Schäßburg - Weinberg: 2 Archäologische Grabungen bei der Fundstelle "Gräberfeld" / "Necropolă"
Gespeichert in:
Hauptverfasser: | , , |
---|---|
Format: | Buch |
Sprache: | Romanian |
Veröffentlicht: |
Târgovişte
Cetatea de Scaun
2020
|
Schriftenreihe: | Archaeologia romanica
6 |
Schlagworte: | |
Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis |
Beschreibung: | 577 Seiten Illustrationen, Diagramme, Karten |
ISBN: | 9786065374652 |
Internformat
MARC
LEADER | 00000nam a2200000 cc4500 | ||
---|---|---|---|
001 | BV047241929 | ||
003 | DE-604 | ||
005 | 20220811 | ||
007 | t | ||
008 | 210416s2020 a||| c||| 00||| rum d | ||
020 | |a 9786065374652 |9 978-606-537-465-2 | ||
035 | |a (OCoLC)1249678247 | ||
035 | |a (DE-599)BVBBV047241929 | ||
040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
041 | 1 | |a rum | |
049 | |a DE-12 |a DE-19 |a DE-29 |a DE-188 |a DE-473 |a DE-20 | ||
084 | |a ALT |q DE-12 |2 fid | ||
130 | 0 | |a Sighişoara "Dealul Viilor" | |
245 | 1 | 0 | |a Schäßburg - Weinberg |n 2 |p Archäologische Grabungen bei der Fundstelle "Gräberfeld" / "Necropolă" |c Deutsches Archäologisches Institut, Eurasien-Abteilung ; Radu Harhoiu, Nikolaus Boroffka, Rodica Boroffka, Erwin Gáll, Adrian Ioniţă, Daniel Spânu |
264 | 1 | |a Târgovişte |b Cetatea de Scaun |c 2020 | |
300 | |a 577 Seiten |b Illustrationen, Diagramme, Karten | ||
336 | |b txt |2 rdacontent | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
490 | 1 | |a Archaeologia romanica |v 6 | |
490 | 0 | |a Archaeologia romanica | |
655 | 7 | |0 (DE-588)4143413-4 |a Aufsatzsammlung |2 gnd-content | |
688 | 7 | |a Ausgrabungen |0 (DE-2581)TH000008164 |2 gbd | |
688 | 7 | |a Rumänien |0 (DE-2581)TH000011760 |2 gbd | |
700 | 1 | |a Harhoiu, Radu |d 1945- |0 (DE-588)124507816 |4 aut | |
700 | 1 | |a Boroffka, Nikolaus |d 1957- |0 (DE-588)1156613752 |4 aut | |
700 | 1 | |a Boroffka, Rodica |4 aut | |
773 | 0 | 8 | |w (DE-604)BV047241927 |g 2 |
830 | 0 | |a Archaeologia romanica |v 6 |w (DE-604)BV048403811 |9 6 | |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032646175&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032646175&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
940 | 1 | |n oe | |
940 | 1 | |n gbd | |
940 | 1 | |q gbd_4_2105 | |
940 | 1 | |q BSB_NED_20210729 | |
942 | 1 | 1 | |c 930.1 |e 22/bsb |f 0905 |g 498 |
942 | 1 | 1 | |c 307.09 |e 22/bsb |f 09015 |g 498 |
942 | 1 | 1 | |c 307.09 |e 22/bsb |f 09015 |g 37 |
943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032646175 |
Datensatz im Suchindex
_version_ | 1813947571040681984 |
---|---|
adam_text |
Inhaltsverzeichnis Vorwort.11 01. Archäologische Grabungen in Schäßburg-Werøberg (rum. Dealul Viilor), Fundstelle „Gräberfeld". Forschungsgeschichte (1987 - 2010) (Radu Harhoiu).13 01.a. Beilage 1: rumänisch-deutsch-ungarische Ortsnamenliste.30 02. Prähistorische Siedlungsbefunde und Bestattungen (Nikolaus Boroffka, Rodica Boroffka). 51 02.1. Neolithikum/Kupferzeit. 51 02.2. Bronzezeit.54 02.2.a. Wietenberg-Kultur.54 02.2.b. Noua-Kultur. 56 02.3. Frühe Eisenzeit (Hallstattzeit). Kannelierte Keramik und Gáva-Kultur. 61 02.4. Bemerkungen zur kulturellen Zuordnung und Interpretation, sowie der Chronologie der bronze- und früheisenzeitlichen Befunde und Funde von Schäßburg ֊ Weinberg. 67 02.4.a.
Zur kulturellen Zuordnung und Interpretation der urgeschichtlichen Befunde. 67 02.4.b. Zur absoluten Chronologie der urgeschichtlichen Funde und Befunde. 74 02.5. Materialbeschreibung im Detail.79 03. Spätlatenezeitliche Funde und ihre mikroregionale Relevanz (Daniel Spánu). 85 03.1. Die Funde.85 03.2. Chronologische Anhaltspunkte.87 03.3. Mikrozonale Eingliederung. 89 03.a. Beilage 2: Fundstellen mit spätlaténezeitlichen Funden aus der Umgebung von Schäßburg, Bezirk Mureş .91 04. Gräberfeld 1. Ein Gräberfeld des 2.-3. Jhs. n. Chr. (Daniel Spánu). 93 04.1. Einleitung.93 04.2. Kontext und Grabbau. 93 04.3. Ritus und funeräres Ritual. 94 04.4.
Keramikkategorien und Grabinventare vom Weinberg.96 04.5. Historiographische Polemiken um die grauen Amphoren. 99 04.6. Amphoren aus grauem Ton - eine überregionale Form.101 04.6.a. Bezugspunkte für die chronologische und kulturelle Einordnung der Amphore aus Grab 143. 105 04.7. Analogien für die Kannen, Töpfe und Schüsseln. 108 04.8. Die Eimeranhänger aus Grab 195 und die Bedeutung ihrer Analogien. HO 04.9. Schlussfolgerungen.112 05. Befund 243/ 271. Ein Töpferofen des 4. Jhs. n. Chr. (Radu Harhoiu).113 05.1. Scheibengedrehte Keramik. 114 05.2. Handgearbeitete Keramik. 117 06. Gräberfeld 2. Ein Gräberfeld des 4. Jhs. n. Chr. (Radu Harhoiu).119 06.1. Bestattungssitten.
119 06.2. Ausstattung der Grabgrube. 119 06.3. Orientierung.122
SCHÄßBURG - Weinberg/ SIGHIŞOARA - Dealul Viilor 06.4. Grabstörungen. 122 06.5. Beigabensitten. 125 06.6. Trachtsitten.128 06.7. Der Fundstoff.132 06.7.a. Die Keramik. 132 06.7.b. Glasgefäße. 134 06.7.C. Tracht- und Schmuckstücke.134 06.7.C.1. Ohrringe. 134 06.7.C.2. Kämme. 135 06.7.C.3. Perlen.135 06.7.C.4.
Anhänger.136 06.7.C.5. Fibeln.136 06.7.C.6. Einfache ovale Schnallen.138 06.7.d. Geräte.138 06.8. Schlussfolgerungen. 138 06.9. Der kulturell-historische Hintergrund. 139 06.a. Beilage 3: Grabfunde der zweiten Hälfte des 3. und des 4. Jhs. n. Chr. 155 07. Gräberfeld 3. Ein Gräberfeld des östlichen Reihengräberkreises (Ausgang des 5. - erste Hälfte des 7. Jhs.) (Radu Harhoiu).159 07.1. Bestattungssitten. 159 07.2. Ausstattung der Grabgrube .159 07.3. Orientierung der
Verstorbenen.162 07.4. Grabstörungen. 163 07.5. Beigabensitte. 165 07.6. Trachtsitten. 166 07.7. Der Fundstoff. 167 07.7.a. Die Keramik. 167 07.7.b. Tracht- und Schmuckstücke.167 07.7.b.l. Toiletteobjekte.167 07.7.b.2. Halsschmuck. 168 07.7.b.3. Gürtelzubehör.169 07.7.C.
Waffen.169 07.7.d. Geräte. 169 07.8. Schlussfolgerungen. 170 07.9. Hypothetische Bestattungen des 4. oder des 6-7. Jhs. 171 07.10. Der archäologische Hintergrund.175 07.a. Beilage 4: Grabfunde des 6.-erste Hälfte des 7. Jhs. aus Siebenbürgen. 181 08. Ein Töpferofen des 8. Jhs. (Befund 410) (Daniel Spánu). 185 08.1. Der archäologische Kontext .185 08.1.a. Die Werkgrube (Bf. 409).185 08.1.b. Der Ofen (Bf. 410). 186 08.2. Die Analyse der Keramik aus dem Ofen.190 08.2.a. Die Verteilung der Keramik im
Ofen. 190 08.2.b. Die Klassifizierung und allgemeine Datierung der Keramik.190 08.2.С. Die Fragmentierung und die Restaurierung der Keramik.192 08.2.d. Die morphologische Relevanz des geborgenen Materials.193 8
SCHÄßBURG - Weinberg/SIGHIŞOARA ֊ Dealul Viilor 08.2.e. Die Verzierung und die Behandlung der Oberflächen. 194 08.3. Schlussfolgerung.196 09. Die kulturelle Einordnung des spätawarenzeitlichen Töpferofens (Erwin Gáli).199 09.1. Der Töpferofen von Schäßburg im Kontext der Keramikproduktion des awarischen Khaganats.199 09.2. Der Töpferofen von Schäßburg-Weinberg - „Gräberfeld" im mikroregionalen Kontext.203 09.a. Beilage 5: Zweikammeröfen mit senkrechtem Luftzug aus dem Bereich des awarischen Khaganats. 206 10. Der Befund 359. Ein spätawarischer Wohnbau (Radu Harhoiu). 207 10.1. Überblick. 207 10.2. Die Analyse des Inventars.211 10.2. a. Die auf der langsam rotierenden Scheibe hergestellte Keramik.211 10.2. b. Die handgearbeitete
Keramik. 216 10.2. C. Die Analyse der Verzierung der handgearbeiteten Keramik.217 10.3. Der kulturell-historische Hintergrund. 220 10. a. Beilage 6: Spätawarenzeitliche Funde aus Siebenbürgen. 226 11. Die Siedlung des 12.-13. Jhs. von Schäßburg-Weinberg - „Gräberfeld" (Adrian Ioniţă). 235 11.1. Analyse der Befunde.235 11.1. a. Häuser und wirtschaftliche Anbauten.235 11.1. b. Gruben diverser Funktion. 238 11.2. Materialanalyse. 239 11.2. a. Die Keramik. 240 11.2. b. Metallobjekte. 247 11.2. C. Knochenobjekte.249 11.2. d.
Steingegenstände. 249 11.3. Kurze historisch-archäologische Bemerkungen.249 11. a. Katalog der Funde aus den Siedlungskomplexen des 12.-13. Jhs. von Schäßburg-Weinberg „Gräberfeld" . 252 12. Gräberfeld 4. Ein Gräberfeld des 12. Jhs. Die Entwicklung der Mikrozone Schäßburg und der Fundstelle „Weinberg" in einer Grenzlandschaft (Erwin Gáli).259 12.1. Topographische Lage des Gräberfeldes von Schäßburg-Weinberg.259 12.2. Ritus und Ritual in den Bestattungen des Gräberfeldes von Schäßburg-Weinberg. Grundsatzideen zu mittelalterlichen Bestattungen. 261 12.2. a. Charakteristika der Bestattungsrituale in Schäßburg-Wdnberg. 263 12.2. b. Ausstattung der Grube. 263 12.2. C. Der Fall von Grab 122: Eine Sargbestattung?.264 12.2. d. Ausrichtung der Gräber. 265 12.2. e. Lage und
Armhaltungen der Skelette. 265 12.2. f. Mehrfachbestattungen, Überlagerungen. 268 12.2. g. Abweichende, atypische Situationen vom Weinberg, die für die Gräberfelder um Kirchen charakteristisch sind.269 12.3. Beigaben. 270 12.3. a. Die Münzen aus den Gräbern. Der „Schatz" aus Grab 28B. 271 12.4. Das archäologische Material. 273 12.4. a. Schmuck.274 9
SCHÄßBURG - Weinberg/SIGHIŞOARA -Dealul Viilor 12.4. a.l. Ohrringe mit „S"-förmigen Enden.274 12.4. a.2. Ovale Schnalle. 275 12.4. Ե. Geräte.275 12.4. C. Münzen.276 12.5. Evolution und Chronologie des Gräberfeldes. 278 12.6. Zum multikulturellen Ausdruck der Gemeinschaft von Schäßbu rg-Weinberg.281 12.7. Status der Gemeinschaft von Schäßbmg-Weinberg. Soziale Beziehungen. 282 12.8. Archäologische und historische Überlegungen zu Mikroregionen des 12.-13. Jhs. 284 12.9. Das Gräberfeld der Gemeinschaft von Schäßburg-Wemberg in einer Grenzlandschaft. 288 12.10. Die Identität der Gemeinschaft von Schäßburg-Weinberg. Bemerkungen zum mittelalterlichen Erscheinen der Szekler.295 12.11. Schlussfolgerungen und Beobachtungen über die zukünftige Erforschung der mittelalterlichen Umgebung von
Schäßburg. 298 12.a. Beilage 7: Gräberfeld 4 (12. Jh.) Kennzeichen der Grabfunde. 300 12.b. Beilage 8: Gräberfelder um Kirchen in Siebenbürgen (11. Jh.-erste Hälfte 13. Jh.) und die Verbreitung von sehr großen Lockenringen mit „S"-förmigem Ende. 303 12.C. Beilage 9: Archäologische Funde aus dem 12.-13. Jh. aus Ost-Siebenbürgen.307 12. d. Beilage 10: Haarnadeln und Münzen aus Friedhöfen des 12. und der ersten Hälfe des 13. Jhs. im Osten und Südosten Siebenbürgens. 313 Rezumat.315 Summary.327 13. Katalog der Befunde und Einzelfunde. 339 13.1. Grabfunde. 339 13.2. Befunde (Bf) (Wohnbauten, Abfallgruben, Anhäufungen von Materialien oder mit unklarer
Funktion).390 13.3. Einzelfunde (Ef). 439 14. Literatur. 443 Tafeln. 501 10
14. Literatur Schriftliche Quellen ÁKÍF Az államalapítás korának írott forrásai. Szegedi Középkortörténeti Könyvtár 15. Gy. Kristó (Hrsg.). Szeged 1999. CORPUS IURIS HUNGARICI Corpus Iuris Hungarici. D. Márkus (Hrsg.). Budapest 1899. ÍROTT FORRÁSOK 1050-1116 írott források az 1050-1116 közötti magyar történelemről. Szegedi Középkortörténeti Könyvtár 22. F. Makk, G. Thoroczkay (Hrsg.). Szeged 2006. JUVENAL Satire Satires de Juvénal et de Perse, traduites en vers français par M. Jules Lacroix. Paris 1846. PLINIUS Nat. hist. Pliny (Plinius), Natural History, with an English translation in ten volumes. Volume II, Libri III-VII, by H. Rackham. Cambridge Massachusetts, London 1961. SRH Scriptores rerum Hungaricarum tempore ducum regumque stirpis Arpadianae gestarum I-II. E. Szentpétery (Hrsg.). Budapestini 1937-1938. SzO III Székely Oklevéltár III. kötet 1270-1571. Kolozsvár 1890. Publikationen ALDEA et al. Ghirbom I. Aldea, E. Stoicovici, M. Blăjan, Cercetări arheologice în cimitirul prefeudal de la Ghirbom (com. Berghin, jud. Alba). Apulum 18,1980,151-177. ALEXANDRESCU, ГОР, MARCU Raport A. D. Alexandrescu, I. Pop, M. Marcu, Raport asupra săpăturilor de la Harman, jud. Braşov (1961-1970). Materiale ci Cercetări Arheologice 10,1973,231-259. ALFÖLDI, NAGY, LÁSZLÓ Budapest A. Alföldi, L. Nagy, Gy. László, Budapest az ókorban. Második rész. Budapest 1942. ALICU Polus D. Alicu, Polus. Istorie pierdută, istorie regăsită. Cluj-Napoca 2008. ALMGREN Fibelformen O. Almgren, Studien über nordeuropäische Fibelformen der ersten nachchristlichen Jahrhunderte mit Berücksichtigung der
provinzialrömischen und südrussischen Formen. Leipzig 1923.
Literatur AMBROZ Fïbuly А. К. Амброз, Фибулы юга европейской части СССР. II в. до н. э. - IV в. н. э. Археология СССР. Свод Археологических Источников Д1-30 (Москва 1966). ANDRIŢOIU, RUSTOIU Sighişoara-Wietenberg I. Andriţoiu, А. Rustoiu, Sighişoara-Wietenberg. Descoperiri preistorice şi aşezarea dacică. Bibliotheca Thracologica 23. Bucureşti 1997. ANDRONIC Fortificaţiile medievale Al. Andronic, Fortificatine medievale din Moldova. Memoria Antiquitatis 2,1970,403-416. ANGENENDT Wülibrord A. Angenendt, Willibrord und die thüringische Kirchenorganisation. In: G. Graf, H-P. Hasse (Hrsg.), Vestigia pietatis. Studien zur Geschichte der Frömmigkeit in Thüringen und Sachsen. Leipzig 2000,9-17. ANGHEL, BLĂJAN Sînmiclăuş Gh. Anghel, M. Blăjan, Sondajul de salvare de la Sînmiclăuş, jud. Alba. Apulum 12,1974,311-329. ARDEVAN Viaţa municipală R. Ardevan, Viaţa municipală în Dacia romană. Timişoara 1998. ASTILL Anglo-Saxon G. Astili, Anglo-Saxon Attitudes: How Should Post-AD 700 Burials Be Inteipreted? In: D. Sayer, H. Williams (Hrsg.), Mortuary Practices and Social Identities in the Middle Ages. Exeter 2009, 222-235. BABEŞ Enisala M. Babeş, Necropola daco-romană de la Enisala. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 22.1,1971,19-45. BABEŞ, Siebenbürgen M. Babeş, Siebenbürgen in der Römerzeit. Zur Frage der Kontinuität und der Romanisierung der Geto-Daker. In: W. Schuller (Hrsg.), Siebenbürgen zur Zeit der Römer und der Völkerwanderung. Köln, Weimar, Wien 1994,117-144. BABEŞ et al. Raport M. Babeş, N. Miritoiu, M. Istrate, G. Coman, Raport preliminar privind reluarea săpăturilor de la
Poieneşti ֊1979. Acta Moldáviáé Meridionalis 2,1980,35-44. BADER Gava T. Bader, Bemerkungen über die Gáva Kultur. Geschichte und Stand der Forschung. Ein Überblick. In: L. Marta (Hrsg.), TL· Gáva Culture in the Tisa Plain and Transylvania / Die Gáva-Kultur in der Theißebene und Siebenbürgen. Symposium Satu Mare 17-18 june/juni 2011. Satu Mare 28.1, 2012, 7-22. BAJKAI Késő avar kori település R. Bajkai, Késő avar kori település Hajdúnánás hatarahan. Annales Musei Debreceniensis 85,2014,29-60. BALAN Deviant burials G. Bălan, Deviant burials ofWietenberg culture at Miceşti-Cigaş (Alba county, Romania). In: M. Gligor (Hrsg.), Archaeothanatology: An interdisciplinary approach on death from Prehistory to the Middle Ages. Annales Universitatis Apulensis, Seria Historica 18.11, 2014,95-118. 444
Literatur BĂLAN, QUINN Miceşti G. Bălan, C. P. Quinn, Radiocarbon data offunerary discoveries from Middle Bronze Age settlement at Miceşti-Cigaş (Alba county, Romania). In: M. Gligor (Hrsg.), Archaeothanatology: An interdisciplinary approach on death from Prehistory to the Middle Ages. Annales Universitatis Apulensis, Seria Historica 18.11, 2014,119-126. BĂLAN et al. Sebeş G. Bălan, C. Fântâneanu, D. Anghel, Necropola din epoca bronzului de la Sebeş. Catalog de expoziţie. Contribuţii de: S. Popa, D. Tentiş, R. Burlacu-Timofte, S. Şerban, C. Adam, H. Bărdaş. Cluj-Napoca 2014. BĂLAN et al. Wietenberg G. Bălan, C. P. Quinn, G. Hodgins The Wietenberg culture: Periodization and chronology. Dacia N.S. 60,2016 (2018), 67-92. BALFET et al. Lexique H. Balfet, M.F. Fauvet Berthelot, S. Monzon, Lexique et typologie des potiers. Pour la normalisation de la description des potiers. Paris 1989. BÁLINT Ճ magyarság Cs. Bálint, A magyarság és az ú.n. Bjelo Brdói kultúra. Cumania 4,1976,225-254. BÁLINT Az ethnosz Cs. Bálint, Az ethnosz a kora középkorban (A kutatás lehetőségei és korlátái) (The Ethnos in the Early Middle Ages). Századok 140.2,2006, 277-347. BÁLINT Nagyszentmiklós Cs. Bálint, Der Schatz von Nagyszentmiklós. Archäologische Studien zur frühmittelalterlichen Metallgefäßkunst des Orients, Byzanz' und der Steppe. Varia Archaeologica Hungarica 16b, Budapest 2010. BÁLINT Saltovo-Majaki Cs. Bálint (Hrsg.), Die Keramik der Saltovo-Majaki Kultur und ihre Varianten. Varia Archaeologica Hungarica 3, Budapest 1990. BALTAG Albeşti Gh. Baltag, Aşezarea de la Albeşti-Sighişoara. Elemente
inedite în cultura materială din sec. IX-X. Revista Bistriţei 8,1994, 75-78. BALTAG Date G. Baltag, Date pentru un studiu arheologic al zonei municipiului Sighişoara. Marisia 9,1979, 75-106. BALTAG Sighişoara-Schăssburg G. Baltag, Sighişoara-Schăssburg-Segesvâr. Cluj-Napoca 2004. BALTAG Sighişoara G. Baltag, Sighişoara înainte de Sighişoara. Bucureşti 2000. BALTAG, AMLACHER Noi contributii G. Baltag, E. Amlacher, Noi contributii la repertoriul arheologic al zonei Târnava Mare. Marisia 23-24, 1994,171-193. 445
Literatur BALTAG, AMLACHER Contribuţii G. Baltag, E. Amlacher, Contribuţii la problema continuităţii în zona Tîrnavelor. Anuarul Institutului de Istorie şi Arheologie (Cluj) 28,1987-1988, 97-138. BALTAG et al. Ceramica G. Baltag, R. Harhoiu, M. Petică, Ceramica din sec. IV-V de la Sighişoara Dealul Viilor. Marisia 11-12 (1981-1982) 1982, 51-60. BARABÁSI Behálózva A.-L. Barabási, Behálózva. A hálózatok új tudománya. Budapest 2013. BARABÁSI, ALBERT Emergence of Scaling A. -L. Barabási, R. Albert, Emergence of Scaling in Random Networks. Science Magazine (New York) 286, 1999,509-512. BÁRDOS Középkori taupiom E. Bárdos, Középkori templom és temető Kaposvár határában (Előzetes jelentés a leletmentő ásatásról). Somogyi Múzeumok Közleményei 3,1978,187-234. BARTÓK Ruinele bisericilor B. Bartók, Ruinele bisericilor romanice şi gotice târzii de la Vârghiş, jud. Covasna (The Ruins of the Romanesque and Gothic Period at Vargyas/Vărghiş, Covasna County). Acta Siculica 1996.1,175-180. BĂRBULESCU Potuissa M. Bărbulescu, Un mormânt din epoca migratiilor în castrul de la Potaissa. Muzeul National 6,1982,137142. BÂRZU Bratei Cimitirul 1 L. Bârzu, Continuitatea populaţiei autohtone în Transilvania în secolele 4-5. Cimitirul 1 de la Bratei. Bucureşti 1973 BÂRZU Bratei Gräberfeld 3 L. Bârzu, Ein gepidisches Denkmal aus Siebenbürgen. Das Gräberfeld 3 von Bratei. Mit Beiträgen von E. Zaharia und R. Harhoiu. Archaeologia Romanica 4. Cluj-Napoca 2010. BÂRZU Gepidische Funde L. Bârzu, Gepidische Funde von Brateiu. Dacia N.S. 35,1991,211-214. BÂRZU La station L. Bârzu, La Station no 1 de Bratei, dep.
de Sibiu (IV-VII siècles). Dacia N.S. 38-39,1994-1995, 239-295. BECK, MULLER, STEUER Fibel H. Beck, R. Müller, H. Steuer, Fibel und Fibeltracht. Reallexikon der germanischen Altertumskunde, Studienausgabe. Berlin, New York 2000. BEILKE-VOIGT Miniaturobjekte I. Beilke-Voigt, Frühgeschichtliche Miniaturobjekte mit Amulettcharakter zwischen Britischen Inseln und Schwarzem Meer. Schriften zur Archäologie der germanischen und slawischen Frühgeschichte 3. Bonn 1998. 446
Literatur BEJINARIU, LAKÓ Crasna I. Bejinariu, E. Lakó, Contribuţii la cunoaşterea bronzului târziu din nord-vestul României. Aşezarea de la Crasna. Acta Musei Porolissensis 23.1,2000,153-219. ВЕКЕ Egyházmegye А. Веке, Az erdélyi а XIV. század elején. Budapest 1896. BELDIMAN Piepteni C. Beldiman, Piepteni din a doua epocă a fierului descoperiţi în estul Transilvaniei. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 41.1,1990,111-113. BELJAK Púchovská kultura J. Beljak, Púchovská kultura a Germáni na pohroní v staršej dobe rímskej. In: E. Droberjar, M. Lutovský (Hrsg.), Archeologie Barbarů 2005. Praha 2006, 257-272. BENCZE Reconstructing Ü. Bencze: Reconstructing a monastic landscape: The example of the Cistercian Abbey Cârţa (Kerz, Kere). In: I. Burnichioiu (Hrsg.) Monastic Life, Art and Technology in llth֊16th Centuries. Annales Universitatis Apulensis. Series Historka Universitatea "1 Decembrie 1918" Alba Iulia 2016,137-154. BENEDEK, PÓPITY Késő avar A. Benedek, D. Pópity, Késő avar kori településrészlet Szeged-Fertő, Jójárt tanya területéről. In: G. Lőrinczy (Hrsg.), Pusztaszertől Algyőig. A Móra Ferenc Múzeum Évkönyve, Studia Archaeologica II, 2010, 193208. BENKŐ Adalékok a székelyek L. Benkő, Adalékok a székelyek korai történetéhez. Erdélyi Múzeum 52.1,1990,109-122. BENKŐ A középkori székelyek E. Benkő, A középkori székelyek. In: E. Benkő, Gy. Kovács (Hrsg.), A középkor és a kora újkor Régészete Magyarországon. Budapest 2010,221-254. BENKŐ A középkori Székelyföld E. Benkő, A középkori Székelyföld. Budapest 2012. BENKŐ Keresztúr-szék E. Benkő, A középkori Keresztúr-
szék régészeti topográfiája. Varia Archaeologica Hungarica 5. Budapest 1992. BENKŐ Rugonfalva E. Benkő, Rugonfalva középkori emlékei. Erdélyi Múzeum (Kolozsvár/Cluj-Napoca) 53.1-2,1991,15-28. BERECKI Luduş S. Berecki, The Bronze Age site from Luduş, with special reports by C. Beldiman, D.-M. Sztancs, Sz. S. Gál, I. Kelemen, В. Rezi, C. Simion, T. Sava, C. Stăncel. Bibliotheca Mvsei Marisiensis, Seria Archaeologica 10, Cluj-Napoca 2016. BERNERT et al. A Vál-Plébániaker Zs. Bemert, Á. Kustár, Cs. Suskovics, I. Szikossy, К. Targubáné Rendes, G. Tóth, A Vál-Plébániakert középkori templom körüli temető embertani vizsgálata. Folia Anthropologica 1, 2003,5-166. BICHIR Cultura carpică Gh. Bichir, Cultura carpică. Biblioteca de Arheologie 20. Bucureşti 1973. 447
Literatur BICHIR Cuptoarele G. Bichir, Cuptoarele de ars ceramică din cadrul culturii Vîrteşcoiu-Poieneşti. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 17.3,1966,489-509. BICHIR Geto-dacii G. Bichir, Geto-dacii din Muntenia în epocă romană. Biblioteca de Arheologie 43. Bucureşti 1984. BICHIR Les sarmates G. Bichir, Les sarmates au Bas-Danube. Dacia N.S. 21,1977,167-197. BICHIR Stolniceni G. Bichir, Continuitatea în Dacia după retragerea romană. Aşezarea din secolele III-IV de la Stolniceni Rîmnicu Vîlcea (Buridava romană). Thraco-Dacica 9,1988,101-117. BIERBRAUER Alamanischer Adelsfriedhof V. Bierbrauer, Alamanischer Adelsfriedhof und frühmittelalterliche Kirchenbauten von St. Martin in Dunningen. In: Heimat an der Eschach. Dunningen-Seedorf-Lackendorf. Sigmaringen 1986,19-40. BIERBRAUER Goten V. Bierbrauer, Archäologie und Geschichte der Goten vom 1.-7. Jh. Versuch einer Bilanz. Frühmittelalterliche Studien 28,1994,51-71. BIERBRAUER Interpretation V. Bierbrauer, Die ethnische Interpretation der Síntana de Mureş-Cemjachov-Kultur. In: G. Gomolka Fuchs (Hrsg.), Die Sîntana de Mureş-Cernjachov-Kultur. Akten des Internationalen Kolloqiums in Kaputh von 20. bis 24. Oktober 1995. Bonn 1999,211-238. BIERBRAUER, NOTHDURFTER Sähen I V. Bierbrauer, H. Nothdurfter, Săben I. Bd. 1-3. München 2015. BĪNSKĪ Medieval P. Binski, Medieval Death. London 1996. BLĂJAN, BOTEZATU Alba Iulia M. Blăjan, D. Botezatu, Studiul arheologic şi antropologic al mormintelor (sec. VIII) de la Alba Iulia. Apulum 37.1, 2000, 453-470. BLOŞIU Leţcani C. Bloşiu, Necropola din secolul al IV-lea e. n. de la Leţcani (jud.
Iaşi). Arheologia Moldovei 8,1975,203-280. BOGATS Háromszéki helynevek D. Cs. Bogáts, Háromszéki helynevek. In: V. Csutak (Hrsg.), Emlékkönyv a Székely Nemzeti Múzeum ötvenéves jubileumára. Sepsiszentgyörgy 1929,48-58. BOGDAN CĂTĂNICIU Oraşe I. Bogdan Cătăniciu, Despre apariţia oraşelor şi statutul acestora în Dacia romană. Ephemeris Napocensis 3,1993, 203-224. BOGNÁR Ásványhatározó L. Bognár, Ásványhatározó. Budapest 1987. 448
Literatur BOLLÓK Ճ keresztények A. Bollók, A keresztények temetkezései és a keresztény temető a késő ókor és a kora középkor évszázadaiban. In: E. Tóth, T. Vida, I. Takács (Hrsg.), Szent Márton és Pannónia. A kereszténység a római világ határán. Pannonhalma-Szombathely 2016,113-122. BOLLÓK Hagyományok A. Bollók, Hagyományok metszéspontjában - a kép szerepe az iszlám művészetben. In: B. Csanád (Hrsg.), A kép - sokféle nézetben. Budapest 2014,11-28. BÒNA Anbruch I. Bòna, Der Anbruch des Mittelalters. Gépidén und Langobarden im Karpatenbecken. Budapest 1976. BÒNA Daciától I. Bòna, Daciától Erdőelvéig. A népvándorlás kora Erdélyben (271-896). In: B. Köpeczi (Hrsg.), Erdély története. Bd. I. Budapest 1988,129-194. BÒNA Siebenbürgen I. Bòna, Siebenbürgen im mittalterlichen Königräch Ungarn. In: B. Köpeczi (Hrsg.), Kurze Geschichte Siebenbürgens. Budapest, 1990,107-240. BÒNA Völkerwanderung I. Bòna Völkerwanderung und Frühmittelalter (271-895). In: B. Köpeczi (Hrsg.), Kurze Geschichte Siebenbürgens. Budapest 1990, 62-106. BÒNA, NAGY Gräberfelder I. Bòna, M. Nagy, Gepidische Gräberfelder am Theissgebiet. Monumenta Germanorum Archaeologica Hungáriáé. Bd. I. Monumenta Gepidica. Budapest 2002. BORDI A középkori Dobo falu Zs. L. Bordi, A középkori Dobo falu régészeti kutatása. Erdővidéki Lapok 4,2003,4-6. BORDI A középkori Dobo falu plébániatemplomának Zs. L. Bordi, Ճ középkori Dobo falu plébániatemplomának régészeti feltárása. Erdővidéki Lapok 4,2003,5-10. BORDI Fortificatine medievale Zs. L. Bordi, Fortificatine medievale timpurii din pădurea Rika. Tumul estic (A Rika-erdä kora
középkori erődítményrendszer. A keleti torony). Acta Siculica 2007,287-300. BOROFFKA Aiud N. Boroffka, Siedlungsmuster im bronzezätlichen Siebenbürgen - Am Bäspiel des Gebietes um Aiud, jud. Alba. In: B. Horejs, R. Jung, E. Kaiser, B. Teržan (Hrsg.), Interpretationsraum Bronzezät. Bernhard Hansel von sdnen Schülern gewidmet. Universitätsforschungen zur Prähistorischen Archäologie 121. Bonn 2005,125-142. BOROFFKA Marginal Elites N. Boroffka, Marginal Elites. Some observations in modern Romania and thdr relevance to Prehistoric hoards and status expression. In: S. Hansen, D. Neumann, T. Vachta (Hrsg.), Raum, Gabe, Erinnerung. Wähgaben und Häligtümer in prähistorischen und antiken Gesellschaften. Berlin Studies of the Ancient World 38. Berlin 2016, 311-330. BOROFFKA Probleme N. G. О. Boroffka, Probleme der jungbronzezätlichen Keramik in Ostungam und Westrumänien. In: H. Ciugudean, N. Boroffka (Hrsg.), The Early Hallstatt Period (1200-700 B. C.) in South-Eastern Europe. Proceedings 449
Literatur of the International Symposium from Alba Iulia, 10-12 June, 1993. Bibliotheca Musei Apulensis 1. Alba Tulia 1994,7-23. BOROEFKA Romania N. Boroffka, Romania, Moldova, and Bulgaria. H. Fokkens, A. Harding (Hrsg.), The Oxford Handbook of the European Bronze Age. Oxford 2013,877-897. BOROFFKA Wietenberg N. Boroffka, Die Wietenberg-Kultur. Ein Beitrag zur Erforschung der Bronzezeit in Südosteuropa. Universitätsforschungen zur Prähistorischen Archäologie 19. Bonn 1994. BOROFFKA, BOROFFKA Sighişoara N. Boroffka, R. Boroffka, VII. Materiale Preromane, եւ: R. Harhoiu, G. Baltag, Sighişoara „Dealul viilor". Monografie arheologică. Bistriţa, Cluj-Napoca 2006,575-619. BOROFFKA, MANTU-LAZAROVICI Bronzesicheln N. Boroffka, C.-M. Mantu-Lazarovici, Zwei Bronzesicheln der Noua-Kultur aus Poieneşti: Zur Wirtschaft in den bronzezeitlichen Steppen Eurasiens. In: E. Sava, В. Govedarica, В. Hansel (Hrsg.), Der Schwarzmeerraum vom Äneolithikum bis in die Früheisenzeit (5000 - 500 v. Chr.). Band 2 Globale Entwicklung versus Eokalgeschehen. Internationale Fachtagung von Humboldtianem für Humboldtianer im Humboldt-Kolleg in Chişinău, Moldavien (4.-8. Oktober 2010). Prähistorische Archäologie in Südosteuropa 27 (Rahden/ Westf. 2011) 148-165. BOROFFKA, MANTU-LAZAROVICI Zimovka H. Бороффка, K.-M. Манту-Лазарович, Зимовка степных скотоводов и два бронзових серпа из Пойенештъ (Румиыия). Российский Археологический Ежегодник 2, 2012,172-193. BORONEANŢ, DAVIDESCU Două bordeie V. Boroneanţ, M. Davidescu, Două bordeie dacice în Schela Cladovei - Turnu Severin. Apulum 7.1,1968, 253-260. BOTÁR A
Csíki-medence I. Botár, A Csíki-medence középkori településtörténete. Doktori Disszertáció. Eötvös Loránd Tudományegyetem. Budapest 2013. BOTÁR Árpád-kori I. Botár, Árpád-kori kerámialeletek a Csíki Székely Múzeum gyűjteményében. Acta Siculica 1999.1,247-272. BOTÁR Csík Árpád-kori I. Botár, Csík Árpád-kori települestörténetének kérdései a helynevek es a régészeti adatok fényében. In: I. Hoffman, V. Tóth (Hrsg.), Helynévtörteneti tanulmányok. Debrecen 3, 2008, 71-94. BOTÁR Fejetlen lovas I. Botár, Fejetlen lovas a Limes Fenyédiensis mentén - Gondolatok Csík Árpád-korának néhány kérdéséről Gáli Erwin régészeti (?) észrevételei kapcsán. Székelyföld kulturális folyóirat 20.7, 2016,102-112. BOTÁR Kövek, falak, templomok I. Botár, Kövek, falak, templomok. Csíkszereda 2009. BOTÁR Medieval Finds I. Botár, Medieval Finds from Cotormani. Marisia 31, 2011, 299-312. 450
Literatur BOYANCÉ Funus P. Boyancé, Funus acerbum. Revue des études anciennes 54,1952,275-289. BÖHME Adelsgräber H. W. Böhme, Adelsgräber im Frankreich. Archäologische Zeugnisse zur Herausbildung einer Herrenschicht unter den merowingischen Königen. Jarhbuch des Römisch-Germanische Zentralmuseums (Mainz) 40, 1993, 397-534. BÖHME Christianisierung H. W. Böhme, Neue archäologische Aspekte zur Christianisierung Süddeutschlands während der jüngeren Merowingerzeit. In: W. Berschin, D. Geuenich, H. Steuer (Hrsg.), Mission und Christianisierung am Hochund Oberrhein (6.-8. Jahrhundert). Stuttgart 2000, 75-109. BÖHME Zeugnisse A. Böhme, Archäologische Zeugnisse zur Geschichte der Markomanenkriege (166-180 n. Chr.). Jarhbuch des Römisch-Germanische Zentralmuseums (Mainz) 1975,153-217. BRANA Zăcămintele V. Brana, Zăcămintele nemetalifere din România. Bucureşti 1967. BRATHER Ethnie Identities S. Brather, Ethnie Identities as Constructions of Archaeology: The case of the Alamanni. In: A. Gillett (Hrsg.), On Barbarian Identity. Critical Approaches to Ethnicity in the Early Middle Ages. Studies in the Early Middle Ages 4. Turnhout 2002,149-175. BUDAY Porolisumból A. Buday, Porolisumból. Dolgozatok 5,1914, 67-94. BUJNA, ROMSAUER Bučany J. Bujna, P. Romsauer, Späthallstatt und frühlatènzeitliches Gräberfeld in Bučany. Slovenska Archaeologia 31,1983, 277-322. BUZILĂ Ceramica cu roata A. Buzilă, Despre ceramica daco-getică lucrată cu roata de la Bîtca Doamnei. Memoria Antiquitatis 4-5, 1973, 93-113. CAPELLE Miniaturgeräte T. Capelle, Miniaturgeräte. In: J. Hoops, H. Beck (Hrsg.), Reallexikon
der germanische Altertumskunde 20, 2002,46-50. CÄPITANU Rezultate V. Capitami, Principalele rezultate ale săpăturilor arheologice în aşezarea geto-dacică de la Răcătău (jud. Bacău). Carpica 8,1976,49-120. ČAPLOVIČ Život D. Čaplovič, Život v dedinskom prostredí stredovekého Uhorska. Archaeologia Historka (Brno) 24,1999, 41-58. CAVRUC Covasna V. Cavruc (Hrsg.), Repertoriul arheologic al judeţului Covasna. Sfântu Gheorghe 1998. 451
Literatur CAVRUĆ Harghita V. Cavruc (Hrsg.), Repertoriul arheologic al judeţului Harghita. Sfântu Gheorghe 2000. CHIDIOŞAN Derşida N. Chidioşan, Contribuţii la istoria tracilor din nord-vestul României. Aşezarea Wietenberg de la Derşida. Oradea 1980. CHIDIOŞAN, EMÖDI Igriţa N. Chidioşan, I. Emödi, Grupul cultural Igriţa de la sfirşitul epocii bronzului. Crisia 12,1982, 61-86. CHIRILĂ et al. Münzen E. Chirilă, N. Gudea, G. Moldovan, Münzen aus der Sammlung des Museums der Stadt Sighişoara. Schäßburg 1972. CHIRILĂ, GUDEA, MOLDOVAN Tezaure şi descoperiri E. Chirilă, N. Gudea, Gh. Moldovan, Tezaure şi descoperiri monetare din Muzeul municipal Sighişoara. Sighişoara 1972. CHIŢESCU Roman Republican Coinage M. Chiţescu, Numismatic Aspects of the History of the Dacian State: the Roman Republican Coinage in Dacia and Geto-Dacian Coins of Roman Type. British Archaeological Reports 112,1981. CHRISTIE Landscapes N. Christie, Landscapes of Change in Late Antiquity and the Early Middle Ages: Themes, Directions and Problems. In: N. Christie (Hrsg.), Landscapes of Change. Rural Evolution in Late Antiquity and the Early Middle Ages. Ashgate, Aldershot 2004,1-38. CIUGUDEAN Câmpina H. Ciugudean, Rezension zu: A. Frânculeasa, Cimitirul din epoca bronzului de la Câmpina (jud. Prahova), Muzeul judeţean de istorie şi arheologie Prahova, Seria Arheologie VII, Editura Cetatea de scaun 2014. Apulum 52, 2015,377-379. CIUGUDEAN Chronology H. Ciugudean, The chronology of the Gáva culture in Transylvania. W. Blajer (Hrsg.), Peregrinationes archaeologicae in Asia et Europa Joanni Chochorowski dedicatae.
