tezijew Oleg, biznesmen południowoosetyjski o niejasnych powiązaniach po litycznych, od listopada 1991 premier separatystycznego rządu w Cchinwali 238,247 Timur Kulawy (Tamerlan) (1336-1405), twórca imperium środkowoazjatyckiego, zniszczył potęgę Złotej Ordy, sied miokrotnie uderzał na Gruzję przyczy niając jej ogromnych zniszczeń 15 Tluleniew Iwan (1892-1978), sowiecki generał, w 1942 dowódca Frontu Za kaukaskiego 171 Toidze Grigol, współczesny artysta pla styk 210 Toidze Irakli (ur. 1902), grafik i malarz, twórca najsłynniejszego plakatu z lat wojny 1941-1945 - „Ojczyzna-Matka wzywa!”, kilkakrotny laureat Nagród państwowych ZSRR 178 Topuridze Diomid, działacz socjaldemo kratyczny na przełomie XIX і XX w., członek partii mienszewickiej, dyplo mata w okresie Republiki Gruzińskiej 31 Toradze L., pianista współczesny 207 Toroszelidze Malakija, w 1922 czołowy przedstawiciel gruzińskich tzw. naro dowych bolszewików 112 Trocki Lew, właśc. Lejb Bronstein (1879-1940), jeden z przywódców bolsze wickich, uczestnik rokowań brzeskich, pierwszy komisarz spraw zagranicz nych RSFRR, przewodniczący Rewolucyjno-Wojskowej Rady Republiki, członek Biura Politycznego КС RKP(b) i KW Kominterņu, w 1927 wydalony z partii, zamordowany 101,115-116 Tumaniszwili Jerzy (ur. 1916), z rodziny emigrantów przybyłych do Polski w 1921, oficer marynarki wojennej, podporucznik, w 1939 w załodze ORP „Burza”, w 1944 w załodze ORP „Pio- wodniczący Rady Najwyższej, 1992-1993 koordynator Rady ds. Polityki Przemysłowej Rosji, w 1995 przewod niczący Dumy Państwowej 273 Szwelidze Mirian, współczesny artysta plastyk 210 Snieżyński Jan, ksiądz polski, od 1970 w Gruzji, od 1973 proboszcz parafii pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Tbilisi 291 Tabidze Aleksander (1888-1940?), emi grant, podpułkownik, oficer kontrak towy w WP, więzień Kozielska, w sty czniu 1940 wywieziony z obozu do Mo skwy 302 Tabidze Bronisław (1919-1940?), syn Aleksandra Tabidzego, kapral podcho rąży, prawdopodobnie więzień Staro bielska 302 Tabidze Galaktion (1891-1959), poeta, przedstawiciel socrealizmu 145 Tabidze Tycjan (1893-1937), poeta, głów ny przedstawiciel socrealizmu, padł ofiarą represji 145 Takaiszwili Ewtime (1863-1953), histo ryk, filozof i archeolog, na przełomie XIX i XX w. związany z ruchem narodowo-demokratycznym 32 Taktakiszwili Otari (1924-1989), dzia łacz polityczny, pedagog i kompozy tor, głównie operowy, nawiązujący w twórczości do motywów klasycznych, od 1963 członek КС KP Gruzji 207 Tamara (Thamar) (ok. 1165-1212/1213), od 1184 królowa Gruzji, wybitny po lityk, administrator i mecenas kultury, na czasy jej panowania przypada naj większy rozkwit państwa gruzińskie go 13,15, 88 Tamerlan - Timur Kulawy Tewzadze Waliko (Walerian Krzyżanow ski), wojskowy, pisarz i publicysta, pod pułkownik, od 1922 na emigracji w Pol 353 Gruzja publice Gruzińskiej, autor kilkudzie sięciu publikacji na temat gruzińskie go folkloru i kultury 90 Wężyk Stanisław (1886-?), wojskowy pol ski, kapitan, w 1918 emisariusz Ko mendy Naczelnej POW III w Gruzji, w 1 pułku artylerii potowej WP 287 Wilson Woodrow Thomas (1856-1924), 1913-1921 prezydent Stanów Zjedno czonych, w 1919 otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla 78 Wirealadze E., współczesna śpiewaczka operowa 207 WłasowAndriej (1900-1946), generał so wiecki, od lipea 1942 w niewoli, organi zator kolaboranckiego Rosyjskiego Ruchu Wyzwoleńczego, przekształco nego w 1944 w Komitet Wyzwolenia Narodów Rosji, dowódca fonnowanych w 1944 oddziałów Rosyjskiej Armii Wyzwoleńczej („własowców”), w 1945 wydany ZSRR, stracony 173 Włodzimirski Lew (1903-1953), wysoki funkcjonariusz organów bezpieczeń stwa, jeden z najbliższych współpra cowników Berii, stracony 185 Woroncow-Daszkow Iłłarion (1837-1916), generał rosyjski, minister dwo ru carskiego, 1905-1915 namiestnik Kaukazu, 1914-1915 głównodowodzą cy frontu południowego 39, 51-53 Woroszyłow Kliment (1881-1969), dzia łacz partyjny, państwowy i wojskowy, od 1926 członek Biura Politycznego (Prezydium) KCWKP(b), 1946-1953 wicepremier, przewodniczący Prezy dium Rady Najwyższej ZSRR, jeden z najbliższych współpracowników Sta lina 184 Woźniak Andrzej, współczesny polski et nograf, pracownik naukowy PAN, pro fesor nauk humanistycznych, współ założyciel Towarzystwa Gruzińsko-Polskiego, redaktor „Pro Georgii" 306 Wrangel Piotr (1878-1928), baron, gene rał rosyjski, od sierpnia 1918 w Armii run”, po wojnie w Stanach Zjednoczo nych 300 Twarczrelidze A., profesor, członek rze czywisty gruzińskiej Akademii Nauk, w 1941 przewodniczący Rady ds. Sił Wytwórczych 177 Ukleba Micha, polityk, w 1992 wicemi nister spraw zagranicznych 253 Uznadze Dmitri (1887-1950), nauko wiec, wybitny psycholog i filozof, od 1941 członek rzeczywisty Akademii Nauk Gruzińskiej SRR144 Vega Carpio Lope Félix de (1562- -1635), dramatopisarz i poeta hiszpań ski, twórca m.in. dramatu Owcze źródło 145 Wachtang I Gorgasal (zm. 499/514), 447-499/514 władca Iberii, przeniósł stolicę z Mcchety do Tbilisi 202 Wachtang VI (1675-1737), 1711-1715 i 1719-1724 władca Kartlii 16 Wachwachow Agaton, książę, wojskowy gruziński, pułkownik, pod koniec XIX w. dowódca stacjonującego wWarszawie 1 batalionu Wołyńskiego Puł ku Lejbgwardii 295 Wacznadze Aleksander, wojskowy, emi grant, pułkownik, oficer kontraktowy WP, w 1939 obrońca Warszawy 300 Waliszewski Zygmunt (1897-1936), ma larz i ilustrator 284 Wardidze Emanuel (1886-1966), gruziń ski ksiądz katolicki ze zgromadzenia zakonnego Sług Niepokalanego Poczę cia NMP, od 1917 wikariusz parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Tbilisi, pro boszcz parafii pw. św. Apostołów Pio tra i Pawła w Tbilisi 288, 291 Wardrop John Oliver, brytyjski etnolog, kulturoznawca i dyplomata, konsul w Moskwie, przedstawiciel dyploma tyczny Zjednoczonego Królestwa w Re 354 Indeks nazwisk Ochotniczej, od kwietnia 1920 głów nodowodzący Sił Zbrojnych Południa Rosji, od listopada 1920 na emigracji 99 Wyszyński Kazimierz (1890-1935), dy plomata polski, w 1924 radca Posel stwa RP w Moskwie 132 Zachariadze Aleksander, właśc. Alek sander Zakariadze (zm. 1956), wojsko wy, generał, po 1921 na emigracji po litycznej w Polsce, na wniosek Józefa Piłsudskiego mianowany generałem Wojska Polskiego, nieformalny przy wódca wojskowej emigracji gruziń skiej w II Rzeczpospolitej, od 1944 po za Polską 298,299,303 Zagórski Leonard (1827-1891), języko znawca, etnograf i etnolog 284 Zakariadze Sergo (1909-1971), wybitny aktor teatralny i filmowy, wielokrotnie nagradzany za kreację w filmie Rewaza Czcheidzego Ojciec żołnierza 209 Zdaniewicz Ilia, prawnik, krytyk sztuki i marszand gruziński, wnuk powstań ca polskiego z 1863, wraz z bratem wylansował malarza samouka Niko Pirosmaniego, od 1921 działał w Paryżu pod pseudonimem „Iliazda” 23 Zdaniewicz Kirile, grafik, historyk sztuki i marszand gruziński, wnuk powstań ca polskiego z 1863, wraz z bratem Ilią wylansował malarza samouka Niko Pirosmaniego 23 Zdanowicz-Majaszwili Giorgi (1854-1917), działacz polityczny i społeczny polskiego pochodzenia, początkowo związany z liberalnym narodnictwem, jeden z przywódców socjalistów federalistów 31 Zinowjew Grigorij, właśc. Grigorij Rado- mylski (1883-1936), jeden z przywód ców bolszewickich, po 1917 przewod niczący Rady Piotrogrodzkiej, członek Biura Politycznego КС RKP(b) i prze wodniczący KW Komintemu, w 1934 wydalony z partii, padł ofiarą represji 116 Zodelawa I., działacz partyjny, w 1953 wykluczony z КС KP Gruzji 186 Żeromski Stefan (1864-1925), wybitny pisarz polski 282 Żgenti Tengiz (1887-1937), historyk i dzia łacz, w latach trzydziestych dyrektor Instytutu Historii Partii, kierownik se kretariatu Centralnego Komitetu Wy konawczego Rad Gruzińskiej SRR, padł ofiarą represji 155 Zordania Noe, pseud. Kostrow, Georg (1870-1953), wybitny polityk i publi cysta, absolwent warszawskiego Insty tutu Weterynaryjnego, deputowany I Dumy Państwowej, w 1917 przewod niczący tbiliskiej Rady Delegatów Ro botniczych, szef mienszewików gru zińskich, premier i prezydent, po mar cu 1921 przywódca emigracji gruziń skiej 28,31,42,58,64,68,91,101,125, 126, 297 Żuruli Georgi, polityk, w 1919 poseł Zgro madzenia Konstytucyjnego z ramienia narodowych demokratów 79 Zwania Zurab, polityk, od 1994 sekretarz Gruzińskiego Związku Obywatelskie go 276 Żyżniewski Wiktor (1815-?), franciszka nin polski, 1845-1866 w Gruzji, od 1848 proboszcz parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Tbilisi 283
adam_txt	Spis treści Słowo wstępne. 7 Sakartwelo.9 Wspaniałe tradycje. 9 Carska niewola. 19 Społeczeństwo. 24 Kształtowanie się pierwszych partii politycznych. 27 Bogactwa naturalne, przemysł. 32 Rolnictwo. 35 W okresie quasi-parlamentaiyzmu . . 38 Oświata i kultura. 46 Wojna światowa. 51 Rewolucja 1917 r. 55 Pierwsza niepodległość. 60 Komisariat i Sejm Zakaukaski. ;. 60 Akt Niepodległości Gruzji. 65 W cieniu Niemiec. 68 W cieniu Wielkiej Brytanii. 75 Ambitny program reform wewnętrznych. 78 O świata i kultura. 85 W izolacji. 89 Traktat z bolszewikami. 96 Wojna i sowiecka okupacja. 100 W Zakaukaskiej Socjalistycznej Federacyjnej Republice Rad (1921-1936). 107 Spacyfikowanie gruzińskich bolszewików. 107 5 Gruzja Wielka emigracja. 118 Powstanie narodowe 1924 r. 122 A jednak postęp. 134 Beria u władzy w Gruzji. 149 Republika związkowa (1936-1990). 158 Konstytucja 1937 r. 158 Terror antyinteligencki. W warunkach wojny. Trzeba żyć dalej. Ku XX Zjazdowi KPZR. 160 168 179 181 Sowiecka rzeczywistość. 187 „Nie ta droga prowadzi do Świątyni”. 213 Druga niepodległość. 225 Rozpad Imperium. 225 Prezydentura Zwiada Gamsächurdii. 234 Zamach stanu. 246 Wojna w Abchazji. 256 Układ z Rosją. 270 Polak - Gruzin dwa brataniu. 282 Polacy w Gruzji. 282 Gruzini w Polsce. 294 Zakończenie. 307 Kalendarium. 309 Wskazówki bibliograficzne. 323 Indeks nazwisk.327 Wskazówki bibliograficzne Polska literatura dotycząca dziejów Gruzji - czy precyzyjniej: narodu gruzińskiego ֊ w ostatnim stuleciu jest bardzo skromna. Niewiele lepiej przedstawia się sprawa, jeśli chodzi o spełniające kryterium obiektywności piśmiennictwo światowe. Stosunkowo obszerna literatura sowiecka - wydawana tak w ZSRR (Moskwie), jak i w samej Gruzji - grzeszy wyjątkową tendencyjnością i powinno się do niej podchodzić bardzo kryty. 147 cznie . Informacje o Gruzji (Gruzinach) w XIX i początkach XX w. są najbardziej roz proszone. Szukać ich często należy w ogólnych wydawnictwach dotyczących Impe rium Romanowych lub przyczynkarskiej historiografii gruzińskiej. Okres tzw. pierw szej niepodległości najbardziej wyodrębnia się w dotyczącej problematyki gruzińskiej historiografii powszechnej, która jednak charaktejyzuje się (nie licząc sowieckiej) ogromną rozpiętością ocen. Dzieje Gruzińskiej SRR dopiero czekają na rzetelne opracowanie. Zdecydowana większość publikacji wydanych przed 1990 r., także poza ZSRR, albo operuje ogólni kami i danymi obiegowymi, albo przytacza bądź stara się zinterpretować informacje serwowane przez propagandę (historiografię) sowiecką, w większości nie poddające się weryfikacji. Dla okresu tzw. drugiej niepodległości zasadniczo brak jest jeszcze pogłębionych opracowań. Natomiast ukazało się wiele wydawnictw typu leksykonów czy chronologii. Spełniają one z powodzeniem funkcję informacyjną, natomiast ich warstwa interpre tacyjna jest znikoma, często dyskusyjna. Problematyka kontaktów polsko-gruzińskich jest w literaturze wstępnie roz poznana. Stosunkowo najwięcej informacji z tego zakresu znajdzie Czytelnik w dotąd wydanych rocznikach „Pro Georgia. Prace i materiały do dziejów stosunków gruzińsko-polskich”. Jedną z najnowszych pozycji jest monografia ks. TymonaT. Chmieleckiego dotycząca katolicyzmu w Gruzji, z rozbudowanym wątkiem polskim. Z zakresu podstawowej, w miarę dostępnej literatury przedmiotu autor poleca ֊ w ramach lektury poszerzającej do poszczególnych rozdziałów - następujące pozycje 147 „U nas fałszowano wszystko: historię, teraźniejszość, sprawozdawczość, prasę i statystykę” H. Amiradźibi, Słodkie życie księżniczki, s. 137. 323 Gruzja druków zwartych (traktując łącznie wydawnictwa dokumentabe, pamiętniki, podręcz niki i monografie): Sakartwelo Baranowski B., Baranowski K, Historia Gruzji, Wrocław 1987 Bazylow L, Dzieje Rosji 1801-1917, Wrocław 1970 ChmieleckiT.T., Gruziński katolicyzm w XIX i na początku XXwieku w świetle archiwów watykańskich, Toruń 1998 Gruzja. Terytorium i ludność Historia. literatura i sztuki piękne. Sytuacja polityczna, Warszawa 1939 Istorija Gruzii, է II, Tbilisi 1973 Kawtaradze J., Gruzja w zarysie historycznym, Warszawa 1929 Lang D.M., Dawna Gruzja, Warszawa 1972 Leist A., Szkice z Gruzji, Warszawa 1885 Lordkipanidze Μ., Essays on Georgian History, Tbilisi 1994 Mokcewaj Kartlisaj. Nawrócenie Kartlii, Warszawa 1995 Oczerki istorii Kommunisticzeskoj Partii Gruzii, cz. I, Tbilisi 1982 Strumpf E., Obrazy Kaukazu, Warszawa 1900 Winiewicz K., Literatura gruzińska, [w: ] Wielka literatura powszechna, pod red. S. Lama, 11, Warszawa 1930 Wołkogonow D., Triumfi tragiedia. Politiczeskijportriet I. W. Stalina, t I-II, Moskwa 1989 Związek Radziecki. Gruzja, pod red. F.F. Dawitaja, Warszawa 1972 Pierwsza niepodległość Awałow (Awaliszwili) Z., Niezawisimosť Gruzii w mieżdunarodnojpolitikle 1918-1921 gg., Pariz 1924 (reprint New York 1982) Documents et matériaux concernant la politique extérieure de la Transcaucasie et la Géorgie, Tiflis 1919 Godzjaszwili N,Zagadnienie Państwa Gruzińskiego w świetle prawa międzynarodowego, [Warszawa 1926] Kautsky К., Georgien. Eine sozialdemokratische Bauerrepublik, Wien 1921 GienierałKwinitadze G.I., Wospominanija 1917-1921, Paris 1985 Materski W., Georgia rediviva. Republika Gruzińska w stosunkach międzynarodowych 1918-1921, Warszawa 1994 Menteszaszwili A, ե istorii wzaimootnoszenij gruzinskogo, abchazskogo i osetinskogo narodow (1918-1921 gg.), Tbilisi 1990 324 Wskazówki bibliograficzne Traskunow M.B., Kawkazskaja krasnoznamionnaja, Tbilisi 1961 Uratadze G.L, Obrazowanije i konsolidacyia Gruzińsko] Demokraticzeskoj Respubliki, Munich 1956 Uratadze G.L, Wospominanija gruzinskogo socyał-diemokrata, Stanford 1968 W Zakaukaskiej Socjalistycznej Republice Rad (1921-1936) Carrère ďEncause H., Bolszewicy i narody, czyli Wielkie Urągowisko. 