Verfügbarkeit: "Głodnemu chleb na myśli"

"Głodnemu chleb na myśli": o znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska

Gespeichert in:

Bibliographische Detailangaben
Weitere Verfasser:	Nowosielska-Sobel, Joanna 1972- (HerausgeberIn), Strauchold, Grzegorz 1958- (HerausgeberIn), Nowakowski, Rafał ca. 20./21. Jh (HerausgeberIn)
Format:	Buch
Sprache:	Polish
Veröffentlicht:	Kraków Księgarnia Akademicka 2020 Wrocław Ośrodek Kultury i Sztuki
Schriftenreihe:	Wieś Dolnośląska bogactwem ziemi pisana tom 2
Schlagworte:	Getreidebau Landwirtschaft Gesellschaft Schlesien Aufsatzsammlung
Online-Zugang:	Inhaltsverzeichnis Inhaltsverzeichnis Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Abstract Register // Personenregister Register // Ortsregister
Beschreibung:	Auf dem Buchrücken auch mit dem Titel: O znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska Literaturangaben
Beschreibung:	505 Seiten Illustrationen
ISBN:	9788365892737 9788381383257

Internformat

MARC


LEADER	00000nam a2200000 cb4500
001	BV047223892
003	DE-604
005	20241118
007	t\|
008	210406s2020 xx a\|\|\| \|\|\|\| 00\|\|\| pol d
020			\|a 9788365892737 \|9 978-83-65892-73-7
020			\|a 9788381383257 \|9 978-83-8138-325-7
035			\|a (OCoLC)1245339035
035			\|a (DE-599)HEB474865266
040			\|a DE-604 \|b ger \|e rda
041	0		\|a pol
049			\|a DE-12
084			\|a OST \|q DE-12 \|2 fid
245	1	0	\|a "Głodnemu chleb na myśli" \|b o znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska \|c Joanna Nowosielska-Sobel, Grzegorz Strauchold, Rafał Nowakowski (red.)
246	1	3	\|a O znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska
264		1	\|a Kraków \|b Księgarnia Akademicka \|c 2020
264		1	\|a Wrocław \|b Ośrodek Kultury i Sztuki
300			\|a 505 Seiten \|b Illustrationen
336			\|b txt \|2 rdacontent
337			\|b n \|2 rdamedia
338			\|b nc \|2 rdacarrier
490	1		\|a Wieś Dolnośląska bogactwem ziemi pisana \|v tom 2
500			\|a Auf dem Buchrücken auch mit dem Titel: O znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska
500			\|a Literaturangaben
546			\|a Zusammenfassung der Beiträge in englischer Sprache
650	0	7	\|a Getreidebau \|0 (DE-588)4020792-4 \|2 gnd \|9 rswk-swf
650	0	7	\|a Landwirtschaft \|0 (DE-588)4034402-2 \|2 gnd \|9 rswk-swf
650	0	7	\|a Gesellschaft \|0 (DE-588)4020588-5 \|2 gnd \|9 rswk-swf
651		7	\|a Schlesien \|0 (DE-588)4052678-1 \|2 gnd \|9 rswk-swf
655		7	\|0 (DE-588)4143413-4 \|a Aufsatzsammlung \|2 gnd-content
689	0	0	\|a Schlesien \|0 (DE-588)4052678-1 \|D g
689	0	1	\|a Landwirtschaft \|0 (DE-588)4034402-2 \|D s
689	0	2	\|a Getreidebau \|0 (DE-588)4020792-4 \|D s
689	0	3	\|a Gesellschaft \|0 (DE-588)4020588-5 \|D s
689	0		\|5 DE-604
700	1		\|a Nowosielska-Sobel, Joanna \|d 1972- \|0 (DE-588)1049908074 \|4 edt
700	1		\|a Strauchold, Grzegorz \|d 1958- \|0 (DE-588)139212906 \|4 edt
700	1		\|a Nowakowski, Rafał \|d ca. 20./21. Jh. \|0 (DE-588)1177273276 \|4 edt
776	0	8	\|i Erscheint auch als \|n Online-Ausgabe \|z 978-83-8138-326-4
830		0	\|a Wieś Dolnośląska bogactwem ziemi pisana \|v tom 2 \|w (DE-604)BV047223889 \|9 2
856	4	2	\|m V:DE-603;B:DE-Mb50 \|q application/pdf \|u http://scans.hebis.de/HEBCGI/show.pl?47486526_toc.pdf \|3 Inhaltsverzeichnis
856	4	2	\|m HEBIS Datenaustausch \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Inhaltsverzeichnis
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Inhaltsverzeichnis
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Literaturverzeichnis
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Abstract
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Register // Personenregister
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000011&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Register // Ortsregister
940	1		\|n oe
940	1		\|q BSB_NED_20220608
942	1	1	\|c 630.9 \|e 22/bsb \|g 438
942	1	1	\|c 630.9 \|e 22/bsb \|g 43
943	1		\|a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032628446