Kraków 2012,107-121. CIUGUDEAN Gáva H. Ciugudean, Periodizarea culturii Gáva în Transilvania în lumina noilor cercetări. Apulum 48,2011,69102. CIUGUDEAN Hallstatt period H. Ciugudean, The Hallstatt period in Central Transylvania. In: H. Ciugudean, N. Boroffka (Hrsg.), The Early Hallstatt Period (1200-700 B.C.) in South-Eastern Europe. Proceedings of the International Symposium from Alba Iulia, 10-12 june, 1993. Bibliotheca Musei Apulensis 1. Alba Iulia 1994,25-40. CIUGUDEAN Late Bronze Age H. Ciugudean, The Late Bronze Age in Transylvania (With primaryfocus on the central and southern areas). In: L. Marta (Hrsg.), Amurgul mileniului II a. Chr. în Câmpia Tisei şi Transilvania / Das Ende des 2. Jahrtausends v. Chr. auf der Theiß-Ebene und Siebenbürgen. Simpozion / Symposium Satu Mare 18-19 iulie 2008. Satu Mare 26.1, 2010,157-202. 452
Literatur CIUGUDEAN Feleac H. Ciugudean, Câteva observaţii privind cronologia aşezării fortificate de la Teleac. Apulum 46,2009,313336. CIUGUDEAN, QUINN Wietenberg Culture H. Ciugudean, C. P. Quinn, The end of the Wietenberg Culture in the light of new 14C dates and its chronological relation towards the Noua Culture. In: R. E. Németh, В. Rezi (Hrsg.), Bronze Age chronology in the Carpathian Basin. Proceeding of the International Colloquium from Tărgu Mureş, 2-4 October 2014. Bibiotheca Mvsei Marisiensis, Seria Archaeologica 8. Târgu Mureş 2015,147-178. CIUGUDEANU Magina H. CIUGUDEANU, Mormântul unui călăreţ avar de la Magina, jud. Alba. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 25.3,1974,457-459. CIUTĂ Neoliticul M.-M. Ciută, începuturile neoliticului timpuriu în spaţiul intracarpatic transilvănean. Bibliotheca Universitatis Apulensis 12. Alba Iulia 2005. COCIŞ Fibulele S. Cociş, Fibulele din Dacia romană. Cluj-Napoca 2004. COCIŞ et al. The Periphery S. Cociş, E. Gáli, M. Urak, A. Ursuţiu, The Periphery of the Centre? The Late Avar Cemetery Part at Nădlac (Germ.: Nadlak; Hung.: Nagylak; Slov.: Nadlak). Archaeologia Bulgarica 20.1,2016,1-75. COMŞA Nušfaleu M. Комша, Курганый могильник с трупосожжением в Нушфалэу. Dacia N.S. 3,1959, 525-534. COMŞA, IGNAT Mediaş M. Comşa, D. Ignat, Gräber aus dem 6. Jahrhundert in Mediaş. Dacia N.S. 16,1971,349-351. CONRAD Gefässkeramik S. Conrad, Die Gefässkeramik. In: G. V. Büllow, B. Böttinger, S. Conrad, B. Döhle, G. Gomolka-Fuchs, E. Echönert-Geiss, D. Stančev, K. Sachtei (Hrsg.), Iatrus-Krivina. Spätantike Befestigung und
frühmittelalterliche Siedlung an der Unteren Donau, Band VI: Ergebnisse der Ausgrabungen 1992-2000. Limesforschungen 28, Mainz 2007,209-264. CONSTANTINESCU Descoperiri M. Constantinescu, Descoperiri arheologice din secolele III und IV e.n. la Izvorul Dulce, comuna Merei, judeţul Buzău. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 29.1,1978,123-138. COOLEY Social Organization C. H. Cooley, Social Organization. New York 1909. CORNEANU et al. Miercurea Sibiului IV S. Corneanu, G. V. Ñatea, A. Luca, Prick Spurs and a Bronze Bracelet from the Medieval Settlement of Miercurea Sibiului IV. Premises fora Chronological Framing. Acta Musei Brukenthal IX.l, 2014, 73-84. COSMA Ceramica C. Cosma, Ceramica prefeudală şi feudală timpurie de la Orşova. Ephemeris Napocensis 2,1992,231-235, Taf. 1-15. 453
Literatur COSMA Consideraţii C. Cosma, Consideratiі privind aşezările rurale şi tipurile de locuinţe din Transilvania în secolele VII-X. Ephemeris Napocensis 6,1996, 261-279. COSMA et al. Războinici C. Cosma, D. Alpár, G. T. Rustoiu, A. Rustoiu, O. Oargă, Războinici în Transilvania din epoca avară. (Ausstellungskatalog). Cluj-Napoca 2013. COSMA Vestul României C. Cosma, Vestul şi nord-vestul României în secolele VIII-X d. H. Interferenţe etnice si culturale în mileniile I a. Chr -lp. Chr. Bd. 6. Cluj-Napoca 2002. COSMA, GUD EA Aţintiş C. Cosma, N. Gudea, Eine in Aţintiş (jud. Mureş) entdeckte Fibel mit der Darstellung einer menschlichen Maske auf dem Fibelfuss. Archäologisches Korrespondenzblatt 39.2,2009, 279-288. CRÂNGACI-Ţ1PLIC „Oaspetii germani" M. Crângaci Tiplic, „Oaspetii germani” în sudul Transilvaniei. Istorie, arheologie şi arhitectură (sec. XIIXIII). Bucureşti 2011. CRÂNGACI-ŢIPLIC, OŢA Piese inedite din colectia M.-E. Crângaci Tiplic, S. Oţa, Piese inedite din colecţia Muzeului Naţional de Istorie a României descoperite în necropola de secol XII de la catedrala romano-catolică de la Alba Iulia. Acta Musei Napocensis 39-40.2,20022003 (2005), 91-106. CRÂNGACI TIPLIC Rit şi ritual la saşii M.-E. Crângaci Ţiplic, Rit şi ritual la saşii din sudul Transilvaniei în secolele XII-XIII. Acta Musei Napocensis 41-44.2,2004-2007,45-64. CRIŞAN Ceaşca dacică I. H. Crişan, Ceaşca dacică. Contribuţie la cunoaşterea culturii materiale şi a istoriei dacilor. Studii şi Cercetări Ştiinţifice III, 6.3-4,1955,127-157. CRIŞAN, Ceramica I. H. Crişan, Ceramica daco-getică cu specială
privire la Transilvania. Bucureşti 1969. CRIŞAN Din activitatea I. H. Crişan, Din activitatea ştiinţifică a Muzeului Raional Mediaş (III). 1955-1956,27-52. CRIŞAN Rezumatul I. H. Crişan, Ceramica daco-getică. (rezumatul tezei de doctorat). Bucureşti 1968. CRIŞAN et al. Cluj I. H. Crişan, M. Bărbulescu, E. Chirilă, V. Vasiliev, I. Winkler, Repertoriul arheologic al judeţului Cluj. Cluj-Napoca 1992. CSALLÁNY Gépidén D. Csallâny, Archäologische Denkmäler der Gépidén in Mitteldonaubecken (454-568. u. Z.). Archaeologia Hungarica 38. Budapest 1961. 454
Literatur CSEH et al. Gräberfelder J. Cseh, E. Istvánovits, Lovász, K. Mesterházy, M. Nagy, I. M. Nepper, E. Simonyi, Gepidische Gräberfelder im Theissgebiet. (mit einem Beitrag von M. Tóth, J. Szépvölgyi, P. Horvath). Monumenta Germanorum Archaeologica Hungáriáé. Monumenta Gepidica. Bd. 2. Budapest 2005. CSUKÁS Jelentés Gy. Csukás, Jelentés a Fejér Megyei Múzeumok helyzetéről 1973 (Archäologische Forschungen). Alba Regia 14,1975, 363-375. CURTA Sammlung Culică F. Curta, Die Fibeln der Sammlung „ V. Culica". Dacia N.S. 36,1992,37-97. CURTA Slavs F. Curta, The making of the Slavs. History and archaeology of the Lower Danube Region, c. 500-700. Cambridge Studies in Medieval Life and Thought, Fourth Series 52 (Cambridge 2001). DĄBROWSKA Późne odmiany T. Dąbrowska, Późne odmianyfibul silnie profilowanych w Polsce. Wiadomości Archeologiczne 53,19931994, 3-34. DAICOVICIU, VLASSA Consideraţii H. Daicoviciu, N. Viassa, Consideraţii privind unele descoperiri arheologice din zona Clujului. Acta Musei Napocensis 11,1974, 5-18. DANIELL Death and Burial Ch. Danieli, Death and Burial in Medieval England, 1066—1550. London 1997. DANKANITS, FERENCZI Ciumbrud A. Dankanits, I. Ferenczi, Săpăturile arheologice de la Ciumbrud (r. Aiud, reg. Cluj). Materiale şi Cercetări Arheologice 6,1959, 605-615. DARÓCZI Kritik T.-T. Daróczi, 'Kritik der reinen Vernunft': Archaeological cultures. Angustia 20, 2016,9-14. DARÓCZI-SZABÓ Állatartás a középkori M. Daróczi-Szabó, Állatartás a középkori falvainkban. In: A. Kubinyi, J. Laszlovszky, P. Szabó (Hrsg.), Gazdaság és gazdálkodás a középkori
Magyarországon: gazdaságtörténet, anyagi kultúra, régészet. Budapest 2008, 99-101. DÁVID Ճ középkori Udvarhelyszék L. Dávid, A középkori Udvarhelyszék művészeti emlékei. Bukarest 1981. DEMJÉN Előzetes beszámoló A. Demjén, Előzetes beszámoló a Both váránál végzett régészeti kutatásokról (Preliminary Archaeology Researches at Both-Castle). In: A. Sófalvi, Zs. Visy (Hrsg.), Tanulmányok a székelység középkori és fejedelemség kori történelméből. Énlaki Konferenciák III. Énlaka. Székelyudvarhely 2012,149-168. DEMJÉN Gyergyószentmiklós A. Demjén (Hrsg.), Gyergyószentmiklós a régészeti kutatások tükrében. Kolozsvár (Cluj-Napoca), Gyergyószentmiklós (Gheorgheni) 2016. 455
Literatur DEMJÉN, GOGÂLTAN Archaeological Researches A. Demjén, F. Gogâltan, Archaeological Researches in Gheorgheni (Harghita County) and its surroundings (2009-2013, 2015). Ziridava. Studia Archaeologica 29,2015,375-412. DERZSI, SÓFALVI Régészeti kutatások Cs. Derzsi, A. Sófalvi, Régészeti kutatások a kányádi középkori templomnál [2005-2006]. Acta Siculica 2008,267-285. DIACONESCU Ornamenta Al. Diaconescu, Ornamenta dignitatis. Grababzeichen und Symbole des sozialen Status bei den lokalen Eliten von Dakien nach dem aurelianischen Rückzug. Acta Musei Napocensis 36.1,1999,203-243. DIACONESCU, BOTA, VOIŞAN Grupul Sarmizegetusa-Napoca Al. Diaconescu, E. Bota, V. Voişan, Ceramica de traditie provincial romană în sec. V-VIpe teritoriul Daciei. Grupul Sarmizegetusa-Napoca. In: C. Gaiu, C. Găzdac (Hrsg.), Fontes Históriáé. Studia in Honorem Demetri Protase. Cluj-Napoca 2006, 885-909. DIACONU Fibel Gh. Diaconu, Über die Fibel mit umgeschlagenem Fuß in Dazien. Dacia N.S. 15,1971,239-267. DIACONU Mogoşani Gh. Diaconu, Mogoşani. Necropola din secolul IV e.n. Tîrgovişte 1979. DIACONU Tîrgşor Gh. Diaconu, Tîrgşor. Necropola din secolele III-IV. Bucureşti 1965. DIETRICH Rotbav L. Dietrich, Die mittlere und späte Bronzezeit und die ältere Eisenzeit in Südostsiebenbürgen aufgrund der Siedlung von Rotbav. Universitätsforschungen zur Prähistorischen Archäologie 248. Bonn 2014. DOBOS Câmpia Turzii A. Dobos, Finds from the late avar age at Câmpia Turzii (Cluj county). In: Archaeologia TransyIvanića. Studia in honorem Stephani Bajusz. Opitz Archaeologica 8, 2015, 337-349. DOBOS, OPREANU
Fântânele A. Dobos, C. H. Opreanu, Migration period and Early Medieval cemeteries at Fântânele (Bistriţa-Năsăud county). Cluj-Napoca 2012. DOBROLIUBSKII, STOLLARIK Bizantinszki moneti А. О. Добролюбский, О. С. Столярик, Византийские монеты в кочевнческом погребении XII в. в Днестро-Дунапском междуречье. Археологія (Київ) 43,1983, 71-75. DOLINESCU-FERCHE Ciurel S. Dolinescu-Ferche, Ciurel, habitat du 6e-7e siècle de notre ère. Dacia N.S. 23,1979,179-230. DOLINESCU-FERCHE Dulceanca S. Dolinescu-Ferche, Aşezări din secolele III şi VI din sud-vestul Munteniei. Cercetările de la Dulceanca. Biblioteca de Arheologie 24. Bucureşti 1974. DOLINESCU-FERCHE Dulceanca 2 S. Dolinescu-Ferche, Contributions archéologiques sur la continuité daco-romain. Dulceanca, deuxième habitat du 6e siècle de notre ère. Dacia N.S. 30,1986,121-154. 456
Literatur DOLINESCU-FERCHE La culture S. Dolinescu-Ferche, La culture Ipoteşti-Ciurelu-Căndeşti (V-VII siècles)- la situation en Valachie. Dacia N.S. 28,1984,117-147. DONAT Mecklenburg P. Donat, Die Mecklenburg - eine Hauptburg der Obodriten (mit Beiträgen von: S. Gustavs, M. Jährig, E. Lange, H.-H. Müller, N. Benecke). Berlin 1984. DOMOKOS Magyar Néprajz O. Domokos (Hrsg.), Magyar Néprajz, Bd. III, Anyagi kultúra 2. Kézművesség. Agyagművesség. Budapest 2001,524-600. DRAGOTĂ et al. Alba Iulia A. Dragotă, M. Drîmbărean, G. T. Rustoiu, V. Dealeanu, S. Oţa, Necropola medieval timpurie de la Alba Iulia-տէր. Brânduşei. Cercetările arheologice din anii 1997-2008. Alba Iulia 2009. DREWS Keramik-Brennöfen G. Drews, Entwicklung der Keramik-Brennöfen. Acta Praehistorica et Archaeologica 9-10 (1978-1979), 1979,33-48. DUHAMEL Les fours P. Duhamel, Les fours céramiques gallo-romaines. In: P. M. Duval (Hrsg.), Recherches d'archéologie celtique et gallo-romaine. Hautes Études du monde gréco-romain 5, Paris-Genève, 1973,141-154. DUMITRACHE Cetatea sătească M. Dumitrache, Cetatea sătească din Drăuşeni, jud. Braşov. Ansamblu de arhitectură medievală. Cercetări arheologice 1973-1977. Cercetări Arheologice 3,1979,155-198. DUMITRACHE Evoluţia cetăţii M. Dumitrache, Evoluţia cetăţii ţărăneşti de la Viscrii, jud. Braşov în lumina cercetărilor arheologice şi de arhitectură. Cercetări Arheologice 4,1981, 253-285. DUMITRAŞCU Biharea S. Dumitraşcu, O nouă cultura arheologică protoistorică recent descoperită şi studiată: Cultura Biharea (Br. CD-Ha Al). Carpica 15,1983,105-116. DUMITRAŞCU, EMÖDI
Biharea S. Dumitraşcu, I, Emödi, Materiale arheologice de la sfirşitul epocii bronzului şi de la începutul epociifierului descoperite la Biharea. Acta Musei Porolissensis 4,1980, 47-67. DUMITRAŞCU, BADER Medieşu Aurit S. Dumitraşcu, T. Bader, Aşezarea dacilor liberi de la Medieşu Aurit. Satu Mare 1967. DUMITRAŞCU, TOGAN Boaria S. Dumitraşcu, Gh. Togan, Cimitirul de la Boaria "Pîrîul Zăpezii-Şoivan". Studii şi Comunicări Muzeul Bruckenthal 18,1974, 93-107. DUŠEK Handwerker S. Dušek, Römische Handwerker im germanischen Thüringen. Ergebnisse der Ausgrabungen in Haarhausen, Kreis Amstadt. Mit Beiträgen von H. Busch und G. Schneider. Weimarer Monographien zur Ur- und Frühgeschichte Band 27. Stuttgart 1992. 457
Literatur EGGERS Chronologie H. J. Eggers, Zur absoluten Chronologie der römischen Kaiserzeit in Freien Germanien. Jahrbuch des Römisch-Germanischen Zentralmuseums 2,1955,196-244. EICHERT Kirchen S. Eichert, Kirchen des 8. bis 10. Jahrhunderts in Kärnten und ihre Bedeutung für die Archäologie der Karantanen. In: L. Poláček, J. Maříková-Kubková (Hrsg.), Frühmittelalterliche Kirchen als archäologische und historische Quelle. Internationale Tagungen in Mikulčice VIII. Brno 2010, 219-232. EMÖDI Igrüa I. Emödi, Necropola de la sfirşitul epocii bronzului din peştera Igriţa. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 31.2,1980,229-273. ENGELS Magnificentia J. Engels, Funerum sepulcrorumque magnificentia. Begräbnis- und Grabluxusgesetze in der griechischrömischen Welt mit einigen Ausbliken auf Einschränkungen des faneralen und sepulkralen Luxus in Mittelalter und in der Neuzeit. Hermes Einzelschritten 78. Stuttgart 1998. ERDMANN et al. Rahmenterminologie W. Erdmann, H. J. Kühn, H. Lüdtke, E. Ring, W. Wessel, Rahmenterminologie zur mittelalterlichen Keramik in Norddeutschland. Archäologisches Korrespondenzblatt 14,1984, 417-436. FABINI, BELDIE-DUMITRACHE Die Restaurierung M. Fabini Hermann, M. Beldie-Dumitrache, Die Restaurierung der evangelischen Stadtpfarrkirche in Mediaş. Forschungen zur Volks- und Landeskunde 20.1,1977, 85-102. FANCSALSZKY Állat- és emberábrázolások G. Fancsalszky, Állat- és emberábrázolások a késő avar kori bronz övvereteken. Budapest 2007. FÂNTÂNEANU et al. Bronze Age necropolis C. Fântâneanu, G. Bălan, S. Popa, D. Tentiş, The Bronze Age necropolis at
Sebeş între Răstoace. Preliminary considerations. In: V. Sîrbu, R. Ştefănescu (Hrsg.), The Thracians and their neighbors in the Bronze and Iron Ages. Proceedings of the 12th International Congress ofThracology, Târgovişte 10th - 14th September 2013 "Necropolises, Cult places, Religion, Mythology" Volume II. Braşov 2013,173-191. FÂNTÂNEANU et al. Necropola Sebeş C. Fântâneanu, G. Bălan, S. Popa, D. Tentiş, Necropola din epoca bronzului de la Sebeş. Bibliotheca Mvsei Apvlensis 28. Brăila, Alba Iulia 2017. FASOLD Romanisierung J. Fasold, Romanisierung und Grabbrauch. In: M. Struck (Hrsg.), Römerzeitliche Gräber als Quellen zu Religion, Bevölkerungsstruktur und Sozialgeschichte. Internationale Fachkonferenz vom 18.-20. Februar 1991 im Institut für Vor- und Frühgeschichte der Johannes Gutenberg-Universität Mainz. Mainz 1993,381-398. FEHRING Einführung G. Fehring, Einführung in die Archäologie des Mittelalters. Darmstadt 1987. FERENCZI Cordoş St. Ferenczi, O nouă descoperire din epoca migratiilor în cartierul Cordos al Clujului. In E. Condurachi, D. Prodan, M. Macrea (Hrsg.), Omagiu lui C. Daicoviciu cu ocazia împlinirii a 60 de ani. Bucureşti 1960,193204. 458
Literatur FERENCZI Descoperire Şt. Ferenczi, O descoperire slavă timpurie în Transilvania. Acta Musei Napocensis 7,1970,565-573. FERENCZI, FERENCZI Mugeni G. Ferenczi, Şt. Ferenczi, Săpături arheologice la Mugeni. Studiu preliminar (partea a П-a). Acta Musei Napocensis 12,1976, 239-255. FIEDLER Gräberfelder U. Fiedler, Studien zu Gräberfeldern des 6. bis 9. Jhs. an der unteren Donau. Universitätsforschungen zur prähistorischen Archäologie 11, Bonn 1992. FIEDLER, PASSLICK, RICHTER Grabkeramik U. Fiedler, M. Passlick, M. Richter, Beiträge zur Formentwicklung der awarenzeitlichen Grabkeramik. Archaeologia Austriaca 77,1993,243-275. FINGERLIN Kirchen und Kirchengräber B. Fingerlin, Kirchen und Kirchengräber in der frühmittelalterlichen Alamania in Südwestdeutschland. Denkmalpflege in Baden-Württemberg 1997, 44-53. FLORESCU Noua A. C. Florescu, Contribuţii la cunoaşterea culturii Noua. Arheologia Moldovei 2-3,1964,143-216. FLORESCU Repertoriul A. C. Florescu, Repertoriul culturii Noua-Coslogeni din România. Aşezări şi necropole. Cultură şi Civilizaţie la Dunărea dejos 9,1991/Biblioteca Thracologica 1. Călăraşi 1991. FODOR Árpád-kori templom I. Fodor, Árpád-kori templom körüli temetők Hajdúdorog határában (Churchyards from theArpadian Period [ll-13th Centuries]). In: Á. Ritoók, E. Simonyi (Hrsg.), A középkori templom körüli temetők kutatása. Opuscula Hungarica 6. Budapest 2005,197-212. FÓTHI et al. Középkori embertani leletek E. Fóthy, Zs. Bemert, T. Hajdú, I. Kővári, Középkori embertani leletek a Székelyföldön. In: E. Benkő (Hrsg.), A középkori Székelyföld II. Budapest
2012,473-661. FRIESINGER, KERCHLER Töpferofen H. Friesinger, H. Kerchler, Töpferofen der Völkerwanderungszeit in Niederöstereich. Ein Beitrag zur völkerwanderungszeitlichen Keramik (zweite Hälfte des 4.-6. Jahrhundert n. Chr.) in Niederösterreich, Oberösterreich und dem Burgenland. Archaeologia Austriaca 65,1981,193-266. FUCHS Gräberfeld M. Fuchs, Das frühmittelalterliche Gräberfeld von St. Peter bei Moostburg in Kärnten (Österreich). Archäologisches Korrespondenzblatt 22,1991,279-286. FURU Bágyon A. Furu, S-végű hajkarikák Bágyonban. Unitárius Közlöny (Kolozsvár) 26 (86).l, 2016, 8-9. FUSEK Slovensko G. Fušek, Slovensko vo vcasnoslovanskom období. In: A. Ruttkay (Hrsg.) Archaeologica Slovaca Monographiae. Studia Instituti Archaeologici Nitriensis Academiae Scientiarum Slovacae. 3. Nitra 1994. 459
Literatur GAIU Şopteriu C. GAIU, Aşezarea prefeudală de la Şopteriu (com. Urmeniş). Apulum 17,1979,265-271. GAIU Archiud C. Gaiu, Habitat şi manifestări rituale în secolu IV p. Chr. la Archiud. Revista Bistriţei 12-13,1999, 267316. GAIU Bistriţa C. Gaiu, Le címűiére gépidé de Bistriţa. Dacia N.S. 36,1992,115-124. GAIU Descoperiri C. Gaiu, Descoperiri din epoca migratiilor din nord estul Transilvaniei. Acta Musei Porolissensis 3,1979, 535-543. GAIU Dipşa C. Gaiu Aşezarea din secolul al 6-lea de la Dipşa, jud. Bistriţa-Năsăud. Revista Bistriţei 7,1993, 91-107. GAIU Gepizii C. Gaiu (Hrsg.), Gepizii. Războinici şi artizani. Catalog de expoziţie. Bistriţa 2011. GAIU Ocniţa C. Gaiu, Săpăturile arheologice de la Ocniţa, com. Teaca, jud. Bistriţa-Năsăud. Revista Bistriţei 8,1994,49- GAIU Şirioara C. Gaiu, Aşezarea prefeudală de la Şirioara, jud. Bistriţa-Năsaud. Marisia 13-14,1984,59-64. GAIU Vestigii C. Gaiu, Vestigii feudal timpurii din nord-estul Transilvaniei. Revista Bistriţei 14,2000,379-406. GAL Friesachi denârlelet E. Gál, Friesachi denârlelet Pécs-Jakabhegy Árpád-kori temetőjéből (Ein Frisacher Denar-Fund in der Begraebnisstaette aus der Arpadenzeit in Pécs-Jakabhegy). Numizmatikai Közlöny 84-85,1985-86,45-46. GALINIÉ Le passage H. Galinié, Le passage de la nécropole au cimetière: les habitants des villes et leurs morts, du début de la christianisation à Г an Mil. In: Archéologie du cimetière chrétien: Actes du 2e colloque A.R.C.H.E.A. (Orléans, 29 septembre - 1er octobre 1994). Revue archéologique du Centre de la France, lie supplément. Tours 1996,17-22. GALL Analysis and
comparison E. Gáli, Analysis and comparison of burial customs in the 10-llth century in the Transylvanian basin, Crişana and Banat. Dacia N. S. 48-49, 2004-2005 (2005), 334-454. GALL Az Erdélyi-medence E. Gáli, Az Erdélyi-medence, a Partium és a Bánság 10-11. századi temetői. Bd. 1-2. Magyarország honfoglalás kori és kora Árpád-kori sírleletei 6. Szeged 2013. GÁLL Doboka E. Gáli, Doboka-IV. vártérség templom körüli temetője. Régészeti adatok egy észak-erdélyi ispáni központ 11-13. századi fqlődéséhez. Kolozsvár 2011. 460
Literatur GÁLL, D abaca (Dobeschdorf Doboka) E. GÁLL, Dăbâca (Dobeschdorf, Doboka): The necropolis around the church in A. Tamaş' Garden. Some ideas on the development of Dăbâca habitat. Banatica 23,2013,243-328. GÁLL The analysis of churchyard cemeteries E. Gáli, The analysis of churchyard cemeteries in Transylvania from the 11th - 13th centuries. From the pagan cemetery to the Christian churchyard. Preliminary results. Transilvanian Review 19, Supplement 5, 2010, 265-288. GÁLL The analysis of churchyard cemeteries in Transylvania E. Gall, The analysis of churchyard cemeteries in Transylvania Basin from the 11т-13ш centuries. On the beginning of institutionalised Christianity. Marisia 33, 2013,182-302. GÁLL The Question of the Centres E. Gall, The Question of the Centres of Power in the light of the Necropolises from the 10th Century in Transylvanian Basin. The case of the Cluj's necropolises. In: M. Hardt, O. Heinrich-Tamáska (Hrsg.), 23. Internationales Symposium Grundprobleme der frühgeschichtlichen Entwicklung im mittleren Donauraum. Macht des Goldes, Gold der Macht, Herrschafts- und Jenseitsrepräsentationen zwischen Antike und Frühmittelalter im mittleren Donauraum. Weinstadt 2013,461-481. GÁLL, GERGELY, GÁL Cluj-Napoca E. Gáli, В. Gergely, Sz. Gál, La răscruce de drumuri. Date arheologice privind teritoriul oraşului ClujNapoca în secolele X - XIII. Cluj-Napoca 2010. GÁLL, LACZKÓ DohŘa várkomplexuma E. Gáli, N. Laczkó, Doboka várkomplexuma. Tudomány - tudománypolitika és régészet a '60-as évektől napjainkig. In: L. Révész, M. Wolf (Hrsg.), Ճ honfoglalás kor
kutatásának legújabb eredményei. Tanulmányok Kovács László 70. születésnapjára. Budapest-Szeged 2013,83-125. GANCIU Piepteni A. Ganciu, Piepteni de com şi os din secolele IV a. Chr. -1, p. Chr. de la Dunărea de Jos. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 52-53, 2001-2002 (2004), 53-82. GARAM Goldgegenstände E. Garam, Katalog der awarenzeitlichen Goldgegenstände und der Fundstücke aus den Fürstengräbem im Ungarischen Nationalmuseum. Catalogi Musei Nationalis Hungarici. Seria Archaeologica I. Budapest 1993. GARD ELA The Dangerous Dead? L. Gardela, The Dangerous Dead? Rethinking Viking-Age Deviant Burials. In: L. Słupecki, R. Simek (Hrsg.), Conversions: Looking for Ideological Change in the Early Middle Ages. Vienna 2013,99-136. GASSNER Gelbtonige Keramik V. Gassner, Gelbtonige Keramik aus datierten Fundkomplexen in Carnuntum: ein Überblick über die Gefäßformen. Carnuntum Jahrbuch 1989,133-161. GÁTI Szajak C. Gáti, On the Crossroads of Cultures. Cultural and trade connexions of the site of Szajak in South Transdanubia in the sixth-fourth centuris BC. In: S. Berecki (Hrsg.), Iron Age crafts and craftsmen in the Carpathian Basin. Proceedings of the International Colloquium from Târgu Mureş, 10-13 October 2013. Târgu Mureş 2014,115-138. 461
Literatur GERLACH Töpferöfen S. Gerlach, Töpferöfen in einer jüngerlatènezeitlichen Siedlung bei Brendlorenzen. Das archäologische Jahr in Bayern (2001) 2002, 65-68. GILCHRIST Medieval Life R. Gilchrist, Medieval Life. Archaeology and the Life Course. Woodbridge 2013. GLASER, KARPF karolingisches Kloster F. Glaser, К. Karpf, Ein karolingisches Kloster. Bayerisches Misionzentrum in Kärnten. Molzbichl 1989. GLEBOV et al. Waffen V. P. Glebov, S. M. Iľjašenko, I. V. Toločko, Waffen aus hellenistischen Gräber in der Nekropole von Tanais. In: J. Fornasier (Hrsg.), Kolonisation - Interaktion ֊ Integration. Zur Genese antiker Gemeinwesen am Pontos Euxeinos am Beispiel der Handelsstadt Tanais am Don. Internationale Fachtagung vom 26. - 28. November 2003 in Berlin. Eurasia Antiqua 11,2005, 231-267. GLOD ARIU, COSTEA, CIUPEA Comana de Jos I. Glodariu, FI. Costea, I. Ciupea, Comana de Jos. Aşezările din epocă dacică şi prefeudală. Contribuţii la istoria Tării Făgăraşului 1. Braşov 1980. GODŁOWSKI Chronology К. Godlowski, The chronology of the Late Roman and Early Migration Periods in Central Europe. Krakow 1970. GODŁOWSKI Die Przeworsk-Kultur K. Godlowski, Die Przeworsk-Kultur. In: G. Neumann, H. Seemann (Hrsg.), Beiträge zum Verständniss des Tacitus. Teil II, Göttingen 1992,10-90. GOGÂLTAN lemut F. Gogâltan, A Late Bronze Age dwelling at Iernut-Sfântu Gheorghe-Monument, Mureş County. In: S. Berecki, R. E. Németh, B. Rezi (Hrsg.), Bronze Age communities in the Carpathian Basin. Proceedings of the International Colloquium from Tărgu Mureş, 24-26 October 2008. Bibliotheca Mvsei
Marisiensis, Seria Archaeologica 1. Cluj-Napoca 2009,103-141. GOGÂLTAN et al. Gligoreşti F. Gogâltan, I. A. Aldea, A. Ursuţiu, Raport preliminar asupra investigaţiilor arheologice de la Gligoreşti„Holoame", corn. Luna, jud. Cluj (1994-1996). Apulum41, 2004, 61-101. GOTUN et al. Eksperimentalna arheologija I. А. Готуй, А. В. Петраускас, О. В. Петраускас, Експериментальна археологія у роботі північної експедиції. Дослідження в галузі гончарства. Археологія (Київ) 2, 2005, 70-79. GÖCKENJAN Hilfsvölker Н. Göckenjan, Hilfsvölker und Grenzwächter im mittelalterlichen Ungarn. Wiesbaden 1972. GÖMÖRI Castrum Supron J. Gömöri, Castrum Supron, Sopron vára és környéke az Árpád-korban. Sopron 2002. GRÄSLUND Charonsmynt A. S. Gräslund, CJzaronsmynr i vikingatida gravar? Tor meddelanden fr ah Institutionen for Nordisk Fornkunskap vid Uppsala Universitet (Uppsala) 11,1965-1966,168-197. 462
Literatur GROSS Reibschüssel U. Gross, Frühmittelalterliche Reibschüsel und Reibschüssel-derivate. Archäologische Informationen 13.2, 1990,207-212. GUMĂ Civilizaţia M. Gumă, Civilizaţia primei epoci a fierului în sud-vestul României. Bibliotheca Thracologica 4. Bucureşti 1993. HAHN A kősóbányászat Gy. Hahn, A kősóbányászat szerepe a Kárpát-medence gazdaságtörténetében. II. Magyar Földrajzi Konferencia Szeged, 2004. szeptember 2—4. http://geography.hu/mfk2004/mfk2004/cikkek/ hahn_gyorgy.pdf. (zuletzt aufgerufen am 16.11.2017) HANULIAK Rozdiely M. Hanuliak, Rozdiely v stavebnej podobe objektov na sídlisku 9.-12. storočia v Chľabe a ich vyznám, Archaeologia Historka (Brno) 17,1992,337-347. HARHOIU Beziehungen R. Harhoiu, Die Beziehungen zwischen Romanen und Barbaren in Siebenbürgen in der Sicht einer ungarischen Geschichte Transilvaniens. Dacia N.S. 31,1987,119-129. HARHOIU Bestattungsbild R. Harhoiu, Allgemeine Betrachtungen zum Bestattungssittenbild Siebenbürgens im 4. und bis zur Mitte des 9. Jahrhunderts. Dacia N.S. 48-49, 2004-2005 (2005), 283-334. HARHOIU Betrachtungen R. Harhoiu, Chorologische und chronologische Betrachtungen zum Gräberfeld 3 von Bratei . In: L. Bärzu, Ein gepidisches Denkmal aus Siebenbürgen. Das Gräberfeld 3 von Bratei. Mit Beiträgen von E . Zaharia und R. Harhoiu. Archaeologia Romanica 4. Cluj-Napoca 2010,149-159. HARHOIU Ein Gräberfeld R. Harhoiu, Ein Gräberfeld des 4. Jahrhunderts in Schässburg - Weinberg (Rum. Dealul Viilor) - Fundstelle „Gräberfeld" (Gräberfeld 2). In: S. Cociş (Hrsg.), Archäologische Beiträge. Gedenkschrift zum hundertsten
Geburtstag von Kurt Horedt. Cluj-Napoca 2014,153-206. HARHOIU Gräberfeld 3 R. Harhoiu, Ein Gräberfeld des östlichen Reihengräberkreise in Sighişoara-Dealul Viilor (Gräberfeld 3). In: O. Heinrich-Tamaska, H. Herold, P. Straub, T. Vida (Hrsg.), Casteilum, civitats, urbs. Zentren und Eliten im frühmittelalterlichen Ostmitteleuropa. Casteilum Parmonicum Pelsonense 6. Budapest, Leipzig, Keszthely, Rahnden/ Westf. 2015,209-247. HARHOIU Galaţii Bistriţei R. Harhoiu, Das gepidische Gräberfeld von Galaţii Bistriţei. Revista Bistriţei 22, 2008,183-241. HARHOIU Kurzschwert R. Harhoiu, Das Kurzschwert von Micia. Dacia N.S. 32,1988, 79-90. HARHOIU Quellenlage R. Harhoiu, Quellenlage und Forschungsstand der Frühgeschichte Siebenbürgens im 6.-7. Jahrhundert. Dacia N.S. 43-45,1999-2001, 97-158. 463
Literatur ' I \RII01U Spätawarenzeit R. Harhoiu, Archäologische Grabungen in Schäßburg - Dealul Viilor, Fundstelle „Gräberfeld". Befund 359 -eine Wohnbaut aus der Spätawarenzeit. In: A. Bollok, G. Csiky, T. Vida (Hrsg. ), Zwischen Byzanz und der Steppe. Archäologische und historische Studien. Festschrift թր Csanad Balint zum 70. Geburtstag. Budapest 2016, 393-431. HARHOIU Töpferhandwerk R. Harhoiu, Nachrömisches Töpferhandwerk in Sighişoara (Schäßburg) „Dealu Viilor". In: D. Aparaschivei (Hrsg.), Studia Antiqua et Medieualia. Miscellanea in honorem annos LXXV peragentis Professoris Dan Gh. Teodor oblata. Bucureşti 2009,197-225. HARHOIU Völkerwanderungszeit R. Harhoiu, Die frühe Völkerwanderungszeit in Rumänien. Archaeologia Romanica 1. Bukarest 1997. HARHOIU, BALTAG Sighişoara-Dealul Viilor, Bd. 1 R. Harhoiu, G. Baltag, Sighişoara „Dealul Viilor" Monografie arheologică, Bd. 1 (Cu contribuţii de N. Boroffka şi R. Boroffka). Bistriţa/Cluj-Napoca 2006. HARHOIU, BALTAG Sighişoara-Dealul Viilor, Bd. 2 R. Harhoiu, G. Baltag, Sighişoara „Dealul Viilor" Monografie arheologică, Bd. 2 Catalog-Planşe. Bistriţa/Cluj-Napoca 2007. HARHOIU, GÁLL Necropola din secolul XII R. Harhoiu, E. Gáli, Necropola din secolul XII de la Sighişoara-Dealul Viilor, punctul „Necropolă". Contribuţii privind habitatul epocii medievale timpurii în Transilvania estică. Analele Banatului 22, 2014,195259. HARHOIU, IONIŢĂ Sighişoara-Necropola R Harhoiu, A Ioniţă, Cercetări arheologice la Sighişoara „Dealul Viilor", punctul „Necropolă". Un tezaur monetar din secolul al XII֊lea. In: D. Ţeicu, I. Cândea (Hrsg.),
Românii în Europa medievală (între Orientul bizantin şi Occidentul latin). Studii în onoarea profesorului Victor Spinéi. Brăila 2008,199-223. HARHOIU, SPÂNU, GALL Barbari R. Harhoiu, D. Spânu, E. Gali, Barbari la Dunăre. Cluj 2011. HARHOIU et al. Sighişoara „Dealul Viilor" 2015 R. Harhoiu, G. Baltag, N. O. G. Boroffka, E. Gáli, A. Ioniţă, D. Spânu, Sighişoara „Dealul Viilor". In: Cronica cercetărilor arheologice din România - campania 2014. Bucureşti 2015, nr. 70,127-128. HASSENPFLUG Das Laienbegräbnis E. Hassenpflug, Das Laienbegräbnis in der Kirche. Historisch-archäologische Studien zu Alemannien im frühen Mittelalter. Freiburger Beiträge zur Archäologie und Geschichte des ersten Jahrtausends. Bd. 1. Rahden 1999. HANSEL Hallstattzeit B. Hansel, Beiträge zur regionalen und chronologischen Gliederung der älteren Hallstattzeit an der unteren Donau. Beiträge zur Ur- und Frühgeschichtlichen Arch, des Mittelmeer-Kulturraumes 16-17. Bonn 1976. HÄVERNICK Münzen als Grabbeigaben W. Hävernick, Münzen als Grabbeigaben 750-1815 (Auswertung des Fundkataloges der Numismatischen Kommission der Länder in der Bundesrepublik Deutschland). Hamburger Beiträge zur Numismatik 27-29, 1973-75, 27-51. 464
Literato HECKENAST Fejedelmi (királyi) G. Heckenast, Fejedelmi (királyi) szolgálónépek a korai Árpádkor-ban. Értekezések a történeti tudományok köréből 53. Budapest 1970. HEITEL Archäologische Beiträge R. R. Heitel, Archäologische Beiträge zu den romanischen Baudenkmälern aus Südsiebenbürgen. Revue Romaine d'Histoire de ľArt 9.2,1972,139-160. HEITEL Monumentele medievale R. R. Heitel, Monumentele medievale din Sebeş Alba. Bucureşti 1969. HEITEL, BOGDAN Contribuţii R. R. Heitel, A. Bogdan, Contribuţii la arheologia monumentelor transilvane. I. Principalele rezultate ale cercetărilor arheologice efectuate în complexul medieval din Cricău (jud. Alba). Apulum 7,1968, 483-496. HERENDI Hódmezővásárhely O. Herendi, Hódmezővásárhely-Kopáncs II. Csongrád megye, Hódmezővásárhely XI. homokbánya Kopáncs II. lelőhely. In: ƒ. Kvassay (Hrsg.), Évkönyv és jelentés a kulturális örökségvédelmi szakszolgálat 2009. évi feltárásairól/Field Service for Cultural Heritage 2009. Yearbook and Review of Archaeological Investigations. Budapest 2012, 91-92. HEROLD Örménykút H. Herold, Die frühmittelalterliche Siedlung von Örménykút 54. Varia Archaeologica Hungarica 14. Budapest 2004. HICA Időd I. Hica, LIn grup de morminte din sec al Vil-lea e.n. de la Iclod, jud. Cluj. Acta Musei Napocensis 15,1978, 287-294. HICA Valea Largă I. Hica, Աո dmitir din sec. al 7-lea de la Valea Largă, jud. Mureş. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 25.4, 1974, 517-526. HICA, BLĂJAN Turdaş I. Hica, M. Blăjan, Un cimitir de incineraţie din sec. VIII la Turdaş (jud. Alba). Acta Musei Napocensis 10,1973, 641-652. HICA-
CÂMPEANU Cluj I. Hica-Câmpeanu, Cu privire la unele morminte romane târzii de la Napoca. Acta Musei Napocensis 14, 1977, 221-237. HICA-CÂMPEANU Pălatca I. Hica-Câmpeanu, Das Gräberfeld aus dem 4. Jahrhundert u. Z. von Pălatca (Kreis Cluj). Dacia N.S. 20, 1976, 23-36. HICA-CÂMPEANU, MUREŞAN Sighişoara I. Hica-Câmpeanu, Al. Mureşan, Un mormînt din sec al Vl-lea la Sighişoara. Marisia 8,1978, 761-763. HOLLÓ, SZULOVSZKY Az agyagművesség Sz. A. Holló, J. Szulovszky (Hrsg.), Az agyagművesség évezredei a Kárpát-medencében. BudapestVeszprém 2006. 465
Literatur HÓMAN Magyar p. nztörténet Б. Hóman, Magyar pénztörténet 1000-1325. Budapest 1916. HOREDT Aşezarea К. Horedt, Aşezarea de la Sf. Gheorghe-Bedeháza. Materiale şi Cercetări Arheologice 2,1956, 7-39. HOREDT Aşezări slave K. HOREDT, „Şantierul „aşezări slave în regiunile Mureş şi Cluj". Studii şi Cercetări de Istorie Veche 3, 1952, 317-348. HOREDT Ceramica K. Horedt, Ceramica slavă din Transilvania. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 2.2,1951,189-218. HOREDT Contribuţii K. Horedt, Contribuţii la istoria Transilvaniei în secolele IV-XIII. Bucureşti 1958. HOREDT Die letzten Jahrzehnte К. Horedt, Die letzten Jahrzehnte der Provinz Dakien in Siebenbürgen. Apulum 16,1978, 211-237. HOREDT Funde K. Horedt, Völkerwanderungszeitliche Funde aus Siebenbürgen. Germania 25,1941,121-126. HOREDT Mediaşgruppe К. Horedt, Die Brandgräberfelder der Mediaşgruppe. Zeitschrift für Archäologie 10,1976, 35-57. HOREDT Moreşti К. Horedt, Moreşti. Grabungen in einer vor- und frühgeschichtlichen Siedlung Siebenbürgens. Bukarest 1979. HOREDT Moreşti, Bd. 2 K. Horedt, Moreşti, Bd. 2. Grabungen in einer mittelalterlichen Siedlung in Siebenbürgen. Bonn, 1984. HOREDT Reihengräber K. Horedt, Der östliche Reihengräberkreis in Siebenbürgen. Dacia N.S. 21,1977,251-268. HOREDT Siebenbürgen K. Horedt, Siebenbürgen im Frühen Mittelater. Bonn 1986. HOREDT Sopom de Cîmpie К. Horedt, Zur Deutung des Grabfeldes von Sopom de Cîmpie. Acta Musei Napocensis 8,1971,583-587. HOREDT Spätrömische Zeit K. Horedt, Siebenbürgen in spätrömischer Zeit. Bukarest 1982. HOREDT Şantierul arheologic Moreşti К. Horedt,
Şantierul arheologic Moreşti (r. Tîrgu-Mureş, Regiunea Autonomă Maghiară). Studii şi Cercetări de Istorie Veche 6.3M, 1955, 643-685. HOREDT Transsylvanien К. Horedt, Transsylvanien im ersten Jahrhundert nach der Preisgabe der Provinz Dazien. Acta Antiqua Philippopolitana 6,1963,157-163. 466
Literatur HOREDT Unele probleme К. Hored t, Unele probleme privind răspândirea culturii Sîntana de Mureş-Cemeahov în România. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 18.4,1967,575-592. HOREDT Untersuchungen К. Horedt, Untersuchungen zur Frühgeschichte Siebenbürgens. Bukarest 1958. HOREDT, POPESCU Şantierul Moreşti К. Horedt, D. Popescu, Şantierul arheologic Moreşti. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 5.1-2, 1954, 199-231. HOREDT, SERAPHIN Wietenberg K. Horedt, C. Seraphin, Die prähistorische Ansiedlung aufdem Wietenberg bei Schâfiburg-Sighişoara. Bonn 1971. HORVÁTH Esztergom-Budai Nagy Antal I. Horvath, Esztergom-Budai Nagy Antal и. 7. Régészeti Füzetek Ser. 130,1977,59-60. HOŠEK Semonické J. Hošek, Metalografie železných předmětu ze semonické tvrze ve svetle studovaných výkovku ze středověkých tvrzi vesnic a měst. Památky Archeologické XCVII, 2006, 263-320. HRUBY et al. Staré Hory P. Hruby, Z. Jaroš, P. Kočár, K. Maly, J. Mihályiová, J. Militky, D. Zimola, Středověká hornická aglomerace na Horách и Jihlavy. Památky Archeologické XCVII, 2006,171-264 HUNKA Mincovníctüo J. Hunka, Mincovníctoo uhorských vojvodov v druhej polovici 11. storočia. Slovenská Numizmatika 14, 1996, 59-84. HUSZÁR, Münzkatalog L. Huszár, Münzkatalog Ungarn von 1000 bis heute. München 1979. IAMBOR Aşezări fortificate P. Iambor, Aşezări fortificate din Transilvania (sec. IX-XIII). Cluj-Napoca 2005. IAMBOR, MATEI Consideraţii P. Iambor, Şt. Matei, Consideratiі privind raportul cronologie dintre aşezarea şi cimitirul de la ClujMănăştur. Acta Musei Napocensis 20,1983,129-150. IAMBOR, MATEI Incinta
fortificată P. Iambor, Şt. Matei, Incinta fortificată de la Cluj-Mănăştur (sec. IX--XIV). Acta Musei Napocensis 16, 1979, 599-620. IAMBOR, MATEI, HALASU Noi cercetări P. Iambor, Şt. Matei, A. Halasu, Noi cercetări arheologice de la complexul medieval timpuriu de la ClujMănăştur (Betrachtungen zum chronologischen Verhältnis zwischen Siedlung und Friedhofvon Cluj-Mănăştur). Acta Musei Napocensis 18,1981,131-146. IGNAT Podeni şi Zvorăştea M. Ignat, Dacii liberi din Moldova. Contribuţii arheologice. Necropolele de la Podeni şi Zvorăştea. Iaşi 1999. 467
Literatur ILIEŞ, BULZAN Centru de olărie C. Ilieş, S. Bulzan, Un centru de olărie din secolele ĪV-V de la Oradea-Salca «La Gheţărie». In: Ateliere şi tehnici meşteşugăreşti. Contribuţii arheologice. Biblioteca Muzeului Bistriţa. Seria Historica. Bistriţa 2002, 199-225. IONIŢĂ Archäologische Forschungen A. Ioniţă, Archäologische Forschungen und jüngere historische (Neu-)Interpretationen zu den Szeklern im 11.-13. Jahrhundert (unter Mitarbeit von P. Niedermaier und G. Olasz). In: H. Roth (Hrsg.) Die Szekler in Siebenbürgen. Von der privilegierten Sondergemeinschaft zur ethnischen Gruppe. Siebenbürgisches Archiv 40, Köln/Weimar/Wien 2009,44-60. IONITĂ / Bratei A. Ioniţă, Aşezarea din secolele ХІІ-ХШ de la Bratei. Bibliotheca Brukenthal 32, Alba Iulia 2009. IONIŢĂ Un four de potier A. Ioniţă, Աո four de potier du ХПе siècle découvert à Bratei. In: Tourner autour du pot. Publications du Centre de recherches archéologiques et historiques anciennes et médiévales, Presse Universitaire, Caen 2015,383-388. IONIŢĂ Spaţiul A. Ioniţă, Spaţiul dintre Carpaţii Meridionali şi Dunărea Inferioară în secolele XI-XIII. Bucureşti 2005. IONIŢĂ et al. Feldioara-Marienburg A. Ioniţă, D. Căpăţănă, N. Boroffka, R. Boroffka, A. Popescu, Feldioara-Marienburg. Contribuţii arheologice la istoria Ţara Bărsei/Archäologische Beiträge zur Geschichte des Burzenlandes. Bucureşti 2004. IONITĂ Contribuţii r I. Ioniţă, Contribuţii cu privire la Cultura Sîntana de Mureş - Cerneahov pe teritoriul Republicii Socialiste România. Arheologia Moldovei 4,1966,189-259. / IONIŢĂ Dacii liberi I. Ioniţă, Dacii liberi din
Moldova. In: D. Protase, A. Suceveanu (Hrsg.), Istoria Românilor II. Bucureşti 2001,423-437. IONIŢĂ Din istoria I. Ioniţă, Din istoria şi civilizaţia dacilor liberi. Dacii din spaţiul est-carpatic în secolele II-IV e.n. Iaşi 1982. IONITĂ / Nicolina I. Ioniţă, Eine Siedlung der Jüngeren Römischen Kaiserzeit und der Völkerwanderungszeit in Iaşi-Nicolina (Rumänien). Ein Beispiel für die Möglichkeiten chronologischer Gliederungen von Siedlungsmaterial. In: D. Papenfuss, V. M. Stocka (Hrsg), Palast und Hütte. Beiträge zum Bauen und Wohnen im Altertum von Archäologen, Vor- und Frühgeschichtlem. Tagungsbeiträge eines Symposiums der Alexander von HumboldtStiftung Bonn-Bad Godesberg veranstaltet vom 25. 30. November in Berlin. Mainz am Rhein 1982,566-586. IONIŢĂ, URSACHI Văleni I. Ioniţă, V. Ursachi, Văleni - o mare necropolă a dacilor liberi. Iaşi 1988. IONIŢĂ, MĂMĂLĂUCĂ, VORNIC Bazinul Prutului I. Ioniţă, M. Mămălăucă, V. Vornic, Antichitatea târzie în bazinul Prutului. Bârlad 2009. 468
Literatur ISAC, GALL, GÁL A 12th cemetery A. Isac, E. Gall, Sz. Gáli, A 12th cemetery fragment from Gilau (Cluj county) (germ.: Julmarkt; magh.: Gyalu). Ephemeris Napocensis 22, 2012,301-312. ISAC, GALL, GÁL Աո fragment de cimitir A. Isac, E. Gáli, Sz. Gáli, Un fragment de cimitir din secolul XII la Gilău (jud. Cluj) (germ.: Julmarkt; magh.: Gyalu). Materiale şi Cercetări Arheologice S.N. 8, 2012,165-176. ISTRATE Sighişoara A. Istrate, 177. Sighişoara, jud. Mureş. Punct: Cetate, Biserica Mănăstirii. Cronica Cercetărilor Arheologice din România, Campania 2005. A XL-а sesiune naţională de rapoarte arheologice Constanţa, 31 mai ֊ 3 iunie 2006. Bucureşti 2006,328-329. IVANIŠEVIČ et al. Viminacium V. Ivanisevic, M. Kazański, Anna Mastykova, La nécropole de l'époque des grandes migration a Singidunum. Singidunum 3,2002,101-157. JAKÓ Codex Zs. Jakó (Hrsg.). Erdélyi okmánytár/Codex diplomaticus Transsylvaniae. Bd. 1 (1023-1300). Budapest 1997. JAŻDŻEWSKI Cmentarzysko К. Jażdżewski, Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Lutomiersko pod Łodzią w Świetle Badań z.r. 1949. Materiały Wczesnośredniowieczne 1,1949, 91-191. JOBST Fibeln aus Lauriacum W. Jobst, Die römischen Fibeln aus Lauriacum. Forschungen in Lauriacum 10. Linz 1975. JOTOV Vaorazenieto B. Йотов, Въоръжението и снаряжението от българското средновековие (VII-ΧΙ век). Велико Търнов 2004. KACSÓ Lăpuş C. Kacsó, Zur chronologischen und kulturellen Stellung des Hügelgräberfeldes von Lăpuş. In: C. Kacsó (Hrsg.), Der Nordkarpatische Raum in der Bronzezeit. Symposium Baia Mare, 7.-10. Oktober 1998. Bibliotheca Marmatia 1. Baia Mare
2001, 231-278. KACSÓ Maramureş C. Kacsó, Repertoriul arheologic al judeţului Maramureş. Baia Mare 2011. KACZANOWSKI Drochlin P. Kaczanowski, Drochlin, cialpłane cmentarzysko kultury przeworskiej z okresu wpływów rzymskich. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego 40, Cracow 1987. KAISER Bestattungsgebräuche M. Kaiser, Römische Bestattungsgebräuche in Trier, im Trierer Umland, in Bonn und Neuss. In: M. Heinzeimann, J. Ortalli, P. Fasold, M. Witteyer (Hrsg.), Römischer Bestattungsbrauch und Beigabensitten in Rom, Norditalien und den Nordwestprovinzen von der späten Republik bis in die Kaiserzeit. Internationales Kolloquium, Rom 1.-3. April 1998. Palalia 8. Wiesbaden 2001, 279-286. 469
Literatur KALECSINSZKY A magyar korona S. Kalecsinszky, A magyar korona országainak megvizsgált agyagai és az agyagipamál felhasználható egyéb anyagai. A Magyar Királyi Földtani Intézet Évi Jelentése (Budapest) 1892,181-211. KANOZSAY, BANNER Torma Károly leveleiből M. Kanozsay, J. Banner, Torma Károly leveleiből (Ausgewählte Briefe von Professor C. Torma). Dissertationis Archaelogicae 6,1964,17-53. KARA, KURNATOWSKA Keresztény temetkezések M. Kara, Z. Kurnatowska, Keresztény temetkezések. In: A. Wieczorek, Н-М. Hinz (Hrsg.), Europa közepe 1000 körül. Stuttgart 2000, 322-323. KARA, KURNATOWSKA Christliche Bestattungen M. Kara, Z. Kurnatowska, Christliche Bestattungen. In: A. Wieczorek, Н-М. Hinz (Hrsg.), Europas Mitte um 1000. Stuttgart 2000, Bd. 1, 527-530. KARPF, VETTERLING Archäologisches Untersuchungen K. Karpf, K.Vetterling, Archäologisches Untersuchungen am unteren Kirchenplatz und in der Stadtpfarrkirche St. Jakob. Neues aus Alt-Villach, 43, 2006, 7-42. RASZEWSCY, RASZEWSCY Wczesnośredniowieczne cmentarzysko E. Raszewscy, Z. Raszewscy, Wczesnośredniowieczne cmentarzysko w Brześciu Kujawskim, pow. Włocławek. Materiały Starożytne Wczesnośredniowieczne 1,1971, 365-434. KAUFMANN Mittelalterliche Nachbestattungen H. Kaufmann, Mittelalterliche Nachbestattungen mitBrakteatenschatz in einem Grabhügel der Jungsteinzeit von Sonnebom, Kreis Gotha. Jahresschrift für Mitteldeutsche Vorgeschichte 36,1952,140-148. KEMENCZEI Spätbronzezeit T. Kemenczei, Die Spätbronzezeit Nordostungams. Archaeologia Hungarica, Series Nova 51. Budapest 1984. KIEFFER-OLSEN Christianity and Christian
Burial J. Kieffer-Olsen, Christianity and Christian Burial. The religious background, and the transition from paganism to Christianity, from the perspective of a churchyard archaeologist. In: C. K. Jensen, K. H. Nielsen (Hrsg.), Burial and Society. Aarhus 1997,185-189. KIENLIN et al. Căuaş T. L. Kienlin, L. Marta, P. Schramm, E. Rung, Results of the geophysical survey in the swamp fortification of the Gáva culture at Căuaş-Sighetiu in the 1er Valley, North-Western Romania. In: L. Marta (Hrsg.), The Gáva Culture in the Tisa Plain and Transylvania/Die Gáva-Kultur in der Theißebene und Siebenbürgen. Symposium Satu Mare 17-18 June/Juni 2011. Satu Mare 28.1,2012,83-99. KIRÁLY Gáva-kultúra A. Király, A Gáva-kultúra temetkezései Tudományegyetem. Budapest 2011. az Alföldön. Diplomamunka, Eötvös Loránd KIRÁLY Tiszabura Á. Király, A biritual cemetery of the Gáva culture in the Middle Tisza Region and some further notes on the burial customs of the LBA-EIA in Eastern Hungary. In: L. Marta (Hrsg.), The Gáva Culture in the Tisa Plain and Transylvania / Die Gáva-Kultur in der Theißebene und Siebenbürgen. Symposium Satu Mare 17-18 June/Juni 2011. Satu Mare 28.1, 2012,109-132. 470
Literatur KIRPIČNIKOV Russische Waffen A. Kirpičnikov/ Russische Waffen des 9.-15. Jahrhunderts. Waffen und Kostümkunde. Zeitschrift der Gesellschaft für Waffen und Kostümkunde 28,1986, 2,85-129. KISS Az avarkori lovastemetkezés A. Kiss, Az avarkori lovastemetkezés szokásának vizsgálata. A Janus Pannonius Múzeum Évkönyve (Pécs) 1962 (1963), 153-162. KISS Germanen A. Kiss, Germanen im awarenzeitlichen Karpatenbecken. In: F. Daim (Hrsg.), Studien zur Archäologie der Awaren. Awarenforschungen 4. Wien 1992,35-134. KISS Időjárási adatok A. Kiss, Időjárási adatok a XI-XII. századi Magyarországról. In: F. Piti, Gy. Szabados (Hrsg.), „Magyarok eleiről". Ünnepi tanulmányok a hatvan esztendős Makk Ferenc tiszteletére. Szeged 2000, 249-263. KISS Kölked-Feketekapu A. Kiss, Das awarenzeitliche gepídische Gräberfeld von Kölked-Feketekapu A. Mit Beiträgen von M. Martin, P. Stadler u. I. Takacs. Monographien zur Frühgeschichte und Mittelalterarchäologie. Studien zur Archäologie der Awaren 5. Wien. Innsbruck 1996. KOCH Tracht R. Koch, Tracht der Alamannen in der Spätantike. In: H. Temporini, W. Haase (Hrsg.), Aufstieg und Niedergang der römischen Welt. II. Prinzipat. Bd. 12.3,1985,456-545. KÖTTING Reliquienkult B. Kötting, Der frühmittelalterliche Reliquienkult und die Bestattung im Kirchengebäude. Arbeitsgemeischaft für Forschung des Landes Nordrhein-Westfalen 123, Köln, Opladen 1965. KOLČIN, JANIN Novgorodskij Б. А. Колчин, В. Л. Янин (Hrsg.), Новгородский сборник, 50 лет раскопок Новгорода. Москва 1982. KOLNÍK Haus und Hof T. Kolník, Haus und Hof in quadischen Limesvorland. In: A. Leube
(Hrsg.), Haus und Hof im östlichen Germanien. Universitätsforschungen zur prähistorischen Archäologie 50. Bonn 1998,144-159. KOLNÍKOVÁ Oblolus mŕtvych E. Kolníková, Oblolus mŕtvych vo včasnostredevekých hroboch na Slovensku (Totenobulus in frühmittelalterlichen Gräber der Slowakei). Slovenská Archeológia 15,1967,189-245. KORDÉ A székelykérdés története Z. Kordé, A székelykérdés története. Székelyudvarhely 1991. KORDÉ Székelyek Z. Kordé, Székelyek. In: Gy. Kristó (Hrsg.), Korai magyar történeti lexikon (9-14. század). Budapest 1994, 623-625. KOVÁCS A kora Árpád-kori L. Kovács, A kora Árpád-kori pénzverésről. Ermetani és régészeti tanulmányok a Kárpát-medence I. (Szent) István és II. (Vak) Béla uralkodása közötti időszakának (1000-1141) érmaről. Varia Archaeologica Hungarica 7. Budapest 1997. 471
Literatur KOVÁCS Byzantinische Münzen L. Kovács, Byzantinische Münzen in Ungarn des 10. Jahrhunderts. Acta Archaeologica Academiae Scientarum Hungaricae 35,1983,133-154. KOVÁCS Érmék nem dísz L. Kovács, Érmék nem dísz vagy ékszer szerepben a honfoglaló magyar sírokban. In: Gy. Erdei, B. Nagy (Hrsg.), Változatok a történelemre. Tanulmányok Székely György tiszteletére. Monumenta Historica Budapestinensia 14,2004,43-50. KOVÁCS Marosszentanna I. Kovács, A marosszentannai népvándorláskori temető. Dolgozatok az Erdélyi Múzeum Erem- és Régiségtárából 3/2,1912, 250-367. KOVÁCS Marosvásárhely I. Kovács, A marosvásárhelyi őskori telep, skytha- és nepvándorláskori temető. Dolgozatok az Erdélyi Múzeum Érem- és Régiségtárából 6,1915, 226-325. KOVÁCS Mezőbánd I. Kovács, A mezőbándi ásatások. Őskori telepnyomok és temető, La-Téne ízlésű temetkezés, népvándorláskori temető. Dolgozatok az Erdélyi Nemzeti Érem-es Régiségtárából 4,1913,265-429. KOVALOVSZKI Csónakos temetkezések J. Kovalovszki, Csónakos temetkezések az Árpád-korban. In: I. L. Kovács (Hrsg.), Honfoglalás és régészet. Budapest 1994,207-217. KOVALOVSZKI Dobozi J. Kovalovszki, Előzetes jelentés a Dobozi árpád kori faluásatásrol 1962-1974. Archaeologiai Értesítő 102, 1975,204-223. KOVALOVSZKI Tiszaeszlár-Bashalmon J. Kovalovszki, Településásatások Tiszaeszlár-Bashalmon (Bronzkor, III-IV. és XI-XIII. század). Budapest 1980. KÖPKE, GRAF Brennanlagen W. Kôpke, W. Graf, Zur Typologie der keramischen Brennanlagen im westlichen Mittelmeergebiet. In: R. Vossen (Hrsg.), Töpfereiforschung zwischen Archäologie und Entwicklungspolitik. Bd. 1,
Bonn 1988,111-127. KÖRÖSFŐI Rugonfalva Z. Körösfői, A Marosszentanna-Cemjachov-kultúra három temetkezése a Rugonfalva-Református-papilak lelőhelyen. Acta Siculica 2008,189-207. KRISTÓ A székelyek eredetéről Gy. Kristó, A székelyek eredetéről. Szeged 1996. KRISTÓ A tizenegyedik Gy. Kristó, A tizenegyedik század története. Budapest 1999. KRISTÓ Magyarország története Gy. Kristó, Magyarország története 895-1301. Budapest 2003. KRISTÓ Settlement Name Gy. Kristó, Settlement Name Giving in the Age ofÁrpáds. Onomastica Uralica 3. In: S. Maticsák (Hrsg.), Settlement Names in the Urahan Languages. Debrecen, Helsinki 2005,117-133. 472
Literatur KRISTO Sírhc ekre vonatkozó Gy. Kristo, Sírhelyekre vonatkozó adatok korai okleveleinkben. Acta Historica (Szeged) 71,1981, 21-27. KRISTO, MAKK, SZEGFŰ Adatok „korai" Gy. Kristó, F. Makk, L. Szegfű, Adatok „korai" helyneveink ismeretéhez I-II. Acta Historica (Szeged) 44, 1973-1974. KUHN A
darwinizmus W. Kuhn, Ճ darwinizmus buktatói. Egy évszázados tévedés vége. Budapest 2006. KULCSÁR Néhány megjegyzés M. Kulcsár, Néhány megjegyzés az Árpád-kori karikaékszerek viseletének kérdéséhez. Az ún. kapus záródású karikák. Savaria 22,1992-1995, 249-275. KURUCZ Nyíregyháza K. Kurucz, Árpád-kori
településnyomok Nyíregyháza határában. A Móra Ferenc Múzeum EvkönyveStudia Archaeologica, Szeged 9,2003, 353-359. KYSLASOV Kultura ujgur Л. P. Кызласов, Культура древниъ уйгур (VIII-IX вв.). In: C. А. Плетнева (Hrsg.), Степи Евразии в эпоху средневековья. Археология СССР 18. Москва 1981,52-54.
