Gjendja kishtare në Kosovë në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV):
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Albanian |
| Veröffentlicht: |
Prizren
SHB "Lumbardhi"
2020
Prishtinë Shoqata "Trojet e Arbrit" |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Abstract Literaturverzeichnis |
| Beschreibung: | 237 Seiten 24 cm |
| ISBN: | 9789951455251 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV047496906 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20211014 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 211005s2020 |||| 00||| alb d | ||
| 020 | |a 9789951455251 |9 978-9951-455-25-1 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1277027147 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV047496906 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a alb | |
| 049 | |a DE-12 |a DE-Re13 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Morina, Besim |d 1970- |e Verfasser |0 (DE-588)124318454X |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Gjendja kishtare në Kosovë në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) |c Dr. sc. Besim Morina |
| 246 | 1 | 0 | |a shek. VII-XV |
| 264 | 1 | |a Prizren |b SHB "Lumbardhi" |c 2020 | |
| 264 | 1 | |a Prishtinë |b Shoqata "Trojet e Arbrit" | |
| 300 | |a 237 Seiten |c 24 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 546 | |a Zusammenfassung in englischer Sprache | ||
| 610 | 2 | 7 | |a Katholische Kirche |0 (DE-588)2009545-4 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 648 | 7 | |a Geschichte 600-1500 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 0 | 7 | |a Albaner |0 (DE-588)4068517-2 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Kosovo |0 (DE-588)4032571-4 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 689 | 0 | 0 | |a Kosovo |0 (DE-588)4032571-4 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Albaner |0 (DE-588)4068517-2 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Katholische Kirche |0 (DE-588)2009545-4 |D b |
| 689 | 0 | 3 | |a Geschichte 600-1500 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032898051&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032898051&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032898051&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20211014 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032898051 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 0902 |g 4975 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804182826307813376 |
|---|---|
| adam_text | PERMBAJTJA Parathënia..................................................................................................... 7 I. FILLET E KRISHTEMZMIT ......................................................... 11 1. Ipeshkëvijtë e para ................................................................................... 19 2. Martirët ..................................................................................................... 27 3. Justiniana prima......................................................................................... 30 4. Ipeshkvia e Prizrenit ..............................................................................37 5. Institúciómét kishtare në kohën e dyndjeve barbare .............................41 6. Kisha e Kosovës përballë pushtimeve bullgare......................................50 II. KISHA EKOSOVËS PËRBALLË PUSHTUESVE NEMANJID ... 59 1. Pushtimi nemanjid në teritorin e Kosovës së sotme......................... 59 2. Kishat katolike dhe bashkësitë e tyre në Kosově nga shekulli XIII deri në shekullin XV............................................................................................. 66 3. Popullata autoktone e krishtërë në Kosově............................................87 4. Përvetësimi i kishave shqiptare nga ana e pushtusve serbë.............. 106
III. KISHA SHQIPTARE PËRBALLË PUSHTIMEVE OSMANE .. 117 1. Pushtimet osmane ně Kosově................................................................ 117 2. Islamizimi i tě krishterěve shqiptarě ně Kosově............................... 132 IV. PARAQITJA E MËSIMËVE TË SHTRËMBRUARA DHE QENDRIMIIPËRFAQËSÜESVE TË KISHËS SHQIPTARE.... 149 1. Periudha ikonoklaste dhe qendrimi і kishës shqiptare rreth ketij problemi........157 2. Ndarja përfUndimtare e kishës, dhe njedhojat për Kosovën..............165 3. Roli і kryezotrinjve Balshaj ně riforcimin e kishës shqiptare..........179 Pěrftmdimi.....................................................................................................201 Resume...........................................................................................................213 Recension.......................................................................................................217 Bulimét dhe literatura ................................................................................219
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli Vll-XV) Resume Illyrians got their divine word from Paul the Apostle himself. It is assumed that the first apostle who worked in Dardania was Mafia who predicted the Christianization of Macedonian, Dardanian, Triballian and Bastarme tribes. As soon as Christianity became the official religion in the Roman Empire (313), the local population recognized the Christian regulation, as demonstrated by the establishment of dioceses in Skopje, Justinian Prima, Justinian Secunda, Naisso, and Remisiana. These were the main centers organizing and maintaining Christian life in these regions. Archeological research in some regions has identified several churches from the period of Early Christianity. That Illyrians were Christianized in the period of Early Christianity is proven by the fact that since the formation of the organization and constitution of hierarchical Christianity, Illyrian churches were present in all dogmatic and disciplinary issues, where they also showed loyalty to the pope of Rome. The loyalty of the Illyrian church can be found in letters written by several popes: Pope Coelestin I, Pope Gelasius I, Pope Symmachus, Pope Gregor the Great, Pope Sixstus III, Pope Leo the Great, Pope Gregory the Great. Arbanians, as descendants of Illyrians, were for centuries able to escape the process of Romanization (unlike many other parts of the Balkans and other parts of Europe) as well as the process of Slavization. It is a fact that the first missionaries who promoted Christianity among the Slavic barbarians were local
missionaries. The Rasian (Serbian) expansion in Kosova started seriously at the end of the XII century only. However, Arbanians who for some time 213
Dr. sc. Besim Morina were organized as a people in a wide territory had been present on the political scene of the Balkans with an ethnic awareness. After the occupation of Kosova by Serbs, Kosova was to become a new theological, political and administrative center. However, and as stated by the Historian Dyselie, the enforcement of political and economic power in a certain territory does not guaranty at all the adoption of the ethnic virtues of the authoritarian occupiers. Sava Nemanja (1219) established the Serbian autocephaly Church comicilied in Zhiça (Žiča) and he divided the territory in eight bishopric and he appointed as bishop Serbs only. Until this time, this church was subordinate to Archbishopric of Ohrid, and the Rasian occupiers were collaborating closely with the main governmental church. Serbian historians have indicated that the independent Serbian Church has supported the war against the “aggression” coming from the Pope and from aristocrats from Western Europe. However, documents from that time demonstrate the opposite, namely that the population of Catholic faith was the victim and the Rasian state was the aggressor. After the burning of the Monastery of Zhiça, following an attack from Bulgarians, Tatars and Cumans at the end of the XIII century, the see of the archbishopric moved to Peja (Kosova). Yet, it remained independent from the ecumenical patriarch and curried out the worship in Slavic. The Serbian Church remained Byzantine with regard to its spirituality and discipline. The Catholic Church in Kosova continued its existence during these times.
The Archdiocese of Tivar that enjoyed the title of primacy of Serbia and Metropolia with suffragan: Ulcinj, Budva, Shasi, Shkoder, Drisht, Pult і Madh and Pult і Vogel, Prizren, Sappa, Danja, Balesiumi, Lezhe, played a decisive role against the expansion of the Orthodox faith in these regions. 214
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli ѴП-ХѴ) The state of Catholics (of the Albanian origin and catholic faith B. M.) under Rasian rule was desperate. Evidence for this state of Catholics can be found in the correspondence with the Pope of Rome. In this correspondence, Pope Benedict XI (1303) mentions the rectors of the churches of parishes in Berskove, Rudnik, Rogoźn near Banj sk, Trepe, and Gracanice, that were under Rasian Rule. These regions were of Catholic faith. The assumption that in this correspondence Gracanice was mistaken for Janjeve is not supported as it is known that the papal office made use of information coming from the regions in question. Furthermore, Pope Clement V approached Milutin demanding to free Latin Churches that he or others had occupied. With regard to the occupation of Catholic Churches we have evidence from a letter from Pope Clement VI (1346) where the Pope states that the Church of Saint Mary in Prizren and Saint Peter near Prizren were under the rule of Bishop of Kotor, Sergj i. Yet, some kings of Raska, ancestors of Dusán, took possession of assembly buildings and Churches mentioned above, an occupation that is still ongoing. The papal legate in Padov reported that the King of Rase Stephen Dusán (1331-1355) proselytized some Catholics. Aristocratic Arbanian families in the region of Kosova were also under their rule, such as family Balshaj in the city of Prizren, Peja and Kriva Rjek, near Novoberd, then family Kastriot from Rodon till Prizren as well as family Dukagjin across Prizren, Peja and Gjakova. Arbanians
who were connected to their homeland and the tradition of their ancestors opposed the Slavic schism and tradition. Just as the process of politically uniting Albanian territories was reaching the highest stage, the Ottoman Empire came along. To cast out the danger coming from the Ottoman Empire, Arbanians together with other nations for the Balkans were part of the battle of Battle of Maritsa (1371) and the Battle of Kosovo (1389). None of these battles had an ethnic character as stated by Serbian historians. 215
Dr. sc. Besint Morina By the time the Ottoman Empire arrived in the Balkans, Arbania was a Christian place consisting of 43 episcopal residencies. This genuine organization of Christianity in Arbanian regions shows that the Islamic faith did not find fertile soil in Arbania. The issue of spreading the Islamic religion in Arbania is a very relevant, yet unexplored issue. It can be concluded that Catholics had a hard time in leaving behind the religion of their parents. They did so in single moments of certain circumstances. The evidence against the supposed “peaceful” behavior of the Ottoman rulers can be found in the takeover of many chinches and the destruction of Arbanian villages and cities. The Ottoman Empire considered the Catholic Church, which was seen as the representative by the majority of the Arbanian population, as the main enemy, in contrast to the Orthodox Church that was given privileges until the XVIII century. Privileged were also the inhabitants under the rule of the Orthodox Church. The assumption that during the Ottoman rule, Serbs in Kosova were subject to torture and forced conversion to the religion of Islam and that Albanians were privileged lacks any evidence. The spreading of the Islamic faith in Kosova in the XV century considered a certain number of individuals among the aristocratic class only. Thus, the Islamization during the first centuries of the Ottoman rule was almost exclusively an urban issue. The notion that Albanians converted rather fast to the religion of Islam has no empirical evidence. After the fall of Constantinople, Serbia and
Bosnia, Arbania was the largest and biggest Christian state in the Balkans. The last cities that fell under the Ottoman rule were Ulcinj and Tivar (1571). The Albanian people should cherish their inherited culture of resistance and the legacy of the Catholic Church. They are a distinguished people with an ancient authentic heritage. Translated by: Nexhmedin Morina 216