Datensatz im Suchindex

_version_	1816072949316190208
adam_text	„Głodnemu Joanna Nowosielska-Sobel chleb na myśli Grzegorz Strauchold Rafał Nowakowski (red ) 0 znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym 1 kulturowym zboża na ziemiach polskich / ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska WIEŚ DOLNOŚLĄSKA BOGACTWEM ZIEMI PISANA TOM Kraków 2020 SPIS TREŚCI Słowo wstępne Starosty Wrocławskiego 9 JOANNA NOWOSIELSKA-SOBEL, GRZEGORZ STRAUCHOLD, RAFAŁ NOWAKOWSKI Wstęp od redakcji tomu 11 LANY ZŁOTYCH ZBÓŻ W KRAJOBRAZ DOLNEGO ŚLĄSKA WPISANE JOANNA NOWOSIELSKA-SOBEL Historia i teraźniejszość - zboże wpisane w krajobraz rolniczy wsi dolnośląskiej w latach 1740-1914 na przykładzie gmin obecnego powiatu wrocławskiego 15 RAFAŁ NOWAKOWSKI Uprawa zbóż jako dominanta w krajobrazie rolniczym Dolnego Śląska 35 „DOBROBYT WSI TO DOBROBYT MIAST, CZYLI ZBOŻA W POLITYCE STANISŁAW CIESIELSKI Znaczenie zboża dla realizacji pierwszego planu pięcioletniego w Związku Radzieckim 45 ROBERT KLEMENTOWSKI Zboże w symbolice i praktyce funkcjonowania komunistycznego aparatu bezpieczeństwa 63 DORADZTWO AGRONOMICZNE, CZYLI „O NALEŻYTEJ UPRAWIE ROLI PIOTR BADYNA Produkcja zbożowa i sprawy społeczne w dziele Jakuba Kazimierza Haura, pisarza agronomicznego końca XVII i początku XVIII wieku 77 JAGNA RITA SOBEL Uwagi nad rolnictwem każdemu gospodarzowi do wiedzenia potrzebne Rola kalendarzy w kształtowaniu i upowszechnianiu wiedzy o zbożach w Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVIII wieku 93 6 Spis treści JOLANTA LEŚNIEWSKA Stacja doświadczalno-rolnicza w Gołębiewie koło Kutna Zarys dziejów wiatach 1899-1939 111 ZBOŻA W KARTOGRAFII I HERALDYCE GRZEGORZ STRAUCHOLD Dolnośląski krajobraz zbożem pisany i rysowany w atlasach geograficznych 133 MAREK L WÓJCIK Zboża, ich uprawa i przetwórstwo w heraldyce gmin wiejskich i miejsko-wiejskich w III Rzeczypospolitej 141 „DOBRY MŁYN WSZYSTKO ZMIELE, A SPICHLERZ PRZECHOWA ELŻBIETA KOŚCIK, SZYMON KLECZ Młynarstwo na Śląsku od końca XVIII w do 1945 r 179 ADAM BANIECKI Młyny w powiecie bolesławieckim w latach 1945-1949 189 AGATA GABIŚ Funkcja, forma, adaptacja: przemysłowe dziedzictwo architektoniczne powiązane z produkcją mąki i chleba 211 „DOBRA I BUŁKA PRZY CHLEBIE, CZYLI ZBOŻA NA STOLE GRZEGORZ SOBEL Schlesischer Streuselkuchen Uwagi źródłowe do dziejów legendy kuchni śląskiej 237 MARCIN GADOCHA Pieczywo mieszkańców nowożytnego Krakowa i okolic 267 WALDEMAR ŻARSKI „Chleba naszego powszedniego czyli o kuchni polskiego ziemiaństwa 283 IRENA KORBELAROVA, RUDOLF ŻAĆEK Moućne knedliky v kucharskych knihach a receptarich slezske provenience 19 a poćatku 20 stoleti, aneb existoval slezsky knedlik? 293 DOROTA ŚWITAŁA-TRYBEK, LIDIA PRZYMUSZAŁA Po Bożym Ciele siej tatarkę śmiele O znaczeniu kaszy w kulturze kulinarnej Śląska 317 ANNA CZUBASZEK Słów kilka o piekarstwie, pieczywie i jego spożyciu 335 JÓZEF BŁAŻEWICZ, JOANNA KAWA-RYGIELSKA Piwowarstwo dawniej i dziś Słów kilka o tradycjach piwowarskich we Wrocławiu 353 Spis treści 7 „KIPI KASZA , CZYLI JĘZYKOWO-KULTUROWE ASPEKTY PROBLEMATYKI ZBOŻOWEJ ALICJA NOWAKOWSKA Gryka jak śnieg biała - językowo-kulturowy obraz gryki w polszczyźnie 365 „PLON NIESIEMY PLON W GOSPODARZA DOM - KULTUROWE ZNACZENIE ZBÓŻ MARIA HEROK Zniwniok, czyli jak dziękowano za żniwa w rejencji opolskiej wiatach 1933-1939 379 AGNIESZKA SZEPETIUK-BARAŃSKA Dożynki O letnim żegnaniu czasu niezwykłego 399 JACEK BOHDANOWICZ Zboże w kulturze ludowej 415 „NATURA UZDRAWIA - O ZNACZENIU ZBÓŻ W FARMACJI I KOSMETOLOGII DANUTA RAJ, JAKUB WĘGLORZ Zboża i ich wykorzystanie w medycynie staropolskiej na podstawie poradnika Pawła Jana Biretowskiego 433 WIKTORIA WÓJCIK Zdrowie i uroda: o wykorzystaniu zboża w farmacji i kosmetologii słów kilka 449 ZBOŻE INSPIRUJE KAMIL BURCZYŃSKI „A ziarno macie piękne, bardzo piękne , czyli kilka słów o historiach zbożem inspirowanych w polskich filmach pełnometrażowych i serialach telewizyjnych lat 1945-1989 471 Indeks osobowy 485 Indeks geograficzny 497 SPIS TRESCI Słowo wstępne Starosty Wrocławskiego. 9 Joanna Nowosielska-Sobel, Grzegorz Strauchold, Rafał Nowakowski Wstęp od redakcji tomu. 11 ŁANY ZŁOTYCH ZBÓŻ W KRAJOBRAZ DOLNEGO ŚLĄSKA WPISANE Joanna Nowosielska-Sobel Historia i teraźniejszość - zboże wpisane w krajobraz rolniczy wsi dolnośląskiej wiatach 1740-1914 na przykładzie gmin obecnego powiatu wrocławskiego. 15 Rafał Nowakowski Uprawa zbóż jako dominanta w krajobrazie rolniczym Dolnego Śląska. 35 „DOBROBYT WSI TO DOBROBYT MIAST”, CZYLI ZBOŻA W POLITYCE Stanisław Ciesielski Znaczenie zboża dla realizacji pierwszego planu pięcioletniego w Związku Radzieckim. 45 Robert Klementowski Zboże w symbolice i praktyce funkcjonowania komunistycznego aparatu bezpieczeństwa. 63 DORADZTWO AGRONOMICZNE, CZYLI „O NALEŻYTEJ UPRAWIE ROLI” Piotr Badyna Produkcja zbożowa i sprawy społeczne w dziele Jakuba Kazimierza Haura, pisarza agronomicznego końca XVII i początku XVIII wieku. 77 Jagna Rita Sobel Uwagi nad rolnictwem każdemu gospodarzowi do wiedzenia potrzebne. Rola kalendarzy w kształtowaniu i upowszechnianiu wiedzy o zbożach w Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVIII wieku. 93 6 Spis treści Jolanta Leśniewska Stacja doświadczalno-rolnicza w Gołębiewie koło Kutna. Zarys dziejów wiatach 1899-1939. 111 ZBOŻA W KARTOGRAFII I HERALDYCE Grzegorz Strauchold Dolnośląski krajobraz zbożem pisany i rysowany w atlasach geograficznych. 133 Marek L. Wójcik Zboża, ich uprawa i przetwórstwo w heraldyce gmin wiejskich i miejsko-wiejskich w III Rzeczypospolitej. 141 „DOBRY MŁYN WSZYSTKO ZMIELE”, A. SPICHLERZ PRZECHOWA Elżbieta Kościk, Szymon Klecz Młynarstwo na Śląsku od końca XVIII w. do 1945 r. 179 Adam Baniecki Młyny w powiecie bolesławieckim w latach 1945-1949. 189 Agata Gabiś Funkcja, forma, adaptacja: przemysłowe dziedzictwo architektoniczne powiązane z produkcją mąki i chleba. 211 „DOBRA I BUŁKA PRZY CHLEBIE”, CZYLI ZBOŻA NA STOLE Grzegorz Sobel Schlesischer Streuselkuchen. Uwagi źródłowe do dziejów legendy kuchni śląskiej. 237 Marcin Gad o cha Pieczywo mieszkańców nowożytnego Krakowa i okolic. 267 Waldemar Żarski „Chleba naszego powszedniego.”, czyli o kuchni polskiego ziemiaństwa. 283 Irena Korbelářová, Rudolf Žáček Moučné knedlíky v kuchařských knihách a receptářích slezské provenience 19. a počátku 20. století, aneb existoval slezský knedlík ?. 293 Dorota Świtała-Trybek, Lidia Przymuszała Po Bożym Ciele siej tatarkę śmiele. O znaczeniu kaszy w kulturze kulinarnej Śląska. 317 Anna Czubaszek Słów kilka o piekarstwie, pieczywie i jego spożyciu. 335 Józef Błażewicz, Joanna Kawa-Rygielska Piwowarstwo dawniej i dziś. Słów kilka o tradycjach piwowarskich we Wrocławiu. 353 Spis treści 7 „KIPI KASZA.” CZYLI JĘZYKOWO-KULTUROWE ASPEKTY PROBLEMATYKI ZBOŻOWEJ Alicja Nowakowska Grykajak śnieg biała - językowo-kulturowy obraz gryki w polszczyźnie. 365 „PLON NIESIEMY PLON W GOSPODARZA DOM” KULTUROWE ZNACZENIE ZBÓŻ Maria Herok Żniwniok, czyli jak dziękowano za żniwa w rejencji opolskiej wiatach 1933-1939. 379 Agnieszka Szepetiuk-Barańska Dożynki. O letnim żegnaniu czasu niezwykłego. 399 Jacek Bohdanowicz Zboże w kulturze ludowej. 415 „NATURA UZDRAWIA” ֊ O ZNACZENIU ZBÓŻ W FARMACJI I KOSMETOLOGU Danuta Raj, Jakub Wçglorz Zboża i ich wykorzystanie w medycynie staropolskiej na podstawie poradnika Pawła Jana Biretowskiego. 433 Wiktoria Wójcik Zdrowie i uroda: o wykorzystaniu zboża w farmacji i kosmetologi! słów kilka. 449 ZBOŻE INSPIRUJE. Kamil Burczyński „A ziarno macie piękne, bardzo piękne.”, czyli kilka słów o historiach zbożem inspirowanych w polskich filmach pełnometrażowych i serialach telewizyjnych lat 1945-1989. 471 Indeks osobowy. 485 Indeks geograficzny. 497 466 „NATURA UZDRAWIA”. Zakończenie Zboża i produkty zbożowe pozostają podstawowym składnikiem diet na całym świecie. Są cennym źródłem węglowodanów, białka i błonnika, a także witaminy E, niektórych witamin z grupy B, sodu, selenu, magnezu i cynku. Wydaje się jednak, że ich rola w pro mowaniu dobrego zdrowia wykracza poza dostarczanie składników odżywczych. Istnieje wiele dowodów sugerujących, że regularne spożywanie produktów zbożowych, zwłaszcza pełnoziarnistych, może odgrywać rolę w zapobieganiu chorobom przewlekłym, takim jak choroby sercowo-naczyniowe, cukrzyca i niektóre nowotwory. Konieczne są jednak dal sze badania w celu wyizolowania i scharakteryzowania tych bioaktywnych związków, któ re przyczyniają się do właściwości zdrowotnych i leczniczych. BIBLIOGRAFIA Aboelsoud N. EL, Herbal Medicine in Ancient Egypt, „Journal of Medicinal Plants Research” 2012, vol. 4, no. 2, s. 82-99. Angelov A. et al., Oats as a Matrix ofChoicefor Developing Fermented Functional Beverages, „Journal of Food Science and Technology” 2018, vol. 55, s. 2351-2360. Antonaci E et al. Recent Advances in Migraine Therapy, „SpringerPlus” 2016, vol. 5. Anwar Μ. A. et A., Anti-Hypertensive Herbs and Their Mechanisms ofAction: Part II, „Frontiers in Pharmacology” 2016, vol. 7. Arshadi A. et al., Effect ofBarley and Oats on High-density Lipoprotein Cholesterol and Triglycerides in Rats, „Pars Journal of Medical Sciences” 2014, vol. 12, s. 31-37. Awika J. Μ., Rooney L. W., Sorghum Phytochemicals and Their Potential Impact on Human Health, „Phytochemistry” 2004, vol. 65, no. 9, s. 1199-1221. Benson K. E et al. West African Sorghum bicolor LeafSheaths Have Anti-inflammatory and Immune- modulating Properties In Vitro, „Journal of Medicinal Food” 2013, vol. 16, no. 3, s. 230-238. Burdette A. et aí., Anti-Inflammatory Activity ofSelect Sorghum (Sorghum bicolor) Brans, „Journal ofMedicinal Food” 2010, vol. 13, no. 4, s. 879-887. Byun A. R., et al., Effects ofa Dietary Supplement with Barley Sprout Extract on Blood Cholesterol Metabolism, „Evidence-based Complementary and Alternative Medicine” 2015, vol. 2015. Carvalho A. B. L. De et al. Chemical Profile, AntibacterialActivity and Antibiotic-Modulating Effect ofthe Hexanic Zea Mays L. Silk Extract (Poaceae), „Antibiotics” 2019, vol. 8. Cicero A., Fogacci E, Banach Μ., Red Yeast Ricefor Hypercholesterolemia, „Methodist DeBakey Cardio vascular Journal” 2019, vol. 15, no. 3, s. 192-199. Cizauskaite U., Bernatoniene J., Innovative Natural Ingredients-BasedMultiple Emubions: The Effect on Human Skin Moisture, Sebum Content, Pore Size and Pigmentation, „Molecules” 2018, vol. 23. Dawid-Pać R., Medicinal Plants Used in Treatment ofInflammatory Skin Diseases, „Postępy Dermatologii i Alergologii” 2013, vol. 30, s. 170-177. Debegnach F. et A., Ergot Alkaloids in Wheat and Rye Derived Products in Italy, „Foods” 2019, vol. 8, no. 5. DeMaitre L., Medieval Medicine: The Art ofHealing, from Head to Toe, Santa Barbara-California 2013, s. 88,162. Wiktoria Wójcik Zdrowie i uroda: o wykorzystaniu zboża. AG7 DengN. et al., Assessment ofthe Phenolic Profiles, Hypoglycemic Activity, and Molecular Mechanism ofDifferent Highland Barley (Hordeum vulgare L.) Varieties, „International Journal ofMolecular Sciences” 2020, vol. 21. Devi P. B. et al., Health Benefits ofFinger Millet (Eleusine coracana L.) Polyphenols and Dietary Fiber: a Review, „Journal of Food Science and Technology” 2014, vol. 51, s. 1021-1040. Ekta Singh S., Potential ofMillets: Nutrients Composition and Health Benefits, „Journal of Scientific and Innovative Research” 2016, vol. 5, s. 46-50. El Shebini S. Μ. et al., Obesity Related Metabolic Disorders and Risk ofRenal Disease: Impact of Hypocaloric Diet andAvena Sativa Supplement, „Macedonian Journal ofMedical Sciences” 2018, vol. 6, s. 1376-1381. Eltorai I. 'M., A Spotlight on the History ofAncient Egyptian Medicine, Boca Raton 2019, s. 129-157. Gul S. et al., Multiple Pathways are Responsiblefor Anti-inflammatory and Cardiovascular Activities ofHordeum vulgare L., „Journal of Translational Medicine” 2014, vol. 12. Habiyaremye C. et al. Proso Millet (Panicům miliaceum L.) and Its Potentialfor Cultivation in the Pacific Northwest, U.S.: A Review, „Frontiers in Plant Science” 2017, vol. Ί. Hallmans G. et al., Rye, Lignans and Human Health, „Proceedings of the Nutrition Society” 2003, vol. 62, no. 1, s. 193-199. Hargrove J. et al. Inhibition ofAromatase and a-amylase by Flavonoids and Proanthocyanidinsfrom Sorghum bicolor Bran Extract, „Journal of Medicinal Food” 2011, vol. 14, s. 799-807. Jonsson K. et al., Rye and Health - Where Do We Stand and Where Do We Go?, „Trends in Food Science and Technology” 2018, vol. 79, s. 78-87. Kil H., SeongE. et al. Antioxidant and Antimicrobial Activities of Crude Sorghum Extract, „Food Chemistry” 2009, vol. 115, no. 4, s. 1234-1239. Kulichová K. et al., Phenolic Compounds and Biological Activities ofRye (Secale cereale L.) Grains, „Open Chemistry” 2019, vol. 17, no. 1, s. 988-999. Lansakara L.H.M.P.R. et al. Nutritional Composition and Health Related Functional Properties of Eleusine coracana (Finger Millet), „Procedia Food Science” 2016, vol. 6, s. 344-347. Lee S. et al., A Fermented Barley and Soybean Formula Enhances Skin Hydration, „Journal of Clinical Biochemistry and Nutrition” 2015, vol. 57, s. 156-163. Lin T. K. et al., Anti-Inflammatory and Skin Barrier Repair Effects ofTopicalApplication ofSome Plant Oils, „International Journal ofMolecular Sciences” 2017, vol. 19. Linina A. et al. Winter Rye (Secale cereale L.) Antioxidant Capacity, Total Phenolic Content and Quality Indices, „Agronomy Research” 2020, vol. 18. Maleki-Saghooni N. et al., The Effectiveness and Safety ofIranian Herbal Medicinesfor Treatment ofPremenstrual Syndrome: A Systematic Review, „Avicenna Journal of Phytomedicine” 2018, vol. 8, no. 2, s. 96-113. Mao R. et al., Naked Oat (Avena nuda L.) Oligopeptides: Immunomodulatory Effects on Innate and Adaptive Immunity in Mice via Cytokine Secretion, Antibody Production, and Th Cells Stimulation, „Nutrients” 2019, vol. 11. Mujariya R., Bodla R., A Study on Wheat Grass and Its Nutritional Value, „Food Science and Quality Management” 2011, vol. 2. Nguyen T. et al., Red Yeast Rice, „Foods” 2017, vol. 6, no. 3. 468 „NATURA UZDRAWIA”. Nishizawa N., Fudamoto Y., The Elevation ofPlasma Concentration ofHigh-density Lipoprotein Cholesterol in Mice Fed with Proteinfrom Proso Millet, „Bioscience, Biotechnology and Bio chemistry” 1995, vol. 59, no. 2, s. 333-335. Okokon J. E. et al., Antimaiarial and Antiplasmodial Activity ofHusk Extract and Fractions ofZea mays, „Pharmaceutical Biology” 2017, vol. 55, s. 1394-1400. Oladiji A. T. et al., Anti-anaemic Potentials ofAqueous Extract ofSorghum bicolor (L.) Moench Stem Bark in Rats, „Journal of Ethnopharmacology” 2007, vol. Ill, no. 3, s. 651-656. Palungwachira P. et al., Antioxidant and Anti-Inflammatory Properties ofAnthocyanins Extractedfrom Oryza sativa L. in Primary Dermal Fibroblasts, „Oxidative Medicine and Cellular Longevity” 2019, vol. 2019. Peng L. et al., Effects ofChinese Medicines on Monacolin КProduction and Related Genes Transcription ofMonascus ruber in Red Mold Rice Fermentation, „Food Science Nutrition” 2020, vol. 8, s. 2134-2142. Rios Μ. et al., „Horchata” Drink in Southern Ecuador: Medicinal Plants and People’s Wellbeing, „Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine” 2017, vol. 13. Roh K. et al. Anti-inflammatory Effects ofZea mays L. Husk Extracts, „BMC Complementary and Alternative Medicine” 2016, vol. 16. Rungratanawanich W. et al. Redox Homeostasis and Natural Dietary Compounds: Focusing on Antioxidants ofRice (Oryza sativa L.), „Nutrients” 2018, vol. 10, no. 11. Schardl C. L., Introduction to the Toxins Special Issue on Ergot Alkaloids, „Toxins” 2015, vol. 7, no. 10, s. 4232-4237. Sethi A. et al., Moisturizers: The Slippery Road, „Indian Journal of Dermatology” 2016, vol. 61, s. 279-287. Sharma S. et al. Therapeutic Potential of Wheatgrass (Triticum aestivum L.)for the Treatment of Chronic Diseases, „South Asian Journal ofExperimental Biology” 2013, vol. 3, no. 6, s. 308-313. SongJ. et al., Quality and Authenticity Control ofFunctional Red Yeast Rice - A Review, „Molecules” 2019, vol. 24, no. 10. Spada F. et al., Use ofFormulationsfor Sensitive Skin Improves the Visible Signs ofAging, Including Wrinkle Size and Elasticity, „Clinical, Cosmetic and Investigational Dermatology” 2019, vol. 12, s. 415-425. Wasonga C., Osoro Μ., Anti-tumour Activity ofAqueous Wheat Grass Extracts against Chemically Induced Carcinogenesis, „IOSR Journal of Pharmacy and Biological Sciences” 2017, vol. 12, no. 3, s. 24-28. Yan N. et al., Morphological Characteristics, Nutrients, and Bioactive Compounds ofZizania latifolia, and Health Benefits ofIts Seeds, „Molecules” 2018, vol. 23, no. 7. Zeng Y. et al. Molecular Mechanism ofFunctional Ingredients in Barley to Combat Human Chronic Diseases, „Oxidative Medicine and Cellular Longevity” 2020, vol. 2020. Zeng Y. et al. Preventive and Therapeutic Role ofFunctional Ingredients ofBarley Grassfor Chronic Diseases in Human Beings, „Oxidative Medicine and Cellular Longevity” 2018, vol. 2018. Zhang Y. et al., Anti-Diabetic, Anti-Oxidant and Anti-Hyperlipidemic Activities ofFlavonoidsfrom Corn Silk on STZ-Induced Diabetic Mice, „Molecules” 2015, vol. 21. Wiktoria Wójcik Zdrowie i uroda.: o wykorzystaniu zboża. 