Verfügbarkeit: Przewrót komunistyczny w Czechosłowacji 1948 roku widziany z polskiej perspektywy

Przewrót komunistyczny w Czechosłowacji 1948 roku widziany z polskiej perspektywy: = The communist takeover of Czechoslovakia in 1948 as seen from the Polish perspective = Komunistický převratv roce 1948 z polské perspektivy = Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektivy

Gespeichert in:

Bibliographische Detailangaben
Weitere Verfasser:	Wójtowicz, Norbert 1972- (HerausgeberIn)
Format:	Buch
Sprache:	Polish
Veröffentlicht:	Warszawa ; Wrocław Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu 2021
Schriftenreihe:	Dokumenty / Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu TOM 66
Schlagworte:	Geschichte 1948 Kommunistische Machtübernahme Tschechoslowakei Dokumenty Raport Telegram Wydawnictwo źródłowe Quelle
Online-Zugang:	Inhaltsverzeichnis Inhaltsverzeichnis Inhaltsverzeichnis Abstract Abstract Register // Personenregister
Beschreibung:	367 Seiten 25 cm
ISBN:	9788382291629 8382291627

Internformat

MARC


LEADER	00000nam a2200000 cb4500
001	BV047433681
003	DE-604
005	20211222
007	t
008	210820s2021 \|\|\|\| 00\|\|\| pol d
020			\|a 9788382291629 \|9 978-83-8229-162-9
020			\|a 8382291627 \|9 8382291627
035			\|a (OCoLC)1277018392
035			\|a (DE-599)HEB481653538
040			\|a DE-604 \|b ger \|e rda
041	0		\|a pol
049			\|a DE-B1595 \|a DE-12 \|a DE-11
084			\|a OST \|q DE-12 \|2 fid
084			\|a NQ 8275 \|0 (DE-625)128969: \|2 rvk
084			\|a NQ 8280 \|0 (DE-625)128970: \|2 rvk
245	1	0	\|a Przewrót komunistyczny w Czechosłowacji 1948 roku widziany z polskiej perspektywy \|b = The communist takeover of Czechoslovakia in 1948 as seen from the Polish perspective = Komunistický převratv roce 1948 z polské perspektivy = Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektivy \|c wybór, wstęp i opracowanie Norbert Wójtowicz
246	1	1	\|a The communist takeover of Czechoslovakia in 1948 as seen from the Polish perspective
246	1	1	\|a Komunistický převratv roce 1948 z polské perspektivy
246	1	1	\|a Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektivy
264		1	\|a Warszawa ; Wrocław \|b Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu \|c 2021
300			\|a 367 Seiten \|c 25 cm
336			\|b txt \|2 rdacontent
337			\|b n \|2 rdamedia
338			\|b nc \|2 rdacarrier
490	1		\|a Dokumenty / Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu \|v TOM 66
546			\|a Zusammenfassung in englischer Sprache: The communist takeover of Czechoslovakie in 1948 as seen from Polish perspective
546			\|a Zusammenfassung in tschechischer Sprache: Komunistický převratv roce 1948 z polské perspektivy
546			\|a Zusammenfassung in slowakischer Sprache: Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektivy
648		7	\|a Geschichte 1948 \|2 gnd \|9 rswk-swf
650	0	7	\|a Kommunistische Machtübernahme \|0 (DE-588)4186373-2 \|2 gnd \|9 rswk-swf
651		7	\|a Tschechoslowakei \|0 (DE-588)4078435-6 \|2 gnd \|9 rswk-swf
653		6	\|a Dokumenty
653		6	\|a Raport
653		6	\|a Telegram
653		6	\|a Wydawnictwo źródłowe
655		7	\|0 (DE-588)4135952-5 \|a Quelle \|2 gnd-content
689	0	0	\|a Tschechoslowakei \|0 (DE-588)4078435-6 \|D g
689	0	1	\|a Kommunistische Machtübernahme \|0 (DE-588)4186373-2 \|D s
689	0	2	\|a Geschichte 1948 \|A z
689	0		\|5 DE-604
700	1		\|a Wójtowicz, Norbert \|d 1972- \|0 (DE-588)1242435867 \|4 edt
810	2		\|a Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu \|t Dokumenty \|v TOM 66 \|w (DE-604)BV014275994 \|9 66
856	4	2	\|m V:DE-603;B:DE-Mb50 \|q application/pdf \|u http://scans.hebis.de/HEBCGI/show.pl?48165353_toc.pdf \|3 Inhaltsverzeichnis
856	4	2	\|m HEBIS Datenaustausch \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032836082&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Inhaltsverzeichnis
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032836082&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Inhaltsverzeichnis
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032836082&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Abstract
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032836082&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Abstract
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032836082&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Register // Personenregister
940	1		\|n oe
940	1		\|q BSB_NED_20211209
999			\|a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032836082
942	1	1	\|c 909 \|e 22/bsb \|f 09044 \|g 437