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli VH-XV) Recension Nga Prof. dr. Qerim Dalipi Universiteti і Tetovēs Monografia “Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shek. VII-XV) ” e Dr. sc. Besim Morina përbën një kontribut të rëndësishëm për historiografinë shqiptare të mesjetës. Ajo është rezultat і punës kërkimore-shkencore, të eilen autori e ka bërë me përkushtim të theksuar. Mbi bazën e burimeve dhe të literatures relevante, në monografi trajtohen një sërë çështjesh, të përfshira brenda temave qendrore të ndara në shumë nëntituj. Monografia, në fakt, paraqet një studim të hollësishëm, që spikat për nga thellësia dhe gj eresia e trajtimit të problematikës së marrë në shqyrtim, që përfshin një periudhë të gjatë prej tetë shekujsh. Në antikën e vonë dhe në mesjetën e hershme, në mesin e dardano-arbërorëve zuri vend feja e krishterë dhe u krijua një tradite e organizimit kishtar, përmes ekzistimit dhe veprimtarisë së institucioneve kishtare, titullarët e të cilave morën pjesë në koncilet më të rëndësishme të kohës. Autori, këto zhvillime kishtare і plotëson me shumë informacione të tjera interesante dhe të verifikuara, duke konkluduar se ilirët kishin qenë të kristianizuar që në kohën apostoliké, ndërsa kishat e tyre kishin qenë nën juridiksionin e Romës. Autori ka arritur të traj toj ë në nivelin e duhur çështjen mjaft komplekse të pozitës së kishës së Kosovës përballë pushtuesve Nemenjad. Në këtë kuadër, ai hedhë dritë mbi pushtimin Nemanjid, kishën katolike dhe bashkësitë e saj, populisme autoktone të krishterë dhe përvetësimin e kishave të
shqiptarëve nga ana e pushtuesve serbe. Duke ballafaquar pruqet historiografike, burimet historike dhe rezultatei e zbulimeve arkeologjike, autori vjen në përfimdim se kisha ortodokse serbe përvetësoi kisha të moçme iliro-shqiptare, duke 217
Dr. sc. Besim Morina ndërtuar ose rindërtuar mbi to, që nga shekulli XIII, duke vazhduar në periudhën e sundimit osman, të Mbretërisë Jugosllave, deri në shkatërrimin e ish-Jugosllavisë. Mund të veçohen këtu manastiri і Graçanicës që u ndërtua në vend të një kishe të vjetër dhe manastiri і Shenjtorëve Mihail e Gabriel që u ngrit mbi themelet e një kishe dardane të krishterimit të hershëm etj. Ndërkaq kisha e manastirit të Deçanit është ndërtuar nga shqiptarët dhe në të ka elemente të ndërtimtarisë shqiptaro-dalmate. Me rënien e Kosovës nën pushtetin osman, u përkeqësua edhe požita e të krishterëve, të cilët iu nënshtruan procesit të konvertimit në fenë islame. Autori, duke trajtuar këto çështje, sjellë prova të verifikuara për mënyrën dhe shkaqet e islamizimit të të krishterëve, në veçanti të atyre katolike. Historia e kishës është e mbushur me piote kundërthënie doktrinom dhe me një rivalitet të vazhdueshëm për supremaci midis Romës dhe Konstandinopojës, gjë që qoi në ndarjen e kishës. Duke і trajtuar këto procese me një maturi të duhur, autori sjellë mjaft informacione për njedhojat e ndaijes në Kosově, dhe e pasuron këtë me shtrirjen e ndikimit fetar të Balshajve katolike, të cilët udhëhoqën kuvendet kishtare të Patrikanës së Pejës. Monografía e Dr. sc. Besim Morinës konsiderojmë se është rrumbullakuar përmes pruijeve të mbështetura në rezultate të qëndrueshme të historiografise shqiptare dhe asaj të huaj, dhe mbi këtë bazë, edhe në provat e materialit burimor. Rrjedhimisht, monografia është ndërtuar mbi ballafaqimin e argumenteve të sjella dhe mbajtjes së qëndrim kritik
ndaj problemeve të caktuara. Në këtë mënyrë çështjet e rrahura mund t’i bëjnë balle kritikes shkencore. Autori, duke iu përmbajtur rregullave metodologi ike, ka arritur të krijojë një strukturē të qëndrueshme përmbajtjesore, të shoqëruar me tërë aparaturën e nevojshme shkencore. Veç kësaj, monografia është shkruar përmes një stili të lehtë që e bënë atë të qartë dhe të kuptueshme, si për opinionin shkencor, ashtu dhe për rrethin e gjerë të lexuesve. 218
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) BURIMET DHE LITERATURA a). Burimet e botuara - Acta et diplomata res Albániáé mediae aetatis illustrantia, collegerunt et digesserunt, L. de Thaloczy, C. Jireček et E. de Šufflay, vol. I-II, Botues: Drejtoria e përgjithshme e arkivave të Shqipërisë, Tirane Revista Ekskluzive, Prishtinë, Tirane, Prishtinë - 2002. Acta Şantörüm Augurti, Tomustertius, Antverpiae, MDCCXXXVII, 1737. - Barleti, M., Rrethimi і Shkodrës, Tirane, 1976. - Bibla, përktheu dhe shtjelloi Dom Simon Filipaj,Ferizaj, 1994. - Būrime të zgjedhura për historinë e Shqipërisë, shek. VIII-XV, veli. II, përgatitur për shtyp nga: Buda, A., Zamputi, L, Tirane, 1962. - Būrime tregimtare bizantine për historinë e Shqipërisë (shek. XXV), përgatitur për botim nga: Koço Bozhori ֊ Filip Liço, Tirane, 1975. - Dokumente për historinë e Shqipërisë (1479-1506), pjesa II (1499-1506), Tirane, 1979. - Dokumente të periudhës bizantine për historinë e Shqipërisë (shek. VII-XV), përgatitur për botim nga K. Bozhuri, Tirane, 1978. - Dokumentet e shekullit XVpër historinë e Shqipërisë, veli. IV, pjesa I (1479-1499), Tirane, 1967. - Dokumente të shekujve XVI-XVIIpër historinë e Shqipërisë, veil. IV, (1675-1699), përgatitur nga: I. Zamputi dhe S. Pulaha, Tirane, 1990. - Elezović, G., Turski izvori za istorijų Jugoslovena, Beograd, 1932. 219
Dr. sc. Besint Morina - Kurani, përkthyer nga Sh. Ahmeti, Medine, 1413 H. - Konstantin Filozof і njegov život Stefana Lazareviča despota srpskoga, izd. V. Jagić u Glasnik srpskog učenog društva, knjiga 42, Beograd, 1875. - Luftrat shqiptaro-turke në shek. XV (Būrime Osmane), përgatitur për shtyp nga S. Pulaha, Tiranë 1968. ֊ Marquet, O., Pjetër Bogdani.letra dhe dokumente nga Arkivi і Kongregatës “de Propaganda Fide”si dhe nga Arkivat Sekrete të vatikánit (Congregado de Propaganda Fide, Archivio storico; Archivio Vaticano), Shkodër, 1997. - Milojevie, M., Deéanske hrisovulje - sa tri snimka, Glasnik Srpskog učenog društva, knj. 12, Beograd, 1880. - Muzaka, GJ., Memorje, përgatitur nga Dh. Qiriazi, Tiranë, 1996. ֊ Novakovič, S., Zakonik Stefana Dušana Cara Srpskog 1349. і 1354, (Izdanje zadužbini Ilije M. Kolarca, 91), Beograd, 1898. - Oblast Brankoviča (Opširni katastarski popis iz 1455 godine), Sarajevo, 1972. - Radonie, J., Đurađ Kastriot Skenderbeg i Arbanija u XV veku, Spomenik XCV, Beograd, 1942. - Solojev, A., Zakonik cara Stefana Dušana 1349. i 1354. godine, Izvori srpskog prava 6, Beograd: Srpska akademija nauka i umetnost, 1980. - Sufflay, М., Pseudobrocardus Rehabilitacija važnog izvora za povjest Balkana u prvoj polovini XIV vijeka, Vjesnik Kraljevskog Hrvatskog Slavonskog Dalmatinskog Zemaljskog Arkiva 13, Zagreb, 1911. - Thainer, A., Vetera monumenta Slavorum Meridionalium Historiam Illustrando (Maximam partem nondum edita ex tabulariis Vaticanis), vol. 1,1198-1549, Romae, 1863, dok. 280 - Vizantijski izvori za istorijų naroda Jugoslavije, I, II, Beograd, 1955,
1959. 220
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli VIÌ-XV) - Zakonski spomenici srpskih država srednjega veka, prikupio і uredio S. Novakovič, Beograd, 1912. b. Literatura - Adami, J., Rrugë dhe objekte arkeologjike në Shqipëri, Tirane, 1983. - Ahmeti, B., Historia Islame, 4, Prishtinë, 1997. - Ahmeti, I., Kieri katolik shqiptar dhe letërsia, Ferizaj, 1994. - Ajeti, I., Autoktonia e shqiptarëve të Kosovës në dritën e të dhënave gjuhësore- Shqiptarët dhe gjuha e tyre, në: Kosova, revistë historike politike, որ. 6, Prishtinë, 1997. - Ajeti, L, Fjala përshëndetëse e akademik Idriz Ajetit, në: “Krishterimi ndër shqiptarë”, simpozium ndërkombëtar, Tiranë, 1619 Nëntor 1999, Shkodër, 2000. - Ajeti, I., МЫ originen ilire të gjuhës shqipe, Rilindja, 20 maj 1982. - Ajeti, I., Prilog proučavanju srednjovekovne onomastike u Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini i na Kosovu, në: Studia humanistika, nr. I, Prishtinë, 1974. - Alderson, R., Të krishterët e hershëm, Prishtinë, 2002. - Almond, M., Kosova: Miti në shërbim të agresionit, në: Si të lexohet/ ese angloamerikane, Ulçin, 1996. - Anamalı, S., Kosova dhe trevat etnike në hapësirat e ish Jugosllavisë në mesjetën e hershme, në: Kosova- revistë historike politike, որ. 2, Prishtinë, 1994. - Anamalı, S., Problemi i formimit tëpopullít shqiptar në dritën e të dhënave arkeologjike, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Arnold, Th. W., Historia e përhapjes së Islamit, Prishtinë, 2004. 221
Dr. sc. Besim Morina - Autoktonia e Shqiptarëve në Studimet gjermane, përgatit nga Nelson R. Çabej, Tirane, 1990. - Baçe, A., Rrugët shqiptare në mesjetë (shek. VII-XV), në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Barié, H., Disa mendime mbi vendbanimin e hershëm të shqiptarëve në Gadishullin Ballkanik, në: E vërteta mbi Kosoven dhe shqiptarët në Jugosllavi, Tiranë, 1990. - Barleti, M., Historia e Skënderbeut, Prishtinë, 1989. - Barti, P., Shqipëria ֊ nga mesjeta deri sot, Prizren, 1999. - Весі, В., Autoktonia e popullsisë shqiptare të Maqedonisë (të dhënat të toponomastikës dhe të dialektologjisë historike), në: Kosova- revistë historike politike, որ. 5, Prishtinë, 1997. - Весі, B., Lashtësia e dialekteve të shqipes - dëshmi e vendbanimit të hershëm të shqiptarëve, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Biçoku, K., Falangai që rrezikojnë kombin shqiptar, Tiranë, 1999. - Biçoku, K., Viset etnike shqiptare në mesjetë dhe përhapja e emrit kombëtarArbër (Arbëri, Albani), në: Studíme historike, որ. 1-4, Tiranë, 1995. - Biçoku, K., Hapësira gjeografike shqiptare dhe lidhjet ndërkrahinore gjatë mesjetës, në: Kosova- revistë historike politike, որ. 2, Prishtinë, 1994. - Biçoku, K., Shfrytëzimi i masave fshatare gjatë sundimit venedikas, në: Studime historike, որ. 4, Tiranë, 1975. - Bodinaku, N., Kultura e varrezës së hershme mesjetare shqiptare në luginën e sipërme të Vjosës të rrethit të Përmetit, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit
shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. 222
Gjendja kishtare në Kosově në periudhëtt paraosmane (shekulli VII֊XV) - Bogdani, P., Kosova në shtetin feudal të shqiptar të Balshajve, aë: E vërteta mbi Kosovën dhe shqiptarët në Jugosllavi, Tiranë, 1990. - Bogdani, P., Lufta eprincipatës së Balshajve dhe e sundimtarëve të tjerë shqiptar kundër Venedikut në 20 vjetet e para të shekullit XV, (punim disertacioni, depozituar në Arkivin e Institutit të Historisë, Tiranë), Tiranë, 1984. - Bogdani, P., Prirjet drejt bashkimit shtetëror të trojeve shqiptare në gjysmën e dytë të shek. XIV dhe në fiilim të shek. XV, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Božić, L, О jurìdìkcijì Kotorske dijeceze u srednjovekovnoj Srbiji, Nemirno Pomorje XV veka, Beograd, 1979. - Božić, I., Shqipëria dhe shqiptarët në shekujt XIII, XIV dhe XV, (depozituar në Arkivin e Institutit të Historisë, Tiranë). - Buda, A., Etnogjeneza e popullit shqiptar në dritën e historisë, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Buda, A., Gjergj Kastrioti-Skënderbeu dhe epoka e tij, në: Konferenca II e Studimeve Albanologjike”, Tiranë, 1969. - Buda, A., Ilirët e Jugut si problem і historiografisë, në; Gjurmime albanologjike (ser. e shk. his.) որ. 23-1993, Prishtinë, 1995. - Castellan, G., Hìstorì e Ballkanìt, Prishtinë, 1997. - Cultural Heritage of Kosovo and Metohija, Institute for protection of Cultural Monuments of the Republik os Serbia, Belgrade, 2002. - Cvijiq, J., Balkanskopoluostrvo, Beograd, 1966. - Çabej, E., Hyrje në
historinë e gjuhës shqipe, II, Tiranë, 1976. - Çabej, E., Ilirski і arbanaski, në: Studia humanistika, որ. II, Prishtinë, 1975. - Çabej, E., Problemi і vendit të formimit të gjuhës shqipe, Studime gjuhësore, V, Prishtinë, 1975. - Çela, E., Tradita afetare te popullit shqiptar, Tiranë, 1991. 223
Dr. sc. Besim Morina - Čerškov, E., Romákét ně Kosově dhe Municipiumi D. D. te Soçanica, Prishtinë, 1973. - Čerškov, E., Oko problema komunikacija і položaja naselja na Kosovu ì Metohiji u rimskom periodu, në: Glasnik Muzeja Kosova i Metohije, II, Prishtina, 1975. - Čirković, S., Albanci u ogledalu južnoslovenskih izvora, në: Iliri I Albanci, SANU (odelenje istoriskih nauka), XXXIX/10, Beograd, 1988. - Daci, S., Disa të dhëna ekonomike për Kosoven gjatë mesjetës, në: Buletin i Fak. Fil. nr. XXIII/1993, Prishtinë, 1995. - Daci, S., Feudi і mănăstirii të Deçanit, në: Buletin i Fak. Fil. որ. XXII/1992, Prishtinë, 1994. - Daci, S., Forcimi i famUjeve feudale dhe zotërimet e tyre në krahinën e Lexhës në shekujt XIII-XIV, në: në: Gjurmime albanologjike (ser. e shk. hist.), 13 - 1983, Prishtinë, 1984. - Daci, S., Lezha nën sundimin e Venedikut, në: Studíme për epokën e Skënderbeut, veil. II, Tiranë, 1989. - Daci, S., Rëndësia historike e Kuvendit të Lezhës, në: Buletin і Fakultetit Filozofik, nr. ХХГѴ/1994, Prishtinë, 1996. - Daci, S., Shqipëria midis Perandorisë Osmane dhe Republikës së Venedikut nga kapërcyelli i shek. XV dhe filiimi i shek. XVI, në: Buletin i Fak. Fil. nr. XXI/1996, Prishtinë, 2001. - Dalipi, Q., Beteja e Kosovës (1389) dhe kontributi і shqiptarëve, në: Kosova, որ. 27, Prishtinë, 2005. - Dalipi, Q., Inkursionet osmane në trevat shqiptare deri më 1402, Kërçovë, 2002. - Demiraj, Sh., Eqrem Çabej- një jetë kushtuar shkencës, Tiranë, 1990. - Demiraj, Sh., Gjuha shqipe dhe histori e saj, Tiranë, 1988. - Demiraj, Sh., Koha e formimit të gjuhës shqipe në dritën e disa
