Polacy w Berlinie (1980-2015): między integracją a zachowaniem tożsamości
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Warszawa
Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk
2020
Muzeum Historii Polski 2020 |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis |
| Beschreibung: | Literaturverzeichnis Seite 295-332 |
| Beschreibung: | 332 Seiten Illustrationen 24 cm |
| ISBN: | 9788366463349 9788365248503 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV047295984 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20220620 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 210525s2020 a||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788366463349 |9 978-83-66463-34-9 | ||
| 020 | |a 9788365248503 |9 978-83-65248-50-3 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1256436659 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV047295984 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 |a DE-Re13 |a DE-739 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 084 | |a HIST |q DE-12 |2 fid | ||
| 084 | |a NK 7210 |0 (DE-625)126193: |2 rvk | ||
| 100 | 1 | |a Szczepaniak-Kroll, Agnieszka |e Verfasser |0 (DE-588)1199470252 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Polacy w Berlinie (1980-2015) |b między integracją a zachowaniem tożsamości |c Agnieszka Szczepaniak-Kroll ; Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Muzeum Historii Polski |
| 264 | 1 | |a Warszawa |b Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk |c 2020 | |
| 264 | 1 | |b Muzeum Historii Polski |c 2020 | |
| 300 | |a 332 Seiten |b Illustrationen |c 24 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 500 | |a Literaturverzeichnis Seite 295-332 | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte 1980-2015 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 0 | 7 | |a Soziale Integration |0 (DE-588)4077570-7 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Gesellschaftliches Bewusstsein |0 (DE-588)4020630-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Polen |g Volk |0 (DE-588)4046497-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Berlin |0 (DE-588)4005728-8 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 653 | 0 | |a Polacy / integracja / Niemcy / Berlin / 1970-2000 | |
| 653 | 0 | |a Polacy / integracja / Niemcy / Berlin / 1990- | |
| 689 | 0 | 0 | |a Berlin |0 (DE-588)4005728-8 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Polen |g Volk |0 (DE-588)4046497-0 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Soziale Integration |0 (DE-588)4077570-7 |D s |
| 689 | 0 | 3 | |a Gesellschaftliches Bewusstsein |0 (DE-588)4020630-0 |D s |
| 689 | 0 | 4 | |a Geschichte 1980-2015 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung UB Passau - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032699237&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032699237&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |n DHB | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20210901 | |
| 940 | 1 | |q DHB_BSB_FID | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032699237 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 307.09 |e 22/bsb |f 0905 |g 43 |
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 0905 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 305.8009 |e 22/bsb |f 0904 |g 43 |
| 942 | 1 | 1 | |c 307.09 |e 22/bsb |f 0904 |g 43 |
| 942 | 1 | 1 | |c 305.8009 |e 22/bsb |f 0905 |g 43 |
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 0904 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804182472406073344 |
|---|---|
| adam_text | Spis treści Wstęp....................................................................................................................... 9 Przyczyny podjęcia tematu...............................................................................9 Przedmiot badań i cele książki.......................................................................11 Podmiot badań................................................................................................ 15 Stan dotychczasowych badań......................................................................... 17 Metodologia....................................................................................................22 Teoretyczne podstawy badań..........................................................................32 Rozdział 1. Czynniki push i pull w migracjach do Berlina............................... 43 1.1. Czynniki stymulujące migracje Polaków do Berlina wiatach 1980-2015.43 Czynniki push w latach 80. XX w............................................................ 44 Indywidualne motywacje wyjazdowe Polaków w latach 80. XX w........ 53 Przygotowania do wyjazdu i przekroczenie granicy............................. 60 Czynniki push w latach 90. XX w.............................................................62 Indywidualne motywacje wyjazdowe Polaków w latach 90. XX w........ 65 Przygotowania do wyjazdu i przekroczenie granicy.............................. 68 Czynniki push po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej................ 69 Indywidualne motywacje wyjazdowe Polaków w XXI w........................ 71
Przygotowanie do wyjazdu i przekroczenie granicy............................... 75 Podsumowanie ..........................................................................................75 1.2. Sytuacja Polaków w Berlinie po II wojnie światowej............................. 76 Wschodni Berlin do 1989 r........................................................................78 Berlin Zachodni do 1980 r........................................................................ 81 1.3. Czynniki przyciągające do Berlina w latach 1980-2015....................... 85 Czynniki puli w migracjach do Berlina Zachodniego do 1989 r.......... 85 Czynniki puli po zjednoczeniu Niemiec: 1990-2015.............................. 94 Podsumowanie .................................................................................... ...105 Rozdział II. Strategie adaptacyjne polskich migrantów w Berlinie................ 109 Pierwsze kroki za granicą.............................................................................109 Legalizacja pobytu, poszukiwanie pracy i mieszkania............................... 114 Nauka języka niemieckiego...........................................................................125 Trudności w procesie adaptacji....................................................................129 Podsumowanie.............................................................................................. 133
Rozdział III. Integracja i akulturacja................................................................. 137 III.1. Relacje z Niemcami.............................................................................. 137 Nawiązywanie kontaktu........................................................................... 137 Wiedza Niemców o Polsce....................................................................... 140 Bliższe poznanie....................................................................................... 145 Stereotypy................................................................................................. 147 Poszerzanie kręgu znajomych.................................................................152 Mieszane związki małżeńskie i partnerskie............................................154 Podsumowanie ........................................................................................ 155 HI.2. Relacje z Polakami w Niemczech........................................................156 Sieci migranckie....................................................................................... 156 Polacy jako zróżnicowane środowisko etniczne.....................................159 Polskie organizacje.................................................................................. 162 Kościół...................................................................................................... 178 Tradycje i zwyczaje................................................................................... 188
Podsumowanie......................................................................................... 195 Rozdział IV. Relacje z Polską - transnacjonalizacja........................................ 197 IV. 1. Transnarodowe komunikowanie.........................................................197 Podróżowanie między Polską a Berlinem...............................................197 Kontakt listowny, telefoniczny i internetowy....................................... 207 Podsumowanie ........................................................................................209 IV.2. Transkulturowość.................................................................................211 Praca.......................................................................................................... 212 Czas wolny............................................................................................... 224 Udział w wyborach...................................................................................231 Media (radio, telewizja, prasa, internet)................................................ 235 Język i wychowanie dzieci........................................................................243 Podsumowanie ........................................................................................256 IV.3. Transnarodowa tożsamość? ................................................................258 Transnarodowość a tożsamość narodowa............................................. 258 Tożsamość
europejska..............................................................................266 Utożsamianie z „prywatną ojczyzną”..................................................... 269 „Gdzie jest mój dom?”.............................................................................273 Powroty i zakorzenienia...........................................................................278 Podsumowanie ........................................................................................ 279
Podsumowanie monografii................................................................................283 Bibliografia.......................................................................................................... 295 Źródła internetowe.............................................................................................327 Wstęp........................................................................................................ 327 Rozdział 1.................................................................................................. 327 Rozdział II................................................................................................ 329 Rozdział III...............................................................................................330 Rozdział IV...............................................................................................331
Bibliografia Adler Peter 1975. The Transitional Experience. An Alternative View of Culture Shock. Journal of Humanistic Psychology 15 (4), 13-23. Adler Peter S. 1977. Beyond Cultural Identity: Reflections on Multiculturalism. [In:] Richard Brislin (ed.), Culture Learning Concepts, Applications, and Research. Hawaii, 24-41. Alba Richard and Nee Victor 1997. Rethinking Assimilation Theory for a New Era of Immigration. International Migration Review 4, 845-863. Amelina Anna 2010. Transnationale Migration jenseits von Assimilation und Akkulturation. Transnationale Inklusion und hybride Wissensordnungen als konzeptionelle Alternativen zur Assimilations und Akkulturationsdebatte. Berliner Journalfür Soziologie 20, 257-219. Angele Jürgen and Ziebach Michael 2005. Gewerbeanzeigen 2004. Wiesbaden. Angrosino Michael 2010. Badania etnograficzne i obserwacyjne. Seria: Niezbędnik Badacza. Warszawa. Anusiewicz Janusz 1991. Kulturowa teoria języka. Zarys problematyki, [w:] Janusz Anusiewicz i Jerzy Bartmiński (red.), Język a kultura. Podstawowe pojęcia i problemy 1. Wrocław, 17-30. Apeltauer Ernst 2006. Kooperation mit zugewanderten Eltern. Flensburg. Appiah Anthony 2007. Przedmowa, [w:] Saskia Sassen (red.). Globalizacja. Eseje o nowej mobilności ludzi i pieniędzy. Kraków, IX-XIII. Babiński Grzegorz 2005. Tożsamość na pograniczach, [w:] Ewa Budakowska (red.), Tożsamość bez granic. Współczesne wyzwania. Warszawa, 99-117. Babiński Grzegorz 2007. Transnacjonalizm... I co z tego wynika dla badań najnowszej polskiej emigracji. Przegląd Polonijny 2,115-130. Babiński Grzegorz 2009. Polacy poza
Polską, [w:] Maciej Duszczyk i Magdalena Lesińska (red.), Współczesne migracje: dylematy Europy i Polski. Warszawa, 26-38. Bałtowski Maciej 2009. Gospodarka socjalistyczna w Polsce. Geneza - rozwój - upadek. Warszawa. Bade Klaus J. 1990. Neue Heimat im Westen: Vertriebene, Flüchtlinge, Aussiedler. Münster. Bade Klaus J. 1992. Deutsche im Ausland ֊ Fremde in Deustchland. Migration in Geschichte und Gegenwart. München. Bade Klaus J. und Oltmer Jochen 2004. Normalfall Migration. Bonn. Banaś Monika 2005. Etniczność na sprzedaż. Kraków. Banaś Monika 2010. Szwedzka polityka integracyjna wobec imigrantów. Kraków. 295
A. Szczepa niak-Krol I Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Becker Jörg 2010. Erdbeerenpflücker, Spargelstecher, Erntehelfer. Polnische Saisonarbeiter in Deutschland - temporäre Arbeitsmigration im neuen Europa. Bielefeld. Bennett Milton J. 1986. A Developmental Approach to Training Intercultural Sensitivity. International Journal ofIntercultural Relations 10 (2), 179-195. Bennett Milton ƒ. 1998. Intercultural Communication: A Current Perspective. [In:] Milton J. Bennett (ed.), Basic Concepts ofIntercultural Communication: Selected Readings. Yarmouth, 1-34. Bera Ryszard i Korczyński Mariusz 2012. Dystans społeczny emigrantów polskich wobec „obcych” i „innych”. Lublin. Berpol Berlin. Razem w Europie 2003. Warszawa. Berry John W. 1997. Immigration, Acculturation, and Adaptation. Applied Psychology: An International Review 46 ( 1 ), 5-68. Bhabha Homi 1994. The Location of Culture. London. Bingen Dieter i Malinowski Krzysztof (red.) 2000. Polacy i Niemcy na drodze do partnerskiego sąsiedztwa. Poznań. Blumberg-Stankiewicz Katharina 2007. Migranten aus Polen. Die Folgen der Aussiedlerkategorisierung im Schatten der deutsche Einwanderungs- und Integrationspolitik. Saarbrücken. Boensch Mariola 2013. Kulturelle unterschiede in der deutsch-polnischen Wirtschaftskommunikation - Fiktion oder Realität? Eine soziokulturelle Umweltanalyse. Dissertation an der kulturwissenschaftlichen Fakultät der Europa-Universität Viadrina Frankfurt (Oder), opus4.kobv.de/opus4-euv/files/168/Dissertation-Mariola+Boensch.pdf (dostęp: 4.04.2018). Bokszański Zbigniew
1997. Stereotypy a kultura. Wrocław. Bokszański Zbigniew 1999. Tożsamość aktora społecznego a zmiana społeczna, [w:] Joanna Kurczewska (red.), Zmiana społeczna. Teorie i doświadczenia polskie. Warszawa, 55-71. Borodziej Włodzimierz und Lemberg Hans 2001. Migrationen: Arbeitswanderung, Emigration, Vertreibung, Umsiedlung, [in:] Ursula Becher, Włodzimierz Borodziej, Robert Maier (Hrsg.), Deutschland und Polen im zwanzigsten Jahrhundert. Analysen ֊ Quellen ֊ didaktische Hinweise. Hannover, 52-55. Bosswick Wolfgang and Heckmann Friedrich 2006. Integration ofImmigrants: Contribution of Local and Regional Authorities. Dublin. Bourdieu Pierre i Wacquant Loie 2001. Zaproszenie do socjologii refleksyjnej. Warszawa. 296
Bibliografia Böckler Stefan und Schmitz-Veltin Ansgar (Hrsg.) 2013. Migrationshintergrund in der Statistik - Definition, Erfassung und Vergleichbarkeit, (Materialien zur Bevölkerungsstatistik, 2). Köln, nbn-resolving.org/urn:nbn:de:0168-ssoar-344959 (dostęp: 11.03.2020). Brickell Katherine, Datta Ayona 2011a, Introduction: Translocal Geographies. [In:] Katherine Brickell, Ayona Datta (eds), Translocal Geographies Spaces, Places, Connections. Farnham, 3-20. Brubaker Rogers 2001. The Return of Assimilation? Changing Perspectives on Immigration and Its Sequels in France, Germany, and the United States, Ethnie and Racial Studies 24 (4), 531-548. Buchowski Michal 1997. Tożsamość Europejczyków, jedność i podział, [w:] Janusz Mucha i Wojciech Olszewski (red.), Dylematy tożsamości europejskich pod koniec drugiego tysiąclecia. Toruń, 51-84. Buchowski Michał 2006. The Specter of Orientalism in Europe: From Exotic Other to Stigmatized Brother, Anthropological Quarterly 79 (3), 463-482. Budakowska Elżbieta 2005a. Współczesne migracje a nowe wyzwania wobec identyfikacji narodowo-kulturowej. [w:] Elżbieta Budakowska (red.). Tożsamość bez granic. Współczesne wyzwania. Warszawa, 49-72. Budakowska Elżbieta 2005b. Wstęp, [w:] Elżbieta Budakowska (red.), Tożsamość bez granic. Współczesne wyzwania. Warszawa, 7-20. Budyń Stanisław 2009. Problematyka polskojęzycznego duszpasterstwa emigracyjnego w Niemczech, [w:] Marian Zając (red.), Emigracja wyzwaniem duszpasterskim dla Kościoła w Polsce. Lublin, 39-60. Budyta-Budzyńska Małgorzata 2010. Socjologia narodu i konfliktów etnicznych. Warszawa.
Budyta-Budzyńska Małgorzata 2011. Adaptacja, integracja, asymilacja - próba ujęcia teoretycznego, [w:] Małgorzata Budyta-Budzyńska (red.), Integracja czy asymilacja? Polscy imigranci w Islandii. Warszawa, 44-65. Burkhardt Montanari E. 2002. Wie Kinder mehrsprachigaufwachsen: ein Ratgeber. Frankfurt am Main. Burszta Wojciech 1998. Antropologia kultury: tematy, teorie, interpretacje. Poznań. Burszta Wojciech 2008. Międzykulturowość - znamię czasów, Kultura Współczesna 2 (56), 16-17. Byczkowski Józef 1990. Polonia w Europie. Warszawa. Castles Stephen 2002. Migration and Community Formation under Conditions of Globalization, International Migration Review 36 (4), 1143-1168. Castles Stephen i Miller Mark 2011. Migracje we współczesnym świecie, Warszawa. Chałupczak Henryk 1986. Polacy w Niemczech do wybuchu II wojny światowej. Lublin. 297
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Charmaz Kathy 2009. Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej. Warszawa. Chmielecka Michalina, Czyszczoń Izabela, Kośnik Błażej, Pawlak Marek, Rybak Klaudia 2017. Refleksje z badań nad (nie)mobilnością: wyobrażenia, przestrzenie i praktyki. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego Prace Etnograficzne 45 (1), 123-143. Chutnik Monika 2007. Szok kulturowy. Przyczyny, konsekwencje, przeciwdziałanie. Kraków. Chwalba Andrzej 2008. Historia Polski. Polska od 1939 do czasów współczesnych 16. Warszawa, 389-599. Cieślińska Barbara 2011. Niemcy bliskie i dalekie w świetle doświadczeń emigracyjnych mieszkańców północno-wschodniej Polski. Pogranicze. Studia Społeczne XVIII, 101-133. Clifford James 1994. Diasporas, Cultural Anthropology 9 (3), 302-338. Cyrus Norbert 1994. Polnische Arbeitsmigranten in der Bundesrepublik Deutschland: Skizze eines Systems ausdifferenzierter Pendelmigration, [w:] Zbigniew Kurcz i Władysław Misiak (red.), Mniejszość niemiecka w Polsce. Polacy w Niemczech. Wrocław, 181-197. Cyrus Norbert 2000a. Mobile Migrationsmuster. Zuwanderung aus Polen in die Bundesrepublik Deutschland, Berliner Debatte Initial 5/6,1-9. Cyrus Norbert 2000b. Komplementäre Formen grenzüberschreitender Migration: Einwanderung und Mobilität am Beispiel Polen, [in:] Klaus Μ. Schmas (Hrsg.), Migration und Stadt. Entwicklungen, Defizite, Potenziale. Wiesbaden, 115-136. Cziomer Erhardt 1996. Stosunki polsko-niemieckie po zjednoczeniu Niemiec. Próba bilansu, [w:] Jerzy
Holzeri Józef Fiszer (red.). Przemiany w Polsce i NRD po 1989r. Warszawa, 153-170. Danecka Marta i Kęska Adam 2010. Migracje a rynek pracy, [w:] Maria Jarosz (red.), Polacy równi i równiejsi. Klasy i warstwy we współczesnym społeczeństwie polskim. Warszawa, 169-201. Danilewicz-Kerski Dorota i Górny Maciej (red.) 2008. Berlin Polnische Perspektiven. 19-21 Jahrhundert. Berlin. Danilewicz Wioletta 2011. Tożsamość rodzinna „ponad granicami” w świetle koncepcji transnarodowej przestrzeni społecznej. Pogranicze. Studia Społeczne XVII, 30-42. Darieva Tsypylma 2007. Migrationsforchung in der Ethnologie, [in:] Brigitta Schmidt-Lauber (Hrsg.), Ethnizität und Migration. Berlin, 115-134. Deja Katarzyna 2015. Od koncepcji Wolfganga Welscha do transkulturowej historii literatury. Wielogłos. Pismo Wydziału Polonistyki UJ 4 (26), 87-107. Denzin Norman K. 1978. The Research Act: A Theoretical Introduction to Sociological Methods. New York. 298
Bibliografia Derlicki Jarosław 2013. Między diasporą a mniejszością etniczną i narodową. Kilka uwag na marginesie badań nie tylko polonijnych. Etnografia Polska LVII (1-2), 63-83. Die Deutschen Gewerkschaften: Diskrete Solidarität mit Solidarność 2011. [in:] Barbara Cöllen, Bartosz Dudek, Krzysztof Ruchniewicz (Hrsg.), Polenhilfe. Ab Schmuggler für Polen unterwegs. Dresden-Wrocław, 59-79. Diehl Claudia und Koenig Matthias 2009. Religiosität türkischer Migranten im Generationenverlauf - ein Befund und einige Erklärungsversuche. Zeitschriftfür Soziologie 38, 300-319. Diehl Claudia und Koenig Matthias 2013. Zwischen Säkularisierung und religiöser Reorganisation - Eine Analyse der Religiosität türkischer und polnischer Neuzuwanderer in Deutschland. Kölner Zeitschriftfür Soziologie und Sozialpsychologie 65, 235-258. Die Pro-Solidarność-Bewegung in Berlin gefördert vom AFL-CIO 2011. [in:] Barbara Cöllen, Bartosz Dudek, Krzysztof Ruchniewicz (Hrsg.), Polenhilfe. Ab Schmuggler für Polen unterwegs. Dresden-Wroclaw, 123-138. Dietz Barbara 2005. Europäische Integration von unten? Mittel- und osteuropäische Migranten in Deutschland und die Rolle transnationaler Netzwerke im EU-Erweiterungsprozess. Forost Arbeitspapier 34. München. Dirim İnci und Mecheril Paul 2010. Die Schlechterstellung Migrationsanderer. Schule in der Migrationsgesellschaft, [in:] Paul Mecheril, Maria Mar Castro-Varela, Inci Dirim, Annita Kalpaka, Claus Melter (Hrsg.), Migrationspädagogik. Weinheim, 121-138. Dolińska Xymena i Falkowski Mateusz 2003. Polska - Niemcy. Wzajemny wizerunek, [w:] Lena Kolarska-Bobińska
(red.). Obraz Polski i Polaków w Europie. Warszawa, 203-269. Domańska Ewa 2010. Jakiej metodologii potrzebuje współczesna humanistyka? Teksty Drugie 1-2,45-55. Downing John and Husband Charles 2005. „Representing Race . Racism, Ethnicities and Media, London. Dudek Bartosz 2011. Die Enleitung. [in:] Barbara Cöllen, Bartosz Dudek, Krzysztof Ruchniewicz (Hrsg.), Polenhilfe. Ab Schmugglerfür Polen unterwegs. Dresden-Wroclaw, 11-13. Dyczewski Leon 1993. Polacy w Bawarii. Tożsamość etniczno-kulturowa i wchodzenie w społeczeństwo niemieckie. Lublin. Dyczewski Leon i Wadowski Dariusz 2009. Wstęp, [w:] Leon Dyczewski i Dariusz Wadowski (red.), Tożsamość polska w odmiennych kontekstach. Tożsamość osób, zbiorowości, instytucji. Lublin, 3-8.
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Dzwonkowski Roman 1991. Parafia polonijna a kultura i oświata polska, [w:] Jerzy Kozłowski (red.). Szkolnictwo parafialne w upowszechnianiu języka i kultury polskiej w środowiskach polonijnych. Poznań, 9-16. Eade John, Drinkwater Stephen, Garapich Michał (eds.) 2006. Class and Ethnicity - Polish Migrants in London. Research Reportfor the RES-000-22-1294 ESRC. Surrey. Eagly Alice H. and Karau Steven J. 1991. Gender and the Emergence of Leaders: A Meta Analysis. Journal of Personality and Social Psychology 60 (5), 685-710. Edensor Tim 2002. Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne. Kraków. Eisenstadt Shmuel Noah 1952. The Absorption of Immigrants. London. Entzinger Han, Biezeveld Renske 2003. Benchmarking in Immigrant Integration. Rotterdam. Erfolgreiches Lernen 2015. Erfolgreiches Lernen von Kindern und Jugendlichen mit Migrationshintergrund. Köln. Ersöz Ahmet 2012. Ethnische Ökonomien in Berlin: Der Stand. Berlin. Esser Hartmut 2000. Soziologie. Spezielle Grundlagen. Frankfurt-New York. Esser Hartmut 2001. Integration und ethnische Schichtung. Arbeitspapiere Mannheimer Zentrum für Europäische Sozialforschung 40. Mannheim. Esser Hartmut 2004. Welche Alternativen zur „ Assymilation” gibt es eigentlich?. IMIS- Beiträge. Migration - Integration - Bildung Grundfragen und Problembereiche 23, 41-60. Faist Thomas 2000. The Volume and Dynamics ofInternational Migration and Transnational Social Spaces. Oxford. Faist Thomas 2006. Transnationale Migration ale relative
Immobilität in einer globalisierten Welt, Berliner Journalfür Soziologie 3, 365-385. Faist Thomas 2009. The Transnational Social Question: Social Rights and Citizenship in a Global Context. International Sociology 24 (1), 7-35. Faist Thomas 2010. Transnationalization in International Migration: Implication for Study of Citizenship and Culture, www.transcomm.oxac.uk (dostęp: 12.11.2016). Faist Thomas 2013. The Mobility Turn: a New Paradigm for the Social Sciences?. Ethnic and Racial Studies 36 (11), 1637-1646. Fałkowski Mateusz i Popko Agnieszka 2006. Niemcy о Роксе i Polakach 2000-2006. Główne wnioski z badań. Warszawa, www.isp.org.pl/files/2230181550438527001151481324.pdf (dostęp: 15.05.2015). 300
Bibliografia Fassmann Heinz 2002. Transnationale Mobilität: Empirische Befunde und theoretische Überlegungen. Vorbemerkung, Leviathan 30 (3), 345-359. Feldmann Eva 2000. Polen: „Für Eure und unsere Freiheit”, Zum Verständnis der polnischen Gesellschaft, Kultur und Identität, Sozialwissenschaftliche Beiträge zur europäischen Integration, AES, 1, Frankfurt am Main. Ferraro Gary P. 2002. The Cultural Dimension of Global Business. London-New York. Fiałkowska Kamila i Piechowska Maria 2016. New Way, Old Pattern. Seasonal Migration from Poland to Germany, ARBOR Ciencia, Pensamiento y Cultura, 1-12. Fiń Anna, Legut Agnieszka, Nowak Witold, Nowosielski Michał, Schöll-Mazurek Kamila 2013. Polityka polonijna w ocenie jej wykonawców i adresatów. Poznań. Fischer Joachim, Pohl Ramona, Semlinger Klaus 2005. Berlins Industrie nach der Wiedervereinigung. Was bringt die neue Gründerzeit?. Berlin. Fischer Veronika und Springer Monika (Hrsg.) 2011. Handbuch Migration und Familie. Schwalbach am Tatmus. Flick Uwe 2010. Projektowanie badania jakościowego. Seria: Niezbędnik Badacza. Warszawa. Franzke Joachim 2001. Przyjaźń narodów czy przyjaźń zalecona?. Stosunki między NRD i PRL. Poznań. Frąckowiak Johannes 2012. Polnische Zuwanderer in Mitteldeutschland von 1880 bis zur Gegenwart. Przegląd Zachodni 3,29-45. Freitag Urlike and von Oppen Achim 2010. Introduction. „Translocality”: An Approach to Connection and Transfer in Area Studies. [In:] Urlike Freitag and Achim von Oppen (eds.), Translocality: The Study of Globalising Processes from a Southern Perspective. Leiden, 1-24. Frelak Justyna 2009.
