Dzieci modernizmu: świadomość, kultura i socjalizacja polityczna młodziezy żydowskiej w II Rzeczypospolitej = Children of modernism : the consciousness, culture and political socialization of Jewish youth in the Second Polish Republic
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Book |
| Language: | Polish |
| Published: |
Kraków ; Budapeszt ; Syrakuzy
Wydawnictwo Austeria
2020
|
| Subjects: | |
| Online Access: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Abstract Register // Gemischte Register |
| Item Description: | Literaturverzeichnis Seite 713-[736] "Podstawą niniejszej książki są fragmenty pracy doktorskiej" - Seite 14 |
| Physical Description: | 773 Seiten 24 cm |
| ISBN: | 9788378662310 8378662314 |
Staff View
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV047143589 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20230609 | ||
| 007 | t| | ||
| 008 | 210216s2020 xx |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788378662310 |9 978-83-7866-231-0 | ||
| 020 | |a 8378662314 |9 83-7866-231-4 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1238064911 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV047143589 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 |a DE-M352 |a DE-188 |a DE-83 |a DE-Re13 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 084 | |a w 170 |2 ifzs | ||
| 084 | |a w 180 |2 ifzs | ||
| 100 | 1 | |a Kijek, Kamil |d 1981- |e Verfasser |0 (DE-588)1098159578 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Dzieci modernizmu |b świadomość, kultura i socjalizacja polityczna młodziezy żydowskiej w II Rzeczypospolitej = Children of modernism : the consciousness, culture and political socialization of Jewish youth in the Second Polish Republic |c Kamil Kijek |
| 246 | 1 | 1 | |a Children of modernism |
| 264 | 1 | |a Kraków ; Budapeszt ; Syrakuzy |b Wydawnictwo Austeria |c 2020 | |
| 300 | |a 773 Seiten |c 24 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 500 | |a Literaturverzeichnis Seite 713-[736] | ||
| 500 | |a "Podstawą niniejszej książki są fragmenty pracy doktorskiej" - Seite 14 | ||
| 546 | |a Englische Zusammenfassung | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte 1918-1939 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 0 | 7 | |a Jugend |0 (DE-588)4028859-6 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Juden |0 (DE-588)4028808-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 653 | 0 | |a Młodzież żydowska / Polska / 1900-1945 | |
| 689 | 0 | 0 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Juden |0 (DE-588)4028808-0 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Jugend |0 (DE-588)4028859-6 |D s |
| 689 | 0 | 3 | |a Geschichte 1918-1939 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032549459&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032549459&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032549459&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032549459&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Gemischte Register |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |n jfk | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20210414 | |
| 942 | 1 | 1 | |c 909.04924 |e 22/bsb |f 0904 |g 438 |
| 943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032549459 | |
Record in the Search Index
| _version_ | 1822792418500542464 |
|---|---|
| adam_text |
SPIS TREŚCI PODZIĘKOWANIA 13 WSTĘP 17 Problematyka pracy 19 Kilka uwag na temat języka teoretycznego 30 Specyfika materiału źródłowego 38 Zalety autobiografii JIWO dla badań nad socjalizacją i świadomością polityczną żydowskiej młodzieży 38 · Komunikacja JIWO z uczestnikami konkursu. Ograniczenia i reprezentatywność materiału źródłowego 43 Konstrukcja książki 58 ROZDZIAŁ I 63 Tradycja. Młodzież w świecie rodziców, religii, sztetla i dzielnicy żydowskiej Dom rodzinny 67 „Utracone dzieciństwo” 77 Cheder jako symbol negatywnych stron„świata tradycji” 83 Szersze otoczenie pierwotne. Sztetl i dzielnica żydowska 91 ROZDZIAŁ II 109 Indywidualne aspiracje i świat pracy młodzieży Indywidualne aspiracje młodzieży religijnej 115 Ortodoksyjny Żyd - liberalny obywatel? Proces kształtowania się nowego typu żydowskiej ortodoksji religijnej w Polsce międzywojennej 145 Aspiracje autorów świeckich 161 Sytuacja ekonomiczna, struktura społeczna i zawodowa ludności żydowskiej w latach trzydziestych 167
Ambicje zawodowe i świat pracy młodzieży 175 Podsumowanie 191 ROZDZIAŁ III 199 Nauka w szkołach państwowych Młodzież żydowska a system edukacji państwowej 201 Dzieci żydowskie w państwowych szkołach powszechnych 208 · Państwowe szkolnictwo średnie i żydowskie szkolnictwo utrakwistyczne 214 · Szkoła powszechna jako wrota do nowoczesności 218 · Szkoła powszechna jako szansa zdobycia świeckiej wiedzy i zmiana stylu życia 223 Rodzice żydowscy wobec szkół państwowych 233 Podsumowanie 247 ROZDZIAŁ IV 251 Żydowskie szkolnictwo prywatne System ortodoksyjnej edukacji szkolnej 255 Świeckie instytucje żydowskiej edukacji narodowej 273 System szkół hebrajskich Tarbutu 273 · Sieć szkół ludowych CISZO i inne placówki świeckiej jidyszowej edukacji 286 ROZDZIAŁ V 301 Wzory partycypacji w kulturze. Nacjonalizm, polonizacja i kultura polsko-żydowska Samokształcenie. Czytelnictwo. Udział w kulturze wysokiej i popularnej 303 Czytelnictwo hebrajskie 306 · Czytelnictwo wjidysz 314 * Literatura międzynarodowa 324 · Czytelnictwo polityczne 329 · Czytelnik wyjątkowy i krytyka tezy o „pokoleniu czytelników” 336 · Czytelnictwo wjęzyku polskim i uczestnictwo w kulturze masowej 348 Od akulturacji językowej do akulturacji symbolicznej Konteksty akulturacji - uzupełnienie 359 · Język i kultura polska w szkołach żydowskich 363 · Zasięg i charakter akulturacji 375 · 359
Niedostatki kategorii asymilacji i akulturacji językowej. Przemoc i symboliczny wymiar akulturacji 382 · Patriotyzm, polska narracja historyczna w szkołach państwowych i szkołach żydowskich 392 · Symboliczny wymiar akulturacji młodzieży żydowskiej 397 ROZDZIAŁ VI 411 Symboliczne wykluczenie i antysemityzm. Symboliczne wykluczenie 413 Ambiwalencja kultury polskiej i polityki integracyjnej państwowego systemu edukacji 413 · Ambiwalencja żydowskiego dyskursu narodowego 425 Szkolne doświadczenie antysemityzmu a świadomość polityczna młodzieży 445 Tradycyjne uprzedzenia i dystans młodzieży żydowskiej do młodzieży chrześcijańskiej 445 · Między miłością a nienawiścią. Antysemityzm, patriotyzm i poczucie relatywnej deprywacji 452 Podsumowanie. Doświadczenie szkolne jako element socjalizacji politycznej żydowskiej młodzieży 475 ROZDZIAŁ VII 481 Działalność polityczna Jak młodzież trafiała do organizacji politycznych? Pochodzenie społeczne a przynależność polityczna 485 Środowisko domowe 487 · Szkoła 498 · Środowisko rówieśnicze 503 · Sprzeciw rodziców 533 Społeczne funkcje polityki w życiu młodzieży 545 Formy politycznego aktywizmu 571 Podsumowanie 595 ROZDZIAŁ VIII 601 Świadomość polityczna Fanatyzm - ideologizacja żydowskiej kultury młodzieżowej 603
Konflikt polityczny wewnątrz świata żydowskiego 615 Mobilność polityczna a radykalny habitus. Dlaczego młodzież tak często zmieniała swoją przynależność organizacyjną 625 Katastrofa, „nowy świat” i radykalny modernizm 651 Radykalna symbolika polityczna i szczególne miejsce ZSRR 652 * »Wyjazd albo rewolucja” ֊ ideały zmiany społecznej, siły i nowego człowieka 664 · Między katastrofą i nowym ładem - opisy bieżącej sytuacji politycznej i radykalna polityka jako szansa na ostateczny kres chaosu 678 ZAKOŃCZENIE 69Յ BIBLIOGRAFIA 7D SUMMARY 739 INDEKS 745
BIBLIOGRAFIA
Bibliografia I. ŹRÓDŁA 1. Archiwa Archiwum JIWO - Zespoły Archiwalne: RG 4, RG 584, RG 719 Archiwum Akt Nowych ֊ Zespoły Archiwalne: 9 - Ministerstwo Spraw Wewnętrznych 1918- 1939; 322 - Ministerstwo Spraw Zagranicznych 1918-1939; 1378 - Urząd Wojewódzki w Kielcach Archiwum ZIH - Zespół Archiwalny: 124 Centralne Archiwum Syjonistyczne - Zespół Archiwalny: Aí27 Archiwum Państwowe w Kielcach - Zespół: Urząd Wojewódzki Kie lecki I 1918-1939 2. Wydawnictwa źródłowe Awakening Lives: Autobiographies ofJewish Youth in Polish before the Holo caust, red. Jeffrey Shandler, New Haven 2002. Ostatnie pokolenie: autobiografie polskiej młodzieży żydowskiej okresu mię dzywojennego: ze zbioru YIVO Institutefor Jewish Research w Nowym Jorku, red. Alina Cała, Warszawa 2003 3. Źródła drukowane Almanach szkolnictwa żydowskiego w Polsce. Pierwszy zeszyt okazowy, red. Jakub Zineman, Warszawa 1936. Almanach szkolnictwa żydowskiego w Polsce. Trzeci zeszyt okazowy, red. Ja kub Zineman, Warszawa 1938. Alter Wiktor, Antysemityzm gospodarczy w świetle cyfr, Warszawa 1937. _ Człowiek w społeczeństwie, Warszawa 1938. Bystrycki Nathan, Erec Israel be Chinuch ha Jechudi be Polin [Ziemia Izra ela w edukacji żydowskiej w Polsce], Jeruszalaim 1929. Chinuchenu. Nasze wychowanie, jednodniówka wydana przez Dyrekcję Kursów „Tarbutu”, Lwów 1932. Falski Marian, Środowisko społeczne młodzieży ajej wykształcenie, War szawa 1937. Far Undzer szul. Ajntolike ojsgabefun Centrain Bildungs-Komitet (C.B.K.) in Wilne [Dla naszej szkoły. Jednorazowe wydawnictwo Centralnego Komitetu Edukacyjnego w Wilnie], red. Szmuel
Bastomski, Wilno 19ЗЗ· 74
Bibliografia Gimnazje Gurewicz - ir geszichte, ir weg, ire cìln [Gimnazjum Gurewicz - jego historia, jego droga, jego cele], Wilno 1932. Grünbaum Icchak, Materiały w sprawie żydowskiej w Polsce. Zeszyt 11. Ży dzijako mniejszość narodowa, Warszawa 1919. _ Żółta Łata (zamiast wstępu), [w:] idem, Materiały w sprawie żydowskiej w Polsce, żeszyt V. Żółta Łata (sprawa ograniczeń prawnych), Warszawa 1922. Polityka żydowska w Polsce w ostatnich dziesięcioleciach, Warszawa 1928. Jidisze Wilne in wort un bild [Żydowskie Wilno w słowie i obrazie], red. Moric Grosman, Wilno 1925. Kutner Dawid, Kartuz Bereze. Der Pojliszer Koncentracjon Lager [Bereza Kartuska. Polski obóz koncentracyjny], Paryż 1936. Lestchinsky Jacob, TheJews in Contemporary Poland. Eleven Articles, Paris 1937· Mały rocznik statystyczny. 1939, Warszawa 1939. Margolin Józef, Idea sjonizmu, Warszawa 1937. Memorandum funem Ortodoksisze Lerer Seminar Mosad le Mechanechim Datiim [Memorandum ortodoksyjnego Seminarium Nauczycielskie go „Instytut Wychowawców Religijnych”], Warszawa 1937. Memorjal o sprawie żydowskiej w Polsce, [w:] Materiały w sprawie żydow skiej w Polsce, żeszyt ii. Żydzi jako mniejszość narodowa, red. Icchak Grünbaum, Warszawa 1919. Niewiadomska Cecylia, Legendy, podania i obrazki historyczne. I. Czasy przedchrześcijańskie, Warszawa-Łódź 1918. _ Legendy, podania i obrazki historyczne. XIX. Resurrecturis, Warszawa 1921. Nowa Szkoła Żydowska, czemjest i do czego dąży, Biblioteka „Szkolnictwo Żydowskie”, nr 2, Warszawa 1926. Seidman Hillel, Szlakiem nauki talmudycznej, Warszawa 1934. _ żydowskie
szkolnictwo religijne w ramach ustawodawstwa polskiego/ Judisze religieze szul-wezen in di ramen fun der pojliszer gezecgebung [publikacja dwujęzyczna], Warszawa 1937. Sefer Przytyk, red. David Shtokfish, Tel Awiw 1973. Statystyka Polski. Tom xxxi. Pierwszy Powszechny Spis Rzeczpospolitej z 30. IX. 1921. Mieszkania. Ludność. Stosunki Zawodowe. Tablice Państwowe, Warszawa 1927. 716
Bibliografia Statystyka Polski. Seria C. Zeszyt 62. Drugi Powszechny Spis Ludności z dnia Ç.XII.IÇJI. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność. Stosunki Zawodowe (Dane skrócone), Warszawa 1937. Szul Pinkas. Finfjor arbetfun Central Bildungs Komitet [Księga szkolna. Pięć lat pracy Centralnego Komitetu Edukacyjnego], Wilno 1924. Tarbut — Histadrut iwrit le chinuch we le tarbut be polania. Ha wad ha merkazi. Programa le lìmudei ha jahadut. Iwrit. Tanach. Historia [Tar but - Związek dla Edukacji i Kultury Hebrajskiej w Polsce ֊ Oddział Centralny. Program nauk o judaizmie. Język Hebrajski. Tanach. Hi storia], Warszawa 1934. Tartakower Arie, Jidisze emigracje un jidisze emigracje politik [Żydowska emigracja i polityka żydowskiej emigracji], Wilne 1939. _ Zarys socjologii żydostwa, Warszawa 1938. Tochnit ha Limudim szel gimnasia bat 8 mahlakot im mechina „Herclija” ba Wilna [Program Nauczania 8-kłasowego gimnazjum z kursem przy gotowawczym „Herclija” w Wilnie], Wilno 1927. Weinreich Max, Der Weg էտս undzerjugnt. Jesodes, metoden, problemenfun jidiszerjugntforszung [Droga do naszej młodzieży. Podstawy, metody, problemy badań nad żydowską młodzieżą], Wilno 1935. WilnerAlmanach [Almanach wileński], red. A.I. Grodzenski, Wilno 1939. Wychowanie dziecka żydowskiego dawniej a dziś/Di ercijungfunm jidishn kindamolun hajnt, Hebrajska Szkoła „Tarbut” w Kołomyi, Kołomyja 1936. Żabotyński Włodzimierz, Słowo o Polku. Istoria Jewrejskogo Legioną po wospominaniam ego inicjatora, Paryż 1928. _ Ideologia Bejtaru, Lwów 1935. Żydzi w Polsce odrodzonej. Działalność społeczna, gospodarcza,
oświatowa i kul turalna, red. Ignacy Schiper, Arie Tartakowea, Aleksander Hafftka, t. i, Warszawa 1932. 4. Czasopisma „Chwila” (Lwów), 1927 „Hajnt” (Warszawa), 1932 „Jedies fun JIWO” (Wilno), 1932-1935 „Jidiszer Arbeter Sztime” (Łódź), 1937 „Miesięcznik Żydowski” (Warszawa), 1935 „Nasz Przegląd” (Warszawa), 1937 717
Bibliografia „Naţio” (Warszawa), 1927 „Ofakim” (Warszawa), 1933 „Sprawy Narodowościowe” (Warszawa), 1929 5. Wspomnienia Abramowicz Dina etai., Zichrojnes wegn dr Max Weinreich [Wspomnienia o Maxie Weinreichu], „YIVO Bieter” 3 (1997), s. 328-352. Dawidowicz Lucy, From that Place and Time. Memoir 1938-1947, New York 1991. From a Ruined Garden. The Memorial Books of Polish Jewry, red. Jack Kugelmas, Daniel Boyarín, Indiana 1998. Gold Ben-Zion, Religious Education in Poland: A Personal Perspective, [w:] The Jews ofPoland Between Two World Wars, red. Yisrael Gutman et al., Hanover-London 1989, s. 272-284. Goldstein Bernard, շօյօրւո Warszawer Bund, 1919-1939 [Dwadzieścia lat w warszawskim Bundzie, 1919-1939], New York i960. Ocalony na Wschodzie, z Julianem Stryjkowskim rozmawia Piotr Szewc, Paryż 1991. Pinkas ha Kehillot. Poland. Volhynia and Polesie, t. 5, Jeruszalaim 1990. Pinkas Sochaczew, red. A. Sz. Sztejn, Gawriel Wejszman, Jeruszalaim 1962. Sztern Jechiel, Gheder un Beis-Medresz [Chederi Dom Studiów], Nju Jork 1950. Tam byt kiedyś mój dom. Księgi pamięci gmin żydowskich, red. Monika Adamczyk-Garbowska, Adam Kopciowski, Andrzej Trzciński, Lu blin 2009. Toldot Yehudei Jasio me részit hitjaszwutam beoch ha Ir ad jamei ha húr ban aljadéi ha nácim [Dzieje Żydów Jasła, od początku osiedlenia się w mieście do czasów nazistowskiej Zagłady], red. Moshe Natan Even-Hayim, Tel Awiw 1953. 718
Bibliografia II. LITERATURA PRZEDMIOTU Aleksiun Natalia, Historionimjehudim we bacon szel rabanut misug badasz: Bejt ha midrasz le rabanim Tachkemoni we ba machon lemadei bajachadut be Warsza bejn milhamotha olam [Żydowscy historycy i wizja rabinatu nowego typu: Seminarium rabinackie Tachkemoni i Instytut Nauk Judaistycznych], [w:] From Breslau to Jerusalem: Rabbinical Seminaries Past, Present and Future, red. Guy Miron, Jerusalem 2009, s. 165-202. _ Polish Jewish Historians Before igi8: Configuring the Liberal East European Jewish Intelligenstia, „East European Jewish Studies” 34 (2004), nr 2, s. 41-54. _ Stosunkipolsko-żydowskie w piśmiennictwie historyków żydowskich w Polsce w latach trzydziestych XXwieku, „Studia Judaica” 9 (2006), nr 1, s. 47-67. _ Training a New Generation ofJewish Historians: Majer Balaban s Seminar ofthe History ofPolish Jews, [w:] Zwischen Graetz und Dubnow. Jüdische Historiographie in Ostmitteleuropa im ід. und 20. Jahrhundert, red. François Guesnet, Leipzig 2009, s. 147-176. _ Żydowskie uniwersum symboliczne w Drugiej Rzeczypospolitej, [w:] Kultura i społeczeństwo w lí Rzeczypospolitej, red. Włodzimierz Mędrzecki, Aga ta Zawiszewska, Warszawa 2012, s. 85-92. Alroey Guy, Demographers in the service ofthe nation. Eiebman Hersch, Ja cob Leschinki, and the early studies ofJewish migration, „Jewish History” 20 (2006), s. 265-282. Amizande Ronald, Historical Sociology and Time, „Sociological Methods Research” 20 (1992), s. 456-480. Anderson Benedict, Wspólnoty wyobrażone, przel. Stefan Amsterdamski, Kraków 1997. Armstrong John, Nations Before
Nationalism, Chapel Hill 1982. Auerbach Karen, The House at Ujazdowskie 16. Jewish Families in Warsaw After the Holocaust, Bloomington-Indianapolis 2013. Bacon Gershon C., Messianist, Pragmatist and Patriots: Orthodox Jewry and the Modern Polish State (Some Preliminary Observations), [w:] Ne ttot Ledavid. Jubilee Volume for David Weiss Halivni, red. Yaakov El man, Efraim Becalel Ha Levni, Cvi Arie Shteinfeld, Jerusalem 2004, s. 15-30. National Revival Ongoing Acculturation —Jewish Education In Interwar Poland, „Jahrbuch des Simon-Dubnow-Instituts” 1 (2002), s. 71-92. 719
Bibliografia _ The Politics of Tradition. Agadat Yisrael in Poland, 1916—1939, Jerusa lem 1996. Bassok Ido, Le szeelat erchan ha histori szel otobiografiot bnei noar me osaf JIWO [Problem wartości historycznej autobiografii młodzieży ży dowskiej ze zbiorów JIWO], „Madei Yahadut” 44 ( 2007] т«пюо]), s. 137-164. Maamadot we fisa maamadit eceljeladim we bnei noarjehudi ba polin bejn ha Milchamot [Klasy i świadomość klasowa dzieci i młodzieży ży dowskiej w Polsce międzywojennej], „Gal-Ed” 18 (2002), s. 225-244. Neorim we archei neorim ba tnuat ha noar ha Polani sze bein ha milchamot [Młodzież i wartości młodzieżowe w ruchach młodzieżowych Pol ski międzywojennej], [w:] Kijum weszawar. Jehudei Polin le doroteichem [Przerwana więź. Pokolenia Żydów polskich], t. 2: Hewra, tarbut, leumijut [Społeczeństwo, kultura, nacjonalizm], red. Yisrael Bartai, Yisrael Gutman, Jeruszalaim 2001, s. 573-600. _ Reading Secular Literature as a New Marker ofEthnic Identity among Jewish Youth in Interwar Poland, „Jahrbuch des Simon-Dubnow-Instituts” 9 (2010), s. 15-36. _ Recenzja Awakening Lives: Autobiographies ofJewish Youth in Polish before the Holocaust, red. Jeffrey Shandler, tekst w języku hebrajskim], „Gal-Ed” 19 (2004), s. 119-124. Bar-Sella Shraga, On the Brink of Disaster: Hillel Zeitlins Struggle for Jewish Survival in Poland, „Polin” 11 (1998), s. 77-93. Bauman Zygmunt, Wieloznaczność nowoczesna. Nowoczesność wieloznacz na, przeł. Janina Bauman, Warszawa 1995. Blatman Daniel, The Bund in Poland, 1935-1939, „Polin” 9 (1996), s. 58-82. Blecking Diethelm, Marxism versus Musculat
Judaism — Jewish Sport in Poland, [w:] Sport and Physical Education in Jewish History, red. George Eisen, Haim Kaufman, Manfred Lammer, Netanya 2003, s. 48-55. Bourdieu Pierre, Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego, przeł. Andrzej Zawadzki, Kraków 2007. Passeron Jean-Claude, Reprodukcja. Elementy systemu teorii nauczania, przeł. Elżbieta Neyman, Warszawa 2006. Wacquant Loïc J.D., Zaproszenie do socjologii rfleksyjnej, przeł. Anna Sawisz, Warszawa 2001. Bronsztejn Szyja, Ludność żydowska w Polsce w okresie międzywojennym: studium statystyczne, Wrocław 1963. 720
Bibliografia Brubaker Rogers, Nacjonalizm inaczej. Struktura narodowa i kwestie naro dowe w nowej Europie, przeł. Jan Łuczy ński, Kraków 1998. Brumberg Abraham, The Bund and the Polish Socialist Party in the late 1950s, [w:] TheJews ofPoland Between Two World Wars, red. Yisrael Gut man etai., Hanover-London 1989, s. 75-96. Brzoza Czesław, Sowa Andrzej Leon, Historia Polski. 1918-1945, Kraków 2006. Cała Alina, The Social Consciousness of Young Jews in Interwar Poland, „Polin” 8 (1994), s. 42-65. _ Żyd— wróg odwieczny? Antysemityzm w Polsce ijego źródła, Warszawa 2012. Castellan Georges, Remarks on the Social Structure oftheJewish Community in Poland between the Two World Wars, [w:]/«ж andNon-Jews in Eastern Europe 1918-1945, red. Bella Vago, George L. Mosse, Jerusalem 1974, s. 187-202. Chojnowski Andrzej, Koncepcje polityki narodowościowej rządów polskich w latach 1921-1959, Wrocław 1979. Cohen Nathan, The Decline ofthe Yiddish amongsJewish Youth in Interwar Poland, s. 6 [referat wygłoszony na konferencji Between Coexistence and Divorce — 25 years ofresearch on the history ofPolish Jewry and Polish —Jewish Relations, Jerozolima ij—19 Ш 2009, http://icj. huji.ac.il/con- ference/papers/Nathan%2oCohen.pdf [dostęp: 25.09.гою]. _ The Yiddish Press and Yiddish Literature; A Fertile but Complex Rela tionship, „Modern Judaism” 28 (2008), nr 2, s. 149-172. Connor Walker, Ethnonationalism. The Questfor Understanding, Princ eton 1994. Datner Helena, Ta i tamta strona: żydowska inteligencja Warszawy drugiej połowy xix wieku, Warszawa 2007. Dawidowicz Lucy, Max Weinreich:
Scholarship ofYiddish, [w:] eadem, The Jewish Presence. Essays on Identity and History, New York 1977, s. 163176. Dobroszycki Lucjan, YIVO in Interwar Poland: Work in the Historical Sciences, [w:] The Jews ofPoland Between Two World Wars, red. Yisrael Gutman et al., Hanover-London 1989, s. 494— 518. Domagalska Małgorzata, Anti-Semitic Discourse in Polish nationalist weeklies between 1918 and 1959, „East European Jewish Affairs” 36 (2006), nr 2, s. 191-197. 721
Bibliografia Dubnov Simon, Nationalism and History: Essays on Old and NewJudaism, red. Koppel Pinson, Philadelphia 1958. Eisenstein Miriam, Jewish Schools in Poland, içiç-ipjç. Their Philosophy and Development, New York 1950. Eliach Yaffa, There Once Was a World. A 900-Year Chronicle of the Shtetl Eishyshok, Boston-New York 1998. Endelman Todd M., In Defense ofJewish Social History, „Jewish Social Studies” 7 (2001), nr 3, s. 52-67. Engel David, Being Lawful in a Lawless World: The Trial of Scholem Schwarzbard and the Defense ofEast European Jews, „Jahrbuch des Simon-Dubnow-Instituts” 5 (2006), s. 83-97. Perceptions of Power — Poland and World Jewry, „Jahrbuch des Simon-Dubnow-Instituts” 1 (2002), s. 17-29. Even-Zohar Itamar, Factors and Dependence in Culture, [w:] idem, Papers in Culture Research, Tel Aviv 2005. Fishman David E., Musar and Modernity: The Case ofNovarodek, „Mod ern Judaism” 8 (1988), nr i, s. 41-64. _ The Musar Movement in Interwar Poland, [w:] The Jews of Poland Between Two World Wars, red. Yisrael Gutman etai., Hanover-London 1989, s. 247-271. _ Rise ofthe Modern Yiddish Culture, Pittsburgh 2005. Fishman Joshua A., Language and Ethnicity in Minority Sociolingüístic Perspective, Philadelphia 1989. Foucault Michel, Technologies ofSelf, [w:] Technologies ofthe Self: A Seminar with Michel Foucault, red. Luther H. Martin, Huck Gutman, Patrick H. Hutton, Amherst 1988, s. 16-49. Frankel Jonathan, Prophecy and Politics: Socialism, Nationalism, and the Russian Jews, 1862— 1Ç14, Cambridge 1981. Frost Shimon, Schooling as a Socio-Political Expression. Jewish
Education in Interwar Poland, Jerusalem 1998. Garncarska-Kadary Bina, Żydowska ludnośćpracująca w Polsce 1918-1919, Warszawa 2001. Gartner Lloyd P., Paths to Jewish Social History, „Studies in Contemporary Jewry” 3 (1987), s. 204- 212. Geertz Clifford, Ideology as Cultural System ', [w:] Ideology and Discontent, red. David Apter, London 1964, s. 47—76. Gellner Ernest, Narody i nacjonalizm, przeł. Teresa Hołówka, Warszawa 1991.