të dhënave të strukturēs së saj gramatikorë, në: Konferenca kombëtare 224
Gjendja kishíare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tirane, 1988. - Demiraj, Sh., Prejardhja e shqiptarëve nën dritën e dëshmive të gjuhës shqipe, Tirane, 1999. - Dhamo, Dh., МЫ disa tipare të përbashkëta të pikturës sonë të shekujve XIII-XV, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Drançolli, F., Ndërtime kulti krishtere iliro- shqiptare, në; Dardania Sacra, որ. 2, Prishtinë, 2000. - Drançolli, J., Beteja e Kosovës në dritën e burimeve raguzane, në: Gjurmime albanologjike (Ser. e shk. his.), nr. 21-1991, Prishtinë, 1993. - Drançolli, J., Disa aspekte të strukturēs etnike të Kosovës gjatë mesjetës, në: Gjurmime albanologjike (Ser. e shk. his.), nr. 20-1990, Prishtinë, 1991. - Drançolli, J., Feja në Kosově gjatë mesjetës, në: Dardania Sacra, nr. 2, Prishtinë, 2000. - Drançolli, J., Fillet e ndikimit osman në viset e banuara me shqiptare dhe në Bosnjë e Hercegovině, në: Gjurmime albanologjike (ser. e shk. hist.), 17-1987, Prishtinë, 1988. - Drançolli, J., Gjergj Kas trio ti - Skënderbeu dhe Kosova, në: Stridirne historike, որ. 1-4, Tiranë, 1995. - Drançolli, J., Kontinuiteti iliro-shqiptarë në dritën e zbulimeve arkeologjïke, në: Ekskluzive, nr. 20, dhjetor/2001, Prishtinë. - Drançolli, J., Kontributi і dominikanëve shqiptare për Kishën Katolike, në: Dardania Sacra, nr. 1, Prishtinë, 1999. - Drançolli, J., Kosova dhe shqiptarët në shek. XV-XVII, në: Kosova, Prishtinë, nr. 8/2000. - Drançolli, J., Miho Tivarasi, sculptor më
famë i shek. XIV, në: Fjala, nr. 19-20, Prishtinë 1985. - Drançolli, J., Mjeshtrit shqiptare ֊ ndërtues të Mănăstirii të Deçanit, në: Ekskluzive, nr. 23, mars/2002, Prishtinë. 225
Dr. sc. Besint Morina - Drançolli, J., Monumentet e kultit katolik gjatë mesjetës në Kosově, në: “Krishterimi ndër shqiptarë”, Simpozium ndërkombëtar, Tiranë, 16-19 nëntor 1999, Shkodër 2000. - Drançolli, J., Populism shqiptare e Kosovës dhe e trojeve të tjera në ish-Jugosllavi gjatë shekujve XV-XVII, në: Gjurmime albanologjike (ser, e shk. his.), nr. 22- 1992, Prishtinë, 1994. - Drançolli, J., Prania e shqiptarëve në Raguzë gjatë shekujve XIII-XV, në: Gjurmime albanologjike (ser. e shk. hist.), 16- 1986, Prishtinë, 1987. - Drançolli, J., Qytetet e Kosovës gjatë mesjetës, në: Buletin i Fak. Fil. nr. XXI/1996, Prishtinë, 2001. - Drançolli, J., Raguzanët në Kosově (prej fundit të shekullit XIII deri në vitin 1455), Prishtinë, 1986. - Drançolli, J., Rrënjët e qytetërimit iliro ֊ shqiptar në Kosově, Buletin i Fak. Fil. որ. XXV/ 1995, Prishtinë, 1998. - Drançolli, J., Shteti mesjetar і Gjergj Kastriotit ֊ Skënderbeut, Dukagjini, Pejë, 2001. - Drançolli, J., Universiteti і Durrësit (shek. XIV), Buletin i Fak. Fil. nr. XXIII/ 1993, Prishtinë, 1995. - Dushi, M., Xehtaria e Kosovës gjatë shekujve, në: Dardania Sacra, nr. 1, Prishtinë, 1999. - Dyselie, A., A e kanë pushtuar shqiptarët Kosovën, në: Kosova, Prishtinë, 8/2000. - Elsie, E., Leksiku ì kultures popullore shqiptare: besime, mitologji, fe, doke, rite, festa dhe veçori kulturore, Tiranë, 2005. - Enciklopedija Jugoslavije, veli. VII, Zagreb, 1968. - Encyclopaedia Britannica, Ultimate Reference Suite 2004 DVD. Copyright © 1994-2003, Inc. May 30,2003. - Faveirial, K. Zh., Historia e Shqipërisë, Tiranë, 2004. - Ferri, N., Besime
dhe kulte nëDardaninë e parakrishterë, në: Dardania Sacra, որ. 1, Prishtinë, 1999. - Frangu, Dh., Luftërat e turqve kundër Skënderbeut, Tiranë, 2000. 226
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) - Frashëri, K., Fillimet e krishterimit në viset shqiptare, në: Studime historike, որ. 1 - 2, Tiranë, 2000. - Frashëri, K., Shqiptarët në betejën e Kosovës, në: Beteja e Kosovës 1389 (Përmbledhje studimesh), Tiranë, 2005. - Frashëri, K., Trojet e Shqiptarëve në shek. XV, në: Konferenca e dytë e studimeve albanologjike, I, Tiranë, 1969. - Garašanin, M., Ilirët dhe prejardhja e tyre, Përparimi, nr. 6, Prishtinë, 1955. - Garašanin, M., Zaključna razmatranja, në: Iliri i Albanci, Beograd, 1988. - Gashi, Gj. Gj., Albanski mučenici u razdoblju 1846 - 1848, Zagreb, 1988. - Gashi, Gj. Gj., Shën Frani në Arbëri nga viti 1219-1991, në: Urtia, nr. VII, 1/1998, (11), Prishtinë, 1998. - Gashi, Gj. Gj., Vatikani dhe Arbëria, Tiranë, 1998. - Gjergji, L., Gjendja aktuale fetare shqiptare (shqyrtim psikologjiko- shoqëror), në: Krishterimi ndër shqiptarë, Simpozium ndërkombëtar, Tiranë, 16-19 nëntor 1999, Shkodër 2000. - Gjini, G., Ipeshkvia Shkup-Prizren nëpër shekuj, Ferizaj 1986. - Gjolaj, N., Medidme për Trinine e Shenjtë, Prishtinë, Pa vit botimi. - Gopčević, S., Stara Serbija i Makedonija, Prishtina, 1995. - Grujič, M., Pravoslavna Srpska Crkva, Beograd, 1921. - J. V. Hammer, Fíistorija turskog (osmanskogj carstva, I, Zagreb, 1979. - Handžić, A., Nekoliko vijesti о arbanasima na Kosovu i Metohiji sredinom XV vijeka, në: Simpoziumi për Skënderbeun (9-12 maj 1968) Prishtinë, 1969. - Hasanović, В., Ilmuddini doracak i mësim-besimit për të rritur, Shkup, 2000. 227
Dr. sc. Besim Morina - Haxhihasani, Q., Beteja e Fushë -Kosovës (1389) në epikën popullore shqiptare, në: Beteja e Kosovës (1389), (Përmbledhje studimesh), Tiranë, 2005. - Historia e Kishës nëpopullin shqiptar, Shkodër, 1994. - Historia e popullit maqedonas, Shkup, 1983. - Historia e popullit shqiptar, veli. I, Prishtinë, 1968. - Historia e Popullit Shqiptar, veli. I, Tiranë, 2002 - Hoxha, G., Procesi і kristalizimit nëprovincën e prevalit deri në fillimet e shekullit VII, në: Krishtërimi ndër shqiptare, Simpozium ndërkombëtar, Tiranë, 16-19 nëntor 1999, Shkodër 2000. - Hrisos, E., Sidimundi dhe Genio, mendime mbi feudalizmin e mesjetës së hershme, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Hubschmid, J., Interpretimi historik і barazimeve shqiptarorumune të fialëve dhe substrati dakomiz, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Ibrahimi, N., Prejardhja dhe vendosja e peçenegëve në trojet Iliro - shqiptare në Ballkan dhe roli i tyre në përhapjen e islamit në këto troje, në: Edukata Islame, viti XXX, որ. 65, Prishtinë, 2001. - Ibrahimi, N., Disa gjurmë kulturore ֊ historike me prejardhje Islame në Ballkan në perioden paraosmane, në: Takvim - Kalendar, 1998, Prishtinë. - Ismajli, R., Gjuhë dhe etni, Prishtinë, 1991. - Ismajli, R., Origjina e gjuhës shqipe, në: Çështje të studimeve albanologjike, I, Materiale nga Simpoziumi shkencor і mbajtur në Prishtinë më 20 dhe 21 dhjetor 1985, Prishtinë, 1987. - Istorija Crne Gore, I, II, Titograd, 1970. -
Ivanovič, M., Kulturna baština Kosova і Metohije, në: Starine Kosova і Metohije, kn. 10, Prishtina, 1997. - Jacques, E., Shqiptarët, Tiranë, pa vit botimi. 228
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) - Jacques, E., Young, D., Battle for Albania, Albanian Evangelical Mission, pa vend dhe vit botimi. - Jagić, V., Konstantin Filozof i njegov život Stefana Lazareviča, despota srpskoga, në; Glasnik srpskog učenog društva, 42, Beograd, 1875. ֊ Jevtič, A., Stradanja srba na Kosovu i Metohiji od 1941. do 1990, Prishtina, 1990.- Jireček, K., Istorija Srba, II, Beograd, 1923. - Jireček-Radonić, Istorija srba, I, Beograd, 1978. - Krestić, V., Lekič, Đ., Kosovo i Metohija tokom veková zublja, Prishtina, 1995. - Kamsi, W., Kisha e kuvende të Shkodrës me rrethina në mesjetë, në: Krishterimi ndër shqiptarë, Simpozium ndërkombëtar, Tiranë, 1619 nëntor 1999, Shkodër 2000. - Kastrati, J., Të dhënat e të folmeve të arbëreshëve të Italisë për historinë e shqipes, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Katićić, R., МЫ antroponimine ilire dhe etnogjenezën e shqiptarëve, në: E vërteta mbi Kosovën dhe shqiptarët në Jugosllavi, Tiranë, 1990. - Komata, D., Të dhëna arkeologjike për qytetin arbëror, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Konduraqi, E., Vazhdimësia e dako-rumunëve në krahasim me vazhdimësinë shqiptarë- fundi i antikitetit dhe і mesjetës së hershme, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Kostić, L, Vuksanovič, S., Pesma o Kosovu - The Poem of Kosovo, Beograd, 1991. - Laurasi, A., Shteti dhe e drejta
shqiptarë ne epokën e Skenderbeut, Tiranë, 1998. 229
Dr. sc. Besint Morina - Lexikon ֊ Neues Universal Lexikon in Farbe von A — Z, München, 1999. - Lleshi, Q., Perandorët Ilire (249-392), veli. I, Tirane, 2002. - Lleshi, Q., Perandorët dhe dinjitarët ilirë (518-578), veli. II, Tiranë, 1999. - Lloshi, Xh., Problemi gjuhësor і përhapjës së krishterimit, në: Kosova, որ. 26, Prishtinë, 2005. - Luka, K., Dëshmi te lashtësisë dhe të shtrirjës së emrit etnik arbën/ arbër, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Mala enciklopedija Prosveta, treće izdanje, br. 1, 2, 3, Beograd, 1978. ֊ Malcolm, N., Kosova- një histori e shkurtër, Prishtinë- Tiranë, 2001. - Malltezi, L, Beteja e Fushë- Kosovës dhe shqiptarët 1389, (ribotim), Tiranë, 1999. - Malltezi, L., Qytetet dhe roli i tyre në lidhjet ekonomike midis krahinave shqiptare në shek. X1II-XV, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Malltezi, L., Qytetet e bregdetit shqiptar gjatë sundimit venedikas (Aspekte te jetës së tyre), Tiranë, 1988. - Malltezi, L., МЫ pjesëmarrjen e shqiptarëve të Kosovës në betejën e vitit 1389 dhe përkatësinë etnike shqiptare të Millosh Kopiliqit, në: Beteja e Kosovës 1389 (Përmbledhje studimesh), Tiranë, 2005. - Malltezi, L., Shkaqet e luftës së Balshës III kundër republikës së Venedikut në 20 vjetët e parë të shek. XV, në: Studime historike, որ. 2, Tiranë, 1980. - Malltezi, L., Perpjeķjet dhe synimet e Venedikut për pushtimin e Durrësit, në: Studime për epokën e Skënderbeut, veil. II, Tiranë, 1989. 230
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli V1I-XV) - Mehmeti, D., Epoka e Skënderbeut dhe roli i saj në konsolidimin e kombësisë shqiptare, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Meksi, A., Monumentet mesjetare të kultit dhe rrënjët e tyre në antikitetin e vonë, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Mihaescu, H., Linguistika dhe etnogjeneza e shqiptarëve, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Mijatovié, C., Balšići (Skice za istorijų Zete), në: Glasnik srpskog učenog društva, knj. 49, Beograd, 1881. - Mijović, P., Flor i Lavr - Neimari i kamenoresci iz Ulpiane, në: Glasnik Muzeja Kosova i Metohije, VII- VIII, Priština, 1962-1963. - Milutinovič, В., Borba Balšića sa Mlećanima za Zetske primorske gradove, në: Zbornik radova Fil. Fak. nr. 26-27, Prishtina, 1997. - Milutinovič, В., Drivast и vojno-politickoj situaciji XIV-XV veka (do 1478. godine), në: Zbornik radova Fil. Fak. որ. XXV, Prishtina, 1996. - Milutinovič, В., Dubrovčani u Trepči do 1455. godine, Zbornik radova Fil. Fak. nr. XXI-XXII, Prishtina, 1993. - Mirdita, Z., Kontribut për njohjen e religjionit dhe të kulteve të dardanëve në kohën pararomake, në: Gjurmime albanologjike (ser. e shk. hist), 16-1986, Prishtinë. - Mirdita, Z., Krishterimi ndër shqiptare, Prizren-Zagreb, 1998. - Mirdita, Z., Gjashtë shekujt e pare të krishterizmit në trevat iliro- shqiptare, në: Krishterimi ndër shqiptare,
Simpozium ndërkombëtar, Tiranë, 16-19 nëntor 1999, Shkodër 2000. - Mirdita, Z., Religjioni dhe kultet e dardanëve dhe Dardanisë në antikë, Zagreb, 2001. - Mirdita, Z., Rreth problemit të romanizimit të Dardanëve, në: Përparimi, Prishtinë, 1973. 231
Dr. sc. Besint Morina - Murzaku, Th., Muilai, A., Sala, G., Historia e mesjetës (shek. VXIII), Tirane, 2003. - Murzaku, Th., Shqiptarët si individualitet i formuar etnik-politik perballe shteteve slive të Ballkanit në shekujt X-XIV, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Naçi, N. S., Faktorét konvergjentë dhe divergente në zhvillimin e popullit shqiptar në shekujt XVI-XVIII, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Ndrecaj, M., Fjalor Jjalësh e shprehjesh të huaja, Prishtinë, 1986,452. - Nika, N., Dioqeza e Shkodrës gjatë shek. XVIII sipas dorëshkrimeve arkivore, Shkodër, 2001. - Noli, S. F., Gjergj Kastrioti- Skënderbeu, Prishtinë, 1968. - Norwich, J. J., Bizanti: shkëlqimi dhe renia e një perandorie 330-1453, Tiranë, 2005. - Obolenski, D., Klementi і Ohrit dhe Shqipëria, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Orbin, M., Kralevstvo Slovena, Beograd, 1968. - Ostrogorski, G., Historia e Perandorisë Bizantine, Tiranë, 2002. - Palaj, B., Mitologi doke dhe zakone shqiptare, Prishtinë, 2000. - Përzhita, L., Hoxha, G., Fortifikime të shekujve IV-VI në Dardaninë Perëndimore, Tiranë, 2003. - Petritsch, W., Kaser, K., Pichler, R., Kosovo /Kosovo - Mythen, Daten, Fakten, Klagenfurt: Wieser, 1999. - Pleticha, H., Siefer, G., Stromberger, P., Teichert, W., Panorama der Weltgeschichte, Mittelalter und Neuzeit, band. II, Gütersloh, 1982. 232