KYSLASOV Sabajkal Л. Р. Кызласов, Средневековые памятники Западногог Забайкалья (ІХ-Х вв.). In: С. А. Плетнева (Hrsg.), Степи Евразии в эпоху средневековья. Археология СССР 18. Москва 1981,59-61. LABUDA Sitne J. Labuda, Pozoruhodné nálezy z hradu na Stíne pri Banskej Štiavnici. Archaeologia
Historica (Brno) 24, 1999,217-230. LAGERLÖF Gotland och Bysans E. Lagerlöf, Gotland och Bysans. Bysantinskt inflytande på den gotländska kyrkokonsten under medeltiden. Visby 1999. LANGE Frühmittelalter D. Lange, Frühmittelalter in Nordwestsachsen. Siedlungsgrabungen in Delitzsch, Lissa und Glesien.
Dresden 2003. LANGÓ Amit elrejt a föld P. Langó, Amit elrejt a föld. A 10. századi magyarság anyagi
kultúrájának régészeti kutatása a Kárpát medencében. Budapest 2007. LÁSZLÓ Chronologie A. László, Uber die Chronologie des kulturellen Wechsels zwischen der Noua-Coslogeni Kultur und den Nachfolger-Kulturen mit kannelierter und mit ritz- und stempelverzierter Keramik in den innen- und aussenkarpatischen Gebieten. Einige Lehren der Radiokarbondatierungen. In: R. E. Németh, В. Rezi (Hrsg.), Bronze Age chronology in the Carpathian Basin. Proceeding of the International Colloquium from Tărgu Mureş, 2-4 October 2014. Bibiotheca Mvsei Marisiensis, Seria Archaeologica 8. Târgu Mureş 2015,297-310. LÁSZLÓ începuturile A. László, începuturile epocii fierului la est de Carpati. Culturile Gáva-Holihrady şi Corlăteni-Chişinău pe teritoriul Moldovei. Bibliotheca Thracologica 6, Bucureşti 1994. 473
Literatur LÁSZLÓ, GÁL A marosszentgyörgyi К. László, Sz. Gál, A marosszentgyörgyi római katolikus templom körül végzett régészeti kutatások eredményei. In: Gy. Nemes (Hrsg.) Öreg tölgyfák árnyékában. Tanulmányok Marosszentgyörgyről Marosvásárhely 2015,87-119. LASZLOVSZKY Kengye J. Laszlovszky, Einzelhofsiedlungen in der Arpadenzeit (Arpadenzeitliche Siedlung auf der Mark von Kengyel) In memoriam I. Bolk. Acta Archaeologica Academiae Scientarum Hungaricae 38,1986, 227-255. LASZLOVSZKY Középkori kolostorok J. Laszlovszky, Középkori kolostorok a tájban, középkori kolostortájak. In: Gy. Kovács (Hrsg.), "Quasi liber et pietura". Tanulmányok Kúbinyi András hetvenedik. Születésnapjára / Studies in honour ofAndrás Kubinyi on his seventieth birthday. Budapest 2004, 337-349. LAUBENHEIMER Les amphores F. Laubenheimer (Hrsg.), Les amphores en Gaule - Production et circulation. Actes de la Table Ronde, Metz 4-6 oct. 1990. Centre de recherches archéologiques et historiques, Bd. 116. Paris 1992. LAUWERS La naissance M. Lauwers, La naissance du cimetière: lieux sacrés et terre des morts dans l'Occident médiéval. Paris 2005. LAUWERS Le cimetière M. Lauwers, Le cimetière dans le Moyen Age latin: Lieu sacré, saint et religieux. Annales. Histoire, Sciences Sociales (Paris) 54,1999, 9.1,1047-1072. LAZÁR Mureş V. Lazár, Repertoriul arheologic al judeţului Mureş. Târgu Mureş 1995. LAZAROVICI Neoliticul Gh. Lazarovici, Neoliticul Banatului. Bibliotheca Musei Napocensis 4. Cluj-Napoca 1979. LEIBER, KOKOWSKI Die Vandalen C. Leiber, A. Kokowski (Hrsg.), Die Vandalen. Die Könige, die Eliten, die
Krieger, die Handwerker. Publikation zur Ausstellung „Die Vandalen". Nordstemmen 2003. LESTYÁN Erdélyi püspökség templomai F. Léstyán: Megszentelt kövek. A középkori erdélyi püspökség templomai. Gyulafehérvár 2000. http://mek.oszk.hu/04600/04684/html/1185.html. (zuletzt aufgerufen am 17.11.2017). LEVIŢKI Cultura Hallstattului O. Leviţki, Cultura Hallstattului canelat la răsărit de Carpati. Bibliotheca Thracologica 7. Bucureşti 1994. LOŽNJAK DIZDAR, RAJIČ ŠIKANIĆ Slatina D. Ložnjak Dizdar, P. Rajié Šikanić, О pogrebnim običajima u 11. st. Pr. Kr. na jugu Karpatske kotline (primjer: groblje u Slatini). Prilozi Instituta za Arheologiju u Zagrebu 33,2016,133-153. LUCA et al. Orăştie S. A. Luca, N. Boroffka, M. Ciută, Aşezarea neolitică apartinând culturii Starcevo-Criş de la Orăştie Dealul Pemilor. Punct X8 (Campaniile 1993-1994). Apulum 35,1998,17-29. 474
Literatur LUCA et al. Sibiu S. A. Luca, Z. K. Pinter, A. Georgescu, Repertoriul arheologic al judeţului Sibiu (situri arheologice, şi monumente istorice). Sibiu 2003. LUCKE Brennversuche A. Lucke, Brennversuche im Sinne experimenteller Archäologie. In: R. Vossen (Hrsg.), Töpfereiforschung zwischen Archäologie und Entwicklungspolitik. Bd 1. Bonn 1988,128-141. LUKÁCS Observatii A. Lukács, Observaţii privind răspândirea căldărilor de lut pe teritoriul României. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 35.4,1984,320-330. LUPU Körpergrab N. Lupu, Ein Körpergrab aus dem 3. fit. bei Kleinprobstdorf- Proştea Mică (Rayon Meãiasch). Forschungen zur Volks- und Landeskunde 5,1961,153-163. MACREA Dacii liberi M. Macrea, Dacii liberi în epocă romană. Apulum 7,1968,171-199. MACREA Viaţa M. Macrea, Viaţa în Dacia romană. Bucureşti 1969. MACREA Somešeni M. Макреа, Славянский могильник в Сомешени. Dacia N.S. 2,1958,351-370. МACZYNSKA Gródka nad Bugiem M. Maczynska, Dwie zapinki z Gródka nad Bugiem - ofibulach A. VI.181 i pochodnych. Monumenta Studia Gothica 4. Europa Barbarica. Ćwierć wieku archeologii w Masłomięczu. Liublin 2005, 325-334. MACZYNSKA Łubiana M. Maczynska, Der frühvölkerwanderungszeitliche Hortfund von Łubiana, Kreis Kościerzyna (Pommern). Mit Beiträgen von J. Andrzejkowski, P. Hammer, M. Pawlikowski, D. Rudnicka u. H-U. Voß. Bericht der Römisch-Germanischen Komission 90,2009, 7-482. MAGOMEDOV Černjachovskaja Kultura B. Magomedov, Černjachovskaja kultura. Problema etnosa. Monumenta Studia Gothica. Bd. 1. Ljublin 2001. MĂGUREANU et al. Alma Vii A. Măgureanu, D. Măgureanu, S. Matei,
C. Constantin, I. Botár, G. Vasile, Alma Vii. Cercetări în perimetrul bisericii fortificate. Piteşti 2017. MAKOLDI Adatok a Hernăd M. Makoldi, Adatok a Hernăd völgyi avar lovas sírok temetkezési szokásaihoz. A Herman Ottó Múzeum Évkönyve (Miskolc) 47, 2008,113-147. MAN Cristeşti N. Man, Aşezarea romană de la Cristeşti. Bibliotheca Marisiensis. Seria Archaeologica 3. Cluj-Napoca 2011. MANNHEIM A gondolkodás К. Mannheim, A gondolkodás struktúrái. Kultúraszociológiai tanulmányok. Budapest 1995. 475
Literatur MARCINIAK Cmentarzysko szkieletowe J. Marciniak, Cmentarzysko szkieletowe z okresu wczesnośredniowiecznego w Strzemieszycach wielkich pow. Będzin. Materiały Wczesnośredniowieczne 5,1960,141-186. MARCU Biserica fortificată D. Marcu, Biserica fortificată de la Drăuşeni. In: A. A. Rusu, P. L. Szőcs (Hrsg.), Arhitectura religioasă medievală din Transilvania. Satu Mare/Szathmárnémeti 2002,41-78. MARCU Biserica reformată D. Marcu, Biserica reformată de la Daia, jud. Harghita. Cercetări arheologice. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 49.2,1998,157-180. MARCU Sighişoara D. Marcu, 134. Sighişoara, jud. Mureş. Punct: Biserica din Deal. Cronica Cercetărilor Arheologice din România, Campania 1999. A XXXVl-a sesiune naţională de rapoarte arheologice, Deva, 24-28 mai 2000. Bucureşti 2001, 96-97. MARCU et al. Moşna D. Marcu, C. C. Rusus, P. Söes, I. Postavam, A. Câmpean, 92. Moşna, com. Moşna, jud. Sibiu. Punct Biserica evanghelică şi cetatea ţărănească. Cronica Cercetărilor Arheologice din România, Campania 1999. A XXXIV-a sesiune naţională de rapoarte arheologice, Deva, 24/28 Mai 2000. Bucureşti 2000, 64-65 und Taf. 29. MARCU ISTRATE A gyulafehérvári D. Marcu Istrate, A gyulafehérvári római katolikus székesegyház és püspöki palota régészeti kutatása (20002002). Budapest 2008. MARCU ISTRATE Sibiu I D. Marcu Istrate, Sibiu. Piata Huet. Monografie arheologica I. Alba bilia 2007. MARCU ISTRATE et al. Sibiu - Piaţa Huet. D. Marcu Istrate, M. Constantinescu, A. Soficaru, The medieval cemetery from Sibiu (Hermannstadt) Huet Square Archaeology, anthropology, history.
Tübinger Forschungen zur historischen Archäologie 6. Büchenbach 2015. MARCU ISTRATE Sic - Biserica reformată D. Marcu-Istrate, 158. Sic, com. Sic, jud. Cluj. Punct: Biserica reformată. Cronica Cercetărilor Arheologice din România, Campania 2007. A XLII-a sesiune naţională de rapoarte arheologice, Iaşi, 14/17 mai 2008. Bucureşti 2008, 278-279. MARCU ISTRATE, ISTRATE Morminte cu nişă D. Marcu Istrate, A. Istrate, Morminte cu nişă cefalica descoperite la Alba lulia (sec. Χ1Ι-ΧΠ1). Contribuţii privind istoria oaspetilor occidentali în Transilvania. In: Z. Pinter, M. Ţiplic (Hrsg.), Relató interetnice în Transilvania (secolele VI-XIII). Bibliotheca Septemcastrensis 12, Bucureşti 2005, 229-244. MARCU ISTRATE, ISTRATE, MORARU Sacru şi profan D. Marcu Istrate, A. Istrate, V. Moraru, Sacru şi profan într-un oraş european (1150-2007). Piaţa Huet o punte peste timp. Braşov 2007. MARCU, ŢENTEA Gilău F. Marcu, O. Ţentea, Die handgearbeitete Keramik aus dem Römerkastell von Gilău. Acta Musei Porolissensis 21,1997, 221-279. 476
Literatur MARINESCU Cercetări Gh. Marinescu, Cercetări şi descoperiri arheologice in jud. Bistriţa-Năsăud. Arhiva Someşană 3,1975,302333. MARINESCU, DĂNILĂ Cercetări Gh. Marinescu, Şt. Dănilă, Cercetări şi descoperiri arheologice in jud. Bistriţa-Năsăud. File de Istorie 4, 1976,26-31. MARINESCU, GAIU Făntănele Gh. Marinescu, C. Gaiu, Die Nekropole von Făntănele "Rât", jud. Bistriţa-Năsăud aus dem 4. Jh. u. Z. Dacia N.S. 33,1989,125-143. MARINESCU, MIRITOIU Şopteriu Gh. Marinescu, N. Miriţoiu, Die karpische Nekropole von Şopteriu, Gem. Urmeniş, Kreis Bistriţa-Năsăud. Dacia N.S. 31,1987,107-118. MARTA Fetea L. Marta, The Late Bronze Age settlements ofPetea-Csengersima. Satu Mare 2009. MARTIN Das Frauengrab M. Martin, Das Frauengrab 48 in der Pfarrkirche St. Martin von Schwyz. Mitteilungen des Historische Vereins des Kantons Schwyz (Aarau) 66,1974,139-142. MATEI, STANOU Vestigii Al. V. Matei, I. Stanchi, Vestigli din epoca romana (sec. Il - IV p. Chr.) ín spatìul nord-vestic al României. Zalău - Cluj-Napoca 2000. MAYO The Human Problems E. Mayo, The Human Problems of Industrial Civilization. New York 1933. MENDE Járványos mindennapok B. G. Mende, Járványos mindennapok. Történeti idők betegségei. Egyetemi jegyzetanyag. MTA (Magyar Tudományos Akadémia) Régészeti Intézet. Kollokviumi anyang 2004. http://docplayer.hu/3020108Jarvanyos-mindennapokhtml (zuletzt aufgerufen am 17.11.2017) MÉRI Ásatás I. Méri, Ásatás a kolozsvári Fő téren 1943. Magyar Nemzeti Múzeum Adattárának Közleményei 1. Budapest 1986. MÉRI Az árkok I. Méri, Az árkok szerepe árpád-kori falvainkban. Archaeologiai
Értesítő 89,1962, 211-219. MÉRI Középkori temetőink I. Méri, Középkori temetőink feltárásmódjáról. Erdélyi Tudományos Füzetek. Klausenburg 1944,175. MESTERHÁZY Köznépi ékszerek K. Mesterházy, Köznépi ékszerek nemesfém változatai: arany S-végű hajkarikák. Alba Regia 20,1983,143151. MITREA Carpii В. Mitrea, Carpii şi dacii liberi în sec III - IV. In: Istoria României I. Bucureşti 1960, 637-647. 477
Literatur MITREA Dávidmi I. Mitrea, Comunitari săteşti la est de Carpati în epoca migraţiilor. Aşezarea de la Dávidmi din secolele V-VIII. Bibliotheca Memoriae Antiquitatis 9. Piatra Neamţ 2001. MITREA, PREDA Necropole В. Mitrea, C. Preda, Necropole din secolul al IV-lea din Muntenia. Bucureşti 1966. MITROFAN, MOLDOVAN Castrul I. Mitrofan, G. Moldovan, Castrul roman de la Sighişoara. Acta Musei Napocensis 5,1968, 99-109. MÖDLINGER Star decoration M. Mödlinger, Star decoration on Late Bronze Age helmets, cups and decorated discs in central and south eastern Europe. Arheološki Vestník 64, 2013, 65-101. MOGA, CIUGUDEAN Alba V. Moga, H. Ciugudean, Repertoriul arheologic al judeţului Alba. Alba Iulia 1995. MOGIL'NIKOV Srostinskaja kul'tura В. А. Могильников, Сроткиская культура. In: С. А. Плетнева (Hrsg.), Стти Евразии в эпоху средневековья. Археология СССР 18. Москва 1981, 45-46. MOLNÁR et al. Somesch Zs. Molnár, J. G. Nagy, Z. Imecs, Das Habitat der Spätbronzezeit und der Frühm Eismzeit im Becken des Kleinen Somesch (rum. Someşul Mic). Acta Archaeologica Academiae Scientarum Hungaricae 64, 2013, 209-292. MORINTZ, BICHIR Pädureni S. Morintz, G. Bichir, Săpăturile de la Pädureni. Materiale şi Cercetări Arheologice 6,1959,487-496. MOSCALU, Ceramica E. Moscalu, Ceramica traco-getică. Bucureşti 1983. MOSCALU Govora-Sat E. Moscalu, O aşezare dacică din secolul al III-lea e.n. la Govora-Sat (corn. Buleta, jud. Vîlcea). Studii şi Comunicări de Istorie Veche 21.3-4,1970, 653-666. MOTZOI-CHICIDEANU Hallstattzeit I. Motzoi-Chicideanu, Ein neuer Fund vom Beginn der Hallstattzeit aus der
Kleinen Walachei. Dacia N.S. 43-45,1999-2001,197-229. MOTZOI-CHICIDEANU Obiceiuri fimerare Ion Motzoi-Chicideanu, Obiceiuri funerare în epoca bronzului la Dunărea Mijlocie şi Inferioară I-II. Bucureşti 2011. MOTZOI-CHICIDEANU, ŞANDOR-CHICIDEANU Cronologia I. Motzoi-Chicideanu, M. Şandor-Chicideanu, Câteva date noi privind cronologia culturii Monteoru. Mousaios 20,2015, 9-53. MÜLLER XI. századi sír R. Müller, XI. századi sír Rezi-Gyöngyösi csárdánál (Ein Grab aus dem XL Jh. bei der Bauemschenke von Rezi-Gyöngös). Zalai Gyűjtemények 26,1987, 75-81. 478
Literatur MUSTEAŢĂ Spatiul S. Musteaţă, Populaţia spaţiului pruto-nistrian în secolele VIII - IX. Asociaţia Naţională a Tinerilor Istorici din Moldova ֊ ANTIM. Societatea de Studii Sud-est Europene din Moldova. Monografii 1. Chişinău 2005. NÄGLER Hammersdorf Th. Nagler, Vorbericht über die Untersuchungen im Hammersdorfer Gräberfeld aus Völkerwanderungszeit. Forschungen zur Volks- und Landeskunde 14,1971, 63-73. der NÄGLER, RILL Monumentul Th. Nagler, M. Rill Monumentul cistercian de la Cărţa, jud. Sibiu. Materiale şi Cercetări Arheologice 17, 1993,489-493. NAGY, KÖRÖSFŐI Porumbenii Mari J.-G. Nagy, Zs. Körösfői, Koravaskori tároló gödör a Nagygalamfalva-Várfele (Hargita megy) lelőhelyről. In: Zs. Körösfői (Hrsg.), Kutatások a Nagy-Küküllő felső folyása mentén. Molnár István Múzeum Kiadványai 1, 2009, 43-66. NAGY et al. Budapest története T. Nagy, Gy. Györffy, L. Gerebich, Budapest története az őskortól az Árpád-kor végéig. Budapest 1975. NEKUDA L'étude V. Nekuda, L'étude des villages désertés au Moyen Age en Moravie (Tchécoslovaquie). Acta Musei Moraviae 74.1-2,1989,161-202. NEKUDA Obilni V. Nekuda, Obilni jámy v zaniklých Mstënicich. Acta Musei Moraviae 71.1-2,1986, 59-129. NEKUDA Obytné R. Nekuda, Obytné objekty ve světle archeologických výzkumu raně středověkých vesnických sídlišť na Moravě. Archaeologia Historka (Brno) 19,1994, 349-365. NEKUDA, REICHERTOVÁ Středověká V. Nekuda, К. Reichertová, Středověká keramika v Čechách a na Moravě. Brno 1968. NÉMETH Die kirchliche Baukunst P. Németh, Die kirchliche Baukunst im Komitat Szabolcs und Szathmár in dem frühen Zeitalter
der Arpaden. In: K. Papp, J. Barta (Hrsg.), The First Millenium of Hungary in Europe. Debrecen 2002, 84-91. NÉMETH Voivodeni R. E. Németh, The Middle Bronze Age 'Mass Grave" from Voivodeni - La Şcoală. Ճ chronological approach. In: R. E. Németh, В. Rezi (Hrsg.), Bronze Age chronology in the Carpathian Basin. Proceeding of the International Colloquium from Tărgu Mureş, 2-4 October 2014. Bibiotheca Mvsei Marisiensis, Seria Archaeologica 8. Târgu Mureş 2015,179-199. NÉMETI Sfârşitul bronzului I. Németi, Descoperiri de la sfârşitul epocii bronzului în zona Careiului. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 29.1,1978, 99-122. NESSEL' Keramika V. A. Nessel', Stolovaja keramika. In: T. Sarnowski, O. Savelja (Hrsg.), Römische Militärstation un Heiligtum des Jupiter Dolichaenus. Warszawa 2000,140-154. 479
Literatur NICOLĂESCU-PLOPŞOR, WOLSKI Demografie D. Nicolaescu-Plopşor, W. Wolski, Elemente de demografie şi ritual funerar la populaţiile vechi din România. Bucureşti 1975. NICU, TAU Barcea M. Nieu, St. Ţau, Necropola birituală de la Barcea, (jud. Galaţi). Materiale şi Cercetări Arheologice, A XIV-а sesiune anuală de rapoarte. Tulcea 1980, 373-397. NICULESCU Tîrgşor Gh. Al. Niculescu, The cremation graves from the cemetery of Tîrgşor (third-fourth centuries A.D.). Dacia N.S. 37,1993,197-220. NICULESCU Sarmatische Kultur Gh. Al. Niculescu, Die sarmatische Kultur im Zusammenhang der kaiserzeitlichen archäologischen Funde aus Muntenien - unter besonderer Berücksichtigung der Funde von Tîrgşor. Mit einem Beitrag von Nicolae Miriţoiu: Sarmatische Gräber mit künstlich deformierte Schädeln in Muntenien. In: C. v. Carnap-Bornheim (Hrsg.), Kontakt-Konflikt-Kooperation. Germanen und Särmäten, zwischen dem 1. und dem 4. Jahrhundert nach Christus Internationales Kolloquium des Vorgeschichtlichen Seminars der Philipps-Universität Marburg, 12.-16. Februar 1998. Neumünster 2003,177-205. NIEDERMAIER Geneza oraşului P. Niedermaier, Geneza oraşului Sighişoara. Revista muzeelor şi monumentelor. Seria Monumente istorice şi de artă 48.2,1979, 67-74. NYÁRÁDIA perished medieval Zs. Nyărădi, A perished medieval settlement in Udvarhelyszék. Marisia 32,2012,155-192. NYARADI Bögöz középkori Zs. Nyárádi, Bögöz középkori temploma és temetője. Isis. Erdélyi Magyar Restaurátor Füzetek (Székelyudvarhely) 13,2013,9-17,129. NYÁRÁDI Régészeti adatok Udvarhelyszék Zs. NYARADI, Régészeti adatok az
udvarhelyszéki Árpád-kori templomok keletkezéséhez. In: T. Csecs, M. Takács (Hrsg.), Beatus homo qui invenit sapientiam. Ünnepi kötet Tomka Péter 75. születésnapjára. Győr 2016, 495-510. NYÁRÁDI, GÁLL The 'westernisation' Zs. Nyárádi, E. Gáli, The 'westernisation' of the Transylvanian Basin. Migration and/or acculturation? Wearing hairpins in the 12th century Transylvanian Basin. Vjesnik Arheološkog Muzeja u Zagrebu 48,2015,85-120. NYÁRÁDI, SÓFALVI A régészet szerepe Zs. Nyárádi, A. Sófalvi, A régészet szerepe a középkori és fejedelemség kori székely falvak történetének kutatásában. Esettanulmány négy Székelyudavrhely melletti település vonatkozásában. In: A. Sófalvi, Zs. Visy (Hrsg.), Tanulmányok a székelység középkori és fejedelemség kori történelméből. Énlaki Konferenciák III. ÉnlakaSzékelyudvarhely 2012,169-200. OAKESHOTT The Sword E. Oakeshott, The Sword in the Age of Chivalry. Woodbridge 1997. OBLOMSKY et al. Zamjatino A. M. Обломский, И. Е. Бирюков, Г. И. Земцов, А. Н. Усачук, А. В. Мастыкова, И. О. Гавритухин, ММТолмачева Э: А. Ляшкевич, E. Е. Антипина, Е. Ю. Лебедева, С. А. Сычева, О. А. 480
Literatur Герасимова, P. Б. Терпиловский, Острая Лука Дона в древности. Замятинский археологический комплекс гуннского времени. Раннеславянский мир. Археология славян и их соседей 6. Москва 2004. OPAIŢ Consumul de vin A. Opaiţ, Productia şi consumul de vin în tinuturile dintre Carpati şi Marea
Neagră (secolele II a. Chr. - III p. Chr.): unele consideraţii. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 64.1-2, 2013,21-65. OPREANU Dacia C. Opreanu, Dacia romană şi Barbaricum. Timişoara 1998. OPREANU Piese metalice C. Opreanu, Piese metalice de factură barbară în cimitirele din Dacia
romană. Epfemeris Napocensis 7, 2008,117-127. OPREANU Polus C. Opreanu, V. Voişan, E. Bota, Mormântul unui războinic din epoca migraţiilor descoperit la Cluj-Napoca"Polus" ". In: S. Nemeti, F. Fodorean, E. Nemeth, S. Cociş, I. Nemeti, M. Pîslaru (Hrsg.), Dacia Felix. Studia Michaeli Bărbulescu
oblata. Cluj-Napoca 2007,510-519. OPREANU Transilvania C. H. Opreanu, Transilvania la sfârşitul antichităţii şi în perioada migratiilor. Cluj-Napoca 2003. OPREANU, COCIŞ Sugeac C. H. Opreanu, S. Cociş, Atelierele ceramice din secolul Vp. Ch. descoperite în aşezarea de la Suceag, jud. Cluj. în:
Ateliere şi tehnici meşteşugăreşti. Contributii arheologice. Biblioteca Muzeului Bistriţa. Seria Historica. Bistriţa 2002, 227-268. OPRIŞ Ceramica I. C. Opriş, Ceramica romană târzie şi paleobizantina de la Capidava în contextul descoperirilor de la Dunărea de Jos (sec. 4-6). Bucureşti 2003. ORBÁN A
Székelyföld leírása „ ։ B. Orbán, А Székelyföld leírása történelmi, régészeti, természetrajzi és népismereti
szempontból I. Pest 1868. PALADE Bârlad - Valea Seacă V. Palade, Aşezarea şi necropola de la Bârlad - Valea Seacă, sfârşitul sec. al III-lea - a doua jumătate a secolului al V-lea). Bucureşti 2004. PALADE Éléments V. PALADE, Éléments géto-daces dans le site Sîntana de Mureş de Bîrlad-Valea Seacă. Dacia N.S. 24,1980, 223-253. PALADE Noi descoperiri V. Palade, Noi descoperiri carpice în judeţul Vaslui. Şcoala Bîrlădeană 1971,92-101. PALDUS Aufnahmen J. Paldus, Die militärischen Aufnahmen im Bereich der habsburgischen Länder aus der Zeit Kaiser Josef II. Wien 1919 (Maßstab 1:28.800). PALKO Valea Arieşului A. Palko, Descoperiri din sec. al 7-lea e.n. în valea Arieşului. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 23.4,1972, 677-680. 481
Literatur PÁLÓCZI HORVÁTH Hagyományok A. Pálóczi Horváth, Hagyományok, kapcsolatok és hatások a kunok régészeti kultúrájában. Karcag 1994. PANKAU Mediaş C. Pankau, Oie álterhallstattzeitlíche Keramik aus Mediaş/Siebenbürgen. Universitätsforschungen zur Prähistorischen Archäologie 109. Bonn 2004. PAPANICOLAOU CHRISTENSEN, THOMSEN, PLOUG The Graeco-Roman Objects A. Papanicolaou Christensen, R. Thomsen, G. Ploug, The Graeco-Roman Objects of Clay, the Coins and the Necropolis. Hama III/З. Copenhague 1986. PARÁDÍ Pénzekkel keltezett N. Parádi, Pénzekkel keltezett XIII. századi ékszerek. A Nyáregyháza-Pusztatótharaszti kincslelet. Folia Archaeologica 26,1975,119-161. PARCHIRIE Restaurarea S. Parchirie, Restaurarea unui cuptor de ars ceramică (secolul IV d. Hr.). Alt-Schässburg 1, 2008,227-229. PARCZEWSKI Frühslawische Kultur M. Parczewski, Die Anfänge der frühslawischen Kultur in Polen. Veröffentlichungen der Österreichischen Gesellschaft für Ur- und Frühgeschichte 17. Wien 1993. PÁRDUCZ Sarmatenzeit M. Párducz, Denkmäler der Sarmatenzeit Ungams.l-lll. Archaeologia Hungarica 30. Budapest 1950. PÁRDUCZ Särmäten M. Párducz, Beiträge zur Geschichte der Särmäten in Ungarn. Acta Archaeologica Academiae Scientarum Hungaricae 7,1956,139-182. PÁRDUCZ Törökkanisza M. Párducz, Der spätsarmatische Friedhof von Törökkanisza. A Móra Ferenc Múzeum Évkönyve 1957, 93-104. PARKER PEARSON The archaeology M. Parker Pearson, The archaeology of death and burial. Texas A M University Anthropology Series 3. College Station 1999. PASZTERNÁK Szentes I. Paszternák, Village and Cemetery from the Arpadian
Age on the Szentilona-Hill at Szentes (Csongrád C.). Antaeus 24,1997-1998,374-406, 739-750. PAUL Sibişeni I. Paul, Die Wietenberg-Nekropole und -Siedlung von Sibişeni (Kreis Alba). In: I. Paul, Vorgeschichtliche Untersuchungen in Siebenbürgen. Bibliotheca Universitatis Apulensis 1. Alba bilia 1995,164-197. PEŠKAŘ Fibeln I. Peškař, Fibeln aus der römischen Kaiserzeit in Mähren. Praha 1972. PETOLESCU Reorganisierung C. Petolescu, Die Reorganisierung Dakiens unter Marcus Aurelius. Germania 65,1987,123-134. 482
Literatur PETOLESCU Daría C. Petolescu, Daría. Աո mileniu de istorie. Bucureşti 2010. PETOLESCU Villes C. C. Petolescu, Villes de la Dacie Romaine. Dacia N.S. 55,2011,83-110. PETRESCU Santana de Mureş F. Petrescu, Repertoriul monumentelor arheologice de tip Sântana de Mureş-Cerneahov de pe teritoriul României. Bucureşti 2002. PETROV Raport preliminar Gh. Petrov, Raport preliminar asupra cercetărilor arheologice de la Geoagiu de Jos. Acta Musei Napocensis ' 33,1996,403-415. PINTER Spada şi sabia K. Z. Pinter, Spada şi sabia medievală în Transilvania şi Banat (secolele IX-XIV). Sibiu 2007. PINTER Die Rotunde Z. K. Pinter, Die Rotunde in Broos/Orăştie (Kreis Hunedoara). Forschungen zur Volks- und Landeskunde 54, 2011, 9-38. PINTER, URDUZIA Miercurea Băi Z. K. Pinter, C. Urduzia,.Custodes confiniorum, vulgo ewrii. Cercetări arheologice în aşezarea medievală de la Miercurea Băi - Cunţa. Bucureşti 2015. PIRLING Römische Gräber R. Pirling, Römische Gräber mit barbarischem Einschlag auf den Gräberfeldern von Krefeld- Gellep. In: F. Vallet, M. Kazański (Hrsg.), L'Armée romaine et les Barbares du lile au VHe siècle. Condé-sur-Noireau 1993,109-115. PLETNEVA Saltovo-majaskaja kultura C. A. Плетнева, Салтово-маякская культура. In: С. А. Плетнева (Hrsg.), Степи Евразии в эпоху средневековья. Археология СССР 18. Москва 1981, 62-75. POHL Awaren W. Pohl, Die Awaren. Ein Steppenvolk in Mitteleuropa 567-822 n. Chr. München 2002. POP Pandantivele І. I. Pop, Pandantivele în formå de căldăruşă din sud-estul Transilvaniei. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 17.1,1966,175-179. POPA, BOROFFKA
Ţichindeal D. Popa, N. Boroffka, Consideraţii privind cultura Noua. Aşezarea de la Ţichindeal, jud. Sibiu. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 47.1,1996,51-61. POPA Streisăngeorgiu R. Popa, Streisăngeorgiu. Ein Zeugniss Rumänischer Geschichte des 11.-14. Jahrhunderts im Süden Siebenbürgens. Dacia N.S. 20,1976, 37-64. POPA, ŞTEFĂNESCU Şantierul R. Popa, R. Ştefănescu, Şantierul arheologic Ungra (jud. Braşov). Materiale şi Cercetări Arheologice 14, 1980,496-503. 483
Literatur POPESCU Moreşti D. Popescu, Das Gräberfeld von Moreşti. Dacia N.S. 18,1974,189-239. POPILIAN Ceramica Gh. Popilian, Ceramica romana din Oltenia. Craiova 1976. POPILIAN Locusteni G. Popilian, Necropola daco-romană de la Locusteni. Craiova 1980. POPILIAN Dioşti G. Popilian, Necropola daco-romană de la Dioşti (judeţul Dolj). Craiova 2012. POPILIAN Un centre Gh. Popilian, Une centre de production céramique dans les établissements daco-romains de Locusteni (dép. de Dolj). In: R. Feustel (Hrsg.): Römerzeitliche Drehscheibenware im Barbarïkum. Die Keramikproduktion in den ersten Jahrhunderten u. Z. in Mitteleuropa und ihre Bedeutung für den Fortschritt der Produktionentwicklung. 21. bis 25. Mai 1984 Weimar, auf Veste Wachsenburg, Haarhausen. Weimarer Monographien zur Ur- und Frühgeschichte. Weimar 1984, 78-86. POPILIAN, NICA Gropşani Gh. Popilian, M. Nica, Gropşani. Monografie arheologică. Bibliotheca Thracologica 24. Bucureşti 1998. POPOVIČ, IVANIŠEVIČ Braničevo M. Popovič, V. Ivaniševič, Grad Braničevo и srednjem veku. Starinar NS 39,1988,125-179. POSTA A gyulafehévári székesegyház В. Pósta, Ճ gyulafehévári székesegyház sírleletei (Les trouvailles sepulcrales de la cathédrale de Gyulafehérvár.). Dolgozatok az Erdélyi Nemzeti Múzeum Érem- és Régiségtárából 8,1917,1-155. POSTICA Hansca Gh. Postica, Românii din codrii Moldovei în evul mediu timpuriu. (Studiu arheologic pe baza ceramicii din aşezarea de la Hansca). Chişinău 1994. PROTASE Obreja D. Protase, Obreja. Aşezarea şi cimitirul ãaco-roman. Secolele IĪ-IV. Dovezi ale continuităţii în Dacia. ClujNapoca 2002. PROTASE
Ocna Sibiului D. Protase, Cimitirul slav de la Ocna Sibiului (sec. VIII-IX). Bucureşti 2004. PROTASE Problema continuităţii D. Protase, Problema continuităţii în Dacia în lumina arheologiei şi numismaticii. Bucureşti 1966. PROTASE Problema colonizării D. Protase, Problema colonizării de daci liberi şi carpi în Dacia romană. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 23.4,1972, 593-607. PROTASE Riturile D. Protase, Riturile funerare la daci şi la daco-romani. Bucureşti 1971. 484
Literatur PROTASE Soporu de Câmpie D. Protase, Աո cimitir dade din epoca romana la Soporu de Cìmpie. Contributiі la problema continuităţii tn Dada. Bucureşti 1976. PROTASE Taga D. Protase Jaga. Două aşezări din perioada finală a etnogeneza românilor (sec. IV-VI şi sec. VII-VIII). ClujNapoca 2003. PROTASE Աո cimitir D. Protase, Աո cimitir de incineratie slav din sec. VIII-IX de la Soporu de Câmpie. Revista Bistriţei 25,2011, 197-202. PRÖTTEL Zwiebelknopjfibel Ph. M. Pröttel, Zur Chronologie der Zzviebelknopfßbeln. Jahrbuch des Römisch-Germanischen Zentralmuseums 35.1,1988, (Mainz 1991), 347-372. RACZ Árpád-kori települések T. A. Rácz, Árpád-kori települések szerkezetének sajátosságai Pest megyében. Kutatások az МО-s autópálya és a 4-еs számú elkerülőfőút nyomvonalában In: E. Benkő, Gy. Kovács (Hrsg.), A középkor és a kora újkor régészete Magyarországon / Archaeology of the Middle Ages and the early Modem Period in Hungary. Budapest 2010, 69-79. RACZ Éghajlati változások L. Rácz, Éghajlati változások a Kárpát-medencében a középkor idején. In: A. Kubinyi, J. Laszlovszky, P. Szabó (Hrsg.), Gazdaság és gazdálkodás a középkori Magyarországon: gazdaságtörténet, anyagi kultúra, régészet. Budapest 2008, 21-35. RÁCZ Háromszék első magyar T. Á. Rácz, Háromszék első magyar telepesei és a határvédelem. Az Erdélyi Múzeum-Egyesület Szakosztályainak Közlönye (Klausenburg) 65.1-2,2003,1-15. RADOMĚRSKÝ Obol mrtvých P. Radoměrský, Obol mrtvých и Slovanů v Čechách a na Moravě. Praha 1955. RADU Cruceni O. Radu, Cu privire la necropola de la Cruceni. Studii şi Cercetări de Istorie Veche
24.3,1973,503-520. RAFALOVIČ Dănceni И. А. Рафалович,Данчены. Могильник Черняховской культуры III-IV вв. н.э. Кишинев 1986. RASHEV Bälgarskata ezicseska P. Рашев, Българската езическа култура VII - IX век. София 2008. RAWSON Childhood В. Rawson, Children and Childhood in Roman Italy. Oxford 2003. RÉTHY CNH L. Réthy, Corpus Nummorum Hungáriáé. Budapest 1899. RÉVÉSZ A karosi L. Révész, A karosi honfoglaláskori temetők. Régészeti adatok a Felső-Tisza vidék X. századi történetéhez. Miskolc 1996. 485
Literatur REYNOLDS Anglo-Saxon Deviant A. Reynolds, Anglo-Saxon Deviant Burial Customs. New York 2009. RIECKHOFF Wo sind sie geblieben S. Rieckhoff, Wo sind sie geblieben? - Zur archäologischen Evidenz der Kelten in Süddeutschland im 1. Jahrhundert v. Chr. In: H. Birkhan (Hrsg.), Kelten-Einfälle an der Donau, Akten des Vierten Symposiums deutschsprachiger Keltologinnen und Keltologen. Philosophische-Historische-Archäologische Evidenzen. Konrad Spindler (1939-2005) zum Gedanken (Linz/Donau, 17.-21. Juli 2005). Wien 2007,409-440. RITOÓK A magyarországi falusi templom A. Ritoók, A magyarországi falusi templom körüli temetők feltárásának újabb eredményei. Folia Archaeologica 46,1997,165-175. RITOÓK A templom körüli A. Ritoók, A templom körüli temetőkfelfedezése. In: A. A. Rusu, P.- L. Szőcs (Hrsg.), Arhitectura religioasă medievală din Transilvania. Satu Mare 2007,249-276. RITOÓK A templom körüli temetők régészeti Á. Ritoók, A templom körüli temetők régészeti kutatása. In: E. Benkő, Gy. Kovács (Hrsg.), A középkor és a kora újkor Régészete Magyarországon. Budapest 2010,473-494. RITOÓK Szempontok A. Ritoók, Szempontok a magyarországi templom körüli temetők felfedezéséhez. In: B. F. Romhányi, A.Grynaeus, K. Magyar, A. Végh (Hrsg.), „Es tu scholaris”. Ünnepi tanulmányok Kubinyi András 75. születésnapjára. Budapest 2004,115-124. RITOÓK Zalavár-Kápolna A. Ritoók, Zalavár-Kápolna: egy temetőelemzés lehetőségei és eredményei. In: Á. Ritoók, E. Simonyi (Hrsg.), A középkori templom körüli temetők kutatása. Opuscula Hungarica 6, Budapest 2005,173-184. ROSKA Sammlung Torma M. Roska, A
Torma Zsófia-Gyüjtemény az Erdélyi Nemzeti Múzeum érem- és Régségtárában / Die Sammlung Zsófia von Torma in der numismatisch-archaeologischen Abteilung des Siebenbürgischen Nationalmuseums. Kolozsvár 1941. ROSKA Veresmort M. Roska, Das gepidische Gräberfeld von Veresmort-Marosveresmart. Germania 18,1934,123-130. ROSNER Avar kerámiaközpont Gy. Rosner, Avar kerámiaközpont Szekszárd környékén. A Szekszárdi Béri Balogh Ádám Múzeum Évkönyve (Szekszárd) 89,1977-1978, 97-108. ROTEA Otomani M. Rotea, Penetraţia culturii Otomani în Transilvania. între realitate şi himeră. Apulum 31,1994,39-57. ROTEA et al. Archaeological contexts M. Rotea, M. G. Netea, C. De-La-Rua, T. Tecar, M. Hervella, S. Alonso, Z. Maxim, M. Răchită, The archaeological contexts of DNA samples collected from prehistoric sites in Transylvania. Acta Mvsei Napocensis 51.1,2014, 21-59. RUNDKVIST Barshalder 2 M. Rundkvist, Barshalder 2. Studies of Late Iron Age Gotland. Stockholm 2003. 486
Literatur RUDNICK Die römischen Töpferofen В. Rudnick, Die römischen Töpferofen von Haltern. In: G. Isenberg (Hrsg.), Bodenaltertümer Westfalens 36, Mainz, 2001. RUNG Gáva-Stil E. Rung, Der „Gáva-Stil". Schriftliche Hausarbeit zur Erlangung des Grades eines bachelor of Arts der Fakultät für Geschichtswissenschaften der Ruhr-Universität Bochum (Bochum 2011). RUSH Death and Burial A. Rush, Death and Burial in Christian Antiquity. Washington 1941. RUSTOIU Metalurgia bronzului A. Rustoiu, Metalurgia bronzului la daci (sec. II î. Chr.֊ sec. I d. Chr.). Tehnici, ateliere si produse de bronz. Bucureşti 1996. RUSTOIU Observaţii A. Rustoiu, Observaţii privind ceramica cu grafit în pastă din România. Thraco-Dacica 14,1993,131-142. RUSTOIU et al. Practici A. Rustoiu, A. Comşa, C. Lisovschi-Cheleşanu, Practici funerare în aşezarea dacică de la Sighişoara Wietenberg. Ephemeris Napocensis 3,1993,81-94. RUSTOIU, CIUTĂ Călăreţ G. T. Rustoiu, M. Ciută, Mormântul unui călăreţ avar recent descoperit la Unirea-Vereşmort (¡ud. Alba). Apulum 45, 2008, 71-98. RUSU Cimitirul M. Rusu, Cimitirul prefeudal de la Noşlac. Probleme de Muzeografie. Cluj 1964,32-45. RUSU Cuţitele de luptă A. A. Rusu, Despre cuţitele de luptă din Transilvania medievală. In: A. A. Rusu (Hrsg.), Investigări ale culturii materiale medievale din Transîlvarfig. Cluj-Napoca 2008,79-96. RUSU Gürtelschnallen M. Rusu, Pontische Gürtelschnallen mit Adlerkopf. Dacia N.S. 3,1959,485-524. RUSU Noşlac M. Rusu, The prefeudal cemetery ofNoşlac VH-VIH centuries. Dacia N.S. 6,1962, 269-292. ՛ із?֊. RUSU Săpăturile arheologice M. Rusu,