Bibliografia Gillman Sander, Jewish Self-Hatred. Anti-Semitism and the Hidden Language oftheJews, Baltimore-London 1986. Golczewski Frank, The Problem of Sunday Rest in Interwar Poland, [w:] The Jews ofPoland Between Two World Wars, red. Yisrael Gutman et al., Hanover-London 1989, s. 158-172. Goldsmith Emanuel, Architects ofYiddishism at the Beginning ofxxth Cen tury: A Study in Jewish Cultural History, praca doktorska, Brandeis University 1972. Goldstein Yossi, He cheder metukan be Russia kabasis le marechet ha chinuch ha Cijoni [Cheder metukan w Rosji jako podstawa syjonistycznego systemu edukacji], „Inianim ba chinuch” 45 (1986 (nwai)), s. 147-157. Gottesman Itzik Nakhmen, Defining the Yiddish Nation: The Jewish Folk lorist ofPoland, Detroit 2003. Griffin Larry J., Temporality, Events and Explanation in Historical Sociol ogy: An Introduction, „Sociological Methods Research” 20 (1992), s. 405-427· Gutman Yisrael, Polish Antisemitism between the Wars. An Overview, [w:] The Jews ofPoland Between Two World Wars, red. Yisrael Gutman et al, Hanover-London 1989, s. 97-109. Ha Heder. Makorim, teudot, prakei sifrut we zichronot [Cheder. Źródła, świadectwa, fragmenty literatury i wspomnień], red. Dawid Assaf, Emanuel Etkes, Tel Awiw 2010. Harshav Benjamin, The Meaning ofYiddish, Los Angeles-Oxford 1990. Hart Michael B., Social Science and Politics of Modern Jewish Identity, Stanford 2000. Harris Bonnie Mae, From German Jews to Polish refugees: Germany's Po lenaktion and the Zbąszyn deportations of October iqj8, „Kwartalnik Historii Żydów” 230 (2009), s. 175-205. Heller Celia,
On the Edge ofDestruction. Jews of Poland Between Two World Wars, New York 1980. Hersch Liebman, Jewish and non-Jewish Criminality in Poland içj2-içjy, [w:] East European Jews in Two Worlds. Studiesfrom the YIVO Annual, red. Deborah Dash Moore, Illinois 1990, s. 138-154. Herz Aleksander, Żydzi w kulturze polskiej, Warszawa 1988. Hoffman Eva, Shtetl. The Life and Death ofa Small Town and the World of the Polish Jews, New York 2007. 723
Bibliografia Horowitz Elliot, ‘They Fought Because They Were Fighters and They Fought Because They Were Jews’. Violence and Construction ofModern Jewish Identity, „Studies in Contemporary Jewry” 18 (2002), s. 23-42. _ Reckless Rites. Purim and The Legacy ofJewish Violence, Princeton 2006. Hyman Paula, Gender and Assimilation in Modern Jewish History: The Roles and Representations of Women, Seattle 1995. Jacobs Jack, Bundist Counterculture in Interwar Poland, Syracuse-New York 2009. Jagodzińska Agnieszka, Asymilacja, czyli bezradność historyka. O krytyce terminu i pojęcia, [w:] Wokół akulturacji i asymilacji Żydów na ziemiach polskich, red. Konrad Zieliński, Lublin 2010. Pomiędzy. Akulturacja Żydów Warszawy w drugiej połowie XIX wieku, Wrocław 2008. Jakubiak Krzysztof, Problem mniejszości narodowych w piłsudczykowskim programie politycznym i doktrynie wychowania pań stwowego, [w:] Rola mniejszości narodowych w kulturze i oświacie pol skiej w latach 1700—1939, red. Aleksandra Bilewicz, Stefania Walasek, Wrocław 1998, s. 213-224. Journey to a Nineteenth-Century Shtetl: The Memoirs ofYekhezkel Kotik, red. David Assaf, Tel Aviv 2002. Kahn Leybl, Bibliography ofMax Weinreich’s Writings, [w:] For Max Weinreich on His Seventieth Birthday: Studies inJewish Languages, Literature and Soci ety, red. Lucy Dawidowicz, London-Hague 1964, s. 305-287. Karlip Joshua M., The Tragedy of Generation. The Rise and Fall ofJewish Nationalism in Eastern Europe, Cambridge, Mass.-London 2013 Kassow Samuel D., Communal and Social Change in the Polish Shtetl, 1900—1939, [w:] Jewish Settlement and
Community in the Modern West ern World, red. Ronald Dotterer, Deborah Dash Moore, Steven M. Cohen, Selinsgrove-London 1991, s. 56-92. _ Community and Identity in the Interwar Shtetl, [w:] TheJews ofPoland Between Two World Wars, red. Yisrael Gutman etai., Hanover-London 1989, s. 198—222. _ Jewish Community Politics in Transition: The Vilna kehille, 1919—1920, „YIVO Annual” 20 (1991). _ The Left Poale żion in Interwar Poland, [w:] The Emergence ofModemJewish Politics: Bundism and Zionism in Eastern Europe, red. Zvi Gitelman, Pitts burgh 2003, s. 71—84. 724
Bibliografia _ The uniqueness ofJewish Vilna, [w:] Vilniaus Žydu intelektualinis gyvenimas, Wilno 2004, s. 147-161. _ Who Will Write OurHistory? Rediscovering a Hidden Archivefrom the Warsaw Ghetto, New York 2007. Kazhdan Chaim Szlomo, Digeszichtefunjidiszn szulwezen in umophengikn Pojin [Historia szkolnictwa żydowskiego w niepodległej Polsce], Meksyk 1947. Fun cheiderun ‘szkoles’biz CISZO [Od ehedem i „szkoły” do CISZO], Meksyk 1956. Kac Daniel, Wilno Jerozolimą było. Rzecz o Abrahamie Suckewerze, Sejny 2003. Katz Dovid, Words on Fire. The Unfinished Story of Yiddish, New York 2004. Kedourie Elie, Nationalism, Oxford 1996. Kijek Kamil, Inteligencja a naród w dobie kryzysu. „JIWO Bieter" jako przestrzeń komunikacyjna żydowskich elit i mas żydowskich, [w:] Studia z dziejów trójjęzycznej prasy żydowskiej na ziemiach polskich, red. Joan na Nalewajko-Kulikov, Warszawa 2012, s. 369-396. _ Między uniwersalną nauką a narodową polityką. Charakter projektu ba dań nad młodzieżą Żydowskiego Instytutu Naukowego (JIWO) w Polsce międzywojennej, „Kwartalnik Historii Żydów” 2 (2010), s. 157-193. _ „Naród słabych i skrzywdzonych”. Wojny i rewolucja lat 1914—1921 w pamięci młodzieży żydowskiej okresu międzywojennego, „Studia Judaica” 18 (2014) nr 2 (34), s. 81-104. _ Was It Possible to Avoid Hebrew Assimilation ? Hebraism, Polonization, and the Zionist “Tarbut” School System in the Last Decade ofInterwar Poland, „Jewish Social Studies” 21 (2016), nr 2, s. 105-141. Kirshenblatt-Gimblett Barbara, Coming ofAge in the Thirties: Max Weinreich, Edward Sapir andJewish Social Science, „YI VO
Annual” 23 (1996), s. 1-103. Kiser Edgar, The Revival ofNarrative in Historical Sociology: What Ra tional Choice Theory can Contribute, „Politics Sc Society” 24 (1996), s. 249-271. Klibansky Ben Zion, Ha Jesziwot ha Litaiot ba Mizrach Europa bejn sztei milchamot olam [Jesziwy typu litewskiego w Europie Wschodniej w okresie międzywojennym], praca doktorska, Tel Awiw շօրօ. Kligsberg Moshe, Child andAdolescent Behavior under Stress: An Analytical Topical Guide to a Collection ofAutobiographies ofJewish Young Men and Women in Poland (19J2—19J9), New York 1965. 725
Bibliografia _ Socio-psychologicalProblems Reflected in the Yivo Autobiography Contest, [w:] YIVO Annual ofJewish Social Science, t. i, New York 1946. Kligsberg Mojsze, Di jidiszejugent-bawegung in Pojin cwiszn bejde welt milchomes [Żydowskie ruchy młodzieżowe w Polsce okresu między wojennego], [w:] Studies on Polish Jewry 191y- 1939, red. Joshua A. Fishman, New York 1974, s. 137-228. Kobrin Rebecca, Jewish Białystok and Its Diaspora, Bloomington 2010. Kopstein Jeffrey S., Wittenberg Jason, Between State Loyalty and National Identity. Electoral Behaviour in Inter-War Poland, „Polin” 24 (2012), s. 171-185. Korzec Paweł, Anti-Semitism in Poland as an Intellectual, Social, and Po litical Movement, [w:] Studies on Polish Jewry 1919-1939. The Interplay of Social, Economic and PoliticalFactors in Struggle ofa Minorityfor Its Existence, red. Jeshua A. Fishman, New York 1974, s. 12-104. _ The Steiger Affair, „Soviet Jewish Affairs” 3 (1973), nr 2, s. 38-57. Kula Marcin, Autoportret rodziny X. Fragment żydowskiej Warszawy lat międzywojennych, Warszawa 2007. Kuznitz Cecile Esther, On theJewish Street: Yiddish Culture and the Orbán Landscape in Interwar Vilna, „Studies in Jewish Civilization” 9 (1998). _ The Origins ofYiddish Scholarship and the YIVO InstituteforJewish Re search, praca doktorska, Stanford University 2000. Landau-Czajka Anna, Co Alicja odkrywa po własnej stronie lustra. Zycie co dzienne, społeczeństwo, władza w podręcznikach dla dzieci najmłodszych 1383-2000, Warszawa 2002. Królestwo bez Żydów. Sprawa żydowska w myśli polskich monarchistów okresu
międzywojennego, „Kultura i Społeczeństwo” 43 (1999), s. 43-53. _ Obraz mniejszości żydowskiej w podręcznikach szkolnych okresu międzywo jennego, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” 3-4 (1997), s. 3-12. _ Syn będzie Lech. Asymilacja Żydów w Polsce międzywojennej, Warsza wa 2006. Landau Zbigniew, Tomaszewski Jerzy, Zarys historii gospodarczej Polski 1918—1939, Warszawa 1999. Lederhandler Elie, Jewish Response to Modernity. New Voices in America and Eastern Europe, New York 1994. 726
Bibliografia Leksikon fun der Nayer Jidyszer Literatur [Leksykon nowej literatury jidysz], Nju Jork i960. Lestchinsky Jacob, Aspects of the Sociology of Polish Jewry, „Jewish Social Studies” 28 (1966), s. 195-211. _ The Jews in the Cities of the Republic of Poland, „YIVO Annual of Jewish Social Science” 1 (1946), s. 156-177. Levin Sabina, Observations on the State as a Factor in the History ofPrivate Jewish Elementary Schooling in the Second Polish Republic, „Gal-Ed” 18 (2002), s. 59-71. Lichten Józef, Notes on the Assimilation andAcculturation ofJews in Poland, 1863-1943, [w:] The Jews ofPoland, red. Chimen Abramsky, Maciej Jachimczyk, Antony Polonsky, Oxford-New York 1986, s. 107-129. Lisek Joanna, „Dos losznfunjidiszkajť- ortodoksyjnyjidyszyzm na lamach „RejsJaków” w kontekście religijnegofeminizmu żydowskiego w Polsce, [w:] Studia z dziejów trójjęzycznejprasy żydowskiej na ziemiach polskich (xix— xx w.), red. Joanna Nalewajko-Kulikov, Warszawa 2012, s. 343-368. Jung Wilne - żydowska grupa artystyczna, Wrocław 2005. Mahler Rafael, Jehudei Polin bein sztei milchamot olam. Historia kalkalitsocialit le or hastatistika [Żydzi polscy między dwoma wojnami świa towymi. Historia społeczno-ekonomiczna w świetle statystyki], Tel Awiw 1968. Mahoney James, On the Second Wave of Historical Sociology, 1990s Present, „International Journal of Comparative Sociology” 47 (2006), s- 37I-377· Majchrowski Jacek, Silni - zwarci -gotowi: myślpolityczna Obozu Zjed noczenia Narodowego, Warszawa 1985 Mander Mary S., Bourdieu, the Sociology of Culture and Cultural Studies: A Critique, „European
Journal of Communication” 2 (1987), s. 427453· Manekin Rachel, The Lost Generation: Education and Female Conversion in Fin-de-Siècle Kraków, „Polin” 18 (2005), s. 189-219. Mannheim Karl, Ideologia і utopia, przeł. Jan Miziński, Lublin 1992. Marcus Joseph, Social and Political History of the Jews in Poland, 1919— 1939, Berlin-New York 1983. Margalit Elkana, Social and Intellectual Origins ofthe Hashomer Hatzair Youth Movement, 1913— 1920, [w:] Essential Papers on Zionism, red. Anita Shapira, Jehuda Reinharz, New York 1996, s. 454-472. 727
Bibliografia Mauersberg Stanislaw, Komu służyła szkoła w Drugiej Rzeczypospolitej? Społeczne uwarunkowania dostępu do oświaty, Wrocław-Warszawa 1988. _ Reformy szkolne w Drugiej Rzeczypospolitej (1918-1939), „Kwartalnik Pedagogiczny” 4 (1995), nr 158, s. 19-29. _Sejm Nauczycielski (14—13 kwietnia 1919 rj, „Rozprawy z Dziejów Oświa ty” 23 (i98°) s· Szkolnictwopowszechne dla mniejszości narodowych w Polsce w latach 1918—1929, Wrocław-Warszawa 1968. Mc Crone David, The Sociology ofNationalism, London 2000. Melzer Emanuel, No Way Out. The Politics of Polish Jewry, 1933-1939, Cincinnati 1997. Mendelsohn Үлхъ., Jewish Politics in Interwar Poland: An Overview, [w:] The Jews ofPoland Between Two World Wars, red. Yisrael Gutman etai., Hanover-London 1989, s. 9-19. _On Modern Jewish Politics, New York 1993. _Reflections on East European Jewish Politics in the Twentieth Century, „YIVO Annual” 20 (1991). _Zionism in Poland. The FormativeYears, 1913—1926, New Haven-London 1981. _Żydzi Europy Środkowo-Wschodniej w okresie międzywojennym, Warszawa 1992. Mędrzecki Włodzimierz, Młodzież wiejska na ziemiach Polski centralnej, 1864-1939, Warszawa 2002. Polskie uniwersum symboliczne w Drugiej Rzeczypospolitej, [w:] Kultu ra i społeczeństwo w II Rzeczypospolitej, red. Włodzimierz Mędrzecki, Agata Zawiszewska, Warszawa 2012. Michlic Joanna, Anti-Jewish Violence in Poland, 1918—1939 and 1943-1943, „Polin” 13 (2000), s. 34-62. Poland’s Threatening Other. The Image ofthe Jewfrom 1880 to the Pres ent, Lincoln-London 2006. Mintz Matityahu, Ber Borokhov, [w:] Essential Papers on Jews and
the Left, red. Ezra Mendelsohn, New York-London 1997, s. 122-144. Hawlei neorim. Ha Tnua ha Szomrit 1911—1921 [Bóle młodzieży. Ruch szomrowy 1911-1921], Jeruszalaim 1995. _Workfor the Land ofIsrael and ‘Work in the Present’: A Concept of Unity, a Reality of Contradiction, [w:] Essential Papers on Zionism, red. Jehuda Reinharz, Anita Shapira, New York 1995, s. 161-170. 728
Bibliografia Miron Dan, The Literary Image of the Shtetl, „Jewish Social Studies” i (1995), nr 3, s. 1-43. _ The Image of the Shtetl and Other Studies on Modern Jewish Literary Imagination, Syracuse 2000. Mishkinsky Moshe, The Communist Party of Poland and the Jews, [w:] The Jews ofPoland Between Two World Wars, red. Yisrael Gutman et al., Hanover-London 1989, s. 56-74. Modras Ronald, The Catholic Church and Antisemitism in Poland, 1933— 1939, Jerusalem 1994. Morris-Reich Amos, The Quest for Jewish Assimilation in Modern Social Science, London-New York 2008. Mosadot Tora be Europa we Binjanam uwe Hurbanam/Jewish Institutions ofHigher Learning in Europe. Their Development and Destruction, red. Samuel K. Mirsky, New York 1956. Moseley Marcus, Between Memory and Forgetfulness: The Janus Face of Micach YosefBerdychevsky, [w:] Studies in Contemporary Jewry. Vol. XII. Literary Strategies. Jewish Texts and Contexts, red. Ezra Mendelsohn, New York-Oxford 1996, s. 78-117. _Life, Literature: Autobiographies ofJewish Youth in Interwar Poland, „Jewish Social Studies” 7 (2003), nr 1, s. 1-51. My Future in America: Autobiographies ofEastern European Jewish Immigrants, red. Daniel Soyer, Jocelyn Cohen, New York 2006. Najnowsze dzieje Żydów w Polsce, red. Jerzy Tomaszewski, Warszawa 1993. Nalewajko-Kulikov Joanna, ObywatelJidyszlandu. Rzecz o żydowskich komunistach w Polsce, Warszawa 2009. _Zaklinanie rzeczywistości. Czylijidysz w Drugiej Rzeczpospolitej. Zarys problemu, [w:] Kultura i społeczeństwo w II Rzeczypospolitej, red. Włodzi mierz Mędrzecki, Agata Zawiszewska, Warszawa 2012,
s. 93-106. Natkowska Monika, Numerus clausus, getto ławkowe, numerus nullus, „paragrafaryjski”. Antysemityzm na Uniwersytecie Warszawskim 1931— 1939, Warszawa 1999. Nishimura Yuu, On the Cultural Front: The Bund and the Yiddish Secu lar School Movement in Interwar Poland, „Eastern European Jewish Affairs” 43 (2013), nr 3, s. 265-281. Nowogródzki Emanuel, Żydowska Partia Robotnicza Bund w Polsce w la tach 1913-1939, Warszawa 2005. 729
Bibliografia Nur Ofer, Haszhomer Hatzair Youth Movement 1918—11)24from Eastern Galicia and Vienna to Palestine: A Cultural History, praca doktorska, Univeristy of California 2004. Oleszak Agnieszka, The Beys Yaakov School in Krakow as a Symbolic Encounter between East and West, „Polin” 23 (2011), s. 277-290. Ossowski Stanisław, 0 ojczyźnie i narodzie, Warszawa 1984. Parush Iris, ReadingJewish Women. Marginality and Modernization in Nine teenth-Century Eastern European Jewish Society, Hanover-London 2004. Payne Stanley G., Civil War in Europe, 1905—1949, New York 2011. Pickhan Gertrude, „Gegen den Strom”. Der Allgemeine Jüdische Arbeiter bund „Bund” in Polen 1918—1959, Stuttgart-München 2001. Pinchuk Ben-Cion, Jewish Discourse and the ‘Shtetľ, „Jewish History” 15 (2002), nr 2, s. 169-179. Plach Eva, Feminism and Nationalism on the pages ofEwa: Tygodnik, 19281953, „Polin” 18 (2005), s. 241-262. Pollman Viktoria, Kwestia żydowska w prasie katolickiej lat trzydziestych. Badania empiryczne prasy biskupiej metropolii krakowskiej na bazie ilo ściowej, „Biuletyn ŻIH”, 3-4 (1997), s. 17-33. Polonsky Anthony, The Shtetl: Myth and Reality, „Polin” 17 (2004), s. 3-2З· Prusin Alexander V, ’The Stimulus Qualities’ ofa Scapegoat: The Etiology ofAnti-Jewish Violence in Eastern Poland, 1918—1920, „Simon Dubnow Institute Yearbook” 4 (2005), s. 237—256. Quadango Jill, Knapp Stanj., Have Historical Sociology Forsaken Theory?: Thoughts on the History/Theory Relationship, „Sociological Methods Research” 20 (1992), s. 482-507. Riley Dylan, Waves ofHistorical Sociology, „International Journal
of Com parative Sociology” 47 (2006), s. 379-386. Roskies David G., Against the Apocalypse. Responses to Catastrophe in Mod ern Jewish Culture, Cambridge, Mass.-London 1984. Roskies Diane K., Der chederprojekt baj derpsichologisz-pedagogiszer sekcje fun JIWO [Projekt cheder przy psychologiczno-pedagogicznej sekcji JIWO], „YIVO Bieter” 46 (1980), s. 269- 281. Rosman Moshe, Hasidism as a Modern Phenomenon: The Paradox of Modernization Without Secularization, „Simon Dubnow Institute Yearbook” 6 (2007), s. 215-224. 730
Bibliografia īak pisać historię żydowską?, przeł. Agnieszka Jagodzińska, Wrocław гоп. Rothschild Joseph, Ethnopolitics. A Conceptual Framework, New York 1981. Rowe Leonard, Jewish Self-Defense: A Response to Violence, [w:] Studies on Polish Jewry 1919- 1939, red. Joshua A. Fishman, New York 1974, s. 105-149. Rudnicki Szymon, „From ‘Numerus Clausus’to ‘NumerusNullus”, „Polin” 2 (1987), s. 246-268. _ Żydzi w parlamencie II Rzeczypospolitej, Warszawa 2004. Sadowska Joanna, Stanowisko „żrębu” wobec reformy oświaty w latach 1930-1932, „Kwartalnik Pedagogiczny” 4 (1995), nr 158, s. 207-217. _ UstawodawstwoJędrzejewiczowskie wobec szkolnictwa mniejszości naro dowych w II Rzeczypospolitej, [w:] Edukacja —państwo — naród w Euro pie Środkowo-WschodniejXIX i XX w., red. Aleksandra Bilewicz, Ry szard Gładkiewicz, Stefania Walasek, Wrocław 2002, s. 297-309. Sanojca Karol, Obraz sąsiadów w szkolnictwie powszechnym Drugiej Rze czypospolitej, Wrocław 2003. Sapir Edward, Kultura, język, osobowość. Wybrane eseje, Warszawa 1978. Schaechter Mordkhe, Max Weinreich’s Translation of Freud, [w:] For Max Weinreich on His Seventieth Birthday: Studies in Jewish Languages, Literature and Society, red. Lucy Dawidowicz, London-Hague 1964, s. 319-306. Scharfer Caroline, Sarah Schenirer, Founder ofthe Beit Ya’akov Movement: Her Vision and Her Legacy, „Polin” 23 (2011), s. 269-275. Schatz Jeff, Jews and the Communist Movement in Interwar Poland, „Stud ies in Contemporary Jewry” 20 (2004), s. 13-27. Schorske Carl E., Fin-de-Siecle Vienna. Politics and Culture, New York 1980. Seidman Naomi, Gender and
the Disintegration of the Shtetl in Modern Hebrew and Yiddish Literature, [w:] The Shtetl. New Evaluations, red. Steven T. Katz, New York 2007, s. 193-210. Shapira Anita, Land and Power. The Zionist Resort to Force, 1881—1948, New York-Oxford 1992. Shapiro Robert Moses, The Polish Kehillák Elections of 1936: A Revo lution Re-examined, „Polin” 8 (1994), s. 206-226. Shavit David, Hungerfor the Printed Word. Books and Libraries in theJew ish Ghettos ofNazi-Occupied Europe, Jefferson, N.C.-London 1997. 7З1
Bibliografia Shavit Yaacov, Fire and Water: Ze’ev Jaboťmsky and the Revisionist Move ment, [w:] Essential Papers on Zionism, red. Jehuda Reinharz, Anita Shapira, New York 1995, s. 544-562. Jabotinsky and the Revisionist Movement. 1925-1948, London 1988. Politics and Messianism: The Zionist Revisionist Movement and Polish Political Culture, „Studies in Zionism” 6 (19B5), nr 2, s. 229-246. Shimoni Gideon, The Zionist Ideology, Hanover-London 1995. Shmeruk Chone, Hebrew-Yiddish-Polish. A TrilingualJewish Culture, [w:] The Jews ofPoland Between Two World Wars, red. Yisrael Gutman et al., Hanover-London 1989, s. 285-311. Shore Marcy, Caviar andAshes. A Warsaw Generations Life and Death in Marxism, 1918-1968, New Haven-London 2006. Shtern Yekhiel, A Kheyder in Tyszowce (Tishevits), [w:] East European Jews in Two Worlds. Studiesfrom the YIVO Annual, red. Deborah Dash Moore, Illinois 1990, s. 51-69. Silber Marcos, Dubnow, raaion ha leumitha diasporitve tfucato [Dubnow, jego idea nacjonalizmu diaspory i rozproszenia], „Ijunot ba tekumai israel meosaf le baajot ha cijonut, ha iszuw we medinai israel” 15 (2005), s. 83-101. _ The Metamorphosis ofPre-DubnovianAutonimism into Diaspora Jewish Nationalism, [w:] Homelands and Diasporas. Greeks, Jews and Their Migra tions, red. Mina Rosen, London 2008, s. 235-255. Smith Anthony D., The Etnic Origins ofthe Nation, London 1987. Society Must be Defended. Lectures At College De France, 1955-1956, New York 2003. Soyer Daniel, Documenting Immigrant Lives at an Immigrant Institution: Yivo’s Autobiography Contest of 1942, „Jewish Social Studies”
5 (1999), nr 3, s. 218-243. Sprinzak Ehud, The Ascenderne ofIsrael’s Radical Right, New York-Oxford 1991. Stampfer Shaul, Gender Differentiation and Education oftheJewish Women in Nineteenth-Century Eastern Europe, „Polin” 7 (1992), s. 63—88. Families. Rabbis, Education. Traditional Jewish Society in Nine teenth-Century Europe, Oxford 2010. Marital Patterns in Interwar Poland, [w:] The Jews ofPoland Between Two World Wars, red. Yisrael Gutman et al., Hanover-London 1989, s. 174-198. 732
Bibliografia Stanislawski Michael, Zionism and the Fin de Siècle, Berkeley 2001. Steffen Katrin, „Polska - to także my!" Prasa polsko-żydowska (1918-1939), [w:] Studia z dziejów trójjęzycznejprasy żydowskiej na ziemiach polskich, red. Joanna Nalewajko-Kulikov, Warszawa 2012, s. 129-146 _ „Żydowska polskość”jako koncepcja tożsamości w polsko-żydowskiejprasie okresu międzywojennego ijej dziedzictwo w „Naszej Trybunie” w latach 1940—1932, [w:] Żydowski Polak, polski Żyd. Problem tożsamości w literaturze polsko-żydowskiej, red. Alina Molisak, Zuzanna Kołodziejska, Warsza wa 2011, s. 140-152. Steinlauf Michael C., Jewish Politics and Youth Culture in Interwar Poland: Preliminary Evidence from the YIVO Autobiographies, [w:] The Emer gence ofModern Jewish Politics: Bundism and Zionism in Eastern Europe, red. Zvi Gitelman, Pittsburgh 2003, s. 95-104. Sto lat socjologii polskiej od Supińskiego do Szczepańskiego, red. Jerzy Szacki, Warszawa 1995. Studia z dziejów trójjęzycznej prasy żydowskiej na ziemiach polskich, red. Joanna Nalewajko-Kulikov, Warszawa 2012. Studies on Polish Jewry 1919-1939, The Interplay of Social, Economic and Political Factors in Struggle of a Minorityfor Its Existence, red. Joshua A. Fishman, New York 1974. Szacki Jerzy, Historia myśli socjologicznej, Warszawa 2002. Sztompka Piotr, The Renessaince ofHistorical Orientation in Sociology, „In ternational Sociology” i (1986), s. 321-337. Szturm de Sztrem Tadeusz, Instytut Gospodarstwa Społecznego 1920-1944. Przyczynek do historii instytucji naukowo-społecznych w Polsce, Warsza wa 1959. Śpiewak Paweł,
Żydokomuna. Interpretacje historyczne, Warszawa 2012. Toeplitz Krzysztof Teodor, Rodzina Toeplitzów. Książka mojego ojca, Warszawa 2004. Tokarska-Bakir Joanna, Okrzyki pogromowe. Szkice z antropologii histo rycznej Polski lat 1939֊ 1946, Wołowiec 2012 Tomaszewski Jerzy, Between the Social and the National — The Economic Situation ofPolish Jewry, 1918-1939, „Simon Dubnow Institute Year book” i (2002), s. 55-70. _ The Polish Right-Wing Press, the Expulsion of Polish Jews from Ger many, and the Deportees in Zbąszyń, 1938—1939, „Gal-Ed” 18 (2002), s. 89-100. 733
Bibliografia Trunk Isaiah, Vìvo un deryidisher historisher visnshaft [JIWO i żydowska nauka historyczna], „Yivo Bieter” 46 (1980), s. 242—254. Trzebiatowski Klemens, Szkolnictwo powszechne w Polsce w latach 19181932, Wrocław-Warszawa 1970. Uklejska Maria, Początki harcerstwa żeńskiego ijego linia wychowawcza do 1939 roku, [w:] Harcerki 1911-1939. Historia, program, wychowanie, red. Jadwiga Raniecka-Bobrowska, Warszawa 1990, s. 10-28. Ury Scott, The “Shtadlan” ofthe Polish-Lithuanian Commonwealth: Hoble Advocate or Unbridled Opportunist?, „Polin” 15 (2002), s. 267-299. Volkov Shulamit, German, Jews and Antisemites. Trials in Emancipation, New York 2006. Waldoks Moshe, Create Me Anew: Hillel Zeitlin and Kedusha, „Shma” 9 (2007), s. 12-13. Wapiński Roman, Pokolenia Dru giej Rzeczypospolitej, Wroclaw 1991. _ Roman Dmowski, Lublin 1988. Warszawska awangardajidysz, red. Karolina Szymaniak, Gdańsk 2005. Wat Richard M., Gorzka chwała. Polska ijej los 1918—1939, Warszawa 2005. Web Marek, Jidishn dokumentäre mekoiren in Wilne [Żydowskie źródła archiwalne w Wilnie], [w:] YIVO Bieter—Naje serie, red. David Fishman, t. i, New York 1991, s. 279-290. Weinbaum Laurence, The New Zionist Organization and the Polish Gov ernment, 1936-1939, New York 1993. Weiser Kalman, ‘Der Moment’ (1910-1939), [w:] Studia z dziejów trójjęzycznejprasy żydowskiej na ziemiach polskich, red. Joanna Nalewajko-Kulikov, Warszawa 20x2, s. 77-88. Wistrich Robert, RevolutionaryJewsfrom Marx to Trotsky, London 1976. Wodziński Marcin, Bomba demograficzna, „Historia Żydów Polskich. Po lityka - Pomocnik Historyczny”,
wydanie specjalne, 3 (2013), s. 70-72. _ Good Maskilim and Bad Assimilationist. Toward a New Historiography of the Haskalah in Poland, „Jewish Social Studies” 10 (2003/2004), nr 3, s. 87-122. _ Languages ofthe Jewish Communities in Polish Silesia (1922—1939), „Jew ish History” 16 (2002), s. 131-160. _ Władze Królestwa Polskiego wobec chasydyzmu. Z dziejów stosunków po litycznych, Wrocław 2008. Wojdyło Witold, Koncepcje reform oświato wych w myśli społeczno-politycznej obozu narodowego w Drugiej Rzecz- 734
Bibliografia pospolitej. Projekt reformy szkolnictwa Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Stanisława Grabskiego z 1923 roku, „Kwar talnik Pedagogiczny” 4 (1995), nr 158, s. 261-267. Wojtas Dorota L., Learning to Become Polish. Education, national iden tity and citizenship in interwar Poland, 1918—1939, praca doktorska, Brandeis University 2003. Wołos Mariusz, Proces Samuela Schwartzbarda w październiku 192y r. (w świetle prasyfrancuskiej), „Dzieje Najnowsze” 38 (2006) nr 4, s. 7180. Wróbel Piotr, Failed Integration. Jews and the Beginning ofthe Communist Movement in Poland, „Polin” 24 (2012), s. 187-222. _ The Kaddish Years: Anti-Jewish Violence in East Central Europe, 1918— 1921, „Simon Dubnow Institute Yearbook” 4 (2005), s. 211-236. _ Od wojny do współpracy: Powszechny Żydowski Związek Robotniczy „Bund” i Polska Partia Socjalistyczna, 189y—1939, [w:] Bund 100 lat historii. 189y— 199y, red. Feliks Tych, Jürgen Hensel, Warszawa 2000, s. 117-144. The YIVO Encyclopedia ofJews in Eastern Europe, New Haven 2008. Yona Rona, A Kibbutz in Diaspora: The Pioneer Movement and the Klosova Kibbutz, „Journal of Israeli History” 31 (2012), nr 1, s. 9-43. Zalewska Gabriela, Ludność żydowska w Warszawie w okresie między wojennym, Warszawa 1996. Zaremba Marcin, Wielka trwoga. Polska 1944-194у, Kraków 2012. Zerubavel Yael, Recovered Roots. Collective Memory and the Making ofIsra eli National Tradition, Chicago-London 1995. Zielińska Nina, Zieliński Konrad, Jeszywas Chachmej Lublin. Uczelnia Mędrców Lublina, Lublin 2003. Zieliński Konrad, Stosunki polsko-ży dowskie na
ziemiach Królestwa Polskiego w latach pierwszej wojny świa towej, Lublin 2005. Zieliński Tadeusz J., Ustawodawstwo gospodarcze Drugiej Rzeczypospoli tej wymierzone w wyznawców judaizmu, [w:] Religia a społeczeństwo w Drugiej Rzeczypospolitej, red. Tadeusz Stegner, Warszawa 2013, s. 257-278. Zipperstein Steven J., Elusive Prophet: Ahad Haam and the Origins of Zionism, Berkeley 1993. Zarnowski Janusz, Społeczeństwo Drugiej Rzeczpospolitej. 1918—1939, Warszawa 1973. 735
Bibliografia _Społeczeństwo polskie wobec szkoły w XX wieku, „Kwartalnik Pedago giczny” 4 (1995), nr 158, s. 3-19. Zyndul Jolanta, Państwo w państwie1? Autonomia narodowo-kulturalna w Europie Środkowowschodniej w XX wieku, Warszawa 2000. _Zajścia antyżydowskie w Polsce w łatach 1935-1937, Warszawa 1994.
SUMMARY Children of Modernism: The Consciousness, Culture and Political Socialization of Jewish Youth in the Second Polish Republic
A central focus of the book is the political consciousness of the gen eration of Jewish youth that came of age in the 1930s. Its author ad dresses the question of what influence growing up in an independent Polish state had on the last generation of Polish Jews prior to the Ho locaust. The book tracks differences in the socialization and political consciousness of young Jews of various backgrounds, from milieus of traditional merchants and artisans, the working class, orthodox elites to the bourgeoisie. Its subject is the participation of young people in the most important Jewish and non-Jewish political parties and youth organizations active in interwar Poland. The author attempts to answer the question of what impact the peak development of rad ical ideology in the 1930S, the so-called “radical modernism,” had on the consciousness and political attitudes of Jewish youth. An essential source base utilized in this work, though hardly the only one, is the collection of hundreds of autobiographies of young Jews written for competitions organized by the Jewish Scientific In stitute (JIWO) in 1932, 1934 and 1939. Other sources that the au thor draws on include newspapers, textbooks and school curricula of state and private Jewish educational institutions, as well as pro grams, flyers and publications of Jewish political parties, written in Yiddish, Polish and Hebrew. Chapter i of the book analyzes descriptions of childhood, the family home and the primary surroundings of Jewish youth found in the autobiographies. They provide not only information on pat terns of
socialization of Jewish youth, but their attitude toward the normative world of previous generations. Chapter 2 analyzes the life aspirations and descriptions of the work of young people, as well as differences in socio-political consciousness among secular Jews 741
Summary and representatives of Jewish orthodoxy. In Chapter 3, the author deals with the question of the education of Jews in state schools. In Chapter 4, the character of the educational experiences of young Jews is analyzed in various private schooling institutions. In Chap ter 5, the author examines the diverse patterns of engagement by cultured Jewish youth, their self-education, patterns of readership and participation in mass culture. The author proves here that the Polish acculturation of young Jews was of a deeply diverse character, encompassing virtually all milieus. At the same time, this chapter contains insights and conclusions regarding the functioning of the Yiddish and Hebrew languages in the life of Jewish youth in vari ous milieus. Chapter 6 analyzes the phenomenon of Jewish alienation from the culture and political reality of the Second Polish Republic. The author shows how the ethno-national character of Polish culture, especially the widespread experience of anti-Semitism, contribut ed to a feeling of rejection among Jewish youth and served as a cru cial factor in the radicalization of political attitudes. In Chapter 7, the author shows that participation in politics was often the only way of filling a void in the lives of Jewish youth. Here, the book an swers the question of how political life organized the leisure time of young people, their social life and informal education. Other sub jects discussed here include the most common paths that led young people to these movements, the social traits that were conducive to membership in one
organization but hostility to others, and the most important aspects of everyday political activism among young Jews. In the final chapter (8), the book analyzes the most significant patterns of thinking of young Jews in terms of their surrounding so cio-political reality and their links to the ideologies of the political organizations to which they belonged. Children ofModernism provides an in-depth look at the politi cal divisions within the Jewish world, which manifested themselves, among others, in daily disputes, even in the politically motivated vi olence between individuals of the same background. The political youth culture of the time was characterized by extreme dogmatism 742
Summary and propensity to ideologization. Among others, it consisted of ab solute loyalty to the ideals and disposition of the party, which also had an impact on everyday relations among peers, as well as on intergenerational conflicts in Jewish families. The great majority, who did not share the privilege of young people of middle or higher ed ucation and were rarely fluent in the ideological intricacies of inter war politics, were characterized by an attitude labeled by the author as “radical habitus.” It is defined as the general disposition of young people manifesting an outlook that rejected contemporary reality and compelled membership in organizations that sought to change it. This type of habitus was prevalent at the time and was more im portant than the specific political ideologies espoused by the young. It was also the reason why participants in conflicts between rival political camps were quite frequently able to dramatically change sides. The book also describes and analyzes the experiences and consciousness of members of orthodox Jewish political movements, whose representatives did not share a similarly unequivocal political radicalism, on the one hand, but remained influenced by some of its symbols, on the other. Children ofModernism reveals how socialization and generational experiences shaped the specific identity and culture of Jewish youth in the Second Republic. The most significant feature of this young er generation ofJews was a historically highest level of acculturation, not only in terms of language, but in a more profound emotional connection
to Polish national symbols and Polish culture. On the other hand, the representatives of this generation experienced the growing wave of anti-Semitism in the 1930s, while their accultura tion and Polish patriotism gave the experiences a particular poignan cy. The entrance into adulthood of this generation coincided with the peak of European political polarization, as well as the disintegra tion of traditional Jewish life in Eastern Europe. As a result of these factors, the youth culture of Jewish society in the Second Polish Re public took on a specific counter-cultural character.
INDEKS
Indeks A „A. Remez” (pseud.) 86, 326, 334, 349, 393,502, 503, 550, 568, 644, 645,646,669,671,679 „А Sztetlesze” (pseud.) 67, 68, 69, 70, 74, 75, 96, 118,119, 229, 265, 268, 269, 314, 318, 374 Abisynia zob. Etiopia Abrams Philip 581 Abramsky Chimen 385 Achad Һа-Am (właśc. Aszer Cwi Ginsberg) 128 Achimeir Abba 628 Adamczyk-Garbowska Monika 158, 244, 425, 672, 697 afera Steigera zob. proces Steigera Agudat Israel (Aguda) 51, 84, 91, 95, 104, 115-1x8, 133, 134, 136, 138, 140, 145, 148, 151, 153, 158, 173, շ55 25б, г57’ %7°i 364, 376, 4շ6, 43і; 49b 493, 576, 6շ9, 632 „Ajzyk Rozen” (pseud.) 282, 327, 346, 4ՏՆ 453, 454, 468, 469-471, 488, 494, 535, 550, 636, 637-640 Aksenfeld Izrael 319 akulturacja 351, 356, 359, 360, 363, 367, З71, 375, 377, 378 379, З82, 383, 385-39!, 395, 397-400, 402, 403, 404, 405, 406, 407, 414, 416, 425, 426, 431-437, 440, 441, 443, 450, 455, 457, 473, 476, 477, 478, 479, 507, 511, 543, 649, 671, 702, 7°3, 7°5, 7°8 Aleksiun Natalia 15, 158, 159, 213, 2x4, 367, 371, 428 alija 547, 583, 645 Alter IcchakMeir 430 Alter Wiktor 19, 173 am sgula 701 American Jewish Joint Distribution Committee (Joint) 104, 105, 142, 209, 210, 291, 635 Ameryka zob. Stany Zjednoczone Ameryki Ameryka Południowa 49 Amizande Ronald 30 Amsterdamski Piotr 173, 652 Amud ha-Tora 131, 267, 268 Anderson Benedict 36 Anglia 436 An-ski Szin (właśc. Szlojme Zanwil Rapoport) 127, 330 Dybuk 357, 373 antysemityzm 21, 24, 37, 40, 60, 149, 163, 172, 173, 228, 249, 279, 327, 346, 37°, 379, 399, 404, 406, 411, 413, 434, 441, 445, 449, 451՜459, 4бі, 463, 464, 465, 467-472, 475479, 517, 520, 525, 530,
531, 572, 577, 579, 626, 636, 637, 654, 655, 67і, 695, 699, 7°2, 7°4, 7°5 Appenszlak Jakub 407 Apter David 32 Arkadi Grupe 632 Arlozoroff Chaim 573 Armia Czerwona 661 asejfo 500, 670 Assaf David 70, 84 asymilacja 208, 356, 359, 363, 364, 369, 37і, 379, 382-389, З98, 406, 408, 414, 421, 423, 426, 427, 432441, 443, 454, 456, 477, 519, 520, 533, 626, 633, 703, 707 Asz Szolem 291, 318, 329 ateizm 286, 287, 293, 515, 604, 638, 640, 658 Auerbach Karen 527, 530, 580 Australia 40 autonomia 55, 119, 150, 201, 211, 226, 245, 256, 261, 274, 286, 289, 291, 747
Indeks 360, 378, 426, 428, 430, 433, 437, 489, 525, 584, 585, 608, 702 awans społeczny 195, 219 В Babel Izaak E. 334 Bacon Gershon C. 13, 104, 153, 158, 173, 210, 256-259, 364, 430, 431, 435; 493; 576, 6շ9; 632 Baden-Powell Robert 553 balebosim 69, 103, 185 balej meluche 103, 508, 509, 510 Balaban Majer 158 Banot Aguda zob. Bnos Aguda Ваranowicze 117, 256, 262, 366, 436 bariery edukacyjne iii, 202 bariery klasowe zob. dystanse klasowe bariery międzyetniczne zob. dystanse międzyetniczne Barik 338 Bar-Sella Shraga 614 Bartai Israel io, 118, 299, 377 „Basia R.” (pseud.) 228 Bassok Ido 14, 43, 57, 90, 191-194, 298, 304; 33і, ЗЗ4-336, 345, З46, 354, 498, 5IQ, 52I 523 53r, 536, 553, 558, 568, 577, 580, 585, 596, 597, 598, 628, 689 Bastomski Samuel 286, 288, 290, 295, 372, 436, 715 Baśnie tysiąca i jednej nocy 312 Bati zob. Bnos Aguda batlan 321, 495 Baudelaire Charles 327, 338 Bauman Janina 38 Bauman Zygmunt 38 BBWR zob. Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem Bebel August 332, 333, 609, 657 Kobieta i socjalizm 332-333 748 Beecher Stowe Harriet Elizabeth 326 Chata wuja Toma 326 Beer Max 332, 404 Historia powszechna socjalizmu i walk społecznych 332 Beit Jaakow zob. szkoły Bejs Jankew „Bejs Jankew Žurnal” 256, 378 bejs midresz (bejt midrasz) 321, 351, 367, 395, 495, 559, 560, 621, 643, 696 Bejtar 51, 53, 309, 332, 402, 500-502, 504, 531, 535, 542, 543, 550, 551, 567, 568, 589, 606, 620, 622, 627, 632-634, 640, 642-646, 652, 653, 656-658, 669, 670, 671, 673, 674, 675 Bełz 54, 136, 137,138, 235, 509 Bełżyce 617, 618 Ben Gurion Dawid (właśc. Dawid Grin (Grün)) 490, 617-620 „Ben-Isz-Kal”
164, 165 Ben Mordechai A. 126 „Ben-Tikwa” (pseud.) 92, 265, 266, 267, 500, 557, 591, 685 „Beniamin R.” (pseud.) 57, 242, 243, 270, 279, 280, 281, 307, 308, 317, 3I8, 323, 33і, 34і, 35°, 360, 374, 520 521, 55і, 552 564, 604, 605, 6ю, 619-622, 634, 641-644, 648, 664, 668, 68о, 686 Berdyczewski Micha Josef 84, 125, З11 Bereza Kartuska 187, 394, 396, 525, 680 Berg M.H. 631 Bergelson Dawid 338 Bergman Stefan 527, 580 Berlin 695 Bernfeld Simon 489 Berson Jan 331
Indeks Nowa Rosja 331 Bezpartyjny Blok Współpracy z Rzą dem (BBWR) 454, 572 Bialik Chaim Nachman 84, 128, 143, 280, 282, 313, 338, 339, 341, 348, 373 Białorusini 455 Białowąs M. 422 Białystok 94, 230, 242, 262, 276, 277, 281, 290, 378, 542, 642 Biblia zob. Tanach biblioteka 290,310, 313, 315-323, 328, ЗЗ0, 337. Յ44-346, 349. 350-353. 379. 498, 515. 518, 536, 559, 560, 561, 595, 661, 669 Bielsk Podlaski 266, 566, 573, 574, 610, 619, 621, 642, 671, 680 Bilewicz Aleksandra 217, 420, 424 Bin 500, 557 Blatman Daniel 15, 625 Blecking Diethelm 672 Bliski Wschód 275, 584, 587, 646 Blit Lucjan 675 В nej Akiwa 187, 312, 493, 536, 537, 559. 560, 568, 628 Bnos Aguda (Banot Aguda, Bati) 117, 219. 257. 35°. 393 Bobowa 139, 140 bolszewik, bolszewizm 20, 130, 334, 6x7, 618, 651, 696 Bończe Szwajg 268 Borochow Dow Ber 184, 287, 330 Borochow Jugend (Jugbor, Jugend) 51, 183, 297, 313, 508, 523 Botwinik Mosze Jakub 274 Bourdieu Pierre 32-35,150, 208, 391, 648 bójki zob. przemoc fizyczna Bractwo Piękna Studentów Tory zob. Chewrat Tiferei Bachurim Brańsk Podlaski 94, 105, 268 Braude Markus 217, 297, 308, 439, 706 Brenner Chaim Josef 84 Breşler Z.L. 337, 339 Bresław 494 Brisker Chaim 132 Brit ha-Hajal 621 Brit ha-Kanaim 636 Brit ha-Szomer 470, 488, 550, 637 Broderson Mojsze 315 Brodziński Kazimierz 368 Wiesław 368 Broniewski Władysław 373 ,Bronka” (pseud.) 458, 527, 528, 530, 687 Bronsztejn Szyja 102, 168-171, 258, 460 Brubaker Rogers 37 Bruenn 123 Brumberg Abraham 414, 506, 573, Brzechwa Jan (pierwotnie Jan Lesman) 373 Brześć 132 Brzoza Czesław 168, 170, 172, 206 Buber Martin 489 Bucharin
Mikołaj 639 Bulowski Szmul 642, 643 Bund 19, 48, 51, 53, 71, 72, 164, 173, 177. *79, 183-185, 187, 219, 221, 227, 254, 286, 287, 289, 290, 294, 297. 3°4, 3D. 3l6, 322, 323. 329. ЗЗ0, 333. 341, 342. 349. 353. 354. 355. 38°. 388, 394, 407, 414, 426, 4շ7. 497. 498, 499. 5°6, 5°8, 5°9 510, 512, 5x9, 523, 525, 526, 533, 534. 557, 595, 641, 535, 562, біб, 643, 537, 540, 541, 565, 569, 57շ, 622, 625, 626, 644, 646-648, 549, 55L 573, 582, 632, 633, 659, 676, 749
Indeks 66ο, 6б2, 671, 673, 675-677, 679, „Chana” (pseud.) 163 chasydyzm, chasydzi 54, 87, 88, 91, 689, 707, 708 burżuazja 22, 69, 184, 191, 195, 243, 95, 115, 122, 125,131,136,137,139, 277, 287, 303, 313, 332, 459, 491, 140, 141, 145, 146, 150, 152, 153, 5°6, 523. 525 5շ8, 6о5 659, 686, 154, G5, i58 19З, 230, 235, 236, 68 7 241, 243, 249, 256, 258, 264, 265, Butrymowicz Bogusław 369 267, 268, 274, 309, 310, 311, 321, Bydgoszcz 397 337- 339, 35° 35b 363, 37° 378, Byron George Gordon 351 435 465, 47b 494, 497, 52շ, 536, Bystrycki Natan 274, 281, 439, 626, 538, 566, 638, 701, 7°8 658, chasydzki judaizm zob. chasydyzm, chasydzi cheder 47, 55, 56, 66, 68, C 70, 78, 83-91, 101, 103, 124-126, cadyk 154, 430, 576 13°, bh 13З, 137, I38, 141, Hó, Cała Alina 39, 73,115, 220, 263, 309, 156, 157, l6b l63, i64, i76 l8l 328, 413, 442, 448, 497, 634 191, 193, 194, 209, 214, 218, 219, Carnero Primo 672 221-226, 229, 231, 233, 235, 236, Castellan Georges 169, 172 238, 239, 242, 246, 254-260, 263СеВеКа zob. Centralny Komitet 269, 273, 275, 293, 296, 306, 307, Edukacyjny Ceirej Agudat Izrael 3°9՜314, 3і6, З17, 32°, 337, Յ40, 84, 295, 347, 348, 378, 379 359, 364-366, 374, 434, 436, 445, Ceirej Mizrachi 377 463, 488, 500, 502, 503, 505, 510, Ceirej Syjon 376 5G, 531, 536, 537, 551, 559, 560, CENTOS (Centrum Opieki nad 563, 566, 621, 630, 642, 686, 698, Sierotami) 142 701; ch. metukan (zreformowany) Centralny Komitet Edukacyjny 141, 242, 259, 260, 266, 267, 275, (Centraler Bildungs Komitet, Се 310, 366, 551 ВеКа) 261, շ86, 287, շ88, 289, 292 „Chenech” 119-124,143,146,147, 310 Chewrat Tiferet
Bachurim (Bractwo 35b Յ52, 372, 43б, 437 Centrum Opieki nad Sierotami zob. Piękna Studentów Tory) 157 CENTOS certyfikat rabinacki Chewre Kadisza 95 zob. smicha Chibat Syjon 137, 487 Chachmej Lublin 152 Chinuch Jelodim 295, 296, 326, 395 ,Chaim Beri” (pseud.) 175, 176, 177, „Chinucheinu” 85, 434 180, 570, 608, 609, 680, 683 Chmielewski Samuel 209, 210, 290, ,Chaja” (pseud.) 180, 399, 491, 492 291 Chaluc 531, 542, 547, 551, 567, 585, Chmielnik 97 589, 590, 603, 620, 621, 630, 643, Chofec Chaim (właśc. Izrael Meir ha 668, 671, 685 -Kohen Kagan) 119, 122, 143 Chałasiński Józef 23 Chojnowski Andrzej 414 75 o
Indeks Chowewej Syjon 137 Chumesz zob. Tora „Chwila” 674 Çirkin Sz. 157 Citron Jakub Lejb 307 Cohen Natan 334, 352-354։ Յ60 Cohen Steven M. 102, 210, 346 Connor Walker 36 Cukunft 71, 187, 2x9, 270, 297, 330, 333 342, 349, 354։ 401, 502, 509։ 537, 546, 550, 564, 568, 573, 616, 643, 646, 660, 671, 675, 678, Cukunft Szturem 671, 675 Cunow Heinrich 332 Pochodzenie religii i wiary w Boga 332 Czechosłowacja 660, 679 Czechy 630 Czerniowce 325 Częstochowa 139, 180, 466, 505, 672 Czortków 353, 447 D Daat Tora (Światopogląd Tory) 153, 575, 576 „Damaszek” (pseud.) 135, 140, 146, 148, 195, 231, 242, 269, 493, 558, 559, 577 Dash Moore Deborah 84, 102, 210, 346 Datner Helena 15, 386 Defoe Daniel 326, 328; 349 Przygody Robinsona Crusoe 316, 326 deklaracja Balfoura 275 demonstracje zob. manifestacje „Der Moment” („Moment”) 123, 139, 181,317,322,333, 347 Deutscher Issak 524 Di Szwue 330, 697 diaspora (galut, golus) 14, 27, 401, 495, 547, 58Յ։ 585։ 587, 588, 592, 626, 627, 665 Dmowski Roman 24, 429, 697 Dobre 87, 130, 131, 268 dojkajt 55, 253, 427 Dołęga-Mostowicz Tadeusz 348, 355 Doktor Wilczur 355 Znachor 216 Domagalska Małgorzata 413 dominacja symboliczna 25, 33, iii ,Dos Wort” 317, 333 Dostojewski Fiodor 329, 338, 604 Dotterer Ronald 102, 210, 346 Drohobycz 134, 450 Dror 297, 505, 542, 627, 658, 689 Dror-Elboim Rachel 70 ,Drori” (pseud.) 89, 225, 238, 239, 403, 404, 505, 538, 539, 548, 553, 557, 569, 603, 667, 672, 689 Druga (lí) Rzeczpospolita, passim Drujanow Alter 359, 377-378, 615 Drujsk494, 496 Dubnow Szymon 84, 291 Dymitrow Georgi 565 dyskryminacja 21, 89, 169, 171, 173, 179, 229,
246, 248, 249, 379, 399, 41Յ։ 433, 459, 460, 465, 47լ 485, 486, 514, 520, 525, 527, 540, 577, 626, 649, 654, 655, 678, 702, 705 dystanse klasowe iii, 177, 221-222, 239, 258, 260, 261, 283-285, 328, ՅՅ2, 372’ 393, 447, 6շ9, 656 dystanse międzyetniczne 24, 90, 164, 191, 284, 285, 298, 347, 423, 431, 445-45°։ 656, 7°9 Działoszyn 176, 516, 527, 570, 608, 640, 680 751
Indeks dziennik 93, 123, 180, 181, 312, 355, 373» 393 394, 399, 556, 562, 574, 620, 642, 660, 670, 671, 678, 679 E edukacja 47, 50, 51, 56, 59, 60, 68, 69, 70, 79, 80, 84-90, 93, 102, 112, 113, 117-119, 126, 134, 135, 137, 141, 143, 146, 147, 161, 163, 164, 179, 192, ги, 216—218, 226, 238, 244, 249, 253, 254, 255, 258-261, 263, 264-266, 269, 273, 274, 277, 280, 281, 286, 288-290, 292, 294, 296, 307, Յ08, 3X3, 3X4, 3X7, 3I9, 320, 323, 328, 338, 340, 341, 343, 351, 361, 364-367, 378, 379, 382, 39°, 394, 413, 4X7 418, 424-426, 432-437, 439, 457, 490, 5χο, 536, 55°, 556, 557, 559, 560, 563, 566 567, 57°, 572 577, 584, 593, 626, 634, 641, 698, 705; e. szkolna 24, 60, 68, 70, 116, 144, 155, 162, 164, 176, 181, 201, 202, 204, 205, 207, 208, 220, 222, 223, 226, 228-230, 23Յ, 236, 239, 241, 243, 247, 248, 255, 269, 276, 277, 279, 423, 464, 466, 469, 475, 476, 538; samo kształcenie 71, 99, 147, 303, 334, 343, 344, 349, 5X5, 528, 561, 563, 580-582, 646, 690, 699 Egipt 231 Eisen George 672 Eisenstein Miriam 256, 258, 262, 275-278, 287, 288, 289, 291, 365, 367, 37і, 37շ, 438 Ejszyszki 274, 563 Eliach Yaffa 68, 73, 120, 152, 260, 274, 563 elitaryzm edukacyjny zob. bariery edukacyjne elity 80, iii, 119, 156, 752 202-206, 227, 240, 270, 283, 488, 489, 560, 568, 576, 606, 607, 629; e. finansowe 195, 265, 307, 541; e. narodowe 127, 182, 207, 303, 418, 424, 428, 455, 460; e. orto doksyjne 45, 87, 96, 118, 151, 156, I9I, x95, 223, 235, 268, 270, 320, 340, 432, 442, 494, 5IO 530, 544, 575, 741; e. rabiniczne 122, 629; e. religijne 89, 137, 142, 150, 151, x52, x54, 156, 259, 283, 43°, 7°8; e.