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) - Popovič, L., Čerškov, E., Prethodni izveštaj о arheološkim istraživanjima od 1954 do 1956 god., në: Glasnik Muzeja Kosova i Metohiji, I, Prishtina, 1956. - Prendi, F., Zhegu, K., Vazhdimësia etno-kulturore iliro-arbërore në qytetin e Lisit, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Prifti, K., Konsiderata etnike dhe historike rreth çështjes së bashkimit kombëtar të shqiptarëve, në: Kosova- revistë historike politike, որ. 2, Prishtinë, 1994. - Projekt protection of natural and cultural heritage in Metohija Projekat zaštita prirodnog i kulturnog nasleđa u Metohiji, Beograd, 2003. - Pulaha, S., Kontribut për studimin e ngulitjes së katuneve e fiseve në Shqipërinë e Veriut në shekujt XV-XVI, në: Studíme historike, որ. 1, Tiranë, 1975. - Pulaha, S., Shqiptarët dhe beteja e Fushë Kosovës e vitit 1389, në: Beteja e Kosovës 1389, (Përmbledhje studimesh), Tiranë, 2005. - Pulaha, S., Shqiptarët në trojet e tyre verilindore gjatë shekujve XV-XVI, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Pulaha, S., Shqiptarët dhe beteja e Fushë Kosovës e vitit 1389, në: Beteja e Kosovës 1389, (Përmbledhje studimesh), Tiranë, 2005. - Pulíanos, N. A., Edhe një herë mbi origjinën e shqiptarëve dhe të popujve të tjerë ballkanik, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Purkovič, M., Avinjonskepape i srpske zemlje, Požarevac, 1934. -
Qiriazi, Dh., Krishterìmi në Shqipëri, Tiranë, 2000. - Ranke, v. L., Diepdpste, Essen, pa vit botimi. - Rastoder, Š., Konkordat imeđu Сте Gore i Vatikana 1886. godine s posebnim osvrtom na položaj albanaca katolika, në: Krishterìmi ndër shqiptarë, Simpozium ndërkombëtar, Tiranë, 16-19 nëntor 1999, Shkodër2000. 233
Dr. sc. Besim Morina - Rexha, I., Disa të dhëna antroponimi dhe patronimike shqipe në defterét osman të shekullit XV, në: Çështje të studimeve albanologjike, II, Materiale nga Simpoziumi shkencor і mbajtur në Prishtinë më 20 dhe 21 dhjetor 1985, Prishtinë, 1987. - Rexha, L, Onomastika e disa vendbanimeve mesjetare e arealit të Gjakovës (Sipas defterëve osmanë të shek. XV-XVI), në: Toponomia e Gjakovës me rrethinë, Gjakovë, 2002. - Rexha, I., Registrimi і vendbanimeve dhe і popullsisë së kazasë së Novobërdës sipas defterit tëfundshekullit XV, në: Vjetar, nr. XXVII ֊ XXVIII, Prishtinë, 2002. - Rizaj, S., Dukaxhini (1202-1462), Sanxhaku i Dukagįinit (14621846) dhe Sanxhaku i Pejës (1881- 1912), në: Vjetar, nr. XXVII — XXVIII, Prishtinë, 2002. - Rizaj, S., Kosova gate shekujve XV, XVI dhe XVII, Prishtinë, 1982. - Rizaj, S., МЫ të ashtuquajturën dyndje e madhe serbe nga Kosova në krye më patrikun Arsenije Çarnojeviq (1690), në: Gjurmime albanologjike (ser. e shk. hist.), XII-1982, Prishtinë, 1983. - Ruvarac, L, O Knezu Lazaru, Novi Sad, 1887. - Salihu, D. E., Përhapja e krìshterìmit në Dardant, në: Dardania Sacra, nr. 1, Prishtinë, 1999. - Şehevili, F., Ballkani- histori dhe qytetërimi, Tirane, 2002. - Schütz, L, Konvertimi і shqiptarëve dhe prejardhja e Shqipes, në: Krishterimi ndër shqiptarë, Simpozium ndërkombëtar, Tirane, 1619 nëntor 1999, Shkodër 2000. - Shtylla, V., Figura historike iliro-shqiptare, Tiranë. - Skiro, Xh., Arbri mesjetar і Epirit në burimet bizantine, traktati etnologjik arbër і Nikolle Ketës (1741-1803), në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit
shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Sopi, M., Koncilet ekumenike, Prizren, 2000. 234
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) - Sopi, M., Kurti, D., Dëshmitarët e Binçës dhe të Stubllës, në: Drita, revistë fetaro-kulturale, nr. 2,25 prill, 1970, Prizren. - Sopi, M., Kurti, D., Dëshmitarët e Binçës dhe të Stubllës, në: Drita, revistë fetaro-kulturale, որ. 3,25 maj, 1970, Prizren. - Sopi, M., Kurti, D., Dëshmitarët e Binçës dhe të Stubllës, në: Drita, revistë fetaro-kulturale, որ. 4-5, qershor-korrik, 1970, Prizren. - Spahiu, H., Qarkullimi monetar në shek. V-XIII si tregües і lidhjeve ekonomike në territorin e Shqiperisë, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kulturës së tij, Tiranë, 1988. - Stadtmüller, G., Islamizimi te shqiptarët, në: Urtia, viti IX, որ. 1 (14), Zagreb, 2001. - Stipçeviq, A., Interpretime albanologjike, Shkup, 1994. - Stipéeviq, A., Ilirët, Prishtinë, 1979, f. 87-98. - Stipçeviq, A., Ilirologjia sot ֊֊ problemet dhe perspektivat, në: Dardania Sacra, nr. 2, Prishtinë, 2000. - Stipçeviq, A., Problemi і vazhdimësisë ilire-shqiptare dhe aktualiteti i saj politik, në: Studíme hisrorike, որ. 1-4, Tiranë, Tiranë, 1995. - Stratimirović, Đ., O Balšićima, në: Godišnjica Nikole Čupića, knj. XV, Beograd, 1895. - Šufílay, M., Serbët dhe Shqiptarët, Tiranë, 2002. - Sufflay, v. M., Die Kirchenzustände im vortürkischen Albanien, në: Illyrisch - Albanische Forschungen, I. Band, München und Leipcig, 1916. - Tërmava, M., Populism e Kosovës gjatë shekujve XIV-XVI, Prishtinë, 1995. - Tërmava, M., Shqiptarët në Feudin e Deçanit në vitit tridhjetë të shek. XIV sipas Krisovulës së Deçanit, në:
Buletin i Fak. Fil. որ. XI, Prishtinë, 1974. - Tërmava, M., Studíme për mesjetën, Pejë, 2000. 235
Dr. sc. Besint Morina - Thëngjilli, P., Historia e popullit shqiptar (395-1878), Tirane, 1999. - Thëngjilli, P., Katolicizmi në Shqipëri përballë Shtetit Osman (shek. XVI-XVIII), në: Krishtërimi ndër shqiptarë, Simpozium ndërkombëtar, Tiranë, 16-19 nëntor 1999, Shkodër 2000. - Thëngjilli, P., Viera e burimeve osmane për betejën e FushëKosovës, në: Beteja e Kosovës 1389 (Përmbledhje studimesh), Tiranë, 2005. - Tomac, P., Kosovska Bitka, Beograd, 1968. - Topallı, K., Lashtësia e Krishterimin ndër shqiptarë sipas dëshmive të gjuhës shqipe, në: Krishtërimi ndër shqiptarë, Simpozium ndërkombëtar, Tiranë, 16-19 nëntor 1999, Shkodër 2000. - Tunmanin, J., Kerkime në historinë e popujve të Evropës Lindore, në: Autoktonia e shqiptarëve në studimet gjermane, përgatitur nga N. R. Çabej, Prishtinë, 1990. - Ushaku, R., Ulqini në gjurmët e shekujve, Ulqin, 1991. - Valentini, Z. G., Vep. I, Përgatitur nga: K. Krisafi, N. Kulla, D. Thomollari, Tiranë, 2005. - Volk, H., Die Einheit der Kirshe und die Spaltung der Christenheit, Sonderderdruck aus Catholica, Münster, MCMLXI (1961). - Vukičevič, S. M., Osobine jezika и prizrenskim natpisima, në: Buletin i Fak. Fil. որ. IX, Prishtinë, 1972. - Weber, G., Baldamus, A., Geschichte des mittelalters, Essen, pa vit botimi. - Wolfgang, H., Das Christenum im fruehen Mittelater (476 ֊ 1054), Göttingen. - Xhufi, P., Heretike shqiptarë në mbretërinë mesjetare serbe, në: E vërteta mbi Kosovën dhe shqiptarët në Jugosllavi, Tiranë, 1990. - Xhufi, P., Krishtërimi roman në Shqipëri, shek. VI-XVI, në: “Krishtërimi ndër shqiptarë”, Simpozjum ndërkombëtar, Tiranë,
16-19 nëntor 1999, Shkodër 2000. 236
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) - Xhufi, P., Ndjenja fetare në Shqipëri gjatë mesjetës, në: Studime historike, nr. 1 - 4, Tirane, 1997. - Xhufi, P., Nikolle Durrsaku dhe përpjekjet për ribashkimm e kishave në mesin e shek. XIII, në: Studime historike, որ. 1 - 4, Tiranë, 1998. - Xhufi, P., Shqiptarët e Jugut në betejën e Fushë-Kosovës, në: Beteja e Kosovës 1389 (Përmbledhje studimesh), Tiranë, 2005. - Xhufi, P., Vështrim mbi populisme e qyteteve bregdetare shqiptare nw shekujt X1I-XV, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Young, D., Ungjilli në Shqipëri, botues: Aet po box 388, Wrexham, Britani e Madhe, 1991. - Zamputi, L, Autonomitë e qyteteve shqiptare të principatës së Balshajve dhe posojat negative të pushtimit venedikas - Fundi і shek. XIV-fiilimi i shek. XV, në: Studime historike, որ. 3, Tiranë, 1980. - Zeri, Sh., Fenomeni і laramanizimit në vazhdën e islamizimit ndërshqiptar në dritën e relacioneve kishtare, në: Krishterimi ndër shqiptare, Simpozium ndërkombëtar, Tiranë, 16-19 nëntor 1999, Shkodër 2000. - Zefi, Sh., Islamizimi і shqiptarëve gjatë shekujve, Prizren, 2000. - Zeiller, J., Les origines chrétiennes dans les provinces danubiennes de l’empire Romain, Paris, 1918. - Zinkeisen, W. T., Geschichte des europaeischen Staaten, Hamburg, 1840. 237
|
| adam_txt |
PERMBAJTJA Parathënia. 7 I. FILLET E KRISHTEMZMIT . 11 1. Ipeshkëvijtë e para . 19 2. Martirët . 27 3. Justiniana prima. 30 4. Ipeshkvia e Prizrenit .37 5. Institúciómét kishtare në kohën e dyndjeve barbare .41 6. Kisha e Kosovës përballë pushtimeve bullgare.50 II. KISHA EKOSOVËS PËRBALLË PUSHTUESVE NEMANJID . 59 1. Pushtimi nemanjid në teritorin e Kosovës së sotme. 59 2. Kishat katolike dhe bashkësitë e tyre në Kosově nga shekulli XIII deri në shekullin XV. 66 3. Popullata autoktone e krishtërë në Kosově.87 4. Përvetësimi i kishave shqiptare nga ana e pushtusve serbë. 106
III. KISHA SHQIPTARE PËRBALLË PUSHTIMEVE OSMANE . 117 1. Pushtimet osmane ně Kosově. 117 2. Islamizimi i tě krishterěve shqiptarě ně Kosově. 132 IV. PARAQITJA E MËSIMËVE TË SHTRËMBRUARA DHE QENDRIMIIPËRFAQËSÜESVE TË KISHËS SHQIPTARE. 149 1. Periudha ikonoklaste dhe qendrimi і kishës shqiptare rreth ketij problemi.157 2. Ndarja përfUndimtare e kishës, dhe njedhojat për Kosovën.165 3. Roli і kryezotrinjve Balshaj ně riforcimin e kishës shqiptare.179 Pěrftmdimi.201 Resume.213 Recension.217 Bulimét dhe literatura .219
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli Vll-XV) Resume Illyrians got their divine word from Paul the Apostle himself. It is assumed that the first apostle who worked in Dardania was Mafia who predicted the Christianization of Macedonian, Dardanian, Triballian and Bastarme tribes. As soon as Christianity became the official religion in the Roman Empire (313), the local population recognized the Christian regulation, as demonstrated by the establishment of dioceses in Skopje, Justinian Prima, Justinian Secunda, Naisso, and Remisiana. These were the main centers organizing and maintaining Christian life in these regions. Archeological research in some regions has identified several churches from the period of Early Christianity. That Illyrians were Christianized in the period of Early Christianity is proven by the fact that since the formation of the organization and constitution of hierarchical Christianity, Illyrian churches were present in all dogmatic and disciplinary issues, where they also showed loyalty to the pope of Rome. The loyalty of the Illyrian church can be found in letters written by several popes: Pope Coelestin I, Pope Gelasius I, Pope Symmachus, Pope Gregor the Great, Pope Sixstus III, Pope Leo the Great, Pope Gregory the Great. Arbanians, as descendants of Illyrians, were for centuries able to escape the process of Romanization (unlike many other parts of the Balkans and other parts of Europe) as well as the process of Slavization. It is a fact that the first missionaries who promoted Christianity among the Slavic barbarians were local
missionaries. The Rasian (Serbian) expansion in Kosova started seriously at the end of the XII century only. However, Arbanians who for some time 213
Dr. sc. Besim Morina were organized as a people in a wide territory had been present on the political scene of the Balkans with an ethnic awareness. After the occupation of Kosova by Serbs, Kosova was to become a new theological, political and administrative center. However, and as stated by the Historian Dyselie, the enforcement of political and economic power in a certain territory does not guaranty at all the adoption of the ethnic virtues of the authoritarian occupiers. Sava Nemanja (1219) established the Serbian autocephaly Church comicilied in Zhiça (Žiča) and he divided the territory in eight bishopric and he appointed as bishop Serbs only. Until this time, this church was subordinate to Archbishopric of Ohrid, and the Rasian occupiers were collaborating closely with the main governmental church. Serbian historians have indicated that the independent Serbian Church has supported the war against the “aggression” coming from the Pope and from aristocrats from Western Europe. However, documents from that time demonstrate the opposite, namely that the population of Catholic faith was the victim and the Rasian state was the aggressor. After the burning of the Monastery of Zhiça, following an attack from Bulgarians, Tatars and Cumans at the end of the XIII century, the see of the archbishopric moved to Peja (Kosova). Yet, it remained independent from the ecumenical patriarch and curried out the worship in Slavic. The Serbian Church remained Byzantine with regard to its spirituality and discipline. The Catholic Church in Kosova continued its existence during these times.