Polska migracja po 1 maja 2004 r. [w:] Justyna Frelak, Agnieszka Łada, Kirstin Schwarz, Roderick Parkes (red.), Polska migracja zarobkowa do Niemiec - fakty i mity. Warszawa, 13-40. Frelak Justyna i Łada Agnieszka 2011. Polacy nadchodzą!... Wreszcie! Polska migracja zarobkowa do Niemiec ֊ analiza w przededniu otwarcia niemieckiego rynku pracy dla polskich obywateli. Warszawa. Friszke Andrzej 2003. Polska. Losy państwa i narodu 1939-1989. Warszawa. Friszke Andrzej 2007. Przystosowanie i opór. Studia z dziejów PRL. Warszawa. Friszke Andrzej 2014. Rewolucja Solidarności 1980-1981. Kraków. Führ Wieland 2010. Berliner Mauer und innendeutsche Grenze, Petersberg. 301
A. Szczepa nia k-Krol I Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Furnham Adrian and Bochner Stephen 1986. Culture Shock. Psychological Reactions to Unfamiliar Environments. London. Fuszara Małgorzata 2004. Patologia systemu reglamentacji, [w:] Jacek Kurczewski (red.), Umowa o kartki. Warszawa, 169-194. Fuszara Małgorzata, Jakubowska Iwona, Kurczewski Jacek 2004. Reglamentacja, poczucie sprawiedliwości i pomoc wzajemna, [w:] Jacek Kurczewski (red.), Umowa o kartki. Warszawa, 195-212. Gandziarowska Jagoda 2006. Polacy w Berlinie. Uwarunkowania aktywności stowarzyszeniowej polskich imigrantów. CMR Working Papers 10 (68). Warszawa. Garsztecki Stefan 1999. Das Deutschlandbild in der polnischen Publizistik zwischen 1970-1989. [in:] Norbert Weber (Hrsg.), Die Oder überqueren. Deutsch-polnische Begegnungen in Geschichte, Kultur und Lebensalltag. Interdisziplinäre Studien zum Verhältnis von Migrationen, Ethnizität und gesellschaftlicher Multikulturalität. Frankfurt am Main, 84-97. Garsztecki Stefan 2000. Obraz Polaków w Niemczech; stare i nowe stereotypy, [w:] Dieter Bingen i Krzysztof Malinowski (red.), Polacy i Niemcy na drodze do partnerskiego sąsiedztwa. Poznań, 48-64. Gennep van Arnold 2006. Obrzędy przejścia. Systematyczne studium ceremonii. Warszawa. Gerdes Jürgen und Faist Thomas 2006. Von ethnischer zu republikanischer Integration. Der Diskurs um die Reform des deutschen Staatsangehörigkeitsrechts. Berliner Journal für Soziologie 3, 313-335. Gędek Marek 2002. Przełom. Polska 1976-1991, Lublin. Gibbs Graham 2011. Analizowanie danych
jakościowych. Niezbędnik Badacza. Warszawa. Gibki Barbara 2008. Zmiany w polityce integracyjnej Niemiec na przełomie XX i XXI w. i ich znaczenia dla sytuacji migrantów. Prace Geograficzne 120, 125-134. Giddens Anthony 1990. The Consequences ofModernity. Stanford. Giza-Poleszczuk Anna i Marody Mirosława 2000. Kapitał ludzki i systemowy, [w:] Anna Giza- Poleszczuk, Andrzej Rychard, Mirosława Marody (red.), Strategie i system. Polacy w obliczu zmiany społecznej. Warszawa, 45-97. Glazer Nathan and Moynihan Daniel P. 1963. Beyond the Melting Pot: The Negroes Puerto Ricans, and Irish ofNew York City. Cambridge. Glazer Nathan 1993. Is Assimilation Dead?. The Annah of the American Academy ofPolitical and Social Science 530 (1), 122-136. Glazer Nathan 1997. We Are All Multiculturalists Now. Harvard. 302
Bibliografia Glick-Schiller Nina, Basch Linda, Szánton Blanc Christina (eds.) 1992. Towards a Defìnition of Transnationalism: Introductory Remarks and Research Questions. [In:] Towards a Transnational Perspective on Migration: Race, Class, Ethnicity, and Nationalism Reconsidered. New York, 645, IX-XIV. Glick-Schiller Nina 1997. The Situation of Transnational Studies. Identities 4 (2), 155-166. Glick-Schiller Nina 2003. The Centrality of Ethnography in the Study of Transnational Migration. [In:] Nancy Foner (ed.), American Arrivals. Anthropology Engages the New Immigration. Santa Fe, 99-128. Glorius Birgit 2005. Transnationale Perspectiven. Eine Studie zur Migration zwischen Polen und Deutschland. Bielefeld. Glorius Birgit 2007. Transnationale soziale Räume polnischer Migranten in Leipzig, [in:] Magdalena Nowicka (Hrsg.), Von Polen nach Deutschland und zurück. Die Arbeitsmigration und ihre Herausforderungen für Europa. Bielefeld, 135-160. Goddar Cliffi Wierzbicka Anna 2001. Język, kultura i znaczenie: semantyka międzykulturowa, [w:] Elżbieta Tabakowska (red.), Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa. Kraków, 177-181. Goel Urmila 2006. Von dummen Fragen. Schlussbetrachtungen, [in:] Christiane Brosius and Urmila Goel (Hrsg.), Masala.de. Menschen aus Südasien in Deutschland. Heidelberg, 218-225. Goifman Erving 2005. Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości. Gdańsk. Gordon Milton 1964. Assimilation in American Life: The Role of Race, Religion and National Origins. New York. Górniak Jarosław 2005. Tożsamość narodowa a tożsamość polska, [w:] Tożsamość europejska a tożsamość
polska. Warszawa, 10-30. Górny Agata i Stola Dariusz 2001. Akumulacja i wykorzystanie migracyjnego kapitału społecznego, [w:] Ewa Jaźwińska-Motylska i Marek Okólski (red.), Ludzie na huśtawce. Migracje między peryferiami Polski i Zachodu. Warszawa, 164-187. Górski Jan i Tymochowicz Danuta 1990. Polska emigracja i Polonia w Republice Eederalnej Niemiec. Warszawa. Görtemaker Manfred 2004. Geschichte der Bundesrepublik Deutschland. Von der Gründung bis zur Gegenwart. Frankfurt am Main. Grabowska-Lusińska Izabela i Okólski Marek 2009. Emigracja ostatnia?. Warszawa. Graś Andrzej 2000. Pozycja prawna Polaków w Niemczech, [w:] Anna Wolff-Powęska i Eberhard Schulz (red.), Być Polakiem w Niemczech. Poznań, 167-195. 303
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Grzybek Dariusz 2013. Współczesne rozumienie asymilacji imigrantów w społeczeństwie amerykańskim. Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ Nauki Społeczne 6 (1), 57-71. Grzymała-Kazłowska Aleksandra 2001. Dynamika sieci migranckich. Polacy w Brukseli. [w:] Ewa Jaźwińska i Marek Okólski (red.), Ludzie na huśtawce. Migracje między peryferiami Pokki i Zachodu. Warszawa, 272-302. Grzymała-Kazłowska Aleksandra 2008. „Integracja” - próba rekonstrukcji pojęcia, [w:] Aleksandra Kazłowska i Sławomir Łodziński (red.), Problemy integracji imigrantów. Koncepcje, badania, polityki. Warszawa, 29-51. Grzymała-Kazłowska Aleksandra 2013. Ku socjologii mobilnego społeczeństwa? Rozwój nowych koncepcji migracji i integracji a socjologia. Studia Socjologiczne 3 (210), 31-52. Guarnizo Luis Eduardo 2003. The Economics of Transnational Living. International Migration Review 37 (3), 666-699. Guarnizo Louis Eduardo and Smith Michael Peter 1998. The Locations of Transnationalism. [In:] Michael Peter Smith, Louis Eduardo Guarnizo (eds.). Transnationalism from Below. New Brunswick, London, 3-34. Gullahorn John and Gullahorn Jeanne 1963. An Extension of the U-Curve Hypothesis. Journal ofSocial Issues 19 (3), 48-60. Gurak Douglas T. and Cases Fe 1992. Migration Networks and the Shaping of Migration Systems. [In:] Mary Kritz, Lin Lean Lim, Hania Złotnik (eds.). International Migration Systems. A Global Approach. Oxford, 150-176. Guziuk Marta 2007. Polacy - emigranci w Niemczech u schyłku XX w. i na początku
XXI w. Bariery psychospołeczne a integracja, [w:] Danuta Lalak (red.), Migracja, uchodźstwo, wielokulturowosc. Zderzenie kultur we współczesnym świecie. Warszawa, 206-245. Hahn Hans Hennig 2011. Stereotypy - tożsamość ֊ konteksty. Studia nad polską i europejską historią. Poznańska Biblioteka Niemiecka. Poznań. Hajduk Jadwiga 2012. Fenomen „społeczeństw równoległych” na przykładzie kraju związkowego Berlina, [w:] Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Res Połiticae. Wydanie specjalne, 219-240. Halik Teresa i Nowicka Ewa 2002. Wietnamczycy w Polsce. Integracja czy izolacja? Warszawa. Hall Stuart 1999. Kulturelle Identität und Globalisierung, [in:] Karl H. Hörning und Reiner Winter (Hrsg.), Widerspenstige Kulturen. Cultural Studies als Herausforderung, Frankfurt am Main, 393-441. Hammersley Martyn and Atkinson Paul 2000. Metody badań terenowych. Poznań. 304
Bibliografia Hannerz Ulf2006. Powiązania transnarodowe. Kultura, ludzie, miejsca. Kraków. Hartmann Gottfried 1990. Polen in Berlin, [in:] Stefi Jersch-Wenzel und Barbara John (Hrsg.), Von Zuwanderern zu Einheimischen. Hugenotten, Juden, Böhmen, Polen in Berlin. Berlin, 595-804. Haug Sonja 2008. Sprachliche Integration von Migranten in Deustchland, Nürnberg. Headland Thomas, Pike Kenneth, Harris Marvin (eds.) 1990. Emics and Etics, The Insider/ Outsider Debate, Newbury Park. Hedberg Charlotta and do Carmo Renato Miguel (2012). Translocal Ruralism: Mobility and Connectivity in European Rural Spaces. [In:] Charlotta Hedberg and Renato do Carmo (eds.). Translocal Ruralism Mobility and Connectivity in European Rural Spaces, Dordrecht, 1-9. Hein Kerstin 2006. Hybride Identitäten. Bastelbiografien im Spannungsverhältnis zwischen Lateinamerika und Europa. Bielefeld. Helbig-Mischewski Brigitta 1999. „Die netten Chaoten von nebenan”. Das Polenbild in deutschen Reiseführern, [in:] Norbert H. Weber (Hrsg.), Die Oder überqueren. Deutsch polnische Begegnungen in Geschichte, Kultur und Lebensalltag. Interdisziplinäre Studien zum Verhältnis von Migrationen, Ethnizität und gesellschaftlicher Multikulturalität 10. Frankfurt am Main, 120-134. Helfrich Hede 1999. Beyond the Dilemma of Cross-Cultural Psychology: Resolving the Tension between Etic and Ernie Approaches. Culture Psychology 5 (2), 131-153. Herbert Urlich 2003. Geschichte der Ausländerpolitik in Deutschland. Saisonarbeiter, Zwangsarbeiter, Gastarbeiter, Flüchtlinge. Bonn. Hirsch Helga 1988. Es lohnt sich nicht anständig zu sein.
Die Zeit, pdf.zeit.de/1988/15/es-lohnt- sich-nicht-anstaendig-zu-sein.pdf (dostęp: 4.05.2016). Hoerder Dirk 2002. Cultures in Contact: World Migrations in the Second Millennium, Durham. Hofstede Geert 2007. Kultury i organizacje: zaprogramowanie umysłu. Warszawa. Hönekoop Elmar 2007. Polnische Arbeitsmigranten auf dem Arbeitsmarkt in Deutschland zwei Jahren nach der Erweiterung, [in:] Magdalena Nowicka (Hrsg.), Von Polen nach Deutschland und zurück. Die Arbeitsmigration und ihre Herausforderungfür Europa. Bielefeld, 47-80. IfD-Allensbach (Institut für Demoskopie Allensbach) 2011. Ein großer Schritt in Richtung Normalität: Der Stand der deutsch-polnischen Beziehungen. Ergebnisse repräsentativer Bevölkerungsumfragen in Deutschland und Polen, Allensbach am Bodensee, sdpz.org/assets/ Publikaci e/Raport y analizy/2011 AUensbach/D 10067 6214 Polenbild Bericht Deutsch K2.pdf (dostęp: 2.04.2018). 305.
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Iglicka Krystyna 2000. Migration Movements from and into Poland in the Light of the East-West European Migration. Prace Migracyjne 33. Instytut Studiów Społecznych UW. Warszawa. Internationale 2012. Internationale Wirtschaft in Berlin. Berlin. Jałowiecki Bohdan i Szczepański Marek 2002. Rozwój lokalny i regionalny w perspektywie socjologicznej. Tychy. Janusz Grzegorz 1986. Polonia w Niemczech po II wojnie światowej, [w:] Albin Koprukowaniak i Władysław Kucharski (red.), Polacy w świecie. Polonia jako zjawisko społeczno-polityczne II. Lublin, 81-110. Jańczak Barbara 2013. Deutsch-polnische Familien: Ihre Sprachen und Familienkulturen in Deutschland und Polen. Frankfurt am Main. Jaranowski Michał 1993. Obraz Polski w prasie zachodnioniemieckiej ponadregionalnej. Polsko- niemiecki biuletyn informacyjny Transodra. Wizerunek sąsiada w polskiej i niemieckiej prasie terenów przygranicznych 4/5, 20-23. Jarosińska Izabela 2009. Życie codzienne w Polsce w latach 1945-1989. Warszawa. Jaroszewska Emilia 2003. Małżeństwa polsko-niemieckie w RFN. Warszawa. Jasińska-Kania Aleksandra 2012. Zmiany wartości Polaków a procesy transformacji, europeizacji i globalizacji, [w:] Aleksandra Jasińska-Kania (red.), Wartości i zmiany. Przemiany postaw Polaków w jednoczącej się Europie. Warszawa, 218-341. Jenkins Paul and Hague Cliff2005. Place Identity, Planning and Participation. London. Jończy Romuald 2011. Problem wyludnienia, zatrudnienia i kształcenia w kontekście dalszego rozwoju regionu opolskiego.
Opole. Jost Oskar und Bogai Dieter 2016. Ausländer am Arbeitsmarkt in Berlin-Brandenburg, IAB Regional Berichte und Analysen aus dem Regionalen Forschungsnetz 1. Berlin-Brandenburg. Kaczmarczyk Paweł 2001. Polski Berlin? Uwagi na temat najnowszych migracji Polaków do stolicy Niemiec, [w:] Ewa Jadźwińska i Marek Okólski (red.), Ludzie na huśtawce. Migracje pomiędzy peryferiami Polski i Zachodu. Warszawa, 241-271. Kaczmarczyk Paweł 2005. Wyjazdy sezonowe do Niemiec a inne formy współczesnej mobilności zagranicznej Polaków - wybrane aspekty ekonomiczne. Przegląd Polonijny 31, 3 (117), 27-44. Kaczmarczyk Paweł 2008. Migracje sezonowe Polaków do Niemiec. Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych. Biuletyn 3. Kaczmarek Ryszard 2010. Historia Pokki 1914-1989. Warszawa. Kaczmarek Urszula 1990. Polonia w Niemieckiej Republice Demokratycznej (1949-1989). Przegląd Polonijny 4,103-112. 306
Bibliografia Kaczmarek Urszula 1991. Aktywność kulturalno-oświatowa Polonii w Bulgarii, Niemieckiej Republice Demokratycznej, Rumunii i na Węgrzech, wiatach 1945-1989. Poznań. Kaczmarek Urszula 1993. Kultura zbiorowości polonijnych Europy Środkowej 1945-1989. Poznań. Kalczyńska Maria 2002. Prasa polska i jej twórcy w zjednoczonych Niemczech, [w:] Marek Szczerbiński (red.), Z dziejów polskiej prasy na obczyźnie (od września 1939 roku do współczesności). Gorzów Wielkopolski, 277-286. Kaluza Andrzej 2002. Zuwanderer aus Polen in Deutschland. UTOPIE kreativ 141/142, 699-709. Kaluza Andrzej 2010. Die katholische Kirche in der Defensive - auch in Polen, [w:] Polen- Analysen. Temat: Die katholische Kirche in Polen heute 79, www.laender-analysen.de/polen/ pdf/PolenAnalysen79.pdf (dostęp: 10.04.2013). Kapiszewski Andrzej 1978. Stereotyp Amerykanów polskiego pochodzenia. Wroclaw. Kapiszewski Andrzej 1980. Psychologiczne aspekty emigracji i asymilacji, [w:] Hieronim Kubiak i Andrzej Paluch (red.), Założenia teorii asymilacji. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, 147-160. Kapphan Andreas 2000. Die Konzentrationen von Zuwanderern in Berlin: Entstehung und Auswirkungen, [in] Klaus Μ. Schmas (Hrsg.), Migration und Stadt. Entwicklungen, Defizite, Potenziale. Wiesbaden, 137-154. Karkowski Czesław 2003. Dwa lata z „Poglądem”, [w:] Piątkowska-Stępniak Wiesława (red.), Autoportret zbiorowy. Wspomnienia dziennikarzy polskich na emigracji z lat 1945-2002. Opole, 184-204, www.poglad-berlinwest.de/Poglad.Wydania/SpalteRechts/osobie/Poglad.Karkowski.html . (dostęp: 19.10.2018 r.) Karwowska Katarzyna
2016. Wypędzeni do raju? Portret własny późnych przesiedleńców z Polski w literaturze polskiej w Niemczech. Warszawa. Kelly Philip and Lusis Tom 2006. Migration and the Transnational Habitus: Evidence from Canada and the Philippines. Environment and Planning A: Economy and Space 38, 831-847. Kemp-Welch Anthony 2008. Pokka pod rządami komunistów 1944-1989. Kraków. Kemper Franz-Josef 2003. Bevölkerungsgeographische Entwicklungen seit der Wende in Berlin: Angleichungen von Ost- und West-Berlin durch demographische Prozesse?. Die Erde 134, 235-255. Kerski Basil 2004. Szanse wielokulturowości. Grupa polskojęzyczna w Niemczech, [w:] Anna Wolff-Powęska i Dieter Bingen (red.), Polacy-Niemcy. Sąsiedztwo z dystansu. Poznań, 320-332. 307
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integraqq a zachowaniem tożsamości Kerski Basil i Ruchniewicz Krzysztof (red.) 2011. Polnische Einwanderung: Zur Geschichte und Gegenwart der Polen in Deutschland. Osnabrück. Kersten Krystyna 1974. Repatriacja ludności polskiej po II wojnie światowej. Wrocław- Warszawa-Kraków-Gdańsk. Kępińska Ewa 2003. Recent Trends in International Migration - Poland 2003. Prace Migracyjne 52. Warszawa. Kępińska Ewa 2009. Migracje sezonowe z Polski do Niemiec. Warszawa. Kienzler Iwona 2015. Życie w PRL. I strasznie, i śmiesznie. Warszawa. Kiereta Iwona 2005. Die Migrationsproblematik im Rahmen des Beitritts Polens zur Europäischen Union unter besonderer Berücksichtigung der Bildungspolitik ab Steuerungsinstrument. Frankfurt am Main. Kil Wolfgang and Silver Hilary 2006. From Kreuzberg to Marzahn. New Migrant Communities in Berlin. German Politics Society 24 (4), 95-121. Kiwerska Jadwiga 2000. Postawa Polaków wobec państwa niemieckiego, [w:] Anna Wolff- Powęska i Eberhardt Schulz (red.). Być Polakiem w Niemczech. Poznań, 369-397. Kleff Sanem und Seidel Eberhardt 2008. Stadt der Vielfahlt. Das Entstehen des neuen Berlin durch Migration. Berlin. Klimaszewski Zbigniew T. 2007. Emigracja polska w Niemczech. Białystok. Klimaszewski Zbigniew T. (red.) 2013. Polacy w Niemczech: przeszłość, teraźniejszość, przyszłość. Białystok. Kłus Sebastian 2005. Zwischen Ausgrenzung, Germanisierung und multikultureller Vielfalt - kommunale Konzepte und Strategien zur Integration von Migrant(inn)en. Aachen. Kłoskowska Antonina 2005. Kultury narodowe u
korzeni. Warszawa. Kobzarska-Bar Barbara 2013. Tożsamość niemiecka w nowym tysiącleciu: leitkultur a islam. Świat Idei i Polityki 12, 117-140. Kociuba Jolanta 2009. Tożsamość polska czy polskie tożsamości, [w:] Leon Dyczewski, Dariusz Wadowski (red.), Tożsamość polska w odmiennych kontekstach. Tożsamość osób, zbiorowości, instytucji. Lublin, 219-226. Kokot Waltraud 2007. Culture and Space - anthropological approaches. Ethnoscripts 9, 10-23. Kolarska-Bobińska Lena 2003. Odmienność oswajana. Obraz Polski w krajach Unii Europejskiej, [w:] Lena Kolarska-Bobińska (red.). Obraz Polski i Polaków w Europie. Warszawa, 9-19. Kołbon Izabela 2007. Kultura profesjonalna etnologów w Polsce. Wrocław. 308
Bibliografia Korbel Jan 1986. Emigracja z Pokki do RFN. Wybrane problemy. Opole. Korcelli Piotr 1996. Die polnische Auswanderung seit 1945. [in:] Heinz Fassmann und Reiner Münz (Hrsg.), Migration in Europa. Historische Entwicklung, aktuelle Trends und politische Reaktionen. Frankfurt am Main-New York, 245-262. Kostrzewa Marek 2005. Procesy integracyjne i konsolidacyjne Polonii w Niemczech w latach 1990-2000. Warszawa. Kość-Ryżko Katarzyna 2014. Wykorzenieni. Dylematy samookreślenia polskich repatriantów z Kazachstanu. Studium etnopsychologiczne. Warszawa. Kot Dorota 2017a. Ethnische Ökonomie - eine Fallstudie über in Berlin lebende Polen. Poznań. Kot Dorota 2017b. Polska przedsiębiorczość w Berlinie, Biuletyn Instytutu Zachodniego 333, 1-4. Kotzian Ortfried 2010. Sonderfall Bundesrepublik Deutschland: Deutscher - und doch MigrantAussiedler zwischen Identitätsfindung und gesellschaftlicher Akzeptanz. Europäisches Journalfür Minderheitenfragen 3-4, 212-228. Kozlowski Jerzy 1991a. Działalność oświatowa polskiego wychodźstwa w Niemczech do 1914 r. [w:] Jerzy Kozłowski (red.). Szkolnictwo parafialne w upowszechnianiu języka i kultury polskiej w środowiskach polonijnych. Poznań, 111-127. Kozłowski Jerzy 1991b. Rozwój organizacji społeczno-narodowych wychodźstwa polskiego w Niemczech przed I wojną światową, [w:] Barbara Szydłowska-Ceglowa i Jerzy Kozłowski (red.), Organizacje polonijne w Europie Zachodniej. Współczesność i tradycja. Poznań, 75-92. Kozłowski Tomasz 2010. Niezależne Zrzeszenie Studentów 1980-1989. [w:] Łukasz Kamiński i Grzegorz Waligóra (red.), Solidarność
1980-1989. Warszawa, 237-298. Kroner Sabine 2015. Migration und Migrationspolitik im Zuge des Transformationsprozesses seit 1989 - am Beispiel Polen, Dissertation zur Erlangung des sozialwissenschaftlichen Doktorgrades der Sozialwissenschaftlichen Fakultät der Georg-August-Universität Göttingen, ediss.uni-goettingen.de/bitstream/handle/I i 858/00- i 735-0000-0023-9608-2/ Dissertation Kroner web.pdf?sequence=l (dostęp: 12.12.2017). Kronika PRL 2015. Propaganda 12, Warszawa. Kronika PRL 2016. Życie codzienne w latach 70. 26. Warszawa. Kronika PRL 2017. Przesilenia: ’56, ’68, ’70, ’80, ’89 29. Warszawa. Krzyżowski Łukasz, Ohm Dennis, Nowicka Magdalena 2016. Neue Solidarität in Europa? Migrantí-innen aus Polen in Deutschland, deren Einstellungen gegenüber Immigration und Engagement für Geflüchtete. Bamberg, publikationen.soziologie.de/index.php/ kongressband 201 б/issue/view/17 (dostęp: 15.05.2018). 309
A. Szczepa nia k-Krol I Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Krzyżowski Łukasz i Urbańska Sylwia 2010. Perspektywa transnarodowa w studiach migracyjnych, [w:] Łukasz Krzyżowski i Urbańska Sylwia (red.), Mozaiki przestrzeni transnarodowych. Teorie ֊ metody ֊ zjawiska. Kraków, 9-26. Kucharski Władysław 1976. Związek Polaków „Zgoda . Lublin. Kurcz Zbigniew i Podkański Wiesław 1991. Emigracja z Polski po 1980 r., [w:] Władysław Misiak (red.), Nowa emigracja i wyjazdy zarobkowe za granicę. Wrocław, 31-92. Kurcz Zbigniew i Misiak Władysław (red.) 1994. Mniejszość niemiecka w Polsce i Polacy w Niemczech. Wrocław. Kurzwernhart Petra Johanna 2009. Sprachstandserhebungsverfahren im Überblick unter Berücksichtigung von linguistischen Grundlagen, Mehrsprachigkeitsdiagnostik, Basisqualifikationen, Güterkriterien und Verfahrensarten, Diplomarbeit. Wien. Kuźniar Roman 2008. Droga do wolności. Polityka zagraniczna III Rzeczypospolitej. Warszawa. Lalak Danuta 2007. „Swoi” i „obcy” w perspektywie antropologiczno-społecznej. [w:] Danuta Lalak (red.), Migracja, uchodźstwo, wielokulturowość. Warszawa, 89-121. Lee Everett 1966. A Theory of Migration. Demography 3, 47-57. Leicht Rene und Langhauser Marc 2014. Ökonomische Bedeutung und Leistungspotenziale von Migrantenunternehmen in Deutschland: Studie im Auftrag der Abteilung Wirtschafts und Sozialpolitik, Arbeitskreis Mittelstand und Gesprächskreis Migration und Integration der Priedrich-Ebert-Stiftung. Bonn. Leonowicz-Bukała Iwona 2013. E-Migracja 2.0. Internet jako przedmiot badań migracyjnych. Kwartalnik
Internetowy Komunikacja Społeczna 3 (7), www.komunikacjaspoleczna.edu.pl (dostęp: 12.03.2017). Lesińska Magdalena 2007. Polityka Niemiec wobec imigrantów ֊ od systemu Gastarbeiter do kraju imigracji, [w:] Patrycja Matusz-Protasiewicz i Urszula Stadtmüller (red.), Europa ֊ ziemia obiecana. Doświadczenia krajów europejskich w integracji imigrantów. Wrocław, 37-58. Lesińska Magdalena 2014. Partycypacja Polaków głosujących za granicą w wyborach krajowych: analiza wyników wyborów parlamentarnych i prezydenckich w Polsce w latach 1990-2011, CMR Working Papers 70 (137). Warszawa. Lesińska Magdalena 2018. Polska diaspora, Polonia, emigracja. Spory pojęciowe wokół skupisk polskich za granicą. The Polish Migration Review 1 (3). Gdynia, 9-23. Lesiuk Wiesław i Trzcielińska-Polus Aleksandra 2000. Wokół definicji przedmiotu badań, [w:] Anna Wolff-Powęska i Eberhardt Schulz (red.), Być Polakiem w Niemczech. Poznań, 141-166. 310
Bibliografia Levitt Peggy and Glick Schiller Nina 2004. Conceptualizing Simultaneity: A Transnational Social Field Perspective on Society, International Migration Review 38 (3), 1002-1039. Ley David 2004. Transnational Spaces and Everyday Lives. Transactions of the Institute ofBritish Geographers 29/2,151-164. Libiszowska-Żółtkowska 2005. Konwersja jako reorientacja tożsamości, [w:] Elżbieta Budakowska (red.), Tożsamość bez granic. Współczesne wyzwania. Warszawa, 119-138. Liman Stefan 1992. Polacy w Niemczech po II wojnie światowej, [w:] Szydłowska-Ceglowa Barbara (red.), Polonia w Europie. Poznań, 245-282. Linette Bogusław 1991. Etnologiczne aspekty badań nad stereotypem Niemca, [w:] Wojciech Wrzesiński (red.), Wokół stereotypów Polaków i Niemców. Wrocław, 175-180. Lippmann Walter 1946. Public Opinion. Nowy Jork, www.gutenberg.org/cache/epub/6456/ pg6456.html (dostęp: 12.06.2017). Lipski Jan Józef 1983. Komitet Obrony Robotników KOR. Londyn. Literska Karolina i Literski Stanisław 1991. Polish Immigrants in Germany, [w:] Władysław Misiak (red.), Nowa emigracja i wyjazdy zarobkowe za granicę. Wrocław, 110-122. Loew Oliver 2017. My niewidzialni. Historia Polaków w Niemczech. Warszawa. Lubas Marcin 2013. Odtwarzanie czy zmiana? Zarys nowej problematyzacji zjawisk i procesów kulturowych. Przegląd Socjologii Jakościowej IX (3), 60-88. Lucassen Jan and Lucassen Leo (eds.) 1997. Migration, Migration History. Old Paradigms and New Perspectives. Bern. Lysgaard Sverre 1955. Adjustment in a Foreign Society: Norwegian Fulbright Grantees Visiting the United States. International Social
Science Bulletin 7, 45-51. Ładyżyński Andrzej 2011. Dom rodzinny jako miejsce, zbiorowość społeczna i symbol, [w:] Katarzyna Kokot i Andrzej Ładyżyński (red.), Dom. Perspektywy i znaczenia. Wrocław, 13-26. Łatka Rafał 2016. Komuniści i Kościół w Polsce „ludowej” w perspektywie centralnej i krakowskiej. Radzymin-Warszawa. Łuczak Aleksander 2010. Dekada polskich przemian. Studium władzy i opozycji. Warszawa. Łukowski Wojciech 2001. Społeczny sens ruchliwości społecznej, [w:] Ewa Jaźwińska i Marek Okólski (red.), Ludzie na huśtawce. Migracje między peryferiami Polski i Zachodu. Warszawa. Łukowski Wojciech 2004. Polscy pracownicy na rynku pracy Unii Europejskiej na przełomie wieków. Warszawa. 311
A. Szczepa nia k-Krol I Polacy w Berlinie (7980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Macrae C. Neil, Stangor Charles, Hewstone Miles 1999. Stereotypy i uprzedzenia. Najnowsze ujęcie. Gdańsk. Malewska-Peyre Hanna 1992. Ja wśród swoich i obcych, [w:] Paweł Boski, Maria Jarymowicz, Hanna Malewska-Peyre (red.). Tożsamość a odmienność kulturowa. Warszawa, 15-66. Malinowski Krzysztof 2000. Przełom w stosunkach polsko-niemieckich. Wprowadzenie. [w:] Dieter Bingen i Krzysztof Malinowski (red.), Polacy i Niemcy na drodze do partnerskiego sąsiedztwa. Próba bilansu dziesięciolecia 1989-1998. Poznań, 9-26. Marcjanik Małgorzata 1994. Grzeczność językowa a sprawność komunikacyjna, [w:] Stanisław Gajda, Jolanta Nocoń (red.), Kształcenie porozumiewania się. Opole, 65-79. Marek Edward 2008. Emigracja zarobkowa Polaków po akcesji do Unii Europejskiej. Polityka Społeczna 11-12, 23-27. Marody Mirosława (red.) 1991. Co nam zostało z tamtych lat... Społeczeństwo polskie u progu zmiany systemowej. Londyn. Marx Elżbieta 2000. Przełamywanie szoku kulturowego. Czego potrzebujesz, aby odnieść sukces w międzynarodowym biznesie. Warszawa. Massey Douglas S., Arango Joaquin, Hugo Graeme, Kouaouci Ali, Pellegrino Adela, Taylor Edward J. 1993. Theories of International Migration: Review and Appraisal. Population and Development Review 19 (3), 431-467. Matsuoto David i Juang Linda 2007. Psychologia międzykulturowa. Gdańsk. Mazan Kazimierz 2006. Wpływ czynników ekonomicznych i politycznych na zmiany tendencji wyjazdowych mniejszości niemieckiej i ludności Ziem Odzyskanych z Polski do Niemieckiej
Republiki Federalnej. Lata 1958-1963. Przegląd Polonijny XXXII (4), 23-36. Mazur-Cieślik Ewa 2011. Polityka migracyjna państw europejskich a wyzwania migracyjne dla Polski. Bezpieczeństwo narodowe 20, 127-147. Mazurek Małgorzata 2010. Antropologia niedoboru wNRD i PRL 1971-1989. Wrocław. Meister Hans-Peter 1992. Ethnische Minderheiten in Deutschland, [in:] Frank Gesemann (Hrsg.), Arbeitsmigranten, Asylbewerber, Ausländer, Flüchtlinge, regionale und religiöse Minderheiten, Vertriebene, Zwangsarbeiter. Berlin, 1-57. Meister Hans-Peter 1994. Gruppen der Polen in Deutschland unterschiedlicher Interessenlage aufgrund ihrer Migrationsgeschichte und ihres rechtlichen Status, [w:] Zbigniew Kurcz i Władysław Misiak (red.), Mniejszość niemiecka w Polsce i Polacy w Niemczech. Wrocław, 197-208. 312