świeckie 307, 432 Elman Yaakov 431 „Em. Tepa” (pseud.) 221, 222, 347 emancypacja 27, 74, 84,104,320,323, 37°, 383, 476, 478, 479 emigracja, emigracjonizm 41, 143, 274, 280, 297, 370, 406, 414, 422, 426, 463, 489, 523, 542, 551, 568, 583-586, 593, 618, 625, 626, 630, 637, 658, 664 Endelman Todd M. 22, 382, 383 Engel David 211 Engels Fryderyk 332, 579 Pochodzenie rodziny, własności pry watnej i państwa 332 epikores zob. apikojres Epsztein Jó zef 284, 532 Erec Izrael zob. Ziemia Izraela „Ernst” (pseud.) 79, 80, 87, 270, 363, „Ester” (pseud.) 91, 92, 96, 115-119, 135, 146, 195, 219, 220, 231, 240242, 263, 264, 265, 269, 314, 350, 393, 394, 47і, 47շ, 493, 559 Etiopia (Abisynia) 581, 678 Etkes Emanuel 70 „Etonis” (pseud.) 124-130, 143, 146, 147, 195, 231, 267, 269, 310, 311, 350 Ettinger Salomon 319
Indeks Even-Hayim Moshe Natan 134 Even-Zohar Tamar 33 F fabryka 50, 79, 87, 185, 197, 205, 297, 328, 432, 512, 5x4, 517, 553, 58859°, 613 Falski Marian 205, 206, 220 Fayerberg Mordechaj Zeew 306 Fedecka Stefania 530 Fefer Icyk 338 „Fejgeles” (pseud.) 71,72, 86, 240, 263, 293. 294, 3ī6, 318, 498, 546, 562, 565, 686 film 569 Fink Georg 332 Fishman David E. 37, 153, 226, 227, 260, 287, 289, 295, 324, 330, 351, 286, 287, 289, 290, 295, 364-366, Зб8, 37і, 372»374,435, 438 Fundusz Podstaw zob. Keren ha-Jesod Frydman Aleksander Zysza 142 G ,G.S.” (krypt.) 458, 459, 664, 665 ,G.W.” (krypt.) 219, 234 Galicja 50, 53, 125, 141, 201, 210, 222, 229, 248, 257, 262, 269, 273, 288, 307, 353, 376 430, 489, 536, 54b 542, 627, 705 ,Galicjaner” (pseud.) 187, 188, 189, 235, 3!2, 317, Зі8, 493, 537, 560 galut zob. diaspora ,Gamalielis” (pseud.) 94, 96, 105, 148, 230, 269, 270, 312, 320, 321, 374, 490, 491, 492, 493, 494, 534, 576, 37b 378, 379 Fishman Joshua A. 103,193, 211,304, 577, 69o 523, 621, 709 Garncarska-Kadary Bina 168-172, Folkiści (Żydowska Partia Ludowa) x77, 182, 206, 208, 209, 330, 351 286, 287, 291, 322, 329, 333, 426, ,Garner Borysław” (pseud.) 161, 163, 427 568 „Folkscajtung” zob. „Naje Folkscaj- Gartner Lloyd P. 22 tung” gdud 608 Ford Aleksander 569 Gdynia 397 Mir kumen on 569 Geertz Clifford 31, 32 „Frajhajt” 51, 487, 489, 505, 538, 542, Gellner Ernest 36 548, 568, 603, 616, 642, 643, 689, Gemara 73, 79, 86, 92, 261, 292, 312, 690 34 Francja 35, 57, 208,436, 507, 569, 662 Gemilas Chesed 104 Franco Francisco 679 gender (płeć społeczna) 75, x x 8, 3x3 Frank Jakub 317, 567 Ger
zob. Góra Kalwaria getto ław Frankel Jonathan 28, 708 kowe 638 Frojen Farajn 666 Gimnasia Iwrit (Gimnazjum Hebraj From L. 631 skie) 277 front ludowy 525 Gimnazjum Hebrajskie zob. Gimna Frost Shimon 209, 211, 212, 216- 218, sia Iwrit Gimnazjum Judyty Przyłuckiej 373 237 253, 254 26շ, 2Ó3, 274, 276 753
Indeks Gimnazjum Realne w Wilnie (Real Gimnazje) 289 „Gina” (pseud.) 241, 326, 404 Gitelman Zvi Y. 218, 304, 344, 523, 597’ 7o9 „Gitman N.” (pseud.) 163, 164, 224, 362, 464, 508, 510, 512, 545, 562, 662 Gładkiewicz Stanisław 217, 420 Goebbels Joseph 620, 642 goj 115, 235, 238, 445, 446, 451, 455, 464, 476, 515 Golczewski Frank 172 Gold Ben-Zion 85, 100, 152, 255, 267-268, 365 Goldstein Bernard 184, 675 Goldstein Yossi 260 golus zob. diaspora Goniądz 275 Gordonia 51, 53, 180, 297, 399, 463, 489, 499. 542, 562. 568, 575, 585, 598, 658, 670, 708 Göring Hermann 620 Gorki Maksim (właśc. Aleksiej M. Pieszkow) 99, 326, 329, 334 Matka 334 Goszczyński Seweryn 369 Zamek kaniowski 369 Góra Kalwaria (Ger) 115, 136, 230, 258, 265, 274, 494, 536, 638 Grabowski Tadeusz 328 Grabski Stanisław 132, 251, 252, 344 Grade Chaim 315 Graetz Heinrich 318 GrafPotocki 317 .Greyno” (pseud.) 97, 99, 319, 320, 325, 515, 578, 664, 754 329, 516, 579, 669, ՅՅ2, 333, 345, 349, Յ50, 518, 519, 526, 527, 562, 581, 603, 604, 616, 663, 682 Griffin Larry J. 30 Grinberg Uri Cwi 315 Grochów 588, 591 Grodno 93, 119, 157, 275, 276, 280, 3°6,378 Grodzenski АЛ. 157, 261, 291, 352 366, 372 Grodzieński Chaim Ožer 261 Grosman Moric 157, 261, 262, 266, 277’ 288, 352, З66, 367 436 Grójec 91, 115, 264 Grünbaum Icchak 215, 273, 291, 319, 324, 329, 398, 416, 428, 429, 431433, 541 Guesnet François 14,159, 213 Gutman Yisrael 216, 255, 304, 365, 413, 414, 427, 498, 5°6, 524, 627, 629 H habitus 33-35, 478, 648, 677; h. rady kalny 197, 425, 443, 478, 539, 597, 615, 634, 636, 639, 640, 648, 653, 660, 687, 688, 689, 710, 743
hachszara 51, 266, 274, 278, 309, 313, 401, 487, 490, 534, 538, 542, 568, 583-589, 591» 592, 6l°, 6շ8, 630, 647 Hafftka Aleksander 380, 429 Hajfa 14, 15 ,Hajní” 123, 139, 322, 333, 617, 696 Ha-Koach 640 Ha Levni Ephraim Becalel 431 Haller Józef 651 Hamsun Knut 338 Ha-Noar ha-Cijoni 636 Ha-Noar ha-Iwri 636 На-Poel ha-Cair 585 Ha-Szomer ha-Cair 51, 53, 177, 278, 281, 306, 308, 332, 361, 399, 488,
Indeks 489, 503. 504. 520 53і 536, 537’ 542, 547, 549, 552, 554~5б8, 585, 598, 607, би, 612, 616, 617, 628, 640,642, 657, 658, 668, 708 Ha-Szomer ha-Dati 536, 628 Ha-Szomer ha-Leumi 531, 640, 642 Ha-Szomer ha-Tahor 658 „Hanna Jakubowicz” (pseud.) 242 „Hanzi” 241, 263, 265, 285, 307, 332, 500, 502, 550, 655- 658 Harris Bonnie Mae 679 haskala (oświecenie żydowskie) 47, 75, 84, 86, 112, 123, 125, 128, 146, 147’ 292j 3°7’ Зі2’ ЗП’ 3I9’ 32° 336’ 338 344’ 369’ 37°’ 385 5°o Hatikwa 267 „Házit ha-Am” 620 hebraizm 282, 295, 307, 337, 34г, 352, 542’ 567 568, 706 He-Chaluc 51, 297, 331, 487, 499, 502, 523, 53г, 534, 542, 545, 547, 552 554, 555’ 568, 573, 582, 583586, 588, 591, 616, 620, 628, 634, 641, 643, 644, 647, 658, 668, 685, 689 He-Chaluc ha-Cair 297, 534, 547, 585, 689 Heftman Josef 338, 373, 552 Heine Heinrich 338 Hel 397 Heller Celia 172, 212, 215, 216, 2x8, 244’ З02, 375’ 432 „Heniek G.” (pseud.) 73, 516, 526 Hensel Jürgen 414 Herclija (Pińsk) 278, 279, 280, 378 Herclija (Wilno) 273, 322, 367 Hering Jerucham 642, 643 Herz Aleksander 383, 384, 385 Herzl Teodor 128, 275, 307, 459, 491 hierarchia prestiżu zob. stratyfikacja społeczna Hirszbejn Perec 331 Hirszhorn Cwi 134, 493 Hirszhorn Samuel 373, 558 histadrut 370, 617 Hiszpania 678, 679 Hitachdut 297, 627 Hitler Adolf 579, 621, 622, 625, 660 Hoffman Eva 96, 105 Hołówka Teresa 36 Homel 661 Homer 328 Hora 537, 548, 556 Horodenka 86, 349, 502, 564, 567, 568, 646 Horończyk Szymon 331 Dom na wzgórzu 331 Horowitz Elliot 673, 677 Hugo Victor 332 Ostatni dzień skazańca 332 Hyman Paula 116 I ideologia, passim·, i. totalna 31, iii,
ЗЗО, 333-334’ 634; metaideologia 389, 390, 442, 596, 604, 639 Ignalin 67 Ignatówka 141, 3x1, 312 Ignatowa 493 Unicka Maria 421 Mój złotowłosy synku maleńki 421 Infeld Leopold 420, 421 inicjacja polityczna 498, 503, 508, 512, 527’ 5շ8, 539, 578, 682 Instytut Historii PAN 14, 40 Instytut Nauk Judaistycznych 158, 159’ 2I3’ 367» 7°6 Instytut Spraw Narodowościowych 2°8, 439-44О’ 584 755
Indeks integracja 156, 192,126, 315, 383, 385, 387, 406, 414-418, 420, 425, 426, 427, 432, 433, 440, 442, 452, 524, 5շ6, 535, 702, 703 inteligencja з6, 54, 215, 243, 286, 377, 386, 428, 459, 460, 549, 586, 709 Izrael 14,40,41, 57, 58,128,142,143, 255, 274, 280, 370, 425, 507, 547, 566, 585, 623, 625, 626, 631, 636, 646, 647, 685, 707, 708 „Izraelita” 385 J Jachimczyk Maciej 385 Jacobs Jack 499, 550, 573, 595, 632, 648, 668, 671 „Jafet” (pseud.) 230, 231, 236, 237, 321, З22 Jagodzińska Agnieszka 27, 384-386 Jakubiak Krzysztof 424 Jasło 134 Jaworzno 134 „Jecheskel Twerski” (pseud.) 136-140, 145. 147» M8, i93 235, 242, 363 Jechudija 275 „Jedies funJIWO” 44, 45, 56 Jedlicki Jerzy 13, 554 Jerozolima 13, 15, 28, 218, 275, 574 „Jerzyk Tomaszów” (pseud.) 181-185, 5ī6, 582 Jesienin Siergiej A. 338 „Jesz” (pseud.) 227, 228, 278, 281, 285, 331, 469, 470, 488, 554, 566, 588, 608, 612, 613 jesziwa 52, 54, 87, 94, 112, 119-129, 131, 132, 136, 139, 140-143, 146, I47֊I49, I5I֊I54, 157, Σ58, 191, 194, 223, 230, 237, 238, 255, 261, 267-270, 274, 278, 309-314, 320, 337 З40, 35°, 465, 49°, 49I֊497 75 6 534, 559, 563, 564, 576 6o7, 6l3, 614, 628, 629, 646, 647, 686, 690, 698; j. Bejt Josef 54, 496; j. cha sydzka 87, 136, 153, 310; j. litew ska 54,120,121,131,142,143,147, 152, 153, 158, 274, 310, 340, 497, 563; tzw. mała jesziwa 131, 132, 223,255, з11,465 język-j. hebrajski 15, 49, 50, 61, 79, 124, 134, z38 Hi, 143, Чб, 162, 216, 217, 218, 234, 241, 255, 260, 262, 263, 267, 273, 275, 278, 279, 280, 282, 285, 287, 289, 290, 291, 296, 3°3, 3°6~3I4, 323, ЗЗ2, З40, 347, З48, 351, З52, З56, 360,
368, 373, 376 378, 381, 382, 392, 394, 405, 427, 433, 440, 489, 49°, 5°2, 524, 532, 541, 55°, 557, 56°, 564, 567, 568, 584, 610, 647, 656, 706, 708; j. jidysz 15, 39, 44, 45, 47, 49, 50, 53, 55, 56, 61, 67, 71, 138, 161, 180, 183, 185, 216, 218, 219, 233, 234, 245, 255, 263, 286, 289, 290, 291, 295, З06, 3°9, ЗИ-ЗЧ, 3Σ7~ 320, 322, 323-326, 337-340, 347, 349, 350-352, 35б, 359, 360-363, 376-378, 381, 392-395, 399, 4°3, 427, 435, 438, 441, 516, 521, 522, 525-527, 540, 560, 572, 701, 705, 706, 708; j. niemiecki 231, 274, 340; j. polski 25, 49, 50, 54, 56, 79, 138, 140, 147, 153, 155, 164, 180, 183, 216-218, 224-229, 231, 233236, 248, 253, 255, 259, 261, 275, 279, 29і, 296, 3°8, 3°9, 3Σ3, 3і8, 3Σ9, З28, 340, З4б, 347, 349՜353, 357, З59-368, 371, 373, 374, 376378, 381, 389, 39і—395, 404, 405, 408, 419, 423, 424, 427, 435, 437, 438, 446, 454, 461, 466, 488, 519,
Indeks 528, 532, 543, 566, 567, 580, 699, 7°5, 706; j. rosyjski 125, 295 jiches 130, 140, 535 Jídel gra na skrzypcach 357 Jidyszer Arbeter Sztime” 630-632 jidyszyzm 52, 54, 55, 161, 286, 293, 295, 316, 325, 352, 3Տ3, 378, 435, 657, 706 JIWO zob. Żydowski Instytut Na ukowy Jogiches Leon (pseud. Jan Tyszka) 39, 511 Joint zob. American Jewish Joint Distribution Committee Jom Kipur 515, 516, 621, 682 Joselewicz Berek 369, 419, 430, 470 ,Jud֊Gimel” (pseud.) 73, 226, 237, 291, 294, 318, 344, 345, 506, 535, 549-551, 616, 659, 660, 666 judaizm — j. ortodoksyjny 113, 125, 150, 152; j. tradycyjny 58, 68, 97, 125, 127, 239, 317, 370, 403, 442 „Jüdische Zeitung” 140 „Judi” (pseud.) 236, 622 Judi Hersz 296 Jugborzob. BorochowJugend Jugend zob. Borochow Jugend „Jugend Weker” 183, 342, 355, 565 Jugfor 39, 46, 52 К Кас Daniel 315 Kacenelenbogen Simcha 261 Kakowski Aleksander 642 Kałusz 133, 134, 493 Kamieniec 157 kapital ekonomiczny 161, 195, 270, З41 kapital kulturowy 143, 148, 156, 205, 219, 248, 270, 306, 342, 357, 505, 510, 520, 541, 543, 708 kapital społeczny 161, 205, 235, 270, 306, 341, 505, 520, 543, 635 Karlip Joshua Μ. ιοί Karol Wielki, cesarz 404 Kasprowicz Jan 401, 407 Kassow Samuel D. 48, 101-105, 210, 245, 346, 455 5I2 523, 550 Katalonia 679 Katowice 137, 397 Katz Steven T. 102 Kaufman Haim 672 Kautsky Karl 332, 657 Kazhdan Chaim Szlomo 70, 84, 211, 253, 260, 273, 275-29°* 297, 371, 372 378 438 616 Kedourie Elie 36 Kelner Jehuda 696, 697 Keren ha-Jesod (Fundusz Podstaw) 142 Keren Kajemet le Israel (Żydowski Fundusz Narodowy) 164, 291, 439. 575 Keren Tel-Haj 621 kestl-owent
564 kibuc 41, 496, 531, 534, 537, 542, 545, 554, 566, 572, 583, 584, 587-592, 603, 610, 627, 630, 647 Kielce 97, 349,466, 515, 518, 527,578, 603, 618 Kijek Kamil 38, 40, 48, 54, 55, 356, 371’ 439, 65i kino 193, 342, 348, 356, 357, 505 Kirshenblatt-Gimblett Barbara 52 ,Kitka” (pseud.) 450, 531, 533, 622, 623, 636 ,Klajne Folkscajtung” 565 klal Israel 143, 338 klasa społeczna 164, 192 Kłeck 157 Kleinmann Yvonne 14 757
Indeks Klibansky Ben-Zion 152 Kligsberg Moshe (Mojsze, Mosze) , 45, 49. 57. īo3. 19З. 3°4í 33і. 335. ЗЗ6, 34Ī-346, 348, 379. 5*3. 533. 534, 554, 557, 5б8, 573, 592, 62І, 671, 709 Kłosów 592 Knapp Stanj. 30 Kochanowska Urszula 328 Kochaw mi Jaków 139 „Kola” (pseud.) 292, 293, 295, 333, 517-519, 521, 535, 548, 552, 577, 579-582, 604, 605, 609, 661, 662, 666, 683, 684 kolektywizm 82, 106-107, 463, 547, 557, 583-584, 609, 611, 628, 633, 647, 653 Kolno 487, 587 kolonie 106, 142, 490, 499, 502, 554— 42 557, 595 Kołodziejska Zuzanna 407 Kołomyja 326 komentarz Rasziego do Talmudu zob. Raszi Komintern 263, 283, 525526, 564-567, 618-619, 634-635 Komunistyczna Partia Polski (KPP) շ8, 53, 71» 98, 177, З16, 485, 5°6, 5°7, 512, 5I4, 517՜525, 527, 528, 54b 564, 572, 578, 598, 607, 608, 619, 625, 626, 634, 635, 641, 647, 655, 659, 660, 662 Komunistyczna Partia Zachodniej Białorusi (KPZB) 485, 541, 626 Komunistyczna Partia Zachodniej Ukrainy (KPZU) 485, 541, 626 Komunistyczny Związek Młodzieży Polskiej (KZMP) 441, 519, 550, 653 komunizm 20, 28, 165, 184, 192, 227, 5°6, 511, 5I2 5I4, 5l6 5*9 52°, 758 522, 527, 528, 530, 533, 536, 540, 565, 607, 608, 634, 642, 646, 652, 655, 659, 660, 688, 695, 696, 698, 706, 707 konflikt pokoleniowy 35, 45-47, 68, 97, io4, иб, 138, 140, 247, 298, 347, 53°, 545 konflikt polityczny 39, 48, 292, 616, 619, 625, 629, 642, 679 Kongresówka zob. Królestwo Polskie konkurs na autobiografie młodzieży żydowskiej 21, 22, 38, 39, 40, 4259, 61, 65, 67, 71, 72, 74, 75, 81, 82, 85, 87, 89, 92, 93, 96, 97, 100, ιοί, 105-107, ізб, 143, ľ49, x55, τ57 їб5, ī74, U5, ī89, Ī91,
x93, x94, 204, 218, 220, 222, 228, 269, 277, 278, 296, 304-309, 314, 315, 317, 3ī8, 327, 328, 330, 335-337, 339, 34Ī-343, З46, 349, 353, 354, 35^, 357, 359, 367, 388, 390, 392, 405, 407, 434, 441, 448, 453, 458, 460, 461, 463, 483-486, 497, 503, 511, 52Ī-523, 526, 530, 533, 541, 542, 545, 562, 563, 565, 572 580, 596, 609, 611, 614, 634, 644, 645, 647, 651, 666, 667, 677, 678, 681, 688, 696, 698-700, 702, 706 Konopnicka Maria 373 Kopciowski Adam 158, 244,425, 672, 697 Kopstein Jeffrey S. 527 Kordowicz Małgorzata 15 Korzec Paweł 211, 268 koszer (zasady koszerności) 112, 121, 228, 234, 317, 516, 592 Kościuszko Tadeusz 369, 457 Kowarski Hertz 54 Kowel 276, 283, 374, 400, 448, 450, 499
Indeks Kozińska-Witt Hanna 15 KPP zob. Komunistyczna Partia Polski KPZB zob. Komunistyczna Partia Zachodniej Białorusi KPZU zob. Komunistyczna Partia Zachodniej Ukrainy Kraków юг, 162, 256, 262, 397, 503, 549 Krasne 77, 309 Kraszewski Józef Ignacy 368, 372 Stara baśń 368 Królestwo Polskie (Kongresówka) 29, 147, 210, 253, 257, 269, 307, 497, 53 L 7°5 Kruk Herman 352 krytyka społeczna 25, 52, 68-70, 74, 77, 82, 83, 117-118, 184-185, 196 kryzys świata tradycji 47, 81, 90, 127, 140, 143. ՅՅ2 492 496 53°, 592. 626, 637, 647 kryzys współczesnego świata 21, 47, 48, 165, 189, 192, 553, 689 Krzemieniec 276 Krzywiec Grzegorz 15 Księga Przymierza 123 Kulkes Szajnę 352 Kultur֊Lige 226, 227, 316, 324, 330, 506, 535 kultura - k. hebrajska 33, 35, 39, 84, 104, 136, 213, 214, 219, 261, 273, 280, 291, 303-305, 314, 329, 350, 355, 373, 378, 389. 390, 395 4H, 423, 426, 427, 432, 437, 440, 477, 530, 698, 706; k. jidyszowa 33, 39, 55։ 57։ 226։ շ86 3°3. 321՜323։ 34°, 35°։ 357։ збо, 372 426, 520-522; к. literacka 304-357; к. maso wa 19, 33, 35, 248, 249, 286, 304, 334, 348, 353։ 355, 357։ 382։ 39L 407, 427, 437, 475, 649, 695, 702; к. młodzieżowa 193, 347, 357, 483, 541, 55L 556։ 557, ՏԿ 57і, 6o3, біз, 648, 697, 702; k. niska 304, 356, 695; k. nowohebrajska 124, 350, 381; к. polska 33, 35, 38, 55, 60, Х04, 136, 147, 149, 156, 223, 224։ 23°։ 235։ 248, 249։ 259, 261, 279։ 29I։ Зоб, 328, 347, 348, 351, 355։ 359։ 363։ 367, 371՜375։ 386, 388-390, 392, 393, 403, 405, 407, 41Յ։ 414, 4Н։ 420, 42б, 434։ 437։ 439, 442, 443, 453, 477, 699, 706; к. polsko-żydowska 33, 35, 104, 29Ն 373։ 407։ 408, 705, 706;
к. ■wysoka 19, 112, 613, 649, 695, 702 Kupersztajn Dwojra 295 „Kurier Lwowski” 462 Kutner Dawid 525 Kuznitz Cecilie 48 Kwitko Lejb 338 kwuca 500, 503 KZMP zob. Komunistyczny Zwią zek Młodzieży Polskiej L Lammer Manfred 672 Landau-Czajka Anna 13, 208, 240, 243։ 356, 362, 367, 384, 386-388, 41Յ։ 415։ 4И։ 421։ 422, 454։ 52°, 530 landsmanszaft (ziomkostwo) 104 La-Or (gimnazjum) 309 Lederhandler Elie 575 Legion Żydowski 341, 403 Lejb Mani 338 Lejwik Halper 338 Lenin i Gandhi 333 Lermontow Michaił J. 338 759
Indeks Leszczyński Jakub (Lestchinsky Ja 147; 1. szund 317, 324, 347; 1. wy cob, Yankev) 52, 102, 167, 170, soka 317, 325, 333, 347, 367, 368 litewska kultura żydowska zob. li17і. ЧЗ, 379, 380, 381 Levin Sabina 364 twacy Litwa 307, 308 Lewanda Lew 261 litwacki judaizm zob. litwacy Lewin A.I. 262, 266 litwacy 67, 87, 88, 126, 145, 146, 150, liberalizm 653, 681, 699 !52. 155. 157. l64. 258, 259. 262, Lichten Joseph 385-389 274. 3°7. 3°9. 311. 3*4, 35°. 366, Lida 277 436, 491 Liebknecht Karol 645 lokal 313, 330, 333, 335, 533-535, 539, Liga Obrony Powietrznej i Prze 545. 546, 562, 567. 573. 595. 642, ciwgazowej 207 659. 670 Liga Pracującej Palestyny 689 Londyn 618 Lilienblum Mosze Lejb 84, 128, 306, Lubelszczyzna zob. województwo lubelskie Lublin 71, 152, 158, 185, 3τ3, 325 Linat ha Cedek (Lines ha Cedek) 95 224, 228, 498, 565 Lisek Joanna 315, 321, 378, 435 „Ludwik B.” (pseud.) 78, 503 ,Literarisze Bieter” 227, 316, 324 Luksemburg Róża 511 literatura - 1. dziecięca 310, 351; Lwów 50, 80,102,134,162, 210, 268, groszn-bibliotek 313, 317; 1. ha393. 461, 463, 467, 528, 530. 542, skalowa 123; 1. hebrajska 70-72, 558, 665 124-129, 134, 273, 274, 282, 283, 289, 304-314, 316, 322-324, 328, Ł 339-341, 372, 524, 558, 705, 706; Łazienki Królewskie 396 1. jidyszowa 69, 75, 87, 126, 127, Łomża 587 226, 230, 289, 304-307, 313-325, Łódź 57, 102, 180, 182, 262, 446, 527, 329, 330, 333, 336, 339, 340, 343, 542, 552. 566, 573, 611, 644, 672 346, 353-355. 372 377. 5i4. 515. Łuck 141, 224, 244, 311, 312,438 558, 621, 706; 1. majse-bichlech Łuczyński Jan 37 312, 316, 317, 348; 1. międzynaro
Łukiszki 581 dowa/światowa 322-328, 336, 341, 345, 356, 368; 1. młodzieżowa 316, M 328; 1. niska 304; 1. polityczna „M.W.” (krypt.) 87, 130-132, 140, 146-148, 195, 231, 267, 268 329-335. 572. 645-648; 1. polska 112, 117, 304, 309, 324, 341, 346, „M. Szeinberg” (pseud.) 446, 466, 513, 347. З56, 364-37°. 373. 381, 416, 514. 52°. 52I 522. 607 580, 581, 705, 706; 1. popularna „M. Szwarcklat” (pseud.) 86, 563, 646 316, 324, 347, 353; 1. psychologicz Machzikej ha-Daat 136, 430 na 326; 1. rabiniczna 273; 1. rosyj Madryt 679 ska 273, 312, 329, 338; 1. szkolna
Indeks Mahler Raphael 167, 168, 170, 220, marksizm 89, 184, 489, 531, 585, 631^633, 689 459, 4бо „Mars” (pseud.) 77, 309, 401, 589 Mahoney James 30 maskil 84, 123, 143, 146-148, 194, Majchrowski Jacek 652 Majmon Salomon 84, 325 335, ЗЗ6, 339, SSS Maków Mazowiecki 349, 362, 564, masmid 130, 236, 607 Matteotti Giacomo 565 573, 616, 660, 678 matura 51, 112, 124, 130, 135, 146, Malczewski Antoni 369 159, 204, 206, 215, 217, 218, 243, Maria 369 262, 269, 283, 359, 368, 372, 378, Małopolska 531 461, 464, 552, 566, 586, би, 626, mały traktat wersalski 211, 212, 415, 420 643, 655, 687 Man Mendel 57, 61, 74,179, 224, 320, Mauersberg Stanisław 202, 204-206, 209, 212, 215-217, 289, 415, 417 333. 354. 430, 446, 469. 471. 507. Maupassant Guy de 326 618-620, 667, 684 May Karol 326, 328, 354 Mander Mary S. 32, 35 Mc Crone David 35, 36 Manekin Rachel 116 manifestacje 22, 184, 294, 295, 527- Medem Gina 290 529, 568-575, 577, 582, 595, 644, Medem Włodzimierz 287, 317 Meficej Haskala 292, 500 661, 662, 678 Meiseis Dow Berisz 430, 431 Mannheim Karl 31 Mapai 490, 542, 573, 584, 585, 619, Melzer Emanuel 172, 173, 414, 496 melamed (rebe) 50, 68, 73, 79, 84, 689 86-90, 115, 131, 137, 141, 187, 221, Mapu Abraham 306 225, 231, 236, 262, 266, 507, 513, Marcus Joseph 21, 258, 259, 513, 625 „Margalit” (pseud.) 243, 282, 308, 450, 516, 520 487, 488, 537, 548, 555-557, 565, Menachem Mendi z Kocka 430 567, 568, 586, 588, 589, 605-607, Mendele Moj cher Sforim 75, 315, 318, 610 3I9 Mendelsohn Ezra 21, 28, ιοί, 124, Margalit Elkana 488-491 Margolin Józef 633 125, 253 27°, 27б, 280, 376, 385, 386, 389, 627,
681, 707 Mariańskie Łaźnie (Marienbad) 630, Mendelsohn Szlomo 396 631 Mendelssohn Mosze 369 Marienbad zob. Mariańskie Łaźnie Mesiwta 126, 131, 321 Markisz Perec 315, 338, 341 Markovits Rodion 332 Mesiwte Jesziwa 131 meszgijach 121, 495 Syberyjski garnizon 332 Marks Karol 331, 579, 630, 631, 639, metahistoria 26, 27, 370 Mędrzecki Włodzimierz 13, 24, 25, 6 57 247, 360, 415, 486 761
Indeks Michlic Joanna 172, 413 Mickiewicz Adam 129, 344, 348, 350, 368, 369, 371, 394, 400, 402, 404, 405, 428, 471, 583 Ballady i romanse 368, 369 Dziady 369 Farys 369 Grażyna 368, 369 Konrad Wallenrod 369 Księgi narodu polskiego ipielgrzymstwapolskiego 369 Oda do młodości 369, 402 Pan Tadeusz 368, 369, 400, 583 Sonety krymskie 369 „Miesięcznik Literacki” 642 Międzeszyn 569 Międzybórz 125 Mikołaj II, car rosyjski 502 milenaryzm 20, 426 Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (MSW) 170, 171, 179, 453, 460, 485, 565 629, 675, 678, 680, 709 Ministerstwo Wyznań Religij nych i Oświecenia Publicznego (MWRiOP) 201, 222, 226, 233, 259, 261, 275, 287, 364, 365, 368, 416, 435, 452 Mińsk Mazowiecki 333 Mir 126, 157 Miron Dan ιοί, ւօշ Miron Guy 159, 213, 367 Mirsky Samuel К. 120 Mishkinsky Moshe 414, 524, 526 Miszka Japończyk (właśc. Moisiej W. Winnicki) 334 Miszna 121, 260, 283 Miziński Jan 31 Mizrachi 51, 118, 143, 145, 148, 149, 152, 158, 187, 192, 242, 260, 262, 266, 271, 312, 317, 367, 493, 494, 762 496, 497 536 537’ 558, 560, 589, 628, 643 Młodzież Wszechpolska 453 Mniszkówna Helena 348 Trędowata 348 modernizacja 36, 70, 97, 126, 144, !45 397’ 414’ 5ю, 686, 701, modernizm ֊ modernizm 20, 35,125, 478, 651, 668; m. klasyczny 19, 20; m. polityczny 48, 86, 476, 700; m. radykalny 20, 21, 31, 33, iii, 192’ 557’ 634’ 653, 696-699, 708 Modras Ronald 413 „Mojżesz S.” (pseud.) 80, 81, 229, 309, 453, 467, 665 Molisak Alina 407 „Moment” zob. „Der Moment” „Morgenstern” 344, 551 Moseley Marcus 82, 84, 106, 107, 3°4’ 3°5’ 325’ 330, ЗЗІ’ ЗЗ4-ЗЗ6, 342’ 343’ 344-348 Moskwa 660, 661 Mosse George L. 169