1917-1930, Warszawa 1992 Dumbadze J.W., Na służbie CzeKa i Komintiema. Licznyje wospominanija, Pariż 1930 Gruzija w datach. Chronika ważniejszych politiczeskich, ekonomiczeskich i kuľturnych sobytij, Tbilisi 1961 Istorija Gruzii, t III, Tbilisi 1968 Istorija gruzinskoj sowietskoj litieratury, Moskwa 1977 Knight A, Beria. Prawa ręka Stalina, Warszawa 1996 Kraj Zakaukaski w relacjach dyplomatów II Rzeczypospolitej, oprać. A Furier, Poznań 1999 Lepecki Μ., Sowiecki Kaukaz, Warszawa 1935 National Republic of Georgia. Hearings before the Committee on Foreign Ajfairs House ofRepresentatives, Washington 1926 Oczerki istorii Kommunisticzeskoj Partii Gruzii, ez. II, Tbilisi 1983 Republika Związkowa (1936-1990) Amiradżibi H., Słodkie życie księżniczki, Warszawa 1996 Awtorchanow A, Zagadka śmierci Stalina (spisek Berii), Warszawa 1981 Babalaszwili I.P., Gruzinskaja SSR w gody Wielikoj Otieczestwiennoj wojny. 1941-1945, Tbilisi 1977 Gelaschwili N. Georgien. Ein Paradies in Trümmern, Berlin 1993 Greczko A, Bitwa o Kaukaz, Warszawa 1968 Hensel W., Tabagua L, Gruzja wczoraj i dziś, Warszawa 1976 Oczerki istorii Kommunisticzeskoj Partii Gruzii, cz. ІП, Tbilisi 1985 Kapuściński R, Zaproszenie do Gruzji, Warszawa 1983 Thornwald J., Żołnierze radzieccy w armii Hitlera, Kraków 1994 Druga niepodległość Conflict, Cleavage, and Change in Central Asia and the Caucasus, pod red. K. Dawishy i B. Parrotta, Cambridge 1997 325 Gruzja Georgians and Abkhazians. The Search for Peace Settlement, „Bundesinstitut fur ostwis senschaftliche und internationale Studien” (Sonderveröffentlichung), Köln, Okto ber 1998 Gruziny iAbchazy. Puť k primireniju, Moskwa 1998 Gruzja, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa 1994 „Herold”, Warszawa 1993 Jagielski W, Dobre miejsce do umierania, Poznań 1994 Nasmyth P., Georgia in the Mountains ofPoetry, Richmond 1998 National-Demokratic Party ofGeorgia, Tbilisi 1992 Pańków W., Gonczaż В., Grigolaszwili H., Transjbrmacyia gosudarstwiennych predprijatij w Gruzii, Warszawa 1996 Sinicyna L, Problemy reformirowanija socyalnoj zaszcziiy i socyalnoj infrastruktury w Gruzii, Tbilisi 1996 Szewardnadze E., Przyszłość należy do wolności, Warszawa 1992 Wellisz S., Georgia: a BriefSurvey ofMacroeconomic [ros.: Wielisz S., Gruzija. Kratkij obzor problem makroekonomiczeskoj politiki], Warszawa 1996 Polak - Gruzin dwa bratanki Bagiński H., Wojsko Polskie na Wschodzie 1914-1920, Warszawa 1921 Baranowski B., Baranowski K, Polaków kaukaskie drogi, Łódź 1985 Baranowski B., Polskie zainteresowania z XVIII i XIX wieku kulturą Gruzji, Wrocław 1982 Filina MA, Gruzino-pol’skije literatumyje wzaimoswiazi XIX-XX wieków, Tbilisi 1991 Javakhishvili N., Georgian Swordsmen under the Polish Banners, Tbilisi 1998 Lijewska E., Szkice kaukaskie. O twórczości wygnańczej Władysława Strzelnickiego, Poznań 1998 Mądzik Μ., Działalnośćspołeczno-kulturalna i polityczna Polaków w Gruzji na przełomie XIX i XX wieku, Lublin 1987 Mikulicz S., Prometeizm w polityce II Rzeczypospolitej, Warszawa 1971 Polacy w kulturze i życiu społecznym Zakaukazia do 1918 roku, pod red. Μ. ZakrzewskiejDubasowej, Lublin 1990 „Pro Georgia. Prace i materiały do dziejów stosunków gruzińsko-polskich” (wszystkie numery) Indeks nazwisk Indeks nie obejmuje nazwisk zawartych w bibliografii, podpisach do ilustracji, tabelach i przypisach Abaszeli Aleksander (1884-1954), poeta Abuladze Tengiz (1924-1994), wybitny reżyser filmowy, twórca filmów uka zujących w sposób poetycki i symbo liczny tragiczne losy narodu 164,209, 316 Achundow Mirza Fatali (1812-1878), azerski pisarz, filozof i działacz oświa towy tworzący głównie w Tbilisi 27 Achwlediani Jelena (1901-1975), malar ka współczesna 210 Adamia Waza, polityk, współtwórca koali cji „Okrągły Stół - Wolna Gruzja”, przywódca gruzińskiego podziemia zbrojnego w Południowej Osetii po pro klamowaniu we wrześniu 1990 Południowoosetyjskiej Republiki Sowieckiej, od września 1991 w opozycji wobec prezydenta Gamsachurdii 238,246 Adwadze Waleri, polityk, w 1991 kandy dat w wyborach prezydenckich 240 Aga Muhammad chan (1742-1797), od 1787 regent, od 1796 szach Persji, w 1795 podbił Gruzję 19 Aganiaszwili P., działacz partyjny i pań stwowy, 1932-1934 pierwszy sekretarz КС KP (b) Gruzji 223 Aganiszwili Lado, kompozytor tworzący na przebrnie XIX i XX w., łączył w swej twórczości muzykę klasyczną z gru zińskimi motywami ludowymi 48 Ajetes, mityczny król Kolchidy 12 Aleksander, na przełomie XV i XVI w. władca Imeretii 16 Aleksander I (1777-1825), od 1801 car rosyjski, za jego panowania inkorporowano do imperium rosyjskiego Gruzję20,21 liryczny 48 Abaszydze Aslan (ur. 1938), filolog i eko nomista, działacz polityczny, w latach osiemdziesiątych minister gospodar ki Gruzińskiej SRR, od marca 1991 przewodniczący Rady Najwyższej Adżarii, niemal udzielny władcaAdżarii 241,280 Abaszydze Grigol (ur. 1913), pisarz, dra maturg i poeta, nawiązujący do trady cji liryki patriotycznej 205, 206 Abaszydze Iraklı (ur. 1909), poeta, piew ca kraju rodzinnego 205 Abaszydze Kita, książę, deputowany IV Dumy Państwowej z ramienia partii socjalistów federalistów, członek Ko mitetu Specjalnego ds. Zakaukazia 43, 57 AbchaziKonstantin (zm. 1923),generał, jeden z przywódców Centrum Woj skowego, wiosną 1923 aresztowany przez CzeKa i stracony 61,126 Abdíílhamid II (1842-1918), od 1876 suł tan osmański, w listopadzie 1914 proklamował świętą wojnę przeciwko Ro sji 51 Abesadze Giwi (zm. 1991), lekarz kardio log, we wrześniu 1991 dokonał samospalenia w proteście przeciwko nad chodzącej wojnie domowej 246 Abowian Chaczatur (1805-1848), pisarz i poeta ormiański tworzący głównie w Tbilisi 27 Absalom, w Biblii trzeci syn króla Da wida, wygnany z domu po zabiciu bra ta 49 327 Gruzja niczący Komitetu Niepodległości, wio sną 1923 i we wrześniu 1924 areszto wany przez CzeKa, stracony 126,129 Andronikaszwili Elewter, naukowiec, fi zyk, odkrywca nowego źródła promie ni gamma 199 Andropow Jurij (1914-1984), sowiecki działacz polityczny i państwowy, gene rał aparatu bezpieczeństwa, od 1982 sekretarz generalny КС KPZR, od 1983 przewodniczący Prezydium Rady Naj wyższej ZSRR 222 Antelawa Guli, współczesny dziennikarz 244 Anton II, katolikos Mcchety, w począt kach XIX w. zwierzchnik autokefalicz nego Kościoła Gruzińskiego 20 Antonin, metropolita petersburski 44 Antonow Aleksiej (1896-1962), generał, od 1945 szef Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR, 1950-1954 dowódca Zakaukaskiego Okręgu Wojskowego, od 1953 członek Biura Politycznego КС KP Gruzji, od 1955 szef sztabu Zjednoczonych Sił Zbrojnych Państw Układu Warszawskiego 186 Aragwispireli Szio, właśc. Szio Dedabriszwili (1867-1926),pisarzipoeta,jego twórczość nosi silne akcenty społecz ne 47 Arakiszwili Dmitri (1873-1953), kompo zytor, w twórczości liczne motywy kau kaskie 149 Ardżinba Wladislaw (ur. 1945), historyk, do 1987 pracownik Instytutu Orientalistyki w Moskwie, dyrektor Instytutu Języka w Suchumi, 1989-1992 depu towany do Rady Najwyższej ZSRR, od końca 1990 przewodniczący Rady Naj wyższej Abchazji 257, 259, 265, 272, 273,320, 321 Aroniszydze Artemi (1891-1950), major, od 1922 na emigracji w Polsce, oficer kontraktowy WP, w 1939 obrońca War szawy, żołnierz AK, więzień NKWD 300,303, 305 Aleksander II (1818-1881), od 1855 car rosyjski, w 1861 rozpoczął rozległy pro gram reform ustrojowych 24, 28 Aleksandrija Nana, mistrzyni świata i mi strzyni olimpiady szachowej kobiet 213 Aleksiejew Michaił (1857-1918), gene rał rosyjski, w listopadzie 1917 twórca oficerskiej „Organizacji Aleksiejewskiej”, która w 1918 była zalążkiem Armii Ochotniczej 70 Alichanow-Awarski (zm. 1906), generał rosyjski, 1905-1906 dowódca ekspe dycji karnej na Zakaukazie 41 Alijew Heidar (Ali Rza ogły) (ur. 1923), sowiecki i azerbejdżański działacz par tyjny i państwowy, 1969-1982 pierw szy sekretarz KP Azerbejdżanu, 1982-1987 członek Biura Politycznego КС KPZR, od października 1993 prezydent Azerbejdżanu 319 Ambrosij, w 1924 katolikos-patriarcha Gru zji, autor dramatycznych listów do spo łeczności międzynarodowej w obronie niszczonego narodu gruzińskiego, zgi nął w więzieniu CzeKa 132 Amiradżibi-Stawińska Helena, mieszka jąca w Polsce współczesna pisarka i reżyser filmowy 164 Amirani, w mitologii gruzińskiej odpo wiednik greckiego — Prometeusza 7 Amiredżibi Czabua (ur. 1921), pisarz współczesny, autor powieści o tema tyce obyczajowo-politycznej 206 Anakreont (ok. 570-ok. 485 p.n.e.), grec ki poeta liryczny 22 Ananicz Andrzej (ur. 1951), prawicowy polityk polski, w 1992 wiceminister spraw zagranicznych 264 Anders Władysław (1892-1970), generał i polityk polski, od 1918 w WP, 1946-1954 Naczelny Wódz i Generalny In spektor Polskich Sił Zbrojnych na Za chodzie 303 Andronikaszwili Aleksander (Kote) (zm. 1924), generał, jeden z przywód ców Centrum Wojskowego, przewod 328 Indeks nazwisk Aroniszydze Jerzy (1927-1998), syn Arte- Meliton (1862-1937), kompozytor, w twórczości liczne mo tywy kaukaskie 149 Baramia Μ., działacz partyjny, do 1949 drugi sekretarz КС KP(b) Gruzji, na stępnie w więzieniu, od 1952 członek КС KP Gruzji (we wrześniu 1953 wy kluczony) 182,184,186 Baranowski Bohdan (1915-1993), histo ryk polski 292 Baranowski Józef (1853-?), ksiądz pol ski, 1891-1907 wizytator kościołów rzymskokatolickich na Zakaukaziu i równocześnie p.o. proboszcza parafii pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Tbilisi 283 Barataszwili Nikoloz (1817-1845), urzęd nik sądowy i poeta liryczny 22 Barber F., brytyjski ekspert w zakresie uprawy herbaty 139 Barsukow Michaił, rosyjski generał służ by bezpieczeństwa, od 1992 szef Głów nego Urzędu Ochrony Federacji Ro syjskiej, w czerwcu 1996 zdymisjono wany w atmosferze skandalu 278 Basajew Szamil (ur. 1965), bezwzględ ny dowódca oddziałów czeczeńskich walczących w 1992 w wojnie gruzińsko-abchaskiej po stronie secesjonistów 258 Bebutow Dawid (zm. 1867), książę gruziń ski, wojskowy, 1835-1856 dowódca sta cjonującego w Warszawie Kaukaskie go Regimentu Konnego, 1861-1867 wojskowy komendant Warszawy 295 Bedia Eugeni (zm. 1937), działacz partyj ny i państwowy, prawdopodobnie au tor wydanej pod nazwiskiem Berii książki Przyczynek do dziejów organi zacji bolszewickich w Kraju Zakaukas kim, padł ofiarą represji 186 Belaszwili Akaki (1903-1961), pisarz, fu turysta, następnie autor popularnych powieści historycznych 147 Berdzeniszwili Merab, współczesny arty sta plastyk 211 Balancziwadze miego, technik mechanik, projektant inwestycji, studia na Politechnice łódz kiej, 1990-1998 prezes Towarzystwa Gruzińsko-Polskiego 305 Asatiani Akaki, lider Związku Gruzińskich Tradycjonalistów, od maja 1991 prze wodniczący parlamentu, do 1994 po pierał Szewardnadzego 239, 276 Atabegiszwili Wasa, emigrant, w paź dzierniku 1939 aresztowany przez Niemców w Warszawie i zamordowa ny 302 Azaraszwili W., współczesny kompozy tor muzyki poważnej 207 Babluani T., współczesny reżyser filmo wy, przedstawiciel gruzińskiego kina „moralnego niepokoju” 210 Bagranowski Władysław, botanik, na przełomie XIX i XX w. dyrektor ogro du botanicznego w Suchumi 284 Bagration Piotr, książę, generał, w dru giej połowie XIX w. naczelnik Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej 295 Bagrationi Iwane, dyplomata, w 1783 sygnatariusz traktatu z Rosją o przy mierzu i protekcji 18 Bakichanow Abbas Kuli (Guli) Aga, pseud. Kudsi (Gudsi) (1794-1847), azerski literat i uczony tworzący głów nie w Tbilisi 27 Bakradze Akaki, działacz opozycyjny, przewodniczący działającego od dru giej połowy lat osiemdziesiątych To warzystwa im. Szoty Rustawelego, w 1995 kandydat w wyborach prezy denckich 227,279 Bakradze Dmitri, pisarz, publicysta! dzia łacz społeczny 26 Bakradze Waleri, działacz państwowy, od 1952 premier rządu Gruzińskiej SRR 184 Bakradze Zachari (zm. 1938), wojskowy, generał, po 1921 na emigracji politycz nej w Polsce 299 329 Gruzja Beria Ławrientij (Laurenti) (1899-1953), i kulturalny, w latach II wojny świa towej działacz ZPP w Gruzji 290 Bräutigam Otto, dyplomata niemiecki, w latach trzydziestych konsul w Tbi lisi, brał udział w akcji rekrutacji Gru zinów do formacji kolaboranckich 172 Breżniew Leonid (1906-1982), sowiecki działacz polityczny i państwowy, od 1964 sekretarz generalny КС KPZR 1960-1964, 1977-1982 przewodniczą cy Prezydium Rady Najwyższej ZSRR 219,222 Bucharin Nikołaj (1888-1938), jeden z przywódców bolszewickich, po rewolucji 1917 członek Biura Politycz nego КС RKP(b), redaktor „Prawdy”, członek KW Kominterņu, padł ofiarą represji 115 Budionny Siemion (1883-1973), wojsko wy i działacz państwowy, od 1935 mar szałek, od 1940 wicekomisarz obrony ZSRR 1941-1942 głównodowodzący wojskami kierunku południowo-za chodniego 171 Bułygin Aleksander (1851-1919), poli tyk rosyjski, w 1905 minister spraw wewnętrznych 39 Bush George Herbert (ur. 1924), polityk amerykański, 1976-1977 dyrektor CIA, 1981-1989 wiceprezydent, 