Datensatz im Suchindex

_version_	1804182721237352448
adam_text	INSTYTUTPAMI Ę CINARODOWEJ KOMISJA ŚCIGANIA ZBRODNI PRZECIWKO NARODOWI POLSKIEMU PRZEWRÓT KOMUNISTYCZNY W CZECHOSŁOWACJI 1948 ROKU WIDZIANY Z POLSKIEJ PERSPEKTYWY wybór, wstęp i opracowanie Norbert Wojtowicz WARSZAWA-WROCŁAW 2021 SPIS TREŚCI Wstęp 13 Dokumenty Nr 1 1947 październik 7, Praga - Raport informacyjny attache prasowego Ambasady RP w Pradze Józefa Mayen-Szadziewicza o sytuacji wewnętrznej Czechosłowacji we wrześniu i na początku października 1947 r 29 Nr 2 1947 październik 8, Praga Notatka informacyjna ambasadora RP w Pradze Stefana Wierbłowskiego przesłana wraz z pismami przewodnimi do dyrektora De partamentu Prasy i Informacji MSZ Wiktora Grosza oraz dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, tajne 43 Nr 3 1947 listopad 4, Bratysława - Sporządzone przez konsula RP w Bratysławie Juliusza Znamierowskiego sprawozdanie polityczne Konsulatu Generalnego RP w Bratysławie za okres od 8 do 31 października 1947 r (fragment), tajne 45 Nr 4 1947 listopad 10, Praga - Pismo do członka Biura Politycznego KC PPR Jakuba Bermana (fragmenty), tajne 48 Nr 5 1947 [grudzień], Praga - Sprawozdanie attache prasowego Ambasady RP w Pradze Józefa Mayen-Szadziewicza dotyczące sytuacji wewnątrzpolitycznej w Czechosłowacji w listopadzie 1947 r , tajne 52 Nr 6 1947 grudzień 5, Praga - Sprawozdanie o sytuacji politycznej i gospodarczej w Czechosłowacji autorstwa radcy handlowego Ambasady RP w Pradze Leona Rozenmana i I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego, przesła ne przez charge d affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, tajne, kurierem 58 Nr 7 1947 grudzień 8, Praga - Pismo charge d affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszew skiego, tajne, pilne 69 Nr 8 1947 grudzień 29, Ostrawa - Pismo z Konsulatu RP w Ostrawie wysłane przez konsula generalnego RP w Ostrawie Stefana Wengierowa do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, ściśle tajne/tajne 74 Nr 9 1948 styczeń 19, Praga - Pismo charge d affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego w sprawie ustalenia współpracy między Ambasadą a Konsulatem RP w Ostrawie, tajne 78 Nr 10 1948 styczeń 22, Praga-Raport o sytuacji przedwyborczej w Czechosłowacji opracowany przez I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego, tajne 81 Nr 11 1948 styczeń 26, Praga - Szyfrogram nr 973 charge d affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, ściśle tajne 91 Nr 12 1948 styczeń 26, Praga - Raport polityczny nr 5 charge d affaires Ambasa dy RP w Pradze Romana Staniewicza do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, tajne 92 Nr 13 1948 styczeń 28, Praga - Szyfrogram nr 1078 charge d affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, ściśle tajne 94 Nr 14 1948 styczeń 28, Bratysława - Sprawozdanie polityczne konsula RP w Bra tysławie Juliusza Znamierowskiego 95 Nr 15 1948 styczeń 29, Warszawa - Artykuł prasowy Stanisława Brodzkiego „»Demokraci« w Słowacji 101 Nr 16 1948 luty 6, Warszawa-Artykuł prasowy Z Kura „Czechosłowacja między dwoma planami 104 Nr 17 1948 luty 14, Praga - Szyfrogram nr 1732 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, ściśle tajne 107 Nr 18 1948 luty 20, Warszawa - Artykuł prasowy „Czechosłowacja na drodze do ugruntowania demokracji ludowej (Telefonem od własnego korespondenta) 108 Nr 19 1948 luty 20, Warszawa - Artykuł prasowy „Czechosłowacki świat pracy przeciwko próbom wywołania politycznego kryzysu 110 Nr 20 1948 luty 20, Warszawa - Fragmenty artykułu prasowego J S „Świat w ciągu doby 111 Nr 21 1948 luty 20, Warszawa - Artykuł prasowy „Kryzys polityczny w Czecho słowacji próbuje wywołać zjednoczona reakcja Zdecydowana postawa partii ko munistycznych przeciw wszelkim próbom odsunięcia ludu od władzy 112 Nr 22 1948 luty 21, Praga - Szyfrogram nr 2010 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, piorun 114 Nr 23 1948 luty 21, Praga-Szyfrogram nr 20111 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, ściśle tajne, piorun 115 Nr 24 1948 luty 21, Warszawa - Artykuł prasowy „Kulisy »kryzysu« czes kiego 116 Nr 25 1948 luty 22, Praga - Szyfrogram nr 20661 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, bardzo pilna błyskawica 118 Nr 26 1948 luty 22, Warszawa - Artykuł prasowy Józefa Sawy Modzelewskiego „2 miliony Czechosłowaków za demokracją ludową, korespondencja własna „Głosu Ludu z Pragi 119 Nr 27 1948 luty 22, Warszawa - Artykuł prasowy „Kryzys w Czechosłowacji trwa »Nie damy wydrzeć ludowi jego rewolucyjnych zdobyczy« Przemówienie premiera Gottwalda na wielkim wiecu w Pradze Nasz korespondent telefonuje z Pragi 121 Nr 28 1948 luty 23, Warszawa - Artykuł prasowy Józefa Sawy Modzelewskiego „Jak doszło do kryzysu?, korespondencja własna „Głosu Ludu z Pragi 122 Nr 29 1948 luty 23, Praga - Szyfrogram nr 2090 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica 124 Nr 30 1948 luty 23, Praga - Szyfrogram nr 2091 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica 125 Nr 31 1948 luty 23, Praga - Szyfrogram nr 21231 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica 126 Nr 32 1948 luty 24, Praga-Szyfrogram nr 2135 I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica 127 Nr 33 1948 luty 24, Praga - Szyfrogram nr 21401 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica 128 Nr 34 1948 luty 24, Praga - Szyfrogram nr 2141 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica 129 Nr 35 1948 luty 24, Praga - Szyfrogram nr 2147 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica 130 Nr 36 1948 luty 24, Praga - Szyfrogram nr 2155 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica 131 Nr 37 1948 luty 24, Warszawa - Meldunek nr JR-498/48 dyrektora Departamentu VII MBP gen bryg Wacława Komara do wiceministra MBP i szefa UB gen Romana Romkowskiego, ściśle tajne 132 Nr 38 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy „Polscy socjaliści wzywają czechosłowacką Socjaldemokrację do przeciwstawienia się reakcji Wypowiedź przedstawiciela PPS Stanisława Wincentego Dobrowolskiego dla korespondenta „Rudeho prava 134 Nr 39 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy „Premier Gottwald zapowiada zakończenie kryzysu w Czechosłowacji (Telefonem od własnego korespon denta) 135 Nr 40 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy J S „Świat w ciągu doby (frag ment) 137 Nr 41 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy „Kryzys w Pradze zbliża się ku rozwiązaniu Demokratyczny Front Narodowy podstawą nowego rządu Czech Politycy prawicowi nie wejdą w skład odnowionego gabinetu Nasz korespondent telefonuje z Pragi 138 Nr 42 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy „Premier Gottwald wskazuje drogi rozwiązania kryzysu rządowego w Czechosłowacji 139 Nr 43 1948 luty 25, Praga - Szyfrogram nr 21731 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica 140 Nr 44 1948 luty 25, Praga - Szyfrogram nr 2175 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica 141 Nr 45 1948 luty 25, Praga - Szyfrogram nr 2222 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, ściśle tajne 142 Nr 46 1948 luty 25, Warszawa - Meldunek nr JR-507/48 dyrektora Departamen tu VII MBP gen bryg Wacława Komara do wiceministra MBP i szefa UB gen Ro mana Romkowskiego, ściśle tajne 143 Nr 47 1948 luty 25, Warszawa - Artykuł prasowy „Rozwój sytuacji w Czechosło wacji 144 Nr 48 1948 luty 25, Warszawa - Artykuł prasowy (e b ) „Na widowni międzyna rodowej Czechosłowacja na przełomie 146 Nr 49 1948 luty [po 25], [Warszawa] - Sprawozdanie z akcji specjalnej delegacji PPS w Pradze w dniach 21-25 lutego 1948 r 148 Nr 50 1948 luty 26, Warszawa - Meldunek nr JR-518/48 dyrektora Departamen tu VII MBP gen bryg Wacława Komara do wiceministra MBP i szefa UB gen Ro mana Romkowskiego, ściśle tajne 158 Nr 51 1948 luty 26, Warszawa - Artykuł prasowy „Nowy rząd premiera Gottwal- da uzyskał poparcie całej demokratycznej opinii czechosłowackiej (telefonem od własnego korespondenta »API«) 160 Nr 52 1948 luty 26, Warszawa - Artykuł prasowy ,,Prem[ier] Gottwald utworzył rząd Kryzys polityczny w Czechosłowacji rozwiązany (Telefonem od własnego korespondenta z Pragi) 162 Nr 53 1948 luty 26, Warszawa - Artykuł prasowy (h) „Czechosłowacja 164 Nr 54 1948 luty 26, Warszawa - Artykuł prasowy Krzysztofa Mikołaja Radziwiłła „Przezwyciężone kłopoty 166 Nr 55 1948 [po 26 lutego], [Praga?] - Opracowanie JR/KM „Kryzys rządowy w Czechosłowacji (18-25 lutego 1948 r ) 168 Nr 56 1948 luty 27, Praga - Szyfrogram nr 2296 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, ściśle tajne 177 Nr 57 1948 luty 27, Warszawa - Artykuł prasowy „Wywiad z ambasadorem Czecho słowacji w Polsce Demokracja w Czechosłowacji jest dość silna, by unicestwić wszelkie zakusy rodzimej i obcej reakcji - stwierdza amb[asador Josef] Hejret 178 Nr 58 1948 luty 27, Warszawa - Artykuł prasowy „Walka o handel w Czechosło wacji 182 Nr 59 1948 luty 28, Ostrawa - Pismo konsula generalnego RP w Ostrawie Stefana Wengierowa do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, ściśle tajne/ tajne 184 Nr 60 1948 luty 28, Praga - Raport attache wojskowego RP w Pradze ppłk dyplo mowanego Ignacego Bukowskiego do szefa II Oddziału Sztabu Generalnego WP gen bryg Wacława Komara, ściśle tajne 186 Nr 61 1948 luty 28, Warszawa - Artykuł prasowy „Tło kryzysu w Czechosłowacji Konferencja prasowa u ambasadora Hejreta 189 Nr 62 1948 luty 28, Warszawa - Artykuł prasowy „Nowy rząd przystąpił do pracy Konferencja prasowa amb[asadora] Hejreta 190 Nr 63 1948 luty 28, Warszawa - Artykuł prasowy Józefa Sawy Modzelewskiego „Wielkie dni Pragi, korespondencja własna „Głosu Ludu z Pragi 191 Nr 64 1948 luty 28, Warszawa - Artykuł prasowy „Sześć dni, które wstrząsnęły Pragą, 20 lutego - 25 lutego 1948 194 Nr 65 1948 luty 29, Warszawa - Artykuł Andre Simone a „Reakcja w spisku przeciw republice, korespondencja własna „Głosu Ludu z Pragi 196 Nr 66 1948 luty 29, Warszawa - Artykuł prasowy „Czechosłowacja uratowana przed losem Grecji 199 Nr 67 1948 marzec 1, Warszawa - Szyfrogram nr 2575 sekretarza generalnego MSZ RP Stefana Wierbłowskiego do charge d affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza, ściśle tajne 201 Nr 68 1948 marzec 2, Warszawa - Artykuł prasowy „Rewelacje księdza Plojhara, przywódcy czeskiego Str[onnictwa] Ludowo-Katolickiego, o kulisach rezygnacji 12 ministrów poprzedniego gabinetu Konferencja prasowa w kancelarii premiera Gottwalda 202 Nr 69 1948 marzec 3, Warszawa - Szyfrogram nr 2702 Tadeusza Żebrowskiego do kierownika placówki w Pradze, ściśle tajne 204 Nr 70 1948 marzec 3, Warszawa - Meldunek nr JR-600/48 dyrektora Departamentu VII MBP gen bryg Wacława Komara do wiceministra MBP i szefa UB gen Romana Romkowskiego, ściśle tajne 205 Nr 71 1948 marzec 3, Warszawa - Artykuł prasowy „Sprawiedliwość ludowa w Czechosłowacji Specjalnie dla »Głosu Ludu« - od Andre Simone 206 Nr 72 1948 marzec 4, Warszawa - Stenogram z informacji udzielonych przez Edwarda Ochaba o Rumunii i Czechosłowacji w dniu 4 marca 1948 r (frag menty) 208 Nr 73 1948 marzec 4, Warszawa - Artykuł prasowy „Premier Gottwald o zadaniach nowego rządu ludowego w Czechosłowacji 213 Nr 74 1948 marzec 5, Bratysława - Raport kierownika Konsulatu Generalnego RP w Bratysławie konsula Juliusza Znamierowskiego w sprawie sytuacji politycznej po kryzysie, tajne 215 Nr 75 1948 marzec 5, Warszawa - Artykuł prasowy RAP „Jak działa Front Naro dowy w Czechosłowacji Wywiad z wicepremierem Zapotockym 220 Nr 76 1948 marzec 5, Warszawa - Artykuł prasowy Romana Jurysia „»Czeska« gorączka zachodniej reakcji 222 Nr 77 1948 marzec 6, Warszawa - Szyfrogram nr 2848 sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego do ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego, ściśle tajne 225 Nr 78 1948 marzec 6, Warszawa - Artykuł prasowy „Po unicestwieniu planów reakcji Zacieśnienie współpracy między Polską a Czechosłowacją Wicepremier tow [Władysław] Gomułka-Wiesław o stosunkach polsko-czechosłowackich 226 Nr 79 1948 marzec 7, Warszawa - Artykuł prasowy „Jak udaremniono spisek przeciw Republice w Czechosłowacji Rozmowa specjalnego koresp[ondenta] RAP-u z min[istrem] spraw wewn[ętrznych] Czechosłowacji towfarzyszem] Nos kiem 229 Nr 80 1948 marzec 8, Praga - Szyfrogram nr 2631 ambasadora RP w Pradze Jó zefa Olszewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego i członka Biura Politycznego KC PPR Jakuba Bermana, ściśle tajne, błyskawica 231 Nr 81 1948 marzec 8, Praga - Szyfrogram nr 2650 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego w sprawie zapisów statutu organizacji młodzieżowej w Czechosłowacji, ściśle tajne 232 Nr 82 1948 marzec 8, Praga - Szyfrogram nr 2661 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego w sprawie naruszania praw Polaków przez komitety akcji 233 Nr 83 1948 marzec 10, Praga - Szyfrogram nr 2729 I sekretarza Ambasady RP w Pradze Józefa Mayen-Szadziewicza do wicedyrektora Departamentu Prasy i In formacji MSZ Aleksandra Jackowskiego, błyskawica 234 Nr 84 1948 marzec 10, Praga - Szyfrogram nr 2740 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego i sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, błyskawica 235 Nr 85 1948 marzec 10, Ostrawa - Artykuł prasowy „Interview »Nove Svobody« s Generalnym Konsulem RPP Ing Wengierowem k rocznicy polsko-czeske umo wy Wywiad z konsulem generalnym RP w Ostrawie Stefanem Wengierowem na temat znaczenia polsko-czechosłowackiego układu o przyjaźni i wzajemnej pomocy (fragment) 236 Nr 86 1948 marzec 12, Praga - Raport I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksan dra Krajewskiego o przebiegu kryzysu czechosłowackiego, przesłany w załączeniu do Raportu politycznego nr 9 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, tajne 238 Nr 87 1948 marzec 11, Warszawa-Artykuł prasowy „Dzięki postawie ludu pracu jącego rząd czechosłowacki został zrekonstruowany w sposób ściśle konstytucyjny Przemówienie premiera Gottwalda w parlamencie 246 Nr 88 1948 marzec 12, Warszawa - Szyfrogram nr 3065 sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego do ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego, ściśle tajne 248 Nr 89 1948 marzec 12, Praga - Pismo ambasadora RP w Pradze Józefa Olszew skiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, ściśle tajne, pilne 249 Nr 90 1948 marzec 23, Warszawa - Referat informacyjny „O sytuacji obecnej w Czechosłowacji wygłoszony przez Romana Werfla w KC PPR 251 Nr 91 1948 marzec 24, Warszawa - Artykuł prasowy Antoniego Piwowarczyka „Złoty dzień Pragi (Od specjalnego korespondenta API dla »Życia«) 263 Nr 92 1948 kwiecień 8, Praga - Raport attache wojskowego RP w Pradze ppłk dy plomowanego Ignacego Bukowskiego do szefa II Oddziału Sztabu Generalnego WP gen bryg Wacława Komara, ściśle tajne 265 Nr 93 1948 kwiecień 16, Praga - Notatka attache Ambasady RP w Pradze Stani sława Gajewskiego dla ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego z rozmowy z Jindrichem Spurnym szefem gabinetu ministra Noska, tajne 276 Nr 94 1948 kwiecień 23, Praga - Sprawozdanie Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Pradze za I kwartał 1948 r przesłane przez kierownika Wydziału Konsularnego i I sekretarza Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do Biura Konsular nego MSZ (fragment) 278 Nr 95 1948 kwiecień 27, [Praga] - Notatka II sekretarza Ambasady RP w Pra dze Romana Przezwańskiego z rozmowy przeprowadzonej z przewodniczącym Rady Pełnomocników w Bratysławie Gustavem Husakiem 27 kwietnia 1948 r 0 godz 15 00 279 Nr 96 1948 kwiecień 27, [Praga] - Notatka z rozmowy II sekretarza Ambasady RP w Pradze Romana Przezwańskiego z przewodniczącym SNR w Bratysławie Karolem Śmidke, przeprowadzonej w jego gabinecie w SNR w Bratysławie (frag menty) 281 Nr 97 1948 kwiecień 28, Warszawa - Notatka profesora dr Mariana Strzemieńskiego z przypadkowej rozmowy przeprowadzonej 27 kwietnia 1948 r na ul Marszałkow skiej z I sekretarzem Ambasady ĆSR w Warszawie dr Michałem Majerćikiem, ściśle tajne 283 Nr 98 1948 kwiecień 29, Praga - Szyfrogram nr 4693 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego 1 sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego w sprawie polskich kan dydatów z Zaolzia startujących w wyborach parlamentarnych, zaplanowanych na 30 maja 1948 r , ściśle tajne, błyskawica 285 Nr 99 1948 maj 20, Praga - Raport specjalny ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do MSZ, ściśle tajne 286 Nr 100 1948 maj 21, Ostrawa - Sprawozdanie Konsulatu Generalnego RP w Ostra wie za I kwartał 1948 r przesłane przez konsula Stefana Wengierowa do Biura Konsularnego MSZ (fragmenty) 288 Nr 101 1948 maj 23, Praga - Raport „Polityka kościelna rządu czechosłowackiego attache Ambasady RP w Pradze Eufrozyny Paduch, ściśle tajne 290 Nr 102 1948 czerwiec 6, Warszawa - Referat ideologiczny wygłoszony przez Mieczysława Wągrowskiego na Walnym Zebraniu Towarzystwa Przyjaźni Polsko- -Czechosłowackiej 295 Nr 103 1948 czerwiec 6, Warszawa - Rezolucja Walnego Zjazdu Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Czechosłowackiej 306 Nr 104 1948 czerwiec 21, Praga - Notatka I sekretarza Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego dotycząca nastrojów związanych z organizowanym przez COS XI Wszechsokolskim Zlotem, ściśle tajne 307 Nr 105 1948 sierpień 9, Praga - Pismo do szefa II Oddziału Sztabu Generalnego WP gen bryg Wacława Komara, podpisane wz attache wojskowego RP w Pradze przez mjr dr Adolfa Koflera, ściśle tajne 309 Nr 106 1948 wrzesień 1, Ostrawa - Pismo konsula generalnego RP w Ostrawie Stefana Wengierowa do Departamentu Politycznego MSZ RP na ręce sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, ściśle tajne 311 Nr 107 1948 wrzesień 27, Praga - Pismo ambasadora RP w Pradze Józefa Olszew skiego do dyrektora Departamentu I MSZ Wiesława Sobierajskiego, tajne 318 Nr 108 1948 listopad 18, Praga - Stenogram z Walnego Zebrania członków Eg zekutywy Organizacji Partyjnej PPR przy Ambasadzie RP w Pradze, odbytego 4 października 1948 r o godz 17 15 (fragmenty) 320 Nr 109 [Brak daty], [Warszawa] - Rozszerzone tezy do referatu o przemianach politycznych w Czechosłowacji 322 Nr 110 1948 [październik po 24, Praga] - Raport I sekretarza Ambasady RP w Pra dze Józefa Mayen-Szadziewicza dotyczący reorganizacji prasy czechosłowackiej w związku z I Zjazdem Dziennikarzy Czechosłowackich (fragment), tajne 327 Nr 111 1948 [grudzień], Ostrawa - Sporządzone przez sekretarza Koła PZPR przy Konsulacie RP w Ostrawie Jana Holczaka sprawozdanie z zebrań członkowskich komórki PPR przy Konsulacie RP w Ostrawie odbytych w dniach 30 września, 15 i 24 listopada 1948 r (fragmenty) 331 Nr 112 1949 luty 15, Praga - Raport Ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego z działalności placówki za rok 1948 (fragmenty) 333 Resume 339 Zhrnutie 342 Summary 345 Wykaz skrótów 348 Indeks osób 360 SPIS TREŚCI Wstęp....................................................................................................................... 13 Dokumenty Nr 1.1947 październik 7, Praga - Raport informacyjny attaché prasowego Ambasady RP w Pradze Józefa Mayen-Szadziewicza o sytuacji wewnętrznej Czechosłowacji we wrześniu i na początku października 1947 r. ...................................................... Nr 2. 1947 październik 8, Praga ֊ Notatka informacyjna ambasadora RP w Pradze Stefana Wierbłowskiego przesłana wraz z pismami przewodnimi do dyrektora De partamentu Prasy i Informacji MSZ Wiktora Grosza oraz dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, tajne......................................................... Nr 3. 1947 listopad 4, Bratysława - Sporządzone przez konsula RP w Bratysławie Juliusza Znamierowskiego sprawozdanie polityczne Konsulatu Generalnego RP w Bratysławie za okres od 8 do 31 października 1947 r. (fragment), tajne............. Nr 4. 1947 listopad 10, Praga - Pismo do członka Biura Politycznego КС PPR Jakuba Bermana (fragmenty), tajne........................................................................... Nr 5. 1947 [grudzień], Praga - Sprawozdanie attaché prasowego Ambasady RP w Pradze Józefa Mayen-Szadziewicza dotyczące sytuacji wewnątrzpolitycznej w Czechosłowacji w listopadzie 1947 r., tajne ........................................................ Nr 6. 1947 grudzień 5, Praga - Sprawozdanie o sytuacji politycznej i gospodarczej w Czechosłowacji autorstwa radcy handlowego Ambasady RP w Pradze Leona Rozenmana i I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego, przesła ne przez chargé d’affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, tajne, kurierem............... Nr 7. 1947 grudzień 8, Praga - Pismo chargé d’affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszew skiego, tajne, pilne....................................................................................................... Nr 8.1947 grudzień 29, Ostrawa ֊ Pismo z Konsulatu RP w Ostrawie wysłane przez konsula generalnego RP w Ostrawie Stefana Wengierowa do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, ściśle tajne/tajne .................................... Nr 9. 1948 styczeń 19, Praga - Pismo chargé d’affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego w sprawie ustalenia współpracy między Ambasadą a Konsulatem RP w Ostrawie, tajne .............................................................................................................................. 29 43 45 48 52 58 69 74 78 5 Nr 10Л 948 styczeń 22, Praga ֊ Raport o sytuacji przedwyborczej w Czechosłowacji opracowany przez I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego, tajne ................................................................................................................................ Nr 11. 1948 styczeń 26, Praga - Szyfrogram nr 973 chargé d’affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, ściśle tajne........................................................................................ Nr 12. 1948 styczeń 26, Praga - Raport polityczny nr 5 chargé d’affaires Ambasa dy RP w Pradze Romana Staniewicza do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, tajne .............................................................................................. Nr 13. 1948 styczeń 28, Praga ֊ Szyfrogram nr 1078 chargé d’affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, ściśle tajne...................................................................................... Nr 14.1948 styczeń 28, Bratysława ֊ Sprawozdanie polityczne konsula RP w Bra tysławie Juliusza Znamierowskiego ......................................................................... Nr 15. 1948 styczeń 29, Warszawa - Artykuł prasowy Stanisława Brodzkiego „»Demokraci« w Słowacji”........................................................................................ Nr 16.1948 luty 6, Warszawa - Artykuł prasowy Z. Kura „Czechosłowacja między dwoma planami” ......................................................................................................... Nr 17. 1948 luty 14, Praga - Szyfrogram nr 1732 attaché Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, ściśle tajne.......................................................................................... Nr 18. 1948 luty 20, Warszawa - Artykuł prasowy „Czechosłowacja na drodze do ugruntowania demokracji ludowej. (Telefonem od własnego korespondenta)” ... Nr 19. 1948 luty 20, Warszawa ֊ Artykuł prasowy „Czechosłowacki świat pracy przeciwko próbom wywołania politycznego kiyzysu”............................................ Nr 20.1948 luty 20, Warszawa - Fragmenty artykułu prasowego J.S. „Świat w ciągu doby”................ Nr 21. 1948 luty 20, Warszawa - Artykuł prasowy „Kryzys polityczny w Czecho słowacji próbuje wywołać zjednoczona reakcja. Zdecydowana postawa partii ko munistycznych przeciw wszelkim próbom odsunięcia ludu od władzy” ............... Nr 22. 1948 luty 21, Praga - Szyfrogram nr 2010 attaché Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, piorun.......................................................................................... Nr 23.1948 luty 21, Praga - Szyfrogram nr 20111 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, ściśle tajne, piorun............................................................................. Nr 24. 