The Archdiocese of Tivar that enjoyed the title of primacy of Serbia and Metropolia with suffragan: Ulcinj, Budva, Shasi, Shkoder, Drisht, Pult і Madh and Pult і Vogel, Prizren, Sappa, Danja, Balesiumi, Lezhe, played a decisive role against the expansion of the Orthodox faith in these regions. 214
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli ѴП-ХѴ) The state of Catholics (of the Albanian origin and catholic faith B. M.) under Rasian rule was desperate. Evidence for this state of Catholics can be found in the correspondence with the Pope of Rome. In this correspondence, Pope Benedict XI (1303) mentions the rectors of the churches of parishes in Berskove, Rudnik, Rogoźn near Banj sk, Trepe, and Gracanice, that were under Rasian Rule. These regions were of Catholic faith. The assumption that in this correspondence Gracanice was mistaken for Janjeve is not supported as it is known that the papal office made use of information coming from the regions in question. Furthermore, Pope Clement V approached Milutin demanding to free Latin Churches that he or others had occupied. With regard to the occupation of Catholic Churches we have evidence from a letter from Pope Clement VI (1346) where the Pope states that the Church of Saint Mary in Prizren and Saint Peter near Prizren were under the rule of Bishop of Kotor, Sergj i. Yet, some kings of Raska, ancestors of Dusán, took possession of assembly buildings and Churches mentioned above, an occupation that is still ongoing. The papal legate in Padov reported that the King of Rase Stephen Dusán (1331-1355) proselytized some Catholics. Aristocratic Arbanian families in the region of Kosova were also under their rule, such as family Balshaj in the city of Prizren, Peja and Kriva Rjek, near Novoberd, then family Kastriot from Rodon till Prizren as well as family Dukagjin across Prizren, Peja and Gjakova. Arbanians
who were connected to their homeland and the tradition of their ancestors opposed the Slavic schism and tradition. Just as the process of politically uniting Albanian territories was reaching the highest stage, the Ottoman Empire came along. To cast out the danger coming from the Ottoman Empire, Arbanians together with other nations for the Balkans were part of the battle of Battle of Maritsa (1371) and the Battle of Kosovo (1389). None of these battles had an ethnic character as stated by Serbian historians. 215
Dr. sc. Besint Morina By the time the Ottoman Empire arrived in the Balkans, Arbania was a Christian place consisting of 43 episcopal residencies. This genuine organization of Christianity in Arbanian regions shows that the Islamic faith did not find fertile soil in Arbania. The issue of spreading the Islamic religion in Arbania is a very relevant, yet unexplored issue. It can be concluded that Catholics had a hard time in leaving behind the religion of their parents. They did so in single moments of certain circumstances. The evidence against the supposed “peaceful” behavior of the Ottoman rulers can be found in the takeover of many chinches and the destruction of Arbanian villages and cities. The Ottoman Empire considered the Catholic Church, which was seen as the representative by the majority of the Arbanian population, as the main enemy, in contrast to the Orthodox Church that was given privileges until the XVIII century. Privileged were also the inhabitants under the rule of the Orthodox Church. The assumption that during the Ottoman rule, Serbs in Kosova were subject to torture and forced conversion to the religion of Islam and that Albanians were privileged lacks any evidence. The spreading of the Islamic faith in Kosova in the XV century considered a certain number of individuals among the aristocratic class only. Thus, the Islamization during the first centuries of the Ottoman rule was almost exclusively an urban issue. The notion that Albanians converted rather fast to the religion of Islam has no empirical evidence. After the fall of Constantinople, Serbia and
Bosnia, Arbania was the largest and biggest Christian state in the Balkans. The last cities that fell under the Ottoman rule were Ulcinj and Tivar (1571). The Albanian people should cherish their inherited culture of resistance and the legacy of the Catholic Church. They are a distinguished people with an ancient authentic heritage. Translated by: Nexhmedin Morina 216
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli VH-XV) Recension Nga Prof. dr. Qerim Dalipi Universiteti і Tetovēs Monografia “Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shek. VII-XV) ” e Dr. sc. Besim Morina përbën një kontribut të rëndësishëm për historiografinë shqiptare të mesjetës. Ajo është rezultat і punës kërkimore-shkencore, të eilen autori e ka bërë me përkushtim të theksuar. Mbi bazën e burimeve dhe të literatures relevante, në monografi trajtohen një sërë çështjesh, të përfshira brenda temave qendrore të ndara në shumë nëntituj. Monografia, në fakt, paraqet një studim të hollësishëm, që spikat për nga thellësia dhe gj eresia e trajtimit të problematikës së marrë në shqyrtim, që përfshin një periudhë të gjatë prej tetë shekujsh. Në antikën e vonë dhe në mesjetën e hershme, në mesin e dardano-arbërorëve zuri vend feja e krishterë dhe u krijua një tradite e organizimit kishtar, përmes ekzistimit dhe veprimtarisë së institucioneve kishtare, titullarët e të cilave morën pjesë në koncilet më të rëndësishme të kohës. Autori, këto zhvillime kishtare і plotëson me shumë informacione të tjera interesante dhe të verifikuara, duke konkluduar se ilirët kishin qenë të kristianizuar që në kohën apostoliké, ndërsa kishat e tyre kishin qenë nën juridiksionin e Romës. Autori ka arritur të traj toj ë në nivelin e duhur çështjen mjaft komplekse të pozitës së kishës së Kosovës përballë pushtuesve Nemenjad. Në këtë kuadër, ai hedhë dritë mbi pushtimin Nemanjid, kishën katolike dhe bashkësitë e saj, populisme autoktone të krishterë dhe përvetësimin e kishave të
shqiptarëve nga ana e pushtuesve serbe. Duke ballafaquar pruqet historiografike, burimet historike dhe rezultatei e zbulimeve arkeologjike, autori vjen në përfimdim se kisha ortodokse serbe përvetësoi kisha të moçme iliro-shqiptare, duke 217
Dr. sc. Besim Morina ndërtuar ose rindërtuar mbi to, që nga shekulli XIII, duke vazhduar në periudhën e sundimit osman, të Mbretërisë Jugosllave, deri në shkatërrimin e ish-Jugosllavisë. Mund të veçohen këtu manastiri і Graçanicës që u ndërtua në vend të një kishe të vjetër dhe manastiri і Shenjtorëve Mihail e Gabriel që u ngrit mbi themelet e një kishe dardane të krishterimit të hershëm etj. Ndërkaq kisha e manastirit të Deçanit është ndërtuar nga shqiptarët dhe në të ka elemente të ndërtimtarisë shqiptaro-dalmate. Me rënien e Kosovës nën pushtetin osman, u përkeqësua edhe požita e të krishterëve, të cilët iu nënshtruan procesit të konvertimit në fenë islame. Autori, duke trajtuar këto çështje, sjellë prova të verifikuara për mënyrën dhe shkaqet e islamizimit të të krishterëve, në veçanti të atyre katolike. Historia e kishës është e mbushur me piote kundërthënie doktrinom dhe me një rivalitet të vazhdueshëm për supremaci midis Romës dhe Konstandinopojës, gjë që qoi në ndarjen e kishës. Duke і trajtuar këto procese me një maturi të duhur, autori sjellë mjaft informacione për njedhojat e ndaijes në Kosově, dhe e pasuron këtë me shtrirjen e ndikimit fetar të Balshajve katolike, të cilët udhëhoqën kuvendet kishtare të Patrikanës së Pejës. Monografía e Dr. sc. Besim Morinës konsiderojmë se është rrumbullakuar përmes pruijeve të mbështetura në rezultate të qëndrueshme të historiografise shqiptare dhe asaj të huaj, dhe mbi këtë bazë, edhe në provat e materialit burimor. Rrjedhimisht, monografia është ndërtuar mbi ballafaqimin e argumenteve të sjella dhe mbajtjes së qëndrim kritik
ndaj problemeve të caktuara. Në këtë mënyrë çështjet e rrahura mund t’i bëjnë balle kritikes shkencore. Autori, duke iu përmbajtur rregullave metodologi ike, ka arritur të krijojë një strukturē të qëndrueshme përmbajtjesore, të shoqëruar me tërë aparaturën e nevojshme shkencore. Veç kësaj, monografia është shkruar përmes një stili të lehtë që e bënë atë të qartë dhe të kuptueshme, si për opinionin shkencor, ashtu dhe për rrethin e gjerë të lexuesve. 218
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) BURIMET DHE LITERATURA a). Burimet e botuara - Acta et diplomata res Albániáé mediae aetatis illustrantia, collegerunt et digesserunt, L. de Thaloczy, C. Jireček et E. de Šufflay, vol. I-II, Botues: Drejtoria e përgjithshme e arkivave të Shqipërisë, Tirane Revista Ekskluzive, Prishtinë, Tirane, Prishtinë - 2002. Acta Şantörüm Augurti, Tomustertius, Antverpiae, MDCCXXXVII, 1737. - Barleti, M., Rrethimi і Shkodrës, Tirane, 1976. - Bibla, përktheu dhe shtjelloi Dom Simon Filipaj,Ferizaj, 1994. - Būrime të zgjedhura për historinë e Shqipërisë, shek. VIII-XV, veli. II, përgatitur për shtyp nga: Buda, A., Zamputi, L, Tirane, 1962. - Būrime tregimtare bizantine për historinë e Shqipërisë (shek. XXV), përgatitur për botim nga: Koço Bozhori ֊ Filip Liço, Tirane, 1975. - Dokumente për historinë e Shqipërisë (1479-1506), pjesa II (1499-1506), Tirane, 1979. - Dokumente të periudhës bizantine për historinë e Shqipërisë (shek. VII-XV), përgatitur për botim nga K. Bozhuri, Tirane, 1978. - Dokumentet e shekullit XVpër historinë e Shqipërisë, veli. IV, pjesa I (1479-1499), Tirane, 1967. - Dokumente të shekujve XVI-XVIIpër historinë e Shqipërisë, veil. IV, (1675-1699), përgatitur nga: I. Zamputi dhe S. Pulaha, Tirane, 1990. - Elezović, G., Turski izvori za istorijų Jugoslovena, Beograd, 1932. 219
Dr. sc. Besint Morina - Kurani, përkthyer nga Sh. Ahmeti, Medine, 1413 H. - Konstantin Filozof і njegov život Stefana Lazareviča despota srpskoga, izd. V. Jagić u Glasnik srpskog učenog društva, knjiga 42, Beograd, 1875. - Luftrat shqiptaro-turke në shek. XV (Būrime Osmane), përgatitur për shtyp nga S. Pulaha, Tiranë 1968. ֊ Marquet, O., Pjetër Bogdani.letra dhe dokumente nga Arkivi і Kongregatës “de Propaganda Fide”si dhe nga Arkivat Sekrete të vatikánit (Congregado de Propaganda Fide, Archivio storico; Archivio Vaticano), Shkodër, 1997. - Milojevie, M., Deéanske hrisovulje - sa tri snimka, Glasnik Srpskog učenog društva, knj. 12, Beograd, 1880. - Muzaka, GJ., Memorje, përgatitur nga Dh. Qiriazi, Tiranë, 1996. ֊ Novakovič, S., Zakonik Stefana Dušana Cara Srpskog 1349. і 1354, (Izdanje zadužbini Ilije M. Kolarca, 91), Beograd, 1898. - Oblast Brankoviča (Opširni katastarski popis iz 1455 godine), Sarajevo, 1972. - Radonie, J., Đurađ Kastriot Skenderbeg i Arbanija u XV veku, Spomenik XCV, Beograd, 1942. - Solojev, A., Zakonik cara Stefana Dušana 1349. i 1354. godine, Izvori srpskog prava 6, Beograd: Srpska akademija nauka i umetnost, 1980. - Sufflay, М., Pseudobrocardus Rehabilitacija važnog izvora za povjest Balkana u prvoj polovini XIV vijeka, Vjesnik Kraljevskog Hrvatskog Slavonskog Dalmatinskog Zemaljskog Arkiva 13, Zagreb, 1911. - Thainer, A., Vetera monumenta Slavorum Meridionalium Historiam Illustrando (Maximam partem nondum edita ex tabulariis Vaticanis), vol. 1,1198-1549, Romae, 1863, dok. 280 - Vizantijski izvori za istorijų naroda Jugoslavije, I, II, Beograd, 1955,
1959. 220
