O przedsięwzięciu peregrynacyjej: edukacyjne wojaże szlachty z Rzeczypospolitej w świetle instrukcji podróżnych = On undertaking peregrination - educational journeys of the nobility from the Commonwealth in the light of travel instructions
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Warszawa
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
© 2020
|
| Schriftenreihe: | Silva Rerum
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Register // Personenregister |
| Beschreibung: | Literaturverzeichnis Seite 402-420 |
| Beschreibung: | 434 Seiten Illustrationen, Porträts, Pläne, Karten 24 cm |
| ISBN: | 9788366104310 8366104311 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV047097770 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20220405 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 210120s2020 ac|| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788366104310 |9 978-83-66104-31-0 | ||
| 020 | |a 8366104311 |9 83-66104-31-1 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1232513285 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV047097770 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Żołądź-Strzelczyk, Dorota |d 1955- |e Verfasser |0 (DE-588)1158406770 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a O przedsięwzięciu peregrynacyjej |b edukacyjne wojaże szlachty z Rzeczypospolitej w świetle instrukcji podróżnych = On undertaking peregrination - educational journeys of the nobility from the Commonwealth in the light of travel instructions |c Dorota Żołądź-Strzelczyk |
| 246 | 1 | 3 | |a Edukacyjne wojaże szlachty z Rzeczypospolitej w świetle instrukcji podróżnych |
| 246 | 1 | 1 | |a On undertaking peregrination - educational journeys of the nobility from the Commonwealth in the light of travel instructions |
| 264 | 1 | |a Warszawa |b Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie |c © 2020 | |
| 300 | |a 434 Seiten |b Illustrationen, Porträts, Pläne, Karten |c 24 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 490 | 0 | |a Silva Rerum | |
| 500 | |a Literaturverzeichnis Seite 402-420 | ||
| 546 | |a Zusammenfasung auf Englisch | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte 1500-1800 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 0 | 7 | |a Erziehung |0 (DE-588)4015482-8 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Kind |0 (DE-588)4030550-8 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Schlachta |0 (DE-588)4179647-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Gesellschaft |0 (DE-588)4020588-5 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 653 | 0 | |a Szlachta / edukacja / Polska / 1500-1800 | |
| 653 | 0 | |a Wychowanie dzieci / Polska / 1500-1800 | |
| 653 | 0 | |a Szlachta / podróże / Europa | |
| 653 | 2 | |a Polska / obyczaje i zwyczaje / 1500-1800 | |
| 689 | 0 | 0 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Schlachta |0 (DE-588)4179647-0 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Gesellschaft |0 (DE-588)4020588-5 |D s |
| 689 | 0 | 3 | |a Kind |0 (DE-588)4030550-8 |D s |
| 689 | 0 | 4 | |a Erziehung |0 (DE-588)4015482-8 |D s |
| 689 | 0 | 5 | |a Geschichte 1500-1800 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032504215&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032504215&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032504215&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20220405 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032504215 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 370.9 |e 22/bsb |f 0903 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 0903 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 909 |e 22/bsb |f 0903 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804182121649012736 |
|---|---|
| adam_text | SPIS TREŚCI Przedsłowie 11 CZĘŚĆ I: O INSTRUKCJACH PODRÓŻNYCH Rozdział i. Wyjazdy w celach edukacyjnych w epoce nowożytnej i .1. 0 wychowaniu chłopca szlacheckiego - edukacja szlachecka 1.2. Wyjazdy do szkół krajowych 1.3. Wyj azdy do szkół w cudzych ziemiach 1.4. Dla widzenia świata, obyczajów i nauczenia sięjęzyków - podróże edukacyjne 1. 5. Od peregrinatio academica do grand tour 1.6. Pobyty zagranicą są szkodliwe - krytyka wyjazdów edukacyjnych młodzieży 17 17 27 34 Rozdział 2. Instrukcje wychowawcze 2. i. Rodzaje wskazówek 2.2. Wskazówki dotyczące edukacji zawarte w testamentach 2.3. Zalecenia i komentarze dotyczące edukacji w korespondencji 2.4. Ustne rady i napominania 59 59 64 73 76 38 42 46 Rozdział 3. Instrukcje podróżne 3.1. Literatura apodemiczna 3.2. Instrukcje podróżne - próba definicji 3.3. Przyczyny spisywania instrukcji 3.4. Treść wskazówek 3.5. Zróżnicowanie instrukcji 3.6. Autorzy i autorki instrukcj i 3.7. Wtórne wykorzystanie instrukcji 3.8. Instrukcje zaginione 81 81 91 92 96 103 11 o 114 116 Rozdział 4. Instrukcje podróżne jako źródła 4.1. Stan zachowania i miejsce przechowywania 4.2. Edycje źródeł 4.3. Znaczenie instrukcji 123 123 130 135
CZĘŚĆ II: O PODRÓŻOWANIU W ŚWIETLE WSKAZÓWEK PODRÓŻNYCH Rozdział 5. Organizacyja 141 ļ.i. Wjakich ledech może do cudzej ziemijechać - o tym, w jakim wieku należy podejmować podróże edukacyjne 5.2. Naprzód czas, wjakim by czasie odprawićperegrynowanie to i nazad się wrócić - o tym, jak długo powinna trwać podróż edukacyjna 5.3. Miejsca, przez któreby peregrynować - o przebiegu trasy i celu podróży 5.4. Na dworze bywać - o edukacyjnej i towarzyskiej roli dworów Rozdział 6. Kompanija 6.1. Strony comitatum, wjaki[ej] liczbie ma być - o orszaku podróżnym 6.2. Strony dyrektora wszystkiej tej drogi ֊ o kompetencjach i uprawnieniach opiekuna Rozdział 7. Edukacyja 7.1. Początek wszelakiej mądrości bojaźń Boża - o wychowaniu i praktykach religijnych 7.2. Nauka wszędzie człowieka zdobi - o nauce i jej zakresie 7.3. Podróżowania ten jest główny owoc uczenie sięjęzyków cudzoziemskich - o nauce języków obcych Rozdział 8. Dyspozycyja 8.1. Dzień na godziny podzielony mieć będzie - o rozplanowaniu czasu 8.2. Do nauki z lekka dziecię wkładać - o metodach i zasadach kształcenia 8.3. Pisywać ma za każdą okazyją - o listach do domu 8.4. Dyjariusz wszystkiej swejperegrynacyipisać ֊ o notowaniu i pisaniu dziennika Rozdział 9. Egzercycyja 9.1. Ćwiczeń ciała nie należy zaniedbywać - o wychowaniu fizycznym 9.2. Ćwiczenia w rzeczach rycerskich - o edukacji wojskowej 9.3. Na instrumenciejakim grać i rysować uczyć się ֊ o edukacji artystycznej 141 148 153 169 179 179 188 213 213 225 246 263 263 268 277 286 295 29 5 301 310
Rozdział io. Konwersacyja 317 i o. i. Towarzystwo prowadź z ludźmi godnemi - o kontaktach z ludźmi 317 10.2. Wielkie ludzie niech wizytują - o kontaktach z ważnymi osobami 3 24 10.3. Z skromnymi i czystemi konwersować cudzoziemcami - o spotkaniach z cudzoziemcami 3 26 10.4. Zpanami Polakami żeby żadnej częstej nie miewali konwersacyi - o rodakach w cudzych krajach 330 10.5. Obcowanie z płcią żeńską być może wielkiego dobra, jako i wielkiego nieszczęścia źródło - o kontaktach z kobietami 333 10.6. Względem wspóluczniów najwięcej pamiętaj, aby postępować sobie z grzecznością - o kontaktach z kondyscypułami 338 Rozdział ii. Życie codzienne 343 i i.i. Koło zdrowia jego dozór mieć - o zdrowie staranie 343 11.2. Niech na rekracyje chodzą za miasto i tam się niech zabawiają - o czasie wolnym i odpoczynku 349 11.3. Szlacheckie dziecię trzeba przyuczaćpotrawom [...] pomiernym - o jedzeniu i piciu 351 11.4. Dobrze sami wyczesani, w sukienkach także dobrze wyczesanych - o ochędóstwie, czyli dbałości o czystość i higienę 356 11.5. Szatki niekosztowne, ale wżdy świetne - o sukniach powszednich i odświętnych 360 11.6. 0 gospodę staraćpotrzeba ֊ o mieszkaniu w cudzych krajach 365 11.7. Potrzeba mi zawsze wszytkich ekspensprzysyłać regestra - o pieniądzach i oszczędzaniu 372 11.8. Się strzec tych rzeczy nabarziej - o tym, czego nie wolno 385 Zamknienie 391 Summary 394 Wykaz najważniejszych skrótów archiwalnych 401 Bibliografìa 402 Indeks osób 421
BIBLIOGRAFIA Instrukcje edukacyjne H. Baliński, O wychowaniu chłopca szlacheckiego·. Fredro, Methodus studii, w: Ojcowskie synom przestrogi..., w: Ojcowskie synom przestrogi. Instrukcje rodzicielskie s. 421-424. (xvi֊xvii w.), wstępem i objaśnieniami opatrzyły A.M. Fredro, Metoda nauczania·. Andrzej Maksymilian Dorota Żołądź-Strzelczyk i Małgorzata Ewa Kowalczyk, Fredro, Metoda nauczania. Przepisy ustanowione Wrocław 2017, s. 43-58. dla synów, Jerzego BogusL·wa iJana Piotra Pawła, L. z Rzewuskich Chodkiewiczowa, Napomnienia dla syna·. Ludwika z Rzewuskich Chodkiewiczowa, Napomnienia dla serdecznie kochanego syna, w : Przestrogi i nauki dla dzieci. Instrukcje rodzicielskie (xviii w.), wstępem i objaśnieniami opatrzyły Małgorzata Ewa Kowalczyk i Dorota Żołądź-Strzelczyk, Wrocław 2017, s. 361-367. F. Czacki, Refleksje synowi do Wiednia: Feliks Czacki, Refleksje dane synowi Michałowi wyjeżdżającemu do Widma dnia ід aprilis 1777 anno, w. Przestrogi i nauki dla dzieci..., s. 343-347. I. z Flemingów Czartoryska, Napomnienia dla syna·. Izabela z Flemingów Czartoryska, Napomnienia by wzrastali w cnocie (spraw dobry Boże) dla ojczyzny, w : Ojcowskie synom przestrogi..., s. 353-370. A.M. Fredro, Ojcowskie synom przestrogi·. Andrzej Maksymilian Fredro, Ojcowskie synom przestrogi, w: Ojcowskie synom przestrogi..., s. 386-395. A.M. Fredro, Peregrynacja dwuletnia·. Andrzej Maksymilian Fredro, Peregrynacyja dwuletnia kożdemu Polakowi potrzebna, w: Ojcowskie synom przestrogi..., s- 425-430· A.M. Fredro, Rodzic synowiJerzemu: Andrzej Maksymilian Fredro, Rodzic synowiJerzemu Bogusławowi
Fredro, który zamierza udać siępo naukę dla syna AdamaJerzego,w: Przestrogi i nauki do Akademii Krakowskiej, zaleca metodę oraz regułę, dla dzieci..., s. 387-390. którymi ma się kierowaćpodczas dwuletnich studiów, w: A.K. Czartoryski, Instrukcja dla syna·. Adam Kazimierz Czartoryski, Instrukcja dla syna AdamaJerzego, w: Przestrogi i nauki dla dzieci..., s. 395-402. A. z Chodorowskich Dolska, InformacyjaJanuszowi i Michałowi Korybutom: Anna z Chodorowskich Dolska, InformáljaJanuszowi i Michałowi Koryhutom książętom Wiśniowieckim, synom moim (iógs), w: Ojcowskie synom przestrogi..., s. 523-528. J. Firlej, Instrukcja dana panu Amandusowi·. Jan Firlej, Imtrukcja dana panu Amandusowi doprowadzenia synów, w: Ojcowskie synom przestrogi..., s. 135-142. P. Firlej, Pouczenia dotyczące edukacji syna·. Piotr Firlej, 402 A.M. Fredro, Methodus studii: Andrzej Maksymilian Hieronim Baliński, O wychowaniu chłopca szlacheckiego, Ojcowskie synom przestrogi..., s. 371-385. A.O. Giełgud, List do syna będącego w cudzych krajach·. Antoni Onufry Giełgud, ListJaśnie Wielmożnego Giełguda starosty żmudzkiego do syna pisany będącego w cudzych krajach, w : Przestrogi i nauki dla dzieci..., s· 373-379· J.S. Jabłonowski, Informacyja synowcowi·. Jan Stanisław Jabłonowski, InformacyjaJMPanu Alehandrowi Jabłonowskiemu, staroście buskiemu, kochanemu synowcowi memu do cudzych krajów Anno 1728, w: Przestrogi i nauki dla dzieci..., s. 51-60. S J. Jabłonowski, Instrukcyja synom·. StanisławJan Pouczenia dotyczące edukacji syna, w: Ojcowskie synom Jabłonowski, Kopia instrukcyjej napisanej własną ręką
przestrogi..., s. 327-328. Jaśnie WielmożnegoJmciPana Stanisława naJabłonowie O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEj
Jabłonowskiego wojewody i generała ziem ruskich, hetmanapolnego koronnego wielkiej ehpektatywy E. A. Kuropatnicki, Krótkie napomnienie: Eweryst Andrzej Kuropatnicki, Krótkie napomnienie od kochającego synomJaśnie Wielmożnym Ich Mciom PanomJanowi ojca dane ukochanemu synowi swemu Im PanuJózefowi i AleksandrowiJabłonowskim naperegrynacyją Ksaweremu Kuropatnickiemuprzy odjeździe na nauki do cudzych krajów danej, w: Ojcowskie synom do konwiktu rzeszowskiego Scholarum Piarum Anno przestrogi..., s. 473-481. 1776Die22 7bris z Tarnowca, w: Przestrogi i nauki S.J. Jabłonowski, Adytament do instrukcyjej·. Stanisław Jan Jabłonowski, Wyprawując synów moich z Pragi do Paryża dla dzieci..., s. 301-306. S.H. Lubomirski, Instrukcyja synom moim: Stanisław do danej na ten czas, gdy wyjeżdżali z Polski do Pragi, Herakliusz Lubomirski, Instrukcyja synom moim instrukcyjej ten daję adytament, w: Ojcowskie synom do cudzych krajów ode mnie wyprawionym Theodorowi przestrogi..., s. 481-489. i Franciszkowi Lubomirskim wJazdowie2g novembris S.J. Jabłonowski, Informacja dla Stanisława Rzewuskiego·. Stanisław Jan Jabłonowski, InformacyjaJego Mci Panu Stanisławowi Rzewuskiemu starościcowi chełmskiemu, А ібдд, w: Ojcowskie synom przestrogi..., s. 547-551. S. Lubomirski, Napominania dane synom: Stanisław Lubomirski, Napominania Stanisława Lubomirskiego, jadącemu do cudzych krajów, odJW. Jego Mci Pana wojewody natenczas ruskiego, dane synom, Alebandrowi Jabłonowskiego, hetmana wielkiego koronnego 1682 Anno, iJerzemu, na naukach w cudzych krajach będącym, w: Ojcowskie synom przestrogi..., s. 497-502. S.W.
Jabłonowski, Dla starosty buskiegojadącego do cudzych krajów·. Stanisław Wincenty Jabłonowski, DlaJmci Pana starosty buskiegojadącego do cudzych krajów od całym sercem kochającego bratajego i sługi starosty białocerkiewskiego, w: Przestrogi i nauki dL· dzieci..., s. 67-75. M. Kawiecki, Refleksyje do przyszłejperegrynacyi·, Marcin w latach 1632-1634,ví: Ojcowskie synom przestrogi..., s. 267-176. J. Michałowski, Fili: Jakub Michałowski, Fili, w: Ojcowskie synom przestrogi..., s. 341-348. K. z Miłkowskich Mieroszewska, Reflebyje względem zachowania się: Katarzyna z Miłkowskich Mieroszewska, Refleksyje względem zachowania się przyzwoitego w wielkim świecie zpożytkiem na całe Kawiecki, Refleksyje do przyszłejperegrynacyiJmćPana życie, w: BłogosławieństwoJackowi Mieroszewskiemu starosty chełmskiego a s.p. JmćPana wojewody wołyńskiego synowi memu dane wyjeżdżającemu do Lublina dnia podaneJW. JmćPanu hetmanowi wielkiemu koronnemu 24 kwietnia I7ÇI roku, w. Przestrogi i nauki dla dzieci..., ojcujego przezJmćPana Kawieckiego guwernera tegoż, w: Przestrogi i nauki dla dzieci..., s. 15-27. Konsyderacyje·. Konsyderacyje strony wysłania bięcia s. 405-417. J.W. Mniszech, Instrukcyja z potrzebnymiprzestrogami: JózefWandalin Mniszech, Instrukcyja zpotrzebnymi Janusza do cudzej ziemi. Pociechi i pożytki, dla których przestrogamiJW.JP[anu]Jerzemu Mniszchowi, KsiążeJeMjedynego syna mając kosztem i [z] asysternyją podkomorzemu litewskiemu wyjeżdżającemu do cudzych niemałą, umyśliłgoprędko w tę drogę wyprawić, w: krajów przypożegnaniu z benedykcyją ojcowską dana, Ojcowskie synom przestrogi.,., s.
187-197. a do pilnej uwagi i obserwy zalecana odJWJMci Pana S. Kryski, Informacja synom do Włoch: Stanisław Kryski, InformacyjaJego Mścipana Stanisława Kryskiego, wojewody mazowieckiego, synom swym do Włoch, Panu JózefaMniszcha, marszałka wielkiego koronnego, w: Przestrogi i nauki dla dzieci..., s. 111-116. P. Myszkowski, Instrukcja dla syna: Piotra Myszkowskiego, Wojciechowi i Panu Szczęsnemu, w: Ojcowskie synom kasztelana lubelskiego instrukcja dla syna z 1602 r, w: przestrogi..., s. 33-34. Ojcowskiesynomprzestrogi..., s. 65-75. BIBLIOGRAFIA 403
Nieznana autorka, Przestrogi matki synom swoim dane·. Nieznana autorka, Przestrogi matki synom swoim dane, w: Przestrogi i nauki dla dzied..., s. 421-446. 0przedsięwzięciu peregrynacyjej, w: Ojcowskie synom przestrogi..., s. 555-557. Z. Ossoliński, Instrukcja dla syna·. Zbigniew Ossoliński, InstrukcjaJerzemu Ossolińskiemu dana od ojcajego w Zgórsku na wyjezdnym do Lovanium die. 14. maja R.P. 1613, w: Ojcowskie synom przestrogi..., s. 149-152. J. Ostroróg, Listy do synów·. Jan Ostroróg Listy do synów, w: Ojcowskie synom przestrogi..., s. 97-130. A. Piaseczyński, Instrukcja dla syna·. Aleksander Piaseczyński, Instrukcja dla syna, w: Ojcowskie synom przestrogi..., s. 333-338. J. Ponętowski, Fragmenta z listu do syna: Jakub K. Radziwiłł, Nadgeneralną o instytucyji syna mego: Krzysztof Radziwiłł, Nadgeneralną o instytucyji syna megoJanusza Radziwił[ł]a informacyją, te ode mnie Krzysztofa Radziwiłjłja Księcia na Birżach i Dubinkach, hetmana polnego W[ielkiego] Ks[ięstwa] Litewskiego] punkta są Panu Przypkowskiemu powierzone, do tegoż syna mego ściągające się, w: Ojcowskie synom przestrogi..., s. 238-244. K. Radziwiłł, Informacyja danaJanuszowi: Krzysztof Radziwiłł, InformacyjaJO KsiążęciaJMci Krzysztofa Radziwiłła dana synowi swemuJanuszowi, gdy do cudzych krajówjachal roku 1628, w: Ojcowskie synom przestrogi..., s. 234-237. K. z Pociejów Radziwiłłowa, Przestrogi, czyli maksymy: Karolina z Pociejów Radziwiłłowa, Przestrogi, czyli Ponętowski, Fragmenta z listu tegoż Pana Castell. maksymyJ.O. Ks.Jmci z Pociejów Radziwiłłowej, Brzeskiego, które do syna do Wioch i do Niemiecpisał, w:
podkomorzynej Wielkiego Księstwa Litewskiego dane Ojcowskie synom przestrogi..., s. 37-38. M.K. Radziwiłł zw. Sierotka, Admonitorium: Mikołaj Krzysztof Radziwiłł zw. Sierotka, Admonitorium, w: Ojcowskie synomprzestrogi..., s. 85-89. M.K. Radziwiłł zw. Rybeńko, Instrukcyja dla pana synowi swemujadącemu do WiedniaJ.O. Ks.Jmci Jerzemu Radziwiłłowi, podkomorzycowi Wielkiego Księstwa Litewskiego roku 1766, w. Przestrogi i nauki dla dzieci..., s. 255-267. A. z Sanguszków Radziwiłłowa, Instrukcyja synowi memu: Ronchberga: Michał Kazimierz Radziwiłł zwany Anna z Sanguszków Radziwiłłowa, Instrukcyja synowi Rybeńko, Instrukcyja dla İmci Pana Ronchberga memu Hieronimowi dziecię Radziwiłlowe, w: Przestrogi guwerneraJ.0.0. książątIchmców ordynatów nieświeskiego i olyckiego, w: Przestrogi i nauki dla dzieci..., s. 111-115. K. Radziwiłł, Informacyja dla Steckiewicza: Krzysztof i nauki dla dzieci..., s. 83-92. A. z Sanguszków Radziwiłłowa, Informacyja księdzu Latourowi: Anna z Sanguszków Radziwiłłowa, InformacyjaJego Mości hiędzu Latourowi Radziwiłł, Informacyja ode mnie Krzysztofa Radziwiłła archidiakonowi białostockiemu, gubernatorowi syna księcia na Birżach i Dubinkach, hetmanapolnego mego Hieronima,jadącego do cudzych krajów, dana, w: Wielkiego Księstwa Litewskiego z strony dozoru i ćwiczenia syna megoJanusza dana słudze mojemu Przestrogi i nauki dla dzieci..., s. 93-96. A. z Sanguszków Radziwiłłowa, Informacyja Panu urodzonemupanu Adamowi Steck[i]ewiczowi w Lubczu, stolnikowi: Anna z Sanguszków Radziwiłłowa, w: Ojcowskie synomprzestrogi..., s. 198-206. InformacyjaJmćPanu stolnikowi do
dyspozycyi całego K. Radziwiłł, Informacyjajak postępować w drodze i na miejscu: Krzysztof Radziwiłł, Informacyja, według której syn mój książęJanusz Radziwił[ł] i słudzyprzy nim dworu syna mego, w: Przestrogi i nauki dla dzieci..., s. 97-103. W.P. Rzewuski, Informacyja panu Rulikowskiemu: będący tak w drodze,jako na miejscupostępować sobie Wacław Piotr Rzewuski, InformacyjaJegomości Panu mają, w: Ojcowskie synomprzestrogi..., s. 207-233. Rulikowskiemu die 12 Februarii 1759 w Podhorcach, w : Przestrogi i nauki dla dzieci..., s. 157-160. 404 O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ
W.P. Rzewuski, Informacyja synowiJózefowi·. Wacław К. Sołtyk, Instrukcyja ks. kantorowi krakowskiemu: Piotr Rzewuski, Informacyja synowi memuJózefowi Kajetan Sołtyk, Instrukcyja do cudzych krajów dana w Podhorcach R.P. 17¡s D. Augusti, w: Przestrogi wyjeżdżającemuJmci ե. Kantorowi krakowskiemu dana i nauki dla dzieci..., s. 164-168. od bięcia biskupa krakowskiego, stryjajego na Promniku, WP. Rzewuski, Informacyja synowi memu Sewerynowi·. Wacław Piotr Rzewuski, Informacyja synowi memu Sewerynowi do Wiednia i dalszych cudzych krajów jadcļcemu dana dnia 14 Februarii Roku Pańskiego 1759 w Podhorcazh,·«: Przestrogi i nauki dla dzieci..., s. 15Z-156. J. Sobieski, Instrukcja dla brata·. Jakub Sobieski wojewodzie lubelski, swemu najukochańszemu bratuJanowi, wyruszającemu poza granice Królestwa...,·«: Ojcowskie 20 Aug. 176s, w: Przestrogi i nauki dla dzieci..., s. Z19-Z30. K. Sołtyk, Instrukcyja swemu synowcowi: Kajetan Sołtyk, Instrukcyja Jaśnie Oświeconego KsiążęciaJmci Sołtyka, biskupa krakowskiego, swemu synowcowi, Stanisławowi, kasztelanicowi warszawskiemu, pisana w Kałudze w czasie niewoli tegożJ.O. książęciaJmci roku 1771, w: Przestrogi i nauki dla dzieci..., s. 181-191. A.E z Gnińskich Zamoyska, Informacja synom moim: synom przestrogi..., s. 157-174. J. Sobieski, Instrukcja krakowska: Jakub Sobieski, Anna Franciszka z Gnińskich Zamoyska, Informacja InstrukcyjaJmć PanaJakuba Sobieskiego wojewody synom moim do cudzych krajówpowtórniejadącym, bełskiego, starosty krasnostawskiego, danaJmć Panu oprać. A. Kucharski, w: Ojcowskie synom przestrogi..., Orchowskiemu,jako
dyrektorowiJmć Pana Marka, Jana Sobieskich, wojewodziców bebkich, gdy ich na studia s. 536-541· А.СҺ. Załuski, Krótkiepouczenie: Andrzej Chryzostom do Krakowa oddawał, przezpunkta pisana w: Ojcowskie Załuski, Krótkiepouczenie o dwojakim aspekciepodróży - synom przestrogi..., s. 185-311. duchowym ifizycznym, w: Ojcowskie synom przestrogi..., J. Sobieski, Instrukcja paryska: Jakub Sobieski, Instrukcja s. 443-462.. synom moim do Paryża, w: Ojcowskie synom przestrogi..., s. зіі-ЗЧ- ŹRÓDŁA Archiwalne Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie (ag ad) agad Archiwum Radziwiłłów (ar) ii, ks. agad 63 AR, II, Rękopisy Biblioteczne nr 83, 84 agad ar, iv, Archiwum Narodowe w Krakowie (Odział na Wawelu) (ank) Archiwum Podhoreckie, 1,104, II130 Archiwum Młynowskie Chodkiewiczów, 185 178,318 AGAD AR, rękopisy biblioteczne, XV-Z76 Archiwum Nauki PAN i pau, к in-161 Henryk Barycz. AGAD AR, V, 18566 AGAD AR, XI, dokumenty familijne 37,136,164 Materiały warsztatowe AGAD AR, XI, dokumenty familijne, akta niesygnowane AGAD Archiwum Potockich z Łańcuta, 1795 agad Archiwum Publiczne Potockich, 51 agad Archiwum Zamoyskich (az), agad Biblioteka im. Wróblewskich Litewskiej Akademii Nauk w Wilnie, F 148-147, F-13-4006 74z, 546,1380 Zbiór Branickich z Suchej, sygn. 41/55 BIBLIOGRAFIA 405