1948 luty 21, Warszawa - Artykuł prasowy „Kulisy »kryzysu« czes kiego” .......................................................................................................................... Nr 25.1948 luty 22, Praga - Szyfrogram nr 20661 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, bardzo pilna błyskawica............................................................. Nr 26. 1948 luty 22, Warszawa - Artykuł prasowy Józefa Sawy Modzelewskiego „2 miliony Czechosłowaków za demokracją ludową”, korespondencja własna „Głosu Ludu”zPragi............................................................................................................... 6 81 91 92 94 95 101 104 107 108 110 111 112 114 115 116 118 119 Nr 27.1948 luty 22, Warszawa - Artykuł prasowy „Kryzys w Czechosłowacji trwa. »Nie damy wydrzeć ludowi jego rewolucyjnych zdobyczy«. Przemówienie premiera Gottwalda na wielkim wiecu w Pradze. Nasz korespondent telefonuje z Pragi” .. Nr 28. 1948 luty 23, Warszawa - Artykuł prasowy Józefa Sawy Modzelewskiego „Jak doszło do kryzysu?”, korespondencja własna „Głosu Ludu” z Pragi............. Nr 29. 1948 luty 23, Praga - Szyfrogram nr 2090 attaché Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica.................................................................................. Nr 30. 1948 luty 23, Praga - Szyfrogram nr 2091 attaché Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica.................................................................................. Nr 31.1948 luty 23, Praga- Szyfrogram nr 21231 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica.................................................................................. Nr 32.1948 luty 24, Praga ֊ Szyfrogram nr 21351 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica.................................................................................. Nr 33.1948 luty 24, Praga ֊ Szyfrogram nr 21401 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica.................................................................................. Nr 34. 1948 luty 24, Praga - Szyfrogram nr 2141 attaché Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica.................................................................................. Nr 35. 1948 luty 24, Praga - Szyfrogram nr 2147 attaché Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica.................................................................................. Nr 36. 1948 luty 24, Praga - Szyfrogram nr 2155 attaché Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, ściśle tajne, błyskawica................................................................................. Nr 37. 1948 luty 24, Warszawa - Meldunek nr JR-498/48 dyrektora Departamentu VII MBP gen. bryg. Wacława Komara do wiceministra MBP i szefa UB gen. Romana Romkowskiego, ściśle tajne........................................................................................ Nr 38. 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy „Polscy socjaliści wzywają czechosłowacką Socjaldemokrację do przeciwstawienia się reakcji”. Wypowiedź przedstawiciela PPS Stanisława Wincentego Dobrowolskiego dla korespondenta „Rudého práva”........................................................................................................... Nr 39. 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy „Premier Gottwald zapowiada zakończenie kryzysu w Czechosłowacji. (Telefonem od własnego korespon denta)” ........................................................................................................................ Nr 40.1948 luty 24, Warszawa -Artykuł prasowy J.S. „Świat w ciągu doby” (frag ment) ........................................................................................................................... Nr 41. 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy „Kryzys w Pradze zbliża się ku rozwiązaniu. Demokratyczny Front Narodowy podstawą nowego rządu Czech. Politycy prawicowi nie wejdą w skład odnowionego gabinetu. Nasz korespondent telefonuje z Pragi”...................................................................................................... 121 122 124 125 126 127 128 129 130 , 131 132 134 135 137 138 7 Nr 42. 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy „Premier Gottwald wskazuje drogi rozwiązania kryzysu rządowego w Czechosłowacji”...................................... Nr 43.1948 luty 25, Praga - Szyfrogram nr 21731 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica.................................................................................. Nr 44. 1948 luty 25, Praga - Szyfrogram nr 2175 attaché Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica .................................................................................. Nr 45. 1948 luty 25, Praga - Szyfrogram nr 2222 attaché Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, ściśle tajne .................................................................................................................... Nr 46. 1948 luty 25, Warszawa - Meldunek nr JR-507/48 dyrektora Departamen tu VII MBP gen. bryg. Wacława Komara do wiceministra MBP i szefa UB gen. Ro mana Romkowskiego, ściśle tajne.............................................................................. Nr 47. 1948 luty 25, Warszawa - Artykuł prasowy „Rozwój sytuacji w Czechosło wacji” .................... Nr 48. 1948 luty 25, Warszawa - Artykuł prasowy (e.b.) „Na widowni międzyna rodowej. Czechosłowacja na przełomie” ................................................................... Nr 49. 1948 luty [po 25], [Warszawa] - Sprawozdanie z akcji specjalnej delegacji PPS w Pradze w dniach 21-25 lutego 1948 r............................................................ Nr 50. 1948 luty 26, Warszawa - Meldunek nr JR-518/48 dyrektora Departamen tu VII MBP gen. bryg. Wacława Komara do wiceministra MBP i szefa UB gen. Ro mana Romkowskiego, ściśle tajne.............................................................................. Nr 51. 1948 luty 26, Warszawa - Artykuł prasowy „Nowy rząd premiera Gottwal da uzyskał poparcie całej demokratycznej opinii czechosłowackiej (telefonem od własnego korespondenta »API«)”.............................................................................. Nr 52. 1948 luty 26, Warszawa - Artykuł prasowy ,,Prem[ier] Gottwald utworzył rząd. Kryzys polityczny w Czechosłowacji rozwiązany. (Telefonem od własnego korespondenta z Pragi)”............................................................................................... Nr 53. 1948 luty 26, Warszawa - Artykuł prasowy (h) „Czechosłowacja” .......... Nr 54.1948 luty 26, Warszawa - Artykuł prasowy Krzysztofa Mikołaja Radziwiłła „Przezwyciężone kłopoty”.......................................................................................... Nr 55. 1948 [po 26 lutego], [Praga?] - Opracowanie JR/КМ „Kryzys rządowy w Czechosłowacji (18-25 lutego 1948 r.)” .......................................................... Nr 56. 1948 luty 27, Praga - Szyfrogram nr 2296 attaché Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, ściśle tajne ................................................................................................................... Nr57.1948 luty 27, Warszawa-Artykuł prasowy „Wywiad z ambasadorem Czecho słowacji w Polsce. Demokracja w Czechosłowacji jest dość silna, by unicestwić wszelkie zakusy rodzimej i obcej reakcji - stwierdza amb[asador Josef] Hejret” . Nr 58. 1948 luty 27, Warszawa - Artykuł prasowy „Walka o handel w Czechosło wacji” ............................................................................................................................ Nr 59.1948 luty 28, Ostrawa - Pismo konsula generalnego RP w Ostrawie Stefana Wengierowa do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, ściśle tajne/ tajne ................................................................ 8 139 140 141 142 143 144 146 148 158 160 162 164 166 168 177 178 182 184 Nr 60.1948 luty 28, Praga ֊ Raport attaché wojskowego RP w Pradze ppłk. dyplo mowanego Ignacego Bukowskiego do szefa II Oddziału Sztabu Generalnego WP gen. bryg. Wacława Komara, ściśle tajne ................................................................. Nr61.1948 luty 28, Warszawa-Artykuł prasowy „Tło kryzysu w Czechosłowacji. Konferencja prasowa u ambasadora Hejreta” .......................................................... Nr 62.1948 luty 28, Warszawa - Artykuł prasowy „Nowy rząd przystąpił do pracy. Konferencja prasowa amb[asadora] Hejreta” .......................................................... Nr 63. 1948 luty 28, Warszawa - Artykuł prasowy Józefa Sawy Modzelewskiego „Wielkie dni Pragi”, korespondencja własna „Głosu Ludu” z Pragi....................... Nr 64. 1948 luty 28, Warszawa - Artykuł prasowy „Sześć dni, które wstrząsnęły Pragą, 20 lutego - 25 lutego 1948”........................................................ .................. Nr 65.1948 luty 29, Warszawa - Artykuł André Simone’a „Reakcja w spisku przeciw republice”, korespondencja własna „Głosu Ludu” z Pragi ..................................... Nr 66. 1948 luty 29, Warszawa - Artykuł prasowy „Czechosłowacja uratowana przed losem Grecji”.................................................................................................... Nr67.1948 marzec 1, Warszawa-Szyfrogram nr 2575 sekretarza generalnego MSZ RP Stefana Wierbłowskiego do chargé d’affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza, ściśle tajne.............................................................................................. Nr 68. 1948 marzec 2, Warszawa - Artykuł prasowy „Rewelacje księdza Plojhara, przywódcy czeskiego Str[onnictwa] Ludowo-Katolickiego, o kulisach rezygnacji 12 ministrów poprzedniego gabinetu. Konferencja prasowa w kancelarii premiera Gottwalda”................................................................................................................... Nr 69. 1948 marzec 3, Warszawa - Szyfrogram nr 2702 Tadeusza Żebrowskiego do kierownika placówki w Pradze, ściśle tajne........................................................ Nr 70.1948 marzec 3, Warszawa - Meldunek nr JR-600/48 dyrektora Departamentu VII MBP gen. bryg. Wacława Komara do wiceministra MBP i szefa UB gen. Romana Romkowskiego, ściśle tajne........................................................................................ Nr 71. 1948 marzec 3, Warszawa - Artykuł prasowy „Sprawiedliwość ludowa w Czechosłowacji. Specjalnie dla »Głosu Ludu« - od André Simone” ................. Nr 72. 1948 marzec 4, Warszawa - Stenogram z informacji udzielonych przez Edwarda Ochaba o Rumunii i Czechosłowacji w dniu 4 marca 1948 r. (frag menty) ........................................................................................................................ Nr 73.1948 marzec 4, Warszawa - Artykuł prasowy „Premier Gottwald o zadaniach nowego rządu ludowego w Czechosłowacji” ........................................................... Nr 74.1948 marzec 5, Bratysława - Raport kierownika Konsulatu Generalnego RP w Bratysławie konsula Juliusza Znamierowskiego w sprawie sytuacji politycznej po kryzysie, tajne......................................................................................................... Nr 75. 1948 marzec 5, Warszawa - Artykuł prasowy RAP „Jak działa Front Naro dowy w Czechosłowacji. Wywiad z wicepremierem Zápotockým”....................... Nr 76. 1948 marzec 5, Warszawa - Artykuł prasowy Romana Jurysia „»Czeska« gorączka zachodniej reakcji”...................................................................................... Nr 77. 1948 marzec 6, Warszawa - Szyfrogram nr 2848 sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego do ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego, ściśle tajne ................................................................................................................... 186 189 190 191 194 196 199 201 202 204 205 206 208 213 215 220 222 225 9 Nr 78. 1948 marzec 6, Warszawa - Artykuł prasowy „Po unicestwieniu planów reakcji. Zacieśnienie współpracy między Polską a Czechosłowacją. Wicepremier tow. [Władysław] Gomułka-Wiesław o stosunkach polsko-czechosłowackich” .. Nr 79. 1948 marzec 7, Warszawa - Artykuł prasowy „Jak udaremniono spisek przeciw Republice w Czechosłowacji. Rozmowa specjalnego koresp[ondenta] RAP-u z min[istrem] spraw wewn[ętrznych] Czechosłowacji tow[arzyszem] Nos kiem” ............................................................................................................................ Nr 80. 1948 marzec 8, Praga - Szyfrogram nr 2631 ambasadora RP w Pradze Jó zefa Olszewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego i członka Biura Politycznego КС PPR Jakuba Bermana, ściśle tajne, błyskawica.................................................. Nr 81.1948 marzec 8, Praga-Szyfrogram nr 2650 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego w sprawie zapisów statutu organizacji młodzieżowej w Czechosłowacji, ściśle tajne............. Nr 82.1948 marzec 8, Praga - Szyfrogram nr 2661 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego w sprawie naruszania praw Polaków przez komitety akcji......................................................... Nr 83. 1948 marzec 10, Praga - Szyfrogram nr 2729 I sekretarza Ambasady RP w Pradze Józefa Mayen-Szadziewicza do wicedyrektora Departamentu Prasy i In formacji MSZ Aleksandra Jackowskiego, błyskawica ............................................ Nr 84. 1948 marzec 10, Praga - Szyfrogram nr 2740 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego i sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, błyskawica..................... Nr 85. 1948 marzec 10, Ostrawa - Artykuł prasowy „Interview »Nové Svobody« s Generalnym Konsulem R.P. P. Ing. Wengierowem к rocznicy polsko-czeske umo wy”. Wywiad z konsulem generalnym RP w Ostrawie Stefanem Wengierowem na temat znaczenia polsko-czechosłowackiego układu o przyjaźni i wzajemnej pomocy (fragment) ................................................................................................................... Nr 86.1948 marzec 12, Praga - Raport I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksan dra Krajewskiego o przebiegu kryzysu czechosłowackiego, przesłany w załączeniu do Raportu politycznego nr 9 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, tajne................................. Nr 87.1948 marzec 11, Warszawa-Artykuł prasowy „Dzięki postawie ludu pracu jącego rząd czechosłowacki został zrekonstruowany w sposób ściśle konstytucyjny. Przemówienie premiera Gottwalda w parlamencie”................................................ Nr 88. 1948 marzec 12, Warszawa - Szyfrogram nr 3065 sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego do ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego, ściśle tajne ........................................................................................... Nr 89. 1948 marzec 12, Praga - Pismo ambasadora RP w Pradze Józefa Olszew skiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, ściśle tajne, pilne............................................................................................................................ Nr 90. 1948 marzec 23, Warszawa - Referat informacyjny „O sytuacji obecnej w Czechosłowacji” wygłoszony przez Romana Werfla w КС PPR ....................... Nr 91. 1948 marzec 24, Warszawa - Artykuł prasowy Antoniego Piwowarczyka „Złoty dzień Pragi. (Od specjalnego korespondenta API dla »Życia«)”................. 10 226 229 231 232 233 234 235 236 238 246 248 249 251 263 Nr 92 Л 948 kwiecień 8, Praga ֊ Raport attaché wojskowego RP w Pradze ppłk. dy plomowanego Ignacego Bukowskiego do szefa II Oddziału Sztabu Generalnego WP gen. bryg. Wacława Komara, ściśle tajne ................................................................. Nr 93. 1948 kwiecień 16, Praga ֊ Notatka attaché Ambasady RP w Pradze Stani sława Gajewskiego dla ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego z rozmowy z Jindřichem Spurným szefem gabinetu ministra Noska, tajne............................... Nr 94.1948 kwiecień 23, Praga - Sprawozdanie Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Pradze za I kwartał 1948 r. przesłane przez kierownika Wydziału Konsularnego i I sekretarza Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do Biura Konsular nego MSZ (fragment) ................................................................................................ Nr 95. 1948 kwiecień 27, [Praga] - Notatka II sekretarza Ambasady RP w Pra dze Romana Przezwańskiego z rozmowy przeprowadzonej z przewodniczącym Rady Pełnomocników w Bratysławie Gustavem Husákiem 27 kwietnia 1948 r. ogodz. 15.00 ............................................................................................................... Nr 96. 1948 kwiecień 27, [Praga] - Notatka z rozmowy II sekretarza Ambasady RP w Pradze Romana Przezwańskiego z przewodniczącym SNR w Bratysławie Karolem Smidke, przeprowadzonej w jego gabinecie w SNR w Bratysławie (frag menty) ....................................................................................................................... Nr 97.1948 kwiecień 28, Warszawa-Notatka profesora dr. Mariana Strzemieńskiego z przypadkowej rozmowy przeprowadzonej 27 kwietnia 1948 r. na ul. Marszałkow skiej z I sekretarzem Ambasady ČSR w Warszawie dr. Michalem Majerčíkiem, ściśle tajne ............................................................................................................................. Nr 98. 1948 kwiecień 29, Praga ֊ Szyfrogram nr 4693 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego i sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego w sprawie polskich kan dydatów z Zaolzia startujących w wyborach parlamentarnych, zaplanowanych na 30 maja 1948 r., ściśle tajne, błyskawica................................................................. Nr 99. 1948 maj 20, Praga - Raport specjalny ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do MSZ, ściśle tajne........................................................................... Nr 100.1948 maj 21, Ostrawa - Sprawozdanie Konsulatu Generalnego RP w Ostra wie za I kwartał 1948 r. przesłane przez konsula Stefana Wengierowa do Biura Konsularnego MSZ (fragmenty)............................................................................... Nr 101.1948 maj 23, Praga - Raport „Polityka kościelna rządu czechosłowackiego” attaché Ambasady RP w Pradze Eufrozyny Paduch, ściśle tajne ........................... Nr 102. 1948 czerwiec 6, Warszawa - Referat ideologiczny wygłoszony przez Mieczysława Wągrowskiego na Walnym Zebraniu Towarzystwa Przyjaźni Polsko- Czechosłowackiej...................................................................................................... Nr 103. 1948 czerwiec 6, Warszawa - Rezolucja Walnego Zjazdu Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Czechosłowackiej ......................................................................... Nr 104. 1948 czerwiec 21, Praga ֊ Notatka I sekretarza Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego dotycząca nastrojów związanych z organizowanym przez ČOS XI Wszechsokolskim Zlotem, ściśle tajne ...................................................... Nr 105. 1948 sierpień 9, Praga - Pismo do szefa II Oddziału Sztabu Generalnego WP gen. bryg. Wacława Komara, podpisane wz. attaché wojskowego RP w Pradze przez mjr. dr. Adolfa Koflera, ściśle tajne ................................................................. 265 276 278 279 281 283 285 286 288 290 295 306 307 309 11 Nr 106. 1948 wrzesień 1, Ostrawa - Pismo konsula generalnego RP w Ostrawie Stefana Wengierowa do Departamentu Politycznego MSZ RP na ręce sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, ściśle tajne........................................ Nr 107.1948 wrzesień 27, Praga ֊ Pismo ambasadora RP w Pradze Józefa Olszew skiego do dyrektora Departamentu I MSZ Wiesława Sobierajskiego, tajne .......... Nr 108. 1948 listopad 18, Praga - Stenogram z Walnego Zebrania członków Eg zekutywy Organizacji Partyjnej PPR przy Ambasadzie RP w Pradze, odbytego 4 października 1948 r. o godz. 17.15 (fragmenty)................................................... Nr 109. [Brak daty], [Warszawa] - Rozszerzone tezy do referatu o przemianach politycznych w Czechosłowacji............................................................................... Nr 110.1948 [październik po 24, Praga] - Raport I sekretarza Ambasady RP w Pra dze Józefa Mayen-Szadziewicza dotyczący reorganizacji prasy czechosłowackiej w związku z I Zjazdem Dziennikarzy Czechosłowackich (fragment), tajne.......... Nr 111. 1948 [grudzień], Ostrawa - Sporządzone przez sekretarza Koła PZPR przy Konsulacie RP w Ostrawie Jana Holczaka sprawozdanie z zebrań członkowskich komórki PPR przy Konsulacie RP w Ostrawie odbytych w dniach 30 września, 15 i 24 listopada 1948 r. (fragmenty)....................................................................... Nr 112.1949 luty 15, Praga - Raport Ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego z działalności placówki za rok 1948 (fragmenty) ................................................... 311 318 320 322 327 331 333 Resumé ................................................................................................................... 339 Zhrnutie ................................................................................................................. 342 Summary................................................................................................................. 345 Wykaz skrótów....................................................................................................... 348 Indeks osób............................................................................................................. 360 ZHRNUTIE Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektívy, úvod a spracovanie Norbert Wojtowicz Pri porovnaní pomerov v Poľsku a Československu v prvých povojnových rokoch je evidentné, že išlo o dve rôzne politické systémy. Kým v Poľsku bol, so súhlasom spojeneckých krajín, násilne nastolený komunistický režim a politickým stranám, pôsobiacim v emigrácii, zasa hrubým spô sobom znemožnené participovať na riadení krajiny, v Československu sa základom nového štátu stal dohovor o tzv. Košickom vládnom programe oficiálne vyhlásenom 5. apríla 1945. Dohody uzavreté medzi aprílom 1945 a februárom 1948 tam viedli ku vzniku systému Národného frontu, ktorý zahŕňal aj navrátivšie sa z emigrácie nekomunistické ľavicové a stredové strany. Zatiaľ čo v Poľsku nebolo prevzatie moci komunistami jednorazovým aktom, ale procesom, trvajúcim od 1944 do 1947, v Československu sa v roku 1948 komunisti násilne chopili moci v priebehu nie koľkodňového prevratu. Hoci Komunistická strana Československa (KSČ) získala už v roku 1946 v parlamentných voľbách väčšinu a do čelo vlády sa dostal Klement Gottwald, v poľskej historiografii prevažuje názor, že komunisti sa na úplné prevzatie moci sústredili v polovici roku 1947. Vtedy sa začala zdanlivá spolupráca komunistickej strany a ďalších strán otriasať v základoch a nahradilo ju súperenie dovtedajších spojencov v rámci Národného frontu. Nepochybne k tomu prispeli obavy komunistov, ktorí spoluvládnuce umiernené strany podozrievali z toho, že by mohli nasmerovať politiku štátu príliš prozápadne. Komunisti preto už v júni začali kampaň proti slovenským demokratom a v septembri zinten zívnili svoj tlak oznámením, že príslušníci polície a Zboru národnej bezpečnosti (ZNB) objavili na Slovensku sieť separatistov. V slovenskej Demokratickej strane (DS) bola spustená dôkladná očista, ktorá viedlo k masovému zatýkaniu jej aktivistov. V dôsledku toho v októbri 1947 zjazd slovenských závodných rád požadoval zostavenie nového Zboru povereníkov (slovenskú vládu). Zároveň v lete 1947 postihla Československo prírodná katastrofa, ktorá viedla k ďalšiemu zvýšenie napätia v spoločnosti. Zdalo sa, že demisia slovenského Zboru povereníkov začala pomaly normalizovať situáciu v krajine, a preto bola prepuknutie krízy v roku 1948 pre mnohých pozorovateľov dosť nečaka né. Hoci bolo jasné, že komunisti sa usilujú o úplné prevzatie moci, predpokladalo sa, že sa tak udeje počas plánovanej volebnej kampane. Kým na jeseň 1947 ešte stále existovali pochybnosti o tom, ktorou cestou sa vydajú československí komunisti, o niekoľko mesiacov neskôr sa situácia zmenila natoľko, že bolo jasné, že podstatou blížiacej sa krízy bude pokus o rýchle prevzatie moci nad nekomunistickými stranami. Pri čítaní zachovaných archívnych materiálov je niekedy možné nadobudnúť dojem, že poľskí komunisti v Československu predvídali štátny prevrat a dokonca ho 342 očakávali. Preto prvá tlačová správa o udalostiach z februára 1948 obsahovala formuláciu: „Včera začala v Československu dlho očakávaná vládna kríza.