Săpăturile arheologice de la lemut 2. Sf. Gheorghe-Iemut. Acta Musei Napocensis 3,1966,402405. RUSU Vechea biserică A. A. Rusu, Vechea bisericădinNălaţi (jud. Hunedoara) (L'ancienne église de Nălaţi (dép. Hunedoara). Ephemeris Napocensis 1,1991,127-143. RUSU, BURNICHIOIU Mănăstirea Bizere A. A. Rusu, I. Burnichioiu (Hrsg.), Mănăstirea Bizere. Cluj-Napoca 2011. 487
Literatur RUSU-BOLINDEŢ Ceramica V. Rusu-Bolindeţ, Ceramica romană ăe la Napoca. Contribuţii la studiul ceramicii din Dacia romană. Bibliotheca Musei Napocensis 25, Cluj-Napoca 2007. RUSSU, ROTH Rit I. G. Russu, I Roth, Rit de înmormântare în secolul al Vll-lea. Probleme de antropologie 1956, 7-39. RUTTKAY A szlovákiai templom A. Ruttkay, A szlovákiai templom körüli temetők régészeti kutatásáról. In: Á. Ritoók, E. Simonyi (Hrsg.), A középkori templom körüli temetők kutatása. Opuscula Hungarica 6, Budapest 2005, 31-59. RUTTKAY Pece M. Ruttkay, Pece na rannostredovekych sídliskách juhozápadného Slovenska. Archaeologia Historica (Brno) 15,1990, 337-348. RUTTKAY Waffen A. Ruttkay, Waffen und Reiterausrüstung des 9. bis zur ersten Hälfte des 14. Jahrhunderts in der Slowakei (II). Slovenská Archeológia 24,1976, 2, 245-395. SABĂU Circulaţia monetară I. Sabău, Circulaţia monetară în Transilvania secolelor XI-XIII, în lumina izvoarelor numismatice. Studii şi Cercetări Numismatice 2,1958,269-301. ŠALKOVSKÝ Häuser P. Salkovský, Häuser in der frühmittelalterlichen slawischen Welt. Archaeologica Slovaca Monographiae. Studia 6. Nitra 2001. SALOMON, ERDÉLYI Kőmye A. Salomon, I. Erdélyi, Das völkerwanderungszeitliche Gräberfeld von Kornye. Studia Archaeologica 5, Budapest 1971. SALONTAI Rodna M. S. Salontai, Ruina de la Rodna. Revista Bistriţei 24, 2010, 297-320. SAMSON Fântânile A.Samson, Fântânile medievale din aşezarea de la Şibot (jud. Alba). Materiale şi Cercetări Arheologice 11, 2015,227-256. SANA Prima epoca a fierului D. V. Sana, Prima epocă a fierului în depresiunea Şimleului şi
în zonele învecinate. Descoperirile de tip Găva. Rezumatul tezei de doctorat / Early iron Age in Şimleu Depression and surrounding areas. Gáva type discoveries. PhD thesis abstract (Alba Iulia 2010). SANMARK Power and conversion A. Sanmark, Power and conversion: a comparative study of Christianization in Scandinavia. Uppsala 2004. SAVA Bestattungen E. Sava, Die Bestattungen der Noua-Kultur. Ein Beitrag zur Erforschung spätbronzezeitlicher Bestattungsriten zwischen Dnestr und Westkarpaten, mit Katalogbeiträgen von N. Boroffka, L. Dascălu, Gh. Dumitroaia, E. V. Jarovoj, T. Soroceanu. Prähistorische Archäologie in Südosteuropa 19. Kiel 2002. 488
Literatur SAVA Noua E. Sava, Aşezări din perioada târzie a epodi bronzului în spaţiul Pruto-Nistrean (Noua-Sabatinovka). Biblioteca „Tyragetia" 26. Chişinău 2014. SAVA, KAISER Odaia-Micurin E. Sava, E. Kaiser, Die Siedlung mit „Aschehügeln" beim Dorf Odaia-Micurin, Republik Moldova (Archäologische und naturwissenschaftliche Untersuchungen). Biblioteca „Tyragetia" 19. Chişinău 2011 / E. Сава, Э. Кайзер, Поселение с «зольниками» у села Одая-Мичурин, Республика Молдова (Археологические и естественноваучные исследования). Biblioteca „Tyragetia" 19. Chişinău 2011. SCHEIBLER Griechische Töpferkunst I. Scheibler, Griechische Töpferkunst. Herstellung, Handel und Gebrauch der antiken Tongefäße. München 1995. SCHILLING Avar kori L. Schilling, Avar kori szabadtéri kemencék/Open-air Avar ovens. In: ƒ. Kvassay (Hrsg.), Település- és temetőfeltárás Dunaszentgyörgy határában. A 6 sz. főút 121+650-124+800 km szakasza között, a rehabilitációs munkálatokat megelőző régészeti feltárások (2007) eredményei. / Settlement and cemetery excavations at the borders of Dunaszentgyörgy. Results of the Archaeological Salvage Excavations (2007) between the 121+650 124+800 km, Sections of Highway No. 6. Budapest 2009, 263-275. SCHMAUDER Oberschichtsgräber M. Schmauder, Oberschichtsgräber und Verwahrfunde in Südosteuropa im 4. und 5. Jahrhundert. Zum Verhältnis zwischen dem spätantiken Reich und der barbarischen Oberschicht aufgrund der archäologischen Quellen. Archaeologia Romanica 3. Bukarest 2002. SCHMAUDER Verzögerte Landnahmen M. Schmauder, Verzögerte Landnahmen? Die Dada Traiana und die sogenannten
decumantes agri. In: W. Pohl, M. Diesenberger (Hrsg.), Integration und Herrschaft. Ethnische Identitäten und soziale Organisation im Frühen Mittelalter. Österreichische Akademie der Wissenschaften. Philosophisch-Historische Klasse. Denkschriften 301. Forschungen zur Geschichte des Mittelalters 3. Wien 2002,185-209. SCHNEIDER, Kriterien G. Schneider (Hrsg.), Naturwissenschaftliche Kriterien und Verfahren zur Beschreibung von Keramik. Diskussionsergebnisse der Projektgruppe Keramik im Arbeitskreis Archäometrie in der Fachgruppe Analytische Chemie der Gesellschaft Deutscher Chemiker (mit Beiträgen von A. Burmester, C. Goedicke, H. W. Hermicke, B. Kleinmann, H. Knoll, M. Maggetti, R. Rottländer, G. Schneider). Acta Praehistorica et Archaeologica 21,1989, 7-39. SCHOLKMANN Christianisierung und Kirchenbau B. Scholkmann, Christianisierung und Kirchenbau. Überlegungen zu Topographie, Chronologie und Typologie drei frühmittelalterlichen Kirchen im alemmanischen Raum. In: W. Berschin, D. Geunich, H. Steuer (Hrsg.), Mission und Christianisierung am Hoch- und Oberrhein (6.-8. Jarhundert). Stuttgart 2000,111-138. SCHREG Keramik R. Schreg, Keramik aus Südwestdeutschland. Eine Hilfe zur Beschreibung, Bestimmung und Datierung archäologischer Funde vom Neolithikum bis zur Neuzeit. Tübingen 1998. SCHULZE Armbrustfibel M. Schulze, Die spätkaiserzeitliche Armbrustfibel mit festem Nadelhalter. Bonn 1977. 489
Literatur SCHULZE-DÖRLAMM Bestattungen in den Kirchen M. Schulze-Dörlamm, Bestattungen in den Kirchen Großmährens und Böhmens während des 9. und 10. Jahrhunderts. Jarhbuch des Römisch-Germanische Zentralmuseums 40,1993, 557-620. SCORPAN L'ensemble archéologique C. Scorpan, L'ensemble archéologique féodal de Bîtca Doamnei. Dacia N.S. 9,1965,441-454. SOFALVIA régészet tanúvallomása A. Sófalvi, A régészet tanúvallomása a bögözi templomról - egy megelőző feltárás eredményei. In: Civil kezdeményezések és műemlékvédelem a Kárpát-medencében. Konferencia, Bögöz 2010. június 11-13. Bögöz 2010, 31-36. SÓFALVI A székelység határvédelme A. Sófalvi, A székelység határoédelme és önvédelme a középkortól a fejedelemség koráig. Várak és más védelmi objektumok Udvarhelyszék településtörténetében. Eötvös Loránd Tudományegyetem, Történettudományi Iskola, Régészeti Program. Budapest 2014. SÓFALVI A székelység középkori A székelység középkori várai - Kísérlet egy székelyföldi vártipológia kidolgozására. In: Gy. Terei, Gy. Kovács, Gy. Domokos, Zs. Miklós, M. Mordovin (Hrsg.), Várak nyomában. Tanulmányok a 60 éves Feld István tiszteletére. Budapest 2011, 241-249. SÓFALVI Kustaly vára A. Sófalvi, Kustaly vára. Castrum 9.1,2009, 5-30. SÓFALVI Sóvidék a középkorban A. Sófalvi, Sóvidék a középkorban. Fejezetek a székelység középkori történelméből. Székelyudvarhely 2005. SÓFALVI Településszerkezeti kutatások A. Sófalvi, Településszerkezeti kutatások a Sóvidéken. A székely településrend és gazdálkodás tanulságai. Areopolisz 3,2003,34-65. SÓFALVI, SZÁSZ Sófalva középkori A. Sófalvi, T. A. Szász, Sófalva
középkori temploma. Hazanéző 11.2, 2000, 5-10. SÓFALVI, DEMJÉN, NYÁRÁDI Cercetarea bisericilor A. Sófalvi, A. Demjén, Zs. Nyárádi, Cercetarea bisericilor medievale din scaunul Odorhei, jud. Harghita. Arheologia Medievală 8, 2008, 79-119. SOLLE Stará Kouřim M. Solle, Stará Kouřim a projevy velkomoravské hmotné kultury v Čechách. Praha 1966. SONOC Observaţii O. Sonoc, Observaţii referitoare la unele podoabe descoperite în necropolele populaţiei daco-romane şi în cele alte dacilor liberi / Betrachtungen bezüglich einiger in den Gräberfelder der dakisch-römischen Bevölkerung und in denjenigen der freien Daker entdeckten Schmuckstücke. Analele Banatului 15,2007, 97-130. SOROCEANU, RETEGAN Dumbrăviţa T. Soroceanu, A. Retegan, Heue spätbronzezeitliche Funde im Norden Rumäniens. Dacia N.S. 25, 1981, 195-229. 490
Literata SOROCEANU et al. Contribuţii T. Soroceanu, G. Lazarovici, E. Amlacher, M. Mureşean, Contribuţii la repertoriul arheologic al judeţului Mureş. Marisia 7,1977, 57-65. SÓS, PARADI A csătaljai Cs. Sós, N. Paradi, A csătaljai Árpád kori temető és település. Folia Archaeologica 22,1971,105-41. SOÓS Cercetări arheologice Z. Soós, Cercetări arheologice la biserica unitariană de la Jacodu (jud. Mureş). Arheologia Medievală 6, 2007,111-128. ŞOVAN Mihălăşeni O. L. Şovan, Necropola de tip Săntana de Mureę-Čemjacov de la Mihălăşeni (judeţul Botoşani). Târgovişte 2009. SPÂNU Mica Necropolă D. Spânu, Mica necropolă din secolele II-III p.Chr. de la Sighişoara „Dealul Viilor". Marisia 34-35, 20142015 (2015), 39-59. SPÂNU Poieneşti D. Spânu, Poieneşti. Necropola din secolele II-III. Cu contribuţii de Mircea Babeş, Nicolae Miriţoiu şi Mihaela C. Culea. Cluj-Napoca 2019. SPÂNU Tezaurele dacice D. Spânu, Tezaurele dacice. Creaţia în metale preţioase din Dada preromana. Bucureşti 2012. SPÂNU Vestigii D. Spânu, Vestigii târzii La Tene de la Albeşti (MS) - „Sub Cetatea" - Terasa A: informaß recuperate şi semnificaßle lor. In: D. Măndescu (Hrsg.), Influenţe, contacte şi schimburi culturale între civilizaßle spatiului carpato-dunărean, din preistorie până în Antichitate. Lucrările colocviului national desfăşurat la Cumpăna, 2-4 octombrie 2013. Piteşti 2014,105-124. SPÂNU Zur Transformation D. Spânu, Zur Transformation der Bestattungssitten östlich der Karpaten im Kontext der römischen Eroberung Dakiens. Prähistorische Zeitschrift 87.1, 2012,161-188. SPÂNU, GÁLL Cuptorul D. Spânu, E. Gáli,
Cuptorul de olar din secolul al VlII-lea de la Sighişoara „Dealul Viilor". Materiale şi Cercetări Arheologice S.N. 12, 2016,177-203. SPENCER Nationalism J. Spencer, Nationalism. In: A. Barnard, J. Spencer (Hrsg.), Encyclopedia of Social and Cultural Anthropology. London, New York 2003, 391-393. ■^яхг. SPINÉI Realităţi etnice V. Spinéi, Realităţi etnice şi politice în Moldova Meridională în secolele X֊XIIL Români şi turanici. Iaşi 1985. SPINEI Tonkessel V. Spinei, Die Tonkessel aus dem Karpaten-Dnestr-Raum. In: Cs. Bálin (Hrsg.), Die Keramik der Saltovo-Majaki Kultur und ihre Varianten. Varia Archaeologica Hungarica 3,1990,327-342. 491
Literatur STADLER Avar chronology P. Stadler, Avar chronology revisited, and the question ofethnicity in the Avar qaganate. In: F. Curta (Hrsg.), The Other Europe in the Middle Ages. Avars, Bulgars, Khazars and Cuman. Leiden-Boston 2008, 47-82. STAECKER In atrio ecclesiae J. Staecker, In atrio ecclesiae. Die Bestattungssitte der dörflichen und städtischen Friedhöfe im Norden. In.: A. Muntis (Hrsg.), Lübeck style? Novgorod style? Baltic rim central places as arenas for cultural encounters and urbanisation 1100-1400 AD. Transactions of the central level symposium of the Culture Clash or Compromise (CCC) project held in Talsi September 1998. CCC Papers 5. Riga 2001,187-258. STANGU Lazuri I. Stanciu, Aşezarea slavă timpurie de la Lazuri - "Lubi tag" jud. Satu Mare (cercetările arheologice din anii 1977, 1993 - 1995). Contributii la cunoaşterea secolelor 6-7 în zona Tisei superioare. Satu Mare 15-16,19981999,115-266. STANCIU Locuirea I. Stanciu, Locuirea teritoriului nord-vestic al României între antichitatea târzie şi perioada de început a epocii medievale timpurii (mijlocul secolului V - sec. VI timpuriu). Cluj-Napoca 2011. STANCIU Spaţiul nord-vestic I. Stanciu, Date şi observaţii la epoca migraţiilor în spaţiul nord-vestic al României. Ephemeris Napocensis 7,1997,167-209. STANOJEV Ճ dombói (Rakovac) N. Stanojev, A dombói (Rakovac) Szent György-monostor szentélyrekesztői. In: T. Kollár (Hrsg.), A középkori Dä-Alföld és Szer. Szeged 2000, 383-428. STANOJEV Srednovekovna N. Stanojev, Srednovekovna seoska nasela od 5 do 15 veka u Vojvodini /Mittelalterliche dörfliche Siedlungen
vom 5. bis zum 15. fh. In der Wojwodina. Novi Sad 1996. STEUER Zur Gliederung H. Steuer, Zur Gliederung frühgeschichtlicher Gräberfelder am Beispiel der Münzbeigabe. Neue Ausgrabungen und Forschungen in Niedersachen (Hildesheim) 6,1970,146-190. STOIA Les fouilles A. Stoia, Les fouilles arhéologiques en Roumanie. Dacia N.S. 20,1976,273-280. STOICOVICI, BLĂJAN Ghirbom E. Stoicovici, M. Blăjan, Cercetări arheologice în cimitirul din secolul VIII e.n. de la Ghirbom ֊ „Gruiul Măciuliilor). Apulum 20,1982,139-154 STRATAN, VULPE Susani I. Stratan, A. Vulpe, Der Hügel von Susani. Praehistorische Zeitschrift 52,1977,28-60, Taf. 3-28. STRAUME Gläser E. Straume, Gläser mit Facettenschlijf aus skandinavischen Gräbern des 4. u. 5. flis. n. Chr. Oslo 1987. STROBEL Trajan K. Strobel, Kaiser Trajan. Eine Epoche der Weltgeschichte. Regensburg 2010. 492
Literatur SZAB֊, A keleti kereszténység J. Gy. Szabó, Ճ keleti kereszténység egyik ismertetőjegye temetkezéseinkben. A Janus Pannonius Múzeum Évkönyve 23,1984, 83-97. SZABÓ A prédium I. Szabó, A prédium. In: I. Szabó (Hrsg.), Jobbágyok-parasztok. Értekezések a magyar parasztság történetéből. Budapest 1976,51-122. SZABÓ Az alföldi magyar nép K. Szabó, Az alföldi magyar nép művelődéstörténeti emlékei. Budapest 1938. SZABÓ Gáva-kerámiastüus G. V. Szabó, A Gáva-kerámiastüus kora. Az Alföld a hajdúböszörményi szitulak faldbekerülésének időszakában. In: G. V. Szabó, M. Bálint, G. Váczi (Hrsg.), unter Mitwirkung von G. Lőrinczy, A második hajdúböszörményi szitula és kapcsolatrendszere. A kötet a hajdúböszörményi Hajdúsági Múzeumban 2017. Február 8-án megtartott „Áldozat?! Nyomozás egy újonnan előkerült késő bronzkori bronzedény ügyében" című konferencia előadásaiból készült tanulmányokat tartalmazza. Studia Oppidorum Haidonicalium 13. Budapest, Hajdúböszörmény 2017,231-278. SZENTMIKLOSI et al. Comeşti-Iarcuri A. Szentmiklosi, B. S. Heeb, J. Heeb, A. Harding, R. Krause, H. Becker, Comeşti-Iarcuri - a Bronze Age town in the Romanian Banat? Antiquity 85, 2011, 819-838. SZENTPÉTERI Archäologische Denkmäler J. Szentpéteri, Archäologische Denkmäler der Awarenzeit in Mitteleuropa. Varia Archaeologica Hungarica 13. Budapest 2002. SZENTPÉTERI Az Avar Kaganátus J. Szentpéteri, Az Avar Kaganátus hatalmi központjai - a hringek. Szolnok Megyei Múzeumi Évkönyv 22,2013,169-177. SZENTPÉTERI Egy késő ƒ. Szentpéteri, Egy késő avar kori lovas tiszti jelvény - a „csótár”. In: G. Lőrinczy (Hrsg.), Az
Alföld a 9. században. Szeged 1993, 49-77. SZENTPÉTERI The Hrings J. Szentpéteri, The Hrings. Political Centres of the Avar Khaganate. Плиска-Преслав 11, 2015, 313-324. SZÉKELY A zabolai Z. Székely, A zabolai (Zăbala - Románia) kora-középkori temető. Veszprém Megyei Múzeumok Közleményei (Veszprém) 19-20,1993-1994,277-305. SZÉKELY Bezid Z. Székely, Aşezarea prefeudalá de la Bezid, jud. Mureş. Marisia 6,1976,117-123. SZÉKELY Cimitirul si biserica Z. Székely, Cimitirul si biserica datìnd din feudalismul timpuriu de la Chilieni (oraşul Sf. Gheorghe, jud. Covasna). Materiale şi Cercetări Arheologice 16,1986,215-224. SZÉKELY Filiaş Z. Székely, Aşezări din sec. VI- IX e. n. în sud-estul Transilvaniei (Partea I). Aiuta 6-7,1974-1975, 35-55. 493
Literatur SZÉKELY Kora középkori Z. Székely, Kora középkori települések a Székelyföldön (XI-XIV. század). Veszprémi Történelmi Tár Î, 1990,3-19. SZÉKELY Necropola medievală Z. Székely, Necropola medievală de la Peteni, com. Zăbala, jud. Covasna. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 41.1,1990,87-110. SZÉKELY Oltul superior Z. Székely, Aşezări din secolele VI-XI p. Ch. în bazinul Oltului superior. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 43.3,1992,245-306. SZÉKELY Pecenegii Z. Székely, Pecenegii în sud-estul Transilvaniei. Aluta 17-19,1985-1986,197-210. SZÉKELY Sălaşuri Z. Székely, Aşezarea prefeudală de la Sălaşuri (corn. Veţca, jud. Mureş). Marisia 5,1975, 71-80. SZÉKELY Săpăturile Z. Székely, Săpăturile executate de Muzeul regional din Sf. Gheorghe. Materiale şi Cercetări Arheologice 7,1961,179-190. SZÉKELY Slawische Siedlungen Z. Székely, Die frühesten slawischen Siedlungen in Siebenbürgen. Slavia Antiqua 17,1970,125-136. SZÉKELY Sondajele Z. Székely, Sondajele executate de Muzeul Regional din Sf. Gheorghe. Materiale şi Cercetări Arheologice 8,1962, 325-340. SZÉKELY Târnava Mare Z. Székely, Aşezări din secolele VII-VIII din bazinul superior al Tărnavei Mari. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 39.2,1988,168-198. SZÉKELY Unele probleme Z. Székely, Unele probleme ale cercetării epocii feudale timpurii în sud-estul Transilvaniei (sec. X-XIII). Aluta 3,1971,141-165. SZÉKELY Valea Strâmbă Z. Szekely, A tekeropataki nepvandorlaskori lelet. Folia Archaeologica 5,1945, 95-101. SZŐKE A honfoglaló В. Szőke, A honfoglaló és kora Árpád-kori
magyarság régészeti emlékei. Régészeti Tanulmányok 1. Budapest 1962. SZŐKE A Karoling-kor В. M. Szőke, A Karoling-kor a Kárpát-medencében. Budapest 2014. SZŐKE A kései avar kor В. M. Szőke, A kései avar kor (7-8. század fordulója-811). In: Zs. Visy (Hrsg.), Magyar régészet az ezredfordulón. Budapest 2003, 308-312. 494
Literatur SZŐKE Ásatási M. Szőke, Ásatási jelentés. Régészeti Füzetek Ser. I. 32,1979,105. SZŐKE Christliche Denkmäler B. M. Szőke, Christliche Denkmäler in Pannonien aus der Karolingerzeit. Zalai Gyűjtemények 11, 2002, 247-266. SZŐKE 7. és 9. századi B. M. Szőke, 7. és 9. századi településmaradványok Nagykanizsán. Zalai Múzeum. Közlemények Zala megye múzeumaiból (Zalaegerszeg) 4,1992,129-167. SZŐKE, VÁNDOR Pusztaszentlászló В. M. Szőke, L. Vándor, Pusztaszentlászló Árpád-kori temetője. Fontes Archaeologici Hungáriáé, ohne Nummer. Budapest 1987. SZUROMIA temetésre Sz. Szuromi, A temetésre vonatkozó egyházfegyelem a XII-XIII. században. Bibliotheca Instituti Postgradualis Iuris Canonici Universitatis Catholicae de Petro Pázmány nominatae III/4. Budapest 2002. SZUROMI A templom körüli Sz. Szuromi, A templom körüli temetkezés a középkori egyházfegyelem tükrében (12-13. század). In: Á. Ritoók, E. Simonyi (Hrsg.), A középkori templom körüli temetők kutatása. Opuscula Hungarica 6. Budapest 2005, 9-12. TAKÁCS Egy vitatott kéztartásról M. Takács, Egy vitatott kéztartásról. In: Á. Ritoók, E. Simonyi (Hrsg.), A középkori templom körüli temetők kutatása. Opuscula Hungarica 6. Budapest 2005, 85-102. TAKÁCS Tonkessel M. Takács, Die Arpadenzeitlichen Tonkessel in Karpatenbecken. Varia Archaeologica Hungarica. Budapest 1986. TAKÁCS Über die Chronologie M. Takács, Uber die Chronologie der mittelalterlichen Siedlungen in Ungarn. Erläuterungen zu zwei chronologischen Tabellen. Acta Archaeologica Academiae Scientarum Hungaricae 60,2009,223-252. TAKÁCS, VADAY Avar edényégető M. Takács, A.
Vaday, Avar edényégető kemencék Kompolton. Agria 40, 2004,5-104. TALMA TCHI Mărci C. P. Talmaţchi.Mărci de olar (secolele VII-XVI) Consideratii şi catalog pentru teritoriul carpato-danubianopontic. Bucureşti 2006. ŢAU, NICU Barcea St. Ţau, M. Nicu, Săpăturile arheologice din necropola birituală de la Barcea (jud. Galaţi). Materiale şi Cercetări Arheologice. A XVI-a sesiune anuală de rapoarte. Vaslui 1982. Bucureşti 1986,172-179. ŢAU, NICU Glasbecher St. Ţau, M. Nicu, Ein beschrifteter Glasbecher aus der Nekropole von Barcea -Tecuci (4. Џ. u.Z.). Dacia N.S. 29,1985,165-166. 495
Literatur TEEGEN Studien W. R. Teegen, Studien zu dem kaiserzeitlichen Quellopferfund von Bad Pyrmont. In: R. Müller (Hrsg.), Ergänzungsbände zum Reallexikon der germanischen Altertumskunde. Bd. 20. Berlin-New York 1999. TEMESVÁRY Kulcstípusok F. Temesváry, Kulcstípusok és zár-mechanizmusok fejlődése a XII-XV. századig. Folia Archaeologica 12, 1960,191-216. TEODOR Botoşana D. Gh. Teodor, Civilizatia romanică de la est de Carpati în sec. V-VII e.n. (Aşezarea de la Botoşana-Suceava). Biblioteca de Arheologie 46. Bucureşti 1984. TEODOR Dodeşti D. Gh. Teodor, Continuitatea populaţiei autohtone la est de Carpati. Aşezările din secolele VI-XI e.n. de la Dodeşti-Vaslui. Iaşi 1984. TEODOR Tradiţii D. Gh. Teodor, Tradiţii geto-dacice în cultura materială şi viaţa spirituală din secolele V-X e.n de pe teritoriul României. In: D. Teodor (Hrsg.), Spaţiul dunăreano-pontic în mileniul marilor migraţii. Buzău 2003, 33-39. TEREI Az Árpád-kori Gy. Terei, Az Árpád-kori Kána falu. In: E. Benkő, Gy. Kovács (Hrsg.), A középkor és a kora újkor Régészete Magyarországon /Archaeology of the Middle Ages and the early Modem Period in Hungary. Budapest 2010, 81-112. TEREI Köérberek-Továros-lakopark G. Terei, Előzetes jelentés a Köérberek-Továros-lakopark területén folio Árpád-kori falu feltárásáról. Régészeti kutatások Magyarországon / Archaeological Investigations in Hungary. 2004 (2005), 37-72. TETTAMANTI Temetkezési szokások S. Tettamanti, Temetkezési szokások a X-XI.században a Kárpát-medencében. Studia Comitatensia 3,1975, 79-123. THIER Keramik В. Thier, Die spätmittelalterliche und neuzeitliche
Keramik des Elbe-Weser Mündungsgebietes. Ein Beitrag zur Kulturgeschichte der Keramik. Probleme der Küstenforschungen im südlichen Nordseegebiet (Oldenburg) 20,1993,11-19. THOMAS Studien S. Thomas, Studien zu den germanischen Kämmen der römischen Kaiserzeit. Arbeits- und Forschungsberichte zu sächsischen Bodendenkmalpflege 6,1960, 77, 54-215. TODOROVIČ Karaburma II J. Todorovič, Praistorijska Karaburma. II - nekropola bronzanog doba. Dissertationes et Monographiae 19. Muzej Grada Beograda, Monographije 4. Beograd 1977. TOGAN, BLĂJAN Brateiu Gh. Togan, M. Blăjan, Descoperiri arheologice fortuite la Brateiu (jud. Sibiu). Studii şi Comunicări (Sibiu) 21,1981, 87-92. ТОМКА A sopronkőhidai P. Tomka, A sopronkőhidai 9. századi település. Arrabona 36.1-2,1998,45-84. 496
Literatur TOROPU Romanitatea O. Toropu, Romanitatea tîrzie si străromănii în Dacia traiană sudcarpatică. Craiova 1976. TÓTH Besenyő S. L. Tóth, Besenyő-magyar kapcsolatok. In: Gy. Kristó (Hrsg.), Korai magyar történeti lexikon (9-14. század). Budapest 1994,110-111. TÓTH Karpen E. Tóth, Karpen in der Provinz Valeria. Zur Prage der spätrömischen eingeglätteten Keramik in Transdanubien. Communicationes Archaeologicae Hungáriáé 2005,363-391. TREFFORT Du cimiterium C. Treffort, Du cimiterium christianorum au cimetière paroissial: évolution des espaces funéraires en Gaule du Vie au Xe siècle. In: Archéologie du cimetière chrétien: Actes du 2e colloque A.R.C.H.E.A. (Orléans, 29 septembre 1er octobre 1994). Revue archéologique du Centre de la France, lie supplément. Tours 1996,55-63. TÜRK Árpád-kori A. Türk, Árpád-kori, templom körüli temető feltárása Szentes-Kaján, Temetőhalmon (Előzetes beszámoló a 2000-2001. évi ásatásokról). In: Á. Ritoók, E. Simonyi (Hrsg.), A középkori templom körüli temetők kutatása. Opuscula Hungarica 6. Budapest 2005,213-219. UNGER Magyar Éremhatározó E. Unger, Magyar Éremhatározó I. Budapest 1997. URDUZIA Miercurea Băi - Cunta (MS I) C. Urduzia, The medieval spurs discovered at Miercurea Băi - Cunta (MS I) during the researches carried out on the highway Orăştie - Sibiu. Acta Musei Brukenthal 9.1,2014,85-94. URSULESCU Starcevo-Criş N. Ursulescu, Evolutia culturii Starcevo-Criş pe teritoriul Moldovei (Supliment III). Suceava 1984. UZUM, LAZAROVICI Aşezarea feudală I. Uzum, Gh. Lazarovici, Aşezarea feudală Ilidia în lumina izvoarelor scrise şi a
cercetărilor arheologice. Banatica 1,1971,157-162. VADAY Denkmäler A. H. Vaday, Die sarmatischen Denkmäler des Komitats Szolnok. Ein Beitrag zur Archäologie und Geschichte des sarmatischen Barbaricums. Antaeus 17-18,1989. VÁGNER Medieval pottery kilns Z. Vágner, Medieval pottery kilns in the Carpathian Basin. European Journal of Archaeology 5.3, 2002, 309-342. VARGA A hódmezővásárhelyi A. Varga, A hódmezővásárhelyi ásatásokról. Archaeologiai Értesítő 14,1894,135-140. VARGHA Deviant Burials M. Vargha, Deviant burials in rural environment in the High Middle Ages. Ritual, the lack of ritual, orjust another kind of it? In: Chr. Bis-Worch, C. Theune (Hrsg.), RURALIA XI. Religion, cults rituals in medieval rural environment. Leiden 2017, 271-280. 497
Literatur VARGA The Peregrini R. Varga, The Peregrini of Roman Dada (106-212). Cluj 2014. VASILIEV Bitronkonische Gefäße V. Vasiliev, Bemerkungen zu den bitronkonischen Gefässen, die für die Gáva-Kultur kennzeichnend sind. Ephemeris Napocensis 16-17, 2006-2007, 7-16. VASILIEV Chronologie V. Vasiliev, Betrachtungen zur Chronologie der älteren Eisenzeit in Siebenbürgen. In: N. Boroffka, T. Soroceanu (Hrsg.), Transsilvanica. Archäologische Untersuchungen zur älteren Geschichte des südöstlichen Mitteleuropa. Gedenkschrift för Kurt Horedt. Internationale Archäologie, Studia honoraria 7. Rahden/Westf. 1999,173-179. VASILIEV Despre afirmaţii recente V. Vasiliev, Despre afirmaţii recente privind cronologia aşezării de la Teleac şi probleme de etică elementară/ Über einige neulich aufgestellte Behauptungen zur Chronologie der Siedlung von Teleac und zu Grundlegenden ethischen Fragen. Revista Bistriţei 25, 2011,130-138. VASILIEV, ALDEA, CIUGUDEAN Teleac V. Vasiliev, I. Al. Aldea, H. Ciugudean, Civilizaria dacică timpurie în aria intracarpatică a României. Contribuţii arheologice: Aşezarea fortificată de la Teleac. Cluj-Napoca 1991. VĂTĂŞIANU, PROTASE, RUSU Şantierul arheologic Rodna V. Vătăşianu, D. Protase, M. Rusu, Şantierul arheologic Rodna. Raport 1955. Materiale şi Cercetări Arheologice 4,1957,211-218. VELTER Transilvania A. Velter, Transilvania în secolele V-XÏ1. Interpretări istorico-politice şi economice pe baza descoperirilor monetare din bazinul carpatic, secolele V-XII. Bucureşti 2002. VENCLOVA et al. Late Iron Age N. Venclová, P. Drda, J. Michálek, J. Militký, V. Salač,
P. Sankot, V. Vokolek, The Late Iron Age - the La Тепе Period, in: L. Jiráň, N. Venclová (Hrsg.), The Prehistory of Bohemia 6. Praha 2013. VÉSTEINSSON The Christianization O. Vésteinsson, The Christianization of Iceland, priests, power, and social change 1000-1300. Oxford 2000. VIDA Die Awaren T. Vida, Die Awaren. In: B. Anke, L. Révész, T. Vida (Hrsg.), Reitervölker im Frühmittelalter: Hunnen ֊ Awaren - Ungarn. Stuttgart 2008,47-74. VIDA A korai és a közép T. Vida, A korai és a közép avar kor (568-7/8. század fordulója). In: Zs. Visy (Hrsg.), Magyar régészet az ezredfordulón. Budapest 2003,302-308. VIDA Keramik T. Vida, Die awarenzeitliche Keramik I. (6.-7. fii.). Varia Archaeologica Hungarica 8. Berlin, Budapest 1999. VIOLAT Las sepulturas R. R. Violat: Las sepulturas antropomorfas. Revista de Clases historia. Publicación digital de Historia y Ciencias Sociales 2013/7,1-28. 498
Literatur VLASSA Cercetări arheologice N. Viassa, Cercetări arheologice în regiunile Mureş - autonomă maghiară şi Cluj. Acta Musei Napocensis 2,1965,19-38. VLASSA Neoliticul N. Viassa, Neoliticul Transilvaniei. Studii, articole, note. Biblioteca Musei Napocensis 3. Cluj-Napoca 1976. VLASSA Pătrundere N. Viassa, O pătrundere din vest a dacilor liberi pe teritoriul fostei provincii Dacia in secolul al IV-lea (descoperirile de la Cipău "Girle'1). Studii şi Cercetări de Istorie Veche 16.3,1965,208-209. VOGT Groitzsch H.-J. Vogt, Die Wiprechtsburg Groitzsch. Eine mittelalterliche Befestigung in Westsachsen. Berlin 1987. VORNIC Budeşti V. Vornic, Aşezarea şi necropola de tip Santana de Mureş-Cemjachov de la Budeşti. Chişinău 2006 VORNIC et al. Pruteni V. Vornic, N. Telnov, V. Bubulici, L. Ciobanu, Pruteni. Un centru de olărie dacic din epocă romană. Chişinău 2007. VÖRÖS Adatok I. Vörös, Adatok a Dunakanyar régió Árpád-kori állatartásához. In: L. Bartosiewicz, E. Gál, I. Kovács (Hrsg.), Csontvázak a szekrényből: válogatott tanulmányok a Magyar Archaeozoológusok Visegrádi Találkozóinak anyagából, 2002-2009. Budapest 2009,131-150. VRETEMARK, AXELSSON The Vamhem Archaeological M. Vretemark, T. Axelsson, The Vamhem Archaeological Research Project: A New Insight into the Christianisation of Västergötland. Viking and Medieval Scandinavia 4, 2008,209-219. VULPE Poieneşti R. Vulpe, Săpăturile de la Poieneşti din 1949. Materiale 1,1953, 214-506. WALDHAUSER Graphittonkeramik J. Waldhauser, Keltische Distributionssysteme von Graphitton-keramik und die Ausbeutung der Graphitlagerstätten
während der Fortgeschrittenen Latènezeit. Archäologisches Korrespondenzblatt 22.3, 1992, 377-392. WALLERSTEIN The Modern World System I. Wallerstein, The Modern World System. Capitalist Agriculture and the Origins of the European WorldEconomy in the Sixteenth Century. New York 1974. WALLERSTEIN The Modem World System II I. Wallerstein, The Modern World System II. Mercantilism and the Consolidation of the European WorldEconomy. New York 1980. WOLFRAM Goten H. Wolfram, Geschichte der Goten: von den Anfängen bis zur Mitte des sechsten Jahrhunderts. Entwurf einer historischen Ethnographie. München 1979. 499
Literatur WOLLMANN Schäßburg V. Wollmann, Prähistorische und römische Ansiedlung in Schäßburg und Umgebung. In: H. Brandsch, H. Heitmann, W. Lingner (Hrsg.), Schäßburg. Bild einer siebenbürgischen Stadt. Leer 1998, 64-74. WOLSKI, NICOLĂESCU-PLOPŞOR Cipău W. W. Wolski, D. Nicolăescu-Plopşor, Două morminte gépidé descoperite la Cipău, jud. Mureş. Studii şi Cercetări de Antropologie 9.1,1972,3-13. YOUNG Text aided В. К. Young, Text aided or text misled? Reflections on the uses of archaeology in medieval history. In: B. J. Little, B. Raton (Hrsg.), Text-Aided Archaelogy. London 1992,135-147. ZAHARIA Bratei E. Zaharia, La station no 2 de Bratei, dep. de Sibiu (VT-VIIT siècles). Dacia N.S. 38-39,1994-95, 297-356. ZAHARIA Cimitirul 2 E. Zaharia, Populaţia românească din Transilvania în secolele VII-VIII. Cimitirul 2 de la Bratei. Bucureşti 1977. ZAHARIA Sud-estul Transilvaniei E. Zaharia, Descoperiri ale culturii Monteoru în sud-estul Transilvaniei. Thraco-Dacica 11,1990,33-37. ZOLL-ADAMIKÓWA Przyczyny i formy H. Zoll-Adamikowa, Przyczyny i formy recepcji rytuału szkieletowego u Słowian Nadbałtyckich we wczesnym średniowieczu. Przegląd Archeologiczny 35,1988,183-229. ZOLL-ADAMIKOWA Modele recepcji H. Zoll-Adamikowa, Modele recepcji rytuału szkieletowego u Słowian wschodnich i zachodnich. Światowit 40,1995,174-184. ZRÍNYI Repertoriul localităţilor A. Zrínyi, Repertoriul localităţilor din judeţul Mureş cu descoperirile arheologice din secolele IV-XIII. Marisia 6,1976,125-151 500 |
adam_txt |
Inhaltsverzeichnis Vorwort.11 01. Archäologische Grabungen in Schäßburg-Werøberg (rum. Dealul Viilor), Fundstelle „Gräberfeld". Forschungsgeschichte (1987 - 2010) (Radu Harhoiu).13 01.a. Beilage 1: rumänisch-deutsch-ungarische Ortsnamenliste.30 02. Prähistorische Siedlungsbefunde und Bestattungen (Nikolaus Boroffka, Rodica Boroffka). 51 02.1. Neolithikum/Kupferzeit. 51 02.2. Bronzezeit.54 02.2.a. Wietenberg-Kultur.54 02.2.b. Noua-Kultur. 56 02.3. Frühe Eisenzeit (Hallstattzeit). Kannelierte Keramik und Gáva-Kultur. 61 02.4. Bemerkungen zur kulturellen Zuordnung und Interpretation, sowie der Chronologie der bronze- und früheisenzeitlichen Befunde und Funde von Schäßburg ֊ Weinberg. 67 02.4.a.
Zur kulturellen Zuordnung und Interpretation der urgeschichtlichen Befunde. 67 02.4.b. Zur absoluten Chronologie der urgeschichtlichen Funde und Befunde. 74 02.5. Materialbeschreibung im Detail.79 03. Spätlatenezeitliche Funde und ihre mikroregionale Relevanz (Daniel Spánu). 85 03.1. Die Funde.85 03.2. Chronologische Anhaltspunkte.87 03.3. Mikrozonale Eingliederung. 89 03.a. Beilage 2: Fundstellen mit spätlaténezeitlichen Funden aus der Umgebung von Schäßburg, Bezirk Mureş .91 04. Gräberfeld 1. Ein Gräberfeld des 2.-3. Jhs. n. Chr. (Daniel Spánu). 93 04.1. Einleitung.93 04.2. Kontext und Grabbau. 93 04.3. Ritus und funeräres Ritual. 94 04.4.