Biblioteka Jagiellońska (bj), rękopisy 59, no, 1179,3036, 9642 ii, Przyb. 2/52 Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. Wasyla Stefanyka (lnnbu), fond 5, op. i, rkps 1311 LNNBU, Archiwum Sapiehów z Krasiczyna, zespół 103, Biblioteka Kórnicka pan (bk pan) 925,1396 sygn. 83è LNNBU, sygn. 5271 Biblioteka Książąt Czartoryskich (bcz), 108, 558,783IV, 1152 ii, 1192,1372,1640,1897,2214 iv, 3031 iv, 6288 iii, 1.1 Biblioteka Narodowa (bn) BOZ, 847,1161,1466, 6891 Biblioteka Narodowa π 1455, ni 6634 LNNBU, sygn. 575 lnnbu, fond 5, op. i, sygn. 198 Moravský zemský archiv v Brně (mza Brno), Rodinný archiv (ra) Ditrichštejnů, inv. č. 1583, sygn. 738 Biblioteka Naukowa pau i pan w Krakowie, 343,1760 Muzeum Narodowe w Krakowie, sygn. 22 Biblioteka Polska w Paryżu, sygn. 215, s. 210-215 Österreichisches Staatsarchiv Wien (östa), Allgemeine Verwaltungsarchiv (ava), fa Harrach, к. 677 Biblioteka Raczyńskich, 31, nr 107 Státní oblastní archiv v Zámrsku (soa Zámrsk), Rodinný Biblioteka Uniwersytetu Lwowskiego, Zbiór Rękopisów, 101 iii, 112,262IV Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego, Dział Rękopisów 263 archiv (ra) Šliků, inv. č. 627, RA Kinských (Chlumec nad Cidlinou), inv. č. 336, sign. 237 Zaklad Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu (znío): 129/11,130/11,131/11,132/11,1856,11624 ui Biblioteka Uniwersytetu Wileńskiego, zespół 3, sygn. 1685 Zamek Królewski w Warszawie, sygn. 112 Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy Zámek Nelahozeves, Lobkovicové roudničtí, rodinný we Lwowie (cpahu Lwów), fond 181, op. 2, sygn. 2999; archiv, sygn. A 31 fond 181, op. 476 Starodruki Andreae
Chrysostom in Załuskie Załuski primo Kijoviensis postea Plocensis nunc Varmiensis episcopi [...] epistolaram historico-familiarium, tomi I pars II, Brunsbergae 1710. Berchtold Leopold von, An Essay to direct and extend the Inquiries ofpatriotic TravelUrs, London 1789. Chmielowski Benedykt, Nowe Ateny albo akademia wszelkiey scyencyipełna, część wtóra, Lwów 1746. Drews Jan, Dystrakcyepodróżnychpobożne, uczone i ucieszne. DL·pobożnych i ciekawych peregrynantów, Częstochowa 1751. Fredro Andrzej Maksymilian, Vir Consilii monitis ethicorum necnonprudentiae civilispraeludente 40Ճ O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ
apparatus oratorii copia ad civiliter dicendum instruētus, Lwów 1730. Piotrkowczyk Aleksy, Nagrobek pobożności chrześcijańskiej i postępków synowi koronnemu należytych, w kazaniu Haur Jakub Kazimierz, Sklad albo skarbiec znakomitych sekretów ekonomiej ziemiańskiej, Kraków 1693. InstrukcyaJakuba Sobieskiego kasztelana krakowskiego, oyca królaJana III, dana Orchowskiemu z strony synów. Z manuskryptu przedrukowana, Warszawa 1784. Jaśkiewicz Mikołaj, Polityk chrześcijański albo przestrogi i uwagi chrześcijańsko-polityczne wszelkiemu stanowi służące..., Warszawa 1757. Lasseis Richard, The Voyage ofItaly, or A CompleatJourney through Italy in Two Parts, Paris 1670. M. Antonii Mureti I.C. ac cuius R. Institutie puerilis nad ciałem Jaśnie Wielmożnego PanaJana z Zebrzydowic Zebrzydowskiego, miecznika koronnego, Kraków 1641. Posselt Franciszek, Apodemik oder die Kunst zu reisen, Lipsk 1795. Pyrckmair Hilary, Commentariolus de arte apodemica seu vera peregrinând։ ratione, Ingolstadt 1577. Starowolski Szymon, Reformacya obyczaiow polskich, Kraków 1656. Starowolski Szymon, Votum o naprawie Rzeczypospolitej, bmw. 1625. Sylwiusz Bartłomiej, Kopie Zamoyskich przyozdobione ad M. Antoniůmfratrisfil. Eiusdem Monodia in abo kazanie na pogrzebieJaśnie Wielmożnego Pana,Jego Christophorum Thuanumprincipem senatusparisiensis; Miłości Pana Tomasza Zamoyskiego..., Zamość 1638. etin utrumquepoema, Paris 1585. Mieszkowski Piotr, Institutie peregrinationum peregrinantibusperoportuna, Lowanium 1625. Nemeitz Joachim Christoph, Séjour de Paris odergetreue Anleitung, welchergestalt Reisende von Condition
sich zu verhalten haben..., Frankfurt 1728. Türler Hieronim, Deperegrinatione et agro neapolitano libri II, Strasburg 1574. Woyniłowicz Michał, Nayniższy z Naywyższego. Iaśnie Wielmożny lego M. Pan Alexander Hilary Polubiński, MarszałekNaywyższy W.X.L., Wilno 1680. Zwinger Teodor, Methodus apodemica, Bazylea 1577. Neugebauer Salomon, Tractatus deperegrinatione metodo naturali conscriptas Ac historieis, ethicis,politicisque exemplis illustratus studio..., Basileae 1605. Źródła drukowane Album studiosorum Academiae Lugduno Batavae MDLXXV-MDCCCLXXV, Hagae Comitum 1875. Archiwum Domu Radziwiłłów. Listy ks. М.К. Radziwiłła Sierotki,Jana Zamoyskiego, Lwa Sapiehy, Kraków 1885 (Scriptores Rerum Polonicarum, 8). Archiwum nacji pobkiej na uniwersytecie padewskim (iį )2֊i74s), przyg. Henryk Barycz, Wroclaw 1971. Augustyniak Urszula, Instrukcja Bogusława Radziwiłła Augustyniak Urszula, Testamenty ewangelików reformowanych w Wielkim Księstwie Litewskim, Warszawa 1992. Barycz Henryk,Jakuba Sobieskiego instrukcja pedagogiczna dla brataJana przedjego wyjazdem na peregrynację zagraniczną (1620), Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, „Prace Historyczne”, 81 (1987). Billewicz Teodor, Diariuszpodróży po Europie w latach dla opiekunówjego córki, Ludwiki Karoliny (Przyczynek 1677-1678, z rękopisu odczytał, wstępem i komentarzem do edukacji młodej ewangeliczki w końcu xvii wieku), opatrzył Marek Kunicki-Goldfmger, Warszawa 2014. „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 36 (1991), s. 215-235. BIBLIOGRAFIA 407
Bujakowski Zygmunt, Dwa pedagogiczne traktatypolskie książętom Wiszniowieckim synom moim ode i Oświaty w Polsce”, 14 (1914), s. 313-347. mnie dana w Warszawie d. 13 sierpnia roku 1643, Diejüngere Matrikel der Universität Leipzig 1334-1804, wyd. G. Erler, 1.1: Personenregister, Lepzig 1909. Długosz Józef, Rady wychowawcze ambasadora de Bethune’a dla Lubomirskich, „Sobótka”, 51 (1996), z. 1-3, s. 153-156. Duchińska Seweryna, Listy biężny Izabeli z hr. Flemmingów Czartoryskiej do starszego syna księcia Adama, Kraków 1891. Dziennik podróżyJózefaJerzego Hylzena z lat 1732-1734, oprać. Arvydas Pacevičius, Joanna Orzeł, Stanisław Roszak, Wilno 1013. Dziennikpodróżypo EuropieJana i Marka Sobieskich przez Sebastiana Gawareckiegoprowadzony oraz przydana instruL·ja ojcaJakuba Sobieskiego wojewody ruskiego dana synomjadącym zagranicę, Warszawa 1883. Fredro Andrzej Maksymilian, Przysłowia mówpotocznych albo przestrogi obyczajowe, radne, wojenne, Wrocław 1809. Fredro Andrzej Maksymilian, Przysłowia mów potocznych albo przestrogi obyczajowe, radne wojenne, wyd. Kazimierz J. Turowski, Sanok 1855. Fredro Andrzej Maksymilian, Scriptorum seu togae et belli notationumfragmenta, tlum. Jagoda Chmielewska, „Dzieje Dobroczynności Krajowey i Zagraniczney z Wiadomościami ku Wydoskonaleniu jey Służącemi”, 1 (i8z3), s. ZOZ-Z08. InformacyaJMPanu Stanisławowi Rzewuskiemu starolcicowi chełmskiemu,jadącemu do cudzych krajów, odJMPanaJabłonowskiego, hetmana wielkiego koronnego, „Tygodnik Ilustrowany”, 9 (1864), nr ząz. Instrukcja hetmana StanisławaJabłonowskiego do synów Jana Stanisława i AlebandraJana z
1682 r, w: Społeczeństwo a rodzina, red. Andrzej Karpiński, Warszawa zon (Społeczeństwo Staropolskie. Seria Nowa, t. 3), s. 39-61. InstrukcyaJakuba Sobieskiego kasztelana krakowskiego ojca królaJana III dana panu Orchowskiemu ze strony synów, wyd. drugie przez ks. Ludwika Adama Jucewicza, Wilno 1840. InstrukcyaJWJM. Pana wojewody ruskiego (Jakuba Sobieskiego ojca królaJana III) Ichmościom panom synom do cudzych krajówjadącym 1643. Z autografu Biblioteki Willanowskiejpowtórnie wydana przez Stanisława Przyłęckiego, Warszawa 1865. Jasia Ługowskiego podróże do szkól w cudzych krajach Bartłomiej Bednarek, wstępem opatrzył Marek Tracz- 1634-1643, oprać, i wstępem poprzedziła Krystyna Tryniecki, Warszawa Z015. Muszyńska, Warszawa 1974. Frycz Modrzewski Andrzej, 0poprawie Rzeczypospolitej, w: tenże, Dzieła wszystkie, 1.1, Warszawa 1953. Gawarecki Sebastian, Diariusz drogi. PodróżJana i Marka Sobieskich po Europie 1646-1648, oprać, i wstępem opatrzył Marek Kunicki-Goldfinger, Wilanów 1013, s. 65-78. Gliczner Erazm, Książki o wychowaniu dzieci, Kraków 1876. Górski Jakub, Radapańska, wyd. Wiktor Czermak, Kraków 189z. Hieronima Floriana Radziwiłła diariusz ipisma różne, opracowanie i wstęp Maria Brzezina, Warszawa 1998. 408 InformacyaJanuszowi i Michałowi Korybutom XVI-XVII wieku, „Archiwum do Dziejów Literatury O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ Karpiński Franciszek, Historia mego wieku i ludzi, z którymi żyłem, oprać. Roman Sobol, Warszawa 1987. Kelionė po Europą sujaunuoju kunigaikščiu Ostrogiškiu. 1667-1664 metą dienoraštis, oprać. Kazimieras Jonas Vaišnoravičius, tl. Birutė
Mikalonienė, Wilno Z009. Kochanowski Jan, Satyr, albo Dziki Mąż, w: Jan Kochanowski, Dzielapolskie, 1.1, oprać. Julian Krzyżanowski, Warszawa 1967. Kołłątaj Hugo, Stan oświecenia w PoUce w ostatnich latach panowania Augusta III (1730-1764), z przedmową Henryka Mościckiego, Warszawa 1905.
Korespondencja Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej, kasztelanowej krakowskiej, t. 3:Jaśnie Oświecona Moscia Księżno Dobrodziejko. Rodzina,przyjaciele i klienci (wybór), oprać, i wyd. Bożena Popiołek, Urszula Macieja Rywocktego księgi.peregrynackie (1384-1387), wyd. Jan Czubek, Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce, t. xii, 1910, s. 194. Majchrowicz Franciszek, Instrukcja wychowawcza Kicińska, Agnieszka Słaby, Warszawa-Bellerive-sur- kasztelana Ewarysta Andrzeja Kuropatnickiego dla syna Allier 1016. Józefa Ksawerego, udającego się na naukę do kolegům Korespondencja Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej, kasztelanowej krakowskiej, 1.1 : Z serca kochająca żona i uniżony sluga. Listy Elżbiety z Lubomirskich rzeszowskiego Scholarum Piarum w roku 1776, „Przyjaciel Szkoły”, 19-20 (1923), s. 403-410. Markiewicz Anna, Instrukcja wojewody ruskiego Jana Sieniawskiej do męża Adama Mikołaja Sieniawskiego StanisławaJabłonowskiego dla wyruszającego w podróż z lat 1688-1726, oprać. Bożena Popiołek, Urszula zagraniczną bratankaJózefa AleksandraJabłonowskiego Kicińska, Agnieszka Słaby, Warszawa-BeIlerive-sur- z 1728 roku, „Studia Historyczne”, 50 (2007), z. 1(197), Allier 2016. KorespondencyjaJana Karola Chodkiewicza, oprać, i opisał Władysław Chomętowski, Warszawa 1875. Kossowicz Jan Michał, Diariuszpodróży po Europie (16821688), oprać., wstęp i komentarz Anna Markiewicz, Warszawa 1017. Koźmian Kajetan, Pamiętniki, 1.1, Wrocław 1971. Kromer Marcin, Polska, czyli o położeniu, ludności, obyczajach, urzędach i sprawach Królestwa Polskiego księgi dwie, oprać. Roman Marchwiński,
Olsztyn 1984. Kucharski Adam, Instrukcja podróżna Anny Zamoyskiej dla synów odbywających peregrynacjepo Europie na przełomie xvii i xviii wieku, „Czasy Nowożytne”, 15 (2.012.). Kurdybacha Łukasz, Wychowanie Aleksandra iJerzego Lubomirskich w xvii wieku, „Minerwa Polska”, 1929, s. 139-156. Listy Kazimierza Nestora ks. Sapiehy w latach 1773, 1774,177s i 1776 do matkipisane z podróży zagranicą z autografów zbioruJ. Kraszewskiego, Wilno 1851. Listy Krzysztofa Opalińskiego do brata Łukasza 1641-1633, oprać. Roman Pollak, Wrocław 1957, s. 486. Lubomirski Stanisław Herakliusz, Rozmowy Artaksesa s. 79-89. Matuszewicz Marcin, Diariusz życia mego, 1.1:1714-1737, t. 2:1738-1764, oprać, i wstępem poprzedził Bohdan Królikowski, Warszawa 1986. Moszyński Augustyn, Dziennik podróży do Francji i Włoch..., wyboru dokonała i z franc, przełożyła Bożena Zboińska-Daszyńska, Kraków 1970. Muret Marc-Antoine, Wiersz pisany do synowca, tłum. Antoni Moszyński, Wilno 1829. Na schyłku dni Rzeczypospolitej. Kartki z pamiętnika Michała Starzeńskiego (1757-1793), wyd. Henryk Mościcki, Warszawa 1914. Niemcewicz Julian Ursyn, Pamiętniki czasów moich, 1.1, oprać. Jan Dihm, Warszawa 1957. 0 wychowaniu królewicza, w: Wybórpism pedagogicznych Polski doby Odrodzenia, oprać. Józef Skoczek, Wrocław 1956, s. 3-72. Ojcowskie synom przestrogi. Instrukcje rodzicielskie (xvi-xvil w.), wstępem i objaśnieniami opatrzyły Dorota Żołądź-Strzelczyk i Małgorzata Ewa Kowalczyk, Wrocław 2017. Opaliński Krzysztof, Satyry, oprać. Lesław Eustachiewicz, Wrocław 1953. i Ewandra, w: tenże, Wybórpism, oprać. Roman Pollak, Opaliński
Krzysztof, Wybór satyr, Kraków 1950. Wrocław 1953. Ossoliński Jerzy, Pamiętnik (1595-1621), oprać. Jan Kolasa, Lubomirski Stanisław Herakliusz, Wybórpism, oprać. Roman Pollak, Wrocław 1953. Jarema Maciszewski, red. Władysław Czapliński, Wrocław 1952 (wyd. 2004). BIBLIOGRAFIA 409
Ossoliński Jerzy, Pamiętnik, oprać, i wstępem poprzedził Władysław Czapliński, Warszawa 1976. Ostroróg Jan, Listy do synów, w: Wybórpism pedagogicz Brückner, 1.1, Lwów 1907. Przestrogi i nauki dla dzieci. Instrukcje rodzicielskie (xviii w.), nych Polski doby Odrodzenia, oprać. Józef Skoczek, wstępem i objaśnieniami opatrzyły Małgorzata Ewa Wrocław 1956, s. 435-476. Kowalczyk i Dorota Żołądź-Strzełczyk, Wrocław 2017. Pamiętnik Felicjana Junoszy Piaskowskiego podstolego podlaskiego, majoraJKMci,począwszy od roku ібдо, Lwów 1865. Pamiętnik ks.Jana Nepomucena Kossakowskiego biskupa wileńskiego, „Biblioteka Warszawska”, z (1895), s· 195-2.37· Pamiętnik Wacława Borejko, w: Pamiętniki domowe, zebrane i wydane przez Michała Grabowskiego, Warszawa 1845. Przyborowski Józef, Kilka nieznanych listów, „Biblioteka Warszawska”, 2 (1895), s. 159-161. Radoliński Wojciech, Pamiętnikpodróży odbytej roku 1661-1663 po Austryi, Włoszech i Francyi, wyd. Zygmunt Celichowski, Toruń 1874. Radziwiłł Karol Stanisław, Diariuszperegrynacji europejskiej (1684-1687), wstęp i oprać. Adam Kucharski, Toruń 201։. Reiseinstruktionenfür Christoph Ernst undLudwig PamiętnikiJózefa Kossakowskiego biskupa inflanckiego Reinhold Fuchs von Bimbach, verfasst von Hans von 1738-1788, wyd. Adam Darowski, Warszawa 1891. Bibrafür Maria Amalia Fuchs von Bimbach imJuli PamiętnikiJózefa Wybickiego senatora wojewody Królestwa 1683, w: Studium undKavelierstour derfränkischen Polskiego, cl. i, przedmowa Henryka Mościckiego, Reichsritter Christopch Emst und Ludwig Reinhold Fuchs Warszawa 1905. von Bimbach 1681 bic 1686. Briefe
undDokumente, hrsg. Pamiętniki biędza Pstrokońskiego kanonika katedralnego gnieźnieńskiego z rękopisu wydane przez Edwarda Raczyńskiego, Wrocław 1844. Pasek Jan Chryzostom, Pamiętniki, oprać. Władysław Czapliński, Wrocław 1979. PeregrynacjaJana Heidensteina przez Belgię, Francję i Włochy w roku 1631 zaczęta a w roku 1634 zakończona, wstęp i opracowanie Zdzisław Pietrzyk, Kraków 2005. Petrycy z Pilzna Sebastian, Przydatki do Ekonomiki Volker Rößner, Neustadt/Aisch 2003. Rej Mikołaj, Żywot człowieka poczciwego, oprać. J. Krzyżanowski, Wrocław 1956. Rok Bogdan, Szhchecka instrukcja wychowawcza i biblioteczka domowa z Ipołowy xviii w., w: Studia i materiały z dziejów nowożytnych, red. Krystyn Matwijowski, Stefania Ochmann-Staniszewska, Wrocław 1995, s. 223-233. Rywocki Maciej, Autobiografia,w: Antologiapamiętników Arystotelesowej, w: tenże, Pisma wybrane t. 2, oprać. polskich xvi wieku, red. Roman Pollak, wybór i oprać. Wiktor Wąsik, Wrocław 1956. Stanisław Drewniak i Marian Kaczmarek, Wrocław Petrycy z Pilzna Sebastian, Przydatki do Polityki Arystotelesowej, w: tenże, Pisma wybrane, t. 2, oprać. Wiktor Wąsik, Wrocław 1956. Pisma do wieku i sprawJana Sobieskiego, oprać. Franciszek Kluczycki, 1.1, cz. i, Warszawa 1880. Pisma Stanisława Żółkiewskiego kanclerza koronnego i hetmana, wyd. Adam Bielowski, Lwów 1861. Potocki Wacław, Dzieła, oprać. Leszek Kukubki, słowem wstępnym poprzedziła Barbara Otwinowska, 1.1-3, Warszawa 1987. 410 Potocki Wacław, Ogródfraszek, wyd. Aleksander O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ 1966, s. 105. Rywocki Maciej, Księgiperegrynackie (1384-1587), wyd. Jan
Czubek, „Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce”, 12 (1910), s. 177-264. Sebastiana Petrycego Horatius Flaccus w trudach więzienia moskiewskiego ібод, wyd. Jan Łoś, Kraków 1914. Sobieski Jakub, Peregrynacjapo Europie [1607-1613]. Droga do Baden [1638], wyd. JózefDługosz, Wrocław 1991.
Sokołowski Wojciech, Instrukcja pedagogiczna dlaJanusza Radziwiłła do szkoły zborowej w Wilnie. Kartka z dziejów wychowania młodzieży szlacheckiej na Litwie w xvii wieku, „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, 32 (1989), s. 261-273. Statuta Ordynacji Zamojskiej od r 1189-1848, Warszawa 1902. Stephanides Adam, Mowa akademicka, w: Wybórpism pedagogicznych Polski doby Odrodzenia, oprać. Józef Skoczek, Wrocław 1956. TestamentyJana, Tomasza iJana „Sobiepana” Zamoyskich, oprać. Włodzimierz Kaczorowski, Opole 2007. Testamenty książątLubartowiczów-Sanguszków. Wybór tebtówźródłowych zlat 17yo-1S76, oprać. Testamenty szlachty Prus Królewskich z xvii wieku, oprać, i wyd. Jacek Kowalkowski i Wiesław Nowosad, Warszawa 2013. Traktat JDe institutione regii pueri”, wyd. Christian Gastgeber, Piotr Ołiński, Toruń 2016. Urywek wspomnień Józefa Rulikowskiego, wydany z obszerniejszego rękopisu (1731-1792), Warszawa 1862. Wybórpism pedagogicznych Polski doby Odrodzenia, oprać. Józef Skoczek, Wrocław 1956. Zachara Maria, Majewska-Lancholc Teresa, Instrukcja Krzysztofa II Radziwiłła dla synaJanusza, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 16 (1971), s. 171-184. Zwicker Samuel, Brewiarz apodemiczny zawierający doskonały, przyjemny ipożyteczny sposób przygotowania Jolanta Małgorzata Marszalska, Waldemar Graczyk, orazpodejmowaniapodróży..w. R. Dzięgielewski, Kraków 2011. Przygotowanie młodzieży do podróży akademickiej Testamenty szlacheckie z biąggrodzkich wielkopolskich zlat i6ļi-i6ss, wyd. Paweł Klint, Poznań-Wrocław 2008. Testamenty szlacheckie z hiąggrodzkich wielkopolskich z ևէ 1637-1680, wyd. Paweł Klint,
Wrocław 2011. w xvi-xviii wieku na przykładzie traktatów apodemicznych, w szczególności ,Jirewiarza apodemicznego” Gdańszczanina Samuela Zwickera, Gdańsk 2015, s. 385-422. Testamenty szlachty krakowskiej ХѴІІ-ХПІІ w., oprać. Alicja Falniowska-Gradowska, Kraków 1997. Opracowania Achremczyk StanisławJanaDrewsa dystrakcje dla pobożnych i ciekawych świata, w: Między barokiem a oświeceniem. Edukacja, wykształcenie, wiedza, red. Stanisław Achremczyk, Olsztyn 2005, s. 181-190. Anusik Zbigniew, Państwo i społeczeństwofrancuskie pierwszejpołowy xni wieku w oczach Polaków odwiedzających Francję, w : Staropolski ogląd świata, red. Bogdan Rok i Filip Wolański, Wrocław 2004, s. 107-127. Augustyniak Urszula, Dwór i klientela Krzysztofa Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, „Prace Flistoryczne”, 77 (1985), s. 21-35. Bartel Oskar, Melanchthon und Polen, w : Philipp Melanchthon. Humanist, Reformator, Praeceptor Germaniae, Berlin 1963, s. 227-236. Barycz Flenryk, Andrzej Maksymilian Fredro wobec zagadnień wychowawczych, Kraków 1948. Barycz Henryk, Dziejowe związki Polski z Uniwersytetem Karola w Pradze, „Przegląd Zachodni”, 3 (1948), Radziwiłła (1385-1640). Mechanizmypatronatu, s. 253-269 (http: //www.archiwumpz.iz.poznan.pl/ Warszawa 2001. Content/5i3/C_II_472-C_II_473BP-i948_3_35.pdf Banach Andrzej Kazimierz, Konwersjeprotestantów [dostęp: 3IV2020]). na katolicyzm w Koronie w latach is6o-i6oo. Zeszyty BIBLIOGRAFIA 411
Barycz Henryk, Pod urokiem humanistycznego Paryża, Chachaj Marian, Europejczycy czy Sarmaci? Tożsamość w: tenże, Z dziejówpokkich wędrówek naukowych staropolskich studentów ipodróżników we Włoszech, zagranicę, Wrocław 1969, s. 211-242. w: Staropolski ogląd świata. Rzeczypospolita Barycz Henryk, Podróżepolskie do Neapolu w xv-xvill w., w: tenże, Spojrzenie wprzeszłośćpolsko-włoską, Wrocław 1965-s· 77-I39· Barycz Henryk, Polacy na studiach naukowych w Rzymie wyobrażeń, red. Filip Wolański, Robert Kołodziej, Toruń 2009. Chachaj Marian, Metryki zagranicznych uniwersytetów w epoce odrodzenia, „Sprawozdania Polskiej Akademii i akademiijako źródło do dziejów kultury polskiej Umiejętności”, 40 (1935), nr 9. (xvi-xvil w.), w: Studia z dziejów epoki renesansu, red. Barycz Henryk, Rzecz o studiach w Krakowie dwóch generacji Sobieskich, Kraków 1984. Barycz Henryk, Uniwersytet Wiedeński w życiu umysłowym Polski, w: tenże, Z dziejów polskich wędrówek naukowych zagranicę, Wrocław 1969. Batowski Aleksander Konstanty, Rajnhold Hajdensztajn i Franciszek Bohomolecpisarze żywotajana Zamojskiego kanclerza i hetmana wielkiego koronnego, Lwów 1854. Bender Eva, Die PrinzenreiseBildungsaufenthalt und Kavalierstour im höfischen Kontextgegen Ende des ιγ. Jahrhunderts, Berlin гои. Bersohn Mathias, Polacy na uniwersytecie holońskim w xvi і xvii w., Kraków 1890-1894. Black Jeremy, The British and the Grand Tour, LondonSydney-Dover 1985. Bodniak Stanisław, Hieronim Baliński. Nieznany polemista katolicki ze schyłku xvi wieku, „Reformacja w Polsce”, rok 5,1928, nr го. Bramó Marek, „Ten wykwintny,
wykształcony Europejczyk”. Zagraniczne studia i podróże edukacyjne MichałaJerzego Wandalina Mniszcha w latach 1762-1768, Opole 2002. Brefeld Josephie, A Guidebookfor theJerusalem Pilgrimage in the Late Middle Ages, Groningen 1994. Budakov Vesselin, Richard Lasseis,Jean Gailhard and Henryk Zins, Warszawa 1979, s. 37-56. Chachaj Marian, Nowe szczegół)/ dotyczące wykształcenia Firlejów, w: mJanowieckie Spotkania Historyczne: „Mecenat kulturalny Firlejów. Firlejowie w tradycji lokalnej Lubelszczyzny , red. Andrzej Szymanek, Janowiec nad Wisłą 2001. Chachaj Marian, Orszak magnata odbywającegopodróż edukacyjną (wiek XVI-XVII1), w: Patron i dwór. Magnateria Rzeczypospolitej w xvi-xviii wieku, red. Ewa Dubas-Urwanowicz i Jerzy Urwanowicz, Warszawa 2006. Chachaj Marian, Wykształcenie Firlejów wxviXVII wieku, w : IJanowieckie Spotkania Historyczne Firlejowie , red. Andrzej Szymanek, Janowiec 1999. Chachaj Marian, Zagraniczna edukacja Radziwiłłów odpoczątku xvi do połowy xvii wieku, Lublin 1995. Chachaj Marian, Znajomośćjęzyka włoskiego w Rzeczypospolitej ХѴІ-ХѴШ wieku. Uwagi historyka, w: Staropohki ogląd świata - problem inności, red. Filip Wolański, Toruń 2007. Chachaj Marian, Związki kulturalne Sieny i Polski do końca xviii wieku. StaropoUcy studenci ipodróżnicy w Sienie. Sienieńczycy i ich dziela w Polsce, Lublin 1998. Chaney Edward, Quo Vadis? Travelas Education and the Richard Hurd: the Grand Tour Debate on theBenefits Impact ofItaly in the Sixteenth Century, w: The Evolution ofTravelfor the Nation, „ѵти Review: Studies in the ofthe Grand Tour. Anglo-Italian Cultural Relations
Since Humanities and Social Sciences”, 2 (2018). the Renaissance, London 1998. Chachaj Marian, Duchownijako opiekunowie staropolskich studentów w obcych krajach, w: Itinera clericorum. Kulturotwórcze i religijne aspekty podróży duchownych, red. Danuta Quirini-Poplawska i Łukasz Burkiewicz, Kraków 2014. 412 między okcydentalizmem a orientalizacją, t. 2: Przestrzeń O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJE] Chaniecki Zbigniew, Muzyka w Europie w relacjach polskichpodróżników, Warszawa 2005. Cieśla Michał, Dzieje naukijęzyków obcych w zarysie. Monografia z zakresu historii kultury, Warszawa 1974.