“ Ak chceme priblížiť udalostí, ktoré priamo viedli ku komunistickému prevratu, je potrebné sa vrátiť do 12. februára 1948, keď minister vnútra Václav Nosek z KSČ odvolal v Prahe osem nekomunistických veliteľov ZNB. Nasledujúci deň nekomunistickí ministri schválili návrh minis tra spravodlivosti Prokopa Drtinu na anulovanie tohto rozhodnutia a pozastavenie personálnych zmien v ZNB do 24. februára. O niekoľko dní neskôr, 17. februára, na vládnom zasadnutí ministri Československej národno-socialistickej strany (ČSNS) požiadali o prerokovanie zmienených odvolaní, avšak premiér Klement Gottwald žiadosť zamietol, zdôvodňujúc to neprítomnosťou ministra Noska, a na 20. februára zvolal mimoriadnu schôdzu vlády. Zároveň KSČ a Komunistická strana Slovenska (KSS) začali už 18. februára mobilizovať svojich členov, zvolávať zhromaždenia v továrňach a posilňovali ľudové milície. Zlomovým momentom pre československú politickú scénu bol piatok 20. februára 1948, keď počas mimoriadneho zasadnutia vlády došlo k rozpadu dovtedajšieho politického systému, ministri patriaci k Československej ľudovej strane (ČSL), ČSNS a DS podali demisiu. Nekomunistické strany dúfali, že prezident ju neakceptuje, Gottwaldova vláda bude musieť padnúť a pri novom rozdelení postov sa komunistov podarí odstaviť od moci. Medzitým sa 21. februára na Staromest skom námestí v Prahe uskutočnilo veľké ľudové zhromaždenie, na ktorom Klement Gottwald kategoricky požadoval, aby prezident Edvard Beneš demisiu nekomunistických ministrov prijal. KSČ sa zároveň obrátila na pracujúcich s manifestom, v ktorom tvrdila, že pravicové strany vytvorili proti Národnému frontu blok sabotujúci vládny program a snažiaci sa vyvolať v Československu chaos. Vo viacerých regionálnych mestách, ako aj v Bratislave, sa konali demonštrácie na podpo ru Gottwaldových požiadaviek. Začali sa vytvárať tzv. akčné výbory Národného frontu s cieľom uskutočniť politické čistky vo vláde a v opozičných subjektoch. O deň neskôr, 22. februára 1948, sa v Priemyselnom paláci v Prahe konal zjazd závodných rád, ktorý podporil komunistov a na 24. februára vyhlásil demonštračný generálny štrajk. Ten oslabil odhodlanie prezidenta Benešą bojovať a 25. februára začal rokovať s delegáciou Ústredného výboru KSČ. Keď komunisti o 16.00 zorganizovali na Václavskom námestí demonštráciu robotníkov, prezident úplne rezignoval, o 16.30 prijal demisiu 12 nekomunistických ministrov a poveril Gottwalda zostavením novej vlády. Od tohto okamihu, takmer okamžite, začal Národný front očistu pracovísk, škôl atď. od „re akčných živlov“. Hneď nasledujúci deň bola v Prahe zatknutá časť nekomunistických poslancov, pričom bola ignorovaná ich parlamentná imunita. Spolu s prevzatím moci komunistami sa v mno hých oblastiach spoločenského a politického života objavili zásadné zmeny v dôsledku procesu „kádrových čistiek“ a ovplyvnili okrem iného aj tlač, verejnú správu, Zbor národnej bezpečnosti a armádu. Poľský veľvyslanec v Prahe Józef Olszewski vo svojej správe z roku 1948 zhrnul udalosti takto: „V posledných mesiacoch sa v armáde začali energické čistky, ktoré napomohli vytváraniu nových dôstojníckych kádrov a prostredníctvom súdnych procesov odhalili živly zotrvávajúce v službách Anglosasov.“ Podľa poľských diplomatov prebiehali udalosti v Československu relatívne bezproblémovo. Písali napr., že „priebeh krízy na Slovensku bol pokojný, neboli zaznamenané vážnejšie incidenty“ alebo že „priebeh prevzatia moci ľavicou v ostravsko-sliezskom kraji sa uskutočnil celkom pokoj nou cestou“. Zároveň sa zdôrazňovalo, že u značnej časti spoločnosti sa v tých dňoch prejavovala dezorientácia zo vzniknutej situácie a že „vidiecke i mestské obyvateľstvo na Slovensku zostalo počas krízy pasívne“. Poľskí komunisti zdôrazňovali, podľa nich, pozitívne dôsledky vzniku no vého politického systému v Československu: „V obrodenom Národnom fronte sú komunistická 343 a sociálnodemokratická strana, odbory, kultúrne organizácie, združenia bývalých politických väzňov a iných spoločenských organizácií ako aj od reakčných živlov očistená strana: národno-socialistická (premenovaná na Československú socialistickú stranu), ľudová a slovenská demokratická pod novým vedením. Na tomto základe vznikla nová vláda, ktorej ťažisko sa posunulo značne doľava, čo zodpovedá relevantnému rozloženiu síl v spoločnosti.“ Publikácia predstavuje snahy o zhodnotenie „Víťazného februára“ (takto tieto udalosti opiso vala oficiálna propaganda v Československu), ktoré sa objavovali v poľských vyjadreniach z tohto obdobia, pričom sa nesústredí len na moment samotného prevratu, ale snaží sa priblížiť aj to, čo mu predchádzalo a čiastočne i jeho dôsledky. Využité boli najmä dokumenty poľských diplomatických a konzulárnych misií v Prahe, Bratislave a Ostrave uložené v Archíve Ministerstva zahraničných vecí vo Varšave (AMSZ). Cenným doplnením archiválií z AMSZ sú materiály nachádzajúce sa v Archíve nových spisov vo Varšave (AAN): materiály zahraničného odboru Ústredného výboru Poľskej robotníckej strany a Spoločnosti poľsko-československého priateľstva (TPPCz), ako aj správy riaditeľa siedmeho oddelenia Ministerstva verejnej bezpečnosti a materiály poľského vo jenského atašé v Prahe uložené v archíve poľského Ústavu pamäti národa (AIPN). Archívne dokumenty boli doplnené tlačovými správami uverejnenými v dobovej tlači s celoštát nym dosahom najmä v hlavných tlačových orgánoch: Poľskej robotníckej strany - „Glos Ľudu“, Poľskej socialistickej strany - „Robotnik“, Poľskej ľudovej strany - „Gazeta Ludowa“, v tlačovom orgáne Demokratickej strany - „Kurier Codzienny“ a v centrálne vydávanom „Życiu Warszawy“. Doplnenie archívnych materiálov (nevyhnutne adresovaných malej skupine príjemcov) o dobové tlačové správy umožnilo ukázať, ako mali obraz toho, čo sa deje v Československu, vnímať širšie spoločenské vrstvy. Poskytlo to možnosť predstaviť dve úrovne poľskej perspektívy vnímania „Víťazného februára“. Je však potrebné poznamenať, že publikácia nepokrýva celé spektrum „poľskej perspektívy“, zameriava sa iba na domáce dokumenty, obchádzajúc tie, v ktorých sa k téme vyjadrovala poľská politická emigrácia a poľské exilové orgány. Preklad Doc. Pavol Matula, PhD SUMMARY The communist takeover of Czechoslovakia in 1948 as seen from the Polish perspective. Intro duction and elaboration by Norbert Wojtowicz The situation of the first post-war years in Poland and Czechoslovakia relates to two different political orders. In Poland, with the Allied countries’ approval, the communist authorities acted with full force, and the political parties in exile were brutally excluded from the possibility ofparticipating in the government. On the other hand, in Czechoslovakia, the foundation of the new state was the agreement on the so-called the Košice program, officially announced on April 5,1945. A National Front system existed there due to the agreements concluded from April 1945 to February 1948 to which non-communist leftist and center groups stemming from emigration circles were admitted. While in Poland, the takeover of power by the communists was not a one-off event, but a process spread over time and lasting from 1944 to 1947, in Czechoslovakia the communists came to full power in 1948 violently as a result of several days of revolution. Although the Communist Party of Czechoslovakia (KSČ) won the majority in the parliamentary elections already in 1946 and Klement Gottwald headed the government, the opinion in Polish historiography is that communists began their efforts aimed at a full takeover ofpower in mid-1947. The apparent symbiosis of the communist party and other groups was shaken at that time, with rivalry of existing allies within the National Front taking its place. Undoubtedly, this was caused by the fears of the communists who suspected that the moderate parties allowed to co-govem might be seeking to direct the state’s policy in an overly pro-Western direction. That is why the communists launched a campaign against the Slovak democrats in June, inten sifying their pressure by announcing that the police and National Security Corps (SNB) officers had discovered a network of separatists in Slovakia in September. A thorough purge was carried out in the Slovak Democratic Party (DS), with mass arrests of its activists. Consequently, in October 1947, the congress of Slovak factory councils demanded establishing a new Board of Commis sioners (Slovak government). Simultaneously, in the summer of 1947, Czechoslovakia was hit by a natural disaster, which caused an additional increase in social unrest. The dismissal of the Slovak Board of Commissioners seemed to slowly normalize the country’s situation, therefore the crisis of 1948 was quite an unexpected event for many observers. Even though it was realized that the communists were seeking to take over full power, it was assumed that such a move would take place during the planned election campaign. While there was still doubt in the autumn of 1947 as to the path that the Czechoslovak communists would take, the situation changed so much several months later that it became clear that the essence of the approaching crisis would constitute an attempt to take power over non-communist parties quickly. Looking at preserved archival materials, one can sometimes get the impression that the Polish communists 345 sensed a coup in Czechoslovakia and even expected it. That is why the first press reports about the February 1948 events contained the following phrase: “The long-awaited government crisis in Czechoslovakia began yesterday.” When willing to present the events that constituted the direct causes ofthe communist coup, one has to go back to February 12,1948, when Václav Nosek, Minister of the Interior from the KSČ, dismissed eight non-communist SNB leaders in Prague. The following day, the non-communist ministers approved the proposal of Justice Minister Prokop Drtina to cancel the decision and post pone personnel changes at the SNB until February 24th. Ministers from the Czechoslovak National Social Party (ČSNS) demanded a discussion regarding these dismissals several days later, on Febru ary 17th during a government meeting. However, Prime Minister Klement Gottwald - arguing the absence of Minister Nosek - rejected the request and announced that an extraordinary government meeting would be held on February 20th. At the same time, on February 18th, the KSČ and the Communist Party of Slovakia (KSS) began mobilizing their members, convening rallies in factories and strengthening the people’s militia. The Czechoslovak political scene’s turning point was Friday, February 20, 1948, when the current political system collapsed during an extraordinary government meeting and the ministers belonging to the Czechoslovak People’s Party (ČSL), during which the ČSNS and DS handed in their resignations. The non-communist groups hoped that the president would not accept the resigna tions and, as a consequence, Gottwald’s government would be forced to resign, and the communists would be removed from power during a new round. Meanwhile, a large rally took place at the Old Town Square in Prague on February 21st, during which Klement Gottwald categorically demanded that President Edvard Beneš accept the resignation of the non-communist ministers. At the same time, the KSČ addressed the workers with a manifesto in which it was noted that the right-wing parties had formed a bloc directed against the National Front that sabotaged the government’s program and aimed at causing chaos in Czechoslovakia. Demonstrations in support of Gottwald’s demands took place in many regional cities and in Bratislava. The creation of the so-called action committees {akční výbory) of the National Front began in order to carry out political cleansing in the government and opposition groups. A congress of factory councils in the Prague Industrial Palace was held a day later, on February 22, 1948. It supported the communists and announced a demonstrative general strike on February 24th. The strike of February 24th weakened President Beneš’s will to fight; he began negotiations with the delegation of the Central Committee of the KSČ on February 25th. When the communists organized a workers’ demonstration on Wenceslas Square at 4:00 p.m., the President gave in and accepted the resignation of 12 non-communist ministers at 4:30 p.m., commissioning Gottwald to form a new government. From then on, almost immediately, the National Front started to purge plants, schools, etc., of “reactionary elements”. The next day, some non-communist deputies were arrested in Prague, ignoring their parliamentary immunity. Along with the takeover of power by the communists, profound changes were made in many areas of social and political life resulting from the process of “personnel cleansing,” affecting, among others, the press, administration, the National Security Corps, and the army. In a 1948 report, Józef Olszewski, the Polish ambassador in Prague, summa rized: “In recent months, a vigorous purge in the army began through court proceedings, proposing new officers and unmasking elements remaining at the service of the Anglo-Saxons.” In the opinion of Polish diplomats, the events in Czechoslovakia were relatively peacefiil. They wrote, for example, that “the course of the crisis in Slovakia was calm, no major incidents were recorded” or that “the course of taking over füll power by the left in the Ostrava-Silesian region 346 of the country took place along a completely peaceful path.” Simultaneously, it was pointed out that a significant part of society showed confusion over the current situation, and that “rural and burgher people in Slovakia remained passive during the crisis.” Polish communists, in their opinion, emphasized the positive consequences of the emergence of a new political system in Czechoslova kia: “The renewed Front included communist and social democratic parties, trade unions, cultural organizations, associations of former political prisoners and other social organizations, as well as the reactionary elements of the nationalist party: socialist (renamed the Czech socialist party), peoples’ and Slovak democrats under new leadership. On this basis, a new government was formed, in which the focus shifted sharply to the left, corresponding to a significant balance of power in the society.” This volume presents attempts to assess the “victorious February” (this is how the official propaganda in Czechoslovakia described the events) appearing in Polish statements from this period, not limited to the coup itself. However, attempts were made to show both its prelude and some of the consequences. The documents of the Polish diplomatic and consular missions from Prague, Bratislava and Ostrava, mainly collected in the Archives of the Ministry of Foreign Af fairs in Warsaw (AMSZ), were used for this purpose. A valuable addition to the archives from the AMSZ include the documents in the Central Archives of Modem Records in Warsaw, materials of the Foreign Department of the Central Committee of the Polish Workers’ Party and the PolishCzechoslovak Friendship Society (TPPCz), as well as reports from the Director of Department VII of the Ministry of Public Security and materials of the Polish military attaché in Prague to be found in the Archive of the Institute of National Remembrance (AIPN). The archival documents were supplemented by press reports published in contemporary na tionwide newspapers, especially in the main press publication of the Polish Workers’ Party - Głos Ludu, the main press publication of the Polish Socialist Party - Robotnik, the main press publica tion of the Polish People’s Party - Gazeta Ludowa, the press publication of the Alliance of Demo crats - Kurier Codzienny, and in the centrally-published Życie Warszawy. The supplementation of archival materials (inevitably directed to a small group of recipients) with current press reports allowed to show how the image of what was happening in Czechoslovakia was to be perceived by wider social groups. This enabled the presentation of two levels of the Polish perspective on the “victorious February.” However, it should be noted that this publication does not cover the entire spectrum of the “Polish perspective” and focuses only on national documents, apart from what the Polish political emigration and Polish authorities in exile had to say. INDEKS OSOB ,ΑΒ.” 18,24 Adam Stanislav 272 „Adam Zawisza” zob. Rydz-Śmigły Edward Albrecht Hohenzollern 295 „Aleksander Dobrot” zob. Grosz Wiktor Ambruš Ján 218, 268, 309 Anders Władysław Albert 171, 187 Andreas Štěpán 270 „Andrej Gak” zob. Mezi Ondřej „Andrzej Sokora” zob. Sokorski Włodzimierz „Antek” zob. Wągrowski Mieczysław Antonín Ladislav zob. Feierabend Ladislav Karel Arski Stefan (właśc. Salman Artur) „Jan Wiljan”, „Leliwa”, „Roman Warecki”, „S. Kalinowski”, „Star” 115, 148,153, 156 Baier Josef 273 Balcerak Wiesław 24 Bandera Stepan 35 Bares Gustav (właśc. Breitenfeld Gustav) 48, 83, 169,251 Bartik Josef 268, 310 Baťa Anna 108 Baťa Antonin 108 Baťa Tomáš 108 Beck Józef 104,187,296 Bečko Ján 216 Bednář Václav 271 Bělohradský Karel 270 Beneš Edvard 14,19,21,22,25,30-36,44, 55, 59, 60, 62, 63, 72, 75, 87, 89, 92, 114, 117, 118, 123, 124, 127, 128, 133,139- 360 141, 144-146, 150, 151,153, 154, 156, 158, 162, 171, 180, 187,188, 193, 201, 203, 205, 208,211,222,239,240, 242, 244, 249, 255,257-259,261,268, 279, 286, 287, 307, 308-310, 328 Beneš František 273 Beneš Vojta (Vojtěch) 33, 70 Beran Josef 163, 276,286, 287,291, 292 Beran Rudolf 256 Berkowicz Leonard zob. Borkowicz Leonard Berman Jakub 16,17,48,231 Bernard Vilém 63, 151,152,154-156, 325 Bevelagua Julius 272 Bevin Ernest 81, 102, 147,222 Bezek Kazimír „Ivan Žiar”, „Peter Blen”, ,T’èter Civrun” 216 Bičiště Adolf Vladimir 271 Bidault Georges Augustin 222 Bidziński, radca finansowy 69 Biheller Kurt zob. Borský Karel BilýJ. 120 Bismarck Otto von 57 Blaho Pavol 163,216 Blum Léon 102, 196, 197,200, 223 Boček (Boček- Chodský) Bohumil 150, 187, 243, 265 Bodrow Michal 81,82 Bonaparte Napoleon 81 Borkowicz (Berkowicz) Leonard 337 Borský Karel (właśc. Biheller Kurt) 188 Botek Anton 39 Bouček Miroslav 14 Brada Jozef 275 Breitenfeld Gustav zob. Bareš Gustav Brodzki Stanisław 101 BroklováEva 15 Broński Zdzisław „Uskok” 24 Brown Irving 197, 200 Browning John 229 Broz-Tito Josip 117,210,332,334 Buczma Lidia 13,16,24 Bugár Miloš 38, 40, 53, 59, 101 Bukowski Ignacy 186,265 Bullitt William Christian, Jr. 196, 197, 199, 200 Burkoń Antonin 272 Búza (Buza) Andriej (Ondrej) 58, 70 Buza Andriej zob. Búza Andriej (Ondrej) Buzalka Michal 39 Bystrický Józef 39 Čabrada Václav 272 Čamogurský Pavol 39 Čavojský Rudo (Rudolf) 39 Čepička Alexej 52, 66,163, 182, 183, 206, 207, 292, 293 Čermák Jan 268 Černej Darko 82 Čemek Jan 271 ChajnLeon 336 Chamrád Vladimír 233 Chauvel Jean 201 Chleboun Jozef 270 Choc Miloslav 307 CholínskýJan 14 Chudík Michal 215,216 Chudoba Bohdan 41, 168, 176 Churchill Winston Leonard Spencer 168, 196, 199 Ciprich Anton zob. Cyprich Anton Císař Jozef zob. Šrámek Jan Clementis Vladimír (Vlado) 131,162,180, 235, 248, 249, 280, 283, 300, 335 Cvinček Andrej 39,98 „Cygan” zob. Komar Wacław Cyprich (Ciprich) Anton 270 „D. Šišolík” zob. Okáli Daniel Danes, redaktor AFP 35 Danielovič Vojtech Gejza 269 „Dav” zob. Okáli Daniel David Josef (Jožka) 177 DaxnerJán 40 Dąb-KociołJan 335 Demjanow Nikołaj 82 Dimitrow Georgi zob. Dymitrow Georgi Dixon Pierson John 81 Dlouhý František 120 Dobrowolski Stanisław Wincenty 130, 134 Dolanský Jaromír 149, 152, 162 Drba Václav 270 Drgáč Šimon 188 Drobner Bolesław 262 Drozd František 272 Drtina Prokop 19,21,25,31,34,91,98, 123, 206,230 Dualský Juraj Tibor 272 Dubiel Józef „Powróz” 337 Dubský František 272 Duchaček Ivo 176,197, 202 Duda Jozef 274 Duda Petr 270 Dumas Charles 116 Durana Justin 274 Ďurčanski Ferdinand 41, 53, 88, 96,135,175, 196, 199 Ďuriš Julius 55, 56, 61, 62, 72, 73, 162, 280, 335 Dušek Cyril 53 Dvořáková Zora 25 Dyk Viktor 270 Dymitrow (Dimitrow) Georgi 280 Eckstein Vojtěch zob. Erban Vojta Elias František 275 Engelmann Alfréd 39 Erban Evžen (Eugen) 120, 128, 131,154, 163, 175,194,262, 335 Erban Vojta (właśc. Eckstein Vojtěch) 50, 153,155, 156,195,225 Eret Josef 309 „Ernest” zob. Romkowski Roman 361 Falťan Michal 215,216 Fára Kamil 41 Feierabend Ladislav Karel (Ladislav Antonín) 256 Fejtő François 16 „Feliks” zob. Romkowski Roman „Feliks Duniak” zob. Gomułka Władysław Feņenčik Mikuláš 36-38, 54, 59, 70, 217, 309 Fierlinger Zdeněk ЗО, 33, 34, 49, 50, 56, 57, 62, 64, 72, 86, 94, 113-115, 117, 121, 128, 131, 132, 135,140,141,145, 147, 149, 152, 154-156, 161,162, 167, 174, 175, 187, 188, 194,203,231, 243, 244,249, 250, 258, 261,323,335 Filo Kornel 46 Filous Jozef 272 Fochtan zob. Kohtan Forst Emil 273 Fořt František 270 Franc Stanislav 272 Franco Francisco 196,199, 243 Franek Mikuláš 21, 98, 123 Friedl Jiří 14 Fügner Jindřich 260 Fuksa Jaroslav 272 Gabčik Jozef 252 Gajewski Stanisław 107, 114, 124, 125,129֊ 131, 141, 142,177,276, 278, 307 Gaulle Charles de 57,116 Geminder Bendřich 48, 158,231,319 Godulski Henryk 14 Goebbels Joseph 95 Gomułka Władysław („Wiesław”, „Feliks Duniak”) 132,226 Gottwald Klement 15,16,19-21,25,31, 34, 39,41,42, 48, 51, 52, 54, 55, 61, 62, 66-69, 75, 83, ПО, 113-124, 127, 128, 131-133, 135,139-141, 143-145, 150, 152, 155-160,162, 168, 170-176, 178-180, 193-195, 197,198, 200, 202, 207, 209, 213, 214,221-223, 229, 235, 240-247, 249, 250,252, 257, 259, 286, 287, 290,299, 307, 328 362 Grant John A. 88, 97 Gregor Antonín 163,303,335 Grinszpan-Kikiel Natan zob. Romkowski Roman Grosicki Jerzy 336 Grosz Wiktor (właśc. Izaak (Icchak) Medres) „Wojciech Bylina”, „Aleksander Dobrot” 43 Grzegorz VII 150 Guderian Heinz Wilhelm 203 Hácha Emil 256, 309 Hájek Jin 154,231 Hála František 21, 71, 81,123, 161,202, 242 Hanus Julius 271 Hanus Karel 188 Hasal Antonín 309 Havel František 268 Havelka Jaroslav 231 Havránek Jozef 274 Hearst William Randolph 197 Hejda Jin 168 Hejret Josef 178, 180,189, 190, 283 „Henryk” zob. Jurys Roman „Herbut” zob. Komar Wacław Hess Alexander 274 Heydrich Reinhard 252 Himmler Heinrich 35 Hitler Adolf 95, 246, 306 Hlaváček Augustin 272 Hlinka Andrej 36, 101 Hlouch Josef 290 Hochfeld Julian 64 Hodinová-Spumá Anežka z d. Zavadilová 72 Hodža Fedor 35, 91 HolczakJan 331 Holub Miroslav 271 Hora Ota 15 Horák Jiří Eduard 204 Horák Pavel 19 Hošlar Oldřich 275 Hrabčík František 267 HrbáčekHugo 274 Hilckel Jan Nepomucen 316 Huňáček Stanislav 272 Hus Jan 89 Husák Gustáv 37, 54, 59, 60, 70, 87, 126, 172, 175,215,242, 279, 280 Ingr Jan Sergej 51,267, 309 „Ivan Žiar” zob. Bezek Kazimír Ivičič Václav 272 Jabłoński Henryk Jan 115, 148, 153 Jackowski Aleksander 234 Jadwiga Andegaweńska 295 „Ján Krest” zob. Okáli Daniel „Jan Wiljan” zob. Arski Stefan Janda František 15 Jankovcová Ludmila 62, 63, 72, 87, 128, 152-154,162, 175, 335 Janota Karel 272 Janoušek Karel 267,310 Jaroszewicz Piotr 336 Jaške Josef 270 „Jaszka” zob. Romkowski Roman JemelkaJan 268 „Jerzy Zaręba” zob. Piaskowski Leonard Jirásek Zdeněk 14 Jirout František 270 John Oldřich 62, 63, 115, 128, 140, 154, 243 Josko Matej 39,40,218 JungwirthováAnna 154 Jurys Roman (właśc. Schacht Chaim) „Henryk”, „Stefan”, „Szybiński” 222 Kadainka Jaroslav 272 Kaleta Alfred 285 Kalla Josef 268 Kalvoda Josef 21 Kamiński Marek Kazimierz 13,14,17,18 Kaplan Karel 15,17, 19 Karmasin Jozef 271 Karol IV Luksemburski 104 Kašpar Jaroslav 270 Katz Otto zob. Simone André „Kazik” zob. Zawadzki Aleksander Kempný Ján 38,40, 53, 59, 101 Kennedy John Fitzgerald 274 Klanie Alfons 275 Klapálka Karel 243 Klíma Jaroslav 268 Klimeš Miloslav 14 Kocian Jiří 15,18,19 Kočvara Štefan 21, 54, 56,123 Kofler Adolf 186,265,309 Kohtan (Fochtan) 177 Kokoška Stanislav 15 Kokoškova Zdeňka 15 Kokrda Roman 271 Komar Wacław (właśc. Kossoj Mendel) „Kucyk”, „Morski”, „Herbut”, „Nestor”, „Cygan” 132,143, 158, 