Bibliografia Melnikas Borisas und Reichelt Bernd 2004. Wirtschaft und Mentalität. Tendenzen der EUOsterweiterung. Leipzig. Miera Frauke 2001. Transnationalisierung sozialer Raume? Migration aus Polen nach Berlin In den 80er und 90er Jahren, [in:] Christoph Pallaske (Hrsg.), Die Migration aus Polen nach Deustchland. Baden-Baden, 123-140. Miera Frauke 2007. Polski Berlin. Migration aus Polen nach Berlin. Münster. Miera Frauke 2008. Transnational Strategies of Polish Migrant Entrepreneurs in Trade and Small Business in Berlin. Journal ofEthnie and Migration Studies 34 (5), 753-770. Miluška Jolanta 2001. O różnych formach tożsamości narodowych. Przegląd Zachodni 1, 1-26. Misiak Władysław 2005. Tożsamość a przyszłość państw narodowych, [w:] Elżbieta Budakowska (red.), Tożsamość bez granic. Współczesne wyzwania. Warszawa, 73-98. Misiak Władysław 2007. Globalizacja ֊ więcej niż podręcznik. Społeczeństwa - kultura ֊polityka. Warszawa. Misiejuk Dorota i Czykwin Elżbieta 2002. Dwujęzyczność i dwukulturowość w perspektywie psychopedagogicznej. Białystok. Misztal Bronisław 2000. Teoria socjologiczna a praktyka społeczna. Kraków. Mokrzycki-Markowski Mikołaj 2010. Jak przekraczano granice w socjalizmie. Przykład PRL. [w:] Włodzimierz Borodziej i Jerzy Kochanowski (red.), Bocznymi drogami. Nieoficjalne kontakty społeczeństw socjalistycznych 1956-1989. Warszawa, 45-60. Morawska Ewa 2001. Structuring Migration: The Case of Polish Income-Seeking Travelers to the West. Theory and Society 30 (1), 47-80. Morawska Ewa 2003. National Identities of Polish (Im)migrants in Berlin: Four Varieties,
their Correlates and Implications. [In:] Willfried Spohn and Anna Triandafyllidou (eds.), Europeanisation National Identities and Migration Changes in Boundary Constructions between Western and Eastern Europe. London, 171-191. Morawska Ewa 2009. Badania nad imigracją/etnicznością w Europie i Stanach Zjednoczonych. Analiza porównawcza. Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny 1, 7-26. Morawski Wojciech 2009. Pełzająca katastrofa. Gospodarka polska w latach osiemdziesiątych, [w:] Andrzej Friszke (red.), W przededniu wielkiej zmiany. Polska w 1988 roku. Gdańsk. Morokvasič Mirjana 1993. In and Out of the Labor Market: Immigrant and Minority Woman in Europe. Journal ofEthnic and Migration Studies 19 (3), 459-483. Mrówka Heinrich 2000. Organizacje polonijne i ich partnerzy, [w:] Anna Wolff-Powęska i Dieter Bingen (red.), Być Polakiem w Niemczech. Poznań, 279-308. 313
A. Szczepa n ia k-Krol I Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Müller Ingrid 2005. Migration in Deutschland und in einigen anderen Ländern. Abhandlung für den Gebrauch an der Schule. Arbeitsbericht 275. München. Murdoch Anna 1999. Współpraca z cudzoziemcami w firmte. Warszawa. Murzynowska Krystyna 1981. Polacy w Berlinie w latach 1870-1914. Niemiecki Kościół katolicki wobec wychodźstwa polskiego, [w:] Krzysztof Groniowski i Witold Stankiewicz (red.), Wychodźstwo a kraj. Studia historyczne. Warszawa, 74-100. Mydeł Rajmund 2011. Wielkość i kierunki geograficzne współczesnej emigracji edukacyjnej Polaków, [w:] Anna Μ. Kargol i Władysław Masiarz (red.), Nietypowe migracje Polaków wXIX-XXI wieku. Kraków, 123-132. Nagel Sebastian 2009. Zwischen zwei Welten. Kulturelle Strukturen der Polnischsprachigen Bevölkerung in Deutschland. Analyse und Empfehlungen. Stuttgart. Nationale Minderheiten 2014. Nationale Minderheiten, Minderheiten und Regionalsprachen in Deutschland. Bonn. Necel Wojciech 2005. Nowe regulacje obcojęzycznego duszpasterstwa w Niemczech według instrukcji „Eine Kirche in vielen Sprachen und Völkern” z 13 marca 2003 r. [w:] Wojciech Necel, Stanisław Ochalski, Bronisław Gembala (red.), Śladami współczesnego migranta w Niemczech. Pelplin, 51-68. Niedźwiedzki Dariusz 2010. Migracje i tożsamość. Od teorii do analizy przypadku. Kraków. Nowak Witold 2013. Problemy tożsamości społecznej Polaków mieszkających w Niemczech. Przegląd Zachodni 3 (348), 257-271. Nowicka Magdalena und Zielińska Maja 2007. Selbstständigkeit und Finanzgründung - zur
neuen sozialen Lage der polnischen Migranten in München, [in:] Magdalena Nowicka (Hrsg.), Von Polen nach Deutschland und zurück. Die Arbeitsmigration und ihre Herausforderungfür Europa. Bielefeld, 179-204. Nowińska-Łaźniewska Ewa i Kotus Jacek 2003. Przepływ siły roboczej na pograniczu polsko֊ niemieckim w perspektywie integracji europejskiej. Poznań. Nowosielski Michał 2012a. Polacy w Niemczech. Stan i perspektywy badań. Przegląd Zachodni 3, 3-28. Nowosielski Michał 2012b. Polish Organizations in Germany- Their Present Status and Needs, Frankfurt am Main-Berlin-Bern-Bruxelles-New York-Oxford-Wien. Nowosielski Michał, Cichocki Piotr, Lewandowska Agata (red.) 2013. Dynamika niemieckiej opinii publicznej. Wizerunek Polski i Polaków w Niemczech. Poznań. Nowosielski Michał 2016. Polskie organizacje w Niemczech. Stan i uwarunkowania. Poznań. 314
Bibliografia Nowosielski Michał i Stefańska Renata 2019. Repatriacja, [w:] Magdalena Lesińska i Marek Okólski (red.), 25 wykładów o migracjach. Warszawa, 321-333. Núñez-Madrazo Cristina 2007. Living ‘Here and There’: New Migration of Translocal Workers from Veracruz to the Southeastern United States. Anthropology of Work Review 28 (3), 1-6. Oakes Tim and Schein Louisa 2006. Translocal China - an Introduction. [In:] Tim Oakes and Louisa Schein (eds.), Translocal China Linkages, Identities, and the reimagining of space. London, xii-xiii. Oberg Kalervo 1960. Cultural Shock: Adjustment to New Cultural Environments. Practical Anthropology 7, 177-182. Olesiak Wiesław 1987. Polska emigracja polityczna w RFN. Szkice z psychologii społecznej. Düsseldorf. Olszowska Anna 2003. Kurier Berliński - Polonica na tle mediów polonijnych w Niemczech. Praca licencjacka. Kraków. Oltmer Jochen 2010. Migration im 19. und 20 Jahrhundert. Enzyklopädie deutscher Geschichte 86, München. Oltmer Jochen 2011. Wanderungsraum Deutschland im 19. und 20. Jahrhundert, [in:] Basil Kerski und Krzysztof Ruchniewicz (Hrsg.), Polnische Einwanderung. Zur Geschichte und Gegenwart der Polen in Deutschland. Osnabrück, 13-31. Ong Aihwa 2005. Flexible Staatsbürgerschaften. Die kulturelle Logik von Transnationalität. Frankfurt am Main. Orłowski Hubert 2003. Stereotypy „długiego trwania” a procesy nation building, [w:] Andreas Lawaty, Hubert Orłowski (red.), Polacy i Niemcy. Historia - Kultura ֊ Polityka. Poznań, 302-316. Orłowski Hubert 2005. Die Lesbarkeit von Stereotypen. Der deutsche Polendiskurs im Blick
historischer Stereotypenforschung und historischer Semantik. Wroclaw-Görlitz. Osękowski Czesław i Szczegóła Hieronim 1999. Pogranicze polsko-niemieckie w okresie transformacji (1989-1997). Zielona Góra. Osipowicz Dorota 2002. Rola sieci i kapitału społecznego w migracjach zarobkowych. Przykład Moniek Working Papers. Prace Migracyjne 46, Warszawa. Ossowski Stanisław 1984. O ojczyźnie i narodzie. Warszawa. Ostapkowicz Karolina 2008. Das deutsch-polnische Verhältnis in der Nachkriegszeit. Die Verträge zwischen Deutschland und Polen. Saarbrücken. Paczkowski Andrzej 2008. Historia Polski. Polska od 1939 do czasów współczesnych 16. Warszawa, 11-388. 315
A. Szczepan ia k-Krol I Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Paige R. Michael 1993. Education for the Intercultural Experience. Yarmouth. Palenga-Möllenbeck Ewa 2014. Pendelmigration aus Oberschlesien in einer transnationalen Region Europas. Bielefeld. Pallaske Christoph 2001a. Die Migration aus Polen in die Bundesrepublik Deutschland in den 1980er und 1990er Jahren, [in:] Christoph Pallaske (Hrsg.), Die Migration von Polen nach Deutschland. Zur Geschichte und Gegenwart eines europäischen Migrationssystems. Baden-Baden, 123-140. Pallaske Christoph 2001b. Do domu - Na Zachód? - Na saksy? Migracje z Polski do Republiki Federalnej Niemiec w latach 80. i 90. Dialog 57, 18-22. Pallaske Christoph 2009. Polen in Deutschland ֊ Aussiedler und „Geduldete” (1980er-Jahre) Migration. Auswanderer aus Deutschland, Zuwanderer in Deutschland. Geschichte betrifft uns 6, 22-24. Pallaske Christoph 2011. Langfristige Zuwanderungen aus Polen in die Bundesrepublik Deustchland in den 1980er Jahren, [in:] Basil Kerski, Krzysztof Ruchniewicz (Hrsg.), Polnische Einwanderung. Zur Geschichte und Gegenwart der Polen in Deutschland. Osnabrück, 215-226. Pankowicz Andrzej 2010. Historia polityczna Polski XX wieku, [w:] Wiesław KozubCiembroniewicz i Bogdan Szlachta (red.), Polska XX wieku. Kraków, 9-138. Park Robert E. and Burgess Ernest 1921. Introduction to the Science of Sociology. Chicago. Park Robert E. 1950. Race and Culture. New York, 345-356. Pätzold Martin 2013. Transformationsprozess der Berliner Wirtschaft. Entwicklungen in West- und Ost-Berlin nach der
Wiedervereinigung. Chemnitz. Pawlik Wojciech 2004. Ekonomia życia codziennego społeczności legalnej, [w:] Jacek Kurczewski (red.), Umowa o kartki. Warszawa, 139-168. Phalet Karen and Schönpflug Ute 2001. Intergenerational Transmission in Turkish Immigrant Families: Parental Collectivism, Achievement Values and Gender Differences. Journal of Comparative Family Studies 32, 489-504. Pick Dominik 2016. Ponad żelazną kurtyną. Kontakty społeczne między PRL i RFN w okresie Detente i stanu wojennego. Warszawa. Pietrzak Agnieszka 2012. Wielokulturowy Berlin w wybranych niemieckojęzycznych utworach literackich imigrantów niemieckich, [w:] Jan Zamojski (red.), Migracje i wielkie metropolie. Migracje i społeczeństwo 15. Warszawa, 47-59. 316
Bibliografia Pietrzykowski Jerzy 2013. Praca polskich salezjanów w duszpasterstwie polonijnym na terenie Niemiec, [w:] Zbigniew T. Klimaszewski (red.), Polacy w Niemczech. Przeszłość, teraźniejszość, przyszłość. Białystok, 216—37. Pięciak Wojciech 2003. Religijność i sekularyzacja, [w:] Andreas Lawaty i Hubert Orłowski (red.), Polacy i Niemcy. Historia - Kultura - Polityka. Poznań, 458-471. Pike Kenneth Lee 1971. Language in Relation to a Unified Theory of the Structure of Human Behavior. Mouton. Pilch Tadeusz 1995. Agresja i nietolerancja jako mechanizmy zagrożenia ładu społecznego, [w:] Tadeusz Pilch i Irena Lepaczyk (red.), Pedagogika społeczna. Człowiek w zmieniającym się świecie. Warszawa, 418-432. Piore Michael 1979. Birds ofPassage. Cambridge MA. Pohjola Anneli 1991. Social Networks - Help or Hindrance to the Migrant? International Migration 29, 435-444. Pomian Krzysztof2004. Europa i jej narody. Gdańsk. Poniatowska Anna 1986. Polacy w Berlinie 1918-1945. Poznań. Portes Alejandro 1999. Conclusion: Towards a New World - the Origins and Effects of Transnational Activities. Ethnic and Racial Studies 22 (2), 464-477. Portes Alejandro, Guarnizo Luis E., Landolt Patricia 1999. The Study of Transnationalism: Pitfalls and Promise of an Emergent Research Field. Ethnic and Racial Studies 22 (2), 217-237. Posern-Zieliński Aleksander 1999. Akulturacja i asymilacja - dwie strony procesu etnicznej zmiany w ujęciu antropologii i etnohistorii. [w:] Witold Molik i Robert Traba (red.), Procesy akulturacjilasymilacji na pograniczu polsko-niemieckim w XIX i XX wieku. Poznań, 43-64.
Posern-Zieliński Aleksander 2005. Etniczność. Kategorie. Procesy etniczne. Poznań. Posern-Zieliński Aleksander 2011. Koncepcja diaspory i problemy jej aplikacji do badań środowisk „polonijnych”, [w:] Małgorzata Michalska (red.), Polacy poza granicami kraju u progu XX wieku. Różne oblicza polskiej tożsamości. Wrocław, 25-30. Poutrus Patrice 2013. Die DDR, ein anderer deutscher Weg? Zum Umgang mit Ausländern im SED-Staat. Rundbrief. BAG Antifaschismus der Partei die Linke 1/2, 39-44. Praszałowicz Dorota 2006. Polish Berlin. Differences and similarities with Poles in the Ruhr Area, 1860-1920. [In:] Leo Lucassen, David Feldman, Jochen Oltmer (eds.), Paths of Integration. Amsterdam, 139-157. 317
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Praszałowicz Dorota 2008a. Polskie migracje do Berlina na przełomie XIXIXX w. Szkic problematyki, [w:] Maria Szmeja (red.), Etniczność. O przemianach społeczeństw narodowych. Kraków, 280-295. Praszałowicz Dorota 2008b. Polskie studia na temat migracji kobiet: wybrane perspektywy teoretyczne i wyniki badań, [w:] Krystyna Siany (red.), Migracje kobiet. Perspektywa wielowymiarowa. Kraków, 51-62. Praszałowicz Dorota 2010. Polacy w Berlinie. Strumienie migracyjne i społeczności migracyjne. Przegląd badań. Kraków. Pries Ludger 2002. Transnationalisierung der sozialen Welt? Berlin Journalfür Soziologie 12 (2), 263-272. Pries Ludger 2008. Die Transnationalisierung der sozialen Welt. Frankfúrt am Main. Ptak Elżbieta 2011. Od liberalizmu do restrykcji. Polityka ¡migracyjna Niemiec na przestrzeni XX i XXI w. [w:] Jarosław Jańczak i Magdalena Musiał-Karg (red.), Granice wewnętrzne i zewnętrzne Unii Europejskiej. Między otwartością i izolacją. Poznań, 167-176. Puzon Katarzyna 2017. Translocality. An Essay Based on a Panel with Beverley Butler, Banu Karaca and Paola Ivanov. [In.-] Otherwise. Rethinking Museums and Heritage. Berlin, 27-38. Raabe Stephan 2006. Mehr Akzeptanz und Sympathie. Deutschland und die Deutschen in den Augen der Polen 1999-2005. Ergebnisse einer repräsentativen Umfrage. Sankt Augustin, 1-24. Reisert Dominik 2002. Selbstverständnis von Einwanderern aus Postkommunistischen Staaten in Deutschland: beispielhaft anhand biographischer Untersuchungen über Einwanderer aus Polen.
Mainz. Robertson Robert 1992. Globalization: Social Theory and Global Culture. London. Römhild Regina, Graudenz Ines 1995. Deutschsein.· zum Spannungsfeld von Selbstund Fremdzuschreibung bei Spätaussiedlern aus Polen und der ehemaligen Sowjetunion. [w:] Sozialwissenschaften und Berufspraxis 18 (2), 100-113. Roszkowski Wojciech 1991. Historia Polski 1914-1990. Warszawa. Roszkowski Wojciech 2006. Historia Polski 1914-2005. Warszawa. Rott Wilfred 2011. Wyspa. Dzieje Berlina Zachodniego 1948-1990. Warszawa. Ruchniewicz Krzysztof 1995. Polska emigracja polityczna w Niemczech 1945-1980. [w:] Zbigniew Kurcz i Władysław Misiak (red.), Mniejszość niemiecka w Polsce i Polacy w Niemczech. Wrocław, 209-225. Ruchniewicz Krzysztof2003. Pojednanie - normalizacja - dobre sąsiedztwo, [w:] Andreas Lawaty i Hubert Orłowski (red.), Polacy i Niemcy. Historia ֊ Kultura - Polityka. Poznań, 107-121. 318
Bibliografìa Rychard Andrzej 2000. Przestrzeń instytucjonalna, [w:] Anna Giza-Poleszczuk, Andrzej Rychard i Mirosława Marody (red.). Strategie i system. Polacy w obliczu zmiany społecznej. Warszawa, 167-204. Ryszka Franciszek 1978. My i oni [w:] Andrzej Garlicki (red.), Sąsiedzi i inni. Warszawa, 25-38. Sabatier Colette and Berry John W. 2008. The Role of Family Acculturation, Parental Style, and Perceived Discrimination in the Adaptation of Second-Generation Immigrant Youth in France and Canada. European journal ofDevelopmental Psychology 5 (2), 159-185. Sakson Andrzej 1998. Stosunki narodowościowe na Warmii i Mazurach 1947-1997. Poznań. Sakson Andrzej 2001. Polacy i Niemcy: stereotypy i wzajemne postrzeganie. Poznań. Sakson Andrzej 2008а. Migracje - fenomen XX і XXI w. Przegląd Zachodni 2, 11-19. Sakson Andrzej 2008b. Menschen im Wandel. Polen und Deutsche, Minderheiten und Migranten in Europas Geschichte und Gegenwart. Postdam. Sakson Andrzej 2010. Berlin- Warszawa. Studia o Niemcach i ich relacjach z Polakami. Wrocław. Salazar Noel В. and Smart Alan-2011. Anthropological Takes on (Im)Mobility. Identities: Global Studies in Culture and Power 18 (6), i-ix. Samoraj Beata 2004. Polacy w Berlinie. Szkice o legalnej migracji zarobkowej lat dziewięćdziesiątych. Łomianki. Sassen Saskia 2007. Globalizacja. Eseje o nowej mobilności ludzi i przestrzeni. Kraków. Schaefer Richard T. (ed.) 2008. Encyclopedia of Race, Ethnicity and Society. Los Angeles- London-New Delhi. Schaff Adam 1981. Stereotypy a działanie ludzkie. Warszawa. Schiffauer Werner 2004. Vom Exil zum Diaspora-Islam.
Muslimische Identitäten in Europa. Soziale Welt 55, 347-368. Schimanski Iwona 2014. Lebensqualität und Akkulturationsprozesse polnischer Migrantinnen in Deutschland: Eine kulturvergleichende Studie von Deutschen, polnischen Migrantinnen und Polinnen. Doktorarbeit: Fakultät für Lebenswissenschaften der Technischen Universität Carolo-Wilhelmina zu Braunschweig. Braunschweig. Schmidt Jacek 2000. „Wysiedleńcy” między Polską a Niemcami, [w:] Anna Wolff-Powęska i Eberhardt Schulz (red.). Być Polakiem w Niemczech. Poznań, 345-368. Schmidt Jacek 2009. Nowe tożsamości w czasach transformacji europejskich. Imigranci z Polski w Niemczech. Poznań. 319
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Schmiechen-Ackermann Detlef 1992. Zwischen Integration und Rückzug in das Sozialmilieu einer nationalen Minderheit: Polnische Zuwanderer in Misburg 1880-1930. [in:] Hans-Dieter Schmid (Hrsg.), Am Rande der Stadt. Bielefeld, 143-220. Schöll-Mazurek Kamila 2016. Między polityką integracyjną a polityką polonijną. Sytuacja najnowszych polskich migrantów w Niemczech w wybranych obszarach po 2011 roku. Kraków. Schulte Axel 2000. Zwischen Anspruch und Wirklichkeit der Demokratie: Lebensverhältnisse von Migranten und staatlichen Integrationspolitiken in der Bundesrepublik Deutschland, [in:] Klaus Μ. Schmas (Hrsg.), Migration und Stadt. Entwicklungen, Defizite, Potenziale. Wiesbaden, 33-86. Schütz Alfred 2008. O wielości światów. Szkic z socjologii fenomenologicznej. Kraków. Shachar Ayelet 2009. The Birthright Lottery: Citizenship and Global Inequality. Harvard. Siuda Piotr 2008. Wirtualna komunikacja z własnym narodem, czyli rola Internetu w podtrzymywaniu tożsamości narodowej emigrantów, [w:] Mirosława Wawrzak-Chodaczek (red.). Komunikacja społeczna w świecie wirtualnym. Toruń, 125-140. Skórzyński Jan 2012. Siła bezsilnych. Historia Komitetu Obrony Robotników. Warszawa. Słabek Henryk 2009. O społecznej historii Polski 1945-1989. Warszawa. Słodownik Luiza 2006. „Oczywistość” i „nieoczywistość” kulturowa. Adaptacja do kultury polskiej oraz przemiany jej obrazu w doświadczeniach studentów zagranicznych. [w:] Sławomir Łodziński i Ewa Nowicka (red.), Kulturowe wymiary migracji do Polski.
Studia Socjologiczne. Warszawa, 24-61. Smith Michael Peter 2001. Transnational Urbanism. Locating Globalization. Malden. Smolicz Jerzy 1987. Wartości rdzenne i tożsamość kulturowa. Kultura i Społeczeństwo 1, 59-75. Sobisiak Walerian 1983. Kultura rodzima Polonii zachodnioeuropejskiej. Poznań. Sowa Andrzej Leon 2011. Historia polityczna Polski 1944-1991. Kraków. Stach Andrzej und Saleh Hussain 1994. Ausländer in der DDR. Ein Rückblick. Berlin. Stach Andrzej 1998. Das polnische Berlin - Polski Berlin. Berlin. Stola Dariusz 2000. Emigracja pomarcowa. Prace Migracyjne 34. Warszawa. Stola Dariusz 2001. Międzynarodowa mobilność zarobkowa w PRL. [w:] Ewa Jaźwińska i Marek Okólski (red.), Ludzie na huśtawce. Migracje między peryferiami Polski i Zachodu. Warszawa, 62-100. Stola Dariusz 2010. Kraj bez wyjścia? Migracje z Polski 1949-1989 r. Warszawa. 320
Bibliografia Stola Dariusz 2015. Migracje zagraniczne i schyłek PRL. [w:] Natalia Jarska i Jan Olaszek (red.). Społeczeństwo polskie w latach 1980-1989. Warszawa. Stöver Bernd 2010. Geschichte Berlins. Berlin. Stręk Katarzyna 2006. Jedno dziecko - dwa języki. Po polsku i po niemiecku o dwujęzycznym wychowaniu. Ein Kind zwei Sprachen. AufPolnisch und auf Deutsch über zweisprachige Erziehung. Berlin. Suchocka Renata 2002. Między narodową a europejską tożsamością, [w:] Krzysztof Bondyra i Stanisław Lisiecki (red.), Odmiany polskich tożsamości. Poznań, 15-36. Surdykowska Stanisława 2010. Polityka gospodarcza, [w:] Wiesław Kozub-Ciembroniewicz i Bogdan Szlachta (red.), Polska XX wieku. Kraków, 307-330. Szaniawska-Schwabe Magdalena 2009. Polityka ¡migracyjna Republiki f ederalnej Niemiec. Przegląd Zachodni 4, 3-29. Szarota Tomasz 1996. Niemcy i Polacy. Wzajemne postrzeganie i stereotypy. Warszawa. Szczepaniak-Kroll Agnieszka 2009. Transnacjonalizm w kontekście polskim na przykładzie środowiska niemieckich biznesmenów w Poznaniu. Etnografia Polska LIII (1-2), 91-112. Szczepaniak-Kroll Agnieszka 2010. Adaptacja niemieckich transmigrantów w Poznaniu. Etnografia Polska LIV (1-2), 131-153. Szczepaniak-Kroll Agnieszka 2011. German Transmigrants in Poznań - a specific Subject for Ethnological Study. Ethnologia Polona 30-31, 85-97. Szczepaniak-Kroll 2012. Polacy w Berlinie - granice i pogranicza. Etnografia Polska 56 (1-2), 79-102. Sztompka Piotr 2005. Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków. Sztompka Piotr 2008. Życie codzienne - temat najnowszej socjologii, [w:] Piotr Sztompka i
Małgorzata Bogunia-Borowska (red.), Socjologia codzienności. Kraków, 15-52. Sztompka Piotr 2009. Przestrzeń życia codziennego? [w:] Małgorzata Bogunia-Borowska (red.). Barwy codzienności. Analiza socjologiczna. Warszawa, 29-50. Szulczyński Andrzej 2000. Opieka Kościoła nad polskimi katolikami [w:] Anna Wolff-Powęska i Eberhardt Schulz (red.), Być Polakiem w Niemczech. Poznań, 195-210. Szydłowska-Ceglowa Barbara 1991. Sytuacja języka polskiego na obczyźnie, [w:] Jerzy Kozłowski (red.), Szkolnictwo parafialne w upowszechnianiu języka i kultury polskiej w środowiskach polonijnych. Poznań, 17-30. 321
A. Szczepaniak-KrolI Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Ślusarczyk Magdalena 2010. Demograficzne i społeczne aspekty migracji Polaków na początku XXI w. [w:] Hanna Grzymała-Moszczyńska, Anna Kwiatkowska, Joanna Roszak (red.). Drogi i rozdroża. Migracje Polaków po 1 maja 2004 roku. Analiza Psychologiczno-pedagogiczna. Kraków, 15-32. Świątkowski Piotr 2001. Die deutsche Paß als letzter Akt der Integration? Einbürgerung aus der Sicht polnischer Migranten in der Bundesrepublik Deutschland, [w:] Christoph Pallaske (red.), Die Migration von Polen nach Deutschland. Zur Geschichte und Gegenwart eines europäischen Migrationssystems. Baden-Baden, 163-184. Teusz Grażyna 2019. Doświadczenia rodziny polskiej na emigracji w Niemczech. Perspektywa biograficzno-narracyjna. Poznań. Tezcan Levent 2003. Das Islamische in den Studien zu Muslimen in Deutschland, Zeitschrift für Soziologie 32, 237-261. Tittenbrun Jacek 1992. Upadek socjalizmu realnego w Polsce. Poznań. Toruńczyk-Ruiz Sabina 2010. Na obczyźnie Polak Polakowi wilkiem: Zanik poczucia wspólnoty i patriotyzmu? Współcześni polscy migranci w Holandii, [w:] Hanna Grzymała-Moszczyńska, Anna Kwiatkowska, Joanna Roszak (red.), Drogi i rozdroża. Migracje Polaków w Unii Europejskiej po 1 maja 2004 roku. Analiza psychologiczno-socjologiczna. Kraków, 129-147. Traba Robert (red.) 2009. Auf der Suche nach dem „potativen Vaterland”. Polen im multikulturellen Berlin, [w:] Traba Robert (red.), My, Berlińczycy! Wir Berliner! Geschichte einer deutsch-polnischen Nachbarschaft. Leipzig, 13-54. Trąbka Agnieszka
2014. Tożsamość rekonstruowana. Znaczenie migracji w biografiach Third Culture Kids. Warszawa. Trzcielińska-Polus Aleksandra 1997. „Wysiedleńcy” z Polski w Republice Federalnej Niemiec w latach 1980-1990. Opole. Trzcielińska-Polus Aleksandra 2007. Die Integration der Aussiedlern Deutschland in den 80er Jahren des 20 Jahrhunderts, [w:] Begegnungen mit Fremden. Akkulturation Assimilation, Integration. Frankfurt am Main, 97-108. Tymowski Michal, Kieniewicz Jan, Holzer Jerzy 1990. Historia Polski. Warszawa. Unternehmen 2016. Unternehmen und Arbeitsstätten. Gewerbeanzeigen in den Ländern 2015. Wiesbaden. Urban Thomas 1993. Deutsche in Polen. Geschichte und Gegenwart einer Minderheit. München. Urry John 2000. Sociology Beyond Sociétés. London. 322
Bibliografia Velling Johannes 1996. Die Migranten der 90er Jahre und ihre Integration in den deutschen Arbeitsmarkt, [in:] Gesellschaften im Umbruch: Verhandlungen des 27. Kongress der Deutschen gesellschaftfür Soziologie in Halle an der Saale 1995, Frankfurt am Main, 377-394. Vertovec Steven 2006. The Emergence of Super-Diversity in Britain, Working Paper 25, Oxford. Vertovec Steven 2012. Transnarodowość, Kraków. Vertovec Steven and Cohen Robin (eds.) 1999. Migration, Diasporas and Transnationalism, Cheltenham. Verwiebe Roland 2006. Transnationale Migration innerhalb Europas, [in:] Florian Kreuzer, Silke Roth (Hrsg.), Transnationale Karrieren. Biografien, Lebensführung und Mobilität. Wiesbaden, 301-325. Wagner Mathias, Fiałkowska Kamila, Piechowska Maria, Łukowski Wojciech 2016. Niemiecki proszek do prania i polnische Wiertschaft. Warszawa. Wajda Kazimierz 1991. Polski obraz Niemców i niemiecki obraz Polaków w publicystyce obu krajów w latach 1871-1914. [w:] Kazimierz Wajda (red.), Polacy i Niemcy. Z badań nad kształtowaniem heterostereotypów etnicznych. Toruń, 45-87. Walaszek Adam (red.) 2001. Polska diaspora. Kraków. Walczak Bartłomiej 2013. Zwrot lingwistyczny a samorefleksyjność antropologii. Przegląd Socjologii jakościowej IX (3), 110-123. Waniek Katarzyna 2011. Tożsamość europejska (?) - perspektywa bottom up. [w:] Kaja Kaźmierska i Katarzyna Waniek (red.), Integracja europejska a przemiany kulturowe w Europie. Łódź, 63-80. Warchoł-Schlottmann Małgorzata 2001. Polonia in Germany. The Sarmatian Review 2, 786-792. Weaver Gary R. 1986. Understanding and coping with
cross-cultural adjustment stress. [In:] Michael Paige (ed.). Cross Cultural Orientation. New Conceptualizations and Applications. Lanham. Weber-Menges Sonja 2006. Die Entwicklung der Ethnomedien in Deutschland [in:] Rainer Geißler und Horst Pöttker (Hrsg.), Integration durch Massenmedien - Medien und Migration im internationalen Vergleich. Medienumbrüche 17. Bielefeld, 121-147. Welsch Wolfgang 1994. Transkulturalität - die veränderte Verfassung heutiger Kulturen, Blätter für international kulturelle Komunikation 20, www.via-regia.org/bibliothek/pdf/heft20/ welsch transkulti.pdf (dostęp: 12.03.2017). Welsch Wolfgang 1995. Transkulturalität, Migration und Kultureller Wandel, Schwerpunktthema der Zeitschriftfür Kulturaustausch 1 (45), www.forum-interkultur.net/uploads/tx textdb/28. pdf (dostęp: 25.05.2017). 323
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Welsch Wolfgang 1998. Transkulturowość. Nowa koncepcja kultury [w:] Roman Kubicki (red.), Studia Kulturoznawcze. Filozoficzne konteksty koncepcji rozumu transwersalnego. Wokół koncepcji Wolfganga Welscha. Poznań, 195-222. Welsch Wolfgang 1999. Transkulturality. The Puzzling Form of Cultures Today. [In:] Mike Faetherstone (ed.), Spaces of Culture: City, Nation, World. London, 194-213. Westwood Sallie and Phizacklea Annie 2000. Trans-nationalism and the Politics of Belonging. London-New York. Wetzlaugk Udo 1991. Alliierten in Berlin, Berlin (West) 1988, Dokument 16, 339If, Berlin. Whorf Benjamin Lee 1982. język, myśl i rzeczywistość. Warszawa. Wieczorkiewicz Paweł i Błażejewska Justyna 2011. Przez Polskę Ludową na przełaj i na przekór. Poznań. Winkler Renata 2008. Zarządzanie komunikacją w organizacjach zróżnicowanych kulturowo. Kraków. Wirth Louis 1945. The Problem of Minority Groups. [In:] Ralph Linton (ed.). The Science ofMan in the World Crisis. New York, 347-372. Witkowska Maria 2013. Podejście transnarodowe w badaniach nad procesami politycznymi zachodzącymi w Unii Europejskiej. Studia Politologiczne 27, 122-137. Włodarczak Krystyna 2005. Proces adaptacji współczesnych emigrantów polskich do życia w Australii, CMR Working Papers 3 (61), Warszawa. Wnuk Magdalena 2019. Kierunek Zachód, przystanek emigracja. Adaptacja polskich emigrantów w Austrii, Szwecji i we Włoszech od lat 80. XX w. do współczesności. Toruń. Wojnesitz Alexandra 2010. Drei Sprachen sind mehr ah zwei.