Conrads Norbert, Das Incognito. Standesreuen ohne Konventionen, w: Grand Tour. Adeliges Reisen und Europäische Kultur vom 14. Bis zum 18. Jahrhundert, hrsg. Reiner Babel, Werner Paravicini, Ostfildern 1004, s. 591-608. Conrads Norbert, Ritterakademien der Frühen Neuzeit. Bildung ак Standesprivilegen im 16. und 17. Jahrhundert, Göttingen 1982. Czapliński Władysław, Długosz Józef, Podróż młodego na przykładzie traktatów apodemicznych, w szczególności Brewiarza apodemicznego Gdańszczanina Samuela Zwickern, Gdańsk 2015. Fertig Ludwig, Die Hofmeister. Ein Beitrag zur Geschichte des Lehrerstandes und der bürgerlichen Intelligenz, Stuttgart 1979. Folaron Stefan, Mikołaj Taurelius i Polacy, Częstochowa Г981. Fołtyn Tomáš, Cestovní instrukcejako pramen k dějinám magnata do szkól (Studium z dziejów kultury XVI kavalírských cest (1640-1740), w: Celostátní studentská i xvii w.), Warszawa 1969. vědecká konference ,JIistorie 2003”. Liberec 8.-g. prosince Czubek Jan, Wstęp, w: Macieja Rywockiego Księgi peregrynackie (1384-1387), wyd. Jan Czubek, Kraków 19Ю (Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty Polsce, 1.12). Danysz Antoni, Instrukcje wychowawczeJakuba Sobieskiego, Poznań 1899, wydane także w: Studia z dziejów wychowania w Роксе, Kraków Г921, s. շրօ-231. Danysz Antoni, Młodzi Tuczyńscy w kolegiumjezuickiem w Ingokztadzie w latach 1634-1634, w: tenże, Studia z dziejów wychowania w Polsce, Kraków 1921, s. 232-256. Danysz Antoni, 0 wychowaniu królewicza. Traktat humanistyczno-pedagogiczny z roku IS02, Lwów 1902. Dembińska Maria, Pożywienie dziecka wpokkich źródłach historycznych,
„Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 28 (1980), nr 4, s. 48Г-497. 2003, red. M. Svoboda, Liberec 2006, s. 74-116. Freylichówna Judyta, Ideal wychowawczy szlachty polskiej w xvi i na początku xvii wieku, Warszawa 1938. Garms-Cornides Elisabeth, Hofmeister aufGrand Tour, w: Grand Tour. Adeliges Reisen und Europäische Kultur vom 14. Bis zum 18. Jahrhundert, hrsg. Reiner Babel, Werner Paravicini, Ostfildern 2005. Goszczyński Artur, Korespondencjajako źródło do badań nadpodróżami edukacyjnymi synów Lwa Sapiehy, w : Źródła do dziejów staropokkich podróży edukacyjnych, red. Dorota Żołądź-Strzelczyk i Małgorzata Ewa Kowalczyk, Wrocław 2017. Guidebook and Manuals, w: Linda Kay Davidson, David M. Gitlitz, Pilgrimage. Erom the Ganges Dembowska Maria, Czacki Michał, vr. psb, 4 (1938), s. 143. to Graceland. An Encyklopedia, 1.1, Santa Dębicki Ludwik, Puławy (1762-1830). Monografia z życia Barbara-Denver-Oxford 2002. towarzyskiego,politycznego i literackiego, t. 4, Lwów r888. Długosz Józef, Wstęp, w: J. Sobieski, Peregrynacja Heiss Gernot, Bildungs- und Reiseziele österreichischer Adliger in der Frühen Neuzeit, w: Grand Tour. po Europie [1607-1613]. Droga do Baden [1638], oprać. Adeliges Reisen und Europäische Kultur vom 14. bis Józef Długosz, Wrocław Г99Г. zum 18. Jahrhundert, hrsg. Reiner Babel und Werner Dumanowski Jarosław, Edukacja, prawo i wydatki. Miejsce wyhztałcenia w strategiach życiowych szlachty Paravicini, Ostfildern 2005. Instruktion ак Leerstelle der Verwaltungsgeschichte und wielkopokkiej w xviii wieku, w: Między barokiem der Quellenkunde. Zur Vorsteilungeines
Themenfeldes, a oświeceniem. Edukacja, wyhztałcenie, wiedza, red. w: Ordnung durch Tinte und Feder? Genese und Stanisław Achremczyk, Olsztyn 2005. Dworzaczek Włodziemierz, Górka Łukasz, w: psb, 8 (1959-1960), s. 409-4Г2. Dziţgielewski Roman, Przygotowanie młodzieży do podróży akademickiej w XVI-XVIII wieku Wirkungvon Instruktionen im zeitlichen Längsschnitt vom Mittelalter bis zum 20. Jahrhundert, hrsg. Anita Hipfinger, JosefLöffler, Jan Paul Niederkorn, Martin Scheutz, Thomas Winkelbauer, Jakob Wuhrer, Wien 2012, s. 13-27. BIBLIOGRAFIA 413
Kamecka Małgorzata, JDo cudzych krajów”. Edukacyjne podróże szlachtypolskiej do Francji w epoce saskiej, Pokka Złotego Wieku a Europa. Studia i szkice, Białystok 2012. wyboru dokonał i wstępem opatrzył Henryk Barycz, Kamecka Małgorzata, „Memorial expens na wojażu kasztelaniców bieckich jakoprzyczynek do badań nad Warszawa 1987. Kot Stanisław, Promieniowanie Strasburga na Polskę podróżami szlachty polskiej w xviii wieku, w. Nad w dobie humanizmu, w: tenże, Polska Złotego Wieku społeczeństwem staropolskim, 1.1 : Kultura - instytucje - a Europa. Studia i szkice, wyboru dokonał i wstępem gospodarka w хп-хпп stuleciu, red. Karol Łopatecki, opatrzył Henryk Barycz, Warszawa 1987, s. 487-508. Wojciech Walczak, Białystok 2007. Kamecka Małgorzata, „Po naukę świata i ludzi”. O zagranicznych podróżach Polaków czasów saskich, w: Między barokiem a oświeceniem. Edukacja, wybztałcenie, wiedza, red. Stanisław Achremczyk, Olsztyn 2005. Kamecka Małgorzata, Francja i Francuzi w oczach Kot Stanisław, Stosunki Polaków z Uniwersytetem Lowańskim (w500. rocznicę otwarcia Uniwersytetu wLowanjum), w : tenże, Pokka Złotego Wieku a Europa. Studia i szkice, oprać. Henryk Barycz, Warszawa 1987, s. 545-576. Kowalczyk Małgorzata Ewa, Matkijako autorki instrukcji dla synów wyjeżdżających wpodróż edukacyjną w czasach podróżników pokkich zprzełomu xvii i xviii wieku, staropolskich, w: Źródła do dziejów staropokkich ■w·. Anglosasi, Francuzi i Polacy - wzajemny wizerunek podróży edukacyjnych, red. Dorota Żołądź-Strzelczyk, dawniej i dziś, red. Piotr Guzowski i Małgorzata Kamecka, Białystok 2005. Kempa Tomasz,
Mikołaj KrzysztofRadziwiłł Sierotka (і14Ў֊і6іб) wojewoda wileński, Warszawa 2000: Konopczyński Władysław, MichałBrzostowski, w: PSB, î(i937).s. 51—55· Kopczyński Michał, Rodzinne gniazdo? Mieszkańcy Małgorzata Ewa Kowalczyk, Wrocław 2017, s. 91-104. Kowalczyk Małgorzata Ewa, Obraz Włoch wpokkim piśmiennictwie geograficznym ipodróżniczym osiemnastego wieku, Toruń 2005. Kowalczyk Małgorzata Ewa, Zagranicznepodróże Polek w epoce oświecenia, Łomianki 2019. Krzywy Roman, Apodemikum, w: Słownik rodzajów szlacheckich dworów w xvii i xviii w., w: Od narodzin igatunków literackich, red. Grzegorz Gazda, Słowinia do wieku dojrzałego. Dzieci i młodzież w Polsce, cl. i: Tynecka-Makowska, Warszawa 2007. Od średniowiecza do wieku xviii, red. Maria Dąbrowska i Andrzej Klonder, Warszawa 2002. Korzeniowski Józef, Zapiski i wyciągi z rękopisów biblioteka polskich i obcych, do Polski się odnoszących, Kubeš Jiri, Náročné dospívání urozených. Kavalirske cesty české a rakouské šlechty (.1620-17S0), Pelhřimov 2013. Kucharski Adam, Europejskaperegrynacja Karoև Stanisława Radziwiłła (1684-1687), w : Karol Stanisław i. Cesarska Biblioteka Publiczna w Petersburgu, Kraków Radziwiłł, Diariuszperegrynacji europejskiej (1684- 1910 (Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty 1687), wstęp i oprać. Adam Kucharski, Toruń 2011. w Polsce, 1.11). Kot Stanisław, Bazyleja i Polska (xv-xvn), w: tenże, Kucharski Adam, Grand Tour Tomasza, Michała i Marcina Zamoyskich zprzełomu xm i xviii wieku, Pokka Złotego Wieku a Europa. Studia i szkice, „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski wyboru dokonał, wstępem opatrzył
Henryk Barycz, i powszechnym”, 33 (2015), nr 2. Warszawa 1987. Kot Stanisław, Desrciptio gentium poetówpolskich xvii w., w: tenże, Polska Złotego Wieku a Europa. Studia i szkice, 414 Kot Stanisław, Polacy na studiach w Orkanie, w: tenże, Kucharski Adam, Instrukcje podróżne Wadawa Rzewuskiego dL· synów zpołowy xviii wieku, w: Źródla do dziejów staropokkich podróży edukacyjnych, red. wyboru dokonał, wstępem opatrzył Henryk Barycz, Dorota Żołądź-Strzelczyk, Małgorzata Ewa Kowalczyk, Warszawa 1987, s. 834-873. Wrocław 2017, s. 63-79. O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ
Kucharski Adam, Lektury oświeconego wojażera-Sarmaty w świetle katalogu hiąg zabranych w podróż przez Seweryna Rzewuskiego (1778), „Folia Toruniensia”, 17 (2.017). Kucharski Adam, Rodzinne tradycje magnackiego Grand Tour. Przykład Franciszka i Kazimierza Rzewuskich z lat Leibetseder Mathis, Die Kavalierstour·. Adlige Erziehungsreisen im 17. und 18. Jahrhundert, Kolonia 2004. Lipko Stanislaw, Podręczniki geografii w szkołach pokkich xviii wieku, „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, 9 (1966). Majewski Andrzej Adam, Aleksander Hilary Połubiński czterdziestych i sześćdziesiątych xviii wieku, w: Studia (1626-1670). Marszałek wielki litewski. Działalność z dziejów edukacji w Rzeczypospolitej Obojga Narodów polityczno-wojskowa, Warszawa 2017. Korony i Litwy, red. Kazimierz Puchowski i Joanna Orzeł, Wilanów 2019, s. 179-103. Kucharski Adam, Roszak Stanislaw, Wieczorek Agnieszka, 0podróżach edukacyjnych w xm Maksimowicz Krystyna, Młodość ipoczątki aktywności publicznej Seweryna Rzewuskiego, „Ze Skarbca Kultury”, 48(1989). Markiewicz Anna, „Grand Tour AlehandraJana iJana i xviii wieku -przypadek Rzewuskich, w: Społeczne Stanisława Jabłonowskich z lata osiemdziesiątych i kulturowe uwarunkowania edukacji Rzeczypospolitej xvii wieku, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu xvi-xviII wieku. Materiały z badań, część pierwsza, red. Jagiellońskiego, „Prace Historyczne”, 132 (2005). Kazimierz Puchowski, Warszawa 1017, http: //pth.net. pl/uploads/IRP_Raport_i.pdf (dostęp: 30 iv 1019). Kucharski Adam, Theatrum peregrinând։. Poznawcze aspekty staropolskich podróży w epoce późnego baroku, Toruń 1013. Kufel
Sławomir, Dydaktyka iparenetyka. Uwagi o elementach świata թzedstawionego w „Ziemiaństwie polskim Kajetana Koźmiana, „Pamiętnik Literacki”, 89 (1998), z. 3. Kurdybacha Łukasz, Pedagogika szlachecka w xvi i xvii w. w świetle instrukcji rodzicielskich, w: tenże, Pisma wybrane, t. 3, Warszawa 1976. Kurdybacha Łukasz, Staropohki ideal wychowawczy, w: tenże, Pisma wybrane, 1.1, Warszawa 1976. Kurzyński Paweł, Miejsce staropolskich instrukcji Markiewicz Anna, DiariuszJana Michała Kossowicza (1682-1688)jako źródło do dziejów staropolskich podróży edukacyjnych, w: Źródła do dziejówstaropohkicb podróży edukacyjnych, red. Dorota Żołądź-Strzelczyk, Małgorzata Ewa Kowalczyk, Wrocław 2017. Markiewicz Anna, Podróże edukacyjne w czasach Jana III Sobieskiego. PeregrinationesJablonovianae, Warszawa 2011. Markiewicz Anna, Wkręgu dworu Sieniawskich: listy Jerzego Kazimierza Woynarowskiego do Adama Mikołaja Sieniawskiego z ևէւ68տ֊ւ6ցց, „Przegląd Historyczny”, 101 (2010), m3. Markiewicz Anna, Wokółprzygotowań do peregynacji. Instrukcja Stanisława WincentegoJabłonowskiego dla starosty buskiegoJózefa AkbandraJabłonowskiego podróżniczych w relacjach międzypokoleniowych - z 1728 r., w : Realia życia codziennego w Europie aspekt wychowawczy w świetle wybranych zaleceń Środkowej ze szczególnym uwzględnieniem Śląska, red. dlaperegrynantów, w: Relacje międzypokoleniowe w epoce staropolskiej, red. Marcin Czapliński, Paweł Borowy, Łódź 2018, s. 81-102. Kutter Uli, Reisen - Reisehandbücher - Wissenschaft. Materialien zur Reisekultur im 18. Jahrhundert, Neuried 1996. Antoni Bardak, Katowice-Zabrze 2011, s.
233-249. Mączak Antoni, Peregrynacje. Wojaże. Turystyka, Warszawa 2001. Mączak Antoni, Turystyka europejska. Wieki xvi-xix, „Folia Turistica”, 19 (2008). Mączak Antoni, Życie codzienne wpodróżach po Europie w xvi i xvii wieku, Warszawa 1980. BIBLIOGRAFIA 415
Merczyng Henryk, Mikołaj KrzysztofRadziwiłł Sierotka ijego przyjęcie katolicyzmu w r. 1567, „Przegląd peregrynantów w XVI i xvii wieku, w. Między wielką Historyczny”, iz (1911), s. 1-Ю. polityką a szlacheckim partykularzem. Studia z dziejów Mikołajczak Aleksander Wojciech, Łacina w kulturze polskiej, Wrocław 1998. Milewska-Waźbińska Barbara, Wsławnej kwaterze Pallady. Kształtowanieformacji kulturowej w szkołach humanistycznych w xvii wieku (napodstawie zeszytów szkolnychJana Sobieskiego), https: //www.wilanow- nowożytnej Pokki i Europy, Toruń 1993. Pawlak Wiesław, „De eruditione comparanda in humanioribus”. Studia z dziejów erudycji humanistycznej w xvii wieku, Lublin zoiz. Pietrzak Jarosław, Akademickie niestatki, czyli o niechlubnym żywociepokkich studentów w podróżach palac.pl/edukacja_humanistyczna_a_staropolska_ edukacyjnych po Europie Zachodniej od xvi formacja_kulturowa.html (dostęp: zo X Z019). do xvii wieku, „Biuletyn Historii Wychowania”, 3z Mokrzecki Lech, Tradycje nauczania historii do końca xvi wieku, Gdańsk 199z. Moreau-Reibel Jean, Sto Խpodróży różnowiercówpolskich do Francji, „Reformacja w Polsce”, 9-10 (1937-1938), s. 1-Z7. Mroczek Grzegorz, Wychowanie syna w świetle testamentów Stankława Żółkiewskiego, „Rocznik Przemyski”, 53 (Z017), nr 1, s. 19-34. Mruk Wojciech, Czternastowieczneprzewodnikipo Ziemi Świętej związane ze środowiskiemfranciszkanów, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego 1Z48, „Prace Historyczne”, iz8 (zooi), s. 49-58. Miisegades Benjamin, Fürstliche Erziehung und Ausbildung im spätmittelalterlichen Reich, Ostfildern ZO14. Muszyńska
Krystyna, Wstęp, w:Jasia Ługowskiegopodróże do szkól w cudzych krajach 1631-1643, oprać, i wstępem poprzedziła Krystyna Muszyńska, Warszawa 1974. Nowakowska Iwona, „Cnota mój kompas...՞. Odwołania do cnótplatońskich w staropolskich wzorcach osobowych, „Konteksty Kultury”, 13 (zoić), z. 1. Nürnbergs Hochschule in Altdorf, hg. Hanspeter Marti, Karin Marti-Weissenbach, Köln-Weimar-Wien Z014. Orzeł Joanna, Tura kawalerskaJózefaJerzego Hylzena (Z014), s. 7֊z6. Pietrzyk Zdzisław, „Tylem się w Strazburku nauczył...՞. Studia Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła Sierotki w Strasburgu w latach 1363-1364, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 41 (1997), s. 159-167. Pietrzyk Zdzisław, Sztambuch Kryspina Gerciusajako przykład źródła do dziejów staropokkichpodróży edukacyjnych, w: Źródła do dziejów staropolskich podróży edukacyjnych, red. Dorota Żołądź-Strzelczyk i Małgorzata Ewa Kowalczyk, Wrocław Z017. Pietrzyk Zdzisław, Sztambuchyjako źródło do peregrynacji studenckich na przykładzie Polaków studiujących w Strasburgu, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 43 (1999), s. 139-150. Pietrzyk Zdzisław, Wkręgu Strasburga. Zperegrynacji młodzieży z Rzeczypospolitejpokko-litewskiej w latach 133S-1621, Kraków 1997. Pollak Roman, Wstęp, w: Stanisław Herakliusz Lubomirski, Wybórpism, Wrocław 1953. Popiołek Bożena Edukacja zzagrobu. Testamenty staropokkiejako źródła dopodróży edukacyjnych w XVII-XVIII wieku, w: Źródła do dziejów staropokkich https: //www.wilanow-palac.pl/tura_kawalerska_ podróży edukacyjnych, red. Dorota Żołądź-Strzelczyk, jozefa_jerzego_hylzena_i75z_i754.html. Małgorzata Ewa Kowalczyk,
Wrocław Z017, s. 17-31. Paduch Katarzyna, Wytyczne hetmana Widawa 416 Pawlak Marian, Kilka uwago opiekunach polskich Popiołek Bożena, Szlachcic w podróży. Regestr wydatków Rzewuskiego (1706-1777) dla służbypałacowej. podróżnychJana i Antoniego Cetnerów z lat 1724- Przyczynek dofunkcjonowania rezydencji Podhoreckiej 1727, w: Z Kijowa do Rzymu. Z dziejów stosunków wpołowie XVIII wieku, „Saeculum Christianům”, zę Rzeczypospolitej z Ukrainą i Stolicą Apostolską. Księga (zoi8), s. Z49-ZĆZ. Jubileuszowa z okazji 35-kciapracy naukowejprofesor O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEj
Teresy Chynczewskiej-Hennel, red. Mariusz Robert Rutz Andreas, Ego-Dokument oder Ich-Konstruktion ? Drozdowski, Wojciech Walczak, Katarzyna Wiszowata- Selbstzeugnisse ab Quellen zur Erforschung der Walczak, Białystok zon, s. z-18. frühneuzeitlichen Menschen, „Zeitenblicke”, 1 Popiołek Bożena, Woli mojej ostatniej testament ten... Testamenty staropolskiejako źródła do historii mentalności xni ixnil wieku, Kraków Z009. Pośpiech Andrzej, Tygielski Wojciech, Społeczna rola dworu magnackiego хѵи-хѵш wieku, „Przegląd Historyczny”, 69 (1978), nr z. Puchowski Kazimierz, Stanisław August Poniatowski (zooz),nrz. Ryś Jan, Instrukcje rodzicielskiejako źródło do edukacji wojskowej Polaków za granicą (xvi-xvil wiek),w: Źródła do dziejów staropolskich podróży edukacyjnych, red. Dorota Żołądź-Strzelczyk, Małgorzata Ewa Kowalczyk, Wrocław Z017. Ryś Jan, Żołnierskapaideia. Wychowanie i szkolenie wobec edukacji. Rekonesans, w: Studia z dziejów edukacji wojskowe w Polsce ХП-xni wieku, Kraków Z019. w Rzeczypospolitej Obojga Narodów Korony i Litwy, red. Sajkowski Alojzy, Wstronę Wiednia. Dole i niedole Kazimierz Puchowski i Joanna Orzeł, Wilanów Z019, s. ZZ7-Z73. Quirini-Poplawska Danuta, Nieznana Matriculazione wojenne w świetle listów ipamiętników, Poznań 1984. Sajkowski Alojzy, Zagraniczne wyjazdy Radziwiłłów po naukę (początekxvii wieku), w: Miscellanea Università Legista Polona uniwersytetu padewskiego Historico-Archivistica, t. 3: Radziwiłłowie z latisgi-i$ęS, „Studia Środkowoeuropejskie xvi-xviii wieku·, w kręgu polityki i kultury, i Bałkanistyczne”, Z5 (Z017), s. 13-Z6. Warszawa-Łódź
1989. Rok Bogdan, JezuitaJan Drews (1646-1710) ijego Sawicki Maciej, Dwór magnacki w Wielkim Księstwie modlitewnik dlaperegrynantów, „Saeculum Litewskimjako regionalne centrum społeczne w drugiej Christianům”, 3 (199è), nr i. połowie xvii w, „Przegląd Wschodnioeuropejski”, 3 (zon). Rok Bogdan, Wsprawie podróży Polaków do Neapolu w xviii wieku, w: Vtae historicae. Księgajubileuszowa dedykowana Profesorowi Lechowi A. Tyszkiewiczowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Wrocław zooi, s. 489֊493· Roszak Stanisław, „W realnejpostaci cudze kraje nawiedzać?’’ Schennach Martin P„ Gesetz und Herrschaft. Die Entstehung des Gesetzgebungsstaates am Beispiel Tirols, Köln-Weimar-Wien zoio. Siebers Winfried, Darstellungsstrategien empirischen Wissens in derApodemik und im Reisebericht des 18. Jahrhunderts, „Cardanus” 3: Wissenschaftliches Podróżjako edukacyjny dyUmat czasów saskich, w: Reisen - reisende Wissenschaftler. Studien zur Między Barokiem a Oświeceniem. Edukacja, wykształcenie, Professionalisierung der Reiseformen zwischen ібуо und wiedza, red. Stanisław Achremczyk, Olsztyn Z005. Roszak Stanisław, Archiwa sarmackiejpamięci. Funkcje i znaczenie rękopiśmiennych ksiąg silva rerum w kulturze Rzeczypospolitej xviii wieku, Toruń Z004. Roszak Stanisław, Europejska peregrynacja Franciszka 1800, hrsg. Christian von Zimmermann, Bd. 3, zooz. Singer Bruno, Die Fürstenspiegel in Deutschland im Zeitalter des Humanismus und der Reformation, München 1981. Skrzypietz Aleksandra, Cudzoziemski Językjeśli komu tedy Rzewuskiego z ևէ 1746-1748 w świetle listów nampotrzebny” - лЬсе’’ i ¿nasze” w oczach
Sobieskich, do matki, w: Z badań nad historią, oświatą i kulturą. w: Staropobki ogląd świata -problem inności, red. Filip Studia ofiarowane Ryszardowi W. Wołoszyńskiemu Wolański, Toruń Z007. w siedemdziesiątą rocznice urodzin i czterdziestą piata pracy naukowej, red. Jerzy Kukulski, Piotrków Trybunalski zooi, s. 411-4ZO. BIBLIOGRAFIA 417
Sobieraj Bartłomiej, ,J)la edukacyi, lub też dla dalszej professyipromocyi - uwagi o edukacji młodzieży szlacheckiej wpalestrze wxnu wieku, w: Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji Rzeczypospolitej xvi—xviii wieku. Materiały z badań, częśćpierwsza, red. Kazimierz Puchowski, Warszawa 2017, s. 117-134. Stagi Justin, Apodemiken. Eine räsonnierte Bibliographie der reisetheoretischen Literatur des 16., 17. und iS. Jahrhunderts, Paderborn 1983. Stagi Justin, Ars apodemica·. Bildungsreise und Reisemethodik von is6o-i6oo, w: Reisen und Reiseliteratur im Mittelalter und in Frühen Neuzeit, hrsg. Xenja von Ertzdorff, Dieter Neukirch, Amsterdam 1991. Stagi Justin, Das Reisen als Kunst und als Wissenschaft (16.-iS,Jahrhundert), „Mitteilungen der Anthropologischen Gesellschaft in Wien”, in (1981). Stagi Justin, Eine Geschichte der Neugier. Die Kunst des Reisens isso-iSoo, Wien-Köln-Weimar 200z. Stagi Justin, Franz Posseïts „Apodemik”. Die letzte Jleisekunst” der Frühen Neuzeit, „Saeculum”, 62 (2012), nr i, s. 135-144· prywatnych nauczycieli i wychowawców Radziwiłłów nieświeskich w xviii wieku, „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, 45 (2006). naukowych, Wrocław 1975. Tazbir Janusz, Filip Melanchton wpamięci Polaków, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 40 (1996), s. 5-16. Tazbir Janusz, PoczątkipoUkiej ksenofobii, w: tenże, Prace wybrane, t. 3: Sarmaci i świat, Kraków 2001. Többieké Peter, Höfische Erziehung-Grundsätze und Struktur einerpädagogischen Doktrin des Umgangsver haltens, nach denfürstlichen Erziehungsinstruktionenen des 16. biszumiS.Jahrhundert,Darmstadt 1983. Tomczak Robert T„
Studenci z Rzeczypospolitej na Uniwersytecie Praskim wxvil-xvill wieku, „Historia Slavorum Occidentis”, ю (2016), nr i, s. 103-138. Towner John, Literature, Tourism, and the Grand Tour, w: Literature and Tourism·. Reading and Writing Tourism Texts, ed. Mike Robinson and Hans-Christian Andersen, Padstow 2003. Tracz-Tryniecki Marek, Republika versus monarchia. Myśl polityczna iprawna Andrzeja Mahymiliana Fredry, Trawicka Zofia,Jakub Sobieski isgi-1646. Studium z dziejów warstwy magnackiej w Polsce doby Wazów, Kraków 2007. Tygielski Wojciech, „Kupca do wekseltów i korespondencyi Szklarska Ewa, Radziwiłł Mikołaj Faustyn, w: psb, 30 (1987), s. 361-363. listownej zjednawszy . Usługi bankowe w kontekście organizacji ifinansowania nowożytnychpodróży Szulakiewicz Władysława, Ego-dokumenty i ich znaczenie w badaniach naukowych, „Przegląd Badań Edukacyjnych”, 2013, vol. 1,16. Szymański Stanisław, Pierwsi studenci z ziem pobkich na uniwersytecie w Grazu w latach iySó-ióyo, „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, 86 (1979), nr 4, s. 499-525. Smiałowski Józef, Ksiądz kanonik Michał Sohyk (1742Zbiory sztuki, archeologiczne, numizmaty, minerały i osobliwości, Łódź 2000. Śmiałowski Józef, SołtykMichał, w: PSB, 40 (2001), s. 414-418. Targosz Karolina,Jana Sobieskiego nauki iperegrynacje, Wrocław 1985. 418 1646-1667. Z dziejów polskofrancuskich stosunków Łódź 2019. Stojek-Sawicka Karolina, Duchowni katoliccy w roli iSis) ijego testament. Targosz Karolina, Uczony dwór Ludwiki Marii Gonzagi O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ po Europie,-w: tenże, Wpodróżypo Europie. Studia z dziejów kultury nowożytnej,
Warszawa 2019. Tygielski Wojciech, Miejsce studiówprawniczych w staropolskim modelu edukacji, „Palestra. Pismo Adwokatury Polskiej”, 5-6 (2008). Tygielski Wojciech, Na cóż te koszta i trudy? Wjakim celu w xvii wieku wysyłano młodzież szlachecką na zagraniczne studia? w: tenże, Wpodróżypo Europie. Studia z dziejów kultury nowożytnej, Warszawa 2019. Tygielski Wojciech, Peregrinatio academica czy Grand Tour? Podróże do szkół w systemie edukacji staropolskiej, w: tenże, Wpodróżypo Europie. Studia z dziejów kultury nowożytnej, Warszawa 2019.