Mościcki Ignacy 418 „Moznajim” 359, 360 MSW zob. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Munkacz (Mukaczew) 140 Muranów (Murdziel) 519, 634 Murdziel zob. Muranów musar (lite ratura) 519, 526 musar (ruch religijny) 54, 127, 131, 142’ ИЗ’ 19З’ 496 Mussolini Benito 617, 621, 678, 679 MWRiOP zob. Ministerstwo Wy znań Religijnych i Oświecenia Publicznego
Indeks N nacjonalizm ֊ n. diaspory 39, 553; n. etniczny (etnonacjonalizm) 36, 37, 701; n. integralny 427, 704; naród zdefiniowany etnicznie 36, 390, 391, 406, 417, 4x8; n. polski 35-37, 3°3, 398, 43°, 442 50I 502 7o4Í n. żydowski 25, 28, 33, 35-37, 39, 54, 124, 125, 128, 141, 152, 377, 380, 389, 398, 442, 450, 431, 498, 53° 539. 553, 7°7 Naharija 41 „Naje Folkscajtung” 333, 347 Nalewajko-Kulikov Joanna 15, 54, 123, 360, 378, 435, 524, 696 Nalewki 131, 267, 515 Napoleon I Bonaparte, cesarz Fran cuzów 369, 660 Narodna Woła 553, 658 Narodowa Demokracja (Stronnictwo Narodowe) 346, 416, 422, 429, 452,453 4бз,б5з,б8о Naruszewicz Adam Stanisław 372 Narutowicz Gabriel 569 ,Nasz Przegląd” 213, 214, 373, 407 Natkowska Monika 459 ,Neri” (pseud.) 278, 279, 282, 374 Neron, cesarz rzymski 404 Neumark Julek 642 Neyman Elżbieta 34, 208, 391 Niebudek Stefan 466 Niemcy (państwo) 154, 201, 253, 360, 436, 565, 625, 679, 679-682 Nietzsche Friedrich 125, 327 Niewiadomska Cecylia 421, 422 Niger Samuel 316, 317 Nishimura Yuu 287, 289 niższa klasa średnia 22,191,195, 205, 207, 284, 506, 507, 5x4, 540 Nordau Max 317, 331 Degeneracja 331 normy społeczne w odniesieniu do chłopców i dziewczynek zob. gender nowa żydowska polityka 21, 73, 576, 7°o, 7°3 Nowogródczyzna zob. województwo nowogródzkie Nowogródek 73, 273, 310, 496 Nowogródzki Emanuel 506, 626, 676 ,Nowy Dziennik” 373 Nowy Jork 15, 49, 58, 136 ,Nowy Przegląd” 642 numerus clausus 215, 379, 459, 705 numerus nullus 459 О obowiązek szkolny 201, 202, 208, 258, 281, 326 Obóz Narodowo-Radykalny (ONR) 451, 453, 463, 573, 680 Obóz Zjednoczenia
Narodowego (OZON) 573, 652 Odessa 274, 334, 339 Odrzywół 466 Odziatycz 78, 534, 545 ,Ofakim” 439 Ogniew Nikołaj (właśc. Nikołaj Ró żanów) 332 Pamiętnik Kosti Riabcewa 332 Ohel Tora 126 .Ojczyzna” 385 Olesko 187, 317, 536 Oleszak Agnieszka 119, 256 ONR zob. Obóz Narodowo-Rady kalny Opatoszu Josef 338 Opoczno 265, 465 Oppenheim Israel 531, 542, 584, 585, 587, 588, 628, 630 763
Indeks Ordener Grupen 675, 676 Organizacja Młodzieży Towarzy stwa Uniwersytetu Robotniczego 65Յ Organizacja Twórczości (ORT, Or ganizacja Riemieslennogo Truda) 142 „Orient-Wostok” (pseud.) 374, 494497 ORT zob. Organizacja Twórczości „Ortodoksisze Jugend Bieter” 140, 333 ortodoksja 28, 39, 52, 94, 100, 115, 118, 119, 125, 128, 133, 135, 14s, 150-158, 192, 213, 214, 242, 259, 261, 264, 265, 273, 321, 336, 337, 363, 49°, 497 5U 5*°, 542, 544, 559, 575, 577» 699l o. nowoczesna (zmodernizowana) 67, 88, 118, 124, 145, 146, 149- 151, 269, 496, 559; ultraortodoksja 54, 147, 152, 235 patriotyzm 38, 156, 282, 367, 371, 394, Յ96-398, 405, 406, 414-416, 428-432, 435, 439, 442, 453, 702, 704,710 Payne Stanley G. 20, 709, 710 Perec Izaak Lejb 84, 268, 282, 315, 317, З19, 32b 324, 329, ՅՅՕ, ՅՅ2, 338, 348, 353, 354, 5і8 Nadzieja i strach 329 Sztrajmł 321 Perlmutter Abraham Cwi 261 Petlura Semen 431 Pickhan Gertrude 227, 499, 506, 632 pierwsza wojna światowa 20, 88, 133, 25З, 275, 286, 364, 381, 405, 459, 489, 511, 651, 670, 678, 682, 695, 696 Pierwszy Maja 295, 631, 658, 659 Pieśń nad Pieśniami 267 piękny Żyd zob. szejne jid Piłsudski Józef Klemens 393-395, Orzeszkowa Eliza 350 405, 4U 4ī8, 47і Pinchuk Ben-Cion 101 Ostrowiec Świętokrzyski 88, 141 „Pinkas” 317 Ostróg 180, 393, 399 Pińsk 276, 278, 279, 280, 378, 495, Ostryń 93, 220, 281, 345, 504, 547 oświecenie żydowskie zob. haskala 496, 647 OZON zob. Obóz Zjednoczenia Na Pionier 334, 445, 502, 512, 518, 535, 548, 553, 560, 565, 577, 627, 640, rodowego 641, 645, 646 „Pionier” (pseud.) 224, 560, 561 P Pipe Gerszon 61, 87, 241, 306, 307,
Pacholczyk Władysław 465, 466 Palestyna zob. Ziemia Izraela pale323, 34і, 360, 392, 399, 44б, 461, 488, 552, 565, 566-568, 598, біо, stynizm 184, 280 біб, 617, 623, 644 państwo zorientowane narodowo 37, Pipe Szmuel Zanwil 61, 306, 361 249, 407, 698, 705, 706 płeć społeczna zob. gender Parczew 221 Płońsk 179, 333, 507, 618, 619, 684 Parush Iris 75 Poalej Aguda 576, 629, 630 Paryż 15, 57, 369 Poalej Syjon-Lewica 48, 51, 53, 89, Passeron Jean-Claude 34, 208, 391 94, 179, 183, 224, 238, 254, 286, 764
Indeks 287, 289, 294, 297, 313, 316, 320, programy nauczania 202, 204, 273, 321-324, 330, 333, 427, 471, 485, 322, 368 490-492, 497, 498, 508, 510, 512, proletariat 293, 517, 521, 523, 525, 513, 523, 525, 526, 533, 534, 540, 53°, 535, 6S8, 659, 684, 690 541, 550, 582, 618, 619, 621, 626, „Prowincjał” (pseud.) 309, 326, 348, 627, 641, 642, 664, 671, 673, 684, 349, 531, 533 708 Prus Bolesław 350 Poalej Syjon-Prawica 51, 53, 281, 286, Prusy 369 297 331, 463, 489, 491, 5°5 542, Prużany 495 538, 542, 551. 569 573, 584, 603, Pryłucki Noach 373, 431 605, 619, 620, 627, 689, 708 Pryłucki Hirsz-Szolem (Cwi) 373 Podlasie 350 przedszkole 219, 220, 227, 277, 278, Podole 125 288, 488 podręczniki szkolne 39, 239, 267, 295, przemoc fizyczna 87, 458, 617, 621, 310, 311, 368, 370, 372, 406, 418, 660, 661, 670 przemoc symboliczna 32, 390 419, 421-424 Polak wyznania mojżeszowego 54, przemysł 94, 169, 170, 172, 180, 288, 102, 168, 169, 209, 211-213, 283, 397, 426, 655 375, 382, 422, 654, 699 przewrót majowy 571 Polesie zob. województwo poleskie przymus szkolny zob. obowiązek polisystem językowy 381, 382, 427 szkolny Pollman Viktoria 413 Przytyk 466 Polonsky Anthony 102, 385 psalmy (Tilim) 337 Polska centralna 125, 141, 155, 222, Puszkin Aleksander S. 338 229, 248, 262, 267, 273, 541-543 Polska Partia Socjalistyczna (PPS) 71, 386, 477, 506, 569, 572, 573, Quadango Jill 30 653 675, 676, 678 Pomorze 54 R Potoccy, rodzina 317 rabin 50, 52-54, 85, 87, 118, 121, 123, PPS zob. Polska Partia Socjalistycz 125, 126, 130, 131-134, 136-141, na М3, 15З, !54, 156, 161, 176, 188, Praga (czeska) 137 197,
217, 236, 237, 242, 261, 267, Prager Jeszajale 131 3°8, З«, 3I2 321, 322, 359, 365, Preker M. 584 430, 431, 439, 457, 516, 524, 534, Prévost Marcel 326 558, 575, 576, 628-630, 641, 686, proces Steigera (afera Steigera) 268 695 produktywizacja 142, 143, 173, 189, Radom 85, 365 195, 196, 413, 553, 592, 628, 630, Radoszowice 124 633, 655, 684, 690 Raduń 119, 122, 124, 126, 157 a 765
Indeks radykalizm polityczny 248, 298, 337, 425, 475 476 497 527’ 643, 652 657, 686, 701, 702 Rajzen Awram 316, 338 Rajzen Zalman 435, 436, 437 Rakowiecka Agata 15 Raków 124 Ramajlesjesziwa (Tomchei Tora) 126 Raniecka-Bobrowska Jadwiga 207 Rapoport Szlojme Zanwil zob. Anski Szin Raszi (komentarz Rasziego do Tal mudu) 263, 283, 317, 536 Rawicz Mejlech 315 Real Gimnazje zob. Gimnazjum Re alne w Wilnie rebe zob. mełamed „Refleg” (pseud.) 331, 402, 403, 546, 605, 609, 612, 613, 670 reforma Jędrzejewicza 201-206, 212, 229 259 շ88, շ89 364, 365 461 Reich Leon 541 Reid Thomas Marne 326 Reinharz Jehuda 490, 633 Republika Południowej Afryki 40 Republikanischer Schutzbund 675 resentyment 29, 68, 227, 298, 451, 461, 470, 478, 485, 540, 583, 598, 607, 637, 686, 708 Riley Dylan 30 Rilke Rainer Maria 338 Ringelbaum Emanuel 550 RNR „Falanga” zob. Ruch Narodowo-Radykalny „Falanga” Roke ach Szalom (Sar Szalom) z Bel za 136, 137 Rolland Romain 305, 325, 326, 328, ЗЗ8, 344, 348 604 Jan Krzysztof 305, 325 604 Rosenfeld 338 766 Rosja (carska) 19, 70, 79, 126, 137, 142, 286, 29s, 334, 426, 487, 569, 598 Rosja (sowiecka) 226, 566, 656, 658, 662 Roskies David G. 102, 651, 652 Roskies Diane К. 85 Rosman Moshe 26, 27, 701 Rostów 661 Rotfarb Abraham 61, 90, 295, 296, 3°9, Յշ6, 374, 395, 396, 44Ն 442, 445, 472 473, 477, 5IO~512, 5*5, 518, 519, 526, 550, 557, 560, 561, 634-636, 660 Rothschild Joseph 36, 37 Rousseau Jean-Jacques 84, 325 Rowe Leonard 676 Roza Ester 378 rozpad świata tradycji zob. kryzys świata tradycji rozpad współczesnego świata zob. kryzys współczesnego świata Równe 276, 280
Rubinstein Ester zob. szkoła im. Es ter Rubinstein Ruch Narodowo-Radykalny „Falanga” (RNR „Falanga”) 573, 653 Ruderman David 123 Rudnicki Adolf 519-522 Rudnicki Szymon 173, 431, 459, 571 Rydz-Smigły Edward 418 rzemiosło 50, 172, 426, 586 S Sadagóra 95, 566 Sadowska Joanna 217, 417, 420 samorealizacja 119,179,197, 337, 463 sanacja 172, 206, 207, 386, 397, 414, 416-418, 420, 424, 431, 477, 571, 572 67З
Indeks Sanojca Karol 203, 204 Sanok 87, 395, 446, 552, 565, 567, 6xz, 623 Sar Szalom zob. Rokeach Szalom z Bełza „Sara Kopyto” (pseud.) 240, 241 Samy 598 Sawisz Anna 34, 648 sądy literackie 331 Scharfer Caroline 119 Schatz Jeff 524, 525, 527, 541, 578, 580, 626, 654, 707 Schiller Rivka 15, 49 Schiper Ignacy 380, 429 Schorske Carl 700, 705 Seidman Hillel ιοί, 152, 158, 159, 214, 226, 233, 259, 365, 631, 678 Seidman Naomi 102 sekularyzacja, sekularyzm 21, 39, 67, 77, 100, 112, 115, 118, 123, 133, 134. i45 Η9~τ57 ZI2 2I5 222, 223, 228, 231, 234-239, 243, 257, 27° 295. 312, 3*6, 336, 340, 383, 434; 436 490, 494, 497 5Ю-512, 516, 53Տ, 543, 544, 638, 678, 698, 701 Seleucydzi, dynastia 674 seminarium rabinackie 15 7-15 9, 215, 242, 366 Senicki Matitjahu 261, 336 separatyzm 154, 155, 703, 704 Sfard Dawid 524 Shakespeare William 327, 328, 351, 696 Kupiec wenecki 327 Shandler Jeffrey 39, 97, 120, 219, 263, 307, 459, 502, 604 Shapira Anita 490, 633, 668 Shapiro Robert Moses 625 Shavit David 304, 305, 343, 344, 346, 353 Shavit Yaacov 31, 402, 501, 543, 633, 673, 707 Shimoni Gideon 490 Shmeruk Chone 2x6, 303, 304, 377, 381, 382,427 Shore Marcy 608, 609, 688 Shteinfeld Cvi Arie 431 Shtern Yekhiel 84 Shtokñsh David 257 Sienkiewicz Henryk 326, 350, 368, 369, 394, 401, 405, 408, 426, 471, 532, 583 Janko Muzykant 368, 373 Latarnik 368 Quo vadis 225, 369 Trylogia (Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski) 368, 394, 401, 407 Silber Marcos 14, 15 Sinclair Upton 326, 333 Sitek Wojciech 13 SKIF (Socjalistisze Kinder Farband, Socjalistyczny Związek Dziecię cy) 497-504, 507-509, 545, 565, 644,
646 Slonim 491 Słowacki Juliusz 328, 344, 348, 349, 369, 371, 394, 399, 400 Anhelli 369 Balladyna 369 Beniowski 369 Godzina myśli 369 Grób Agamemnona 369 Lilla Weneda 369 Ojciec zadżumionych 399, 400 smicha (certyfikat rabinacki) 278, 321 Smith Anthony D. 35, 36, 701 767
Indeks Smolenskin Perec 125, 306, 311, 313, 325 Sochocin 57, 446 Socjaldemokracja Królestwa Polskie go i Litwy 497 Socjalistyczny Związek Dziecięcy zob. SKIF socjalizm 14, 165, 180, 185, 192, 227, 316, 329, 330, 332, 333, 345, 492, 503, 529, 553, 561, 562, 564, 566, 569, 585, 609, 630-632, 640, 642, 646, 683, 690, 707 Sokołow Nachům 627 Sopot 129 Sosnowiec 180, 397 Sowa Andrzej Leon 168, 170, 172, 206 Spector Samuel 278 spis powszechny 167, 168, 375 sport 345, 346, 548, 551, 566, 612, 639, 644-646, 671, 699, 700, 705, 706 Sprinzak Ehud 707 Stach Stefan 14, 214 Stalin Józef W. (pierwotnie Iosif Dżugaszwili) 282 stalinizm 688 Stampfer Shaul 13, 152, 153, 157, 267 Stanislawski Michael 43, 633 Stanisławów 135, 227, 228, 278, 396, 469, 488, 566 Stany Zjednoczone Ameryki 40, 45, 369,437, 551, 672 Staszic Stanisław 369, 372 Steffen Katrin 407 Steiger Stanisław zob. proces Steigera Steinlauf Michael C. 218, 304, 343, 344, 597, 7°9 Stöckel Ludwik 309, 326, 447, 448, 449, 454-456, 461-463, 531, 533, 568, 640 768 „Stormer” (pseud.) 265, 374, 465, 466 strajk 460, 572, 581, 582, 593, 696 Straszun Matitjahu 261 stratyfikacja społeczna (hierarchia prestiżu społecznego, hierarchia społeczna) 79, 80, 89, 103, 165, I95“I97, 4i6, 510, 708 Stronnictwo Narodowe zob. Naro dowa Demokracja struktura klasowa zob. struktura społeczna struktura społeczna 34, 36, 53, 165176, 631-633, 647 struktura zawodowa zob. struktura społeczna Stryjkowski Julian 243, 520-524 Strzelec zob. Związek Strzelecki studia talmudyczne 131, 135-137, 140, 151, 153, 223, 255, 270, 321, 559, 560 studia wyższe 51, 132, 151,
152, 248, շ69, 379, 459, 460, 476-478, 7°5 Suckewer Abram 315 Swift Jonathan 326 Podróże Guliwera 326 syjonizm 14, 39, 125, 137, 183, 184, 192, 259, 261, 273, 274, 281, 309, 3D, 322, 333, 360, 367, 373, 376, 392, 405, 445, 464, 489, 49°, 499, ■ 531, 532, 542, 543, 553, 560, 565, 566, 567, 569, 574, 583, 585, 592, 606, 608, 620, 625, 626, 639, 640, 642, 685, 697, 706; s. centrowy (ogólny) 148, 542, 587, 643; s. le wicowy 192,329,5II, 532,542, 547,574,587,589, 606, 621, 697, 706; s. prawicowy 333, 697, 706; s. religijny 261, 697; s. rewizjoni styczny 608, 697
Indeks synagoga 70, 95, 265, 349, 400, 493, 54 szabat 115-117, 234, 235, 240, 242, 245, 25Յ. 44б, 508, 538, 539, 546 Szabataj Cwi 567 szajgec (szkuc) 242, 279, 363, 450, 451, 466, 467, 671 szames 50, 156 Szapiro Meir 158 Szeintuch Jechiel 564 szejne jid (piękny Żyd) 103 Szekspir William zob. Shakespeare William Szenirer Sara 115, 119, 256 Szewc Piotr 520 sziduch 188 sziksa 116, 265 Sziper Icchak Szkłów 291 szkoła - s. Bejs Jankew 87, 91, 11ll9 !53 24, 255-258, 262-265, 314, 350, 365, 393, 432, 435, 493, 55; s. Bejt Jehuda 261, 266, 292; s. Borochowa 183, 287; s. CeBeKa 261, 286-289, 292, 35!» 352, 372, 436, 437; s· Chorew 15З, 214, 244, 254, 255-258, 265, 364, 365; s. CISZO 70, 85, 87, 184, 185, 216-219, 226, 237, 238, 244, 254, 260, 261, 273, 275, 276, 286-297, 3°7 З15, Յ16, 3l8 320, 323, 33о, З41, 354, 361, 371, Յ72. 374, 377, 394-397, 438, 498, 499, 506, 525, 609, 662; s. Jawne 118, 157, 158, 244, 254, 260-263, 297, 366, 367; s. Jesodej ha-Tora 138, 255, 265; s. państwowe 23, 35-39, 56, 60, 61, 68, 79, 115-1x7, 129, 143-Н9, 154, 157, 201-249, 255, 258, 260, 263, 269, 279-283, 298, 3I8, 323, 328, 348֊354, 357-364, 366, 373, 375, 377, 379, 382, 393-397, 413-428, 4ՅՅ-439, 445-452, 454, 457, 464-47°, 475՜ 477, 488, 489, 511, 520, 525, 546, 563, 587, 623, 698; s. prywat ne 35, 39, 47, 51, 60, 68, 70, 87, 149, 201-206, 209-212, 215-220, 223, 228, 242-298, 306, 321, 374, 377, 397, 4°5, 432-434, 454, 477, 498, 525, 528, 586; s. religijne dla dziewcząt 68, 115, 118, 136, 258, 264, 268, 270, 275, 314, 318, 365, 435; seminarium nauczycielskie ii7, 1շ8, 158, 159, 2I3, 2I4, 242,
255, 256, 262, 275, 277, 280-283, 288, 290, 306, 317, 320, 372, 450, 495, 538, 586; szabasówki 115, 146, 210-213, 247, 263, 320, 353, 363, 395, 437, 438, 465, 5°8, 536, 546; s. Szul-Kult 244, 290, 291, 296, 297, 3I5, 323, 33°, 361, 372, 397; s. średnie (gimnazja) 80, 117, 126-130, 135, 146, 157, 164, 180, 185, 192, 203-207, 215, 218, 228230, 238-244, 262, 263, 267, 269, 273-282, 284, 289, 290, 306-309, 312, 322, 332, 335, 349, 361, 367, 368, 372-375, 377, Յ78, 393, 395398, 406, 419, 422, 446-459, 461, 464-467, 469-472, 477, 488, 495, 499, 521, 525, 527-531, 547, 549, 552, 567, 616, 623, 643, 656, 657, 665; s. średnie (licea) 204, 206, 216, 262, 290, 529; s. Tarbut 85, 164, 192, 216-220, 237, 241, 244, 254, 260, 273-285, 291, 296, 297, 306-308, 323, 326, 330, 332, 349, 35°, 367—371, 374, 377, Յ78, 394397, 433, 434, 438, 439, 452 488, 499, 504, 547, 586, 611, 615, 657; 769
Indeks s. TOZ-u 79; s. utrakwistyczne 216-218, 244, 276, 326, 349, 368, 373, 374, 377, 395, 438, 439, 706; s. zawodowe 204, 206, 230, 287, 288, 362, 363, 469, 470, 546; s. Związku Zrzeszeń Społecznych Utrzymujących Żydowskie Szkoły Średnie 217, 297, 305 szkoła Dwojry Kupersztajn 295 szkoła im. Ester Rubinstein 262, 366, 436 szkuc zob. szajgec Szneur Zalman 321, 338, 339 Szklowerjidn 339 Szneurson Fiszel 320, 321 Abram Itsze der Kuszner 320 Szneursonowie, rodzina 321, 339 szojchet, szochet 50, 68, 69, 143, 188, 312 Szolem Alejchem (właśc. Szolem Rabinowicz) 315, 319, 323, 324, 329, 332, 345, 354, SztejnA.Sz. 260 Sztern Jechiel 84 sztetl 47, 50, 67, 69, 71, 73, 78, 87, 91, 92 93, 94, 96 97, 101-106, iii, 133, i37 I43, l64, 176-179, 187, 188, 226, 268, 318, 338, 357, 446, 463, 5°4, 5°7 5°8, 54b 547, 549, 550, 555, 558, 563, 565, 57°, 59շ, 605, 612, 642, 647, 659, 660, 662, 688, 702 „Sztoimeszan” (pseud.) 89, 224 Sztompka Piotr 30 Szurek Karol 13 Szwarcman 338 Szymaniak Karolina 14, 315, 321 Ś Śląsk 54, 375, 376,39б, 397 77o Spiewak Paweł 707 środowisko domowe zob. środowisko pierwotne środowisko pierwotne 59, 77, 97, 105, iii, 125, 222, 247, 311, 485, 488, 490, 493, 503, 520, 563, 597 świadomość społeczna 101, 113, 114, 124, 189-192, 196, 197, 391, 399, 627 Światopogląd Tory zob. Daat Tora Światowa Organizacja Syjonistyczna 275, 490, 501, 523, 619, 630 Światowy Kongres Syjonistyczny 574, 617, 618 Święciany 92, 164 święta - narodowe 396-398; żydow skie święta religijne 253, 254, 287, 395, 5U, 538, 555, 556, 621 T Tachkemoni 158, 159, 242, 262, 367, 643 Tagore Rabindranath
(właśc. Rabin dranath Thākur) 338 Talmud 112, 121, 130, 138, 146, 234, 255, 262, 263, 270, 273, 359, 420, 466, 510, 576, 592, 629, 647 talmud-tora 79, 86,130,131, 227, 237, 241, 254, 260, 261, 263, 266, 267, 270, 278, 363, 366, 394 Tanach (Biblia) 141, 273, 283, 289, 296, 3ii,3i3, 559, 631 Tarnopol 309, 566, 574 Tarnów 182 Tartakower Arie 212, 245, 380, 429, 439, 440 teatr 104,112,117,179,193, 226, 346, 348, 356, 357, 359, 373, 381, 382, 427, 435, 437, 557 teg
Indeks Ukraina 226, 485, 541, 662 Teitelbaum Aaron 139 Ukraińcy 447, 455, 477 Tel Awiw 14,15 Ukraińska Republika Ludowa 226 Tel Hai 502 uniwersum kulturowe 303, 304, 340, Temkin Borys 351 381 ThonJehoshua (Ozjasz) 380,429,439, uniwersum symboliczne 25, 65, 391, 541. 695, 696 Tilim zob. psalmy Յ92 uniwersytety zob. uczelnie wyższe Tłuste 449, 463 „Unzer Weg” 564, 565, 642 Toeplitz Krzysztof Teodor 384 Ury Scott 14, 575 Tokarska-Bakir Joanna 41, 59 USA zob. Stany Zjednoczone Ame Toller Ernst 338 ryki Tołstoj Lew N. 325, 328, 338 usługi 51, 169, 413, 523 Tomaszewski Jerzy 172, 680 Tomchei Tora zob. Ramajles Jesziwa „Tor” (pseud.) 327, 336-341, 348, 351, V Vago Bella 169 613, 614 Tora (Chumesz) 72, 73, 79, 133, 137, Verne Jules 326 146, 153, 176, 234, 257, 263, 268, Volkov Shulamit 385, 478, 479 317. З21. 359. 494, 536 Tora i Praca zob. Tora we Awoda W Tora we Awoda (Tora i Praca) 628 Wacławski Stanisław 680 Wacquant Loïc J.D. 34, 648 Torat Chaim 131, 132, 340 Towarzystwo Ochrony Zdrowia Walasek Stefania 217, 420, 424 Ludności Żydowskiej (TOZ) 79 Waldoks Moshe 6x4 tradycyjne środowiska żydowskie 519 Wandervogel 553 Wapiński Roman 23, 24, 459, 460, Trumpeldor Josef 491, 502, 674 653, 697 „Trybuna” 642 Trzciński Andrzej 158, 244,425, 672, Warski (Warszawski) Adolf 511 warstwa społeczna 170, 204, 205, 247, 697 Trzebiatowski Klemens 202, 205, 266, 270 Warszawa 79, 102, 123, 130, 131, 142, 209, 254, 364, 416, 417, 420, 424 205, 262, 274, 275, 277, 288, 290, Trzebinia 139, 494 310, 328, 341, 357, 369, 370, 373, Turzyska 141 Tuwim Julian 373, 396 377, 397, 439, 458, 466, 510, 527,
541, 542, 568, 569, 573, 588, 637, Tych Feliks 414 671, 676, 685 Wasilewska Wanda 569 U uczelnie wyższe 276, 452, 459-461, Wasserman Jakob 338 Watt Richard M. 173, 652 47 8 Weidenfeld Dow Berisz 139 Uklejska Maria 207 771
Indeks Weinbaum Laurence 673 Weininger Otto 327 Płeć i charakter 327 Weinreich Max 39, 40, 42-48, 52, 57, i75 279’ 3°3, З08, 355, 356, 359, 372, 500, 634, 644 Weizman Chaim 501, 615, 617 Wejszman Gawriel 260 wiece zob. manifestacje Wiedeń 133, 695 wiedza społeczna zob. świadomość społeczna Wielkopolska 54 Wielopolski Aleksander 370 Wieluń 176 więzienie 87, 165, 170, 184, 185, 519, 526, 527, 529, 535, 577-582, 638, 683 Wilno 39, 44, 49, 56, 67, 78, 85, 102, 124, 126, 129, 142, 260, 261, 262, 266, 275, 276, 282, 287-291, 315, 351. 352» 366, 367, 370, 372, 378, 437 496 Soo, 519, 527, 542, 545, 583, 609, 647, 661, 680 Winnicki Moisiej W. zob. Miszka Japończyk Wisła 380, 685 Wistrich Robert 511 Wittenberg Jason 527 Włochy 436, 581, 678 Włodzimierz Wołyński 219 Wodziński Marcin 13-15, 29, 385, 386, 701 Wogler Elchanan 315 Wojciechowski Stanisław 268 Wojdyło Witold 202 województwa północno-wschodnie 119, 210, 257, 260, 261, 269, 288, 297, 307, 315; województwo - w. białostockie 50, 119,152, 223, 273, 77 2 275, 585; w. kieleckie 50, 210,466; w. krakowskie 50; w. lubelskie 50, 167; w. wowskie 50, 210; w. łódz kie 50, 210; w. nowogródzkie 50, 93, 119, 124, 152, 167, 210, 220, 223, 226, 237, 260, 281, 318, 504, 585; w. poleskie 50, 167, 210, 222, 273, 587; w. stanisławowskie 50, 133, 210; w. tarnopolskie 50, 187; w. warszawskie 50, 210; w. wileń skie 50, 119, 152, 210, 223, 260, 261, 273, 585; w. wołyńskie 50, 141, 142, 152, 167, 180, 210, 223, 273, 542, 586 wojna polsko-bolszewicka 130 Wojtas Dorota L. 203, 204, 207, 415418,424 Wolf Lejzer 315 Wołożyn 126, 274 Wołyń zob.