Mehrsprachigkeit an Wiener Gymnasien im Kontext von Migration. Münster. Wojtan Mateusz 2004. Proces akcesji Polski do Unii Europejskiej w zakresie przepływu osób. Wrocław. Wojtaszyn Dariusz 2007. Obraz Pokki i Polaków w prasie i literaturze Niemieckiej Republiki Demokratycznej w okresie powstawania Solidarności i stanu wojennego. Wrocław. Wolfeil Nina 2012. Auswirkungen des Auslandsstudiums aufspätere Mobilitats und Karrieremuster: das Beispiel der polnischen Studierenden an deutschen Hochschulen. Göttingen. Wolif-Powęska Anna 1999. Verständigung zwischen Polen und Deutschen. Der lange Weg von skeptischer Akzeptanz zu schrittweiser Annäherung, [in:] Norbert H. Weber (Hrsg.), Die Oder überqueren. Deutsch-polnische Begegnungen in Geschichte, Kultur und Lebensalltag. Interdisziplinäre Studien zum Verhältnis von Migrationen, Ethnizität und gesellschaftlicher Multikulturalität, Frankfurt 70-83. Wolff-Powęska Anna, Schulz Eberhard (red.) 2000. Być Polakiem w Niemczech. Poznań. 324
Bibliografia Wolle Stefan 2003. Wspaniały świat dyktatury. Codzienności władza wNRD 1971-1989. Warszawa. Worbs Sussane 2010. Mediennutzung von Migranten in Deutschland. Integrationsraport, Working Paper 34, Nürnberg. Wójcik-Żołądek Monika 2014. Współczesne procesy migracyjne: definicje, tendencje, teorie, Studia BAS 4 (40), 9-35. Wóycicki Kazimierz 1999. Chancen, Brückenzubauen? Die polnisch sprachigen Gruppen in Deutschland - ihre aktuelle Lage und die Perspektiven für die Zukunft, [in:] Jan-Pieter Barbian, Marek Zybura (Hrsg.), Erlebte Nachbarschaft. Aspekte der deutsch polnischen Beziehungen im 20. Jahrhundert. Wiesbaden, 138-143. Wóycicki Kazimierz 2000. Poczucie tożsamości i więź grupowa osób polskojęzycznych, [w:] Anna Wolff֊Powęska i Eberhardt Schulz (red.). Być Polakiem w Niemczech. Poznań, 309-344. Wróblewska-Pawlak Krystyna 1995. Dwujęzyczność a dwukulturowość. [w:] Alina Kapciak, Leszek Koroporowicz, Andrzej Tyszka (red.), Komunikacja międzykulturowa. Zbliżenia i impresje.Warszawa, 69-77. Wrzesiński Wojciech 1981. Polacy zaboru pruskiego wobec problemów wychodźstwa (1870-1914). [w:] Krzysztof Groniowski i Witold Stankiewicz (red.), Wychodźstwo а kraj. Studia historyczne. Warszawa, 9-73. Wrzesiński Wojciech 2000. Państwo narodowe i świadomość narodowa, [w:] Anna Wolff-Powęska i Eberhardt Schulz (red.), Być Polakiem w Niemczech. Poznań, 33-62. Wrzesiński Wojciech 2007. Sąsiad czy wróg? Ze studiów nad kształtowaniem obrazu Niemca w Polsce w latach 1795֊1939.Wrodaw. Wyrzykiewicz Dominika 2013. Polacy w życiu kultyralnym Berlina w I dekadzie XXI wieku, [w:] Ernest
Kuczyński i Michał Tomczyk (red.), Polityka-kultura-społeczeństwo. Niemcy, Austria, Szwajcaria w I dekadzie XXI wieku, Łódź, 266-280. Wysocka Ewa 2007. „My” i „oni” - dlaczego tak trudno być razem? Odpowiedź pedagoga, psychologa i socjologia, [w:] Danuta Lalak (red.), Migracja, uchodźstwo, wielokulturowość. Warszawa, 13-63. Zawilska-Florczuk Marta i Ciechanowicz Artur 2011. Jeden kraj, dwa społeczeństwa? Niemcy 20 lat po zjednoczeniu. Prace Ośrodka Studiów Wschodnich 35. Warszawa. Zensus 2011, 2013. Ausgewählte Ergebnisse. Wiesbaden, www.statistik-berlin-brandenburg.de/ publikationen/stat berichte/2016/ЅВ AOI-05-00 2015Һ02 BE.pdf (dostęp: 3.03.2017). Zhou Min 1997. Segmented Assimilation: Issues, Controversies and Recent Research on the New Second Generation, International Migration Review 31 (4), 825-858. 325
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Ziemer Klaus 1999. Grenzen der Wahrnehmung. Das deutsche Polenbild in den letzten 200 Jahren, [in:] Norbert H. Weber (Hrsg.), Die Oder überqueren. Deutsch-polnische Begegnungen in Geschichte, Kultur und Lebensalltag. Interdisziplinäre Studien zum Verhältnis von Migrationen, Ethnizität und gesellschaftlicher Multikulturalität 10. Frankfurt am Main, 56-70. Ziętkiewicz Grzegorz 1989. Polen in Berlin - Geschichte und Gegenwart. Polacy w Berlinie - historia i dzień dzisiejszy. Berlin. Żaryn Jan 2004. Kościół w PRL. Warszawa. 326
Źródła internetowe Wstęp Bevölkerung und Erwerbstätigkeit. Bevölkerung mit Migrationshintergrund 2017, 66, www.destatis.de/DE/Publikationen/Thematisch/Bevoelkerung/Migrationlntegration/ Migrationshintergrund2010220157004.pdf (dostęp: 3.03.2017). Migration und Integration, Migrationshintergrund. De Statis Statisches Bundesamt, www.destatis.de/DE/Themen/Gesellschaft-Umwelt/Bevoelkerung/Migraton-Integration/ Glossar/migrationshintergrund.html (dostęp: 3.03.2017). Statisches Bundesamt, Migrationshintergrund in der Statistik 2013, www.staedtestatistik.de/ fileadmin/vdst/AG Bevoelkerung/Publikation/Heft2 Migrationshintergrund.pdf (dostęp: 11.10.2016). Statistisches Bundesamt, Bevölkerung und Erwerbstätigkeit. Ausländische Bevölkerung... 2016, 37, www.destatis.de/DE/Publikationen/Thematisch/Bevoelkerung/Migrationlntegration/ Migrationshintergrund2010220157004.pdf (dostęp: 3.03.2017). Beauftragte des Berliner Senats für Integration und Migration, www.berlin.de/lb/intmig/themenZ daten-und-fakten/artikei.403310.php (dostęp: 3.03.2017). Statistischer Bericht Berlin-Brandenburg 2015, 18, www.statistik-berlin-brandenburg.deZ publikationen/stat berichte/2016/ЅВ A01-05-00 2015Һ02 BE.pdf (dostęp: 3.03.2017). Dialog. Magazyn Polsko-Niemiecki, www.dialogmagazin.eu (dostęp: 7.08.2015). Inter Finítimos, www.interfinitimos.de (dostęp: 7.08.2015). Polonia Berlin, poloniaberlin.de/ (dostęp: 10.03.2014). Berlińczyk, www.berlinczyk.pl (dostęp: 10.03.2014). Polacy w Berlinie, www.polacywberÍinie.de (dostęp: 10.03.2014). Rozdział I Erinnerungen an die Wende. So hat sich czyli hat sich der Mauerfall
West-Berlin Verändert, Berliner Zeitung, 14.02.2018, berliner-zeitung.de/berlin/erinnerungen-an-die-wende-so-hatder-meuerfall-west-berlin-veraendert-29603892 (dostęp: 15.02.2018). Adam Gusowski, LOT na Tempelhofie, Porta Polonica, www.porta-polonica.deZpl/atlas-mieisc- pami%C4%99ciZlot-na-tempelhofie?page=2#body-top (dostęp: 15.11.2018). 327
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Berliner Polen und Türken sind gerne selbständig, Tagesspiegel 23.06.2008, www.tagesspiegeL de/wirtschaft/berliner-wirtschaft/unternehmen-berliner-polen-und-tuerken-smd-gerne- selbststaendig/ 1263892.html (dostęp: 7.10.2016). My Polacy www.mypolacy.de/firmy/kategorie/budowlane,211 .berlin,3 ?page= 13 (dostęp: 29.10.2015). Top 10 der Eheschließungen zwischen deutschen Männern und Ausländerinnen 2007 nach Staatsangehörigkeit der Ehefrau, de.statista, de.statista.com/statistik/daten/studie/37425/ umfrage/eheschliessungen-zwischen-deutschen-maennern-und-auslaendern/ (dostęp: 7.10.2016). Strony dotyczące Polaków w Berlinie: www.mypolacy.de/ (dostęp: 1.08.2016), www.poloniaberlin.de/ (dostęp: 1.08.2016). Chronik der Mauer, www.chronik-der-mauer.de/ (dostęp: 12.12.2017). Verfassung von Berlin (Konstytucja Berlina) www.verfassungen.de/de/be/berÍin50.htm (dostęp: 24.03.2017). Zur Situation polnischer Staatsbürgerinnen in Westberlin. Ein Interview mit Vertretern des Polnischen Sozialrats, Prowo 3.11.1989, 5, polskarada.de/media/ZurSituation.ipg (dostęp: 24.03.2017). Rozporządzenie Ministra Spraw Zagranicznych i Spraw Wewnętrznych z dnia 23 lipea 1960 r. o paszportach konsularnych, www.prawo.pi/dz-u-akt/-/dokumen ì/ Dz.U.1960.41.250/16784794/16172 (dostęp: 4.07.2016). „Polenmarkt” na placu Poczdamskim w Berlinie, Porta Polonica, www.porta-polonica.de/ pl/atlas-miejsc-pami%C4%99ci/polenmarkt-na-placu-poczdaniskim-w-berlinie (dostęp: 13.09.2018). Das Ende der Frontstadt. 8000 Polen auf dem
Wochenmarkt in West-Berlin/die Mauer wird durchlässiger - nich nur für die DDRer, Taz (März 1989), polskarada.de/pl/polska-radaz archiwum (dostęp: 27.03.2017). Jetzt sind die Polen dran! Achtung - Polen! - sie verlassen jetzt sofort West-Berlin, Zeitschrift der Alternativenliste 1989. 49-50. polskarada.de/media/letztsind. jpg (dostęp: 23.03.2017). Vom Freiheitshelden zu einem Wirtschaftsschmarotzer, Neues Deutschland 14.02.1995,14, polskarada.de/media/VomFreiheitshelden.jpg (dostęp: 23.03.2017). Massensturm polnischer Besucher blieb gestern aus, Tagesspiegel 9.04.1991, www.polskarada.de/ media/Massensturm (dostęp: 22.03.2017). Zelazowska-Müller Paulina, Interakcje. Leksykon komunikowania polsko-niemieckiego, www.polska-niemcy-interakcje.pl/articles/show/46 (dostęp: 29.09.2015). 328
Źródła internetowe Molga Tomasz, Kim był Henryk Kulczyk, ojciec Jana? NaTemat.pl natemaLp)/109021 ,kim-bylhenryk-kulczyk-ojciec-ianaľforce r wd= 1 (dostęp: 16 marca 2020 r.). Gruca Radek, Zaczynali od leśnego runa, a dziś mają prywatne jachty i samolot, Kulczyk dorobił się na jagódkach, Fakt24, www.fakt.pl/wydarzenia/polityka/fundament-majatku-kulczykowmatka֊naturaczy֊bezpieka/gv7vnbn#slajd֊9, (dostęp: 16 marca 2020 r.). Niemieccy eksperci: zamknięcie rynku pracy dla Polaków było błędem, Deutsche Welle 13.08.2010, www.dw.com/pl/niemieccy-eksperci-zamkni%C4%99cie-rynku-pracy-dla- polak%C3%B3w-by%C5%82o-b%C5%82%C4%99dem/a-5891933 (dostęp: 27.04.2016). Niemcy to wielki, ale trudny rynek pracy, Praca i Życie 29.05.2013, www.pracaizycie.pl/artykuly/ praca-za-granica/niemcy-to-wielki-ale-trudny-rynek-pracy/ (dostęp: 9.11.2015). Willkommenskullur, www.bamf.de/SharedDocs/Meldungen/ DE/2011/20110519-nuernberger-tage-integrationwillkommenskultur· html;isessionid=0FA0D4757BE696278505E02CA9E7I:0CD.l cid359 (dostęp: 13.07.2016). Willkommenskultur in Deutschland nimmt ab, Die Welt 6.06.2016, www.welt.de/politik/ deutschland/articlel56885495/Willkommenskultur-in-Deutschland-nimmt֊ab.html (dostęp: 15.07.2016). Rozdział II Wolak Łukasz, Blog o polskich uchodźcach w Niemczech, uchodzcywniemczech.pl/berlinzachodni-marienfelder-alle/ (dostęp: 10.11.2017). Kruszona Bogdan, Imigranci z Bramsche-Hespe Hamburg 89, ankowi.w.interiowo.pl/kruszona/ imigranci ksiazka.pdf (dostęp: 11.10.2016). www.poloniusz.p1/o4-3/0/Í2v7192/ (dostęp: 9.11.2015). www.mypolacy.de/ogloszenia/kategorie/mieszkanie-wynajme
(dostęp: 9.11.2015). backpakuje.pl/szukac-znalezc-mieszkanie-berlinie (dostęp: 9.11.2015). deuļschlandia-pl.blogspot.com/2014/03/szukanie-pokoju-stancji Wspolnoty.html (dostęp: 9.11.2015). www.pogladberlinwest.de/Poglad.Wydania/SpalteRechts/osobie/Poglad.Karkowski.html (dostęp: 15.03.2016). Polacy nie wyjeżdżają masowo do pracy w Niemczech, Interia Praca 27.04.2012, praca.interia. pl/news~polacy-nie-wyiezdzaja-masowo-do-pracy-w-niemczech.nld,723639#utm source=paste utm medium=paste utm campaign=other (dostęp: 27.04.2016). 329
A. Szczepan ia k-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Rynek otwarty, ale niedostępny, Forbes 2.08.2011, www.forbes.pl/artykuly/sekcie/Wydarzenia/ rynek-otwarty—ale-niedostepny, 17754 (dostęp: 9.11.2015). Od czterech lat Polacy wybierają niemiecki rynek pracy, Work Service, www.workservice.pl/ Centrum-prasowe/Informacie-prasowe/Ekspert-HR-komentuje/Od-4-lat-Polacy-wybierajaniemiecki-rynek-pracy (dostęp: 9.11.2015). Rozdział III Kochanowska-Nieborak Anna, Piękna Polka, [w:] Interakcje. Leksykon komunikowania polskoniemieckiego, www.polska-niemcy-interakcje.pl/articles/show/66 (dostęp: 2.04.2018). Polska Rada Społeczna, polskarada.de/ (dostęp: 10.03.2014). Polskie Towarzystwo Szkolne „Oświata” w Berlinie, www.oswiataberlin.de/intro/ (dostęp: 10.03.2014). Berpol, www.berpol.de/ (dostęp: 5.01.2016). Deutsch-Polnische Jurislen Vereinigung, www.dpiv.de/content/view/12/26 (dostęp: 15.03.2017). Deutsch-Polnische Gesellschaft, www.dpgberlin.de/pl/ziele/ (dostęp: 8.01.2016). Zrzeszenie Federalne Polskiej Rady w Niemczech, www.prwn.org/o-nas/ (dostęp: 28.12.2015). Konwent Organizacji Polskich w Niemczech, konwent.de/index.php/konwent (dostęp: 28.12.2015). Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”, wspolnotapolska.home.pl/swp2/indexdfe0.html?id=pl0227 (dostęp: 4.01.2016). Polska Rada Związek Krajowy w Berlinie, www.polskarada-berlin.de/index.htm (dostęp: 4.01.2016). Buchbund - polsko-niemiecka księgarnia w Berlinie, Deutsche Welle 2.09.2012, www.dw.com/pl/ buchbund-polsko-niemiecka-ksi%C4%99garnia-w-berlinie/a-16202996 (dostęp: 11.01.2016). Buchbund,
buchbund.de/uber-uns/ (dostęp: 5.01.2016). SprachCafé, sprachcafe-polnisch.jimdo.com/ (dostęp: 4.01.2016). Polki w Berlinie, polkiwberlinie.de/ (dostęp: 5.01.2016). Polin. Polnische Frauen in Wirtschaft und Kultur, www.pol-in.eu/index.php/stowarzvszenie. html (dostęp: 4.01.2016). Fraueninitiative Berlin-Warschau, www.frauenini-berlin֊warschau.de/index2 p.htm (dostęp: 4.01.2016). 330
Źródła internetowe Żurek Henryk Józef, Historia Polskiej Misji Katolickiej w Berlinie, salezianie.pl/czytelnia/historia- polskiej-misji-katolickiej-w-berlinie (dostęp: 1.10.2014). Polska Misja Katolicka w Berlinie, www.pmk-berlin.de/index.php?id=5 (dostęp: 20.10.2014). CBOS 2015, 2, www.cbos.pl/SPISKOM.POŁ/2015/K 026 15.PDF (dostęp: 5.05.2015). Orczykowski A., Specyfika polskiej emigracji, Katolik.pl, www.katolik.pl/specyfika- duszpasterstwa-polskiej-emigracji, 1371,416,cz.html (dostęp: 1.04.2015). Rozmowa z ks. prałatem Stanisławem Budyniem, rektorem Polskiej Misji Duszpasterskiej,, Niedziela Ogólnopolska 2003, 25, www.niedziela.pl/artykul/71426/nd/U-Polakow-w- Niemczech (dostęp: 3.05.2015). Rozdział IV Mobilka, mobilka.ch/karta-mobilka (dostęp: 26.04.2013). Liczba Polaków podejmujących pracę w Niemczech, Statistisches Bundesamt 2012, www.destatis.de/DE/PresseService/Presse/Pressemitteilungen/2013/10/PD13 354 12521. html (dostęp: 9.11.2015). Od czterech lat Polacy wybierają niemiecki rynek pracy, Work Service, www.workservice.pl/ Centrum-prasowe/Informacje-prasowe/Ekspert-HR-komentuje/Od-4-lat-Polacy-wybierajaniemiecki-rynek-pracy (dostęp: 9.11.2015). Niemcy to wielki, ale trudny rynek pracy, Praca i Życie 29.05.2013, www.pracaizycie.pl/artykuly/ praca-za-granica/niemcy-to-wielki-ale-trudny-rynek-pracy/ (dostęp: 9.11.2015). Wywiad z Jerzym Niewrzędą przeprowadzony przez Tomira Mazura tomirmazur.wordpress. com/2015/10/15/w-berlinie-przestalem-sie-czuc-emigrantem/ (dostęp: 10.02.2015). Wybory prezydenckie w Berlinie 2010 r., Deutsche Welle 4.07.2010, www.dw.de/polonia-
wybiera-prezydenta/a֊5759655 (dostęp: 15.05.2015). Wybory prezydenckie w Berlinie 2010 r., Portalisko.pl, www.news.portalisko.pl/news/ view/30773/ niemcy wybory z rekordowa frekwencja) (dostęp: 15.05.2015). Państwowa Komisja Wyborcza, Wybory prezydenckie 2015 r., prezydent2015.pkw.gov.pl/326 Wyniki zagranica/61 (dostęp: 12.12.2017). Państwowa Komisja Wyborcza, Wybory parlamentarne 2015 r, parlament2015.pkw.gov.pl/350 Wyniki Sejm zagranica/0/61 (dostęp: 12.12.2017). Verfassung von Berlin, www.berlin.de/rbmskzl/regierenderlbuergermeisier/verfassung/ (dostęp: 30.05.2017). 331
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Walka o polski elektorat w Berlinie, Deutsche Welle 15.09.2016, www.dw.com/pl/walka-o-polski- elektorat-w-berlinie/a-19544740 (dostęp: 30.05.2017). Katarzyna Niewiedział, Beauftragte für Integration beim Bezirksamt Berlin-Pankow, www.funkhauseuropa.de/sendungen/polskimagazynradiowy/gosciewstudiu/katarzyna niewiedział 102.html (dostęp: 11.05.2015). Lucyna Jachymiak, Landesbeirat für Beauftragte des Berliner Senats für Integrations und Migrationsfragen, www.berlin.de/lb/intmig/integrationsbeirat/vorsitz-und-mitglieder/ (dostęp: 22.02.2016). Media po polsku w Niemczech, Deutsche Welle 10.09.2009, www.dw.com/pl/media-po-polskuw-niemczech/a-4651187 (dostęp: 1.02.2016). Od „Radia Multikulti” do Funkhaus Europa - Polski Magazyn Radiowy w niemieckim radiu, Porta Polonica, www.porta-polonica.de/pl/Atlas-miejsc-pami%C4%99ci/od-radia-multikulti- do-funkhaus-europa-polski-magazyn-radiowy-w-niemieckim (dostęp: 1.02.2016). Funkhaus Europa 29.09.2013, www.funkhauseuropa.de/sendungen/pobkimagazynradiowy/o, nas/onas 100.html (dostęp: 1.02.2016). Maria Kalczyńska, Media polonijne w Niemczech, [w:] Interakcja. Leksykon komunikowania polsko-niemieckiego, www.polska-memcy-interakcje.pł/articIes/show/55 (dostęp: 2.02.2016). PogW. www.pogIadberlinwest.de/Poglad·Wydania/SpalteRechts/osobie/Poglad.Karkowski.html (dostęp: 3.02.2016). Dialog, www.dialogmagazin.eu/strona-glowna.html (dostęp: 3.02.2016). Akcenty, w ww.akcenty.de (dostęp: 4.02.2016). Niemcy, prasa polonijna i polskojęzyczna,
www.polonia.org/pr-b5.htm (dostęp: 2.02.2016). Kontakty, www.kontakty.org/ (dostęp: 4.02.2016). Angora, www.angora.cor.pl/ (dostęp: 4.02.2016). Deutsche Welle po polsku, www2.dw-world.de/polish (dostęp: 4.02.2016). Katharina-Heinroth-Grundschule, katharina-heinroth-grundschule.de/ (dostęp: 9.09.2016). Robert-Jungk-Oberschule, www.robert-iungk-oberschue.de/ (dostęp: 9.09.2016). Zarządzanie różnorodnością jako podstawa budowania potencjału kapitału ludzkiego organizacji, e-mentor, 3 (40), www.e-mentor.edu. pi/arlykul/index/numer/40/¿d/84() (dostęp. 28.06.2016). Polacy a przystąpienie do Unii Europejskiej, Gazeta Wyborcza 26.02.2016, wyborcza. pl/l,75398.19681266,cbos-polacy-chca-byc-w֊unii-europejskiei-81-procľza.htm1 (dostęp: 29.06.2016). 332 ƒ í Bayerische λ Staatsbibliothek Į München /
|
| adam_txt |
Spis treści Wstęp. 9 Przyczyny podjęcia tematu.9 Przedmiot badań i cele książki.11 Podmiot badań. 15 Stan dotychczasowych badań. 17 Metodologia.22 Teoretyczne podstawy badań.32 Rozdział 1. Czynniki push i pull w migracjach do Berlina. 43 1.1. Czynniki stymulujące migracje Polaków do Berlina wiatach 1980-2015.43 Czynniki push w latach 80. XX w. 44 Indywidualne motywacje wyjazdowe Polaków w latach 80. XX w. 53 Przygotowania do wyjazdu i przekroczenie granicy. 60 Czynniki push w latach 90. XX w.62 Indywidualne motywacje wyjazdowe Polaków w latach 90. XX w. 65 Przygotowania do wyjazdu i przekroczenie granicy. 68 Czynniki push po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. 69 Indywidualne motywacje wyjazdowe Polaków w XXI w. 71
Przygotowanie do wyjazdu i przekroczenie granicy. 75 Podsumowanie .75 1.2. Sytuacja Polaków w Berlinie po II wojnie światowej. 76 Wschodni Berlin do 1989 r.78 Berlin Zachodni do 1980 r. 81 1.3. Czynniki przyciągające do Berlina w latach 1980-2015. 85 Czynniki puli w migracjach do Berlina Zachodniego do 1989 r. 85 Czynniki puli po zjednoczeniu Niemiec: 1990-2015. 94 Podsumowanie . .105 Rozdział II. Strategie adaptacyjne polskich migrantów w Berlinie. 109 Pierwsze kroki za granicą.109 Legalizacja pobytu, poszukiwanie pracy i mieszkania. 114 Nauka języka niemieckiego.125 Trudności w procesie adaptacji.129 Podsumowanie. 133
Rozdział III. Integracja i akulturacja. 137 III.1. Relacje z Niemcami. 137 Nawiązywanie kontaktu. 137 Wiedza Niemców o Polsce. 140 Bliższe poznanie. 145 Stereotypy. 147 Poszerzanie kręgu znajomych.152 Mieszane związki małżeńskie i partnerskie.154 Podsumowanie . 155 HI.2. Relacje z Polakami w Niemczech.156 Sieci migranckie. 156 Polacy jako zróżnicowane środowisko etniczne.159 Polskie organizacje. 162 Kościół. 178 Tradycje i zwyczaje. 188
Podsumowanie. 195 Rozdział IV. Relacje z Polską - transnacjonalizacja. 197 IV. 1. Transnarodowe komunikowanie.197 Podróżowanie między Polską a Berlinem.197 Kontakt listowny, telefoniczny i internetowy. 207 Podsumowanie .209 IV.2. Transkulturowość.211 Praca. 212 Czas wolny. 224 Udział w wyborach.231 Media (radio, telewizja, prasa, internet). 235 Język i wychowanie dzieci.243 Podsumowanie .256 IV.3. Transnarodowa tożsamość? .258 Transnarodowość a tożsamość narodowa. 258 Tożsamość
europejska.266 Utożsamianie z „prywatną ojczyzną”. 269 „Gdzie jest mój dom?”.273 Powroty i zakorzenienia.278 Podsumowanie . 279
Podsumowanie monografii.283 Bibliografia. 295 Źródła internetowe.327 Wstęp. 327 Rozdział 1. 327 Rozdział II. 329 Rozdział III.330 Rozdział IV.331
Bibliografia Adler Peter 1975. The Transitional Experience. An Alternative View of Culture Shock. Journal of Humanistic Psychology 15 (4), 13-23. Adler Peter S. 1977. Beyond Cultural Identity: Reflections on Multiculturalism. [In:] Richard Brislin (ed.), Culture Learning Concepts, Applications, and Research. Hawaii, 24-41. Alba Richard and Nee Victor 1997. Rethinking Assimilation Theory for a New Era of Immigration. International Migration Review 4, 845-863. Amelina Anna 2010. Transnationale Migration jenseits von Assimilation und Akkulturation. Transnationale Inklusion und hybride Wissensordnungen als konzeptionelle Alternativen zur Assimilations und Akkulturationsdebatte. Berliner Journalfür Soziologie 20, 257-219. Angele Jürgen and Ziebach Michael 2005. Gewerbeanzeigen 2004. Wiesbaden. Angrosino Michael 2010. Badania etnograficzne i obserwacyjne. Seria: Niezbędnik Badacza. Warszawa. Anusiewicz Janusz 1991. Kulturowa teoria języka. Zarys problematyki, [w:] Janusz Anusiewicz i Jerzy Bartmiński (red.), Język a kultura. Podstawowe pojęcia i problemy 1. Wrocław, 17-30. Apeltauer Ernst 2006. Kooperation mit zugewanderten Eltern. Flensburg. Appiah Anthony 2007. Przedmowa, [w:] Saskia Sassen (red.). Globalizacja. Eseje o nowej mobilności ludzi i pieniędzy. Kraków, IX-XIII. Babiński Grzegorz 2005. Tożsamość na pograniczach, [w:] Ewa Budakowska (red.), Tożsamość bez granic. Współczesne wyzwania. Warszawa, 99-117. Babiński Grzegorz 2007. Transnacjonalizm. I co z tego wynika dla badań najnowszej polskiej emigracji. Przegląd Polonijny 2,115-130. Babiński Grzegorz 2009. Polacy poza
Polską, [w:] Maciej Duszczyk i Magdalena Lesińska (red.), Współczesne migracje: dylematy Europy i Polski. Warszawa, 26-38. Bałtowski Maciej 2009. Gospodarka socjalistyczna w Polsce. Geneza - rozwój - upadek. Warszawa. Bade Klaus J. 1990. Neue Heimat im Westen: Vertriebene, Flüchtlinge, Aussiedler. Münster. Bade Klaus J. 1992. Deutsche im Ausland ֊ Fremde in Deustchland. Migration in Geschichte und Gegenwart. München. Bade Klaus J. und Oltmer Jochen 2004. Normalfall Migration. Bonn. Banaś Monika 2005. Etniczność na sprzedaż. Kraków. Banaś Monika 2010. Szwedzka polityka integracyjna wobec imigrantów. Kraków. 295