Keramikkategorien und Grabinventare vom Weinberg.96 04.5. Historiographische Polemiken um die grauen Amphoren. 99 04.6. Amphoren aus grauem Ton - eine überregionale Form.101 04.6.a. Bezugspunkte für die chronologische und kulturelle Einordnung der Amphore aus Grab 143. 105 04.7. Analogien für die Kannen, Töpfe und Schüsseln. 108 04.8. Die Eimeranhänger aus Grab 195 und die Bedeutung ihrer Analogien. HO 04.9. Schlussfolgerungen.112 05. Befund 243/ 271. Ein Töpferofen des 4. Jhs. n. Chr. (Radu Harhoiu).113 05.1. Scheibengedrehte Keramik. 114 05.2. Handgearbeitete Keramik. 117 06. Gräberfeld 2. Ein Gräberfeld des 4. Jhs. n. Chr. (Radu Harhoiu).119 06.1. Bestattungssitten.
119 06.2. Ausstattung der Grabgrube. 119 06.3. Orientierung.122
SCHÄßBURG - Weinberg/ SIGHIŞOARA - Dealul Viilor 06.4. Grabstörungen. 122 06.5. Beigabensitten. 125 06.6. Trachtsitten.128 06.7. Der Fundstoff.132 06.7.a. Die Keramik. 132 06.7.b. Glasgefäße. 134 06.7.C. Tracht- und Schmuckstücke.134 06.7.C.1. Ohrringe. 134 06.7.C.2. Kämme. 135 06.7.C.3. Perlen.135 06.7.C.4.
Anhänger.136 06.7.C.5. Fibeln.136 06.7.C.6. Einfache ovale Schnallen.138 06.7.d. Geräte.138 06.8. Schlussfolgerungen. 138 06.9. Der kulturell-historische Hintergrund. 139 06.a. Beilage 3: Grabfunde der zweiten Hälfte des 3. und des 4. Jhs. n. Chr. 155 07. Gräberfeld 3. Ein Gräberfeld des östlichen Reihengräberkreises (Ausgang des 5. - erste Hälfte des 7. Jhs.) (Radu Harhoiu).159 07.1. Bestattungssitten. 159 07.2. Ausstattung der Grabgrube .159 07.3. Orientierung der
Verstorbenen.162 07.4. Grabstörungen. 163 07.5. Beigabensitte. 165 07.6. Trachtsitten. 166 07.7. Der Fundstoff. 167 07.7.a. Die Keramik. 167 07.7.b. Tracht- und Schmuckstücke.167 07.7.b.l. Toiletteobjekte.167 07.7.b.2. Halsschmuck. 168 07.7.b.3. Gürtelzubehör.169 07.7.C.
Waffen.169 07.7.d. Geräte. 169 07.8. Schlussfolgerungen. 170 07.9. Hypothetische Bestattungen des 4. oder des 6-7. Jhs. 171 07.10. Der archäologische Hintergrund.175 07.a. Beilage 4: Grabfunde des 6.-erste Hälfte des 7. Jhs. aus Siebenbürgen. 181 08. Ein Töpferofen des 8. Jhs. (Befund 410) (Daniel Spánu). 185 08.1. Der archäologische Kontext .185 08.1.a. Die Werkgrube (Bf. 409).185 08.1.b. Der Ofen (Bf. 410). 186 08.2. Die Analyse der Keramik aus dem Ofen.190 08.2.a. Die Verteilung der Keramik im
Ofen. 190 08.2.b. Die Klassifizierung und allgemeine Datierung der Keramik.190 08.2.С. Die Fragmentierung und die Restaurierung der Keramik.192 08.2.d. Die morphologische Relevanz des geborgenen Materials.193 8
SCHÄßBURG - Weinberg/SIGHIŞOARA ֊ Dealul Viilor 08.2.e. Die Verzierung und die Behandlung der Oberflächen. 194 08.3. Schlussfolgerung.196 09. Die kulturelle Einordnung des spätawarenzeitlichen Töpferofens (Erwin Gáli).199 09.1. Der Töpferofen von Schäßburg im Kontext der Keramikproduktion des awarischen Khaganats.199 09.2. Der Töpferofen von Schäßburg-Weinberg - „Gräberfeld" im mikroregionalen Kontext.203 09.a. Beilage 5: Zweikammeröfen mit senkrechtem Luftzug aus dem Bereich des awarischen Khaganats. 206 10. Der Befund 359. Ein spätawarischer Wohnbau (Radu Harhoiu). 207 10.1. Überblick. 207 10.2. Die Analyse des Inventars.211 10.2. a. Die auf der langsam rotierenden Scheibe hergestellte Keramik.211 10.2. b. Die handgearbeitete
Keramik. 216 10.2. C. Die Analyse der Verzierung der handgearbeiteten Keramik.217 10.3. Der kulturell-historische Hintergrund. 220 10. a. Beilage 6: Spätawarenzeitliche Funde aus Siebenbürgen. 226 11. Die Siedlung des 12.-13. Jhs. von Schäßburg-Weinberg - „Gräberfeld" (Adrian Ioniţă). 235 11.1. Analyse der Befunde.235 11.1. a. Häuser und wirtschaftliche Anbauten.235 11.1. b. Gruben diverser Funktion. 238 11.2. Materialanalyse. 239 11.2. a. Die Keramik. 240 11.2. b. Metallobjekte. 247 11.2. C. Knochenobjekte.249 11.2. d.
Steingegenstände. 249 11.3. Kurze historisch-archäologische Bemerkungen.249 11. a. Katalog der Funde aus den Siedlungskomplexen des 12.-13. Jhs. von Schäßburg-Weinberg „Gräberfeld" . 252 12. Gräberfeld 4. Ein Gräberfeld des 12. Jhs. Die Entwicklung der Mikrozone Schäßburg und der Fundstelle „Weinberg" in einer Grenzlandschaft (Erwin Gáli).259 12.1. Topographische Lage des Gräberfeldes von Schäßburg-Weinberg.259 12.2. Ritus und Ritual in den Bestattungen des Gräberfeldes von Schäßburg-Weinberg. Grundsatzideen zu mittelalterlichen Bestattungen. 261 12.2. a. Charakteristika der Bestattungsrituale in Schäßburg-Wdnberg. 263 12.2. b. Ausstattung der Grube. 263 12.2. C. Der Fall von Grab 122: Eine Sargbestattung?.264 12.2. d. Ausrichtung der Gräber. 265 12.2. e. Lage und
Armhaltungen der Skelette. 265 12.2. f. Mehrfachbestattungen, Überlagerungen. 268 12.2. g. Abweichende, atypische Situationen vom Weinberg, die für die Gräberfelder um Kirchen charakteristisch sind.269 12.3. Beigaben. 270 12.3. a. Die Münzen aus den Gräbern. Der „Schatz" aus Grab 28B. 271 12.4. Das archäologische Material. 273 12.4. a. Schmuck.274 9
SCHÄßBURG - Weinberg/SIGHIŞOARA -Dealul Viilor 12.4. a.l. Ohrringe mit „S"-förmigen Enden.274 12.4. a.2. Ovale Schnalle. 275 12.4. Ե. Geräte.275 12.4. C. Münzen.276 12.5. Evolution und Chronologie des Gräberfeldes. 278 12.6. Zum multikulturellen Ausdruck der Gemeinschaft von Schäßbu rg-Weinberg.281 12.7. Status der Gemeinschaft von Schäßbmg-Weinberg. Soziale Beziehungen. 282 12.8. Archäologische und historische Überlegungen zu Mikroregionen des 12.-13. Jhs. 284 12.9. Das Gräberfeld der Gemeinschaft von Schäßburg-Wemberg in einer Grenzlandschaft. 288 12.10. Die Identität der Gemeinschaft von Schäßburg-Weinberg. Bemerkungen zum mittelalterlichen Erscheinen der Szekler.295 12.11. Schlussfolgerungen und Beobachtungen über die zukünftige Erforschung der mittelalterlichen Umgebung von
Schäßburg. 298 12.a. Beilage 7: Gräberfeld 4 (12. Jh.) Kennzeichen der Grabfunde. 300 12.b. Beilage 8: Gräberfelder um Kirchen in Siebenbürgen (11. Jh.-erste Hälfte 13. Jh.) und die Verbreitung von sehr großen Lockenringen mit „S"-förmigem Ende. 303 12.C. Beilage 9: Archäologische Funde aus dem 12.-13. Jh. aus Ost-Siebenbürgen.307 12. d. Beilage 10: Haarnadeln und Münzen aus Friedhöfen des 12. und der ersten Hälfe des 13. Jhs. im Osten und Südosten Siebenbürgens. 313 Rezumat.315 Summary.327 13. Katalog der Befunde und Einzelfunde. 339 13.1. Grabfunde. 339 13.2. Befunde (Bf) (Wohnbauten, Abfallgruben, Anhäufungen von Materialien oder mit unklarer
Funktion).390 13.3. Einzelfunde (Ef). 439 14. Literatur. 443 Tafeln. 501 10
14. Literatur Schriftliche Quellen ÁKÍF Az államalapítás korának írott forrásai. Szegedi Középkortörténeti Könyvtár 15. Gy. Kristó (Hrsg.). Szeged 1999. CORPUS IURIS HUNGARICI Corpus Iuris Hungarici. D. Márkus (Hrsg.). Budapest 1899. ÍROTT FORRÁSOK 1050-1116 írott források az 1050-1116 közötti magyar történelemről. Szegedi Középkortörténeti Könyvtár 22. F. Makk, G. Thoroczkay (Hrsg.). Szeged 2006. JUVENAL Satire Satires de Juvénal et de Perse, traduites en vers français par M. Jules Lacroix. Paris 1846. PLINIUS Nat. hist. Pliny (Plinius), Natural History, with an English translation in ten volumes. Volume II, Libri III-VII, by H. Rackham. Cambridge Massachusetts, London 1961. SRH Scriptores rerum Hungaricarum tempore ducum regumque stirpis Arpadianae gestarum I-II. E. Szentpétery (Hrsg.). Budapestini 1937-1938. SzO III Székely Oklevéltár III. kötet 1270-1571. Kolozsvár 1890. Publikationen ALDEA et al. Ghirbom I. Aldea, E. Stoicovici, M. Blăjan, Cercetări arheologice în cimitirul prefeudal de la Ghirbom (com. Berghin, jud. Alba). Apulum 18,1980,151-177. ALEXANDRESCU, ГОР, MARCU Raport A. D. Alexandrescu, I. Pop, M. Marcu, Raport asupra săpăturilor de la Harman, jud. Braşov (1961-1970). Materiale ci Cercetări Arheologice 10,1973,231-259. ALFÖLDI, NAGY, LÁSZLÓ Budapest A. Alföldi, L. Nagy, Gy. László, Budapest az ókorban. Második rész. Budapest 1942. ALICU Polus D. Alicu, Polus. Istorie pierdută, istorie regăsită. Cluj-Napoca 2008. ALMGREN Fibelformen O. Almgren, Studien über nordeuropäische Fibelformen der ersten nachchristlichen Jahrhunderte mit Berücksichtigung der
provinzialrömischen und südrussischen Formen. Leipzig 1923.
Literatur AMBROZ Fïbuly А. К. Амброз, Фибулы юга европейской части СССР. II в. до н. э. - IV в. н. э. Археология СССР. Свод Археологических Источников Д1-30 (Москва 1966). ANDRIŢOIU, RUSTOIU Sighişoara-Wietenberg I. Andriţoiu, А. Rustoiu, Sighişoara-Wietenberg. Descoperiri preistorice şi aşezarea dacică. Bibliotheca Thracologica 23. Bucureşti 1997. ANDRONIC Fortificaţiile medievale Al. Andronic, Fortificatine medievale din Moldova. Memoria Antiquitatis 2,1970,403-416. ANGENENDT Wülibrord A. Angenendt, Willibrord und die thüringische Kirchenorganisation. In: G. Graf, H-P. Hasse (Hrsg.), Vestigia pietatis. Studien zur Geschichte der Frömmigkeit in Thüringen und Sachsen. Leipzig 2000,9-17. ANGHEL, BLĂJAN Sînmiclăuş Gh. Anghel, M. Blăjan, Sondajul de salvare de la Sînmiclăuş, jud. Alba. Apulum 12,1974,311-329. ARDEVAN Viaţa municipală R. Ardevan, Viaţa municipală în Dacia romană. Timişoara 1998. ASTILL Anglo-Saxon G. Astili, Anglo-Saxon Attitudes: How Should Post-AD 700 Burials Be Inteipreted? In: D. Sayer, H. Williams (Hrsg.), Mortuary Practices and Social Identities in the Middle Ages. Exeter 2009, 222-235. BABEŞ Enisala M. Babeş, Necropola daco-romană de la Enisala. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 22.1,1971,19-45. BABEŞ, Siebenbürgen M. Babeş, Siebenbürgen in der Römerzeit. Zur Frage der Kontinuität und der Romanisierung der Geto-Daker. In: W. Schuller (Hrsg.), Siebenbürgen zur Zeit der Römer und der Völkerwanderung. Köln, Weimar, Wien 1994,117-144. BABEŞ et al. Raport M. Babeş, N. Miritoiu, M. Istrate, G. Coman, Raport preliminar privind reluarea săpăturilor de la
Poieneşti ֊1979. Acta Moldáviáé Meridionalis 2,1980,35-44. BADER Gava T. Bader, Bemerkungen über die Gáva Kultur. Geschichte und Stand der Forschung. Ein Überblick. In: L. Marta (Hrsg.), TL· Gáva Culture in the Tisa Plain and Transylvania / Die Gáva-Kultur in der Theißebene und Siebenbürgen. Symposium Satu Mare 17-18 june/juni 2011. Satu Mare 28.1, 2012, 7-22. BAJKAI Késő avar kori település R. Bajkai, Késő avar kori település Hajdúnánás hatarahan. Annales Musei Debreceniensis 85,2014,29-60. BALAN Deviant burials G. Bălan, Deviant burials ofWietenberg culture at Miceşti-Cigaş (Alba county, Romania). In: M. Gligor (Hrsg.), Archaeothanatology: An interdisciplinary approach on death from Prehistory to the Middle Ages. Annales Universitatis Apulensis, Seria Historica 18.11, 2014,95-118. 444
Literatur BĂLAN, QUINN Miceşti G. Bălan, C. P. Quinn, Radiocarbon data offunerary discoveries from Middle Bronze Age settlement at Miceşti-Cigaş (Alba county, Romania). In: M. Gligor (Hrsg.), Archaeothanatology: An interdisciplinary approach on death from Prehistory to the Middle Ages. Annales Universitatis Apulensis, Seria Historica 18.11, 2014,119-126. BĂLAN et al. Sebeş G. Bălan, C. Fântâneanu, D. Anghel, Necropola din epoca bronzului de la Sebeş. Catalog de expoziţie. Contribuţii de: S. Popa, D. Tentiş, R. Burlacu-Timofte, S. Şerban, C. Adam, H. Bărdaş. Cluj-Napoca 2014. BĂLAN et al. Wietenberg G. Bălan, C. P. Quinn, G. Hodgins The Wietenberg culture: Periodization and chronology. Dacia N.S. 60,2016 (2018), 67-92. BALFET et al. Lexique H. Balfet, M.F. Fauvet Berthelot, S. Monzon, Lexique et typologie des potiers. Pour la normalisation de la description des potiers. Paris 1989. BÁLINT Ճ magyarság Cs. Bálint, A magyarság és az ú.n. Bjelo Brdói kultúra. Cumania 4,1976,225-254. BÁLINT Az ethnosz Cs. Bálint, Az ethnosz a kora középkorban (A kutatás lehetőségei és korlátái) (The Ethnos in the Early Middle Ages). Századok 140.2,2006, 277-347. BÁLINT Nagyszentmiklós Cs. Bálint, Der Schatz von Nagyszentmiklós. Archäologische Studien zur frühmittelalterlichen Metallgefäßkunst des Orients, Byzanz' und der Steppe. Varia Archaeologica Hungarica 16b, Budapest 2010. BÁLINT Saltovo-Majaki Cs. Bálint (Hrsg.), Die Keramik der Saltovo-Majaki Kultur und ihre Varianten. Varia Archaeologica Hungarica 3, Budapest 1990. BALTAG Albeşti Gh. Baltag, Aşezarea de la Albeşti-Sighişoara. Elemente
inedite în cultura materială din sec. IX-X. Revista Bistriţei 8,1994, 75-78. BALTAG Date G. Baltag, Date pentru un studiu arheologic al zonei municipiului Sighişoara. Marisia 9,1979, 75-106. BALTAG Sighişoara-Schăssburg G. Baltag, Sighişoara-Schăssburg-Segesvâr. Cluj-Napoca 2004. BALTAG Sighişoara G. Baltag, Sighişoara înainte de Sighişoara. Bucureşti 2000. BALTAG, AMLACHER Noi contributii G. Baltag, E. Amlacher, Noi contributii la repertoriul arheologic al zonei Târnava Mare. Marisia 23-24, 1994,171-193. 445
Literatur BALTAG, AMLACHER Contribuţii G. Baltag, E. Amlacher, Contribuţii la problema continuităţii în zona Tîrnavelor. Anuarul Institutului de Istorie şi Arheologie (Cluj) 28,1987-1988, 97-138. BALTAG et al. Ceramica G. Baltag, R. Harhoiu, M. Petică, Ceramica din sec. IV-V de la Sighişoara Dealul Viilor. Marisia 11-12 (1981-1982) 1982, 51-60. BARABÁSI Behálózva A.-L. Barabási, Behálózva. A hálózatok új tudománya. Budapest 2013. BARABÁSI, ALBERT Emergence of Scaling A. -L. Barabási, R. Albert, Emergence of Scaling in Random Networks. Science Magazine (New York) 286, 1999,509-512. BÁRDOS Középkori taupiom E. Bárdos, Középkori templom és temető Kaposvár határában (Előzetes jelentés a leletmentő ásatásról). Somogyi Múzeumok Közleményei 3,1978,187-234. BARTÓK Ruinele bisericilor B. Bartók, Ruinele bisericilor romanice şi gotice târzii de la Vârghiş, jud. Covasna (The Ruins of the Romanesque and Gothic Period at Vargyas/Vărghiş, Covasna County). Acta Siculica 1996.1,175-180. BĂRBULESCU Potuissa M. Bărbulescu, Un mormânt din epoca migratiilor în castrul de la Potaissa. Muzeul National 6,1982,137142. BÂRZU Bratei Cimitirul 1 L. Bârzu, Continuitatea populaţiei autohtone în Transilvania în secolele 4-5. Cimitirul 1 de la Bratei. Bucureşti 1973 BÂRZU Bratei Gräberfeld 3 L. Bârzu, Ein gepidisches Denkmal aus Siebenbürgen. Das Gräberfeld 3 von Bratei. Mit Beiträgen von E. Zaharia und R. Harhoiu. Archaeologia Romanica 4. Cluj-Napoca 2010. BÂRZU Gepidische Funde L. Bârzu, Gepidische Funde von Brateiu. Dacia N.S. 35,1991,211-214. BÂRZU La station L. Bârzu, La Station no 1 de Bratei, dep.
de Sibiu (IV-VII siècles). Dacia N.S. 38-39,1994-1995, 239-295. BECK, MULLER, STEUER Fibel H. Beck, R. Müller, H. Steuer, Fibel und Fibeltracht. Reallexikon der germanischen Altertumskunde, Studienausgabe. Berlin, New York 2000. BEILKE-VOIGT Miniaturobjekte I. Beilke-Voigt, Frühgeschichtliche Miniaturobjekte mit Amulettcharakter zwischen Britischen Inseln und Schwarzem Meer. Schriften zur Archäologie der germanischen und slawischen Frühgeschichte 3. Bonn 1998. 446
Literatur BEJINARIU, LAKÓ Crasna I. Bejinariu, E. Lakó, Contribuţii la cunoaşterea bronzului târziu din nord-vestul României. Aşezarea de la Crasna. Acta Musei Porolissensis 23.1,2000,153-219. ВЕКЕ Egyházmegye А. Веке, Az erdélyi а XIV. század elején. Budapest 1896. BELDIMAN Piepteni C. Beldiman, Piepteni din a doua epocă a fierului descoperiţi în estul Transilvaniei. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 41.1,1990,111-113. BELJAK Púchovská kultura J. Beljak, Púchovská kultura a Germáni na pohroní v staršej dobe rímskej. In: E. Droberjar, M. Lutovský (Hrsg.), Archeologie Barbarů 2005. Praha 2006, 257-272. BENCZE Reconstructing Ü. Bencze: Reconstructing a monastic landscape: The example of the Cistercian Abbey Cârţa (Kerz, Kere). In: I. Burnichioiu (Hrsg.) Monastic Life, Art and Technology in llth֊16th Centuries. Annales Universitatis Apulensis. Series Historka Universitatea "1 Decembrie 1918" Alba Iulia 2016,137-154. BENEDEK, PÓPITY Késő avar A. Benedek, D. Pópity, Késő avar kori településrészlet Szeged-Fertő, Jójárt tanya területéről. In: G. Lőrinczy (Hrsg.), Pusztaszertől Algyőig. A Móra Ferenc Múzeum Évkönyve, Studia Archaeologica II, 2010, 193208. BENKŐ Adalékok a székelyek L. Benkő, Adalékok a székelyek korai történetéhez. Erdélyi Múzeum 52.1,1990,109-122. BENKŐ A középkori székelyek E. Benkő, A középkori székelyek. In: E. Benkő, Gy. Kovács (Hrsg.), A középkor és a kora újkor Régészete Magyarországon. Budapest 2010,221-254. BENKŐ A középkori Székelyföld E. Benkő, A középkori Székelyföld. Budapest 2012. BENKŐ Keresztúr-szék E. Benkő, A középkori Keresztúr-
szék régészeti topográfiája. Varia Archaeologica Hungarica 5. Budapest 1992. BENKŐ Rugonfalva E. Benkő, Rugonfalva középkori emlékei. Erdélyi Múzeum (Kolozsvár/Cluj-Napoca) 53.1-2,1991,15-28. BERECKI Luduş S. Berecki, The Bronze Age site from Luduş, with special reports by C. Beldiman, D.-M. Sztancs, Sz. S. Gál, I. Kelemen, В. Rezi, C. Simion, T. Sava, C. Stăncel. Bibliotheca Mvsei Marisiensis, Seria Archaeologica 10, Cluj-Napoca 2016. BERNERT et al. A Vál-Plébániaker Zs. Bemert, Á. Kustár, Cs. Suskovics, I. Szikossy, К. Targubáné Rendes, G. Tóth, A Vál-Plébániakert középkori templom körüli temető embertani vizsgálata. Folia Anthropologica 1, 2003,5-166. BICHIR Cultura carpică Gh. Bichir, Cultura carpică. Biblioteca de Arheologie 20. Bucureşti 1973. 447
Literatur BICHIR Cuptoarele G. Bichir, Cuptoarele de ars ceramică din cadrul culturii Vîrteşcoiu-Poieneşti. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 17.3,1966,489-509. BICHIR Geto-dacii G. Bichir, Geto-dacii din Muntenia în epocă romană. Biblioteca de Arheologie 43. Bucureşti 1984. BICHIR Les sarmates G. Bichir, Les sarmates au Bas-Danube. Dacia N.S. 21,1977,167-197. BICHIR Stolniceni G. Bichir, Continuitatea în Dacia după retragerea romană. Aşezarea din secolele III-IV de la Stolniceni Rîmnicu Vîlcea (Buridava romană). Thraco-Dacica 9,1988,101-117. BIERBRAUER Alamanischer Adelsfriedhof V. Bierbrauer, Alamanischer Adelsfriedhof und frühmittelalterliche Kirchenbauten von St. Martin in Dunningen. In: Heimat an der Eschach. Dunningen-Seedorf-Lackendorf. Sigmaringen 1986,19-40. BIERBRAUER Goten V. Bierbrauer, Archäologie und Geschichte der Goten vom 1.-7. Jh. Versuch einer Bilanz. Frühmittelalterliche Studien 28,1994,51-71. BIERBRAUER Interpretation V. Bierbrauer, Die ethnische Interpretation der Síntana de Mureş-Cemjachov-Kultur. In: G. Gomolka Fuchs (Hrsg.), Die Sîntana de Mureş-Cernjachov-Kultur. Akten des Internationalen Kolloqiums in Kaputh von 20. bis 24. Oktober 1995. Bonn 1999,211-238. BIERBRAUER, NOTHDURFTER Sähen I V. Bierbrauer, H. Nothdurfter, Săben I. Bd. 1-3. München 2015. BĪNSKĪ Medieval P. Binski, Medieval Death. London 1996. BLĂJAN, BOTEZATU Alba Iulia M. Blăjan, D. Botezatu, Studiul arheologic şi antropologic al mormintelor (sec. VIII) de la Alba Iulia. Apulum 37.1, 2000, 453-470. BLOŞIU Leţcani C. Bloşiu, Necropola din secolul al IV-lea e. n. de la Leţcani (jud.
Iaşi). Arheologia Moldovei 8,1975,203-280. BOGATS Háromszéki helynevek D. Cs. Bogáts, Háromszéki helynevek. In: V. Csutak (Hrsg.), Emlékkönyv a Székely Nemzeti Múzeum ötvenéves jubileumára. Sepsiszentgyörgy 1929,48-58. BOGDAN CĂTĂNICIU Oraşe I. Bogdan Cătăniciu, Despre apariţia oraşelor şi statutul acestora în Dacia romană. Ephemeris Napocensis 3,1993, 203-224. BOGNÁR Ásványhatározó L. Bognár, Ásványhatározó. Budapest 1987. 448
Literatur BOLLÓK Ճ keresztények A. Bollók, A keresztények temetkezései és a keresztény temető a késő ókor és a kora középkor évszázadaiban. In: E. Tóth, T. Vida, I. Takács (Hrsg.), Szent Márton és Pannónia. A kereszténység a római világ határán. Pannonhalma-Szombathely 2016,113-122. BOLLÓK Hagyományok A. Bollók, Hagyományok metszéspontjában - a kép szerepe az iszlám művészetben. In: B. Csanád (Hrsg.), A kép - sokféle nézetben. Budapest 2014,11-28. BÒNA Anbruch I. Bòna, Der Anbruch des Mittelalters. Gépidén und Langobarden im Karpatenbecken. Budapest 1976. BÒNA Daciától I. Bòna, Daciától Erdőelvéig. A népvándorlás kora Erdélyben (271-896). In: B. Köpeczi (Hrsg.), Erdély története. Bd. I. Budapest 1988,129-194. BÒNA Siebenbürgen I. Bòna, Siebenbürgen im mittalterlichen Königräch Ungarn. In: B. Köpeczi (Hrsg.), Kurze Geschichte Siebenbürgens. Budapest, 1990,107-240. BÒNA Völkerwanderung I. Bòna Völkerwanderung und Frühmittelalter (271-895). In: B. Köpeczi (Hrsg.), Kurze Geschichte Siebenbürgens. Budapest 1990, 62-106. BÒNA, NAGY Gräberfelder I. Bòna, M. Nagy, Gepidische Gräberfelder am Theissgebiet. Monumenta Germanorum Archaeologica Hungáriáé. Bd. I. Monumenta Gepidica. Budapest 2002. BORDI A középkori Dobo falu Zs. L. Bordi, A középkori Dobo falu régészeti kutatása. Erdővidéki Lapok 4,2003,4-6. BORDI A középkori Dobo falu plébániatemplomának Zs. L. Bordi, Ճ középkori Dobo falu plébániatemplomának régészeti feltárása. Erdővidéki Lapok 4,2003,5-10. BORDI Fortificatine medievale Zs. L. Bordi, Fortificatine medievale timpurii din pădurea Rika. Tumul estic (A Rika-erdä kora
középkori erődítményrendszer. A keleti torony). Acta Siculica 2007,287-300. BOROFFKA Aiud N. Boroffka, Siedlungsmuster im bronzezätlichen Siebenbürgen - Am Bäspiel des Gebietes um Aiud, jud. Alba. In: B. Horejs, R. Jung, E. Kaiser, B. Teržan (Hrsg.), Interpretationsraum Bronzezät. Bernhard Hansel von sdnen Schülern gewidmet. Universitätsforschungen zur Prähistorischen Archäologie 121. Bonn 2005,125-142. BOROFFKA Marginal Elites N. Boroffka, Marginal Elites. Some observations in modern Romania and thdr relevance to Prehistoric hoards and status expression. In: S. Hansen, D. Neumann, T. Vachta (Hrsg.), Raum, Gabe, Erinnerung. Wähgaben und Häligtümer in prähistorischen und antiken Gesellschaften. Berlin Studies of the Ancient World 38. Berlin 2016, 311-330. BOROFFKA Probleme N. G. О. Boroffka, Probleme der jungbronzezätlichen Keramik in Ostungam und Westrumänien. In: H. Ciugudean, N. Boroffka (Hrsg.), The Early Hallstatt Period (1200-700 B. C.) in South-Eastern Europe. Proceedings 449
Literatur of the International Symposium from Alba Iulia, 10-12 June, 1993. Bibliotheca Musei Apulensis 1. Alba Tulia 1994,7-23. BOROEFKA Romania N. Boroffka, Romania, Moldova, and Bulgaria. H. Fokkens, A. Harding (Hrsg.), The Oxford Handbook of the European Bronze Age. Oxford 2013,877-897. BOROFFKA Wietenberg N. Boroffka, Die Wietenberg-Kultur. Ein Beitrag zur Erforschung der Bronzezeit in Südosteuropa. Universitätsforschungen zur Prähistorischen Archäologie 19. Bonn 1994. BOROFFKA, BOROFFKA Sighişoara N. Boroffka, R. Boroffka, VII. Materiale Preromane, եւ: R. Harhoiu, G. Baltag, Sighişoara „Dealul viilor". Monografie arheologică. Bistriţa, Cluj-Napoca 2006,575-619. BOROFFKA, MANTU-LAZAROVICI Bronzesicheln N. Boroffka, C.-M. Mantu-Lazarovici, Zwei Bronzesicheln der Noua-Kultur aus Poieneşti: Zur Wirtschaft in den bronzezeitlichen Steppen Eurasiens. In: E. Sava, В. Govedarica, В. Hansel (Hrsg.), Der Schwarzmeerraum vom Äneolithikum bis in die Früheisenzeit (5000 - 500 v. Chr.). Band 2 Globale Entwicklung versus Eokalgeschehen. Internationale Fachtagung von Humboldtianem für Humboldtianer im Humboldt-Kolleg in Chişinău, Moldavien (4.-8. Oktober 2010). Prähistorische Archäologie in Südosteuropa 27 (Rahden/ Westf. 2011) 148-165. BOROFFKA, MANTU-LAZAROVICI Zimovka H. Бороффка, K.-M. Манту-Лазарович, Зимовка степных скотоводов и два бронзових серпа из Пойенештъ (Румиыия). Российский Археологический Ежегодник 2, 2012,172-193. BORONEANŢ, DAVIDESCU Două bordeie V. Boroneanţ, M. Davidescu, Două bordeie dacice în Schela Cladovei - Turnu Severin. Apulum 7.1,1968, 253-260. BOTÁR A
Csíki-medence I. Botár, A Csíki-medence középkori településtörténete. Doktori Disszertáció. Eötvös Loránd Tudományegyetem. Budapest 2013. BOTÁR Árpád-kori I. Botár, Árpád-kori kerámialeletek a Csíki Székely Múzeum gyűjteményében. Acta Siculica 1999.1,247-272. BOTÁR Csík Árpád-kori I. Botár, Csík Árpád-kori települestörténetének kérdései a helynevek es a régészeti adatok fényében. In: I. Hoffman, V. Tóth (Hrsg.), Helynévtörteneti tanulmányok. Debrecen 3, 2008, 71-94. BOTÁR Fejetlen lovas I. Botár, Fejetlen lovas a Limes Fenyédiensis mentén - Gondolatok Csík Árpád-korának néhány kérdéséről Gáli Erwin régészeti (?) észrevételei kapcsán. Székelyföld kulturális folyóirat 20.7, 2016,102-112. BOTÁR Kövek, falak, templomok I. Botár, Kövek, falak, templomok. Csíkszereda 2009. BOTÁR Medieval Finds I. Botár, Medieval Finds from Cotormani. Marisia 31, 2011, 299-312. 450
Literatur BOYANCÉ Funus P. Boyancé, Funus acerbum. Revue des études anciennes 54,1952,275-289. BÖHME Adelsgräber H. W. Böhme, Adelsgräber im Frankreich. Archäologische Zeugnisse zur Herausbildung einer Herrenschicht unter den merowingischen Königen. Jarhbuch des Römisch-Germanische Zentralmuseums (Mainz) 40, 1993, 397-534. BÖHME Christianisierung H. W. Böhme, Neue archäologische Aspekte zur Christianisierung Süddeutschlands während der jüngeren Merowingerzeit. In: W. Berschin, D. Geuenich, H. Steuer (Hrsg.), Mission und Christianisierung am Hochund Oberrhein (6.-8. Jahrhundert). Stuttgart 2000, 75-109. BÖHME Zeugnisse A. Böhme, Archäologische Zeugnisse zur Geschichte der Markomanenkriege (166-180 n. Chr.). Jarhbuch des Römisch-Germanische Zentralmuseums (Mainz) 1975,153-217. BRANA Zăcămintele V. Brana, Zăcămintele nemetalifere din România. Bucureşti 1967. BRATHER Ethnie Identities S. Brather, Ethnie Identities as Constructions of Archaeology: The case of the Alamanni. In: A. Gillett (Hrsg.), On Barbarian Identity. Critical Approaches to Ethnicity in the Early Middle Ages. Studies in the Early Middle Ages 4. Turnhout 2002,149-175. BUDAY Porolisumból A. Buday, Porolisumból. Dolgozatok 5,1914, 67-94. BUJNA, ROMSAUER Bučany J. Bujna, P. Romsauer, Späthallstatt und frühlatènzeitliches Gräberfeld in Bučany. Slovenska Archaeologia 31,1983, 277-322. BUZILĂ Ceramica cu roata A. Buzilă, Despre ceramica daco-getică lucrată cu roata de la Bîtca Doamnei. Memoria Antiquitatis 4-5, 1973, 93-113. CAPELLE Miniaturgeräte T. Capelle, Miniaturgeräte. In: J. Hoops, H. Beck (Hrsg.), Reallexikon
der germanische Altertumskunde 20, 2002,46-50. CÄPITANU Rezultate V. Capitami, Principalele rezultate ale săpăturilor arheologice în aşezarea geto-dacică de la Răcătău (jud. Bacău). Carpica 8,1976,49-120. ČAPLOVIČ Život D. Čaplovič, Život v dedinskom prostredí stredovekého Uhorska. Archaeologia Historka (Brno) 24,1999, 41-58. CAVRUC Covasna V. Cavruc (Hrsg.), Repertoriul arheologic al judeţului Covasna. Sfântu Gheorghe 1998. 451
Literatur CAVRUĆ Harghita V. Cavruc (Hrsg.), Repertoriul arheologic al judeţului Harghita. Sfântu Gheorghe 2000. CHIDIOŞAN Derşida N. Chidioşan, Contribuţii la istoria tracilor din nord-vestul României. Aşezarea Wietenberg de la Derşida. Oradea 1980. CHIDIOŞAN, EMÖDI Igriţa N. Chidioşan, I. Emödi, Grupul cultural Igriţa de la sfirşitul epocii bronzului. Crisia 12,1982, 61-86. CHIRILĂ et al. Münzen E. Chirilă, N. Gudea, G. Moldovan, Münzen aus der Sammlung des Museums der Stadt Sighişoara. Schäßburg 1972. CHIRILĂ, GUDEA, MOLDOVAN Tezaure şi descoperiri E. Chirilă, N. Gudea, Gh. Moldovan, Tezaure şi descoperiri monetare din Muzeul municipal Sighişoara. Sighişoara 1972. CHIŢESCU Roman Republican Coinage M. Chiţescu, Numismatic Aspects of the History of the Dacian State: the Roman Republican Coinage in Dacia and Geto-Dacian Coins of Roman Type. British Archaeological Reports 112,1981. CHRISTIE Landscapes N. Christie, Landscapes of Change in Late Antiquity and the Early Middle Ages: Themes, Directions and Problems. In: N. Christie (Hrsg.), Landscapes of Change. Rural Evolution in Late Antiquity and the Early Middle Ages. Ashgate, Aldershot 2004,1-38. CIUGUDEAN Câmpina H. Ciugudean, Rezension zu: A. Frânculeasa, Cimitirul din epoca bronzului de la Câmpina (jud. Prahova), Muzeul judeţean de istorie şi arheologie Prahova, Seria Arheologie VII, Editura Cetatea de scaun 2014. Apulum 52, 2015,377-379. CIUGUDEAN Chronology H. Ciugudean, The chronology of the Gáva culture in Transylvania. W. Blajer (Hrsg.), Peregrinationes archaeologicae in Asia et Europa Joanni Chochorowski dedicatae.