1989-1993 prezydent Stanów Zjednoczonych 242 Bziawa Korneli, w 1992 nieoficjalny przed stawiciel dyplomatyczny Gruzji w Pol sce 253 bolszewicki działacz partyjny i państwo wy, od 1921 w organach bezpieczeń stwa Azerbejdżanu, Gruzji, Zakaukas kiej SFRR i ZSRR, od 1931 pierwszy sekretarz КС PK(b) Gruzji, 1932-1936 pierwszy sekretarz Zakaukaskiego Kra jowego Komitetu WKP(b), od 1938 ko misarz spraw wewnętrznych ZSRR, od 1941 zastępca przewodniczącego RKL ZSRR od 1946 członek Biura Po litycznego, następnie Prezydium КС WKP(b), współodpowiedzialny za ma sowe zbrodnie i represje, stracony 118, 130, 146, 149-157, 161-168, 171, 182-187,208,223,314,315 Beriszwili Toti, emigrant, w październiku 1939 aresztowany przez Niemców w Warszawie i zamordowany 302 Beritaszwili Iwane (1884-1974), nauko wiec fizjolog, twórca gruzińskiej szko ły fizjologicznej, od 1919 profesor Uni wersytetu w Tbilisi, od 1941 członek rzeczywisty Akademii Nauk ZSRR i dyrektor Instytutu Fizjologii Akade mii Nauk Gruzińskiej SRR169 Berson Jan Stanisław, pseud. Otmar (1903-1946), polski dziennikarz, 1932-1935 korespondent PAT i „Gazety Polskiej” w Moskwie 137 Białobrzeski Wiktor, 1920-1921 konsul RP w Tbilisi 93 Bobicki Leon (1887-?), wojskowy i dy plomata, pułkownik, w 1918 członek Polskiej Komisji Wojskowej w Mosk wie, oficer II Korpusu Polskiego, 1921-1923 attaché wojskowy w Konstan tynopolu, od 1929 w stanie spoczynku 298 Bondy Władysław de, w 1924 referent w Wydziale Wschodnim MSZ RP 133 Borawski Piotr, współczesny dyplomata i historyk polski, od 1997 chargé d’af faires RP w Gruzji 319 Borejsza Jerzy (1905-1952), komunista polski, publicysta, działacz polityczny Canawa Ławrientij, właśc. Laurenti Dżanżgawa (1900-1955), pracownik organów bezpieczeństwa, członek tzw. bandy Berii, od 1938 na wysokich sta nowiskach w BSRR stracony 149,167 Cate, na przełomie V i VI w. władca Lazyki 12 Cchakaja Micha (1865-1950), działacz partyjny i państwowy, od 1917 przed stawiciel КС SDPRR(b) na Zakauka ziu, od 1920 członek КС KP Gruzji, od 330 Indeks nazwisk rodowego Komitetu Wyzwolenia Gru zji 52 Cereteli Szota, pracownik organów bez pieczeństwa, członek tzw. bandy Be rii, stracony 149,162,167 Cereteli Zurab (ur. 1934), rzeźbiarz, mo numentalne kompozycje dekoracyjne, projektant założeń architektoniczno-plastycznych nowych kurortów i bu dynku Ambasady ZSRR w Brasilii 210 Chabulani Dilar, wicemistrz olimpijski i mistrz Europy w dżudo 213 Charadze Eugeni, kierownik powstałego w 1932 Abastumańskiego Obserwato rium Astrofizycznego 145 Charkwiani Kandida, działacz partyjny i państwowy, 1938-1952 pierwszy se kretarz КС KP(b) Gruzji 168,183,184, 223 Charyton Dymitr, 1941-1942 mąż zaufa nia Ambasady RP w ZSRR na terenie wschodniej Gruzji 289 Chasbułatow Ruslan (ur. 1942), nauko wiec i polityk rosyjski pochodzenia cze czeńskiego, specjalista ekonomii kapi talizmu, 1972-1974 w Akademii Nauk ZSRR, następnie w Instytucie Plecha nowa, 1990-1991przewodniczącyRady Najwyższej ZSRR 256 Chatisow Aleksander, w 1917 burmistrz Tbilisi 55 Chimszyjew (Chimsiaszwili Goga?) (zm. 1923), generał, jeden z przywódców Centrum Wojskowego, wiosną 1923 aresztowany przez CzeKa i stracony 126 Chłapowski Alfred (1874-1939), hrabia, dyplomata polski, 1924-1936 ambasa dor RP w Paryżu 132 Chomeriki Noe (zm. 1924), działacz par tyjny i państwowy, członek grupy przy wódczej gruzińskich mienszewików, minister rolnictwa w rządzie Republiki Gruzińskiej, po marcu 1921 na emi gracji, powrócił jesienią 1923, kierow nik Komitetu Niepodległości, areszto wany przez CzeKa i stracony 126 1923 przewodniczący Centralnego Ko mitetu Wykonawczego Gruzińskiej SRR, od 1931 wKominternie 28,29,31 Cereteli Akaki (1840-1915), poeta, dra maturg, publicysta i działacz społecz ny, filolog orientalny, wybitny przed stawiciel gruzińskiego odrodzenia na rodowego, współtwórca współczesne go gruzińskiego języka literackiego 29, 47, 50,202 Cereteli Giorgi (1842-1900), pisarz, pub licysta, historyk literatury, działacz spo łeczny, jeden z głównych przedstawi cieli gruzińskiego odrodzenia narodo wego, redaktor (kolejno): „Draceba”, „Sasoplo gazeti”, „Krebuli” 47 Cereteli Giorgi (1904-1973), naukowiec, orientalista, językoznawca-semiotyk, papirolog, od 1960 dyrektor Instytutu Orientalistyki Akademii Nauk Gruziń skiej SRR, od 1967 wiceprezydent Aka demii Nauk Gruzińskiej SRR 144 Cereteli Grigol, książę, w 1924 jeden z przywódców powstania narodowo wyzwoleńczego 128 Cereteli Irakli (1882-1959), działacz so cjaldemokratyczny, od 1902 członek SDPRR, członek Komitetu Wykonaw czego II Międzynarodówki, deputowa ny II Dumy Państwowej, po rewolucji lutowej w Rosji członek Rządu Tym czasowego oraz Ogólnorosyjskiego Komitetu Wykonawczego Rad Dele gatów Robotniczych i Żołnierskich, je den z przywódców gruzińskich mienszewików, dyplomata Republiki Gru zińskiej, po marcu 1921 na emigracji we Francji, a od 1940 w Stanach Zjed noczonych 42,43, 54, 68 Cereteli Irakli, działacz opozycji antyko munistycznej w latach osiemdziesią tych, przewodniczący Partii Niepod ległości Narodowej 224,230,231,234, 268, 272 Cereteli Micha, socjalista federalista, w latach I wojny światowej działacz Na 331 Gruzja wego, wiosną 1923 aresztowany przez CzeKa i stracony 125 Cymakuridze Aleksander, malarz pejza żysta, w jego twórczości często wystę pują motywy narodowe 50 Czakadze Koba, skoczek narciarski od noszący sukcesy w latach sześćdzie siątych 213 Czanturia Giorgi (Gia) (1959-1994), hi storyk, aktywny działacz opozycji anty komunistycznej, kilkakrotnie więzio ny, w 1981 jeden z grupy działaczy, którzy reaktywowali w podziemiu Par tię Narodowo-Demokratyczną, od 1988 oficjalnie jej przewodniczący, po przy stąpieniu Gruzji do WNP przeszedł do opozycji wobec Szewardnadzego, zgi nął w zamachu 218,224,230,231,234, 251,270,272,274 Czawczawadze Aleksander (1786-1846), wojskowy i poeta, zwany „gruzińskim Anakreontem”, od 1841 generał 22,26 Czawczawadze Garsewane, dyplomata, w 1783 sygnatariusz traktatu z Rosją o przymierzu i protekcji 18, 20 Czawczawadze Ilia (1837-1907), wybitny poeta, dziennikarz, wydawca i działacz społeczny, współtwórca protopartii tzw. Pierwszej grupy (Pirweli dasi), jeden z głównych animatorów procesu gruzińskiego odrodzenia narodowego 23,26, 29, 32,45, 59,202 Czawczawadze Zurab, działacz opozycji antykomunistycznej w latach osiem dziesiątych 224 Czcheidze Aleksander (zm. 1941?), woj skowy, generał, po 1921 na emigracji w Polsce, w lutym 1940 aresztowany przez NKWD, w grudniu 1940 prze wieziony do Moskwy i prawdopodob nie zgładzony 299,302 Czcheidze Nikoloz, pseud. Karlo (1864-1926), działacz polityczny, deputowa ny III i ГѴ Dumy Państwowej, prze wodniczący Komitetu Wykonawczego piotrogrodzkiej Rady Delegatów Ro- Chotìwari В., współczesny reżyser doku mentalista 210 Chruszczów Nikita (1894-1971), dzia łacz partyjny, państwowy i wojskowy, od 1938 pierwszy sekretarz КС KP(b) Ukrainy, od 1943 generał, 1944-1947 premier rządu ZSRR, od 1939 członek Biura Politycznego (Prezydium) КС WKP(b), od 1953 pierwszy sekretarz КС KPZR, w 1964 odsunięty od władzy 184,186,198 Chuciszwili Kachi, współczesny artysta plastyk 210 Chuncaria R., pianista współczesny 207 Chundadze Gedeon (Lado), major, od 1922 na emigracji w Polsce, oficer kon traktowy WP, żołnierz AK 303 Chwistek Leon (1884-1944), logik, ma tematyk i filozof polski, także malarz i teoretyk sztuki, w latach II wojny światowej działacz ZPP w Gruzji 289, 290 Chwitia Μ., pianista współczesny 207 Çiller Tansu, polityk turecki, w 1995 pre mier Turcji 279 Cinamdzgwarow, w 1924 członek Komi tetu Niepodległości 127 Cincadze Kote (1887-1930), uczestnik re wolucji 1905, pierwszy szef gruzińskiej CzeKa, członek КС KP(b) Gruzji, czo łowy przedstawiciel gruzińskich tzw. narodowych bolszewików, członek CKW Gruzińskiej SRR, w 1927 wyda lony z partii 107,112,115 Cincadze Sulchan (ur. 1925), współczes ny kompozytor muzyki poważnej 207 Clinton Bill, właśc. William Jefferson Clin ton (ur. 1946), polityk amerykański, lider Partii Demokratycznej, od 1993 prezydent Stanów Zjednoczonych 270 Codelawa, działacz partyjny, od 1952 czło nek КС KP Gruzji 184 Culeiskiri Nodari, polityk, w 1991 mini ster kultury, fanatyczny zwolennik pre zydenta Gamsachurdii 244 Culukidze Warlaam (zm. 1923),generał, jeden z przywódców Centrum Wojsko 332 Indeks nazwisk botniczych i Żołnierskich, przewodni czący Sejmu Zakaukaskiego, jeden z przywódców mienszewickiej partii Gruzji, w 1919 premier i minister, od marca 192 Iw rządzie na emigracji 28, 42,55, 63 Czcheidze Rewaz (Rezo) (ur. 1926), re żyser filmowy, twórczość silnie zwią zana z rodzimą tematyką i folklorem 209 Czcheidze Tamriko, działaczka opozycji antykomunistycznej w latach osiem dziesiątych 224 Czcheidze Zurab, działacz polityczny i państwowy, od marca do kwietnia 1989 premier rządu Gruzińskiej SRR 227, 235 Czchenkeli Akaki (1874-1959), polityk i dyplomata, deputowany IV Dumy Państwowej, w 1917 członek Komi tetu Specjalnego ds. Zakaukazia, je den z czołowych działaczy miensze wickiej partii Gruzji, premier i mini ster spraw zagranicznych rządu Za kaukaskiej Federacyjnej Republiki De mokratycznej, minister spraw zagra nicznych Republiki Gruzińskiej, przed stawiciel dyplomatyczny Gruzji we Francji, po marcu 1921 we władzach na emigracji 42, 57, 65 Czerkesiszwili Warlaam, socjalista fede ralista, w latach I wojny światowej dzia łacz Narodowego Komitetu Wyzwo lenia Gruzji 52 Czerkezia Otari, 1986-1989 premier rzą du Gruzińskiej SRR 235 Czernienko Konstantin (1911-1985), so wiecki działacz polityczny i państwo wy, od 1984 sekretarz generalny КС KPZR i przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRR 222 Czernomyrdin Wiktor (ur. 1938), polityk rosyjski, 1992-1998 premier 273 Cziaureii Mikael (1894-1974), reżyser filmowy, rzeźbiarz, grafik i aktor, je den z głównych przedstawicieli gru zińskiego filmu niemego, twórca apologetycznych filmów o Stalinie 147, 208 Czibirow L.A., współczesny polityk osetyjski, negocjator w rokowaniach nor malizacyjnych z Gruzją 319 Czibisow Nikander (1892-1959), woj skowy, od 1918 w armii, w 1941 miano wany generałem, od 1944 komendant Akademii Wojskowej im. Μ. Frunzego 179 Cziburdanidze Maja (ur. 1961), mistrzy ni świata i mistrzyni olimpiady sza chowej kobiet 213 Cziczerin Gieorgij (1872-1936), bolsze wicki polityk i dyplomata, uczestnik pertraktacji z państwami centralnymi w Brześciu, 1918-1930 komisarz lu dowy spraw zagranicznych RSFRR (ZSRR) 92,101,132 Czikowani G., współczesny naukowiec, wybitny specjalista z zakresu fizyki czą stek elementarnych 199 Czikowani Kachaber, współczesny woj skowy gruziński, porucznik, oficer protokołu dyplomatycznego MSZ Gruzji 321 Czikowani Simon (1902-1966), poeta, tworzył emocjonalne, pełne dramatyz mu utwory 205 Czikwadze Aleksander, polityk, od 1992 minister spraw zagranicznych Gruzji 264 Czikwadze Noe, poeta liryczny tworzący w drugiej połowie XIX w. 48 Czirakadze N., współczesna śpiewaczka operowa 207 Czitanawa Nodari, działacz polityczny, 1989-1990 ostatni premier rządu so wieckiej Gruzji 234,235 Czolokaszwili Kaichosro, zw. Kakuca, wojskowy i działacz niepodległościo wy związany z Narodowo-Demokratyczną Partią Gruzji, pułkownik Gwar dii Ludowej, jeden z przywódców po wstania narodowowyzwoleńczego 1924, 333 Gruzja Dobrzański Stanisław, współczesny po następnie na emigracji 123, 128, 129, 131,235,299 Czubabria G., współczesny reżyser do kumentalista 210 lityk polski, członek władz РЅЦ w 1996 minister obrony narodowej 319 Dodaszwili Solomon (1805-1836), histo ryk literatury, filozof, działacz poli tyczny 26 Doidżaszwili Μ., współczesna śpiewacz ka operowa 207 Dolidze Keti, współczesny reżyser filmo wy, inicjatorka międzynarodowego pa cyfistycznego „Ruchu Białych Chust” 267 Dolidze Siko (ur. 1903), reżyser filmowy i działacz kinematografii, jeden z głów nych przedstawicieli gruzińskiego fil mu niemego, w latach trzydziestych i czterdziestych wielokrotnie nagradza ny nagrodami państwowymi 147 Drummond Eric Sir (1876-1951), poli tyk i dyplomata brytyjski, 1915-1919 sekretarz stanu Foreign Office, 1919-1932 sekretarz generalny Ligi Naro dów, ambasador brytyjski w Rzymie 78 Dudajew Dżochar (1944-1996), wojsko wy i polityk, generał lotnictwa, od paź dziernika 1991 prezydent Czeczenii 249,273 Dumbadze Nino (ur. 1919), wybitna sportsmenka, dyskobolka, dwukrotna mistrzyni Europy, 1948-1960 mistrzy ni i wieloletnia rekordzistka świata 213 Dumbadze Nodari (1928-1984), pisarz, autor licznych powieści rodzajowych opartych na motywach z życia codzien nego współczesnej Gruzji, w latach sześćdziesiątych redaktor czasopisma „Niargi” (gruzińska wersja „Krokodi la”) 206 Dumbadze W., w 1922 członek КС KP(b) Gruzji, czołowy przedstawiciel gruziń skich tzw. narodowych, bolszewików 114 Dumbadze Wasili, od 1921 przedstawi ciel generalny działającego na emigra cji Związku Kaukaskiego 120 Dadiani Szabva (1874-1959), powieś- ciopisarz i dramaturg, jeden z prekur sorów socrealizmu, w latach pięćdzie siątych autor popularnych komedii z tematyki tzw. realizmu codziennego 146,206 Dante Alighieri (1265-1321), wybitny poeta włoski, twórca m.in. Boskiej ko medii 14 Dawid, syn Giorgi XII, 1800-1801 nie ko ronowany król Gruzji wschodniej 20 Dawid IV Odnowiciel (Budowniczy) (1089-1125), władca Gruzji, przezwy ciężył rozbicie państwa na wiele księstw i królestw, mecenas nauki i kultury, reformator sądownictwa i armii 12,13 Dekanozow Władimir (1898-1953), od 1921 komisarz ludowy przemy siu spo żywczego sowieckiej Gruzji, pracow nik organów bezpieczeństwa, członek tzw. bandy Berii, stracony 