województwo wołyńskie Wróbel Piotr 414, 518, 524, 526, 541 wstępowanie do organizacji politycz nej zob. inicjacja polityczna wybory parlamentarne 527, 533, 541, 563, 57I֊573 576 wybory samorządowe 527, 533, 571573, 621-626 wycieczki szkolne 396, 397, 554, 556, 699 Wygodzki Jakub 432 wykluczenie symboliczne 413-478 Wyneken Gustaw 489 Wyspiański Stanisław 373 Y Yona Rona 14, 547, 583, 585, 587, 588, 592, 626, 627
Indeks Z „Z.G.” (krypt.) 88, 140-144, i47 !95 ZSRR zob. Związek Socjalistycz nych Republik Radzieckich Zweig Arnold 332 Spór o sierżanta Griszę 332 Związek Młodzieży Wiejskiej „Wici” 311, 312, 493 Zagłębie Dąbrowskie 397 Zakopane 531 Zakrzewska Stefanowa Janina 355 65Յ Związek Niezależnej Młodzieży So Po burzy słońce 355 Zalewska Gabriela 171 cjalistycznej 653 Zamość 122, 138, 140 Związek Radziecki zob. Związek So Zapolska Gabriela 349 cjalistycznych Republik Radziec Janka 349 kich (ZSRR) Związek Socjalistycznych Republik Zariz David 119 zasady koszerności zob. koszer Radzieckich (ZSRR) 40, 98, 125, Zawadzki Andrzej 150 142, 165, 379, 517, 519, 598, 633, Zawiszewska Agata 25, 360, 415 636, 654, 655, 659-663, 696 zawód 45, 50, 57, 60, 66, 68, 73, 80, Związek Strzelecki („Strzelec”) 207 86, 89, 92, 95, 103, 104, m, 113, związek zawodowy 319, 333, 496, 5x4, 517-52°, 560, 561, 568, 569, 122, DS, i42-49 D8, l63, 167207, 248, 277, 288, 312, 426, 496, 572, 615-618, 649, 659 Związek Zawodowy Pracowników 507, 5D, 538, б47, 665 Zbąszyń 679 Przemysłu Odzieżowego 515 Zdzięcioł 345, 551, 659 ,Zyg. Hor” (pseud.) 326, 404, 405, 531, Zegadłowicz Emil 642 532, 658 Zeitłin Hillel 614 ż Zemba Abraham 131 Żabotyński Włodzimierz 402, 501, Zerubavel Yael 668 Zielińska Nina 152 543, 574, 615, 617-621, 632, 633, Zieliński Konrad 152, 385 657, 670, 673-675 Ziemia Izraela 27, 40, 49, 51, 57, 58, ,Żanet” (pseud.) 92-96, 280, 281, 285, 142, 145, 163, 181, 183, 231, 266, 323, 345, 469, 504, 547, би, 612, 613 27Յ-275, 277-282, 29°, 291, 309, 369-372, Յ78, 399-408, 425, 439, Żarnowski Janusz 168,
207, 415 463, 47°, 487-493, 499-Sox, 523, ,Żeń-Ka” (pseud.) 400 547, 551, 567, 571՜574 583-589, Żitlowski Chaim 316 6ii, 617-619, 621-633, 637, 639, ,żydokomuna” 28, 29, 706 647, 666, 654, 655, 658, 664, 665, Żydowska Partia Ludowa zob. Fol668, 670, 673, 678, 685, 689 kiści Żydowska Partia Narodowa Ziemia Obiecana zob. Ziemia Izraela 506, 507 Zineman Jakub 245, 273, 313, 373 Żydowski Fundusz Narodowy zob. ziomkostwo zob. landsmanszaft Keren Kajemet le Israel 773
Indeks Żydowski Instytut Naukowy (JIWO) 2i, 39, 42-50, 52-60, 67, 85, 100, ю7, 149, 357, 388, 392, 706 Żydowski Związek Klasowych Związków Zawodowych 513, 573 Żyndul Jolanta 172, 211 Beyerfeehe SteatsbłbAottiafc Mánchen |
| adam_txt |
SPIS TREŚCI PODZIĘKOWANIA 13 WSTĘP 17 Problematyka pracy 19 Kilka uwag na temat języka teoretycznego 30 Specyfika materiału źródłowego 38 Zalety autobiografii JIWO dla badań nad socjalizacją i świadomością polityczną żydowskiej młodzieży 38 · Komunikacja JIWO z uczestnikami konkursu. Ograniczenia i reprezentatywność materiału źródłowego 43 Konstrukcja książki 58 ROZDZIAŁ I 63 Tradycja. Młodzież w świecie rodziców, religii, sztetla i dzielnicy żydowskiej Dom rodzinny 67 „Utracone dzieciństwo” 77 Cheder jako symbol negatywnych stron„świata tradycji” 83 Szersze otoczenie pierwotne. Sztetl i dzielnica żydowska 91 ROZDZIAŁ II 109 Indywidualne aspiracje i świat pracy młodzieży Indywidualne aspiracje młodzieży religijnej 115 Ortodoksyjny Żyd - liberalny obywatel? Proces kształtowania się nowego typu żydowskiej ortodoksji religijnej w Polsce międzywojennej 145 Aspiracje autorów świeckich 161 Sytuacja ekonomiczna, struktura społeczna i zawodowa ludności żydowskiej w latach trzydziestych 167
Ambicje zawodowe i świat pracy młodzieży 175 Podsumowanie 191 ROZDZIAŁ III 199 Nauka w szkołach państwowych Młodzież żydowska a system edukacji państwowej 201 Dzieci żydowskie w państwowych szkołach powszechnych 208 · Państwowe szkolnictwo średnie i żydowskie szkolnictwo utrakwistyczne 214 · Szkoła powszechna jako wrota do nowoczesności 218 · Szkoła powszechna jako szansa zdobycia świeckiej wiedzy i zmiana stylu życia 223 Rodzice żydowscy wobec szkół państwowych 233 Podsumowanie 247 ROZDZIAŁ IV 251 Żydowskie szkolnictwo prywatne System ortodoksyjnej edukacji szkolnej 255 Świeckie instytucje żydowskiej edukacji narodowej 273 System szkół hebrajskich Tarbutu 273 · Sieć szkół ludowych CISZO i inne placówki świeckiej jidyszowej edukacji 286 ROZDZIAŁ V 301 Wzory partycypacji w kulturze. Nacjonalizm, polonizacja i kultura polsko-żydowska Samokształcenie. Czytelnictwo. Udział w kulturze wysokiej i popularnej 303 Czytelnictwo hebrajskie 306 · Czytelnictwo wjidysz 314 * Literatura międzynarodowa 324 · Czytelnictwo polityczne 329 · Czytelnik wyjątkowy i krytyka tezy o „pokoleniu czytelników” 336 · Czytelnictwo wjęzyku polskim i uczestnictwo w kulturze masowej 348 Od akulturacji językowej do akulturacji symbolicznej Konteksty akulturacji - uzupełnienie 359 · Język i kultura polska w szkołach żydowskich 363 · Zasięg i charakter akulturacji 375 · 359
Niedostatki kategorii asymilacji i akulturacji językowej. Przemoc i symboliczny wymiar akulturacji 382 · Patriotyzm, polska narracja historyczna w szkołach państwowych i szkołach żydowskich 392 · Symboliczny wymiar akulturacji młodzieży żydowskiej 397 ROZDZIAŁ VI 411 Symboliczne wykluczenie i antysemityzm. Symboliczne wykluczenie 413 Ambiwalencja kultury polskiej i polityki integracyjnej państwowego systemu edukacji 413 · Ambiwalencja żydowskiego dyskursu narodowego 425 Szkolne doświadczenie antysemityzmu a świadomość polityczna młodzieży 445 Tradycyjne uprzedzenia i dystans młodzieży żydowskiej do młodzieży chrześcijańskiej 445 · Między miłością a nienawiścią. Antysemityzm, patriotyzm i poczucie relatywnej deprywacji 452 Podsumowanie. Doświadczenie szkolne jako element socjalizacji politycznej żydowskiej młodzieży 475 ROZDZIAŁ VII 481 Działalność polityczna Jak młodzież trafiała do organizacji politycznych? Pochodzenie społeczne a przynależność polityczna 485 Środowisko domowe 487 · Szkoła 498 · Środowisko rówieśnicze 503 · Sprzeciw rodziców 533 Społeczne funkcje polityki w życiu młodzieży 545 Formy politycznego aktywizmu 571 Podsumowanie 595 ROZDZIAŁ VIII 601 Świadomość polityczna Fanatyzm - ideologizacja żydowskiej kultury młodzieżowej 603
Konflikt polityczny wewnątrz świata żydowskiego 615 Mobilność polityczna a radykalny habitus. Dlaczego młodzież tak często zmieniała swoją przynależność organizacyjną 625 Katastrofa, „nowy świat” i radykalny modernizm 651 Radykalna symbolika polityczna i szczególne miejsce ZSRR 652 * »Wyjazd albo rewolucja” ֊ ideały zmiany społecznej, siły i nowego człowieka 664 · Między katastrofą i nowym ładem - opisy bieżącej sytuacji politycznej i radykalna polityka jako szansa na ostateczny kres chaosu 678 ZAKOŃCZENIE 69Յ BIBLIOGRAFIA 7D SUMMARY 739 INDEKS 745
BIBLIOGRAFIA
Bibliografia I. ŹRÓDŁA 1. Archiwa Archiwum JIWO - Zespoły Archiwalne: RG 4, RG 584, RG 719 Archiwum Akt Nowych ֊ Zespoły Archiwalne: 9 - Ministerstwo Spraw Wewnętrznych 1918- 1939; 322 - Ministerstwo Spraw Zagranicznych 1918-1939; 1378 - Urząd Wojewódzki w Kielcach Archiwum ZIH - Zespół Archiwalny: 124 Centralne Archiwum Syjonistyczne - Zespół Archiwalny: Aí27 Archiwum Państwowe w Kielcach - Zespół: Urząd Wojewódzki Kie lecki I 1918-1939 2. Wydawnictwa źródłowe Awakening Lives: Autobiographies ofJewish Youth in Polish before the Holo caust, red. Jeffrey Shandler, New Haven 2002. Ostatnie pokolenie: autobiografie polskiej młodzieży żydowskiej okresu mię dzywojennego: ze zbioru YIVO Institutefor Jewish Research w Nowym Jorku, red. Alina Cała, Warszawa 2003 3. Źródła drukowane Almanach szkolnictwa żydowskiego w Polsce. Pierwszy zeszyt okazowy, red. Jakub Zineman, Warszawa 1936. Almanach szkolnictwa żydowskiego w Polsce. Trzeci zeszyt okazowy, red. Ja kub Zineman, Warszawa 1938. Alter Wiktor, Antysemityzm gospodarczy w świetle cyfr, Warszawa 1937. _ Człowiek w społeczeństwie, Warszawa 1938. Bystrycki Nathan, Erec Israel be Chinuch ha Jechudi be Polin [Ziemia Izra ela w edukacji żydowskiej w Polsce], Jeruszalaim 1929. Chinuchenu. Nasze wychowanie, jednodniówka wydana przez Dyrekcję Kursów „Tarbutu”, Lwów 1932. Falski Marian, Środowisko społeczne młodzieży ajej wykształcenie, War szawa 1937. Far Undzer szul. Ajntolike ojsgabefun Centrain Bildungs-Komitet (C.B.K.) in Wilne [Dla naszej szkoły. Jednorazowe wydawnictwo Centralnego Komitetu Edukacyjnego w Wilnie], red. Szmuel
Bastomski, Wilno 19ЗЗ· 74
Bibliografia Gimnazje Gurewicz - ir geszichte, ir weg, ire cìln [Gimnazjum Gurewicz - jego historia, jego droga, jego cele], Wilno 1932. Grünbaum Icchak, Materiały w sprawie żydowskiej w Polsce. Zeszyt 11. Ży dzijako mniejszość narodowa, Warszawa 1919. _ Żółta Łata (zamiast wstępu), [w:] idem, Materiały w sprawie żydowskiej w Polsce, żeszyt V. Żółta Łata (sprawa ograniczeń prawnych), Warszawa 1922. Polityka żydowska w Polsce w ostatnich dziesięcioleciach, Warszawa 1928. Jidisze Wilne in wort un bild [Żydowskie Wilno w słowie i obrazie], red. Moric Grosman, Wilno 1925. Kutner Dawid, Kartuz Bereze. Der Pojliszer Koncentracjon Lager [Bereza Kartuska. Polski obóz koncentracyjny], Paryż 1936. Lestchinsky Jacob, TheJews in Contemporary Poland. Eleven Articles, Paris 1937· Mały rocznik statystyczny. 1939, Warszawa 1939. Margolin Józef, Idea sjonizmu, Warszawa 1937. Memorandum funem Ortodoksisze Lerer Seminar Mosad le Mechanechim Datiim [Memorandum ortodoksyjnego Seminarium Nauczycielskie go „Instytut Wychowawców Religijnych”], Warszawa 1937. Memorjal o sprawie żydowskiej w Polsce, [w:] Materiały w sprawie żydow skiej w Polsce, żeszyt ii. Żydzi jako mniejszość narodowa, red. Icchak Grünbaum, Warszawa 1919. Niewiadomska Cecylia, Legendy, podania i obrazki historyczne. I. Czasy przedchrześcijańskie, Warszawa-Łódź 1918. _ Legendy, podania i obrazki historyczne. XIX. Resurrecturis, Warszawa 1921. Nowa Szkoła Żydowska, czemjest i do czego dąży, Biblioteka „Szkolnictwo Żydowskie”, nr 2, Warszawa 1926. Seidman Hillel, Szlakiem nauki talmudycznej, Warszawa 1934. _ żydowskie
szkolnictwo religijne w ramach ustawodawstwa polskiego/ Judisze religieze szul-wezen in di ramen fun der pojliszer gezecgebung [publikacja dwujęzyczna], Warszawa 1937. Sefer Przytyk, red. David Shtokfish, Tel Awiw 1973. Statystyka Polski. Tom xxxi. Pierwszy Powszechny Spis Rzeczpospolitej z 30. IX. 1921. Mieszkania. Ludność. Stosunki Zawodowe. Tablice Państwowe, Warszawa 1927. 716
Bibliografia Statystyka Polski. Seria C. Zeszyt 62. Drugi Powszechny Spis Ludności z dnia Ç.XII.IÇJI. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność. Stosunki Zawodowe (Dane skrócone), Warszawa 1937. Szul Pinkas. Finfjor arbetfun Central Bildungs Komitet [Księga szkolna. Pięć lat pracy Centralnego Komitetu Edukacyjnego], Wilno 1924. Tarbut — Histadrut iwrit le chinuch we le tarbut be polania. Ha wad ha merkazi. Programa le lìmudei ha jahadut. Iwrit. Tanach. Historia [Tar but - Związek dla Edukacji i Kultury Hebrajskiej w Polsce ֊ Oddział Centralny. Program nauk o judaizmie. Język Hebrajski. Tanach. Hi storia], Warszawa 1934. Tartakower Arie, Jidisze emigracje un jidisze emigracje politik [Żydowska emigracja i polityka żydowskiej emigracji], Wilne 1939. _ Zarys socjologii żydostwa, Warszawa 1938. Tochnit ha Limudim szel gimnasia bat 8 mahlakot im mechina „Herclija” ba Wilna [Program Nauczania 8-kłasowego gimnazjum z kursem przy gotowawczym „Herclija” w Wilnie], Wilno 1927. Weinreich Max, Der Weg էտս undzerjugnt. Jesodes, metoden, problemenfun jidiszerjugntforszung [Droga do naszej młodzieży. Podstawy, metody, problemy badań nad żydowską młodzieżą], Wilno 1935. WilnerAlmanach [Almanach wileński], red. A.I. Grodzenski, Wilno 1939. Wychowanie dziecka żydowskiego dawniej a dziś/Di ercijungfunm jidishn kindamolun hajnt, Hebrajska Szkoła „Tarbut” w Kołomyi, Kołomyja 1936. Żabotyński Włodzimierz, Słowo o Polku. Istoria Jewrejskogo Legioną po wospominaniam ego inicjatora, Paryż 1928. _ Ideologia Bejtaru, Lwów 1935. Żydzi w Polsce odrodzonej. Działalność społeczna, gospodarcza,
oświatowa i kul turalna, red. Ignacy Schiper, Arie Tartakowea, Aleksander Hafftka, t. i, Warszawa 1932. 4. Czasopisma „Chwila” (Lwów), 1927 „Hajnt” (Warszawa), 1932 „Jedies fun JIWO” (Wilno), 1932-1935 „Jidiszer Arbeter Sztime” (Łódź), 1937 „Miesięcznik Żydowski” (Warszawa), 1935 „Nasz Przegląd” (Warszawa), 1937 717
Bibliografia „Naţio” (Warszawa), 1927 „Ofakim” (Warszawa), 1933 „Sprawy Narodowościowe” (Warszawa), 1929 5. Wspomnienia Abramowicz Dina etai., Zichrojnes wegn dr Max Weinreich [Wspomnienia o Maxie Weinreichu], „YIVO Bieter” 3 (1997), s. 328-352. Dawidowicz Lucy, From that Place and Time. Memoir 1938-1947, New York 1991. From a Ruined Garden. The Memorial Books of Polish Jewry, red. Jack Kugelmas, Daniel Boyarín, Indiana 1998. Gold Ben-Zion, Religious Education in Poland: A Personal Perspective, [w:] The Jews ofPoland Between Two World Wars, red. Yisrael Gutman et al., Hanover-London 1989, s. 272-284. Goldstein Bernard, շօյօրւո Warszawer Bund, 1919-1939 [Dwadzieścia lat w warszawskim Bundzie, 1919-1939], New York i960. Ocalony na Wschodzie, z Julianem Stryjkowskim rozmawia Piotr Szewc, Paryż 1991. Pinkas ha Kehillot. Poland. Volhynia and Polesie, t. 5, Jeruszalaim 1990. Pinkas Sochaczew, red. A. Sz. Sztejn, Gawriel Wejszman, Jeruszalaim 1962. Sztern Jechiel, Gheder un Beis-Medresz [Chederi Dom Studiów], Nju Jork 1950. Tam byt kiedyś mój dom. Księgi pamięci gmin żydowskich, red. Monika Adamczyk-Garbowska, Adam Kopciowski, Andrzej Trzciński, Lu blin 2009. Toldot Yehudei Jasio me részit hitjaszwutam beoch ha Ir ad jamei ha húr ban aljadéi ha nácim [Dzieje Żydów Jasła, od początku osiedlenia się w mieście do czasów nazistowskiej Zagłady], red. Moshe Natan Even-Hayim, Tel Awiw 1953. 718
Bibliografia II. LITERATURA PRZEDMIOTU Aleksiun Natalia, Historionimjehudim we bacon szel rabanut misug badasz: Bejt ha midrasz le rabanim Tachkemoni we ba machon lemadei bajachadut be Warsza bejn milhamotha olam [Żydowscy historycy i wizja rabinatu nowego typu: Seminarium rabinackie Tachkemoni i Instytut Nauk Judaistycznych], [w:] From Breslau to Jerusalem: Rabbinical Seminaries Past, Present and Future, red. Guy Miron, Jerusalem 2009, s. 165-202. _ Polish Jewish Historians Before igi8: Configuring the Liberal East European Jewish Intelligenstia, „East European Jewish Studies” 34 (2004), nr 2, s. 41-54. _ Stosunkipolsko-żydowskie w piśmiennictwie historyków żydowskich w Polsce w latach trzydziestych XXwieku, „Studia Judaica” 9 (2006), nr 1, s. 47-67. _ Training a New Generation ofJewish Historians: Majer Balaban s Seminar ofthe History ofPolish Jews, [w:] Zwischen Graetz und Dubnow. Jüdische Historiographie in Ostmitteleuropa im ід. und 20. Jahrhundert, red. François Guesnet, Leipzig 2009, s. 147-176. _ Żydowskie uniwersum symboliczne w Drugiej Rzeczypospolitej, [w:] Kultura i społeczeństwo w lí Rzeczypospolitej, red. Włodzimierz Mędrzecki, Aga ta Zawiszewska, Warszawa 2012, s. 85-92. Alroey Guy, Demographers in the service ofthe nation. Eiebman Hersch, Ja cob Leschinki, and the early studies ofJewish migration, „Jewish History” 20 (2006), s. 265-282. Amizande Ronald, Historical Sociology and Time, „Sociological Methods Research” 20 (1992), s. 456-480. Anderson Benedict, Wspólnoty wyobrażone, przel. Stefan Amsterdamski, Kraków 1997. Armstrong John, Nations Before
Nationalism, Chapel Hill 1982. Auerbach Karen, The House at Ujazdowskie 16. Jewish Families in Warsaw After the Holocaust, Bloomington-Indianapolis 2013. Bacon Gershon C., Messianist, Pragmatist and Patriots: Orthodox Jewry and the Modern Polish State (Some Preliminary Observations), [w:] Ne ttot Ledavid. Jubilee Volume for David Weiss Halivni, red. Yaakov El man, Efraim Becalel Ha Levni, Cvi Arie Shteinfeld, Jerusalem 2004, s. 15-30. National Revival Ongoing Acculturation —Jewish Education In Interwar Poland, „Jahrbuch des Simon-Dubnow-Instituts” 1 (2002), s. 71-92. 719
Bibliografia _ The Politics of Tradition. Agadat Yisrael in Poland, 1916—1939, Jerusa lem 1996. Bassok Ido, Le szeelat erchan ha histori szel otobiografiot bnei noar me osaf JIWO [Problem wartości historycznej autobiografii młodzieży ży dowskiej ze zbiorów JIWO], „Madei Yahadut” 44 ( 2007] т«пюо]), s. 137-164. Maamadot we fisa maamadit eceljeladim we bnei noarjehudi ba polin bejn ha Milchamot [Klasy i świadomość klasowa dzieci i młodzieży ży dowskiej w Polsce międzywojennej], „Gal-Ed” 18 (2002), s. 225-244. Neorim we archei neorim ba tnuat ha noar ha Polani sze bein ha milchamot [Młodzież i wartości młodzieżowe w ruchach młodzieżowych Pol ski międzywojennej], [w:] Kijum weszawar. Jehudei Polin le doroteichem [Przerwana więź. Pokolenia Żydów polskich], t. 2: Hewra, tarbut, leumijut [Społeczeństwo, kultura, nacjonalizm], red. Yisrael Bartai, Yisrael Gutman, Jeruszalaim 2001, s. 573-600. _ Reading Secular Literature as a New Marker ofEthnic Identity among Jewish Youth in Interwar Poland, „Jahrbuch des Simon-Dubnow-Instituts” 9 (2010), s. 15-36. _ Recenzja Awakening Lives: Autobiographies ofJewish Youth in Polish before the Holocaust, red. Jeffrey Shandler, tekst w języku hebrajskim], „Gal-Ed” 19 (2004), s. 119-124. Bar-Sella Shraga, On the Brink of Disaster: Hillel Zeitlins Struggle for Jewish Survival in Poland, „Polin” 11 (1998), s. 77-93. Bauman Zygmunt, Wieloznaczność nowoczesna. Nowoczesność wieloznacz na, przeł. Janina Bauman, Warszawa 1995. Blatman Daniel, The Bund in Poland, 1935-1939, „Polin” 9 (1996), s. 58-82. Blecking Diethelm, Marxism versus Musculat
Judaism — Jewish Sport in Poland, [w:] Sport and Physical Education in Jewish History, red. George Eisen, Haim Kaufman, Manfred Lammer, Netanya 2003, s. 48-55. Bourdieu Pierre, Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego, przeł. Andrzej Zawadzki, Kraków 2007. Passeron Jean-Claude, Reprodukcja. Elementy systemu teorii nauczania, przeł. Elżbieta Neyman, Warszawa 2006. Wacquant Loïc J.D., Zaproszenie do socjologii rfleksyjnej, przeł. Anna Sawisz, Warszawa 2001. Bronsztejn Szyja, Ludność żydowska w Polsce w okresie międzywojennym: studium statystyczne, Wrocław 1963. 720
Bibliografia Brubaker Rogers, Nacjonalizm inaczej. Struktura narodowa i kwestie naro dowe w nowej Europie, przeł. Jan Łuczy ński, Kraków 1998. Brumberg Abraham, The Bund and the Polish Socialist Party in the late 1950s, [w:] TheJews ofPoland Between Two World Wars, red. Yisrael Gut man etai., Hanover-London 1989, s. 75-96. Brzoza Czesław, Sowa Andrzej Leon, Historia Polski. 1918-1945, Kraków 2006. Cała Alina, The Social Consciousness of Young Jews in Interwar Poland, „Polin” 8 (1994), s. 42-65. _ Żyd— wróg odwieczny? Antysemityzm w Polsce ijego źródła, Warszawa 2012. Castellan Georges, Remarks on the Social Structure oftheJewish Community in Poland between the Two World Wars, [w:]/«ж andNon-Jews in Eastern Europe 1918-1945, red. Bella Vago, George L. Mosse, Jerusalem 1974, s. 187-202. Chojnowski Andrzej, Koncepcje polityki narodowościowej rządów polskich w latach 1921-1959, Wrocław 1979. Cohen Nathan, The Decline ofthe Yiddish amongsJewish Youth in Interwar Poland, s. 6 [referat wygłoszony na konferencji Between Coexistence and Divorce — 25 years ofresearch on the history ofPolish Jewry and Polish —Jewish Relations, Jerozolima ij—19 Ш 2009, http://icj. huji.ac.il/con- ference/papers/Nathan%2oCohen.pdf [dostęp: 25.09.гою]. _ The Yiddish Press and Yiddish Literature; A Fertile but Complex Rela tionship, „Modern Judaism” 28 (2008), nr 2, s. 149-172. Connor Walker, Ethnonationalism. The Questfor Understanding, Princ eton 1994. Datner Helena, Ta i tamta strona: żydowska inteligencja Warszawy drugiej połowy xix wieku, Warszawa 2007. Dawidowicz Lucy, Max Weinreich:
Scholarship ofYiddish, [w:] eadem, The Jewish Presence. Essays on Identity and History, New York 1977, s. 163176. Dobroszycki Lucjan, YIVO in Interwar Poland: Work in the Historical Sciences, [w:] The Jews ofPoland Between Two World Wars, red. Yisrael Gutman et al., Hanover-London 1989, s. 494— 518. Domagalska Małgorzata, Anti-Semitic Discourse in Polish nationalist weeklies between 1918 and 1959, „East European Jewish Affairs” 36 (2006), nr 2, s. 191-197. 721
Bibliografia Dubnov Simon, Nationalism and History: Essays on Old and NewJudaism, red. Koppel Pinson, Philadelphia 1958. Eisenstein Miriam, Jewish Schools in Poland, içiç-ipjç. Their Philosophy and Development, New York 1950. Eliach Yaffa, There Once Was a World. A 900-Year Chronicle of the Shtetl Eishyshok, Boston-New York 1998. Endelman Todd M., In Defense ofJewish Social History, „Jewish Social Studies” 7 (2001), nr 3, s. 52-67. Engel David, Being Lawful in a Lawless World: The Trial of Scholem Schwarzbard and the Defense ofEast European Jews, „Jahrbuch des Simon-Dubnow-Instituts” 5 (2006), s. 83-97. Perceptions of Power — Poland and World Jewry, „Jahrbuch des Simon-Dubnow-Instituts” 1 (2002), s. 17-29. Even-Zohar Itamar, Factors and Dependence in Culture, [w:] idem, Papers in Culture Research, Tel Aviv 2005. Fishman David E., Musar and Modernity: The Case ofNovarodek, „Mod ern Judaism” 8 (1988), nr i, s. 41-64. _ The Musar Movement in Interwar Poland, [w:] The Jews of Poland Between Two World Wars, red. Yisrael Gutman etai., Hanover-London 1989, s. 247-271. _ Rise ofthe Modern Yiddish Culture, Pittsburgh 2005. Fishman Joshua A., Language and Ethnicity in Minority Sociolingüístic Perspective, Philadelphia 1989. Foucault Michel, Technologies ofSelf, [w:] Technologies ofthe Self: A Seminar with Michel Foucault, red. Luther H. Martin, Huck Gutman, Patrick H. Hutton, Amherst 1988, s. 16-49. Frankel Jonathan, Prophecy and Politics: Socialism, Nationalism, and the Russian Jews, 1862— 1Ç14, Cambridge 1981. Frost Shimon, Schooling as a Socio-Political Expression. Jewish
Education in Interwar Poland, Jerusalem 1998. Garncarska-Kadary Bina, Żydowska ludnośćpracująca w Polsce 1918-1919, Warszawa 2001. Gartner Lloyd P., Paths to Jewish Social History, „Studies in Contemporary Jewry” 3 (1987), s. 204- 212. Geertz Clifford, Ideology as Cultural System ', [w:] Ideology and Discontent, red. David Apter, London 1964, s. 47—76. Gellner Ernest, Narody i nacjonalizm, przeł. Teresa Hołówka, Warszawa 1991.
Bibliografia Gillman Sander, Jewish Self-Hatred. Anti-Semitism and the Hidden Language oftheJews, Baltimore-London 1986. Golczewski Frank, The Problem of Sunday Rest in Interwar Poland, [w:] The Jews ofPoland Between Two World Wars, red. Yisrael Gutman et al., Hanover-London 1989, s. 158-172. Goldsmith Emanuel, Architects ofYiddishism at the Beginning ofxxth Cen tury: A Study in Jewish Cultural History, praca doktorska, Brandeis University 1972. Goldstein Yossi, He cheder metukan be Russia kabasis le marechet ha chinuch ha Cijoni [Cheder metukan w Rosji jako podstawa syjonistycznego systemu edukacji], „Inianim ba chinuch” 45 (1986 (nwai)), s. 147-157. Gottesman Itzik Nakhmen, Defining the Yiddish Nation: The Jewish Folk lorist ofPoland, Detroit 2003. Griffin Larry J., Temporality, Events and Explanation in Historical Sociol ogy: An Introduction, „Sociological Methods Research” 20 (1992), s. 405-427· Gutman Yisrael, Polish Antisemitism between the Wars. An Overview, [w:] The Jews ofPoland Between Two World Wars, red. Yisrael Gutman et al, Hanover-London 1989, s. 97-109. Ha Heder. Makorim, teudot, prakei sifrut we zichronot [Cheder. Źródła, świadectwa, fragmenty literatury i wspomnień], red. Dawid Assaf, Emanuel Etkes, Tel Awiw 2010. Harshav Benjamin, The Meaning ofYiddish, Los Angeles-Oxford 1990. Hart Michael B., Social Science and Politics of Modern Jewish Identity, Stanford 2000. Harris Bonnie Mae, From German Jews to Polish refugees: Germany's Po lenaktion and the Zbąszyn deportations of October iqj8, „Kwartalnik Historii Żydów” 230 (2009), s. 175-205. Heller Celia,
On the Edge ofDestruction. Jews of Poland Between Two World Wars, New York 1980. Hersch Liebman, Jewish and non-Jewish Criminality in Poland içj2-içjy, [w:] East European Jews in Two Worlds. Studiesfrom the YIVO Annual, red. Deborah Dash Moore, Illinois 1990, s. 138-154. Herz Aleksander, Żydzi w kulturze polskiej, Warszawa 1988. Hoffman Eva, Shtetl. The Life and Death ofa Small Town and the World of the Polish Jews, New York 2007. 723
Bibliografia Horowitz Elliot, ‘They Fought Because They Were Fighters and They Fought Because They Were Jews’. Violence and Construction ofModern Jewish Identity, „Studies in Contemporary Jewry” 18 (2002), s. 23-42. _ Reckless Rites. Purim and The Legacy ofJewish Violence, Princeton 2006. Hyman Paula, Gender and Assimilation in Modern Jewish History: The Roles and Representations of Women, Seattle 1995. Jacobs Jack, Bundist Counterculture in Interwar Poland, Syracuse-New York 2009. Jagodzińska Agnieszka, Asymilacja, czyli bezradność historyka. O krytyce terminu i pojęcia, [w:] Wokół akulturacji i asymilacji Żydów na ziemiach polskich, red. Konrad Zieliński, Lublin 2010. Pomiędzy. Akulturacja Żydów Warszawy w drugiej połowie XIX wieku, Wrocław 2008. Jakubiak Krzysztof, Problem mniejszości narodowych w piłsudczykowskim programie politycznym i doktrynie wychowania pań stwowego, [w:] Rola mniejszości narodowych w kulturze i oświacie pol skiej w latach 1700—1939, red. Aleksandra Bilewicz, Stefania Walasek, Wrocław 1998, s. 213-224. Journey to a Nineteenth-Century Shtetl: The Memoirs ofYekhezkel Kotik, red. David Assaf, Tel Aviv 2002. Kahn Leybl, Bibliography ofMax Weinreich’s Writings, [w:] For Max Weinreich on His Seventieth Birthday: Studies inJewish Languages, Literature and Soci ety, red. Lucy Dawidowicz, London-Hague 1964, s. 305-287. Karlip Joshua M., The Tragedy of Generation. The Rise and Fall ofJewish Nationalism in Eastern Europe, Cambridge, Mass.-London 2013 Kassow Samuel D., Communal and Social Change in the Polish Shtetl, 1900—1939, [w:] Jewish Settlement and
Community in the Modern West ern World, red. Ronald Dotterer, Deborah Dash Moore, Steven M. Cohen, Selinsgrove-London 1991, s. 56-92. _ Community and Identity in the Interwar Shtetl, [w:] TheJews ofPoland Between Two World Wars, red. Yisrael Gutman etai., Hanover-London 1989, s. 198—222. _ Jewish Community Politics in Transition: The Vilna kehille, 1919—1920, „YIVO Annual” 20 (1991). _ The Left Poale żion in Interwar Poland, [w:] The Emergence ofModemJewish Politics: Bundism and Zionism in Eastern Europe, red. Zvi Gitelman, Pitts burgh 2003, s. 71—84. 724
Bibliografia _ The uniqueness ofJewish Vilna, [w:] Vilniaus Žydu intelektualinis gyvenimas, Wilno 2004, s. 147-161. _ Who Will Write OurHistory? Rediscovering a Hidden Archivefrom the Warsaw Ghetto, New York 2007. Kazhdan Chaim Szlomo, Digeszichtefunjidiszn szulwezen in umophengikn Pojin [Historia szkolnictwa żydowskiego w niepodległej Polsce], Meksyk 1947. Fun cheiderun ‘szkoles’biz CISZO [Od ehedem i „szkoły” do CISZO], Meksyk 1956. Kac Daniel, Wilno Jerozolimą było. Rzecz o Abrahamie Suckewerze, Sejny 2003. Katz Dovid, Words on Fire. The Unfinished Story of Yiddish, New York 2004. Kedourie Elie, Nationalism, Oxford 1996. Kijek Kamil, Inteligencja a naród w dobie kryzysu. „JIWO Bieter" jako przestrzeń komunikacyjna żydowskich elit i mas żydowskich, [w:] Studia z dziejów trójjęzycznej prasy żydowskiej na ziemiach polskich, red. Joan na Nalewajko-Kulikov, Warszawa 2012, s. 369-396. _ Między uniwersalną nauką a narodową polityką. Charakter projektu ba dań nad młodzieżą Żydowskiego Instytutu Naukowego (JIWO) w Polsce międzywojennej, „Kwartalnik Historii Żydów” 2 (2010), s. 157-193. _ „Naród słabych i skrzywdzonych”. Wojny i rewolucja lat 1914—1921 w pamięci młodzieży żydowskiej okresu międzywojennego, „Studia Judaica” 18 (2014) nr 2 (34), s. 81-104. _ Was It Possible to Avoid Hebrew Assimilation ? Hebraism, Polonization, and the Zionist “Tarbut” School System in the Last Decade ofInterwar Poland, „Jewish Social Studies” 21 (2016), nr 2, s. 105-141. Kirshenblatt-Gimblett Barbara, Coming ofAge in the Thirties: Max Weinreich, Edward Sapir andJewish Social Science, „YI VO
Annual” 23 (1996), s. 1-103. Kiser Edgar, The Revival ofNarrative in Historical Sociology: What Ra tional Choice Theory can Contribute, „Politics Sc Society” 24 (1996), s. 249-271. Klibansky Ben Zion, Ha Jesziwot ha Litaiot ba Mizrach Europa bejn sztei milchamot olam [Jesziwy typu litewskiego w Europie Wschodniej w okresie międzywojennym], praca doktorska, Tel Awiw շօրօ. Kligsberg Moshe, Child andAdolescent Behavior under Stress: An Analytical Topical Guide to a Collection ofAutobiographies ofJewish Young Men and Women in Poland (19J2—19J9), New York 1965. 725
Bibliografia _ Socio-psychologicalProblems Reflected in the Yivo Autobiography Contest, [w:] YIVO Annual ofJewish Social Science, t. i, New York 1946. Kligsberg Mojsze, Di jidiszejugent-bawegung in Pojin cwiszn bejde welt milchomes [Żydowskie ruchy młodzieżowe w Polsce okresu między wojennego], [w:] Studies on Polish Jewry 191y- 1939, red. Joshua A. Fishman, New York 1974, s. 137-228. Kobrin Rebecca, Jewish Białystok and Its Diaspora, Bloomington 2010. Kopstein Jeffrey S., Wittenberg Jason, Between State Loyalty and National Identity. Electoral Behaviour in Inter-War Poland, „Polin” 24 (2012), s. 171-185. Korzec Paweł, Anti-Semitism in Poland as an Intellectual, Social, and Po litical Movement, [w:] Studies on Polish Jewry 1919-1939. The Interplay of Social, Economic and PoliticalFactors in Struggle ofa Minorityfor Its Existence, red. Jeshua A. Fishman, New York 1974, s. 12-104. _ The Steiger Affair, „Soviet Jewish Affairs” 3 (1973), nr 2, s. 38-57. Kula Marcin, Autoportret rodziny X. Fragment żydowskiej Warszawy lat międzywojennych, Warszawa 2007. Kuznitz Cecile Esther, On theJewish Street: Yiddish Culture and the Orbán Landscape in Interwar Vilna, „Studies in Jewish Civilization” 9 (1998). _ The Origins ofYiddish Scholarship and the YIVO InstituteforJewish Re search, praca doktorska, Stanford University 2000. Landau-Czajka Anna, Co Alicja odkrywa po własnej stronie lustra. Zycie co dzienne, społeczeństwo, władza w podręcznikach dla dzieci najmłodszych 1383-2000, Warszawa 2002. Królestwo bez Żydów. Sprawa żydowska w myśli polskich monarchistów okresu
międzywojennego, „Kultura i Społeczeństwo” 43 (1999), s. 43-53. _ Obraz mniejszości żydowskiej w podręcznikach szkolnych okresu międzywo jennego, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” 3-4 (1997), s. 3-12. _ Syn będzie Lech. Asymilacja Żydów w Polsce międzywojennej, Warsza wa 2006. Landau Zbigniew, Tomaszewski Jerzy, Zarys historii gospodarczej Polski 1918—1939, Warszawa 1999. Lederhandler Elie, Jewish Response to Modernity. New Voices in America and Eastern Europe, New York 1994. 726
Bibliografia Leksikon fun der Nayer Jidyszer Literatur [Leksykon nowej literatury jidysz], Nju Jork i960. Lestchinsky Jacob, Aspects of the Sociology of Polish Jewry, „Jewish Social Studies” 28 (1966), s. 195-211. _ The Jews in the Cities of the Republic of Poland, „YIVO Annual of Jewish Social Science” 1 (1946), s. 156-177. Levin Sabina, Observations on the State as a Factor in the History ofPrivate Jewish Elementary Schooling in the Second Polish Republic, „Gal-Ed” 18 (2002), s. 59-71. Lichten Józef, Notes on the Assimilation andAcculturation ofJews in Poland, 1863-1943, [w:] The Jews ofPoland, red. Chimen Abramsky, Maciej Jachimczyk, Antony Polonsky, Oxford-New York 1986, s. 107-129. Lisek Joanna, „Dos losznfunjidiszkajť- ortodoksyjnyjidyszyzm na lamach „RejsJaków” w kontekście religijnegofeminizmu żydowskiego w Polsce, [w:] Studia z dziejów trójjęzycznejprasy żydowskiej na ziemiach polskich (xix— xx w.), red. Joanna Nalewajko-Kulikov, Warszawa 2012, s. 343-368. Jung Wilne - żydowska grupa artystyczna, Wrocław 2005. Mahler Rafael, Jehudei Polin bein sztei milchamot olam. Historia kalkalitsocialit le or hastatistika [Żydzi polscy między dwoma wojnami świa towymi. Historia społeczno-ekonomiczna w świetle statystyki], Tel Awiw 1968. Mahoney James, On the Second Wave of Historical Sociology, 1990s Present, „International Journal of Comparative Sociology” 47 (2006), s- 37I-377· Majchrowski Jacek, Silni - zwarci -gotowi: myślpolityczna Obozu Zjed noczenia Narodowego, Warszawa 1985 Mander Mary S., Bourdieu, the Sociology of Culture and Cultural Studies: A Critique, „European
Journal of Communication” 2 (1987), s. 427453· Manekin Rachel, The Lost Generation: Education and Female Conversion in Fin-de-Siècle Kraków, „Polin” 18 (2005), s. 189-219. Mannheim Karl, Ideologia і utopia, przeł. Jan Miziński, Lublin 1992. Marcus Joseph, Social and Political History of the Jews in Poland, 1919— 1939, Berlin-New York 1983. Margalit Elkana, Social and Intellectual Origins ofthe Hashomer Hatzair Youth Movement, 1913— 1920, [w:] Essential Papers on Zionism, red. Anita Shapira, Jehuda Reinharz, New York 1996, s. 454-472. 727
Bibliografia Mauersberg Stanislaw, Komu służyła szkoła w Drugiej Rzeczypospolitej? Społeczne uwarunkowania dostępu do oświaty, Wrocław-Warszawa 1988. _ Reformy szkolne w Drugiej Rzeczypospolitej (1918-1939), „Kwartalnik Pedagogiczny” 4 (1995), nr 158, s. 19-29. _Sejm Nauczycielski (14—13 kwietnia 1919 rj, „Rozprawy z Dziejów Oświa ty” 23 (i98°) s· Szkolnictwopowszechne dla mniejszości narodowych w Polsce w latach 1918—1929, Wrocław-Warszawa 1968. Mc Crone David, The Sociology ofNationalism, London 2000. Melzer Emanuel, No Way Out. The Politics of Polish Jewry, 1933-1939, Cincinnati 1997. Mendelsohn Үлхъ., Jewish Politics in Interwar Poland: An Overview, [w:] The Jews ofPoland Between Two World Wars, red. Yisrael Gutman etai., Hanover-London 1989, s. 9-19. _On Modern Jewish Politics, New York 1993. _Reflections on East European Jewish Politics in the Twentieth Century, „YIVO Annual” 20 (1991). _Zionism in Poland. The FormativeYears, 1913—1926, New Haven-London 1981. _Żydzi Europy Środkowo-Wschodniej w okresie międzywojennym, Warszawa 1992. Mędrzecki Włodzimierz, Młodzież wiejska na ziemiach Polski centralnej, 1864-1939, Warszawa 2002. Polskie uniwersum symboliczne w Drugiej Rzeczypospolitej, [w:] Kultu ra i społeczeństwo w II Rzeczypospolitej, red. Włodzimierz Mędrzecki, Agata Zawiszewska, Warszawa 2012. Michlic Joanna, Anti-Jewish Violence in Poland, 1918—1939 and 1943-1943, „Polin” 13 (2000), s. 34-62. Poland’s Threatening Other. The Image ofthe Jewfrom 1880 to the Pres ent, Lincoln-London 2006. Mintz Matityahu, Ber Borokhov, [w:] Essential Papers on Jews and