186, 205, 265, 309 Kopal Stanislav 271 Kopecký Jan 21,123 Kopecký Václav (Kopeckij W.) 14, 60, 73, 86, 162, 177, 202, 203, 327 Kopřiva Arnošt 273 Kořalková Květa 13 Korbel Samuel Karol 269 Kossoj Mendel zob. Komar Wacław Koťátko Jiří 241 Koušová-Petránková Vlasta 118, 121, 130, 152, 194 KovačovičJán 272 Kovalčik František 275 Kovář František 292 Koždoň Josef 185 Koželuhová-Procházková Helena 41, 86 Kożusznik Bogusław 336 Krajčír František 163 Krajewski Aleksander 58, 69, 71, 73, 81, 92, 107,114,115,118, 126-128, 140, 141, 149, 238 Krajina Vladimir 91, 276, 307 Kratochvíl Jan Mikuláš 268 Krawczyk Andrzej 13,15 Krist Jakub 271 Kristín Jozef Martin 268 Krňák Karel 273 Kmanský Miroslav Josef 84 363 Krosnář Josef 121 Kubát Josef 230 Kubíček Karel 271 Kubiš Jan 252 Kučera Adolf 273 , Дисук” zob. Komar Wacław Kudláček Čeněk 267 Kuklik Jan 15 Krma Pavol 268 KurZ. 16, 104 Kutlvašr Karel 267 Kvaček Robert 15 Kvetko Martin 35,46,279 Kyselý Jozef 91, 98,102, 144,218, 219 Lange Oskar Ryszard 94 Laušman Bohumil 30, 31, 49, 50, 57, 62, 63, 70, 72, 87,115-117,127,128,131,132, 140, 141, 147, 151,152,154-156, 161, 162, 194,195, 211,231,244,250,258, 323 Lednický, ppłk kapelan 37 „Leliwa” zob. Arski Stefan Leszczycki Stanisław Marian 303, 304 Lettrich Jozef 35,40,46, 55, 88, 91, 97-99, 218 Lichner Ján 21, 35, 38,123 Lindauer Jaroslav 231 Lipanský Vladimir 273 Lipka Hubert 21 Liška Alois 267,309 Liška Bohumil 274 Lukačovič Jozef 216, 218 Łyżwiński Michał zob. Rola-Żymierski Michał Mach Alexander (Šaňo) 252 Majer Józef zob. Mayen-Szadziewicz Józef Majer Václav 32,33,45,49, 115, 126-128, 140, 151, 154-156,161, 162,175,195, 211, 230,239, 242-244, 325 Majerčík Michał 283 Maksymilian I Habsburg 295 364 Małkiewicz Andrzej 14 Maniu Iuliu 51,101 Mareli Jaroslav 273 Marko Jozef 269 Marshall George Catlett 147, 164,222 Masaryk Herbert 235 Masaryk Jan 14, 25, 30, 31, 98, 107, 118, 131,158,162,175,180,206, 234,235, 240, 244, 249,283, 307,326 Masaryk Tomáš Garrigue 30,236,283, 307, 328 Mati, działacz narodowo-socjalistyczny 160 Matocha Jozef Karel 290 Matuszewski Tadeusz 258, 262 ,Mayen” zob. Mayen-Szadziewicz Józef Mayen-Szadziewicz Józef (właśc. Majer Józef) „Mayen” 22, 29, 52, 69, 73, 234, 327 Medres Izaak (Icchak) zob. Grosz Wiktor Mezi Ondřej ,Andrej Gak” 310 Michalik Václav 273 Michniak Paweł Jacek 14 Miklosz, działacz Związku Czeskich Rolników 177 Mikołajczyk Stanisław 13,46, 60,149,253, 256 Minc Hilary 302, 303,335, 337 Minkowski Maksymilian 213 Mitterrand François 116 Mjartan Jozef 215,216,218 Modzelewski Józef Sawa 119,122,191 Modzelewski Zygmunt 78, 91, 94, 114, 118, 124-131, 140, 141,231,235,249, 285, 335 Mollet Guy 20, 116, 157,324 Mołotow (właśc. Skriabin) Wiaczesław 212 Moraviec František 269,310 ,Morski” zob. Komar Wacław Morski” zob. Rola-Żymierski Michał Mrázek Augustin 271 Mrázek Karel 270 Mrázek Raimund 269 Nagy Ferenc 51,101, 149 Náprstek Karel 270 Naszkowski Marian 204 Navratil Antonín 274 Navrátil Rudolf 271 Nedbalek Jaroslav 271 Nejedlý Zdeněk 163,250,292, 335 Němec Jan 127, 141, 152, 156, 243,244, 262 „Nestor” zob. Komar Wacław Neuman Alois 160,162,177, 203,276, 335 Neuman Bedřich 268 Nezval Gustav 84 Nichols Philip Bouverie Bowyer 81 Nosek Jindřich 201 Nosek Václav 19, 50, 59-61, 74, 110,113, 116, 122, 152, 158, 162, 169, 173, 195, 229, 230,235,240, 244, 276 Noska Jozef 271 Novák Cyril 272 Novomeský Ladislav (Laco) 216 Nový Vilém 107 Nyc, socjaldemokrata 155 Obuch Oto 39,40, 53, 135 Ochab Edward Mieczysław 208 Okáli Daniel („Dav”, „Ján Krest”, „T. Stoklas”, „D. Šišolík”) 215 Olbracht Ivan (właśc. Zeman Kamil) 84 Olszewski Józef 22, 23, 25, 43, 58, 69, 74, 107, 115,225, 231-233, 235, 238,248, 249, 276, 279, 281, 285,286, 318, 320, 333 Osóbka Edward zob. Osóbka-Morawski Edward Bolesław Osóbka-Morawski Edward Bolesław (właśc. Osóbka Edward) 258 Osvald Karel 271 Paczkowski Andrzej 20 Paduch (Paduchowa) Eufrozyna 290,320 Patek Artur 14 Pavlak, poseł 185 Pavlán Jaroslav 33 Pavlik, burmistrz Cieszyna 185 Pelich Antonin 269 Peroutka Ferdinand 131 Peši Józef 273 ,reter Blen” zob. Bezek Kazimír „Peter Civrun” zob. Bezek Kazimír Petr Alois 131,145,162,175, 176,206, 244, 276, 335 Petřík Michal 272 Philips Morgan Walter 49 Piaskowski Leonard „Jerzy Zaręba” 337 Pietor Ivan 21, 71, 81, 88, 91, 98, 123, 144, 242 Pika Heliodor 188,268, 310 Písek František 284, 299, 314 Piwowarczyk Antoni 263 Plass Jaroslav 310 Plojhar Jozef 163, 175, 176, 202, 206, 276, 286, 292, 335 Polák Milan 70,144, 176,217-219 Pondy (Punda) Jan 272 Popiel Karol 13 Pošibal Jaroslav 271 Prchala Lev 171,187 Prečan Vilém 19 Procházka Adolf 21, 86,123 Przezwański Roman 279,281 Puliján 215 Punda Jan zob. Pondy Jan Putrament Jerzy 201 Quisling Vidkun 101 Rabanowski Jan 335 Radziwiłł Krzysztof Mikołaj Artur 166 Rakovčik František 269 RansdorfEmil 242 Rapacki Adam 115,148,153 Reichi Pravomil 170 Reicin Bedřich (właśc. Reinzinger Friedrich) 188 Reinzinger Friedrich zob. Reicin Bedřich Rejman Rudolf 130 Ripka Hubert 14, 19, 21, 91, 123, 170, 176, 202, 242 365 Rojek Wojciech 14 Rokoský Jaroslav 15 „Rola” zob. Rola-Żymierski Michał Rola-Żymierski Michał (właśc. Łyżwiński Michał) „Rola”, „Morski”, „Zawisza” 335 „Roman Warecki” zob. Arski Stefan Romkowski Roman (właśc. Grinszpan-Kikiel Natan) „Feliks”, „Ernest”, „Jaszka” 132, 143, 158, 205 Roosevelt Franklin Delano 193 Rosik Vítězslav Josef 270 Rozenman Leon 58, 69-71, 73 Rozinek František 272 Rudolfil Habsburg 104 Rumiński Bolesław 336 Rusin Kazimierz zob. Rusinek Kazimierz Rusinek (właśc. Rusin) Kazimierz 115, 148, 152-154,156 Rydz-Śmigły Edward („Śmigły”, „Tarłowski”, „Adam Zawisza”) 104 „S. Kalinowski” zob. Arski Stefan Šábata Antonin 273 Sacher Vilém 266 Saive Dieudonne 229 Salman Artur zob. Arski Stefan Sandys Dimean Edwin 168 Sárai Jan 273 Schacht Chaim zob. Jurys Roman Schnek Eduard 275 Schönfeld Pavel zob. Tigrid Pavel Schramm Augustin 307 Schumacher Kurt 64,71 Schwarz Stefan 272 Šedivý Josef 284 Sedláček Oskar 273 Ševčík Ján 91, 98, 144, 162, 218,219,265 Sidor Karol 41, 88, 96 Šimandl Jozef 270 Simone André (właśc. Katz Otto) 25,196, 199, 200, 206 Široký Viliam 84,87,131,162,195,280 Sklenovský Bruno 310 Skoupý Karel 290 366 Skriabin Wiaczesław zob. Mołotow Wiaczesław Slánský Rudolf 18, 31,48,112, 149,152, 156, 188, 196,220,285 Slavik Juraj 240 Slavkovský František 275 Šlechta Emanuel 163, 177, 202,276, 335 Šlézar Pavel 273 Šmidke Karol 37,216,279-281 Smutný Jaromír 286 Smutný Julius 274 Smyczek Karel 185 Sobek Oldřich 273 Sobierajski Wiesław Stanisław 79,318 Sofulis Temistoklis 243 Sojček Kornel 274 Sokorski Włodzimierz „Andrzej Sokora” 336 Soltész Jozef 98,215 SouhradaJiři 274 Šplíchalová Vlasta 120 ŠpronglJan 273 Spurný Jindřich Grisza 276,277 Spychalski Marian 132 Šrámek Jan (Císař Jozef) 21, 71, 86,123,145, 202, 244, 273 Šrobár Vávro 45, 163 Stalin Józef 17, 193,252 Staniewicz Roman 58, 69, 78, 91, 92, 94, 201 „Star.” zob. Arski Stefan Starý Bedřich 274 Stasko Jozef 39 Stawiński Eugeniusz 337 „Stefan” zob. Juiyś Roman Steinhardt Laurence 166,191, 240, 249 Štiastny, działacz związkowy 64 Strakoš Jan 41 Stránský Jaroslav 21,123, 169 Štrégl Josef 270 Strelka Vojtech 273 Strzemieński Marian 283 Styk Jozef Juraj 58, 88 SudewyPetr 127 Šupáček Antonín 273 ŠvábenkýJan 271 Šverma Jan 61 Švermova Marie z d. Švábova 61, 72 Svoboda Jaroslav 271 Svoboda Jozef 271 Svoboda Ludvik 19, 68, 118, 150,175, 186-188,210, 240,243, 244, 255, 260, 265,266 Swiatogorow Aleksandr „Zoricz” 82 Szurman, komunista 313 „Szybiński” zob. Jurys Roman Szymanowski Wacław 335 Szyr Eugeniusz 336 „Śmigły” zob. Rydz-Śmigły Edward Świątkowski Henryk 335 „T. Stoklas” zob. Okáli Daniel „Tarłowski” zob. Rydz-Śmigły Edward Tigrid Pavel (właśc. Schönfeld Pavel) 41, 143, 176, 192, 197, 242 Tiso Jozef 41,46, 53, 73, 88, 96, 97, 166 Tkaczow (Tkaczów) Stanisław 336 Tkaczów Stanisław zob. Tkaczow Stanisław Tłach Jozef 271 Tlampsa František 273 Tlustý Antonin 273 Tobyška Bohumil 274 Tołwiński Stanisław 337 Toman Matěj 273 Tomášek Dušan 15 Tomaszewski Jerzy 14 Tomčík Jaroslav 187,188 Tom Čeněk 256 Trebichavský Ivan 269 Trachta Štěpán 292, 293 Truman Harry 147 Trutnovský František 270 Tymeš František 33,62,115,162 Tyrš Miroslav 260 Uhlíř František 176 Ursíni Ján 16, 39, 40, 48, 53, 54, 59, 88, 98, 101, 126, 135, 175 „Uskok” zob. Broński Zdzisław Václav Imrich 273 Váňa Jozef 270 Vandrovec Antonín 120 Vartíková Marta 14 Veber Václav 15,21 Vejmelka František 269 Vesel Mirko 310 Veselý Jindřich 15 Veselý Vlastimil 274 Veverka Josef 176 Vick Anton 272 Viktorin Ladislav 273 Viktory Julius 216 Vildonec Karel 274 Vilím Blažej 49,131,140, 151,152,154֊ 156, 161, 175, 202,230, 243, 244, 258, 325 Vlatavský Zdeněk 270 Vomáčka Eduard 271 Vrbata Josef 185 Vykoupil Libor 15 „Wacek” zob. Zawadzki Aleksander Wachowicz Henryk 258 Wągrowski Mieczysław „Antek”, „Wicek” 295 Wengierow Stefan 23, 74, 78-80, 83, 85, 142, 184, 232, 233, 236, 288, 311, 331 Werfel Roman Karol 251 „Wicek” zob. Wągrowski Mieczysław Wierbłowski Stefan 16, 17, 43, 142, 177, 184, 201, 225, 231-233, 235, 238, 248, 285, 311 „Wiesław” zob. Gomułka Władysław Winch Michael В. 130 Witos Wincenty 256 Władysław II Jagiełło 295 „Wojciech Bylina” zob. Grosz Wiktor Wolsza Tadeusz 25 Wünsch Otakar 64, 256 Zadkowiczowa-Bartkowa, dziennikarka 176 Žampach František 273 Žampach Otakar 270 367 Zápotocký Antonín 119,120,131,162,163, 180,194,195,220, 221,312 Zawadzki Aleksander („Kazik”, „Wacek”) 315 „Zawisza” zob. Rola-Żymierski Michał Želinský Štefan 272 Zeman Kamil zob. Olbracht Ivan Zenki Petr 19,21,25, 31, 81,123,125,138, 149,154,160,169,240,241,243, 253, 256 Žilka Jaroslav 272 Zmrhal Antonín 52,66 Znamierowski Juliusz 23,45,95, 215 „Zoricz” zob. Swiatogorow Aleksandr Zorin Walerian 81,268 Zupka František 216 Zygmunt I Stary 295 Żebrowski Tadeusz 204 Bayerische Staatsbibliothek
adam_txt	INSTYTUTPAMI Ę CINARODOWEJ KOMISJA ŚCIGANIA ZBRODNI PRZECIWKO NARODOWI POLSKIEMU PRZEWRÓT KOMUNISTYCZNY W CZECHOSŁOWACJI 1948 ROKU WIDZIANY Z POLSKIEJ PERSPEKTYWY wybór, wstęp i opracowanie Norbert Wojtowicz WARSZAWA-WROCŁAW 2021 SPIS TREŚCI Wstęp 13 Dokumenty Nr 1 1947 październik 7, Praga - Raport informacyjny attache prasowego Ambasady RP w Pradze Józefa Mayen-Szadziewicza o sytuacji wewnętrznej Czechosłowacji we wrześniu i na początku października 1947 r 29 Nr 2 1947 październik 8, Praga Notatka informacyjna ambasadora RP w Pradze Stefana Wierbłowskiego przesłana wraz z pismami przewodnimi do dyrektora De partamentu Prasy i Informacji MSZ Wiktora Grosza oraz dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, tajne 43 Nr 3 1947 listopad 4, Bratysława - Sporządzone przez konsula RP w Bratysławie Juliusza Znamierowskiego sprawozdanie polityczne Konsulatu Generalnego RP w Bratysławie za okres od 8 do 31 października 1947 r (fragment), tajne 45 Nr 4 1947 listopad 10, Praga - Pismo do członka Biura Politycznego KC PPR Jakuba Bermana (fragmenty), tajne 48 Nr 5 1947 [grudzień], Praga - Sprawozdanie attache prasowego Ambasady RP w Pradze Józefa Mayen-Szadziewicza dotyczące sytuacji wewnątrzpolitycznej w Czechosłowacji w listopadzie 1947 r , tajne 52 Nr 6 1947 grudzień 5, Praga - Sprawozdanie o sytuacji politycznej i gospodarczej w Czechosłowacji autorstwa radcy handlowego Ambasady RP w Pradze Leona Rozenmana i I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego, przesła ne przez charge d'affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, tajne, kurierem 58 Nr 7 1947 grudzień 8, Praga - Pismo charge d'affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszew skiego, tajne, pilne 69 Nr 8 1947 grudzień 29, Ostrawa - Pismo z Konsulatu RP w Ostrawie wysłane przez konsula generalnego RP w Ostrawie Stefana Wengierowa do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, ściśle tajne/tajne 74 Nr 9 1948 styczeń 19, Praga - Pismo charge d'affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego w sprawie ustalenia współpracy między Ambasadą a Konsulatem RP w Ostrawie, tajne 78 Nr 10 1948 styczeń 22, Praga-Raport o sytuacji przedwyborczej w Czechosłowacji opracowany przez I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego, tajne 81 Nr 11 1948 styczeń 26, Praga - Szyfrogram nr 973 charge d'affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, ściśle tajne 91 Nr 12 1948 styczeń 26, Praga - Raport polityczny nr 5 charge d'affaires Ambasa dy RP w Pradze Romana Staniewicza do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, tajne 92 Nr 13 1948 styczeń 28, Praga - Szyfrogram nr 1078 charge d'affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, ściśle tajne 94 Nr 14 1948 styczeń 28, Bratysława - Sprawozdanie polityczne konsula RP w Bra tysławie Juliusza Znamierowskiego 95 Nr 15 1948 styczeń 29, Warszawa - Artykuł prasowy Stanisława Brodzkiego „»Demokraci« w Słowacji 101 Nr 16 1948 luty 6, Warszawa-Artykuł prasowy Z Kura „Czechosłowacja między dwoma planami 104 Nr 17 1948 luty 14, Praga - Szyfrogram nr 1732 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, ściśle tajne 107 Nr 18 1948 luty 20, Warszawa - Artykuł prasowy „Czechosłowacja na drodze do ugruntowania demokracji ludowej (Telefonem od własnego korespondenta) 108 Nr 19 1948 luty 20, Warszawa - Artykuł prasowy „Czechosłowacki świat pracy przeciwko próbom wywołania politycznego kryzysu 110 Nr 20 1948 luty 20, Warszawa - Fragmenty artykułu prasowego J S „Świat w ciągu doby 111 Nr 21 1948 luty 20, Warszawa - Artykuł prasowy „Kryzys polityczny w Czecho słowacji próbuje wywołać zjednoczona reakcja Zdecydowana postawa partii ko munistycznych przeciw wszelkim próbom odsunięcia ludu od władzy 112 Nr 22 1948 luty 21, Praga - Szyfrogram nr 2010 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, piorun 114 Nr 23 1948 luty 21, Praga-Szyfrogram nr 20111 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, ściśle tajne, piorun 115 Nr 24 1948 luty 21, Warszawa - Artykuł prasowy „Kulisy »kryzysu« czes kiego 116 Nr 25 1948 luty 22, Praga - Szyfrogram nr 20661 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, bardzo pilna błyskawica 118 Nr 26 1948 luty 22, Warszawa - Artykuł prasowy Józefa Sawy Modzelewskiego „2 miliony Czechosłowaków za demokracją ludową, korespondencja własna „Głosu Ludu z Pragi 119 Nr 27 1948 luty 22, Warszawa - Artykuł prasowy „Kryzys w Czechosłowacji trwa »Nie damy wydrzeć ludowi jego rewolucyjnych zdobyczy« Przemówienie premiera Gottwalda na wielkim wiecu w Pradze Nasz korespondent telefonuje z Pragi 121 Nr 28 1948 luty 23, Warszawa - Artykuł prasowy Józefa Sawy Modzelewskiego „Jak doszło do kryzysu?, korespondencja własna „Głosu Ludu z Pragi 122 Nr 29 1948 luty 23, Praga - Szyfrogram nr 2090 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica 124 Nr 30 1948 luty 23, Praga - Szyfrogram nr 2091 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica 125 Nr 31 1948 luty 23, Praga - Szyfrogram nr 21231 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica 126 Nr 32 1948 luty 24, Praga-Szyfrogram nr 2135 I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica 127 Nr 33 1948 luty 24, Praga - Szyfrogram nr 21401 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica 128 Nr 34 1948 luty 24, Praga - Szyfrogram nr 2141 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica 129 Nr 35 1948 luty 24, Praga - Szyfrogram nr 2147 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica 130 Nr 36 1948 luty 24, Praga - Szyfrogram nr 2155 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica 131 Nr 37 1948 luty 24, Warszawa - Meldunek nr JR-498/48 dyrektora Departamentu VII MBP gen bryg Wacława Komara do wiceministra MBP i szefa UB gen Romana Romkowskiego, ściśle tajne 132 Nr 38 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy „Polscy socjaliści wzywają czechosłowacką Socjaldemokrację do przeciwstawienia się reakcji Wypowiedź przedstawiciela PPS Stanisława Wincentego Dobrowolskiego dla korespondenta „Rudeho prava 134 Nr 39 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy „Premier Gottwald zapowiada zakończenie kryzysu w Czechosłowacji (Telefonem od własnego korespon denta) 135 Nr 40 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy J S „Świat w ciągu doby (frag ment) 137 Nr 41 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy „Kryzys w Pradze zbliża się ku rozwiązaniu Demokratyczny Front Narodowy podstawą nowego rządu Czech Politycy prawicowi nie wejdą w skład odnowionego gabinetu Nasz korespondent telefonuje z Pragi 138 Nr 42 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy „Premier Gottwald wskazuje drogi rozwiązania kryzysu rządowego w Czechosłowacji 139 Nr 43 1948 luty 25, Praga - Szyfrogram nr 21731 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica 140 Nr 44 1948 luty 25, Praga - Szyfrogram nr 2175 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica 141 Nr 45 1948 luty 25, Praga - Szyfrogram nr 2222 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, ściśle tajne 142 Nr 46 1948 luty 25, Warszawa - Meldunek nr JR-507/48 dyrektora Departamen tu VII MBP gen bryg Wacława Komara do wiceministra MBP i szefa UB gen Ro mana Romkowskiego, ściśle tajne 143 Nr 47 1948 luty 25, Warszawa - Artykuł prasowy „Rozwój sytuacji w Czechosło wacji 144 Nr 48 1948 luty 25, Warszawa - Artykuł prasowy (e b ) „Na widowni międzyna rodowej Czechosłowacja na przełomie 146 Nr 49 1948 luty [po 25], [Warszawa] - Sprawozdanie z akcji specjalnej delegacji PPS w Pradze w dniach 21-25 lutego 1948 r 148 Nr 50 1948 luty 26, Warszawa - Meldunek nr JR-518/48 dyrektora Departamen tu VII MBP gen bryg Wacława Komara do wiceministra MBP i szefa UB gen Ro mana Romkowskiego, ściśle tajne 158 Nr 51 1948 luty 26, Warszawa - Artykuł prasowy „Nowy rząd premiera Gottwal- da uzyskał poparcie całej demokratycznej opinii czechosłowackiej (telefonem od własnego korespondenta »API«) 160 Nr 52 1948 luty 26, Warszawa - Artykuł prasowy ,,Prem[ier] Gottwald utworzył rząd Kryzys polityczny w Czechosłowacji rozwiązany (Telefonem od własnego korespondenta z Pragi) 162 Nr 53 1948 luty 26, Warszawa - Artykuł prasowy (h) „Czechosłowacja 164 Nr 54 1948 luty 26, Warszawa - Artykuł prasowy Krzysztofa Mikołaja Radziwiłła „Przezwyciężone kłopoty 166 Nr 55 1948 [po 26 lutego], [Praga?] - Opracowanie JR/KM „Kryzys rządowy w Czechosłowacji (18-25 lutego 1948 r ) 168 Nr 56 1948 luty 27, Praga - Szyfrogram nr 2296 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, ściśle tajne 177 Nr 57 1948 luty 27, Warszawa - Artykuł prasowy „Wywiad z ambasadorem Czecho słowacji w Polsce Demokracja w Czechosłowacji jest dość silna, by unicestwić wszelkie zakusy rodzimej i obcej reakcji - stwierdza amb[asador Josef] Hejret 178 Nr 58 1948 luty 27, Warszawa - Artykuł prasowy „Walka o handel w Czechosło wacji 182 Nr 59 1948 luty 28, Ostrawa - Pismo konsula generalnego RP w Ostrawie Stefana Wengierowa do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, ściśle tajne/ tajne 184 Nr 60 1948 luty 28, Praga - Raport attache wojskowego RP w Pradze ppłk dyplo mowanego Ignacego Bukowskiego do szefa II Oddziału Sztabu Generalnego WP gen bryg Wacława Komara, ściśle tajne 186 Nr 61 1948 luty 28, Warszawa - Artykuł prasowy „Tło kryzysu w Czechosłowacji Konferencja prasowa u ambasadora Hejreta 189 Nr 62 1948 luty 28, Warszawa - Artykuł prasowy „Nowy rząd przystąpił do pracy Konferencja prasowa amb[asadora] Hejreta 190 Nr 63 1948 luty 28, Warszawa - Artykuł prasowy Józefa Sawy Modzelewskiego „Wielkie dni Pragi, korespondencja własna „Głosu Ludu z Pragi 191 Nr 64 1948 luty 28, Warszawa - Artykuł prasowy „Sześć dni, które wstrząsnęły Pragą, 20 lutego - 25 lutego 1948 194 Nr 65 1948 luty 29, Warszawa - Artykuł Andre Simone'a „Reakcja w spisku przeciw republice, korespondencja własna „Głosu Ludu z Pragi 196 Nr 66 1948 luty 29, Warszawa - Artykuł prasowy „Czechosłowacja uratowana przed losem Grecji 199 Nr 67 1948 marzec 1, Warszawa - Szyfrogram nr 2575 sekretarza generalnego MSZ RP Stefana Wierbłowskiego do charge d'affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza, ściśle tajne 201 Nr 68 1948 marzec 2, Warszawa - Artykuł prasowy „Rewelacje księdza Plojhara, przywódcy czeskiego Str[onnictwa] Ludowo-Katolickiego, o kulisach rezygnacji 12 ministrów poprzedniego gabinetu Konferencja prasowa w kancelarii premiera Gottwalda 202 Nr 69 1948 marzec 3, Warszawa - Szyfrogram nr 2702 Tadeusza Żebrowskiego do kierownika placówki w Pradze, ściśle tajne 204 Nr 70 1948 marzec 3, Warszawa - Meldunek nr JR-600/48 dyrektora Departamentu VII MBP gen bryg Wacława Komara do wiceministra MBP i szefa UB gen Romana Romkowskiego, ściśle tajne 205 Nr 71 1948 marzec 3, Warszawa - Artykuł prasowy „Sprawiedliwość ludowa w Czechosłowacji Specjalnie dla »Głosu Ludu« - od Andre Simone 206 Nr 72 1948 marzec 4, Warszawa - Stenogram z informacji udzielonych przez Edwarda Ochaba o Rumunii i Czechosłowacji w dniu 4 marca 1948 r (frag menty) 208 Nr 73 1948 marzec 4, Warszawa - Artykuł prasowy „Premier Gottwald o zadaniach nowego rządu ludowego w Czechosłowacji 213 Nr 74 1948 marzec 5, Bratysława - Raport kierownika Konsulatu Generalnego RP w Bratysławie konsula Juliusza Znamierowskiego w sprawie sytuacji politycznej po kryzysie, tajne 215 Nr 75 1948 marzec 5, Warszawa - Artykuł prasowy RAP „Jak działa Front Naro dowy w Czechosłowacji Wywiad z wicepremierem Zapotockym 220 Nr 76 1948 marzec 5, Warszawa - Artykuł prasowy Romana Jurysia „»Czeska« gorączka zachodniej reakcji 222 Nr 77 1948 marzec 6, Warszawa - Szyfrogram nr 2848 sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego do ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego, ściśle tajne 225 Nr 78 1948 marzec 6, Warszawa - Artykuł prasowy „Po unicestwieniu planów reakcji Zacieśnienie współpracy między Polską a Czechosłowacją Wicepremier tow [Władysław] Gomułka-Wiesław o stosunkach polsko-czechosłowackich 226 Nr 79 1948 marzec 7, Warszawa - Artykuł prasowy „Jak udaremniono spisek przeciw Republice w Czechosłowacji Rozmowa specjalnego koresp[ondenta] RAP-u z min[istrem] spraw wewn[ętrznych] Czechosłowacji towfarzyszem] Nos kiem 229 Nr 80 1948 marzec 8, Praga - Szyfrogram nr 2631 ambasadora RP w Pradze Jó zefa Olszewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego i członka Biura Politycznego KC PPR Jakuba Bermana, ściśle tajne, błyskawica 231 Nr 81 1948 marzec 8, Praga - Szyfrogram nr 2650 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego w sprawie zapisów statutu organizacji młodzieżowej w Czechosłowacji, ściśle tajne 232 Nr 82 1948 marzec 8, Praga - Szyfrogram nr 2661 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego w sprawie naruszania praw Polaków przez komitety akcji 233 Nr 83 1948 marzec 10, Praga - Szyfrogram nr 2729 I sekretarza Ambasady RP w Pradze Józefa Mayen-Szadziewicza do wicedyrektora Departamentu Prasy i In formacji MSZ Aleksandra Jackowskiego, błyskawica 234 Nr 84 1948 marzec 10, Praga - Szyfrogram nr 2740 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego i sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, błyskawica 235 Nr 85 1948 marzec 10, Ostrawa - Artykuł prasowy „Interview »Nove Svobody« s Generalnym Konsulem RPP Ing Wengierowem k rocznicy polsko-czeske umo wy Wywiad z konsulem generalnym RP w Ostrawie Stefanem Wengierowem na temat znaczenia polsko-czechosłowackiego układu o przyjaźni i wzajemnej pomocy (fragment) 236 Nr 86 1948 marzec 12, Praga - Raport I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksan dra Krajewskiego o przebiegu kryzysu czechosłowackiego, przesłany w załączeniu do Raportu politycznego nr 9 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, tajne 238 Nr 87 1948 marzec 11, Warszawa-Artykuł prasowy „Dzięki postawie ludu pracu jącego rząd czechosłowacki został zrekonstruowany w sposób ściśle konstytucyjny Przemówienie premiera Gottwalda w parlamencie 246 Nr 88 1948 marzec 12, Warszawa - Szyfrogram nr 3065 sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego do ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego, ściśle tajne 248 Nr 89 1948 marzec 12, Praga - Pismo ambasadora RP w Pradze Józefa Olszew skiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, ściśle tajne, pilne 249 Nr 90 1948 marzec 23, Warszawa - Referat informacyjny „O sytuacji obecnej w Czechosłowacji wygłoszony przez Romana Werfla w KC PPR 251 Nr 91 1948 marzec 24, Warszawa - Artykuł prasowy Antoniego Piwowarczyka „Złoty dzień Pragi (Od specjalnego korespondenta API dla »Życia«) 263 Nr 92 1948 kwiecień 8, Praga - Raport attache wojskowego RP w Pradze ppłk dy plomowanego