149, 167, 185 Denikin Anton (1872-1947), generał ro syjski, współorganizator Armii Ochot niczej, od kwietnia 1918 jej dowódca, od stycznia 1919 głównodowodzący Sił Zbrojnych Południa Rosji, w kwietniu 1920 przekazał władzę Piotrowi Wranglowi i udał się na emigrację 70-72, 76-78,89, 91, 92, 96, 99 Dewdariani Seid (zm. 1924), jeden z przy wódców Komitetu Niepodległości, aresztowany przez CzeKa w 1923 i stra cony 126 Dimitr 1,1125-1156 władca Gruzji 13 Dmochowski Wiktor, polityk gruziński, członek Związku Narodowo-Liberalnego, w 1990 wybrany do Rady Najwyż szej Gruzji w okręgu Kutaisi 292 334 Indeks nazwisk rewolucjonistów, we wrześniu 1924 aresztowany i prawdopodobnie stra cony 129 Dźordżadze Arczil, działacz polityczny na przełomie XIX i XX w., związany z libe ralnym narodnictwem, jeden z przy wódców socjalistów federalistów 31 Dźugaszwili Iosif — Stalin Iosif Wissarionowicz 30 Dżugeli Waliko, do 1917 student Uniwer sytetu Moskiewskiego, szef Sztabu Głównego Gwardii Ludowej (Obywa telskiej), 1921-1924 na emigracji, w sierpniu 1924 aresztowany przez CzeKa 82,127 Dzierźykraj-Morawski Kajetan —» Mo- rawski-Dzierżykraj Kajetan Dzierżyński Feliks (1877-1926), komu nista polski, działacz polskiego i rosyj skiego ruchu komunistycznego, orga nizator i przewodniczący CzeKa, od 1921 komisarz ludowy komunikacji RSFRR, członek КС RKP(b) 116 Dżabacari Eugeni, reżyser teatralny i ope rowy, w latach trzydziestych reżyse rował m.in. w Berlinie 147 Dżabiradze Wachtang, polityk, przewod niczący Partii Republikańskliej, od czerwca 1994 jeden z liderów Zjed noczonej Partii Republikańskiej 275 Dżaparidze Arczil, polityk, socjaldemo krata, deputowany II Dumy Państwo wej 42 Dżaparidze Uczą (ur. 1906), grafik i ma larz realista, piewca rodzimego pejza żu, 1942-1948 dyrektor Akademii Sztu ki w Tbilisi 148,210 Dżawachiszwili Giwi (ur. 1912), działacz partyjny i państwowy, od 1953 członek Biura Politycznego КС KP Gruzji, 1953-1975 premier rządu Gruzińskiej SRR235 Dżawachiszwili Iwane (1876-1940), hi storyk, profesor, 1919-1926 pierwszy rektor uniwersytetu państwowego w Tbilisi, dyrektor fakultetu filologicz nego 85,169 Dżawachiszwili Jason, członek Komite tu Centralnego Narodowo-Demokratycznej Partii Gruzji, członek Komi tetu Niepodległości, we wrześniu 1924 aresztowany i prawdopodobnie stra cony 129 Dżawachiszwili Micha, właśc. Micha Adamaszwili (1880-1937), pisarz, wy bitny przedstawiciel klasycznej powieś ci psychologicznej, padł ofiarą represji 146, 206 Dżibladze Sylwestri, działacz socjaldemo kratyczny na przełomie XIX i XX w. 31 Dżinoria Ż., członek Komitetu Niepod ległości z ramienia partii socjalistów- Eliawa Georgi (Gogi), światowej sławy mikrobiolog, stypendysta Instytutu Pa steura, dyrektor Ogólnozwiązkowego Instytutu Naukowo-Badawczego Ba kteriofagu w Tbilisi, padł ofiarą repre sji 163 Eliawa Szalwa (1883-1937), polityk i dy plomata, w 1920 przedstawiciel dyplo matyczny RSFRR w Turcji i Iranie, od grudnia 1920 członek Rewwojensowietu 11 Armii RKKA, od marca 1921 członek Rewkomu Gruzji, przewodni czący Rady Komisarzy Ludowych Gru zińskiej SRR, a następnie Zakaukas kiej SFRR, padł ofiarą represji 107, 115,142 Eristawi-Chosztari Anastasia, pisarka, autorka powieści rodzajowych tworzą ca w drugiej połowie XIX w. 47 Eristawi Giorgi (1811-1864), dramaturg i poeta, twórca kultowego dla sceny gruzińskiej dramatu Ojœyzna 49,309 Eristawi Μ., w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XIX w. prekursor uprawy w Gruzji herbaty 37 Ewdoszwili Iridion, właśc. Iridion Chositaszwili (1873-1916), poeta i publicy sta, autor wielu utworów dla dzieci, jego twórczość zawiera silne akcenty społeczne 47 335 Gruzja Filina Maria, historyk literaturoznawca Garibaszwili Kartlos, polityk, w 1995 i działacz społeczny, profesor uniwer sytetu tbiliskiego, kierownik powsta łego w 1995 w Tbilisi Stowarzyszenia Polaków w Gruzji 293 Filipowicz Tytus (1873-1954), działacz polityczny, publicysta i dyplomata pol ski, w kwietniu 1920 szef misji dyplomatyczno-wojskowej RP na Zakauka zie, w 1921 poseł w Moskwie, 1922-1927 poseł w Helsinkach, 1927-1928 poseł w Brukseli, 1928-1932 ambasa dor w Waszyngtonie 93 kandydat w wyborach prezydenckich 279 Gasijenow Znaur, osetyjski działacz poli tyczny, w 1990 premier separatystycz nego rządu w Cchinwali, od listopada 1991 prezydent 237,247 Gawrilow, generał rosyjski, 1905-1906 do wódca ekspedycji karnej na Zakauka zie 41 Gegeczkori Aleksi, pseud. Sasza (1887-1928), działacz podziemia bolszewic kiego w okresie Republiki Gruzińskiej, członek Rewkomu Gruzji, od 1922 wi cepremier w rządzie Gruzińskiej SRR i równocześnie (1922-1923) komisarz ludowy spraw wewnętrznych, w 1924 komisarz ludowy rolnictwa 115 Gegeczkori Eugeni (1881-1954), polityk i działacz partyjny, socjaldemokrata, deputowany III Dumy Państwowej, 1917-1918 przewodniczący Komisaria tu Zakaukaskiego, minister spraw za granicznych w rządzie Republiki Gru zińskiej, po marcu 1921 we władzach na emigracji 42, 61,75,90,93 Gegeczkori Nino, bratanica Eugeni Gegeczkoriego, żona Eawrientija Berii 154 Gelaszwili Koba, w 1992 nieoficjalny przedstawiciel dyplomatyczny Gruzji w Polsce 253 Georgadze Nodari, polityk, w 1993 wi ceminister obrony 266 Geremek Bronisław (ur. 1932), współ czesny polityk i historyk polski, od 1997 minister spraw zagranicznych RP 321 Giorgadze Igor, polityk, do 1995 minister bezpieczeństwa, 1993-1995 organiza tor zamachów terrorystycznych, w tym w sierpniu 1995 zamachu na Szewardnadzego, zbiegł do Rosji 278 Giorgadze Mamuka (Iwane), działacz opozycji antykomunistycznej, w 1981 jeden z członków grupy, która reakty wowała w podziemiu Partię Narodowo-Demokratyczną 218 Gabaszwili A., w marcu 1921 naczelnik sztabu republikańskiej Armii Czerwo nej 107 Gabaszwili Grigol (1862-1936), absol went monachijskiej Akademii Sztuki, przedstawiciel realizmu, jeden z naj bardziej znanych w świecie malarzy gruzińskich 50 Gagua Μ., współczesny reżyser dokumen talista 210 Gamsachurdia Konstantin (1891-1975), ojciec Zwiada, powieściopisarz, jeden z głównych przedstawicieli eposu hi storycznego 146, 206, 217 Gamsachurdia Zwiad (1939-1993), filo log, językoznawca i tłumacz, od lat pięć dziesiątych w opozycji antykomuni stycznej, 1977-1979 więziony, w 1990 organizator i przywódca bloku „Okrąg ły Stół - Wolna Gruzja”, od październi ka 1990 przewodniczący Rady Najwyż szej, od maja 1991 prezydent, w stycz niu 1992 obalony, następnie w Arme nii i Czeczenii, we wrześniu 1993 pod jął nieudaną próbę zbrojnego odzys kania władzy, zginął śmiercią samobójczą217,218,224,227,228,231,232, 234, 237-249, 252-254, 257, 260, 261, 265, 266,268,269,281,317,318 Gaprindaszwili Nona (ur. 1941), trzy krotna mistrzyni świata w szachach 213,316 336 Indeks nazwisk Giorgadze Pantelejmon, polityk, w 1995 Gomarteli Iwane, polityk, socjaldemo kandydat w wyborach prezydenckich 279 Giorgi, duchowny Kościoła Gruzińskiego, biskup Poti 321 Giorgi III, 1156-1184 władca Gruzji 13 Giorgi V Wspaniały, 1314-1345 władca Gruzji, przywrócił niezależność i inte gralność państwa 15 Giorgi XII, 1798-1800 władca Gruzji wschodniej 20 Glonti, w 1924 jeden z przywódców po wstania narodowowyzwoleńczego 128 Gocyridze Roman (ur, 1956), ekonomi sta i polityk, w 1990 wiceprzewodni czący Komisji ds. Gospodarki Rady Najwyższej Gruzińskiej SRR, od 1992 wicepremier i przewodniczący Cen trum Reform Gospodarczych, zwolen nik wprowadzenia waluty narodowej 256 Godzjaszwili Aleksander (1897-1941), wojskowy, dziennikarz i kupiec, od 1918 w Polsce, żołnierz-ochotnik w Puł ku Jazdy Tatarskiej, walczył w kam panii 1919-1920, absolwent Szkoły Nauk Politycznych w Warszawie, wia tach trzydziestych prezes Rady Na czelnej Klubu Gruzińsko-Polskiego 296, 300 Goglidze Seigo, dowódca zakaukaskich Wojsk Ochrony Pogranicza, 1934-1939 szef gruzińskiego NKWD, a na stępnie leningradzkiego 156,161,167, 185 Gogoberidze Lewan (1896-1937), dzia łacz partyjny i państwowy, 1923-1924 zastępca przewodniczącego Rady Ko misarzy Ludowych Gruzińskiej SRR, 1926-1930 sekretarz КС KP(b) Gruzji, padł ofiarą represji 152,155,160,223 Goguadze Wachtang, polityk, 1993-1994 tymczasowy przewodniczący parla mentu 269 Cornarteli Czoła, polityk, socjaldemokra ta, deputowany II Dumy Państwowej 42 krata, deputowany I Dumy Państwo wej 42 Gorbaczow Michaił (ur. 1931), sowiecki działacz partyjny i państwowy, inicja tor polityki pieriestrojki i glasnosti, 1990-1991 prezydent ZSRR w 1990 laureat Pokojowej Nagrody Nobla 197, 220, 222, 224, 225, 232, 236, 238, 244,257 Gostkowski Jan (1651-1738), jezuita pol ski, misjonarz w Imeretii 283 Graczow Pawieł (ur. 1948), wojskowy i polityk, od 1986 generał, w 1991 prze wodniczący Państwowego Komitetu ds. Obrony Federacji Rosyjskiej, od maja 1992 minister obrony Federacji Rosyjskiej, od lipea 1992 marszałek 248,264,266, 268 Grigolia Wlado, współczesny artysta pla styk 210 Gudiaszwili Lado (1896-1980), malarz i grafik, 1919-1926 na studiach w Pa ryżu, monumentalne kompozycje soc realistyczne, ale też kameralne moty wy starego Tbilisi 50, 210 Gumbaridze Giwi, działacz partyjny i pań stwowy, 1989-1990 pierwszy sekretarz КС KP Gruzji 223, 227, 228, 230,231, 243 Guramiszwili Dawid (1705-1792), poeta i wojskowy, twórczość przepojona no stalgią i pesymizmem 211 Gurdziego vel Gurdziecki Bogdan, Gru zin w polskiej służbie dyplomatycznej za panowania Jana Kazimierza, Micha ła KorybutaWiśniowieckiego i Jana III Sobieskiego 294 Gwasalia R., skrzypaczka współczesna 207 Gwazdawa Giorgi, działacz polityczny, na przełomie XIX i XX w. jeden z przy wódców ruchu narodowych demokra tów 32 Gwelesiani Roman, pułkownik, emigrant, oficer kontraktowy WP 300 337 Gruzja w rządzie Gruzińskiej SRR i członek Biura Politycznego КС KP Gruzji 186 loselani Nana, mistrzyni świata i mistrzy ni olimpady szachowej kobiet 213 Irakli II (1720-1798), 1744-1762 władca Kachetii, 1762-1798 Gruzji wschod niej (Kartlia i Kachetia) 17-20 Iszchueli Micha, członek Komitetu Cen tralnego Narodowo-Demokratycznej Partii Gruzji, członek Komitetu Nie podległości, we wrześniu 1924 aresz towany i prawdopodobnie stracony 129 Iwanow Igor, współczesny polityk rosyj ski, od 1999 minister spraw zagranicz nych Federacji Rosyjskiej 320 Gwencadze, polityk, w 1993 wiceminister spraw wewnętrznych 264 Gwisziani Micha (1905-1966), od 1928 w organach bezpieczeństwa Gruzji, od 1938 w centrali NKWD w Moskwie, 1938-1953 szef NKWD Kraju Przy morskiego 168 Haecker Anatolij (1888-1938), wyższy wojskowy bolszewicki, od września 1920 do maja 1921 dowódca sowietyzującej Zakaukazie 11 Armii RKKA, padl ofiarą represji 99 Hitler Adolf (1889-1945), przywódca (Führer) faszyzmu niemieckiego, dy ktator III Rzeszy 173 Hurwicz Abram, 1941-1942 mąż zaufania Ambasady RP w ZSRR na terenie za chodniej Gruzji 289 Jan, święty 300 Jan I Olbracht (1459-1501), z dynastii Jagiellonów, od 1492 król Poisid 293 Ilia II, arcybiskup Mcchety i Tbilisi, ka- Jan II Kazimierz (1609-1672), z dynastii tohkos - patriarcha całej Gruzji 226, 252,321 Ilia Prawy św., patron działającej pod ko niec lat osiemdziesiątych grupy dysydenckiej kierowanej przez Zwiada Gamsachurdię 227 Imeretyński Aleksander, książę Bagra tion (1837-1900), wojskowy i polityk, od 1897 generał-gubemator warszaw ski i dowódca wojsk okręgu warszaw skiego 295 Imnadze Konrad, emigrant gruziński w II Rzeczpospolitej, ostatni prezes Rady Naczelnej Klubu Gruzińsko-Polskiego 296 Imnadze Nodari (zm. 1991), w 1991 krót kotrwale wiceprzewodniczący Rady Najwyższej Adżarii, zginął w niejas nych okolicznościach 241 Inaszwili Sergo (1887-1958), śpiewak, od 1916 solista opery w Tbilisi, w latach trzydziestych koncertował w Europie, od 1937 pedagog w konserwatorium w Tbilisi 148 Inauri A., pułkownik bezpieczeństwa, od 1953 minister spraw wewnętrznych Wazów, 1648-1668 król polski, abdykował 294 Jan III Sobieski (1629-1696), od 1674 król Polski 294 Jan Paweł II, Karol Józef Wojtyła (ur. 1920), w 1978 wybrany na papieża 321 Jaszwili N., skrzypaczka współczesna 207 Jaszwili Nikoloz, wojskowy gruziński, pod koniec XIX w. oficer dyspozycyjny dowódcy wojsk okręgu warszawskie go 295 Jaszwili Paolo (1895-1937), pisarz, przed stawiciel socrealizmu, padł ofiarą re presji 145 Jazon, mityczny przywódca Argonautów w wyprawie po złote runo, w mitologii gruzińskiej Azo 7,12 Jefimow Pawieł (1906-1983), generał, członek Rady Wojskowej Zakaukas kiego Okręgu Wojskowego, od 1953 członek Biura Politycznego КС KP Gruzji, 1958-1974 zastępca szefa Głów nego Zarządu Politycznego Armii So wieckiej 186 338 Indeks nazwisk Jelcyn Boris (ur. 1931) działacz partyjny czątku lat osiemdziesiątych na emi gracji we Francji 210 Judenicz Nikołaj (1862-1933), generał rosyjski, od 1916 głównodowodzący frontu południowego 52,286 Juell-Przybyszewska Dagny (1867-1900), dramaturg norweski, pierw sza żona Stanisława Przybyszewskie go, popełniła samobójstwo wTbilisi 26 i państwowy, 1991-1999 prezydent Fe deracji Rosyjskiej, w grudniu 1991 współuczestnik spotkania w Puszczy Białowieskiej, na którym podjęto de cyzję o rozwiązaniu ZSRR 244, 256, 259,265,271 Jenukidze Awel (1877-1937), działacz partyjny i państwowy, 1918-1922 czło nek Prezydium i sekretarz Ogólnorosyjskiego Centralnego Komitetu Wy konawczego Rad, 1923-1935 członek sekretariatu Prezydium Centralnego Komitetu Wykonawczego Rad ZSRR, padł ofiarą represji 155,166 Jerzy, święty, patron Gruzji 88,252 Jeżów Nikołaj (1895-1940), działacz par tyjny i państwowy, 1929-1930 wicekomisarz rolnictwa ZSRR, od 1935 se kretarz КС WKP(b), od 1936 komi sarz spraw wewnętrznych, od 1937 ge neralny komisarz bezpieczeństwa pań