469 Zhou Q. et al. Antitussive, Expectorant and Bronchodilating Effects ofEthanol Extract ofSorghum bicolor (L.) Moench Roots, „Journal of Ethnopharmacology” 2013, vol. 149, no. 1, s. 297-302. Zhu B. et al., Red Yeast Rice: A Systematic Review ofthe Traditional Uses, Chemistry, Pharmacology, and Quality Control ofan Important Chinese Folk Medicine, „Frontiers in Pharmacology” 2019, vol. 10. STRESZCZENIE Zboża to grupa roślin uprawnych należących do rodziny wiechlinowatych (Poaceae). Są one uprawiane ze względu na ich wysoce odżywcze jadalne nasiona. Główne zboża spo żywane na całym świecie to pszenica, ryż, kukurydza, jęczmień, owies, żyto, proso i sorgo. Już od starożytności wykorzystywano zboże nie tylko w celach spożywczych, ale również w lecznictwie i szeroko rozumianej kosmetologu. Zboża i produkty zbożowe pozostają podstawowym składnikiem diet na całym świecie. Są cennym źródłem węglowodanów, białka i błonnika, a także witaminy E, niektórych witamin z grupy B, sodu, selenu, magne zu i cynku. Wydaje się jednak, że ich rola w promowaniu dobrego zdrowia wykracza poza dostarczanie składników odżywczych. Istnieje wiele dowodów sugerujących, że regularne spożywanie produktów zbożowych, zwłaszcza pełnoziarnistych, może wpływać na zapo bieganie chorobom przewlekłym, takim jak choroby sercowo-naczyniowe, cukrzyca i nie które nowotwory. Konieczne są jednak dalsze badania w celu wyizolowania i scharaktery zowania tych bioaktywnych związków, które przyczyniają się do właściwości zdrowotnych i leczniczych zbóż. Słowa kluczowe: zboża, skład zbóż, zboża w medycynie, choroby przewlekłe, aktywność biologiczna, leki roślinne ABSTRACT Health and Beauty: A Few Words about the Use ofGrain in Pharmacy and Cosmetology Grains are a group of crop plants belonging to Poaceae family. They are cultivated for their highly nutritious edible seeds. The main cereals consumed around the world are wheat, rice, corn, barley, oats, rye, millet and sorghum. Since ancient times, grain has been used not only for food, but also in medicine and cosmetology. Grains and cereal products still remain an essential component of diets around the world. They are a valuable source of carbohydrates, protein and fiber, as well as vitamin E, В group vitamins, sodium, selenium, magnesium and zinc. However, it seems that their role in promoting good health goes bey ond providing nutrients. There is a lot of evidence suggesting that regular consumption of cereal products, especially whole grains, may play a role in the prevention of chronic dise ases such as cardiovascular disease, diabetes and some cancers. However, further research is needed to isolate and characterize those bioactive compounds that contribute to health and healing properties. Keywords: grains, grains composition, grains in medicine, chronic disease, biological acti vity, plant drugs INDEKS OSOBOWY Abdalla Michael 336-337, 340, 345 Aboelsoud Neveen Helmy 450 Awika Joseph Μ. 463 Adam Józef ЗОЇ Badyna Piotr 12,78, 88, 91 Adam Theresa 250,300-301,304-307,309-311, Babicke Joachim 299, 381 Bahlke Joachim 239 313-315 Adamczewski Marek 145,153-155,157,164 Adamiec-Gracki Zbigniew 203 Adamowicz Bronisław 204 Adamowskijan 323 Alfa Ludwik 391 Albrecht II Habsburg 358 Aleksandra Fiodorowna zob. Aleksandra Romanowa Baier Arthur 219 Baik Byung-Kee 438 Balashov Eduard 95 Balińska Grażyna 212, 215 Balińska Maria 274 Balińska-Ciężki Dorota 212, 216 Baliński Jerzy A. 212, 215 Banaszkiewicz Anna 84 Aleksandra Romanowa 242 Baniecki Adam 12,189, 210 Amalia zob. Gürth Christine Dorothea Ambroziak Zygmunt 336, 338,340-341,345 Amelang Carl Friedrich 248 Bańkowski Andrzej 367-368 Bański Jerzy 138 Angelov Angel 455 Anna Sapieżyna 276 Anonim tzw. Gall 156 Barański Euzebiusz 152, 215 Barciak Antoni 444 Antonaci Fabio 465 Anwar Μ. Akhtar 456 Berlińska Danuta 393 Bartkiewicz Kazimierz 143 Bartmiński Jerzy 374 Arendt Ada 96 Baranowski Bohdan 78,149, 213-215 Bardel Franciszek 268,271 Arranz-Otaegui Amaia 335 Arshadi Abotaleb 451 Artizow A. 48 Bartnikowska Elżbieta 347 Baszkin A. W. 55-56 Arystoteles 79 Arzani Ahmad 438 Baumann Caroline 244-245 Bazielich Barbara 409 Bąk Stanisław 379 Ashraf Muhammad 438 Aufschlag Kazimierz 116-117 Augustyniak Urszula 93,95,104 Bauch Hermann 258 Becker Anna 137 Benson Kathleen E 463 486 Indeks osobowy Berendt Elżbieta 400 Berger Walter 158 Bernard z Krakowa 95 Burszta Józef404,422 Burszta Wojciech J. 400,406 Butder Danuta 374 Bernatoniene Jurga 457 Bialobrzeski Jerzy 151 Bytnar-Suboczowa Maria 379, 385 Biegeleisen Henryk 78 Byun A Ri 451 Bieńkowska Barbara 444 Bieńkowski Tadeusz 78 Bystroń Jan Stanislaw 78 Bilewski Bogusz 475 Cakunow S. W. 46 Carta Roland 231 Biretowski Pawel Jan 433,435-442,444,447 Carvalho Ana Beatriz Linard de 453 Bukowski Józef 203 Biskup Izabela 440 Chachulowa Jadwiga 438 Blana Ernst 385, 387 Bleiber Helmut 299 Błażewicz Józef 12,264 Bock Eduard 246 Bodla Ramesh 459 Bogdanow Helena 444 Bogucka Maria 94 Bohdanowicz Jacek 13, 328,416,426,432 Böhle E. 389-390 Boloz Wojciech 435 Borkowski Roman 118 Bowbeiski Strzeżyslaw 118 Cçkalski Eugeniusz 477-478 Chałupczak Henryk 95 Chęciński Sylwester 472,479,481 Chlebowczyk Józef 322 Chlewniuk O. W. 49, 56 Chmielowski Benedykt 87 Chodkiewicz А. 357 Chorowska Małgorzata 354 Chorzempa Andrzej 204 Chorzempa Józef 203 Chryzyp z Tyany 344 Chrzempa Józef 201 Chudecki Mariusz 152 Bożek Arkadiusz 392 Brachvogel Emil 252 Brandt Włodzimierz 111 Chyla Piotr 69 Chyliński Jędrzej 98 Braun von Braunthai Karl Johann 242 Ciesielski Stanislaw 12,45,49, 62 Ciesielski Tomasz 160,171 Bronicz Stanislaw 416-417,422 Brożek 194 Brożek Ludwik 322 Brückner Aleksander 83-84,367 Brückner Ernst 257 Cicero Arrigo 462 Cinciala Andrzej 320 Ciołek Tadeusz Maciej 409 Cizauskaite Ugne 457 Cnapius Gregoriusqq 369 Brudzyński Andrzej 354 Brylka-Jesionek Agata 96 Brzoska Franciszek 438 Conrads Norbert 299 Crescentyn Piotr 79 Buchwald-Pelcowa Paulina 436 Bukraba-Rylska Izabela 406 Burak Marek 20,28 Cukierska Zofia 135 Cybulski Bogdan 36,38 Crowley David 481 Burczyński Kamil 13,471,484 Burdette Amy 463 Czaja Izabela 271 Czapiewski Edward 36 Czapliński Marek 20, 381 Burdzy Józef 192, 203 Czapliński Władysław 95 Indeks osobowy Czarnota-Bojarski Michał 193-196 Cząstkę-Szymon Bożena 322-323 Czekaj Maria 38 Czekalski Andrzej 478 Czernik Stanisław 78,401 Czubaszek Anna 12,335,351 Dacka-Górzyńska Iwona Μ. 94 Dangei Stanisław 115 Daniłow W. P. 46,48-50 Darré Richard Walther 383 Davies Robert W. 47,50-53,55-56 Dawid-Pać Renata 456 Debegnach Francesca 465 Dejunowicz Kazimierz 478 Dunaja Bogusław 376 Duńczewski Stanisław Józef79, 95,104-105 Dutkiewicz Rafał 212, 230 Dygacz Adolf321, 323 Dymmel Piotr 142 Dymna Anna 480 Dynak Władysław 372 DzieżycJ. 136 Dziki Tomasz 112 Dzikowska Joanna 230 EichendorffJoseph von 253 Eisler Jerzy 480 DeMaitre Luke 450 Ekta Singh S. 457 El Shebini Salwa Μ. 455 Elian Klaudiusz 79 Deng Na 451 Dengler Anna 302 Escoffier Auguste 250 Dengler Maria 306-307,309-310,314-315 Devi P. Bruntha 457 Estreicher Karol 272,436 Eysymontt Rafał 216, 230 Dçbosz-Zalewska Dorota 162,165 Dębski Andrzej 36 Falimirz Stefan 269,435 Dębski Maciej 99-100,102,105 Diderot Denis 252 Digaitiene A. 440 Dittertová Eva 294 Długosz Józef 95 Eltorai Ibrahim Μ. 450 Falkowski Tomasz 472 Feise Wilhelm 358 Fellbieger Kurt 185 Fellgiebel Gustaw 183 Fendler G. 239 Ferber Marja 341-342 Długoszewski Stanisław 335 Doerfert Max 227 Dołżycka В. 426 Ferro Marc 472 Fiderkiewicz Maria 406 Dorez Krzysztof 152 Findeisen Władysław 112 Doroszewski Witold 83 Drechsler Pau 329 Flemming Carl 245 Forstner Dorothea 145,158 Drelicharz Wojciech 142,161 Drobek Wiesław 143 Drożdż Anna 143 Frazer James George 401 Friebe Carl August 360 Dubiel Ludwik 322,325 Dubisz Stanisław 375 Dudek Antoni 477 487 Findeisen S. 239 Fritsche Hans H. 257 Fryderyk II Wielki 248 Fryderyk III Hohenzollern 254 Fryderyk Wilhelm III242 Dudek Stanisław 201, 203 Dudziński Paweł 143,161 Fryderyka Hohenzollern zob. Aleksandra Roma nowa Dumanowski Jarosław 434 Fudamoto Yoshiharu 458 Fülleborn Georg Gustav 238, 241 Dumin Henryk 400 488 Indeks osobowy Gadocha Marcin 12,267, 271, 275, 281 Groll Michał 98,103 Gadziński Teodor 391 Gajny Izabela 219 Groß Michael 162,172 Grothus Antoni 276 Gargas Zygmunt 78 Grzelczak-Miłoś Iwona 162 Gul Saima 451 Garlicki Stanisław 273 Gaudy Franz von 251 Gumowski Marian 159,161-165 Gürnth Christina Dorothea 240-241, 297-299, Gawdzik Marek 231 Gawrecki Dan 381 Gclderblom Bernhard 383 309 Gustaw II Adolf 157 Gerber Piotr 220,224 Getty J. Arch 50 Gut Agnieszka 143,163 Gut Pawel 143 Gierek Edward 136,480 Gierowski Józef Andrzej 93 Guzek KrzysztofJ. 161 Gwóźdź Andrzej 473 Gzowscy, rodzina 161 Gloger Zygmunt 401 Gładysz Mieczysław 324,416 Głowacki Kazimierz 152 Głowacki Tomasz 229 Głowiński Tomasz 78 Godula Róża 402 Gogolewski Ignacy 474 Goliński Mateusz 19, 21,357 Goller Eileen 257 Gołand J. 47 Gołaś Wiesław 478 Gołąbek Damian 165 Gołdyn Piotr 143,156 Gołębiowski Janusz 207 Gołębiowski Stanisław 112 Gorczyńska Małgorzata 96-98,100,102,106 Gorinow Μ. Μ. 46 Gorskaja G. W. 49 Habiyaremye Cedric 457 Hadas T. B. 153 Hallmans Göran 464 Halot Antoni 323 Hanich Andrzej 238 Hańcza Władysław 475,479 Harc Lucyna 21, 33 Hargrove James 463 Harless Johann Christian Friedrich 241 Harrison Mark 47, 50 Hauptmann Gerhart 253, 261 Haur Jakub Kazimierz 77-88, 90,355,435 Heisig Hans Joachim 387 Henneking E. 247 Hennies Karl 356 Henryka III Walczy 354 Herba Barbara 153 Herberstein Johann Hieronymus von 245 Gorzny Willi 297 Górska Barbara 96,100 Herloßsohn Carl 297 Grabka Barbara 375 Grabny Barbara 212 Herok Maria 13, 379, 397 Hezjod 94 Grabowski Ambroży 272, 276 Grabowski Elisabeth 387 Hilbert Hermann 223-225,234-235 Hilbert, rodzina 214, 224 Hinz H. 444 Grabski Wladyslaw 113,115-116 Graszewicz Marek 359 Gregory Paul R. 46 Gródecki Roman 156 Grodziski Stanislaw 93 Hider Adolf 183,390 Hoff Bogumił 327 Hoffman von Fallersleben August Heinrich 252, 261 Indeks osobowy Hofmann G. 257 Holtei Karl von 242, 245-246, 248, 250-251, Kaczmarek Ryszard 381-382 253,258,260 Holub Barbara 287 Hosseinzadeh S. 439 Kadlubiec Karol Daniel 321-322, 328 Howorski Jerzy 335 HuczyńskiB. 137 Karbowiak Antoni 272, 274 Karłowicz Jan 375 Huntemann Hans 354 Karpińska Małgorzata 474 Hupka Herbert 257 Kaszuba Elżbieta 212,230 Katz Solomon H. 274 Hupp Otton 151,158-159,163 Kaczor Emilia 229 Kaminski 195 Kaminski Mieczysław 229 Hytrek Adolf323,409 IlnychW. 48 Imańska Iwona 436 Kaiisch Jan Józef 269 Kauschke Joseph 326 Inglot Stefan 23,104,366,382 Iwaszkiewicz 194-196 Kawa-Rygielska Joanna 12, 353, 364 Iwnickij N. A. 48, 53 Jamroz Dorota 438 Kawałko Marian Janusz 434 Keil Maria 386-387 Keller Gorkauer 359 Kessel zu Tscheutsch Adolph von 251 Jan III Sobieski 80 Jan Kazimierz 79 Kęsik Jan 212, 230 Jan Olbracht 268, 272 Jan XXIII, papież 373 Kiereś Malgorzata 328-329 Kil Hyun Young 462 Janczak Julian 21-22,105,179-180, 318-319 Janeczek Jerzy 480 Kiniorski Marian 116,118,123 Kiple Kenneth F. 84 Janik Maciej 97,436 Jankowski Rafal 434 Jarosz Dariusz 67 Kirschke Krystyna 227-228 Jarosz Miroslaw 346 Jasiukowicz Stanislaw 116 Jastrzębiec Wojciech 275 Kitowicz Jędrzej 274 Jaworski Karol 271 Klaussmann Anton Oskar 323 Jaworski Pawel 19 Jelicz Antonina 268 Klecz Szymon 12,179,186-188 Kleinod, rodzina 28 JerzmańskiJan 212, 230-231, 234 Jezierski Andrzej 66 Johannes Joachim 257 Klementowski Rafał 12,63, 66, 68-69, 75 Klemm Gustav 241 Johnson Hildegard Binder 299 Jonsson Karin 464 Jordan Gerhard von 254 Kraupa Zigmantas 150 Kirschke Pawel 227-228 Kiryk Feliks 268 Klady William 199 Klapper Joseph 310, 329 Klich Jan 191,203-204 Klim Roman 147 Klimasz Józef200,2020203 Klimin 1.1.49 Jusiak Pawel 275 Klonder Andrzej 361 Kluczniok Klaudia 381,410 Kluk Krzysztof 366 Kaczko К. 409 Kłodnicki Zygmunt 373, 375,416-417 Joseph Kroll 242 Jungtus Ludwig Ferdinand 248 489 490 Indeks osobowy Knie John Georg 23,183-184 Kochanowski Jan 284 Krzaczkowski Kazimierz 481 Krzeczkowski Henryk 401 Kociniak Marian 475 Krzymuski Henryk 115 Kociszewskijerzy 136 Koelling H. 328 Krzyżanowski Julian 372-373,375 Kubiak Irena 406 Köhler Johann David 239 Kolberg Oskar 239, 373,401-402 Komarzyńska-Swieściak Elżbieta 228 Kubiak Krzysztof 406 Kubik 195 Komornicka Anna M. 79 Konarzewska Małgorzata 318, 325 Koncewicz T. J. 356 Kondracki Jerzy 135 Kubisz Jan 326-327 Kübler Marie Susanne 247 Kucharski Gerard 156 Kucharski Wojciech 143 Kondraszyn W. W. 47, 51, 53-54, 57 Konopka Stanisław 443 Kucharzyk Renata 375 Kuchowicz Zbigniew 78 Kuczyński Stefan K. 142 Konopska Beata 136,186 Kuhna 329 Konwicki Tadeusz 286-287,476 Kopaliński Wladyslaw 473-474,481 Kulak Teresa 20 Kulichová Katarína 464 Kopka Bogusław 68 Kunachowicz Hanna 438,441 Korbelářová Irena 12, 293, 296, 301,316 Kordjak Joanna 481 Kunze Wolfgang 354,357-358 Kuraś Katarzyna 380,410 Kornecki Marian 146,148 Kurowski 271 Korzeniowska Wiesława 319,322,327-328 Kosch Wilhelm 253 Kurpiewski Piotr 472,477 Koszelewa L. 49 Kościk Elżbieta 12,179,186 Kowalczyk-Ciomek Małgorzata 380,410 Kowalski August 391 Kowalski Józef 434 Kowalski Piotr 77-78, 267,406 Kowalski Wacław 479 Krackhart Carl 247 Kramarczyk Mieczysław 203 Krasicki Ignacy 401 Kraszewski Józef Ignacy 401 Krauß Irene 239 Kurz Iwona 473,479 Kusiak Franciszek 198 Küster Hansjörg 84 Kuśnierz-Zawadowska Ewa 225,235 Kutz Kazimierz 481 Kutzer Paul 160-163,165 Kwaśniewski Aleksander 404 Kwiatkowski Tadeusz 475 La Varenne Francois Pierre 274 Lange Helene 256 Laskowska Krystyna 147 Lawrence Conrad 1.434 Ledóchowski Aleksander 476 Kravar Z. 302 Lee S. 452 Krawczak Tadeusz 149 Krebs Julius 245 Lehnert Ludwig 252 Lemański Krzysztof 214,224 Kretschemer Dora Lotti 240-241, 256 Król Eugeniusz Cezary 477-478 Królówna Krystyna 474 Leopold I Habsburg 359 Łepski 194 Kryński Adam 375 Leszczyńska Cecylia 66 Leszczycki Stanisław 136 Indeks osobowy Leszczyński Witold 480-481 Leśniakowska Marta 78,229 Małachowicz Edmund 213, 217-218 Malęczyński Jan 392 Leśniewska Jolanta 12,111,128 Manger Julius 450 Manning Roberta Thompson 50 Mao Ruixue 455 Leśniowski Stanisław 112,114-117,120,123 Lewandowska Liliana 317 Ligęza Józef 319 Ligoń Stanisław 391 Lin Tzu-Kai 456 Linde Samuel Bogumił 270, 274, 369-371, 375 Linek Bernard 381 Linina A. 464 Lipok-Bierwiaczonek Maria 381 Lipscy, rodzina 161 Lis Hanna 336 Marcinowska M. 78 Marczak Antoni 121,123 Marecki Józef 143-144,146,156 Markiewicz Iwona 225 Markiewicz Maria 93,105 Markiewicz Witold 225 Maron Jerzy 21 Masnyk Marek 381 Lis Paweł 336 Mathis Max 219 Maurizio Adam 336,338 Literski Franciszek 391 Litwiniuk Anna 94,102 Mayenowa Maria Renata 271, 375 Mazurkiewicz Piotr 196, 203-204 Lompa Józef320, 324 Mączyński Jan 368 McDonald Donald 78 Lubelski Tadeusz 472-473,475,478 Ludwig Jerzy 322-323 Luiza Pruska 242 Łysko Alojzy 321 Łabońska Elżbieta 238, 295, 300,324 Łeńska-Bąk Katarzyna 326 Łepkowski Józef 276 Łęcki Marian 115 Łuczak Czesław 112, 277 Łuczyński Maciej 271 Lukasiewicz Dariusz 27 Łużyniecka Ewa 228 Machoj Jan 271 Maciejowski Wacław Aleksander 272 Madej Antoni 269, 276, 319 Magura Wilhelm 21, 26 Majchrzak Józef 321 Majchrzak Krzysztof480 Makowski Adam 13 Maksymiuk Urszula 149 Maksymowicz Zofia 149 Malczewski Jacek 476 Maleki-Saghooni Nahid 460 Malinowski Lucjan 322-325, 327 Michalczyk Andrzej 381-382 Michalkiewicz Stanisław 23,182 Mickiewicz Adam 11, 371 Migdał Maria 336 Migdał Władysław 336-337, 341,344 Mikojan Anastas 54-55 Mikołaj I Romanow 242 Misiągiewicz Justyna 95 Modrzewski Andrzej Frycz 164 Moeke Evamaria 309 Molski Piotr 213 Morsztyn Andrzej 80 Morykoni, rodzina 80 Mościcki Ignacy 123, 391,404 Moźejko Beata 151-152, 163 Mrozówna Ewa 366-368 Mruklik Barbara 473,476-477 Mucha Edyta 478 Mucha Teresa 226 Mühle Konkordia 195 Mujariya Rajesh 459 Müller Karel 302 Müller Max 21-22 491 492 Indeks osobowy Muła Arkadiusz 19 Ornelas Kriemhild Conce 84 Műnkéi Daniela 383 Orzechowski Kazimierz 20 Mycielski Andrzej 382 Osokina E. A. 57 Myszyńska Anna 318, 323,329 Nadolski Przemysław 160-162,164 Nałęcki Konrad 478 Osoro Maureen 460 Ostoja-Samborski Bohdan 392 Napoleon Bonaparte 251 Otałęga Zdzisława 137 Owczarek Józef 203 Nasz Adolf319, 322 Naumienko Teodor 136 Pachciarek Paweł 145 Pachoński Jan 268 Nawrocki Jerzy 137 Paczkowski Andrzej 65 Paderewski Józef 120 Nazarienko N. N. 55-56 Nebesny Ewa 444 Palladiusz Rutyliusz Taurus Emilianus 79 Nguyen Thu 461 Palungwachira Pakhawadee 461 Niedźwiedzki Władysław 375 Pałasiński Romuald 118-125,132 Panic Idzi 478 Niekrawietz Hans 257 Niemen Czesław 287,477 Niewiadomski Marek 154 Papkow S. A. 48 Niezabitowski Karol 123 Passendorfer Jerzy 473,476,481 Patas-Trojan Ewa 226 Pawlak Janina 137 Nishizawa Naoyuki 458 Niszczota Stanisław 365 Nitsch Kazimierz 366-368 Nixdorf Tatjana Katherine 294 Partyka Joanna 78,94 Norkowska Marta 284 Pawlak Władysław 137 Pawlik Mieczysław 148 Pazdro Zbigniew 268 Nowak Krzysztof 478 Pazera Tadeusz 358 Nowakowska Alicja 13, 365, 377 Pelz Eduard 243,298-299 Pelz Henrietta 243-245,249-250,254,261,298- Nowakowski Rafal 12,26-27,35-36,42,44,134, 143,296 Nowiński Marian 366, 372 306,309-310,313-315 Pelz Paul 300 Peng Lin 461 Nowosielska-Sobel Joanna 12,15,19,23, 25-27, 33,42,143,296 Nudclmann 196 Perene Aleksander 78 Perepeczko Marek 476 Ochmański Wladyslaw 77,98-99 Ociepka Beata 198 Oficjalska Elżbieta 24 Perlak Bartłomiej 215, 224 Perlick Alfons 380, 385-387 Perłakowski Adam 434 Ogrodowska Barbara 401-404 Petschek-Sommer B. 295 Okokon Jude E. 454 Okólska Halina 354 Oladiji A. T. 463 Olbrychski Daniel 476 Peuckert Will Erich 329 Piątkowska Krystyna 406 Olędzki Jacek 409 Piechaczkowicz Franciszek 271 Pieczka Franciszek 478 Ondrusz Józef320, 322,324-325 Opale K. 23 Piątkowski Krzysztof 