A. Szczepa niak-Krol I Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Becker Jörg 2010. Erdbeerenpflücker, Spargelstecher, Erntehelfer. Polnische Saisonarbeiter in Deutschland - temporäre Arbeitsmigration im neuen Europa. Bielefeld. Bennett Milton J. 1986. A Developmental Approach to Training Intercultural Sensitivity. International Journal ofIntercultural Relations 10 (2), 179-195. Bennett Milton ƒ. 1998. Intercultural Communication: A Current Perspective. [In:] Milton J. Bennett (ed.), Basic Concepts ofIntercultural Communication: Selected Readings. Yarmouth, 1-34. Bera Ryszard i Korczyński Mariusz 2012. Dystans społeczny emigrantów polskich wobec „obcych” i „innych”. Lublin. Berpol Berlin. Razem w Europie 2003. Warszawa. Berry John W. 1997. Immigration, Acculturation, and Adaptation. Applied Psychology: An International Review 46 ( 1 ), 5-68. Bhabha Homi 1994. The Location of Culture. London. Bingen Dieter i Malinowski Krzysztof (red.) 2000. Polacy i Niemcy na drodze do partnerskiego sąsiedztwa. Poznań. Blumberg-Stankiewicz Katharina 2007. Migranten aus Polen. Die Folgen der Aussiedlerkategorisierung im Schatten der deutsche Einwanderungs- und Integrationspolitik. Saarbrücken. Boensch Mariola 2013. Kulturelle unterschiede in der deutsch-polnischen Wirtschaftskommunikation - Fiktion oder Realität? Eine soziokulturelle Umweltanalyse. Dissertation an der kulturwissenschaftlichen Fakultät der Europa-Universität Viadrina Frankfurt (Oder), opus4.kobv.de/opus4-euv/files/168/Dissertation-Mariola+Boensch.pdf (dostęp: 4.04.2018). Bokszański Zbigniew
1997. Stereotypy a kultura. Wrocław. Bokszański Zbigniew 1999. Tożsamość aktora społecznego a zmiana społeczna, [w:] Joanna Kurczewska (red.), Zmiana społeczna. Teorie i doświadczenia polskie. Warszawa, 55-71. Borodziej Włodzimierz und Lemberg Hans 2001. Migrationen: Arbeitswanderung, Emigration, Vertreibung, Umsiedlung, [in:] Ursula Becher, Włodzimierz Borodziej, Robert Maier (Hrsg.), Deutschland und Polen im zwanzigsten Jahrhundert. Analysen ֊ Quellen ֊ didaktische Hinweise. Hannover, 52-55. Bosswick Wolfgang and Heckmann Friedrich 2006. Integration ofImmigrants: Contribution of Local and Regional Authorities. Dublin. Bourdieu Pierre i Wacquant Loie 2001. Zaproszenie do socjologii refleksyjnej. Warszawa. 296
Bibliografia Böckler Stefan und Schmitz-Veltin Ansgar (Hrsg.) 2013. Migrationshintergrund in der Statistik - Definition, Erfassung und Vergleichbarkeit, (Materialien zur Bevölkerungsstatistik, 2). Köln, nbn-resolving.org/urn:nbn:de:0168-ssoar-344959 (dostęp: 11.03.2020). Brickell Katherine, Datta Ayona 2011a, Introduction: Translocal Geographies. [In:] Katherine Brickell, Ayona Datta (eds), Translocal Geographies Spaces, Places, Connections. Farnham, 3-20. Brubaker Rogers 2001. The Return of Assimilation? Changing Perspectives on Immigration and Its Sequels in France, Germany, and the United States, Ethnie and Racial Studies 24 (4), 531-548. Buchowski Michal 1997. Tożsamość Europejczyków, jedność i podział, [w:] Janusz Mucha i Wojciech Olszewski (red.), Dylematy tożsamości europejskich pod koniec drugiego tysiąclecia. Toruń, 51-84. Buchowski Michał 2006. The Specter of Orientalism in Europe: From Exotic Other to Stigmatized Brother, Anthropological Quarterly 79 (3), 463-482. Budakowska Elżbieta 2005a. Współczesne migracje a nowe wyzwania wobec identyfikacji narodowo-kulturowej. [w:] Elżbieta Budakowska (red.). Tożsamość bez granic. Współczesne wyzwania. Warszawa, 49-72. Budakowska Elżbieta 2005b. Wstęp, [w:] Elżbieta Budakowska (red.), Tożsamość bez granic. Współczesne wyzwania. Warszawa, 7-20. Budyń Stanisław 2009. Problematyka polskojęzycznego duszpasterstwa emigracyjnego w Niemczech, [w:] Marian Zając (red.), Emigracja wyzwaniem duszpasterskim dla Kościoła w Polsce. Lublin, 39-60. Budyta-Budzyńska Małgorzata 2010. Socjologia narodu i konfliktów etnicznych. Warszawa.
Budyta-Budzyńska Małgorzata 2011. Adaptacja, integracja, asymilacja - próba ujęcia teoretycznego, [w:] Małgorzata Budyta-Budzyńska (red.), Integracja czy asymilacja? Polscy imigranci w Islandii. Warszawa, 44-65. Burkhardt Montanari E. 2002. Wie Kinder mehrsprachigaufwachsen: ein Ratgeber. Frankfurt am Main. Burszta Wojciech 1998. Antropologia kultury: tematy, teorie, interpretacje. Poznań. Burszta Wojciech 2008. Międzykulturowość - znamię czasów, Kultura Współczesna 2 (56), 16-17. Byczkowski Józef 1990. Polonia w Europie. Warszawa. Castles Stephen 2002. Migration and Community Formation under Conditions of Globalization, International Migration Review 36 (4), 1143-1168. Castles Stephen i Miller Mark 2011. Migracje we współczesnym świecie, Warszawa. Chałupczak Henryk 1986. Polacy w Niemczech do wybuchu II wojny światowej. Lublin. 297
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Charmaz Kathy 2009. Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej. Warszawa. Chmielecka Michalina, Czyszczoń Izabela, Kośnik Błażej, Pawlak Marek, Rybak Klaudia 2017. Refleksje z badań nad (nie)mobilnością: wyobrażenia, przestrzenie i praktyki. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego Prace Etnograficzne 45 (1), 123-143. Chutnik Monika 2007. Szok kulturowy. Przyczyny, konsekwencje, przeciwdziałanie. Kraków. Chwalba Andrzej 2008. Historia Polski. Polska od 1939 do czasów współczesnych 16. Warszawa, 389-599. Cieślińska Barbara 2011. Niemcy bliskie i dalekie w świetle doświadczeń emigracyjnych mieszkańców północno-wschodniej Polski. Pogranicze. Studia Społeczne XVIII, 101-133. Clifford James 1994. Diasporas, Cultural Anthropology 9 (3), 302-338. Cyrus Norbert 1994. Polnische Arbeitsmigranten in der Bundesrepublik Deutschland: Skizze eines Systems ausdifferenzierter Pendelmigration, [w:] Zbigniew Kurcz i Władysław Misiak (red.), Mniejszość niemiecka w Polsce. Polacy w Niemczech. Wrocław, 181-197. Cyrus Norbert 2000a. Mobile Migrationsmuster. Zuwanderung aus Polen in die Bundesrepublik Deutschland, Berliner Debatte Initial 5/6,1-9. Cyrus Norbert 2000b. Komplementäre Formen grenzüberschreitender Migration: Einwanderung und Mobilität am Beispiel Polen, [in:] Klaus Μ. Schmas (Hrsg.), Migration und Stadt. Entwicklungen, Defizite, Potenziale. Wiesbaden, 115-136. Cziomer Erhardt 1996. Stosunki polsko-niemieckie po zjednoczeniu Niemiec. Próba bilansu, [w:] Jerzy
Holzeri Józef Fiszer (red.). Przemiany w Polsce i NRD po 1989r. Warszawa, 153-170. Danecka Marta i Kęska Adam 2010. Migracje a rynek pracy, [w:] Maria Jarosz (red.), Polacy równi i równiejsi. Klasy i warstwy we współczesnym społeczeństwie polskim. Warszawa, 169-201. Danilewicz-Kerski Dorota i Górny Maciej (red.) 2008. Berlin Polnische Perspektiven. 19-21 Jahrhundert. Berlin. Danilewicz Wioletta 2011. Tożsamość rodzinna „ponad granicami” w świetle koncepcji transnarodowej przestrzeni społecznej. Pogranicze. Studia Społeczne XVII, 30-42. Darieva Tsypylma 2007. Migrationsforchung in der Ethnologie, [in:] Brigitta Schmidt-Lauber (Hrsg.), Ethnizität und Migration. Berlin, 115-134. Deja Katarzyna 2015. Od koncepcji Wolfganga Welscha do transkulturowej historii literatury. Wielogłos. Pismo Wydziału Polonistyki UJ 4 (26), 87-107. Denzin Norman K. 1978. The Research Act: A Theoretical Introduction to Sociological Methods. New York. 298
Bibliografia Derlicki Jarosław 2013. Między diasporą a mniejszością etniczną i narodową. Kilka uwag na marginesie badań nie tylko polonijnych. Etnografia Polska LVII (1-2), 63-83. Die Deutschen Gewerkschaften: Diskrete Solidarität mit Solidarność 2011. [in:] Barbara Cöllen, Bartosz Dudek, Krzysztof Ruchniewicz (Hrsg.), Polenhilfe. Ab Schmuggler für Polen unterwegs. Dresden-Wrocław, 59-79. Diehl Claudia und Koenig Matthias 2009. Religiosität türkischer Migranten im Generationenverlauf - ein Befund und einige Erklärungsversuche. Zeitschriftfür Soziologie 38, 300-319. Diehl Claudia und Koenig Matthias 2013. Zwischen Säkularisierung und religiöser Reorganisation - Eine Analyse der Religiosität türkischer und polnischer Neuzuwanderer in Deutschland. Kölner Zeitschriftfür Soziologie und Sozialpsychologie 65, 235-258. Die Pro-Solidarność-Bewegung in Berlin gefördert vom AFL-CIO 2011. [in:] Barbara Cöllen, Bartosz Dudek, Krzysztof Ruchniewicz (Hrsg.), Polenhilfe. Ab Schmuggler für Polen unterwegs. Dresden-Wroclaw, 123-138. Dietz Barbara 2005. Europäische Integration von unten? Mittel- und osteuropäische Migranten in Deutschland und die Rolle transnationaler Netzwerke im EU-Erweiterungsprozess. Forost Arbeitspapier 34. München. Dirim İnci und Mecheril Paul 2010. Die Schlechterstellung Migrationsanderer. Schule in der Migrationsgesellschaft, [in:] Paul Mecheril, Maria Mar Castro-Varela, Inci Dirim, Annita Kalpaka, Claus Melter (Hrsg.), Migrationspädagogik. Weinheim, 121-138. Dolińska Xymena i Falkowski Mateusz 2003. Polska - Niemcy. Wzajemny wizerunek, [w:] Lena Kolarska-Bobińska
(red.). Obraz Polski i Polaków w Europie. Warszawa, 203-269. Domańska Ewa 2010. Jakiej metodologii potrzebuje współczesna humanistyka? Teksty Drugie 1-2,45-55. Downing John and Husband Charles 2005. „Representing Race". Racism, Ethnicities and Media, London. Dudek Bartosz 2011. Die Enleitung. [in:] Barbara Cöllen, Bartosz Dudek, Krzysztof Ruchniewicz (Hrsg.), Polenhilfe. Ab Schmugglerfür Polen unterwegs. Dresden-Wroclaw, 11-13. Dyczewski Leon 1993. Polacy w Bawarii. Tożsamość etniczno-kulturowa i wchodzenie w społeczeństwo niemieckie. Lublin. Dyczewski Leon i Wadowski Dariusz 2009. Wstęp, [w:] Leon Dyczewski i Dariusz Wadowski (red.), Tożsamość polska w odmiennych kontekstach. Tożsamość osób, zbiorowości, instytucji. Lublin, 3-8.
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Dzwonkowski Roman 1991. Parafia polonijna a kultura i oświata polska, [w:] Jerzy Kozłowski (red.). Szkolnictwo parafialne w upowszechnianiu języka i kultury polskiej w środowiskach polonijnych. Poznań, 9-16. Eade John, Drinkwater Stephen, Garapich Michał (eds.) 2006. Class and Ethnicity - Polish Migrants in London. Research Reportfor the RES-000-22-1294 ESRC. Surrey. Eagly Alice H. and Karau Steven J. 1991. Gender and the Emergence of Leaders: A Meta Analysis. Journal of Personality and Social Psychology 60 (5), 685-710. Edensor Tim 2002. Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne. Kraków. Eisenstadt Shmuel Noah 1952. The Absorption of Immigrants. London. Entzinger Han, Biezeveld Renske 2003. Benchmarking in Immigrant Integration. Rotterdam. Erfolgreiches Lernen 2015. Erfolgreiches Lernen von Kindern und Jugendlichen mit Migrationshintergrund. Köln. Ersöz Ahmet 2012. Ethnische Ökonomien in Berlin: Der Stand. Berlin. Esser Hartmut 2000. Soziologie. Spezielle Grundlagen. Frankfurt-New York. Esser Hartmut 2001. Integration und ethnische Schichtung. Arbeitspapiere Mannheimer Zentrum für Europäische Sozialforschung 40. Mannheim. Esser Hartmut 2004. Welche Alternativen zur „ Assymilation” gibt es eigentlich?. IMIS- Beiträge. Migration - Integration - Bildung Grundfragen und Problembereiche 23, 41-60. Faist Thomas 2000. The Volume and Dynamics ofInternational Migration and Transnational Social Spaces. Oxford. Faist Thomas 2006. Transnationale Migration ale relative
Immobilität in einer globalisierten Welt, Berliner Journalfür Soziologie 3, 365-385. Faist Thomas 2009. The Transnational Social Question: Social Rights and Citizenship in a Global Context. International Sociology 24 (1), 7-35. Faist Thomas 2010. Transnationalization in International Migration: Implication for Study of Citizenship and Culture, www.transcomm.oxac.uk (dostęp: 12.11.2016). Faist Thomas 2013. The Mobility Turn: a New Paradigm for the Social Sciences?. Ethnic and Racial Studies 36 (11), 1637-1646. Fałkowski Mateusz i Popko Agnieszka 2006. Niemcy о Роксе i Polakach 2000-2006. Główne wnioski z badań. Warszawa, www.isp.org.pl/files/2230181550438527001151481324.pdf (dostęp: 15.05.2015). 300
Bibliografia Fassmann Heinz 2002. Transnationale Mobilität: Empirische Befunde und theoretische Überlegungen. Vorbemerkung, Leviathan 30 (3), 345-359. Feldmann Eva 2000. Polen: „Für Eure und unsere Freiheit”, Zum Verständnis der polnischen Gesellschaft, Kultur und Identität, Sozialwissenschaftliche Beiträge zur europäischen Integration, AES, 1, Frankfurt am Main. Ferraro Gary P. 2002. The Cultural Dimension of Global Business. London-New York. Fiałkowska Kamila i Piechowska Maria 2016. New Way, Old Pattern. Seasonal Migration from Poland to Germany, ARBOR Ciencia, Pensamiento y Cultura, 1-12. Fiń Anna, Legut Agnieszka, Nowak Witold, Nowosielski Michał, Schöll-Mazurek Kamila 2013. Polityka polonijna w ocenie jej wykonawców i adresatów. Poznań. Fischer Joachim, Pohl Ramona, Semlinger Klaus 2005. Berlins Industrie nach der Wiedervereinigung. Was bringt die neue Gründerzeit?. Berlin. Fischer Veronika und Springer Monika (Hrsg.) 2011. Handbuch Migration und Familie. Schwalbach am Tatmus. Flick Uwe 2010. Projektowanie badania jakościowego. Seria: Niezbędnik Badacza. Warszawa. Franzke Joachim 2001. Przyjaźń narodów czy przyjaźń zalecona?. Stosunki między NRD i PRL. Poznań. Frąckowiak Johannes 2012. Polnische Zuwanderer in Mitteldeutschland von 1880 bis zur Gegenwart. Przegląd Zachodni 3,29-45. Freitag Urlike and von Oppen Achim 2010. Introduction. „Translocality”: An Approach to Connection and Transfer in Area Studies. [In:] Urlike Freitag and Achim von Oppen (eds.), Translocality: The Study of Globalising Processes from a Southern Perspective. Leiden, 1-24. Frelak Justyna 2009.
Polska migracja po 1 maja 2004 r. [w:] Justyna Frelak, Agnieszka Łada, Kirstin Schwarz, Roderick Parkes (red.), Polska migracja zarobkowa do Niemiec - fakty i mity. Warszawa, 13-40. Frelak Justyna i Łada Agnieszka 2011. Polacy nadchodzą!. Wreszcie! Polska migracja zarobkowa do Niemiec ֊ analiza w przededniu otwarcia niemieckiego rynku pracy dla polskich obywateli. Warszawa. Friszke Andrzej 2003. Polska. Losy państwa i narodu 1939-1989. Warszawa. Friszke Andrzej 2007. Przystosowanie i opór. Studia z dziejów PRL. Warszawa. Friszke Andrzej 2014. Rewolucja Solidarności 1980-1981. Kraków. Führ Wieland 2010. Berliner Mauer und innendeutsche Grenze, Petersberg. 301
A. Szczepa nia k-Krol I Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Furnham Adrian and Bochner Stephen 1986. Culture Shock. Psychological Reactions to Unfamiliar Environments. London. Fuszara Małgorzata 2004. Patologia systemu reglamentacji, [w:] Jacek Kurczewski (red.), Umowa o kartki. Warszawa, 169-194. Fuszara Małgorzata, Jakubowska Iwona, Kurczewski Jacek 2004. Reglamentacja, poczucie sprawiedliwości i pomoc wzajemna, [w:] Jacek Kurczewski (red.), Umowa o kartki. Warszawa, 195-212. Gandziarowska Jagoda 2006. Polacy w Berlinie. Uwarunkowania aktywności stowarzyszeniowej polskich imigrantów. CMR Working Papers 10 (68). Warszawa. Garsztecki Stefan 1999. Das Deutschlandbild in der polnischen Publizistik zwischen 1970-1989. [in:] Norbert Weber (Hrsg.), Die Oder überqueren. Deutsch-polnische Begegnungen in Geschichte, Kultur und Lebensalltag. Interdisziplinäre Studien zum Verhältnis von Migrationen, Ethnizität und gesellschaftlicher Multikulturalität. Frankfurt am Main, 84-97. Garsztecki Stefan 2000. Obraz Polaków w Niemczech; stare i nowe stereotypy, [w:] Dieter Bingen i Krzysztof Malinowski (red.), Polacy i Niemcy na drodze do partnerskiego sąsiedztwa. Poznań, 48-64. Gennep van Arnold 2006. Obrzędy przejścia. Systematyczne studium ceremonii. Warszawa. Gerdes Jürgen und Faist Thomas 2006. Von ethnischer zu republikanischer Integration. Der Diskurs um die Reform des deutschen Staatsangehörigkeitsrechts. Berliner Journal für Soziologie 3, 313-335. Gędek Marek 2002. Przełom. Polska 1976-1991, Lublin. Gibbs Graham 2011. Analizowanie danych
jakościowych. Niezbędnik Badacza. Warszawa. Gibki Barbara 2008. Zmiany w polityce integracyjnej Niemiec na przełomie XX i XXI w. i ich znaczenia dla sytuacji migrantów. Prace Geograficzne 120, 125-134. Giddens Anthony 1990. The Consequences ofModernity. Stanford. Giza-Poleszczuk Anna i Marody Mirosława 2000. Kapitał ludzki i systemowy, [w:] Anna Giza- Poleszczuk, Andrzej Rychard, Mirosława Marody (red.), Strategie i system. Polacy w obliczu zmiany społecznej. Warszawa, 45-97. Glazer Nathan and Moynihan Daniel P. 1963. Beyond the Melting Pot: The Negroes Puerto Ricans, and Irish ofNew York City. Cambridge. Glazer Nathan 1993. Is Assimilation Dead?. The Annah of the American Academy ofPolitical and Social Science 530 (1), 122-136. Glazer Nathan 1997. We Are All Multiculturalists Now. Harvard. 302
Bibliografia Glick-Schiller Nina, Basch Linda, Szánton Blanc Christina (eds.) 1992. Towards a Defìnition of Transnationalism: Introductory Remarks and Research Questions. [In:] Towards a Transnational Perspective on Migration: Race, Class, Ethnicity, and Nationalism Reconsidered. New York, 645, IX-XIV. Glick-Schiller Nina 1997. The Situation of Transnational Studies. Identities 4 (2), 155-166. Glick-Schiller Nina 2003. The Centrality of Ethnography in the Study of Transnational Migration. [In:] Nancy Foner (ed.), American Arrivals. Anthropology Engages the New Immigration. Santa Fe, 99-128. Glorius Birgit 2005. Transnationale Perspectiven. Eine Studie zur Migration zwischen Polen und Deutschland. Bielefeld. Glorius Birgit 2007. Transnationale soziale Räume polnischer Migranten in Leipzig, [in:] Magdalena Nowicka (Hrsg.), Von Polen nach Deutschland und zurück. Die Arbeitsmigration und ihre Herausforderungen für Europa. Bielefeld, 135-160. Goddar Cliffi Wierzbicka Anna 2001. Język, kultura i znaczenie: semantyka międzykulturowa, [w:] Elżbieta Tabakowska (red.), Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa. Kraków, 177-181. Goel Urmila 2006. Von dummen Fragen. Schlussbetrachtungen, [in:] Christiane Brosius and Urmila Goel (Hrsg.), Masala.de. Menschen aus Südasien in Deutschland. Heidelberg, 218-225. Goifman Erving 2005. Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości. Gdańsk. Gordon Milton 1964. Assimilation in American Life: The Role of Race, Religion and National Origins. New York. Górniak Jarosław 2005. Tożsamość narodowa a tożsamość polska, [w:] Tożsamość europejska a tożsamość
polska. Warszawa, 10-30. Górny Agata i Stola Dariusz 2001. Akumulacja i wykorzystanie migracyjnego kapitału społecznego, [w:] Ewa Jaźwińska-Motylska i Marek Okólski (red.), Ludzie na huśtawce. Migracje między peryferiami Polski i Zachodu. Warszawa, 164-187. Górski Jan i Tymochowicz Danuta 1990. Polska emigracja i Polonia w Republice Eederalnej Niemiec. Warszawa. Görtemaker Manfred 2004. Geschichte der Bundesrepublik Deutschland. Von der Gründung bis zur Gegenwart. Frankfurt am Main. Grabowska-Lusińska Izabela i Okólski Marek 2009. Emigracja ostatnia?. Warszawa. Graś Andrzej 2000. Pozycja prawna Polaków w Niemczech, [w:] Anna Wolff-Powęska i Eberhard Schulz (red.), Być Polakiem w Niemczech. Poznań, 167-195. 303
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Grzybek Dariusz 2013. Współczesne rozumienie asymilacji imigrantów w społeczeństwie amerykańskim. Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ Nauki Społeczne 6 (1), 57-71. Grzymała-Kazłowska Aleksandra 2001. Dynamika sieci migranckich. Polacy w Brukseli. [w:] Ewa Jaźwińska i Marek Okólski (red.), Ludzie na huśtawce. Migracje między peryferiami Pokki i Zachodu. Warszawa, 272-302. Grzymała-Kazłowska Aleksandra 2008. „Integracja” - próba rekonstrukcji pojęcia, [w:] Aleksandra Kazłowska i Sławomir Łodziński (red.), Problemy integracji imigrantów. Koncepcje, badania, polityki. Warszawa, 29-51. Grzymała-Kazłowska Aleksandra 2013. Ku socjologii mobilnego społeczeństwa? Rozwój nowych koncepcji migracji i integracji a socjologia. Studia Socjologiczne 3 (210), 31-52. Guarnizo Luis Eduardo 2003. The Economics of Transnational Living. International Migration Review 37 (3), 666-699. Guarnizo Louis Eduardo and Smith Michael Peter 1998. The Locations of Transnationalism. [In:] Michael Peter Smith, Louis Eduardo Guarnizo (eds.). Transnationalism from Below. New Brunswick, London, 3-34. Gullahorn John and Gullahorn Jeanne 1963. An Extension of the U-Curve Hypothesis. Journal ofSocial Issues 19 (3), 48-60. Gurak Douglas T. and Cases Fe 1992. Migration Networks and the Shaping of Migration Systems. [In:] Mary Kritz, Lin Lean Lim, Hania Złotnik (eds.). International Migration Systems. A Global Approach. Oxford, 150-176. Guziuk Marta 2007. Polacy - emigranci w Niemczech u schyłku XX w. i na początku
XXI w. Bariery psychospołeczne a integracja, [w:] Danuta Lalak (red.), Migracja, uchodźstwo, wielokulturowosc. Zderzenie kultur we współczesnym świecie. Warszawa, 206-245. Hahn Hans Hennig 2011. Stereotypy - tożsamość ֊ konteksty. Studia nad polską i europejską historią. Poznańska Biblioteka Niemiecka. Poznań. Hajduk Jadwiga 2012. Fenomen „społeczeństw równoległych” na przykładzie kraju związkowego Berlina, [w:] Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Res Połiticae. Wydanie specjalne, 219-240. Halik Teresa i Nowicka Ewa 2002. Wietnamczycy w Polsce. Integracja czy izolacja? Warszawa. Hall Stuart 1999. Kulturelle Identität und Globalisierung, [in:] Karl H. Hörning und Reiner Winter (Hrsg.), Widerspenstige Kulturen. Cultural Studies als Herausforderung, Frankfurt am Main, 393-441. Hammersley Martyn and Atkinson Paul 2000. Metody badań terenowych. Poznań. 304
Bibliografia Hannerz Ulf2006. Powiązania transnarodowe. Kultura, ludzie, miejsca. Kraków. Hartmann Gottfried 1990. Polen in Berlin, [in:] Stefi Jersch-Wenzel und Barbara John (Hrsg.), Von Zuwanderern zu Einheimischen. Hugenotten, Juden, Böhmen, Polen in Berlin. Berlin, 595-804. Haug Sonja 2008. Sprachliche Integration von Migranten in Deustchland, Nürnberg. Headland Thomas, Pike Kenneth, Harris Marvin (eds.) 1990. Emics and Etics, The Insider/ Outsider Debate, Newbury Park. Hedberg Charlotta and do Carmo Renato Miguel (2012). Translocal Ruralism: Mobility and Connectivity in European Rural Spaces. [In:] Charlotta Hedberg and Renato do Carmo (eds.). Translocal Ruralism Mobility and Connectivity in European Rural Spaces, Dordrecht, 1-9. Hein Kerstin 2006. Hybride Identitäten. Bastelbiografien im Spannungsverhältnis zwischen Lateinamerika und Europa. Bielefeld. Helbig-Mischewski Brigitta 1999. „Die netten Chaoten von nebenan”. Das Polenbild in deutschen Reiseführern, [in:] Norbert H. Weber (Hrsg.), Die Oder überqueren. Deutsch polnische Begegnungen in Geschichte, Kultur und Lebensalltag. Interdisziplinäre Studien zum Verhältnis von Migrationen, Ethnizität und gesellschaftlicher Multikulturalität 10. Frankfurt am Main, 120-134. Helfrich Hede 1999. Beyond the Dilemma of Cross-Cultural Psychology: Resolving the Tension between Etic and Ernie Approaches. Culture Psychology 5 (2), 131-153. Herbert Urlich 2003. Geschichte der Ausländerpolitik in Deutschland. Saisonarbeiter, Zwangsarbeiter, Gastarbeiter, Flüchtlinge. Bonn. Hirsch Helga 1988. Es lohnt sich nicht anständig zu sein.