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli VIÌ-XV) - Zakonski spomenici srpskih država srednjega veka, prikupio і uredio S. Novakovič, Beograd, 1912. b. Literatura - Adami, J., Rrugë dhe objekte arkeologjike në Shqipëri, Tirane, 1983. - Ahmeti, B., Historia Islame, 4, Prishtinë, 1997. - Ahmeti, I., Kieri katolik shqiptar dhe letërsia, Ferizaj, 1994. - Ajeti, I., Autoktonia e shqiptarëve të Kosovës në dritën e të dhënave gjuhësore- Shqiptarët dhe gjuha e tyre, në: Kosova, revistë historike politike, որ. 6, Prishtinë, 1997. - Ajeti, L, Fjala përshëndetëse e akademik Idriz Ajetit, në: “Krishterimi ndër shqiptarë”, simpozium ndërkombëtar, Tiranë, 1619 Nëntor 1999, Shkodër, 2000. - Ajeti, I., МЫ originen ilire të gjuhës shqipe, Rilindja, 20 maj 1982. - Ajeti, I., Prilog proučavanju srednjovekovne onomastike u Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini i na Kosovu, në: Studia humanistika, nr. I, Prishtinë, 1974. - Alderson, R., Të krishterët e hershëm, Prishtinë, 2002. - Almond, M., Kosova: Miti në shërbim të agresionit, në: Si të lexohet/ ese angloamerikane, Ulçin, 1996. - Anamalı, S., Kosova dhe trevat etnike në hapësirat e ish Jugosllavisë në mesjetën e hershme, në: Kosova- revistë historike politike, որ. 2, Prishtinë, 1994. - Anamalı, S., Problemi i formimit tëpopullít shqiptar në dritën e të dhënave arkeologjike, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Arnold, Th. W., Historia e përhapjes së Islamit, Prishtinë, 2004. 221
Dr. sc. Besim Morina - Autoktonia e Shqiptarëve në Studimet gjermane, përgatit nga Nelson R. Çabej, Tirane, 1990. - Baçe, A., Rrugët shqiptare në mesjetë (shek. VII-XV), në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Barié, H., Disa mendime mbi vendbanimin e hershëm të shqiptarëve në Gadishullin Ballkanik, në: E vërteta mbi Kosoven dhe shqiptarët në Jugosllavi, Tiranë, 1990. - Barleti, M., Historia e Skënderbeut, Prishtinë, 1989. - Barti, P., Shqipëria ֊ nga mesjeta deri sot, Prizren, 1999. - Весі, В., Autoktonia e popullsisë shqiptare të Maqedonisë (të dhënat të toponomastikës dhe të dialektologjisë historike), në: Kosova- revistë historike politike, որ. 5, Prishtinë, 1997. - Весі, B., Lashtësia e dialekteve të shqipes - dëshmi e vendbanimit të hershëm të shqiptarëve, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Biçoku, K., Falangai që rrezikojnë kombin shqiptar, Tiranë, 1999. - Biçoku, K., Viset etnike shqiptare në mesjetë dhe përhapja e emrit kombëtarArbër (Arbëri, Albani), në: Studíme historike, որ. 1-4, Tiranë, 1995. - Biçoku, K., Hapësira gjeografike shqiptare dhe lidhjet ndërkrahinore gjatë mesjetës, në: Kosova- revistë historike politike, որ. 2, Prishtinë, 1994. - Biçoku, K., Shfrytëzimi i masave fshatare gjatë sundimit venedikas, në: Studime historike, որ. 4, Tiranë, 1975. - Bodinaku, N., Kultura e varrezës së hershme mesjetare shqiptare në luginën e sipërme të Vjosës të rrethit të Përmetit, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit
shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. 222
Gjendja kishtare në Kosově në periudhëtt paraosmane (shekulli VII֊XV) - Bogdani, P., Kosova në shtetin feudal të shqiptar të Balshajve, aë: E vërteta mbi Kosovën dhe shqiptarët në Jugosllavi, Tiranë, 1990. - Bogdani, P., Lufta eprincipatës së Balshajve dhe e sundimtarëve të tjerë shqiptar kundër Venedikut në 20 vjetet e para të shekullit XV, (punim disertacioni, depozituar në Arkivin e Institutit të Historisë, Tiranë), Tiranë, 1984. - Bogdani, P., Prirjet drejt bashkimit shtetëror të trojeve shqiptare në gjysmën e dytë të shek. XIV dhe në fiilim të shek. XV, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Božić, L, О jurìdìkcijì Kotorske dijeceze u srednjovekovnoj Srbiji, Nemirno Pomorje XV veka, Beograd, 1979. - Božić, I., Shqipëria dhe shqiptarët në shekujt XIII, XIV dhe XV, (depozituar në Arkivin e Institutit të Historisë, Tiranë). - Buda, A., Etnogjeneza e popullit shqiptar në dritën e historisë, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Buda, A., Gjergj Kastrioti-Skënderbeu dhe epoka e tij, në: Konferenca II e Studimeve Albanologjike”, Tiranë, 1969. - Buda, A., Ilirët e Jugut si problem і historiografisë, në; Gjurmime albanologjike (ser. e shk. his.) որ. 23-1993, Prishtinë, 1995. - Castellan, G., Hìstorì e Ballkanìt, Prishtinë, 1997. - Cultural Heritage of Kosovo and Metohija, Institute for protection of Cultural Monuments of the Republik os Serbia, Belgrade, 2002. - Cvijiq, J., Balkanskopoluostrvo, Beograd, 1966. - Çabej, E., Hyrje në
historinë e gjuhës shqipe, II, Tiranë, 1976. - Çabej, E., Ilirski і arbanaski, në: Studia humanistika, որ. II, Prishtinë, 1975. - Çabej, E., Problemi і vendit të formimit të gjuhës shqipe, Studime gjuhësore, V, Prishtinë, 1975. - Çela, E., Tradita afetare te popullit shqiptar, Tiranë, 1991. 223
Dr. sc. Besim Morina - Čerškov, E., Romákét ně Kosově dhe Municipiumi D. D. te Soçanica, Prishtinë, 1973. - Čerškov, E., Oko problema komunikacija і položaja naselja na Kosovu ì Metohiji u rimskom periodu, në: Glasnik Muzeja Kosova i Metohije, II, Prishtina, 1975. - Čirković, S., Albanci u ogledalu južnoslovenskih izvora, në: Iliri I Albanci, SANU (odelenje istoriskih nauka), XXXIX/10, Beograd, 1988. - Daci, S., Disa të dhëna ekonomike për Kosoven gjatë mesjetës, në: Buletin i Fak. Fil. nr. XXIII/1993, Prishtinë, 1995. - Daci, S., Feudi і mănăstirii të Deçanit, në: Buletin i Fak. Fil. որ. XXII/1992, Prishtinë, 1994. - Daci, S., Forcimi i famUjeve feudale dhe zotërimet e tyre në krahinën e Lexhës në shekujt XIII-XIV, në: në: Gjurmime albanologjike (ser. e shk. hist.), 13 - 1983, Prishtinë, 1984. - Daci, S., Lezha nën sundimin e Venedikut, në: Studíme për epokën e Skënderbeut, veil. II, Tiranë, 1989. - Daci, S., Rëndësia historike e Kuvendit të Lezhës, në: Buletin і Fakultetit Filozofik, nr. ХХГѴ/1994, Prishtinë, 1996. - Daci, S., Shqipëria midis Perandorisë Osmane dhe Republikës së Venedikut nga kapërcyelli i shek. XV dhe filiimi i shek. XVI, në: Buletin i Fak. Fil. nr. XXI/1996, Prishtinë, 2001. - Dalipi, Q., Beteja e Kosovës (1389) dhe kontributi і shqiptarëve, në: Kosova, որ. 27, Prishtinë, 2005. - Dalipi, Q., Inkursionet osmane në trevat shqiptare deri më 1402, Kërçovë, 2002. - Demiraj, Sh., Eqrem Çabej- një jetë kushtuar shkencës, Tiranë, 1990. - Demiraj, Sh., Gjuha shqipe dhe histori e saj, Tiranë, 1988. - Demiraj, Sh., Koha e formimit të gjuhës shqipe në dritën e disa
të dhënave të strukturēs së saj gramatikorë, në: Konferenca kombëtare 224
Gjendja kishíare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tirane, 1988. - Demiraj, Sh., Prejardhja e shqiptarëve nën dritën e dëshmive të gjuhës shqipe, Tirane, 1999. - Dhamo, Dh., МЫ disa tipare të përbashkëta të pikturës sonë të shekujve XIII-XV, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Drançolli, F., Ndërtime kulti krishtere iliro- shqiptare, në; Dardania Sacra, որ. 2, Prishtinë, 2000. - Drançolli, J., Beteja e Kosovës në dritën e burimeve raguzane, në: Gjurmime albanologjike (Ser. e shk. his.), nr. 21-1991, Prishtinë, 1993. - Drançolli, J., Disa aspekte të strukturēs etnike të Kosovës gjatë mesjetës, në: Gjurmime albanologjike (Ser. e shk. his.), nr. 20-1990, Prishtinë, 1991. - Drançolli, J., Feja në Kosově gjatë mesjetës, në: Dardania Sacra, nr. 2, Prishtinë, 2000. - Drançolli, J., Fillet e ndikimit osman në viset e banuara me shqiptare dhe në Bosnjë e Hercegovině, në: Gjurmime albanologjike (ser. e shk. hist.), 17-1987, Prishtinë, 1988. - Drançolli, J., Gjergj Kas trio ti - Skënderbeu dhe Kosova, në: Stridirne historike, որ. 1-4, Tiranë, 1995. - Drançolli, J., Kontinuiteti iliro-shqiptarë në dritën e zbulimeve arkeologjïke, në: Ekskluzive, nr. 20, dhjetor/2001, Prishtinë. - Drançolli, J., Kontributi і dominikanëve shqiptare për Kishën Katolike, në: Dardania Sacra, nr. 1, Prishtinë, 1999. - Drançolli, J., Kosova dhe shqiptarët në shek. XV-XVII, në: Kosova, Prishtinë, nr. 8/2000. - Drançolli, J., Miho Tivarasi, sculptor më
famë i shek. XIV, në: Fjala, nr. 19-20, Prishtinë 1985. - Drançolli, J., Mjeshtrit shqiptare ֊ ndërtues të Mănăstirii të Deçanit, në: Ekskluzive, nr. 23, mars/2002, Prishtinë. 225
Dr. sc. Besint Morina - Drançolli, J., Monumentet e kultit katolik gjatë mesjetës në Kosově, në: “Krishterimi ndër shqiptarë”, Simpozium ndërkombëtar, Tiranë, 16-19 nëntor 1999, Shkodër 2000. - Drançolli, J., Populism shqiptare e Kosovës dhe e trojeve të tjera në ish-Jugosllavi gjatë shekujve XV-XVII, në: Gjurmime albanologjike (ser, e shk. his.), nr. 22- 1992, Prishtinë, 1994. - Drançolli, J., Prania e shqiptarëve në Raguzë gjatë shekujve XIII-XV, në: Gjurmime albanologjike (ser. e shk. hist.), 16- 1986, Prishtinë, 1987. - Drançolli, J., Qytetet e Kosovës gjatë mesjetës, në: Buletin i Fak. Fil. nr. XXI/1996, Prishtinë, 2001. - Drançolli, J., Raguzanët në Kosově (prej fundit të shekullit XIII deri në vitin 1455), Prishtinë, 1986. - Drançolli, J., Rrënjët e qytetërimit iliro ֊ shqiptar në Kosově, Buletin i Fak. Fil. որ. XXV/ 1995, Prishtinë, 1998. - Drançolli, J., Shteti mesjetar і Gjergj Kastriotit ֊ Skënderbeut, Dukagjini, Pejë, 2001. - Drançolli, J., Universiteti і Durrësit (shek. XIV), Buletin i Fak. Fil. nr. XXIII/ 1993, Prishtinë, 1995. - Dushi, M., Xehtaria e Kosovës gjatë shekujve, në: Dardania Sacra, nr. 1, Prishtinë, 1999. - Dyselie, A., A e kanë pushtuar shqiptarët Kosovën, në: Kosova, Prishtinë, 8/2000. - Elsie, E., Leksiku ì kultures popullore shqiptare: besime, mitologji, fe, doke, rite, festa dhe veçori kulturore, Tiranë, 2005. - Enciklopedija Jugoslavije, veli. VII, Zagreb, 1968. - Encyclopaedia Britannica, Ultimate Reference Suite 2004 DVD. Copyright © 1994-2003, Inc. May 30,2003. - Faveirial, K. Zh., Historia e Shqipërisë, Tiranë, 2004. - Ferri, N., Besime
dhe kulte nëDardaninë e parakrishterë, në: Dardania Sacra, որ. 1, Prishtinë, 1999. - Frangu, Dh., Luftërat e turqve kundër Skënderbeut, Tiranë, 2000. 226
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) - Frashëri, K., Fillimet e krishterimit në viset shqiptare, në: Studime historike, որ. 1 - 2, Tiranë, 2000. - Frashëri, K., Shqiptarët në betejën e Kosovës, në: Beteja e Kosovës 1389 (Përmbledhje studimesh), Tiranë, 2005. - Frashëri, K., Trojet e Shqiptarëve në shek. XV, në: Konferenca e dytë e studimeve albanologjike, I, Tiranë, 1969. - Garašanin, M., Ilirët dhe prejardhja e tyre, Përparimi, nr. 6, Prishtinë, 1955. - Garašanin, M., Zaključna razmatranja, në: Iliri i Albanci, Beograd, 1988. - Gashi, Gj. Gj., Albanski mučenici u razdoblju 1846 - 1848, Zagreb, 1988. - Gashi, Gj. Gj., Shën Frani në Arbëri nga viti 1219-1991, në: Urtia, nr. VII, 1/1998, (11), Prishtinë, 1998. - Gashi, Gj. Gj., Vatikani dhe Arbëria, Tiranë, 1998. - Gjergji, L., Gjendja aktuale fetare shqiptare (shqyrtim psikologjiko- shoqëror), në: Krishterimi ndër shqiptarë, Simpozium ndërkombëtar, Tiranë, 16-19 nëntor 1999, Shkodër 2000. - Gjini, G., Ipeshkvia Shkup-Prizren nëpër shekuj, Ferizaj 1986. - Gjolaj, N., Medidme për Trinine e Shenjtë, Prishtinë, Pa vit botimi. - Gopčević, S., Stara Serbija i Makedonija, Prishtina, 1995. - Grujič, M., Pravoslavna Srpska Crkva, Beograd, 1921. - J. V. Hammer, Fíistorija turskog (osmanskogj carstva, I, Zagreb, 1979. - Handžić, A., Nekoliko vijesti о arbanasima na Kosovu i Metohiji sredinom XV vijeka, në: Simpoziumi për Skënderbeun (9-12 maj 1968) Prishtinë, 1969. - Hasanović, В., Ilmuddini doracak i mësim-besimit për të rritur, Shkup, 2000. 227