406 Piech Zenon 142,161 Piekosiński Franciszek 268,272,275 Indeks osobowy Piesiewicz Henryk 243,345 Rezi Néni zob. Giirth Christine Dorothea Pinto von 28 Piszczkowski Mieczysław 78 Ring Max 252-253 Plewako Andrzej 151,159 Plezia Marian 156 Rita Sobel Jagna 12,93,110 Plinius Claudius Aemilianus 79 Plundra Elisabeth 302, 306-307, 309-310, 314-315 Plundra Marie (zm. 1837) 302 Plundra Marie (zm. 1880) 302, 306-307, 309310,314-315 Pluntzkau Anthon 359 Płonka-Syroka Bożena 442,448 Płotnicki Bolesław 481 Podkówki Witold 438 Podolska Grażyna 85 Podraża Antoni 77,79 Rios Montserrat 453 Roche Leon Malhomme de la 392 Roger Juliusz 321 Rogowska Ewa 366, 369 Roh Kyung-Bae 454 Rohrer Maria 299 Rok Bogdan 79,94-97,100,102,434,444 Roman Grzegorz 20, 28 Romanowicz A.gnieszka 152 Romer Eugeniusz 134-135 Rooney Lloyd W. 463 Rosicka-Kaczmarek Justyna 444 Rösler Helene 300 Popiński Krzysztof 36,78 Rostworowski Emanuel 104-105 Roszak-Kwiatek Paweł 212 Porrmann Ulf 257 Poser Jan August 99 Rotter Lucyna 143-145, 156 Rotterowa Maria 246 Pośpiech Jerzy 322,328-329,379,384,386,401, Ruchniewicz Małgorzata 19 Rungratanawanich Wiramon 460 475 Potocki Roman 10,13 Pożoga Stanislaw 203 Prieobrażenski Jewgienij 46 Przepełski Bolesław 125 Przerwa Tomasz 19 Przyborowski Barbara 276 Przybyła-Dumin Agnieszka 212 Ruszkowska Barbara 370, 372 Ruszkowski Marek 370,372 Rybarski Roman 104 Rybkowski Jan 473,475,481 Ryguła Ewa Maria 162,165 Rymut Kazimierz 374 Ryszkowski Franciszek Ksawery 97 Przybytek Dariusz 20 Rzemieniuk Tadeusz 358 Przymuszała Lidia 12, 300, 317, 320, 324-325, 334 Rzepkowski Krzysztof 157 Safarewiczjan 366 Pszczółka P. 322 Ptak Marian 20 Salzmann Μ. A. 243 Sandgruber R. 295-296 Raak Achim 309 Radkiewicz Stanisław 68 Sanfdeben Johannes 239, 260 Sarcevičiené Jolita 150 Raj Danuta 13,442-443,448 Rajchert Teodor 228 Saul Harald 309 Sayar Sedat 438 Ratajski Leszek 135 Redliński Edward 480 Schadow 28 Schardl Christopher L. 465 Scheibert A. 240,255 Scheibler Sabine Wilhelmine 248 Reich E. 201 Reymont Władysław Stanisław 473 493 494 Indeks osobowy Schüler Anna Letitý 249 Spiczyński Hieronim 435 Schletter Zygmunt 246 Schmidt Walter 299 Stalin Józef45-49, 52-54,56,60-61 Stanisław August Poniatowski 276 Schmuck Hilmar 297 Schnabel Joseph 252 Stanisław ze Szczepanowa 373 Staniszkis Witold 117-121,123 Schneidmüller Bernd 317 Scholz Hugo 255 Schroller Franz 255 Stanjek J. 26 Starczewska-Wojnar Aleksandra 159-160 Starzyński Fortunat 112 Schubert Ernst 317 Schulz Leni 309 Seong Eun Soo 462 Stawasz Danuta 218 Stawiski Edmund 78 Steffen Augustyn 366, 368 Seroka Henryk 142 Stelmach Miłosz 473,476 Sethi Anisha 456 Sęk zob. Zawada P. Stojek-Sawicka Karolina 444 Stoličná Rastislava 143 Sękowski Roman 149 Sharma Sachin 459 Siegl Katharina 245 Strauchold Grzegorz 12,26-27,33,42,133,140, Siennik Marcin 435 Strzałkowska Paulina 148 Strzyżewski Wojciech 143-144,153-154,165 Sierzputowski Henryk 155 Simonides Dorota 295,322,324,380-381,393 Siurek Bartłomiej 444 Skarżyński Antoni 112,116,121,123-125 Skobelski Robert 13 143 Stryjkowski 368 Stüber W. 239 Sturm Józef 114 Suchodolski Bogdan 79 Sudoł Katarzyna 442,448 Skotarczak Dorota 473,479 Skowronek Jerzy 149 Sułek Alicja 85 Sychta Bernard 269 Skowronek Świętosław 275 Synowiec Helena 322-323 Sypniewski Józef 119 Skrzydło Wiesław 143 Sławski Franciszek 367 Słomczyńska Otylia 238 Smolińska Teresa 329, 380, 384-386,410 Sobel Grzegorz 12,27,237,254-255,265,310 Sobieszczański E Μ. 79 Socha Janusz 114 Sochaczewski Radosław 217 Sochacka Anna 275 Sochacka Stanisława 238, 322 Solomon P. 49 Sondei Janusz 271 Songjiawen 461 Šopák Pavel 302 Spada Fabrizio 456 Spanner Robert 356 Syreniusz Szymon zob. Syreński Szymon Syreński Szymon 269,435,442-443 Syroka Andrzej 442, 448 SzapowałJ. 57 Szczepaniak Izabella 159 Szczepaniak Stefan 391 Szczepański Michał 203 Szczęsna G. 155 Szczypka Józef 403 Szebeko Ignacy 117 Szelc Franciszek 203-204 Szeliga Wincenty 321 Szepetiuk-Barańska Agnieszka 13,399,412-414 Szmygin Bogusław 213 Szmytka Rafał 146 Indeks osobowy Szot-Radziszewska Elżbieta 212 Wach Margarete 473 Szromba-Rysowa Zofia 318-319, 323-324, Wachowiak Krzysztof234-236 326-329 Szwagrzyk Krzysztof 66 Szyfelbejn-Sokolewicz Zofia 403 Wacław IV Luksemburski 358 Szymanderska Hanna 323,329 Szymańska Natalia 474 Wallis Stanisław 320 Szymański Józef94,104,142 Wajda Andrzej 476-477 Wallis Łukasz 322, 328 Wanag Józef 151,159 Waniakowa Jadwiga 366-368 Szymczak Mieczysław 375 Szymik Jan 328 Śliwiński Błażej 151-152,163 Wańkowicz Melchior 286, 288-289 Sreniowski Stanisław 78 Warzecki Stanisław 204 Wasilewicz Andrzej 480 Świątkowski Zygmunt 125 Świerc Piotr 321 Swierczyński Jan 203 Świerzewska Wanda 382 Swiedik Krystyna 347 Święchjan 146-147,149 Warecki Stanisław 202 Warszewickijan 157 Wasiliew W. 57 Wasonga Caroline 460 Wasylewski Stanisław 379,385-386, 389,407 Wawoczny Grzegorz 300 Wiwrzynek Jan 391 Świtała-Mastalerz Joanna 320-323, 325,334 Świtała-Trybek Dorota 12, 300,312, 317, 320- Weaver William Woys 274 Weberbauer Johann August 360 325,329,334 Tabernacki Czesław 391 Webster Francis 438 Talarczyk-Gubała Monika 473,479 Tatarkiewicz Anna 480 Tazbir Janusz 78 Teichmann Horst E. 257 Tenne Karl 199 Tofil Adolf 203 Tomczyk Damian 160 Topolnicki Józef 203 Topolski Jerzy 78,422,429 Trafalski Grzegorz 143, 160 Trzoska Jerzy 277 Trzyna Edward 105 Turzyński Ryszard 145 Tyszkiewicz Jakub 19,23, 25-26, 33 Ubysz 118 Uitkroft S. zob. Wheatcroft Stephen G. Ullrich Steven 438 Urban Stanisław 137 Urbaniak Miron 230-231 Urbańczyk Stanisław 375 495 Weigel Johann Adam Valentin 21-22 Weinert Walter 388 Weinhold Karl 246 Wejher Melchior 145 Welp Treumund zob. Pelz Eduard Wendt Heinrich 359 Werner Konrad 257 Wertenstein Wanda 477-478 Wçglorz Jakub 13,433-435,442-444,448 Wheatcroft Stephen G. 47,50-53,55-56 White Pamela 438 Wiatrowski Leszek 21,23-25 Wierlacher Alois 239 Wierzbicki Stanislaw 112 Wiggert E 354,356 Wiktoria Hanowerska 255 Wiktoria Koburg 254 Wilhelma I Hohenzollern 254 Wilhelma II Hohenzollern 255,259 Wilpert Oskar 160-163,165 Winniczuk Lidia 271 496 Indeks osobowy Wiszewski Przemysław 12,19-23, 25-27,33 Wiszowaty Marcin Μ. 142 Załuski Józef Andrzej 435,437 Zamoyski Andrzej 111 Wittigjoseph 256 Zaorski Janusz 481 Wituńscy, rodzina 161 Zaremba Józef 134 Władysław Herman 156 Zawacki Teodor 79 Władysław IV Waza 145 Władysław Jagiełło 155,271 Włodarski Bronisław 94 Zawada P. 327, 329 Zawadka Marek 143,171 Zawadzki Adam 112,115 Włoszczyński Walenty 271 Zawadzki Wacław 269 Wojnarowski Jan Kanty ТПб-ӀӀП Wojtkiewicz Witold 476 Zblewski Zdzisław 477 Zdanowicz Aleksander 369,375 Wojtowicz Jerzy 94 Wolański Filip 434 Zemská Agata 38 Wolf Rebekka 249 Wolf-Beranek Hertha 295 Wblnicz-Pawłowska E. 435 Zeng Y. 450-451 Zgółkowa Halina 375 Zgórniak Marian 93 Wolski Mikołaj 153 Zhou Qing 464 Zhu Во 461 Wood Peter 438 Wójcicka Marta 323 Ziarko Stefan 160 Ziątkowski Leszek 12,107 Wójcik Marek L. 12,141,143-145,147,149, Zieleniewski Bohdan 121 158-159,174 Wójcik Wiktoria 13,449,470 Wraxall Nathaniel William 269 Zimmermann Friedrich Albert 21-22,179 Zimny Lesław 160 Wronicz Jadwiga 323 Wróbel Szymon 199 Wrzesiński Wojciech 20, 33, 381 Wurst Marie 251 Wyczański Andrzej 95 Wyderka Bogusław 321 Wyganowski Bolesław 118-119 Wyrozumski Jerzy 93 Wysłouch Seweryn 21 Wyslouchowa Μ. 323 Wyspiański Stanisław 476-477 Yan Ning 461 Žáček Rudolf 12,293,302,316 Zadrożyńska Anna 403,409 Zajíček Edward 472 Zakrzewska Wanda 145 Zakrzewski 197 Zaleski Eugène 47, 50, 55 Znamierowski Alfred 150 Zuba Krzysztof 78 Zubrzycki Marian 229 Zwierz Maria 212, 214, 218 Zybura Marek 359 Zygmunt III Waza 145,153 Zygmunt Luksemburski 358 Zysnarski Jerzy 162 Żarski Waldemar 12, 283, 292 Żbikowska-Migoń Anna 436 Żera Stanisław 112 Żerelik Ros'cisław 19-20, 22-23, 26-27, 33 Żeromski Stefan 285, 287-288 Żołądź Dorota 78 Żójć 195 Żyga Stanisław 23, 25-27, 382-383 Żytkowicz Leonid 104 Żywirska Maria 319 INDEKS GEOGRAFICZNY Afryka 460,462 Ameryka 460,462 Borowiec 155 Ameryka Łacińska 159,452 Ameryka Północna 454 Anglia 338 Borów koło Łowicza 113,115 Bory Dolnośląskie 137 Brandenburgia 214, 224, 360 Asyria 353 Brazylia 159 Brema 224 Austria 179,294,309 Azja 366-367,460,462 Babilonia 353 Baborów 385, 387 Bargłówka 323 Borowie 157,176 Brzeg 240,252,297 Brzeg Dolny 40-41 Brzeg Opolski 133,135 Brzeszcze 144 Brzeżna 158 Bartkowizna 154,155 Bavorsk, zob. Bawaria Bückeberg 383,390-391 Budzyń 116 Bawaria 294, 309 Belgia 338 Bug, rz. 215 Byczyna 137 Bydgoszcz 217 Bełchatów 145,175 Bełżec 161 Berlin 181,185,239,248,252,254,360,478 Beskid Śląski 475 Bestwina 144 Białogard 144 Bielawa 224 Bytom 380,382,386,389-390 Bytom Odrzański 181 Bytoń 147,149,176 Cape Town 231 Bielawka 115 Bierawa 145 Błonie pod Łęczycą 113 Cegłów 145,175 Chełm 223 Chiny 366,452,460-461 Chojnów 147-149 Bobowo 144 Bogdaniec 153-154 Chorowice 80 Chorzów 323 Bolesławiec 12, 137, 190-191, 197-200, 202- Chrostkowo 145,154-155 Chybie 163 Ciechanów 223 205,209-210 Boronów 165,177 498 Indeks geograficzny Czechosłowacja 122,135, 381 Czechy 12,156,253,368 310,317,338,340,354,365-368,409,452, 476 Czermin 144-145 Czerna 205 Czerniawa 182-183 Europa Północna 104 Europa Środkowa 356,372 Czernica 15,17,20, 22 Evropa, zob. Europa Czersk 151-152,154 Czerwonak 151,154 Europa Zachodnia 104,125,372 Falborz 115 Fałków 152-154,156 Częstochowa 389,404 Czyżowice 164 Francja 104,122, 338,377 Dania 104 Frankfurt nad Menem 299 Frýdlant 302 Dąbrowa Bolesławiecka 196, 199, 201, 203 Dąbrówka Wielka 319 Gaszowice 160-161 Dębowiec 145 Długołęka 15,17,20 Dobra 214,216 Gdańsk 104,190-191, 277 Gdynia 229 Genewa 119 Dobrcz 145 Dobrodzień 390 Głogowiec 117 Dobrzeń Mały 391 Głogów 135 Dobrzeń Wielki 391 Dolna Saksonia 383 Dolne Powołże 54 Gnojnik 145 Gnojno 112 Goczałkowice-Zdrój 162,177 Dolní Slezsko, zob. Dolny Śląsk Goleszów 145,165,177 Dolny Śląsk passim Gołębiew 113,117-119,121,124-125 Gołysz 163 Domaniów 145,175 Domaszowice 144 Drelów 147,149 Drewnica 147 Gliwice 326,382, 385,389-390 Gorzanów 245 Gorzkowice 156 Gorzów Wielkopolski 154 Drezno 182 Drzycim 151-152,154-156 Dublany 118 Gorzuchów 413 Gorzyce 164 Dunaj, rz. 243 Duszniki-Zdrój 225 Gozdowo 160,177 Góra 181 Góra Kalwaria 112 Dygowo 145,175 Dzierżonów 214-216,224-225,234-235 Dzierżysławice 319 Dźwierzuty 150,154, 176 Gościszów 199, 203-204 Góra Ognista 159 Górny Śląsk 134,165,181,185,238,264, 298, 309,319,328-329,380-381,384,388-389, Egipt 337 Eurazja 454 396-397,399,427 Granowo 144 Grecja 341,452 Europa 12,80,105,111,294-295,297-299,309- Grębocice 182 Indeks geograficzny Grignon 122 Kliczków214 Grodków 152,387,390 Kluczbork 137,240,390 Grodzanowiec 199,201,203-204 Gromadka 204 Kłodawa 121, 130,145,162 Gronowo Elbląskie 147-148 Gródek 152 Grybów 156 Gryfów Śląski 257 Gubernia siedlecka 112 Gwatemala 452 499 Kobierzyce 15-16,18,20, 22,27 Kobyla Góra 154 Kolumbia 159 Kołobrzeg 229 Komarów-Osada 145 Konary pod Wołowem 36 Koniusza 162 Korne 182 Halinów 160 Hamburg 224 Korytko, rz. 155 Kostomłoty 19 Hermsdorf u. Kynast, zob. Sobieszów Koszarawa 163 Hiszpania 104,438,452 Holandia 104, 338 Koszyce 243 Homburg 249 Kościan 145 Kościelec 122 Horní Slezsko zob. Górny Śląsk Kotlina Kłodzka 242,250 Kowary 244 Indie 366,452 Kowiesy 144-145 Jaryszów 386 Koźle 385,390-391 Kożuchów 181 Jaszkowa Górna 413-414 Javorník 253 Jawor 19, 135 Jaworze 145,162 Kraj ołomuniecki 253 Kraków 80, 95, 267-269, 271-274, 276-278, 280-281,341 Kleparz 274 Jaworzyna Śląska 224,254 Stradom 274 Jelenia Góra 179,185-186 Jerzmanowice 147 Jordanów Śląski 15-16,18, 20,22, 25, 28,216 Biskupie 268, 274 Jugosławia 197-198 Pędzichów 268,274-275 Prądnik 275-276,281 Krapkowice 390 Kraszowice 197,199-200,203-204 Kamieniec Ząbkowicki 180 Kaszewy Kościelne 116 Kaszuby 367-369 Katowice 219,225,323, 391 Kaukaz Północny 52-54 Kąty Wrocławskie 15-16,18, 20 Kępice 151 Kielecczyzna 212 Kiełczów 69 Kleszczów 150,153,155 Kraśnik Dolny 197,199-200, 202-205 Kraśnik Górny 195,197,199-200,202-203 Kreml 52 Kreta 337 Křižovatka 156 Krnov ЗОЇ Krzykosy 156 Krzyżowa 194,199-200, 203 Kujawy 118,402 Kurpie 402 500 Indeks geograficzny Kutná Hora 302 Markowskie 148 Kutno 12,112-117,119-125,127,132 Kwisa, rz. 133,194,257 Marsylia 231 Marymont 111 Masyw Ślęży 15-16 Laszki 145,175 Mazowsze 118,402 Legnica 135,186, 322 Leningrad, zob. Petersburg Lenino 478 Meksyk 452 Mezopotamia 366,452 Leszno 216 Miastko 163 Miastkowo 150,154 Michałów 111 Lewin Brzeski 137 Libiąż 144 Mieczysławów 122 Lichnowy 145,147,149 Lichtenwaldau, zob. Krzyżowa Miedźna 165,177 Mietków 15,17-18,20,22,28,144 Lille 377 Lipno 145 Lipsk 251,258 Liszki 276 Międzyrzecze Podlaskie 149 Litwa 369 Minnesota, stan USA 299 Mirosławiec 122 Londyn 249 Lubawka 19,182 Lubelszczyzna 416 Łubianka 154 Lubięcin 147 Lublin 374 Lubochnia 164 Luboń 159 Lwów 118,281,435 Lwówek Śląski 136 Mikołów 322 Milicz 19 Miłomłyn 150-151,153-154 Mirsk 257 Młynary 150-151,154 Młynarze 155-156 Möckern 111 Modła 205 Mokobody 154 Monachium 230 Moravě zob. Morawy Lyski 162 Morawy 294, 309 Morze Czarne 367 Łęczyca 113 Moskwa 55,83 Mściszów 202, 204 Łowicz 113,123,125,435-436 Łódź 221 Łubnice 154-155,176 Łubowice 253 Łuszczanowice 155 Neuhammer, zob. Świętoszów Nędzerzewo 112 Niebylczyce 204 Nieder Schönfeld, zob. Kraśnik Dolny Niedererbach 156 Mainz 302 Niedrzwica Duża 175 Niegłosy 122 Malbork 222 Małecz 164 Małopolska 368 Niegosławice 144 Niemcy 25,64,156,254,261,264,338,380, Mariánské Lázně 302 Niemodlin 387, 390 Indeks geograficzny Nietrzeba 154 Norwegia 104 Petersburg 55,116-117 Nowa Kamienica 182 Nowa Sól 147-148,176,181 Piecki 144-145 Pieniężno 157-158,176 Nowa Sucha 145 Piłszcz 386 Nowogrodziec 199-205 Piotrowice Świdnickie 225 NRD, zob. Niemcy Piszcz 387 Płużnica 160 Nysa 137, 386, 390 Pęcław 145 Nysa Kłodzka, rz. 237,264-265 Nysa Łużycka, rz. 133,229, 237 Poborze 112 Ober Schönfeld, zob. Kraśnik Górny Podkarpacie 416 odra, rz. 135-137,140,213,219,231,239,241, Podlasie 368,402,416,427 Pogorzala 299 246,249,255,261,264,387,393 Okrzejka, rz. 155 Olesno 390 Oleśnica 229 Olza, rz. 164 50í Poczdam 181,185,254-255,260 Podhale 428 Pogórze (Przedgórze) Sudeckie 137, 140 Pomorze 151,157,163,360,416-417,479 Pomorze Gdańskie 156 Popielów 160 Ołobok 203 Opatówek 124 Portugalia 104 Postomino 144 Opavě, zob. Opawa Opawa 250, 300-302, 305-306, 308, 310, 314-316 Poświstne 124 Powiat bełchatowski 150,152-153,175 Opole 251,265,390,392 Opolszczyzna 237,264,324,327,419-420,427 Osiecznica 205 Powiat bielski 162 Powiat bolesławiecki 136, 189-193, 197-198, Osięciny 161 Powiat braniewski 157,176 Powiat brzeski 181,319 Powiat bytomsko-tarnogórski 381 Ostaszewo 147-148,176 Ostrów Wielkopolski 216 Owińska 151 Paczków 387 Palczewo 147-148 Palestyna 366 Panki 153-154 Powiat bialski 147 200-201,203,206, 208 Powiat bytowski 163 Powiat chojnicki 151 Powiat ciechanowski 112 Powiat cieszyński 163,165, 177 Powiat elbląski 147,150 Powiat garwoliński 154,157,176, 374 Pelplin 231 Powiat gdański 147 Powiat gliwicki 163,177 Powiat gliwicko-toszecki 381 Powiat głogowski 182 Powiat gorzowski 154,162 Powiat gostyniński 113 Peru 452 Powiat jarosławski 175 Parowa 191, 203,205 Paryż 116 Pawłowiczki 144 Pawłów 145 Pątnów 149 502 Indeks geograficzny Powiat jeleniogórski 182 Powiat proszowicki 162 Powiat kamiennogórski 182 Powiat prudnicki 387 Powiat kluczborski 181,385 Powiat kłobucki 152 Powiat kolski 121 Powiat pszczyński 162,165,177 Powiat raciborski 319,381 Powiat przasnyski 112 Powiat kołobrzeski 175 Powiat radziejowski 147,161,176 Powiat konecki 152 Powiat kościerski 182 Powiat rybnicki 160,162 Powiat kozielski 181, 319, 381, 385 Powiat krakowski 162 Powiat sępoleński 147 Powiat siedlecki 154 Powiat sierpecki 160,177 Powiat kutnowski 112-113,116, 122,127 Powiat legnicki 147 Powiat słupski 151 Powiat lipnowski 154-155 Powiat lubański 182 Powiat lubelski 175 Powiat strzelecki 319, 386 Powiat strzelecko-drezdenecki 160 Powiat suski 163,177 Powiat lubliniecki 165,177 Powiat łęczycki 112-113,161 Powiat łobeski 160 Powiat szczycieński 150,176 Powiat średzki 20,154,156,182 Powiat świdnicki 20,182,299 Powiat łomżyński 150 Powiat świdwiński 158 Powiat łowicki 112-113,115 Powiat malborski 147 Powiat świecki 151 Powiat tomaszowski 161,164 Powiat miechowski 162 Powiat miński 160, 175 Powiat mławski 112 Powiat niemczański 20 Powiat niemodliński 319, 387 Powiat nowodworski 147,176 Powiat nowosolski 147,176 Powiat olecki 147 Powiat oleski 160, 177,381,385-386 Powiat oleśnicki 20 Powiat olsztyński 175 Powiat oławski 175,181 Powiat opoczyński 157,175 Powiat opolski 160, 381,385 Powiat ostrowski 160 Powiat ostródzki 150 Powiat ostrzeszowski 154 Powiat płocki 112,154 Powiat płoński 112 Powiat poddçbicki 158 Powiat poznański 151 Powiat sochaczewski 160,177 Powiat wałecki 175 Powiat wąbrzeski 160 Powiat wągrowiecki 162 Powiat wielkostrzelecki 381 Powiat wieruszowski 154,176 Powiat włocławski 112-113,115 Powiat wodzisławski 164 Powiat wołowski Powiat wrocławski 9-11,15,17-21,24-28, 32 Powiat zgorzelecki 158,176 Powiat złotoryjski 154,182,187-188 Powiat zwoleński 154 Powiat żywiecki 163 Poznań 123,159, 277 Pradolina Wrocławska 15 Prądnik, rz. 280-281 Prien am Chiemsee 156 Prosną, rz. 155 Prudnik 240, 390 Prusy 20, 23, 25, 36,159, 179, 246, 248, 252, 416,427 Indeks geograficzny Prusy Wschodnie 215,224 Siedlimowice 182,215-216,225,235 Przedgórze Izerskie 257 Siegersdorf, zob. Zebrzydowa Przemyśl 435 Sielun 156 Przyłęk 154-155 Skandynawia 336, 338 Psary 144-145 Pszczółki 147 Skawica 163 Pszczyna 321 Skąpe 144 Slezsko, zob. Śląsk