Die Zeit, pdf.zeit.de/1988/15/es-lohnt- sich-nicht-anstaendig-zu-sein.pdf (dostęp: 4.05.2016). Hoerder Dirk 2002. Cultures in Contact: World Migrations in the Second Millennium, Durham. Hofstede Geert 2007. Kultury i organizacje: zaprogramowanie umysłu. Warszawa. Hönekoop Elmar 2007. Polnische Arbeitsmigranten auf dem Arbeitsmarkt in Deutschland zwei Jahren nach der Erweiterung, [in:] Magdalena Nowicka (Hrsg.), Von Polen nach Deutschland und zurück. Die Arbeitsmigration und ihre Herausforderungfür Europa. Bielefeld, 47-80. IfD-Allensbach (Institut für Demoskopie Allensbach) 2011. Ein großer Schritt in Richtung Normalität: Der Stand der deutsch-polnischen Beziehungen. Ergebnisse repräsentativer Bevölkerungsumfragen in Deutschland und Polen, Allensbach am Bodensee, sdpz.org/assets/ Publikaci e/Raport y analizy/2011 AUensbach/D 10067 6214 Polenbild Bericht Deutsch K2.pdf (dostęp: 2.04.2018). 305.
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Iglicka Krystyna 2000. Migration Movements from and into Poland in the Light of the East-West European Migration. Prace Migracyjne 33. Instytut Studiów Społecznych UW. Warszawa. Internationale 2012. Internationale Wirtschaft in Berlin. Berlin. Jałowiecki Bohdan i Szczepański Marek 2002. Rozwój lokalny i regionalny w perspektywie socjologicznej. Tychy. Janusz Grzegorz 1986. Polonia w Niemczech po II wojnie światowej, [w:] Albin Koprukowaniak i Władysław Kucharski (red.), Polacy w świecie. Polonia jako zjawisko społeczno-polityczne II. Lublin, 81-110. Jańczak Barbara 2013. Deutsch-polnische Familien: Ihre Sprachen und Familienkulturen in Deutschland und Polen. Frankfurt am Main. Jaranowski Michał 1993. Obraz Polski w prasie zachodnioniemieckiej ponadregionalnej. Polsko- niemiecki biuletyn informacyjny Transodra. Wizerunek sąsiada w polskiej i niemieckiej prasie terenów przygranicznych 4/5, 20-23. Jarosińska Izabela 2009. Życie codzienne w Polsce w latach 1945-1989. Warszawa. Jaroszewska Emilia 2003. Małżeństwa polsko-niemieckie w RFN. Warszawa. Jasińska-Kania Aleksandra 2012. Zmiany wartości Polaków a procesy transformacji, europeizacji i globalizacji, [w:] Aleksandra Jasińska-Kania (red.), Wartości i zmiany. Przemiany postaw Polaków w jednoczącej się Europie. Warszawa, 218-341. Jenkins Paul and Hague Cliff2005. Place Identity, Planning and Participation. London. Jończy Romuald 2011. Problem wyludnienia, zatrudnienia i kształcenia w kontekście dalszego rozwoju regionu opolskiego.
Opole. Jost Oskar und Bogai Dieter 2016. Ausländer am Arbeitsmarkt in Berlin-Brandenburg, IAB Regional Berichte und Analysen aus dem Regionalen Forschungsnetz 1. Berlin-Brandenburg. Kaczmarczyk Paweł 2001. Polski Berlin? Uwagi na temat najnowszych migracji Polaków do stolicy Niemiec, [w:] Ewa Jadźwińska i Marek Okólski (red.), Ludzie na huśtawce. Migracje pomiędzy peryferiami Polski i Zachodu. Warszawa, 241-271. Kaczmarczyk Paweł 2005. Wyjazdy sezonowe do Niemiec a inne formy współczesnej mobilności zagranicznej Polaków - wybrane aspekty ekonomiczne. Przegląd Polonijny 31, 3 (117), 27-44. Kaczmarczyk Paweł 2008. Migracje sezonowe Polaków do Niemiec. Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych. Biuletyn 3. Kaczmarek Ryszard 2010. Historia Pokki 1914-1989. Warszawa. Kaczmarek Urszula 1990. Polonia w Niemieckiej Republice Demokratycznej (1949-1989). Przegląd Polonijny 4,103-112. 306
Bibliografia Kaczmarek Urszula 1991. Aktywność kulturalno-oświatowa Polonii w Bulgarii, Niemieckiej Republice Demokratycznej, Rumunii i na Węgrzech, wiatach 1945-1989. Poznań. Kaczmarek Urszula 1993. Kultura zbiorowości polonijnych Europy Środkowej 1945-1989. Poznań. Kalczyńska Maria 2002. Prasa polska i jej twórcy w zjednoczonych Niemczech, [w:] Marek Szczerbiński (red.), Z dziejów polskiej prasy na obczyźnie (od września 1939 roku do współczesności). Gorzów Wielkopolski, 277-286. Kaluza Andrzej 2002. Zuwanderer aus Polen in Deutschland. UTOPIE kreativ 141/142, 699-709. Kaluza Andrzej 2010. Die katholische Kirche in der Defensive - auch in Polen, [w:] Polen- Analysen. Temat: Die katholische Kirche in Polen heute 79, www.laender-analysen.de/polen/ pdf/PolenAnalysen79.pdf (dostęp: 10.04.2013). Kapiszewski Andrzej 1978. Stereotyp Amerykanów polskiego pochodzenia. Wroclaw. Kapiszewski Andrzej 1980. Psychologiczne aspekty emigracji i asymilacji, [w:] Hieronim Kubiak i Andrzej Paluch (red.), Założenia teorii asymilacji. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, 147-160. Kapphan Andreas 2000. Die Konzentrationen von Zuwanderern in Berlin: Entstehung und Auswirkungen, [in] Klaus Μ. Schmas (Hrsg.), Migration und Stadt. Entwicklungen, Defizite, Potenziale. Wiesbaden, 137-154. Karkowski Czesław 2003. Dwa lata z „Poglądem”, [w:] Piątkowska-Stępniak Wiesława (red.), Autoportret zbiorowy. Wspomnienia dziennikarzy polskich na emigracji z lat 1945-2002. Opole, 184-204, www.poglad-berlinwest.de/Poglad.Wydania/SpalteRechts/osobie/Poglad.Karkowski.html . (dostęp: 19.10.2018 r.) Karwowska Katarzyna
2016. Wypędzeni do raju? Portret własny późnych przesiedleńców z Polski w literaturze polskiej w Niemczech. Warszawa. Kelly Philip and Lusis Tom 2006. Migration and the Transnational Habitus: Evidence from Canada and the Philippines. Environment and Planning A: Economy and Space 38, 831-847. Kemp-Welch Anthony 2008. Pokka pod rządami komunistów 1944-1989. Kraków. Kemper Franz-Josef 2003. Bevölkerungsgeographische Entwicklungen seit der Wende in Berlin: Angleichungen von Ost- und West-Berlin durch demographische Prozesse?. Die Erde 134, 235-255. Kerski Basil 2004. Szanse wielokulturowości. Grupa polskojęzyczna w Niemczech, [w:] Anna Wolff-Powęska i Dieter Bingen (red.), Polacy-Niemcy. Sąsiedztwo z dystansu. Poznań, 320-332. 307
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integraqq a zachowaniem tożsamości Kerski Basil i Ruchniewicz Krzysztof (red.) 2011. Polnische Einwanderung: Zur Geschichte und Gegenwart der Polen in Deutschland. Osnabrück. Kersten Krystyna 1974. Repatriacja ludności polskiej po II wojnie światowej. Wrocław- Warszawa-Kraków-Gdańsk. Kępińska Ewa 2003. Recent Trends in International Migration - Poland 2003. Prace Migracyjne 52. Warszawa. Kępińska Ewa 2009. Migracje sezonowe z Polski do Niemiec. Warszawa. Kienzler Iwona 2015. Życie w PRL. I strasznie, i śmiesznie. Warszawa. Kiereta Iwona 2005. Die Migrationsproblematik im Rahmen des Beitritts Polens zur Europäischen Union unter besonderer Berücksichtigung der Bildungspolitik ab Steuerungsinstrument. Frankfurt am Main. Kil Wolfgang and Silver Hilary 2006. From Kreuzberg to Marzahn. New Migrant Communities in Berlin. German Politics Society 24 (4), 95-121. Kiwerska Jadwiga 2000. Postawa Polaków wobec państwa niemieckiego, [w:] Anna Wolff- Powęska i Eberhardt Schulz (red.). Być Polakiem w Niemczech. Poznań, 369-397. Kleff Sanem und Seidel Eberhardt 2008. Stadt der Vielfahlt. Das Entstehen des neuen Berlin durch Migration. Berlin. Klimaszewski Zbigniew T. 2007. Emigracja polska w Niemczech. Białystok. Klimaszewski Zbigniew T. (red.) 2013. Polacy w Niemczech: przeszłość, teraźniejszość, przyszłość. Białystok. Kłus Sebastian 2005. Zwischen Ausgrenzung, Germanisierung und multikultureller Vielfalt - kommunale Konzepte und Strategien zur Integration von Migrant(inn)en. Aachen. Kłoskowska Antonina 2005. Kultury narodowe u
korzeni. Warszawa. Kobzarska-Bar Barbara 2013. Tożsamość niemiecka w nowym tysiącleciu: leitkultur a islam. Świat Idei i Polityki 12, 117-140. Kociuba Jolanta 2009. Tożsamość polska czy polskie tożsamości, [w:] Leon Dyczewski, Dariusz Wadowski (red.), Tożsamość polska w odmiennych kontekstach. Tożsamość osób, zbiorowości, instytucji. Lublin, 219-226. Kokot Waltraud 2007. Culture and Space - anthropological approaches. Ethnoscripts 9, 10-23. Kolarska-Bobińska Lena 2003. Odmienność oswajana. Obraz Polski w krajach Unii Europejskiej, [w:] Lena Kolarska-Bobińska (red.). Obraz Polski i Polaków w Europie. Warszawa, 9-19. Kołbon Izabela 2007. Kultura profesjonalna etnologów w Polsce. Wrocław. 308
Bibliografia Korbel Jan 1986. Emigracja z Pokki do RFN. Wybrane problemy. Opole. Korcelli Piotr 1996. Die polnische Auswanderung seit 1945. [in:] Heinz Fassmann und Reiner Münz (Hrsg.), Migration in Europa. Historische Entwicklung, aktuelle Trends und politische Reaktionen. Frankfurt am Main-New York, 245-262. Kostrzewa Marek 2005. Procesy integracyjne i konsolidacyjne Polonii w Niemczech w latach 1990-2000. Warszawa. Kość-Ryżko Katarzyna 2014. Wykorzenieni. Dylematy samookreślenia polskich repatriantów z Kazachstanu. Studium etnopsychologiczne. Warszawa. Kot Dorota 2017a. Ethnische Ökonomie - eine Fallstudie über in Berlin lebende Polen. Poznań. Kot Dorota 2017b. Polska przedsiębiorczość w Berlinie, Biuletyn Instytutu Zachodniego 333, 1-4. Kotzian Ortfried 2010. Sonderfall Bundesrepublik Deutschland: Deutscher - und doch MigrantAussiedler zwischen Identitätsfindung und gesellschaftlicher Akzeptanz. Europäisches Journalfür Minderheitenfragen 3-4, 212-228. Kozlowski Jerzy 1991a. Działalność oświatowa polskiego wychodźstwa w Niemczech do 1914 r. [w:] Jerzy Kozłowski (red.). Szkolnictwo parafialne w upowszechnianiu języka i kultury polskiej w środowiskach polonijnych. Poznań, 111-127. Kozłowski Jerzy 1991b. Rozwój organizacji społeczno-narodowych wychodźstwa polskiego w Niemczech przed I wojną światową, [w:] Barbara Szydłowska-Ceglowa i Jerzy Kozłowski (red.), Organizacje polonijne w Europie Zachodniej. Współczesność i tradycja. Poznań, 75-92. Kozłowski Tomasz 2010. Niezależne Zrzeszenie Studentów 1980-1989. [w:] Łukasz Kamiński i Grzegorz Waligóra (red.), Solidarność
1980-1989. Warszawa, 237-298. Kroner Sabine 2015. Migration und Migrationspolitik im Zuge des Transformationsprozesses seit 1989 - am Beispiel Polen, Dissertation zur Erlangung des sozialwissenschaftlichen Doktorgrades der Sozialwissenschaftlichen Fakultät der Georg-August-Universität Göttingen, ediss.uni-goettingen.de/bitstream/handle/I i 858/00- i 735-0000-0023-9608-2/ Dissertation Kroner web.pdf?sequence=l (dostęp: 12.12.2017). Kronika PRL 2015. Propaganda 12, Warszawa. Kronika PRL 2016. Życie codzienne w latach 70. 26. Warszawa. Kronika PRL 2017. Przesilenia: ’56, ’68, ’70, ’80, ’89 29. Warszawa. Krzyżowski Łukasz, Ohm Dennis, Nowicka Magdalena 2016. Neue Solidarität in Europa? Migrantí-innen aus Polen in Deutschland, deren Einstellungen gegenüber Immigration und Engagement für Geflüchtete. Bamberg, publikationen.soziologie.de/index.php/ kongressband 201 б/issue/view/17 (dostęp: 15.05.2018). 309
A. Szczepa nia k-Krol I Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Krzyżowski Łukasz i Urbańska Sylwia 2010. Perspektywa transnarodowa w studiach migracyjnych, [w:] Łukasz Krzyżowski i Urbańska Sylwia (red.), Mozaiki przestrzeni transnarodowych. Teorie ֊ metody ֊ zjawiska. Kraków, 9-26. Kucharski Władysław 1976. Związek Polaków „Zgoda". Lublin. Kurcz Zbigniew i Podkański Wiesław 1991. Emigracja z Polski po 1980 r., [w:] Władysław Misiak (red.), Nowa emigracja i wyjazdy zarobkowe za granicę. Wrocław, 31-92. Kurcz Zbigniew i Misiak Władysław (red.) 1994. Mniejszość niemiecka w Polsce i Polacy w Niemczech. Wrocław. Kurzwernhart Petra Johanna 2009. Sprachstandserhebungsverfahren im Überblick unter Berücksichtigung von linguistischen Grundlagen, Mehrsprachigkeitsdiagnostik, Basisqualifikationen, Güterkriterien und Verfahrensarten, Diplomarbeit. Wien. Kuźniar Roman 2008. Droga do wolności. Polityka zagraniczna III Rzeczypospolitej. Warszawa. Lalak Danuta 2007. „Swoi” i „obcy” w perspektywie antropologiczno-społecznej. [w:] Danuta Lalak (red.), Migracja, uchodźstwo, wielokulturowość. Warszawa, 89-121. Lee Everett 1966. A Theory of Migration. Demography 3, 47-57. Leicht Rene und Langhauser Marc 2014. Ökonomische Bedeutung und Leistungspotenziale von Migrantenunternehmen in Deutschland: Studie im Auftrag der Abteilung Wirtschafts und Sozialpolitik, Arbeitskreis Mittelstand und Gesprächskreis Migration und Integration der Priedrich-Ebert-Stiftung. Bonn. Leonowicz-Bukała Iwona 2013. E-Migracja 2.0. Internet jako przedmiot badań migracyjnych. Kwartalnik
Internetowy Komunikacja Społeczna 3 (7), www.komunikacjaspoleczna.edu.pl (dostęp: 12.03.2017). Lesińska Magdalena 2007. Polityka Niemiec wobec imigrantów ֊ od systemu Gastarbeiter do kraju imigracji, [w:] Patrycja Matusz-Protasiewicz i Urszula Stadtmüller (red.), Europa ֊ ziemia obiecana. Doświadczenia krajów europejskich w integracji imigrantów. Wrocław, 37-58. Lesińska Magdalena 2014. Partycypacja Polaków głosujących za granicą w wyborach krajowych: analiza wyników wyborów parlamentarnych i prezydenckich w Polsce w latach 1990-2011, CMR Working Papers 70 (137). Warszawa. Lesińska Magdalena 2018. Polska diaspora, Polonia, emigracja. Spory pojęciowe wokół skupisk polskich za granicą. The Polish Migration Review 1 (3). Gdynia, 9-23. Lesiuk Wiesław i Trzcielińska-Polus Aleksandra 2000. Wokół definicji przedmiotu badań, [w:] Anna Wolff-Powęska i Eberhardt Schulz (red.), Być Polakiem w Niemczech. Poznań, 141-166. 310
Bibliografia Levitt Peggy and Glick Schiller Nina 2004. Conceptualizing Simultaneity: A Transnational Social Field Perspective on Society, International Migration Review 38 (3), 1002-1039. Ley David 2004. Transnational Spaces and Everyday Lives. Transactions of the Institute ofBritish Geographers 29/2,151-164. Libiszowska-Żółtkowska 2005. Konwersja jako reorientacja tożsamości, [w:] Elżbieta Budakowska (red.), Tożsamość bez granic. Współczesne wyzwania. Warszawa, 119-138. Liman Stefan 1992. Polacy w Niemczech po II wojnie światowej, [w:] Szydłowska-Ceglowa Barbara (red.), Polonia w Europie. Poznań, 245-282. Linette Bogusław 1991. Etnologiczne aspekty badań nad stereotypem Niemca, [w:] Wojciech Wrzesiński (red.), Wokół stereotypów Polaków i Niemców. Wrocław, 175-180. Lippmann Walter 1946. Public Opinion. Nowy Jork, www.gutenberg.org/cache/epub/6456/ pg6456.html (dostęp: 12.06.2017). Lipski Jan Józef 1983. Komitet Obrony Robotników KOR. Londyn. Literska Karolina i Literski Stanisław 1991. Polish Immigrants in Germany, [w:] Władysław Misiak (red.), Nowa emigracja i wyjazdy zarobkowe za granicę. Wrocław, 110-122. Loew Oliver 2017. My niewidzialni. Historia Polaków w Niemczech. Warszawa. Lubas Marcin 2013. Odtwarzanie czy zmiana? Zarys nowej problematyzacji zjawisk i procesów kulturowych. Przegląd Socjologii Jakościowej IX (3), 60-88. Lucassen Jan and Lucassen Leo (eds.) 1997. Migration, Migration History. Old Paradigms and New Perspectives. Bern. Lysgaard Sverre 1955. Adjustment in a Foreign Society: Norwegian Fulbright Grantees Visiting the United States. International Social
Science Bulletin 7, 45-51. Ładyżyński Andrzej 2011. Dom rodzinny jako miejsce, zbiorowość społeczna i symbol, [w:] Katarzyna Kokot i Andrzej Ładyżyński (red.), Dom. Perspektywy i znaczenia. Wrocław, 13-26. Łatka Rafał 2016. Komuniści i Kościół w Polsce „ludowej” w perspektywie centralnej i krakowskiej. Radzymin-Warszawa. Łuczak Aleksander 2010. Dekada polskich przemian. Studium władzy i opozycji. Warszawa. Łukowski Wojciech 2001. Społeczny sens ruchliwości społecznej, [w:] Ewa Jaźwińska i Marek Okólski (red.), Ludzie na huśtawce. Migracje między peryferiami Polski i Zachodu. Warszawa. Łukowski Wojciech 2004. Polscy pracownicy na rynku pracy Unii Europejskiej na przełomie wieków. Warszawa. 311
A. Szczepa nia k-Krol I Polacy w Berlinie (7980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Macrae C. Neil, Stangor Charles, Hewstone Miles 1999. Stereotypy i uprzedzenia. Najnowsze ujęcie. Gdańsk. Malewska-Peyre Hanna 1992. Ja wśród swoich i obcych, [w:] Paweł Boski, Maria Jarymowicz, Hanna Malewska-Peyre (red.). Tożsamość a odmienność kulturowa. Warszawa, 15-66. Malinowski Krzysztof 2000. Przełom w stosunkach polsko-niemieckich. Wprowadzenie. [w:] Dieter Bingen i Krzysztof Malinowski (red.), Polacy i Niemcy na drodze do partnerskiego sąsiedztwa. Próba bilansu dziesięciolecia 1989-1998. Poznań, 9-26. Marcjanik Małgorzata 1994. Grzeczność językowa a sprawność komunikacyjna, [w:] Stanisław Gajda, Jolanta Nocoń (red.), Kształcenie porozumiewania się. Opole, 65-79. Marek Edward 2008. Emigracja zarobkowa Polaków po akcesji do Unii Europejskiej. Polityka Społeczna 11-12, 23-27. Marody Mirosława (red.) 1991. Co nam zostało z tamtych lat. Społeczeństwo polskie u progu zmiany systemowej. Londyn. Marx Elżbieta 2000. Przełamywanie szoku kulturowego. Czego potrzebujesz, aby odnieść sukces w międzynarodowym biznesie. Warszawa. Massey Douglas S., Arango Joaquin, Hugo Graeme, Kouaouci Ali, Pellegrino Adela, Taylor Edward J. 1993. Theories of International Migration: Review and Appraisal. Population and Development Review 19 (3), 431-467. Matsuoto David i Juang Linda 2007. Psychologia międzykulturowa. Gdańsk. Mazan Kazimierz 2006. Wpływ czynników ekonomicznych i politycznych na zmiany tendencji wyjazdowych mniejszości niemieckiej i ludności Ziem Odzyskanych z Polski do Niemieckiej
Republiki Federalnej. Lata 1958-1963. Przegląd Polonijny XXXII (4), 23-36. Mazur-Cieślik Ewa 2011. Polityka migracyjna państw europejskich a wyzwania migracyjne dla Polski. Bezpieczeństwo narodowe 20, 127-147. Mazurek Małgorzata 2010. Antropologia niedoboru wNRD i PRL 1971-1989. Wrocław. Meister Hans-Peter 1992. Ethnische Minderheiten in Deutschland, [in:] Frank Gesemann (Hrsg.), Arbeitsmigranten, Asylbewerber, Ausländer, Flüchtlinge, regionale und religiöse Minderheiten, Vertriebene, Zwangsarbeiter. Berlin, 1-57. Meister Hans-Peter 1994. Gruppen der Polen in Deutschland unterschiedlicher Interessenlage aufgrund ihrer Migrationsgeschichte und ihres rechtlichen Status, [w:] Zbigniew Kurcz i Władysław Misiak (red.), Mniejszość niemiecka w Polsce i Polacy w Niemczech. Wrocław, 197-208. 312
Bibliografia Melnikas Borisas und Reichelt Bernd 2004. Wirtschaft und Mentalität. Tendenzen der EUOsterweiterung. Leipzig. Miera Frauke 2001. Transnationalisierung sozialer Raume? Migration aus Polen nach Berlin In den 80er und 90er Jahren, [in:] Christoph Pallaske (Hrsg.), Die Migration aus Polen nach Deustchland. Baden-Baden, 123-140. Miera Frauke 2007. Polski Berlin. Migration aus Polen nach Berlin. Münster. Miera Frauke 2008. Transnational Strategies of Polish Migrant Entrepreneurs in Trade and Small Business in Berlin. Journal ofEthnie and Migration Studies 34 (5), 753-770. Miluška Jolanta 2001. O różnych formach tożsamości narodowych. Przegląd Zachodni 1, 1-26. Misiak Władysław 2005. Tożsamość a przyszłość państw narodowych, [w:] Elżbieta Budakowska (red.), Tożsamość bez granic. Współczesne wyzwania. Warszawa, 73-98. Misiak Władysław 2007. Globalizacja ֊ więcej niż podręcznik. Społeczeństwa - kultura ֊polityka. Warszawa. Misiejuk Dorota i Czykwin Elżbieta 2002. Dwujęzyczność i dwukulturowość w perspektywie psychopedagogicznej. Białystok. Misztal Bronisław 2000. Teoria socjologiczna a praktyka społeczna. Kraków. Mokrzycki-Markowski Mikołaj 2010. Jak przekraczano granice w socjalizmie. Przykład PRL. [w:] Włodzimierz Borodziej i Jerzy Kochanowski (red.), Bocznymi drogami. Nieoficjalne kontakty społeczeństw socjalistycznych 1956-1989. Warszawa, 45-60. Morawska Ewa 2001. Structuring Migration: The Case of Polish Income-Seeking Travelers to the West. Theory and Society 30 (1), 47-80. Morawska Ewa 2003. National Identities of Polish (Im)migrants in Berlin: Four Varieties,
their Correlates and Implications. [In:] Willfried Spohn and Anna Triandafyllidou (eds.), Europeanisation National Identities and Migration Changes in Boundary Constructions between Western and Eastern Europe. London, 171-191. Morawska Ewa 2009. Badania nad imigracją/etnicznością w Europie i Stanach Zjednoczonych. Analiza porównawcza. Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny 1, 7-26. Morawski Wojciech 2009. Pełzająca katastrofa. Gospodarka polska w latach osiemdziesiątych, [w:] Andrzej Friszke (red.), W przededniu wielkiej zmiany. Polska w 1988 roku. Gdańsk. Morokvasič Mirjana 1993. In and Out of the Labor Market: Immigrant and Minority Woman in Europe. Journal ofEthnic and Migration Studies 19 (3), 459-483. Mrówka Heinrich 2000. Organizacje polonijne i ich partnerzy, [w:] Anna Wolff-Powęska i Dieter Bingen (red.), Być Polakiem w Niemczech. Poznań, 279-308. 313
A. Szczepa n ia k-Krol I Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Müller Ingrid 2005. Migration in Deutschland und in einigen anderen Ländern. Abhandlung für den Gebrauch an der Schule. Arbeitsbericht 275. München. Murdoch Anna 1999. Współpraca z cudzoziemcami w firmte. Warszawa. Murzynowska Krystyna 1981. Polacy w Berlinie w latach 1870-1914. Niemiecki Kościół katolicki wobec wychodźstwa polskiego, [w:] Krzysztof Groniowski i Witold Stankiewicz (red.), Wychodźstwo a kraj. Studia historyczne. Warszawa, 74-100. Mydeł Rajmund 2011. Wielkość i kierunki geograficzne współczesnej emigracji edukacyjnej Polaków, [w:] Anna Μ. Kargol i Władysław Masiarz (red.), Nietypowe migracje Polaków wXIX-XXI wieku. Kraków, 123-132. Nagel Sebastian 2009. Zwischen zwei Welten. Kulturelle Strukturen der Polnischsprachigen Bevölkerung in Deutschland. Analyse und Empfehlungen. Stuttgart. Nationale Minderheiten 2014. Nationale Minderheiten, Minderheiten und Regionalsprachen in Deutschland. Bonn. Necel Wojciech 2005. Nowe regulacje obcojęzycznego duszpasterstwa w Niemczech według instrukcji „Eine Kirche in vielen Sprachen und Völkern” z 13 marca 2003 r. [w:] Wojciech Necel, Stanisław Ochalski, Bronisław Gembala (red.), Śladami współczesnego migranta w Niemczech. Pelplin, 51-68. Niedźwiedzki Dariusz 2010. Migracje i tożsamość. Od teorii do analizy przypadku. Kraków. Nowak Witold 2013. Problemy tożsamości społecznej Polaków mieszkających w Niemczech. Przegląd Zachodni 3 (348), 257-271. Nowicka Magdalena und Zielińska Maja 2007. Selbstständigkeit und Finanzgründung - zur
neuen sozialen Lage der polnischen Migranten in München, [in:] Magdalena Nowicka (Hrsg.), Von Polen nach Deutschland und zurück. Die Arbeitsmigration und ihre Herausforderungfür Europa. Bielefeld, 179-204. Nowińska-Łaźniewska Ewa i Kotus Jacek 2003. Przepływ siły roboczej na pograniczu polsko֊ niemieckim w perspektywie integracji europejskiej. Poznań. Nowosielski Michał 2012a. Polacy w Niemczech. Stan i perspektywy badań. Przegląd Zachodni 3, 3-28. Nowosielski Michał 2012b. Polish Organizations in Germany- Their Present Status and Needs, Frankfurt am Main-Berlin-Bern-Bruxelles-New York-Oxford-Wien. Nowosielski Michał, Cichocki Piotr, Lewandowska Agata (red.) 2013. Dynamika niemieckiej opinii publicznej. Wizerunek Polski i Polaków w Niemczech. Poznań. Nowosielski Michał 2016. Polskie organizacje w Niemczech. Stan i uwarunkowania. Poznań. 314