Kraków 2012,107-121. CIUGUDEAN Gáva H. Ciugudean, Periodizarea culturii Gáva în Transilvania în lumina noilor cercetări. Apulum 48,2011,69102. CIUGUDEAN Hallstatt period H. Ciugudean, The Hallstatt period in Central Transylvania. In: H. Ciugudean, N. Boroffka (Hrsg.), The Early Hallstatt Period (1200-700 B.C.) in South-Eastern Europe. Proceedings of the International Symposium from Alba Iulia, 10-12 june, 1993. Bibliotheca Musei Apulensis 1. Alba Iulia 1994,25-40. CIUGUDEAN Late Bronze Age H. Ciugudean, The Late Bronze Age in Transylvania (With primaryfocus on the central and southern areas). In: L. Marta (Hrsg.), Amurgul mileniului II a. Chr. în Câmpia Tisei şi Transilvania / Das Ende des 2. Jahrtausends v. Chr. auf der Theiß-Ebene und Siebenbürgen. Simpozion / Symposium Satu Mare 18-19 iulie 2008. Satu Mare 26.1, 2010,157-202. 452
Literatur CIUGUDEAN Feleac H. Ciugudean, Câteva observaţii privind cronologia aşezării fortificate de la Teleac. Apulum 46,2009,313336. CIUGUDEAN, QUINN Wietenberg Culture H. Ciugudean, C. P. Quinn, The end of the Wietenberg Culture in the light of new 14C dates and its chronological relation towards the Noua Culture. In: R. E. Németh, В. Rezi (Hrsg.), Bronze Age chronology in the Carpathian Basin. Proceeding of the International Colloquium from Tărgu Mureş, 2-4 October 2014. Bibiotheca Mvsei Marisiensis, Seria Archaeologica 8. Târgu Mureş 2015,147-178. CIUGUDEANU Magina H. CIUGUDEANU, Mormântul unui călăreţ avar de la Magina, jud. Alba. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 25.3,1974,457-459. CIUTĂ Neoliticul M.-M. Ciută, începuturile neoliticului timpuriu în spaţiul intracarpatic transilvănean. Bibliotheca Universitatis Apulensis 12. Alba Iulia 2005. COCIŞ Fibulele S. Cociş, Fibulele din Dacia romană. Cluj-Napoca 2004. COCIŞ et al. The Periphery S. Cociş, E. Gáli, M. Urak, A. Ursuţiu, The Periphery of the Centre? The Late Avar Cemetery Part at Nădlac (Germ.: Nadlak; Hung.: Nagylak; Slov.: Nadlak). Archaeologia Bulgarica 20.1,2016,1-75. COMŞA Nušfaleu M. Комша, Курганый могильник с трупосожжением в Нушфалэу. Dacia N.S. 3,1959, 525-534. COMŞA, IGNAT Mediaş M. Comşa, D. Ignat, Gräber aus dem 6. Jahrhundert in Mediaş. Dacia N.S. 16,1971,349-351. CONRAD Gefässkeramik S. Conrad, Die Gefässkeramik. In: G. V. Büllow, B. Böttinger, S. Conrad, B. Döhle, G. Gomolka-Fuchs, E. Echönert-Geiss, D. Stančev, K. Sachtei (Hrsg.), Iatrus-Krivina. Spätantike Befestigung und
frühmittelalterliche Siedlung an der Unteren Donau, Band VI: Ergebnisse der Ausgrabungen 1992-2000. Limesforschungen 28, Mainz 2007,209-264. CONSTANTINESCU Descoperiri M. Constantinescu, Descoperiri arheologice din secolele III und IV e.n. la Izvorul Dulce, comuna Merei, judeţul Buzău. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 29.1,1978,123-138. COOLEY Social Organization C. H. Cooley, Social Organization. New York 1909. CORNEANU et al. Miercurea Sibiului IV S. Corneanu, G. V. Ñatea, A. Luca, Prick Spurs and a Bronze Bracelet from the Medieval Settlement of Miercurea Sibiului IV. Premises fora Chronological Framing. Acta Musei Brukenthal IX.l, 2014, 73-84. COSMA Ceramica C. Cosma, Ceramica prefeudală şi feudală timpurie de la Orşova. Ephemeris Napocensis 2,1992,231-235, Taf. 1-15. 453
Literatur COSMA Consideraţii C. Cosma, Consideratiі privind aşezările rurale şi tipurile de locuinţe din Transilvania în secolele VII-X. Ephemeris Napocensis 6,1996, 261-279. COSMA et al. Războinici C. Cosma, D. Alpár, G. T. Rustoiu, A. Rustoiu, O. Oargă, Războinici în Transilvania din epoca avară. (Ausstellungskatalog). Cluj-Napoca 2013. COSMA Vestul României C. Cosma, Vestul şi nord-vestul României în secolele VIII-X d. H. Interferenţe etnice si culturale în mileniile I a. Chr -lp. Chr. Bd. 6. Cluj-Napoca 2002. COSMA, GUD EA Aţintiş C. Cosma, N. Gudea, Eine in Aţintiş (jud. Mureş) entdeckte Fibel mit der Darstellung einer menschlichen Maske auf dem Fibelfuss. Archäologisches Korrespondenzblatt 39.2,2009, 279-288. CRÂNGACI-Ţ1PLIC „Oaspetii germani" M. Crângaci Tiplic, „Oaspetii germani” în sudul Transilvaniei. Istorie, arheologie şi arhitectură (sec. XIIXIII). Bucureşti 2011. CRÂNGACI-ŢIPLIC, OŢA Piese inedite din colectia M.-E. Crângaci Tiplic, S. Oţa, Piese inedite din colecţia Muzeului Naţional de Istorie a României descoperite în necropola de secol XII de la catedrala romano-catolică de la Alba Iulia. Acta Musei Napocensis 39-40.2,20022003 (2005), 91-106. CRÂNGACI TIPLIC Rit şi ritual la saşii M.-E. Crângaci Ţiplic, Rit şi ritual la saşii din sudul Transilvaniei în secolele XII-XIII. Acta Musei Napocensis 41-44.2,2004-2007,45-64. CRIŞAN Ceaşca dacică I. H. Crişan, Ceaşca dacică. Contribuţie la cunoaşterea culturii materiale şi a istoriei dacilor. Studii şi Cercetări Ştiinţifice III, 6.3-4,1955,127-157. CRIŞAN, Ceramica I. H. Crişan, Ceramica daco-getică cu specială
privire la Transilvania. Bucureşti 1969. CRIŞAN Din activitatea I. H. Crişan, Din activitatea ştiinţifică a Muzeului Raional Mediaş (III). 1955-1956,27-52. CRIŞAN Rezumatul I. H. Crişan, Ceramica daco-getică. (rezumatul tezei de doctorat). Bucureşti 1968. CRIŞAN et al. Cluj I. H. Crişan, M. Bărbulescu, E. Chirilă, V. Vasiliev, I. Winkler, Repertoriul arheologic al judeţului Cluj. Cluj-Napoca 1992. CSALLÁNY Gépidén D. Csallâny, Archäologische Denkmäler der Gépidén in Mitteldonaubecken (454-568. u. Z.). Archaeologia Hungarica 38. Budapest 1961. 454
Literatur CSEH et al. Gräberfelder J. Cseh, E. Istvánovits, Lovász, K. Mesterházy, M. Nagy, I. M. Nepper, E. Simonyi, Gepidische Gräberfelder im Theissgebiet. (mit einem Beitrag von M. Tóth, J. Szépvölgyi, P. Horvath). Monumenta Germanorum Archaeologica Hungáriáé. Monumenta Gepidica. Bd. 2. Budapest 2005. CSUKÁS Jelentés Gy. Csukás, Jelentés a Fejér Megyei Múzeumok helyzetéről 1973 (Archäologische Forschungen). Alba Regia 14,1975, 363-375. CURTA Sammlung Culică F. Curta, Die Fibeln der Sammlung „ V. Culica". Dacia N.S. 36,1992,37-97. CURTA Slavs F. Curta, The making of the Slavs. History and archaeology of the Lower Danube Region, c. 500-700. Cambridge Studies in Medieval Life and Thought, Fourth Series 52 (Cambridge 2001). DĄBROWSKA Późne odmiany T. Dąbrowska, Późne odmianyfibul silnie profilowanych w Polsce. Wiadomości Archeologiczne 53,19931994, 3-34. DAICOVICIU, VLASSA Consideraţii H. Daicoviciu, N. Viassa, Consideraţii privind unele descoperiri arheologice din zona Clujului. Acta Musei Napocensis 11,1974, 5-18. DANIELL Death and Burial Ch. Danieli, Death and Burial in Medieval England, 1066—1550. London 1997. DANKANITS, FERENCZI Ciumbrud A. Dankanits, I. Ferenczi, Săpăturile arheologice de la Ciumbrud (r. Aiud, reg. Cluj). Materiale şi Cercetări Arheologice 6,1959, 605-615. DARÓCZI Kritik T.-T. Daróczi, 'Kritik der reinen Vernunft': Archaeological cultures. Angustia 20, 2016,9-14. DARÓCZI-SZABÓ Állatartás a középkori M. Daróczi-Szabó, Állatartás a középkori falvainkban. In: A. Kubinyi, J. Laszlovszky, P. Szabó (Hrsg.), Gazdaság és gazdálkodás a középkori
Magyarországon: gazdaságtörténet, anyagi kultúra, régészet. Budapest 2008, 99-101. DÁVID Ճ középkori Udvarhelyszék L. Dávid, A középkori Udvarhelyszék művészeti emlékei. Bukarest 1981. DEMJÉN Előzetes beszámoló A. Demjén, Előzetes beszámoló a Both váránál végzett régészeti kutatásokról (Preliminary Archaeology Researches at Both-Castle). In: A. Sófalvi, Zs. Visy (Hrsg.), Tanulmányok a székelység középkori és fejedelemség kori történelméből. Énlaki Konferenciák III. Énlaka. Székelyudvarhely 2012,149-168. DEMJÉN Gyergyószentmiklós A. Demjén (Hrsg.), Gyergyószentmiklós a régészeti kutatások tükrében. Kolozsvár (Cluj-Napoca), Gyergyószentmiklós (Gheorgheni) 2016. 455
Literatur DEMJÉN, GOGÂLTAN Archaeological Researches A. Demjén, F. Gogâltan, Archaeological Researches in Gheorgheni (Harghita County) and its surroundings (2009-2013, 2015). Ziridava. Studia Archaeologica 29,2015,375-412. DERZSI, SÓFALVI Régészeti kutatások Cs. Derzsi, A. Sófalvi, Régészeti kutatások a kányádi középkori templomnál [2005-2006]. Acta Siculica 2008,267-285. DIACONESCU Ornamenta Al. Diaconescu, Ornamenta dignitatis. Grababzeichen und Symbole des sozialen Status bei den lokalen Eliten von Dakien nach dem aurelianischen Rückzug. Acta Musei Napocensis 36.1,1999,203-243. DIACONESCU, BOTA, VOIŞAN Grupul Sarmizegetusa-Napoca Al. Diaconescu, E. Bota, V. Voişan, Ceramica de traditie provincial romană în sec. V-VIpe teritoriul Daciei. Grupul Sarmizegetusa-Napoca. In: C. Gaiu, C. Găzdac (Hrsg.), Fontes Históriáé. Studia in Honorem Demetri Protase. Cluj-Napoca 2006, 885-909. DIACONU Fibel Gh. Diaconu, Über die Fibel mit umgeschlagenem Fuß in Dazien. Dacia N.S. 15,1971,239-267. DIACONU Mogoşani Gh. Diaconu, Mogoşani. Necropola din secolul IV e.n. Tîrgovişte 1979. DIACONU Tîrgşor Gh. Diaconu, Tîrgşor. Necropola din secolele III-IV. Bucureşti 1965. DIETRICH Rotbav L. Dietrich, Die mittlere und späte Bronzezeit und die ältere Eisenzeit in Südostsiebenbürgen aufgrund der Siedlung von Rotbav. Universitätsforschungen zur Prähistorischen Archäologie 248. Bonn 2014. DOBOS Câmpia Turzii A. Dobos, Finds from the late avar age at Câmpia Turzii (Cluj county). In: Archaeologia TransyIvanića. Studia in honorem Stephani Bajusz. Opitz Archaeologica 8, 2015, 337-349. DOBOS, OPREANU
Fântânele A. Dobos, C. H. Opreanu, Migration period and Early Medieval cemeteries at Fântânele (Bistriţa-Năsăud county). Cluj-Napoca 2012. DOBROLIUBSKII, STOLLARIK Bizantinszki moneti А. О. Добролюбский, О. С. Столярик, Византийские монеты в кочевнческом погребении XII в. в Днестро-Дунапском междуречье. Археологія (Київ) 43,1983, 71-75. DOLINESCU-FERCHE Ciurel S. Dolinescu-Ferche, Ciurel, habitat du 6e-7e siècle de notre ère. Dacia N.S. 23,1979,179-230. DOLINESCU-FERCHE Dulceanca S. Dolinescu-Ferche, Aşezări din secolele III şi VI din sud-vestul Munteniei. Cercetările de la Dulceanca. Biblioteca de Arheologie 24. Bucureşti 1974. DOLINESCU-FERCHE Dulceanca 2 S. Dolinescu-Ferche, Contributions archéologiques sur la continuité daco-romain. Dulceanca, deuxième habitat du 6e siècle de notre ère. Dacia N.S. 30,1986,121-154. 456
Literatur DOLINESCU-FERCHE La culture S. Dolinescu-Ferche, La culture Ipoteşti-Ciurelu-Căndeşti (V-VII siècles)- la situation en Valachie. Dacia N.S. 28,1984,117-147. DONAT Mecklenburg P. Donat, Die Mecklenburg - eine Hauptburg der Obodriten (mit Beiträgen von: S. Gustavs, M. Jährig, E. Lange, H.-H. Müller, N. Benecke). Berlin 1984. DOMOKOS Magyar Néprajz O. Domokos (Hrsg.), Magyar Néprajz, Bd. III, Anyagi kultúra 2. Kézművesség. Agyagművesség. Budapest 2001,524-600. DRAGOTĂ et al. Alba Iulia A. Dragotă, M. Drîmbărean, G. T. Rustoiu, V. Dealeanu, S. Oţa, Necropola medieval timpurie de la Alba Iulia-տէր. Brânduşei. Cercetările arheologice din anii 1997-2008. Alba Iulia 2009. DREWS Keramik-Brennöfen G. Drews, Entwicklung der Keramik-Brennöfen. Acta Praehistorica et Archaeologica 9-10 (1978-1979), 1979,33-48. DUHAMEL Les fours P. Duhamel, Les fours céramiques gallo-romaines. In: P. M. Duval (Hrsg.), Recherches d'archéologie celtique et gallo-romaine. Hautes Études du monde gréco-romain 5, Paris-Genève, 1973,141-154. DUMITRACHE Cetatea sătească M. Dumitrache, Cetatea sătească din Drăuşeni, jud. Braşov. Ansamblu de arhitectură medievală. Cercetări arheologice 1973-1977. Cercetări Arheologice 3,1979,155-198. DUMITRACHE Evoluţia cetăţii M. Dumitrache, Evoluţia cetăţii ţărăneşti de la Viscrii, jud. Braşov în lumina cercetărilor arheologice şi de arhitectură. Cercetări Arheologice 4,1981, 253-285. DUMITRAŞCU Biharea S. Dumitraşcu, O nouă cultura arheologică protoistorică recent descoperită şi studiată: Cultura Biharea (Br. CD-Ha Al). Carpica 15,1983,105-116. DUMITRAŞCU, EMÖDI
Biharea S. Dumitraşcu, I, Emödi, Materiale arheologice de la sfirşitul epocii bronzului şi de la începutul epociifierului descoperite la Biharea. Acta Musei Porolissensis 4,1980, 47-67. DUMITRAŞCU, BADER Medieşu Aurit S. Dumitraşcu, T. Bader, Aşezarea dacilor liberi de la Medieşu Aurit. Satu Mare 1967. DUMITRAŞCU, TOGAN Boaria S. Dumitraşcu, Gh. Togan, Cimitirul de la Boaria "Pîrîul Zăpezii-Şoivan". Studii şi Comunicări Muzeul Bruckenthal 18,1974, 93-107. DUŠEK Handwerker S. Dušek, Römische Handwerker im germanischen Thüringen. Ergebnisse der Ausgrabungen in Haarhausen, Kreis Amstadt. Mit Beiträgen von H. Busch und G. Schneider. Weimarer Monographien zur Ur- und Frühgeschichte Band 27. Stuttgart 1992. 457
Literatur EGGERS Chronologie H. J. Eggers, Zur absoluten Chronologie der römischen Kaiserzeit in Freien Germanien. Jahrbuch des Römisch-Germanischen Zentralmuseums 2,1955,196-244. EICHERT Kirchen S. Eichert, Kirchen des 8. bis 10. Jahrhunderts in Kärnten und ihre Bedeutung für die Archäologie der Karantanen. In: L. Poláček, J. Maříková-Kubková (Hrsg.), Frühmittelalterliche Kirchen als archäologische und historische Quelle. Internationale Tagungen in Mikulčice VIII. Brno 2010, 219-232. EMÖDI Igrüa I. Emödi, Necropola de la sfirşitul epocii bronzului din peştera Igriţa. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 31.2,1980,229-273. ENGELS Magnificentia J. Engels, Funerum sepulcrorumque magnificentia. Begräbnis- und Grabluxusgesetze in der griechischrömischen Welt mit einigen Ausbliken auf Einschränkungen des faneralen und sepulkralen Luxus in Mittelalter und in der Neuzeit. Hermes Einzelschritten 78. Stuttgart 1998. ERDMANN et al. Rahmenterminologie W. Erdmann, H. J. Kühn, H. Lüdtke, E. Ring, W. Wessel, Rahmenterminologie zur mittelalterlichen Keramik in Norddeutschland. Archäologisches Korrespondenzblatt 14,1984, 417-436. FABINI, BELDIE-DUMITRACHE Die Restaurierung M. Fabini Hermann, M. Beldie-Dumitrache, Die Restaurierung der evangelischen Stadtpfarrkirche in Mediaş. Forschungen zur Volks- und Landeskunde 20.1,1977, 85-102. FANCSALSZKY Állat- és emberábrázolások G. Fancsalszky, Állat- és emberábrázolások a késő avar kori bronz övvereteken. Budapest 2007. FÂNTÂNEANU et al. Bronze Age necropolis C. Fântâneanu, G. Bălan, S. Popa, D. Tentiş, The Bronze Age necropolis at
Sebeş între Răstoace. Preliminary considerations. In: V. Sîrbu, R. Ştefănescu (Hrsg.), The Thracians and their neighbors in the Bronze and Iron Ages. Proceedings of the 12th International Congress ofThracology, Târgovişte 10th - 14th September 2013 "Necropolises, Cult places, Religion, Mythology" Volume II. Braşov 2013,173-191. FÂNTÂNEANU et al. Necropola Sebeş C. Fântâneanu, G. Bălan, S. Popa, D. Tentiş, Necropola din epoca bronzului de la Sebeş. Bibliotheca Mvsei Apvlensis 28. Brăila, Alba Iulia 2017. FASOLD Romanisierung J. Fasold, Romanisierung und Grabbrauch. In: M. Struck (Hrsg.), Römerzeitliche Gräber als Quellen zu Religion, Bevölkerungsstruktur und Sozialgeschichte. Internationale Fachkonferenz vom 18.-20. Februar 1991 im Institut für Vor- und Frühgeschichte der Johannes Gutenberg-Universität Mainz. Mainz 1993,381-398. FEHRING Einführung G. Fehring, Einführung in die Archäologie des Mittelalters. Darmstadt 1987. FERENCZI Cordoş St. Ferenczi, O nouă descoperire din epoca migratiilor în cartierul Cordos al Clujului. In E. Condurachi, D. Prodan, M. Macrea (Hrsg.), Omagiu lui C. Daicoviciu cu ocazia împlinirii a 60 de ani. Bucureşti 1960,193204. 458
Literatur FERENCZI Descoperire Şt. Ferenczi, O descoperire slavă timpurie în Transilvania. Acta Musei Napocensis 7,1970,565-573. FERENCZI, FERENCZI Mugeni G. Ferenczi, Şt. Ferenczi, Săpături arheologice la Mugeni. Studiu preliminar (partea a П-a). Acta Musei Napocensis 12,1976, 239-255. FIEDLER Gräberfelder U. Fiedler, Studien zu Gräberfeldern des 6. bis 9. Jhs. an der unteren Donau. Universitätsforschungen zur prähistorischen Archäologie 11, Bonn 1992. FIEDLER, PASSLICK, RICHTER Grabkeramik U. Fiedler, M. Passlick, M. Richter, Beiträge zur Formentwicklung der awarenzeitlichen Grabkeramik. Archaeologia Austriaca 77,1993,243-275. FINGERLIN Kirchen und Kirchengräber B. Fingerlin, Kirchen und Kirchengräber in der frühmittelalterlichen Alamania in Südwestdeutschland. Denkmalpflege in Baden-Württemberg 1997, 44-53. FLORESCU Noua A. C. Florescu, Contribuţii la cunoaşterea culturii Noua. Arheologia Moldovei 2-3,1964,143-216. FLORESCU Repertoriul A. C. Florescu, Repertoriul culturii Noua-Coslogeni din România. Aşezări şi necropole. Cultură şi Civilizaţie la Dunărea dejos 9,1991/Biblioteca Thracologica 1. Călăraşi 1991. FODOR Árpád-kori templom I. Fodor, Árpád-kori templom körüli temetők Hajdúdorog határában (Churchyards from theArpadian Period [ll-13th Centuries]). In: Á. Ritoók, E. Simonyi (Hrsg.), A középkori templom körüli temetők kutatása. Opuscula Hungarica 6. Budapest 2005,197-212. FÓTHI et al. Középkori embertani leletek E. Fóthy, Zs. Bemert, T. Hajdú, I. Kővári, Középkori embertani leletek a Székelyföldön. In: E. Benkő (Hrsg.), A középkori Székelyföld II. Budapest
2012,473-661. FRIESINGER, KERCHLER Töpferofen H. Friesinger, H. Kerchler, Töpferofen der Völkerwanderungszeit in Niederöstereich. Ein Beitrag zur völkerwanderungszeitlichen Keramik (zweite Hälfte des 4.-6. Jahrhundert n. Chr.) in Niederösterreich, Oberösterreich und dem Burgenland. Archaeologia Austriaca 65,1981,193-266. FUCHS Gräberfeld M. Fuchs, Das frühmittelalterliche Gräberfeld von St. Peter bei Moostburg in Kärnten (Österreich). Archäologisches Korrespondenzblatt 22,1991,279-286. FURU Bágyon A. Furu, S-végű hajkarikák Bágyonban. Unitárius Közlöny (Kolozsvár) 26 (86).l, 2016, 8-9. FUSEK Slovensko G. Fušek, Slovensko vo vcasnoslovanskom období. In: A. Ruttkay (Hrsg.) Archaeologica Slovaca Monographiae. Studia Instituti Archaeologici Nitriensis Academiae Scientiarum Slovacae. 3. Nitra 1994. 459
Literatur GAIU Şopteriu C. GAIU, Aşezarea prefeudală de la Şopteriu (com. Urmeniş). Apulum 17,1979,265-271. GAIU Archiud C. Gaiu, Habitat şi manifestări rituale în secolu IV p. Chr. la Archiud. Revista Bistriţei 12-13,1999, 267316. GAIU Bistriţa C. Gaiu, Le címűiére gépidé de Bistriţa. Dacia N.S. 36,1992,115-124. GAIU Descoperiri C. Gaiu, Descoperiri din epoca migratiilor din nord estul Transilvaniei. Acta Musei Porolissensis 3,1979, 535-543. GAIU Dipşa C. Gaiu Aşezarea din secolul al 6-lea de la Dipşa, jud. Bistriţa-Năsăud. Revista Bistriţei 7,1993, 91-107. GAIU Gepizii C. Gaiu (Hrsg.), Gepizii. Războinici şi artizani. Catalog de expoziţie. Bistriţa 2011. GAIU Ocniţa C. Gaiu, Săpăturile arheologice de la Ocniţa, com. Teaca, jud. Bistriţa-Năsăud. Revista Bistriţei 8,1994,49- GAIU Şirioara C. Gaiu, Aşezarea prefeudală de la Şirioara, jud. Bistriţa-Năsaud. Marisia 13-14,1984,59-64. GAIU Vestigii C. Gaiu, Vestigii feudal timpurii din nord-estul Transilvaniei. Revista Bistriţei 14,2000,379-406. GAL Friesachi denârlelet E. Gál, Friesachi denârlelet Pécs-Jakabhegy Árpád-kori temetőjéből (Ein Frisacher Denar-Fund in der Begraebnisstaette aus der Arpadenzeit in Pécs-Jakabhegy). Numizmatikai Közlöny 84-85,1985-86,45-46. GALINIÉ Le passage H. Galinié, Le passage de la nécropole au cimetière: les habitants des villes et leurs morts, du début de la christianisation à Г an Mil. In: Archéologie du cimetière chrétien: Actes du 2e colloque A.R.C.H.E.A. (Orléans, 29 septembre - 1er octobre 1994). Revue archéologique du Centre de la France, lie supplément. Tours 1996,17-22. GALL Analysis and
comparison E. Gáli, Analysis and comparison of burial customs in the 10-llth century in the Transylvanian basin, Crişana and Banat. Dacia N. S. 48-49, 2004-2005 (2005), 334-454. GALL Az Erdélyi-medence E. Gáli, Az Erdélyi-medence, a Partium és a Bánság 10-11. századi temetői. Bd. 1-2. Magyarország honfoglalás kori és kora Árpád-kori sírleletei 6. Szeged 2013. GÁLL Doboka E. Gáli, Doboka-IV. vártérség templom körüli temetője. Régészeti adatok egy észak-erdélyi ispáni központ 11-13. századi fqlődéséhez. Kolozsvár 2011. 460
Literatur GÁLL, D abaca (Dobeschdorf Doboka) E. GÁLL, Dăbâca (Dobeschdorf, Doboka): The necropolis around the church in A. Tamaş' Garden. Some ideas on the development of Dăbâca habitat. Banatica 23,2013,243-328. GÁLL The analysis of churchyard cemeteries E. Gáli, The analysis of churchyard cemeteries in Transylvania from the 11th - 13th centuries. From the pagan cemetery to the Christian churchyard. Preliminary results. Transilvanian Review 19, Supplement 5, 2010, 265-288. GÁLL The analysis of churchyard cemeteries in Transylvania E. Gall, The analysis of churchyard cemeteries in Transylvania Basin from the 11т-13ш centuries. On the beginning of institutionalised Christianity. Marisia 33, 2013,182-302. GÁLL The Question of the Centres E. Gall, The Question of the Centres of Power in the light of the Necropolises from the 10th Century in Transylvanian Basin. The case of the Cluj's necropolises. In: M. Hardt, O. Heinrich-Tamáska (Hrsg.), 23. Internationales Symposium Grundprobleme der frühgeschichtlichen Entwicklung im mittleren Donauraum. Macht des Goldes, Gold der Macht, Herrschafts- und Jenseitsrepräsentationen zwischen Antike und Frühmittelalter im mittleren Donauraum. Weinstadt 2013,461-481. GÁLL, GERGELY, GÁL Cluj-Napoca E. Gáli, В. Gergely, Sz. Gál, La răscruce de drumuri. Date arheologice privind teritoriul oraşului ClujNapoca în secolele X - XIII. Cluj-Napoca 2010. GÁLL, LACZKÓ DohŘa várkomplexuma E. Gáli, N. Laczkó, Doboka várkomplexuma. Tudomány - tudománypolitika és régészet a '60-as évektől napjainkig. In: L. Révész, M. Wolf (Hrsg.), Ճ honfoglalás kor
kutatásának legújabb eredményei. Tanulmányok Kovács László 70. születésnapjára. Budapest-Szeged 2013,83-125. GANCIU Piepteni A. Ganciu, Piepteni de com şi os din secolele IV a. Chr. -1, p. Chr. de la Dunărea de Jos. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 52-53, 2001-2002 (2004), 53-82. GARAM Goldgegenstände E. Garam, Katalog der awarenzeitlichen Goldgegenstände und der Fundstücke aus den Fürstengräbem im Ungarischen Nationalmuseum. Catalogi Musei Nationalis Hungarici. Seria Archaeologica I. Budapest 1993. GARD ELA The Dangerous Dead? L. Gardela, The Dangerous Dead? Rethinking Viking-Age Deviant Burials. In: L. Słupecki, R. Simek (Hrsg.), Conversions: Looking for Ideological Change in the Early Middle Ages. Vienna 2013,99-136. GASSNER Gelbtonige Keramik V. Gassner, Gelbtonige Keramik aus datierten Fundkomplexen in Carnuntum: ein Überblick über die Gefäßformen. Carnuntum Jahrbuch 1989,133-161. GÁTI Szajak C. Gáti, On the Crossroads of Cultures. Cultural and trade connexions of the site of Szajak in South Transdanubia in the sixth-fourth centuris BC. In: S. Berecki (Hrsg.), Iron Age crafts and craftsmen in the Carpathian Basin. Proceedings of the International Colloquium from Târgu Mureş, 10-13 October 2013. Târgu Mureş 2014,115-138. 461
Literatur GERLACH Töpferöfen S. Gerlach, Töpferöfen in einer jüngerlatènezeitlichen Siedlung bei Brendlorenzen. Das archäologische Jahr in Bayern (2001) 2002, 65-68. GILCHRIST Medieval Life R. Gilchrist, Medieval Life. Archaeology and the Life Course. Woodbridge 2013. GLASER, KARPF karolingisches Kloster F. Glaser, К. Karpf, Ein karolingisches Kloster. Bayerisches Misionzentrum in Kärnten. Molzbichl 1989. GLEBOV et al. Waffen V. P. Glebov, S. M. Iľjašenko, I. V. Toločko, Waffen aus hellenistischen Gräber in der Nekropole von Tanais. In: J. Fornasier (Hrsg.), Kolonisation - Interaktion ֊ Integration. Zur Genese antiker Gemeinwesen am Pontos Euxeinos am Beispiel der Handelsstadt Tanais am Don. Internationale Fachtagung vom 26. - 28. November 2003 in Berlin. Eurasia Antiqua 11,2005, 231-267. GLOD ARIU, COSTEA, CIUPEA Comana de Jos I. Glodariu, FI. Costea, I. Ciupea, Comana de Jos. Aşezările din epocă dacică şi prefeudală. Contribuţii la istoria Tării Făgăraşului 1. Braşov 1980. GODŁOWSKI Chronology К. Godlowski, The chronology of the Late Roman and Early Migration Periods in Central Europe. Krakow 1970. GODŁOWSKI Die Przeworsk-Kultur K. Godlowski, Die Przeworsk-Kultur. In: G. Neumann, H. Seemann (Hrsg.), Beiträge zum Verständniss des Tacitus. Teil II, Göttingen 1992,10-90. GOGÂLTAN lemut F. Gogâltan, A Late Bronze Age dwelling at Iernut-Sfântu Gheorghe-Monument, Mureş County. In: S. Berecki, R. E. Németh, B. Rezi (Hrsg.), Bronze Age communities in the Carpathian Basin. Proceedings of the International Colloquium from Tărgu Mureş, 24-26 October 2008. Bibliotheca Mvsei
Marisiensis, Seria Archaeologica 1. Cluj-Napoca 2009,103-141. GOGÂLTAN et al. Gligoreşti F. Gogâltan, I. A. Aldea, A. Ursuţiu, Raport preliminar asupra investigaţiilor arheologice de la Gligoreşti„Holoame", corn. Luna, jud. Cluj (1994-1996). Apulum41, 2004, 61-101. GOTUN et al. Eksperimentalna arheologija I. А. Готуй, А. В. Петраускас, О. В. Петраускас, Експериментальна археологія у роботі північної експедиції. Дослідження в галузі гончарства. Археологія (Київ) 2, 2005, 70-79. GÖCKENJAN Hilfsvölker Н. Göckenjan, Hilfsvölker und Grenzwächter im mittelalterlichen Ungarn. Wiesbaden 1972. GÖMÖRI Castrum Supron J. Gömöri, Castrum Supron, Sopron vára és környéke az Árpád-korban. Sopron 2002. GRÄSLUND Charonsmynt A. S. Gräslund, CJzaronsmynr i vikingatida gravar? Tor meddelanden fr ah Institutionen for Nordisk Fornkunskap vid Uppsala Universitet (Uppsala) 11,1965-1966,168-197. 462
Literatur GROSS Reibschüssel U. Gross, Frühmittelalterliche Reibschüsel und Reibschüssel-derivate. Archäologische Informationen 13.2, 1990,207-212. GUMĂ Civilizaţia M. Gumă, Civilizaţia primei epoci a fierului în sud-vestul României. Bibliotheca Thracologica 4. Bucureşti 1993. HAHN A kősóbányászat Gy. Hahn, A kősóbányászat szerepe a Kárpát-medence gazdaságtörténetében. II. Magyar Földrajzi Konferencia Szeged, 2004. szeptember 2—4. http://geography.hu/mfk2004/mfk2004/cikkek/ hahn_gyorgy.pdf. (zuletzt aufgerufen am 16.11.2017) HANULIAK Rozdiely M. Hanuliak, Rozdiely v stavebnej podobe objektov na sídlisku 9.-12. storočia v Chľabe a ich vyznám, Archaeologia Historka (Brno) 17,1992,337-347. HARHOIU Beziehungen R. Harhoiu, Die Beziehungen zwischen Romanen und Barbaren in Siebenbürgen in der Sicht einer ungarischen Geschichte Transilvaniens. Dacia N.S. 31,1987,119-129. HARHOIU Bestattungsbild R. Harhoiu, Allgemeine Betrachtungen zum Bestattungssittenbild Siebenbürgens im 4. und bis zur Mitte des 9. Jahrhunderts. Dacia N.S. 48-49, 2004-2005 (2005), 283-334. HARHOIU Betrachtungen R. Harhoiu, Chorologische und chronologische Betrachtungen zum Gräberfeld 3 von Bratei . In: L. Bärzu, Ein gepidisches Denkmal aus Siebenbürgen. Das Gräberfeld 3 von Bratei. Mit Beiträgen von E . Zaharia und R. Harhoiu. Archaeologia Romanica 4. Cluj-Napoca 2010,149-159. HARHOIU Ein Gräberfeld R. Harhoiu, Ein Gräberfeld des 4. Jahrhunderts in Schässburg - Weinberg (Rum. Dealul Viilor) - Fundstelle „Gräberfeld" (Gräberfeld 2). In: S. Cociş (Hrsg.), Archäologische Beiträge. Gedenkschrift zum hundertsten
Geburtstag von Kurt Horedt. Cluj-Napoca 2014,153-206. HARHOIU Gräberfeld 3 R. Harhoiu, Ein Gräberfeld des östlichen Reihengräberkreise in Sighişoara-Dealul Viilor (Gräberfeld 3). In: O. Heinrich-Tamaska, H. Herold, P. Straub, T. Vida (Hrsg.), Casteilum, civitats, urbs. Zentren und Eliten im frühmittelalterlichen Ostmitteleuropa. Casteilum Parmonicum Pelsonense 6. Budapest, Leipzig, Keszthely, Rahnden/ Westf. 2015,209-247. HARHOIU Galaţii Bistriţei R. Harhoiu, Das gepidische Gräberfeld von Galaţii Bistriţei. Revista Bistriţei 22, 2008,183-241. HARHOIU Kurzschwert R. Harhoiu, Das Kurzschwert von Micia. Dacia N.S. 32,1988, 79-90. HARHOIU Quellenlage R. Harhoiu, Quellenlage und Forschungsstand der Frühgeschichte Siebenbürgens im 6.-7. Jahrhundert. Dacia N.S. 43-45,1999-2001, 97-158. 463
Literatur ' I \RII01U Spätawarenzeit R. Harhoiu, Archäologische Grabungen in Schäßburg - Dealul Viilor, Fundstelle „Gräberfeld". Befund 359 -eine Wohnbaut aus der Spätawarenzeit. In: A. Bollok, G. Csiky, T. Vida (Hrsg. ), Zwischen Byzanz und der Steppe. Archäologische und historische Studien. Festschrift թր Csanad Balint zum 70. Geburtstag. Budapest 2016, 393-431. HARHOIU Töpferhandwerk R. Harhoiu, Nachrömisches Töpferhandwerk in Sighişoara (Schäßburg) „Dealu Viilor". In: D. Aparaschivei (Hrsg.), Studia Antiqua et Medieualia. Miscellanea in honorem annos LXXV peragentis Professoris Dan Gh. Teodor oblata. Bucureşti 2009,197-225. HARHOIU Völkerwanderungszeit R. Harhoiu, Die frühe Völkerwanderungszeit in Rumänien. Archaeologia Romanica 1. Bukarest 1997. HARHOIU, BALTAG Sighişoara-Dealul Viilor, Bd. 1 R. Harhoiu, G. Baltag, Sighişoara „Dealul Viilor" Monografie arheologică, Bd. 1 (Cu contribuţii de N. Boroffka şi R. Boroffka). Bistriţa/Cluj-Napoca 2006. HARHOIU, BALTAG Sighişoara-Dealul Viilor, Bd. 2 R. Harhoiu, G. Baltag, Sighişoara „Dealul Viilor" Monografie arheologică, Bd. 2 Catalog-Planşe. Bistriţa/Cluj-Napoca 2007. HARHOIU, GÁLL Necropola din secolul XII R. Harhoiu, E. Gáli, Necropola din secolul XII de la Sighişoara-Dealul Viilor, punctul „Necropolă". Contribuţii privind habitatul epocii medievale timpurii în Transilvania estică. Analele Banatului 22, 2014,195259. HARHOIU, IONIŢĂ Sighişoara-Necropola R Harhoiu, A Ioniţă, Cercetări arheologice la Sighişoara „Dealul Viilor", punctul „Necropolă". Un tezaur monetar din secolul al XII֊lea. In: D. Ţeicu, I. Cândea (Hrsg.),
Românii în Europa medievală (între Orientul bizantin şi Occidentul latin). Studii în onoarea profesorului Victor Spinéi. Brăila 2008,199-223. HARHOIU, SPÂNU, GALL Barbari R. Harhoiu, D. Spânu, E. Gali, Barbari la Dunăre. Cluj 2011. HARHOIU et al. Sighişoara „Dealul Viilor" 2015 R. Harhoiu, G. Baltag, N. O. G. Boroffka, E. Gáli, A. Ioniţă, D. Spânu, Sighişoara „Dealul Viilor". In: Cronica cercetărilor arheologice din România - campania 2014. Bucureşti 2015, nr. 70,127-128. HASSENPFLUG Das Laienbegräbnis E. Hassenpflug, Das Laienbegräbnis in der Kirche. Historisch-archäologische Studien zu Alemannien im frühen Mittelalter. Freiburger Beiträge zur Archäologie und Geschichte des ersten Jahrtausends. Bd. 1. Rahden 1999. HANSEL Hallstattzeit B. Hansel, Beiträge zur regionalen und chronologischen Gliederung der älteren Hallstattzeit an der unteren Donau. Beiträge zur Ur- und Frühgeschichtlichen Arch, des Mittelmeer-Kulturraumes 16-17. Bonn 1976. HÄVERNICK Münzen als Grabbeigaben W. Hävernick, Münzen als Grabbeigaben 750-1815 (Auswertung des Fundkataloges der Numismatischen Kommission der Länder in der Bundesrepublik Deutschland). Hamburger Beiträge zur Numismatik 27-29, 1973-75, 27-51. 464
Literato HECKENAST Fejedelmi (királyi) G. Heckenast, Fejedelmi (királyi) szolgálónépek a korai Árpádkor-ban. Értekezések a történeti tudományok köréből 53. Budapest 1970. HEITEL Archäologische Beiträge R. R. Heitel, Archäologische Beiträge zu den romanischen Baudenkmälern aus Südsiebenbürgen. Revue Romaine d'Histoire de ľArt 9.2,1972,139-160. HEITEL Monumentele medievale R. R. Heitel, Monumentele medievale din Sebeş Alba. Bucureşti 1969. HEITEL, BOGDAN Contribuţii R. R. Heitel, A. Bogdan, Contribuţii la arheologia monumentelor transilvane. I. Principalele rezultate ale cercetărilor arheologice efectuate în complexul medieval din Cricău (jud. Alba). Apulum 7,1968, 483-496. HERENDI Hódmezővásárhely O. Herendi, Hódmezővásárhely-Kopáncs II. Csongrád megye, Hódmezővásárhely XI. homokbánya Kopáncs II. lelőhely. In: ƒ. Kvassay (Hrsg.), Évkönyv és jelentés a kulturális örökségvédelmi szakszolgálat 2009. évi feltárásairól/Field Service for Cultural Heritage 2009. Yearbook and Review of Archaeological Investigations. Budapest 2012, 91-92. HEROLD Örménykút H. Herold, Die frühmittelalterliche Siedlung von Örménykút 54. Varia Archaeologica Hungarica 14. Budapest 2004. HICA Időd I. Hica, LIn grup de morminte din sec al Vil-lea e.n. de la Iclod, jud. Cluj. Acta Musei Napocensis 15,1978, 287-294. HICA Valea Largă I. Hica, Աո dmitir din sec. al 7-lea de la Valea Largă, jud. Mureş. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 25.4, 1974, 517-526. HICA, BLĂJAN Turdaş I. Hica, M. Blăjan, Un cimitir de incineraţie din sec. VIII la Turdaş (jud. Alba). Acta Musei Napocensis 10,1973, 641-652. HICA-
CÂMPEANU Cluj I. Hica-Câmpeanu, Cu privire la unele morminte romane târzii de la Napoca. Acta Musei Napocensis 14, 1977, 221-237. HICA-CÂMPEANU Pălatca I. Hica-Câmpeanu, Das Gräberfeld aus dem 4. Jahrhundert u. Z. von Pălatca (Kreis Cluj). Dacia N.S. 20, 1976, 23-36. HICA-CÂMPEANU, MUREŞAN Sighişoara I. Hica-Câmpeanu, Al. Mureşan, Un mormînt din sec al Vl-lea la Sighişoara. Marisia 8,1978, 761-763. HOLLÓ, SZULOVSZKY Az agyagművesség Sz. A. Holló, J. Szulovszky (Hrsg.), Az agyagművesség évezredei a Kárpát-medencében. BudapestVeszprém 2006. 465
Literatur HÓMAN Magyar p. nztörténet Б. Hóman, Magyar pénztörténet 1000-1325. Budapest 1916. HOREDT Aşezarea К. Horedt, Aşezarea de la Sf. Gheorghe-Bedeháza. Materiale şi Cercetări Arheologice 2,1956, 7-39. HOREDT Aşezări slave K. HOREDT, „Şantierul „aşezări slave în regiunile Mureş şi Cluj". Studii şi Cercetări de Istorie Veche 3, 1952, 317-348. HOREDT Ceramica K. Horedt, Ceramica slavă din Transilvania. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 2.2,1951,189-218. HOREDT Contribuţii K. Horedt, Contribuţii la istoria Transilvaniei în secolele IV-XIII. Bucureşti 1958. HOREDT Die letzten Jahrzehnte К. Horedt, Die letzten Jahrzehnte der Provinz Dakien in Siebenbürgen. Apulum 16,1978, 211-237. HOREDT Funde K. Horedt, Völkerwanderungszeitliche Funde aus Siebenbürgen. Germania 25,1941,121-126. HOREDT Mediaşgruppe К. Horedt, Die Brandgräberfelder der Mediaşgruppe. Zeitschrift für Archäologie 10,1976, 35-57. HOREDT Moreşti К. Horedt, Moreşti. Grabungen in einer vor- und frühgeschichtlichen Siedlung Siebenbürgens. Bukarest 1979. HOREDT Moreşti, Bd. 2 K. Horedt, Moreşti, Bd. 2. Grabungen in einer mittelalterlichen Siedlung in Siebenbürgen. Bonn, 1984. HOREDT Reihengräber K. Horedt, Der östliche Reihengräberkreis in Siebenbürgen. Dacia N.S. 21,1977,251-268. HOREDT Siebenbürgen K. Horedt, Siebenbürgen im Frühen Mittelater. Bonn 1986. HOREDT Sopom de Cîmpie К. Horedt, Zur Deutung des Grabfeldes von Sopom de Cîmpie. Acta Musei Napocensis 8,1971,583-587. HOREDT Spätrömische Zeit K. Horedt, Siebenbürgen in spätrömischer Zeit. Bukarest 1982. HOREDT Şantierul arheologic Moreşti К. Horedt,
Şantierul arheologic Moreşti (r. Tîrgu-Mureş, Regiunea Autonomă Maghiară). Studii şi Cercetări de Istorie Veche 6.3M, 1955, 643-685. HOREDT Transsylvanien К. Horedt, Transsylvanien im ersten Jahrhundert nach der Preisgabe der Provinz Dazien. Acta Antiqua Philippopolitana 6,1963,157-163. 466
Literatur HOREDT Unele probleme К. Hored t, Unele probleme privind răspândirea culturii Sîntana de Mureş-Cemeahov în România. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 18.4,1967,575-592. HOREDT Untersuchungen К. Horedt, Untersuchungen zur Frühgeschichte Siebenbürgens. Bukarest 1958. HOREDT, POPESCU Şantierul Moreşti К. Horedt, D. Popescu, Şantierul arheologic Moreşti. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 5.1-2, 1954, 199-231. HOREDT, SERAPHIN Wietenberg K. Horedt, C. Seraphin, Die prähistorische Ansiedlung aufdem Wietenberg bei Schâfiburg-Sighişoara. Bonn 1971. HORVÁTH Esztergom-Budai Nagy Antal I. Horvath, Esztergom-Budai Nagy Antal и. 7. Régészeti Füzetek Ser. 130,1977,59-60. HOŠEK Semonické J. Hošek, Metalografie železných předmětu ze semonické tvrze ve svetle studovaných výkovku ze středověkých tvrzi vesnic a měst. Památky Archeologické XCVII, 2006, 263-320. HRUBY et al. Staré Hory P. Hruby, Z. Jaroš, P. Kočár, K. Maly, J. Mihályiová, J. Militky, D. Zimola, Středověká hornická aglomerace na Horách и Jihlavy. Památky Archeologické XCVII, 2006,171-264 HUNKA Mincovníctüo J. Hunka, Mincovníctoo uhorských vojvodov v druhej polovici 11. storočia. Slovenská Numizmatika 14, 1996, 59-84. HUSZÁR, Münzkatalog L. Huszár, Münzkatalog Ungarn von 1000 bis heute. München 1979. IAMBOR Aşezări fortificate P. Iambor, Aşezări fortificate din Transilvania (sec. IX-XIII). Cluj-Napoca 2005. IAMBOR, MATEI Consideraţii P. Iambor, Şt. Matei, Consideratiі privind raportul cronologie dintre aşezarea şi cimitirul de la ClujMănăştur. Acta Musei Napocensis 20,1983,129-150. IAMBOR, MATEI Incinta
fortificată P. Iambor, Şt. Matei, Incinta fortificată de la Cluj-Mănăştur (sec. IX--XIV). Acta Musei Napocensis 16, 1979, 599-620. IAMBOR, MATEI, HALASU Noi cercetări P. Iambor, Şt. Matei, A. Halasu, Noi cercetări arheologice de la complexul medieval timpuriu de la ClujMănăştur (Betrachtungen zum chronologischen Verhältnis zwischen Siedlung und Friedhofvon Cluj-Mănăştur). Acta Musei Napocensis 18,1981,131-146. IGNAT Podeni şi Zvorăştea M. Ignat, Dacii liberi din Moldova. Contribuţii arheologice. Necropolele de la Podeni şi Zvorăştea. Iaşi 1999. 467
Literatur ILIEŞ, BULZAN Centru de olărie C. Ilieş, S. Bulzan, Un centru de olărie din secolele ĪV-V de la Oradea-Salca «La Gheţărie». In: Ateliere şi tehnici meşteşugăreşti. Contribuţii arheologice. Biblioteca Muzeului Bistriţa. Seria Historica. Bistriţa 2002, 199-225. IONIŢĂ Archäologische Forschungen A. Ioniţă, Archäologische Forschungen und jüngere historische (Neu-)Interpretationen zu den Szeklern im 11.-13. Jahrhundert (unter Mitarbeit von P. Niedermaier und G. Olasz). In: H. Roth (Hrsg.) Die Szekler in Siebenbürgen. Von der privilegierten Sondergemeinschaft zur ethnischen Gruppe. Siebenbürgisches Archiv 40, Köln/Weimar/Wien 2009,44-60. IONITĂ / Bratei A. Ioniţă, Aşezarea din secolele ХІІ-ХШ de la Bratei. Bibliotheca Brukenthal 32, Alba Iulia 2009. IONIŢĂ Un four de potier A. Ioniţă, Աո four de potier du ХПе siècle découvert à Bratei. In: Tourner autour du pot. Publications du Centre de recherches archéologiques et historiques anciennes et médiévales, Presse Universitaire, Caen 2015,383-388. IONIŢĂ Spaţiul A. Ioniţă, Spaţiul dintre Carpaţii Meridionali şi Dunărea Inferioară în secolele XI-XIII. Bucureşti 2005. IONIŢĂ et al. Feldioara-Marienburg A. Ioniţă, D. Căpăţănă, N. Boroffka, R. Boroffka, A. Popescu, Feldioara-Marienburg. Contribuţii arheologice la istoria Ţara Bărsei/Archäologische Beiträge zur Geschichte des Burzenlandes. Bucureşti 2004. IONITĂ Contribuţii r I. Ioniţă, Contribuţii cu privire la Cultura Sîntana de Mureş - Cerneahov pe teritoriul Republicii Socialiste România. Arheologia Moldovei 4,1966,189-259. / IONIŢĂ Dacii liberi I. Ioniţă, Dacii liberi din
Moldova. In: D. Protase, A. Suceveanu (Hrsg.), Istoria Românilor II. Bucureşti 2001,423-437. IONIŢĂ Din istoria I. Ioniţă, Din istoria şi civilizaţia dacilor liberi. Dacii din spaţiul est-carpatic în secolele II-IV e.n. Iaşi 1982. IONITĂ / Nicolina I. Ioniţă, Eine Siedlung der Jüngeren Römischen Kaiserzeit und der Völkerwanderungszeit in Iaşi-Nicolina (Rumänien). Ein Beispiel für die Möglichkeiten chronologischer Gliederungen von Siedlungsmaterial. In: D. Papenfuss, V. M. Stocka (Hrsg), Palast und Hütte. Beiträge zum Bauen und Wohnen im Altertum von Archäologen, Vor- und Frühgeschichtlem. Tagungsbeiträge eines Symposiums der Alexander von HumboldtStiftung Bonn-Bad Godesberg veranstaltet vom 25. 30. November in Berlin. Mainz am Rhein 1982,566-586. IONIŢĂ, URSACHI Văleni I. Ioniţă, V. Ursachi, Văleni - o mare necropolă a dacilor liberi. Iaşi 1988. IONIŢĂ, MĂMĂLĂUCĂ, VORNIC Bazinul Prutului I. Ioniţă, M. Mămălăucă, V. Vornic, Antichitatea târzie în bazinul Prutului. Bârlad 2009. 468
Literatur ISAC, GALL, GÁL A 12th cemetery A. Isac, E. Gall, Sz. Gáli, A 12th cemetery fragment from Gilau (Cluj county) (germ.: Julmarkt; magh.: Gyalu). Ephemeris Napocensis 22, 2012,301-312. ISAC, GALL, GÁL Աո fragment de cimitir A. Isac, E. Gáli, Sz. Gáli, Un fragment de cimitir din secolul XII la Gilău (jud. Cluj) (germ.: Julmarkt; magh.: Gyalu). Materiale şi Cercetări Arheologice S.N. 8, 2012,165-176. ISTRATE Sighişoara A. Istrate, 177. Sighişoara, jud. Mureş. Punct: Cetate, Biserica Mănăstirii. Cronica Cercetărilor Arheologice din România, Campania 2005. A XL-а sesiune naţională de rapoarte arheologice Constanţa, 31 mai ֊ 3 iunie 2006. Bucureşti 2006,328-329. IVANIŠEVIČ et al. Viminacium V. Ivanisevic, M. Kazański, Anna Mastykova, La nécropole de l'époque des grandes migration a Singidunum. Singidunum 3,2002,101-157. JAKÓ Codex Zs. Jakó (Hrsg.). Erdélyi okmánytár/Codex diplomaticus Transsylvaniae. Bd. 1 (1023-1300). Budapest 1997. JAŻDŻEWSKI Cmentarzysko К. Jażdżewski, Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Lutomiersko pod Łodzią w Świetle Badań z.r. 1949. Materiały Wczesnośredniowieczne 1,1949, 91-191. JOBST Fibeln aus Lauriacum W. Jobst, Die römischen Fibeln aus Lauriacum. Forschungen in Lauriacum 10. Linz 1975. JOTOV Vaorazenieto B. Йотов, Въоръжението и снаряжението от българското средновековие (VII-ΧΙ век). Велико Търнов 2004. KACSÓ Lăpuş C. Kacsó, Zur chronologischen und kulturellen Stellung des Hügelgräberfeldes von Lăpuş. In: C. Kacsó (Hrsg.), Der Nordkarpatische Raum in der Bronzezeit. Symposium Baia Mare, 7.-10. Oktober 1998. Bibliotheca Marmatia 1. Baia Mare
2001, 231-278. KACSÓ Maramureş C. Kacsó, Repertoriul arheologic al judeţului Maramureş. Baia Mare 2011. KACZANOWSKI Drochlin P. Kaczanowski, Drochlin, cialpłane cmentarzysko kultury przeworskiej z okresu wpływów rzymskich. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego 40, Cracow 1987. KAISER Bestattungsgebräuche M. Kaiser, Römische Bestattungsgebräuche in Trier, im Trierer Umland, in Bonn und Neuss. In: M. Heinzeimann, J. Ortalli, P. Fasold, M. Witteyer (Hrsg.), Römischer Bestattungsbrauch und Beigabensitten in Rom, Norditalien und den Nordwestprovinzen von der späten Republik bis in die Kaiserzeit. Internationales Kolloquium, Rom 1.-3. April 1998. Palalia 8. Wiesbaden 2001, 279-286. 469
Literatur KALECSINSZKY A magyar korona S. Kalecsinszky, A magyar korona országainak megvizsgált agyagai és az agyagipamál felhasználható egyéb anyagai. A Magyar Királyi Földtani Intézet Évi Jelentése (Budapest) 1892,181-211. KANOZSAY, BANNER Torma Károly leveleiből M. Kanozsay, J. Banner, Torma Károly leveleiből (Ausgewählte Briefe von Professor C. Torma). Dissertationis Archaelogicae 6,1964,17-53. KARA, KURNATOWSKA Keresztény temetkezések M. Kara, Z. Kurnatowska, Keresztény temetkezések. In: A. Wieczorek, Н-М. Hinz (Hrsg.), Europa közepe 1000 körül. Stuttgart 2000, 322-323. KARA, KURNATOWSKA Christliche Bestattungen M. Kara, Z. Kurnatowska, Christliche Bestattungen. In: A. Wieczorek, Н-М. Hinz (Hrsg.), Europas Mitte um 1000. Stuttgart 2000, Bd. 1, 527-530. KARPF, VETTERLING Archäologisches Untersuchungen K. Karpf, K.Vetterling, Archäologisches Untersuchungen am unteren Kirchenplatz und in der Stadtpfarrkirche St. Jakob. Neues aus Alt-Villach, 43, 2006, 7-42. RASZEWSCY, RASZEWSCY Wczesnośredniowieczne cmentarzysko E. Raszewscy, Z. Raszewscy, Wczesnośredniowieczne cmentarzysko w Brześciu Kujawskim, pow. Włocławek. Materiały Starożytne Wczesnośredniowieczne 1,1971, 365-434. KAUFMANN Mittelalterliche Nachbestattungen H. Kaufmann, Mittelalterliche Nachbestattungen mitBrakteatenschatz in einem Grabhügel der Jungsteinzeit von Sonnebom, Kreis Gotha. Jahresschrift für Mitteldeutsche Vorgeschichte 36,1952,140-148. KEMENCZEI Spätbronzezeit T. Kemenczei, Die Spätbronzezeit Nordostungams. Archaeologia Hungarica, Series Nova 51. Budapest 1984. KIEFFER-OLSEN Christianity and Christian
Burial J. Kieffer-Olsen, Christianity and Christian Burial. The religious background, and the transition from paganism to Christianity, from the perspective of a churchyard archaeologist. In: C. K. Jensen, K. H. Nielsen (Hrsg.), Burial and Society. Aarhus 1997,185-189. KIENLIN et al. Căuaş T. L. Kienlin, L. Marta, P. Schramm, E. Rung, Results of the geophysical survey in the swamp fortification of the Gáva culture at Căuaş-Sighetiu in the 1er Valley, North-Western Romania. In: L. Marta (Hrsg.), The Gáva Culture in the Tisa Plain and Transylvania/Die Gáva-Kultur in der Theißebene und Siebenbürgen. Symposium Satu Mare 17-18 June/Juni 2011. Satu Mare 28.1,2012,83-99. KIRÁLY Gáva-kultúra A. Király, A Gáva-kultúra temetkezései Tudományegyetem. Budapest 2011. az Alföldön. Diplomamunka, Eötvös Loránd KIRÁLY Tiszabura Á. Király, A biritual cemetery of the Gáva culture in the Middle Tisza Region and some further notes on the burial customs of the LBA-EIA in Eastern Hungary. In: L. Marta (Hrsg.), The Gáva Culture in the Tisa Plain and Transylvania / Die Gáva-Kultur in der Theißebene und Siebenbürgen. Symposium Satu Mare 17-18 June/Juni 2011. Satu Mare 28.1, 2012,109-132. 470
Literatur KIRPIČNIKOV Russische Waffen A. Kirpičnikov/ Russische Waffen des 9.-15. Jahrhunderts. Waffen und Kostümkunde. Zeitschrift der Gesellschaft für Waffen und Kostümkunde 28,1986, 2,85-129. KISS Az avarkori lovastemetkezés A. Kiss, Az avarkori lovastemetkezés szokásának vizsgálata. A Janus Pannonius Múzeum Évkönyve (Pécs) 1962 (1963), 153-162. KISS Germanen A. Kiss, Germanen im awarenzeitlichen Karpatenbecken. In: F. Daim (Hrsg.), Studien zur Archäologie der Awaren. Awarenforschungen 4. Wien 1992,35-134. KISS Időjárási adatok A. Kiss, Időjárási adatok a XI-XII. századi Magyarországról. In: F. Piti, Gy. Szabados (Hrsg.), „Magyarok eleiről". Ünnepi tanulmányok a hatvan esztendős Makk Ferenc tiszteletére. Szeged 2000, 249-263. KISS Kölked-Feketekapu A. Kiss, Das awarenzeitliche gepídische Gräberfeld von Kölked-Feketekapu A. Mit Beiträgen von M. Martin, P. Stadler u. I. Takacs. Monographien zur Frühgeschichte und Mittelalterarchäologie. Studien zur Archäologie der Awaren 5. Wien. Innsbruck 1996. KOCH Tracht R. Koch, Tracht der Alamannen in der Spätantike. In: H. Temporini, W. Haase (Hrsg.), Aufstieg und Niedergang der römischen Welt. II. Prinzipat. Bd. 12.3,1985,456-545. KÖTTING Reliquienkult B. Kötting, Der frühmittelalterliche Reliquienkult und die Bestattung im Kirchengebäude. Arbeitsgemeischaft für Forschung des Landes Nordrhein-Westfalen 123, Köln, Opladen 1965. KOLČIN, JANIN Novgorodskij Б. А. Колчин, В. Л. Янин (Hrsg.), Новгородский сборник, 50 лет раскопок Новгорода. Москва 1982. KOLNÍK Haus und Hof T. Kolník, Haus und Hof in quadischen Limesvorland. In: A. Leube
(Hrsg.), Haus und Hof im östlichen Germanien. Universitätsforschungen zur prähistorischen Archäologie 50. Bonn 1998,144-159. KOLNÍKOVÁ Oblolus mŕtvych E. Kolníková, Oblolus mŕtvych vo včasnostredevekých hroboch na Slovensku (Totenobulus in frühmittelalterlichen Gräber der Slowakei). Slovenská Archeológia 15,1967,189-245. KORDÉ A székelykérdés története Z. Kordé, A székelykérdés története. Székelyudvarhely 1991. KORDÉ Székelyek Z. Kordé, Székelyek. In: Gy. Kristó (Hrsg.), Korai magyar történeti lexikon (9-14. század). Budapest 1994, 623-625. KOVÁCS A kora Árpád-kori L. Kovács, A kora Árpád-kori pénzverésről. Ermetani és régészeti tanulmányok a Kárpát-medence I. (Szent) István és II. (Vak) Béla uralkodása közötti időszakának (1000-1141) érmaről. Varia Archaeologica Hungarica 7. Budapest 1997. 471
Literatur KOVÁCS Byzantinische Münzen L. Kovács, Byzantinische Münzen in Ungarn des 10. Jahrhunderts. Acta Archaeologica Academiae Scientarum Hungaricae 35,1983,133-154. KOVÁCS Érmék nem dísz L. Kovács, Érmék nem dísz vagy ékszer szerepben a honfoglaló magyar sírokban. In: Gy. Erdei, B. Nagy (Hrsg.), Változatok a történelemre. Tanulmányok Székely György tiszteletére. Monumenta Historica Budapestinensia 14,2004,43-50. KOVÁCS Marosszentanna I. Kovács, A marosszentannai népvándorláskori temető. Dolgozatok az Erdélyi Múzeum Erem- és Régiségtárából 3/2,1912, 250-367. KOVÁCS Marosvásárhely I. Kovács, A marosvásárhelyi őskori telep, skytha- és nepvándorláskori temető. Dolgozatok az Erdélyi Múzeum Érem- és Régiségtárából 6,1915, 226-325. KOVÁCS Mezőbánd I. Kovács, A mezőbándi ásatások. Őskori telepnyomok és temető, La-Téne ízlésű temetkezés, népvándorláskori temető. Dolgozatok az Erdélyi Nemzeti Érem-es Régiségtárából 4,1913,265-429. KOVALOVSZKI Csónakos temetkezések J. Kovalovszki, Csónakos temetkezések az Árpád-korban. In: I. L. Kovács (Hrsg.), Honfoglalás és régészet. Budapest 1994,207-217. KOVALOVSZKI Dobozi J. Kovalovszki, Előzetes jelentés a Dobozi árpád kori faluásatásrol 1962-1974. Archaeologiai Értesítő 102, 1975,204-223. KOVALOVSZKI Tiszaeszlár-Bashalmon J. Kovalovszki, Településásatások Tiszaeszlár-Bashalmon (Bronzkor, III-IV. és XI-XIII. század). Budapest 1980. KÖPKE, GRAF Brennanlagen W. Kôpke, W. Graf, Zur Typologie der keramischen Brennanlagen im westlichen Mittelmeergebiet. In: R. Vossen (Hrsg.), Töpfereiforschung zwischen Archäologie und Entwicklungspolitik. Bd. 1,
Bonn 1988,111-127. KÖRÖSFŐI Rugonfalva Z. Körösfői, A Marosszentanna-Cemjachov-kultúra három temetkezése a Rugonfalva-Református-papilak lelőhelyen. Acta Siculica 2008,189-207. KRISTÓ A székelyek eredetéről Gy. Kristó, A székelyek eredetéről. Szeged 1996. KRISTÓ A tizenegyedik Gy. Kristó, A tizenegyedik század története. Budapest 1999. KRISTÓ Magyarország története Gy. Kristó, Magyarország története 895-1301. Budapest 2003. KRISTÓ Settlement Name Gy. Kristó, Settlement Name Giving in the Age ofÁrpáds. Onomastica Uralica 3. In: S. Maticsák (Hrsg.), Settlement Names in the Urahan Languages. Debrecen, Helsinki 2005,117-133. 472
Literatur KRISTO Sírhc ekre vonatkozó Gy. Kristo, Sírhelyekre vonatkozó adatok korai okleveleinkben. Acta Historica (Szeged) 71,1981, 21-27. KRISTO, MAKK, SZEGFŰ Adatok „korai" Gy. Kristó, F. Makk, L. Szegfű, Adatok „korai" helyneveink ismeretéhez I-II. Acta Historica (Szeged) 44, 1973-1974. KUHN A
darwinizmus W. Kuhn, Ճ darwinizmus buktatói. Egy évszázados tévedés vége. Budapest 2006. KULCSÁR Néhány megjegyzés M. Kulcsár, Néhány megjegyzés az Árpád-kori karikaékszerek viseletének kérdéséhez. Az ún. kapus záródású karikák. Savaria 22,1992-1995, 249-275. KURUCZ Nyíregyháza K. Kurucz, Árpád-kori
településnyomok Nyíregyháza határában. A Móra Ferenc Múzeum EvkönyveStudia Archaeologica, Szeged 9,2003, 353-359. KYSLASOV Kultura ujgur Л. P. Кызласов, Культура древниъ уйгур (VIII-IX вв.). In: C. А. Плетнева (Hrsg.), Степи Евразии в эпоху средневековья. Археология СССР 18. Москва 1981,52-54.