Słupca 145 Raciborowice Dolne 203-204 Słupia Konecka 152,156 Słupno 154 Racibórz 137,252-253,386,390-392 Służew 111 Racławice 162 Radłów 160,177 Smyków 152-153 Sobieszów 179,182-183,185-186 Sobieszyn 112,117 Raciborowice 205 Radomsko 370 Radowo Małe 160 Rakousk, zob. Austria Rakouské Slezsko, zob. Śląsk Austriacki Sobótka 15-16,18,20,255 Sochaczew 160,177 Rdutów 121 Soła, rz. 163 Sośno 147-148 Rejencja opolska 159, 379-384, 386, 388-393, 396 Ren, rz. 249 Rokiciny Podhalańskie 374 Rosja 25,46,53, 57,58,60 Roztocze 111 Solec 156 Sprewa, rz. 239 Stara Wieś 112 Stare Kurowo 160 Stare Podole 374 Starogard Gdański 216 Równina Wrocławska 15 Róż, rz. 155-156 Strasburg 231 Strzelce 121, 391 Ruda Maleniecka 152,155 Ruda Śląska 323,326 Rudnik 144-145 Strzelin 240, 253 Strzelno 149 Studzianki 478 Ruja 145 Ruszki 112 Suchodębie 116,123 Sudety 181,185 Ruś 369 Ruziec, rz. 154 Ruż, rz. 154 Sulików 158-159,176 Rzym 341 Syców 135 Syria 366 Szamotuły 216 Szczepanów 19 Saksonia 111, 214, 224 Seifersdorf, zob. Pogorzala Sekwana, rz. 250 Sędziejowice 145 Sędziszowa 182,187-188 Siechnice 15,17-18,20,22,28,222 Supraśl 435 Suwalszczyzna 427 Szczodre 242 Szprotawa 214 Szwajcaria 336 Szwecja 80,104 503 504 Indeks geograficzny Szywałd 389 Wielowieś 163 Wieprz, rz. 369 Śląsk passim Śląsk Austriacki 301-302, 305, 313 Śląsk Cieszyński 324,327-328,478 Wierzbinek 145 Wilczęta 145 Śląsk Opolski 137,379,384,391 Wileriszczyzna 286-287 Środa Śląska 134 Świątki 144-145,175 Wilno 435 Wińsko 40-41 Świdnica 134-135 Wisła, rz. 104,148,254 Wikrów 147 Świeradów Zdrój 182 Witonia 161 Świerzawa 19 Swiętoszów 196 Włochy 338 Województwo dolnośląskie 15, 36, 38,40, 42, Tamiza, rz. 249 133,138,182,264,400 Województwo kujawsko-pomorskie 146,149 Tomaszów Bolesławicki 199, 203,205 Tomin 204 Województwo lubelskie 365 Wbjewództwo lubuskie 148 Tomislaw 204-205 Województwo łódzkie 127,152 Trojanów 154,156,176 Województwo opolskie 159,318,332 Trzeboszowice 388 Turkiestan 366 Województwo podlaskie 149 Województwo pomorskie 146,149,182, 365 Ukraina 52-54 Ustroń 478 Vratislav, zob. Wrocław Województwo śląskie 152,159,164,318,323,332 Województwo świętokrzyskie 152 Województwo warmińsko-mazurskie 146,149 Województwo warszawskie 124 Województwo wielkopolskie 154 Województwo wrocławskie 38-39 Waldenburk, zob. Wałbrzych Wałbrzych 225, 299 Województwo zachodniopomorskie 149,365 Wołów 36,40-41,43,134 Wałcz 145,175 Wapno 162 Wójtowa Wieś 385,392 Wręczyca Wielka 153-154 Warszawa 112, 118, 228-229, 254, 276, 341, 474,481 Wrocław 15, 18-19, 22, 27-28, 135-137, 182, 211-217,219-220,222-223,225-234,236, Warta Bolesławiecka 203, 205 Wąsewo 160 238, 241-243, 245, 251-254, 298, 315, 354-364 Wda, rz. 152 Ostrów Tumski 214,217,227 Kępa Mieszczańska 214,225-226, 357 Wenezuela 452 Wezera, rz. 383 Węgry 338 Wiedeń 242-243,276,338 Wieliczki 147-148 Sołtysowice 214, 222-223 Wyspa Słodowa 218 Zakrzów 360 Wykroty 202 Wielkie Strzelce 390 Wielkopolska 181,185,360,367-368,402,429 Zaborze 163 Indeks geograficzny Zabrze 216,324,382,389 Związek Radziecki zob. ZSRR Zadzim 145,158 Zamość 435 Żarnów 157,175 Zawadka 182 Żarów 182 Zawoja 163,177 Żelazno 413-414 Zebrzydowa 191,194-196,199,202-205,214 Żórawina 15-16,18,20,28 Zgorzelec 229 Żukowice 19 Zielona Góra 133,185 Żuławy Elbląskie 146-147 Zielonki 162, 268 Żuławy Gdańskie 147 Zlawieś Wielka 145 Żuławy Wielkie 146-147 Złotoryja 135,246 Żuławy Wiślane 146, 148,166 ZSRR 11,45-47,50,52-58,60 Żywiecczyzna 427 505
adam_txt	„Głodnemu Joanna Nowosielska-Sobel chleb na myśli Grzegorz Strauchold Rafał Nowakowski (red ) 0 znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym 1 kulturowym zboża na ziemiach polskich / ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska WIEŚ DOLNOŚLĄSKA BOGACTWEM ZIEMI PISANA TOM Kraków 2020 SPIS TREŚCI Słowo wstępne Starosty Wrocławskiego 9 JOANNA NOWOSIELSKA-SOBEL, GRZEGORZ STRAUCHOLD, RAFAŁ NOWAKOWSKI Wstęp od redakcji tomu 11 LANY ZŁOTYCH ZBÓŻ W KRAJOBRAZ DOLNEGO ŚLĄSKA WPISANE JOANNA NOWOSIELSKA-SOBEL Historia i teraźniejszość - zboże wpisane w krajobraz rolniczy wsi dolnośląskiej w latach 1740-1914 na przykładzie gmin obecnego powiatu wrocławskiego 15 RAFAŁ NOWAKOWSKI Uprawa zbóż jako dominanta w krajobrazie rolniczym Dolnego Śląska 35 „DOBROBYT WSI TO DOBROBYT MIAST, CZYLI ZBOŻA W POLITYCE STANISŁAW CIESIELSKI Znaczenie zboża dla realizacji pierwszego planu pięcioletniego w Związku Radzieckim 45 ROBERT KLEMENTOWSKI Zboże w symbolice i praktyce funkcjonowania komunistycznego aparatu bezpieczeństwa 63 DORADZTWO AGRONOMICZNE, CZYLI „O NALEŻYTEJ UPRAWIE ROLI PIOTR BADYNA Produkcja zbożowa i sprawy społeczne w dziele Jakuba Kazimierza Haura, pisarza agronomicznego końca XVII i początku XVIII wieku 77 JAGNA RITA SOBEL Uwagi nad rolnictwem każdemu gospodarzowi do wiedzenia potrzebne Rola kalendarzy w kształtowaniu i upowszechnianiu wiedzy o zbożach w Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVIII wieku 93 6 Spis treści JOLANTA LEŚNIEWSKA Stacja doświadczalno-rolnicza w Gołębiewie koło Kutna Zarys dziejów wiatach 1899-1939 111 ZBOŻA W KARTOGRAFII I HERALDYCE GRZEGORZ STRAUCHOLD Dolnośląski krajobraz zbożem pisany i rysowany w atlasach geograficznych 133 MAREK L WÓJCIK Zboża, ich uprawa i przetwórstwo w heraldyce gmin wiejskich i miejsko-wiejskich w III Rzeczypospolitej 141 „DOBRY MŁYN WSZYSTKO ZMIELE, A SPICHLERZ PRZECHOWA ELŻBIETA KOŚCIK, SZYMON KLECZ Młynarstwo na Śląsku od końca XVIII w do 1945 r 179 ADAM BANIECKI Młyny w powiecie bolesławieckim w latach 1945-1949 189 AGATA GABIŚ Funkcja, forma, adaptacja: przemysłowe dziedzictwo architektoniczne powiązane z produkcją mąki i chleba 211 „DOBRA I BUŁKA PRZY CHLEBIE, CZYLI ZBOŻA NA STOLE GRZEGORZ SOBEL Schlesischer Streuselkuchen Uwagi źródłowe do dziejów legendy kuchni śląskiej 237 MARCIN GADOCHA Pieczywo mieszkańców nowożytnego Krakowa i okolic 267 WALDEMAR ŻARSKI „Chleba naszego powszedniego czyli o kuchni polskiego ziemiaństwa 283 IRENA KORBELAROVA, RUDOLF ŻAĆEK Moućne knedliky v kucharskych knihach a receptarich slezske provenience 19 a poćatku 20 stoleti, aneb existoval slezsky knedlik? 293 DOROTA ŚWITAŁA-TRYBEK, LIDIA PRZYMUSZAŁA Po Bożym Ciele siej tatarkę śmiele O znaczeniu kaszy w kulturze kulinarnej Śląska 317 ANNA CZUBASZEK Słów kilka o piekarstwie, pieczywie i jego spożyciu 335 JÓZEF BŁAŻEWICZ, JOANNA KAWA-RYGIELSKA Piwowarstwo dawniej i dziś Słów kilka o tradycjach piwowarskich we Wrocławiu 353 Spis treści 7 „KIPI KASZA , CZYLI JĘZYKOWO-KULTUROWE ASPEKTY PROBLEMATYKI ZBOŻOWEJ ALICJA NOWAKOWSKA Gryka jak śnieg biała - językowo-kulturowy obraz gryki w polszczyźnie 365 „PLON NIESIEMY PLON W GOSPODARZA DOM - KULTUROWE ZNACZENIE ZBÓŻ MARIA HEROK Zniwniok, czyli jak dziękowano za żniwa w rejencji opolskiej wiatach 1933-1939 379 AGNIESZKA SZEPETIUK-BARAŃSKA Dożynki O letnim żegnaniu czasu niezwykłego 399 JACEK BOHDANOWICZ Zboże w kulturze ludowej 415 „NATURA UZDRAWIA - O ZNACZENIU ZBÓŻ W FARMACJI I KOSMETOLOGII DANUTA RAJ, JAKUB WĘGLORZ Zboża i ich wykorzystanie w medycynie staropolskiej na podstawie poradnika Pawła Jana Biretowskiego 433 WIKTORIA WÓJCIK Zdrowie i uroda: o wykorzystaniu zboża w farmacji i kosmetologii słów kilka 449 ZBOŻE INSPIRUJE KAMIL BURCZYŃSKI „A ziarno macie piękne, bardzo piękne , czyli kilka słów o historiach zbożem inspirowanych w polskich filmach pełnometrażowych i serialach telewizyjnych lat 1945-1989 471 Indeks osobowy 485 Indeks geograficzny 497 SPIS TRESCI Słowo wstępne Starosty Wrocławskiego. 9 Joanna Nowosielska-Sobel, Grzegorz Strauchold, Rafał Nowakowski Wstęp od redakcji tomu. 11 ŁANY ZŁOTYCH ZBÓŻ W KRAJOBRAZ DOLNEGO ŚLĄSKA WPISANE Joanna Nowosielska-Sobel Historia i teraźniejszość - zboże wpisane w krajobraz rolniczy wsi dolnośląskiej wiatach 1740-1914 na przykładzie gmin obecnego powiatu wrocławskiego. 15 Rafał Nowakowski Uprawa zbóż jako dominanta w krajobrazie rolniczym Dolnego Śląska. 35 „DOBROBYT WSI TO DOBROBYT MIAST”, CZYLI ZBOŻA W POLITYCE Stanisław Ciesielski Znaczenie zboża dla realizacji pierwszego planu pięcioletniego w Związku Radzieckim. 45 Robert Klementowski Zboże w symbolice i praktyce funkcjonowania komunistycznego aparatu bezpieczeństwa. 63 DORADZTWO AGRONOMICZNE, CZYLI „O NALEŻYTEJ UPRAWIE ROLI” Piotr Badyna Produkcja zbożowa i sprawy społeczne w dziele Jakuba Kazimierza Haura, pisarza agronomicznego końca XVII i początku XVIII wieku. 77 Jagna Rita Sobel Uwagi nad rolnictwem każdemu gospodarzowi do wiedzenia potrzebne. Rola kalendarzy w kształtowaniu i upowszechnianiu wiedzy o zbożach w Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVIII wieku. 93 6 Spis treści Jolanta Leśniewska Stacja doświadczalno-rolnicza w Gołębiewie koło Kutna. Zarys dziejów wiatach 1899-1939. 111 ZBOŻA W KARTOGRAFII I HERALDYCE Grzegorz Strauchold Dolnośląski krajobraz zbożem pisany i rysowany w atlasach geograficznych. 133 Marek L. Wójcik Zboża, ich uprawa i przetwórstwo w heraldyce gmin wiejskich i miejsko-wiejskich w III Rzeczypospolitej. 141 „DOBRY MŁYN WSZYSTKO ZMIELE”, A. SPICHLERZ PRZECHOWA Elżbieta Kościk, Szymon Klecz Młynarstwo na Śląsku od końca XVIII w. do 1945 r. 179 Adam Baniecki Młyny w powiecie bolesławieckim w latach 1945-1949. 189 Agata Gabiś Funkcja, forma, adaptacja: przemysłowe dziedzictwo architektoniczne powiązane z produkcją mąki i chleba. 211 „DOBRA I BUŁKA PRZY CHLEBIE”, CZYLI ZBOŻA NA STOLE Grzegorz Sobel Schlesischer Streuselkuchen. Uwagi źródłowe do dziejów legendy kuchni śląskiej. 237 Marcin Gad o cha Pieczywo mieszkańców nowożytnego Krakowa i okolic. 267 Waldemar Żarski „Chleba naszego powszedniego.”, czyli o kuchni polskiego ziemiaństwa. 283 Irena Korbelářová, Rudolf Žáček Moučné knedlíky v kuchařských knihách a receptářích slezské provenience 19. a počátku 20. století, aneb existoval slezský knedlík ?. 293 Dorota Świtała-Trybek, Lidia Przymuszała Po Bożym Ciele siej tatarkę śmiele. O znaczeniu kaszy w kulturze kulinarnej Śląska. 317 Anna Czubaszek Słów kilka o piekarstwie, pieczywie i jego spożyciu. 335 Józef Błażewicz, Joanna Kawa-Rygielska Piwowarstwo dawniej i dziś. Słów kilka o tradycjach piwowarskich we Wrocławiu. 353 Spis treści 7 „KIPI KASZA.” CZYLI JĘZYKOWO-KULTUROWE ASPEKTY PROBLEMATYKI ZBOŻOWEJ Alicja Nowakowska Grykajak śnieg biała - językowo-kulturowy obraz gryki w polszczyźnie. 365 „PLON NIESIEMY PLON W GOSPODARZA DOM” KULTUROWE ZNACZENIE ZBÓŻ Maria Herok Żniwniok, czyli jak dziękowano za żniwa w rejencji opolskiej wiatach 1933-1939. 379 Agnieszka Szepetiuk-Barańska Dożynki. O letnim żegnaniu czasu niezwykłego. 399 Jacek Bohdanowicz Zboże w kulturze ludowej. 415 „NATURA UZDRAWIA” ֊ O ZNACZENIU ZBÓŻ W FARMACJI I KOSMETOLOGU Danuta Raj, Jakub Wçglorz Zboża i ich wykorzystanie w medycynie staropolskiej na podstawie poradnika Pawła Jana Biretowskiego. 433 Wiktoria Wójcik Zdrowie i uroda: o wykorzystaniu zboża w farmacji i kosmetologi! słów kilka. 449 ZBOŻE INSPIRUJE. Kamil Burczyński „A ziarno macie piękne, bardzo piękne.”, czyli kilka słów o historiach zbożem inspirowanych w polskich filmach pełnometrażowych i serialach telewizyjnych lat 1945-1989. 471 Indeks osobowy. 485 Indeks geograficzny. 497 466 „NATURA UZDRAWIA”. Zakończenie Zboża i produkty zbożowe pozostają podstawowym składnikiem diet na całym świecie. Są cennym źródłem węglowodanów, białka i błonnika, a także witaminy E, niektórych witamin z grupy B, sodu, selenu, magnezu i cynku. Wydaje się jednak, że ich rola w pro mowaniu dobrego zdrowia wykracza poza dostarczanie składników odżywczych. Istnieje wiele dowodów sugerujących, że regularne spożywanie produktów zbożowych, zwłaszcza pełnoziarnistych, może odgrywać rolę w zapobieganiu chorobom przewlekłym, takim jak choroby sercowo-naczyniowe, cukrzyca i niektóre nowotwory. Konieczne są jednak dal sze badania w celu wyizolowania i scharakteryzowania tych bioaktywnych związków, któ re przyczyniają się do właściwości zdrowotnych i leczniczych. BIBLIOGRAFIA Aboelsoud N. EL, Herbal Medicine in Ancient Egypt, „Journal of Medicinal Plants Research” 2012, vol. 4, no. 2, s. 82-99. Angelov A. et al., Oats as a Matrix ofChoicefor Developing Fermented Functional Beverages, „Journal of Food Science and Technology” 2018, vol. 55, s. 2351-2360. Antonaci E et al. Recent Advances in Migraine Therapy, „SpringerPlus” 2016, vol. 5. Anwar Μ. A. et A., Anti-Hypertensive Herbs and Their Mechanisms ofAction: Part II, „Frontiers in Pharmacology” 2016, vol. 7. Arshadi A. et al., Effect ofBarley and Oats on High-density Lipoprotein Cholesterol and Triglycerides in Rats, „Pars Journal of Medical Sciences” 2014, vol. 12, s. 31-37. Awika J. Μ., Rooney L. W., Sorghum Phytochemicals and Their Potential Impact on Human Health, „Phytochemistry” 2004, vol. 65, no. 9, s. 1199-1221. Benson K. E et al. West African Sorghum bicolor LeafSheaths Have Anti-inflammatory and Immune- modulating Properties In Vitro, „Journal of Medicinal Food” 2013, vol. 16, no. 3, s. 230-238. Burdette A. et aí., Anti-Inflammatory Activity ofSelect Sorghum (Sorghum bicolor) Brans, „Journal ofMedicinal Food” 2010, vol. 13, no. 4, s. 879-887. Byun A. R., et al., Effects ofa Dietary Supplement with Barley Sprout Extract on Blood Cholesterol Metabolism, „Evidence-based Complementary and Alternative Medicine” 2015, vol. 2015. Carvalho A. B. L. De et al. Chemical Profile, AntibacterialActivity and Antibiotic-Modulating Effect ofthe Hexanic Zea Mays L. Silk Extract (Poaceae), „Antibiotics” 2019, vol. 8. Cicero A., Fogacci E, Banach Μ., Red Yeast Ricefor Hypercholesterolemia, „Methodist DeBakey Cardio vascular Journal” 2019, vol. 15, no. 3, s. 192-199. Cizauskaite U., Bernatoniene J., Innovative Natural Ingredients-BasedMultiple Emubions: The Effect on Human Skin Moisture, Sebum Content, Pore Size and Pigmentation, „Molecules” 2018, vol. 23. Dawid-Pać R., Medicinal Plants Used in Treatment ofInflammatory Skin Diseases, „Postępy Dermatologii i Alergologii” 2013, vol. 30, s. 170-177. Debegnach F. et A., Ergot Alkaloids in Wheat and Rye Derived Products in Italy, „Foods” 2019, vol. 8, no. 5. DeMaitre L., Medieval Medicine: The Art ofHealing, from Head to Toe, Santa Barbara-California 2013, s. 88,162. Wiktoria Wójcik Zdrowie i uroda: o wykorzystaniu zboża. AG7 DengN. et al., Assessment ofthe Phenolic Profiles, Hypoglycemic Activity, and Molecular Mechanism ofDifferent Highland Barley (Hordeum vulgare L.) Varieties, „International Journal ofMolecular Sciences” 2020, vol. 21. Devi P. B. et al., Health Benefits ofFinger Millet (Eleusine coracana L.) Polyphenols and Dietary Fiber: a Review, „Journal of Food Science and Technology” 2014, vol. 51, s. 1021-1040. Ekta Singh S., Potential ofMillets: Nutrients Composition and Health Benefits, „Journal of Scientific and Innovative Research” 2016, vol. 5, s. 46-50. El Shebini S. Μ. et al., Obesity Related Metabolic Disorders and Risk ofRenal Disease: Impact of Hypocaloric Diet andAvena Sativa Supplement, „Macedonian Journal ofMedical Sciences” 2018, vol. 6, s. 1376-1381. Eltorai I. 'M., A Spotlight on the History ofAncient Egyptian Medicine, Boca Raton 2019, s. 129-157. Gul S. et al., Multiple Pathways are Responsiblefor Anti-inflammatory and Cardiovascular Activities ofHordeum vulgare L., „Journal of Translational Medicine” 2014, vol. 12. Habiyaremye C. et al. Proso Millet (Panicům miliaceum L.) and Its Potentialfor Cultivation in the Pacific Northwest, U.S.: A Review, „Frontiers in Plant Science” 2017, vol. Ί. Hallmans G. et al., Rye, Lignans and Human Health, „Proceedings of the Nutrition Society” 2003, vol. 62, no. 1, s. 193-199. Hargrove J. et al. Inhibition ofAromatase and a-amylase by Flavonoids and Proanthocyanidinsfrom Sorghum bicolor Bran Extract, „Journal of Medicinal Food” 2011, vol. 14, s. 799-807. Jonsson K. et al., Rye and Health - Where Do We Stand and Where Do We Go?, „Trends in Food Science and Technology” 2018, vol. 79, s. 78-87. Kil H., SeongE. et al. Antioxidant and Antimicrobial Activities of Crude Sorghum Extract, „Food Chemistry” 2009, vol. 115, no. 4, s. 1234-1239. Kulichová K. et al., Phenolic Compounds and Biological Activities ofRye (Secale cereale L.) Grains, „Open Chemistry” 2019, vol. 17, no. 1, s. 988-999. Lansakara L.H.M.P.R. et al. Nutritional Composition and Health Related Functional Properties of Eleusine coracana (Finger Millet), „Procedia Food Science” 2016, vol. 6, s. 344-347. Lee S. et al., A Fermented Barley and Soybean Formula Enhances Skin Hydration, „Journal of Clinical Biochemistry and Nutrition” 2015, vol. 57, s. 156-163. Lin T. K. et al., Anti-Inflammatory and Skin Barrier Repair Effects ofTopicalApplication ofSome Plant Oils, „International Journal ofMolecular Sciences” 2017, vol. 19. Linina A. et al. Winter Rye (Secale cereale L.) Antioxidant Capacity, Total Phenolic Content and Quality Indices, „Agronomy Research” 2020, vol. 18. Maleki-Saghooni N. et al., The Effectiveness and Safety ofIranian Herbal Medicinesfor Treatment ofPremenstrual Syndrome: A Systematic Review, „Avicenna Journal of Phytomedicine” 2018, vol. 8, no. 2, s. 96-113. Mao R. et al., Naked Oat (Avena nuda L.) Oligopeptides: Immunomodulatory Effects on Innate and Adaptive Immunity in Mice via Cytokine Secretion, Antibody Production, and Th Cells Stimulation, „Nutrients” 2019, vol. 11. Mujariya R., Bodla R., A Study on Wheat Grass and Its Nutritional Value, „Food Science and Quality Management” 2011, vol. 2. Nguyen T. et al., Red Yeast Rice, „Foods” 2017, vol. 6, no. 3. 