Ignacego Bukowskiego do szefa II Oddziału Sztabu Generalnego WP gen bryg Wacława Komara, ściśle tajne 265 Nr 93 1948 kwiecień 16, Praga - Notatka attache Ambasady RP w Pradze Stani sława Gajewskiego dla ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego z rozmowy z Jindrichem Spurnym szefem gabinetu ministra Noska, tajne 276 Nr 94 1948 kwiecień 23, Praga - Sprawozdanie Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Pradze za I kwartał 1948 r przesłane przez kierownika Wydziału Konsularnego i I sekretarza Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do Biura Konsular nego MSZ (fragment) 278 Nr 95 1948 kwiecień 27, [Praga] - Notatka II sekretarza Ambasady RP w Pra dze Romana Przezwańskiego z rozmowy przeprowadzonej z przewodniczącym Rady Pełnomocników w Bratysławie Gustavem Husakiem 27 kwietnia 1948 r 0 godz 15 00 279 Nr 96 1948 kwiecień 27, [Praga] - Notatka z rozmowy II sekretarza Ambasady RP w Pradze Romana Przezwańskiego z przewodniczącym SNR w Bratysławie Karolem Śmidke, przeprowadzonej w jego gabinecie w SNR w Bratysławie (frag menty) 281 Nr 97 1948 kwiecień 28, Warszawa - Notatka profesora dr Mariana Strzemieńskiego z przypadkowej rozmowy przeprowadzonej 27 kwietnia 1948 r na ul Marszałkow skiej z I sekretarzem Ambasady ĆSR w Warszawie dr Michałem Majerćikiem, ściśle tajne 283 Nr 98 1948 kwiecień 29, Praga - Szyfrogram nr 4693 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego 1 sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego w sprawie polskich kan dydatów z Zaolzia startujących w wyborach parlamentarnych, zaplanowanych na 30 maja 1948 r , ściśle tajne, błyskawica 285 Nr 99 1948 maj 20, Praga - Raport specjalny ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do MSZ, ściśle tajne 286 Nr 100 1948 maj 21, Ostrawa - Sprawozdanie Konsulatu Generalnego RP w Ostra wie za I kwartał 1948 r przesłane przez konsula Stefana Wengierowa do Biura Konsularnego MSZ (fragmenty) 288 Nr 101 1948 maj 23, Praga - Raport „Polityka kościelna rządu czechosłowackiego attache Ambasady RP w Pradze Eufrozyny Paduch, ściśle tajne 290 Nr 102 1948 czerwiec 6, Warszawa - Referat ideologiczny wygłoszony przez Mieczysława Wągrowskiego na Walnym Zebraniu Towarzystwa Przyjaźni Polsko- -Czechosłowackiej 295 Nr 103 1948 czerwiec 6, Warszawa - Rezolucja Walnego Zjazdu Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Czechosłowackiej 306 Nr 104 1948 czerwiec 21, Praga - Notatka I sekretarza Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego dotycząca nastrojów związanych z organizowanym przez COS XI Wszechsokolskim Zlotem, ściśle tajne 307 Nr 105 1948 sierpień 9, Praga - Pismo do szefa II Oddziału Sztabu Generalnego WP gen bryg Wacława Komara, podpisane wz attache wojskowego RP w Pradze przez mjr dr Adolfa Koflera, ściśle tajne 309 Nr 106 1948 wrzesień 1, Ostrawa - Pismo konsula generalnego RP w Ostrawie Stefana Wengierowa do Departamentu Politycznego MSZ RP na ręce sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, ściśle tajne 311 Nr 107 1948 wrzesień 27, Praga - Pismo ambasadora RP w Pradze Józefa Olszew skiego do dyrektora Departamentu I MSZ Wiesława Sobierajskiego, tajne 318 Nr 108 1948 listopad 18, Praga - Stenogram z Walnego Zebrania członków Eg zekutywy Organizacji Partyjnej PPR przy Ambasadzie RP w Pradze, odbytego 4 października 1948 r o godz 17 15 (fragmenty) 320 Nr 109 [Brak daty], [Warszawa] - Rozszerzone tezy do referatu o przemianach politycznych w Czechosłowacji 322 Nr 110 1948 [październik po 24, Praga] - Raport I sekretarza Ambasady RP w Pra dze Józefa Mayen-Szadziewicza dotyczący reorganizacji prasy czechosłowackiej w związku z I Zjazdem Dziennikarzy Czechosłowackich (fragment), tajne 327 Nr 111 1948 [grudzień], Ostrawa - Sporządzone przez sekretarza Koła PZPR przy Konsulacie RP w Ostrawie Jana Holczaka sprawozdanie z zebrań członkowskich komórki PPR przy Konsulacie RP w Ostrawie odbytych w dniach 30 września, 15 i 24 listopada 1948 r (fragmenty) 331 Nr 112 1949 luty 15, Praga - Raport Ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego z działalności placówki za rok 1948 (fragmenty) 333 Resume 339 Zhrnutie 342 Summary 345 Wykaz skrótów 348 Indeks osób 360 SPIS TREŚCI Wstęp. 13 Dokumenty Nr 1.1947 październik 7, Praga - Raport informacyjny attaché prasowego Ambasady RP w Pradze Józefa Mayen-Szadziewicza o sytuacji wewnętrznej Czechosłowacji we wrześniu i na początku października 1947 r. . Nr 2. 1947 październik 8, Praga ֊ Notatka informacyjna ambasadora RP w Pradze Stefana Wierbłowskiego przesłana wraz z pismami przewodnimi do dyrektora De partamentu Prasy i Informacji MSZ Wiktora Grosza oraz dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, tajne. Nr 3. 1947 listopad 4, Bratysława - Sporządzone przez konsula RP w Bratysławie Juliusza Znamierowskiego sprawozdanie polityczne Konsulatu Generalnego RP w Bratysławie za okres od 8 do 31 października 1947 r. (fragment), tajne. Nr 4. 1947 listopad 10, Praga - Pismo do członka Biura Politycznego КС PPR Jakuba Bermana (fragmenty), tajne. Nr 5. 1947 [grudzień], Praga - Sprawozdanie attaché prasowego Ambasady RP w Pradze Józefa Mayen-Szadziewicza dotyczące sytuacji wewnątrzpolitycznej w Czechosłowacji w listopadzie 1947 r., tajne . Nr 6. 1947 grudzień 5, Praga - Sprawozdanie o sytuacji politycznej i gospodarczej w Czechosłowacji autorstwa radcy handlowego Ambasady RP w Pradze Leona Rozenmana i I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego, przesła ne przez chargé d’affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, tajne, kurierem. Nr 7. 1947 grudzień 8, Praga - Pismo chargé d’affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszew skiego, tajne, pilne. Nr 8.1947 grudzień 29, Ostrawa ֊ Pismo z Konsulatu RP w Ostrawie wysłane przez konsula generalnego RP w Ostrawie Stefana Wengierowa do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, ściśle tajne/tajne . Nr 9. 1948 styczeń 19, Praga - Pismo chargé d’affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego w sprawie ustalenia współpracy między Ambasadą a Konsulatem RP w Ostrawie, tajne . 29 43 45 48 52 58 69 74 78 5 Nr 10Л 948 styczeń 22, Praga ֊ Raport o sytuacji przedwyborczej w Czechosłowacji opracowany przez I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego, tajne . Nr 11. 1948 styczeń 26, Praga - Szyfrogram nr 973 chargé d’affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, ściśle tajne. Nr 12. 1948 styczeń 26, Praga - Raport polityczny nr 5 chargé d’affaires Ambasa dy RP w Pradze Romana Staniewicza do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, tajne . Nr 13. 1948 styczeń 28, Praga ֊ Szyfrogram nr 1078 chargé d’affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, ściśle tajne. Nr 14.1948 styczeń 28, Bratysława ֊ Sprawozdanie polityczne konsula RP w Bra tysławie Juliusza Znamierowskiego . Nr 15. 1948 styczeń 29, Warszawa - Artykuł prasowy Stanisława Brodzkiego „»Demokraci« w Słowacji”. Nr 16.1948 luty 6, Warszawa - Artykuł prasowy Z. Kura „Czechosłowacja między dwoma planami” . Nr 17. 1948 luty 14, Praga - Szyfrogram nr 1732 attaché Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, ściśle tajne. Nr 18. 1948 luty 20, Warszawa - Artykuł prasowy „Czechosłowacja na drodze do ugruntowania demokracji ludowej. (Telefonem od własnego korespondenta)” . Nr 19. 1948 luty 20, Warszawa ֊ Artykuł prasowy „Czechosłowacki świat pracy przeciwko próbom wywołania politycznego kiyzysu”. Nr 20.1948 luty 20, Warszawa - Fragmenty artykułu prasowego J.S. „Świat w ciągu doby”. Nr 21. 1948 luty 20, Warszawa - Artykuł prasowy „Kryzys polityczny w Czecho słowacji próbuje wywołać zjednoczona reakcja. Zdecydowana postawa partii ko munistycznych przeciw wszelkim próbom odsunięcia ludu od władzy” . Nr 22. 1948 luty 21, Praga - Szyfrogram nr 2010 attaché Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, piorun. Nr 23.1948 luty 21, Praga - Szyfrogram nr 20111 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, ściśle tajne, piorun. Nr 24. 1948 luty 21, Warszawa - Artykuł prasowy „Kulisy »kryzysu« czes kiego” . Nr 25.1948 luty 22, Praga - Szyfrogram nr 20661 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, bardzo pilna błyskawica. Nr 26. 1948 luty 22, Warszawa - Artykuł prasowy Józefa Sawy Modzelewskiego „2 miliony Czechosłowaków za demokracją ludową”, korespondencja własna „Głosu Ludu”zPragi. 6 81 91 92 94 95 101 104 107 108 110 111 112 114 115 116 118 119 Nr 27.1948 luty 22, Warszawa - Artykuł prasowy „Kryzys w Czechosłowacji trwa. »Nie damy wydrzeć ludowi jego rewolucyjnych zdobyczy«. Przemówienie premiera Gottwalda na wielkim wiecu w Pradze. Nasz korespondent telefonuje z Pragi” . Nr 28. 1948 luty 23, Warszawa - Artykuł prasowy Józefa Sawy Modzelewskiego „Jak doszło do kryzysu?”, korespondencja własna „Głosu Ludu” z Pragi. Nr 29. 1948 luty 23, Praga - Szyfrogram nr 2090 attaché Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica. Nr 30. 1948 luty 23, Praga - Szyfrogram nr 2091 attaché Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica. Nr 31.1948 luty 23, Praga- Szyfrogram nr 21231 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica. Nr 32.1948 luty 24, Praga ֊ Szyfrogram nr 21351 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica. Nr 33.1948 luty 24, Praga ֊ Szyfrogram nr 21401 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica. Nr 34. 1948 luty 24, Praga - Szyfrogram nr 2141 attaché Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica. Nr 35. 1948 luty 24, Praga - Szyfrogram nr 2147 attaché Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica. Nr 36. 1948 luty 24, Praga - Szyfrogram nr 2155 attaché Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, ściśle tajne, błyskawica. Nr 37. 1948 luty 24, Warszawa - Meldunek nr JR-498/48 dyrektora Departamentu VII MBP gen. bryg. Wacława Komara do wiceministra MBP i szefa UB gen. Romana Romkowskiego, ściśle tajne. Nr 38. 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy „Polscy socjaliści wzywają czechosłowacką Socjaldemokrację do przeciwstawienia się reakcji”. Wypowiedź przedstawiciela PPS Stanisława Wincentego Dobrowolskiego dla korespondenta „Rudého práva”. Nr 39. 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy „Premier Gottwald zapowiada zakończenie kryzysu w Czechosłowacji. (Telefonem od własnego korespon denta)” . Nr 40.1948 luty 24, Warszawa -Artykuł prasowy J.S. „Świat w ciągu doby” (frag ment) . Nr 41. 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy „Kryzys w Pradze zbliża się ku rozwiązaniu. Demokratyczny Front Narodowy podstawą nowego rządu Czech. Politycy prawicowi nie wejdą w skład odnowionego gabinetu. Nasz korespondent telefonuje z Pragi”. 121 122 124 125 126 127 128 129 130 , 131 132 134 135 137 138 7 Nr 42. 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy „Premier Gottwald wskazuje drogi rozwiązania kryzysu rządowego w Czechosłowacji”. Nr 43.1948 luty 25, Praga - Szyfrogram nr 21731 sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica. Nr 44. 1948 luty 25, Praga - Szyfrogram nr 2175 attaché Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelew skiego, ściśle tajne, błyskawica . Nr 45. 1948 luty 25, Praga - Szyfrogram nr 2222 attaché Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, ściśle tajne . Nr 46. 1948 luty 25, Warszawa - Meldunek nr JR-507/48 dyrektora Departamen tu VII MBP gen. bryg. Wacława Komara do wiceministra MBP i szefa UB gen. Ro mana Romkowskiego, ściśle tajne. Nr 47. 1948 luty 25, Warszawa - Artykuł prasowy „Rozwój sytuacji w Czechosło wacji” . Nr 48. 1948 luty 25, Warszawa - Artykuł prasowy (e.b.) „Na widowni międzyna rodowej. Czechosłowacja na przełomie” . Nr 49. 1948 luty [po 25], [Warszawa] - Sprawozdanie z akcji specjalnej delegacji PPS w Pradze w dniach 21-25 lutego 1948 r. Nr 50. 1948 luty 26, Warszawa - Meldunek nr JR-518/48 dyrektora Departamen tu VII MBP gen. bryg. Wacława Komara do wiceministra MBP i szefa UB gen. Ro mana Romkowskiego, ściśle tajne. Nr 51. 1948 luty 26, Warszawa - Artykuł prasowy „Nowy rząd premiera Gottwal da uzyskał poparcie całej demokratycznej opinii czechosłowackiej (telefonem od własnego korespondenta »API«)”. Nr 52. 1948 luty 26, Warszawa - Artykuł prasowy ,,Prem[ier] Gottwald utworzył rząd. Kryzys polityczny w Czechosłowacji rozwiązany. (Telefonem od własnego korespondenta z Pragi)”. Nr 53. 1948 luty 26, Warszawa - Artykuł prasowy (h) „Czechosłowacja” . Nr 54.1948 luty 26, Warszawa - Artykuł prasowy Krzysztofa Mikołaja Radziwiłła „Przezwyciężone kłopoty”. Nr 55. 1948 [po 26 lutego], [Praga?] - Opracowanie JR/КМ „Kryzys rządowy w Czechosłowacji (18-25 lutego 1948 r.)” . Nr 56. 1948 luty 27, Praga - Szyfrogram nr 2296 attaché Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, ściśle tajne . Nr57.1948 luty 27, Warszawa-Artykuł prasowy „Wywiad z ambasadorem Czecho słowacji w Polsce. Demokracja w Czechosłowacji jest dość silna, by unicestwić wszelkie zakusy rodzimej i obcej reakcji - stwierdza amb[asador Josef] Hejret” . Nr 58. 1948 luty 27, Warszawa - Artykuł prasowy „Walka o handel w Czechosło wacji” . Nr 59.1948 luty 28, Ostrawa - Pismo konsula generalnego RP w Ostrawie Stefana Wengierowa do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, ściśle tajne/ tajne . 8 139 140 141 142 143 144 146 148 158 160 162 164 166 168 177 178 182 184 Nr 60.1948 luty 28, Praga ֊ Raport attaché wojskowego RP w Pradze ppłk. dyplo mowanego Ignacego Bukowskiego do szefa II Oddziału Sztabu Generalnego WP gen. bryg. Wacława Komara, ściśle tajne . Nr61.1948 luty 28, Warszawa-Artykuł prasowy „Tło kryzysu w Czechosłowacji. Konferencja prasowa u ambasadora Hejreta” . Nr 62.1948 luty 28, Warszawa - Artykuł prasowy „Nowy rząd przystąpił do pracy. Konferencja prasowa amb[asadora] Hejreta” . Nr 63. 1948 luty 28, Warszawa - Artykuł prasowy Józefa Sawy Modzelewskiego „Wielkie dni Pragi”, korespondencja własna „Głosu Ludu” z Pragi. Nr 64. 1948 luty 28, Warszawa - Artykuł prasowy „Sześć dni, które wstrząsnęły Pragą, 20 lutego - 25 lutego 1948”. . Nr 65.1948 luty 29, Warszawa - Artykuł André Simone’a „Reakcja w spisku przeciw republice”, korespondencja własna „Głosu Ludu” z Pragi . Nr 66. 1948 luty 29, Warszawa - Artykuł prasowy „Czechosłowacja uratowana przed losem Grecji”. Nr67.1948 marzec 1, Warszawa-Szyfrogram nr 2575 sekretarza generalnego MSZ RP Stefana Wierbłowskiego do chargé d’affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza, ściśle tajne. Nr 68. 1948 marzec 2, Warszawa - Artykuł prasowy „Rewelacje księdza Plojhara, przywódcy czeskiego Str[onnictwa] Ludowo-Katolickiego, o kulisach rezygnacji 12 ministrów poprzedniego gabinetu. Konferencja prasowa w kancelarii premiera Gottwalda”. Nr 69. 1948 marzec 3, Warszawa - Szyfrogram nr 2702 Tadeusza Żebrowskiego do kierownika placówki w Pradze, ściśle tajne. Nr 70.1948 marzec 3, Warszawa - Meldunek nr JR-600/48 dyrektora Departamentu VII MBP gen. bryg. Wacława Komara do wiceministra MBP i szefa UB gen. Romana Romkowskiego, ściśle tajne. Nr 71. 1948 marzec 3, Warszawa - Artykuł prasowy „Sprawiedliwość ludowa w Czechosłowacji. Specjalnie dla »Głosu Ludu« - od André Simone” . Nr 72. 1948 marzec 4, Warszawa - Stenogram z informacji udzielonych przez Edwarda Ochaba o Rumunii i Czechosłowacji w dniu 4 marca 1948 r. (frag menty) . Nr 73.1948 marzec 4, Warszawa - Artykuł prasowy „Premier Gottwald o zadaniach nowego rządu ludowego w Czechosłowacji” . Nr 74.1948 marzec 5, Bratysława - Raport kierownika Konsulatu Generalnego RP w Bratysławie konsula Juliusza Znamierowskiego w sprawie sytuacji politycznej po kryzysie, tajne. Nr 75. 1948 marzec 5, Warszawa - Artykuł prasowy RAP „Jak działa Front Naro dowy w Czechosłowacji. Wywiad z wicepremierem Zápotockým”. Nr 76. 1948 marzec 5, Warszawa - Artykuł prasowy Romana Jurysia „»Czeska« gorączka zachodniej reakcji”. Nr 77. 1948 marzec 6, Warszawa - Szyfrogram nr 2848 sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego do ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego, ściśle tajne . 186 189 190 191 194 196 199 201 202 204 205 206 208 213 215 220 222 225 9 Nr 78. 1948 marzec 6, Warszawa - Artykuł prasowy „Po unicestwieniu planów reakcji. Zacieśnienie współpracy między Polską a Czechosłowacją. Wicepremier tow. [Władysław] Gomułka-Wiesław o stosunkach polsko-czechosłowackich” . Nr 79. 1948 marzec 7, Warszawa - Artykuł prasowy „Jak udaremniono spisek przeciw Republice w Czechosłowacji. Rozmowa specjalnego koresp[ondenta] RAP-u z min[istrem] spraw wewn[ętrznych] Czechosłowacji tow[arzyszem] Nos kiem” . Nr 80. 1948 marzec 8, Praga - Szyfrogram nr 2631 ambasadora RP w Pradze Jó zefa Olszewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego i członka Biura Politycznego КС PPR Jakuba Bermana, ściśle tajne, błyskawica. Nr 81.1948 marzec 8, Praga-Szyfrogram nr 2650 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego w sprawie zapisów statutu organizacji młodzieżowej w Czechosłowacji, ściśle tajne. Nr 82.1948 marzec 8, Praga - Szyfrogram nr 2661 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego w sprawie naruszania praw Polaków przez komitety akcji. Nr 83. 1948 marzec 10, Praga - Szyfrogram nr 2729 I sekretarza Ambasady RP w Pradze Józefa Mayen-Szadziewicza do wicedyrektora Departamentu Prasy i In formacji MSZ Aleksandra Jackowskiego, błyskawica . Nr 84. 1948 marzec 10, Praga - Szyfrogram nr 2740 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego i sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, błyskawica. Nr 85. 1948 marzec 10, Ostrawa - Artykuł prasowy „Interview »Nové Svobody« s Generalnym Konsulem R.P. P. Ing. Wengierowem к rocznicy polsko-czeske umo wy”. Wywiad z konsulem generalnym RP w Ostrawie Stefanem Wengierowem na temat znaczenia polsko-czechosłowackiego układu o przyjaźni i wzajemnej pomocy (fragment) . Nr 86.1948 marzec 12, Praga - Raport I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksan dra Krajewskiego o przebiegu kryzysu czechosłowackiego, przesłany w załączeniu do Raportu politycznego nr 9 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, tajne. Nr 87.1948 marzec 11, Warszawa-Artykuł prasowy „Dzięki postawie ludu pracu jącego rząd czechosłowacki został zrekonstruowany w sposób ściśle konstytucyjny. Przemówienie premiera Gottwalda w parlamencie”. Nr 88. 1948 marzec 12, Warszawa - Szyfrogram nr 3065 sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego do ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego, ściśle tajne . Nr 89. 1948 marzec 12, Praga - Pismo ambasadora RP w Pradze Józefa Olszew skiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, ściśle tajne, pilne. Nr 90. 1948 marzec 23, Warszawa - Referat informacyjny „O sytuacji obecnej w Czechosłowacji” wygłoszony przez Romana Werfla w КС PPR . Nr 91. 1948 marzec 24, Warszawa - Artykuł prasowy Antoniego Piwowarczyka „Złoty dzień Pragi. (Od specjalnego korespondenta API dla »Życia«)”. 10 226 229 231 232 233 234 235 236 238 246 248 249 251 263 Nr 92 Л 948 kwiecień 8, Praga ֊ Raport attaché wojskowego RP w Pradze ppłk. dy plomowanego Ignacego Bukowskiego do szefa II Oddziału Sztabu Generalnego WP gen. bryg. Wacława Komara, ściśle tajne . Nr 93. 1948 kwiecień 16, Praga ֊ Notatka attaché Ambasady RP w Pradze Stani sława Gajewskiego dla ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego z rozmowy z Jindřichem Spurným szefem gabinetu ministra Noska, tajne. Nr 94.1948 kwiecień 23, Praga - Sprawozdanie Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Pradze za I kwartał 1948 r. przesłane przez kierownika Wydziału Konsularnego i I sekretarza Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do Biura Konsular nego MSZ (fragment) . Nr 95. 1948 kwiecień 27, [Praga] - Notatka II sekretarza Ambasady RP w Pra dze Romana Przezwańskiego z rozmowy przeprowadzonej z przewodniczącym Rady Pełnomocników w Bratysławie Gustavem Husákiem 27 kwietnia 1948 r. ogodz. 15.00 . Nr 96. 1948 kwiecień 27, [Praga] - Notatka z rozmowy II sekretarza Ambasady RP w Pradze Romana Przezwańskiego z przewodniczącym SNR w Bratysławie Karolem Smidke, przeprowadzonej w jego gabinecie w SNR w Bratysławie (frag menty) . Nr 97.1948 kwiecień 28, Warszawa-Notatka profesora dr. Mariana Strzemieńskiego z przypadkowej rozmowy przeprowadzonej 27 kwietnia 1948 r. na ul. Marszałkow skiej z I sekretarzem Ambasady ČSR w Warszawie dr. Michalem Majerčíkiem, ściśle tajne . Nr 98. 1948 kwiecień 29, Praga ֊ Szyfrogram nr 4693 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego i sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego w sprawie polskich kan dydatów z Zaolzia startujących w wyborach parlamentarnych, zaplanowanych na 30 maja 1948 r., ściśle tajne, błyskawica. Nr 99. 1948 maj 20, Praga - Raport specjalny ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do MSZ, ściśle tajne. Nr 100.1948 maj 21, Ostrawa - Sprawozdanie Konsulatu Generalnego RP w Ostra wie za I kwartał 1948 r. przesłane przez konsula Stefana Wengierowa do Biura Konsularnego MSZ (fragmenty). Nr 101.1948 maj 23, Praga - Raport „Polityka kościelna rządu czechosłowackiego” attaché Ambasady RP w Pradze Eufrozyny Paduch, ściśle tajne . Nr 102. 1948 czerwiec 6, Warszawa - Referat ideologiczny wygłoszony przez Mieczysława Wągrowskiego na Walnym Zebraniu Towarzystwa Przyjaźni Polsko- Czechosłowackiej. Nr 103. 1948 czerwiec 6, Warszawa - Rezolucja Walnego Zjazdu Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Czechosłowackiej . Nr 104. 1948 czerwiec 21, Praga ֊ Notatka I sekretarza Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego dotycząca nastrojów związanych z organizowanym przez ČOS XI Wszechsokolskim Zlotem, ściśle tajne . Nr 105. 1948 sierpień 9, Praga - Pismo do szefa II Oddziału Sztabu Generalnego WP gen. bryg. Wacława Komara, podpisane wz. attaché wojskowego RP w Pradze przez mjr. dr. Adolfa Koflera, ściśle tajne . 265 276 278 279 281 283 285 286 288 290 295 306 307 309 11 Nr 106. 1948 wrzesień 1, Ostrawa - Pismo konsula generalnego RP w Ostrawie Stefana Wengierowa do Departamentu Politycznego MSZ RP na ręce sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, ściśle tajne. Nr 107.1948 wrzesień 27, Praga ֊ Pismo ambasadora RP w Pradze Józefa Olszew skiego do dyrektora Departamentu I MSZ Wiesława Sobierajskiego, tajne . Nr 108. 1948 listopad 18, Praga - Stenogram z Walnego Zebrania członków Eg zekutywy Organizacji Partyjnej PPR przy Ambasadzie RP w Pradze, odbytego 4 października 1948 r. o godz. 17.15 (fragmenty). Nr 109. [Brak daty], [Warszawa] - Rozszerzone tezy do referatu o przemianach politycznych w Czechosłowacji. Nr 110.1948 [październik po 24, Praga] - Raport I sekretarza Ambasady RP w Pra dze Józefa Mayen-Szadziewicza dotyczący reorganizacji prasy czechosłowackiej w związku z I Zjazdem Dziennikarzy Czechosłowackich (fragment), tajne. Nr 111. 1948 [grudzień], Ostrawa - Sporządzone przez sekretarza Koła PZPR przy Konsulacie RP w Ostrawie Jana Holczaka sprawozdanie z zebrań członkowskich komórki PPR przy Konsulacie RP w Ostrawie odbytych w dniach 30 września, 15 i 24 listopada 1948 r. (fragmenty). Nr 112.1949 luty 15, Praga - Raport Ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego z działalności placówki za rok 1948 (fragmenty) . 311 318 320 322 327 331 333 Resumé . 339 Zhrnutie . 342 Summary. 345 Wykaz skrótów. 