Urwanowicz Jerzy, Piaseczyński Aleksander, w: psb, 25 (1980), s. 800. Vogel Benjamin, Do dziejów tradycji muzycznych zamku w Podhorcach, „Polski Rocznik Muzykologiczny”, 2015. Waniczkówna Hanna, Caraccioli Ludwik Antoni de, w: psb, 3 (1937), s. 202. Wąsik Wiktor, System pedagogiczny Sebastiana Petrycego z Pilzna, Warszawa 1968. Wieczorek Agnieszka, W„drodzeparyskiej -podróże edukacyjne SewerynaJózefa i Wacława Piotra Rzewuskich w latach dwudziestych xnu wieku, w: Studia z dziejów Zielińska Katarzyna, Oczekiwania ojca wobec syna. Rzecz o siedemnastowiecznych peregrynacjach i ojcowskich Instrukcyjach, „Barok”, 22 (2015), s. 13-22. Żołądź Dorota, Ideafy edukacyjne doby staropolskiej. Stanowe modele ipotrzeby edukacyjne szesnastego i siedemnastego wieku, Warszawa-Poznań 1990. Żolądź Dorota, Podróże edukacyjne Polaków w xvi i xvii wieku, w: Jan Hellwig, Wiesław Jamrożek, Dorota Żołądź, Zpracpoznańskich historyków wychowania, Poznań 1994, s. 29-63. Zołądź-Strzelczyk Dorota, „Obcychjęzyków siła umiećjest edukacji w Rzeczypospolitej Obojga Narodów Korony dar Boży - xvil-wieczne poglądy na nauczaniejęzyków, i Litwy, red. Kazimierz Puchowski i Joanna Orzeł, w: Origines,fontes et narrationes -pośródkręgów Wilanów 2019. poznania historycznego. Prace ofiarowaneprofesorowi Wisner Henryk,Janusz Radziwiłł 1612-1655 wojewoda wileński, hetman wielki litewski, Warszawa 2000. Wisner Henryk, Lata szkolneJanusza Radziwiłła. Przyczynek do dziejów szkolnictwa kalwińskiego na Litwie w pierwszejpołowie xvii wieku, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 14 (1969). Wisner Henryk, Radziwiłł Krzysztof w:
psb, 30 (1987), s. 282. Witusik Adam Andrzej, Młodość Tomasza Zamoyskiego. 0 wychowaniu i karierze syna magnackiego w Polsce w pierwszejpołowie XVII wieku, Lublin 1977. Witusik Adam Andrzej, Peregrynacje zagraniczne Tomasza Zamoyskiego w latach ібц-1617, „Annales Universitaris Mariae Curie-Sklodowska” 25 (1970), z. 2, s. 27-47· Wolański Filip, Zadania peregrynanta w czasiepodróży Marcelemu Antoniewiczowi w 63. rocznicę urodzin, red. Marek Cetwiński i Maciej Janik, Częstochowa 2018, s. 963-974· Zołądź-Strzelczyk Dorota, „Jako karmić dzieci w dzieciństwie ich”-żywienie niemowląt i małych dzieci WXVI-XVI11 wieku, w: Historia naturalnajedzenia. Między antykiem a XIX wiekiem, red. Beata Możejko, wspólpr. Ewa Barylewska-Szymańska, Gdańsk 2012, s. 203-211. Zołądź-Strzelczyk Dorota, „Jeśli lepiej doma osobno czyli wespołek w szkołach dzieciom się uczyć - odwieczny dyUmat edukacyjny - nauka domowa czy szkolna w poglądachpisarzy staropolskich, „Studia Edukacyjne”, 31 (2014), s. 45-58. Zołądź-Strzelczyk Dorota, JTadobna tojest rzec młodemu człowiekowi do cudzych krajów sięprzejeździć - miejsce w świetk osiemnastowiecznych instrukcji, w: Viae podróży w edukacjipokkiej szlachty xvi-xvii wieku, historicae. Księgajubileuszowa dedykowana Profesorowi w : Samotrzeć, w kompanii czy z orszakiem ? Społeczne Lechowi A. Tyszkiewiczowi w siedemdziesiątą rocznicę aspektypodróżowania w średniowieczu i w czasach urodzin, Wrocław 2001, s. 494-499. nowożytnych, red. Monika Saszyńska, Ewa Wółkiewicz, Załęski Anzelm, Wiadomość o życiu ipismachJana Ostroroga, wojewodypoznańskiego, „Biblioteka
Warszawska”, 1 (1844). Zalęski Stanislaw, Jezuici w Polsce, t. 4, cz. 1: Dzieje 153 kolegiów i domówjezuitów w Polsce, Kraków 1905. Warszawa 2012. Zołądź-Strzelczyk Dorota, „0 którym czasie rodzicy syna do szkoły na nauki mają dawać - staropolska debata nad dojrzałością szkolną, „Studia Edukacyjne”, 17 (2011), s. 27-38. BIBLIOGRAFIA 419
Żołądź-Strzelczyk Dorota, ,,/Wkażdym względem wojaży edukacyjnych młodzieżypolskiej, w: Wsłużbie wychowania szlachty w epoce staropolskiej, Wroclaw 1017. hutorii nauki, kultury i edukacji. Księga Pamiątkowa Żołądź-Strzelczyk Dorota, „ Wychowanie dobre dziecięciu szUcheckiemu” - Hieronim Baliński o edukacji, „Biuletyn Historii Wychowania”, 39 (1018), s. 7-18. Żołądź-Strzelczyk Dorota, Andrzeja Maksymiliana Fredry wskazówki dla młodych, aby „wzrastali w cnocie dla dobra ojczyzny”, w: Ź/ródla do dziejów staropohkich podróży edukacyjnych, red. Dorota Żołądź-Strzelczyk, Małgorzata Ewa Kowalczyk, Wroclaw 1017, s. 105-123. Żołądź-Strzelczyk Dorota, Dziatki miłe Stanisława i Elżbiety Kruszyńskich, „Seacułum Christianům”, Z5 (zoi8), s. Z75-Z83. Żołądź-Strzelczyk Dorota, Dziecko w dawnej Polsce, Poznań 1002. Żołądź-Strzelczyk Dorota, Instrukcje rodzicielskiejako źródło do badania dziejów wychowania xvi i xvii wieku, w: Konteksty i metody w badaniach historyczno-pedagogicznych, red. Tadeusz Jałmużna, Iwonna Michalska, Grzegorz Michalski, Łódź 2004, s. 161-171. 420 Żołądź-Strzelczyk Dorota, Krytyka zagranicznych szlachetne ci daję wychowanie”... Studia z dziejów dedykowana Prof. Lechowi Mokrzeckiemu, Gdańsk 2006, s. 196-202. Żołądź-Strzelczyk Dorota, Peregrinatio academica. Studia młodzieżypolskiej z Korony i Litwy na akademiach i uniwersytetach niemieckich w XVI ipierwszejpołowie xvii wieku, Poznań 1996. Żołądź-Strzelczyk Dorota, Rodzinne tradycjepisania instrukcji wychowawczych w epoce nowożytnej, „Horyzonty Wychowania”, 18 (2019), nr 46, s. 53-68.
INDEKS OSÓB A Barycz Henryk 21,29,34, 35, 37,38, 59,60,107, Achremczyk Stanislaw 25, 90,253,381 130,133,161,172,183-185, 192,219,227,232, Adam, kucharz 181 236,237,241,249,250,307,330,339,340,366 Aftoniusz z Antiochii 231 Barylewska-Szymańska Ewa 351 Alandus Jan 202 Batowski Aleksander Konstanty 115 Amandus Jerzy 107, 109, 126, 135, 191, 192,229, Beaufort 309 365, 373-375 Andersen Hans-Christian 45 Beauvais de biskup zob. Forbin-Janson Toussaint Anusik Zbigniew Ъ1 Bednarek Bartłomiej 134 de, bp Beauvais Appian Ałeksandryjczyk 235 Bender Eva 38,148,153,168 Arrian z Bitynii 235 BerchtoldLeopold von 83 Arystoteles 231 Bernie Augustyn 206 Aschenbrenner Henryk 67 Bermgeroth Martin 257 August II zw. Mocnym z dyn. Wettinów, elektor Bersohn Mathias Ъ1 saski, król polski 257 Augustyniak Urszula 61, 63,71, 72,93, 130,134, 144,318,339,378 Auriak 305 Bertrand Elie 88 Béthune Franciszek Gaston de 94, 108, 186, 326, 368 Béthune Maria Ludwika de 325-326 Bibra Hans von 101 Bielewicz Jan 182 В BielowskiAdam 68,188,318 BabelReiner 100,177,211 Bielski 179 Bacciarelli Marcello 382 Billewicz Teodor 292 Baczyński 267 BlackJeremy 38,45 Baliński Hieronim 18-21,23-25,27,63, 107, Blotius Hugo 82 129,131,133,134,142,143,149,154,169,194, Bock, ppłk 209 198, 211,213,214,238,239, 268, 301,326-328, Bodniak Stanisław 214 333,352-354,361 Bogatko 309 Banach Andrzej Kazimierz 35 Borejko Wacław 18, 20, 22, 31, 32 BandkieJerzy Samuel 128 Borowy Paweł 130 Baranowski 372 Boterius Joannes 240 Baniak Antoni 134 Branicki Jan Klemens 21 Barcikowski 183, 184, 197 Bratuń Marek 38, 84,85,87,88 Bartel Oskar Ъ7
Brefeldjosephie 81 BartoszewiczJulian 348 Brückner Aleksander 40 421
Brzezina Maria 134 Chodkiewicz Zofia z Mieleckich 73 Brzostowski Michal 114 Chodkiewiczowie, rodzina 172 Buczyński Stanislaw 181, 182 Chodorowska Katarzyna z Jabłonowskich 95 Budakov Vesselin 44 Chodorowski Krzysztof 95 Bujakowski Zygmunt 129, 131, 133 Chodowiecki Daniel Nikolaus 62 Bukaty Tadeusz 261,281 Chojnowski Walenty 181, 182 Burkiewicz Łukasz 189 Chomętowski Władysław 73 Chrapicki, opiekun 119 Christian Hohenzollern, margrabia Brandenburgii- c Bayreuth 157 CallotJacques 110 Chrystian II, ks. Anhalt-Bernburg 324 Caraccioli Ludwik Antoni 209, 210, 276, 313, Chwalkowski Wojciech 65 Cieña Michal 246 348, 380, 387 Caretto Otton Henryk del 325 Cleve Hendrick van 303 Carpentariusz Jakub 245 Cochin Charles Nicolas 102 Casaubon Izaak 234, 235 Colletti Antoni 279 Cefali Sebastian Commines Filip 236 165 Celichowski Zygmunt 292 Conrads Norbert 100,303 Cetner Franciszek 283, 356, 372, 373 Cunega Domenico 382 Cerner Ignacy 33 Custos Dominicus 71 Cetnerowie, rodzina 332 Cyceron, rzymski mówca 231, 239, 275, 282 Cetwiński Marek 248 Czacki Feliks 24, 103, 106, 125, 224, 322 ChachajMarian 12,14, 37, 38,108,144,149,150, Czacki Michał Hieronim 24, 105, 147, 207, 224 156-158,180-183,189,193,201,202, 229,255, Czapliński Marcin 130 257,302,324, 330,361,366 Czapliński Władysław 23,34,35,125, 133,156, Chaney Edward 38,44 Chaniecki Zbigniew 310 Charkiewicz Juwenalis 56, 57 Czarnkowski Adam 340 Czartoryska Anna z Rybińskich 74, 78, 106 Charnaseus Herkules (właśc. Chamacé Hercule Czartoryska Izabela z Flemingów 74, 124, 131, 359 Girard de) 232 ChmielewskaJagoda 134 Chmielowski Benedykt 85,88
Chodkiewicz Hieronim 73 Czartoryski Adam Jerzy 74, 105, 147 Czartoryski Adam Kazimierz 106, 124, 131, 241, 261, 267 Czartoryski Józef Klemens 74, 78 Chodkiewicz Jan Karol 73 Czermak Wiktor 234 Chodkiewicz Jan Mikołaj 121 Czerwiński Ignacy 85 Chodkiewicz Ludwika Maria z Rzewuskich 96, CzubekJan 104,126,131,255,277 103, 106, 113, 120, 121, 124, 211, 224, 323, 336, 337, 355, 388 Chodkiewicz Wacław 104, 147, 355 422 274,283,303,356,359,366,371-373,384 O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREG RYN AC YJ EJ
D Dziechcińska Hanna 3 8 DzięgielewskiRoman 81, 82, 84-86,117 Dalen Cornelis van (II) 242 Danysz Antoni 38,60,130, 372, 384 DarowskiAdam 31 E Davidson Linda Kay 81 Elisabeth von Distelmaier, hrabina zu Lynar 101 Dawid, cyrulik 344 Dąbrowska Maria 32 Erazm z Rotterdamu 249 DelffWillem Jacobsz. 217 Erler Georg 193 Della Bella Stefano 298, 377 ErtzdorffXenja von 83 Dembińska Maria 351 Euklides, grecki matematyk 242, 305 Dembowska Maria 147 Eustachiewicz Lesław 27 Dembowski (Dębowski) Olbrycht 181, 193, 202, 203, 345, 378 Denhoff Aleksander 340 F Denhoff Kacper 325 Fagiuoli Giovanni Battista 256 Denhoffowie, rodzina 280 FalckJeremiasz 119 Detelewes Dawid, cyrulik 345 Falniowska-Gradowska Alicja 66 Dębicki Ludwik 131 Feddes van Harlingen Pieter 75 Dicius Melchior 201 Femneberg Stanisław 182 Dietrichstein Maksymilian Ferdinand Josef z Ditrichštejna (Ferdinand Joseph 99 von Dietrichstein) 99 DihmJan 30 Dionizjusz z Halikarnasu 235 Ferdynand I Habsburg, ces. autriacki 172 Długosz Jan 87, 236 FertigLudwig 194 DługoszJózef 34, 109, 195, 283, 287, 356, 359, Filip V, król hiszpański 172 Filipowski Samuel 180 368, 371, 372, 384 DoetecumJohannes Lucas van 310 Firlej Andrzej, kasztelan radomski 117 Dolska Anna z Chodorowskich Firlej Andrzej, syn Andrzeja kasztelana 95, 105, 106, 109, 110, 113, 123, 131, 152, 162, 163, 171, 173, radomskiego 116 176, 205, 211, 220, 230, 259, 290, 300, 332, 347 Dornawius Kasper 278 Firlej Andrzej, syn Jana, kasztelana wojnickiego Doruchowski Jakub 325 Firlej Henryk, syn Jana, kasztelana wojnickiego Drevet Pierre 170 107,191, 192, 365, 374, 375 Firlej Jan,
kasztelan wojnicki, podskarbi wielki Drewniak Stanislaw 311 Drews Jan 90 Drozdowski Mariusz Robert 373 107, 191,192, 375 koronny 74, 107, 109, 112, 126, 135, 191, 192, Dubas-Urwanowiczowa Ewa 189 229, 365, 373-375, 384 Firlej Jan, syn Andrzeja, kasztelana radomskiego 116 Duchińska Seweryna 131 Firlej Mikołaj, syn Piotra, kasztelana DumanowskiJarosław 25,65 Dworzaczek Włodzimierz 190 kamienieckiego 186, 354 Firlej Piotr, kasztelan kamieniecki 125, 186, 352, 354, 357, 358 INDEKS OSÓB 423
Firlejowie, rodzina 373 Gastgeber Christian 60 Flamen Albert 357 Gawarecki Sebastian 131,134, 185, 193, 195, 288, 287, 297, 306, 367, 368 Flinck Govert 242 Florus Lucjusz Anneusz 235, 271 Gazda Grzegorz 81 Folaron Stefan Ъ1 Gębczyński Jan 34, 356, 359, 371 Fołtyn Tomáš 38, 98, 101 Giełgud Antoni Onufry 106, 111, 112, 127, 259-261, 281, 312, 382 Forbin-Janson Toussaint de, bp Beauvais 170, 229, 299, 309, 325, 326 Fox Wojciech Romuald 202, 203 Giełgud Ignacy 105, 111, 382 Frankján 99 Gitlitz DavidM. 81 Fredro Andrzej Maksymilian 21, 46, 48—60, Giżycki, ksiądz 30 Giovi Paweł 236 63, 94, 106, 108, 109, 129-134, 143, 147, 150, Gliczner Erazm 189, 190 151, 161, 173, 211, 232, 233, 236, 237, 240, 241, 248-250, 254, 256, 271, 275, 281, 282, 307, Gniewosz Mikołaj Wojciech 325 Gniński Jan (ojciec) 120 308, 350 Gniński Jan (syn) 120 Fredro Jan Piotr Paweł 129, 248 Gniński Jan Chryzostom Benedykt 120 Fredro Jerzy Bogusław 104, 109, 129, 240, 248, Gniński Władysław 120 282 Gomulicki Wiktor 127, 128 Freitag, doktor 346 Gorzeński, ks. kanclerz 370 FreylichównaJudyta 19, 38, 46, 130, 191, 229, Goszczyński Artur 256,285,310 230, 234-236, 238, 246, 305, 310, 384, 385 Frisius Simon 137 Fryderyk Henryk Orański, stadhouder Republiki Zjednoczonych Prowincji 306 Fryderyk Wilhelm Hohenzollern, elektor brandenburski 325 Górka Andrzej 190 Górski Jakub 234 Grabowski Michał 18 Graczyk Waldemar 65 Grudzieriski Mikołaj 293 Grudzieński Zygmunt 293 Fryderyk Wilhelm II, ks. Saksonii-Altenburg 324 Guicciardini Franciszek 236 Fuchs von Bimbach Krzysztof Ernest (Christoph Gurowski, pokojowy 187 Ernst) 101
Fuchs von Bimbach Ludwik (Ludwig) Reinhold Gutowski Szymon Ignacy 187 Guzowski Piotr 172 101 Fuchs von Bimbach Maria Amalia 101 H Habsburgowie, ród 167,172,173 G Gadomski Walery 31 GailhardJohn 44 Galen, rzymski lekarz poch. greckiego 245 424 Hainzelmann Johann 94 Hanus, masztelarz 181 Harrach Ferdynand Bonawentura (Ferdinand Bonaventura von Harrach) 99 Ganse Jan Adam 100 Harrach Karol (Karl von Harach) 99 Garms-CornidesElisabeth 211 Hassenfurter Wawrzyniec 182 O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ
Haur Jakub Kazimierz 22,55 Jabłonowski Stanisław Jan 94, 108, 109, 111-113, Hegendorfer Krzysztof 190 120, 126, 131, 134, 148, 149, 153, 162, 164, 170, Heidenstein Jan 292, 385 187, 203, 205, 220, 225, 229, 230, 233, 234, Heiss Gemot 177 238, 242, 254, 259, 260, 271, 275, 276, 279, Helissant Jean-Baptiste 280 288, 289, 290, 299, 300, 308, 309, 314, 320, Hellwigjan 34 325, 326, 331, 340, 341, 347, 350, 358, 361, 363, Helwicius (Helwig) Christoph 235 368, 368, 369, 370, 380, 387 Henryk IV Burbon, król francuski 235 Jabłonowski Stanisław Karol 203 Hermogenes z Tarsu, retor grecki 231 Jabłonowski Stanisław Wincenty 33, 95, 106, Herodot 81, 235 121, 134, 167, 171, 225, 280, 290, 312, 314, 315, Hilchen Dawid 239 320, 329, 334, 335, 369 Hipfinger Anita 61 Jakub I Stuart, król Szkocji, Anglii i Irlandii 175 Hlebowicz 339 Jałmużna Tadeusz 130 HoefnagelJoris 28 Jamrożek Wiesław 34 HogenbergFrans Ъ67 Jan III, król polski 86, 94, 104-106, 114, 131, Holy Martin 38 146, 158, 159, 183, 185, 186, 193-195, 219, 249, Holodyński z Fałkowy zob. Kruszyński Stanisław 250, 252, 257, 258, 260, 269-271, 279, 288, Kazimierz 306, 312, 324, 339, 344, 353, 367 Hondius Wilhelm 36 Janik Maciej 248 Hubicz Jan Jasieński Władysław 75,360 182 Hylzen JózefJerzy 293 Jaśkiewicz Mikołaj 56 John Friedrich 291 Jony, doktor 347 J Juliusz Cezar 235, 236 Jabłonowscy, rodzina 74, 92, 94-96, 105, 112, 115, 120, 121, 126, 146, 162, 166, 167, 170, 203, Justynian, ces. bizantyjski 239, 240 Justynus, historyk rzymski 271 205, 220, 242, 279, 280, 288, 289, 299, 308, 309, 320, 325, 331, 332, 369, 370 Jabłonowska Teofila z
Sieniawskich 280 К Jabłonowski Aleksander Jan 94, 108,290 Kaczmarek Marian 311 Jabłonowski Antoni Barnaba 95,121 Kaczorowski Włodzimierz 69, 146 Jabłonowski Jan Kajetan 33, 74 Kalinowscy, rodzina 29 Jabłonowski Jan Stanisław 33, 94, 95, 105, 106, 108, 111, 134, 167, 171, 220, 237, 238, 241, 245, 258, 259, 273, 288, 290, 300, 312, 332 Jabłonowski Józef Aleksander 95, 109, 121, 147, 153,312 Kallimach Filip 235 Kamecka Małgorzata 37, 170, 172, 246,253,257, 292,356, 372 Kamocki Jan 152, 164, 171, 205 Kanne (Kan) Maurycy 156, 361, 366 Karmanowski Albrycht 366 Karol III Filip Wittełsbach 107 Karol Lotaryński 176 INDEKS OSÓB 425
Karpiński Andrzej 134 Koźmian Kajetan 31 Karpiński Franciszek 30, 31 Krasicki Aleksander 205 Kawiecki Marcin 95, 108, 167, 168, 172, 175, Krasicki Ignacy 33 208, 209, 381 Kromer Marcin 235,236,238,250, 271 Kazanowscy, rodzina 29 Królikowski Bohdan 31,313 Kempa Tomasz 112, 218, 251 Krukowiecki Jan 205 Kicińska Urszula 153,206 Kruszyńska Elżbieta z Hołodyńskich 65 Kilian Lucas 319 Kruszyński Stanisław Kazimierz 22-25, 27, 63, Kimbar 179 65, 66, 134, 241 Kinský (Kinsky) Jan Leopold 99 Kryski Stanisław 104, 125, 131, 154, 199, 277, 361, 386 Kinsky František Ferdinand (Kinsky Franciszek Ferdynand) 99, 100 Kryski Szczęsny 153, 199, 255, 311 Klainfeld Rudolf 185 Kryski Wojciech 153, 199, 255, 311 Klint Paweł 65 Krzycki Stanisław 201 Klonder Andrzej 32 Krzywy Roman 81 Kluczycki Franciszek 128,131 KrzyżanowskiJulian 11, 25, 47, 141, 360 Kmita Jan 107, 115, 199 Ksenofont 235, 245 Kochanowski Jan 46, 47 KubešJiří 38, 98, 100, 148, 168 Kochlewski Stanislaw 278 Kucharski Adam 33,38,78, 95, 96,114,117,123, KolasaJan 133 124,130,134,164,168,205,209,210,270,272, Kołłątaj Hugo 56 285,291,292,310,380 Kołodziej Robert 361 Kufel Sławomir 60 Komeński Jan Amos 249 KukulskiJerzy 285 Konarska Izabella z Karnkowskich 67 Kunicki-Goldfinger Marek 134,185,292 Konarski Samuel 67 Kuniggowa 370 Koniecpolscy, rodzina 29 Kurcjusz 235 Koniecpolski Stanisław Karol 340 Kurdybacha Łukasz 25,38,74,91,130,133,214, Konopczyński Władysław 114 Kopczyński Michał 32 215,239 Kurmin Fabian 181, 182 KorzeniowskiJózef 129 Kuropatnicki Ewaryst Andrzej 33,90, 106, 125, Kossakowski Jan Nepomucen 29 Kossakowski Józef 31, 32
133, 227, 281-283, 312, 315, 321, 322, 341 Kuropatnicki Józef Ksawery 33, 104, 125, 312 Kossowicz Jan Michał 74, 120, 126, 134, 162, Kurzyński Paweł 130 170, 187, 203, 260, 279, 280, 289, 290, 308, Kutter Uli 130 309, 332, 369, 370, 380 Kwintylian 189 Kot Stanisław 34,35,37,38 Kotłubaj Edward 158 Kowalczyk Małgorzata Ewa 12,23,37-39,57,65, 92,106,130,144,168,256,271,285,301,317,380 KowalkowskiJacek 67 426 O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ L La Mothe Le Ѵауег François de 259 Laney Filip 41
Lasseis Richard 43, 45, 147, 154, 189 Ludwika Maria Gonzaga, królowa polska 171, 250 Latour Kazimierz de 107, 206-208, 221, 347 Lukan 238, 271 Lazarowicz Adam 182 Luyken Jan 182, 367 LeibetsederMathis 38, 91, 101, 341 LöfflerJosef 61 Lenkiewicz 368 Leszczyński Stanisław zob. Stanisław Leszczyński, król polski Ł Leybowicz Hirsz 188,207,221,266,336 ŁączyńskiJan 18, 107 Liman Kazimierz 41, 190, 302 Łączyński Kacper 63, 149, 154, 155, 198 Lipko Stanisław 240 Łempicki Stanisław 133 Lipski J. 115 Łopaciński Hieronim 126 Lipsius Justus 38, 41, 271 Łopaciński Ignacy Błażej 63 Lisowski Marcjan 185, 193 Lopatecki Karol 356 Liwiusz 234-238, 270, 271 LoskiJózef 196 Lobkowicz Maria Zofia z Dietrichsteinów 99 ŁośJan 54 Longpré François du Gard de 299, 300, 309 Ługowski Aleksander 76, 78, 191, 252, 254, 255, Lubomirscy, rodzina 92 268, 275, 333, 346, 360, 364, 365, 370-372, Lubomirska Barbara z Tarłów 108 382 Lubomirska Helena Tekla z Ossolińskich 108, Ługowski Jan 75, 76, 78, 254, 274, 283, 360, 186, 368 364, 371, 372, 384 Lubomirski Aleksander Michal 74,94, 108, 123, 274, Lubomirski Franciszek 104, 105, 150-153, 161, 165, 171,173, 206, 230, 256 Lubomirski Franciszek Sebastian 104, 108, 109, 150, 151,161, 173, 237, 240, 256, 275 Lubomirski Jerzy Dominik 104, 108, 109, 150, 151, 161, 173, 237, 240, 256, 275 Lubomirski Jerzy Sebastian 74, 94, 105, 123, 274 M MaciszewskiJarema 133 Maginini, właśc. Magini Giovanni Antonio (lac. Maginus) 240 Majchrowicz Franciszek 133 Majewska-Lancholc Teresa 130, 133 Majewski Andrzej Adam 120 Lubomirski Józef 105, 108, 109, 186, 187, 206 Majewski Kasper 374