468 „NATURA UZDRAWIA”. Nishizawa N., Fudamoto Y., The Elevation ofPlasma Concentration ofHigh-density Lipoprotein Cholesterol in Mice Fed with Proteinfrom Proso Millet, „Bioscience, Biotechnology and Bio chemistry” 1995, vol. 59, no. 2, s. 333-335. Okokon J. E. et al., Antimaiarial and Antiplasmodial Activity ofHusk Extract and Fractions ofZea mays, „Pharmaceutical Biology” 2017, vol. 55, s. 1394-1400. Oladiji A. T. et al., Anti-anaemic Potentials ofAqueous Extract ofSorghum bicolor (L.) Moench Stem Bark in Rats, „Journal of Ethnopharmacology” 2007, vol. Ill, no. 3, s. 651-656. Palungwachira P. et al., Antioxidant and Anti-Inflammatory Properties ofAnthocyanins Extractedfrom Oryza sativa L. in Primary Dermal Fibroblasts, „Oxidative Medicine and Cellular Longevity” 2019, vol. 2019. Peng L. et al., Effects ofChinese Medicines on Monacolin КProduction and Related Genes Transcription ofMonascus ruber in Red Mold Rice Fermentation, „Food Science Nutrition” 2020, vol. 8, s. 2134-2142. Rios Μ. et al., „Horchata” Drink in Southern Ecuador: Medicinal Plants and People’s Wellbeing, „Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine” 2017, vol. 13. Roh K. et al. Anti-inflammatory Effects ofZea mays L. Husk Extracts, „BMC Complementary and Alternative Medicine” 2016, vol. 16. Rungratanawanich W. et al. Redox Homeostasis and Natural Dietary Compounds: Focusing on Antioxidants ofRice (Oryza sativa L.), „Nutrients” 2018, vol. 10, no. 11. Schardl C. L., Introduction to the Toxins Special Issue on Ergot Alkaloids, „Toxins” 2015, vol. 7, no. 10, s. 4232-4237. Sethi A. et al., Moisturizers: The Slippery Road, „Indian Journal of Dermatology” 2016, vol. 61, s. 279-287. Sharma S. et al. Therapeutic Potential of Wheatgrass (Triticum aestivum L.)for the Treatment of Chronic Diseases, „South Asian Journal ofExperimental Biology” 2013, vol. 3, no. 6, s. 308-313. SongJ. et al., Quality and Authenticity Control ofFunctional Red Yeast Rice - A Review, „Molecules” 2019, vol. 24, no. 10. Spada F. et al., Use ofFormulationsfor Sensitive Skin Improves the Visible Signs ofAging, Including Wrinkle Size and Elasticity, „Clinical, Cosmetic and Investigational Dermatology” 2019, vol. 12, s. 415-425. Wasonga C., Osoro Μ., Anti-tumour Activity ofAqueous Wheat Grass Extracts against Chemically Induced Carcinogenesis, „IOSR Journal of Pharmacy and Biological Sciences” 2017, vol. 12, no. 3, s. 24-28. Yan N. et al., Morphological Characteristics, Nutrients, and Bioactive Compounds ofZizania latifolia, and Health Benefits ofIts Seeds, „Molecules” 2018, vol. 23, no. 7. Zeng Y. et al. Molecular Mechanism ofFunctional Ingredients in Barley to Combat Human Chronic Diseases, „Oxidative Medicine and Cellular Longevity” 2020, vol. 2020. Zeng Y. et al. Preventive and Therapeutic Role ofFunctional Ingredients ofBarley Grassfor Chronic Diseases in Human Beings, „Oxidative Medicine and Cellular Longevity” 2018, vol. 2018. Zhang Y. et al., Anti-Diabetic, Anti-Oxidant and Anti-Hyperlipidemic Activities ofFlavonoidsfrom Corn Silk on STZ-Induced Diabetic Mice, „Molecules” 2015, vol. 21. Wiktoria Wójcik Zdrowie i uroda.: o wykorzystaniu zboża. 469 Zhou Q. et al. Antitussive, Expectorant and Bronchodilating Effects ofEthanol Extract ofSorghum bicolor (L.) Moench Roots, „Journal of Ethnopharmacology” 2013, vol. 149, no. 1, s. 297-302. Zhu B. et al., Red Yeast Rice: A Systematic Review ofthe Traditional Uses, Chemistry, Pharmacology, and Quality Control ofan Important Chinese Folk Medicine, „Frontiers in Pharmacology” 2019, vol. 10. STRESZCZENIE Zboża to grupa roślin uprawnych należących do rodziny wiechlinowatych (Poaceae). Są one uprawiane ze względu na ich wysoce odżywcze jadalne nasiona. Główne zboża spo żywane na całym świecie to pszenica, ryż, kukurydza, jęczmień, owies, żyto, proso i sorgo. Już od starożytności wykorzystywano zboże nie tylko w celach spożywczych, ale również w lecznictwie i szeroko rozumianej kosmetologu. Zboża i produkty zbożowe pozostają podstawowym składnikiem diet na całym świecie. Są cennym źródłem węglowodanów, białka i błonnika, a także witaminy E, niektórych witamin z grupy B, sodu, selenu, magne zu i cynku. Wydaje się jednak, że ich rola w promowaniu dobrego zdrowia wykracza poza dostarczanie składników odżywczych. Istnieje wiele dowodów sugerujących, że regularne spożywanie produktów zbożowych, zwłaszcza pełnoziarnistych, może wpływać na zapo bieganie chorobom przewlekłym, takim jak choroby sercowo-naczyniowe, cukrzyca i nie które nowotwory. Konieczne są jednak dalsze badania w celu wyizolowania i scharaktery zowania tych bioaktywnych związków, które przyczyniają się do właściwości zdrowotnych i leczniczych zbóż. Słowa kluczowe: zboża, skład zbóż, zboża w medycynie, choroby przewlekłe, aktywność biologiczna, leki roślinne ABSTRACT Health and Beauty: A Few Words about the Use ofGrain in Pharmacy and Cosmetology Grains are a group of crop plants belonging to Poaceae family. They are cultivated for their highly nutritious edible seeds. The main cereals consumed around the world are wheat, rice, corn, barley, oats, rye, millet and sorghum. Since ancient times, grain has been used not only for food, but also in medicine and cosmetology. Grains and cereal products still remain an essential component of diets around the world. They are a valuable source of carbohydrates, protein and fiber, as well as vitamin E, В group vitamins, sodium, selenium, magnesium and zinc. However, it seems that their role in promoting good health goes bey ond providing nutrients. There is a lot of evidence suggesting that regular consumption of cereal products, especially whole grains, may play a role in the prevention of chronic dise ases such as cardiovascular disease, diabetes and some cancers. However, further research is needed to isolate and characterize those bioactive compounds that contribute to health and healing properties. Keywords: grains, grains composition, grains in medicine, chronic disease, biological acti vity, plant drugs INDEKS OSOBOWY Abdalla Michael 336-337, 340, 345 Aboelsoud Neveen Helmy 450 Awika Joseph Μ. 463 Adam Józef ЗОЇ Badyna Piotr 12,78, 88, 91 Adam Theresa 250,300-301,304-307,309-311, Babicke Joachim 299, 381 Bahlke Joachim 239 313-315 Adamczewski Marek 145,153-155,157,164 Adamiec-Gracki Zbigniew 203 Adamowicz Bronisław 204 Adamowskijan 323 Alfa Ludwik 391 Albrecht II Habsburg 358 Aleksandra Fiodorowna zob. Aleksandra Romanowa Baier Arthur 219 Baik Byung-Kee 438 Balashov Eduard 95 Balińska Grażyna 212, 215 Balińska Maria 274 Balińska-Ciężki Dorota 212, 216 Baliński Jerzy A. 212, 215 Banaszkiewicz Anna 84 Aleksandra Romanowa 242 Baniecki Adam 12,189, 210 Amalia zob. Gürth Christine Dorothea Ambroziak Zygmunt 336, 338,340-341,345 Amelang Carl Friedrich 248 Bańkowski Andrzej 367-368 Bański Jerzy 138 Angelov Angel 455 Anna Sapieżyna 276 Anonim tzw. Gall 156 Barański Euzebiusz 152, 215 Barciak Antoni 444 Antonaci Fabio 465 Anwar Μ. Akhtar 456 Berlińska Danuta 393 Bartkiewicz Kazimierz 143 Bartmiński Jerzy 374 Arendt Ada 96 Baranowski Bohdan 78,149, 213-215 Bardel Franciszek 268,271 Arranz-Otaegui Amaia 335 Arshadi Abotaleb 451 Artizow A. 48 Bartnikowska Elżbieta 347 Baszkin A. W. 55-56 Arystoteles 79 Arzani Ahmad 438 Baumann Caroline 244-245 Bazielich Barbara 409 Bąk Stanisław 379 Ashraf Muhammad 438 Aufschlag Kazimierz 116-117 Augustyniak Urszula 93,95,104 Bauch Hermann 258 Becker Anna 137 Benson Kathleen E 463 486 Indeks osobowy Berendt Elżbieta 400 Berger Walter 158 Bernard z Krakowa 95 Burszta Józef404,422 Burszta Wojciech J. 400,406 Butder Danuta 374 Bernatoniene Jurga 457 Bialobrzeski Jerzy 151 Bytnar-Suboczowa Maria 379, 385 Biegeleisen Henryk 78 Byun A Ri 451 Bieńkowska Barbara 444 Bieńkowski Tadeusz 78 Bystroń Jan Stanislaw 78 Bilewski Bogusz 475 Cakunow S. W. 46 Carta Roland 231 Biretowski Pawel Jan 433,435-442,444,447 Carvalho Ana Beatriz Linard de 453 Bukowski Józef 203 Biskup Izabela 440 Chachulowa Jadwiga 438 Blana Ernst 385, 387 Bleiber Helmut 299 Błażewicz Józef 12,264 Bock Eduard 246 Bodla Ramesh 459 Bogdanow Helena 444 Bogucka Maria 94 Bohdanowicz Jacek 13, 328,416,426,432 Böhle E. 389-390 Boloz Wojciech 435 Borkowski Roman 118 Bowbeiski Strzeżyslaw 118 Cçkalski Eugeniusz 477-478 Chałupczak Henryk 95 Chęciński Sylwester 472,479,481 Chlebowczyk Józef 322 Chlewniuk O. W. 49, 56 Chmielowski Benedykt 87 Chodkiewicz А. 357 Chorowska Małgorzata 354 Chorzempa Andrzej 204 Chorzempa Józef 203 Chryzyp z Tyany 344 Chrzempa Józef 201 Chudecki Mariusz 152 Bożek Arkadiusz 392 Brachvogel Emil 252 Brandt Włodzimierz 111 Chyla Piotr 69 Chyliński Jędrzej 98 Braun von Braunthai Karl Johann 242 Ciesielski Stanislaw 12,45,49, 62 Ciesielski Tomasz 160,171 Bronicz Stanislaw 416-417,422 Brożek 194 Brożek Ludwik 322 Brückner Aleksander 83-84,367 Brückner Ernst 257 Cicero Arrigo 462 Cinciala Andrzej 320 Ciołek Tadeusz Maciej 409 Cizauskaite Ugne 457 Cnapius Gregoriusqq 369 Brudzyński Andrzej 354 Brylka-Jesionek Agata 96 Brzoska Franciszek 438 Conrads Norbert 299 Crescentyn Piotr 79 Buchwald-Pelcowa Paulina 436 Bukraba-Rylska Izabela 406 Burak Marek 20,28 Cukierska Zofia 135 Cybulski Bogdan 36,38 Crowley David 481 Burczyński Kamil 13,471,484 Burdette Amy 463 Czaja Izabela 271 Czapiewski Edward 36 Czapliński Marek 20, 381 Burdzy Józef 192, 203 Czapliński Władysław 95 Indeks osobowy Czarnota-Bojarski Michał 193-196 Cząstkę-Szymon Bożena 322-323 Czekaj Maria 38 Czekalski Andrzej 478 Czernik Stanisław 78,401 Czubaszek Anna 12,335,351 Dacka-Górzyńska Iwona Μ. 94 Dangei Stanisław 115 Daniłow W. P. 46,48-50 Darré Richard Walther 383 Davies Robert W. 47,50-53,55-56 Dawid-Pać Renata 456 Debegnach Francesca 465 Dejunowicz Kazimierz 478 Dunaja Bogusław 376 Duńczewski Stanisław Józef79, 95,104-105 Dutkiewicz Rafał 212, 230 Dygacz Adolf321, 323 Dymmel Piotr 142 Dymna Anna 480 Dynak Władysław 372 DzieżycJ. 136 Dziki Tomasz 112 Dzikowska Joanna 230 EichendorffJoseph von 253 Eisler Jerzy 480 DeMaitre Luke 450 Ekta Singh S. 457 El Shebini Salwa Μ. 455 Elian Klaudiusz 79 Deng Na 451 Dengler Anna 302 Escoffier Auguste 250 Dengler Maria 306-307,309-310,314-315 Devi P. Bruntha 457 Estreicher Karol 272,436 Eysymontt Rafał 216, 230 Dçbosz-Zalewska Dorota 162,165 Dębski Andrzej 36 Falimirz Stefan 269,435 Dębski Maciej 99-100,102,105 Diderot Denis 252 Digaitiene A. 440 Dittertová Eva 294 Długosz Józef 95 Eltorai Ibrahim Μ. 450 Falkowski Tomasz 472 Feise Wilhelm 358 Fellbieger Kurt 185 Fellgiebel Gustaw 183 Fendler G. 239 Ferber Marja 341-342 Długoszewski Stanisław 335 Doerfert Max 227 Dołżycka В. 426 Ferro Marc 472 Fiderkiewicz Maria 406 Dorez Krzysztof 152 Findeisen Władysław 112 Doroszewski Witold 83 Drechsler Pau 329 Flemming Carl 245 Forstner Dorothea 145,158 Drelicharz Wojciech 142,161 Drobek Wiesław 143 Drożdż Anna 143 Frazer James George 401 Friebe Carl August 360 Dubiel Ludwik 322,325 Dubisz Stanisław 375 Dudek Antoni 477 487 Findeisen S. 239 Fritsche Hans H. 257 Fryderyk II Wielki 248 Fryderyk III Hohenzollern 254 Fryderyk Wilhelm III242 Dudek Stanisław 201, 203 Dudziński Paweł 143,161 Fryderyka Hohenzollern zob. Aleksandra Roma nowa Dumanowski Jarosław 434 Fudamoto Yoshiharu 458 Fülleborn Georg Gustav 238, 241 Dumin Henryk 400 488 Indeks osobowy Gadocha Marcin 12,267, 271, 275, 281 Groll Michał 98,103 Gadziński Teodor 391 Gajny Izabela 219 Groß Michael 162,172 Grothus Antoni 276 Gargas Zygmunt 78 Grzelczak-Miłoś Iwona 162 Gul Saima 451 Garlicki Stanisław 273 Gaudy Franz von 251 Gumowski Marian 159,161-165 Gürnth Christina Dorothea 240-241, 297-299, Gawdzik Marek 231 Gawrecki Dan 381 Gclderblom Bernhard 383 309 Gustaw II Adolf 157 Gerber Piotr 220,224 Getty J. Arch 50 Gut Agnieszka 143,163 Gut Pawel 143 Gierek Edward 136,480 Gierowski Józef Andrzej 93 Guzek KrzysztofJ. 161 Gwóźdź Andrzej 473 Gzowscy, rodzina 161 Gloger Zygmunt 401 Gładysz Mieczysław 324,416 Głowacki Kazimierz 152 Głowacki Tomasz 229 Głowiński Tomasz 78 Godula Róża 402 Gogolewski Ignacy 474 Goliński Mateusz 19, 21,357 Goller Eileen 257 Gołand J. 47 Gołaś Wiesław 478 Gołąbek Damian 165 Gołdyn Piotr 143,156 Gołębiowski Janusz 207 Gołębiowski Stanisław 112 Gorczyńska Małgorzata 96-98,100,102,106 Gorinow Μ. Μ. 46 Gorskaja G. W. 49 Habiyaremye Cedric 457 Hadas T. B. 153 Hallmans Göran 464 Halot Antoni 323 Hanich Andrzej 238 Hańcza Władysław 475,479 Harc Lucyna 21, 33 Hargrove James 463 Harless Johann Christian Friedrich 241 Harrison Mark 47, 50 Hauptmann Gerhart 253, 261 Haur Jakub Kazimierz 77-88, 90,355,435 Heisig Hans Joachim 387 Henneking E. 247 Hennies Karl 356 Henryka III Walczy 354 Herba Barbara 153 Herberstein Johann Hieronymus von 245 Gorzny Willi 297 Górska Barbara 96,100 Herloßsohn Carl 297 Grabka Barbara 375 Grabny Barbara 212 Herok Maria 13, 379, 397 Hezjod 94 Grabowski Ambroży 272, 276 Grabowski Elisabeth 387 Hilbert Hermann 223-225,234-235 Hilbert, rodzina 214, 224 Hinz H. 444 Grabski Wladyslaw 113,115-116 Graszewicz Marek 359 Gregory Paul R. 46 Gródecki Roman 156 Grodziski Stanislaw 93 Hider Adolf 183,390 Hoff Bogumił 327 Hoffman von Fallersleben August Heinrich 252, 261 Indeks osobowy Hofmann G. 257 Holtei Karl von 242, 245-246, 248, 250-251, Kaczmarek Ryszard 381-382 253,258,260 Holub Barbara 287 Hosseinzadeh S. 439 Kadlubiec Karol Daniel 321-322, 328 Howorski Jerzy 335 HuczyńskiB. 137 Karbowiak Antoni 272, 274 Karłowicz Jan 375 Huntemann Hans 354 Karpińska Małgorzata 474 Hupka Herbert 257 Kaszuba Elżbieta 212,230 Katz Solomon H. 274 Hupp Otton 151,158-159,163 Kaczor Emilia 229 Kaminski 195 Kaminski Mieczysław 229 Hytrek Adolf323,409 IlnychW. 48 Imańska Iwona 436 Kaiisch Jan Józef 269 Kauschke Joseph 326 Inglot Stefan 23,104,366,382 Iwaszkiewicz 194-196 Kawa-Rygielska Joanna 12, 353, 364 Iwnickij N. A. 48, 53 Jamroz Dorota 438 Kawałko Marian Janusz 434 Keil Maria 386-387 Keller Gorkauer 359 Kessel zu Tscheutsch Adolph von 251 Jan III Sobieski 80 Jan Kazimierz 79 Kęsik Jan 212, 230 Jan Olbracht 268, 272 Jan XXIII, papież 373 Kiereś Malgorzata 328-329 Kil Hyun Young 462 Janczak Julian 21-22,105,179-180, 318-319 Janeczek Jerzy 480 Kiniorski Marian 116,118,123 Kiple Kenneth F. 84 Janik Maciej 97,436 Jankowski Rafal 434 Jarosz Dariusz 67 Kirschke Krystyna 227-228 Jarosz Miroslaw 346 Jasiukowicz Stanislaw 116 Jastrzębiec Wojciech 275 Kitowicz Jędrzej 274 Jaworski Karol 271 Klaussmann Anton Oskar 323 Jaworski Pawel 19 Jelicz Antonina 268 Klecz Szymon 12,179,186-188 Kleinod, rodzina 28 JerzmańskiJan 212, 230-231, 234 Jezierski Andrzej 66 Johannes Joachim 257 Klementowski Rafał 12,63, 66, 68-69, 75 Klemm Gustav 241 Johnson Hildegard Binder 299 Jonsson Karin 464 Jordan Gerhard von 254 Kraupa Zigmantas 150 Kirschke Pawel 227-228 Kiryk Feliks 268 Klady William 199 Klapper Joseph 310, 329 Klich Jan 191,203-204 Klim Roman 147 Klimasz Józef200,2020203 Klimin 1.1.49 Jusiak Pawel 275 Klonder Andrzej 361 Kluczniok Klaudia 381,410 Kluk Krzysztof 366 Kaczko К. 409 Kłodnicki Zygmunt 373, 375,416-417 Joseph Kroll 242 Jungtus Ludwig Ferdinand 248 489 490 Indeks osobowy Knie John Georg 23,183-184 Kochanowski Jan 284 Krzaczkowski Kazimierz 481 Krzeczkowski Henryk 401 Kociniak Marian 475 Krzymuski Henryk 115 Kociszewskijerzy 136 Koelling H. 328 Krzyżanowski Julian 372-373,375 Kubiak Irena 406 Köhler Johann David 239 Kolberg Oskar 239, 373,401-402 Komarzyńska-Swieściak Elżbieta 228 Kubiak Krzysztof 406 Kubik 195 Komornicka Anna M. 79 Konarzewska Małgorzata 318, 325 Koncewicz T. J. 356 Kondracki Jerzy 135 Kubisz Jan 326-327 Kübler Marie Susanne 247 Kucharski Gerard 156 Kucharski Wojciech 143 Kondraszyn W. W. 47, 51, 53-54, 57 Konopka Stanisław 443 Kucharzyk Renata 375 Kuchowicz Zbigniew 78 Kuczyński Stefan K. 142 Konopska Beata 136,186 Kuhna 329 Konwicki Tadeusz 286-287,476 Kopaliński Wladyslaw 473-474,481 Kulak Teresa 20 Kulichová Katarína 464 Kopka Bogusław 68 Kunachowicz Hanna 438,441 Korbelářová Irena 12, 293, 296, 301,316 Kordjak Joanna 481 Kunze Wolfgang 354,357-358 Kuraś Katarzyna 380,410 Kornecki Marian 146,148 Kurowski 271 Korzeniowska Wiesława 319,322,327-328 Kosch Wilhelm 253 Kurpiewski Piotr 472,477 Koszelewa L. 49 Kościk Elżbieta 12,179,186 Kowalczyk-Ciomek Małgorzata 380,410 Kowalski August 391 Kowalski Józef 434 Kowalski Piotr 77-78, 267,406 Kowalski Wacław 479 Krackhart Carl 247 Kramarczyk Mieczysław 203 Krasicki Ignacy 401 Kraszewski Józef Ignacy 401 Krauß Irene 239 Kurz Iwona 473,479 Kusiak Franciszek 198 Küster Hansjörg 84 Kuśnierz-Zawadowska Ewa 225,235 Kutz Kazimierz 481 Kutzer Paul 160-163,165 Kwaśniewski Aleksander 404 Kwiatkowski Tadeusz 475 La Varenne Francois Pierre 274 Lange Helene 256 Laskowska Krystyna 147 Lawrence Conrad 1.434 Ledóchowski Aleksander 476 Kravar Z. 302 Lee S. 452 Krawczak Tadeusz 149 Krebs Julius 245 Lehnert Ludwig 252 Lemański Krzysztof 214,224 Kretschemer Dora Lotti 240-241, 256 Król Eugeniusz Cezary 477-478 Królówna Krystyna 474 Leopold I Habsburg 359 Łepski 194 Kryński Adam 375 Leszczyńska Cecylia 66 Leszczycki Stanisław 136 Indeks osobowy Leszczyński Witold 480-481 Leśniakowska Marta 78,229 Małachowicz Edmund 213, 217-218 Malęczyński Jan 392 Leśniewska Jolanta 12,111,128 Manger Julius 450 Manning Roberta Thompson 50 Mao Ruixue 455 Leśniowski Stanisław 112,114-117,120,123 Lewandowska Liliana 317 Ligęza Józef 319 Ligoń Stanisław 391 Lin Tzu-Kai 456 Linde Samuel Bogumił 270, 274, 369-371, 375 Linek Bernard 381 Linina A. 464 Lipok-Bierwiaczonek Maria 381 