348 Indeks osób. 360 ZHRNUTIE Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektívy, úvod a spracovanie Norbert Wojtowicz Pri porovnaní pomerov v Poľsku a Československu v prvých povojnových rokoch je evidentné, že išlo o dve rôzne politické systémy. Kým v Poľsku bol, so súhlasom spojeneckých krajín, násilne nastolený komunistický režim a politickým stranám, pôsobiacim v emigrácii, zasa hrubým spô sobom znemožnené participovať na riadení krajiny, v Československu sa základom nového štátu stal dohovor o tzv. Košickom vládnom programe oficiálne vyhlásenom 5. apríla 1945. Dohody uzavreté medzi aprílom 1945 a februárom 1948 tam viedli ku vzniku systému Národného frontu, ktorý zahŕňal aj navrátivšie sa z emigrácie nekomunistické ľavicové a stredové strany. Zatiaľ čo v Poľsku nebolo prevzatie moci komunistami jednorazovým aktom, ale procesom, trvajúcim od 1944 do 1947, v Československu sa v roku 1948 komunisti násilne chopili moci v priebehu nie koľkodňového prevratu. Hoci Komunistická strana Československa (KSČ) získala už v roku 1946 v parlamentných voľbách väčšinu a do čelo vlády sa dostal Klement Gottwald, v poľskej historiografii prevažuje názor, že komunisti sa na úplné prevzatie moci sústredili v polovici roku 1947. Vtedy sa začala zdanlivá spolupráca komunistickej strany a ďalších strán otriasať v základoch a nahradilo ju súperenie dovtedajších spojencov v rámci Národného frontu. Nepochybne k tomu prispeli obavy komunistov, ktorí spoluvládnuce umiernené strany podozrievali z toho, že by mohli nasmerovať politiku štátu príliš prozápadne. Komunisti preto už v júni začali kampaň proti slovenským demokratom a v septembri zinten zívnili svoj tlak oznámením, že príslušníci polície a Zboru národnej bezpečnosti (ZNB) objavili na Slovensku sieť separatistov. V slovenskej Demokratickej strane (DS) bola spustená dôkladná očista, ktorá viedlo k masovému zatýkaniu jej aktivistov. V dôsledku toho v októbri 1947 zjazd slovenských závodných rád požadoval zostavenie nového Zboru povereníkov (slovenskú vládu). Zároveň v lete 1947 postihla Československo prírodná katastrofa, ktorá viedla k ďalšiemu zvýšenie napätia v spoločnosti. Zdalo sa, že demisia slovenského Zboru povereníkov začala pomaly normalizovať situáciu v krajine, a preto bola prepuknutie krízy v roku 1948 pre mnohých pozorovateľov dosť nečaka né. Hoci bolo jasné, že komunisti sa usilujú o úplné prevzatie moci, predpokladalo sa, že sa tak udeje počas plánovanej volebnej kampane. Kým na jeseň 1947 ešte stále existovali pochybnosti o tom, ktorou cestou sa vydajú československí komunisti, o niekoľko mesiacov neskôr sa situácia zmenila natoľko, že bolo jasné, že podstatou blížiacej sa krízy bude pokus o rýchle prevzatie moci nad nekomunistickými stranami. Pri čítaní zachovaných archívnych materiálov je niekedy možné nadobudnúť dojem, že poľskí komunisti v Československu predvídali štátny prevrat a dokonca ho 342 očakávali. Preto prvá tlačová správa o udalostiach z februára 1948 obsahovala formuláciu: „Včera začala v Československu dlho očakávaná vládna kríza.“ Ak chceme priblížiť udalostí, ktoré priamo viedli ku komunistickému prevratu, je potrebné sa vrátiť do 12. februára 1948, keď minister vnútra Václav Nosek z KSČ odvolal v Prahe osem nekomunistických veliteľov ZNB. Nasledujúci deň nekomunistickí ministri schválili návrh minis tra spravodlivosti Prokopa Drtinu na anulovanie tohto rozhodnutia a pozastavenie personálnych zmien v ZNB do 24. februára. O niekoľko dní neskôr, 17. februára, na vládnom zasadnutí ministri Československej národno-socialistickej strany (ČSNS) požiadali o prerokovanie zmienených odvolaní, avšak premiér Klement Gottwald žiadosť zamietol, zdôvodňujúc to neprítomnosťou ministra Noska, a na 20. februára zvolal mimoriadnu schôdzu vlády. Zároveň KSČ a Komunistická strana Slovenska (KSS) začali už 18. februára mobilizovať svojich členov, zvolávať zhromaždenia v továrňach a posilňovali ľudové milície. Zlomovým momentom pre československú politickú scénu bol piatok 20. februára 1948, keď počas mimoriadneho zasadnutia vlády došlo k rozpadu dovtedajšieho politického systému, ministri patriaci k Československej ľudovej strane (ČSL), ČSNS a DS podali demisiu. Nekomunistické strany dúfali, že prezident ju neakceptuje, Gottwaldova vláda bude musieť padnúť a pri novom rozdelení postov sa komunistov podarí odstaviť od moci. Medzitým sa 21. februára na Staromest skom námestí v Prahe uskutočnilo veľké ľudové zhromaždenie, na ktorom Klement Gottwald kategoricky požadoval, aby prezident Edvard Beneš demisiu nekomunistických ministrov prijal. KSČ sa zároveň obrátila na pracujúcich s manifestom, v ktorom tvrdila, že pravicové strany vytvorili proti Národnému frontu blok sabotujúci vládny program a snažiaci sa vyvolať v Československu chaos. Vo viacerých regionálnych mestách, ako aj v Bratislave, sa konali demonštrácie na podpo ru Gottwaldových požiadaviek. Začali sa vytvárať tzv. akčné výbory Národného frontu s cieľom uskutočniť politické čistky vo vláde a v opozičných subjektoch. O deň neskôr, 22. februára 1948, sa v Priemyselnom paláci v Prahe konal zjazd závodných rád, ktorý podporil komunistov a na 24. februára vyhlásil demonštračný generálny štrajk. Ten oslabil odhodlanie prezidenta Benešą bojovať a 25. februára začal rokovať s delegáciou Ústredného výboru KSČ. Keď komunisti o 16.00 zorganizovali na Václavskom námestí demonštráciu robotníkov, prezident úplne rezignoval, o 16.30 prijal demisiu 12 nekomunistických ministrov a poveril Gottwalda zostavením novej vlády. Od tohto okamihu, takmer okamžite, začal Národný front očistu pracovísk, škôl atď. od „re akčných živlov“. Hneď nasledujúci deň bola v Prahe zatknutá časť nekomunistických poslancov, pričom bola ignorovaná ich parlamentná imunita. Spolu s prevzatím moci komunistami sa v mno hých oblastiach spoločenského a politického života objavili zásadné zmeny v dôsledku procesu „kádrových čistiek“ a ovplyvnili okrem iného aj tlač, verejnú správu, Zbor národnej bezpečnosti a armádu. Poľský veľvyslanec v Prahe Józef Olszewski vo svojej správe z roku 1948 zhrnul udalosti takto: „V posledných mesiacoch sa v armáde začali energické čistky, ktoré napomohli vytváraniu nových dôstojníckych kádrov a prostredníctvom súdnych procesov odhalili živly zotrvávajúce v službách Anglosasov.“ Podľa poľských diplomatov prebiehali udalosti v Československu relatívne bezproblémovo. Písali napr., že „priebeh krízy na Slovensku bol pokojný, neboli zaznamenané vážnejšie incidenty“ alebo že „priebeh prevzatia moci ľavicou v ostravsko-sliezskom kraji sa uskutočnil celkom pokoj nou cestou“. Zároveň sa zdôrazňovalo, že u značnej časti spoločnosti sa v tých dňoch prejavovala dezorientácia zo vzniknutej situácie a že „vidiecke i mestské obyvateľstvo na Slovensku zostalo počas krízy pasívne“. Poľskí komunisti zdôrazňovali, podľa nich, pozitívne dôsledky vzniku no vého politického systému v Československu: „V obrodenom Národnom fronte sú komunistická 343 a sociálnodemokratická strana, odbory, kultúrne organizácie, združenia bývalých politických väzňov a iných spoločenských organizácií ako aj od reakčných živlov očistená strana: národno-socialistická (premenovaná na Československú socialistickú stranu), ľudová a slovenská demokratická pod novým vedením. Na tomto základe vznikla nová vláda, ktorej ťažisko sa posunulo značne doľava, čo zodpovedá relevantnému rozloženiu síl v spoločnosti.“ Publikácia predstavuje snahy o zhodnotenie „Víťazného februára“ (takto tieto udalosti opiso vala oficiálna propaganda v Československu), ktoré sa objavovali v poľských vyjadreniach z tohto obdobia, pričom sa nesústredí len na moment samotného prevratu, ale snaží sa priblížiť aj to, čo mu predchádzalo a čiastočne i jeho dôsledky. Využité boli najmä dokumenty poľských diplomatických a konzulárnych misií v Prahe, Bratislave a Ostrave uložené v Archíve Ministerstva zahraničných vecí vo Varšave (AMSZ). Cenným doplnením archiválií z AMSZ sú materiály nachádzajúce sa v Archíve nových spisov vo Varšave (AAN): materiály zahraničného odboru Ústredného výboru Poľskej robotníckej strany a Spoločnosti poľsko-československého priateľstva (TPPCz), ako aj správy riaditeľa siedmeho oddelenia Ministerstva verejnej bezpečnosti a materiály poľského vo jenského atašé v Prahe uložené v archíve poľského Ústavu pamäti národa (AIPN). Archívne dokumenty boli doplnené tlačovými správami uverejnenými v dobovej tlači s celoštát nym dosahom najmä v hlavných tlačových orgánoch: Poľskej robotníckej strany - „Glos Ľudu“, Poľskej socialistickej strany - „Robotnik“, Poľskej ľudovej strany - „Gazeta Ludowa“, v tlačovom orgáne Demokratickej strany - „Kurier Codzienny“ a v centrálne vydávanom „Życiu Warszawy“. Doplnenie archívnych materiálov (nevyhnutne adresovaných malej skupine príjemcov) o dobové tlačové správy umožnilo ukázať, ako mali obraz toho, čo sa deje v Československu, vnímať širšie spoločenské vrstvy. Poskytlo to možnosť predstaviť dve úrovne poľskej perspektívy vnímania „Víťazného februára“. Je však potrebné poznamenať, že publikácia nepokrýva celé spektrum „poľskej perspektívy“, zameriava sa iba na domáce dokumenty, obchádzajúc tie, v ktorých sa k téme vyjadrovala poľská politická emigrácia a poľské exilové orgány. Preklad Doc. Pavol Matula, PhD SUMMARY The communist takeover of Czechoslovakia in 1948 as seen from the Polish perspective. Intro duction and elaboration by Norbert Wojtowicz The situation of the first post-war years in Poland and Czechoslovakia relates to two different political orders. In Poland, with the Allied countries’ approval, the communist authorities acted with full force, and the political parties in exile were brutally excluded from the possibility ofparticipating in the government. On the other hand, in Czechoslovakia, the foundation of the new state was the agreement on the so-called the Košice program, officially announced on April 5,1945. A National Front system existed there due to the agreements concluded from April 1945 to February 1948 to which non-communist leftist and center groups stemming from emigration circles were admitted. While in Poland, the takeover of power by the communists was not a one-off event, but a process spread over time and lasting from 1944 to 1947, in Czechoslovakia the communists came to full power in 1948 violently as a result of several days of revolution. Although the Communist Party of Czechoslovakia (KSČ) won the majority in the parliamentary elections already in 1946 and Klement Gottwald headed the government, the opinion in Polish historiography is that communists began their efforts aimed at a full takeover ofpower in mid-1947. The apparent symbiosis of the communist party and other groups was shaken at that time, with rivalry of existing allies within the National Front taking its place. Undoubtedly, this was caused by the fears of the communists who suspected that the moderate parties allowed to co-govem might be seeking to direct the state’s policy in an overly pro-Western direction. That is why the communists launched a campaign against the Slovak democrats in June, inten sifying their pressure by announcing that the police and National Security Corps (SNB) officers had discovered a network of separatists in Slovakia in September. A thorough purge was carried out in the Slovak Democratic Party (DS), with mass arrests of its activists. Consequently, in October 1947, the congress of Slovak factory councils demanded establishing a new Board of Commis sioners (Slovak government). Simultaneously, in the summer of 1947, Czechoslovakia was hit by a natural disaster, which caused an additional increase in social unrest. The dismissal of the Slovak Board of Commissioners seemed to slowly normalize the country’s situation, therefore the crisis of 1948 was quite an unexpected event for many observers. Even though it was realized that the communists were seeking to take over full power, it was assumed that such a move would take place during the planned election campaign. While there was still doubt in the autumn of 1947 as to the path that the Czechoslovak communists would take, the situation changed so much several months later that it became clear that the essence of the approaching crisis would constitute an attempt to take power over non-communist parties quickly. Looking at preserved archival materials, one can sometimes get the impression that the Polish communists 345 sensed a coup in Czechoslovakia and even expected it. That is why the first press reports about the February 1948 events contained the following phrase: “The long-awaited government crisis in Czechoslovakia began yesterday.” When willing to present the events that constituted the direct causes ofthe communist coup, one has to go back to February 12,1948, when Václav Nosek, Minister of the Interior from the KSČ, dismissed eight non-communist SNB leaders in Prague. The following day, the non-communist ministers approved the proposal of Justice Minister Prokop Drtina to cancel the decision and post pone personnel changes at the SNB until February 24th. Ministers from the Czechoslovak National Social Party (ČSNS) demanded a discussion regarding these dismissals several days later, on Febru ary 17th during a government meeting. However, Prime Minister Klement Gottwald - arguing the absence of Minister Nosek - rejected the request and announced that an extraordinary government meeting would be held on February 20th. At the same time, on February 18th, the KSČ and the Communist Party of Slovakia (KSS) began mobilizing their members, convening rallies in factories and strengthening the people’s militia. The Czechoslovak political scene’s turning point was Friday, February 20, 1948, when the current political system collapsed during an extraordinary government meeting and the ministers belonging to the Czechoslovak People’s Party (ČSL), during which the ČSNS and DS handed in their resignations. The non-communist groups hoped that the president would not accept the resigna tions and, as a consequence, Gottwald’s government would be forced to resign, and the communists would be removed from power during a new round. Meanwhile, a large rally took place at the Old Town Square in Prague on February 21st, during which Klement Gottwald categorically demanded that President Edvard Beneš accept the resignation of the non-communist ministers. At the same time, the KSČ addressed the workers with a manifesto in which it was noted that the right-wing parties had formed a bloc directed against the National Front that sabotaged the government’s program and aimed at causing chaos in Czechoslovakia. Demonstrations in support of Gottwald’s demands took place in many regional cities and in Bratislava. The creation of the so-called action committees {akční výbory) of the National Front began in order to carry out political cleansing in the government and opposition groups. A congress of factory councils in the Prague Industrial Palace was held a day later, on February 22, 1948. It supported the communists and announced a demonstrative general strike on February 24th. The strike of February 24th weakened President Beneš’s will to fight; he began negotiations with the delegation of the Central Committee of the KSČ on February 25th. When the communists organized a workers’ demonstration on Wenceslas Square at 4:00 p.m., the President gave in and accepted the resignation of 12 non-communist ministers at 4:30 p.m., commissioning Gottwald to form a new government. From then on, almost immediately, the National Front started to purge plants, schools, etc., of “reactionary elements”. The next day, some non-communist deputies were arrested in Prague, ignoring their parliamentary immunity. Along with the takeover of power by the communists, profound changes were made in many areas of social and political life resulting from the process of “personnel cleansing,” affecting, among others, the press, administration, the National Security Corps, and the army. In a 1948 report, Józef Olszewski, the Polish ambassador in Prague, summa rized: “In recent months, a vigorous purge in the army began through court proceedings, proposing new officers and unmasking elements remaining at the service of the Anglo-Saxons.” In the opinion of Polish diplomats, the events in Czechoslovakia were relatively peacefiil. They wrote, for example, that “the course of the crisis in Slovakia was calm, no major incidents were recorded” or that “the course of taking over füll power by the left in the Ostrava-Silesian region 346 of the country took place along a completely peaceful path.” Simultaneously, it was pointed out that a significant part of society showed confusion over the current situation, and that “rural and burgher people in Slovakia remained passive during the crisis.” Polish communists, in their opinion, emphasized the positive consequences of the emergence of a new political system in Czechoslova kia: “The renewed Front included communist and social democratic parties, trade unions, cultural organizations, associations of former political prisoners and other social organizations, as well as the reactionary elements of the nationalist party: socialist (renamed the Czech socialist party), peoples’ and Slovak democrats under new leadership. On this basis, a new government was formed, in which the focus shifted sharply to the left, corresponding to a significant balance of power in the society.” This volume presents attempts to assess the “victorious February” (this is how the official propaganda in Czechoslovakia described the events) appearing in Polish statements from this period, not limited to the coup itself. However, attempts were made to show both its prelude and some of the consequences. The documents of the Polish diplomatic and consular missions from Prague, Bratislava and Ostrava, mainly collected in the Archives of the Ministry of Foreign Af fairs in Warsaw (AMSZ), were used for this purpose. A valuable addition to the archives from the AMSZ include the documents in the Central Archives of Modem Records in Warsaw, materials of the Foreign Department of the Central Committee of the Polish Workers’ Party and the PolishCzechoslovak Friendship Society (TPPCz), as well as reports from the Director of Department VII of the Ministry of Public Security and materials of the Polish military attaché in Prague to be found in the Archive of the Institute of National Remembrance (AIPN). The archival documents were supplemented by press reports published in contemporary na tionwide newspapers, especially in the main press publication of the Polish Workers’ Party - Głos Ludu, the main press publication of the Polish Socialist Party - Robotnik, the main press publica tion of the Polish People’s Party - Gazeta Ludowa, the press publication of the Alliance of Demo crats - Kurier Codzienny, and in the centrally-published Życie Warszawy. The supplementation of archival materials (inevitably directed to a small group of recipients) with current press reports allowed to show how the image of what was happening in Czechoslovakia was to be perceived by wider social groups. This enabled the presentation of two levels of the Polish perspective on the “victorious February.” However, it should be noted that this publication does not cover the entire spectrum of the “Polish perspective” and focuses only on national documents, apart from what the Polish political emigration and Polish authorities in exile had to say. INDEKS OSOB ,ΑΒ.” 18,24 Adam Stanislav 272 „Adam Zawisza” zob. Rydz-Śmigły Edward Albrecht Hohenzollern 295 „Aleksander Dobrot” zob. Grosz Wiktor Ambruš Ján 218, 268, 309 Anders Władysław Albert 171, 187 Andreas Štěpán 270 „Andrej Gak” zob. Mezi Ondřej „Andrzej Sokora” zob. Sokorski Włodzimierz „Antek” zob. Wągrowski Mieczysław Antonín Ladislav zob. Feierabend Ladislav Karel Arski Stefan (właśc. Salman Artur) „Jan Wiljan”, „Leliwa”, „Roman Warecki”, „S. Kalinowski”, „Star” 115, 148,153, 156 Baier Josef 273 Balcerak Wiesław 24 Bandera Stepan 35 Bares Gustav (właśc. Breitenfeld Gustav) 48, 83, 169,251 Bartik Josef 268, 310 Baťa Anna 108 Baťa Antonin 108 Baťa Tomáš 108 Beck Józef 104,187,296 Bečko Ján 216 Bednář Václav 271 Bělohradský Karel 270 Beneš Edvard 14,19,21,22,25,30-36,44, 55, 59, 60, 62, 63, 72, 75, 87, 89, 92, 114, 117, 118, 123, 124, 127, 128, 133,139- 360 141, 144-146, 150, 151,153, 154, 156, 158, 162, 171, 180, 187,188, 193, 201, 203, 205, 208,211,222,239,240, 242, 244, 249, 255,257-259,261,268, 279, 286, 287, 307, 308-310, 328 Beneš František 273 Beneš Vojta (Vojtěch) 33, 70 Beran Josef 163, 276,286, 287,291, 292 Beran Rudolf 256 Berkowicz Leonard zob. Borkowicz Leonard Berman Jakub 16,17,48,231 Bernard Vilém 63, 151,152,154-156, 325 Bevelagua Julius 272 Bevin Ernest 81, 102, 147,222 Bezek Kazimír „Ivan Žiar”, „Peter Blen”, ,T’èter Civrun” 216 Bičiště Adolf Vladimir 271 Bidault Georges Augustin 222 Bidziński, radca finansowy 69 Biheller Kurt zob. Borský Karel BilýJ. 120 Bismarck Otto von 57 Blaho Pavol 163,216 Blum Léon 102, 196, 197,200, 223 Boček (Boček- Chodský) Bohumil 150, 187, 243, 265 Bodrow Michal 81,82 Bonaparte Napoleon 81 Borkowicz (Berkowicz) Leonard 337 Borský Karel (właśc. Biheller Kurt) 188 Botek Anton 39 Bouček Miroslav 14 Brada Jozef 275 Breitenfeld Gustav zob. Bareš Gustav Brodzki Stanisław 101 BroklováEva 15 Broński Zdzisław „Uskok” 24 Brown Irving 197, 200 Browning John 229 Broz-Tito Josip 117,210,332,334 Buczma Lidia 13,16,24 Bugár Miloš 38, 40, 53, 59, 101 Bukowski Ignacy 186,265 Bullitt William Christian, Jr. 196, 197, 199, 200 Burkoń Antonin 272 Búza (Buza) Andriej (Ondrej) 58, 70 Buza Andriej zob. Búza Andriej (Ondrej) Buzalka Michal 39 Bystrický Józef 39 Čabrada Václav 272 Čamogurský Pavol 39 Čavojský Rudo (Rudolf) 39 Čepička Alexej 52, 66,163, 182, 183, 206, 207, 292, 293 Čermák Jan 268 Černej Darko 82 Čemek Jan 271 ChajnLeon 336 Chamrád Vladimír 233 Chauvel Jean 201 Chleboun Jozef 270 Choc Miloslav 307 CholínskýJan 14 Chudík Michal 215,216 Chudoba Bohdan 41, 168, 176 Churchill Winston Leonard Spencer 168, 196, 199 Ciprich Anton zob. Cyprich Anton Císař Jozef zob. Šrámek Jan Clementis Vladimír (Vlado) 131,162,180, 235, 248, 249, 280, 283, 300, 335 Cvinček Andrej 39,98 „Cygan” zob. Komar Wacław Cyprich (Ciprich) Anton 270 „D. Šišolík” zob. Okáli Daniel Danes, redaktor AFP 35 Danielovič Vojtech Gejza 269 „Dav” zob. Okáli Daniel David Josef (Jožka) 177 DaxnerJán 40 Dąb-KociołJan 335 Demjanow Nikołaj 82 Dimitrow Georgi zob. Dymitrow Georgi Dixon Pierson John 81 Dlouhý František 120 Dobrowolski Stanisław Wincenty 130, 134 Dolanský Jaromír 149, 152, 162 Drba Václav 270 Drgáč Šimon 188 Drobner Bolesław 262 Drozd František 272 Drtina Prokop 19,21,25,31,34,91,98, 123, 206,230 Dualský Juraj Tibor 272 Dubiel Józef „Powróz” 337 Dubský František 272 Duchaček Ivo 176,197, 202 Duda Jozef 274 Duda Petr 270 Dumas Charles 116 Durana Justin 274 Ďurčanski Ferdinand 41, 53, 88, 96,135,175, 196, 199 Ďuriš Julius 55, 56, 61, 62, 72, 73, 162, 280, 335 Dušek Cyril 53 Dvořáková Zora 25 Dyk Viktor 270 Dymitrow (Dimitrow) Georgi 280 Eckstein Vojtěch zob. Erban Vojta Elias František 275 Engelmann Alfréd 39 Erban Evžen (Eugen) 120, 128, 131,154, 163, 175,194,262, 335 Erban Vojta (właśc. Eckstein Vojtěch) 50, 153,155, 156,195,225 Eret Josef 309 „Ernest” zob. Romkowski Roman 361 Falťan Michal 215,216 Fára Kamil 41 Feierabend Ladislav Karel (Ladislav Antonín) 256 Fejtő François 16 „Feliks” zob. Romkowski Roman „Feliks Duniak” zob. Gomułka Władysław Feņenčik Mikuláš 36-38, 54, 59, 70, 217, 309 Fierlinger Zdeněk ЗО, 33, 34, 49, 50, 56, 57, 62, 64, 72, 86, 94, 113-115, 117, 121, 128, 131, 132, 135,140,141,145, 147, 149, 152, 154-156, 161,162, 167, 174, 175, 187, 188, 194,203,231, 243, 244,249, 250, 258, 261,323,335 Filo Kornel 46 Filous Jozef 272 Fochtan zob. Kohtan Forst Emil 273 Fořt František 270 Franc Stanislav 272 Franco Francisco 196,199, 243 Franek Mikuláš 21, 98, 123 Friedl Jiří 14 Fügner Jindřich 260 Fuksa Jaroslav 272 Gabčik Jozef 252 Gajewski Stanisław 107, 114, 124, 125,129֊ 131, 141, 142,177,276, 278, 307 Gaulle Charles de 57,116 Geminder Bendřich 48, 158,231,319 Godulski Henryk 14 Goebbels Joseph 95 Gomułka Władysław („Wiesław”, „Feliks Duniak”) 132,226 Gottwald Klement 15,16,19-21,25,31, 34, 39,41,42, 48, 51, 52, 54, 55, 61, 62, 66-69, 75, 83, ПО, 113-124, 127, 128, 131-133, 135,139-141, 143-145, 150, 152, 155-160,162, 168, 170-176, 178-180, 193-195, 197,198, 200, 202, 207, 209, 213, 214,221-223, 229, 235, 240-247, 249, 250,252, 257, 259, 286, 287, 290,299, 307, 328 362 Grant John A. 88, 97 Gregor Antonín 163,303,335 Grinszpan-Kikiel Natan zob. Romkowski Roman Grosicki Jerzy 336 Grosz Wiktor (właśc. Izaak (Icchak) Medres) „Wojciech Bylina”, „Aleksander Dobrot” 43 Grzegorz VII 150 Guderian Heinz Wilhelm 203 Hácha Emil 256, 309 Hájek Jin 154,231 Hála František 21, 71, 81,123, 161,202, 242 Hanus Julius 271 Hanus Karel 188 Hasal Antonín 309 Havel František 268 Havelka Jaroslav 231 Havránek Jozef 274 Hearst William Randolph 197 Hejda Jin 168 Hejret Josef 178, 180,189, 190, 283 „Henryk” zob. Jurys Roman „Herbut” zob. Komar Wacław Hess Alexander 274 Heydrich Reinhard 252 Himmler Heinrich 35 Hitler Adolf 95, 246, 306 Hlaváček Augustin 272 Hlinka Andrej 36, 101 Hlouch Josef 290 Hochfeld Julian 64 Hodinová-Spumá Anežka z d. Zavadilová 72 Hodža Fedor 35, 91 HolczakJan 331 Holub Miroslav 271 Hora Ota 15 Horák Jiří Eduard 204 Horák Pavel 19 Hošlar Oldřich 275 Hrabčík František 267 HrbáčekHugo 274 Hilckel Jan