stwa, stracony 166,167 Jordan Richard, pułkownik brytyjski, w 1918 przedstawiciel wojskowy Wiel kiej Brytanii w Gruzji 75 Joselani, generał, w latach dwudziestych XIX w. instruktor kawalerii w Królest wie Polskim 294 Joselani Dźaba (ur. 1926), filolog i tea trolog, w okresie sowieckim 18 lat spę dził w więzieniach za napady rabunko we, w 1989twórca paramilitarnej orga nizacji Mchedrioni, w 1991 wicepre mier i przewodniczący parlamentu, od sierpnia 1991 w opozycji, w styczniu 1992 dowódca szturmu na gmach par lamentu, członek Rady Wojskowej, a następnie Rady Państwa, 1992-1993 minister obrony, następnie w opozy cji, w 1998 skazany na 11 lat więzienia 235, 242, 249-252, 259, 261, 267-270, 274, 278, 281, 320 Joselani (łoselani) Otari (ur. 1934), re żyser filmowy, jeden z najbardziej nie zależnych twórców gruzińskich, od po Kachiani Angia, działacz Warszawskie go Klubu gruzińskiej Partii Narodowo-Demokratycznej, redaktor i wydaw ca opublikowanego w Warszawie w 1993 promocyjnego numeru czaso pisma „Herold” 306 Kachiani Micha, działacz partyjny i pań stwowy, w 1926 pierwszy sekretarz КС KP(b) Gruzji 150,152, 223 Kachidze D., dyrygent współczesny 207 Kadagiszwili Iraldi, działacz opozycji an tykomunistycznej, w 1981 jeden z człon ków grupy, która reaktywowała w pod ziemiu Partię Narodowo-Demokratyczną 218 Kakabadze Akaki, socjaldemokrata, ze słaniec na Syberię, członek КС KP(b) Gruzji, w 1922 pobity przez Ordżonikidzego 116 Kakabadze Dawid (1889-1952), malarz pejzażysta, w jego twórczości często występowały realistyczne motywy lu dowe, od 1934 profesor w Akademii Sztuki wTbilisi 50,148 Kakabadze Polikarp (1895-1972), pisarz i dramaturg, autor m.in. popularnych komedii satyrycznych z tematyki tzw. realizmu codziennego, mistrz dialogu 206 Kaladze Karlo, poeta współczesny nawią zujący do tradycji liryki patriotycznej 205 Kalandadze Anna, poetka współczesna 205 Kalecki Jakub (1908-?), pianista, tłumacz i działacz kulturalny, w latach II wojny 339 Gruzja szachów, opiekun kadry szachistek 213 Kartweliszwili Dmitri, 1982-1986 pre mier rządu Gruzińskiej SRR 235 Kartweliszwili Laurenti (1890-1938), działacz partyjny, 1923-1928 sekretarz КС KP(b) Gruzji, 1930-1933 pierwszy sekretarz Zakaukaskiego Krajowego Komitetu WKP(b), padł ofiarą represji 156 Kaszkaszwili W., artysta teatru muzycz nego koncertujący w Europie w latach trzydziestych 148 Katarzyna II (1729-1796), od 1745 caryca rosyjska, od 1762 władająca samodzielnie, gruntownie zreformowała państwo, prowadziła ekspansywną po litykę na kierunku zachodnim (Pol ska) i południowym (wojny z Turcją) 18,19 Kautsky Karl (1854-1938), pisarz nie miecki i działacz socjaldemokratycz ny, główny teoretyk II Międzynaro dówki 98 Kawsadze Sandro, polityk współczesny, w 1993 wicepremier 264 Kawtaradze Sergo (1885-1971), jeden z przywódców bolszewickich, członek Kaukaskiego Komitetu Krajowego SDPRR(b), redaktor czasopisma „Kawkazskij Raboczij”, członek Rewkomu Gruzji, czołowy przedstawiciel gruziń skich tzw. narodowych bolszewików, w 1927 wykluczony z partii pod zarzu tem trockizmu (w 1940 przywrócony w prawach członka) 112,115 Kazbegi Aleksander (Kazbek), właśc. Aleksander Moczchubaridze (1848-1893), wybitny pisarz okresu gruziń skiego odrodzenia narodowego 23 Kazbek Iwane (1860-1944), generał, po 1921 na emigracji politycznej w Polsce 299 Kecchoweli Lado (1876-1903), działacz socjaldemokratyczny, publicysta i wy dawca 30 światowej działacz ZPP w Armenii i Gruzji 290 Kalinin Michaił (1875-1946), sowiecki działacz partyjny i państwowy, 1919-1938 przewodniczący Ogólnorosyjskiego (Ogólnozwiązkowego) Central nego Komitetu Wykonawczego Rad 135 Kamieniew Lew, właśc. Lew Rozenfeld (1883-1936), jeden z przywódców bol szewickich, 1918-1926 przewodniczą cy Rady Moskiewskiej, członek Biura Politycznego КС RKP(b), w 1934 wy dalony z partii, padł ofiarą represji 115 Kanczeli Gija (ur. 1935), współczesny kompozytor muzyki poważnej 207 Kantaria Μ., żołnierz, zwiadowca 150 Dy wizji Strzeleckiej, 2 maja 1945 zatknął czerwony sztandar na gmachu Reich stagu w Berlinie 179 Karachan Lew, właśc. Lewan Karachanian (1889-1939), dyplomata sowiecki pochodzenia ormiańskiego, sekretarz delegacji na rokowaniach brzeskich, od 1918 do 1921 wicekomisarz spraw zagranicznych RSFRR, pełnomocny przedstawiciel dyplomatyczny w Pol sce, padł ofiarą represji 101 Karakaszwili Giorgi (Gia), w 1992 do wódca oddziałów gruzińskich walczą cych w Abchazji, wiceminister obrony Gruzji 258,263,268,271 Karanadze Grigol, od 1939 szef NKWD na Krymie 167 Karaselidze Leo, socjalista federalista, w latach I wojny światowej działacz Narodowego Komitetu Wyzwolenia Gruzji 52 Karaszwili A., działacz kulturalny, zasłu żony dla powstania gruzińskiej opery narodowej 48 Kargareteli L, działacz kulturalny, zasłu żony dla powstania gruzińskiej opery narodowej 48 Karseladze Wachtang, trener, współ twórca wielkich sukcesów gruzińskich 340 Indeks nazwisk a następnie Rady Państwa, 1992-1993 minister obrony, później w opozycji 242, 244, 245, 248, 249, 251, 252, 261, 263-265,270,281 Kldiaszwili Dawid (1862-1931), pisarz, przedstawiciel realizmu krytycznego 47 Kłopotowski Jerzy Tadeusz (1892-1970), dyplomata polski, 1930-1937 konsul generalny RP w Tbilisi, 1938-1939 po seł RP w Rydze 289 Knoll Roman (1888-1946), dyplomata polski, prawnik i działacz prometejski, 1922-1923 chargé d’affaires RP w Mo skwie, 1924-1926 - w Ankarze i 1926-1928 - w Rzymie, 1928-1939 pracow nik Ambasady RP w Berlinie 120,287 Kobuladze Sergo (1909-1977), grafik, malarz i scenograf teatralny, głównie operowy 210 Kobułow Amajak (1906-1955), brat Bachczo, od 1939 szef ukraińskiego NKWD 168 Kobułow Bachczo (Bogdan) (1904-1953), pracownik organów bezpie czeństwa, członek tzw. bandy Berii, w 1938-1941 zastępca komisarza lu dowego spraw wewnętrznych ZSRR, współodpowiedzialny za mord katyń ski, stracony 149,156,165,185 Kõlbaja Dawid (Dato), gruziński histo ryk orientalista, doktor nauk humani stycznych, współzałożyciel Towarzy stwa Gruzińsko-Polskiego i pierwszy redaktor „Pro Georgii”, pracownik naukowo-dydaktyczny Uniwersytetu Łódzkiego 306 Kołczak Aleksander (1873-1920), admi rał rosyjski, 1916-1917 dowódca Floty Czarnomorskiej, członek Dyrektoria tu Ufimskiego, a po jego obaleniu dy ktator - Wielkorządca Państwa Rosyj skiego i wódz naczelny 78 Koniaszwili Aleksander (zm. 1955), ge nerał, po 1921 na emigracji politycznej w Polsce, po II wojnie światowej w Ar gentynie 299 Keczakmadze Jese, emigrant, w paź dzierniku 1939 aresztowany przez Niemców w Warszawie i zamordowa ny 302 Keczkoweli Z., do 1952 premier rządu Gruzińskiej SRR184 Kedia Spiridon, pierwszy przewodniczą cy utworzonej w 1917 Narodowo-Demokratycznej Partii Gruzji, redaktor gazety partyjnej „Sahalho Sakme” 59, 88,230 Kekelidze Nikoloz (zm. 1994), wice minister obrony Gruzji, zginął w za machu 271 Kiaczeli Leo, właśc. Leo Szengelaja (18831963), powieściopisarz, przedstawiciel socrealizmu 146 Kiknadze G., naukowiec, fizyk, odkrywca nowego źródła promieni gamma 199 Kipiani Aleksander (zm. 1940?), emi grant, major, oficer kontraktowy WP, więzień Kozielska, w styczniu 1940 wywieziony z obozu do Moskwy 302 Kipiani Dawid, reprezentant ZSRR w pił ce nożnej, w latach dziewięćdziesią tych trener piłkarskiej reprezentacji Gruzji 213 Kirion II, właśc. Sadzagelaszwili (zm. 1918), pierwszy katolikos-patriarcha Gruzji po przywróceniu w 1917 autokefalii Kościoła Gruzińskiego 56, 86 Kirow Siergiej, właśc. Siergiej Kostrikow (1886-1934), bolszewicki działacz par tyjny i państwowy, od czerwca do września 1920 pełnomocny przedsta wiciel sowieckiej Rosji w Tbilisi, za mordowany skrytobójczo 97 Kitowani Tengiz (ur. 1938), absolwent Akademii Sztuk Pięknych, w 1990 głównodowodzący Gwardią Narodo wą, w 1991 wicepremier i przewod niczący parlamentarnej Komisji ds. Obrony i Bezpieczeństwa, na przeło mie 1991 i 1992 wraz z Joselanim do wodził szturmem na gmach parlamen tu, w 1992 w składzie Rady Wojskowej, 341 Gruzja kaskiego Krajowego Komitetu WKP(b), skazany za jakoby szpiegostwo na rzecz Polski 151,152,156 Krzywicki Ludwik (1859-1941), socjolog polski, działacz społeczny i publicysta, przewodniczący utworzonego w 1921 Związku Zbliżenia Narodów Odrodzo nych 299 Krzyżanowski Walerian -» Tewzadze Waliko Kucziszwili Georgi, właśc. Georgi Czcheidze, początkowo poeta liryczny, na stępnie sztandarowy przedstawiciel poezji rewolucyjnej 48 Kułumbekow Torez, osetyjski działacz polityczny, do 1990 przewodniczący Rady Najwyższej Południowej Osetii, wybrany przez secesjonistów prezy dentem 237 Kurcchuli I., artysta teatru muzycznego koncertujący w Europie w latach trzy dziestych 148 Kuruliszwili Sergo (1894-1925), inży nier architekt, poeta i dziennikarz, od 1918 działacz emigracji gruzińskiej w Polsce, pierwszy prezes Rady Na czelnej Klubu Gruzińsko-Polskiego 296,298 Kuszitaszwili Wasili (1894-1962), reży ser teatralny, w latach trzydziestych wystawiał na wielu scenach świato wych, 1933-1958 wykładowca w Insty tucie Teatralnym im. Sz. Rustawelego w Tbilisi 147 Kutateladze Besik, w 1992 wojskowy ko misarz Tbilisi 250 Kutateladze Kiril (1861-1929), generał, po 1921 na emigracji politycznej w Pol sce 299 Kwaczantiradze Tamaz, polityk, w 1991 kandydat w wyborach prezydenckich 240 Kwaliaszwili Misza, emigrant, oficer kon traktowy WP, rotmistrz, kilkanaście lat w łagrach 302 Kwantalani Eugeni, 1923-1926 szef gru zińskiej CzeKa 112,149 Konorski Jerzy (1903-1973), neurofizjo- log ¡ biolog polski, w latach II wojny światowej przebywał w Gruzji 289 Konstantin III, 1469-1505 władca Kartlii, prawdopodobnie za jego panowania, w 1495, miał miejsce pierwszy kontakt dyplomatyczny z Rzeczpospolitą 16, 293 Korneli, mnich, w 1495 poseł króla Kartlii Konstantina III do dworów europej skich 293 Korżakow Aleksandr (ur. 1950), wojsko wy rosyjski, prawnik, od 1970 w KGB, w 1991 generał służby bez pieczeństwa, od 1993 szef Służby Bez pieczeństwa Prezydenta Federacji Ro syjskiej, w październiku 1993 dowód ca szturmu na gmach parlamentu, zdy misjonowany w czerwcu 1996 w atmo sferze skandalu 278 Kostawa Merab (zm. 1989), muzykolog, charyzmatyczny przywódca gruziń skiej opozycji, współzałożyciel pierw szej na terenie ZSRR Grupy Helsiń skiej, od siedemnastego roku życia kil kakrotnie aresztowany, 1977-1987 w więzieniach i łagrach, zginął w wy padku 217, 218,224, 228,316, 317 Kostring Ernst generał niemiecki, atta ché wojskowy w Moskwie, w 1942 peł nomocnik ds. Kaukazu z ramienia Wehrmachtu, organizator akcji rekru tacji Gruzinów do formacji kolaboranckich 172 Kress Friedrich von Kressenstein, ge nerał niemiecki 69 Krupska Nadieżda (1869-1939), rosyj ska działaczka komunistyczna, peda gog, żona i współpracownica Lenina 117 Krusiński Juda Tadeusz (1679-1757), orientalista, jezuita, lekarz, historyk i misjonarz (głównie Persja i Turcja) 283 Krynicki Aleksandr (1894-1937), so wiecki działacz partyjny i państwowy, 1929-1930 pierwszy sekretarz Zakau 342 Indeks nazwisk wych RSFRR72,96,101,103,111,112, 114-117,155, 312 Leonidze Giorgi (1899-1966), pisarz i poeta, przedstawiciel socrealizmu, w ostatnim okresie życia tworzył po godną poezję liryczną 145,205 Lermontow Michaił (1818-1841), poeta rosyjski, ważne miejsce w jego twór czości zajmują motywy kaukaskie (gru zińskie) 21 Leselidze Konstantin (1903-1944), woj skowy, od 1921 w armii, w 1943 awans na generała, w 1971 pośmiertnie otrzy mał tytuł Bohatera Związku Sowiec kiego 179 Lipartelani Roin, polityk, w 1995 kandy dat w wyborach prezydenckich 279 Lis-Kula Leopold (1896-1919), wojsko wy polski, major, legionista, komen dant naczelny POW III na Ukrainie 287 Ust Wilhelm (1880-1971), feldmarszałek niemiecki, w 1942 dowódca operacji „Edelweiss” na kaukaskim kierunku uderzenia wojsk niemieckich, sądzo ny i skazany w procesie norymber skim 171,173 Uoyd-George David (1863-1945), poli tyk brytyjski, działacz Partii Liberal nej, 1916-1922 premier 98,130 Lomidze Wiktor, wojskowy, emigrant, ka pitan marynarki, w 1939 dowódca ORP „Gryf 299,300 Lominadze Wissarion, pseud. Beso (1897-1935), działacz partyjny i pań stwowy, 1922-1924 sekretarz КС KP(b) Gruzji, następnie w Kominternie, w 1930 pierwszy sekretarz Zakaukas kiego Krajowego Komitetu WKP(b), padł ofiarą гергеѕј(152,156,223 Lordkipanidze Niko (Konstantin) (ur. 1905), pisarz, przedstawiciel socrealiz mu, deputowany Rady Najwyższej Gruzińskiej SRR ósmej kadencji 146 Lortkipanidze Waża, współczesny poli tyk gruziński, działacz gospodarczy, Kwariani Nikoloz, w okresie międzywo jennym słynny gruziński zapaśnik w stylu wolnoamerykańskim, występował m.in. w cyrku braci Staniewskich 300 Kwernadze B., współczesny kompozytor muzyki poważnej 207 Kwinichidze Mikołaj (1889-1968), gle boznawca, profesor, 1927-1961 w Ka tedrze Gleboznawstwa Uniwersytetu Poznańskiego 304 Kwiraja Szota, polityk, w 1995 minister spraw wewnętrznych 278 Kwirikadze I., współczesny reżyser fil mowy, przedstawiciel gruzińskiego kina „moralnego niepokoju” 210 La Fontaine Jean de (1621-1695), poeta i bajkopisarz francuski 17 Lakóba Nestor (1893-1936), działacz partyjny i państwowy, od 1922 prze wodniczący Rady Komisarzy Ludo wych Abchaskiej ASRR, 1930-1936 przewodniczący Centralnego Komite tu Wykonawczego Rad Abchazji, padł ofiarą represji 156 Laschiszwili Giorgi, działacz polityczny na przełomie XIX i XX w., związany z liberalnym narodnictwem, jeden z przywódców socjalistów federalistów31 Laszczka Konstanty (1865-1956), polski rzeźbiarz i teoretyk sztuki, początko wo realista, następnie pod wpływem symbolizmu i impresjonizmu 148 Leist Artur (1852-1927), orientalista, po