Lipscy, rodzina 161 Lis Hanna 336 Marcinowska M. 78 Marczak Antoni 121,123 Marecki Józef 143-144,146,156 Markiewicz Iwona 225 Markiewicz Maria 93,105 Markiewicz Witold 225 Maron Jerzy 21 Masnyk Marek 381 Lis Paweł 336 Mathis Max 219 Maurizio Adam 336,338 Literski Franciszek 391 Litwiniuk Anna 94,102 Mayenowa Maria Renata 271, 375 Mazurkiewicz Piotr 196, 203-204 Lompa Józef320, 324 Mączyński Jan 368 McDonald Donald 78 Lubelski Tadeusz 472-473,475,478 Ludwig Jerzy 322-323 Luiza Pruska 242 Łysko Alojzy 321 Łabońska Elżbieta 238, 295, 300,324 Łeńska-Bąk Katarzyna 326 Łepkowski Józef 276 Łęcki Marian 115 Łuczak Czesław 112, 277 Łuczyński Maciej 271 Lukasiewicz Dariusz 27 Łużyniecka Ewa 228 Machoj Jan 271 Maciejowski Wacław Aleksander 272 Madej Antoni 269, 276, 319 Magura Wilhelm 21, 26 Majchrzak Józef 321 Majchrzak Krzysztof480 Makowski Adam 13 Maksymiuk Urszula 149 Maksymowicz Zofia 149 Malczewski Jacek 476 Maleki-Saghooni Nahid 460 Malinowski Lucjan 322-325, 327 Michalczyk Andrzej 381-382 Michalkiewicz Stanisław 23,182 Mickiewicz Adam 11, 371 Migdał Maria 336 Migdał Władysław 336-337, 341,344 Mikojan Anastas 54-55 Mikołaj I Romanow 242 Misiągiewicz Justyna 95 Modrzewski Andrzej Frycz 164 Moeke Evamaria 309 Molski Piotr 213 Morsztyn Andrzej 80 Morykoni, rodzina 80 Mościcki Ignacy 123, 391,404 Moźejko Beata 151-152, 163 Mrozówna Ewa 366-368 Mruklik Barbara 473,476-477 Mucha Edyta 478 Mucha Teresa 226 Mühle Konkordia 195 Mujariya Rajesh 459 Müller Karel 302 Müller Max 21-22 491 492 Indeks osobowy Muła Arkadiusz 19 Ornelas Kriemhild Conce 84 Műnkéi Daniela 383 Orzechowski Kazimierz 20 Mycielski Andrzej 382 Osokina E. A. 57 Myszyńska Anna 318, 323,329 Nadolski Przemysław 160-162,164 Nałęcki Konrad 478 Osoro Maureen 460 Ostoja-Samborski Bohdan 392 Napoleon Bonaparte 251 Otałęga Zdzisława 137 Owczarek Józef 203 Nasz Adolf319, 322 Naumienko Teodor 136 Pachciarek Paweł 145 Pachoński Jan 268 Nawrocki Jerzy 137 Paczkowski Andrzej 65 Paderewski Józef 120 Nazarienko N. N. 55-56 Nebesny Ewa 444 Palladiusz Rutyliusz Taurus Emilianus 79 Nguyen Thu 461 Palungwachira Pakhawadee 461 Niedźwiedzki Władysław 375 Pałasiński Romuald 118-125,132 Panic Idzi 478 Niekrawietz Hans 257 Niemen Czesław 287,477 Niewiadomski Marek 154 Papkow S. A. 48 Niezabitowski Karol 123 Passendorfer Jerzy 473,476,481 Patas-Trojan Ewa 226 Pawlak Janina 137 Nishizawa Naoyuki 458 Niszczota Stanisław 365 Nitsch Kazimierz 366-368 Nixdorf Tatjana Katherine 294 Partyka Joanna 78,94 Norkowska Marta 284 Pawlak Władysław 137 Pawlik Mieczysław 148 Pazdro Zbigniew 268 Nowak Krzysztof 478 Pazera Tadeusz 358 Nowakowska Alicja 13, 365, 377 Pelz Eduard 243,298-299 Pelz Henrietta 243-245,249-250,254,261,298- Nowakowski Rafal 12,26-27,35-36,42,44,134, 143,296 Nowiński Marian 366, 372 306,309-310,313-315 Pelz Paul 300 Peng Lin 461 Nowosielska-Sobel Joanna 12,15,19,23, 25-27, 33,42,143,296 Nudclmann 196 Perene Aleksander 78 Perepeczko Marek 476 Ochmański Wladyslaw 77,98-99 Ociepka Beata 198 Oficjalska Elżbieta 24 Perlak Bartłomiej 215, 224 Perlick Alfons 380, 385-387 Perłakowski Adam 434 Ogrodowska Barbara 401-404 Petschek-Sommer B. 295 Okokon Jude E. 454 Okólska Halina 354 Oladiji A. T. 463 Olbrychski Daniel 476 Peuckert Will Erich 329 Piątkowska Krystyna 406 Olędzki Jacek 409 Piechaczkowicz Franciszek 271 Pieczka Franciszek 478 Ondrusz Józef320, 322,324-325 Opale K. 23 Piątkowski Krzysztof 406 Piech Zenon 142,161 Piekosiński Franciszek 268,272,275 Indeks osobowy Piesiewicz Henryk 243,345 Rezi Néni zob. Giirth Christine Dorothea Pinto von 28 Piszczkowski Mieczysław 78 Ring Max 252-253 Plewako Andrzej 151,159 Plezia Marian 156 Rita Sobel Jagna 12,93,110 Plinius Claudius Aemilianus 79 Plundra Elisabeth 302, 306-307, 309-310, 314-315 Plundra Marie (zm. 1837) 302 Plundra Marie (zm. 1880) 302, 306-307, 309310,314-315 Pluntzkau Anthon 359 Płonka-Syroka Bożena 442,448 Płotnicki Bolesław 481 Podkówki Witold 438 Podolska Grażyna 85 Podraża Antoni 77,79 Rios Montserrat 453 Roche Leon Malhomme de la 392 Roger Juliusz 321 Rogowska Ewa 366, 369 Roh Kyung-Bae 454 Rohrer Maria 299 Rok Bogdan 79,94-97,100,102,434,444 Roman Grzegorz 20, 28 Romanowicz A.gnieszka 152 Romer Eugeniusz 134-135 Rooney Lloyd W. 463 Rosicka-Kaczmarek Justyna 444 Rösler Helene 300 Popiński Krzysztof 36,78 Rostworowski Emanuel 104-105 Roszak-Kwiatek Paweł 212 Porrmann Ulf 257 Poser Jan August 99 Rotter Lucyna 143-145, 156 Rotterowa Maria 246 Pośpiech Jerzy 322,328-329,379,384,386,401, Ruchniewicz Małgorzata 19 Rungratanawanich Wiramon 460 475 Potocki Roman 10,13 Pożoga Stanislaw 203 Prieobrażenski Jewgienij 46 Przepełski Bolesław 125 Przerwa Tomasz 19 Przyborowski Barbara 276 Przybyła-Dumin Agnieszka 212 Ruszkowska Barbara 370, 372 Ruszkowski Marek 370,372 Rybarski Roman 104 Rybkowski Jan 473,475,481 Ryguła Ewa Maria 162,165 Rymut Kazimierz 374 Ryszkowski Franciszek Ksawery 97 Przybytek Dariusz 20 Rzemieniuk Tadeusz 358 Przymuszała Lidia 12, 300, 317, 320, 324-325, 334 Rzepkowski Krzysztof 157 Safarewiczjan 366 Pszczółka P. 322 Ptak Marian 20 Salzmann Μ. A. 243 Sandgruber R. 295-296 Raak Achim 309 Radkiewicz Stanisław 68 Sanfdeben Johannes 239, 260 Sarcevičiené Jolita 150 Raj Danuta 13,442-443,448 Rajchert Teodor 228 Saul Harald 309 Sayar Sedat 438 Ratajski Leszek 135 Redliński Edward 480 Schadow 28 Schardl Christopher L. 465 Scheibert A. 240,255 Scheibler Sabine Wilhelmine 248 Reich E. 201 Reymont Władysław Stanisław 473 493 494 Indeks osobowy Schüler Anna Letitý 249 Spiczyński Hieronim 435 Schletter Zygmunt 246 Schmidt Walter 299 Stalin Józef45-49, 52-54,56,60-61 Stanisław August Poniatowski 276 Schmuck Hilmar 297 Schnabel Joseph 252 Stanisław ze Szczepanowa 373 Staniszkis Witold 117-121,123 Schneidmüller Bernd 317 Scholz Hugo 255 Schroller Franz 255 Stanjek J. 26 Starczewska-Wojnar Aleksandra 159-160 Starzyński Fortunat 112 Schubert Ernst 317 Schulz Leni 309 Seong Eun Soo 462 Stawasz Danuta 218 Stawiski Edmund 78 Steffen Augustyn 366, 368 Seroka Henryk 142 Stelmach Miłosz 473,476 Sethi Anisha 456 Sęk zob. Zawada P. Stojek-Sawicka Karolina 444 Stoličná Rastislava 143 Sękowski Roman 149 Sharma Sachin 459 Siegl Katharina 245 Strauchold Grzegorz 12,26-27,33,42,133,140, Siennik Marcin 435 Strzałkowska Paulina 148 Strzyżewski Wojciech 143-144,153-154,165 Sierzputowski Henryk 155 Simonides Dorota 295,322,324,380-381,393 Siurek Bartłomiej 444 Skarżyński Antoni 112,116,121,123-125 Skobelski Robert 13 143 Stryjkowski 368 Stüber W. 239 Sturm Józef 114 Suchodolski Bogdan 79 Sudoł Katarzyna 442,448 Skotarczak Dorota 473,479 Skowronek Jerzy 149 Sułek Alicja 85 Sychta Bernard 269 Skowronek Świętosław 275 Synowiec Helena 322-323 Sypniewski Józef 119 Skrzydło Wiesław 143 Sławski Franciszek 367 Słomczyńska Otylia 238 Smolińska Teresa 329, 380, 384-386,410 Sobel Grzegorz 12,27,237,254-255,265,310 Sobieszczański E Μ. 79 Socha Janusz 114 Sochaczewski Radosław 217 Sochacka Anna 275 Sochacka Stanisława 238, 322 Solomon P. 49 Sondei Janusz 271 Songjiawen 461 Šopák Pavel 302 Spada Fabrizio 456 Spanner Robert 356 Syreniusz Szymon zob. Syreński Szymon Syreński Szymon 269,435,442-443 Syroka Andrzej 442, 448 SzapowałJ. 57 Szczepaniak Izabella 159 Szczepaniak Stefan 391 Szczepański Michał 203 Szczęsna G. 155 Szczypka Józef 403 Szebeko Ignacy 117 Szelc Franciszek 203-204 Szeliga Wincenty 321 Szepetiuk-Barańska Agnieszka 13,399,412-414 Szmygin Bogusław 213 Szmytka Rafał 146 Indeks osobowy Szot-Radziszewska Elżbieta 212 Wach Margarete 473 Szromba-Rysowa Zofia 318-319, 323-324, Wachowiak Krzysztof234-236 326-329 Szwagrzyk Krzysztof 66 Szyfelbejn-Sokolewicz Zofia 403 Wacław IV Luksemburski 358 Szymanderska Hanna 323,329 Szymańska Natalia 474 Wallis Stanisław 320 Szymański Józef94,104,142 Wajda Andrzej 476-477 Wallis Łukasz 322, 328 Wanag Józef 151,159 Waniakowa Jadwiga 366-368 Szymczak Mieczysław 375 Szymik Jan 328 Śliwiński Błażej 151-152,163 Wańkowicz Melchior 286, 288-289 Sreniowski Stanisław 78 Warzecki Stanisław 204 Wasilewicz Andrzej 480 Świątkowski Zygmunt 125 Świerc Piotr 321 Swierczyński Jan 203 Świerzewska Wanda 382 Swiedik Krystyna 347 Święchjan 146-147,149 Warecki Stanisław 202 Warszewickijan 157 Wasiliew W. 57 Wasonga Caroline 460 Wasylewski Stanisław 379,385-386, 389,407 Wawoczny Grzegorz 300 Wiwrzynek Jan 391 Świtała-Mastalerz Joanna 320-323, 325,334 Świtała-Trybek Dorota 12, 300,312, 317, 320- Weaver William Woys 274 Weberbauer Johann August 360 325,329,334 Tabernacki Czesław 391 Webster Francis 438 Talarczyk-Gubała Monika 473,479 Tatarkiewicz Anna 480 Tazbir Janusz 78 Teichmann Horst E. 257 Tenne Karl 199 Tofil Adolf 203 Tomczyk Damian 160 Topolnicki Józef 203 Topolski Jerzy 78,422,429 Trafalski Grzegorz 143, 160 Trzoska Jerzy 277 Trzyna Edward 105 Turzyński Ryszard 145 Tyszkiewicz Jakub 19,23, 25-26, 33 Ubysz 118 Uitkroft S. zob. Wheatcroft Stephen G. Ullrich Steven 438 Urban Stanisław 137 Urbaniak Miron 230-231 Urbańczyk Stanisław 375 495 Weigel Johann Adam Valentin 21-22 Weinert Walter 388 Weinhold Karl 246 Wejher Melchior 145 Welp Treumund zob. Pelz Eduard Wendt Heinrich 359 Werner Konrad 257 Wertenstein Wanda 477-478 Wçglorz Jakub 13,433-435,442-444,448 Wheatcroft Stephen G. 47,50-53,55-56 White Pamela 438 Wiatrowski Leszek 21,23-25 Wierlacher Alois 239 Wierzbicki Stanislaw 112 Wiggert E 354,356 Wiktoria Hanowerska 255 Wiktoria Koburg 254 Wilhelma I Hohenzollern 254 Wilhelma II Hohenzollern 255,259 Wilpert Oskar 160-163,165 Winniczuk Lidia 271 496 Indeks osobowy Wiszewski Przemysław 12,19-23, 25-27,33 Wiszowaty Marcin Μ. 142 Załuski Józef Andrzej 435,437 Zamoyski Andrzej 111 Wittigjoseph 256 Zaorski Janusz 481 Wituńscy, rodzina 161 Zaremba Józef 134 Władysław Herman 156 Zawacki Teodor 79 Władysław IV Waza 145 Władysław Jagiełło 155,271 Włodarski Bronisław 94 Zawada P. 327, 329 Zawadka Marek 143,171 Zawadzki Adam 112,115 Włoszczyński Walenty 271 Zawadzki Wacław 269 Wojnarowski Jan Kanty ТПб-ӀӀП Wojtkiewicz Witold 476 Zblewski Zdzisław 477 Zdanowicz Aleksander 369,375 Wojtowicz Jerzy 94 Wolański Filip 434 Zemská Agata 38 Wolf Rebekka 249 Wolf-Beranek Hertha 295 Wblnicz-Pawłowska E. 435 Zeng Y. 450-451 Zgółkowa Halina 375 Zgórniak Marian 93 Wolski Mikołaj 153 Zhou Qing 464 Zhu Во 461 Wood Peter 438 Wójcicka Marta 323 Ziarko Stefan 160 Ziątkowski Leszek 12,107 Wójcik Marek L. 12,141,143-145,147,149, Zieleniewski Bohdan 121 158-159,174 Wójcik Wiktoria 13,449,470 Wraxall Nathaniel William 269 Zimmermann Friedrich Albert 21-22,179 Zimny Lesław 160 Wronicz Jadwiga 323 Wróbel Szymon 199 Wrzesiński Wojciech 20, 33, 381 Wurst Marie 251 Wyczański Andrzej 95 Wyderka Bogusław 321 Wyganowski Bolesław 118-119 Wyrozumski Jerzy 93 Wysłouch Seweryn 21 Wyslouchowa Μ. 323 Wyspiański Stanisław 476-477 Yan Ning 461 Žáček Rudolf 12,293,302,316 Zadrożyńska Anna 403,409 Zajíček Edward 472 Zakrzewska Wanda 145 Zakrzewski 197 Zaleski Eugène 47, 50, 55 Znamierowski Alfred 150 Zuba Krzysztof 78 Zubrzycki Marian 229 Zwierz Maria 212, 214, 218 Zybura Marek 359 Zygmunt III Waza 145,153 Zygmunt Luksemburski 358 Zysnarski Jerzy 162 Żarski Waldemar 12, 283, 292 Żbikowska-Migoń Anna 436 Żera Stanisław 112 Żerelik Ros'cisław 19-20, 22-23, 26-27, 33 Żeromski Stefan 285, 287-288 Żołądź Dorota 78 Żójć 195 Żyga Stanisław 23, 25-27, 382-383 Żytkowicz Leonid 104 Żywirska Maria 319 INDEKS GEOGRAFICZNY Afryka 460,462 Ameryka 460,462 Borowiec 155 Ameryka Łacińska 159,452 Ameryka Północna 454 Anglia 338 Borów koło Łowicza 113,115 Bory Dolnośląskie 137 Brandenburgia 214, 224, 360 Asyria 353 Brazylia 159 Brema 224 Austria 179,294,309 Azja 366-367,460,462 Babilonia 353 Baborów 385, 387 Bargłówka 323 Borowie 157,176 Brzeg 240,252,297 Brzeg Dolny 40-41 Brzeg Opolski 133,135 Brzeszcze 144 Brzeżna 158 Bartkowizna 154,155 Bavorsk, zob. Bawaria Bückeberg 383,390-391 Budzyń 116 Bawaria 294, 309 Belgia 338 Bug, rz. 215 Byczyna 137 Bydgoszcz 217 Bełchatów 145,175 Bełżec 161 Berlin 181,185,239,248,252,254,360,478 Beskid Śląski 475 Bestwina 144 Białogard 144 Bielawa 224 Bytom 380,382,386,389-390 Bytom Odrzański 181 Bytoń 147,149,176 Cape Town 231 Bielawka 115 Bierawa 145 Błonie pod Łęczycą 113 Cegłów 145,175 Chełm 223 Chiny 366,452,460-461 Chojnów 147-149 Bobowo 144 Bogdaniec 153-154 Chorowice 80 Chorzów 323 Bolesławiec 12, 137, 190-191, 197-200, 202- Chrostkowo 145,154-155 Chybie 163 Ciechanów 223 205,209-210 Boronów 165,177 498 Indeks geograficzny Czechosłowacja 122,135, 381 Czechy 12,156,253,368 310,317,338,340,354,365-368,409,452, 476 Czermin 144-145 Czerna 205 Czerniawa 182-183 Europa Północna 104 Europa Środkowa 356,372 Czernica 15,17,20, 22 Evropa, zob. Europa Czersk 151-152,154 Czerwonak 151,154 Europa Zachodnia 104,125,372 Falborz 115 Fałków 152-154,156 Częstochowa 389,404 Czyżowice 164 Francja 104,122, 338,377 Dania 104 Frankfurt nad Menem 299 Frýdlant 302 Dąbrowa Bolesławiecka 196, 199, 201, 203 Dąbrówka Wielka 319 Gaszowice 160-161 Dębowiec 145 Długołęka 15,17,20 Dobra 214,216 Gdańsk 104,190-191, 277 Gdynia 229 Genewa 119 Dobrcz 145 Dobrodzień 390 Głogowiec 117 Dobrzeń Mały 391 Głogów 135 Dobrzeń Wielki 391 Dolna Saksonia 383 Dolne Powołże 54 Gnojnik 145 Gnojno 112 Goczałkowice-Zdrój 162,177 Dolní Slezsko, zob. Dolny Śląsk Goleszów 145,165,177 Dolny Śląsk passim Gołębiew 113,117-119,121,124-125 Gołysz 163 Domaniów 145,175 Domaszowice 144 Drelów 147,149 Drewnica 147 Gliwice 326,382, 385,389-390 Gorzanów 245 Gorzkowice 156 Gorzów Wielkopolski 154 Drezno 182 Drzycim 151-152,154-156 Dublany 118 Gorzuchów 413 Gorzyce 164 Dunaj, rz. 243 Duszniki-Zdrój 225 Gozdowo 160,177 Góra 181 Góra Kalwaria 112 Dygowo 145,175 Dzierżonów 214-216,224-225,234-235 Dzierżysławice 319 Dźwierzuty 150,154, 176 Gościszów 199, 203-204 Góra Ognista 159 Górny Śląsk 134,165,181,185,238,264, 298, 309,319,328-329,380-381,384,388-389, Egipt 337 Eurazja 454 396-397,399,427 Granowo 144 Grecja 341,452 Europa 12,80,105,111,294-295,297-299,309- Grębocice 182 Indeks geograficzny Grignon 122 Kliczków214 Grodków 152,387,390 Kluczbork 137,240,390 Grodzanowiec 199,201,203-204 Gromadka 204 Kłodawa 121, 130,145,162 Gronowo Elbląskie 147-148 Gródek 152 Grybów 156 Gryfów Śląski 257 Gubernia siedlecka 112 Gwatemala 452 499 Kobierzyce 15-16,18,20, 22,27 Kobyla Góra 154 Kolumbia 159 Kołobrzeg 229 Komarów-Osada 145 Konary pod Wołowem 36 Koniusza 162 Korne 182 Halinów 160 Hamburg 224 Korytko, rz. 155 Kostomłoty 19 Hermsdorf u. Kynast, zob. Sobieszów Koszarawa 163 Hiszpania 104,438,452 Holandia 104, 338 Koszyce 243 Homburg 249 Kościan 145 Kościelec 122 Horní Slezsko zob. Górny Śląsk Kotlina Kłodzka 242,250 Kowary 244 Indie 366,452 Kowiesy 144-145 Jaryszów 386 Koźle 385,390-391 Kożuchów 181 Jaszkowa Górna 413-414 Javorník 253 Jawor 19, 135 Jaworze 145,162 Kraj ołomuniecki 253 Kraków 80, 95, 267-269, 271-274, 276-278, 280-281,341 Kleparz 274 Jaworzyna Śląska 224,254 Stradom 274 Jelenia Góra 179,185-186 Jerzmanowice 147 Jordanów Śląski 15-16,18, 20,22, 25, 28,216 Biskupie 268, 274 Jugosławia 197-198 Pędzichów 268,274-275 Prądnik 275-276,281 Krapkowice 390 Kraszowice 197,199-200,203-204 Kamieniec Ząbkowicki 180 Kaszewy Kościelne 116 Kaszuby 367-369 Katowice 219,225,323, 391 Kaukaz Północny 52-54 Kąty Wrocławskie 15-16,18, 20 Kępice 151 Kielecczyzna 212 Kiełczów 69 Kleszczów 150,153,155 Kraśnik Dolny 197,199-200, 202-205 Kraśnik Górny 195,197,199-200,202-203 Kreml 52 Kreta 337 Křižovatka 156 Krnov ЗОЇ Krzykosy 156 Krzyżowa 194,199-200, 203 Kujawy 118,402 Kurpie 402 500 Indeks geograficzny Kutná Hora 302 Markowskie 148 Kutno 12,112-117,119-125,127,132 Kwisa, rz. 133,194,257 Marsylia 231 Marymont 111 Masyw Ślęży 15-16 Laszki 145,175 Mazowsze 118,402 Legnica 135,186, 322 Leningrad, zob. Petersburg Lenino 478 Meksyk 452 Mezopotamia 366,452 Leszno 216 Miastko 163 Miastkowo 150,154 Michałów 111 Lewin Brzeski 137 Libiąż 144 Mieczysławów 122 Lichnowy 145,147,149 Lichtenwaldau, zob. Krzyżowa Miedźna 165,177 Mietków 15,17-18,20,22,28,144 Lille 377 Lipno 145 Lipsk 251,258 Liszki 276 Międzyrzecze Podlaskie 149 Litwa 369 Minnesota, stan USA 299 Mirosławiec 122 Londyn 249 Lubawka 19,182 Lubelszczyzna 416 Łubianka 154 Lubięcin 147 Lublin 374 Lubochnia 164 Luboń 159 Lwów 118,281,435 Lwówek Śląski 136 Mikołów 322 Milicz 19 Miłomłyn 150-151,153-154 Mirsk 257 Młynary 150-151,154 Młynarze 155-156 Möckern 111 Modła 205 Mokobody 154 Monachium 230 Moravě zob. Morawy Lyski 162 Morawy 294, 309 Morze Czarne 367 Łęczyca 113 Moskwa 55,83 Mściszów 202, 204 Łowicz 113,123,125,435-436 Łódź 221 Łubnice 154-155,176 Łubowice 253 Łuszczanowice 155 Neuhammer, zob. Świętoszów Nędzerzewo 112 Niebylczyce 204 Nieder Schönfeld, zob. Kraśnik Dolny Niedererbach 156 Mainz 302 Niedrzwica Duża 175 Niegłosy 122 Malbork 222 Małecz 164 Małopolska 368 Niegosławice 144 Niemcy 25,64,156,254,261,264,338,380, Mariánské Lázně 302 Niemodlin 387, 390 Indeks geograficzny Nietrzeba 154 Norwegia 104 Petersburg 55,116-117 Nowa Kamienica 182 Nowa Sól 147-148,176,181 Piecki 144-145 Pieniężno 157-158,176 Nowa Sucha 145 Piłszcz 386 Nowogrodziec 199-205 Piotrowice Świdnickie 225 NRD, zob. Niemcy Piszcz 387 Płużnica 160 Nysa 137, 386, 390 Pęcław 145 Nysa Kłodzka, rz. 237,264-265 Nysa Łużycka, rz. 133,229, 237 Poborze 112 Ober Schönfeld, zob. Kraśnik Górny Podkarpacie 416 odra, rz. 135-137,140,213,219,231,239,241, Podlasie 368,402,416,427 Pogorzala 299 246,249,255,261,264,387,393 Okrzejka, rz. 155 Olesno 390 Oleśnica 229 Olza, rz. 164 50í Poczdam 181,185,254-255,260 Podhale 428 Pogórze (Przedgórze) Sudeckie 