Lubomirski Stanislaw 34, 41, 74, 76, 94, 129, Maksimowicz Krystyna 373 133,255, 274, 277, 278, 283, 299, 306, 325, 356, 359, 360, 371, 372, 384 Lubomirski Stanisław Herakliusz 94, 106, 109, Maksymilian II Emanuel Wittelsbach 176 Małachowski Tobiasz 192, 374 Marchwiński Roman 250 110, 120, 133, 150-153, 165, 171, 173, 206, 211, Maria Kazimiera dArquien, królowa polska 326 230, 245, 256, 261, 296, 307, 369, Markiewicz Anna 38,74,94,95,112,115,116,121, Lubomirski Teodor 105, 150—153, 161, 165, 171, 173, 206, 230, 256, 130,134,152,162,163,170,187,203,205,206,208, 209,280,283,289-291,299,300,309,332,369,370 Ludwik Leopold Hohenzollern 325 Marszalska Jolanta Malgorzata 65 Ludwik XIV Burbon, król Francji 94, 170, 177 Marti Hanspeter 37 INDEKS OSÓB 427
Marti-Weissenbach Karin 37 Modrzewski Frycz Andrzej 17, 21, 169 Massalski Ignacy 210 Mogilnicki 208 Matuszewicz Marcin ЗО, 31, 313 Mokrzecki Lech 234 Matwijowski Krystyn 134 Moreau-ReibelJean 37 Matys Maciej 344, 345 Moskorzowski Hieronim Grams 292 Maurycy Orański, stadhouder Republiki Moszyński August 57, 219 Zjednoczonych Prowincji 302, 305 Mościcki Henryk 21,31,56 Maurycy Uczony, landgraf Hesji-Kassel 324 Mroczek Grzegorz 68 Maxmilián II z Ditrichštejna (Maximilian von Mruk Wojciech 81 Dietrichstein) 99 Muret Marc-Antoine 219, 275 Mazarin Jules (właśc. Giulio Mazzarini) 171 Miisegades Benjamin 192 Mączak Antoni 38,45, 46, 365 Muszyńska Krystyna 75,191,384 Melanchton Filip 37 Myszkowski Aleksander 105, 107, 112, 114, 115, Memmus Klaudiusz (Mesmes Claude de książę d’Avaux) 232 146, 154, 239, 245 Myszkowski Piotr 11, 23, 77,107, 109, 112, 114, Merczyng Henryk 112 129, 131, 133, 134, 149, 154, 199, 200, 214, 215, Merkator (Gerardus Mercator) 240 227, 229, 230, 231, 234, 239-242, 245, 263, Metsu Gabriel 236 264, 275, 304,349 Michalska Iwonna 130 Michalski Grzegorz 130 Michał Korybut, król polski 126, 176 Michałowski Jakub 106, 124, 125, 200, 211, 219, 256, 261, 265, 275, 288, 319, 331, 386 N Naborowski Daniel 19, 108 Naruszewicz 339 Michałowski Melchior 105, 124 Naruszowicz Szymon 75, 191, 253, 254, 274, 283, Michel Peter 278 332, 333, 346, 360, 364,371, 382 Nemeitz Joachim Christoph 39,88, 147 Mieroszewska Helena z Łętowskich 63 Mieroszewska Katarzyna z Miłkowskich 103, 114, 124, 224, 312, 337, 338, 351, 355, 389 Neugebauer Salomon 41,116,117,236 Neukirch Dieter 83
Mieroszewski Jacek 104 Niederkorn Jan Paul 61 Mieszkowski Piotr 41, 190—192, 202, 301, 302 Niemcewicz Julian Ursyn 30 Mikalonienė Birutė 293 Nikut Marcin 104 Mikołajczak Aleksander Wojciech 249 Novelanus Symon 367 Milewska-Waźbińska Barbara 227 Nowakowska Iwona 60 Mniszchowie, rodzina 105 Nowiejski, opiekun 119 Mniszech Jan Karol 116 Nowosad Wiesław 61 Mniszech Jerzy 147 Mniszech Jerzy August 116 Mniszech Józef Wandalin 106, 109, 116, 126, 221, 222, 265, 266, 290, 291, 320, 321 Mniszech Michał Jerzy 87, 88 428 O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ O Oborski, ksiądz 286 Ochmann-Staniszewska Stefania 134
Oleksiewicz Stanisław 182 Pawlak Marian Oleśnicki Piotr 75, 77, 119, 172, 175 Pawlak Wiesław 270, 271 198 Oliński Piotr 60 Perkowicz Tomasz 115, 280 Olizarowski Aleksander Aaron 85 Piasecki Paweł 236, 238 Opaliński Aleksander 119 Piaseczyński Aleksander 105, 106, 111, 125, 148, Opaliński Jan 119 150, 159, 160, 170, 173, 254, 256, 265, 288, 319, Opaliński Jan Konstanty 119 320, 329, 334, 378, 386, 387 Opaliński Krzysztof 27, 46, 50, 51, 53, 55, 119, Piaseczyński Jan 160, 161, 173 Piaskowski Felicjan Junosza 209 249, 277 Opaliński Łukasz 119, 249 Picart Bernard 229 Opatowiusz Adam 226, 269 PicartEtienne 205 Orchowski Paweł 185, 193-197, 219, 273, 282, Pieniążek Jan Odrowąż 113 PietrzakJarosław 385 358, 367, 379 Orsetti Jacob 377 Pietrzyk Zdzisław 34,37, 38,143,292,317, 385 Ortelius Abraham, flamandzki geograf 240 Pignatelli Jan Baptysta 303 Orzechowski Stanislaw 236, 271 Pintatio Horacy (Horatio) 303 OrzełJoanna 24,45, 120,168,209,285,293,381 Piotrkowczyk Aleksy 21, 48 Orzęk Orzęcki Franciszek Ksawery 33 Piotrowicki, ksiądz Ossoliński Jerzy 34-36, 40, 41, 105, 109, 125, Pitschmann JózefFranciszekJan 291 278 133, 146, 156, 215, 230, 273, 274, 303, 311, 325, Platon, filozof greki 239 366, 373 Pliniusz Młodszy, rzymski mówca i pisarz 231 Ossoliński Józef Kanty 272 Plutarch, filozof 235, 271 Ossoliński Zbigniew 106, 109, 112, 125, 131, Pluvinel Antoni de 303 133, 156, 215, 229, 230, 252, 311, 319, 319, 349, Pociej Aleksander 114 366, 373 Pociejowa Teresa z Woynów 114 Ostrogscy, rodzina 29 Polibiusz, historyk grecki 235, 236 Ostroróg Jan 19, 20, 128, 129, 134, 249, 277 Pollak
Roman 119, 120, 133, 171,249,277,311 Połubiński Aleksander Hilary 115, 119 Ostroróg Mikołaj 19, 104, 340 Połubiński Dominik Jan 115,119 Połubiński Krzysztof Konstanty 115, 119 P Pomponiusz Mela, rzymski geograf 240 Paceviiius Arvydas 293 Poniatowska Konstancja Zofia z Czartoryskich 120 Paduch Katarzyna 61 Poniatowski Andrzej 120 Paramani Werner 38, 100, 177,211 Poniatowski Kazimierz 120 Pasek Jan Chryzostom 23 Poniatowski Michał Jerzy 120 Pastorius Joachim 271 Pontanus Jakub 3850, 55, Paterkulus Wellejusz, historyk rzymski 235 Popel Leopold Josef z Lobkovic 99 Patrykowski Konrad 179, 180 Popiołek Bożena 65,153,206,373 Pauffler Paweł 182 Pauzaniasz, grecki geograf 81 Posselt Franciszek (Franz) 83 Pośpiech Andrzej 23 INDEKS OSÓB 429
Potoccy, rodzina 29, 309, 332 Potocki Paweł 340 Radziwiłł Hieronim Florian 64, 93, 107, 134,147, 176, 206, 207, 208, 220, 221, 355, 359 Potocki Stanisław 128 Radziwiłłowa Izabela Katarzyna z Sapiehów 188, 201 Potocki Wacław 40, 46,47, 49, 50, 55 Radziwiłł Jan Jerzy 149, 201 Prévost Benoît-Louis 102 Radziwiłł Janusz (młodszy) 72, 92, 93, 104-109, Priami Jerzy Aleksander 279 113, 115, 123, 127, 128, 133, 144, 149, 153, 156, PrzyborowskiJózef 53,75,77,119,172,175 157, 169, 179-183, 193, 194, 200, 202, 215, 217, Przyłęcki Stanisław 129, 131 218, 229, 248, 258, 260, 264, 278, 297, 298, 304, Przypkowski Aleksander 128, 157, 158, 180, 181, 193, 202, 203, 345, 346, 377, 378 310, 324, 327, 328, 330, 338, 339, 344, 345, 349, 358, 361, 362, 370, 376, 377, 386, 392 Przypkowski Piotr 181, 182 Radziwiłł Janusz (starszy) 72, 157 Przypkowski Samuel 108 Radziwiłł Janusz Tadeusz 104, 198, 266 Pstrokoński Bartłomiej 31 Radziwiłł Jerzy, syn Krzysztofa II 346 Ptolemeusz, grecki astronom, matematyk, geograf 240 Radziwiłł Jerzy, syn Mikołaja Czarnego 255 Radziwiłł Jerzy, syn Stanisława 105, 210 Puchowski Kazimierz 24,120, 168, 209,285, 381 Radziwiłł Jerzy Józef 114,291 Puciata Jan 179 Radziwiłł Karol Stanisław, syn Michała Kazimierza, Puciata Samuel 179, 180 Pyrckmair Hilary 82, 83 siostrzeniec Jana III 114, 291, 292, 347 Radziwiłł Karol Stanisław zw. Panie Kochanku 104, 198,266 Radziwiłłowa Karolina z Pociejów 93, 103, 106, Q 114, 120, 210, 211, 281, 330, 335, 336 Quirini-Poţlawska Danuta 37, 189 Radziwiłł Krzysztof 61, 71, 72, 77, 92, 106-109, 123, 128, 133, 144, 149,156-158, 169, 179-182, 194,
200, 202,203, 211, 215,217, 218, 225,226, 229, R 248, 258, 264, 269, 273, 278, 279,298, 299, 302, Raczyński Edward 31 304, 318, 319, 324, 330, 338, 339, 344-346, 350, Raczyński Michał 291 358, 361, 362, 366, 370, 377, 378, 384, 385, 386 Radolińscy, bracia 292 Radziwiłł Krzysztof Mikołaj 149, 202 Radoliński Wojciech 292 Radziwiłł Krzysztof zw. Piorun 71, 180, 378 Radwański 380 Radziwiłł Michał Karol 189 Radziwiłł Albrycht 255 Radziwiłł Michał Kazimierz zw. Rybeńko Radziwiłł Albrycht Władysław 149, 201 Radziwiłł Aleksander Ludwik 149, 201, 202 Radziwiłłowa Anna Katarzyna z Sanguszków 267, 347, 359 Radziwiłł Mikołaj 346 93, 105-107, 109, 114, 123, 176, 206-208, 211, Radziwiłł Mikołaj Faustyn 114 220,221, 347, 355, 359 Radziwiłł Mikołaj Krzysztof zw. Sierotka 40, 71, Radziwiłł Bogusław 63, 72, 92, 93, 113, 134, 180, 278, 325 Radziwiłłowa Elżbieta Zofia z d. Hohenzollern 157 430 78, 93, 107, 123, 187, 188,197, 198, 206, 266, O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ 92, 105, 112, 131,143, 149, 155, 200, 201, 211, 218, 229, 251, 255, 318, 319, 384 Radziwiłł Mikołaj zw. Czarny 71, 255
Radziwiłł Stanisław 255 Rye Egidius van der 28 Radziwiłł Stanisław IV 114 Rysiński Salomon 179, 180, 194 Radziwiłł Stanisław Kazimierz 189 RyśJan Radziwiłł Stefan 346 Rywocki Maciej 104, 125, 126, 131, 154, 199, 147,301-303,309 255, 277, 311, 361, 386 Radziwiłł Zygmunt Karol 149, 201 Rzewuscy, rodzina 95, 105, 208 Radziwiłłowie, ród 68, 71, 92, 113, 123, 134, 155, Rzewuski Franciszek 257, 285, 286 161, 179,180, 181, 187, 201, 215, 217, 255, 332, 345, 376, 392 Radziwiłłówna Halszka 346 Rzewuski Józef 124,222,321,373 Radziwiłłówna Katarzyna 346 Rzewuski Seweryn 95, 104, 105, 107, 108, 124, Rzewuski Michał Florian 120 Radziwiłłówna Ludwika Karolina, margrabina 222, 300, 321, 373, 380 Rzewuski Seweryn Józef 95, 167, 168, 172, 175, brandenburska 63, 133, 325 208,381 Ramus Piotr 38, 83 Rantzau Henryk 82 Rzewuski Stanisław Ferdynand 96, 373 Rap Otto 181, 182 Rzewuski Stanisław Mateusz 94, 95, 108, 120, Rassowski Adam 108 131,149, 162, 164, 167, 168, 170, 175, 187, 208, Reiss Henryk von 324 209, 229, 271, 290, 309, 314, 326, 341, 363, 368, Rej Mikołaj 11, 19, 25, 26, 141, 360 370, 373, 381, 384 Renesse Constantijn à 285 Rzewuski Wacław Piotr 61, 95, 96, 106, 107, 109, Robinson Mike 45 124, 153, 168, 172, 209, 210, 222, 255, 259, 272, Rocb, Francuzik, kredencerzyk i kucharz 184, 185 276, 300, 313-315, 321, 347, 348, 354, 355, 359, Rohr Julius Bernhard von 88 373, 380, 387 Rok Bogdan 37,38, 57, 90,134 Ronchberg Antoine 78, 93, 107, 123, 188, 198, 347 S Rößner Volker 102 Sabinus Jerzy 37 Roszak Stanislaw 116,163, 209,210,285,293, 381 Saint-Leu Saint-Maurice de 210 Rousseau Jean-
Jacques 88 SajkowskiAlojzy 38,156,256 Rozdrażewska Gryzelda z Sobieskich 158 Salustiusz, rzymski historyk 235, 236 Rozdrażewski Jakub Hieronim 158 Sanguszko Paweł Karol 65, 209 Rozenkiewicz 183, 185, 197, 282 Sanguszko Hieronim 114 Ruar Marcin 246 Sanguszko Janusz 209 Rubin Egidio 99 Sanguszko Jerzy Józef 114 Rudzki Stanisław 192 Sanguszko Konstancja z Sapiehów 114 Rulikowski Antoni 32 Sanguszko Paweł Karol 209 Rulikowski Ignacy 32, 95, 107, 124, 209, 210, Sapieha Antoni Kazimierz 286, 382 222, 380 Sapieha Ignacy 33 Rulikowski Józef 18, 22, 31, 32 Sapieha Jan 33 Rulikowski Ludwik 32 Sapieha Jan Stanisław 239, Rutz Andreas 136 Sapieha Józef 33 INDEKS OSÓB 43i
Sapieha Kajetan 33 Sapieha Kazimierz Nestor 285, 291, 384 255-258, 260, 261, 264, 265, 269, 270, 272, 273, Sapieha Ksawery 33 281, 282, 286, 287, 296, 297, 305, 311, 312, 314, Sapieha Lew 239, 256, 283, 285, 310, 330, 319, 324, 325, 327-332, 339, 340,343, 344, 349, Sapieha Władysław Jozafat 33 352-354, 357, 358,361,363, 365,366, 368, 379, Sapiehowie, rodzina 33, 167, 285, 332 380, 385 Suszyńska Monika 11 Sawicki Maciej 23 Schennach Martin P. 61 Sobieskiján (przyrodni brat Jakuba) 40, 96, 105, 106, 126, 133, 146, 170, 230, 251, 270, 271, Scheutz Martin 61 311, 367 Sobieski Jan zob, Jan III, król polski Schowart Anton Wilhelm 274 Sobieski Konstanty Władysław 94 Schultz Daniel 119 Sobieski Marek 86, 104, 105, 106, 131, 146, 158, Schultz Kaspar zob. Szultz (Schultz) Kasper 159, 183, 185, 186, 193-195, 218, 219, 249, 252, Schulze Winfried 136 257, 258, 260, 269, 270, 306, 324, 339, 344, 353 Schut Pieter Hendricksz. 174 Sobieski Marek, woj. lubelski (ojciec Jakuba i Jana) Sebastian Petrycy z Pilzna 46, 54, 55, 85, 86, 141, 106, 115, 195 190, 246, 250, 251, 295, 296, 310, 311, 317, 318, Sobol Roman 30 343, 346, 351-354, 360 Sokołowski Wojciech 130,133 Seneka 272 Sołtyk Kajetan Ignacy 103, 105, 106, 129, 131, Siebers Winfried 84 134, 168, 222, 223, 280, 281, 348, 370, 381, Sieniawscy, rodzina 29, 280, 332, 339 382, 387, 388 Sieniawska Elżbieta z Lubomirskich 153, 206 Sołtyk Michał 131,134, 147, 168, 222, 370, 387 Sieniawski Adam Hieronim 340 Sołtyk Stanisław 105, 129, 147 Sieniawski Adam Mikołaj 153, 202, 203 Soner Ernest 37 Silvestre Israel 25 Stadnicki 339 Singer Bruno 61, 63
StagiJustin 41,42, 82-85,91 SkoczekJózef 47,60,134,142 Skotnicki Krzysztof 185, 186 Stampian, matematyk 306 Stanisław August Poniatowski, król polski 120, 127 SkrzypietzAleksandra 288 Stanisław Leszczyński, król polski 205 Slaby Agnieszka 153,206 Stański Stefan Stanisław 182 Sobieraj Bartłomiej 24 Starowolski Szymon 17, 19, 22, 25, 142, 301 Sobiescy, rodzina 29, 93,161, 164 Starzeński Michał 21 Sobieska Zofia Teofila z Daniłowiczów 159 Stecewicz Marcin 182 Sobieski Aleksander Benedykt 93 Steckiewicz Adam 109, 115, 127, 179, 180, 182, Sobieski Jakub, woj. ruski 40, 85-87, 92, 93, 194, 200, 215, 226, 264, 269, 278, 298, 304, 128, 130, 133, 134, 146, 150, 158, 159, 170, 324,339, 344,350, 361,377 Stefanowicz (Stephanides) Adam 46, 47, 53, 54, 142 183-185, 194-197, 211, 218, 219, 226, 227, Stojek-Sawicka Karolina 206 96-98, 103-107, 109-112, 114, 115, 123, 126, 432 229-232, 234-236, 239,240, 242, 247-252, O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ
Strobel Bartłomiej 36 Terlecki Stefan 33 Stryszka, sługa 179, 180 Tęczyńscy, rodzina 172 Sturm Jan 37 Thomaszowski 378 StyfiJan 353 Thou Jakub de 236 Svoboda Milan 98 Többieké Peter 61 Swetoniusz, historyk rzymski 235, 238, 271, 270 Tomczak Robert T 35 Sydoniusz, pisarz rzymski 235 TownerJohn 44, 45 Sylwiusz Bartłomiej 260 Tracz-Tryniecki Marek 108, 134 Szczuka, ksiądz 279 Trajan, ces. rzymski 25, 231 Szklarska Ewa 114 Trawicka Zofia 195,247,344 Szulakiewicz Władysława 136 Trebiński Wojciech 65 Szultz (Schultz) Kasper 181 Trepka Eustachy 190 Szymanek Andrzej 229,366 Tuczyńscy, bracia 372 Szymanowski Józef 85 Tuczyński Jan 384 Szymański Stanisław 35. Tukidydes, historyk grecki 235 Szymonowie Szymon 53, 69, 74, 75, 77, 117,119, Türler Hieronim (Hieronymus) 82, 83 172,175, 176, 249, 340 Turnebus Adrian 38 Szyszkowski Marcin 123 Turowski Kazimierz 48 Szyszkowski Piotr 325 Tygielski Wojciech 12, 23,38,43,46,73,75,238, 372, 384, 385 Tynecka-Makowska Słowinia 81 ś Tyszkiewicz Jerzy 382 SmiałowskiJózef 134, 147 Świderski Jan 179, 180 Tyszkiewicz Stanisław Antoni 111 Świerski (Świrski) 187, 370 U Ungnad David 100 T Ungnad Helmhard Kryštof 100 Tacyt, historyk rzymski 235 UrwanowiczJerzy 150, 189 Talwosz Jan 182 Targosz Karolina 159, 165, 193,194,250,258, 264,287,288,302-304, 306, 311, 312,329,367 V Tarło Adam Piotr 205 Vaišnoravičius KazimierasJonas 293 Tarłowie, rodzina 280 Velde Jan van de 137 Tarnowscy 172 Verbeut Constantijn 236 Taurelius Mikołaj 37 Visscher ClaesJansz, 160 TazbirJanusz 37, 56 Vogel Benjamin 312,313 Teon, retoryk aleksandryjski 231 Vorbek-Lettow Maciej (Matys)
345 INDEKS OSÓB 433
Vorbek-Lettow Maciej (syn) 345 Wodzicki Franciszek 356, 372 Vorsterman Lucas 53 Wolan Jerzy (Gierzy) 181,182 Vredeman de Vries Hans 310 Wolański Filip 37,130,255,288, 361 Wołłowiczowie 339 Wośniewski 115 W Woynarowski Jerzy Kazimierz 202 Walczak Wojciech 35 6 Woynilowicz Michał 119,120 Waniczkówna Hanna 209 Woysznarowicz Kazimierz Jan 293 Wapowski Bernard 235 Wólkiewicz Ewa 11 Wazowie, dynastia 250 WahrerJakob 61 Wąsik Wiktor 54 Wybicki Józef 31 Wąsowski Bartłomiej Nataniel 293 Wydżgajan 184 Wergiliusz, poeta rzymski 271 Wydżga Jan Stefan 184 Węglińscy, państwo 32 Wieczorek Agnieszka 168, 175, 209,210,313, Z 314,381 Wielopolski, poseł 187 Zadzik Jakub 325 Wilhelm III Orański, namiestnik Republiki Zalęski Anzelm 249 Zjednoczonych Prowincji 325 Wilhelm, późn. Wilhelm V Stały, landgraf HesjiKassel 324 Wisner Henryk 108,346 Wiszniewski Jan Zalţski Stanislaw 73 Załuski Aleksander 106 Załuski Andrzej Chryzostom 103, 106, 129, Winkelhauer Thomas 61 182 Wiszowata-Walczak Katarzyna 373 Wiśniowieccy, ród 29, 131, 146, 152, 153, 162, 163, 173 Wiśniowiecka Anna z Chodorowskich zob. Dolska Anna z Chodorowskich Wiśniowiecki Janusz Antoni 163, 205 233, 237 Załuski Ludwik Bartłomiej 106, 146 Zamoyscy, rodzina 68, 113 Zamoyska Anna Franciszka z Gnińskich 74, 78, 105, 106, 109, 110, 113, 115, 116, 117, 120, 123, 124, 134, 164, 169, 171, 173, 176, 205, 254, 280, 292, 370 Zamoyski Jan 17, 68, 71, 74, 115,117, 118, 146, 249,250, 260,270 Wiśniowiecki Konstanty Krzysztof 95 Zamoyski Marcin 147,153, 164, 171, 292 Wiśniowiecki Michał Korybut zob. Michał Zamoyski Michał Zdzisław 147, 153, 164, 171,
Korybut, król polski Wiśniowiecki Michał Serwacy 205 253, 292 Zamoyski Stefan 185, 186 Witusik Adam Andrzej 24,69,117,119,146 Zamoyski Tomasz 23, 53, 68, 74, 77, 117, 119, Wizgierd Krzysztof 182 146, 172, 175, Zamoyski Tomasz Józef 147, 153, 164, 171, 292 Władysław IV Waza, król polski 126,158, 250, 257 WobeMarcin Franciszek 188,207,221,266, 336 Wodzicki Eliasz 356, 372 434 Zachara Maria 130, 133, Wilga 331 O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ Zaslawscy, rodzina 123 Zasławski-Ostrogski Aleksander Janusz 293
Zawisza Jan Dowgialło 188,201, Zboińska-Daszyńska Bożena 57 Zdarowski 183, 272 Zebrzydowski Franciszek Florian 325 Zebrzydowski Jan 21,325 Zebrzydowski Michał 325, 366 Zebrzydowski Stanisław 48 Zielińska Katarzyna 130 Zimmermann Christian von 84 Zins Henryk 38 Zwicker Samuel 41, 84 Zwinger Teodor 82, 83 Zygmunt August, król polski 172 Zygmunt I Stary, król polski 126 Zygmunt III Waza, król polski 126, 239, 250, 251 Ż Żaba, sługa 179, 180 Żagiel Marcin 202 Żebrowski, ochmistrz 202 Żolądź Dorota zob. Żołądź-Strzelczyk Dorota Żołądź-Strzelczyk Dorota 11, 12,18-21,23-25, 27,30,33-35,38,46,50,65,74,92,93,108, 119,130,144,153,154,165,168,213,214,234, 247-249,256,269,271,285, 301, 317,351,380 Żółkiewscy, rodzina 29, 68 Żółkiewski Stanisław 67, 68, 188, 270, 318 Żurawski, opiekun 32, 183, 184, 358 Żywiecki 119
|
| adam_txt |
SPIS TREŚCI Przedsłowie 11 CZĘŚĆ I: O INSTRUKCJACH PODRÓŻNYCH Rozdział i. Wyjazdy w celach edukacyjnych w epoce nowożytnej i .1. 0 wychowaniu chłopca szlacheckiego - edukacja szlachecka 1.2. Wyjazdy do szkół krajowych 1.3. Wyj azdy do szkół w cudzych ziemiach 1.4. Dla widzenia świata, obyczajów i nauczenia sięjęzyków - podróże edukacyjne 1. 5. Od peregrinatio academica do grand tour 1.6. Pobyty zagranicą są szkodliwe - krytyka wyjazdów edukacyjnych młodzieży 17 17 27 34 Rozdział 2. Instrukcje wychowawcze 2. i. Rodzaje wskazówek 2.2. Wskazówki dotyczące edukacji zawarte w testamentach 2.3. Zalecenia i komentarze dotyczące edukacji w korespondencji 2.4. Ustne rady i napominania 59 59 64 73 76 38 42 46 Rozdział 3. Instrukcje podróżne 3.1. Literatura apodemiczna 3.2. Instrukcje podróżne - próba definicji 3.3. Przyczyny spisywania instrukcji 3.4. Treść wskazówek 3.5. Zróżnicowanie instrukcji 3.6. Autorzy i autorki instrukcj i 3.7. Wtórne wykorzystanie instrukcji 3.8. Instrukcje zaginione 81 81 91 92 96 103 11 o 114 116 Rozdział 4. Instrukcje podróżne jako źródła 4.1. Stan zachowania i miejsce przechowywania 4.2. Edycje źródeł 4.3. Znaczenie instrukcji 123 123 130 135
CZĘŚĆ II: O PODRÓŻOWANIU W ŚWIETLE WSKAZÓWEK PODRÓŻNYCH Rozdział 5. Organizacyja 141 ļ.i. Wjakich ledech może do cudzej ziemijechać - o tym, w jakim wieku należy podejmować podróże edukacyjne 5.2. Naprzód czas, wjakim by czasie odprawićperegrynowanie to i nazad się wrócić - o tym, jak długo powinna trwać podróż edukacyjna 5.3. Miejsca, przez któreby peregrynować - o przebiegu trasy i celu podróży 5.4. Na dworze bywać - o edukacyjnej i towarzyskiej roli dworów Rozdział 6. Kompanija 6.1. Strony comitatum, wjaki[ej] liczbie ma być - o orszaku podróżnym 6.2. Strony dyrektora wszystkiej tej drogi ֊ o kompetencjach i uprawnieniach opiekuna Rozdział 7. Edukacyja 7.1. Początek wszelakiej mądrości bojaźń Boża - o wychowaniu i praktykach religijnych 7.2. Nauka wszędzie człowieka zdobi - o nauce i jej zakresie 7.3. Podróżowania ten jest główny owoc uczenie sięjęzyków cudzoziemskich - o nauce języków obcych Rozdział 8. Dyspozycyja 8.1. Dzień na godziny podzielony mieć będzie - o rozplanowaniu czasu 8.2. Do nauki z lekka dziecię wkładać - o metodach i zasadach kształcenia 8.3. Pisywać ma za każdą okazyją - o listach do domu 8.4. Dyjariusz wszystkiej swejperegrynacyipisać ֊ o notowaniu i pisaniu dziennika Rozdział 9. Egzercycyja 9.1. Ćwiczeń ciała nie należy zaniedbywać - o wychowaniu fizycznym 9.2. Ćwiczenia w rzeczach rycerskich - o edukacji wojskowej 9.3. Na instrumenciejakim grać i rysować uczyć się ֊ o edukacji artystycznej 141 148 153 169 179 179 188 213 213 225 246 263 263 268 277 286 295 29 5 301 310