pularyzator wiedzy o Gruzji i Kaukazie 284 Lekwieszwili Omar, współczesny polityk i generał gruziński, minister obrony Republiki Gruzińskiej 321 Lenin Włodzimierz Iljicz, właśc. Władi mir I. Uljanow (1870-1924), teoretyk, działacz partyjny i państwowy, przy wódca rewolucji bolszewickiej, prze wodniczący Rady Komisarzy Ludo 343 Gruzja w 1998 minister spraw zagranicznych 319,320 Lossow Otto von (1863-1938), generał niemiecki, przedstawiciel niemieckie go naczelnego dowództwa przy rzą dzie tureckim i zarazem szef misji ob serwacyjnej na Zakaukaziu, po wojnie dowódca bawarskiej dywizji Reichswehry 68 Loszkaraszwili, w 1924 jeden z przywód ców powstania narodowowyzwoleń czego 128 Lumière Auguste Marie Louis (1862-1954) ¡Louis Jean (1864-1948), bra cia, chemicy francuscy, pionierzy ki nematografii 147 w SDPRR, w 1917 jeden z organiza torów tbiliskiej Rady Delegatów Ro botniczych, w okresie Republiki Gru zińskiej działacz podziemia bolszewic kiego, w 1920 przewodniczący КС KP(b) Gruzji, w marcu 1921 przewod niczący Rewkomu Gruzji, w 1922 pre mier sowieckiej Gruzji, w 1938 prze wodniczący Rady Najwyższej Gruziń skiej SRR 31, 101, 114,142, 148, 155, 223,296 Macharadze K. (ur. 1929), malarz współ czesny, przedstawiciel monumentaliz mu socrealistycznego, w swojej twór czości nawiązuje do symbolicznego malarstwa meksykańskiego 210 Maczabeli Giorgi, socjalista federalista, w latach I wojny światowej działacz Narodowego Komitetu Wyzwolenia Gruzji 52 Maczawariani Aleksi (ur. 1913), kompo zytor i pedagog, w twórczości liczne motywy kaukaskie, od 1939 wykładow ca w tbiliskim konserwatorium, depu towany Rady Najwyższej Gruzińskiej SRR szóstej i siódmej kadencji 149 Maczawiriani Muchran (ur. 1929), poeta nawiązujący do tradycji liryki patrio tycznej, liczne utwory kierowane do młodzieży 205 Majakowski Wladimir (1893-1930), poeta rosyjski, do 1917 skrajny futu rysta, prekursor socrealizmu 145 Majski Iwan, właść. Jan Lachowiecki (1884-1975), dyplomata i historyk so wiecki, 1932-1943 ambasador ZSRR w Londynie, skazany pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Wielkiej Bryta nii (w 1955 wyrok unieważniono) 289 Malenkow Gieorgij (1902-1988), dzia łacz partyjny i państwowy, od 1926 w sekretariacie Stalina, 1946-1953, 1955-1957 wicepremier, od 1946 czło nek Biura Politycznego (Prezydium) КС WKP(b), w 1957 usunięty z władz pod zarzutem działalności frakcyjnej 184 Łaszkiewicz Józef (1872-1954), dyplo mata polski, w latach I wojny świato wej sędzia śledczy Kaukaskiego Okrę gu Wojskowego, od 1921 pracownik konsulatu polskiego w Tbilisi, po jego likwidacji w 1923 kierownik kancelarii polskiej przy przedstawicielstwie dy plomatycznym Włoch, w październiku 1923 aresztowany wraz z rodziną 288 Łubieński Micha! (1896-1967), polski dyplomata, w 1923 pracownik Wydzia łu Wschodniego MSZ RP, 1935-1939 dyrektor Gabinetu Ministra Spraw Za granicznych 117 Lukjanow Anatolij (ur. 1930), działacz partyjny i państwowy, od 1987 sekre tarz КС KPZR, marzec 1990 - sierpień 1991 przewodniczący Rady Najwyż szej ZSRR, następnie w areszcie śled czym 237 MacDonald James Ramsay (1866- -1937), polityk brytyjski, jeden z za łożycieli i przywódców Labour Party, działaczll Międzynarodówki, premier pierwszego rządu labourzystowskiego 98 Macharadze Filipp (1868-1941), dzia łacz partyjny i państwowy, od 1891 344 Indeks nazwisk Mamaladze Jerzy (1895-1940?), emi grant, major, oficer kontraktowy WP, więzień Kozielska 302 Mamasachlisow W., naukowiec, fizyk, specjalista w zakresie teorii jądra ato mu działający w pierwszej połowie XX w. 144 Mamułow, działacz partyjny, w kwietniu 1953 powołany do КС KP(b) Gruzji, a we wrześniu z niego wykluczony 185 Manckawa, w 1924 jeden z przywódców powstania narodowowyzwoleńczego 128 Mann H., brytyjski ekspert w zakresie uprawy herbaty 139 Manuilski Dmitrij (1883-1959), działacz partyjny i dyplomata, 1920-1922 ko misarz ludowy rolnictwa Ukraińskiej SRR, sekretarz КС KP(b) Ukrainy, w 1924 członek Prezydium Kominter ņu, 1928-1943 sekretarz KW Komin terņu, 1944-1952 minister spraw za granicznych USRR116 Margiani Awtandyl, działacz partyjny, 1990-1991 pierwszy sekretarz КС KP Gruzji 223, 243 Maslennikow Iwan (1900-1954), gene rał sowiecki, w 1942 przejął dowództ wo obrony Północnego Kaukazu 171 Materski Wojciech Jerzy, historyk pol ski, redaktor „Pro Georgii” 306 Maznaniszwili G., w marcu 1921 dowód ca pierwszej dywizji piechoty w repub likańskiej Armii Czerwonej 108 Mczedliszwili N., naukowiec, kardiolog, dokonał ważnych odkryć w badaniach nad krwiobiegiem mózgu 199 Mdiwani Giorgi (1905-?), pisarz i drama turg, jego utwory były grane na sce nach ogólnosowieckich 207 Mdiwani Μ., współczesna śpiewaczka operowa 207 Mdiwani Polikarp, pseud. Budu (1887-1937), działacz partii bolszewickiej, w 1922 członek Prezydium i sekretarz КС KP(b) Gruzji, czołowy przedstawi ciel gruzińskich tzw. narodowych bol szewików, w 1928 wydalony z partii za działalność trockistowską (w 1931 przy wrócony w prawach członka partii, w 1936 wydalony powtórnie), padł ofiarą represji 111, 112,114-118,130, 223 Mdiwani Sosiko, dyplomata, kuzyn Poli karpa Mdiwaniego, 1918 -1920 przed stawiciel Republiki Gruzińskiej w Ere wanie, 1920-1921 przedstawiciel dy plomatyczny w Turcji 130 Mediaszwili Lewan, współczesny spor towiec, pięciokrotny mistrz świata w zapasach 213 Mekokiszwili Arsen, współczesny spor towiec, mistrz świata w zapasach 213 Melawa Tamaz, współczesny reżyser fil mowy 209 Menagaraszwili Irakli, współczesny po lityk gruziński, w 1999 minister spraw zagranicznych 319, 321 Merabiszwili K., współczesny artysta pla styk 211 Meschi Sergo (1845-1883), krytyk lite racki i działacz gospodarczy, 1869-1881 redaktor postępowej gazety „Droeba” („Czas”) 24 Meschiszwili Giorgi, współczesny arty sta plastyk 210 Meschiszwili Lado, jeden z najwybitniej szych aktorów gruzińskich, występu jący do lat dwudziestych XX w. 49 Metreweli Aleksander (ur. 1944), spor towiec i dziennikarz, światowej sławy tenisista, dziewięciokrotny mistrz Eu ropy 213 Mgeladze (A.?), działacz partyjny i pań stwowy, 1952-1953 pierwszy sekretarz КС KP(b) Gruzji 183,184,223 Mgeladze Guram, sowiecki działacz par tyjny i gospodarczy, w 1989 minister rolnictwa w rządzie Zuraba Czcheidzego 235 Michał Korybut Wiśniowiecki (1640-1673), od 1669 król Polski 294 345 Gruzja Mickevičius-Kapsūkas Vincas (1880- mordowany wraz z rodziną przez bol szewików 42, 51, 55,295,310 Milsztejn Salomon (1899-1955), pracow nik organów bezpieczeństwa, członek tzw. bandy Berii, stracony 149,167 Mircchulawa Aliko, działacz partyjny, w 1953 pierwszy sekretarz КС KP Gru zji 184,186, 223 Mirian III (Mirwan), w IV w. władca Iberii z dynastii Mihranidów (Chosroidów) 12 Mirianiszwili Μ., naukowiec, fizyk, spe cjalista w zakresie teorii jądra atomu działający w pierwszej połowie XX w. 144 Młokosiewicz Ludwik (1831-1909), przy rodnik, badacz Kaukazu 284 Moczchubaridze Aleksander - Kazbe gi Aleksander 23 Mogilewski Solomon (zm. 1925), szef za kaukaskiej CzeKa, zginął w wypadku lotniczym prawdopodobnie sprokurowanym przez Berię 149 Μołotow Wiaczesław, właśc. Wiaczesław Skriabin (1890-1986), działacz partyj ny i państwowy, od 1926 członek Biura Politycznego (Prezydium) KCWKP(b), 1930-1941 przewodniczący Rady Ko misarzy Ludowych ZSRR, 1939-1949, 1953-1956 minister spraw zagranicz nych, jeden z najbliższych współpra cowników Stalina 184 Morawski-Dzierżykraj Kajetan (1892-1972), ziemianin i dyplomata polski, w 1924 dyrektor Departamentu Poli tycznego MSZ RP, w 1925 delegat RP przy Lidze Narodów, w 1926 kierow nik MSZ RP 133 Mostowski Zygmunt (1883-?), dyploma ta polski, od grudnia 1926 polski kon sul generalny w Tbilisi 288 Mroziński Aleksander (1877-?), pułkow nik polski, w 1917 dowódca Samo dzielnej Kaukaskiej Brygady Wojska Polskiego 286 Muscheliszwili Nikoioz (1891-1976), wy bitny matematyk, autor teorii sprężys- -1935), jeden z przywódców bolsze wickich, działał na Litwie, Białorusi i w Rosji, od 1917 komisarz ds. Litwy w Komisariacie Ludowym ds. Naro dowości RSFRRi równocześnie (1918-1919) przewodniczący КС KP Litwy, delegat na II i III Kongres Kominter ņu, padł ofiarą represji 116 Mickiewicz Adam (1798-1855), najwybit niejszy poeta polski, dramaturg, publi cysta 292, 296 Mierkułow Wsiewołod (1895-1953), pracownik organów bezpieczeństwa, od 1922jedeh z najbliższych współpra cowników Berii, współodpowiedzialny za zbrodnię katyńską, stracony 149, 167,185 Mieszyk Pawie! (1910-1953), generał bezpieczeństwa, od 1941 na kierow niczych funkcjach w NKWD (MSW), jeden z najbliższych współpracowni ków Berii, stracony 185 Mikeladze Dżelal, działacz partyjny, ge nerał milicji, od lutego 1991 pierwszy sekretarz КС KP Gruzji, w 1991 kan dydat w wyborach prezydenckich 223, 240,243 Mikeladze Eugeni (zm. 1937), wybitnie uzdolniony młody dyrygent, padł ofia rą represji 148,164,165 Mikeladze Ketewan, żona Eugeni Mikeladzego, pierwowzór bohaterki słyn nego filmu Tengiza Abuladzego Po kuta 164 Mikojan Anastas (1895-1978), działacz partyjny i państwowy, od 1926 kilka krotny szef resortu handlu zagranicz nego w rządzie ZSRR, od 1935 członek Biura Politycznego (Prezydium) КС WKP(b), 1946-1964 wicepremier, je den z najbliższych współpracowników Stalina 184 Mikołaj I (1796-1855), od 1825 car rosyj ski 21 Mikołaj II (1868-1918), od 1894 ostatni car rosyjski, w 1917 abdykował, za 346 Indeks nazwisk działaczy partyjnych ale i ekspresyjne studia symboliczne 50,148 Nikoladze Niko (1843-1928), publicysta, krytyk literacki, działacz polityczny i społeczny, dyplomata Zakaukaskiej Federacyjnej Republiki Demokratycz nej i Republiki Gruzińskiej 29 Nikon (zm. 1906), egzarcha Gruzji, zginął w zamachu 44 Nino (Nina), św., krzewicielka chrześci jaństwa na Zakaukaziu, za jej sprawą Iberia w 337 przyjęła chrzest 12 tości, od 1941 członek rzeczywisty Aka demii Nauk ZSRR 144,169,178 Mustafa Kemal, od 1934 Kemal Ataturk, pasza (1881-1938), generał i polityk turecki, 1923-1938 pierwszy prezy dent Turcji 98 Mźawanadze Wasili, działacz partyjny i państwowy, 1953-1972 pierwszy se kretarz КС KP Grugi 186,215, 223 Nadaraja Sardeon, od 1938 szef ochro ny osobistej Berii 167 Nadibaidze Wardiko, współczesny poli Oberländer Theodor, oficer niemiecki, tyk gruziński, w 1996 minister obrony 319 Nakaszydze Μ., na przełomie XIX i XX w. największy gruziński plantator herba ty 37 Nakaszydze Micha (Michaił) (zm. 1905), wojskowy i publicysta, porucznik lejbgwardii grodzieńskiego pułku huza rów, w 1903 założyciel pierwszej na ziemiach polskich firmy produkującej samochody, także wojskowe, autor książki Samochód -jego ekonomiczne i strategiczne znaczenie dla Rosji 296, 309 Nanobaszwili N., artysta teatru muzycz nego koncertujący w Europie w latach trzydziestych 148 Natadze Nodari, współczesny polityk, przewodniczący Frontu Ludowego, w 1991 kandydat w wyborach prezy denckich, od czerwca 1994 jeden z liderów Zjednoczonej Partii Republi kańskiej 228,240,275 Nazari (zm. 1924), metropolita Kościoła gruzińskiego, podczas powstania 1924 zamordowany przez bolszewików w Kutaisi 130 Nikoladze G., wybitny matematyk z pierw szej połowy XX w. 144 Nikoladze Jakob (1876-1951), rzeźbiarz, w 1922 współzałożyciel tbiliskiej Aka demii Sztuki, twórca nowego kanonu rzeźby portretowej, liczne popiersia w 1942 w randze kapitana dowódca batalionu „Bergmann” 172 Obolenski Leonid (1887-1951), sowiec ki dyplomata, uczestnik ryskiej kon ferencji pokojowej, 1923-1924 pełno mocny przedstawiciel w Warszawie 133 Ocziauria Irakli, współczesny artysta-plastyk 210 Okropiridze Leonidas, biskup, tymcza sowy zwierzchnik Kościoła Gruziń skiego po przywróceniu w 1917 autokefalii 56 Okudżawa Micha, w 1922 członek КС KP(b) Gruzji, czołowy przedstawiciel gruzińskich tzw. narodowych bolsze wików 114 Oniaszwili Dawid, w 1924 jeden z przy wódców powstania narodowowyzwo leńczego 128 Orachelaszwili Iwane, pseud. Mamija (1881-1937), działacz bolszewicki, w 1917 przewodniczący władykaukaskiej Rady Delegatów Robotniczych, 1918-1920 w gruzińskim więzieniu, 1920-1921 przewodniczący КС KP(b) Gruzji, przewodniczący Rady Komisa rzy Ludowych sowieckiej Gruzji, a na stępnie RKL Zakaukaskiej SFRR, 1923-1925 wiceprzewodniczący RKL ZSRR, 1926-1929, 1930-1931 pierw szy sekretarz Zakaukaskiego Krajowe- 347 Gruzja Ozgan K., współczesny polityk abchaski, go Komitetu WKP(b), padi ofiarą re presji 115,150,151,154,156,165,166, 186,223 Orbeiiani Grigol (1800-1883), arystokra ta, poeta i wojskowy 22 Orbeiiani I., artysta teatru muzycznego koncertujący w Europie w latach trzy dziestych 148 Orbeliani Sulchan Saba (1658-1725), wybitny pisarz, uczony i polityk, nie formalny minister kultury króla Kartlii Wachtanga VI, z jego twórczości najbardziej znane są bajki satyryczno-dydaktyczne 17 Orbeliani Wachtang (1812-1890), ksią żę, generał, pisarz i poeta, wybitny twór ca okresu gruzińskiego odrodzenia na rodowego 23 Ordjonikidze Grigorij,, pseud. Sergo (1886-1937), bolszewicki działacz par tyjny i państwowy, od grudnia 1917 tymczasowy komisarz nadzwyczajny Ukrainy, a od kwietnia 1918 - Połud nia Rosji, główny wykonawca polityki sowietyzacji Zakaukazia, od 1922 pierwszy sekretarz Zakaukaskiego Krajowego Komitetu RKP(b) 94, 95, 103, 107, 108, 111-113, 115-118, 149, 151,152,156,162,166 Ortów Władimir, generał rosyjski, w 1917 zastępca namiestnika Kaukazu ds. cy wilnych 55 Orłowski Maksymilian (1813-1891), ksiądz polski, 1852-1867 proboszcz parafii pw Wniebowzięcia NMP w Tbi lisi, 1852-1891 wizytator kościołów rzymskokatolickich na Zakaukaziu, 1867-1877 organizator budowy koś cioła pw. św. Apostołów Piotra i Pa wła