Dr. sc. Besim Morina - Haxhihasani, Q., Beteja e Fushë -Kosovës (1389) në epikën popullore shqiptare, në: Beteja e Kosovës (1389), (Përmbledhje studimesh), Tiranë, 2005. - Historia e Kishës nëpopullin shqiptar, Shkodër, 1994. - Historia e popullit maqedonas, Shkup, 1983. - Historia e popullit shqiptar, veli. I, Prishtinë, 1968. - Historia e Popullit Shqiptar, veli. I, Tiranë, 2002 - Hoxha, G., Procesi і kristalizimit nëprovincën e prevalit deri në fillimet e shekullit VII, në: Krishtërimi ndër shqiptare, Simpozium ndërkombëtar, Tiranë, 16-19 nëntor 1999, Shkodër 2000. - Hrisos, E., Sidimundi dhe Genio, mendime mbi feudalizmin e mesjetës së hershme, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Hubschmid, J., Interpretimi historik і barazimeve shqiptarorumune të fialëve dhe substrati dakomiz, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Ibrahimi, N., Prejardhja dhe vendosja e peçenegëve në trojet Iliro - shqiptare në Ballkan dhe roli i tyre në përhapjen e islamit në këto troje, në: Edukata Islame, viti XXX, որ. 65, Prishtinë, 2001. - Ibrahimi, N., Disa gjurmë kulturore ֊ historike me prejardhje Islame në Ballkan në perioden paraosmane, në: Takvim - Kalendar, 1998, Prishtinë. - Ismajli, R., Gjuhë dhe etni, Prishtinë, 1991. - Ismajli, R., Origjina e gjuhës shqipe, në: Çështje të studimeve albanologjike, I, Materiale nga Simpoziumi shkencor і mbajtur në Prishtinë më 20 dhe 21 dhjetor 1985, Prishtinë, 1987. - Istorija Crne Gore, I, II, Titograd, 1970. -
Ivanovič, M., Kulturna baština Kosova і Metohije, në: Starine Kosova і Metohije, kn. 10, Prishtina, 1997. - Jacques, E., Shqiptarët, Tiranë, pa vit botimi. 228
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) - Jacques, E., Young, D., Battle for Albania, Albanian Evangelical Mission, pa vend dhe vit botimi. - Jagić, V., Konstantin Filozof i njegov život Stefana Lazareviča, despota srpskoga, në; Glasnik srpskog učenog društva, 42, Beograd, 1875. ֊ Jevtič, A., Stradanja srba na Kosovu i Metohiji od 1941. do 1990, Prishtina, 1990.- Jireček, K., Istorija Srba, II, Beograd, 1923. - Jireček-Radonić, Istorija srba, I, Beograd, 1978. - Krestić, V., Lekič, Đ., Kosovo i Metohija tokom veková zublja, Prishtina, 1995. - Kamsi, W., Kisha e kuvende të Shkodrës me rrethina në mesjetë, në: Krishterimi ndër shqiptarë, Simpozium ndërkombëtar, Tiranë, 1619 nëntor 1999, Shkodër 2000. - Kastrati, J., Të dhënat e të folmeve të arbëreshëve të Italisë për historinë e shqipes, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Katićić, R., МЫ antroponimine ilire dhe etnogjenezën e shqiptarëve, në: E vërteta mbi Kosovën dhe shqiptarët në Jugosllavi, Tiranë, 1990. - Komata, D., Të dhëna arkeologjike për qytetin arbëror, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Konduraqi, E., Vazhdimësia e dako-rumunëve në krahasim me vazhdimësinë shqiptarë- fundi i antikitetit dhe і mesjetës së hershme, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Kostić, L, Vuksanovič, S., Pesma o Kosovu - The Poem of Kosovo, Beograd, 1991. - Laurasi, A., Shteti dhe e drejta
shqiptarë ne epokën e Skenderbeut, Tiranë, 1998. 229
Dr. sc. Besint Morina - Lexikon ֊ Neues Universal Lexikon in Farbe von A — Z, München, 1999. - Lleshi, Q., Perandorët Ilire (249-392), veli. I, Tirane, 2002. - Lleshi, Q., Perandorët dhe dinjitarët ilirë (518-578), veli. II, Tiranë, 1999. - Lloshi, Xh., Problemi gjuhësor і përhapjës së krishterimit, në: Kosova, որ. 26, Prishtinë, 2005. - Luka, K., Dëshmi te lashtësisë dhe të shtrirjës së emrit etnik arbën/ arbër, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Mala enciklopedija Prosveta, treće izdanje, br. 1, 2, 3, Beograd, 1978. ֊ Malcolm, N., Kosova- një histori e shkurtër, Prishtinë- Tiranë, 2001. - Malltezi, L, Beteja e Fushë- Kosovës dhe shqiptarët 1389, (ribotim), Tiranë, 1999. - Malltezi, L., Qytetet dhe roli i tyre në lidhjet ekonomike midis krahinave shqiptare në shek. X1II-XV, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Malltezi, L., Qytetet e bregdetit shqiptar gjatë sundimit venedikas (Aspekte te jetës së tyre), Tiranë, 1988. - Malltezi, L., МЫ pjesëmarrjen e shqiptarëve të Kosovës në betejën e vitit 1389 dhe përkatësinë etnike shqiptare të Millosh Kopiliqit, në: Beteja e Kosovës 1389 (Përmbledhje studimesh), Tiranë, 2005. - Malltezi, L., Shkaqet e luftës së Balshës III kundër republikës së Venedikut në 20 vjetët e parë të shek. XV, në: Studime historike, որ. 2, Tiranë, 1980. - Malltezi, L., Perpjeķjet dhe synimet e Venedikut për pushtimin e Durrësit, në: Studime për epokën e Skënderbeut, veil. II, Tiranë, 1989. 230
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli V1I-XV) - Mehmeti, D., Epoka e Skënderbeut dhe roli i saj në konsolidimin e kombësisë shqiptare, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Meksi, A., Monumentet mesjetare të kultit dhe rrënjët e tyre në antikitetin e vonë, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Mihaescu, H., Linguistika dhe etnogjeneza e shqiptarëve, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Mijatovié, C., Balšići (Skice za istorijų Zete), në: Glasnik srpskog učenog društva, knj. 49, Beograd, 1881. - Mijović, P., Flor i Lavr - Neimari i kamenoresci iz Ulpiane, në: Glasnik Muzeja Kosova i Metohije, VII- VIII, Priština, 1962-1963. - Milutinovič, В., Borba Balšića sa Mlećanima za Zetske primorske gradove, në: Zbornik radova Fil. Fak. nr. 26-27, Prishtina, 1997. - Milutinovič, В., Drivast и vojno-politickoj situaciji XIV-XV veka (do 1478. godine), në: Zbornik radova Fil. Fak. որ. XXV, Prishtina, 1996. - Milutinovič, В., Dubrovčani u Trepči do 1455. godine, Zbornik radova Fil. Fak. nr. XXI-XXII, Prishtina, 1993. - Mirdita, Z., Kontribut për njohjen e religjionit dhe të kulteve të dardanëve në kohën pararomake, në: Gjurmime albanologjike (ser. e shk. hist), 16-1986, Prishtinë. - Mirdita, Z., Krishterimi ndër shqiptare, Prizren-Zagreb, 1998. - Mirdita, Z., Gjashtë shekujt e pare të krishterizmit në trevat iliro- shqiptare, në: Krishterimi ndër shqiptare,
Simpozium ndërkombëtar, Tiranë, 16-19 nëntor 1999, Shkodër 2000. - Mirdita, Z., Religjioni dhe kultet e dardanëve dhe Dardanisë në antikë, Zagreb, 2001. - Mirdita, Z., Rreth problemit të romanizimit të Dardanëve, në: Përparimi, Prishtinë, 1973. 231
Dr. sc. Besint Morina - Murzaku, Th., Muilai, A., Sala, G., Historia e mesjetës (shek. VXIII), Tirane, 2003. - Murzaku, Th., Shqiptarët si individualitet i formuar etnik-politik perballe shteteve slive të Ballkanit në shekujt X-XIV, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Naçi, N. S., Faktorét konvergjentë dhe divergente në zhvillimin e popullit shqiptar në shekujt XVI-XVIII, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Ndrecaj, M., Fjalor Jjalësh e shprehjesh të huaja, Prishtinë, 1986,452. - Nika, N., Dioqeza e Shkodrës gjatë shek. XVIII sipas dorëshkrimeve arkivore, Shkodër, 2001. - Noli, S. F., Gjergj Kastrioti- Skënderbeu, Prishtinë, 1968. - Norwich, J. J., Bizanti: shkëlqimi dhe renia e një perandorie 330-1453, Tiranë, 2005. - Obolenski, D., Klementi і Ohrit dhe Shqipëria, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Orbin, M., Kralevstvo Slovena, Beograd, 1968. - Ostrogorski, G., Historia e Perandorisë Bizantine, Tiranë, 2002. - Palaj, B., Mitologi doke dhe zakone shqiptare, Prishtinë, 2000. - Përzhita, L., Hoxha, G., Fortifikime të shekujve IV-VI në Dardaninë Perëndimore, Tiranë, 2003. - Petritsch, W., Kaser, K., Pichler, R., Kosovo /Kosovo - Mythen, Daten, Fakten, Klagenfurt: Wieser, 1999. - Pleticha, H., Siefer, G., Stromberger, P., Teichert, W., Panorama der Weltgeschichte, Mittelalter und Neuzeit, band. II, Gütersloh, 1982. 232
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) - Popovič, L., Čerškov, E., Prethodni izveštaj о arheološkim istraživanjima od 1954 do 1956 god., në: Glasnik Muzeja Kosova i Metohiji, I, Prishtina, 1956. - Prendi, F., Zhegu, K., Vazhdimësia etno-kulturore iliro-arbërore në qytetin e Lisit, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Prifti, K., Konsiderata etnike dhe historike rreth çështjes së bashkimit kombëtar të shqiptarëve, në: Kosova- revistë historike politike, որ. 2, Prishtinë, 1994. - Projekt protection of natural and cultural heritage in Metohija Projekat zaštita prirodnog i kulturnog nasleđa u Metohiji, Beograd, 2003. - Pulaha, S., Kontribut për studimin e ngulitjes së katuneve e fiseve në Shqipërinë e Veriut në shekujt XV-XVI, në: Studíme historike, որ. 1, Tiranë, 1975. - Pulaha, S., Shqiptarët dhe beteja e Fushë Kosovës e vitit 1389, në: Beteja e Kosovës 1389, (Përmbledhje studimesh), Tiranë, 2005. - Pulaha, S., Shqiptarët në trojet e tyre verilindore gjatë shekujve XV-XVI, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Pulaha, S., Shqiptarët dhe beteja e Fushë Kosovës e vitit 1389, në: Beteja e Kosovës 1389, (Përmbledhje studimesh), Tiranë, 2005. - Pulíanos, N. A., Edhe një herë mbi origjinën e shqiptarëve dhe të popujve të tjerë ballkanik, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Purkovič, M., Avinjonskepape i srpske zemlje, Požarevac, 1934. -
Qiriazi, Dh., Krishterìmi në Shqipëri, Tiranë, 2000. - Ranke, v. L., Diepdpste, Essen, pa vit botimi. - Rastoder, Š., Konkordat imeđu Сте Gore i Vatikana 1886. godine s posebnim osvrtom na položaj albanaca katolika, në: Krishterìmi ndër shqiptarë, Simpozium ndërkombëtar, Tiranë, 16-19 nëntor 1999, Shkodër2000. 233
Dr. sc. Besim Morina - Rexha, I., Disa të dhëna antroponimi dhe patronimike shqipe në defterét osman të shekullit XV, në: Çështje të studimeve albanologjike, II, Materiale nga Simpoziumi shkencor і mbajtur në Prishtinë më 20 dhe 21 dhjetor 1985, Prishtinë, 1987. - Rexha, L, Onomastika e disa vendbanimeve mesjetare e arealit të Gjakovës (Sipas defterëve osmanë të shek. XV-XVI), në: Toponomia e Gjakovës me rrethinë, Gjakovë, 2002. - Rexha, I., Registrimi і vendbanimeve dhe і popullsisë së kazasë së Novobërdës sipas defterit tëfundshekullit XV, në: Vjetar, nr. XXVII ֊ XXVIII, Prishtinë, 2002. - Rizaj, S., Dukaxhini (1202-1462), Sanxhaku i Dukagįinit (14621846) dhe Sanxhaku i Pejës (1881- 1912), në: Vjetar, nr. XXVII — XXVIII, Prishtinë, 2002. - Rizaj, S., Kosova gate shekujve XV, XVI dhe XVII, Prishtinë, 1982. - Rizaj, S., МЫ të ashtuquajturën dyndje e madhe serbe nga Kosova në krye më patrikun Arsenije Çarnojeviq (1690), në: Gjurmime albanologjike (ser. e shk. hist.), XII-1982, Prishtinë, 1983. - Ruvarac, L, O Knezu Lazaru, Novi Sad, 1887. - Salihu, D. E., Përhapja e krìshterìmit në Dardant, në: Dardania Sacra, nr. 1, Prishtinë, 1999. - Şehevili, F., Ballkani- histori dhe qytetërimi, Tirane, 2002. - Schütz, L, Konvertimi і shqiptarëve dhe prejardhja e Shqipes, në: Krishterimi ndër shqiptarë, Simpozium ndërkombëtar, Tirane, 1619 nëntor 1999, Shkodër 2000. - Shtylla, V., Figura historike iliro-shqiptare, Tiranë. - Skiro, Xh., Arbri mesjetar і Epirit në burimet bizantine, traktati etnologjik arbër і Nikolle Ketës (1741-1803), në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit
shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Sopi, M., Koncilet ekumenike, Prizren, 2000. 234