Rozdział io. Konwersacyja 317 i o. i. Towarzystwo prowadź z ludźmi godnemi - o kontaktach z ludźmi 317 10.2. Wielkie ludzie niech wizytują - o kontaktach z ważnymi osobami 3 24 10.3. Z skromnymi i czystemi konwersować cudzoziemcami - o spotkaniach z cudzoziemcami 3 26 10.4. Zpanami Polakami żeby żadnej częstej nie miewali konwersacyi - o rodakach w cudzych krajach 330 10.5. Obcowanie z płcią żeńską być może wielkiego dobra, jako i wielkiego nieszczęścia źródło - o kontaktach z kobietami 333 10.6. Względem wspóluczniów najwięcej pamiętaj, aby postępować sobie z grzecznością - o kontaktach z kondyscypułami 338 Rozdział ii. Życie codzienne 343 i i.i. Koło zdrowia jego dozór mieć - o zdrowie staranie 343 11.2. Niech na rekracyje chodzą za miasto i tam się niech zabawiają - o czasie wolnym i odpoczynku 349 11.3. Szlacheckie dziecię trzeba przyuczaćpotrawom [.] pomiernym - o jedzeniu i piciu 351 11.4. Dobrze sami wyczesani, w sukienkach także dobrze wyczesanych - o ochędóstwie, czyli dbałości o czystość i higienę 356 11.5. Szatki niekosztowne, ale wżdy świetne - o sukniach powszednich i odświętnych 360 11.6. 0 gospodę staraćpotrzeba ֊ o mieszkaniu w cudzych krajach 365 11.7. Potrzeba mi zawsze wszytkich ekspensprzysyłać regestra - o pieniądzach i oszczędzaniu 372 11.8. Się strzec tych rzeczy nabarziej - o tym, czego nie wolno 385 Zamknienie 391 Summary 394 Wykaz najważniejszych skrótów archiwalnych 401 Bibliografìa 402 Indeks osób 421
BIBLIOGRAFIA Instrukcje edukacyjne H. Baliński, O wychowaniu chłopca szlacheckiego·. Fredro, Methodus studii, w: Ojcowskie synom przestrogi., w: Ojcowskie synom przestrogi. Instrukcje rodzicielskie s. 421-424. (xvi֊xvii w.), wstępem i objaśnieniami opatrzyły A.M. Fredro, Metoda nauczania·. Andrzej Maksymilian Dorota Żołądź-Strzelczyk i Małgorzata Ewa Kowalczyk, Fredro, Metoda nauczania. Przepisy ustanowione Wrocław 2017, s. 43-58. dla synów, Jerzego BogusL·wa iJana Piotra Pawła, L. z Rzewuskich Chodkiewiczowa, Napomnienia dla syna·. Ludwika z Rzewuskich Chodkiewiczowa, Napomnienia dla serdecznie kochanego syna, w : Przestrogi i nauki dla dzieci. Instrukcje rodzicielskie (xviii w.), wstępem i objaśnieniami opatrzyły Małgorzata Ewa Kowalczyk i Dorota Żołądź-Strzelczyk, Wrocław 2017, s. 361-367. F. Czacki, Refleksje synowi do Wiednia: Feliks Czacki, Refleksje dane synowi Michałowi wyjeżdżającemu do Widma dnia ід aprilis 1777 anno, w. Przestrogi i nauki dla dzieci., s. 343-347. I. z Flemingów Czartoryska, Napomnienia dla syna·. Izabela z Flemingów Czartoryska, Napomnienia by wzrastali w cnocie (spraw dobry Boże) dla ojczyzny, w : Ojcowskie synom przestrogi., s. 353-370. A.M. Fredro, Ojcowskie synom przestrogi·. Andrzej Maksymilian Fredro, Ojcowskie synom przestrogi, w: Ojcowskie synom przestrogi., s. 386-395. A.M. Fredro, Peregrynacja dwuletnia·. Andrzej Maksymilian Fredro, Peregrynacyja dwuletnia kożdemu Polakowi potrzebna, w: Ojcowskie synom przestrogi., s- 425-430· A.M. Fredro, Rodzic synowiJerzemu: Andrzej Maksymilian Fredro, Rodzic synowiJerzemu Bogusławowi
Fredro, który zamierza udać siępo naukę dla syna AdamaJerzego,w: Przestrogi i nauki do Akademii Krakowskiej, zaleca metodę oraz regułę, dla dzieci., s. 387-390. którymi ma się kierowaćpodczas dwuletnich studiów, w: A.K. Czartoryski, Instrukcja dla syna·. Adam Kazimierz Czartoryski, Instrukcja dla syna AdamaJerzego, w: Przestrogi i nauki dla dzieci., s. 395-402. A. z Chodorowskich Dolska, InformacyjaJanuszowi i Michałowi Korybutom: Anna z Chodorowskich Dolska, InformáljaJanuszowi i Michałowi Koryhutom książętom Wiśniowieckim, synom moim (iógs), w: Ojcowskie synom przestrogi., s. 523-528. J. Firlej, Instrukcja dana panu Amandusowi·. Jan Firlej, Imtrukcja dana panu Amandusowi doprowadzenia synów, w: Ojcowskie synom przestrogi., s. 135-142. P. Firlej, Pouczenia dotyczące edukacji syna·. Piotr Firlej, 402 A.M. Fredro, Methodus studii: Andrzej Maksymilian Hieronim Baliński, O wychowaniu chłopca szlacheckiego, Ojcowskie synom przestrogi., s. 371-385. A.O. Giełgud, List do syna będącego w cudzych krajach·. Antoni Onufry Giełgud, ListJaśnie Wielmożnego Giełguda starosty żmudzkiego do syna pisany będącego w cudzych krajach, w : Przestrogi i nauki dla dzieci., s· 373-379· J.S. Jabłonowski, Informacyja synowcowi·. Jan Stanisław Jabłonowski, InformacyjaJMPanu Alehandrowi Jabłonowskiemu, staroście buskiemu, kochanemu synowcowi memu do cudzych krajów Anno 1728, w: Przestrogi i nauki dla dzieci., s. 51-60. S J. Jabłonowski, Instrukcyja synom·. StanisławJan Pouczenia dotyczące edukacji syna, w: Ojcowskie synom Jabłonowski, Kopia instrukcyjej napisanej własną ręką
przestrogi., s. 327-328. Jaśnie WielmożnegoJmciPana Stanisława naJabłonowie O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEj
Jabłonowskiego wojewody i generała ziem ruskich, hetmanapolnego koronnego wielkiej ehpektatywy E. A. Kuropatnicki, Krótkie napomnienie: Eweryst Andrzej Kuropatnicki, Krótkie napomnienie od kochającego synomJaśnie Wielmożnym Ich Mciom PanomJanowi ojca dane ukochanemu synowi swemu Im PanuJózefowi i AleksandrowiJabłonowskim naperegrynacyją Ksaweremu Kuropatnickiemuprzy odjeździe na nauki do cudzych krajów danej, w: Ojcowskie synom do konwiktu rzeszowskiego Scholarum Piarum Anno przestrogi., s. 473-481. 1776Die22 7bris z Tarnowca, w: Przestrogi i nauki S.J. Jabłonowski, Adytament do instrukcyjej·. Stanisław Jan Jabłonowski, Wyprawując synów moich z Pragi do Paryża dla dzieci., s. 301-306. S.H. Lubomirski, Instrukcyja synom moim: Stanisław do danej na ten czas, gdy wyjeżdżali z Polski do Pragi, Herakliusz Lubomirski, Instrukcyja synom moim instrukcyjej ten daję adytament, w: Ojcowskie synom do cudzych krajów ode mnie wyprawionym Theodorowi przestrogi., s. 481-489. i Franciszkowi Lubomirskim wJazdowie2g novembris S.J. Jabłonowski, Informacja dla Stanisława Rzewuskiego·. Stanisław Jan Jabłonowski, InformacyjaJego Mci Panu Stanisławowi Rzewuskiemu starościcowi chełmskiemu, А ібдд, w: Ojcowskie synom przestrogi., s. 547-551. S. Lubomirski, Napominania dane synom: Stanisław Lubomirski, Napominania Stanisława Lubomirskiego, jadącemu do cudzych krajów, odJW. Jego Mci Pana wojewody natenczas ruskiego, dane synom, Alebandrowi Jabłonowskiego, hetmana wielkiego koronnego 1682 Anno, iJerzemu, na naukach w cudzych krajach będącym, w: Ojcowskie synom przestrogi., s. 497-502. S.W.
Jabłonowski, Dla starosty buskiegojadącego do cudzych krajów·. Stanisław Wincenty Jabłonowski, DlaJmci Pana starosty buskiegojadącego do cudzych krajów od całym sercem kochającego bratajego i sługi starosty białocerkiewskiego, w: Przestrogi i nauki dL· dzieci., s. 67-75. M. Kawiecki, Refleksyje do przyszłejperegrynacyi·, Marcin w latach 1632-1634,ví: Ojcowskie synom przestrogi., s. 267-176. J. Michałowski, Fili: Jakub Michałowski, Fili, w: Ojcowskie synom przestrogi., s. 341-348. K. z Miłkowskich Mieroszewska, Reflebyje względem zachowania się: Katarzyna z Miłkowskich Mieroszewska, Refleksyje względem zachowania się przyzwoitego w wielkim świecie zpożytkiem na całe Kawiecki, Refleksyje do przyszłejperegrynacyiJmćPana życie, w: BłogosławieństwoJackowi Mieroszewskiemu starosty chełmskiego a s.p. JmćPana wojewody wołyńskiego synowi memu dane wyjeżdżającemu do Lublina dnia podaneJW. JmćPanu hetmanowi wielkiemu koronnemu 24 kwietnia I7ÇI roku, w. Przestrogi i nauki dla dzieci., ojcujego przezJmćPana Kawieckiego guwernera tegoż, w: Przestrogi i nauki dla dzieci., s. 15-27. Konsyderacyje·. Konsyderacyje strony wysłania bięcia s. 405-417. J.W. Mniszech, Instrukcyja z potrzebnymiprzestrogami: JózefWandalin Mniszech, Instrukcyja zpotrzebnymi Janusza do cudzej ziemi. Pociechi i pożytki, dla których przestrogamiJW.JP[anu]Jerzemu Mniszchowi, KsiążeJeMjedynego syna mając kosztem i [z] asysternyją podkomorzemu litewskiemu wyjeżdżającemu do cudzych niemałą, umyśliłgoprędko w tę drogę wyprawić, w: krajów przypożegnaniu z benedykcyją ojcowską dana, Ojcowskie synom przestrogi.,., s.
187-197. a do pilnej uwagi i obserwy zalecana odJWJMci Pana S. Kryski, Informacja synom do Włoch: Stanisław Kryski, InformacyjaJego Mścipana Stanisława Kryskiego, wojewody mazowieckiego, synom swym do Włoch, Panu JózefaMniszcha, marszałka wielkiego koronnego, w: Przestrogi i nauki dla dzieci., s. 111-116. P. Myszkowski, Instrukcja dla syna: Piotra Myszkowskiego, Wojciechowi i Panu Szczęsnemu, w: Ojcowskie synom kasztelana lubelskiego instrukcja dla syna z 1602 r, w: przestrogi., s. 33-34. Ojcowskiesynomprzestrogi., s. 65-75. BIBLIOGRAFIA 403
Nieznana autorka, Przestrogi matki synom swoim dane·. Nieznana autorka, Przestrogi matki synom swoim dane, w: Przestrogi i nauki dla dzied., s. 421-446. 0przedsięwzięciu peregrynacyjej, w: Ojcowskie synom przestrogi., s. 555-557. Z. Ossoliński, Instrukcja dla syna·. Zbigniew Ossoliński, InstrukcjaJerzemu Ossolińskiemu dana od ojcajego w Zgórsku na wyjezdnym do Lovanium die. 14. maja R.P. 1613, w: Ojcowskie synom przestrogi., s. 149-152. J. Ostroróg, Listy do synów·. Jan Ostroróg Listy do synów, w: Ojcowskie synom przestrogi., s. 97-130. A. Piaseczyński, Instrukcja dla syna·. Aleksander Piaseczyński, Instrukcja dla syna, w: Ojcowskie synom przestrogi., s. 333-338. J. Ponętowski, Fragmenta z listu do syna: Jakub K. Radziwiłł, Nadgeneralną o instytucyji syna mego: Krzysztof Radziwiłł, Nadgeneralną o instytucyji syna megoJanusza Radziwił[ł]a informacyją, te ode mnie Krzysztofa Radziwiłjłja Księcia na Birżach i Dubinkach, hetmana polnego W[ielkiego] Ks[ięstwa] Litewskiego] punkta są Panu Przypkowskiemu powierzone, do tegoż syna mego ściągające się, w: Ojcowskie synom przestrogi., s. 238-244. K. Radziwiłł, Informacyja danaJanuszowi: Krzysztof Radziwiłł, InformacyjaJO KsiążęciaJMci Krzysztofa Radziwiłła dana synowi swemuJanuszowi, gdy do cudzych krajówjachal roku 1628, w: Ojcowskie synom przestrogi., s. 234-237. K. z Pociejów Radziwiłłowa, Przestrogi, czyli maksymy: Karolina z Pociejów Radziwiłłowa, Przestrogi, czyli Ponętowski, Fragmenta z listu tegoż Pana Castell. maksymyJ.O. Ks.Jmci z Pociejów Radziwiłłowej, Brzeskiego, które do syna do Wioch i do Niemiecpisał, w:
podkomorzynej Wielkiego Księstwa Litewskiego dane Ojcowskie synom przestrogi., s. 37-38. M.K. Radziwiłł zw. Sierotka, Admonitorium: Mikołaj Krzysztof Radziwiłł zw. Sierotka, Admonitorium, w: Ojcowskie synomprzestrogi., s. 85-89. M.K. Radziwiłł zw. Rybeńko, Instrukcyja dla pana synowi swemujadącemu do WiedniaJ.O. Ks.Jmci Jerzemu Radziwiłłowi, podkomorzycowi Wielkiego Księstwa Litewskiego roku 1766, w. Przestrogi i nauki dla dzieci., s. 255-267. A. z Sanguszków Radziwiłłowa, Instrukcyja synowi memu: Ronchberga: Michał Kazimierz Radziwiłł zwany Anna z Sanguszków Radziwiłłowa, Instrukcyja synowi Rybeńko, Instrukcyja dla İmci Pana Ronchberga memu Hieronimowi dziecię Radziwiłlowe, w: Przestrogi guwerneraJ.0.0. książątIchmców ordynatów nieświeskiego i olyckiego, w: Przestrogi i nauki dla dzieci., s. 111-115. K. Radziwiłł, Informacyja dla Steckiewicza: Krzysztof i nauki dla dzieci., s. 83-92. A. z Sanguszków Radziwiłłowa, Informacyja księdzu Latourowi: Anna z Sanguszków Radziwiłłowa, InformacyjaJego Mości hiędzu Latourowi Radziwiłł, Informacyja ode mnie Krzysztofa Radziwiłła archidiakonowi białostockiemu, gubernatorowi syna księcia na Birżach i Dubinkach, hetmanapolnego mego Hieronima,jadącego do cudzych krajów, dana, w: Wielkiego Księstwa Litewskiego z strony dozoru i ćwiczenia syna megoJanusza dana słudze mojemu Przestrogi i nauki dla dzieci., s. 93-96. A. z Sanguszków Radziwiłłowa, Informacyja Panu urodzonemupanu Adamowi Steck[i]ewiczowi w Lubczu, stolnikowi: Anna z Sanguszków Radziwiłłowa, w: Ojcowskie synomprzestrogi., s. 198-206. InformacyjaJmćPanu stolnikowi do
dyspozycyi całego K. Radziwiłł, Informacyjajak postępować w drodze i na miejscu: Krzysztof Radziwiłł, Informacyja, według której syn mój książęJanusz Radziwił[ł] i słudzyprzy nim dworu syna mego, w: Przestrogi i nauki dla dzieci., s. 97-103. W.P. Rzewuski, Informacyja panu Rulikowskiemu: będący tak w drodze,jako na miejscupostępować sobie Wacław Piotr Rzewuski, InformacyjaJegomości Panu mają, w: Ojcowskie synomprzestrogi., s. 207-233. Rulikowskiemu die 12 Februarii 1759 w Podhorcach, w : Przestrogi i nauki dla dzieci., s. 157-160. 404 O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ
W.P. Rzewuski, Informacyja synowiJózefowi·. Wacław К. Sołtyk, Instrukcyja ks. kantorowi krakowskiemu: Piotr Rzewuski, Informacyja synowi memuJózefowi Kajetan Sołtyk, Instrukcyja do cudzych krajów dana w Podhorcach R.P. 17¡s D. Augusti, w: Przestrogi wyjeżdżającemuJmci ե. Kantorowi krakowskiemu dana i nauki dla dzieci., s. 164-168. od bięcia biskupa krakowskiego, stryjajego na Promniku, WP. Rzewuski, Informacyja synowi memu Sewerynowi·. Wacław Piotr Rzewuski, Informacyja synowi memu Sewerynowi do Wiednia i dalszych cudzych krajów jadcļcemu dana dnia 14 Februarii Roku Pańskiego 1759 w Podhorcazh,·«: Przestrogi i nauki dla dzieci., s. 15Z-156. J. Sobieski, Instrukcja dla brata·. Jakub Sobieski wojewodzie lubelski, swemu najukochańszemu bratuJanowi, wyruszającemu poza granice Królestwa.,·«: Ojcowskie 20 Aug. 176s, w: Przestrogi i nauki dla dzieci., s. Z19-Z30. K. Sołtyk, Instrukcyja swemu synowcowi: Kajetan Sołtyk, Instrukcyja Jaśnie Oświeconego KsiążęciaJmci Sołtyka, biskupa krakowskiego, swemu synowcowi, Stanisławowi, kasztelanicowi warszawskiemu, pisana w Kałudze w czasie niewoli tegożJ.O. książęciaJmci roku 1771, w: Przestrogi i nauki dla dzieci., s. 181-191. A.E z Gnińskich Zamoyska, Informacja synom moim: synom przestrogi., s. 157-174. J. Sobieski, Instrukcja krakowska: Jakub Sobieski, Anna Franciszka z Gnińskich Zamoyska, Informacja InstrukcyjaJmć PanaJakuba Sobieskiego wojewody synom moim do cudzych krajówpowtórniejadącym, bełskiego, starosty krasnostawskiego, danaJmć Panu oprać. A. Kucharski, w: Ojcowskie synom przestrogi., Orchowskiemu,jako
dyrektorowiJmć Pana Marka, Jana Sobieskich, wojewodziców bebkich, gdy ich na studia s. 536-541· А.СҺ. Załuski, Krótkiepouczenie: Andrzej Chryzostom do Krakowa oddawał, przezpunkta pisana w: Ojcowskie Załuski, Krótkiepouczenie o dwojakim aspekciepodróży - synom przestrogi., s. 185-311. duchowym ifizycznym, w: Ojcowskie synom przestrogi., J. Sobieski, Instrukcja paryska: Jakub Sobieski, Instrukcja s. 443-462. synom moim do Paryża, w: Ojcowskie synom przestrogi., s. зіі-ЗЧ- ŹRÓDŁA Archiwalne Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie (ag ad) agad Archiwum Radziwiłłów (ar) ii, ks. agad 63 AR, II, Rękopisy Biblioteczne nr 83, 84 agad ar, iv, Archiwum Narodowe w Krakowie (Odział na Wawelu) (ank) Archiwum Podhoreckie, 1,104, II130 Archiwum Młynowskie Chodkiewiczów, 185 178,318 AGAD AR, rękopisy biblioteczne, XV-Z76 Archiwum Nauki PAN i pau, к in-161 Henryk Barycz. AGAD AR, V, 18566 AGAD AR, XI, dokumenty familijne 37,136,164 Materiały warsztatowe AGAD AR, XI, dokumenty familijne, akta niesygnowane AGAD Archiwum Potockich z Łańcuta, 1795 agad Archiwum Publiczne Potockich, 51 agad Archiwum Zamoyskich (az), agad Biblioteka im. Wróblewskich Litewskiej Akademii Nauk w Wilnie, F 148-147, F-13-4006 74z, 546,1380 Zbiór Branickich z Suchej, sygn. 41/55 BIBLIOGRAFIA 405
Biblioteka Jagiellońska (bj), rękopisy 59, no, 1179,3036, 9642 ii, Przyb. 2/52 Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. Wasyla Stefanyka (lnnbu), fond 5, op. i, rkps 1311 LNNBU, Archiwum Sapiehów z Krasiczyna, zespół 103, Biblioteka Kórnicka pan (bk pan) 925,1396 sygn. 83è LNNBU, sygn. 5271 Biblioteka Książąt Czartoryskich (bcz), 108, 558,783IV, 1152 ii, 1192,1372,1640,1897,2214 iv, 3031 iv, 6288 iii, 1.1 Biblioteka Narodowa (bn) BOZ, 847,1161,1466, 6891 Biblioteka Narodowa π 1455, ni 6634 LNNBU, sygn. 575 lnnbu, fond 5, op. i, sygn. 198 Moravský zemský archiv v Brně (mza Brno), Rodinný archiv (ra) Ditrichštejnů, inv. č. 1583, sygn. 738 Biblioteka Naukowa pau i pan w Krakowie, 343,1760 Muzeum Narodowe w Krakowie, sygn. 22 Biblioteka Polska w Paryżu, sygn. 215, s. 210-215 Österreichisches Staatsarchiv Wien (östa), Allgemeine Verwaltungsarchiv (ava), fa Harrach, к. 677 Biblioteka Raczyńskich, 31, nr 107 Státní oblastní archiv v Zámrsku (soa Zámrsk), Rodinný Biblioteka Uniwersytetu Lwowskiego, Zbiór Rękopisów, 101 iii, 112,262IV Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego, Dział Rękopisów 263 archiv (ra) Šliků, inv. č. 627, RA Kinských (Chlumec nad Cidlinou), inv. č. 336, sign. 237 Zaklad Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu (znío): 129/11,130/11,131/11,132/11,1856,11624 ui Biblioteka Uniwersytetu Wileńskiego, zespół 3, sygn. 1685 Zamek Królewski w Warszawie, sygn. 112 Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy Zámek Nelahozeves, Lobkovicové roudničtí, rodinný we Lwowie (cpahu Lwów), fond 181, op. 2, sygn. 2999; archiv, sygn. A 31 fond 181, op. 476 Starodruki Andreae
Chrysostom in Załuskie Załuski primo Kijoviensis postea Plocensis nunc Varmiensis episcopi [.] epistolaram historico-familiarium, tomi I pars II, Brunsbergae 1710. Berchtold Leopold von, An Essay to direct and extend the Inquiries ofpatriotic TravelUrs, London 1789. Chmielowski Benedykt, Nowe Ateny albo akademia wszelkiey scyencyipełna, część wtóra, Lwów 1746. Drews Jan, Dystrakcyepodróżnychpobożne, uczone i ucieszne. DL·pobożnych i ciekawych peregrynantów, Częstochowa 1751. Fredro Andrzej Maksymilian, Vir Consilii monitis ethicorum necnonprudentiae civilispraeludente 40Ճ O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ
apparatus oratorii copia ad civiliter dicendum instruētus, Lwów 1730. Piotrkowczyk Aleksy, Nagrobek pobożności chrześcijańskiej i postępków synowi koronnemu należytych, w kazaniu Haur Jakub Kazimierz, Sklad albo skarbiec znakomitych sekretów ekonomiej ziemiańskiej, Kraków 1693. InstrukcyaJakuba Sobieskiego kasztelana krakowskiego, oyca królaJana III, dana Orchowskiemu z strony synów. Z manuskryptu przedrukowana, Warszawa 1784. Jaśkiewicz Mikołaj, Polityk chrześcijański albo przestrogi i uwagi chrześcijańsko-polityczne wszelkiemu stanowi służące., Warszawa 1757. Lasseis Richard, The Voyage ofItaly, or A CompleatJourney through Italy in Two Parts, Paris 1670. M. Antonii Mureti I.C. ac cuius R. Institutie puerilis nad ciałem Jaśnie Wielmożnego PanaJana z Zebrzydowic Zebrzydowskiego, miecznika koronnego, Kraków 1641. Posselt Franciszek, Apodemik oder die Kunst zu reisen, Lipsk 1795. Pyrckmair Hilary, Commentariolus de arte apodemica seu vera peregrinând։ ratione, Ingolstadt 1577. Starowolski Szymon, Reformacya obyczaiow polskich, Kraków 1656. Starowolski Szymon, Votum o naprawie Rzeczypospolitej, bmw. 1625. Sylwiusz Bartłomiej, Kopie Zamoyskich przyozdobione ad M. Antoniůmfratrisfil. Eiusdem Monodia in abo kazanie na pogrzebieJaśnie Wielmożnego Pana,Jego Christophorum Thuanumprincipem senatusparisiensis; Miłości Pana Tomasza Zamoyskiego., Zamość 1638. etin utrumquepoema, Paris 1585. Mieszkowski Piotr, Institutie peregrinationum peregrinantibusperoportuna, Lowanium 1625. Nemeitz Joachim Christoph, Séjour de Paris odergetreue Anleitung, welchergestalt Reisende von Condition