the Left, red. Ezra Mendelsohn, New York-London 1997, s. 122-144. Hawlei neorim. Ha Tnua ha Szomrit 1911—1921 [Bóle młodzieży. Ruch szomrowy 1911-1921], Jeruszalaim 1995. _Workfor the Land ofIsrael and ‘Work in the Present’: A Concept of Unity, a Reality of Contradiction, [w:] Essential Papers on Zionism, red. Jehuda Reinharz, Anita Shapira, New York 1995, s. 161-170. 728
Bibliografia Miron Dan, The Literary Image of the Shtetl, „Jewish Social Studies” i (1995), nr 3, s. 1-43. _ The Image of the Shtetl and Other Studies on Modern Jewish Literary Imagination, Syracuse 2000. Mishkinsky Moshe, The Communist Party of Poland and the Jews, [w:] The Jews ofPoland Between Two World Wars, red. Yisrael Gutman et al., Hanover-London 1989, s. 56-74. Modras Ronald, The Catholic Church and Antisemitism in Poland, 1933— 1939, Jerusalem 1994. Morris-Reich Amos, The Quest for Jewish Assimilation in Modern Social Science, London-New York 2008. Mosadot Tora be Europa we Binjanam uwe Hurbanam/Jewish Institutions ofHigher Learning in Europe. Their Development and Destruction, red. Samuel K. Mirsky, New York 1956. Moseley Marcus, Between Memory and Forgetfulness: The Janus Face of Micach YosefBerdychevsky, [w:] Studies in Contemporary Jewry. Vol. XII. Literary Strategies. Jewish Texts and Contexts, red. Ezra Mendelsohn, New York-Oxford 1996, s. 78-117. _Life, Literature: Autobiographies ofJewish Youth in Interwar Poland, „Jewish Social Studies” 7 (2003), nr 1, s. 1-51. My Future in America: Autobiographies ofEastern European Jewish Immigrants, red. Daniel Soyer, Jocelyn Cohen, New York 2006. Najnowsze dzieje Żydów w Polsce, red. Jerzy Tomaszewski, Warszawa 1993. Nalewajko-Kulikov Joanna, ObywatelJidyszlandu. Rzecz o żydowskich komunistach w Polsce, Warszawa 2009. _Zaklinanie rzeczywistości. Czylijidysz w Drugiej Rzeczpospolitej. Zarys problemu, [w:] Kultura i społeczeństwo w II Rzeczypospolitej, red. Włodzi mierz Mędrzecki, Agata Zawiszewska, Warszawa 2012,
s. 93-106. Natkowska Monika, Numerus clausus, getto ławkowe, numerus nullus, „paragrafaryjski”. Antysemityzm na Uniwersytecie Warszawskim 1931— 1939, Warszawa 1999. Nishimura Yuu, On the Cultural Front: The Bund and the Yiddish Secu lar School Movement in Interwar Poland, „Eastern European Jewish Affairs” 43 (2013), nr 3, s. 265-281. Nowogródzki Emanuel, Żydowska Partia Robotnicza Bund w Polsce w la tach 1913-1939, Warszawa 2005. 729
Bibliografia Nur Ofer, Haszhomer Hatzair Youth Movement 1918—11)24from Eastern Galicia and Vienna to Palestine: A Cultural History, praca doktorska, Univeristy of California 2004. Oleszak Agnieszka, The Beys Yaakov School in Krakow as a Symbolic Encounter between East and West, „Polin” 23 (2011), s. 277-290. Ossowski Stanisław, 0 ojczyźnie i narodzie, Warszawa 1984. Parush Iris, ReadingJewish Women. Marginality and Modernization in Nine teenth-Century Eastern European Jewish Society, Hanover-London 2004. Payne Stanley G., Civil War in Europe, 1905—1949, New York 2011. Pickhan Gertrude, „Gegen den Strom”. Der Allgemeine Jüdische Arbeiter bund „Bund” in Polen 1918—1959, Stuttgart-München 2001. Pinchuk Ben-Cion, Jewish Discourse and the ‘Shtetľ, „Jewish History” 15 (2002), nr 2, s. 169-179. Plach Eva, Feminism and Nationalism on the pages ofEwa: Tygodnik, 19281953, „Polin” 18 (2005), s. 241-262. Pollman Viktoria, Kwestia żydowska w prasie katolickiej lat trzydziestych. Badania empiryczne prasy biskupiej metropolii krakowskiej na bazie ilo ściowej, „Biuletyn ŻIH”, 3-4 (1997), s. 17-33. Polonsky Anthony, The Shtetl: Myth and Reality, „Polin” 17 (2004), s. 3-2З· Prusin Alexander V, ’The Stimulus Qualities’ ofa Scapegoat: The Etiology ofAnti-Jewish Violence in Eastern Poland, 1918—1920, „Simon Dubnow Institute Yearbook” 4 (2005), s. 237—256. Quadango Jill, Knapp Stanj., Have Historical Sociology Forsaken Theory?: Thoughts on the History/Theory Relationship, „Sociological Methods Research” 20 (1992), s. 482-507. Riley Dylan, Waves ofHistorical Sociology, „International Journal
of Com parative Sociology” 47 (2006), s. 379-386. Roskies David G., Against the Apocalypse. Responses to Catastrophe in Mod ern Jewish Culture, Cambridge, Mass.-London 1984. Roskies Diane K., Der chederprojekt baj derpsichologisz-pedagogiszer sekcje fun JIWO [Projekt cheder przy psychologiczno-pedagogicznej sekcji JIWO], „YIVO Bieter” 46 (1980), s. 269- 281. Rosman Moshe, Hasidism as a Modern Phenomenon: The Paradox of Modernization Without Secularization, „Simon Dubnow Institute Yearbook” 6 (2007), s. 215-224. 730
Bibliografia īak pisać historię żydowską?, przeł. Agnieszka Jagodzińska, Wrocław гоп. Rothschild Joseph, Ethnopolitics. A Conceptual Framework, New York 1981. Rowe Leonard, Jewish Self-Defense: A Response to Violence, [w:] Studies on Polish Jewry 1919- 1939, red. Joshua A. Fishman, New York 1974, s. 105-149. Rudnicki Szymon, „From ‘Numerus Clausus’to ‘NumerusNullus”, „Polin” 2 (1987), s. 246-268. _ Żydzi w parlamencie II Rzeczypospolitej, Warszawa 2004. Sadowska Joanna, Stanowisko „żrębu” wobec reformy oświaty w latach 1930-1932, „Kwartalnik Pedagogiczny” 4 (1995), nr 158, s. 207-217. _ UstawodawstwoJędrzejewiczowskie wobec szkolnictwa mniejszości naro dowych w II Rzeczypospolitej, [w:] Edukacja —państwo — naród w Euro pie Środkowo-WschodniejXIX i XX w., red. Aleksandra Bilewicz, Ry szard Gładkiewicz, Stefania Walasek, Wrocław 2002, s. 297-309. Sanojca Karol, Obraz sąsiadów w szkolnictwie powszechnym Drugiej Rze czypospolitej, Wrocław 2003. Sapir Edward, Kultura, język, osobowość. Wybrane eseje, Warszawa 1978. Schaechter Mordkhe, Max Weinreich’s Translation of Freud, [w:] For Max Weinreich on His Seventieth Birthday: Studies in Jewish Languages, Literature and Society, red. Lucy Dawidowicz, London-Hague 1964, s. 319-306. Scharfer Caroline, Sarah Schenirer, Founder ofthe Beit Ya’akov Movement: Her Vision and Her Legacy, „Polin” 23 (2011), s. 269-275. Schatz Jeff, Jews and the Communist Movement in Interwar Poland, „Stud ies in Contemporary Jewry” 20 (2004), s. 13-27. Schorske Carl E., Fin-de-Siecle Vienna. Politics and Culture, New York 1980. Seidman Naomi, Gender and
the Disintegration of the Shtetl in Modern Hebrew and Yiddish Literature, [w:] The Shtetl. New Evaluations, red. Steven T. Katz, New York 2007, s. 193-210. Shapira Anita, Land and Power. The Zionist Resort to Force, 1881—1948, New York-Oxford 1992. Shapiro Robert Moses, The Polish Kehillák Elections of 1936: A Revo lution Re-examined, „Polin” 8 (1994), s. 206-226. Shavit David, Hungerfor the Printed Word. Books and Libraries in theJew ish Ghettos ofNazi-Occupied Europe, Jefferson, N.C.-London 1997. 7З1
Bibliografia Shavit Yaacov, Fire and Water: Ze’ev Jaboťmsky and the Revisionist Move ment, [w:] Essential Papers on Zionism, red. Jehuda Reinharz, Anita Shapira, New York 1995, s. 544-562. Jabotinsky and the Revisionist Movement. 1925-1948, London 1988. Politics and Messianism: The Zionist Revisionist Movement and Polish Political Culture, „Studies in Zionism” 6 (19B5), nr 2, s. 229-246. Shimoni Gideon, The Zionist Ideology, Hanover-London 1995. Shmeruk Chone, Hebrew-Yiddish-Polish. A TrilingualJewish Culture, [w:] The Jews ofPoland Between Two World Wars, red. Yisrael Gutman et al., Hanover-London 1989, s. 285-311. Shore Marcy, Caviar andAshes. A Warsaw Generations Life and Death in Marxism, 1918-1968, New Haven-London 2006. Shtern Yekhiel, A Kheyder in Tyszowce (Tishevits), [w:] East European Jews in Two Worlds. Studiesfrom the YIVO Annual, red. Deborah Dash Moore, Illinois 1990, s. 51-69. Silber Marcos, Dubnow, raaion ha leumitha diasporitve tfucato [Dubnow, jego idea nacjonalizmu diaspory i rozproszenia], „Ijunot ba tekumai israel meosaf le baajot ha cijonut, ha iszuw we medinai israel” 15 (2005), s. 83-101. _ The Metamorphosis ofPre-DubnovianAutonimism into Diaspora Jewish Nationalism, [w:] Homelands and Diasporas. Greeks, Jews and Their Migra tions, red. Mina Rosen, London 2008, s. 235-255. Smith Anthony D., The Etnic Origins ofthe Nation, London 1987. Society Must be Defended. Lectures At College De France, 1955-1956, New York 2003. Soyer Daniel, Documenting Immigrant Lives at an Immigrant Institution: Yivo’s Autobiography Contest of 1942, „Jewish Social Studies”
5 (1999), nr 3, s. 218-243. Sprinzak Ehud, The Ascenderne ofIsrael’s Radical Right, New York-Oxford 1991. Stampfer Shaul, Gender Differentiation and Education oftheJewish Women in Nineteenth-Century Eastern Europe, „Polin” 7 (1992), s. 63—88. Families. Rabbis, Education. Traditional Jewish Society in Nine teenth-Century Europe, Oxford 2010. Marital Patterns in Interwar Poland, [w:] The Jews ofPoland Between Two World Wars, red. Yisrael Gutman et al., Hanover-London 1989, s. 174-198. 732
Bibliografia Stanislawski Michael, Zionism and the Fin de Siècle, Berkeley 2001. Steffen Katrin, „Polska - to także my!" Prasa polsko-żydowska (1918-1939), [w:] Studia z dziejów trójjęzycznejprasy żydowskiej na ziemiach polskich, red. Joanna Nalewajko-Kulikov, Warszawa 2012, s. 129-146 _ „Żydowska polskość”jako koncepcja tożsamości w polsko-żydowskiejprasie okresu międzywojennego ijej dziedzictwo w „Naszej Trybunie” w latach 1940—1932, [w:] Żydowski Polak, polski Żyd. Problem tożsamości w literaturze polsko-żydowskiej, red. Alina Molisak, Zuzanna Kołodziejska, Warsza wa 2011, s. 140-152. Steinlauf Michael C., Jewish Politics and Youth Culture in Interwar Poland: Preliminary Evidence from the YIVO Autobiographies, [w:] The Emer gence ofModern Jewish Politics: Bundism and Zionism in Eastern Europe, red. Zvi Gitelman, Pittsburgh 2003, s. 95-104. Sto lat socjologii polskiej od Supińskiego do Szczepańskiego, red. Jerzy Szacki, Warszawa 1995. Studia z dziejów trójjęzycznej prasy żydowskiej na ziemiach polskich, red. Joanna Nalewajko-Kulikov, Warszawa 2012. Studies on Polish Jewry 1919-1939, The Interplay of Social, Economic and Political Factors in Struggle of a Minorityfor Its Existence, red. Joshua A. Fishman, New York 1974. Szacki Jerzy, Historia myśli socjologicznej, Warszawa 2002. Sztompka Piotr, The Renessaince ofHistorical Orientation in Sociology, „In ternational Sociology” i (1986), s. 321-337. Szturm de Sztrem Tadeusz, Instytut Gospodarstwa Społecznego 1920-1944. Przyczynek do historii instytucji naukowo-społecznych w Polsce, Warsza wa 1959. Śpiewak Paweł,
Żydokomuna. Interpretacje historyczne, Warszawa 2012. Toeplitz Krzysztof Teodor, Rodzina Toeplitzów. Książka mojego ojca, Warszawa 2004. Tokarska-Bakir Joanna, Okrzyki pogromowe. Szkice z antropologii histo rycznej Polski lat 1939֊ 1946, Wołowiec 2012 Tomaszewski Jerzy, Between the Social and the National — The Economic Situation ofPolish Jewry, 1918-1939, „Simon Dubnow Institute Year book” i (2002), s. 55-70. _ The Polish Right-Wing Press, the Expulsion of Polish Jews from Ger many, and the Deportees in Zbąszyń, 1938—1939, „Gal-Ed” 18 (2002), s. 89-100. 733
Bibliografia Trunk Isaiah, Vìvo un deryidisher historisher visnshaft [JIWO i żydowska nauka historyczna], „Yivo Bieter” 46 (1980), s. 242—254. Trzebiatowski Klemens, Szkolnictwo powszechne w Polsce w latach 19181932, Wrocław-Warszawa 1970. Uklejska Maria, Początki harcerstwa żeńskiego ijego linia wychowawcza do 1939 roku, [w:] Harcerki 1911-1939. Historia, program, wychowanie, red. Jadwiga Raniecka-Bobrowska, Warszawa 1990, s. 10-28. Ury Scott, The “Shtadlan” ofthe Polish-Lithuanian Commonwealth: Hoble Advocate or Unbridled Opportunist?, „Polin” 15 (2002), s. 267-299. Volkov Shulamit, German, Jews and Antisemites. Trials in Emancipation, New York 2006. Waldoks Moshe, Create Me Anew: Hillel Zeitlin and Kedusha, „Shma” 9 (2007), s. 12-13. Wapiński Roman, Pokolenia Dru giej Rzeczypospolitej, Wroclaw 1991. _ Roman Dmowski, Lublin 1988. Warszawska awangardajidysz, red. Karolina Szymaniak, Gdańsk 2005. Wat Richard M., Gorzka chwała. Polska ijej los 1918—1939, Warszawa 2005. Web Marek, Jidishn dokumentäre mekoiren in Wilne [Żydowskie źródła archiwalne w Wilnie], [w:] YIVO Bieter—Naje serie, red. David Fishman, t. i, New York 1991, s. 279-290. Weinbaum Laurence, The New Zionist Organization and the Polish Gov ernment, 1936-1939, New York 1993. Weiser Kalman, ‘Der Moment’ (1910-1939), [w:] Studia z dziejów trójjęzycznejprasy żydowskiej na ziemiach polskich, red. Joanna Nalewajko-Kulikov, Warszawa 20x2, s. 77-88. Wistrich Robert, RevolutionaryJewsfrom Marx to Trotsky, London 1976. Wodziński Marcin, Bomba demograficzna, „Historia Żydów Polskich. Po lityka - Pomocnik Historyczny”,
wydanie specjalne, 3 (2013), s. 70-72. _ Good Maskilim and Bad Assimilationist. Toward a New Historiography of the Haskalah in Poland, „Jewish Social Studies” 10 (2003/2004), nr 3, s. 87-122. _ Languages ofthe Jewish Communities in Polish Silesia (1922—1939), „Jew ish History” 16 (2002), s. 131-160. _ Władze Królestwa Polskiego wobec chasydyzmu. Z dziejów stosunków po litycznych, Wrocław 2008. Wojdyło Witold, Koncepcje reform oświato wych w myśli społeczno-politycznej obozu narodowego w Drugiej Rzecz- 734
Bibliografia pospolitej. Projekt reformy szkolnictwa Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Stanisława Grabskiego z 1923 roku, „Kwar talnik Pedagogiczny” 4 (1995), nr 158, s. 261-267. Wojtas Dorota L., Learning to Become Polish. Education, national iden tity and citizenship in interwar Poland, 1918—1939, praca doktorska, Brandeis University 2003. Wołos Mariusz, Proces Samuela Schwartzbarda w październiku 192y r. (w świetle prasyfrancuskiej), „Dzieje Najnowsze” 38 (2006) nr 4, s. 7180. Wróbel Piotr, Failed Integration. Jews and the Beginning ofthe Communist Movement in Poland, „Polin” 24 (2012), s. 187-222. _ The Kaddish Years: Anti-Jewish Violence in East Central Europe, 1918— 1921, „Simon Dubnow Institute Yearbook” 4 (2005), s. 211-236. _ Od wojny do współpracy: Powszechny Żydowski Związek Robotniczy „Bund” i Polska Partia Socjalistyczna, 189y—1939, [w:] Bund 100 lat historii. 189y— 199y, red. Feliks Tych, Jürgen Hensel, Warszawa 2000, s. 117-144. The YIVO Encyclopedia ofJews in Eastern Europe, New Haven 2008. Yona Rona, A Kibbutz in Diaspora: The Pioneer Movement and the Klosova Kibbutz, „Journal of Israeli History” 31 (2012), nr 1, s. 9-43. Zalewska Gabriela, Ludność żydowska w Warszawie w okresie między wojennym, Warszawa 1996. Zaremba Marcin, Wielka trwoga. Polska 1944-194у, Kraków 2012. Zerubavel Yael, Recovered Roots. Collective Memory and the Making ofIsra eli National Tradition, Chicago-London 1995. Zielińska Nina, Zieliński Konrad, Jeszywas Chachmej Lublin. Uczelnia Mędrców Lublina, Lublin 2003. Zieliński Konrad, Stosunki polsko-ży dowskie na
ziemiach Królestwa Polskiego w latach pierwszej wojny świa towej, Lublin 2005. Zieliński Tadeusz J., Ustawodawstwo gospodarcze Drugiej Rzeczypospoli tej wymierzone w wyznawców judaizmu, [w:] Religia a społeczeństwo w Drugiej Rzeczypospolitej, red. Tadeusz Stegner, Warszawa 2013, s. 257-278. Zipperstein Steven J., Elusive Prophet: Ahad Haam and the Origins of Zionism, Berkeley 1993. Zarnowski Janusz, Społeczeństwo Drugiej Rzeczpospolitej. 1918—1939, Warszawa 1973. 735
Bibliografia _Społeczeństwo polskie wobec szkoły w XX wieku, „Kwartalnik Pedago giczny” 4 (1995), nr 158, s. 3-19. Zyndul Jolanta, Państwo w państwie1? Autonomia narodowo-kulturalna w Europie Środkowowschodniej w XX wieku, Warszawa 2000. _Zajścia antyżydowskie w Polsce w łatach 1935-1937, Warszawa 1994.
SUMMARY Children of Modernism: The Consciousness, Culture and Political Socialization of Jewish Youth in the Second Polish Republic
A central focus of the book is the political consciousness of the gen eration of Jewish youth that came of age in the 1930s. Its author ad dresses the question of what influence growing up in an independent Polish state had on the last generation of Polish Jews prior to the Ho locaust. The book tracks differences in the socialization and political consciousness of young Jews of various backgrounds, from milieus of traditional merchants and artisans, the working class, orthodox elites to the bourgeoisie. Its subject is the participation of young people in the most important Jewish and non-Jewish political parties and youth organizations active in interwar Poland. The author attempts to answer the question of what impact the peak development of rad ical ideology in the 1930S, the so-called “radical modernism,” had on the consciousness and political attitudes of Jewish youth. An essential source base utilized in this work, though hardly the only one, is the collection of hundreds of autobiographies of young Jews written for competitions organized by the Jewish Scientific In stitute (JIWO) in 1932, 1934 and 1939. Other sources that the au thor draws on include newspapers, textbooks and school curricula of state and private Jewish educational institutions, as well as pro grams, flyers and publications of Jewish political parties, written in Yiddish, Polish and Hebrew. Chapter i of the book analyzes descriptions of childhood, the family home and the primary surroundings of Jewish youth found in the autobiographies. They provide not only information on pat terns of
socialization of Jewish youth, but their attitude toward the normative world of previous generations. Chapter 2 analyzes the life aspirations and descriptions of the work of young people, as well as differences in socio-political consciousness among secular Jews 741
Summary and representatives of Jewish orthodoxy. In Chapter 3, the author deals with the question of the education of Jews in state schools. In Chapter 4, the character of the educational experiences of young Jews is analyzed in various private schooling institutions. In Chap ter 5, the author examines the diverse patterns of engagement by cultured Jewish youth, their self-education, patterns of readership and participation in mass culture. The author proves here that the Polish acculturation of young Jews was of a deeply diverse character, encompassing virtually all milieus. At the same time, this chapter contains insights and conclusions regarding the functioning of the Yiddish and Hebrew languages in the life of Jewish youth in vari ous milieus. Chapter 6 analyzes the phenomenon of Jewish alienation from the culture and political reality of the Second Polish Republic. The author shows how the ethno-national character of Polish culture, especially the widespread experience of anti-Semitism, contribut ed to a feeling of rejection among Jewish youth and served as a cru cial factor in the radicalization of political attitudes. In Chapter 7, the author shows that participation in politics was often the only way of filling a void in the lives of Jewish youth. Here, the book an swers the question of how political life organized the leisure time of young people, their social life and informal education. Other sub jects discussed here include the most common paths that led young people to these movements, the social traits that were conducive to membership in one
organization but hostility to others, and the most important aspects of everyday political activism among young Jews. In the final chapter (8), the book analyzes the most significant patterns of thinking of young Jews in terms of their surrounding so cio-political reality and their links to the ideologies of the political organizations to which they belonged. Children ofModernism provides an in-depth look at the politi cal divisions within the Jewish world, which manifested themselves, among others, in daily disputes, even in the politically motivated vi olence between individuals of the same background. The political youth culture of the time was characterized by extreme dogmatism 742
Summary and propensity to ideologization. Among others, it consisted of ab solute loyalty to the ideals and disposition of the party, which also had an impact on everyday relations among peers, as well as on intergenerational conflicts in Jewish families. The great majority, who did not share the privilege of young people of middle or higher ed ucation and were rarely fluent in the ideological intricacies of inter war politics, were characterized by an attitude labeled by the author as “radical habitus.” It is defined as the general disposition of young people manifesting an outlook that rejected contemporary reality and compelled membership in organizations that sought to change it. This type of habitus was prevalent at the time and was more im portant than the specific political ideologies espoused by the young. It was also the reason why participants in conflicts between rival political camps were quite frequently able to dramatically change sides. The book also describes and analyzes the experiences and consciousness of members of orthodox Jewish political movements, whose representatives did not share a similarly unequivocal political radicalism, on the one hand, but remained influenced by some of its symbols, on the other. Children ofModernism reveals how socialization and generational experiences shaped the specific identity and culture of Jewish youth in the Second Republic. The most significant feature of this young er generation ofJews was a historically highest level of acculturation, not only in terms of language, but in a more profound emotional connection
to Polish national symbols and Polish culture. On the other hand, the representatives of this generation experienced the growing wave of anti-Semitism in the 1930s, while their accultura tion and Polish patriotism gave the experiences a particular poignan cy. The entrance into adulthood of this generation coincided with the peak of European political polarization, as well as the disintegra tion of traditional Jewish life in Eastern Europe. As a result of these factors, the youth culture of Jewish society in the Second Polish Re public took on a specific counter-cultural character.
INDEKS
Indeks A „A. Remez” (pseud.) 86, 326, 334, 349, 393,502, 503, 550, 568, 644, 645,646,669,671,679 „А Sztetlesze” (pseud.) 67, 68, 69, 70, 74, 75, 96, 118,119, 229, 265, 268, 269, 314, 318, 374 Abisynia zob. Etiopia Abrams Philip 581 Abramsky Chimen 385 Achad Һа-Am (właśc. Aszer Cwi Ginsberg) 128 Achimeir Abba 628 Adamczyk-Garbowska Monika 158, 244, 425, 672, 697 afera Steigera zob. proces Steigera Agudat Israel (Aguda) 51, 84, 91, 95, 104, 115-1x8, 133, 134, 136, 138, 140, 145, 148, 151, 153, 158, 173, շ55 25б, г57’ %7°i 364, 376, 4շ6, 43і; 49b 493, 576, 6շ9, 632 „Ajzyk Rozen” (pseud.) 282, 327, 346, 4ՏՆ 453, 454, 468, 469-471, 488, 494, 535, 550, 636, 637-640 Aksenfeld Izrael 319 akulturacja 351, 356, 359, 360, 363, 367, З71, 375, 377, 378 379, З82, 383, 385-39!, 395, 397-400, 402, 403, 404, 405, 406, 407, 414, 416, 425, 426, 431-437, 440, 441, 443, 450, 455, 457, 473, 476, 477, 478, 479, 507, 511, 543, 649, 671, 702, 7°3, 7°5, 7°8 Aleksiun Natalia 15, 158, 159, 213, 2x4, 367, 371, 428 alija 547, 583, 645 Alter IcchakMeir 430 Alter Wiktor 19, 173 am sgula 701 American Jewish Joint Distribution Committee (Joint) 104, 105, 142, 209, 210, 291, 635 Ameryka zob. Stany Zjednoczone Ameryki Ameryka Południowa 49 Amizande Ronald 30 Amsterdamski Piotr 173, 652 Amud ha-Tora 131, 267, 268 Anderson Benedict 36 Anglia 436 An-ski Szin (właśc. Szlojme Zanwil Rapoport) 127, 330 Dybuk 357, 373 antysemityzm 21, 24, 37, 40, 60, 149, 163, 172, 173, 228, 249, 279, 327, 346, 37°, 379, 399, 404, 406, 411, 413, 434, 441, 445, 449, 451՜459, 4бі, 463, 464, 465, 467-472, 475479, 517, 520, 525, 530,
531, 572, 577, 579, 626, 636, 637, 654, 655, 67і, 695, 699, 7°2, 7°4, 7°5 Appenszlak Jakub 407 Apter David 32 Arkadi Grupe 632 Arlozoroff Chaim 573 Armia Czerwona 661 asejfo 500, 670 Assaf David 70, 84 asymilacja 208, 356, 359, 363, 364, 369, 37і, 379, 382-389, З98, 406, 408, 414, 421, 423, 426, 427, 432441, 443, 454, 456, 477, 519, 520, 533, 626, 633, 703, 707 Asz Szolem 291, 318, 329 ateizm 286, 287, 293, 515, 604, 638, 640, 658 Auerbach Karen 527, 530, 580 Australia 40 autonomia 55, 119, 150, 201, 211, 226, 245, 256, 261, 274, 286, 289, 291, 747
Indeks 360, 378, 426, 428, 430, 433, 437, 489, 525, 584, 585, 608, 702 awans społeczny 195, 219 В Babel Izaak E. 334 Bacon Gershon C. 13, 104, 153, 158, 173, 210, 256-259, 364, 430, 431, 435; 493; 576, 6շ9; 632 Baden-Powell Robert 553 balebosim 69, 103, 185 balej meluche 103, 508, 509, 510 Balaban Majer 158 Banot Aguda zob. Bnos Aguda Ваranowicze 117, 256, 262, 366, 436 bariery edukacyjne iii, 202 bariery klasowe zob. dystanse klasowe bariery międzyetniczne zob. dystanse międzyetniczne Barik 338 Bar-Sella Shraga 614 Bartai Israel io, 118, 299, 377 „Basia R.” (pseud.) 228 Bassok Ido 14, 43, 57, 90, 191-194, 298, 304; 33і, ЗЗ4-336, 345, З46, 354, 498, 5IQ, 52I 523 53r, 536, 553, 558, 568, 577, 580, 585, 596, 597, 598, 628, 689 Bastomski Samuel 286, 288, 290, 295, 372, 436, 715 Baśnie tysiąca i jednej nocy 312 Bati zob. Bnos Aguda batlan 321, 495 Baudelaire Charles 327, 338 Bauman Janina 38 Bauman Zygmunt 38 BBWR zob. Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem Bebel August 332, 333, 609, 657 Kobieta i socjalizm 332-333 748 Beecher Stowe Harriet Elizabeth 326 Chata wuja Toma 326 Beer Max 332, 404 Historia powszechna socjalizmu i walk społecznych 332 Beit Jaakow zob. szkoły Bejs Jankew „Bejs Jankew Žurnal” 256, 378 bejs midresz (bejt midrasz) 321, 351, 367, 395, 495, 559, 560, 621, 643, 696 Bejtar 51, 53, 309, 332, 402, 500-502, 504, 531, 535, 542, 543, 550, 551, 567, 568, 589, 606, 620, 622, 627, 632-634, 640, 642-646, 652, 653, 656-658, 669, 670, 671, 673, 674, 675 Bełz 54, 136, 137,138, 235, 509 Bełżyce 617, 618 Ben Gurion Dawid (właśc. Dawid Grin (Grün)) 490, 617-620 „Ben-Isz-Kal”
164, 165 Ben Mordechai A. 126 „Ben-Tikwa” (pseud.) 92, 265, 266, 267, 500, 557, 591, 685 „Beniamin R.” (pseud.) 57, 242, 243, 270, 279, 280, 281, 307, 308, 317, 3I8, 323, 33і, 34і, 35°, 360, 374, 520 521, 55і, 552 564, 604, 605, 6ю, 619-622, 634, 641-644, 648, 664, 668, 68о, 686 Berdyczewski Micha Josef 84, 125, З11 Bereza Kartuska 187, 394, 396, 525, 680 Berg M.H. 631 Bergelson Dawid 338 Bergman Stefan 527, 580 Berlin 695 Bernfeld Simon 489 Berson Jan 331
Indeks Nowa Rosja 331 Bezpartyjny Blok Współpracy z Rzą dem (BBWR) 454, 572 Bialik Chaim Nachman 84, 128, 143, 280, 282, 313, 338, 339, 341, 348, 373 Białorusini 455 Białowąs M. 422 Białystok 94, 230, 242, 262, 276, 277, 281, 290, 378, 542, 642 Biblia zob. Tanach biblioteka 290,310, 313, 315-323, 328, ЗЗ0, 337. Յ44-346, 349. 350-353. 379. 498, 515. 518, 536, 559, 560, 561, 595, 661, 669 Bielsk Podlaski 266, 566, 573, 574, 610, 619, 621, 642, 671, 680 Bilewicz Aleksandra 217, 420, 424 Bin 500, 557 Blatman Daniel 15, 625 Blecking Diethelm 672 Bliski Wschód 275, 584, 587, 646 Blit Lucjan 675 В nej Akiwa 187, 312, 493, 536, 537, 559. 560, 568, 628 Bnos Aguda (Banot Aguda, Bati) 117, 219. 257. 35°. 393 Bobowa 139, 140 bolszewik, bolszewizm 20, 130, 334, 6x7, 618, 651, 696 Bończe Szwajg 268 Borochow Dow Ber 184, 287, 330 Borochow Jugend (Jugbor, Jugend) 51, 183, 297, 313, 508, 523 Botwinik Mosze Jakub 274 Bourdieu Pierre 32-35,150, 208, 391, 648 bójki zob. przemoc fizyczna Bractwo Piękna Studentów Tory zob. Chewrat Tiferei Bachurim Brańsk Podlaski 94, 105, 268 Braude Markus 217, 297, 308, 439, 706 Brenner Chaim Josef 84 Breşler Z.L. 337, 339 Bresław 494 Brisker Chaim 132 Brit ha-Hajal 621 Brit ha-Kanaim 636 Brit ha-Szomer 470, 488, 550, 637 Broderson Mojsze 315 Brodziński Kazimierz 368 Wiesław 368 Broniewski Władysław 373 ,Bronka” (pseud.) 458, 527, 528, 530, 687 Bronsztejn Szyja 102, 168-171, 258, 460 Brubaker Rogers 37 Bruenn 123 Brumberg Abraham 414, 506, 573, Brzechwa Jan (pierwotnie Jan Lesman) 373 Brześć 132 Brzoza Czesław 168, 170, 172, 206 Buber Martin 489 Bucharin
Mikołaj 639 Bulowski Szmul 642, 643 Bund 19, 48, 51, 53, 71, 72, 164, 173, 177. *79, 183-185, 187, 219, 221, 227, 254, 286, 287, 289, 290, 294, 297. 3°4, 3D. 3l6, 322, 323. 329. ЗЗ0, 333. 341, 342. 349. 353. 354. 355. 38°. 388, 394, 407, 414, 426, 4շ7. 497. 498, 499. 5°6, 5°8, 5°9 510, 512, 5x9, 523, 525, 526, 533, 534. 557, 595, 641, 535, 562, біб, 643, 537, 540, 541, 565, 569, 57շ, 622, 625, 626, 644, 646-648, 549, 55L 573, 582, 632, 633, 659, 676, 749
Indeks 66ο, 6б2, 671, 673, 675-677, 679, „Chana” (pseud.) 163 chasydyzm, chasydzi 54, 87, 88, 91, 689, 707, 708 burżuazja 22, 69, 184, 191, 195, 243, 95, 115, 122, 125,131,136,137,139, 277, 287, 303, 313, 332, 459, 491, 140, 141, 145, 146, 150, 152, 153, 5°6, 523. 525 5շ8, 6о5 659, 686, 154, G5, i58 19З, 230, 235, 236, 68 7 241, 243, 249, 256, 258, 264, 265, Butrymowicz Bogusław 369 267, 268, 274, 309, 310, 311, 321, Bydgoszcz 397 337- 339, 35° 35b 363, 37° 378, Byron George Gordon 351 435 465, 47b 494, 497, 52շ, 536, Bystrycki Natan 274, 281, 439, 626, 538, 566, 638, 701, 7°8 658, chasydzki judaizm zob. chasydyzm, chasydzi cheder 47, 55, 56, 66, 68, C 70, 78, 83-91, 101, 103, 124-126, cadyk 154, 430, 576 13°, bh 13З, 137, I38, 141, Hó, Cała Alina 39, 73,115, 220, 263, 309, 156, 157, l6b l63, i64, i76 l8l 328, 413, 442, 448, 497, 634 191, 193, 194, 209, 214, 218, 219, Carnero Primo 672 221-226, 229, 231, 233, 235, 236, Castellan Georges 169, 172 238, 239, 242, 246, 254-260, 263СеВеКа zob. Centralny Komitet 269, 273, 275, 293, 296, 306, 307, Edukacyjny Ceirej Agudat Izrael 3°9՜314, 3і6, З17, 32°, 337, Յ40, 84, 295, 347, 348, 378, 379 359, 364-366, 374, 434, 436, 445, Ceirej Mizrachi 377 463, 488, 500, 502, 503, 505, 510, Ceirej Syjon 376 5G, 531, 536, 537, 551, 559, 560, CENTOS (Centrum Opieki nad 563, 566, 621, 630, 642, 686, 698, Sierotami) 142 701; ch. metukan (zreformowany) Centralny Komitet Edukacyjny 141, 242, 259, 260, 266, 267, 275, (Centraler Bildungs Komitet, Се 310, 366, 551 ВеКа) 261, շ86, 287, շ88, 289, 292 „Chenech” 119-124,143,146,147, 310 Chewrat Tiferet
Bachurim (Bractwo 35b Յ52, 372, 43б, 437 Centrum Opieki nad Sierotami zob. Piękna Studentów Tory) 157 CENTOS certyfikat rabinacki Chewre Kadisza 95 zob. smicha Chibat Syjon 137, 487 Chachmej Lublin 152 Chinuch Jelodim 295, 296, 326, 395 ,Chaim Beri” (pseud.) 175, 176, 177, „Chinucheinu” 85, 434 180, 570, 608, 609, 680, 683 Chmielewski Samuel 209, 210, 290, ,Chaja” (pseud.) 180, 399, 491, 492 291 Chaluc 531, 542, 547, 551, 567, 585, Chmielnik 97 589, 590, 603, 620, 621, 630, 643, Chofec Chaim (właśc. Izrael Meir ha 668, 671, 685 -Kohen Kagan) 119, 122, 143 Chałasiński Józef 23 Chojnowski Andrzej 414 75 o
Indeks Chowewej Syjon 137 Chumesz zob. Tora „Chwila” 674 Çirkin Sz. 157 Citron Jakub Lejb 307 Cohen Natan 334, 352-354։ Յ60 Cohen Steven M. 102, 210, 346 Connor Walker 36 Cukunft 71, 187, 2x9, 270, 297, 330, 333 342, 349, 354։ 401, 502, 509։ 537, 546, 550, 564, 568, 573, 616, 643, 646, 660, 671, 675, 678, Cukunft Szturem 671, 675 Cunow Heinrich 332 Pochodzenie religii i wiary w Boga 332 Czechosłowacja 660, 679 Czechy 630 Czerniowce 325 Częstochowa 139, 180, 466, 505, 672 Czortków 353, 447 D Daat Tora (Światopogląd Tory) 153, 575, 576 „Damaszek” (pseud.) 135, 140, 146, 148, 195, 231, 242, 269, 493, 558, 559, 577 Dash Moore Deborah 84, 102, 210, 346 Datner Helena 15, 386 Defoe Daniel 326, 328; 349 Przygody Robinsona Crusoe 316, 326 deklaracja Balfoura 275 demonstracje zob. manifestacje „Der Moment” („Moment”) 123, 139, 181,317,322,333, 347 Deutscher Issak 524 Di Szwue 330, 697 diaspora (galut, golus) 14, 27, 401, 495, 547, 58Յ։ 585։ 587, 588, 592, 626, 627, 665 Dmowski Roman 24, 429, 697 Dobre 87, 130, 131, 268 dojkajt 55, 253, 427 Dołęga-Mostowicz Tadeusz 348, 355 Doktor Wilczur 355 Znachor 216 Domagalska Małgorzata 413 dominacja symboliczna 25, 33, iii ,Dos Wort” 317, 333 Dostojewski Fiodor 329, 338, 604 Dotterer Ronald 102, 210, 346 Drohobycz 134, 450 Dror 297, 505, 542, 627, 658, 689 Dror-Elboim Rachel 70 ,Drori” (pseud.) 89, 225, 238, 239, 403, 404, 505, 538, 539, 548, 553, 557, 569, 603, 667, 672, 689 Druga (lí) Rzeczpospolita, passim Drujanow Alter 359, 377-378, 615 Drujsk494, 496 Dubnow Szymon 84, 291 Dymitrow Georgi 565 dyskryminacja 21, 89, 169, 171, 173, 179, 229,
246, 248, 249, 379, 399, 41Յ։ 433, 459, 460, 465, 47լ 485, 486, 514, 520, 525, 527, 540, 577, 626, 649, 654, 655, 678, 702, 705 dystanse klasowe iii, 177, 221-222, 239, 258, 260, 261, 283-285, 328, ՅՅ2, 372’ 393, 447, 6շ9, 656 dystanse międzyetniczne 24, 90, 164, 191, 284, 285, 298, 347, 423, 431, 445-45°։ 656, 7°9 Działoszyn 176, 516, 527, 570, 608, 640, 680 751
Indeks dziennik 93, 123, 180, 181, 312, 355, 373» 393 394, 399, 556, 562, 574, 620, 642, 660, 670, 671, 678, 679 E edukacja 47, 50, 51, 56, 59, 60, 68, 69, 70, 79, 80, 84-90, 93, 102, 112, 113, 117-119, 126, 134, 135, 137, 141, 143, 146, 147, 161, 163, 164, 179, 192, ги, 216—218, 226, 238, 244, 249, 253, 254, 255, 258-261, 263, 264-266, 269, 273, 274, 277, 280, 281, 286, 288-290, 292, 294, 296, 307, Յ08, 3X3, 3X4, 3X7, 3I9, 320, 323, 328, 338, 340, 341, 343, 351, 361, 364-367, 378, 379, 382, 39°, 394, 413, 4X7 418, 424-426, 432-437, 439, 457, 490, 5χο, 536, 55°, 556, 557, 559, 560, 563, 566 567, 57°, 572 577, 584, 593, 626, 634, 641, 698, 705; e. szkolna 24, 60, 68, 70, 116, 144, 155, 162, 164, 176, 181, 201, 202, 204, 205, 207, 208, 220, 222, 223, 226, 228-230, 23Յ, 236, 239, 241, 243, 247, 248, 255, 269, 276, 277, 279, 423, 464, 466, 469, 475, 476, 538; samo kształcenie 71, 99, 147, 303, 334, 343, 344, 349, 5X5, 528, 561, 563, 580-582, 646, 690, 699 Egipt 231 Eisen George 672 Eisenstein Miriam 256, 258, 262, 275-278, 287, 288, 289, 291, 365, 367, 37і, 37շ, 438 Ejszyszki 274, 563 Eliach Yaffa 68, 73, 120, 152, 260, 274, 563 elitaryzm edukacyjny zob. bariery edukacyjne elity 80, iii, 119, 156, 752 202-206, 227, 240, 270, 283, 488, 489, 560, 568, 576, 606, 607, 629; e. finansowe 195, 265, 307, 541; e. narodowe 127, 182, 207, 303, 418, 424, 428, 455, 460; e. orto doksyjne 45, 87, 96, 118, 151, 156, I9I, x95, 223, 235, 268, 270, 320, 340, 432, 442, 494, 5IO 530, 544, 575, 741; e. rabiniczne 122, 629; e. religijne 89, 137, 142, 150, 151, x52, x54, 156, 259, 283, 43°, 7°8; e.