137, 140 Pomorze 151,157,163,360,416-417,479 Pomorze Gdańskie 156 Popielów 160 Ołobok 203 Opatówek 124 Portugalia 104 Postomino 144 Opavě, zob. Opawa Opawa 250, 300-302, 305-306, 308, 310, 314-316 Poświstne 124 Powiat bełchatowski 150,152-153,175 Opole 251,265,390,392 Opolszczyzna 237,264,324,327,419-420,427 Osiecznica 205 Powiat bielski 162 Powiat bolesławiecki 136, 189-193, 197-198, Osięciny 161 Powiat braniewski 157,176 Powiat brzeski 181,319 Powiat bytomsko-tarnogórski 381 Ostaszewo 147-148,176 Ostrów Wielkopolski 216 Owińska 151 Paczków 387 Palczewo 147-148 Palestyna 366 Panki 153-154 Powiat bialski 147 200-201,203,206, 208 Powiat bytowski 163 Powiat chojnicki 151 Powiat ciechanowski 112 Powiat cieszyński 163,165, 177 Powiat elbląski 147,150 Powiat garwoliński 154,157,176, 374 Pelplin 231 Powiat gdański 147 Powiat gliwicki 163,177 Powiat gliwicko-toszecki 381 Powiat głogowski 182 Powiat gorzowski 154,162 Powiat gostyniński 113 Peru 452 Powiat jarosławski 175 Parowa 191, 203,205 Paryż 116 Pawłowiczki 144 Pawłów 145 Pątnów 149 502 Indeks geograficzny Powiat jeleniogórski 182 Powiat proszowicki 162 Powiat kamiennogórski 182 Powiat prudnicki 387 Powiat kluczborski 181,385 Powiat kłobucki 152 Powiat kolski 121 Powiat pszczyński 162,165,177 Powiat raciborski 319,381 Powiat przasnyski 112 Powiat kołobrzeski 175 Powiat radziejowski 147,161,176 Powiat konecki 152 Powiat kościerski 182 Powiat rybnicki 160,162 Powiat kozielski 181, 319, 381, 385 Powiat krakowski 162 Powiat sępoleński 147 Powiat siedlecki 154 Powiat sierpecki 160,177 Powiat kutnowski 112-113,116, 122,127 Powiat legnicki 147 Powiat słupski 151 Powiat lipnowski 154-155 Powiat lubański 182 Powiat lubelski 175 Powiat strzelecki 319, 386 Powiat strzelecko-drezdenecki 160 Powiat suski 163,177 Powiat lubliniecki 165,177 Powiat łęczycki 112-113,161 Powiat łobeski 160 Powiat szczycieński 150,176 Powiat średzki 20,154,156,182 Powiat świdnicki 20,182,299 Powiat łomżyński 150 Powiat świdwiński 158 Powiat łowicki 112-113,115 Powiat malborski 147 Powiat świecki 151 Powiat tomaszowski 161,164 Powiat miechowski 162 Powiat miński 160, 175 Powiat mławski 112 Powiat niemczański 20 Powiat niemodliński 319, 387 Powiat nowodworski 147,176 Powiat nowosolski 147,176 Powiat olecki 147 Powiat oleski 160, 177,381,385-386 Powiat oleśnicki 20 Powiat olsztyński 175 Powiat oławski 175,181 Powiat opoczyński 157,175 Powiat opolski 160, 381,385 Powiat ostrowski 160 Powiat ostródzki 150 Powiat ostrzeszowski 154 Powiat płocki 112,154 Powiat płoński 112 Powiat poddçbicki 158 Powiat poznański 151 Powiat sochaczewski 160,177 Powiat wałecki 175 Powiat wąbrzeski 160 Powiat wągrowiecki 162 Powiat wielkostrzelecki 381 Powiat wieruszowski 154,176 Powiat włocławski 112-113,115 Powiat wodzisławski 164 Powiat wołowski Powiat wrocławski 9-11,15,17-21,24-28, 32 Powiat zgorzelecki 158,176 Powiat złotoryjski 154,182,187-188 Powiat zwoleński 154 Powiat żywiecki 163 Poznań 123,159, 277 Pradolina Wrocławska 15 Prądnik, rz. 280-281 Prien am Chiemsee 156 Prosną, rz. 155 Prudnik 240, 390 Prusy 20, 23, 25, 36,159, 179, 246, 248, 252, 416,427 Indeks geograficzny Prusy Wschodnie 215,224 Siedlimowice 182,215-216,225,235 Przedgórze Izerskie 257 Siegersdorf, zob. Zebrzydowa Przemyśl 435 Sielun 156 Przyłęk 154-155 Skandynawia 336, 338 Psary 144-145 Pszczółki 147 Skawica 163 Pszczyna 321 Skąpe 144 Slezsko, zob. Śląsk Słupca 145 Raciborowice Dolne 203-204 Słupia Konecka 152,156 Słupno 154 Racibórz 137,252-253,386,390-392 Służew 111 Racławice 162 Radłów 160,177 Smyków 152-153 Sobieszów 179,182-183,185-186 Sobieszyn 112,117 Raciborowice 205 Radomsko 370 Radowo Małe 160 Rakousk, zob. Austria Rakouské Slezsko, zob. Śląsk Austriacki Sobótka 15-16,18,20,255 Sochaczew 160,177 Rdutów 121 Soła, rz. 163 Sośno 147-148 Rejencja opolska 159, 379-384, 386, 388-393, 396 Ren, rz. 249 Rokiciny Podhalańskie 374 Rosja 25,46,53, 57,58,60 Roztocze 111 Solec 156 Sprewa, rz. 239 Stara Wieś 112 Stare Kurowo 160 Stare Podole 374 Starogard Gdański 216 Równina Wrocławska 15 Róż, rz. 155-156 Strasburg 231 Strzelce 121, 391 Ruda Maleniecka 152,155 Ruda Śląska 323,326 Rudnik 144-145 Strzelin 240, 253 Strzelno 149 Studzianki 478 Ruja 145 Ruszki 112 Suchodębie 116,123 Sudety 181,185 Ruś 369 Ruziec, rz. 154 Ruż, rz. 154 Sulików 158-159,176 Rzym 341 Syców 135 Syria 366 Szamotuły 216 Szczepanów 19 Saksonia 111, 214, 224 Seifersdorf, zob. Pogorzala Sekwana, rz. 250 Sędziejowice 145 Sędziszowa 182,187-188 Siechnice 15,17-18,20,22,28,222 Supraśl 435 Suwalszczyzna 427 Szczodre 242 Szprotawa 214 Szwajcaria 336 Szwecja 80,104 503 504 Indeks geograficzny Szywałd 389 Wielowieś 163 Wieprz, rz. 369 Śląsk passim Śląsk Austriacki 301-302, 305, 313 Śląsk Cieszyński 324,327-328,478 Wierzbinek 145 Wilczęta 145 Śląsk Opolski 137,379,384,391 Wileriszczyzna 286-287 Środa Śląska 134 Świątki 144-145,175 Wilno 435 Wińsko 40-41 Świdnica 134-135 Wisła, rz. 104,148,254 Wikrów 147 Świeradów Zdrój 182 Witonia 161 Świerzawa 19 Swiętoszów 196 Włochy 338 Województwo dolnośląskie 15, 36, 38,40, 42, Tamiza, rz. 249 133,138,182,264,400 Województwo kujawsko-pomorskie 146,149 Tomaszów Bolesławicki 199, 203,205 Tomin 204 Województwo lubelskie 365 Wbjewództwo lubuskie 148 Tomislaw 204-205 Województwo łódzkie 127,152 Trojanów 154,156,176 Województwo opolskie 159,318,332 Trzeboszowice 388 Turkiestan 366 Województwo podlaskie 149 Województwo pomorskie 146,149,182, 365 Ukraina 52-54 Ustroń 478 Vratislav, zob. Wrocław Województwo śląskie 152,159,164,318,323,332 Województwo świętokrzyskie 152 Województwo warmińsko-mazurskie 146,149 Województwo warszawskie 124 Województwo wielkopolskie 154 Województwo wrocławskie 38-39 Waldenburk, zob. Wałbrzych Wałbrzych 225, 299 Województwo zachodniopomorskie 149,365 Wołów 36,40-41,43,134 Wałcz 145,175 Wapno 162 Wójtowa Wieś 385,392 Wręczyca Wielka 153-154 Warszawa 112, 118, 228-229, 254, 276, 341, 474,481 Wrocław 15, 18-19, 22, 27-28, 135-137, 182, 211-217,219-220,222-223,225-234,236, Warta Bolesławiecka 203, 205 Wąsewo 160 238, 241-243, 245, 251-254, 298, 315, 354-364 Wda, rz. 152 Ostrów Tumski 214,217,227 Kępa Mieszczańska 214,225-226, 357 Wenezuela 452 Wezera, rz. 383 Węgry 338 Wiedeń 242-243,276,338 Wieliczki 147-148 Sołtysowice 214, 222-223 Wyspa Słodowa 218 Zakrzów 360 Wykroty 202 Wielkie Strzelce 390 Wielkopolska 181,185,360,367-368,402,429 Zaborze 163 Indeks geograficzny Zabrze 216,324,382,389 Związek Radziecki zob. ZSRR Zadzim 145,158 Zamość 435 Żarnów 157,175 Zawadka 182 Żarów 182 Zawoja 163,177 Żelazno 413-414 Zebrzydowa 191,194-196,199,202-205,214 Żórawina 15-16,18,20,28 Zgorzelec 229 Żukowice 19 Zielona Góra 133,185 Żuławy Elbląskie 146-147 Zielonki 162, 268 Żuławy Gdańskie 147 Zlawieś Wielka 145 Żuławy Wielkie 146-147 Złotoryja 135,246 Żuławy Wiślane 146, 148,166 ZSRR 11,45-47,50,52-58,60 Żywiecczyzna 427 505
any_adam_object	1
any_adam_object_boolean	1
author2	Nowosielska-Sobel, Joanna 1972- Strauchold, Grzegorz 1958- Nowakowski, Rafał ca. 20./21. Jh
author2_role	edt edt edt
author2_variant	j n s jns g s gs r n rn
author_GND	(DE-588)1049908074 (DE-588)139212906 (DE-588)1177273276
author_facet	Nowosielska-Sobel, Joanna 1972- Strauchold, Grzegorz 1958- Nowakowski, Rafał ca. 20./21. Jh
building	Verbundindex
bvnumber	BV047223892
ctrlnum	(OCoLC)1245339035 (DE-599)HEB474865266
format	Book
fullrecord	<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV047223892</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20241118</controlfield><controlfield tag="007">t\|</controlfield><controlfield tag="008">210406s2020 xx a\|\|\| \|\|\|\| 00\|\|\| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788365892737</subfield><subfield code="9">978-83-65892-73-7</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788381383257</subfield><subfield code="9">978-83-8138-325-7</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1245339035</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)HEB474865266</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">"Głodnemu chleb na myśli"</subfield><subfield code="b">o znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska</subfield><subfield code="c">Joanna Nowosielska-Sobel, Grzegorz Strauchold, Rafał Nowakowski (red.)</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="3"><subfield code="a">O znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Kraków</subfield><subfield code="b">Księgarnia Akademicka</subfield><subfield code="c">2020</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Wrocław</subfield><subfield code="b">Ośrodek Kultury i Sztuki</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">505 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Wieś Dolnośląska bogactwem ziemi pisana</subfield><subfield code="v">tom 2</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Auf dem Buchrücken auch mit dem Titel: O znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Literaturangaben</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung der Beiträge in englischer Sprache</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Getreidebau</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020792-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Landwirtschaft</subfield><subfield code="0">(DE-588)4034402-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Gesellschaft</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020588-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Schlesien</subfield><subfield code="0">(DE-588)4052678-1</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4143413-4</subfield><subfield code="a">Aufsatzsammlung</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Schlesien</subfield><subfield code="0">(DE-588)4052678-1</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Landwirtschaft</subfield><subfield code="0">(DE-588)4034402-2</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Getreidebau</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020792-4</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Gesellschaft</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020588-5</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Nowosielska-Sobel, Joanna</subfield><subfield code="d">1972-</subfield><subfield code="0">(DE-588)1049908074</subfield><subfield code="4">edt</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Strauchold, Grzegorz</subfield><subfield code="d">1958-</subfield><subfield code="0">(DE-588)139212906</subfield><subfield code="4">edt</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Nowakowski, Rafał</subfield><subfield code="d">ca. 20./21. Jh.</subfield><subfield code="0">(DE-588)1177273276</subfield><subfield code="4">edt</subfield></datafield><datafield tag="776" ind1="0" ind2="8"><subfield code="i">Erscheint auch als</subfield><subfield code="n">Online-Ausgabe</subfield><subfield code="z">978-83-8138-326-4</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Wieś Dolnośląska bogactwem ziemi pisana</subfield><subfield code="v">tom 2</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV047223889</subfield><subfield code="9">2</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">V:DE-603;B:DE-Mb50</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://scans.hebis.de/HEBCGI/show.pl?47486526_toc.pdf</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">HEBIS Datenaustausch</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000011&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Ortsregister</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20220608</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">630.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">630.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="g">43</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032628446</subfield></datafield></record></collection>
genre	(DE-588)4143413-4 Aufsatzsammlung gnd-content
genre_facet	Aufsatzsammlung
geographic	Schlesien (DE-588)4052678-1 gnd
geographic_facet	Schlesien
id	DE-604.BV047223892
illustrated	Illustrated
index_date	2024-07-03T16:58:36Z
indexdate	2024-11-18T15:02:08Z
institution	BVB
isbn	9788365892737 9788381383257
language	Polish
oai_aleph_id	oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032628446
oclc_num	1245339035
open_access_boolean
owner	DE-12
owner_facet	DE-12
physical	505 Seiten Illustrationen
psigel	BSB_NED_20220608
publishDate	2020
publishDateSearch	2020
publishDateSort	2020
publisher	Księgarnia Akademicka Ośrodek Kultury i Sztuki
record_format	marc
series	Wieś Dolnośląska bogactwem ziemi pisana
series2	Wieś Dolnośląska bogactwem ziemi pisana
spelling	"Głodnemu chleb na myśli" o znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska Joanna Nowosielska-Sobel, Grzegorz Strauchold, Rafał Nowakowski (red.) O znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska Kraków Księgarnia Akademicka 2020 Wrocław Ośrodek Kultury i Sztuki 505 Seiten Illustrationen txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Wieś Dolnośląska bogactwem ziemi pisana tom 2 Auf dem Buchrücken auch mit dem Titel: O znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska Literaturangaben Zusammenfassung der Beiträge in englischer Sprache Getreidebau (DE-588)4020792-4 gnd rswk-swf Landwirtschaft (DE-588)4034402-2 gnd rswk-swf Gesellschaft (DE-588)4020588-5 gnd rswk-swf Schlesien (DE-588)4052678-1 gnd rswk-swf (DE-588)4143413-4 Aufsatzsammlung gnd-content Schlesien (DE-588)4052678-1 g Landwirtschaft (DE-588)4034402-2 s Getreidebau (DE-588)4020792-4 s Gesellschaft (DE-588)4020588-5 s DE-604 Nowosielska-Sobel, Joanna 1972- (DE-588)1049908074 edt Strauchold, Grzegorz 1958- (DE-588)139212906 edt Nowakowski, Rafał ca. 20./21. Jh. (DE-588)1177273276 edt Erscheint auch als Online-Ausgabe 978-83-8138-326-4 Wieś Dolnośląska bogactwem ziemi pisana tom 2 (DE-604)BV047223889 2 V:DE-603;B:DE-Mb50 application/pdf http://scans.hebis.de/HEBCGI/show.pl?47486526_toc.pdf Inhaltsverzeichnis HEBIS Datenaustausch application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000011&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Ortsregister
spellingShingle	"Głodnemu chleb na myśli" o znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska Wieś Dolnośląska bogactwem ziemi pisana Getreidebau (DE-588)4020792-4 gnd Landwirtschaft (DE-588)4034402-2 gnd Gesellschaft (DE-588)4020588-5 gnd
subject_GND	(DE-588)4020792-4 (DE-588)4034402-2 (DE-588)4020588-5 (DE-588)4052678-1 (DE-588)4143413-4
title	"Głodnemu chleb na myśli" o znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska
title_alt	O znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska
title_auth	"Głodnemu chleb na myśli" o znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska
title_exact_search	"Głodnemu chleb na myśli" o znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska
title_exact_search_txtP	"Głodnemu chleb na myśli" o znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska
title_full	"Głodnemu chleb na myśli" o znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska Joanna Nowosielska-Sobel, Grzegorz Strauchold, Rafał Nowakowski (red.)
title_fullStr	"Głodnemu chleb na myśli" o znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska Joanna Nowosielska-Sobel, Grzegorz Strauchold, Rafał Nowakowski (red.)
title_full_unstemmed	"Głodnemu chleb na myśli" o znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska Joanna Nowosielska-Sobel, Grzegorz Strauchold, Rafał Nowakowski (red.)
title_short	"Głodnemu chleb na myśli"
title_sort	glodnemu chleb na mysli o znaczeniu politycznym gospodarczym spolecznym i kulturowym zboza na ziemiach polskich ze szczegolnym uwzglednieniem dolnego slaska
title_sub	o znaczeniu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturowym zboża na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Dolnego Śląska
topic	Getreidebau (DE-588)4020792-4 gnd Landwirtschaft (DE-588)4034402-2 gnd Gesellschaft (DE-588)4020588-5 gnd
topic_facet	Getreidebau Landwirtschaft Gesellschaft Schlesien Aufsatzsammlung
url	http://scans.hebis.de/HEBCGI/show.pl?47486526_toc.pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032628446&sequence=000011&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
volume_link	(DE-604)BV047223889
work_keys_str_mv	AT nowosielskasobeljoanna głodnemuchlebnamyslioznaczeniupolitycznymgospodarczymspołecznymikulturowymzbozanaziemiachpolskichzeszczegolnymuwzglednieniemdolnegoslaska AT straucholdgrzegorz głodnemuchlebnamyslioznaczeniupolitycznymgospodarczymspołecznymikulturowymzbozanaziemiachpolskichzeszczegolnymuwzglednieniemdolnegoslaska AT nowakowskirafał głodnemuchlebnamyslioznaczeniupolitycznymgospodarczymspołecznymikulturowymzbozanaziemiachpolskichzeszczegolnymuwzglednieniemdolnegoslaska AT nowosielskasobeljoanna oznaczeniupolitycznymgospodarczymspołecznymikulturowymzbozanaziemiachpolskichzeszczegolnymuwzglednieniemdolnegoslaska AT straucholdgrzegorz oznaczeniupolitycznymgospodarczymspołecznymikulturowymzbozanaziemiachpolskichzeszczegolnymuwzglednieniemdolnegoslaska AT nowakowskirafał oznaczeniupolitycznymgospodarczymspołecznymikulturowymzbozanaziemiachpolskichzeszczegolnymuwzglednieniemdolnegoslaska

Verfügbarkeit

Es ist kein Print-Exemplar vorhanden.

Fernleihe Bestellen Achtung: Nicht im THWS-Bestand! Inhaltsverzeichnis
Inhaltsverzeichnis
Inhaltsverzeichnis

MARC

Datensatz im Suchindex

Es ist kein Print-Exemplar vorhanden.

Ähnliche Einträge