sich zu verhalten haben., Frankfurt 1728. Türler Hieronim, Deperegrinatione et agro neapolitano libri II, Strasburg 1574. Woyniłowicz Michał, Nayniższy z Naywyższego. Iaśnie Wielmożny lego M. Pan Alexander Hilary Polubiński, MarszałekNaywyższy W.X.L., Wilno 1680. Zwinger Teodor, Methodus apodemica, Bazylea 1577. Neugebauer Salomon, Tractatus deperegrinatione metodo naturali conscriptas Ac historieis, ethicis,politicisque exemplis illustratus studio., Basileae 1605. Źródła drukowane Album studiosorum Academiae Lugduno Batavae MDLXXV-MDCCCLXXV, Hagae Comitum 1875. Archiwum Domu Radziwiłłów. Listy ks. М.К. Radziwiłła Sierotki,Jana Zamoyskiego, Lwa Sapiehy, Kraków 1885 (Scriptores Rerum Polonicarum, 8). Archiwum nacji pobkiej na uniwersytecie padewskim (iį )2֊i74s), przyg. Henryk Barycz, Wroclaw 1971. Augustyniak Urszula, Instrukcja Bogusława Radziwiłła Augustyniak Urszula, Testamenty ewangelików reformowanych w Wielkim Księstwie Litewskim, Warszawa 1992. Barycz Henryk,Jakuba Sobieskiego instrukcja pedagogiczna dla brataJana przedjego wyjazdem na peregrynację zagraniczną (1620), Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, „Prace Historyczne”, 81 (1987). Billewicz Teodor, Diariuszpodróży po Europie w latach dla opiekunówjego córki, Ludwiki Karoliny (Przyczynek 1677-1678, z rękopisu odczytał, wstępem i komentarzem do edukacji młodej ewangeliczki w końcu xvii wieku), opatrzył Marek Kunicki-Goldfmger, Warszawa 2014. „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 36 (1991), s. 215-235. BIBLIOGRAFIA 407
Bujakowski Zygmunt, Dwa pedagogiczne traktatypolskie książętom Wiszniowieckim synom moim ode i Oświaty w Polsce”, 14 (1914), s. 313-347. mnie dana w Warszawie d. 13 sierpnia roku 1643, Diejüngere Matrikel der Universität Leipzig 1334-1804, wyd. G. Erler, 1.1: Personenregister, Lepzig 1909. Długosz Józef, Rady wychowawcze ambasadora de Bethune’a dla Lubomirskich, „Sobótka”, 51 (1996), z. 1-3, s. 153-156. Duchińska Seweryna, Listy biężny Izabeli z hr. Flemmingów Czartoryskiej do starszego syna księcia Adama, Kraków 1891. Dziennik podróżyJózefaJerzego Hylzena z lat 1732-1734, oprać. Arvydas Pacevičius, Joanna Orzeł, Stanisław Roszak, Wilno 1013. Dziennikpodróżypo EuropieJana i Marka Sobieskich przez Sebastiana Gawareckiegoprowadzony oraz przydana instruL·ja ojcaJakuba Sobieskiego wojewody ruskiego dana synomjadącym zagranicę, Warszawa 1883. Fredro Andrzej Maksymilian, Przysłowia mówpotocznych albo przestrogi obyczajowe, radne, wojenne, Wrocław 1809. Fredro Andrzej Maksymilian, Przysłowia mów potocznych albo przestrogi obyczajowe, radne wojenne, wyd. Kazimierz J. Turowski, Sanok 1855. Fredro Andrzej Maksymilian, Scriptorum seu togae et belli notationumfragmenta, tlum. Jagoda Chmielewska, „Dzieje Dobroczynności Krajowey i Zagraniczney z Wiadomościami ku Wydoskonaleniu jey Służącemi”, 1 (i8z3), s. ZOZ-Z08. InformacyaJMPanu Stanisławowi Rzewuskiemu starolcicowi chełmskiemu,jadącemu do cudzych krajów, odJMPanaJabłonowskiego, hetmana wielkiego koronnego, „Tygodnik Ilustrowany”, 9 (1864), nr ząz. Instrukcja hetmana StanisławaJabłonowskiego do synów Jana Stanisława i AlebandraJana z
1682 r, w: Społeczeństwo a rodzina, red. Andrzej Karpiński, Warszawa zon (Społeczeństwo Staropolskie. Seria Nowa, t. 3), s. 39-61. InstrukcyaJakuba Sobieskiego kasztelana krakowskiego ojca królaJana III dana panu Orchowskiemu ze strony synów, wyd. drugie przez ks. Ludwika Adama Jucewicza, Wilno 1840. InstrukcyaJWJM. Pana wojewody ruskiego (Jakuba Sobieskiego ojca królaJana III) Ichmościom panom synom do cudzych krajówjadącym 1643. Z autografu Biblioteki Willanowskiejpowtórnie wydana przez Stanisława Przyłęckiego, Warszawa 1865. Jasia Ługowskiego podróże do szkól w cudzych krajach Bartłomiej Bednarek, wstępem opatrzył Marek Tracz- 1634-1643, oprać, i wstępem poprzedziła Krystyna Tryniecki, Warszawa Z015. Muszyńska, Warszawa 1974. Frycz Modrzewski Andrzej, 0poprawie Rzeczypospolitej, w: tenże, Dzieła wszystkie, 1.1, Warszawa 1953. Gawarecki Sebastian, Diariusz drogi. PodróżJana i Marka Sobieskich po Europie 1646-1648, oprać, i wstępem opatrzył Marek Kunicki-Goldfinger, Wilanów 1013, s. 65-78. Gliczner Erazm, Książki o wychowaniu dzieci, Kraków 1876. Górski Jakub, Radapańska, wyd. Wiktor Czermak, Kraków 189z. Hieronima Floriana Radziwiłła diariusz ipisma różne, opracowanie i wstęp Maria Brzezina, Warszawa 1998. 408 InformacyaJanuszowi i Michałowi Korybutom XVI-XVII wieku, „Archiwum do Dziejów Literatury O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ Karpiński Franciszek, Historia mego wieku i ludzi, z którymi żyłem, oprać. Roman Sobol, Warszawa 1987. Kelionė po Europą sujaunuoju kunigaikščiu Ostrogiškiu. 1667-1664 metą dienoraštis, oprać. Kazimieras Jonas Vaišnoravičius, tl. Birutė
Mikalonienė, Wilno Z009. Kochanowski Jan, Satyr, albo Dziki Mąż, w: Jan Kochanowski, Dzielapolskie, 1.1, oprać. Julian Krzyżanowski, Warszawa 1967. Kołłątaj Hugo, Stan oświecenia w PoUce w ostatnich latach panowania Augusta III (1730-1764), z przedmową Henryka Mościckiego, Warszawa 1905.
Korespondencja Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej, kasztelanowej krakowskiej, t. 3:Jaśnie Oświecona Moscia Księżno Dobrodziejko. Rodzina,przyjaciele i klienci (wybór), oprać, i wyd. Bożena Popiołek, Urszula Macieja Rywocktego księgi.peregrynackie (1384-1387), wyd. Jan Czubek, Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce, t. xii, 1910, s. 194. Majchrowicz Franciszek, Instrukcja wychowawcza Kicińska, Agnieszka Słaby, Warszawa-Bellerive-sur- kasztelana Ewarysta Andrzeja Kuropatnickiego dla syna Allier 1016. Józefa Ksawerego, udającego się na naukę do kolegům Korespondencja Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej, kasztelanowej krakowskiej, 1.1 : Z serca kochająca żona i uniżony sluga. Listy Elżbiety z Lubomirskich rzeszowskiego Scholarum Piarum w roku 1776, „Przyjaciel Szkoły”, 19-20 (1923), s. 403-410. Markiewicz Anna, Instrukcja wojewody ruskiego Jana Sieniawskiej do męża Adama Mikołaja Sieniawskiego StanisławaJabłonowskiego dla wyruszającego w podróż z lat 1688-1726, oprać. Bożena Popiołek, Urszula zagraniczną bratankaJózefa AleksandraJabłonowskiego Kicińska, Agnieszka Słaby, Warszawa-BeIlerive-sur- z 1728 roku, „Studia Historyczne”, 50 (2007), z. 1(197), Allier 2016. KorespondencyjaJana Karola Chodkiewicza, oprać, i opisał Władysław Chomętowski, Warszawa 1875. Kossowicz Jan Michał, Diariuszpodróży po Europie (16821688), oprać., wstęp i komentarz Anna Markiewicz, Warszawa 1017. Koźmian Kajetan, Pamiętniki, 1.1, Wrocław 1971. Kromer Marcin, Polska, czyli o położeniu, ludności, obyczajach, urzędach i sprawach Królestwa Polskiego księgi dwie, oprać. Roman Marchwiński,
Olsztyn 1984. Kucharski Adam, Instrukcja podróżna Anny Zamoyskiej dla synów odbywających peregrynacjepo Europie na przełomie xvii i xviii wieku, „Czasy Nowożytne”, 15 (2.012.). Kurdybacha Łukasz, Wychowanie Aleksandra iJerzego Lubomirskich w xvii wieku, „Minerwa Polska”, 1929, s. 139-156. Listy Kazimierza Nestora ks. Sapiehy w latach 1773, 1774,177s i 1776 do matkipisane z podróży zagranicą z autografów zbioruJ. Kraszewskiego, Wilno 1851. Listy Krzysztofa Opalińskiego do brata Łukasza 1641-1633, oprać. Roman Pollak, Wrocław 1957, s. 486. Lubomirski Stanisław Herakliusz, Rozmowy Artaksesa s. 79-89. Matuszewicz Marcin, Diariusz życia mego, 1.1:1714-1737, t. 2:1738-1764, oprać, i wstępem poprzedził Bohdan Królikowski, Warszawa 1986. Moszyński Augustyn, Dziennik podróży do Francji i Włoch., wyboru dokonała i z franc, przełożyła Bożena Zboińska-Daszyńska, Kraków 1970. Muret Marc-Antoine, Wiersz pisany do synowca, tłum. Antoni Moszyński, Wilno 1829. Na schyłku dni Rzeczypospolitej. Kartki z pamiętnika Michała Starzeńskiego (1757-1793), wyd. Henryk Mościcki, Warszawa 1914. Niemcewicz Julian Ursyn, Pamiętniki czasów moich, 1.1, oprać. Jan Dihm, Warszawa 1957. 0 wychowaniu królewicza, w: Wybórpism pedagogicznych Polski doby Odrodzenia, oprać. Józef Skoczek, Wrocław 1956, s. 3-72. Ojcowskie synom przestrogi. Instrukcje rodzicielskie (xvi-xvil w.), wstępem i objaśnieniami opatrzyły Dorota Żołądź-Strzelczyk i Małgorzata Ewa Kowalczyk, Wrocław 2017. Opaliński Krzysztof, Satyry, oprać. Lesław Eustachiewicz, Wrocław 1953. i Ewandra, w: tenże, Wybórpism, oprać. Roman Pollak, Opaliński
Krzysztof, Wybór satyr, Kraków 1950. Wrocław 1953. Ossoliński Jerzy, Pamiętnik (1595-1621), oprać. Jan Kolasa, Lubomirski Stanisław Herakliusz, Wybórpism, oprać. Roman Pollak, Wrocław 1953. Jarema Maciszewski, red. Władysław Czapliński, Wrocław 1952 (wyd. 2004). BIBLIOGRAFIA 409
Ossoliński Jerzy, Pamiętnik, oprać, i wstępem poprzedził Władysław Czapliński, Warszawa 1976. Ostroróg Jan, Listy do synów, w: Wybórpism pedagogicz Brückner, 1.1, Lwów 1907. Przestrogi i nauki dla dzieci. Instrukcje rodzicielskie (xviii w.), nych Polski doby Odrodzenia, oprać. Józef Skoczek, wstępem i objaśnieniami opatrzyły Małgorzata Ewa Wrocław 1956, s. 435-476. Kowalczyk i Dorota Żołądź-Strzełczyk, Wrocław 2017. Pamiętnik Felicjana Junoszy Piaskowskiego podstolego podlaskiego, majoraJKMci,począwszy od roku ібдо, Lwów 1865. Pamiętnik ks.Jana Nepomucena Kossakowskiego biskupa wileńskiego, „Biblioteka Warszawska”, z (1895), s· 195-2.37· Pamiętnik Wacława Borejko, w: Pamiętniki domowe, zebrane i wydane przez Michała Grabowskiego, Warszawa 1845. Przyborowski Józef, Kilka nieznanych listów, „Biblioteka Warszawska”, 2 (1895), s. 159-161. Radoliński Wojciech, Pamiętnikpodróży odbytej roku 1661-1663 po Austryi, Włoszech i Francyi, wyd. Zygmunt Celichowski, Toruń 1874. Radziwiłł Karol Stanisław, Diariuszperegrynacji europejskiej (1684-1687), wstęp i oprać. Adam Kucharski, Toruń 201։. Reiseinstruktionenfür Christoph Ernst undLudwig PamiętnikiJózefa Kossakowskiego biskupa inflanckiego Reinhold Fuchs von Bimbach, verfasst von Hans von 1738-1788, wyd. Adam Darowski, Warszawa 1891. Bibrafür Maria Amalia Fuchs von Bimbach imJuli PamiętnikiJózefa Wybickiego senatora wojewody Królestwa 1683, w: Studium undKavelierstour derfränkischen Polskiego, cl. i, przedmowa Henryka Mościckiego, Reichsritter Christopch Emst und Ludwig Reinhold Fuchs Warszawa 1905. von Bimbach 1681 bic 1686. Briefe
undDokumente, hrsg. Pamiętniki biędza Pstrokońskiego kanonika katedralnego gnieźnieńskiego z rękopisu wydane przez Edwarda Raczyńskiego, Wrocław 1844. Pasek Jan Chryzostom, Pamiętniki, oprać. Władysław Czapliński, Wrocław 1979. PeregrynacjaJana Heidensteina przez Belgię, Francję i Włochy w roku 1631 zaczęta a w roku 1634 zakończona, wstęp i opracowanie Zdzisław Pietrzyk, Kraków 2005. Petrycy z Pilzna Sebastian, Przydatki do Ekonomiki Volker Rößner, Neustadt/Aisch 2003. Rej Mikołaj, Żywot człowieka poczciwego, oprać. J. Krzyżanowski, Wrocław 1956. Rok Bogdan, Szhchecka instrukcja wychowawcza i biblioteczka domowa z Ipołowy xviii w., w: Studia i materiały z dziejów nowożytnych, red. Krystyn Matwijowski, Stefania Ochmann-Staniszewska, Wrocław 1995, s. 223-233. Rywocki Maciej, Autobiografia,w: Antologiapamiętników Arystotelesowej, w: tenże, Pisma wybrane t. 2, oprać. polskich xvi wieku, red. Roman Pollak, wybór i oprać. Wiktor Wąsik, Wrocław 1956. Stanisław Drewniak i Marian Kaczmarek, Wrocław Petrycy z Pilzna Sebastian, Przydatki do Polityki Arystotelesowej, w: tenże, Pisma wybrane, t. 2, oprać. Wiktor Wąsik, Wrocław 1956. Pisma do wieku i sprawJana Sobieskiego, oprać. Franciszek Kluczycki, 1.1, cz. i, Warszawa 1880. Pisma Stanisława Żółkiewskiego kanclerza koronnego i hetmana, wyd. Adam Bielowski, Lwów 1861. Potocki Wacław, Dzieła, oprać. Leszek Kukubki, słowem wstępnym poprzedziła Barbara Otwinowska, 1.1-3, Warszawa 1987. 410 Potocki Wacław, Ogródfraszek, wyd. Aleksander O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ 1966, s. 105. Rywocki Maciej, Księgiperegrynackie (1384-1587), wyd. Jan
Czubek, „Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce”, 12 (1910), s. 177-264. Sebastiana Petrycego Horatius Flaccus w trudach więzienia moskiewskiego ібод, wyd. Jan Łoś, Kraków 1914. Sobieski Jakub, Peregrynacjapo Europie [1607-1613]. Droga do Baden [1638], wyd. JózefDługosz, Wrocław 1991.
Sokołowski Wojciech, Instrukcja pedagogiczna dlaJanusza Radziwiłła do szkoły zborowej w Wilnie. Kartka z dziejów wychowania młodzieży szlacheckiej na Litwie w xvii wieku, „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, 32 (1989), s. 261-273. Statuta Ordynacji Zamojskiej od r 1189-1848, Warszawa 1902. Stephanides Adam, Mowa akademicka, w: Wybórpism pedagogicznych Polski doby Odrodzenia, oprać. Józef Skoczek, Wrocław 1956. TestamentyJana, Tomasza iJana „Sobiepana” Zamoyskich, oprać. Włodzimierz Kaczorowski, Opole 2007. Testamenty książątLubartowiczów-Sanguszków. Wybór tebtówźródłowych zlat 17yo-1S76, oprać. Testamenty szlachty Prus Królewskich z xvii wieku, oprać, i wyd. Jacek Kowalkowski i Wiesław Nowosad, Warszawa 2013. Traktat JDe institutione regii pueri”, wyd. Christian Gastgeber, Piotr Ołiński, Toruń 2016. Urywek wspomnień Józefa Rulikowskiego, wydany z obszerniejszego rękopisu (1731-1792), Warszawa 1862. Wybórpism pedagogicznych Polski doby Odrodzenia, oprać. Józef Skoczek, Wrocław 1956. Zachara Maria, Majewska-Lancholc Teresa, Instrukcja Krzysztofa II Radziwiłła dla synaJanusza, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 16 (1971), s. 171-184. Zwicker Samuel, Brewiarz apodemiczny zawierający doskonały, przyjemny ipożyteczny sposób przygotowania Jolanta Małgorzata Marszalska, Waldemar Graczyk, orazpodejmowaniapodróży.w. R. Dzięgielewski, Kraków 2011. Przygotowanie młodzieży do podróży akademickiej Testamenty szlacheckie z biąggrodzkich wielkopolskich zlat i6ļi-i6ss, wyd. Paweł Klint, Poznań-Wrocław 2008. Testamenty szlacheckie z hiąggrodzkich wielkopolskich z ևէ 1637-1680, wyd. Paweł Klint,
Wrocław 2011. w xvi-xviii wieku na przykładzie traktatów apodemicznych, w szczególności ,Jirewiarza apodemicznego” Gdańszczanina Samuela Zwickera, Gdańsk 2015, s. 385-422. Testamenty szlachty krakowskiej ХѴІІ-ХПІІ w., oprać. Alicja Falniowska-Gradowska, Kraków 1997. Opracowania Achremczyk StanisławJanaDrewsa dystrakcje dla pobożnych i ciekawych świata, w: Między barokiem a oświeceniem. Edukacja, wykształcenie, wiedza, red. Stanisław Achremczyk, Olsztyn 2005, s. 181-190. Anusik Zbigniew, Państwo i społeczeństwofrancuskie pierwszejpołowy xni wieku w oczach Polaków odwiedzających Francję, w : Staropolski ogląd świata, red. Bogdan Rok i Filip Wolański, Wrocław 2004, s. 107-127. Augustyniak Urszula, Dwór i klientela Krzysztofa Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, „Prace Flistoryczne”, 77 (1985), s. 21-35. Bartel Oskar, Melanchthon und Polen, w : Philipp Melanchthon. Humanist, Reformator, Praeceptor Germaniae, Berlin 1963, s. 227-236. Barycz Flenryk, Andrzej Maksymilian Fredro wobec zagadnień wychowawczych, Kraków 1948. Barycz Henryk, Dziejowe związki Polski z Uniwersytetem Karola w Pradze, „Przegląd Zachodni”, 3 (1948), Radziwiłła (1385-1640). Mechanizmypatronatu, s. 253-269 (http: //www.archiwumpz.iz.poznan.pl/ Warszawa 2001. Content/5i3/C_II_472-C_II_473BP-i948_3_35.pdf Banach Andrzej Kazimierz, Konwersjeprotestantów [dostęp: 3IV2020]). na katolicyzm w Koronie w latach is6o-i6oo. Zeszyty BIBLIOGRAFIA 411
Barycz Henryk, Pod urokiem humanistycznego Paryża, Chachaj Marian, Europejczycy czy Sarmaci? Tożsamość w: tenże, Z dziejówpokkich wędrówek naukowych staropolskich studentów ipodróżników we Włoszech, zagranicę, Wrocław 1969, s. 211-242. w: Staropolski ogląd świata. Rzeczypospolita Barycz Henryk, Podróżepolskie do Neapolu w xv-xvill w., w: tenże, Spojrzenie wprzeszłośćpolsko-włoską, Wrocław 1965-s· 77-I39· Barycz Henryk, Polacy na studiach naukowych w Rzymie wyobrażeń, red. Filip Wolański, Robert Kołodziej, Toruń 2009. Chachaj Marian, Metryki zagranicznych uniwersytetów w epoce odrodzenia, „Sprawozdania Polskiej Akademii i akademiijako źródło do dziejów kultury polskiej Umiejętności”, 40 (1935), nr 9. (xvi-xvil w.), w: Studia z dziejów epoki renesansu, red. Barycz Henryk, Rzecz o studiach w Krakowie dwóch generacji Sobieskich, Kraków 1984. Barycz Henryk, Uniwersytet Wiedeński w życiu umysłowym Polski, w: tenże, Z dziejów polskich wędrówek naukowych zagranicę, Wrocław 1969. Batowski Aleksander Konstanty, Rajnhold Hajdensztajn i Franciszek Bohomolecpisarze żywotajana Zamojskiego kanclerza i hetmana wielkiego koronnego, Lwów 1854. Bender Eva, Die PrinzenreiseBildungsaufenthalt und Kavalierstour im höfischen Kontextgegen Ende des ιγ. Jahrhunderts, Berlin гои. Bersohn Mathias, Polacy na uniwersytecie holońskim w xvi і xvii w., Kraków 1890-1894. Black Jeremy, The British and the Grand Tour, LondonSydney-Dover 1985. Bodniak Stanisław, Hieronim Baliński. Nieznany polemista katolicki ze schyłku xvi wieku, „Reformacja w Polsce”, rok 5,1928, nr го. Bramó Marek, „Ten wykwintny,
wykształcony Europejczyk”. Zagraniczne studia i podróże edukacyjne MichałaJerzego Wandalina Mniszcha w latach 1762-1768, Opole 2002. Brefeld Josephie, A Guidebookfor theJerusalem Pilgrimage in the Late Middle Ages, Groningen 1994. Budakov Vesselin, Richard Lasseis,Jean Gailhard and Henryk Zins, Warszawa 1979, s. 37-56. Chachaj Marian, Nowe szczegół)/ dotyczące wykształcenia Firlejów, w: mJanowieckie Spotkania Historyczne: „Mecenat kulturalny Firlejów. Firlejowie w tradycji lokalnej Lubelszczyzny", red. Andrzej Szymanek, Janowiec nad Wisłą 2001. Chachaj Marian, Orszak magnata odbywającegopodróż edukacyjną (wiek XVI-XVII1), w: Patron i dwór. Magnateria Rzeczypospolitej w xvi-xviii wieku, red. Ewa Dubas-Urwanowicz i Jerzy Urwanowicz, Warszawa 2006. Chachaj Marian, Wykształcenie Firlejów wxviXVII wieku, w : IJanowieckie Spotkania Historyczne Firlejowie", red. Andrzej Szymanek, Janowiec 1999. Chachaj Marian, Zagraniczna edukacja Radziwiłłów odpoczątku xvi do połowy xvii wieku, Lublin 1995. Chachaj Marian, Znajomośćjęzyka włoskiego w Rzeczypospolitej ХѴІ-ХѴШ wieku. Uwagi historyka, w: Staropohki ogląd świata - problem inności, red. Filip Wolański, Toruń 2007. Chachaj Marian, Związki kulturalne Sieny i Polski do końca xviii wieku. StaropoUcy studenci ipodróżnicy w Sienie. Sienieńczycy i ich dziela w Polsce, Lublin 1998. Chaney Edward, "Quo Vadis? Travelas Education and the Richard Hurd: the Grand Tour Debate on theBenefits Impact ofItaly in the Sixteenth Century, w: The Evolution ofTravelfor the Nation, „ѵти Review: Studies in the ofthe Grand Tour. Anglo-Italian Cultural Relations
Since Humanities and Social Sciences”, 2 (2018). the Renaissance, London 1998. Chachaj Marian, Duchownijako opiekunowie staropolskich studentów w obcych krajach, w: Itinera clericorum. Kulturotwórcze i religijne aspekty podróży duchownych, red. Danuta Quirini-Poplawska i Łukasz Burkiewicz, Kraków 2014. 412 między okcydentalizmem a orientalizacją, t. 2: Przestrzeń O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJE] Chaniecki Zbigniew, Muzyka w Europie w relacjach polskichpodróżników, Warszawa 2005. Cieśla Michał, Dzieje naukijęzyków obcych w zarysie. Monografia z zakresu historii kultury, Warszawa 1974.