świeckie 307, 432 Elman Yaakov 431 „Em. Tepa” (pseud.) 221, 222, 347 emancypacja 27, 74, 84,104,320,323, 37°, 383, 476, 478, 479 emigracja, emigracjonizm 41, 143, 274, 280, 297, 370, 406, 414, 422, 426, 463, 489, 523, 542, 551, 568, 583-586, 593, 618, 625, 626, 630, 637, 658, 664 Endelman Todd M. 22, 382, 383 Engel David 211 Engels Fryderyk 332, 579 Pochodzenie rodziny, własności pry watnej i państwa 332 epikores zob. apikojres Epsztein Jó zef 284, 532 Erec Izrael zob. Ziemia Izraela „Ernst” (pseud.) 79, 80, 87, 270, 363, „Ester” (pseud.) 91, 92, 96, 115-119, 135, 146, 195, 219, 220, 231, 240242, 263, 264, 265, 269, 314, 350, 393, 394, 47і, 47շ, 493, 559 Etiopia (Abisynia) 581, 678 Etkes Emanuel 70 „Etonis” (pseud.) 124-130, 143, 146, 147, 195, 231, 267, 269, 310, 311, 350 Ettinger Salomon 319
Indeks Even-Hayim Moshe Natan 134 Even-Zohar Tamar 33 F fabryka 50, 79, 87, 185, 197, 205, 297, 328, 432, 512, 5x4, 517, 553, 58859°, 613 Falski Marian 205, 206, 220 Fayerberg Mordechaj Zeew 306 Fedecka Stefania 530 Fefer Icyk 338 „Fejgeles” (pseud.) 71,72, 86, 240, 263, 293. 294, 3ī6, 318, 498, 546, 562, 565, 686 film 569 Fink Georg 332 Fishman David E. 37, 153, 226, 227, 260, 287, 289, 295, 324, 330, 351, 286, 287, 289, 290, 295, 364-366, Зб8, 37і, 372»374,435, 438 Fundusz Podstaw zob. Keren ha-Jesod Frydman Aleksander Zysza 142 G ,G.S.” (krypt.) 458, 459, 664, 665 ,G.W.” (krypt.) 219, 234 Galicja 50, 53, 125, 141, 201, 210, 222, 229, 248, 257, 262, 269, 273, 288, 307, 353, 376 430, 489, 536, 54b 542, 627, 705 ,Galicjaner” (pseud.) 187, 188, 189, 235, 3!2, 317, Зі8, 493, 537, 560 galut zob. diaspora ,Gamalielis” (pseud.) 94, 96, 105, 148, 230, 269, 270, 312, 320, 321, 374, 490, 491, 492, 493, 494, 534, 576, 37b 378, 379 Fishman Joshua A. 103,193, 211,304, 577, 69o 523, 621, 709 Garncarska-Kadary Bina 168-172, Folkiści (Żydowska Partia Ludowa) x77, 182, 206, 208, 209, 330, 351 286, 287, 291, 322, 329, 333, 426, ,Garner Borysław” (pseud.) 161, 163, 427 568 „Folkscajtung” zob. „Naje Folkscaj- Gartner Lloyd P. 22 tung” gdud 608 Ford Aleksander 569 Gdynia 397 Mir kumen on 569 Geertz Clifford 31, 32 „Frajhajt” 51, 487, 489, 505, 538, 542, Gellner Ernest 36 548, 568, 603, 616, 642, 643, 689, Gemara 73, 79, 86, 92, 261, 292, 312, 690 34 Francja 35, 57, 208,436, 507, 569, 662 Gemilas Chesed 104 Franco Francisco 679 gender (płeć społeczna) 75, x x 8, 3x3 Frank Jakub 317, 567 Ger
zob. Góra Kalwaria getto ław Frankel Jonathan 28, 708 kowe 638 Frojen Farajn 666 Gimnasia Iwrit (Gimnazjum Hebraj From L. 631 skie) 277 front ludowy 525 Gimnazjum Hebrajskie zob. Gimna Frost Shimon 209, 211, 212, 216- 218, sia Iwrit Gimnazjum Judyty Przyłuckiej 373 237 253, 254 26շ, 2Ó3, 274, 276 753
Indeks Gimnazjum Realne w Wilnie (Real Gimnazje) 289 „Gina” (pseud.) 241, 326, 404 Gitelman Zvi Y. 218, 304, 344, 523, 597’ 7o9 „Gitman N.” (pseud.) 163, 164, 224, 362, 464, 508, 510, 512, 545, 562, 662 Gładkiewicz Stanisław 217, 420 Goebbels Joseph 620, 642 goj 115, 235, 238, 445, 446, 451, 455, 464, 476, 515 Golczewski Frank 172 Gold Ben-Zion 85, 100, 152, 255, 267-268, 365 Goldstein Bernard 184, 675 Goldstein Yossi 260 golus zob. diaspora Goniądz 275 Gordonia 51, 53, 180, 297, 399, 463, 489, 499. 542, 562. 568, 575, 585, 598, 658, 670, 708 Göring Hermann 620 Gorki Maksim (właśc. Aleksiej M. Pieszkow) 99, 326, 329, 334 Matka 334 Goszczyński Seweryn 369 Zamek kaniowski 369 Góra Kalwaria (Ger) 115, 136, 230, 258, 265, 274, 494, 536, 638 Grabowski Tadeusz 328 Grabski Stanisław 132, 251, 252, 344 Grade Chaim 315 Graetz Heinrich 318 GrafPotocki 317 .Greyno” (pseud.) 97, 99, 319, 320, 325, 515, 578, 664, 754 329, 516, 579, 669, ՅՅ2, 333, 345, 349, Յ50, 518, 519, 526, 527, 562, 581, 603, 604, 616, 663, 682 Griffin Larry J. 30 Grinberg Uri Cwi 315 Grochów 588, 591 Grodno 93, 119, 157, 275, 276, 280, 3°6,378 Grodzenski АЛ. 157, 261, 291, 352 366, 372 Grodzieński Chaim Ožer 261 Grosman Moric 157, 261, 262, 266, 277’ 288, 352, З66, 367 436 Grójec 91, 115, 264 Grünbaum Icchak 215, 273, 291, 319, 324, 329, 398, 416, 428, 429, 431433, 541 Guesnet François 14,159, 213 Gutman Yisrael 216, 255, 304, 365, 413, 414, 427, 498, 5°6, 524, 627, 629 H habitus 33-35, 478, 648, 677; h. rady kalny 197, 425, 443, 478, 539, 597, 615, 634, 636, 639, 640, 648, 653, 660, 687, 688, 689, 710, 743
hachszara 51, 266, 274, 278, 309, 313, 401, 487, 490, 534, 538, 542, 568, 583-589, 591» 592, 6l°, 6շ8, 630, 647 Hafftka Aleksander 380, 429 Hajfa 14, 15 ,Hajní” 123, 139, 322, 333, 617, 696 Ha-Koach 640 Ha Levni Ephraim Becalel 431 Haller Józef 651 Hamsun Knut 338 Ha-Noar ha-Cijoni 636 Ha-Noar ha-Iwri 636 На-Poel ha-Cair 585 Ha-Szomer ha-Cair 51, 53, 177, 278, 281, 306, 308, 332, 361, 399, 488,
Indeks 489, 503. 504. 520 53і 536, 537’ 542, 547, 549, 552, 554~5б8, 585, 598, 607, би, 612, 616, 617, 628, 640,642, 657, 658, 668, 708 Ha-Szomer ha-Dati 536, 628 Ha-Szomer ha-Leumi 531, 640, 642 Ha-Szomer ha-Tahor 658 „Hanna Jakubowicz” (pseud.) 242 „Hanzi” 241, 263, 265, 285, 307, 332, 500, 502, 550, 655- 658 Harris Bonnie Mae 679 haskala (oświecenie żydowskie) 47, 75, 84, 86, 112, 123, 125, 128, 146, 147’ 292j 3°7’ Зі2’ ЗП’ 3I9’ 32° 336’ 338 344’ 369’ 37°’ 385 5°o Hatikwa 267 „Házit ha-Am” 620 hebraizm 282, 295, 307, 337, 34г, 352, 542’ 567 568, 706 He-Chaluc 51, 297, 331, 487, 499, 502, 523, 53г, 534, 542, 545, 547, 552 554, 555’ 568, 573, 582, 583586, 588, 591, 616, 620, 628, 634, 641, 643, 644, 647, 658, 668, 685, 689 He-Chaluc ha-Cair 297, 534, 547, 585, 689 Heftman Josef 338, 373, 552 Heine Heinrich 338 Hel 397 Heller Celia 172, 212, 215, 216, 2x8, 244’ З02, 375’ 432 „Heniek G.” (pseud.) 73, 516, 526 Hensel Jürgen 414 Herclija (Pińsk) 278, 279, 280, 378 Herclija (Wilno) 273, 322, 367 Hering Jerucham 642, 643 Herz Aleksander 383, 384, 385 Herzl Teodor 128, 275, 307, 459, 491 hierarchia prestiżu zob. stratyfikacja społeczna Hirszbejn Perec 331 Hirszhorn Cwi 134, 493 Hirszhorn Samuel 373, 558 histadrut 370, 617 Hiszpania 678, 679 Hitachdut 297, 627 Hitler Adolf 579, 621, 622, 625, 660 Hoffman Eva 96, 105 Hołówka Teresa 36 Homel 661 Homer 328 Hora 537, 548, 556 Horodenka 86, 349, 502, 564, 567, 568, 646 Horończyk Szymon 331 Dom na wzgórzu 331 Horowitz Elliot 673, 677 Hugo Victor 332 Ostatni dzień skazańca 332 Hyman Paula 116 I ideologia, passim·, i. totalna 31, iii,
ЗЗО, 333-334’ 634; metaideologia 389, 390, 442, 596, 604, 639 Ignalin 67 Ignatówka 141, 3x1, 312 Ignatowa 493 Unicka Maria 421 Mój złotowłosy synku maleńki 421 Infeld Leopold 420, 421 inicjacja polityczna 498, 503, 508, 512, 527’ 5շ8, 539, 578, 682 Instytut Historii PAN 14, 40 Instytut Nauk Judaistycznych 158, 159’ 2I3’ 367» 7°6 Instytut Spraw Narodowościowych 2°8, 439-44О’ 584 755
Indeks integracja 156, 192,126, 315, 383, 385, 387, 406, 414-418, 420, 425, 426, 427, 432, 433, 440, 442, 452, 524, 5շ6, 535, 702, 703 inteligencja з6, 54, 215, 243, 286, 377, 386, 428, 459, 460, 549, 586, 709 Izrael 14,40,41, 57, 58,128,142,143, 255, 274, 280, 370, 425, 507, 547, 566, 585, 623, 625, 626, 631, 636, 646, 647, 685, 707, 708 „Izraelita” 385 J Jachimczyk Maciej 385 Jacobs Jack 499, 550, 573, 595, 632, 648, 668, 671 „Jafet” (pseud.) 230, 231, 236, 237, 321, З22 Jagodzińska Agnieszka 27, 384-386 Jakubiak Krzysztof 424 Jasło 134 Jaworzno 134 „Jecheskel Twerski” (pseud.) 136-140, 145. 147» M8, i93 235, 242, 363 Jechudija 275 „Jedies funJIWO” 44, 45, 56 Jedlicki Jerzy 13, 554 Jerozolima 13, 15, 28, 218, 275, 574 „Jerzyk Tomaszów” (pseud.) 181-185, 5ī6, 582 Jesienin Siergiej A. 338 „Jesz” (pseud.) 227, 228, 278, 281, 285, 331, 469, 470, 488, 554, 566, 588, 608, 612, 613 jesziwa 52, 54, 87, 94, 112, 119-129, 131, 132, 136, 139, 140-143, 146, I47֊I49, I5I֊I54, 157, Σ58, 191, 194, 223, 230, 237, 238, 255, 261, 267-270, 274, 278, 309-314, 320, 337 З40, 35°, 465, 49°, 49I֊497 75 6 534, 559, 563, 564, 576 6o7, 6l3, 614, 628, 629, 646, 647, 686, 690, 698; j. Bejt Josef 54, 496; j. cha sydzka 87, 136, 153, 310; j. litew ska 54,120,121,131,142,143,147, 152, 153, 158, 274, 310, 340, 497, 563; tzw. mała jesziwa 131, 132, 223,255, з11,465 język-j. hebrajski 15, 49, 50, 61, 79, 124, 134, z38 Hi, 143, Чб, 162, 216, 217, 218, 234, 241, 255, 260, 262, 263, 267, 273, 275, 278, 279, 280, 282, 285, 287, 289, 290, 291, 296, 3°3, 3°6~3I4, 323, ЗЗ2, З40, 347, З48, 351, З52, З56, 360,
368, 373, 376 378, 381, 382, 392, 394, 405, 427, 433, 440, 489, 49°, 5°2, 524, 532, 541, 55°, 557, 56°, 564, 567, 568, 584, 610, 647, 656, 706, 708; j. jidysz 15, 39, 44, 45, 47, 49, 50, 53, 55, 56, 61, 67, 71, 138, 161, 180, 183, 185, 216, 218, 219, 233, 234, 245, 255, 263, 286, 289, 290, 291, 295, З06, 3°9, ЗИ-ЗЧ, 3Σ7~ 320, 322, 323-326, 337-340, 347, 349, 350-352, 35б, 359, 360-363, 376-378, 381, 392-395, 399, 4°3, 427, 435, 438, 441, 516, 521, 522, 525-527, 540, 560, 572, 701, 705, 706, 708; j. niemiecki 231, 274, 340; j. polski 25, 49, 50, 54, 56, 79, 138, 140, 147, 153, 155, 164, 180, 183, 216-218, 224-229, 231, 233236, 248, 253, 255, 259, 261, 275, 279, 29і, 296, 3°8, 3°9, 3Σ3, 3і8, 3Σ9, З28, 340, З4б, 347, 349՜353, 357, З59-368, 371, 373, 374, 376378, 381, 389, 39і—395, 404, 405, 408, 419, 423, 424, 427, 435, 437, 438, 446, 454, 461, 466, 488, 519,
Indeks 528, 532, 543, 566, 567, 580, 699, 7°5, 706; j. rosyjski 125, 295 jiches 130, 140, 535 Jídel gra na skrzypcach 357 Jidyszer Arbeter Sztime” 630-632 jidyszyzm 52, 54, 55, 161, 286, 293, 295, 316, 325, 352, 3Տ3, 378, 435, 657, 706 JIWO zob. Żydowski Instytut Na ukowy Jogiches Leon (pseud. Jan Tyszka) 39, 511 Joint zob. American Jewish Joint Distribution Committee Jom Kipur 515, 516, 621, 682 Joselewicz Berek 369, 419, 430, 470 ,Jud֊Gimel” (pseud.) 73, 226, 237, 291, 294, 318, 344, 345, 506, 535, 549-551, 616, 659, 660, 666 judaizm — j. ortodoksyjny 113, 125, 150, 152; j. tradycyjny 58, 68, 97, 125, 127, 239, 317, 370, 403, 442 „Jüdische Zeitung” 140 „Judi” (pseud.) 236, 622 Judi Hersz 296 Jugborzob. BorochowJugend Jugend zob. Borochow Jugend „Jugend Weker” 183, 342, 355, 565 Jugfor 39, 46, 52 К Кас Daniel 315 Kacenelenbogen Simcha 261 Kakowski Aleksander 642 Kałusz 133, 134, 493 Kamieniec 157 kapital ekonomiczny 161, 195, 270, З41 kapital kulturowy 143, 148, 156, 205, 219, 248, 270, 306, 342, 357, 505, 510, 520, 541, 543, 708 kapital społeczny 161, 205, 235, 270, 306, 341, 505, 520, 543, 635 Karlip Joshua Μ. ιοί Karol Wielki, cesarz 404 Kasprowicz Jan 401, 407 Kassow Samuel D. 48, 101-105, 210, 245, 346, 455 5I2 523, 550 Katalonia 679 Katowice 137, 397 Katz Steven T. 102 Kaufman Haim 672 Kautsky Karl 332, 657 Kazhdan Chaim Szlomo 70, 84, 211, 253, 260, 273, 275-29°* 297, 371, 372 378 438 616 Kedourie Elie 36 Kelner Jehuda 696, 697 Keren ha-Jesod (Fundusz Podstaw) 142 Keren Kajemet le Israel (Żydowski Fundusz Narodowy) 164, 291, 439. 575 Keren Tel-Haj 621 kestl-owent
564 kibuc 41, 496, 531, 534, 537, 542, 545, 554, 566, 572, 583, 584, 587-592, 603, 610, 627, 630, 647 Kielce 97, 349,466, 515, 518, 527,578, 603, 618 Kijek Kamil 38, 40, 48, 54, 55, 356, 371’ 439, 65i kino 193, 342, 348, 356, 357, 505 Kirshenblatt-Gimblett Barbara 52 ,Kitka” (pseud.) 450, 531, 533, 622, 623, 636 ,Klajne Folkscajtung” 565 klal Israel 143, 338 klasa społeczna 164, 192 Kłeck 157 Kleinmann Yvonne 14 757
Indeks Klibansky Ben-Zion 152 Kligsberg Moshe (Mojsze, Mosze) , 45, 49. 57. īo3. 19З. 3°4í 33і. 335. ЗЗ6, 34Ī-346, 348, 379. 5*3. 533. 534, 554, 557, 5б8, 573, 592, 62І, 671, 709 Kłosów 592 Knapp Stanj. 30 Kochanowska Urszula 328 Kochaw mi Jaków 139 „Kola” (pseud.) 292, 293, 295, 333, 517-519, 521, 535, 548, 552, 577, 579-582, 604, 605, 609, 661, 662, 666, 683, 684 kolektywizm 82, 106-107, 463, 547, 557, 583-584, 609, 611, 628, 633, 647, 653 Kolno 487, 587 kolonie 106, 142, 490, 499, 502, 554— 42 557, 595 Kołodziejska Zuzanna 407 Kołomyja 326 komentarz Rasziego do Talmudu zob. Raszi Komintern 263, 283, 525526, 564-567, 618-619, 634-635 Komunistyczna Partia Polski (KPP) շ8, 53, 71» 98, 177, З16, 485, 5°6, 5°7, 512, 5I4, 517՜525, 527, 528, 54b 564, 572, 578, 598, 607, 608, 619, 625, 626, 634, 635, 641, 647, 655, 659, 660, 662 Komunistyczna Partia Zachodniej Białorusi (KPZB) 485, 541, 626 Komunistyczna Partia Zachodniej Ukrainy (KPZU) 485, 541, 626 Komunistyczny Związek Młodzieży Polskiej (KZMP) 441, 519, 550, 653 komunizm 20, 28, 165, 184, 192, 227, 5°6, 511, 5I2 5I4, 5l6 5*9 52°, 758 522, 527, 528, 530, 533, 536, 540, 565, 607, 608, 634, 642, 646, 652, 655, 659, 660, 688, 695, 696, 698, 706, 707 konflikt pokoleniowy 35, 45-47, 68, 97, io4, иб, 138, 140, 247, 298, 347, 53°, 545 konflikt polityczny 39, 48, 292, 616, 619, 625, 629, 642, 679 Kongresówka zob. Królestwo Polskie konkurs na autobiografie młodzieży żydowskiej 21, 22, 38, 39, 40, 4259, 61, 65, 67, 71, 72, 74, 75, 81, 82, 85, 87, 89, 92, 93, 96, 97, 100, ιοί, 105-107, ізб, 143, ľ49, x55, τ57 їб5, ī74, U5, ī89, Ī91,
x93, x94, 204, 218, 220, 222, 228, 269, 277, 278, 296, 304-309, 314, 315, 317, 3ī8, 327, 328, 330, 335-337, 339, 34Ī-343, З46, 349, 353, 354, 35^, 357, 359, 367, 388, 390, 392, 405, 407, 434, 441, 448, 453, 458, 460, 461, 463, 483-486, 497, 503, 511, 52Ī-523, 526, 530, 533, 541, 542, 545, 562, 563, 565, 572 580, 596, 609, 611, 614, 634, 644, 645, 647, 651, 666, 667, 677, 678, 681, 688, 696, 698-700, 702, 706 Konopnicka Maria 373 Kopciowski Adam 158, 244,425, 672, 697 Kopstein Jeffrey S. 527 Kordowicz Małgorzata 15 Korzec Paweł 211, 268 koszer (zasady koszerności) 112, 121, 228, 234, 317, 516, 592 Kościuszko Tadeusz 369, 457 Kowarski Hertz 54 Kowel 276, 283, 374, 400, 448, 450, 499
Indeks Kozińska-Witt Hanna 15 KPP zob. Komunistyczna Partia Polski KPZB zob. Komunistyczna Partia Zachodniej Białorusi KPZU zob. Komunistyczna Partia Zachodniej Ukrainy Kraków юг, 162, 256, 262, 397, 503, 549 Krasne 77, 309 Kraszewski Józef Ignacy 368, 372 Stara baśń 368 Królestwo Polskie (Kongresówka) 29, 147, 210, 253, 257, 269, 307, 497, 53 L 7°5 Kruk Herman 352 krytyka społeczna 25, 52, 68-70, 74, 77, 82, 83, 117-118, 184-185, 196 kryzys świata tradycji 47, 81, 90, 127, 140, 143. ՅՅ2 492 496 53°, 592. 626, 637, 647 kryzys współczesnego świata 21, 47, 48, 165, 189, 192, 553, 689 Krzemieniec 276 Krzywiec Grzegorz 15 Księga Przymierza 123 Kulkes Szajnę 352 Kultur֊Lige 226, 227, 316, 324, 330, 506, 535 kultura - k. hebrajska 33, 35, 39, 84, 104, 136, 213, 214, 219, 261, 273, 280, 291, 303-305, 314, 329, 350, 355, 373, 378, 389. 390, 395 4H, 423, 426, 427, 432, 437, 440, 477, 530, 698, 706; k. jidyszowa 33, 39, 55։ 57։ 226։ շ86 3°3. 321՜323։ 34°, 35°։ 357։ збо, 372 426, 520-522; к. literacka 304-357; к. maso wa 19, 33, 35, 248, 249, 286, 304, 334, 348, 353։ 355, 357։ 382։ 39L 407, 427, 437, 475, 649, 695, 702; к. młodzieżowa 193, 347, 357, 483, 541, 55L 556։ 557, ՏԿ 57і, 6o3, біз, 648, 697, 702; k. niska 304, 356, 695; k. nowohebrajska 124, 350, 381; к. polska 33, 35, 38, 55, 60, Х04, 136, 147, 149, 156, 223, 224։ 23°։ 235։ 248, 249։ 259, 261, 279։ 29I։ Зоб, 328, 347, 348, 351, 355։ 359։ 363։ 367, 371՜375։ 386, 388-390, 392, 393, 403, 405, 407, 41Յ։ 414, 4Н։ 420, 42б, 434։ 437։ 439, 442, 443, 453, 477, 699, 706; к. polsko-żydowska 33, 35, 104, 29Ն 373։ 407։ 408, 705, 706;
к. ■wysoka 19, 112, 613, 649, 695, 702 Kupersztajn Dwojra 295 „Kurier Lwowski” 462 Kutner Dawid 525 Kuznitz Cecilie 48 Kwitko Lejb 338 kwuca 500, 503 KZMP zob. Komunistyczny Zwią zek Młodzieży Polskiej L Lammer Manfred 672 Landau-Czajka Anna 13, 208, 240, 243։ 356, 362, 367, 384, 386-388, 41Յ։ 415։ 4И։ 421։ 422, 454։ 52°, 530 landsmanszaft (ziomkostwo) 104 La-Or (gimnazjum) 309 Lederhandler Elie 575 Legion Żydowski 341, 403 Lejb Mani 338 Lejwik Halper 338 Lenin i Gandhi 333 Lermontow Michaił J. 338 759
Indeks Leszczyński Jakub (Lestchinsky Ja 147; 1. szund 317, 324, 347; 1. wy cob, Yankev) 52, 102, 167, 170, soka 317, 325, 333, 347, 367, 368 litewska kultura żydowska zob. li17і. ЧЗ, 379, 380, 381 Levin Sabina 364 twacy Litwa 307, 308 Lewanda Lew 261 litwacki judaizm zob. litwacy Lewin A.I. 262, 266 litwacy 67, 87, 88, 126, 145, 146, 150, liberalizm 653, 681, 699 !52. 155. 157. l64. 258, 259. 262, Lichten Joseph 385-389 274. 3°7. 3°9. 311. 3*4, 35°. 366, Lida 277 436, 491 Liebknecht Karol 645 lokal 313, 330, 333, 335, 533-535, 539, Liga Obrony Powietrznej i Prze 545. 546, 562, 567. 573. 595. 642, ciwgazowej 207 659. 670 Liga Pracującej Palestyny 689 Londyn 618 Lilienblum Mosze Lejb 84, 128, 306, Lubelszczyzna zob. województwo lubelskie Lublin 71, 152, 158, 185, 3τ3, 325 Linat ha Cedek (Lines ha Cedek) 95 224, 228, 498, 565 Lisek Joanna 315, 321, 378, 435 „Ludwik B.” (pseud.) 78, 503 ,Literarisze Bieter” 227, 316, 324 Luksemburg Róża 511 literatura - 1. dziecięca 310, 351; Lwów 50, 80,102,134,162, 210, 268, groszn-bibliotek 313, 317; 1. ha393. 461, 463, 467, 528, 530. 542, skalowa 123; 1. hebrajska 70-72, 558, 665 124-129, 134, 273, 274, 282, 283, 289, 304-314, 316, 322-324, 328, Ł 339-341, 372, 524, 558, 705, 706; Łazienki Królewskie 396 1. jidyszowa 69, 75, 87, 126, 127, Łomża 587 226, 230, 289, 304-307, 313-325, Łódź 57, 102, 180, 182, 262, 446, 527, 329, 330, 333, 336, 339, 340, 343, 542, 552. 566, 573, 611, 644, 672 346, 353-355. 372 377. 5i4. 515. Łuck 141, 224, 244, 311, 312,438 558, 621, 706; 1. majse-bichlech Łuczyński Jan 37 312, 316, 317, 348; 1. międzynaro
Łukiszki 581 dowa/światowa 322-328, 336, 341, 345, 356, 368; 1. młodzieżowa 316, M 328; 1. niska 304; 1. polityczna „M.W.” (krypt.) 87, 130-132, 140, 146-148, 195, 231, 267, 268 329-335. 572. 645-648; 1. polska 112, 117, 304, 309, 324, 341, 346, „M. Szeinberg” (pseud.) 446, 466, 513, 347. З56, 364-37°. 373. 381, 416, 514. 52°. 52I 522. 607 580, 581, 705, 706; 1. popularna „M. Szwarcklat” (pseud.) 86, 563, 646 316, 324, 347, 353; 1. psychologicz Machzikej ha-Daat 136, 430 na 326; 1. rabiniczna 273; 1. rosyj Madryt 679 ska 273, 312, 329, 338; 1. szkolna
Indeks Mahler Raphael 167, 168, 170, 220, marksizm 89, 184, 489, 531, 585, 631^633, 689 459, 4бо „Mars” (pseud.) 77, 309, 401, 589 Mahoney James 30 maskil 84, 123, 143, 146-148, 194, Majchrowski Jacek 652 Majmon Salomon 84, 325 335, ЗЗ6, 339, SSS Maków Mazowiecki 349, 362, 564, masmid 130, 236, 607 Matteotti Giacomo 565 573, 616, 660, 678 matura 51, 112, 124, 130, 135, 146, Malczewski Antoni 369 159, 204, 206, 215, 217, 218, 243, Maria 369 262, 269, 283, 359, 368, 372, 378, Małopolska 531 461, 464, 552, 566, 586, би, 626, mały traktat wersalski 211, 212, 415, 420 643, 655, 687 Man Mendel 57, 61, 74,179, 224, 320, Mauersberg Stanisław 202, 204-206, 209, 212, 215-217, 289, 415, 417 333. 354. 430, 446, 469. 471. 507. Maupassant Guy de 326 618-620, 667, 684 May Karol 326, 328, 354 Mander Mary S. 32, 35 Mc Crone David 35, 36 Manekin Rachel 116 manifestacje 22, 184, 294, 295, 527- Medem Gina 290 529, 568-575, 577, 582, 595, 644, Medem Włodzimierz 287, 317 Meficej Haskala 292, 500 661, 662, 678 Meiseis Dow Berisz 430, 431 Mannheim Karl 31 Mapai 490, 542, 573, 584, 585, 619, Melzer Emanuel 172, 173, 414, 496 melamed (rebe) 50, 68, 73, 79, 84, 689 86-90, 115, 131, 137, 141, 187, 221, Mapu Abraham 306 225, 231, 236, 262, 266, 507, 513, Marcus Joseph 21, 258, 259, 513, 625 „Margalit” (pseud.) 243, 282, 308, 450, 516, 520 487, 488, 537, 548, 555-557, 565, Menachem Mendi z Kocka 430 567, 568, 586, 588, 589, 605-607, Mendele Moj cher Sforim 75, 315, 318, 610 3I9 Mendelsohn Ezra 21, 28, ιοί, 124, Margalit Elkana 488-491 Margolin Józef 633 125, 253 27°, 27б, 280, 376, 385, 386, 389, 627,
681, 707 Mariańskie Łaźnie (Marienbad) 630, Mendelsohn Szlomo 396 631 Mendelssohn Mosze 369 Marienbad zob. Mariańskie Łaźnie Mesiwta 126, 131, 321 Markisz Perec 315, 338, 341 Markovits Rodion 332 Mesiwte Jesziwa 131 meszgijach 121, 495 Syberyjski garnizon 332 Marks Karol 331, 579, 630, 631, 639, metahistoria 26, 27, 370 Mędrzecki Włodzimierz 13, 24, 25, 6 57 247, 360, 415, 486 761
Indeks Michlic Joanna 172, 413 Mickiewicz Adam 129, 344, 348, 350, 368, 369, 371, 394, 400, 402, 404, 405, 428, 471, 583 Ballady i romanse 368, 369 Dziady 369 Farys 369 Grażyna 368, 369 Konrad Wallenrod 369 Księgi narodu polskiego ipielgrzymstwapolskiego 369 Oda do młodości 369, 402 Pan Tadeusz 368, 369, 400, 583 Sonety krymskie 369 „Miesięcznik Literacki” 642 Międzeszyn 569 Międzybórz 125 Mikołaj II, car rosyjski 502 milenaryzm 20, 426 Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (MSW) 170, 171, 179, 453, 460, 485, 565 629, 675, 678, 680, 709 Ministerstwo Wyznań Religij nych i Oświecenia Publicznego (MWRiOP) 201, 222, 226, 233, 259, 261, 275, 287, 364, 365, 368, 416, 435, 452 Mińsk Mazowiecki 333 Mir 126, 157 Miron Dan ιοί, ւօշ Miron Guy 159, 213, 367 Mirsky Samuel К. 120 Mishkinsky Moshe 414, 524, 526 Miszka Japończyk (właśc. Moisiej W. Winnicki) 334 Miszna 121, 260, 283 Miziński Jan 31 Mizrachi 51, 118, 143, 145, 148, 149, 152, 158, 187, 192, 242, 260, 262, 266, 271, 312, 317, 367, 493, 494, 762 496, 497 536 537’ 558, 560, 589, 628, 643 Młodzież Wszechpolska 453 Mniszkówna Helena 348 Trędowata 348 modernizacja 36, 70, 97, 126, 144, !45 397’ 414’ 5ю, 686, 701, modernizm ֊ modernizm 20, 35,125, 478, 651, 668; m. klasyczny 19, 20; m. polityczny 48, 86, 476, 700; m. radykalny 20, 21, 31, 33, iii, 192’ 557’ 634’ 653, 696-699, 708 Modras Ronald 413 „Mojżesz S.” (pseud.) 80, 81, 229, 309, 453, 467, 665 Molisak Alina 407 „Moment” zob. „Der Moment” „Morgenstern” 344, 551 Moseley Marcus 82, 84, 106, 107, 3°4’ 3°5’ 325’ 330, ЗЗІ’ ЗЗ4-ЗЗ6, 342’ 343’ 344-348 Moskwa 660, 661 Mosse George L. 169
Mościcki Ignacy 418 „Moznajim” 359, 360 MSW zob. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Munkacz (Mukaczew) 140 Muranów (Murdziel) 519, 634 Murdziel zob. Muranów musar (lite ratura) 519, 526 musar (ruch religijny) 54, 127, 131, 142’ ИЗ’ 19З’ 496 Mussolini Benito 617, 621, 678, 679 MWRiOP zob. Ministerstwo Wy znań Religijnych i Oświecenia Publicznego
Indeks N nacjonalizm ֊ n. diaspory 39, 553; n. etniczny (etnonacjonalizm) 36, 37, 701; n. integralny 427, 704; naród zdefiniowany etnicznie 36, 390, 391, 406, 417, 4x8; n. polski 35-37, 3°3, 398, 43°, 442 50I 502 7o4Í n. żydowski 25, 28, 33, 35-37, 39, 54, 124, 125, 128, 141, 152, 377, 380, 389, 398, 442, 450, 431, 498, 53° 539. 553, 7°7 Naharija 41 „Naje Folkscajtung” 333, 347 Nalewajko-Kulikov Joanna 15, 54, 123, 360, 378, 435, 524, 696 Nalewki 131, 267, 515 Napoleon I Bonaparte, cesarz Fran cuzów 369, 660 Narodna Woła 553, 658 Narodowa Demokracja (Stronnictwo Narodowe) 346, 416, 422, 429, 452,453 4бз,б5з,б8о Naruszewicz Adam Stanisław 372 Narutowicz Gabriel 569 ,Nasz Przegląd” 213, 214, 373, 407 Natkowska Monika 459 ,Neri” (pseud.) 278, 279, 282, 374 Neron, cesarz rzymski 404 Neumark Julek 642 Neyman Elżbieta 34, 208, 391 Niebudek Stefan 466 Niemcy (państwo) 154, 201, 253, 360, 436, 565, 625, 679, 679-682 Nietzsche Friedrich 125, 327 Niewiadomska Cecylia 421, 422 Niger Samuel 316, 317 Nishimura Yuu 287, 289 niższa klasa średnia 22,191,195, 205, 207, 284, 506, 507, 5x4, 540 Nordau Max 317, 331 Degeneracja 331 normy społeczne w odniesieniu do chłopców i dziewczynek zob. gender nowa żydowska polityka 21, 73, 576, 7°o, 7°3 Nowogródczyzna zob. województwo nowogródzkie Nowogródek 73, 273, 310, 496 Nowogródzki Emanuel 506, 626, 676 ,Nowy Dziennik” 373 Nowy Jork 15, 49, 58, 136 ,Nowy Przegląd” 642 numerus clausus 215, 379, 459, 705 numerus nullus 459 О obowiązek szkolny 201, 202, 208, 258, 281, 326 Obóz Narodowo-Radykalny (ONR) 451, 453, 463, 573, 680 Obóz Zjednoczenia
Narodowego (OZON) 573, 652 Odessa 274, 334, 339 Odrzywół 466 Odziatycz 78, 534, 545 ,Ofakim” 439 Ogniew Nikołaj (właśc. Nikołaj Ró żanów) 332 Pamiętnik Kosti Riabcewa 332 Ohel Tora 126 .Ojczyzna” 385 Olesko 187, 317, 536 Oleszak Agnieszka 119, 256 ONR zob. Obóz Narodowo-Rady kalny Opatoszu Josef 338 Opoczno 265, 465 Oppenheim Israel 531, 542, 584, 585, 587, 588, 628, 630 763
Indeks Ordener Grupen 675, 676 Organizacja Młodzieży Towarzy stwa Uniwersytetu Robotniczego 65Յ Organizacja Twórczości (ORT, Or ganizacja Riemieslennogo Truda) 142 „Orient-Wostok” (pseud.) 374, 494497 ORT zob. Organizacja Twórczości „Ortodoksisze Jugend Bieter” 140, 333 ortodoksja 28, 39, 52, 94, 100, 115, 118, 119, 125, 128, 133, 135, 14s, 150-158, 192, 213, 214, 242, 259, 261, 264, 265, 273, 321, 336, 337, 363, 49°, 497 5U 5*°, 542, 544, 559, 575, 577» 699l o. nowoczesna (zmodernizowana) 67, 88, 118, 124, 145, 146, 149- 151, 269, 496, 559; ultraortodoksja 54, 147, 152, 235 patriotyzm 38, 156, 282, 367, 371, 394, Յ96-398, 405, 406, 414-416, 428-432, 435, 439, 442, 453, 702, 704,710 Payne Stanley G. 20, 709, 710 Perec Izaak Lejb 84, 268, 282, 315, 317, З19, 32b 324, 329, ՅՅՕ, ՅՅ2, 338, 348, 353, 354, 5і8 Nadzieja i strach 329 Sztrajmł 321 Perlmutter Abraham Cwi 261 Petlura Semen 431 Pickhan Gertrude 227, 499, 506, 632 pierwsza wojna światowa 20, 88, 133, 25З, 275, 286, 364, 381, 405, 459, 489, 511, 651, 670, 678, 682, 695, 696 Pierwszy Maja 295, 631, 658, 659 Pieśń nad Pieśniami 267 piękny Żyd zob. szejne jid Piłsudski Józef Klemens 393-395, Orzeszkowa Eliza 350 405, 4U 4ī8, 47і Pinchuk Ben-Cion 101 Ostrowiec Świętokrzyski 88, 141 „Pinkas” 317 Ostróg 180, 393, 399 Pińsk 276, 278, 279, 280, 378, 495, Ostryń 93, 220, 281, 345, 504, 547 oświecenie żydowskie zob. haskala 496, 647 OZON zob. Obóz Zjednoczenia Na Pionier 334, 445, 502, 512, 518, 535, 548, 553, 560, 565, 577, 627, 640, rodowego 641, 645, 646 „Pionier” (pseud.) 224, 560, 561 P Pipe Gerszon 61, 87, 241, 306, 307,
Pacholczyk Władysław 465, 466 Palestyna zob. Ziemia Izraela pale323, 34і, 360, 392, 399, 44б, 461, 488, 552, 565, 566-568, 598, біо, stynizm 184, 280 біб, 617, 623, 644 państwo zorientowane narodowo 37, Pipe Szmuel Zanwil 61, 306, 361 249, 407, 698, 705, 706 płeć społeczna zob. gender Parczew 221 Płońsk 179, 333, 507, 618, 619, 684 Parush Iris 75 Poalej Aguda 576, 629, 630 Paryż 15, 57, 369 Poalej Syjon-Lewica 48, 51, 53, 89, Passeron Jean-Claude 34, 208, 391 94, 179, 183, 224, 238, 254, 286, 764
Indeks 287, 289, 294, 297, 313, 316, 320, programy nauczania 202, 204, 273, 321-324, 330, 333, 427, 471, 485, 322, 368 490-492, 497, 498, 508, 510, 512, proletariat 293, 517, 521, 523, 525, 513, 523, 525, 526, 533, 534, 540, 53°, 535, 6S8, 659, 684, 690 541, 550, 582, 618, 619, 621, 626, „Prowincjał” (pseud.) 309, 326, 348, 627, 641, 642, 664, 671, 673, 684, 349, 531, 533 708 Prus Bolesław 350 Poalej Syjon-Prawica 51, 53, 281, 286, Prusy 369 297 331, 463, 489, 491, 5°5 542, Prużany 495 538, 542, 551. 569 573, 584, 603, Pryłucki Noach 373, 431 605, 619, 620, 627, 689, 708 Pryłucki Hirsz-Szolem (Cwi) 373 Podlasie 350 przedszkole 219, 220, 227, 277, 278, Podole 125 288, 488 podręczniki szkolne 39, 239, 267, 295, przemoc fizyczna 87, 458, 617, 621, 310, 311, 368, 370, 372, 406, 418, 660, 661, 670 przemoc symboliczna 32, 390 419, 421-424 Polak wyznania mojżeszowego 54, przemysł 94, 169, 170, 172, 180, 288, 102, 168, 169, 209, 211-213, 283, 397, 426, 655 375, 382, 422, 654, 699 przewrót majowy 571 Polesie zob. województwo poleskie przymus szkolny zob. obowiązek polisystem językowy 381, 382, 427 szkolny Pollman Viktoria 413 Przytyk 466 Polonsky Anthony 102, 385 psalmy (Tilim) 337 Polska centralna 125, 141, 155, 222, Puszkin Aleksander S. 338 229, 248, 262, 267, 273, 541-543 Polska Partia Socjalistyczna (PPS) 71, 386, 477, 506, 569, 572, 573, Quadango Jill 30 653 675, 676, 678 Pomorze 54 R Potoccy, rodzina 317 rabin 50, 52-54, 85, 87, 118, 121, 123, PPS zob. Polska Partia Socjalistycz 125, 126, 130, 131-134, 136-141, na М3, 15З, !54, 156, 161, 176, 188, Praga (czeska) 137 197,