Nepomucen 316 Huňáček Stanislav 272 Hus Jan 89 Husák Gustáv 37, 54, 59, 60, 70, 87, 126, 172, 175,215,242, 279, 280 Ingr Jan Sergej 51,267, 309 „Ivan Žiar” zob. Bezek Kazimír Ivičič Václav 272 Jabłoński Henryk Jan 115, 148, 153 Jackowski Aleksander 234 Jadwiga Andegaweńska 295 „Ján Krest” zob. Okáli Daniel „Jan Wiljan” zob. Arski Stefan Janda František 15 Jankovcová Ludmila 62, 63, 72, 87, 128, 152-154,162, 175, 335 Janota Karel 272 Janoušek Karel 267,310 Jaroszewicz Piotr 336 Jaške Josef 270 „Jaszka” zob. Romkowski Roman JemelkaJan 268 „Jerzy Zaręba” zob. Piaskowski Leonard Jirásek Zdeněk 14 Jirout František 270 John Oldřich 62, 63, 115, 128, 140, 154, 243 Josko Matej 39,40,218 JungwirthováAnna 154 Jurys Roman (właśc. Schacht Chaim) „Henryk”, „Stefan”, „Szybiński” 222 Kadainka Jaroslav 272 Kaleta Alfred 285 Kalla Josef 268 Kalvoda Josef 21 Kamiński Marek Kazimierz 13,14,17,18 Kaplan Karel 15,17, 19 Karmasin Jozef 271 Karol IV Luksemburski 104 Kašpar Jaroslav 270 Katz Otto zob. Simone André „Kazik” zob. Zawadzki Aleksander Kempný Ján 38,40, 53, 59, 101 Kennedy John Fitzgerald 274 Klanie Alfons 275 Klapálka Karel 243 Klíma Jaroslav 268 Klimeš Miloslav 14 Kocian Jiří 15,18,19 Kočvara Štefan 21, 54, 56,123 Kofler Adolf 186,265,309 Kohtan (Fochtan) 177 Kokoška Stanislav 15 Kokoškova Zdeňka 15 Kokrda Roman 271 Komar Wacław (właśc. Kossoj Mendel) „Kucyk”, „Morski”, „Herbut”, „Nestor”, „Cygan” 132,143, 158, 186, 205, 265, 309 Kopal Stanislav 271 Kopecký Jan 21,123 Kopecký Václav (Kopeckij W.) 14, 60, 73, 86, 162, 177, 202, 203, 327 Kopřiva Arnošt 273 Kořalková Květa 13 Korbel Samuel Karol 269 Kossoj Mendel zob. Komar Wacław Koťátko Jiří 241 Koušová-Petránková Vlasta 118, 121, 130, 152, 194 KovačovičJán 272 Kovalčik František 275 Kovář František 292 Koždoň Josef 185 Koželuhová-Procházková Helena 41, 86 Kożusznik Bogusław 336 Krajčír František 163 Krajewski Aleksander 58, 69, 71, 73, 81, 92, 107,114,115,118, 126-128, 140, 141, 149, 238 Krajina Vladimir 91, 276, 307 Kratochvíl Jan Mikuláš 268 Krawczyk Andrzej 13,15 Krist Jakub 271 Kristín Jozef Martin 268 Krňák Karel 273 Kmanský Miroslav Josef 84 363 Krosnář Josef 121 Kubát Josef 230 Kubíček Karel 271 Kubiš Jan 252 Kučera Adolf 273 , Дисук” zob. Komar Wacław Kudláček Čeněk 267 Kuklik Jan 15 Krma Pavol 268 KurZ. 16, 104 Kutlvašr Karel 267 Kvaček Robert 15 Kvetko Martin 35,46,279 Kyselý Jozef 91, 98,102, 144,218, 219 Lange Oskar Ryszard 94 Laušman Bohumil 30, 31, 49, 50, 57, 62, 63, 70, 72, 87,115-117,127,128,131,132, 140, 141, 147, 151,152,154-156, 161, 162, 194,195, 211,231,244,250,258, 323 Lednický, ppłk kapelan 37 „Leliwa” zob. Arski Stefan Leszczycki Stanisław Marian 303, 304 Lettrich Jozef 35,40,46, 55, 88, 91, 97-99, 218 Lichner Ján 21, 35, 38,123 Lindauer Jaroslav 231 Lipanský Vladimir 273 Lipka Hubert 21 Liška Alois 267,309 Liška Bohumil 274 Lukačovič Jozef 216, 218 Łyżwiński Michał zob. Rola-Żymierski Michał Mach Alexander (Šaňo) 252 Majer Józef zob. Mayen-Szadziewicz Józef Majer Václav 32,33,45,49, 115, 126-128, 140, 151, 154-156,161, 162,175,195, 211, 230,239, 242-244, 325 Majerčík Michał 283 Maksymilian I Habsburg 295 364 Małkiewicz Andrzej 14 Maniu Iuliu 51,101 Mareli Jaroslav 273 Marko Jozef 269 Marshall George Catlett 147, 164,222 Masaryk Herbert 235 Masaryk Jan 14, 25, 30, 31, 98, 107, 118, 131,158,162,175,180,206, 234,235, 240, 244, 249,283, 307,326 Masaryk Tomáš Garrigue 30,236,283, 307, 328 Mati, działacz narodowo-socjalistyczny 160 Matocha Jozef Karel 290 Matuszewski Tadeusz 258, 262 ,Mayen” zob. Mayen-Szadziewicz Józef Mayen-Szadziewicz Józef (właśc. Majer Józef) „Mayen” 22, 29, 52, 69, 73, 234, 327 Medres Izaak (Icchak) zob. Grosz Wiktor Mezi Ondřej ,Andrej Gak” 310 Michalik Václav 273 Michniak Paweł Jacek 14 Miklosz, działacz Związku Czeskich Rolników 177 Mikołajczyk Stanisław 13,46, 60,149,253, 256 Minc Hilary 302, 303,335, 337 Minkowski Maksymilian 213 Mitterrand François 116 Mjartan Jozef 215,216,218 Modzelewski Józef Sawa 119,122,191 Modzelewski Zygmunt 78, 91, 94, 114, 118, 124-131, 140, 141,231,235,249, 285, 335 Mollet Guy 20, 116, 157,324 Mołotow (właśc. Skriabin) Wiaczesław 212 Moraviec František 269,310 ,Morski” zob. Komar Wacław Morski” zob. Rola-Żymierski Michał Mrázek Augustin 271 Mrázek Karel 270 Mrázek Raimund 269 Nagy Ferenc 51,101, 149 Náprstek Karel 270 Naszkowski Marian 204 Navratil Antonín 274 Navrátil Rudolf 271 Nedbalek Jaroslav 271 Nejedlý Zdeněk 163,250,292, 335 Němec Jan 127, 141, 152, 156, 243,244, 262 „Nestor” zob. Komar Wacław Neuman Alois 160,162,177, 203,276, 335 Neuman Bedřich 268 Nezval Gustav 84 Nichols Philip Bouverie Bowyer 81 Nosek Jindřich 201 Nosek Václav 19, 50, 59-61, 74, 110,113, 116, 122, 152, 158, 162, 169, 173, 195, 229, 230,235,240, 244, 276 Noska Jozef 271 Novák Cyril 272 Novomeský Ladislav (Laco) 216 Nový Vilém 107 Nyc, socjaldemokrata 155 Obuch Oto 39,40, 53, 135 Ochab Edward Mieczysław 208 Okáli Daniel („Dav”, „Ján Krest”, „T. Stoklas”, „D. Šišolík”) 215 Olbracht Ivan (właśc. Zeman Kamil) 84 Olszewski Józef 22, 23, 25, 43, 58, 69, 74, 107, 115,225, 231-233, 235, 238,248, 249, 276, 279, 281, 285,286, 318, 320, 333 Osóbka Edward zob. Osóbka-Morawski Edward Bolesław Osóbka-Morawski Edward Bolesław (właśc. Osóbka Edward) 258 Osvald Karel 271 Paczkowski Andrzej 20 Paduch (Paduchowa) Eufrozyna 290,320 Patek Artur 14 Pavlak, poseł 185 Pavlán Jaroslav 33 Pavlik, burmistrz Cieszyna 185 Pelich Antonin 269 Peroutka Ferdinand 131 Peši Józef 273 ,reter Blen” zob. Bezek Kazimír „Peter Civrun” zob. Bezek Kazimír Petr Alois 131,145,162,175, 176,206, 244, 276, 335 Petřík Michal 272 Philips Morgan Walter 49 Piaskowski Leonard „Jerzy Zaręba” 337 Pietor Ivan 21, 71, 81, 88, 91, 98, 123, 144, 242 Pika Heliodor 188,268, 310 Písek František 284, 299, 314 Piwowarczyk Antoni 263 Plass Jaroslav 310 Plojhar Jozef 163, 175, 176, 202, 206, 276, 286, 292, 335 Polák Milan 70,144, 176,217-219 Pondy (Punda) Jan 272 Popiel Karol 13 Pošibal Jaroslav 271 Prchala Lev 171,187 Prečan Vilém 19 Procházka Adolf 21, 86,123 Przezwański Roman 279,281 Puliján 215 Punda Jan zob. Pondy Jan Putrament Jerzy 201 Quisling Vidkun 101 Rabanowski Jan 335 Radziwiłł Krzysztof Mikołaj Artur 166 Rakovčik František 269 RansdorfEmil 242 Rapacki Adam 115,148,153 Reichi Pravomil 170 Reicin Bedřich (właśc. Reinzinger Friedrich) 188 Reinzinger Friedrich zob. Reicin Bedřich Rejman Rudolf 130 Ripka Hubert 14, 19, 21, 91, 123, 170, 176, 202, 242 365 Rojek Wojciech 14 Rokoský Jaroslav 15 „Rola” zob. Rola-Żymierski Michał Rola-Żymierski Michał (właśc. Łyżwiński Michał) „Rola”, „Morski”, „Zawisza” 335 „Roman Warecki” zob. Arski Stefan Romkowski Roman (właśc. Grinszpan-Kikiel Natan) „Feliks”, „Ernest”, „Jaszka” 132, 143, 158, 205 Roosevelt Franklin Delano 193 Rosik Vítězslav Josef 270 Rozenman Leon 58, 69-71, 73 Rozinek František 272 Rudolfil Habsburg 104 Rumiński Bolesław 336 Rusin Kazimierz zob. Rusinek Kazimierz Rusinek (właśc. Rusin) Kazimierz 115, 148, 152-154,156 Rydz-Śmigły Edward („Śmigły”, „Tarłowski”, „Adam Zawisza”) 104 „S. Kalinowski” zob. Arski Stefan Šábata Antonin 273 Sacher Vilém 266 Saive Dieudonne 229 Salman Artur zob. Arski Stefan Sandys Dimean Edwin 168 Sárai Jan 273 Schacht Chaim zob. Jurys Roman Schnek Eduard 275 Schönfeld Pavel zob. Tigrid Pavel Schramm Augustin 307 Schumacher Kurt 64,71 Schwarz Stefan 272 Šedivý Josef 284 Sedláček Oskar 273 Ševčík Ján 91, 98, 144, 162, 218,219,265 Sidor Karol 41, 88, 96 Šimandl Jozef 270 Simone André (właśc. Katz Otto) 25,196, 199, 200, 206 Široký Viliam 84,87,131,162,195,280 Sklenovský Bruno 310 Skoupý Karel 290 366 Skriabin Wiaczesław zob. Mołotow Wiaczesław Slánský Rudolf 18, 31,48,112, 149,152, 156, 188, 196,220,285 Slavik Juraj 240 Slavkovský František 275 Šlechta Emanuel 163, 177, 202,276, 335 Šlézar Pavel 273 Šmidke Karol 37,216,279-281 Smutný Jaromír 286 Smutný Julius 274 Smyczek Karel 185 Sobek Oldřich 273 Sobierajski Wiesław Stanisław 79,318 Sofulis Temistoklis 243 Sojček Kornel 274 Sokorski Włodzimierz „Andrzej Sokora” 336 Soltész Jozef 98,215 SouhradaJiři 274 Šplíchalová Vlasta 120 ŠpronglJan 273 Spurný Jindřich Grisza 276,277 Spychalski Marian 132 Šrámek Jan (Císař Jozef) 21, 71, 86,123,145, 202, 244, 273 Šrobár Vávro 45, 163 Stalin Józef 17, 193,252 Staniewicz Roman 58, 69, 78, 91, 92, 94, 201 „Star.” zob. Arski Stefan Starý Bedřich 274 Stasko Jozef 39 Stawiński Eugeniusz 337 „Stefan” zob. Juiyś Roman Steinhardt Laurence 166,191, 240, 249 Štiastny, działacz związkowy 64 Strakoš Jan 41 Stránský Jaroslav 21,123, 169 Štrégl Josef 270 Strelka Vojtech 273 Strzemieński Marian 283 Styk Jozef Juraj 58, 88 SudewyPetr 127 Šupáček Antonín 273 ŠvábenkýJan 271 Šverma Jan 61 Švermova Marie z d. Švábova 61, 72 Svoboda Jaroslav 271 Svoboda Jozef 271 Svoboda Ludvik 19, 68, 118, 150,175, 186-188,210, 240,243, 244, 255, 260, 265,266 Swiatogorow Aleksandr „Zoricz” 82 Szurman, komunista 313 „Szybiński” zob. Jurys Roman Szymanowski Wacław 335 Szyr Eugeniusz 336 „Śmigły” zob. Rydz-Śmigły Edward Świątkowski Henryk 335 „T. Stoklas” zob. Okáli Daniel „Tarłowski” zob. Rydz-Śmigły Edward Tigrid Pavel (właśc. Schönfeld Pavel) 41, 143, 176, 192, 197, 242 Tiso Jozef 41,46, 53, 73, 88, 96, 97, 166 Tkaczow (Tkaczów) Stanisław 336 Tkaczów Stanisław zob. Tkaczow Stanisław Tłach Jozef 271 Tlampsa František 273 Tlustý Antonin 273 Tobyška Bohumil 274 Tołwiński Stanisław 337 Toman Matěj 273 Tomášek Dušan 15 Tomaszewski Jerzy 14 Tomčík Jaroslav 187,188 Tom Čeněk 256 Trebichavský Ivan 269 Trachta Štěpán 292, 293 Truman Harry 147 Trutnovský František 270 Tymeš František 33,62,115,162 Tyrš Miroslav 260 Uhlíř František 176 Ursíni Ján 16, 39, 40, 48, 53, 54, 59, 88, 98, 101, 126, 135, 175 „Uskok” zob. Broński Zdzisław Václav Imrich 273 Váňa Jozef 270 Vandrovec Antonín 120 Vartíková Marta 14 Veber Václav 15,21 Vejmelka František 269 Vesel Mirko 310 Veselý Jindřich 15 Veselý Vlastimil 274 Veverka Josef 176 Vick Anton 272 Viktorin Ladislav 273 Viktory Julius 216 Vildonec Karel 274 Vilím Blažej 49,131,140, 151,152,154֊ 156, 161, 175, 202,230, 243, 244, 258, 325 Vlatavský Zdeněk 270 Vomáčka Eduard 271 Vrbata Josef 185 Vykoupil Libor 15 „Wacek” zob. Zawadzki Aleksander Wachowicz Henryk 258 Wągrowski Mieczysław „Antek”, „Wicek” 295 Wengierow Stefan 23, 74, 78-80, 83, 85, 142, 184, 232, 233, 236, 288, 311, 331 Werfel Roman Karol 251 „Wicek” zob. Wągrowski Mieczysław Wierbłowski Stefan 16, 17, 43, 142, 177, 184, 201, 225, 231-233, 235, 238, 248, 285, 311 „Wiesław” zob. Gomułka Władysław Winch Michael В. 130 Witos Wincenty 256 Władysław II Jagiełło 295 „Wojciech Bylina” zob. Grosz Wiktor Wolsza Tadeusz 25 Wünsch Otakar 64, 256 Zadkowiczowa-Bartkowa, dziennikarka 176 Žampach František 273 Žampach Otakar 270 367 Zápotocký Antonín 119,120,131,162,163, 180,194,195,220, 221,312 Zawadzki Aleksander („Kazik”, „Wacek”) 315 „Zawisza” zob. Rola-Żymierski Michał Želinský Štefan 272 Zeman Kamil zob. Olbracht Ivan Zenki Petr 19,21,25, 31, 81,123,125,138, 149,154,160,169,240,241,243, 253, 256 Žilka Jaroslav 272 Zmrhal Antonín 52,66 Znamierowski Juliusz 23,45,95, 215 „Zoricz” zob. Swiatogorow Aleksandr Zorin Walerian 81,268 Zupka František 216 Zygmunt I Stary 295 Żebrowski Tadeusz 204 Bayerische Staatsbibliothek
any_adam_object	1
any_adam_object_boolean	1
author2	Wójtowicz, Norbert 1972-
author2_role	edt
author2_variant	n w nw
author_GND	(DE-588)1242435867
author_facet	Wójtowicz, Norbert 1972-
building	Verbundindex
bvnumber	BV047433681
classification_rvk	NQ 8275 NQ 8280
ctrlnum	(OCoLC)1277018392 (DE-599)HEB481653538
discipline	Geschichte
discipline_str_mv	Geschichte
era	Geschichte 1948 gnd
era_facet	Geschichte 1948
format	Book
fullrecord	<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>04352nam a2200649 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV047433681</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20211222 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">210820s2021 \|\|\|\| 00\|\|\| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788382291629</subfield><subfield code="9">978-83-8229-162-9</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">8382291627</subfield><subfield code="9">8382291627</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1277018392</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)HEB481653538</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-B1595</subfield><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-11</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">NQ 8275</subfield><subfield code="0">(DE-625)128969:</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">NQ 8280</subfield><subfield code="0">(DE-625)128970:</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Przewrót komunistyczny w Czechosłowacji 1948 roku widziany z polskiej perspektywy</subfield><subfield code="b">= The communist takeover of Czechoslovakia in 1948 as seen from the Polish perspective = Komunistický převratv roce 1948 z polské perspektivy = Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektivy</subfield><subfield code="c">wybór, wstęp i opracowanie Norbert Wójtowicz</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">The communist takeover of Czechoslovakia in 1948 as seen from the Polish perspective</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Komunistický převratv roce 1948 z polské perspektivy</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektivy</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Warszawa ; Wrocław</subfield><subfield code="b">Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu</subfield><subfield code="c">2021</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">367 Seiten</subfield><subfield code="c">25 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Dokumenty / Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu</subfield><subfield code="v">TOM 66</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in englischer Sprache: The communist takeover of Czechoslovakie in 1948 as seen from Polish perspective</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in tschechischer Sprache: Komunistický převratv roce 1948 z polské perspektivy</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in slowakischer Sprache: Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektivy</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1948</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Kommunistische Machtübernahme</subfield><subfield code="0">(DE-588)4186373-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Tschechoslowakei</subfield><subfield code="0">(DE-588)4078435-6</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="6"><subfield code="a">Dokumenty</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="6"><subfield code="a">Raport</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="6"><subfield code="a">Telegram</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="6"><subfield code="a">Wydawnictwo źródłowe</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4135952-5</subfield><subfield code="a">Quelle</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Tschechoslowakei</subfield><subfield code="0">(DE-588)4078435-6</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Kommunistische Machtübernahme</subfield><subfield code="0">(DE-588)4186373-2</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1948</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Wójtowicz, Norbert</subfield><subfield code="d">1972-</subfield><subfield code="0">(DE-588)1242435867</subfield><subfield code="4">edt</subfield></datafield><datafield tag="810" ind1="2" ind2=" "><subfield code="a">Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu</subfield><subfield code="t">Dokumenty</subfield><subfield code="v">TOM 66</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV014275994</subfield><subfield code="9">66</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">V:DE-603;B:DE-Mb50</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://scans.hebis.de/HEBCGI/show.pl?48165353_toc.pdf</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">HEBIS Datenaustausch</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032836082&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032836082&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032836082&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032836082&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032836082&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20211209</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032836082</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">909</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09044</subfield><subfield code="g">437</subfield></datafield></record></collection>
genre	(DE-588)4135952-5 Quelle gnd-content
genre_facet	Quelle
geographic	Tschechoslowakei (DE-588)4078435-6 gnd
geographic_facet	Tschechoslowakei
id	DE-604.BV047433681
illustrated	Not Illustrated
index_date	2024-07-03T17:59:08Z
indexdate	2024-07-10T09:12:03Z
institution	BVB
isbn	9788382291629 8382291627
language	Polish
oai_aleph_id	oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032836082
oclc_num	1277018392
open_access_boolean
owner	DE-B1595 DE-12 DE-11
owner_facet	DE-B1595 DE-12 DE-11
physical	367 Seiten 25 cm
psigel	BSB_NED_20211209
publishDate	2021
publishDateSearch	2021
publishDateSort	2021
publisher	Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
record_format	marc
series2	Dokumenty / Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
spelling	Przewrót komunistyczny w Czechosłowacji 1948 roku widziany z polskiej perspektywy = The communist takeover of Czechoslovakia in 1948 as seen from the Polish perspective = Komunistický převratv roce 1948 z polské perspektivy = Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektivy wybór, wstęp i opracowanie Norbert Wójtowicz The communist takeover of Czechoslovakia in 1948 as seen from the Polish perspective Komunistický převratv roce 1948 z polské perspektivy Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektivy Warszawa ; Wrocław Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu 2021 367 Seiten 25 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Dokumenty / Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu TOM 66 Zusammenfassung in englischer Sprache: The communist takeover of Czechoslovakie in 1948 as seen from Polish perspective Zusammenfassung in tschechischer Sprache: Komunistický převratv roce 1948 z polské perspektivy Zusammenfassung in slowakischer Sprache: Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektivy Geschichte 1948 gnd rswk-swf Kommunistische Machtübernahme (DE-588)4186373-2 gnd rswk-swf Tschechoslowakei (DE-588)4078435-6 gnd rswk-swf Dokumenty Raport Telegram Wydawnictwo źródłowe (DE-588)4135952-5 Quelle gnd-content Tschechoslowakei (DE-588)4078435-6 g Kommunistische Machtübernahme (DE-588)4186373-2 s Geschichte 1948 z DE-604 Wójtowicz, Norbert 1972- (DE-588)1242435867 edt Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Dokumenty TOM 66 (DE-604)BV014275994 66 V:DE-603;B:DE-Mb50 application/pdf http://scans.hebis.de/HEBCGI/show.pl?48165353_toc.pdf Inhaltsverzeichnis HEBIS Datenaustausch application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032836082&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032836082&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032836082&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032836082&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032836082&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister
spellingShingle	Przewrót komunistyczny w Czechosłowacji 1948 roku widziany z polskiej perspektywy = The communist takeover of Czechoslovakia in 1948 as seen from the Polish perspective = Komunistický převratv roce 1948 z polské perspektivy = Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektivy Kommunistische Machtübernahme (DE-588)4186373-2 gnd
subject_GND	(DE-588)4186373-2 (DE-588)4078435-6 (DE-588)4135952-5
title	Przewrót komunistyczny w Czechosłowacji 1948 roku widziany z polskiej perspektywy = The communist takeover of Czechoslovakia in 1948 as seen from the Polish perspective = Komunistický převratv roce 1948 z polské perspektivy = Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektivy
title_alt	The communist takeover of Czechoslovakia in 1948 as seen from the Polish perspective Komunistický převratv roce 1948 z polské perspektivy Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektivy
title_auth	Przewrót komunistyczny w Czechosłowacji 1948 roku widziany z polskiej perspektywy = The communist takeover of Czechoslovakia in 1948 as seen from the Polish perspective = Komunistický převratv roce 1948 z polské perspektivy = Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektivy
title_exact_search	Przewrót komunistyczny w Czechosłowacji 1948 roku widziany z polskiej perspektywy = The communist takeover of Czechoslovakia in 1948 as seen from the Polish perspective = Komunistický převratv roce 1948 z polské perspektivy = Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektivy
title_exact_search_txtP	Przewrót komunistyczny w Czechosłowacji 1948 roku widziany z polskiej perspektywy = The communist takeover of Czechoslovakia in 1948 as seen from the Polish perspective = Komunistický převratv roce 1948 z polské perspektivy = Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektivy
title_full	Przewrót komunistyczny w Czechosłowacji 1948 roku widziany z polskiej perspektywy = The communist takeover of Czechoslovakia in 1948 as seen from the Polish perspective = Komunistický převratv roce 1948 z polské perspektivy = Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektivy wybór, wstęp i opracowanie Norbert Wójtowicz
title_fullStr	Przewrót komunistyczny w Czechosłowacji 1948 roku widziany z polskiej perspektywy = The communist takeover of Czechoslovakia in 1948 as seen from the Polish perspective = Komunistický převratv roce 1948 z polské perspektivy = Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektivy wybór, wstęp i opracowanie Norbert Wójtowicz
title_full_unstemmed	Przewrót komunistyczny w Czechosłowacji 1948 roku widziany z polskiej perspektywy = The communist takeover of Czechoslovakia in 1948 as seen from the Polish perspective = Komunistický převratv roce 1948 z polské perspektivy = Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektivy wybór, wstęp i opracowanie Norbert Wójtowicz
title_short	Przewrót komunistyczny w Czechosłowacji 1948 roku widziany z polskiej perspektywy
title_sort	przewrot komunistyczny w czechoslowacji 1948 roku widziany z polskiej perspektywy the communist takeover of czechoslovakia in 1948 as seen from the polish perspective komunisticky prevratv roce 1948 z polske perspektivy komunisticky prevrat v ceskoslovensku v roku 1948 z polskej perspektivy
title_sub	= The communist takeover of Czechoslovakia in 1948 as seen from the Polish perspective = Komunistický převratv roce 1948 z polské perspektivy = Komunistický prevrat v Československu v roku 1948 z poľskej perspektivy
topic	Kommunistische Machtübernahme (DE-588)4186373-2 gnd
topic_facet	Kommunistische Machtübernahme Tschechoslowakei Quelle
url	http://scans.hebis.de/HEBCGI/show.pl?48165353_toc.pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032836082&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032836082&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032836082&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032836082&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032836082&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
volume_link	(DE-604)BV014275994
work_keys_str_mv	AT wojtowicznorbert przewrotkomunistycznywczechosłowacji1948rokuwidzianyzpolskiejperspektywythecommunisttakeoverofczechoslovakiain1948asseenfromthepolishperspectivekomunistickyprevratvroce1948zpolskeperspektivykomunistickyprevratvceskoslovenskuvroku1948zpolskejperspektivy AT wojtowicznorbert thecommunisttakeoverofczechoslovakiain1948asseenfromthepolishperspective AT wojtowicznorbert komunistickyprevratvroce1948zpolskeperspektivy AT wojtowicznorbert komunistickyprevratvceskoslovenskuvroku1948zpolskejperspektivy

Verfügbarkeit

Es ist kein Print-Exemplar vorhanden.

Fernleihe Bestellen Achtung: Nicht im THWS-Bestand! Inhaltsverzeichnis
Inhaltsverzeichnis
Inhaltsverzeichnis

MARC

Datensatz im Suchindex

Es ist kein Print-Exemplar vorhanden.

Ähnliche Einträge