KYSLASOV Sabajkal Л. Р. Кызласов, Средневековые памятники Западногог Забайкалья (ІХ-Х вв.). In: С. А. Плетнева (Hrsg.), Степи Евразии в эпоху средневековья. Археология СССР 18. Москва 1981,59-61. LABUDA Sitne J. Labuda, Pozoruhodné nálezy z hradu na Stíne pri Banskej Štiavnici. Archaeologia
Historica (Brno) 24, 1999,217-230. LAGERLÖF Gotland och Bysans E. Lagerlöf, Gotland och Bysans. Bysantinskt inflytande på den gotländska kyrkokonsten under medeltiden. Visby 1999. LANGE Frühmittelalter D. Lange, Frühmittelalter in Nordwestsachsen. Siedlungsgrabungen in Delitzsch, Lissa und Glesien.
Dresden 2003. LANGÓ Amit elrejt a föld P. Langó, Amit elrejt a föld. A 10. századi magyarság anyagi
kultúrájának régészeti kutatása a Kárpát medencében. Budapest 2007. LÁSZLÓ Chronologie A. László, Uber die Chronologie des kulturellen Wechsels zwischen der Noua-Coslogeni Kultur und den Nachfolger-Kulturen mit kannelierter und mit ritz- und stempelverzierter Keramik in den innen- und aussenkarpatischen Gebieten. Einige Lehren der Radiokarbondatierungen. In: R. E. Németh, В. Rezi (Hrsg.), Bronze Age chronology in the Carpathian Basin. Proceeding of the International Colloquium from Tărgu Mureş, 2-4 October 2014. Bibiotheca Mvsei Marisiensis, Seria Archaeologica 8. Târgu Mureş 2015,297-310. LÁSZLÓ începuturile A. László, începuturile epocii fierului la est de Carpati. Culturile Gáva-Holihrady şi Corlăteni-Chişinău pe teritoriul Moldovei. Bibliotheca Thracologica 6, Bucureşti 1994. 473
Literatur LÁSZLÓ, GÁL A marosszentgyörgyi К. László, Sz. Gál, A marosszentgyörgyi római katolikus templom körül végzett régészeti kutatások eredményei. In: Gy. Nemes (Hrsg.) Öreg tölgyfák árnyékában. Tanulmányok Marosszentgyörgyről Marosvásárhely 2015,87-119. LASZLOVSZKY Kengye J. Laszlovszky, Einzelhofsiedlungen in der Arpadenzeit (Arpadenzeitliche Siedlung auf der Mark von Kengyel) In memoriam I. Bolk. Acta Archaeologica Academiae Scientarum Hungaricae 38,1986, 227-255. LASZLOVSZKY Középkori kolostorok J. Laszlovszky, Középkori kolostorok a tájban, középkori kolostortájak. In: Gy. Kovács (Hrsg.), "Quasi liber et pietura". Tanulmányok Kúbinyi András hetvenedik. Születésnapjára / Studies in honour ofAndrás Kubinyi on his seventieth birthday. Budapest 2004, 337-349. LAUBENHEIMER Les amphores F. Laubenheimer (Hrsg.), Les amphores en Gaule - Production et circulation. Actes de la Table Ronde, Metz 4-6 oct. 1990. Centre de recherches archéologiques et historiques, Bd. 116. Paris 1992. LAUWERS La naissance M. Lauwers, La naissance du cimetière: lieux sacrés et terre des morts dans l'Occident médiéval. Paris 2005. LAUWERS Le cimetière M. Lauwers, Le cimetière dans le Moyen Age latin: Lieu sacré, saint et religieux. Annales. Histoire, Sciences Sociales (Paris) 54,1999, 9.1,1047-1072. LAZÁR Mureş V. Lazár, Repertoriul arheologic al judeţului Mureş. Târgu Mureş 1995. LAZAROVICI Neoliticul Gh. Lazarovici, Neoliticul Banatului. Bibliotheca Musei Napocensis 4. Cluj-Napoca 1979. LEIBER, KOKOWSKI Die Vandalen C. Leiber, A. Kokowski (Hrsg.), Die Vandalen. Die Könige, die Eliten, die
Krieger, die Handwerker. Publikation zur Ausstellung „Die Vandalen". Nordstemmen 2003. LESTYÁN Erdélyi püspökség templomai F. Léstyán: Megszentelt kövek. A középkori erdélyi püspökség templomai. Gyulafehérvár 2000. http://mek.oszk.hu/04600/04684/html/1185.html. (zuletzt aufgerufen am 17.11.2017). LEVIŢKI Cultura Hallstattului O. Leviţki, Cultura Hallstattului canelat la răsărit de Carpati. Bibliotheca Thracologica 7. Bucureşti 1994. LOŽNJAK DIZDAR, RAJIČ ŠIKANIĆ Slatina D. Ložnjak Dizdar, P. Rajié Šikanić, О pogrebnim običajima u 11. st. Pr. Kr. na jugu Karpatske kotline (primjer: groblje u Slatini). Prilozi Instituta za Arheologiju u Zagrebu 33,2016,133-153. LUCA et al. Orăştie S. A. Luca, N. Boroffka, M. Ciută, Aşezarea neolitică apartinând culturii Starcevo-Criş de la Orăştie Dealul Pemilor. Punct X8 (Campaniile 1993-1994). Apulum 35,1998,17-29. 474
Literatur LUCA et al. Sibiu S. A. Luca, Z. K. Pinter, A. Georgescu, Repertoriul arheologic al judeţului Sibiu (situri arheologice, şi monumente istorice). Sibiu 2003. LUCKE Brennversuche A. Lucke, Brennversuche im Sinne experimenteller Archäologie. In: R. Vossen (Hrsg.), Töpfereiforschung zwischen Archäologie und Entwicklungspolitik. Bd 1. Bonn 1988,128-141. LUKÁCS Observatii A. Lukács, Observaţii privind răspândirea căldărilor de lut pe teritoriul României. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 35.4,1984,320-330. LUPU Körpergrab N. Lupu, Ein Körpergrab aus dem 3. fit. bei Kleinprobstdorf- Proştea Mică (Rayon Meãiasch). Forschungen zur Volks- und Landeskunde 5,1961,153-163. MACREA Dacii liberi M. Macrea, Dacii liberi în epocă romană. Apulum 7,1968,171-199. MACREA Viaţa M. Macrea, Viaţa în Dacia romană. Bucureşti 1969. MACREA Somešeni M. Макреа, Славянский могильник в Сомешени. Dacia N.S. 2,1958,351-370. МACZYNSKA Gródka nad Bugiem M. Maczynska, Dwie zapinki z Gródka nad Bugiem - ofibulach A. VI.181 i pochodnych. Monumenta Studia Gothica 4. Europa Barbarica. Ćwierć wieku archeologii w Masłomięczu. Liublin 2005, 325-334. MACZYNSKA Łubiana M. Maczynska, Der frühvölkerwanderungszeitliche Hortfund von Łubiana, Kreis Kościerzyna (Pommern). Mit Beiträgen von J. Andrzejkowski, P. Hammer, M. Pawlikowski, D. Rudnicka u. H-U. Voß. Bericht der Römisch-Germanischen Komission 90,2009, 7-482. MAGOMEDOV Černjachovskaja Kultura B. Magomedov, Černjachovskaja kultura. Problema etnosa. Monumenta Studia Gothica. Bd. 1. Ljublin 2001. MĂGUREANU et al. Alma Vii A. Măgureanu, D. Măgureanu, S. Matei,
C. Constantin, I. Botár, G. Vasile, Alma Vii. Cercetări în perimetrul bisericii fortificate. Piteşti 2017. MAKOLDI Adatok a Hernăd M. Makoldi, Adatok a Hernăd völgyi avar lovas sírok temetkezési szokásaihoz. A Herman Ottó Múzeum Évkönyve (Miskolc) 47, 2008,113-147. MAN Cristeşti N. Man, Aşezarea romană de la Cristeşti. Bibliotheca Marisiensis. Seria Archaeologica 3. Cluj-Napoca 2011. MANNHEIM A gondolkodás К. Mannheim, A gondolkodás struktúrái. Kultúraszociológiai tanulmányok. Budapest 1995. 475
Literatur MARCINIAK Cmentarzysko szkieletowe J. Marciniak, Cmentarzysko szkieletowe z okresu wczesnośredniowiecznego w Strzemieszycach wielkich pow. Będzin. Materiały Wczesnośredniowieczne 5,1960,141-186. MARCU Biserica fortificată D. Marcu, Biserica fortificată de la Drăuşeni. In: A. A. Rusu, P. L. Szőcs (Hrsg.), Arhitectura religioasă medievală din Transilvania. Satu Mare/Szathmárnémeti 2002,41-78. MARCU Biserica reformată D. Marcu, Biserica reformată de la Daia, jud. Harghita. Cercetări arheologice. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 49.2,1998,157-180. MARCU Sighişoara D. Marcu, 134. Sighişoara, jud. Mureş. Punct: Biserica din Deal. Cronica Cercetărilor Arheologice din România, Campania 1999. A XXXVl-a sesiune naţională de rapoarte arheologice, Deva, 24-28 mai 2000. Bucureşti 2001, 96-97. MARCU et al. Moşna D. Marcu, C. C. Rusus, P. Söes, I. Postavam, A. Câmpean, 92. Moşna, com. Moşna, jud. Sibiu. Punct Biserica evanghelică şi cetatea ţărănească. Cronica Cercetărilor Arheologice din România, Campania 1999. A XXXIV-a sesiune naţională de rapoarte arheologice, Deva, 24/28 Mai 2000. Bucureşti 2000, 64-65 und Taf. 29. MARCU ISTRATE A gyulafehérvári D. Marcu Istrate, A gyulafehérvári római katolikus székesegyház és püspöki palota régészeti kutatása (20002002). Budapest 2008. MARCU ISTRATE Sibiu I D. Marcu Istrate, Sibiu. Piata Huet. Monografie arheologica I. Alba bilia 2007. MARCU ISTRATE et al. Sibiu - Piaţa Huet. D. Marcu Istrate, M. Constantinescu, A. Soficaru, The medieval cemetery from Sibiu (Hermannstadt) Huet Square Archaeology, anthropology, history.
Tübinger Forschungen zur historischen Archäologie 6. Büchenbach 2015. MARCU ISTRATE Sic - Biserica reformată D. Marcu-Istrate, 158. Sic, com. Sic, jud. Cluj. Punct: Biserica reformată. Cronica Cercetărilor Arheologice din România, Campania 2007. A XLII-a sesiune naţională de rapoarte arheologice, Iaşi, 14/17 mai 2008. Bucureşti 2008, 278-279. MARCU ISTRATE, ISTRATE Morminte cu nişă D. Marcu Istrate, A. Istrate, Morminte cu nişă cefalica descoperite la Alba lulia (sec. Χ1Ι-ΧΠ1). Contribuţii privind istoria oaspetilor occidentali în Transilvania. In: Z. Pinter, M. Ţiplic (Hrsg.), Relató interetnice în Transilvania (secolele VI-XIII). Bibliotheca Septemcastrensis 12, Bucureşti 2005, 229-244. MARCU ISTRATE, ISTRATE, MORARU Sacru şi profan D. Marcu Istrate, A. Istrate, V. Moraru, Sacru şi profan într-un oraş european (1150-2007). Piaţa Huet o punte peste timp. Braşov 2007. MARCU, ŢENTEA Gilău F. Marcu, O. Ţentea, Die handgearbeitete Keramik aus dem Römerkastell von Gilău. Acta Musei Porolissensis 21,1997, 221-279. 476
Literatur MARINESCU Cercetări Gh. Marinescu, Cercetări şi descoperiri arheologice in jud. Bistriţa-Năsăud. Arhiva Someşană 3,1975,302333. MARINESCU, DĂNILĂ Cercetări Gh. Marinescu, Şt. Dănilă, Cercetări şi descoperiri arheologice in jud. Bistriţa-Năsăud. File de Istorie 4, 1976,26-31. MARINESCU, GAIU Făntănele Gh. Marinescu, C. Gaiu, Die Nekropole von Făntănele "Rât", jud. Bistriţa-Năsăud aus dem 4. Jh. u. Z. Dacia N.S. 33,1989,125-143. MARINESCU, MIRITOIU Şopteriu Gh. Marinescu, N. Miriţoiu, Die karpische Nekropole von Şopteriu, Gem. Urmeniş, Kreis Bistriţa-Năsăud. Dacia N.S. 31,1987,107-118. MARTA Fetea L. Marta, The Late Bronze Age settlements ofPetea-Csengersima. Satu Mare 2009. MARTIN Das Frauengrab M. Martin, Das Frauengrab 48 in der Pfarrkirche St. Martin von Schwyz. Mitteilungen des Historische Vereins des Kantons Schwyz (Aarau) 66,1974,139-142. MATEI, STANOU Vestigii Al. V. Matei, I. Stanchi, Vestigli din epoca romana (sec. Il - IV p. Chr.) ín spatìul nord-vestic al României. Zalău - Cluj-Napoca 2000. MAYO The Human Problems E. Mayo, The Human Problems of Industrial Civilization. New York 1933. MENDE Járványos mindennapok B. G. Mende, Járványos mindennapok. Történeti idők betegségei. Egyetemi jegyzetanyag. MTA (Magyar Tudományos Akadémia) Régészeti Intézet. Kollokviumi anyang 2004. http://docplayer.hu/3020108Jarvanyos-mindennapokhtml (zuletzt aufgerufen am 17.11.2017) MÉRI Ásatás I. Méri, Ásatás a kolozsvári Fő téren 1943. Magyar Nemzeti Múzeum Adattárának Közleményei 1. Budapest 1986. MÉRI Az árkok I. Méri, Az árkok szerepe árpád-kori falvainkban. Archaeologiai
Értesítő 89,1962, 211-219. MÉRI Középkori temetőink I. Méri, Középkori temetőink feltárásmódjáról. Erdélyi Tudományos Füzetek. Klausenburg 1944,175. MESTERHÁZY Köznépi ékszerek K. Mesterházy, Köznépi ékszerek nemesfém változatai: arany S-végű hajkarikák. Alba Regia 20,1983,143151. MITREA Carpii В. Mitrea, Carpii şi dacii liberi în sec III - IV. In: Istoria României I. Bucureşti 1960, 637-647. 477
Literatur MITREA Dávidmi I. Mitrea, Comunitari săteşti la est de Carpati în epoca migraţiilor. Aşezarea de la Dávidmi din secolele V-VIII. Bibliotheca Memoriae Antiquitatis 9. Piatra Neamţ 2001. MITREA, PREDA Necropole В. Mitrea, C. Preda, Necropole din secolul al IV-lea din Muntenia. Bucureşti 1966. MITROFAN, MOLDOVAN Castrul I. Mitrofan, G. Moldovan, Castrul roman de la Sighişoara. Acta Musei Napocensis 5,1968, 99-109. MÖDLINGER Star decoration M. Mödlinger, Star decoration on Late Bronze Age helmets, cups and decorated discs in central and south eastern Europe. Arheološki Vestník 64, 2013, 65-101. MOGA, CIUGUDEAN Alba V. Moga, H. Ciugudean, Repertoriul arheologic al judeţului Alba. Alba Iulia 1995. MOGIL'NIKOV Srostinskaja kul'tura В. А. Могильников, Сроткиская культура. In: С. А. Плетнева (Hrsg.), Стти Евразии в эпоху средневековья. Археология СССР 18. Москва 1981, 45-46. MOLNÁR et al. Somesch Zs. Molnár, J. G. Nagy, Z. Imecs, Das Habitat der Spätbronzezeit und der Frühm Eismzeit im Becken des Kleinen Somesch (rum. Someşul Mic). Acta Archaeologica Academiae Scientarum Hungaricae 64, 2013, 209-292. MORINTZ, BICHIR Pädureni S. Morintz, G. Bichir, Săpăturile de la Pädureni. Materiale şi Cercetări Arheologice 6,1959,487-496. MOSCALU, Ceramica E. Moscalu, Ceramica traco-getică. Bucureşti 1983. MOSCALU Govora-Sat E. Moscalu, O aşezare dacică din secolul al III-lea e.n. la Govora-Sat (corn. Buleta, jud. Vîlcea). Studii şi Comunicări de Istorie Veche 21.3-4,1970, 653-666. MOTZOI-CHICIDEANU Hallstattzeit I. Motzoi-Chicideanu, Ein neuer Fund vom Beginn der Hallstattzeit aus der
Kleinen Walachei. Dacia N.S. 43-45,1999-2001,197-229. MOTZOI-CHICIDEANU Obiceiuri fimerare Ion Motzoi-Chicideanu, Obiceiuri funerare în epoca bronzului la Dunărea Mijlocie şi Inferioară I-II. Bucureşti 2011. MOTZOI-CHICIDEANU, ŞANDOR-CHICIDEANU Cronologia I. Motzoi-Chicideanu, M. Şandor-Chicideanu, Câteva date noi privind cronologia culturii Monteoru. Mousaios 20,2015, 9-53. MÜLLER XI. századi sír R. Müller, XI. századi sír Rezi-Gyöngyösi csárdánál (Ein Grab aus dem XL Jh. bei der Bauemschenke von Rezi-Gyöngös). Zalai Gyűjtemények 26,1987, 75-81. 478
Literatur MUSTEAŢĂ Spatiul S. Musteaţă, Populaţia spaţiului pruto-nistrian în secolele VIII - IX. Asociaţia Naţională a Tinerilor Istorici din Moldova ֊ ANTIM. Societatea de Studii Sud-est Europene din Moldova. Monografii 1. Chişinău 2005. NÄGLER Hammersdorf Th. Nagler, Vorbericht über die Untersuchungen im Hammersdorfer Gräberfeld aus Völkerwanderungszeit. Forschungen zur Volks- und Landeskunde 14,1971, 63-73. der NÄGLER, RILL Monumentul Th. Nagler, M. Rill Monumentul cistercian de la Cărţa, jud. Sibiu. Materiale şi Cercetări Arheologice 17, 1993,489-493. NAGY, KÖRÖSFŐI Porumbenii Mari J.-G. Nagy, Zs. Körösfői, Koravaskori tároló gödör a Nagygalamfalva-Várfele (Hargita megy) lelőhelyről. In: Zs. Körösfői (Hrsg.), Kutatások a Nagy-Küküllő felső folyása mentén. Molnár István Múzeum Kiadványai 1, 2009, 43-66. NAGY et al. Budapest története T. Nagy, Gy. Györffy, L. Gerebich, Budapest története az őskortól az Árpád-kor végéig. Budapest 1975. NEKUDA L'étude V. Nekuda, L'étude des villages désertés au Moyen Age en Moravie (Tchécoslovaquie). Acta Musei Moraviae 74.1-2,1989,161-202. NEKUDA Obilni V. Nekuda, Obilni jámy v zaniklých Mstënicich. Acta Musei Moraviae 71.1-2,1986, 59-129. NEKUDA Obytné R. Nekuda, Obytné objekty ve světle archeologických výzkumu raně středověkých vesnických sídlišť na Moravě. Archaeologia Historka (Brno) 19,1994, 349-365. NEKUDA, REICHERTOVÁ Středověká V. Nekuda, К. Reichertová, Středověká keramika v Čechách a na Moravě. Brno 1968. NÉMETH Die kirchliche Baukunst P. Németh, Die kirchliche Baukunst im Komitat Szabolcs und Szathmár in dem frühen Zeitalter
der Arpaden. In: K. Papp, J. Barta (Hrsg.), The First Millenium of Hungary in Europe. Debrecen 2002, 84-91. NÉMETH Voivodeni R. E. Németh, The Middle Bronze Age 'Mass Grave" from Voivodeni - La Şcoală. Ճ chronological approach. In: R. E. Németh, В. Rezi (Hrsg.), Bronze Age chronology in the Carpathian Basin. Proceeding of the International Colloquium from Tărgu Mureş, 2-4 October 2014. Bibiotheca Mvsei Marisiensis, Seria Archaeologica 8. Târgu Mureş 2015,179-199. NÉMETI Sfârşitul bronzului I. Németi, Descoperiri de la sfârşitul epocii bronzului în zona Careiului. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 29.1,1978, 99-122. NESSEL' Keramika V. A. Nessel', Stolovaja keramika. In: T. Sarnowski, O. Savelja (Hrsg.), Römische Militärstation un Heiligtum des Jupiter Dolichaenus. Warszawa 2000,140-154. 479
Literatur NICOLĂESCU-PLOPŞOR, WOLSKI Demografie D. Nicolaescu-Plopşor, W. Wolski, Elemente de demografie şi ritual funerar la populaţiile vechi din România. Bucureşti 1975. NICU, TAU Barcea M. Nieu, St. Ţau, Necropola birituală de la Barcea, (jud. Galaţi). Materiale şi Cercetări Arheologice, A XIV-а sesiune anuală de rapoarte. Tulcea 1980, 373-397. NICULESCU Tîrgşor Gh. Al. Niculescu, The cremation graves from the cemetery of Tîrgşor (third-fourth centuries A.D.). Dacia N.S. 37,1993,197-220. NICULESCU Sarmatische Kultur Gh. Al. Niculescu, Die sarmatische Kultur im Zusammenhang der kaiserzeitlichen archäologischen Funde aus Muntenien - unter besonderer Berücksichtigung der Funde von Tîrgşor. Mit einem Beitrag von Nicolae Miriţoiu: Sarmatische Gräber mit künstlich deformierte Schädeln in Muntenien. In: C. v. Carnap-Bornheim (Hrsg.), Kontakt-Konflikt-Kooperation. Germanen und Särmäten, zwischen dem 1. und dem 4. Jahrhundert nach Christus Internationales Kolloquium des Vorgeschichtlichen Seminars der Philipps-Universität Marburg, 12.-16. Februar 1998. Neumünster 2003,177-205. NIEDERMAIER Geneza oraşului P. Niedermaier, Geneza oraşului Sighişoara. Revista muzeelor şi monumentelor. Seria Monumente istorice şi de artă 48.2,1979, 67-74. NYÁRÁDIA perished medieval Zs. Nyărădi, A perished medieval settlement in Udvarhelyszék. Marisia 32,2012,155-192. NYARADI Bögöz középkori Zs. Nyárádi, Bögöz középkori temploma és temetője. Isis. Erdélyi Magyar Restaurátor Füzetek (Székelyudvarhely) 13,2013,9-17,129. NYÁRÁDI Régészeti adatok Udvarhelyszék Zs. NYARADI, Régészeti adatok az
udvarhelyszéki Árpád-kori templomok keletkezéséhez. In: T. Csecs, M. Takács (Hrsg.), Beatus homo qui invenit sapientiam. Ünnepi kötet Tomka Péter 75. születésnapjára. Győr 2016, 495-510. NYÁRÁDI, GÁLL The 'westernisation' Zs. Nyárádi, E. Gáli, The 'westernisation' of the Transylvanian Basin. Migration and/or acculturation? Wearing hairpins in the 12th century Transylvanian Basin. Vjesnik Arheološkog Muzeja u Zagrebu 48,2015,85-120. NYÁRÁDI, SÓFALVI A régészet szerepe Zs. Nyárádi, A. Sófalvi, A régészet szerepe a középkori és fejedelemség kori székely falvak történetének kutatásában. Esettanulmány négy Székelyudavrhely melletti település vonatkozásában. In: A. Sófalvi, Zs. Visy (Hrsg.), Tanulmányok a székelység középkori és fejedelemség kori történelméből. Énlaki Konferenciák III. ÉnlakaSzékelyudvarhely 2012,169-200. OAKESHOTT The Sword E. Oakeshott, The Sword in the Age of Chivalry. Woodbridge 1997. OBLOMSKY et al. Zamjatino A. M. Обломский, И. Е. Бирюков, Г. И. Земцов, А. Н. Усачук, А. В. Мастыкова, И. О. Гавритухин, ММТолмачева Э: А. Ляшкевич, E. Е. Антипина, Е. Ю. Лебедева, С. А. Сычева, О. А. 480
Literatur Герасимова, P. Б. Терпиловский, Острая Лука Дона в древности. Замятинский археологический комплекс гуннского времени. Раннеславянский мир. Археология славян и их соседей 6. Москва 2004. OPAIŢ Consumul de vin A. Opaiţ, Productia şi consumul de vin în tinuturile dintre Carpati şi Marea
Neagră (secolele II a. Chr. - III p. Chr.): unele consideraţii. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 64.1-2, 2013,21-65. OPREANU Dacia C. Opreanu, Dacia romană şi Barbaricum. Timişoara 1998. OPREANU Piese metalice C. Opreanu, Piese metalice de factură barbară în cimitirele din Dacia
romană. Epfemeris Napocensis 7, 2008,117-127. OPREANU Polus C. Opreanu, V. Voişan, E. Bota, Mormântul unui războinic din epoca migraţiilor descoperit la Cluj-Napoca"Polus" ". In: S. Nemeti, F. Fodorean, E. Nemeth, S. Cociş, I. Nemeti, M. Pîslaru (Hrsg.), Dacia Felix. Studia Michaeli Bărbulescu
oblata. Cluj-Napoca 2007,510-519. OPREANU Transilvania C. H. Opreanu, Transilvania la sfârşitul antichităţii şi în perioada migratiilor. Cluj-Napoca 2003. OPREANU, COCIŞ Sugeac C. H. Opreanu, S. Cociş, Atelierele ceramice din secolul Vp. Ch. descoperite în aşezarea de la Suceag, jud. Cluj. în:
Ateliere şi tehnici meşteşugăreşti. Contributii arheologice. Biblioteca Muzeului Bistriţa. Seria Historica. Bistriţa 2002, 227-268. OPRIŞ Ceramica I. C. Opriş, Ceramica romană târzie şi paleobizantina de la Capidava în contextul descoperirilor de la Dunărea de Jos (sec. 4-6). Bucureşti 2003. ORBÁN A
Székelyföld leírása „ ։ B. Orbán, А Székelyföld leírása történelmi, régészeti, természetrajzi és népismereti
szempontból I. Pest 1868. PALADE Bârlad - Valea Seacă V. Palade, Aşezarea şi necropola de la Bârlad - Valea Seacă, sfârşitul sec. al III-lea - a doua jumătate a secolului al V-lea). Bucureşti 2004. PALADE Éléments V. PALADE, Éléments géto-daces dans le site Sîntana de Mureş de Bîrlad-Valea Seacă. Dacia N.S. 24,1980, 223-253. PALADE Noi descoperiri V. Palade, Noi descoperiri carpice în judeţul Vaslui. Şcoala Bîrlădeană 1971,92-101. PALDUS Aufnahmen J. Paldus, Die militärischen Aufnahmen im Bereich der habsburgischen Länder aus der Zeit Kaiser Josef II. Wien 1919 (Maßstab 1:28.800). PALKO Valea Arieşului A. Palko, Descoperiri din sec. al 7-lea e.n. în valea Arieşului. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 23.4,1972, 677-680. 481
Literatur PÁLÓCZI HORVÁTH Hagyományok A. Pálóczi Horváth, Hagyományok, kapcsolatok és hatások a kunok régészeti kultúrájában. Karcag 1994. PANKAU Mediaş C. Pankau, Oie álterhallstattzeitlíche Keramik aus Mediaş/Siebenbürgen. Universitätsforschungen zur Prähistorischen Archäologie 109. Bonn 2004. PAPANICOLAOU CHRISTENSEN, THOMSEN, PLOUG The Graeco-Roman Objects A. Papanicolaou Christensen, R. Thomsen, G. Ploug, The Graeco-Roman Objects of Clay, the Coins and the Necropolis. Hama III/З. Copenhague 1986. PARÁDÍ Pénzekkel keltezett N. Parádi, Pénzekkel keltezett XIII. századi ékszerek. A Nyáregyháza-Pusztatótharaszti kincslelet. Folia Archaeologica 26,1975,119-161. PARCHIRIE Restaurarea S. Parchirie, Restaurarea unui cuptor de ars ceramică (secolul IV d. Hr.). Alt-Schässburg 1, 2008,227-229. PARCZEWSKI Frühslawische Kultur M. Parczewski, Die Anfänge der frühslawischen Kultur in Polen. Veröffentlichungen der Österreichischen Gesellschaft für Ur- und Frühgeschichte 17. Wien 1993. PÁRDUCZ Sarmatenzeit M. Párducz, Denkmäler der Sarmatenzeit Ungams.l-lll. Archaeologia Hungarica 30. Budapest 1950. PÁRDUCZ Särmäten M. Párducz, Beiträge zur Geschichte der Särmäten in Ungarn. Acta Archaeologica Academiae Scientarum Hungaricae 7,1956,139-182. PÁRDUCZ Törökkanisza M. Párducz, Der spätsarmatische Friedhof von Törökkanisza. A Móra Ferenc Múzeum Évkönyve 1957, 93-104. PARKER PEARSON The archaeology M. Parker Pearson, The archaeology of death and burial. Texas A M University Anthropology Series 3. College Station 1999. PASZTERNÁK Szentes I. Paszternák, Village and Cemetery from the Arpadian
Age on the Szentilona-Hill at Szentes (Csongrád C.). Antaeus 24,1997-1998,374-406, 739-750. PAUL Sibişeni I. Paul, Die Wietenberg-Nekropole und -Siedlung von Sibişeni (Kreis Alba). In: I. Paul, Vorgeschichtliche Untersuchungen in Siebenbürgen. Bibliotheca Universitatis Apulensis 1. Alba bilia 1995,164-197. PEŠKAŘ Fibeln I. Peškař, Fibeln aus der römischen Kaiserzeit in Mähren. Praha 1972. PETOLESCU Reorganisierung C. Petolescu, Die Reorganisierung Dakiens unter Marcus Aurelius. Germania 65,1987,123-134. 482
Literatur PETOLESCU Daría C. Petolescu, Daría. Աո mileniu de istorie. Bucureşti 2010. PETOLESCU Villes C. C. Petolescu, Villes de la Dacie Romaine. Dacia N.S. 55,2011,83-110. PETRESCU Santana de Mureş F. Petrescu, Repertoriul monumentelor arheologice de tip Sântana de Mureş-Cerneahov de pe teritoriul României. Bucureşti 2002. PETROV Raport preliminar Gh. Petrov, Raport preliminar asupra cercetărilor arheologice de la Geoagiu de Jos. Acta Musei Napocensis ' 33,1996,403-415. PINTER Spada şi sabia K. Z. Pinter, Spada şi sabia medievală în Transilvania şi Banat (secolele IX-XIV). Sibiu 2007. PINTER Die Rotunde Z. K. Pinter, Die Rotunde in Broos/Orăştie (Kreis Hunedoara). Forschungen zur Volks- und Landeskunde 54, 2011, 9-38. PINTER, URDUZIA Miercurea Băi Z. K. Pinter, C. Urduzia,.Custodes confiniorum, vulgo ewrii. Cercetări arheologice în aşezarea medievală de la Miercurea Băi - Cunţa. Bucureşti 2015. PIRLING Römische Gräber R. Pirling, Römische Gräber mit barbarischem Einschlag auf den Gräberfeldern von Krefeld- Gellep. In: F. Vallet, M. Kazański (Hrsg.), L'Armée romaine et les Barbares du lile au VHe siècle. Condé-sur-Noireau 1993,109-115. PLETNEVA Saltovo-majaskaja kultura C. A. Плетнева, Салтово-маякская культура. In: С. А. Плетнева (Hrsg.), Степи Евразии в эпоху средневековья. Археология СССР 18. Москва 1981, 62-75. POHL Awaren W. Pohl, Die Awaren. Ein Steppenvolk in Mitteleuropa 567-822 n. Chr. München 2002. POP Pandantivele І. I. Pop, Pandantivele în formå de căldăruşă din sud-estul Transilvaniei. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 17.1,1966,175-179. POPA, BOROFFKA
Ţichindeal D. Popa, N. Boroffka, Consideraţii privind cultura Noua. Aşezarea de la Ţichindeal, jud. Sibiu. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 47.1,1996,51-61. POPA Streisăngeorgiu R. Popa, Streisăngeorgiu. Ein Zeugniss Rumänischer Geschichte des 11.-14. Jahrhunderts im Süden Siebenbürgens. Dacia N.S. 20,1976, 37-64. POPA, ŞTEFĂNESCU Şantierul R. Popa, R. Ştefănescu, Şantierul arheologic Ungra (jud. Braşov). Materiale şi Cercetări Arheologice 14, 1980,496-503. 483
Literatur POPESCU Moreşti D. Popescu, Das Gräberfeld von Moreşti. Dacia N.S. 18,1974,189-239. POPILIAN Ceramica Gh. Popilian, Ceramica romana din Oltenia. Craiova 1976. POPILIAN Locusteni G. Popilian, Necropola daco-romană de la Locusteni. Craiova 1980. POPILIAN Dioşti G. Popilian, Necropola daco-romană de la Dioşti (judeţul Dolj). Craiova 2012. POPILIAN Un centre Gh. Popilian, Une centre de production céramique dans les établissements daco-romains de Locusteni (dép. de Dolj). In: R. Feustel (Hrsg.): Römerzeitliche Drehscheibenware im Barbarïkum. Die Keramikproduktion in den ersten Jahrhunderten u. Z. in Mitteleuropa und ihre Bedeutung für den Fortschritt der Produktionentwicklung. 21. bis 25. Mai 1984 Weimar, auf Veste Wachsenburg, Haarhausen. Weimarer Monographien zur Ur- und Frühgeschichte. Weimar 1984, 78-86. POPILIAN, NICA Gropşani Gh. Popilian, M. Nica, Gropşani. Monografie arheologică. Bibliotheca Thracologica 24. Bucureşti 1998. POPOVIČ, IVANIŠEVIČ Braničevo M. Popovič, V. Ivaniševič, Grad Braničevo и srednjem veku. Starinar NS 39,1988,125-179. POSTA A gyulafehévári székesegyház В. Pósta, Ճ gyulafehévári székesegyház sírleletei (Les trouvailles sepulcrales de la cathédrale de Gyulafehérvár.). Dolgozatok az Erdélyi Nemzeti Múzeum Érem- és Régiségtárából 8,1917,1-155. POSTICA Hansca Gh. Postica, Românii din codrii Moldovei în evul mediu timpuriu. (Studiu arheologic pe baza ceramicii din aşezarea de la Hansca). Chişinău 1994. PROTASE Obreja D. Protase, Obreja. Aşezarea şi cimitirul ãaco-roman. Secolele IĪ-IV. Dovezi ale continuităţii în Dacia. ClujNapoca 2002. PROTASE
Ocna Sibiului D. Protase, Cimitirul slav de la Ocna Sibiului (sec. VIII-IX). Bucureşti 2004. PROTASE Problema continuităţii D. Protase, Problema continuităţii în Dacia în lumina arheologiei şi numismaticii. Bucureşti 1966. PROTASE Problema colonizării D. Protase, Problema colonizării de daci liberi şi carpi în Dacia romană. Studii şi Cercetări de Istorie Veche 23.4,1972, 593-607. PROTASE Riturile D. Protase, Riturile funerare la daci şi la daco-romani. Bucureşti 1971. 484
Literatur PROTASE Soporu de Câmpie D. Protase, Աո cimitir dade din epoca romana la Soporu de Cìmpie. Contributiі la problema continuităţii tn Dada. Bucureşti 1976. PROTASE Taga D. Protase Jaga. Două aşezări din perioada finală a etnogeneza românilor (sec. IV-VI şi sec. VII-VIII). ClujNapoca 2003. PROTASE Աո cimitir D. Protase, Աո cimitir de incineratie slav din sec. VIII-IX de la Soporu de Câmpie. Revista Bistriţei 25,2011, 197-202. PRÖTTEL Zwiebelknopjfibel Ph. M. Pröttel, Zur Chronologie der Zzviebelknopfßbeln. Jahrbuch des Römisch-Germanischen Zentralmuseums 35.1,1988, (Mainz 1991), 347-372. RACZ Árpád-kori települések T. A. Rácz, Árpád-kori települések szerkezetének sajátosságai Pest megyében. Kutatások az МО-s autópálya és a 4-еs számú elkerülőfőút nyomvonalában In: E. Benkő, Gy. Kovács (Hrsg.), A középkor és a kora újkor régészete Magyarországon / Archaeology of the Middle Ages and the early Modem Period in Hungary. Budapest 2010, 69-79. RACZ Éghajlati változások L. Rácz, Éghajlati változások a Kárpát-medencében a középkor idején. In: A. Kubinyi, J. Laszlovszky, P. Szabó (Hrsg.), Gazdaság és gazdálkodás a középkori Magyarországon: gazdaságtörténet, anyagi kultúra, régészet. Budapest 2008, 21-35. RÁCZ Háromszék első magyar T. Á. Rácz, Háromszék első magyar telepesei és a határvédelem. Az Erdélyi Múzeum-Egyesület Szakosztályainak Közlönye (Klausenburg) 65.1-2,2003,1-15. RADOMĚRSKÝ Obol mrtvých P. Radoměrský, Obol mrtvých и Slovanů v Čechách a na Moravě. Praha 1955. RADU Cruceni O. Radu, Cu privire la necropola de la Cruceni. Studii şi Cercetări de Istorie Veche
24.3,1973,503-520. RAFALOVIČ Dănceni И. А. Рафалович,Данчены. Могильник Черняховской культуры III-IV вв. н.э. Кишинев 1986. RASHEV Bälgarskata ezicseska P. Рашев, Българската езическа култура VII - IX век. София 2008. RAWSON Childhood В. Rawson, Children and Childhood in Roman Italy. Oxford 2003. RÉTHY CNH L. Réthy, Corpus Nummorum Hungáriáé. Budapest 1899. RÉVÉSZ A karosi L. Révész, A karosi honfoglaláskori temetők. Régészeti adatok a Felső-Tisza vidék X. századi történetéhez. Miskolc 1996. 485
Literatur REYNOLDS Anglo-Saxon Deviant A. Reynolds, Anglo-Saxon Deviant Burial Customs. New York 2009. RIECKHOFF Wo sind sie geblieben S. Rieckhoff, Wo sind sie geblieben? - Zur archäologischen Evidenz der Kelten in Süddeutschland im 1. Jahrhundert v. Chr. In: H. Birkhan (Hrsg.), Kelten-Einfälle an der Donau, Akten des Vierten Symposiums deutschsprachiger Keltologinnen und Keltologen. Philosophische-Historische-Archäologische Evidenzen. Konrad Spindler (1939-2005) zum Gedanken (Linz/Donau, 17.-21. Juli 2005). Wien 2007,409-440. RITOÓK A magyarországi falusi templom A. Ritoók, A magyarországi falusi templom körüli temetők feltárásának újabb eredményei. Folia Archaeologica 46,1997,165-175. RITOÓK A templom körüli A. Ritoók, A templom körüli temetőkfelfedezése. In: A. A. Rusu, P.- L. Szőcs (Hrsg.), Arhitectura religioasă medievală din Transilvania. Satu Mare 2007,249-276. RITOÓK A templom körüli temetők régészeti Á. Ritoók, A templom körüli temetők régészeti kutatása. In: E. Benkő, Gy. Kovács (Hrsg.), A középkor és a kora újkor Régészete Magyarországon. Budapest 2010,473-494. RITOÓK Szempontok A. Ritoók, Szempontok a magyarországi templom körüli temetők felfedezéséhez. In: B. F. Romhányi, A.Grynaeus, K. Magyar, A. Végh (Hrsg.), „Es tu scholaris”. Ünnepi tanulmányok Kubinyi András 75. születésnapjára. Budapest 2004,115-124. RITOÓK Zalavár-Kápolna A. Ritoók, Zalavár-Kápolna: egy temetőelemzés lehetőségei és eredményei. In: Á. Ritoók, E. Simonyi (Hrsg.), A középkori templom körüli temetők kutatása. Opuscula Hungarica 6, Budapest 2005,173-184. ROSKA Sammlung Torma M. Roska, A
Torma Zsófia-Gyüjtemény az Erdélyi Nemzeti Múzeum érem- és Régségtárában / Die Sammlung Zsófia von Torma in der numismatisch-archaeologischen Abteilung des Siebenbürgischen Nationalmuseums. Kolozsvár 1941. ROSKA Veresmort M. Roska, Das gepidische Gräberfeld von Veresmort-Marosveresmart. Germania 18,1934,123-130. ROSNER Avar kerámiaközpont Gy. Rosner, Avar kerámiaközpont Szekszárd környékén. A Szekszárdi Béri Balogh Ádám Múzeum Évkönyve (Szekszárd) 89,1977-1978, 97-108. ROTEA Otomani M. Rotea, Penetraţia culturii Otomani în Transilvania. între realitate şi himeră. Apulum 31,1994,39-57. ROTEA et al. Archaeological contexts M. Rotea, M. G. Netea, C. De-La-Rua, T. Tecar, M. Hervella, S. Alonso, Z. Maxim, M. Răchită, The archaeological contexts of DNA samples collected from prehistoric sites in Transylvania. Acta Mvsei Napocensis 51.1,2014, 21-59. RUNDKVIST Barshalder 2 M. Rundkvist, Barshalder 2. Studies of Late Iron Age Gotland. Stockholm 2003. 486
Literatur RUDNICK Die römischen Töpferofen В. Rudnick, Die römischen Töpferofen von Haltern. In: G. Isenberg (Hrsg.), Bodenaltertümer Westfalens 36, Mainz, 2001. RUNG Gáva-Stil E. Rung, Der „Gáva-Stil". Schriftliche Hausarbeit zur Erlangung des Grades eines bachelor of Arts der Fakultät für Geschichtswissenschaften der Ruhr-Universität Bochum (Bochum 2011). RUSH Death and Burial A. Rush, Death and Burial in Christian Antiquity. Washington 1941. RUSTOIU Metalurgia bronzului A. Rustoiu, Metalurgia bronzului la daci (sec. II î. Chr.֊ sec. I d. Chr.). Tehnici, ateliere si produse de bronz. Bucureşti 1996. RUSTOIU Observaţii A. Rustoiu, Observaţii privind ceramica cu grafit în pastă din România. Thraco-Dacica 14,1993,131-142. RUSTOIU et al. Practici A. Rustoiu, A. Comşa, C. Lisovschi-Cheleşanu, Practici funerare în aşezarea dacică de la Sighişoara Wietenberg. Ephemeris Napocensis 3,1993,81-94. RUSTOIU, CIUTĂ Călăreţ G. T. Rustoiu, M. Ciută, Mormântul unui călăreţ avar recent descoperit la Unirea-Vereşmort (¡ud. Alba). Apulum 45, 2008, 71-98. RUSU Cimitirul M. Rusu, Cimitirul prefeudal de la Noşlac. Probleme de Muzeografie. Cluj 1964,32-45. RUSU Cuţitele de luptă A. A. Rusu, Despre cuţitele de luptă din Transilvania medievală. In: A. A. Rusu (Hrsg.), Investigări ale culturii materiale medievale din Transîlvarfig. Cluj-Napoca 2008,79-96. RUSU Gürtelschnallen M. Rusu, Pontische Gürtelschnallen mit Adlerkopf. Dacia N.S. 3,1959,485-524. RUSU Noşlac M. Rusu, The prefeudal cemetery ofNoşlac VH-VIH centuries. Dacia N.S. 6,1962, 269-292. ՛ із?֊. RUSU Săpăturile arheologice M. Rusu,
Săpăturile arheologice de la lemut 2. Sf. Gheorghe-Iemut. Acta Musei Napocensis 3,1966,402405. RUSU Vechea biserică A. A. Rusu, Vechea bisericădinNălaţi (jud. Hunedoara) (L'ancienne église de Nălaţi (dép. Hunedoara). Ephemeris Napocensis 1,1991,127-143. RUSU, BURNICHIOIU Mănăstirea Bizere A. A. Rusu, I. Burnichioiu (Hrsg.), Mănăstirea Bizere. Cluj-Napoca 2011. 487
Literatur RUSU-BOLINDEŢ Ceramica V. Rusu-Bolindeţ, Ceramica romană ăe la Napoca. Contribuţii la studiul ceramicii din Dacia romană. Bibliotheca Musei Napocensis 25, Cluj-Napoca 2007. RUSSU, ROTH Rit I. G. Russu, I Roth, Rit de înmormântare în secolul al Vll-lea. Probleme de antropologie 1956, 7-39. RUTTKAY A szlovákiai templom A. Ruttkay, A szlovákiai templom körüli temetők régészeti kutatásáról. In: Á. Ritoók, E. Simonyi (Hrsg.), A középkori templom körüli temetők kutatása. Opuscula Hungarica 6, Budapest 2005, 31-59. RUTTKAY Pece M. Ruttkay, Pece na rannostredovekych sídliskách juhozápadného Slovenska. Archaeologia Historica (Brno) 15,1990, 337-348. RUTTKAY Waffen A. Ruttkay, Waffen und Reiterausrüstung des 9. bis zur ersten Hälfte des 14. Jahrhunderts in der Slowakei (II). Slovenská Archeológia 24,1976, 2, 245-395. SABĂU Circulaţia monetară I. Sabău, Circulaţia monetară în Transilvania secolelor XI-XIII, în lumina izvoarelor numismatice. Studii şi Cercetări Numismatice 2,1958,269-301. ŠALKOVSKÝ Häuser P. Salkovský, Häuser in der frühmittelalterlichen slawischen Welt. Archaeologica Slovaca Monographiae. Studia 6. Nitra 2001. SALOMON, ERDÉLYI Kőmye A. Salomon, I. Erdélyi, Das völkerwanderungszeitliche Gräberfeld von Kornye. Studia Archaeologica 5, Budapest 1971. SALONTAI Rodna M. S. Salontai, Ruina de la Rodna. Revista Bistriţei 24, 2010, 297-320. SAMSON Fântânile A.Samson, Fântânile medievale din aşezarea de la Şibot (jud. Alba). Materiale şi Cercetări Arheologice 11, 2015,227-256. SANA Prima epoca a fierului D. V. Sana, Prima epocă a fierului în depresiunea Şimleului şi
în zonele învecinate. Descoperirile de tip Găva. Rezumatul tezei de doctorat / Early iron Age in Şimleu Depression and surrounding areas. Gáva type discoveries. PhD thesis abstract (Alba Iulia 2010). SANMARK Power and conversion A. Sanmark, Power and conversion: a comparative study of Christianization in Scandinavia. Uppsala 2004. SAVA Bestattungen E. Sava, Die Bestattungen der Noua-Kultur. Ein Beitrag zur Erforschung spätbronzezeitlicher Bestattungsriten zwischen Dnestr und Westkarpaten, mit Katalogbeiträgen von N. Boroffka, L. Dascălu, Gh. Dumitroaia, E. V. Jarovoj, T. Soroceanu. Prähistorische Archäologie in Südosteuropa 19. Kiel 2002. 488