217, 236, 237, 242, 261, 267, Prager Jeszajale 131 3°8, З«, 3I2 321, 322, 359, 365, Preker M. 584 430, 431, 439, 457, 516, 524, 534, Prévost Marcel 326 558, 575, 576, 628-630, 641, 686, proces Steigera (afera Steigera) 268 695 produktywizacja 142, 143, 173, 189, Radom 85, 365 195, 196, 413, 553, 592, 628, 630, Radoszowice 124 633, 655, 684, 690 Raduń 119, 122, 124, 126, 157 a 765
Indeks radykalizm polityczny 248, 298, 337, 425, 475 476 497 527’ 643, 652 657, 686, 701, 702 Rajzen Awram 316, 338 Rajzen Zalman 435, 436, 437 Rakowiecka Agata 15 Raków 124 Ramajlesjesziwa (Tomchei Tora) 126 Raniecka-Bobrowska Jadwiga 207 Rapoport Szlojme Zanwil zob. Anski Szin Raszi (komentarz Rasziego do Tal mudu) 263, 283, 317, 536 Rawicz Mejlech 315 Real Gimnazje zob. Gimnazjum Re alne w Wilnie rebe zob. mełamed „Refleg” (pseud.) 331, 402, 403, 546, 605, 609, 612, 613, 670 reforma Jędrzejewicza 201-206, 212, 229 259 շ88, շ89 364, 365 461 Reich Leon 541 Reid Thomas Marne 326 Reinharz Jehuda 490, 633 Republika Południowej Afryki 40 Republikanischer Schutzbund 675 resentyment 29, 68, 227, 298, 451, 461, 470, 478, 485, 540, 583, 598, 607, 637, 686, 708 Riley Dylan 30 Rilke Rainer Maria 338 Ringelbaum Emanuel 550 RNR „Falanga” zob. Ruch Narodowo-Radykalny „Falanga” Roke ach Szalom (Sar Szalom) z Bel za 136, 137 Rolland Romain 305, 325, 326, 328, ЗЗ8, 344, 348 604 Jan Krzysztof 305, 325 604 Rosenfeld 338 766 Rosja (carska) 19, 70, 79, 126, 137, 142, 286, 29s, 334, 426, 487, 569, 598 Rosja (sowiecka) 226, 566, 656, 658, 662 Roskies David G. 102, 651, 652 Roskies Diane К. 85 Rosman Moshe 26, 27, 701 Rostów 661 Rotfarb Abraham 61, 90, 295, 296, 3°9, Յշ6, 374, 395, 396, 44Ն 442, 445, 472 473, 477, 5IO~512, 5*5, 518, 519, 526, 550, 557, 560, 561, 634-636, 660 Rothschild Joseph 36, 37 Rousseau Jean-Jacques 84, 325 Rowe Leonard 676 Roza Ester 378 rozpad świata tradycji zob. kryzys świata tradycji rozpad współczesnego świata zob. kryzys współczesnego świata Równe 276, 280
Rubinstein Ester zob. szkoła im. Es ter Rubinstein Ruch Narodowo-Radykalny „Falanga” (RNR „Falanga”) 573, 653 Ruderman David 123 Rudnicki Adolf 519-522 Rudnicki Szymon 173, 431, 459, 571 Rydz-Smigły Edward 418 rzemiosło 50, 172, 426, 586 S Sadagóra 95, 566 Sadowska Joanna 217, 417, 420 samorealizacja 119,179,197, 337, 463 sanacja 172, 206, 207, 386, 397, 414, 416-418, 420, 424, 431, 477, 571, 572 67З
Indeks Sanojca Karol 203, 204 Sanok 87, 395, 446, 552, 565, 567, 6xz, 623 Sar Szalom zob. Rokeach Szalom z Bełza „Sara Kopyto” (pseud.) 240, 241 Samy 598 Sawisz Anna 34, 648 sądy literackie 331 Scharfer Caroline 119 Schatz Jeff 524, 525, 527, 541, 578, 580, 626, 654, 707 Schiller Rivka 15, 49 Schiper Ignacy 380, 429 Schorske Carl 700, 705 Seidman Hillel ιοί, 152, 158, 159, 214, 226, 233, 259, 365, 631, 678 Seidman Naomi 102 sekularyzacja, sekularyzm 21, 39, 67, 77, 100, 112, 115, 118, 123, 133, 134. i45 Η9~τ57 ZI2 2I5 222, 223, 228, 231, 234-239, 243, 257, 27° 295. 312, 3*6, 336, 340, 383, 434; 436 490, 494, 497 5Ю-512, 516, 53Տ, 543, 544, 638, 678, 698, 701 Seleucydzi, dynastia 674 seminarium rabinackie 15 7-15 9, 215, 242, 366 Senicki Matitjahu 261, 336 separatyzm 154, 155, 703, 704 Sfard Dawid 524 Shakespeare William 327, 328, 351, 696 Kupiec wenecki 327 Shandler Jeffrey 39, 97, 120, 219, 263, 307, 459, 502, 604 Shapira Anita 490, 633, 668 Shapiro Robert Moses 625 Shavit David 304, 305, 343, 344, 346, 353 Shavit Yaacov 31, 402, 501, 543, 633, 673, 707 Shimoni Gideon 490 Shmeruk Chone 2x6, 303, 304, 377, 381, 382,427 Shore Marcy 608, 609, 688 Shteinfeld Cvi Arie 431 Shtern Yekhiel 84 Shtokñsh David 257 Sienkiewicz Henryk 326, 350, 368, 369, 394, 401, 405, 408, 426, 471, 532, 583 Janko Muzykant 368, 373 Latarnik 368 Quo vadis 225, 369 Trylogia (Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski) 368, 394, 401, 407 Silber Marcos 14, 15 Sinclair Upton 326, 333 Sitek Wojciech 13 SKIF (Socjalistisze Kinder Farband, Socjalistyczny Związek Dziecię cy) 497-504, 507-509, 545, 565, 644,
646 Slonim 491 Słowacki Juliusz 328, 344, 348, 349, 369, 371, 394, 399, 400 Anhelli 369 Balladyna 369 Beniowski 369 Godzina myśli 369 Grób Agamemnona 369 Lilla Weneda 369 Ojciec zadżumionych 399, 400 smicha (certyfikat rabinacki) 278, 321 Smith Anthony D. 35, 36, 701 767
Indeks Smolenskin Perec 125, 306, 311, 313, 325 Sochocin 57, 446 Socjaldemokracja Królestwa Polskie go i Litwy 497 Socjalistyczny Związek Dziecięcy zob. SKIF socjalizm 14, 165, 180, 185, 192, 227, 316, 329, 330, 332, 333, 345, 492, 503, 529, 553, 561, 562, 564, 566, 569, 585, 609, 630-632, 640, 642, 646, 683, 690, 707 Sokołow Nachům 627 Sopot 129 Sosnowiec 180, 397 Sowa Andrzej Leon 168, 170, 172, 206 Spector Samuel 278 spis powszechny 167, 168, 375 sport 345, 346, 548, 551, 566, 612, 639, 644-646, 671, 699, 700, 705, 706 Sprinzak Ehud 707 Stach Stefan 14, 214 Stalin Józef W. (pierwotnie Iosif Dżugaszwili) 282 stalinizm 688 Stampfer Shaul 13, 152, 153, 157, 267 Stanislawski Michael 43, 633 Stanisławów 135, 227, 228, 278, 396, 469, 488, 566 Stany Zjednoczone Ameryki 40, 45, 369,437, 551, 672 Staszic Stanisław 369, 372 Steffen Katrin 407 Steiger Stanisław zob. proces Steigera Steinlauf Michael C. 218, 304, 343, 344, 597, 7°9 Stöckel Ludwik 309, 326, 447, 448, 449, 454-456, 461-463, 531, 533, 568, 640 768 „Stormer” (pseud.) 265, 374, 465, 466 strajk 460, 572, 581, 582, 593, 696 Straszun Matitjahu 261 stratyfikacja społeczna (hierarchia prestiżu społecznego, hierarchia społeczna) 79, 80, 89, 103, 165, I95“I97, 4i6, 510, 708 Stronnictwo Narodowe zob. Naro dowa Demokracja struktura klasowa zob. struktura społeczna struktura społeczna 34, 36, 53, 165176, 631-633, 647 struktura zawodowa zob. struktura społeczna Stryjkowski Julian 243, 520-524 Strzelec zob. Związek Strzelecki studia talmudyczne 131, 135-137, 140, 151, 153, 223, 255, 270, 321, 559, 560 studia wyższe 51, 132, 151,
152, 248, շ69, 379, 459, 460, 476-478, 7°5 Suckewer Abram 315 Swift Jonathan 326 Podróże Guliwera 326 syjonizm 14, 39, 125, 137, 183, 184, 192, 259, 261, 273, 274, 281, 309, 3D, 322, 333, 360, 367, 373, 376, 392, 405, 445, 464, 489, 49°, 499, ■ 531, 532, 542, 543, 553, 560, 565, 566, 567, 569, 574, 583, 585, 592, 606, 608, 620, 625, 626, 639, 640, 642, 685, 697, 706; s. centrowy (ogólny) 148, 542, 587, 643; s. le wicowy 192,329,5II, 532,542, 547,574,587,589, 606, 621, 697, 706; s. prawicowy 333, 697, 706; s. religijny 261, 697; s. rewizjoni styczny 608, 697
Indeks synagoga 70, 95, 265, 349, 400, 493, 54 szabat 115-117, 234, 235, 240, 242, 245, 25Յ. 44б, 508, 538, 539, 546 Szabataj Cwi 567 szajgec (szkuc) 242, 279, 363, 450, 451, 466, 467, 671 szames 50, 156 Szapiro Meir 158 Szeintuch Jechiel 564 szejne jid (piękny Żyd) 103 Szekspir William zob. Shakespeare William Szenirer Sara 115, 119, 256 Szewc Piotr 520 sziduch 188 sziksa 116, 265 Sziper Icchak Szkłów 291 szkoła - s. Bejs Jankew 87, 91, 11ll9 !53 24, 255-258, 262-265, 314, 350, 365, 393, 432, 435, 493, 55; s. Bejt Jehuda 261, 266, 292; s. Borochowa 183, 287; s. CeBeKa 261, 286-289, 292, 35!» 352, 372, 436, 437; s· Chorew 15З, 214, 244, 254, 255-258, 265, 364, 365; s. CISZO 70, 85, 87, 184, 185, 216-219, 226, 237, 238, 244, 254, 260, 261, 273, 275, 276, 286-297, 3°7 З15, Յ16, 3l8 320, 323, 33о, З41, 354, 361, 371, Յ72. 374, 377, 394-397, 438, 498, 499, 506, 525, 609, 662; s. Jawne 118, 157, 158, 244, 254, 260-263, 297, 366, 367; s. Jesodej ha-Tora 138, 255, 265; s. państwowe 23, 35-39, 56, 60, 61, 68, 79, 115-1x7, 129, 143-Н9, 154, 157, 201-249, 255, 258, 260, 263, 269, 279-283, 298, 3I8, 323, 328, 348֊354, 357-364, 366, 373, 375, 377, 379, 382, 393-397, 413-428, 4ՅՅ-439, 445-452, 454, 457, 464-47°, 475՜ 477, 488, 489, 511, 520, 525, 546, 563, 587, 623, 698; s. prywat ne 35, 39, 47, 51, 60, 68, 70, 87, 149, 201-206, 209-212, 215-220, 223, 228, 242-298, 306, 321, 374, 377, 397, 4°5, 432-434, 454, 477, 498, 525, 528, 586; s. religijne dla dziewcząt 68, 115, 118, 136, 258, 264, 268, 270, 275, 314, 318, 365, 435; seminarium nauczycielskie ii7, 1շ8, 158, 159, 2I3, 2I4, 242,
255, 256, 262, 275, 277, 280-283, 288, 290, 306, 317, 320, 372, 450, 495, 538, 586; szabasówki 115, 146, 210-213, 247, 263, 320, 353, 363, 395, 437, 438, 465, 5°8, 536, 546; s. Szul-Kult 244, 290, 291, 296, 297, 3I5, 323, 33°, 361, 372, 397; s. średnie (gimnazja) 80, 117, 126-130, 135, 146, 157, 164, 180, 185, 192, 203-207, 215, 218, 228230, 238-244, 262, 263, 267, 269, 273-282, 284, 289, 290, 306-309, 312, 322, 332, 335, 349, 361, 367, 368, 372-375, 377, Յ78, 393, 395398, 406, 419, 422, 446-459, 461, 464-467, 469-472, 477, 488, 495, 499, 521, 525, 527-531, 547, 549, 552, 567, 616, 623, 643, 656, 657, 665; s. średnie (licea) 204, 206, 216, 262, 290, 529; s. Tarbut 85, 164, 192, 216-220, 237, 241, 244, 254, 260, 273-285, 291, 296, 297, 306-308, 323, 326, 330, 332, 349, 35°, 367—371, 374, 377, Յ78, 394397, 433, 434, 438, 439, 452 488, 499, 504, 547, 586, 611, 615, 657; 769
Indeks s. TOZ-u 79; s. utrakwistyczne 216-218, 244, 276, 326, 349, 368, 373, 374, 377, 395, 438, 439, 706; s. zawodowe 204, 206, 230, 287, 288, 362, 363, 469, 470, 546; s. Związku Zrzeszeń Społecznych Utrzymujących Żydowskie Szkoły Średnie 217, 297, 305 szkoła Dwojry Kupersztajn 295 szkoła im. Ester Rubinstein 262, 366, 436 szkuc zob. szajgec Szneur Zalman 321, 338, 339 Szklowerjidn 339 Szneurson Fiszel 320, 321 Abram Itsze der Kuszner 320 Szneursonowie, rodzina 321, 339 szojchet, szochet 50, 68, 69, 143, 188, 312 Szolem Alejchem (właśc. Szolem Rabinowicz) 315, 319, 323, 324, 329, 332, 345, 354, SztejnA.Sz. 260 Sztern Jechiel 84 sztetl 47, 50, 67, 69, 71, 73, 78, 87, 91, 92 93, 94, 96 97, 101-106, iii, 133, i37 I43, l64, 176-179, 187, 188, 226, 268, 318, 338, 357, 446, 463, 5°4, 5°7 5°8, 54b 547, 549, 550, 555, 558, 563, 565, 57°, 59շ, 605, 612, 642, 647, 659, 660, 662, 688, 702 „Sztoimeszan” (pseud.) 89, 224 Sztompka Piotr 30 Szurek Karol 13 Szwarcman 338 Szymaniak Karolina 14, 315, 321 Ś Śląsk 54, 375, 376,39б, 397 77o Spiewak Paweł 707 środowisko domowe zob. środowisko pierwotne środowisko pierwotne 59, 77, 97, 105, iii, 125, 222, 247, 311, 485, 488, 490, 493, 503, 520, 563, 597 świadomość społeczna 101, 113, 114, 124, 189-192, 196, 197, 391, 399, 627 Światopogląd Tory zob. Daat Tora Światowa Organizacja Syjonistyczna 275, 490, 501, 523, 619, 630 Światowy Kongres Syjonistyczny 574, 617, 618 Święciany 92, 164 święta - narodowe 396-398; żydow skie święta religijne 253, 254, 287, 395, 5U, 538, 555, 556, 621 T Tachkemoni 158, 159, 242, 262, 367, 643 Tagore Rabindranath
(właśc. Rabin dranath Thākur) 338 Talmud 112, 121, 130, 138, 146, 234, 255, 262, 263, 270, 273, 359, 420, 466, 510, 576, 592, 629, 647 talmud-tora 79, 86,130,131, 227, 237, 241, 254, 260, 261, 263, 266, 267, 270, 278, 363, 366, 394 Tanach (Biblia) 141, 273, 283, 289, 296, 3ii,3i3, 559, 631 Tarnopol 309, 566, 574 Tarnów 182 Tartakower Arie 212, 245, 380, 429, 439, 440 teatr 104,112,117,179,193, 226, 346, 348, 356, 357, 359, 373, 381, 382, 427, 435, 437, 557 teg
Indeks Ukraina 226, 485, 541, 662 Teitelbaum Aaron 139 Ukraińcy 447, 455, 477 Tel Awiw 14,15 Ukraińska Republika Ludowa 226 Tel Hai 502 uniwersum kulturowe 303, 304, 340, Temkin Borys 351 381 ThonJehoshua (Ozjasz) 380,429,439, uniwersum symboliczne 25, 65, 391, 541. 695, 696 Tilim zob. psalmy Յ92 uniwersytety zob. uczelnie wyższe Tłuste 449, 463 „Unzer Weg” 564, 565, 642 Toeplitz Krzysztof Teodor 384 Ury Scott 14, 575 Tokarska-Bakir Joanna 41, 59 USA zob. Stany Zjednoczone Ame Toller Ernst 338 ryki Tołstoj Lew N. 325, 328, 338 usługi 51, 169, 413, 523 Tomaszewski Jerzy 172, 680 Tomchei Tora zob. Ramajles Jesziwa „Tor” (pseud.) 327, 336-341, 348, 351, V Vago Bella 169 613, 614 Tora (Chumesz) 72, 73, 79, 133, 137, Verne Jules 326 146, 153, 176, 234, 257, 263, 268, Volkov Shulamit 385, 478, 479 317. З21. 359. 494, 536 Tora i Praca zob. Tora we Awoda W Tora we Awoda (Tora i Praca) 628 Wacławski Stanisław 680 Wacquant Loïc J.D. 34, 648 Torat Chaim 131, 132, 340 Towarzystwo Ochrony Zdrowia Walasek Stefania 217, 420, 424 Ludności Żydowskiej (TOZ) 79 Waldoks Moshe 6x4 tradycyjne środowiska żydowskie 519 Wandervogel 553 Wapiński Roman 23, 24, 459, 460, Trumpeldor Josef 491, 502, 674 653, 697 „Trybuna” 642 Trzciński Andrzej 158, 244,425, 672, Warski (Warszawski) Adolf 511 warstwa społeczna 170, 204, 205, 247, 697 Trzebiatowski Klemens 202, 205, 266, 270 Warszawa 79, 102, 123, 130, 131, 142, 209, 254, 364, 416, 417, 420, 424 205, 262, 274, 275, 277, 288, 290, Trzebinia 139, 494 310, 328, 341, 357, 369, 370, 373, Turzyska 141 Tuwim Julian 373, 396 377, 397, 439, 458, 466, 510, 527,
541, 542, 568, 569, 573, 588, 637, Tych Feliks 414 671, 676, 685 Wasilewska Wanda 569 U uczelnie wyższe 276, 452, 459-461, Wasserman Jakob 338 Watt Richard M. 173, 652 47 8 Weidenfeld Dow Berisz 139 Uklejska Maria 207 771
Indeks Weinbaum Laurence 673 Weininger Otto 327 Płeć i charakter 327 Weinreich Max 39, 40, 42-48, 52, 57, i75 279’ 3°3, З08, 355, 356, 359, 372, 500, 634, 644 Weizman Chaim 501, 615, 617 Wejszman Gawriel 260 wiece zob. manifestacje Wiedeń 133, 695 wiedza społeczna zob. świadomość społeczna Wielkopolska 54 Wielopolski Aleksander 370 Wieluń 176 więzienie 87, 165, 170, 184, 185, 519, 526, 527, 529, 535, 577-582, 638, 683 Wilno 39, 44, 49, 56, 67, 78, 85, 102, 124, 126, 129, 142, 260, 261, 262, 266, 275, 276, 282, 287-291, 315, 351. 352» 366, 367, 370, 372, 378, 437 496 Soo, 519, 527, 542, 545, 583, 609, 647, 661, 680 Winnicki Moisiej W. zob. Miszka Japończyk Wisła 380, 685 Wistrich Robert 511 Wittenberg Jason 527 Włochy 436, 581, 678 Włodzimierz Wołyński 219 Wodziński Marcin 13-15, 29, 385, 386, 701 Wogler Elchanan 315 Wojciechowski Stanisław 268 Wojdyło Witold 202 województwa północno-wschodnie 119, 210, 257, 260, 261, 269, 288, 297, 307, 315; województwo - w. białostockie 50, 119,152, 223, 273, 77 2 275, 585; w. kieleckie 50, 210,466; w. krakowskie 50; w. lubelskie 50, 167; w. wowskie 50, 210; w. łódz kie 50, 210; w. nowogródzkie 50, 93, 119, 124, 152, 167, 210, 220, 223, 226, 237, 260, 281, 318, 504, 585; w. poleskie 50, 167, 210, 222, 273, 587; w. stanisławowskie 50, 133, 210; w. tarnopolskie 50, 187; w. warszawskie 50, 210; w. wileń skie 50, 119, 152, 210, 223, 260, 261, 273, 585; w. wołyńskie 50, 141, 142, 152, 167, 180, 210, 223, 273, 542, 586 wojna polsko-bolszewicka 130 Wojtas Dorota L. 203, 204, 207, 415418,424 Wolf Lejzer 315 Wołożyn 126, 274 Wołyń zob.
województwo wołyńskie Wróbel Piotr 414, 518, 524, 526, 541 wstępowanie do organizacji politycz nej zob. inicjacja polityczna wybory parlamentarne 527, 533, 541, 563, 57I֊573 576 wybory samorządowe 527, 533, 571573, 621-626 wycieczki szkolne 396, 397, 554, 556, 699 Wygodzki Jakub 432 wykluczenie symboliczne 413-478 Wyneken Gustaw 489 Wyspiański Stanisław 373 Y Yona Rona 14, 547, 583, 585, 587, 588, 592, 626, 627
Indeks Z „Z.G.” (krypt.) 88, 140-144, i47 !95 ZSRR zob. Związek Socjalistycz nych Republik Radzieckich Zweig Arnold 332 Spór o sierżanta Griszę 332 Związek Młodzieży Wiejskiej „Wici” 311, 312, 493 Zagłębie Dąbrowskie 397 Zakopane 531 Zakrzewska Stefanowa Janina 355 65Յ Związek Niezależnej Młodzieży So Po burzy słońce 355 Zalewska Gabriela 171 cjalistycznej 653 Zamość 122, 138, 140 Związek Radziecki zob. Związek So Zapolska Gabriela 349 cjalistycznych Republik Radziec Janka 349 kich (ZSRR) Związek Socjalistycznych Republik Zariz David 119 zasady koszerności zob. koszer Radzieckich (ZSRR) 40, 98, 125, Zawadzki Andrzej 150 142, 165, 379, 517, 519, 598, 633, Zawiszewska Agata 25, 360, 415 636, 654, 655, 659-663, 696 zawód 45, 50, 57, 60, 66, 68, 73, 80, Związek Strzelecki („Strzelec”) 207 86, 89, 92, 95, 103, 104, m, 113, związek zawodowy 319, 333, 496, 5x4, 517-52°, 560, 561, 568, 569, 122, DS, i42-49 D8, l63, 167207, 248, 277, 288, 312, 426, 496, 572, 615-618, 649, 659 Związek Zawodowy Pracowników 507, 5D, 538, б47, 665 Zbąszyń 679 Przemysłu Odzieżowego 515 Zdzięcioł 345, 551, 659 ,Zyg. Hor” (pseud.) 326, 404, 405, 531, Zegadłowicz Emil 642 532, 658 Zeitłin Hillel 614 ż Zemba Abraham 131 Żabotyński Włodzimierz 402, 501, Zerubavel Yael 668 Zielińska Nina 152 543, 574, 615, 617-621, 632, 633, Zieliński Konrad 152, 385 657, 670, 673-675 Ziemia Izraela 27, 40, 49, 51, 57, 58, ,Żanet” (pseud.) 92-96, 280, 281, 285, 142, 145, 163, 181, 183, 231, 266, 323, 345, 469, 504, 547, би, 612, 613 27Յ-275, 277-282, 29°, 291, 309, 369-372, Յ78, 399-408, 425, 439, Żarnowski Janusz 168,
207, 415 463, 47°, 487-493, 499-Sox, 523, ,Żeń-Ka” (pseud.) 400 547, 551, 567, 571՜574 583-589, Żitlowski Chaim 316 6ii, 617-619, 621-633, 637, 639, ,żydokomuna” 28, 29, 706 647, 666, 654, 655, 658, 664, 665, Żydowska Partia Ludowa zob. Fol668, 670, 673, 678, 685, 689 kiści Żydowska Partia Narodowa Ziemia Obiecana zob. Ziemia Izraela 506, 507 Zineman Jakub 245, 273, 313, 373 Żydowski Fundusz Narodowy zob. ziomkostwo zob. landsmanszaft Keren Kajemet le Israel 773
Indeks Żydowski Instytut Naukowy (JIWO) 2i, 39, 42-50, 52-60, 67, 85, 100, ю7, 149, 357, 388, 392, 706 Żydowski Związek Klasowych Związków Zawodowych 513, 573 Żyndul Jolanta 172, 211 Beyerfeehe SteatsbłbAottiafc Mánchen |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Kijek, Kamil 1981- |
| author_GND | (DE-588)1098159578 |
| author_facet | Kijek, Kamil 1981- |
| author_role | aut |
| author_sort | Kijek, Kamil 1981- |
| author_variant | k k kk |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV047143589 |
| ctrlnum | (OCoLC)1238064911 (DE-599)BVBBV047143589 |
| era | Geschichte 1918-1939 gnd |
| era_facet | Geschichte 1918-1939 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV047143589</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20230609</controlfield><controlfield tag="007">t|</controlfield><controlfield tag="008">210216s2020 xx |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788378662310</subfield><subfield code="9">978-83-7866-231-0</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">8378662314</subfield><subfield code="9">83-7866-231-4</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1238064911</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV047143589</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-M352</subfield><subfield code="a">DE-188</subfield><subfield code="a">DE-83</subfield><subfield code="a">DE-Re13</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">w 170</subfield><subfield code="2">ifzs</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">w 180</subfield><subfield code="2">ifzs</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Kijek, Kamil</subfield><subfield code="d">1981-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1098159578</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Dzieci modernizmu</subfield><subfield code="b">świadomość, kultura i socjalizacja polityczna młodziezy żydowskiej w II Rzeczypospolitej = Children of modernism : the consciousness, culture and political socialization of Jewish youth in the Second Polish Republic</subfield><subfield code="c">Kamil Kijek</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Children of modernism</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Kraków ; Budapeszt ; Syrakuzy</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo Austeria</subfield><subfield code="c">2020</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">773 Seiten</subfield><subfield code="c">24 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Literaturverzeichnis Seite 713-[736]</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">"Podstawą niniejszej książki są fragmenty pracy doktorskiej" - Seite 14</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Englische Zusammenfassung</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1918-1939</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Jugend</subfield><subfield code="0">(DE-588)4028859-6</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Juden</subfield><subfield code="0">(DE-588)4028808-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Młodzież żydowska / Polska / 1900-1945</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Juden</subfield><subfield code="0">(DE-588)4028808-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Jugend</subfield><subfield code="0">(DE-588)4028859-6</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Geschichte 1918-1939</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032549459&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032549459&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032549459&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032549459&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Gemischte Register</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">jfk</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20210414</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">909.04924</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0904</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032549459</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Polen (DE-588)4046496-9 gnd |
| geographic_facet | Polen |
| id | DE-604.BV047143589 |
| illustrated | Not Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T16:36:14Z |
| indexdate | 2025-01-31T19:05:13Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788378662310 8378662314 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032549459 |
| oclc_num | 1238064911 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 DE-M352 DE-188 DE-83 DE-Re13 DE-BY-UBR |
| owner_facet | DE-12 DE-M352 DE-188 DE-83 DE-Re13 DE-BY-UBR |
| physical | 773 Seiten 24 cm |
| psigel | BSB_NED_20210414 |
| publishDate | 2020 |
| publishDateSearch | 2020 |
| publishDateSort | 2020 |
| publisher | Wydawnictwo Austeria |
| record_format | marc |
| spelling | Kijek, Kamil 1981- Verfasser (DE-588)1098159578 aut Dzieci modernizmu świadomość, kultura i socjalizacja polityczna młodziezy żydowskiej w II Rzeczypospolitej = Children of modernism : the consciousness, culture and political socialization of Jewish youth in the Second Polish Republic Kamil Kijek Children of modernism Kraków ; Budapeszt ; Syrakuzy Wydawnictwo Austeria 2020 773 Seiten 24 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Literaturverzeichnis Seite 713-[736] "Podstawą niniejszej książki są fragmenty pracy doktorskiej" - Seite 14 Englische Zusammenfassung Geschichte 1918-1939 gnd rswk-swf Jugend (DE-588)4028859-6 gnd rswk-swf Juden (DE-588)4028808-0 gnd rswk-swf Polen (DE-588)4046496-9 gnd rswk-swf Młodzież żydowska / Polska / 1900-1945 Polen (DE-588)4046496-9 g Juden (DE-588)4028808-0 s Jugend (DE-588)4028859-6 s Geschichte 1918-1939 z DE-604 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032549459&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032549459&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032549459&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032549459&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Gemischte Register |
| spellingShingle | Kijek, Kamil 1981- Dzieci modernizmu świadomość, kultura i socjalizacja polityczna młodziezy żydowskiej w II Rzeczypospolitej = Children of modernism : the consciousness, culture and political socialization of Jewish youth in the Second Polish Republic Jugend (DE-588)4028859-6 gnd Juden (DE-588)4028808-0 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4028859-6 (DE-588)4028808-0 (DE-588)4046496-9 |
| title | Dzieci modernizmu świadomość, kultura i socjalizacja polityczna młodziezy żydowskiej w II Rzeczypospolitej = Children of modernism : the consciousness, culture and political socialization of Jewish youth in the Second Polish Republic |
| title_alt | Children of modernism |
| title_auth | Dzieci modernizmu świadomość, kultura i socjalizacja polityczna młodziezy żydowskiej w II Rzeczypospolitej = Children of modernism : the consciousness, culture and political socialization of Jewish youth in the Second Polish Republic |
| title_exact_search | Dzieci modernizmu świadomość, kultura i socjalizacja polityczna młodziezy żydowskiej w II Rzeczypospolitej = Children of modernism : the consciousness, culture and political socialization of Jewish youth in the Second Polish Republic |
| title_exact_search_txtP | Dzieci modernizmu świadomość, kultura i socjalizacja polityczna młodziezy żydowskiej w II Rzeczypospolitej = Children of modernism : the consciousness, culture and political socialization of Jewish youth in the Second Polish Republic |
| title_full | Dzieci modernizmu świadomość, kultura i socjalizacja polityczna młodziezy żydowskiej w II Rzeczypospolitej = Children of modernism : the consciousness, culture and political socialization of Jewish youth in the Second Polish Republic Kamil Kijek |
| title_fullStr | Dzieci modernizmu świadomość, kultura i socjalizacja polityczna młodziezy żydowskiej w II Rzeczypospolitej = Children of modernism : the consciousness, culture and political socialization of Jewish youth in the Second Polish Republic Kamil Kijek |
| title_full_unstemmed | Dzieci modernizmu świadomość, kultura i socjalizacja polityczna młodziezy żydowskiej w II Rzeczypospolitej = Children of modernism : the consciousness, culture and political socialization of Jewish youth in the Second Polish Republic Kamil Kijek |
| title_short | Dzieci modernizmu |
| title_sort | dzieci modernizmu swiadomosc kultura i socjalizacja polityczna mlodziezy zydowskiej w ii rzeczypospolitej children of modernism the consciousness culture and political socialization of jewish youth in the second polish republic |
| title_sub | świadomość, kultura i socjalizacja polityczna młodziezy żydowskiej w II Rzeczypospolitej = Children of modernism : the consciousness, culture and political socialization of Jewish youth in the Second Polish Republic |
| topic | Jugend (DE-588)4028859-6 gnd Juden (DE-588)4028808-0 gnd |
| topic_facet | Jugend Juden Polen |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032549459&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032549459&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032549459&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032549459&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT kijekkamil dziecimodernizmuswiadomosckulturaisocjalizacjapolitycznamłodziezyzydowskiejwiirzeczypospolitejchildrenofmodernismtheconsciousnesscultureandpoliticalsocializationofjewishyouthinthesecondpolishrepublic AT kijekkamil childrenofmodernism |