Bibliografia Nowosielski Michał i Stefańska Renata 2019. Repatriacja, [w:] Magdalena Lesińska i Marek Okólski (red.), 25 wykładów o migracjach. Warszawa, 321-333. Núñez-Madrazo Cristina 2007. Living ‘Here and There’: New Migration of Translocal Workers from Veracruz to the Southeastern United States. Anthropology of Work Review 28 (3), 1-6. Oakes Tim and Schein Louisa 2006. Translocal China - an Introduction. [In:] Tim Oakes and Louisa Schein (eds.), Translocal China Linkages, Identities, and the reimagining of space. London, xii-xiii. Oberg Kalervo 1960. Cultural Shock: Adjustment to New Cultural Environments. Practical Anthropology 7, 177-182. Olesiak Wiesław 1987. Polska emigracja polityczna w RFN. Szkice z psychologii społecznej. Düsseldorf. Olszowska Anna 2003. Kurier Berliński - Polonica na tle mediów polonijnych w Niemczech. Praca licencjacka. Kraków. Oltmer Jochen 2010. Migration im 19. und 20 Jahrhundert. Enzyklopädie deutscher Geschichte 86, München. Oltmer Jochen 2011. Wanderungsraum Deutschland im 19. und 20. Jahrhundert, [in:] Basil Kerski und Krzysztof Ruchniewicz (Hrsg.), Polnische Einwanderung. Zur Geschichte und Gegenwart der Polen in Deutschland. Osnabrück, 13-31. Ong Aihwa 2005. Flexible Staatsbürgerschaften. Die kulturelle Logik von Transnationalität. Frankfurt am Main. Orłowski Hubert 2003. Stereotypy „długiego trwania” a procesy nation building, [w:] Andreas Lawaty, Hubert Orłowski (red.), Polacy i Niemcy. Historia - Kultura ֊ Polityka. Poznań, 302-316. Orłowski Hubert 2005. Die Lesbarkeit von Stereotypen. Der deutsche Polendiskurs im Blick
historischer Stereotypenforschung und historischer Semantik. Wroclaw-Görlitz. Osękowski Czesław i Szczegóła Hieronim 1999. Pogranicze polsko-niemieckie w okresie transformacji (1989-1997). Zielona Góra. Osipowicz Dorota 2002. Rola sieci i kapitału społecznego w migracjach zarobkowych. Przykład Moniek Working Papers. Prace Migracyjne 46, Warszawa. Ossowski Stanisław 1984. O ojczyźnie i narodzie. Warszawa. Ostapkowicz Karolina 2008. Das deutsch-polnische Verhältnis in der Nachkriegszeit. Die Verträge zwischen Deutschland und Polen. Saarbrücken. Paczkowski Andrzej 2008. Historia Polski. Polska od 1939 do czasów współczesnych 16. Warszawa, 11-388. 315
A. Szczepan ia k-Krol I Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Paige R. Michael 1993. Education for the Intercultural Experience. Yarmouth. Palenga-Möllenbeck Ewa 2014. Pendelmigration aus Oberschlesien in einer transnationalen Region Europas. Bielefeld. Pallaske Christoph 2001a. Die Migration aus Polen in die Bundesrepublik Deutschland in den 1980er und 1990er Jahren, [in:] Christoph Pallaske (Hrsg.), Die Migration von Polen nach Deutschland. Zur Geschichte und Gegenwart eines europäischen Migrationssystems. Baden-Baden, 123-140. Pallaske Christoph 2001b. Do domu - Na Zachód? - Na saksy? Migracje z Polski do Republiki Federalnej Niemiec w latach 80. i 90. Dialog 57, 18-22. Pallaske Christoph 2009. Polen in Deutschland ֊ Aussiedler und „Geduldete” (1980er-Jahre) Migration. Auswanderer aus Deutschland, Zuwanderer in Deutschland. Geschichte betrifft uns 6, 22-24. Pallaske Christoph 2011. Langfristige Zuwanderungen aus Polen in die Bundesrepublik Deustchland in den 1980er Jahren, [in:] Basil Kerski, Krzysztof Ruchniewicz (Hrsg.), Polnische Einwanderung. Zur Geschichte und Gegenwart der Polen in Deutschland. Osnabrück, 215-226. Pankowicz Andrzej 2010. Historia polityczna Polski XX wieku, [w:] Wiesław KozubCiembroniewicz i Bogdan Szlachta (red.), Polska XX wieku. Kraków, 9-138. Park Robert E. and Burgess Ernest 1921. Introduction to the Science of Sociology. Chicago. Park Robert E. 1950. Race and Culture. New York, 345-356. Pätzold Martin 2013. Transformationsprozess der Berliner Wirtschaft. Entwicklungen in West- und Ost-Berlin nach der
Wiedervereinigung. Chemnitz. Pawlik Wojciech 2004. Ekonomia życia codziennego społeczności legalnej, [w:] Jacek Kurczewski (red.), Umowa o kartki. Warszawa, 139-168. Phalet Karen and Schönpflug Ute 2001. Intergenerational Transmission in Turkish Immigrant Families: Parental Collectivism, Achievement Values and Gender Differences. Journal of Comparative Family Studies 32, 489-504. Pick Dominik 2016. Ponad żelazną kurtyną. Kontakty społeczne między PRL i RFN w okresie Detente i stanu wojennego. Warszawa. Pietrzak Agnieszka 2012. Wielokulturowy Berlin w wybranych niemieckojęzycznych utworach literackich imigrantów niemieckich, [w:] Jan Zamojski (red.), Migracje i wielkie metropolie. Migracje i społeczeństwo 15. Warszawa, 47-59. 316
Bibliografia Pietrzykowski Jerzy 2013. Praca polskich salezjanów w duszpasterstwie polonijnym na terenie Niemiec, [w:] Zbigniew T. Klimaszewski (red.), Polacy w Niemczech. Przeszłość, teraźniejszość, przyszłość. Białystok, 216—37. Pięciak Wojciech 2003. Religijność i sekularyzacja, [w:] Andreas Lawaty i Hubert Orłowski (red.), Polacy i Niemcy. Historia - Kultura - Polityka. Poznań, 458-471. Pike Kenneth Lee 1971. Language in Relation to a Unified Theory of the Structure of Human Behavior. Mouton. Pilch Tadeusz 1995. Agresja i nietolerancja jako mechanizmy zagrożenia ładu społecznego, [w:] Tadeusz Pilch i Irena Lepaczyk (red.), Pedagogika społeczna. Człowiek w zmieniającym się świecie. Warszawa, 418-432. Piore Michael 1979. Birds ofPassage. Cambridge MA. Pohjola Anneli 1991. Social Networks - Help or Hindrance to the Migrant? International Migration 29, 435-444. Pomian Krzysztof2004. Europa i jej narody. Gdańsk. Poniatowska Anna 1986. Polacy w Berlinie 1918-1945. Poznań. Portes Alejandro 1999. Conclusion: Towards a New World - the Origins and Effects of Transnational Activities. Ethnic and Racial Studies 22 (2), 464-477. Portes Alejandro, Guarnizo Luis E., Landolt Patricia 1999. The Study of Transnationalism: Pitfalls and Promise of an Emergent Research Field. Ethnic and Racial Studies 22 (2), 217-237. Posern-Zieliński Aleksander 1999. Akulturacja i asymilacja - dwie strony procesu etnicznej zmiany w ujęciu antropologii i etnohistorii. [w:] Witold Molik i Robert Traba (red.), Procesy akulturacjilasymilacji na pograniczu polsko-niemieckim w XIX i XX wieku. Poznań, 43-64.
Posern-Zieliński Aleksander 2005. Etniczność. Kategorie. Procesy etniczne. Poznań. Posern-Zieliński Aleksander 2011. Koncepcja diaspory i problemy jej aplikacji do badań środowisk „polonijnych”, [w:] Małgorzata Michalska (red.), Polacy poza granicami kraju u progu XX wieku. Różne oblicza polskiej tożsamości. Wrocław, 25-30. Poutrus Patrice 2013. Die DDR, ein anderer deutscher Weg? Zum Umgang mit Ausländern im SED-Staat. Rundbrief. BAG Antifaschismus der Partei die Linke 1/2, 39-44. Praszałowicz Dorota 2006. Polish Berlin. Differences and similarities with Poles in the Ruhr Area, 1860-1920. [In:] Leo Lucassen, David Feldman, Jochen Oltmer (eds.), Paths of Integration. Amsterdam, 139-157. 317
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Praszałowicz Dorota 2008a. Polskie migracje do Berlina na przełomie XIXIXX w. Szkic problematyki, [w:] Maria Szmeja (red.), Etniczność. O przemianach społeczeństw narodowych. Kraków, 280-295. Praszałowicz Dorota 2008b. Polskie studia na temat migracji kobiet: wybrane perspektywy teoretyczne i wyniki badań, [w:] Krystyna Siany (red.), Migracje kobiet. Perspektywa wielowymiarowa. Kraków, 51-62. Praszałowicz Dorota 2010. Polacy w Berlinie. Strumienie migracyjne i społeczności migracyjne. Przegląd badań. Kraków. Pries Ludger 2002. Transnationalisierung der sozialen Welt? Berlin Journalfür Soziologie 12 (2), 263-272. Pries Ludger 2008. Die Transnationalisierung der sozialen Welt. Frankfúrt am Main. Ptak Elżbieta 2011. Od liberalizmu do restrykcji. Polityka ¡migracyjna Niemiec na przestrzeni XX i XXI w. [w:] Jarosław Jańczak i Magdalena Musiał-Karg (red.), Granice wewnętrzne i zewnętrzne Unii Europejskiej. Między otwartością i izolacją. Poznań, 167-176. Puzon Katarzyna 2017. Translocality. An Essay Based on a Panel with Beverley Butler, Banu Karaca and Paola Ivanov. [In.-] Otherwise. Rethinking Museums and Heritage. Berlin, 27-38. Raabe Stephan 2006. Mehr Akzeptanz und Sympathie. Deutschland und die Deutschen in den Augen der Polen 1999-2005. Ergebnisse einer repräsentativen Umfrage. Sankt Augustin, 1-24. Reisert Dominik 2002. Selbstverständnis von Einwanderern aus Postkommunistischen Staaten in Deutschland: beispielhaft anhand biographischer Untersuchungen über Einwanderer aus Polen.
Mainz. Robertson Robert 1992. Globalization: Social Theory and Global Culture. London. Römhild Regina, Graudenz Ines 1995. Deutschsein.· zum Spannungsfeld von Selbstund Fremdzuschreibung bei Spätaussiedlern aus Polen und der ehemaligen Sowjetunion. [w:] Sozialwissenschaften und Berufspraxis 18 (2), 100-113. Roszkowski Wojciech 1991. Historia Polski 1914-1990. Warszawa. Roszkowski Wojciech 2006. Historia Polski 1914-2005. Warszawa. Rott Wilfred 2011. Wyspa. Dzieje Berlina Zachodniego 1948-1990. Warszawa. Ruchniewicz Krzysztof 1995. Polska emigracja polityczna w Niemczech 1945-1980. [w:] Zbigniew Kurcz i Władysław Misiak (red.), Mniejszość niemiecka w Polsce i Polacy w Niemczech. Wrocław, 209-225. Ruchniewicz Krzysztof2003. Pojednanie - normalizacja - dobre sąsiedztwo, [w:] Andreas Lawaty i Hubert Orłowski (red.), Polacy i Niemcy. Historia ֊ Kultura - Polityka. Poznań, 107-121. 318
Bibliografìa Rychard Andrzej 2000. Przestrzeń instytucjonalna, [w:] Anna Giza-Poleszczuk, Andrzej Rychard i Mirosława Marody (red.). Strategie i system. Polacy w obliczu zmiany społecznej. Warszawa, 167-204. Ryszka Franciszek 1978. My i oni [w:] Andrzej Garlicki (red.), Sąsiedzi i inni. Warszawa, 25-38. Sabatier Colette and Berry John W. 2008. The Role of Family Acculturation, Parental Style, and Perceived Discrimination in the Adaptation of Second-Generation Immigrant Youth in France and Canada. European journal ofDevelopmental Psychology 5 (2), 159-185. Sakson Andrzej 1998. Stosunki narodowościowe na Warmii i Mazurach 1947-1997. Poznań. Sakson Andrzej 2001. Polacy i Niemcy: stereotypy i wzajemne postrzeganie. Poznań. Sakson Andrzej 2008а. Migracje - fenomen XX і XXI w. Przegląd Zachodni 2, 11-19. Sakson Andrzej 2008b. Menschen im Wandel. Polen und Deutsche, Minderheiten und Migranten in Europas Geschichte und Gegenwart. Postdam. Sakson Andrzej 2010. Berlin- Warszawa. Studia o Niemcach i ich relacjach z Polakami. Wrocław. Salazar Noel В. and Smart Alan-2011. Anthropological Takes on (Im)Mobility. Identities: Global Studies in Culture and Power 18 (6), i-ix. Samoraj Beata 2004. Polacy w Berlinie. Szkice o legalnej migracji zarobkowej lat dziewięćdziesiątych. Łomianki. Sassen Saskia 2007. Globalizacja. Eseje o nowej mobilności ludzi i przestrzeni. Kraków. Schaefer Richard T. (ed.) 2008. Encyclopedia of Race, Ethnicity and Society. Los Angeles- London-New Delhi. Schaff Adam 1981. Stereotypy a działanie ludzkie. Warszawa. Schiffauer Werner 2004. Vom Exil zum Diaspora-Islam.
Muslimische Identitäten in Europa. Soziale Welt 55, 347-368. Schimanski Iwona 2014. Lebensqualität und Akkulturationsprozesse polnischer Migrantinnen in Deutschland: Eine kulturvergleichende Studie von Deutschen, polnischen Migrantinnen und Polinnen. Doktorarbeit: Fakultät für Lebenswissenschaften der Technischen Universität Carolo-Wilhelmina zu Braunschweig. Braunschweig. Schmidt Jacek 2000. „Wysiedleńcy” między Polską a Niemcami, [w:] Anna Wolff-Powęska i Eberhardt Schulz (red.). Być Polakiem w Niemczech. Poznań, 345-368. Schmidt Jacek 2009. Nowe tożsamości w czasach transformacji europejskich. Imigranci z Polski w Niemczech. Poznań. 319
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Schmiechen-Ackermann Detlef 1992. Zwischen Integration und Rückzug in das Sozialmilieu einer nationalen Minderheit: Polnische Zuwanderer in Misburg 1880-1930. [in:] Hans-Dieter Schmid (Hrsg.), Am Rande der Stadt. Bielefeld, 143-220. Schöll-Mazurek Kamila 2016. Między polityką integracyjną a polityką polonijną. Sytuacja najnowszych polskich migrantów w Niemczech w wybranych obszarach po 2011 roku. Kraków. Schulte Axel 2000. Zwischen Anspruch und Wirklichkeit der Demokratie: Lebensverhältnisse von Migranten und staatlichen Integrationspolitiken in der Bundesrepublik Deutschland, [in:] Klaus Μ. Schmas (Hrsg.), Migration und Stadt. Entwicklungen, Defizite, Potenziale. Wiesbaden, 33-86. Schütz Alfred 2008. O wielości światów. Szkic z socjologii fenomenologicznej. Kraków. Shachar Ayelet 2009. The Birthright Lottery: Citizenship and Global Inequality. Harvard. Siuda Piotr 2008. Wirtualna komunikacja z własnym narodem, czyli rola Internetu w podtrzymywaniu tożsamości narodowej emigrantów, [w:] Mirosława Wawrzak-Chodaczek (red.). Komunikacja społeczna w świecie wirtualnym. Toruń, 125-140. Skórzyński Jan 2012. Siła bezsilnych. Historia Komitetu Obrony Robotników. Warszawa. Słabek Henryk 2009. O społecznej historii Polski 1945-1989. Warszawa. Słodownik Luiza 2006. „Oczywistość” i „nieoczywistość” kulturowa. Adaptacja do kultury polskiej oraz przemiany jej obrazu w doświadczeniach studentów zagranicznych. [w:] Sławomir Łodziński i Ewa Nowicka (red.), Kulturowe wymiary migracji do Polski.
Studia Socjologiczne. Warszawa, 24-61. Smith Michael Peter 2001. Transnational Urbanism. Locating Globalization. Malden. Smolicz Jerzy 1987. Wartości rdzenne i tożsamość kulturowa. Kultura i Społeczeństwo 1, 59-75. Sobisiak Walerian 1983. Kultura rodzima Polonii zachodnioeuropejskiej. Poznań. Sowa Andrzej Leon 2011. Historia polityczna Polski 1944-1991. Kraków. Stach Andrzej und Saleh Hussain 1994. Ausländer in der DDR. Ein Rückblick. Berlin. Stach Andrzej 1998. Das polnische Berlin - Polski Berlin. Berlin. Stola Dariusz 2000. Emigracja pomarcowa. Prace Migracyjne 34. Warszawa. Stola Dariusz 2001. Międzynarodowa mobilność zarobkowa w PRL. [w:] Ewa Jaźwińska i Marek Okólski (red.), Ludzie na huśtawce. Migracje między peryferiami Polski i Zachodu. Warszawa, 62-100. Stola Dariusz 2010. Kraj bez wyjścia? Migracje z Polski 1949-1989 r. Warszawa. 320
Bibliografia Stola Dariusz 2015. Migracje zagraniczne i schyłek PRL. [w:] Natalia Jarska i Jan Olaszek (red.). Społeczeństwo polskie w latach 1980-1989. Warszawa. Stöver Bernd 2010. Geschichte Berlins. Berlin. Stręk Katarzyna 2006. Jedno dziecko - dwa języki. Po polsku i po niemiecku o dwujęzycznym wychowaniu. Ein Kind zwei Sprachen. AufPolnisch und auf Deutsch über zweisprachige Erziehung. Berlin. Suchocka Renata 2002. Między narodową a europejską tożsamością, [w:] Krzysztof Bondyra i Stanisław Lisiecki (red.), Odmiany polskich tożsamości. Poznań, 15-36. Surdykowska Stanisława 2010. Polityka gospodarcza, [w:] Wiesław Kozub-Ciembroniewicz i Bogdan Szlachta (red.), Polska XX wieku. Kraków, 307-330. Szaniawska-Schwabe Magdalena 2009. Polityka ¡migracyjna Republiki f ederalnej Niemiec. Przegląd Zachodni 4, 3-29. Szarota Tomasz 1996. Niemcy i Polacy. Wzajemne postrzeganie i stereotypy. Warszawa. Szczepaniak-Kroll Agnieszka 2009. Transnacjonalizm w kontekście polskim na przykładzie środowiska niemieckich biznesmenów w Poznaniu. Etnografia Polska LIII (1-2), 91-112. Szczepaniak-Kroll Agnieszka 2010. Adaptacja niemieckich transmigrantów w Poznaniu. Etnografia Polska LIV (1-2), 131-153. Szczepaniak-Kroll Agnieszka 2011. German Transmigrants in Poznań - a specific Subject for Ethnological Study. Ethnologia Polona 30-31, 85-97. Szczepaniak-Kroll 2012. Polacy w Berlinie - granice i pogranicza. Etnografia Polska 56 (1-2), 79-102. Sztompka Piotr 2005. Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków. Sztompka Piotr 2008. Życie codzienne - temat najnowszej socjologii, [w:] Piotr Sztompka i
Małgorzata Bogunia-Borowska (red.), Socjologia codzienności. Kraków, 15-52. Sztompka Piotr 2009. Przestrzeń życia codziennego? [w:] Małgorzata Bogunia-Borowska (red.). Barwy codzienności. Analiza socjologiczna. Warszawa, 29-50. Szulczyński Andrzej 2000. Opieka Kościoła nad polskimi katolikami [w:] Anna Wolff-Powęska i Eberhardt Schulz (red.), Być Polakiem w Niemczech. Poznań, 195-210. Szydłowska-Ceglowa Barbara 1991. Sytuacja języka polskiego na obczyźnie, [w:] Jerzy Kozłowski (red.), Szkolnictwo parafialne w upowszechnianiu języka i kultury polskiej w środowiskach polonijnych. Poznań, 17-30. 321
A. Szczepaniak-KrolI Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Ślusarczyk Magdalena 2010. Demograficzne i społeczne aspekty migracji Polaków na początku XXI w. [w:] Hanna Grzymała-Moszczyńska, Anna Kwiatkowska, Joanna Roszak (red.). Drogi i rozdroża. Migracje Polaków po 1 maja 2004 roku. Analiza Psychologiczno-pedagogiczna. Kraków, 15-32. Świątkowski Piotr 2001. Die deutsche Paß als letzter Akt der Integration? Einbürgerung aus der Sicht polnischer Migranten in der Bundesrepublik Deutschland, [w:] Christoph Pallaske (red.), Die Migration von Polen nach Deutschland. Zur Geschichte und Gegenwart eines europäischen Migrationssystems. Baden-Baden, 163-184. Teusz Grażyna 2019. Doświadczenia rodziny polskiej na emigracji w Niemczech. Perspektywa biograficzno-narracyjna. Poznań. Tezcan Levent 2003. Das Islamische in den Studien zu Muslimen in Deutschland, Zeitschrift für Soziologie 32, 237-261. Tittenbrun Jacek 1992. Upadek socjalizmu realnego w Polsce. Poznań. Toruńczyk-Ruiz Sabina 2010. Na obczyźnie Polak Polakowi wilkiem: Zanik poczucia wspólnoty i patriotyzmu? Współcześni polscy migranci w Holandii, [w:] Hanna Grzymała-Moszczyńska, Anna Kwiatkowska, Joanna Roszak (red.), Drogi i rozdroża. Migracje Polaków w Unii Europejskiej po 1 maja 2004 roku. Analiza psychologiczno-socjologiczna. Kraków, 129-147. Traba Robert (red.) 2009. Auf der Suche nach dem „potativen Vaterland”. Polen im multikulturellen Berlin, [w:] Traba Robert (red.), My, Berlińczycy! Wir Berliner! Geschichte einer deutsch-polnischen Nachbarschaft. Leipzig, 13-54. Trąbka Agnieszka
2014. Tożsamość rekonstruowana. Znaczenie migracji w biografiach Third Culture Kids. Warszawa. Trzcielińska-Polus Aleksandra 1997. „Wysiedleńcy” z Polski w Republice Federalnej Niemiec w latach 1980-1990. Opole. Trzcielińska-Polus Aleksandra 2007. Die Integration der Aussiedlern Deutschland in den 80er Jahren des 20 Jahrhunderts, [w:] Begegnungen mit Fremden. Akkulturation Assimilation, Integration. Frankfurt am Main, 97-108. Tymowski Michal, Kieniewicz Jan, Holzer Jerzy 1990. Historia Polski. Warszawa. Unternehmen 2016. Unternehmen und Arbeitsstätten. Gewerbeanzeigen in den Ländern 2015. Wiesbaden. Urban Thomas 1993. Deutsche in Polen. Geschichte und Gegenwart einer Minderheit. München. Urry John 2000. Sociology Beyond Sociétés. London. 322
Bibliografia Velling Johannes 1996. Die Migranten der 90er Jahre und ihre Integration in den deutschen Arbeitsmarkt, [in:] Gesellschaften im Umbruch: Verhandlungen des 27. Kongress der Deutschen gesellschaftfür Soziologie in Halle an der Saale 1995, Frankfurt am Main, 377-394. Vertovec Steven 2006. The Emergence of Super-Diversity in Britain, Working Paper 25, Oxford. Vertovec Steven 2012. Transnarodowość, Kraków. Vertovec Steven and Cohen Robin (eds.) 1999. Migration, Diasporas and Transnationalism, Cheltenham. Verwiebe Roland 2006. Transnationale Migration innerhalb Europas, [in:] Florian Kreuzer, Silke Roth (Hrsg.), Transnationale Karrieren. Biografien, Lebensführung und Mobilität. Wiesbaden, 301-325. Wagner Mathias, Fiałkowska Kamila, Piechowska Maria, Łukowski Wojciech 2016. Niemiecki proszek do prania i polnische Wiertschaft. Warszawa. Wajda Kazimierz 1991. Polski obraz Niemców i niemiecki obraz Polaków w publicystyce obu krajów w latach 1871-1914. [w:] Kazimierz Wajda (red.), Polacy i Niemcy. Z badań nad kształtowaniem heterostereotypów etnicznych. Toruń, 45-87. Walaszek Adam (red.) 2001. Polska diaspora. Kraków. Walczak Bartłomiej 2013. Zwrot lingwistyczny a samorefleksyjność antropologii. Przegląd Socjologii jakościowej IX (3), 110-123. Waniek Katarzyna 2011. Tożsamość europejska (?) - perspektywa bottom up. [w:] Kaja Kaźmierska i Katarzyna Waniek (red.), Integracja europejska a przemiany kulturowe w Europie. Łódź, 63-80. Warchoł-Schlottmann Małgorzata 2001. Polonia in Germany. The Sarmatian Review 2, 786-792. Weaver Gary R. 1986. Understanding and coping with
cross-cultural adjustment stress. [In:] Michael Paige (ed.). Cross Cultural Orientation. New Conceptualizations and Applications. Lanham. Weber-Menges Sonja 2006. Die Entwicklung der Ethnomedien in Deutschland [in:] Rainer Geißler und Horst Pöttker (Hrsg.), Integration durch Massenmedien - Medien und Migration im internationalen Vergleich. Medienumbrüche 17. Bielefeld, 121-147. Welsch Wolfgang 1994. Transkulturalität - die veränderte Verfassung heutiger Kulturen, Blätter für international kulturelle Komunikation 20, www.via-regia.org/bibliothek/pdf/heft20/ welsch transkulti.pdf (dostęp: 12.03.2017). Welsch Wolfgang 1995. Transkulturalität, Migration und Kultureller Wandel, Schwerpunktthema der Zeitschriftfür Kulturaustausch 1 (45), www.forum-interkultur.net/uploads/tx textdb/28. pdf (dostęp: 25.05.2017). 323
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Welsch Wolfgang 1998. Transkulturowość. Nowa koncepcja kultury [w:] Roman Kubicki (red.), Studia Kulturoznawcze. Filozoficzne konteksty koncepcji rozumu transwersalnego. Wokół koncepcji Wolfganga Welscha. Poznań, 195-222. Welsch Wolfgang 1999. Transkulturality. The Puzzling Form of Cultures Today. [In:] Mike Faetherstone (ed.), Spaces of Culture: City, Nation, World. London, 194-213. Westwood Sallie and Phizacklea Annie 2000. Trans-nationalism and the Politics of Belonging. London-New York. Wetzlaugk Udo 1991. Alliierten in Berlin, Berlin (West) 1988, Dokument 16, 339If, Berlin. Whorf Benjamin Lee 1982. język, myśl i rzeczywistość. Warszawa. Wieczorkiewicz Paweł i Błażejewska Justyna 2011. Przez Polskę Ludową na przełaj i na przekór. Poznań. Winkler Renata 2008. Zarządzanie komunikacją w organizacjach zróżnicowanych kulturowo. Kraków. Wirth Louis 1945. The Problem of Minority Groups. [In:] Ralph Linton (ed.). The Science ofMan in the World Crisis. New York, 347-372. Witkowska Maria 2013. Podejście transnarodowe w badaniach nad procesami politycznymi zachodzącymi w Unii Europejskiej. Studia Politologiczne 27, 122-137. Włodarczak Krystyna 2005. Proces adaptacji współczesnych emigrantów polskich do życia w Australii, CMR Working Papers 3 (61), Warszawa. Wnuk Magdalena 2019. Kierunek Zachód, przystanek emigracja. Adaptacja polskich emigrantów w Austrii, Szwecji i we Włoszech od lat 80. XX w. do współczesności. Toruń. Wojnesitz Alexandra 2010. Drei Sprachen sind mehr ah zwei.