w Tbilisi, 1877-1891 proboszcz tejże parafii 283 Ostrowski Wacław, dyplomata polski, w 1918 przedstawiciel na Zakaukaziu Rady Regencyjnej, a następnie odro dzonej II Rzeczypospolitej 287 minister spraw zagranicznych samo zwańczej Republiki Abchazji 319 Paataszwili Tedo, polityk, współtwórca koalicji „Okrągły Stół - Wolna Gruzja”, od września 1991 w opozycji wobec prezydenta Zwiada Gamsachurdii, lider grupy parlamentarnej „Karta ‘91”, od czerwca 1994 jeden z liderów Zjedno czonej Partii Republikańskiej 246,275 Pacaja Otari (ur. 1929), działacz partyjny i państwowy, pierwszy sekretarz re jonowego komitetu KP Gruzji w Zug didi, w 1992 burmistrz Zugdidi, od sierpnia 1993 premier, poparł przystą pienie Gruzji do WNP 268 Pagawa Gogito, w 1924 członek Komitetu Niepodległości 127 Paliaszwili Zakaria (1871-1933), kompo zytor, dyrygent i działacz kultury, za służony dla powstania gruzińskiej ope ry narodowej 48,49 Pankratow Michaił, 1924-1925 republi kański prokurator w Gruzji, zwany „katem Gruzji” 130 Pasteur Louis (1822-1895), wybitny che mik i mikrobiolog francuski, twórca podstaw immunologii 163 Pataridze Zurab (ur. 1928), działacz par tyjny i państwowy, 1972-1975 sekre tarz КС KP Gruzji, od 1975 premier rządu Gruzińskiej SRR 235 Patek Stanisław (1866-1945), prawnik i dyplomata polski, działacz społecz ny, 1919-1920 minister spraw zagra nicznych RP, 1926-1935 poseł w Mo skwie 93 Patiaszwili Dżumber, działacz partyjny, 1985-1989 pierwszy sekretarz КС KP Gruzji, w 1995 kandydat w wyborach prezydenckich 222,223,226,227,263, 279 Paweł, Paweł Apostoł, Paweł z Tarsu, św. (ok. 6-67?), najważniejszy misjonarz i teolog wczesnego chrześcijaństwa 283,288,291,292 348 Indeks nazwisk Pawełl (1754-1801), od 1796 car rosyjski, wódców narodnickiej organizacji „Zie mia i Wola”, założyciel grupy Wyzwo lenie Pracy, po II Zjeździe SDPRR zwią zany z mienszewikami, krytyk rewo lucji październikowej 30 Podolszczyc Wawrzyniec (1806-?), ksiądz polski, 1849-1851 proboszcz parafii pw Wniebowzięcia NMP w Tbi1İSİ283 Potiomkin Pawie! (1748-1796), rosyjski działacz państwowy, dyplomata i pi sarz, w 1783 w imieniu Katarzyny II podpisał traktat o przymierzu i pro tekcji między Rosją a Gruzją wschod nią 18 Press Włodzimierz, polski aktor filmo wy, odtwórca roli Grigorija Saakaszwilego w serialu Czterej pancerni i pies 292 Primakow Jewgienij (ur. 1929), nauko wiec i działacz państwowy, profesor orientali styki, 1991-1995 dyrektor Cen tralnej Służby Wywiadu Zagraniczne go federacji rosyjskiej, 1996-1998 mi nister spraw zagranicznych, 1998-1999 premier 320 Prometeusz, w mitologii greckiej tytan, który skradł bogom ogień i przyniósł go ludziom, za karę przykuty do skały Kaukazu 7 Prus Bolesław, właśc. Aleksander Gło wacki (1847-1912), pisarz i publicysta polski 292 Pszawela Waza, właśc. Luka Raikaszwili (1861-1915), wybitny pisarz okresu gruzińskiego odrodzenia narodowego 23 nieudolny kontynuator (weryfikator) polityki matki, Katarzyny II19-20 Peradze Grigol (1899-1942), kapłan Koś cioła Gruzińskiego, od 1921 za gra nicą, doktor patrologii, wykładowca wielu uniwersytetów, od 1933 kierow nik katedry literatury starochrześci jańskiej na Uniwersytecie Warszaw skim, zginął w Oświęcimiu, w 1995 ogłoszony na soborze Kościoła Gru zińskiego świętym kapłanem męczen nikiem 303,314,318 Perestiani Iwane (1870-1959), aktor i re żyser filmowy, jeden z głównych przed stawicieli gruzińskiego filmu niemego 147 Pietrowski Grigorij (1878-1958),bolsze wicki działacz partyjny i państwowy, od 1917 komisarz ludowy spraw we wnętrznych RSFRR, od 1921 członek КС RKP(b), od 1922 członek Prezy dium, następnie przewodniczący Ogólnorosyjskiego Centralnego Komitetu Wykonawczego ZSRR 131 Piłsudski Józef (1867-1935), wojskowy i polityk polski, 1918-1922 Naczelnik Państwa i Wódz Naczelny Wojska Pol skiego, w maju 1926 powrócił do wła dzy drogą zamachu stanu 65,298,300 Piotr, Piotr Apostoł, św. (zm. ok. 64), pierw szy biskup Rzymu 283,288, 291, 292 Piotr I Wielki (1672-1725), od 1682 car rosyjski, w 1721 przyjął tytuł impera tora (cesarza) Wszechrosji, twórca po tęgi Rosji 18 Pirostnani Niko, właśc. Niko Pirosmaniszwili (1862-1918), gruziński malarz samouk, przedstawiciel malarstwa naiwnego 23,49, 50,315 Pirosmaniszwili Niko — Pirosmani Niko Plechanow Gieorgij (1856-1918), dzia łacz rosyjskiego i międzynarodowego ruchu robotniczego, teoretyk i propa gator marksizmu w Rosji, jeden z przy Raikaszwili Luka — Pszawela Waża Ramiszwili Nino (ur. 1910), wybitna ba lerina, 1936-1972 solistka i kierownicz ka artystyczna Zespołu Tańca Naro dowego Gruzji, choreograf łączący tań ce gruzińskie z baletem klasycznym 148 349 Gruzja Ramiszwili Noe, działacz partyjny i pań Ruchadze Nikoloz (?-1955), pracownik stwowy, socjaldemokrata, członek par tii mienszewickiej, pierwszy premier odrodzonej Republiki Gruzińskiej, mi nister spraw zagranicznych i spraw we wnętrznych, od marca 1921 członek rządu na emigracji 28, 68,298 Rapawa Awksenti (1899-1955), pracow nik organów bezpieczeństwa, członek tzw. bandy Berii, stracony 149, 156, 162,168,182,186 Razmadze Andre։ (1889-1929), wybitny matematyk specjalizujący się w rachun ku wariacyjnym 144 Rechwiaszwili A., współczesny reżyser filmowy, przedstawiciel gruzińskiego kina „moralnego niepokoju” 210 Religa Zbigniew Eugeniusz (ur. 1938), polski lekarz i działacz społeczny, kar diochirurg 294 Reut Fiodor, wojskowy, generał, w 1992 objął dowództwo Grupy Wojsk Rosyj skich na Zakaukaziu 253 Richter Charles Francis (1900-1985), amerykański geofizyk, opracował ska lę do określania wielkości trzęsienia ziemi 239 Rodionow Igor, wojskowy i polityk, gene rał, w kwietniu 1989 krwawy pacyfikator pokojowej demonstracji w Tbilisi, w 1996 minister obrony Rosji 226, 227,230 Romanow Konstanty Pawłowicz (1779-1831), wielki książę, od 1814 naczel ny wódz armii polskiej, do 1830 fakty czny wielkorządca Królestwa Polskie go 295 Romanow Nikołaj Nikołajewicz (1856-1929), wielki książę, 1914-1915 naczelny wódz armii rosyjskiej, namiest nik Kaukazu, dowódca frontu połud niowego 53-55, 310 Ropp Edward von (1851-1939), ksiądz, 1902-1903 biskup tyraspolski, 1903-1917 biskup wileński, 1917-1931 arcybiskup mohylewski 285 organów bezpieczeństwa, członek tzw. bandy Berii, stracony 149, 156, 168, 186 Ruchadze Warlaam, poeta liryczny two rzący w drugiej połowie XIX w. 48 Rusiecki Aleksander, działacz społecz ny, w 1992 inicjator zorganizowania w Tbilisi klubu skupiającego Gruzinów pochodzenia polskiego 293 Rusjaszwili Bazyli (zm. 1940?), emigrant, kapitan, oficer kontraktowy WP, wię zień Starobielska 302 Rusjaszwili Micha (1897-1940?), emi grant, kapitan, oficer kontraktowy WP, więzień Kozielska, w styczniu 1940 wy wieziony z obozu do Moskwy 302 Rustaweli Szota (XII/XIII w.), najwybit niejszy poeta gruziński, twórca eposu Witeź w tygrysiej skórze (Wepchis Tkaosanij 14,17,50,145,151,165,202,207, 211, 223,304,316 RykówAleksiej (1881-1938),jedenzprzywódców bolszewickich, 1920-1921 przewodniczący Najwyższej Rady Go spodarki Narodowej, następnie wice przewodniczący rady Komisarzy Lu dowych RSFRR oraz Rady Pracy i Obrony, od 1921 członek КС RKP(b), w 1937 wydalony z partii, padł ofiarą represji 116 Sadzagelaszwili -» Kirion II Sadzaja Aleksi (1898-1942), pracownik organów bezpieczeństwa Gruzji, 1932-1934 szef NKWD Adźarskiej ASRR, 1938-1941 minister spraw wewnętrz nych Uzbeckiej SRR, 1941-1942 wice premier Gruzińskiej SRR, członek tzw. bandy Berii 149,167 Salakaja Józef, działacz emigracji gruziń skiej w Polsce, od 1925 prezes Rady Naczelnej Klubu Gruzińsko-Polskiego 296 Sapariszwili Konstantin (1887-1973), ksiądz, od 1918 administrator parafii 350 Indeks nazwisk pw św. Rodziny w Gori, od 1966 pro boszcz paraflı pw. św. Apostołów Pio tra i Pawła w Tbilisi 291 Saradżiszwili Wano (1879-1924), słynny tenor, zwany „słowikiem Gruzji”, od 1907 na scenach operowych 49 Sariszwili Irina, żona Giorgi Czanturii, działaczka opozycji antykomunistycz nej, członek kierownictwa Partii Narodowo-Demokratycznej, w latach 1992-1993 wicepremier 224, 270 Schiriladze Arkadi (1902-1940?), woj skowy, emigrant, kapitan, oficer kon traktowy WP, więzień Kozielska 299, 302 -1943 premier rządu RP na uchodź stwie i Wódz Naczelny 289 Skokow Jurij (ur. 1938), inżynier, polityk, od 1990 pierwszy zastępca premiera RSFRR, 1992-1993 sekretarz Rady Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej 258 Sokorski Włodzimierz (1908-1999), pol ski działacz komunistyczny, pisarz, publicysta, w latach II wojny światowej funkcyjny ZPP w Gruzji 290 Solomon I (1735-1782), od 1752 władca Imeretii 17 Solomon II (1773-1815), 1789-1810 wład ca Imeretii 20 Sołowcow A., w 1885 założyciel w Gruzji pierwszej towarowej plantacji herbaty 37 Sosnkowski Kazimierz (1885-1969), po lityk i generał polski, 1920-1924 mini ster spraw wojskowych, 1939-1944 na stępca prezydenta RP, 1943-1944 Na czelny Wódz 298 Stalin Iosif Wissarionowicz, właśc. I.W. Dżugaszwili (1879-1953), działacz par tyjny i państwowy, od 1898 członek SDPRR, od 1917 członek Biura Po litycznego SDPRR(b), w 1917 redak tor „Prawdy", 1917-1922 komisarz lu dowy ds. narodowości, od 1922 sekre tarz generalny Komitetu Centralnego partii, od 1929 faktyczny dyktator, od 1945 generalissimus 30,110-112,114, 116-118, 136, 149, 152-157, 162, 166, 168,171, 174, 182,184-187, 201, 208, 312,314,315 Staniewscy Bronisław (1889-1956) ¡Mie czysław (1879-1927), bracia, artyści cyrkowi, od 1928 właściciele najwięk szego w II Rzeczypospolitej cyrku (w Warszawie) 300 Stolypin Piotr (1862-1911), polityk rosyj ski, 1906-1911 minister spraw we wnętrznych i premier Rosji, zginął w zamachu 43 Strumpf Edward (1873-1901), botanik i pisarz polski 284 Schulenburg Friedrich Werner von der (1875-1944), dyplomata niemiecki, 1918-1921 rezydent Auswärtiges Amt w Tbilisi, 1934-1941 ambasador w ZSRR 70 Shalikashvili John, właśc. MalchazSzalikaszwili (ur. 1936), urodzony w War szawie, generał amerykański, syn emi granta 1921, oficera kontraktowego Wojska Polskiego Dimitri Szalikaszwilego, 1993-1996 przewodniczący Ko legium Szefów Połączonych Sztabów Sił Zbrojnych Stanów Zjednoczonych 270 Sidamon-Eristawi Waleri, malarz two rzący w pierwszej połowie XX w., w jego twórczości często występują motywy starego Tbilisi 50 Sienkiewicz Henryk (1846-1916), powieściopisarz polski, w 1905 laureat Nagrody Nobla 292 Sigua Tengiz (ur. 1934), inżynier meta lurg, profesor, od 1989 dyrektor In stytutu Metalurgii w Tbilisi, 1990-1991, 1992-1993 premier, w 1992 członek Rady Państwa, od sierpnia 1993 w opozycji 234, 240, 242, 244, 249-251, 261, 264,270 Sikirycki Igor (ur. 1920), literat i tłumacz polski 304 Sikorski Władysław Eugeniusz (1881-1943), polityk i generał polski, 1939- 351 Gruzja Sturua Georgi (1884-1956), działacz par mitetu Miejskiego KP Gruzji w Ku taisi, w 1992 wybrany do parlamentu w okręgu jednomandatowym 263 Szaumian Stefanos (1878-1918), dzia łacz bolszewicki w Azerbejdżanie, od grudnia 1917 komisarz nadzwyczajny Rady Komisarzy Ludowych RSFRR ds. Zakaukazia, w 1918 przewodniczący Komuny Bakińskiej, stracony 62 Szengelaja Eldar (ur. 1933), syn Nikoza, brat Giorgi, reżyser filmowy, w twór czości liczne motywy fantastyczne i lu dowe 209 Szengelaja Giorgi (ur. 1937), syn Nikoza, brat Eldara, reżyser i aktor filmowy, nawiązujący do tradycji kultury gru zińskiej 209 Szengelaja Irakli, polityk, w 1991 kandy dat w wyborach prezydenckich 240 Szengelaja Nikoz (1903-1943), poeta, scenarzysta, wybitny operator i reży ser filmowy, jeden z głównych przed stawicieli gruzińskiego filmu niemego 147,209 Szewardnadze Eduard (ur. 1928), histo ryk, działacz partyjny i państwowy, 1965-1972 minister spraw wewnętrz nych w rządzie Gruzińskiej SRR, 1972-1985 pierwszy sekretarz КС KP Gru zji, 1985-1990 minister spraw zagra nicznych ZSRR, od marca 1992 pre zydent Gruzji 209, 211, 215-217, 219, 220, 222, 223, 226, 227, 250-254, 256, 259-261, 263-273, 276-280, 316, 318-321 Szonia W., działacz państwowy, do 1949 prokurator generalny Gruzińskiej SRR 182 Szostakowicz Dmitrij (1906-1975), kom pozytor i pianista rosyjski, jeden z naj wybitniejszych twórców muzyki sym fonicznej 164 Sztiepa Andriej, wysoki oficer gruziń skiego GPU 128 Szumiejko Władimir (ur. 1945), polityk rosyjski, inżynier elektryk, doktor nauk technicznych, w 1991 wiceprze- tyjny i państwowy, 1942-1948 przewod niczący Prezydium Rady Najwyższej Gruzińskiej SRR, w 1953 wykluczony z КС KP Gruzji 186 Suchiszwili Ilia (ur. 1907), tancerz i cho reograf łączący tańce gruzińskie z ba letem klasycznym, 1941-1945 solista tbiliskiego Teatru Opery i Baletu 148 Sulchaniszwili Aleksander, działacz Cen trum Wojskowego i Komitetu Niepod ległości, następnie na emigracji 131 Sulchaniszwili N., działacz kulturalny, zasłużony dla powstania gruzińskiej opery narodowej 48 Sumbatow, książę 74 Sumbatow-Topuridze Juwelian, od 1938 kierownik administracji gospodarczej NKWD ZSRR 167 Sunduktan Gabriel (1825-1912), drama turg ormiański tworzący głównie w Tbilisi 27 Swaneli Charlampi, kompozytor tworzą cy na przełomie XIX і XX w., łączył w swej twórczości muzykę klasyczną z gruzińskimi motywami ludowymi 48 Syrcow Siergiej (1893-1938), działacz bolszewicki, w 1929 przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych RSFRR, w 1930 usunięty z Biura Politycznego КС WKP(b), padł ofiarą represji 152 Szamil (ok. 1798-1871), imam Dagestanu i Czeczenii, 1834-1859 przywódca świętej wojny przeciwko Rosji 126,283 Szanszijaszwili Sandro (1888-1979), poeta, wybitny przedstawiciel drama turgii opartej na motywach historii na rodowej 146 Szaria P., działacz partyjny, w 