Literatur SAVA Noua E. Sava, Aşezări din perioada târzie a epodi bronzului în spaţiul Pruto-Nistrean (Noua-Sabatinovka). Biblioteca „Tyragetia" 26. Chişinău 2014. SAVA, KAISER Odaia-Micurin E. Sava, E. Kaiser, Die Siedlung mit „Aschehügeln" beim Dorf Odaia-Micurin, Republik Moldova (Archäologische und naturwissenschaftliche Untersuchungen). Biblioteca „Tyragetia" 19. Chişinău 2011 / E. Сава, Э. Кайзер, Поселение с «зольниками» у села Одая-Мичурин, Республика Молдова (Археологические и естественноваучные исследования). Biblioteca „Tyragetia" 19. Chişinău 2011. SCHEIBLER Griechische Töpferkunst I. Scheibler, Griechische Töpferkunst. Herstellung, Handel und Gebrauch der antiken Tongefäße. München 1995. SCHILLING Avar kori L. Schilling, Avar kori szabadtéri kemencék/Open-air Avar ovens. In: ƒ. Kvassay (Hrsg.), Település- és temetőfeltárás Dunaszentgyörgy határában. A 6 sz. főút 121+650-124+800 km szakasza között, a rehabilitációs munkálatokat megelőző régészeti feltárások (2007) eredményei. / Settlement and cemetery excavations at the borders of Dunaszentgyörgy. Results of the Archaeological Salvage Excavations (2007) between the 121+650 124+800 km, Sections of Highway No. 6. Budapest 2009, 263-275. SCHMAUDER Oberschichtsgräber M. Schmauder, Oberschichtsgräber und Verwahrfunde in Südosteuropa im 4. und 5. Jahrhundert. Zum Verhältnis zwischen dem spätantiken Reich und der barbarischen Oberschicht aufgrund der archäologischen Quellen. Archaeologia Romanica 3. Bukarest 2002. SCHMAUDER Verzögerte Landnahmen M. Schmauder, Verzögerte Landnahmen? Die Dada Traiana und die sogenannten
decumantes agri. In: W. Pohl, M. Diesenberger (Hrsg.), Integration und Herrschaft. Ethnische Identitäten und soziale Organisation im Frühen Mittelalter. Österreichische Akademie der Wissenschaften. Philosophisch-Historische Klasse. Denkschriften 301. Forschungen zur Geschichte des Mittelalters 3. Wien 2002,185-209. SCHNEIDER, Kriterien G. Schneider (Hrsg.), Naturwissenschaftliche Kriterien und Verfahren zur Beschreibung von Keramik. Diskussionsergebnisse der Projektgruppe Keramik im Arbeitskreis Archäometrie in der Fachgruppe Analytische Chemie der Gesellschaft Deutscher Chemiker (mit Beiträgen von A. Burmester, C. Goedicke, H. W. Hermicke, B. Kleinmann, H. Knoll, M. Maggetti, R. Rottländer, G. Schneider). Acta Praehistorica et Archaeologica 21,1989, 7-39. SCHOLKMANN Christianisierung und Kirchenbau B. Scholkmann, Christianisierung und Kirchenbau. Überlegungen zu Topographie, Chronologie und Typologie drei frühmittelalterlichen Kirchen im alemmanischen Raum. In: W. Berschin, D. Geunich, H. Steuer (Hrsg.), Mission und Christianisierung am Hoch- und Oberrhein (6.-8. Jarhundert). Stuttgart 2000,111-138. SCHREG Keramik R. Schreg, Keramik aus Südwestdeutschland. Eine Hilfe zur Beschreibung, Bestimmung und Datierung archäologischer Funde vom Neolithikum bis zur Neuzeit. Tübingen 1998. SCHULZE Armbrustfibel M. Schulze, Die spätkaiserzeitliche Armbrustfibel mit festem Nadelhalter. Bonn 1977. 489
Literatur SCHULZE-DÖRLAMM Bestattungen in den Kirchen M. Schulze-Dörlamm, Bestattungen in den Kirchen Großmährens und Böhmens während des 9. und 10. Jahrhunderts. Jarhbuch des Römisch-Germanische Zentralmuseums 40,1993, 557-620. SCORPAN L'ensemble archéologique C. Scorpan, L'ensemble archéologique féodal de Bîtca Doamnei. Dacia N.S. 9,1965,441-454. SOFALVIA régészet tanúvallomása A. Sófalvi, A régészet tanúvallomása a bögözi templomról - egy megelőző feltárás eredményei. In: Civil kezdeményezések és műemlékvédelem a Kárpát-medencében. Konferencia, Bögöz 2010. június 11-13. Bögöz 2010, 31-36. SÓFALVI A székelység határvédelme A. Sófalvi, A székelység határoédelme és önvédelme a középkortól a fejedelemség koráig. Várak és más védelmi objektumok Udvarhelyszék településtörténetében. Eötvös Loránd Tudományegyetem, Történettudományi Iskola, Régészeti Program. Budapest 2014. SÓFALVI A székelység középkori A székelység középkori várai - Kísérlet egy székelyföldi vártipológia kidolgozására. In: Gy. Terei, Gy. Kovács, Gy. Domokos, Zs. Miklós, M. Mordovin (Hrsg.), Várak nyomában. Tanulmányok a 60 éves Feld István tiszteletére. Budapest 2011, 241-249. SÓFALVI Kustaly vára A. Sófalvi, Kustaly vára. Castrum 9.1,2009, 5-30. SÓFALVI Sóvidék a középkorban A. Sófalvi, Sóvidék a középkorban. Fejezetek a székelység középkori történelméből. Székelyudvarhely 2005. SÓFALVI Településszerkezeti kutatások A. Sófalvi, Településszerkezeti kutatások a Sóvidéken. A székely településrend és gazdálkodás tanulságai. Areopolisz 3,2003,34-65. SÓFALVI, SZÁSZ Sófalva középkori A. Sófalvi, T. A. Szász, Sófalva
középkori temploma. Hazanéző 11.2, 2000, 5-10. SÓFALVI, DEMJÉN, NYÁRÁDI Cercetarea bisericilor A. Sófalvi, A. Demjén, Zs. Nyárádi, Cercetarea bisericilor medievale din scaunul Odorhei, jud. Harghita. Arheologia Medievală 8, 2008, 79-119. SOLLE Stará Kouřim M. Solle, Stará Kouřim a projevy velkomoravské hmotné kultury v Čechách. Praha 1966. SONOC Observaţii O. Sonoc, Observaţii referitoare la unele podoabe descoperite în necropolele populaţiei daco-romane şi în cele alte dacilor liberi / Betrachtungen bezüglich einiger in den Gräberfelder der dakisch-römischen Bevölkerung und in denjenigen der freien Daker entdeckten Schmuckstücke. Analele Banatului 15,2007, 97-130. SOROCEANU, RETEGAN Dumbrăviţa T. Soroceanu, A. Retegan, Heue spätbronzezeitliche Funde im Norden Rumäniens. Dacia N.S. 25, 1981, 195-229. 490
Literata SOROCEANU et al. Contribuţii T. Soroceanu, G. Lazarovici, E. Amlacher, M. Mureşean, Contribuţii la repertoriul arheologic al judeţului Mureş. Marisia 7,1977, 57-65. SÓS, PARADI A csătaljai Cs. Sós, N. Paradi, A csătaljai Árpád kori temető és település. Folia Archaeologica 22,1971,105-41. SOÓS Cercetări arheologice Z. Soós, Cercetări arheologice la biserica unitariană de la Jacodu (jud. Mureş). Arheologia Medievală 6, 2007,111-128. ŞOVAN Mihălăşeni O. L. Şovan, Necropola de tip Săntana de Mureę-Čemjacov de la Mihălăşeni (judeţul Botoşani). Târgovişte 2009. SPÂNU Mica Necropolă D. Spânu, Mica necropolă din secolele II-III p.Chr. de la Sighişoara „Dealul Viilor". Marisia 34-35, 20142015 (2015), 39-59. SPÂNU Poieneşti D. Spânu, Poieneşti. Necropola din secolele II-III. Cu contribuţii de Mircea Babeş, Nicolae Miriţoiu şi Mihaela C. Culea. Cluj-Napoca 2019. SPÂNU Tezaurele dacice D. Spânu, Tezaurele dacice. Creaţia în metale preţioase din Dada preromana. Bucureşti 2012. SPÂNU Vestigii D. Spânu, Vestigii târzii La Tene de la Albeşti (MS) - „Sub Cetatea" - Terasa A: informaß recuperate şi semnificaßle lor. In: D. Măndescu (Hrsg.), Influenţe, contacte şi schimburi culturale între civilizaßle spatiului carpato-dunărean, din preistorie până în Antichitate. Lucrările colocviului national desfăşurat la Cumpăna, 2-4 octombrie 2013. Piteşti 2014,105-124. SPÂNU Zur Transformation D. Spânu, Zur Transformation der Bestattungssitten östlich der Karpaten im Kontext der römischen Eroberung Dakiens. Prähistorische Zeitschrift 87.1, 2012,161-188. SPÂNU, GÁLL Cuptorul D. Spânu, E. Gáli,
Cuptorul de olar din secolul al VlII-lea de la Sighişoara „Dealul Viilor". Materiale şi Cercetări Arheologice S.N. 12, 2016,177-203. SPENCER Nationalism J. Spencer, Nationalism. In: A. Barnard, J. Spencer (Hrsg.), Encyclopedia of Social and Cultural Anthropology. London, New York 2003, 391-393. ■^яхг. SPINÉI Realităţi etnice V. Spinéi, Realităţi etnice şi politice în Moldova Meridională în secolele X֊XIIL Români şi turanici. Iaşi 1985. SPINEI Tonkessel V. Spinei, Die Tonkessel aus dem Karpaten-Dnestr-Raum. In: Cs. Bálin (Hrsg.), Die Keramik der Saltovo-Majaki Kultur und ihre Varianten. Varia Archaeologica Hungarica 3,1990,327-342. 491
Literatur STADLER Avar chronology P. Stadler, Avar chronology revisited, and the question ofethnicity in the Avar qaganate. In: F. Curta (Hrsg.), The Other Europe in the Middle Ages. Avars, Bulgars, Khazars and Cuman. Leiden-Boston 2008, 47-82. STAECKER In atrio ecclesiae J. Staecker, In atrio ecclesiae. Die Bestattungssitte der dörflichen und städtischen Friedhöfe im Norden. In.: A. Muntis (Hrsg.), Lübeck style? Novgorod style? Baltic rim central places as arenas for cultural encounters and urbanisation 1100-1400 AD. Transactions of the central level symposium of the Culture Clash or Compromise (CCC) project held in Talsi September 1998. CCC Papers 5. Riga 2001,187-258. STANGU Lazuri I. Stanciu, Aşezarea slavă timpurie de la Lazuri - "Lubi tag" jud. Satu Mare (cercetările arheologice din anii 1977, 1993 - 1995). Contributii la cunoaşterea secolelor 6-7 în zona Tisei superioare. Satu Mare 15-16,19981999,115-266. STANCIU Locuirea I. Stanciu, Locuirea teritoriului nord-vestic al României între antichitatea târzie şi perioada de început a epocii medievale timpurii (mijlocul secolului V - sec. VI timpuriu). Cluj-Napoca 2011. STANCIU Spaţiul nord-vestic I. Stanciu, Date şi observaţii la epoca migraţiilor în spaţiul nord-vestic al României. Ephemeris Napocensis 7,1997,167-209. STANOJEV Ճ dombói (Rakovac) N. Stanojev, A dombói (Rakovac) Szent György-monostor szentélyrekesztői. In: T. Kollár (Hrsg.), A középkori Dä-Alföld és Szer. Szeged 2000, 383-428. STANOJEV Srednovekovna N. Stanojev, Srednovekovna seoska nasela od 5 do 15 veka u Vojvodini /Mittelalterliche dörfliche Siedlungen
vom 5. bis zum 15. fh. In der Wojwodina. Novi Sad 1996. STEUER Zur Gliederung H. Steuer, Zur Gliederung frühgeschichtlicher Gräberfelder am Beispiel der Münzbeigabe. Neue Ausgrabungen und Forschungen in Niedersachen (Hildesheim) 6,1970,146-190. STOIA Les fouilles A. Stoia, Les fouilles arhéologiques en Roumanie. Dacia N.S. 20,1976,273-280. STOICOVICI, BLĂJAN Ghirbom E. Stoicovici, M. Blăjan, Cercetări arheologice în cimitirul din secolul VIII e.n. de la Ghirbom ֊ „Gruiul Măciuliilor). Apulum 20,1982,139-154 STRATAN, VULPE Susani I. Stratan, A. Vulpe, Der Hügel von Susani. Praehistorische Zeitschrift 52,1977,28-60, Taf. 3-28. STRAUME Gläser E. Straume, Gläser mit Facettenschlijf aus skandinavischen Gräbern des 4. u. 5. flis. n. Chr. Oslo 1987. STROBEL Trajan K. Strobel, Kaiser Trajan. Eine Epoche der Weltgeschichte. Regensburg 2010. 492
Literatur SZAB֊, A keleti kereszténység J. Gy. Szabó, Ճ keleti kereszténység egyik ismertetőjegye temetkezéseinkben. A Janus Pannonius Múzeum Évkönyve 23,1984, 83-97. SZABÓ A prédium I. Szabó, A prédium. In: I. Szabó (Hrsg.), Jobbágyok-parasztok. Értekezések a magyar parasztság történetéből. Budapest 1976,51-122. SZABÓ Az alföldi magyar nép K. Szabó, Az alföldi magyar nép művelődéstörténeti emlékei. Budapest 1938. SZABÓ Gáva-kerámiastüus G. V. Szabó, A Gáva-kerámiastüus kora. Az Alföld a hajdúböszörményi szitulak faldbekerülésének időszakában. In: G. V. Szabó, M. Bálint, G. Váczi (Hrsg.), unter Mitwirkung von G. Lőrinczy, A második hajdúböszörményi szitula és kapcsolatrendszere. A kötet a hajdúböszörményi Hajdúsági Múzeumban 2017. Február 8-án megtartott „Áldozat?! Nyomozás egy újonnan előkerült késő bronzkori bronzedény ügyében" című konferencia előadásaiból készült tanulmányokat tartalmazza. Studia Oppidorum Haidonicalium 13. Budapest, Hajdúböszörmény 2017,231-278. SZENTMIKLOSI et al. Comeşti-Iarcuri A. Szentmiklosi, B. S. Heeb, J. Heeb, A. Harding, R. Krause, H. Becker, Comeşti-Iarcuri - a Bronze Age town in the Romanian Banat? Antiquity 85, 2011, 819-838. SZENTPÉTERI Archäologische Denkmäler J. Szentpéteri, Archäologische Denkmäler der Awarenzeit in Mitteleuropa. Varia Archaeologica Hungarica 13. Budapest 2002. SZENTPÉTERI Az Avar Kaganátus J. Szentpéteri, Az Avar Kaganátus hatalmi központjai - a hringek. Szolnok Megyei Múzeumi Évkönyv 22,2013,169-177. SZENTPÉTERI Egy késő ƒ. Szentpéteri, Egy késő avar kori lovas tiszti jelvény - a „csótár”. In: G. Lőrinczy (Hrsg.), Az
Alföld a 9. században. Szeged 1993, 49-77. SZENTPÉTERI The Hrings J. Szentpéteri, The Hrings. Political Centres of the Avar Khaganate. Плиска-Преслав 11, 2015, 313-324. SZÉKELY A zabolai Z. Székely, A zabolai (Zăbala - Románia) kora-középkori temető. Veszprém Megyei Múzeumok Közleményei (Veszprém) 19-20,1993-1994,277-305. SZÉKELY Bezid Z. Székely, Aşezarea prefeudalá de la Bezid, jud. Mureş. Marisia 6,1976,117-123. SZÉKELY Cimitirul si biserica Z. Székely, Cimitirul si biserica datìnd din feudalismul timpuriu de la Chilieni (oraşul Sf. Gheorghe, jud. Covasna). Materiale şi Cercetări Arheologice 16,1986,215-224. SZÉKELY Filiaş Z. Székely, Aşezări din sec. VI- IX e. n. în sud-estul Transilvaniei (Partea I). Aiuta 6-7,1974-1975, 35-55. 493
Literatur SZÉKELY Kora középkori Z. Székely, Kora középkori települések a Székelyföldön (XI-XIV. század). Veszprémi Történelmi Tár Î, 1990,3-19. SZÉKELY Necropola medievală Z. Székely, Necropola medievală de la Peteni, com. Zăbala, jud. Covasna. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 41.1,1990,87-110. SZÉKELY Oltul superior Z. Székely, Aşezări din secolele VI-XI p. Ch. în bazinul Oltului superior. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 43.3,1992,245-306. SZÉKELY Pecenegii Z. Székely, Pecenegii în sud-estul Transilvaniei. Aluta 17-19,1985-1986,197-210. SZÉKELY Sălaşuri Z. Székely, Aşezarea prefeudală de la Sălaşuri (corn. Veţca, jud. Mureş). Marisia 5,1975, 71-80. SZÉKELY Săpăturile Z. Székely, Săpăturile executate de Muzeul regional din Sf. Gheorghe. Materiale şi Cercetări Arheologice 7,1961,179-190. SZÉKELY Slawische Siedlungen Z. Székely, Die frühesten slawischen Siedlungen in Siebenbürgen. Slavia Antiqua 17,1970,125-136. SZÉKELY Sondajele Z. Székely, Sondajele executate de Muzeul Regional din Sf. Gheorghe. Materiale şi Cercetări Arheologice 8,1962, 325-340. SZÉKELY Târnava Mare Z. Székely, Aşezări din secolele VII-VIII din bazinul superior al Tărnavei Mari. Studii şi Cercetări de Istorie Veche şi Arheologie 39.2,1988,168-198. SZÉKELY Unele probleme Z. Székely, Unele probleme ale cercetării epocii feudale timpurii în sud-estul Transilvaniei (sec. X-XIII). Aluta 3,1971,141-165. SZÉKELY Valea Strâmbă Z. Szekely, A tekeropataki nepvandorlaskori lelet. Folia Archaeologica 5,1945, 95-101. SZŐKE A honfoglaló В. Szőke, A honfoglaló és kora Árpád-kori
magyarság régészeti emlékei. Régészeti Tanulmányok 1. Budapest 1962. SZŐKE A Karoling-kor В. M. Szőke, A Karoling-kor a Kárpát-medencében. Budapest 2014. SZŐKE A kései avar kor В. M. Szőke, A kései avar kor (7-8. század fordulója-811). In: Zs. Visy (Hrsg.), Magyar régészet az ezredfordulón. Budapest 2003, 308-312. 494
Literatur SZŐKE Ásatási M. Szőke, Ásatási jelentés. Régészeti Füzetek Ser. I. 32,1979,105. SZŐKE Christliche Denkmäler B. M. Szőke, Christliche Denkmäler in Pannonien aus der Karolingerzeit. Zalai Gyűjtemények 11, 2002, 247-266. SZŐKE 7. és 9. századi B. M. Szőke, 7. és 9. századi településmaradványok Nagykanizsán. Zalai Múzeum. Közlemények Zala megye múzeumaiból (Zalaegerszeg) 4,1992,129-167. SZŐKE, VÁNDOR Pusztaszentlászló В. M. Szőke, L. Vándor, Pusztaszentlászló Árpád-kori temetője. Fontes Archaeologici Hungáriáé, ohne Nummer. Budapest 1987. SZUROMIA temetésre Sz. Szuromi, A temetésre vonatkozó egyházfegyelem a XII-XIII. században. Bibliotheca Instituti Postgradualis Iuris Canonici Universitatis Catholicae de Petro Pázmány nominatae III/4. Budapest 2002. SZUROMI A templom körüli Sz. Szuromi, A templom körüli temetkezés a középkori egyházfegyelem tükrében (12-13. század). In: Á. Ritoók, E. Simonyi (Hrsg.), A középkori templom körüli temetők kutatása. Opuscula Hungarica 6. Budapest 2005, 9-12. TAKÁCS Egy vitatott kéztartásról M. Takács, Egy vitatott kéztartásról. In: Á. Ritoók, E. Simonyi (Hrsg.), A középkori templom körüli temetők kutatása. Opuscula Hungarica 6. Budapest 2005, 85-102. TAKÁCS Tonkessel M. Takács, Die Arpadenzeitlichen Tonkessel in Karpatenbecken. Varia Archaeologica Hungarica. Budapest 1986. TAKÁCS Über die Chronologie M. Takács, Uber die Chronologie der mittelalterlichen Siedlungen in Ungarn. Erläuterungen zu zwei chronologischen Tabellen. Acta Archaeologica Academiae Scientarum Hungaricae 60,2009,223-252. TAKÁCS, VADAY Avar edényégető M. Takács, A.
Vaday, Avar edényégető kemencék Kompolton. Agria 40, 2004,5-104. TALMA TCHI Mărci C. P. Talmaţchi.Mărci de olar (secolele VII-XVI) Consideratii şi catalog pentru teritoriul carpato-danubianopontic. Bucureşti 2006. ŢAU, NICU Barcea St. Ţau, M. Nicu, Săpăturile arheologice din necropola birituală de la Barcea (jud. Galaţi). Materiale şi Cercetări Arheologice. A XVI-a sesiune anuală de rapoarte. Vaslui 1982. Bucureşti 1986,172-179. ŢAU, NICU Glasbecher St. Ţau, M. Nicu, Ein beschrifteter Glasbecher aus der Nekropole von Barcea -Tecuci (4. Џ. u.Z.). Dacia N.S. 29,1985,165-166. 495
Literatur TEEGEN Studien W. R. Teegen, Studien zu dem kaiserzeitlichen Quellopferfund von Bad Pyrmont. In: R. Müller (Hrsg.), Ergänzungsbände zum Reallexikon der germanischen Altertumskunde. Bd. 20. Berlin-New York 1999. TEMESVÁRY Kulcstípusok F. Temesváry, Kulcstípusok és zár-mechanizmusok fejlődése a XII-XV. századig. Folia Archaeologica 12, 1960,191-216. TEODOR Botoşana D. Gh. Teodor, Civilizatia romanică de la est de Carpati în sec. V-VII e.n. (Aşezarea de la Botoşana-Suceava). Biblioteca de Arheologie 46. Bucureşti 1984. TEODOR Dodeşti D. Gh. Teodor, Continuitatea populaţiei autohtone la est de Carpati. Aşezările din secolele VI-XI e.n. de la Dodeşti-Vaslui. Iaşi 1984. TEODOR Tradiţii D. Gh. Teodor, Tradiţii geto-dacice în cultura materială şi viaţa spirituală din secolele V-X e.n de pe teritoriul României. In: D. Teodor (Hrsg.), Spaţiul dunăreano-pontic în mileniul marilor migraţii. Buzău 2003, 33-39. TEREI Az Árpád-kori Gy. Terei, Az Árpád-kori Kána falu. In: E. Benkő, Gy. Kovács (Hrsg.), A középkor és a kora újkor Régészete Magyarországon /Archaeology of the Middle Ages and the early Modem Period in Hungary. Budapest 2010, 81-112. TEREI Köérberek-Továros-lakopark G. Terei, Előzetes jelentés a Köérberek-Továros-lakopark területén folio Árpád-kori falu feltárásáról. Régészeti kutatások Magyarországon / Archaeological Investigations in Hungary. 2004 (2005), 37-72. TETTAMANTI Temetkezési szokások S. Tettamanti, Temetkezési szokások a X-XI.században a Kárpát-medencében. Studia Comitatensia 3,1975, 79-123. THIER Keramik В. Thier, Die spätmittelalterliche und neuzeitliche
Keramik des Elbe-Weser Mündungsgebietes. Ein Beitrag zur Kulturgeschichte der Keramik. Probleme der Küstenforschungen im südlichen Nordseegebiet (Oldenburg) 20,1993,11-19. THOMAS Studien S. Thomas, Studien zu den germanischen Kämmen der römischen Kaiserzeit. Arbeits- und Forschungsberichte zu sächsischen Bodendenkmalpflege 6,1960, 77, 54-215. TODOROVIČ Karaburma II J. Todorovič, Praistorijska Karaburma. II - nekropola bronzanog doba. Dissertationes et Monographiae 19. Muzej Grada Beograda, Monographije 4. Beograd 1977. TOGAN, BLĂJAN Brateiu Gh. Togan, M. Blăjan, Descoperiri arheologice fortuite la Brateiu (jud. Sibiu). Studii şi Comunicări (Sibiu) 21,1981, 87-92. ТОМКА A sopronkőhidai P. Tomka, A sopronkőhidai 9. századi település. Arrabona 36.1-2,1998,45-84. 496
Literatur TOROPU Romanitatea O. Toropu, Romanitatea tîrzie si străromănii în Dacia traiană sudcarpatică. Craiova 1976. TÓTH Besenyő S. L. Tóth, Besenyő-magyar kapcsolatok. In: Gy. Kristó (Hrsg.), Korai magyar történeti lexikon (9-14. század). Budapest 1994,110-111. TÓTH Karpen E. Tóth, Karpen in der Provinz Valeria. Zur Prage der spätrömischen eingeglätteten Keramik in Transdanubien. Communicationes Archaeologicae Hungáriáé 2005,363-391. TREFFORT Du cimiterium C. Treffort, Du cimiterium christianorum au cimetière paroissial: évolution des espaces funéraires en Gaule du Vie au Xe siècle. In: Archéologie du cimetière chrétien: Actes du 2e colloque A.R.C.H.E.A. (Orléans, 29 septembre 1er octobre 1994). Revue archéologique du Centre de la France, lie supplément. Tours 1996,55-63. TÜRK Árpád-kori A. Türk, Árpád-kori, templom körüli temető feltárása Szentes-Kaján, Temetőhalmon (Előzetes beszámoló a 2000-2001. évi ásatásokról). In: Á. Ritoók, E. Simonyi (Hrsg.), A középkori templom körüli temetők kutatása. Opuscula Hungarica 6. Budapest 2005,213-219. UNGER Magyar Éremhatározó E. Unger, Magyar Éremhatározó I. Budapest 1997. URDUZIA Miercurea Băi - Cunta (MS I) C. Urduzia, The medieval spurs discovered at Miercurea Băi - Cunta (MS I) during the researches carried out on the highway Orăştie - Sibiu. Acta Musei Brukenthal 9.1,2014,85-94. URSULESCU Starcevo-Criş N. Ursulescu, Evolutia culturii Starcevo-Criş pe teritoriul Moldovei (Supliment III). Suceava 1984. UZUM, LAZAROVICI Aşezarea feudală I. Uzum, Gh. Lazarovici, Aşezarea feudală Ilidia în lumina izvoarelor scrise şi a
cercetărilor arheologice. Banatica 1,1971,157-162. VADAY Denkmäler A. H. Vaday, Die sarmatischen Denkmäler des Komitats Szolnok. Ein Beitrag zur Archäologie und Geschichte des sarmatischen Barbaricums. Antaeus 17-18,1989. VÁGNER Medieval pottery kilns Z. Vágner, Medieval pottery kilns in the Carpathian Basin. European Journal of Archaeology 5.3, 2002, 309-342. VARGA A hódmezővásárhelyi A. Varga, A hódmezővásárhelyi ásatásokról. Archaeologiai Értesítő 14,1894,135-140. VARGHA Deviant Burials M. Vargha, Deviant burials in rural environment in the High Middle Ages. Ritual, the lack of ritual, orjust another kind of it? In: Chr. Bis-Worch, C. Theune (Hrsg.), RURALIA XI. Religion, cults rituals in medieval rural environment. Leiden 2017, 271-280. 497
Literatur VARGA The Peregrini R. Varga, The Peregrini of Roman Dada (106-212). Cluj 2014. VASILIEV Bitronkonische Gefäße V. Vasiliev, Bemerkungen zu den bitronkonischen Gefässen, die für die Gáva-Kultur kennzeichnend sind. Ephemeris Napocensis 16-17, 2006-2007, 7-16. VASILIEV Chronologie V. Vasiliev, Betrachtungen zur Chronologie der älteren Eisenzeit in Siebenbürgen. In: N. Boroffka, T. Soroceanu (Hrsg.), Transsilvanica. Archäologische Untersuchungen zur älteren Geschichte des südöstlichen Mitteleuropa. Gedenkschrift för Kurt Horedt. Internationale Archäologie, Studia honoraria 7. Rahden/Westf. 1999,173-179. VASILIEV Despre afirmaţii recente V. Vasiliev, Despre afirmaţii recente privind cronologia aşezării de la Teleac şi probleme de etică elementară/ Über einige neulich aufgestellte Behauptungen zur Chronologie der Siedlung von Teleac und zu Grundlegenden ethischen Fragen. Revista Bistriţei 25, 2011,130-138. VASILIEV, ALDEA, CIUGUDEAN Teleac V. Vasiliev, I. Al. Aldea, H. Ciugudean, Civilizaria dacică timpurie în aria intracarpatică a României. Contribuţii arheologice: Aşezarea fortificată de la Teleac. Cluj-Napoca 1991. VĂTĂŞIANU, PROTASE, RUSU Şantierul arheologic Rodna V. Vătăşianu, D. Protase, M. Rusu, Şantierul arheologic Rodna. Raport 1955. Materiale şi Cercetări Arheologice 4,1957,211-218. VELTER Transilvania A. Velter, Transilvania în secolele V-XÏ1. Interpretări istorico-politice şi economice pe baza descoperirilor monetare din bazinul carpatic, secolele V-XII. Bucureşti 2002. VENCLOVA et al. Late Iron Age N. Venclová, P. Drda, J. Michálek, J. Militký, V. Salač,
P. Sankot, V. Vokolek, The Late Iron Age - the La Тепе Period, in: L. Jiráň, N. Venclová (Hrsg.), The Prehistory of Bohemia 6. Praha 2013. VÉSTEINSSON The Christianization O. Vésteinsson, The Christianization of Iceland, priests, power, and social change 1000-1300. Oxford 2000. VIDA Die Awaren T. Vida, Die Awaren. In: B. Anke, L. Révész, T. Vida (Hrsg.), Reitervölker im Frühmittelalter: Hunnen ֊ Awaren - Ungarn. Stuttgart 2008,47-74. VIDA A korai és a közép T. Vida, A korai és a közép avar kor (568-7/8. század fordulója). In: Zs. Visy (Hrsg.), Magyar régészet az ezredfordulón. Budapest 2003,302-308. VIDA Keramik T. Vida, Die awarenzeitliche Keramik I. (6.-7. fii.). Varia Archaeologica Hungarica 8. Berlin, Budapest 1999. VIOLAT Las sepulturas R. R. Violat: Las sepulturas antropomorfas. Revista de Clases historia. Publicación digital de Historia y Ciencias Sociales 2013/7,1-28. 498
Literatur VLASSA Cercetări arheologice N. Viassa, Cercetări arheologice în regiunile Mureş - autonomă maghiară şi Cluj. Acta Musei Napocensis 2,1965,19-38. VLASSA Neoliticul N. Viassa, Neoliticul Transilvaniei. Studii, articole, note. Biblioteca Musei Napocensis 3. Cluj-Napoca 1976. VLASSA Pătrundere N. Viassa, O pătrundere din vest a dacilor liberi pe teritoriul fostei provincii Dacia in secolul al IV-lea (descoperirile de la Cipău "Girle'1). Studii şi Cercetări de Istorie Veche 16.3,1965,208-209. VOGT Groitzsch H.-J. Vogt, Die Wiprechtsburg Groitzsch. Eine mittelalterliche Befestigung in Westsachsen. Berlin 1987. VORNIC Budeşti V. Vornic, Aşezarea şi necropola de tip Santana de Mureş-Cemjachov de la Budeşti. Chişinău 2006 VORNIC et al. Pruteni V. Vornic, N. Telnov, V. Bubulici, L. Ciobanu, Pruteni. Un centru de olărie dacic din epocă romană. Chişinău 2007. VÖRÖS Adatok I. Vörös, Adatok a Dunakanyar régió Árpád-kori állatartásához. In: L. Bartosiewicz, E. Gál, I. Kovács (Hrsg.), Csontvázak a szekrényből: válogatott tanulmányok a Magyar Archaeozoológusok Visegrádi Találkozóinak anyagából, 2002-2009. Budapest 2009,131-150. VRETEMARK, AXELSSON The Vamhem Archaeological M. Vretemark, T. Axelsson, The Vamhem Archaeological Research Project: A New Insight into the Christianisation of Västergötland. Viking and Medieval Scandinavia 4, 2008,209-219. VULPE Poieneşti R. Vulpe, Săpăturile de la Poieneşti din 1949. Materiale 1,1953, 214-506. WALDHAUSER Graphittonkeramik J. Waldhauser, Keltische Distributionssysteme von Graphitton-keramik und die Ausbeutung der Graphitlagerstätten
während der Fortgeschrittenen Latènezeit. Archäologisches Korrespondenzblatt 22.3, 1992, 377-392. WALLERSTEIN The Modern World System I. Wallerstein, The Modern World System. Capitalist Agriculture and the Origins of the European WorldEconomy in the Sixteenth Century. New York 1974. WALLERSTEIN The Modem World System II I. Wallerstein, The Modern World System II. Mercantilism and the Consolidation of the European WorldEconomy. New York 1980. WOLFRAM Goten H. Wolfram, Geschichte der Goten: von den Anfängen bis zur Mitte des sechsten Jahrhunderts. Entwurf einer historischen Ethnographie. München 1979. 499
Literatur WOLLMANN Schäßburg V. Wollmann, Prähistorische und römische Ansiedlung in Schäßburg und Umgebung. In: H. Brandsch, H. Heitmann, W. Lingner (Hrsg.), Schäßburg. Bild einer siebenbürgischen Stadt. Leer 1998, 64-74. WOLSKI, NICOLĂESCU-PLOPŞOR Cipău W. W. Wolski, D. Nicolăescu-Plopşor, Două morminte gépidé descoperite la Cipău, jud. Mureş. Studii şi Cercetări de Antropologie 9.1,1972,3-13. YOUNG Text aided В. К. Young, Text aided or text misled? Reflections on the uses of archaeology in medieval history. In: B. J. Little, B. Raton (Hrsg.), Text-Aided Archaelogy. London 1992,135-147. ZAHARIA Bratei E. Zaharia, La station no 2 de Bratei, dep. de Sibiu (VT-VIIT siècles). Dacia N.S. 38-39,1994-95, 297-356. ZAHARIA Cimitirul 2 E. Zaharia, Populaţia românească din Transilvania în secolele VII-VIII. Cimitirul 2 de la Bratei. Bucureşti 1977. ZAHARIA Sud-estul Transilvaniei E. Zaharia, Descoperiri ale culturii Monteoru în sud-estul Transilvaniei. Thraco-Dacica 11,1990,33-37. ZOLL-ADAMIKÓWA Przyczyny i formy H. Zoll-Adamikowa, Przyczyny i formy recepcji rytuału szkieletowego u Słowian Nadbałtyckich we wczesnym średniowieczu. Przegląd Archeologiczny 35,1988,183-229. ZOLL-ADAMIKOWA Modele recepcji H. Zoll-Adamikowa, Modele recepcji rytuału szkieletowego u Słowian wschodnich i zachodnich. Światowit 40,1995,174-184. ZRÍNYI Repertoriul localităţilor A. Zrínyi, Repertoriul localităţilor din judeţul Mureş cu descoperirile arheologice din secolele IV-XIII. Marisia 6,1976,125-151 500 |
any_adam_object | 1 |
any_adam_object_boolean | 1 |
author | Harhoiu, Radu 1945- Boroffka, Nikolaus 1957- Boroffka, Rodica |
author_GND | (DE-588)124507816 (DE-588)1156613752 |
author_facet | Harhoiu, Radu 1945- Boroffka, Nikolaus 1957- Boroffka, Rodica |
author_role | aut aut aut |
author_sort | Harhoiu, Radu 1945- |
author_variant | r h rh n b nb r b rb |
building | Verbundindex |
bvnumber | BV047241929 |
ctrlnum | (OCoLC)1249678247 (DE-599)BVBBV047241929 |
format | Book |
fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 cc4500</leader><controlfield tag="001">BV047241929</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20220811</controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">210416s2020 a||| c||| 00||| rum d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9786065374652</subfield><subfield code="9">978-606-537-465-2</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1249678247</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV047241929</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">rum</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-19</subfield><subfield code="a">DE-29</subfield><subfield code="a">DE-188</subfield><subfield code="a">DE-473</subfield><subfield code="a">DE-20</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">ALT</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="130" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">Sighişoara "Dealul Viilor"</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Schäßburg - Weinberg</subfield><subfield code="n">2</subfield><subfield code="p">Archäologische Grabungen bei der Fundstelle "Gräberfeld" / "Necropolă"</subfield><subfield code="c">Deutsches Archäologisches Institut, Eurasien-Abteilung ; Radu Harhoiu, Nikolaus Boroffka, Rodica Boroffka, Erwin Gáll, Adrian Ioniţă, Daniel Spânu</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Târgovişte</subfield><subfield code="b">Cetatea de Scaun</subfield><subfield code="c">2020</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">577 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen, Diagramme, Karten</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Archaeologia romanica</subfield><subfield code="v">6</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">Archaeologia romanica</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4143413-4</subfield><subfield code="a">Aufsatzsammlung</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="688" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Ausgrabungen</subfield><subfield code="0">(DE-2581)TH000008164</subfield><subfield code="2">gbd</subfield></datafield><datafield tag="688" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Rumänien</subfield><subfield code="0">(DE-2581)TH000011760</subfield><subfield code="2">gbd</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Harhoiu, Radu</subfield><subfield code="d">1945-</subfield><subfield code="0">(DE-588)124507816</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Boroffka, Nikolaus</subfield><subfield code="d">1957-</subfield><subfield code="0">(DE-588)1156613752</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Boroffka, Rodica</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="773" ind1="0" ind2="8"><subfield code="w">(DE-604)BV047241927</subfield><subfield code="g">2</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Archaeologia romanica</subfield><subfield code="v">6</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV048403811</subfield><subfield code="9">6</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032646175&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032646175&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">gbd</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">gbd_4_2105</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20210729</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">930.1</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0905</subfield><subfield code="g">498</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">307.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09015</subfield><subfield code="g">498</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">307.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09015</subfield><subfield code="g">37</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032646175</subfield></datafield></record></collection> |
genre | (DE-588)4143413-4 Aufsatzsammlung gnd-content |
genre_facet | Aufsatzsammlung |
id | DE-604.BV047241929 |
illustrated | Illustrated |
index_date | 2024-07-03T17:04:42Z |
indexdate | 2024-10-26T04:00:09Z |
institution | BVB |
isbn | 9786065374652 |
language | Romanian |
oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032646175 |
oclc_num | 1249678247 |
open_access_boolean | |
owner | DE-12 DE-19 DE-BY-UBM DE-29 DE-188 DE-473 DE-BY-UBG DE-20 |
owner_facet | DE-12 DE-19 DE-BY-UBM DE-29 DE-188 DE-473 DE-BY-UBG DE-20 |
physical | 577 Seiten Illustrationen, Diagramme, Karten |
psigel | gbd_4_2105 BSB_NED_20210729 |
publishDate | 2020 |
publishDateSearch | 2020 |
publishDateSort | 2020 |
publisher | Cetatea de Scaun |
record_format | marc |
series | Archaeologia romanica |
series2 | Archaeologia romanica |
spelling | Sighişoara "Dealul Viilor" Schäßburg - Weinberg 2 Archäologische Grabungen bei der Fundstelle "Gräberfeld" / "Necropolă" Deutsches Archäologisches Institut, Eurasien-Abteilung ; Radu Harhoiu, Nikolaus Boroffka, Rodica Boroffka, Erwin Gáll, Adrian Ioniţă, Daniel Spânu Târgovişte Cetatea de Scaun 2020 577 Seiten Illustrationen, Diagramme, Karten txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Archaeologia romanica 6 Archaeologia romanica (DE-588)4143413-4 Aufsatzsammlung gnd-content Ausgrabungen (DE-2581)TH000008164 gbd Rumänien (DE-2581)TH000011760 gbd Harhoiu, Radu 1945- (DE-588)124507816 aut Boroffka, Nikolaus 1957- (DE-588)1156613752 aut Boroffka, Rodica aut (DE-604)BV047241927 2 Archaeologia romanica 6 (DE-604)BV048403811 6 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032646175&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032646175&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis |
spellingShingle | Harhoiu, Radu 1945- Boroffka, Nikolaus 1957- Boroffka, Rodica Schäßburg - Weinberg Archaeologia romanica |
subject_GND | (DE-588)4143413-4 |
title | Schäßburg - Weinberg |
title_alt | Sighişoara "Dealul Viilor" |
title_auth | Schäßburg - Weinberg |
title_exact_search | Schäßburg - Weinberg |
title_exact_search_txtP | Schäßburg - Weinberg |
title_full | Schäßburg - Weinberg 2 Archäologische Grabungen bei der Fundstelle "Gräberfeld" / "Necropolă" Deutsches Archäologisches Institut, Eurasien-Abteilung ; Radu Harhoiu, Nikolaus Boroffka, Rodica Boroffka, Erwin Gáll, Adrian Ioniţă, Daniel Spânu |
title_fullStr | Schäßburg - Weinberg 2 Archäologische Grabungen bei der Fundstelle "Gräberfeld" / "Necropolă" Deutsches Archäologisches Institut, Eurasien-Abteilung ; Radu Harhoiu, Nikolaus Boroffka, Rodica Boroffka, Erwin Gáll, Adrian Ioniţă, Daniel Spânu |
title_full_unstemmed | Schäßburg - Weinberg 2 Archäologische Grabungen bei der Fundstelle "Gräberfeld" / "Necropolă" Deutsches Archäologisches Institut, Eurasien-Abteilung ; Radu Harhoiu, Nikolaus Boroffka, Rodica Boroffka, Erwin Gáll, Adrian Ioniţă, Daniel Spânu |
title_short | Schäßburg - Weinberg |
title_sort | schaßburg weinberg archaologische grabungen bei der fundstelle graberfeld necropola |
topic_facet | Aufsatzsammlung |
url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032646175&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032646175&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
volume_link | (DE-604)BV047241927 (DE-604)BV048403811 |
work_keys_str_mv | UT sighisoaradealulviilor AT harhoiuradu schaßburgweinberg2 AT boroffkanikolaus schaßburgweinberg2 AT boroffkarodica schaßburgweinberg2 |