Mehrsprachigkeit an Wiener Gymnasien im Kontext von Migration. Münster. Wojtan Mateusz 2004. Proces akcesji Polski do Unii Europejskiej w zakresie przepływu osób. Wrocław. Wojtaszyn Dariusz 2007. Obraz Pokki i Polaków w prasie i literaturze Niemieckiej Republiki Demokratycznej w okresie powstawania Solidarności i stanu wojennego. Wrocław. Wolfeil Nina 2012. Auswirkungen des Auslandsstudiums aufspätere Mobilitats und Karrieremuster: das Beispiel der polnischen Studierenden an deutschen Hochschulen. Göttingen. Wolif-Powęska Anna 1999. Verständigung zwischen Polen und Deutschen. Der lange Weg von skeptischer Akzeptanz zu schrittweiser Annäherung, [in:] Norbert H. Weber (Hrsg.), Die Oder überqueren. Deutsch-polnische Begegnungen in Geschichte, Kultur und Lebensalltag. Interdisziplinäre Studien zum Verhältnis von Migrationen, Ethnizität und gesellschaftlicher Multikulturalität, Frankfurt 70-83. Wolff-Powęska Anna, Schulz Eberhard (red.) 2000. Być Polakiem w Niemczech. Poznań. 324
Bibliografia Wolle Stefan 2003. Wspaniały świat dyktatury. Codzienności władza wNRD 1971-1989. Warszawa. Worbs Sussane 2010. Mediennutzung von Migranten in Deutschland. Integrationsraport, Working Paper 34, Nürnberg. Wójcik-Żołądek Monika 2014. Współczesne procesy migracyjne: definicje, tendencje, teorie, Studia BAS 4 (40), 9-35. Wóycicki Kazimierz 1999. Chancen, Brückenzubauen? Die polnisch sprachigen Gruppen in Deutschland - ihre aktuelle Lage und die Perspektiven für die Zukunft, [in:] Jan-Pieter Barbian, Marek Zybura (Hrsg.), Erlebte Nachbarschaft. Aspekte der deutsch polnischen Beziehungen im 20. Jahrhundert. Wiesbaden, 138-143. Wóycicki Kazimierz 2000. Poczucie tożsamości i więź grupowa osób polskojęzycznych, [w:] Anna Wolff֊Powęska i Eberhardt Schulz (red.). Być Polakiem w Niemczech. Poznań, 309-344. Wróblewska-Pawlak Krystyna 1995. Dwujęzyczność a dwukulturowość. [w:] Alina Kapciak, Leszek Koroporowicz, Andrzej Tyszka (red.), Komunikacja międzykulturowa. Zbliżenia i impresje.Warszawa, 69-77. Wrzesiński Wojciech 1981. Polacy zaboru pruskiego wobec problemów wychodźstwa (1870-1914). [w:] Krzysztof Groniowski i Witold Stankiewicz (red.), Wychodźstwo а kraj. Studia historyczne. Warszawa, 9-73. Wrzesiński Wojciech 2000. Państwo narodowe i świadomość narodowa, [w:] Anna Wolff-Powęska i Eberhardt Schulz (red.), Być Polakiem w Niemczech. Poznań, 33-62. Wrzesiński Wojciech 2007. Sąsiad czy wróg? Ze studiów nad kształtowaniem obrazu Niemca w Polsce w latach 1795֊1939.Wrodaw. Wyrzykiewicz Dominika 2013. Polacy w życiu kultyralnym Berlina w I dekadzie XXI wieku, [w:] Ernest
Kuczyński i Michał Tomczyk (red.), Polityka-kultura-społeczeństwo. Niemcy, Austria, Szwajcaria w I dekadzie XXI wieku, Łódź, 266-280. Wysocka Ewa 2007. „My” i „oni” - dlaczego tak trudno być razem? Odpowiedź pedagoga, psychologa i socjologia, [w:] Danuta Lalak (red.), Migracja, uchodźstwo, wielokulturowość. Warszawa, 13-63. Zawilska-Florczuk Marta i Ciechanowicz Artur 2011. Jeden kraj, dwa społeczeństwa? Niemcy 20 lat po zjednoczeniu. Prace Ośrodka Studiów Wschodnich 35. Warszawa. Zensus 2011, 2013. Ausgewählte Ergebnisse. Wiesbaden, www.statistik-berlin-brandenburg.de/ publikationen/stat berichte/2016/ЅВ AOI-05-00 2015Һ02 BE.pdf (dostęp: 3.03.2017). Zhou Min 1997. Segmented Assimilation: Issues, Controversies and Recent Research on the New Second Generation, International Migration Review 31 (4), 825-858. 325
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Ziemer Klaus 1999. Grenzen der Wahrnehmung. Das deutsche Polenbild in den letzten 200 Jahren, [in:] Norbert H. Weber (Hrsg.), Die Oder überqueren. Deutsch-polnische Begegnungen in Geschichte, Kultur und Lebensalltag. Interdisziplinäre Studien zum Verhältnis von Migrationen, Ethnizität und gesellschaftlicher Multikulturalität 10. Frankfurt am Main, 56-70. Ziętkiewicz Grzegorz 1989. Polen in Berlin - Geschichte und Gegenwart. Polacy w Berlinie - historia i dzień dzisiejszy. Berlin. Żaryn Jan 2004. Kościół w PRL. Warszawa. 326
Źródła internetowe Wstęp Bevölkerung und Erwerbstätigkeit. Bevölkerung mit Migrationshintergrund 2017, 66, www.destatis.de/DE/Publikationen/Thematisch/Bevoelkerung/Migrationlntegration/ Migrationshintergrund2010220157004.pdf (dostęp: 3.03.2017). Migration und Integration, Migrationshintergrund. De Statis Statisches Bundesamt, www.destatis.de/DE/Themen/Gesellschaft-Umwelt/Bevoelkerung/Migraton-Integration/ Glossar/migrationshintergrund.html (dostęp: 3.03.2017). Statisches Bundesamt, Migrationshintergrund in der Statistik 2013, www.staedtestatistik.de/ fileadmin/vdst/AG Bevoelkerung/Publikation/Heft2 Migrationshintergrund.pdf (dostęp: 11.10.2016). Statistisches Bundesamt, Bevölkerung und Erwerbstätigkeit. Ausländische Bevölkerung. 2016, 37, www.destatis.de/DE/Publikationen/Thematisch/Bevoelkerung/Migrationlntegration/ Migrationshintergrund2010220157004.pdf (dostęp: 3.03.2017). Beauftragte des Berliner Senats für Integration und Migration, www.berlin.de/lb/intmig/themenZ daten-und-fakten/artikei.403310.php (dostęp: 3.03.2017). Statistischer Bericht Berlin-Brandenburg 2015, 18, www.statistik-berlin-brandenburg.deZ publikationen/stat berichte/2016/ЅВ A01-05-00 2015Һ02 BE.pdf (dostęp: 3.03.2017). Dialog. Magazyn Polsko-Niemiecki, www.dialogmagazin.eu (dostęp: 7.08.2015). Inter Finítimos, www.interfinitimos.de (dostęp: 7.08.2015). Polonia Berlin, poloniaberlin.de/ (dostęp: 10.03.2014). Berlińczyk, www.berlinczyk.pl (dostęp: 10.03.2014). Polacy w Berlinie, www.polacywberÍinie.de (dostęp: 10.03.2014). Rozdział I Erinnerungen an die Wende. So hat sich czyli hat sich der Mauerfall
West-Berlin Verändert, Berliner Zeitung, 14.02.2018, berliner-zeitung.de/berlin/erinnerungen-an-die-wende-so-hatder-meuerfall-west-berlin-veraendert-29603892 (dostęp: 15.02.2018). Adam Gusowski, LOT na Tempelhofie, Porta Polonica, www.porta-polonica.deZpl/atlas-mieisc- pami%C4%99ciZlot-na-tempelhofie?page=2#body-top (dostęp: 15.11.2018). 327
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Berliner Polen und Türken sind gerne selbständig, Tagesspiegel 23.06.2008, www.tagesspiegeL de/wirtschaft/berliner-wirtschaft/unternehmen-berliner-polen-und-tuerken-smd-gerne- selbststaendig/ 1263892.html (dostęp: 7.10.2016). My Polacy www.mypolacy.de/firmy/kategorie/budowlane,211 .berlin,3 ?page= 13 (dostęp: 29.10.2015). Top 10 der Eheschließungen zwischen deutschen Männern und Ausländerinnen 2007 nach Staatsangehörigkeit der Ehefrau, de.statista, de.statista.com/statistik/daten/studie/37425/ umfrage/eheschliessungen-zwischen-deutschen-maennern-und-auslaendern/ (dostęp: 7.10.2016). Strony dotyczące Polaków w Berlinie: www.mypolacy.de/ (dostęp: 1.08.2016), www.poloniaberlin.de/ (dostęp: 1.08.2016). Chronik der Mauer, www.chronik-der-mauer.de/ (dostęp: 12.12.2017). Verfassung von Berlin (Konstytucja Berlina) www.verfassungen.de/de/be/berÍin50.htm (dostęp: 24.03.2017). Zur Situation polnischer Staatsbürgerinnen in Westberlin. Ein Interview mit Vertretern des Polnischen Sozialrats, Prowo 3.11.1989, 5, polskarada.de/media/ZurSituation.ipg (dostęp: 24.03.2017). Rozporządzenie Ministra Spraw Zagranicznych i Spraw Wewnętrznych z dnia 23 lipea 1960 r. o paszportach konsularnych, www.prawo.pi/dz-u-akt/-/dokumen ì/ Dz.U.1960.41.250/16784794/16172 (dostęp: 4.07.2016). „Polenmarkt” na placu Poczdamskim w Berlinie, Porta Polonica, www.porta-polonica.de/ pl/atlas-miejsc-pami%C4%99ci/polenmarkt-na-placu-poczdaniskim-w-berlinie (dostęp: 13.09.2018). Das Ende der Frontstadt. 8000 Polen auf dem
Wochenmarkt in West-Berlin/die Mauer wird durchlässiger - nich nur für die DDRer, Taz (März 1989), polskarada.de/pl/polska-radaz archiwum (dostęp: 27.03.2017). Jetzt sind die Polen dran! Achtung - Polen! - sie verlassen jetzt sofort West-Berlin, Zeitschrift der Alternativenliste 1989. 49-50. polskarada.de/media/letztsind. jpg (dostęp: 23.03.2017). Vom Freiheitshelden zu einem Wirtschaftsschmarotzer, Neues Deutschland 14.02.1995,14, polskarada.de/media/VomFreiheitshelden.jpg (dostęp: 23.03.2017). Massensturm polnischer Besucher blieb gestern aus, Tagesspiegel 9.04.1991, www.polskarada.de/ media/Massensturm (dostęp: 22.03.2017). Zelazowska-Müller Paulina, Interakcje. Leksykon komunikowania polsko-niemieckiego, www.polska-niemcy-interakcje.pl/articles/show/46 (dostęp: 29.09.2015). 328
Źródła internetowe Molga Tomasz, Kim był Henryk Kulczyk, ojciec Jana? NaTemat.pl natemaLp)/109021 ,kim-bylhenryk-kulczyk-ojciec-ianaľforce r wd= 1 (dostęp: 16 marca 2020 r.). Gruca Radek, Zaczynali od leśnego runa, a dziś mają prywatne jachty i samolot, Kulczyk dorobił się na jagódkach, Fakt24, www.fakt.pl/wydarzenia/polityka/fundament-majatku-kulczykowmatka֊naturaczy֊bezpieka/gv7vnbn#slajd֊9, (dostęp: 16 marca 2020 r.). Niemieccy eksperci: zamknięcie rynku pracy dla Polaków było błędem, Deutsche Welle 13.08.2010, www.dw.com/pl/niemieccy-eksperci-zamkni%C4%99cie-rynku-pracy-dla- polak%C3%B3w-by%C5%82o-b%C5%82%C4%99dem/a-5891933 (dostęp: 27.04.2016). Niemcy to wielki, ale trudny rynek pracy, Praca i Życie 29.05.2013, www.pracaizycie.pl/artykuly/ praca-za-granica/niemcy-to-wielki-ale-trudny-rynek-pracy/ (dostęp: 9.11.2015). Willkommenskullur, www.bamf.de/SharedDocs/Meldungen/ DE/2011/20110519-nuernberger-tage-integrationwillkommenskultur· html;isessionid=0FA0D4757BE696278505E02CA9E7I:0CD.l cid359 (dostęp: 13.07.2016). Willkommenskultur in Deutschland nimmt ab, Die Welt 6.06.2016, www.welt.de/politik/ deutschland/articlel56885495/Willkommenskultur-in-Deutschland-nimmt֊ab.html (dostęp: 15.07.2016). Rozdział II Wolak Łukasz, Blog o polskich uchodźcach w Niemczech, uchodzcywniemczech.pl/berlinzachodni-marienfelder-alle/ (dostęp: 10.11.2017). Kruszona Bogdan, Imigranci z Bramsche-Hespe Hamburg 89, ankowi.w.interiowo.pl/kruszona/ imigranci ksiazka.pdf (dostęp: 11.10.2016). www.poloniusz.p1/o4-3/0/Í2v7192/ (dostęp: 9.11.2015). www.mypolacy.de/ogloszenia/kategorie/mieszkanie-wynajme
(dostęp: 9.11.2015). backpakuje.pl/szukac-znalezc-mieszkanie-berlinie (dostęp: 9.11.2015). deuļschlandia-pl.blogspot.com/2014/03/szukanie-pokoju-stancji"Wspolnoty.html (dostęp: 9.11.2015). www.pogladberlinwest.de/Poglad.Wydania/SpalteRechts/osobie/Poglad.Karkowski.html (dostęp: 15.03.2016). Polacy nie wyjeżdżają masowo do pracy w Niemczech, Interia Praca 27.04.2012, praca.interia. pl/news~polacy-nie-wyiezdzaja-masowo-do-pracy-w-niemczech.nld,723639#utm source=paste utm medium=paste utm campaign=other (dostęp: 27.04.2016). 329
A. Szczepan ia k-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Rynek otwarty, ale niedostępny, Forbes 2.08.2011, www.forbes.pl/artykuly/sekcie/Wydarzenia/ rynek-otwarty—ale-niedostepny, 17754 (dostęp: 9.11.2015). Od czterech lat Polacy wybierają niemiecki rynek pracy, Work Service, www.workservice.pl/ Centrum-prasowe/Informacie-prasowe/Ekspert-HR-komentuje/Od-4-lat-Polacy-wybierajaniemiecki-rynek-pracy (dostęp: 9.11.2015). Rozdział III Kochanowska-Nieborak Anna, Piękna Polka, [w:] Interakcje. Leksykon komunikowania polskoniemieckiego, www.polska-niemcy-interakcje.pl/articles/show/66 (dostęp: 2.04.2018). Polska Rada Społeczna, polskarada.de/ (dostęp: 10.03.2014). Polskie Towarzystwo Szkolne „Oświata” w Berlinie, www.oswiataberlin.de/intro/ (dostęp: 10.03.2014). Berpol, www.berpol.de/ (dostęp: 5.01.2016). Deutsch-Polnische Jurislen Vereinigung, www.dpiv.de/content/view/12/26 (dostęp: 15.03.2017). Deutsch-Polnische Gesellschaft, www.dpgberlin.de/pl/ziele/ (dostęp: 8.01.2016). Zrzeszenie Federalne Polskiej Rady w Niemczech, www.prwn.org/o-nas/ (dostęp: 28.12.2015). Konwent Organizacji Polskich w Niemczech, konwent.de/index.php/konwent (dostęp: 28.12.2015). Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”, wspolnotapolska.home.pl/swp2/indexdfe0.html?id=pl0227 (dostęp: 4.01.2016). Polska Rada Związek Krajowy w Berlinie, www.polskarada-berlin.de/index.htm (dostęp: 4.01.2016). Buchbund - polsko-niemiecka księgarnia w Berlinie, Deutsche Welle 2.09.2012, www.dw.com/pl/ buchbund-polsko-niemiecka-ksi%C4%99garnia-w-berlinie/a-16202996 (dostęp: 11.01.2016). Buchbund,
buchbund.de/uber-uns/ (dostęp: 5.01.2016). SprachCafé, sprachcafe-polnisch.jimdo.com/ (dostęp: 4.01.2016). Polki w Berlinie, polkiwberlinie.de/ (dostęp: 5.01.2016). Polin. Polnische Frauen in Wirtschaft und Kultur, www.pol-in.eu/index.php/stowarzvszenie. html (dostęp: 4.01.2016). Fraueninitiative Berlin-Warschau, www.frauenini-berlin֊warschau.de/index2 p.htm (dostęp: 4.01.2016). 330
Źródła internetowe Żurek Henryk Józef, Historia Polskiej Misji Katolickiej w Berlinie, salezianie.pl/czytelnia/historia- polskiej-misji-katolickiej-w-berlinie (dostęp: 1.10.2014). Polska Misja Katolicka w Berlinie, www.pmk-berlin.de/index.php?id=5 (dostęp: 20.10.2014). CBOS 2015, 2, www.cbos.pl/SPISKOM.POŁ/2015/K 026 15.PDF (dostęp: 5.05.2015). Orczykowski A., Specyfika polskiej emigracji, Katolik.pl, www.katolik.pl/specyfika- duszpasterstwa-polskiej-emigracji, 1371,416,cz.html (dostęp: 1.04.2015). Rozmowa z ks. prałatem Stanisławem Budyniem, rektorem Polskiej Misji Duszpasterskiej,, Niedziela Ogólnopolska 2003, 25, www.niedziela.pl/artykul/71426/nd/U-Polakow-w- Niemczech (dostęp: 3.05.2015). Rozdział IV Mobilka, mobilka.ch/karta-mobilka (dostęp: 26.04.2013). Liczba Polaków podejmujących pracę w Niemczech, Statistisches Bundesamt 2012, www.destatis.de/DE/PresseService/Presse/Pressemitteilungen/2013/10/PD13 354 12521. html (dostęp: 9.11.2015). Od czterech lat Polacy wybierają niemiecki rynek pracy, Work Service, www.workservice.pl/ Centrum-prasowe/Informacje-prasowe/Ekspert-HR-komentuje/Od-4-lat-Polacy-wybierajaniemiecki-rynek-pracy (dostęp: 9.11.2015). Niemcy to wielki, ale trudny rynek pracy, Praca i Życie 29.05.2013, www.pracaizycie.pl/artykuly/ praca-za-granica/niemcy-to-wielki-ale-trudny-rynek-pracy/ (dostęp: 9.11.2015). Wywiad z Jerzym Niewrzędą przeprowadzony przez Tomira Mazura tomirmazur.wordpress. com/2015/10/15/w-berlinie-przestalem-sie-czuc-emigrantem/ (dostęp: 10.02.2015). Wybory prezydenckie w Berlinie 2010 r., Deutsche Welle 4.07.2010, www.dw.de/polonia-
wybiera-prezydenta/a֊5759655 (dostęp: 15.05.2015). Wybory prezydenckie w Berlinie 2010 r., Portalisko.pl, www.news.portalisko.pl/news/ view/30773/ niemcy wybory z rekordowa frekwencja) (dostęp: 15.05.2015). Państwowa Komisja Wyborcza, Wybory prezydenckie 2015 r., prezydent2015.pkw.gov.pl/326 Wyniki zagranica/61 (dostęp: 12.12.2017). Państwowa Komisja Wyborcza, Wybory parlamentarne 2015 r, parlament2015.pkw.gov.pl/350 Wyniki Sejm zagranica/0/61 (dostęp: 12.12.2017). Verfassung von Berlin, www.berlin.de/rbmskzl/regierenderlbuergermeisier/verfassung/ (dostęp: 30.05.2017). 331
A. Szczepaniak-Kroll Polacy w Berlinie (1980-2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości Walka o polski elektorat w Berlinie, Deutsche Welle 15.09.2016, www.dw.com/pl/walka-o-polski- elektorat-w-berlinie/a-19544740 (dostęp: 30.05.2017). Katarzyna Niewiedział, Beauftragte für Integration beim Bezirksamt Berlin-Pankow, www.funkhauseuropa.de/sendungen/polskimagazynradiowy/gosciewstudiu/katarzyna niewiedział 102.html (dostęp: 11.05.2015). Lucyna Jachymiak, Landesbeirat für Beauftragte des Berliner Senats für Integrations und Migrationsfragen, www.berlin.de/lb/intmig/integrationsbeirat/vorsitz-und-mitglieder/ (dostęp: 22.02.2016). Media po polsku w Niemczech, Deutsche Welle 10.09.2009, www.dw.com/pl/media-po-polskuw-niemczech/a-4651187 (dostęp: 1.02.2016). Od „Radia Multikulti” do Funkhaus Europa - Polski Magazyn Radiowy w niemieckim radiu, Porta Polonica, www.porta-polonica.de/pl/Atlas-miejsc-pami%C4%99ci/od-radia-multikulti- do-funkhaus-europa-polski-magazyn-radiowy-w-niemieckim (dostęp: 1.02.2016). Funkhaus Europa 29.09.2013, www.funkhauseuropa.de/sendungen/pobkimagazynradiowy/o, nas/onas 100.html (dostęp: 1.02.2016). Maria Kalczyńska, Media polonijne w Niemczech, [w:] Interakcja. Leksykon komunikowania polsko-niemieckiego, www.polska-memcy-interakcje.pł/articIes/show/55 (dostęp: 2.02.2016). PogW. www.pogIadberlinwest.de/Poglad·Wydania/SpalteRechts/osobie/Poglad.Karkowski.html (dostęp: 3.02.2016). Dialog, www.dialogmagazin.eu/strona-glowna.html (dostęp: 3.02.2016). Akcenty, w ww.akcenty.de (dostęp: 4.02.2016). Niemcy, prasa polonijna i polskojęzyczna,
www.polonia.org/pr-b5.htm (dostęp: 2.02.2016). Kontakty, www.kontakty.org/ (dostęp: 4.02.2016). Angora, www.angora.cor.pl/ (dostęp: 4.02.2016). Deutsche Welle po polsku, www2.dw-world.de/polish (dostęp: 4.02.2016). Katharina-Heinroth-Grundschule, katharina-heinroth-grundschule.de/ (dostęp: 9.09.2016). Robert-Jungk-Oberschule, www.robert-iungk-oberschue.de/ (dostęp: 9.09.2016). Zarządzanie różnorodnością jako podstawa budowania potencjału kapitału ludzkiego organizacji, e-mentor, 3 (40), www.e-mentor.edu. pi/arlykul/index/numer/40/¿d/84() (dostęp. 28.06.2016). Polacy a przystąpienie do Unii Europejskiej, Gazeta Wyborcza 26.02.2016, wyborcza. pl/l,75398.19681266,cbos-polacy-chca-byc-w֊unii-europejskiei-81-procľza.htm1 (dostęp: 29.06.2016). 332 ƒ í Bayerische λ Staatsbibliothek Į \ München / |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Szczepaniak-Kroll, Agnieszka |
| author_GND | (DE-588)1199470252 |
| author_facet | Szczepaniak-Kroll, Agnieszka |
| author_role | aut |
| author_sort | Szczepaniak-Kroll, Agnieszka |
| author_variant | a s k ask |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV047295984 |
| classification_rvk | NK 7210 |
| ctrlnum | (OCoLC)1256436659 (DE-599)BVBBV047295984 |
| discipline | Geschichte |
| discipline_str_mv | Geschichte |
| era | Geschichte 1980-2015 gnd |
| era_facet | Geschichte 1980-2015 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02871nam a2200625 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV047295984</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20220620 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">210525s2020 a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788366463349</subfield><subfield code="9">978-83-66463-34-9</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788365248503</subfield><subfield code="9">978-83-65248-50-3</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1256436659</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV047295984</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-Re13</subfield><subfield code="a">DE-739</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">HIST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">NK 7210</subfield><subfield code="0">(DE-625)126193:</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Szczepaniak-Kroll, Agnieszka</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1199470252</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Polacy w Berlinie (1980-2015)</subfield><subfield code="b">między integracją a zachowaniem tożsamości</subfield><subfield code="c">Agnieszka Szczepaniak-Kroll ; Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Muzeum Historii Polski</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Warszawa</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk</subfield><subfield code="c">2020</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="b">Muzeum Historii Polski</subfield><subfield code="c">2020</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">332 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen</subfield><subfield code="c">24 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Literaturverzeichnis Seite 295-332</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1980-2015</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Soziale Integration</subfield><subfield code="0">(DE-588)4077570-7</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Gesellschaftliches Bewusstsein</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020630-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="g">Volk</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046497-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Berlin</subfield><subfield code="0">(DE-588)4005728-8</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Polacy / integracja / Niemcy / Berlin / 1970-2000</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Polacy / integracja / Niemcy / Berlin / 1990-</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Berlin</subfield><subfield code="0">(DE-588)4005728-8</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="g">Volk</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046497-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Soziale Integration</subfield><subfield code="0">(DE-588)4077570-7</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Gesellschaftliches Bewusstsein</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020630-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="4"><subfield code="a">Geschichte 1980-2015</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung UB Passau - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032699237&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032699237&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">DHB</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20210901</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">DHB_BSB_FID</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032699237</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">307.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0905</subfield><subfield code="g">43</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0905</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">305.8009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0904</subfield><subfield code="g">43</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">307.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0904</subfield><subfield code="g">43</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">305.8009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0905</subfield><subfield code="g">43</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0904</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Berlin (DE-588)4005728-8 gnd |
| geographic_facet | Berlin |
| id | DE-604.BV047295984 |
| illustrated | Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T17:21:53Z |
| indexdate | 2024-07-10T09:08:06Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788366463349 9788365248503 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032699237 |
| oclc_num | 1256436659 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 DE-Re13 DE-BY-UBR DE-739 |
| owner_facet | DE-12 DE-Re13 DE-BY-UBR DE-739 |
| physical | 332 Seiten Illustrationen 24 cm |
| psigel | BSB_NED_20210901 DHB_BSB_FID |
| publishDate | 2020 |
| publishDateSearch | 2020 |
| publishDateSort | 2020 |
| publisher | Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk Muzeum Historii Polski |
| record_format | marc |
| spelling | Szczepaniak-Kroll, Agnieszka Verfasser (DE-588)1199470252 aut Polacy w Berlinie (1980-2015) między integracją a zachowaniem tożsamości Agnieszka Szczepaniak-Kroll ; Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Muzeum Historii Polski Warszawa Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk 2020 Muzeum Historii Polski 2020 332 Seiten Illustrationen 24 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Literaturverzeichnis Seite 295-332 Geschichte 1980-2015 gnd rswk-swf Soziale Integration (DE-588)4077570-7 gnd rswk-swf Gesellschaftliches Bewusstsein (DE-588)4020630-0 gnd rswk-swf Polen Volk (DE-588)4046497-0 gnd rswk-swf Berlin (DE-588)4005728-8 gnd rswk-swf Polacy / integracja / Niemcy / Berlin / 1970-2000 Polacy / integracja / Niemcy / Berlin / 1990- Berlin (DE-588)4005728-8 g Polen Volk (DE-588)4046497-0 s Soziale Integration (DE-588)4077570-7 s Gesellschaftliches Bewusstsein (DE-588)4020630-0 s Geschichte 1980-2015 z DE-604 Digitalisierung UB Passau - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032699237&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032699237&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis |
| spellingShingle | Szczepaniak-Kroll, Agnieszka Polacy w Berlinie (1980-2015) między integracją a zachowaniem tożsamości Soziale Integration (DE-588)4077570-7 gnd Gesellschaftliches Bewusstsein (DE-588)4020630-0 gnd Polen Volk (DE-588)4046497-0 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4077570-7 (DE-588)4020630-0 (DE-588)4046497-0 (DE-588)4005728-8 |
| title | Polacy w Berlinie (1980-2015) między integracją a zachowaniem tożsamości |
| title_auth | Polacy w Berlinie (1980-2015) między integracją a zachowaniem tożsamości |
| title_exact_search | Polacy w Berlinie (1980-2015) między integracją a zachowaniem tożsamości |
| title_exact_search_txtP | Polacy w Berlinie (1980-2015) między integracją a zachowaniem tożsamości |
| title_full | Polacy w Berlinie (1980-2015) między integracją a zachowaniem tożsamości Agnieszka Szczepaniak-Kroll ; Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Muzeum Historii Polski |
| title_fullStr | Polacy w Berlinie (1980-2015) między integracją a zachowaniem tożsamości Agnieszka Szczepaniak-Kroll ; Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Muzeum Historii Polski |
| title_full_unstemmed | Polacy w Berlinie (1980-2015) między integracją a zachowaniem tożsamości Agnieszka Szczepaniak-Kroll ; Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Muzeum Historii Polski |
| title_short | Polacy w Berlinie (1980-2015) |
| title_sort | polacy w berlinie 1980 2015 miedzy integracja a zachowaniem tozsamosci |
| title_sub | między integracją a zachowaniem tożsamości |
| topic | Soziale Integration (DE-588)4077570-7 gnd Gesellschaftliches Bewusstsein (DE-588)4020630-0 gnd Polen Volk (DE-588)4046497-0 gnd |
| topic_facet | Soziale Integration Gesellschaftliches Bewusstsein Polen Volk Berlin |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032699237&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032699237&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT szczepaniakkrollagnieszka polacywberlinie19802015miedzyintegracjaazachowaniemtozsamosci |