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) - Sopi, M., Kurti, D., Dëshmitarët e Binçës dhe të Stubllës, në: Drita, revistë fetaro-kulturale, nr. 2,25 prill, 1970, Prizren. - Sopi, M., Kurti, D., Dëshmitarët e Binçës dhe të Stubllës, në: Drita, revistë fetaro-kulturale, որ. 3,25 maj, 1970, Prizren. - Sopi, M., Kurti, D., Dëshmitarët e Binçës dhe të Stubllës, në: Drita, revistë fetaro-kulturale, որ. 4-5, qershor-korrik, 1970, Prizren. - Spahiu, H., Qarkullimi monetar në shek. V-XIII si tregües і lidhjeve ekonomike në territorin e Shqiperisë, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kulturës së tij, Tiranë, 1988. - Stadtmüller, G., Islamizimi te shqiptarët, në: Urtia, viti IX, որ. 1 (14), Zagreb, 2001. - Stipçeviq, A., Interpretime albanologjike, Shkup, 1994. - Stipéeviq, A., Ilirët, Prishtinë, 1979, f. 87-98. - Stipçeviq, A., Ilirologjia sot ֊֊ problemet dhe perspektivat, në: Dardania Sacra, nr. 2, Prishtinë, 2000. - Stipçeviq, A., Problemi і vazhdimësisë ilire-shqiptare dhe aktualiteti i saj politik, në: Studíme hisrorike, որ. 1-4, Tiranë, Tiranë, 1995. - Stratimirović, Đ., O Balšićima, në: Godišnjica Nikole Čupića, knj. XV, Beograd, 1895. - Šufílay, M., Serbët dhe Shqiptarët, Tiranë, 2002. - Sufflay, v. M., Die Kirchenzustände im vortürkischen Albanien, në: Illyrisch - Albanische Forschungen, I. Band, München und Leipcig, 1916. - Tërmava, M., Populism e Kosovës gjatë shekujve XIV-XVI, Prishtinë, 1995. - Tërmava, M., Shqiptarët në Feudin e Deçanit në vitit tridhjetë të shek. XIV sipas Krisovulës së Deçanit, në:
Buletin i Fak. Fil. որ. XI, Prishtinë, 1974. - Tërmava, M., Studíme për mesjetën, Pejë, 2000. 235
Dr. sc. Besint Morina - Thëngjilli, P., Historia e popullit shqiptar (395-1878), Tirane, 1999. - Thëngjilli, P., Katolicizmi në Shqipëri përballë Shtetit Osman (shek. XVI-XVIII), në: Krishtërimi ndër shqiptarë, Simpozium ndërkombëtar, Tiranë, 16-19 nëntor 1999, Shkodër 2000. - Thëngjilli, P., Viera e burimeve osmane për betejën e FushëKosovës, në: Beteja e Kosovës 1389 (Përmbledhje studimesh), Tiranë, 2005. - Tomac, P., Kosovska Bitka, Beograd, 1968. - Topallı, K., Lashtësia e Krishterimin ndër shqiptarë sipas dëshmive të gjuhës shqipe, në: Krishtërimi ndër shqiptarë, Simpozium ndërkombëtar, Tiranë, 16-19 nëntor 1999, Shkodër 2000. - Tunmanin, J., Kerkime në historinë e popujve të Evropës Lindore, në: Autoktonia e shqiptarëve në studimet gjermane, përgatitur nga N. R. Çabej, Prishtinë, 1990. - Ushaku, R., Ulqini në gjurmët e shekujve, Ulqin, 1991. - Valentini, Z. G., Vep. I, Përgatitur nga: K. Krisafi, N. Kulla, D. Thomollari, Tiranë, 2005. - Volk, H., Die Einheit der Kirshe und die Spaltung der Christenheit, Sonderderdruck aus Catholica, Münster, MCMLXI (1961). - Vukičevič, S. M., Osobine jezika и prizrenskim natpisima, në: Buletin i Fak. Fil. որ. IX, Prishtinë, 1972. - Weber, G., Baldamus, A., Geschichte des mittelalters, Essen, pa vit botimi. - Wolfgang, H., Das Christenum im fruehen Mittelater (476 ֊ 1054), Göttingen. - Xhufi, P., Heretike shqiptarë në mbretërinë mesjetare serbe, në: E vërteta mbi Kosovën dhe shqiptarët në Jugosllavi, Tiranë, 1990. - Xhufi, P., Krishtërimi roman në Shqipëri, shek. VI-XVI, në: “Krishtërimi ndër shqiptarë”, Simpozjum ndërkombëtar, Tiranë,
16-19 nëntor 1999, Shkodër 2000. 236
Gjendja kishtare në Kosově në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) - Xhufi, P., Ndjenja fetare në Shqipëri gjatë mesjetës, në: Studime historike, nr. 1 - 4, Tirane, 1997. - Xhufi, P., Nikolle Durrsaku dhe përpjekjet për ribashkimm e kishave në mesin e shek. XIII, në: Studime historike, որ. 1 - 4, Tiranë, 1998. - Xhufi, P., Shqiptarët e Jugut në betejën e Fushë-Kosovës, në: Beteja e Kosovës 1389 (Përmbledhje studimesh), Tiranë, 2005. - Xhufi, P., Vështrim mbi populisme e qyteteve bregdetare shqiptare nw shekujt X1I-XV, në: Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kultures së tij, Tiranë, 1988. - Young, D., Ungjilli në Shqipëri, botues: Aet po box 388, Wrexham, Britani e Madhe, 1991. - Zamputi, L, Autonomitë e qyteteve shqiptare të principatës së Balshajve dhe posojat negative të pushtimit venedikas - Fundi і shek. XIV-fiilimi i shek. XV, në: Studime historike, որ. 3, Tiranë, 1980. - Zeri, Sh., Fenomeni і laramanizimit në vazhdën e islamizimit ndërshqiptar në dritën e relacioneve kishtare, në: Krishterimi ndër shqiptare, Simpozium ndërkombëtar, Tiranë, 16-19 nëntor 1999, Shkodër 2000. - Zefi, Sh., Islamizimi і shqiptarëve gjatë shekujve, Prizren, 2000. - Zeiller, J., Les origines chrétiennes dans les provinces danubiennes de l’empire Romain, Paris, 1918. - Zinkeisen, W. T., Geschichte des europaeischen Staaten, Hamburg, 1840. 237 |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Morina, Besim 1970- |
| author_GND | (DE-588)124318454X |
| author_facet | Morina, Besim 1970- |
| author_role | aut |
| author_sort | Morina, Besim 1970- |
| author_variant | b m bm |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV047496906 |
| ctrlnum | (OCoLC)1277027147 (DE-599)BVBBV047496906 |
| era | Geschichte 600-1500 gnd |
| era_facet | Geschichte 600-1500 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02338nam a2200481 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV047496906</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20211014 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">211005s2020 |||| 00||| alb d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9789951455251</subfield><subfield code="9">978-9951-455-25-1</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1277027147</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV047496906</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">alb</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-Re13</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Morina, Besim</subfield><subfield code="d">1970-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)124318454X</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Gjendja kishtare në Kosovë në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV)</subfield><subfield code="c">Dr. sc. Besim Morina</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">shek. VII-XV</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Prizren</subfield><subfield code="b">SHB "Lumbardhi"</subfield><subfield code="c">2020</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Prishtinë</subfield><subfield code="b">Shoqata "Trojet e Arbrit"</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">237 Seiten</subfield><subfield code="c">24 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in englischer Sprache</subfield></datafield><datafield tag="610" ind1="2" ind2="7"><subfield code="a">Katholische Kirche</subfield><subfield code="0">(DE-588)2009545-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 600-1500</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Albaner</subfield><subfield code="0">(DE-588)4068517-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Kosovo</subfield><subfield code="0">(DE-588)4032571-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Kosovo</subfield><subfield code="0">(DE-588)4032571-4</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Albaner</subfield><subfield code="0">(DE-588)4068517-2</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Katholische Kirche</subfield><subfield code="0">(DE-588)2009545-4</subfield><subfield code="D">b</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Geschichte 600-1500</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032898051&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032898051&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032898051&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20211014</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032898051</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0902</subfield><subfield code="g">4975</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Kosovo (DE-588)4032571-4 gnd |
| geographic_facet | Kosovo |
| id | DE-604.BV047496906 |
| illustrated | Not Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T18:17:31Z |
| indexdate | 2024-07-10T09:13:43Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9789951455251 |
| language | Albanian |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032898051 |
| oclc_num | 1277027147 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 DE-Re13 DE-BY-UBR |
| owner_facet | DE-12 DE-Re13 DE-BY-UBR |
| physical | 237 Seiten 24 cm |
| psigel | BSB_NED_20211014 |
| publishDate | 2020 |
| publishDateSearch | 2020 |
| publishDateSort | 2020 |
| publisher | SHB "Lumbardhi" Shoqata "Trojet e Arbrit" |
| record_format | marc |
| spelling | Morina, Besim 1970- Verfasser (DE-588)124318454X aut Gjendja kishtare në Kosovë në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) Dr. sc. Besim Morina shek. VII-XV Prizren SHB "Lumbardhi" 2020 Prishtinë Shoqata "Trojet e Arbrit" 237 Seiten 24 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Zusammenfassung in englischer Sprache Katholische Kirche (DE-588)2009545-4 gnd rswk-swf Geschichte 600-1500 gnd rswk-swf Albaner (DE-588)4068517-2 gnd rswk-swf Kosovo (DE-588)4032571-4 gnd rswk-swf Kosovo (DE-588)4032571-4 g Albaner (DE-588)4068517-2 s Katholische Kirche (DE-588)2009545-4 b Geschichte 600-1500 z DE-604 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032898051&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032898051&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032898051&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis |
| spellingShingle | Morina, Besim 1970- Gjendja kishtare në Kosovë në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) Katholische Kirche (DE-588)2009545-4 gnd Albaner (DE-588)4068517-2 gnd |
| subject_GND | (DE-588)2009545-4 (DE-588)4068517-2 (DE-588)4032571-4 |
| title | Gjendja kishtare në Kosovë në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) |
| title_alt | shek. VII-XV |
| title_auth | Gjendja kishtare në Kosovë në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) |
| title_exact_search | Gjendja kishtare në Kosovë në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) |
| title_exact_search_txtP | Gjendja kishtare në Kosovë në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) |
| title_full | Gjendja kishtare në Kosovë në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) Dr. sc. Besim Morina |
| title_fullStr | Gjendja kishtare në Kosovë në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) Dr. sc. Besim Morina |
| title_full_unstemmed | Gjendja kishtare në Kosovë në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) Dr. sc. Besim Morina |
| title_short | Gjendja kishtare në Kosovë në periudhën paraosmane (shekulli VII-XV) |
| title_sort | gjendja kishtare ne kosove ne periudhen paraosmane shekulli vii xv |
| topic | Katholische Kirche (DE-588)2009545-4 gnd Albaner (DE-588)4068517-2 gnd |
| topic_facet | Katholische Kirche Albaner Kosovo |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032898051&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032898051&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032898051&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT morinabesim gjendjakishtarenekosoveneperiudhenparaosmaneshekulliviixv AT morinabesim shekviixv |