1945 sekre tarz КС KP(b) Gruzji 181 Szartawa Giuli, działaczka partyjna i pań stwowa, przewodnicząca Wydziału Organizacyjnego КС KP Gruzji, w 1992 wybrana do parlamentu w okręgu jed nomandatowym 263 Szasziszwili Tejmuraz, działacz partyjny i państwowy, pierwszy sekretarz Ko 352 Indeks nazwisk sce, oficer kontraktowy WP, w 1939 obrońca Warszawy, żołnierz AK 299, 300,303 Tezijew Oleg, biznesmen południowoosetyjski o niejasnych powiązaniach po litycznych, od listopada 1991 premier separatystycznego rządu w Cchinwali 238,247 Timur Kulawy (Tamerlan) (1336-1405), twórca imperium środkowoazjatyckiego, zniszczył potęgę Złotej Ordy, sied miokrotnie uderzał na Gruzję przyczy niając jej ogromnych zniszczeń 15 Tluleniew Iwan (1892-1978), sowiecki generał, w 1942 dowódca Frontu Za kaukaskiego 171 Toidze Grigol, współczesny artysta pla styk 210 Toidze Irakli (ur. 1902), grafik i malarz, twórca najsłynniejszego plakatu z lat wojny 1941-1945 - „Ojczyzna-Matka wzywa!”, kilkakrotny laureat Nagród państwowych ZSRR 178 Topuridze Diomid, działacz socjaldemo kratyczny na przełomie XIX і XX w., członek partii mienszewickiej, dyplo mata w okresie Republiki Gruzińskiej 31 Toradze L., pianista współczesny 207 Toroszelidze Malakija, w 1922 czołowy przedstawiciel gruzińskich tzw. naro dowych bolszewików 112 Trocki Lew, właśc. Lejb Bronstein (1879-1940), jeden z przywódców bolsze wickich, uczestnik rokowań brzeskich, pierwszy komisarz spraw zagranicz nych RSFRR, przewodniczący Rewolucyjno-Wojskowej Rady Republiki, członek Biura Politycznego КС RKP(b) i KW Kominterņu, w 1927 wydalony z partii, zamordowany 101,115-116 Tumaniszwili Jerzy (ur. 1916), z rodziny emigrantów przybyłych do Polski w 1921, oficer marynarki wojennej, podporucznik, w 1939 w załodze ORP „Burza”, w 1944 w załodze ORP „Pio- wodniczący Rady Najwyższej, 1992-1993 koordynator Rady ds. Polityki Przemysłowej Rosji, w 1995 przewod niczący Dumy Państwowej 273 Szwelidze Mirian, współczesny artysta plastyk 210 Snieżyński Jan, ksiądz polski, od 1970 w Gruzji, od 1973 proboszcz parafii pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Tbilisi 291 Tabidze Aleksander (1888-1940?), emi grant, podpułkownik, oficer kontrak towy w WP, więzień Kozielska, w sty czniu 1940 wywieziony z obozu do Mo skwy 302 Tabidze Bronisław (1919-1940?), syn Aleksandra Tabidzego, kapral podcho rąży, prawdopodobnie więzień Staro bielska 302 Tabidze Galaktion (1891-1959), poeta, przedstawiciel socrealizmu 145 Tabidze Tycjan (1893-1937), poeta, głów ny przedstawiciel socrealizmu, padł ofiarą represji 145 Takaiszwili Ewtime (1863-1953), histo ryk, filozof i archeolog, na przełomie XIX i XX w. związany z ruchem narodowo-demokratycznym 32 Taktakiszwili Otari (1924-1989), dzia łacz polityczny, pedagog i kompozy tor, głównie operowy, nawiązujący w twórczości do motywów klasycznych, od 1963 członek КС KP Gruzji 207 Tamara (Thamar) (ok. 1165-1212/1213), od 1184 królowa Gruzji, wybitny po lityk, administrator i mecenas kultury, na czasy jej panowania przypada naj większy rozkwit państwa gruzińskie go 13,15, 88 Tamerlan - Timur Kulawy Tewzadze Waliko (Walerian Krzyżanow ski), wojskowy, pisarz i publicysta, pod pułkownik, od 1922 na emigracji w Pol 353 Gruzja publice Gruzińskiej, autor kilkudzie sięciu publikacji na temat gruzińskie go folkloru i kultury 90 Wężyk Stanisław (1886-?), wojskowy pol ski, kapitan, w 1918 emisariusz Ko mendy Naczelnej POW III w Gruzji, w 1 pułku artylerii potowej WP 287 Wilson Woodrow Thomas (1856-1924), 1913-1921 prezydent Stanów Zjedno czonych, w 1919 otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla 78 Wirealadze E., współczesna śpiewaczka operowa 207 WłasowAndriej (1900-1946), generał so wiecki, od lipea 1942 w niewoli, organi zator kolaboranckiego Rosyjskiego Ruchu Wyzwoleńczego, przekształco nego w 1944 w Komitet Wyzwolenia Narodów Rosji, dowódca fonnowanych w 1944 oddziałów Rosyjskiej Armii Wyzwoleńczej („własowców”), w 1945 wydany ZSRR, stracony 173 Włodzimirski Lew (1903-1953), wysoki funkcjonariusz organów bezpieczeń stwa, jeden z najbliższych współpra cowników Berii, stracony 185 Woroncow-Daszkow Iłłarion (1837-1916), generał rosyjski, minister dwo ru carskiego, 1905-1915 namiestnik Kaukazu, 1914-1915 głównodowodzą cy frontu południowego 39, 51-53 Woroszyłow Kliment (1881-1969), dzia łacz partyjny, państwowy i wojskowy, od 1926 członek Biura Politycznego (Prezydium) KCWKP(b), 1946-1953 wicepremier, przewodniczący Prezy dium Rady Najwyższej ZSRR, jeden z najbliższych współpracowników Sta lina 184 Woźniak Andrzej, współczesny polski et nograf, pracownik naukowy PAN, pro fesor nauk humanistycznych, współ założyciel Towarzystwa Gruzińsko-Polskiego, redaktor „Pro Georgii" 306 Wrangel Piotr (1878-1928), baron, gene rał rosyjski, od sierpnia 1918 w Armii run”, po wojnie w Stanach Zjednoczo nych 300 Twarczrelidze A., profesor, członek rze czywisty gruzińskiej Akademii Nauk, w 1941 przewodniczący Rady ds. Sił Wytwórczych 177 Ukleba Micha, polityk, w 1992 wicemi nister spraw zagranicznych 253 Uznadze Dmitri (1887-1950), nauko wiec, wybitny psycholog i filozof, od 1941 członek rzeczywisty Akademii Nauk Gruzińskiej SRR144 Vega Carpio Lope Félix de (1562- -1635), dramatopisarz i poeta hiszpań ski, twórca m.in. dramatu Owcze źródło 145 Wachtang I Gorgasal (zm. 499/514), 447-499/514 władca Iberii, przeniósł stolicę z Mcchety do Tbilisi 202 Wachtang VI (1675-1737), 1711-1715 i 1719-1724 władca Kartlii 16 Wachwachow Agaton, książę, wojskowy gruziński, pułkownik, pod koniec XIX w. dowódca stacjonującego wWarszawie 1 batalionu Wołyńskiego Puł ku Lejbgwardii 295 Wacznadze Aleksander, wojskowy, emi grant, pułkownik, oficer kontraktowy WP, w 1939 obrońca Warszawy 300 Waliszewski Zygmunt (1897-1936), ma larz i ilustrator 284 Wardidze Emanuel (1886-1966), gruziń ski ksiądz katolicki ze zgromadzenia zakonnego Sług Niepokalanego Poczę cia NMP, od 1917 wikariusz parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Tbilisi, pro boszcz parafii pw. św. Apostołów Pio tra i Pawła w Tbilisi 288, 291 Wardrop John Oliver, brytyjski etnolog, kulturoznawca i dyplomata, konsul w Moskwie, przedstawiciel dyploma tyczny Zjednoczonego Królestwa w Re 354 Indeks nazwisk Ochotniczej, od kwietnia 1920 głów nodowodzący Sił Zbrojnych Południa Rosji, od listopada 1920 na emigracji 99 Wyszyński Kazimierz (1890-1935), dy plomata polski, w 1924 radca Posel stwa RP w Moskwie 132 Zachariadze Aleksander, właśc. Alek sander Zakariadze (zm. 1956), wojsko wy, generał, po 1921 na emigracji po litycznej w Polsce, na wniosek Józefa Piłsudskiego mianowany generałem Wojska Polskiego, nieformalny przy wódca wojskowej emigracji gruziń skiej w II Rzeczpospolitej, od 1944 po za Polską 298,299,303 Zagórski Leonard (1827-1891), języko znawca, etnograf i etnolog 284 Zakariadze Sergo (1909-1971), wybitny aktor teatralny i filmowy, wielokrotnie nagradzany za kreację w filmie Rewaza Czcheidzego Ojciec żołnierza 209 Zdaniewicz Ilia, prawnik, krytyk sztuki i marszand gruziński, wnuk powstań ca polskiego z 1863, wraz z bratem wylansował malarza samouka Niko Pirosmaniego, od 1921 działał w Paryżu pod pseudonimem „Iliazda” 23 Zdaniewicz Kirile, grafik, historyk sztuki i marszand gruziński, wnuk powstań ca polskiego z 1863, wraz z bratem Ilią wylansował malarza samouka Niko Pirosmaniego 23 Zdanowicz-Majaszwili Giorgi (1854-1917), działacz polityczny i społeczny polskiego pochodzenia, początkowo związany z liberalnym narodnictwem, jeden z przywódców socjalistów federalistów 31 Zinowjew Grigorij, właśc. Grigorij Rado- mylski (1883-1936), jeden z przywód ców bolszewickich, po 1917 przewod niczący Rady Piotrogrodzkiej, członek Biura Politycznego КС RKP(b) i prze wodniczący KW Komintemu, w 1934 wydalony z partii, padł ofiarą represji 116 Zodelawa I., działacz partyjny, w 1953 wykluczony z КС KP Gruzji 186 Żeromski Stefan (1864-1925), wybitny pisarz polski 282 Żgenti Tengiz (1887-1937), historyk i dzia łacz, w latach trzydziestych dyrektor Instytutu Historii Partii, kierownik se kretariatu Centralnego Komitetu Wy konawczego Rad Gruzińskiej SRR, padł ofiarą represji 155 Zordania Noe, pseud. Kostrow, Georg (1870-1953), wybitny polityk i publi cysta, absolwent warszawskiego Insty tutu Weterynaryjnego, deputowany I Dumy Państwowej, w 1917 przewod niczący tbiliskiej Rady Delegatów Ro botniczych, szef mienszewików gru zińskich, premier i prezydent, po mar cu 1921 przywódca emigracji gruziń skiej 28,31,42,58,64,68,91,101,125, 126, 297 Żuruli Georgi, polityk, w 1919 poseł Zgro madzenia Konstytucyjnego z ramienia narodowych demokratów 79 Zwania Zurab, polityk, od 1994 sekretarz Gruzińskiego Związku Obywatelskie go 276 Żyżniewski Wiktor (1815-?), franciszka nin polski, 1845-1866 w Gruzji, od 1848 proboszcz parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Tbilisi 283
any_adam_object	1
any_adam_object_boolean	1
author	Materski, Wojciech 1944-
author_GND	(DE-588)12484474X
author_facet	Materski, Wojciech 1944-
author_role	aut
author_sort	Materski, Wojciech 1944-
author_variant	w m wm
building	Verbundindex
bvnumber	BV047630760
ctrlnum	(OCoLC)1289769399 (DE-599)BVBBV047630760
era	Geschichte 1900-2000 gnd
era_facet	Geschichte 1900-2000
format	Book
fullrecord	<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV047630760</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20220718</controlfield><controlfield tag="007">t\|</controlfield><controlfield tag="008">211208s2000 xx a\|\|\| \|\|\|\| 00\|\|\| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">8385660909</subfield><subfield code="9">83-85660-90-9</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1289769399</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV047630760</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Materski, Wojciech</subfield><subfield code="d">1944-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)12484474X</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Gruzja</subfield><subfield code="c">Wojciech Materski</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Warszawa</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo TRIO</subfield><subfield code="c">2000</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">354 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">Historia Państw Świata w XX Wieku</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1900-2000</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Georgien</subfield><subfield code="0">(DE-588)4022406-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Gruzja / 20 w</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Gruzja / 20 w</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Gruzja / historia</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1901-2000</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Georgien</subfield><subfield code="0">(DE-588)4022406-5</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Geschichte 1900-2000</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033015178&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033015178&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033015178&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20220718</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">900</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0904</subfield><subfield code="g">4758</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033015178</subfield></datafield></record></collection>
geographic	Georgien (DE-588)4022406-5 gnd
geographic_facet	Georgien
id	DE-604.BV047630760
illustrated	Illustrated
index_date	2024-07-03T18:45:28Z
indexdate	2024-11-21T11:03:31Z
institution	BVB
isbn	8385660909
language	Polish
oai_aleph_id	oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033015178
oclc_num	1289769399
open_access_boolean
owner	DE-12
owner_facet	DE-12
physical	354 Seiten Illustrationen
psigel	BSB_NED_20220718
publishDate	2000
publishDateSearch	2000
publishDateSort	2000
publisher	Wydawnictwo TRIO
record_format	marc
series2	Historia Państw Świata w XX Wieku
spelling	Materski, Wojciech 1944- Verfasser (DE-588)12484474X aut Gruzja Wojciech Materski Warszawa Wydawnictwo TRIO 2000 354 Seiten Illustrationen txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Historia Państw Świata w XX Wieku Geschichte 1900-2000 gnd rswk-swf Georgien (DE-588)4022406-5 gnd rswk-swf Gruzja / 20 w Gruzja / historia 1901-2000 Georgien (DE-588)4022406-5 g Geschichte 1900-2000 z DE-604 Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033015178&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033015178&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033015178&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister
spellingShingle	Materski, Wojciech 1944- Gruzja
subject_GND	(DE-588)4022406-5
title	Gruzja
title_auth	Gruzja
title_exact_search	Gruzja
title_exact_search_txtP	Gruzja
title_full	Gruzja Wojciech Materski
title_fullStr	Gruzja Wojciech Materski
title_full_unstemmed	Gruzja Wojciech Materski
title_short	Gruzja
title_sort	gruzja
topic_facet	Georgien
url	http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033015178&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033015178&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033015178&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
work_keys_str_mv	AT materskiwojciech gruzja

Verfügbarkeit

Es ist kein Print-Exemplar vorhanden.

Fernleihe Bestellen Achtung: Nicht im THWS-Bestand! Inhaltsverzeichnis

MARC

Datensatz im Suchindex

Es ist kein Print-Exemplar vorhanden.

Ähnliche Einträge