Conrads Norbert, Das Incognito. Standesreuen ohne Konventionen, w: Grand Tour. Adeliges Reisen und Europäische Kultur vom 14. Bis zum 18. Jahrhundert, hrsg. Reiner Babel, Werner Paravicini, Ostfildern 1004, s. 591-608. Conrads Norbert, Ritterakademien der Frühen Neuzeit. Bildung ак Standesprivilegen im 16. und 17. Jahrhundert, Göttingen 1982. Czapliński Władysław, Długosz Józef, Podróż młodego na przykładzie traktatów apodemicznych, w szczególności Brewiarza apodemicznego Gdańszczanina Samuela Zwickern, Gdańsk 2015. Fertig Ludwig, Die Hofmeister. Ein Beitrag zur Geschichte des Lehrerstandes und der bürgerlichen Intelligenz, Stuttgart 1979. Folaron Stefan, Mikołaj Taurelius i Polacy, Częstochowa Г981. Fołtyn Tomáš, Cestovní instrukcejako pramen k dějinám magnata do szkól (Studium z dziejów kultury XVI kavalírských cest (1640-1740), w: Celostátní studentská i xvii w.), Warszawa 1969. vědecká konference ,JIistorie 2003”. Liberec 8.-g. prosince Czubek Jan, Wstęp, w: Macieja Rywockiego Księgi peregrynackie (1384-1387), wyd. Jan Czubek, Kraków 19Ю (Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty Polsce, 1.12). Danysz Antoni, Instrukcje wychowawczeJakuba Sobieskiego, Poznań 1899, wydane także w: Studia z dziejów wychowania w Роксе, Kraków Г921, s. շրօ-231. Danysz Antoni, Młodzi Tuczyńscy w kolegiumjezuickiem w Ingokztadzie w latach 1634-1634, w: tenże, Studia z dziejów wychowania w Polsce, Kraków 1921, s. 232-256. Danysz Antoni, 0 wychowaniu królewicza. Traktat humanistyczno-pedagogiczny z roku IS02, Lwów 1902. Dembińska Maria, Pożywienie dziecka wpokkich źródłach historycznych,
„Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 28 (1980), nr 4, s. 48Г-497. 2003, red. M. Svoboda, Liberec 2006, s. 74-116. Freylichówna Judyta, Ideal wychowawczy szlachty polskiej w xvi i na początku xvii wieku, Warszawa 1938. Garms-Cornides Elisabeth, Hofmeister aufGrand Tour, w: Grand Tour. Adeliges Reisen und Europäische Kultur vom 14. Bis zum 18. Jahrhundert, hrsg. Reiner Babel, Werner Paravicini, Ostfildern 2005. Goszczyński Artur, Korespondencjajako źródło do badań nadpodróżami edukacyjnymi synów Lwa Sapiehy, w : Źródła do dziejów staropokkich podróży edukacyjnych, red. Dorota Żołądź-Strzelczyk i Małgorzata Ewa Kowalczyk, Wrocław 2017. Guidebook and Manuals, w: Linda Kay Davidson, David M. Gitlitz, Pilgrimage. Erom the Ganges Dembowska Maria, Czacki Michał, vr. psb, 4 (1938), s. 143. to Graceland. An Encyklopedia, 1.1, Santa Dębicki Ludwik, Puławy (1762-1830). Monografia z życia Barbara-Denver-Oxford 2002. towarzyskiego,politycznego i literackiego, t. 4, Lwów r888. Długosz Józef, Wstęp, w: J. Sobieski, Peregrynacja Heiss Gernot, Bildungs- und Reiseziele österreichischer Adliger in der Frühen Neuzeit, w: Grand Tour. po Europie [1607-1613]. Droga do Baden [1638], oprać. Adeliges Reisen und Europäische Kultur vom 14. bis Józef Długosz, Wrocław Г99Г. zum 18. Jahrhundert, hrsg. Reiner Babel und Werner Dumanowski Jarosław, Edukacja, prawo i wydatki. Miejsce wyhztałcenia w strategiach życiowych szlachty Paravicini, Ostfildern 2005. Instruktion ак Leerstelle der Verwaltungsgeschichte und wielkopokkiej w xviii wieku, w: Między barokiem der Quellenkunde. Zur Vorsteilungeines
Themenfeldes, a oświeceniem. Edukacja, wyhztałcenie, wiedza, red. w: Ordnung durch Tinte und Feder? Genese und Stanisław Achremczyk, Olsztyn 2005. Dworzaczek Włodziemierz, Górka Łukasz, w: psb, 8 (1959-1960), s. 409-4Г2. Dziţgielewski Roman, Przygotowanie młodzieży do podróży akademickiej w XVI-XVIII wieku Wirkungvon Instruktionen im zeitlichen Längsschnitt vom Mittelalter bis zum 20. Jahrhundert, hrsg. Anita Hipfinger, JosefLöffler, Jan Paul Niederkorn, Martin Scheutz, Thomas Winkelbauer, Jakob Wuhrer, Wien 2012, s. 13-27. BIBLIOGRAFIA 413
Kamecka Małgorzata, JDo cudzych krajów”. Edukacyjne podróże szlachtypolskiej do Francji w epoce saskiej, Pokka Złotego Wieku a Europa. Studia i szkice, Białystok 2012. wyboru dokonał i wstępem opatrzył Henryk Barycz, Kamecka Małgorzata, „Memorial expens na wojażu kasztelaniców bieckich"jakoprzyczynek do badań nad Warszawa 1987. Kot Stanisław, Promieniowanie Strasburga na Polskę podróżami szlachty polskiej w xviii wieku, w. Nad w dobie humanizmu, w: tenże, Polska Złotego Wieku społeczeństwem staropolskim, 1.1 : Kultura - instytucje - a Europa. Studia i szkice, wyboru dokonał i wstępem gospodarka w хп-хпп stuleciu, red. Karol Łopatecki, opatrzył Henryk Barycz, Warszawa 1987, s. 487-508. Wojciech Walczak, Białystok 2007. Kamecka Małgorzata, „Po naukę świata i ludzi”. O zagranicznych podróżach Polaków czasów saskich, w: Między barokiem a oświeceniem. Edukacja, wybztałcenie, wiedza, red. Stanisław Achremczyk, Olsztyn 2005. Kamecka Małgorzata, Francja i Francuzi w oczach Kot Stanisław, Stosunki Polaków z Uniwersytetem Lowańskim (w500. rocznicę otwarcia Uniwersytetu wLowanjum), w : tenże, Pokka Złotego Wieku a Europa. Studia i szkice, oprać. Henryk Barycz, Warszawa 1987, s. 545-576. Kowalczyk Małgorzata Ewa, Matkijako autorki instrukcji dla synów wyjeżdżających wpodróż edukacyjną w czasach podróżników pokkich zprzełomu xvii i xviii wieku, staropolskich, w: Źródła do dziejów staropokkich ■w·. Anglosasi, Francuzi i Polacy - wzajemny wizerunek podróży edukacyjnych, red. Dorota Żołądź-Strzelczyk, dawniej i dziś, red. Piotr Guzowski i Małgorzata Kamecka, Białystok 2005. Kempa Tomasz,
Mikołaj KrzysztofRadziwiłł Sierotka (і14Ў֊і6іб) wojewoda wileński, Warszawa 2000: Konopczyński Władysław, MichałBrzostowski, w: PSB, î(i937).s. 51—55· Kopczyński Michał, Rodzinne gniazdo? Mieszkańcy Małgorzata Ewa Kowalczyk, Wrocław 2017, s. 91-104. Kowalczyk Małgorzata Ewa, Obraz Włoch wpokkim piśmiennictwie geograficznym ipodróżniczym osiemnastego wieku, Toruń 2005. Kowalczyk Małgorzata Ewa, Zagranicznepodróże Polek w epoce oświecenia, Łomianki 2019. Krzywy Roman, Apodemikum, w: Słownik rodzajów szlacheckich dworów w xvii i xviii w., w: Od narodzin igatunków literackich, red. Grzegorz Gazda, Słowinia do wieku dojrzałego. Dzieci i młodzież w Polsce, cl. i: Tynecka-Makowska, Warszawa 2007. Od średniowiecza do wieku xviii, red. Maria Dąbrowska i Andrzej Klonder, Warszawa 2002. Korzeniowski Józef, Zapiski i wyciągi z rękopisów biblioteka polskich i obcych, do Polski się odnoszących, Kubeš Jiri, Náročné dospívání urozených. Kavalirske cesty české a rakouské šlechty (.1620-17S0), Pelhřimov 2013. Kucharski Adam, Europejskaperegrynacja Karoև Stanisława Radziwiłła (1684-1687), w : Karol Stanisław i. Cesarska Biblioteka Publiczna w Petersburgu, Kraków Radziwiłł, Diariuszperegrynacji europejskiej (1684- 1910 (Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty 1687), wstęp i oprać. Adam Kucharski, Toruń 2011. w Polsce, 1.11). Kot Stanisław, Bazyleja i Polska (xv-xvn), w: tenże, Kucharski Adam, Grand Tour Tomasza, Michała i Marcina Zamoyskich zprzełomu xm i xviii wieku, Pokka Złotego Wieku a Europa. Studia i szkice, „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski wyboru dokonał, wstępem opatrzył
Henryk Barycz, i powszechnym”, 33 (2015), nr 2. Warszawa 1987. Kot Stanisław, Desrciptio gentium poetówpolskich xvii w., w: tenże, Polska Złotego Wieku a Europa. Studia i szkice, 414 Kot Stanisław, Polacy na studiach w Orkanie, w: tenże, Kucharski Adam, Instrukcje podróżne Wadawa Rzewuskiego dL· synów zpołowy xviii wieku, w: Źródla do dziejów staropokkich podróży edukacyjnych, red. wyboru dokonał, wstępem opatrzył Henryk Barycz, Dorota Żołądź-Strzelczyk, Małgorzata Ewa Kowalczyk, Warszawa 1987, s. 834-873. Wrocław 2017, s. 63-79. O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ
Kucharski Adam, Lektury oświeconego wojażera-Sarmaty w świetle katalogu hiąg zabranych w podróż przez Seweryna Rzewuskiego (1778), „Folia Toruniensia”, 17 (2.017). Kucharski Adam, Rodzinne tradycje magnackiego Grand Tour. Przykład Franciszka i Kazimierza Rzewuskich z lat Leibetseder Mathis, Die Kavalierstour·. Adlige Erziehungsreisen im 17. und 18. Jahrhundert, Kolonia 2004. Lipko Stanislaw, Podręczniki geografii w szkołach pokkich xviii wieku, „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, 9 (1966). Majewski Andrzej Adam, Aleksander Hilary Połubiński czterdziestych i sześćdziesiątych xviii wieku, w: Studia (1626-1670). Marszałek wielki litewski. Działalność z dziejów edukacji w Rzeczypospolitej Obojga Narodów polityczno-wojskowa, Warszawa 2017. Korony i Litwy, red. Kazimierz Puchowski i Joanna Orzeł, Wilanów 2019, s. 179-103. Kucharski Adam, Roszak Stanislaw, Wieczorek Agnieszka, 0podróżach edukacyjnych w xm Maksimowicz Krystyna, Młodość ipoczątki aktywności publicznej Seweryna Rzewuskiego, „Ze Skarbca Kultury”, 48(1989). Markiewicz Anna, „Grand Tour"AlehandraJana iJana i xviii wieku -przypadek Rzewuskich, w: Społeczne Stanisława Jabłonowskich z lata osiemdziesiątych i kulturowe uwarunkowania edukacji Rzeczypospolitej xvii wieku, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu xvi-xviII wieku. Materiały z badań, część pierwsza, red. Jagiellońskiego, „Prace Historyczne”, 132 (2005). Kazimierz Puchowski, Warszawa 1017, http: //pth.net. pl/uploads/IRP_Raport_i.pdf (dostęp: 30 iv 1019). Kucharski Adam, Theatrum peregrinând։. Poznawcze aspekty staropolskich podróży w epoce późnego baroku, Toruń 1013. Kufel
Sławomir, Dydaktyka iparenetyka. Uwagi o elementach świata թzedstawionego w „Ziemiaństwie polskim"Kajetana Koźmiana, „Pamiętnik Literacki”, 89 (1998), z. 3. Kurdybacha Łukasz, Pedagogika szlachecka w xvi i xvii w. w świetle instrukcji rodzicielskich, w: tenże, Pisma wybrane, t. 3, Warszawa 1976. Kurdybacha Łukasz, Staropohki ideal wychowawczy, w: tenże, Pisma wybrane, 1.1, Warszawa 1976. Kurzyński Paweł, Miejsce staropolskich instrukcji Markiewicz Anna, DiariuszJana Michała Kossowicza (1682-1688)jako źródło do dziejów staropolskich podróży edukacyjnych, w: Źródła do dziejówstaropohkicb podróży edukacyjnych, red. Dorota Żołądź-Strzelczyk, Małgorzata Ewa Kowalczyk, Wrocław 2017. Markiewicz Anna, Podróże edukacyjne w czasach Jana III Sobieskiego. PeregrinationesJablonovianae, Warszawa 2011. Markiewicz Anna, Wkręgu dworu Sieniawskich: listy Jerzego Kazimierza Woynarowskiego do Adama Mikołaja Sieniawskiego z ևէւ68տ֊ւ6ցց, „Przegląd Historyczny”, 101 (2010), m3. Markiewicz Anna, Wokółprzygotowań do peregynacji. Instrukcja Stanisława WincentegoJabłonowskiego dla starosty buskiegoJózefa AkbandraJabłonowskiego podróżniczych w relacjach międzypokoleniowych - z 1728 r., w : Realia życia codziennego w Europie aspekt wychowawczy w świetle wybranych zaleceń Środkowej ze szczególnym uwzględnieniem Śląska, red. dlaperegrynantów, w: Relacje międzypokoleniowe w epoce staropolskiej, red. Marcin Czapliński, Paweł Borowy, Łódź 2018, s. 81-102. Kutter Uli, Reisen - Reisehandbücher - Wissenschaft. Materialien zur Reisekultur im 18. Jahrhundert, Neuried 1996. Antoni Bardak, Katowice-Zabrze 2011, s.
233-249. Mączak Antoni, Peregrynacje. Wojaże. Turystyka, Warszawa 2001. Mączak Antoni, Turystyka europejska. Wieki xvi-xix, „Folia Turistica”, 19 (2008). Mączak Antoni, Życie codzienne wpodróżach po Europie w xvi i xvii wieku, Warszawa 1980. BIBLIOGRAFIA 415
Merczyng Henryk, Mikołaj KrzysztofRadziwiłł Sierotka ijego przyjęcie katolicyzmu w r. 1567, „Przegląd peregrynantów w XVI i xvii wieku, w. Między wielką Historyczny”, iz (1911), s. 1-Ю. polityką a szlacheckim partykularzem. Studia z dziejów Mikołajczak Aleksander Wojciech, Łacina w kulturze polskiej, Wrocław 1998. Milewska-Waźbińska Barbara, Wsławnej kwaterze Pallady. Kształtowanieformacji kulturowej w szkołach humanistycznych w xvii wieku (napodstawie zeszytów szkolnychJana Sobieskiego), https: //www.wilanow- nowożytnej Pokki i Europy, Toruń 1993. Pawlak Wiesław, „De eruditione comparanda in humanioribus”. Studia z dziejów erudycji humanistycznej w xvii wieku, Lublin zoiz. Pietrzak Jarosław, Akademickie niestatki, czyli o niechlubnym żywociepokkich studentów w podróżach palac.pl/edukacja_humanistyczna_a_staropolska_ edukacyjnych po Europie Zachodniej od xvi formacja_kulturowa.html (dostęp: zo X Z019). do xvii wieku, „Biuletyn Historii Wychowania”, 3z Mokrzecki Lech, Tradycje nauczania historii do końca xvi wieku, Gdańsk 199z. Moreau-Reibel Jean, Sto Խpodróży różnowiercówpolskich do Francji, „Reformacja w Polsce”, 9-10 (1937-1938), s. 1-Z7. Mroczek Grzegorz, Wychowanie syna w świetle testamentów Stankława Żółkiewskiego, „Rocznik Przemyski”, 53 (Z017), nr 1, s. 19-34. Mruk Wojciech, Czternastowieczneprzewodnikipo Ziemi Świętej związane ze środowiskiemfranciszkanów, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego 1Z48, „Prace Historyczne”, iz8 (zooi), s. 49-58. Miisegades Benjamin, Fürstliche Erziehung und Ausbildung im spätmittelalterlichen Reich, Ostfildern ZO14. Muszyńska
Krystyna, Wstęp, w:Jasia Ługowskiegopodróże do szkól w cudzych krajach 1631-1643, oprać, i wstępem poprzedziła Krystyna Muszyńska, Warszawa 1974. Nowakowska Iwona, „Cnota mój kompas.՞. Odwołania do cnótplatońskich w staropolskich wzorcach osobowych, „Konteksty Kultury”, 13 (zoić), z. 1. Nürnbergs Hochschule in Altdorf, hg. Hanspeter Marti, Karin Marti-Weissenbach, Köln-Weimar-Wien Z014. Orzeł Joanna, Tura kawalerskaJózefaJerzego Hylzena (Z014), s. 7֊z6. Pietrzyk Zdzisław, „Tylem się w Strazburku nauczył.՞. Studia Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła Sierotki w Strasburgu w latach 1363-1364, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 41 (1997), s. 159-167. Pietrzyk Zdzisław, Sztambuch Kryspina Gerciusajako przykład źródła do dziejów staropokkichpodróży edukacyjnych, w: Źródła do dziejów staropolskich podróży edukacyjnych, red. Dorota Żołądź-Strzelczyk i Małgorzata Ewa Kowalczyk, Wrocław Z017. Pietrzyk Zdzisław, Sztambuchyjako źródło do peregrynacji studenckich na przykładzie Polaków studiujących w Strasburgu, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 43 (1999), s. 139-150. Pietrzyk Zdzisław, Wkręgu Strasburga. Zperegrynacji młodzieży z Rzeczypospolitejpokko-litewskiej w latach 133S-1621, Kraków 1997. Pollak Roman, Wstęp, w: Stanisław Herakliusz Lubomirski, Wybórpism, Wrocław 1953. Popiołek Bożena Edukacja zzagrobu. Testamenty staropokkiejako źródła dopodróży edukacyjnych w XVII-XVIII wieku, w: Źródła do dziejów staropokkich https: //www.wilanow-palac.pl/tura_kawalerska_ podróży edukacyjnych, red. Dorota Żołądź-Strzelczyk, jozefa_jerzego_hylzena_i75z_i754.html. Małgorzata Ewa Kowalczyk,
Wrocław Z017, s. 17-31. Paduch Katarzyna, Wytyczne hetmana Widawa 416 Pawlak Marian, Kilka uwago opiekunach polskich Popiołek Bożena, Szlachcic w podróży. Regestr wydatków Rzewuskiego (1706-1777) dla służbypałacowej. podróżnychJana i Antoniego Cetnerów z lat 1724- Przyczynek dofunkcjonowania rezydencji Podhoreckiej 1727, w: Z Kijowa do Rzymu. Z dziejów stosunków wpołowie XVIII wieku, „Saeculum Christianům”, zę Rzeczypospolitej z Ukrainą i Stolicą Apostolską. Księga (zoi8), s. Z49-ZĆZ. Jubileuszowa z okazji 35-kciapracy naukowejprofesor O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEj
Teresy Chynczewskiej-Hennel, red. Mariusz Robert Rutz Andreas, Ego-Dokument oder Ich-Konstruktion ? Drozdowski, Wojciech Walczak, Katarzyna Wiszowata- Selbstzeugnisse ab Quellen zur Erforschung der Walczak, Białystok zon, s. z-18. frühneuzeitlichen Menschen, „Zeitenblicke”, 1 Popiołek Bożena, Woli mojej ostatniej testament ten. Testamenty staropolskiejako źródła do historii mentalności xni ixnil wieku, Kraków Z009. Pośpiech Andrzej, Tygielski Wojciech, Społeczna rola dworu magnackiego хѵи-хѵш wieku, „Przegląd Historyczny”, 69 (1978), nr z. Puchowski Kazimierz, Stanisław August Poniatowski (zooz),nrz. Ryś Jan, Instrukcje rodzicielskiejako źródło do edukacji wojskowej Polaków za granicą (xvi-xvil wiek),w: Źródła do dziejów staropolskich podróży edukacyjnych, red. Dorota Żołądź-Strzelczyk, Małgorzata Ewa Kowalczyk, Wrocław Z017. Ryś Jan, Żołnierskapaideia. Wychowanie i szkolenie wobec edukacji. Rekonesans, w: Studia z dziejów edukacji wojskowe w Polsce ХП-xni wieku, Kraków Z019. w Rzeczypospolitej Obojga Narodów Korony i Litwy, red. Sajkowski Alojzy, Wstronę Wiednia. Dole i niedole Kazimierz Puchowski i Joanna Orzeł, Wilanów Z019, s. ZZ7-Z73. Quirini-Poplawska Danuta, Nieznana Matriculazione wojenne w świetle listów ipamiętników, Poznań 1984. Sajkowski Alojzy, Zagraniczne wyjazdy Radziwiłłów po naukę (początekxvii wieku), w: Miscellanea Università Legista Polona uniwersytetu padewskiego Historico-Archivistica, t. 3: Radziwiłłowie z latisgi-i$ęS, „Studia Środkowoeuropejskie xvi-xviii wieku·, w kręgu polityki i kultury, i Bałkanistyczne”, Z5 (Z017), s. 13-Z6. Warszawa-Łódź
1989. Rok Bogdan, JezuitaJan Drews (1646-1710) ijego Sawicki Maciej, Dwór magnacki w Wielkim Księstwie modlitewnik dlaperegrynantów, „Saeculum Litewskimjako regionalne centrum społeczne w drugiej Christianům”, 3 (199è), nr i. połowie xvii w, „Przegląd Wschodnioeuropejski”, 3 (zon). Rok Bogdan, Wsprawie podróży Polaków do Neapolu w xviii wieku, w: Vtae historicae. Księgajubileuszowa dedykowana Profesorowi Lechowi A. Tyszkiewiczowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Wrocław zooi, s. 489֊493· Roszak Stanisław, „W realnejpostaci cudze kraje nawiedzać?’’ Schennach Martin P„ Gesetz und Herrschaft. Die Entstehung des Gesetzgebungsstaates am Beispiel Tirols, Köln-Weimar-Wien zoio. Siebers Winfried, Darstellungsstrategien empirischen Wissens in derApodemik und im Reisebericht des 18. Jahrhunderts, „Cardanus” 3: Wissenschaftliches Podróżjako edukacyjny dyUmat czasów saskich, w: Reisen - reisende Wissenschaftler. Studien zur Między Barokiem a Oświeceniem. Edukacja, wykształcenie, Professionalisierung der Reiseformen zwischen ібуо und wiedza, red. Stanisław Achremczyk, Olsztyn Z005. Roszak Stanisław, Archiwa sarmackiejpamięci. Funkcje i znaczenie rękopiśmiennych ksiąg silva rerum w kulturze Rzeczypospolitej xviii wieku, Toruń Z004. Roszak Stanisław, Europejska peregrynacja Franciszka 1800, hrsg. Christian von Zimmermann, Bd. 3, zooz. Singer Bruno, Die Fürstenspiegel in Deutschland im Zeitalter des Humanismus und der Reformation, München 1981. Skrzypietz Aleksandra, Cudzoziemski Językjeśli komu tedy Rzewuskiego z ևէ 1746-1748 w świetle listów nampotrzebny” - лЬсе’’ i ¿nasze” w oczach
Sobieskich, do matki, w: Z badań nad historią, oświatą i kulturą. w: Staropobki ogląd świata -problem inności, red. Filip Studia ofiarowane Ryszardowi W. Wołoszyńskiemu Wolański, Toruń Z007. w siedemdziesiątą rocznice urodzin i czterdziestą piata pracy naukowej, red. Jerzy Kukulski, Piotrków Trybunalski zooi, s. 411-4ZO. BIBLIOGRAFIA 417
Sobieraj Bartłomiej, ,J)la edukacyi, lub też dla dalszej professyipromocyi" - uwagi o edukacji młodzieży szlacheckiej wpalestrze wxnu wieku, w: Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji Rzeczypospolitej xvi—xviii wieku. Materiały z badań, częśćpierwsza, red. Kazimierz Puchowski, Warszawa 2017, s. 117-134. Stagi Justin, Apodemiken. Eine räsonnierte Bibliographie der reisetheoretischen Literatur des 16., 17. und iS. Jahrhunderts, Paderborn 1983. Stagi Justin, Ars apodemica·. Bildungsreise und Reisemethodik von is6o-i6oo, w: Reisen und Reiseliteratur im Mittelalter und in Frühen Neuzeit, hrsg. Xenja von Ertzdorff, Dieter Neukirch, Amsterdam 1991. Stagi Justin, Das Reisen als Kunst und als Wissenschaft (16.-iS,Jahrhundert), „Mitteilungen der Anthropologischen Gesellschaft in Wien”, in (1981). Stagi Justin, Eine Geschichte der Neugier. Die Kunst des Reisens isso-iSoo, Wien-Köln-Weimar 200z. Stagi Justin, Franz Posseïts „Apodemik”. Die letzte Jleisekunst” der Frühen Neuzeit, „Saeculum”, 62 (2012), nr i, s. 135-144· prywatnych nauczycieli i wychowawców Radziwiłłów nieświeskich w xviii wieku, „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, 45 (2006). naukowych, Wrocław 1975. Tazbir Janusz, Filip Melanchton wpamięci Polaków, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 40 (1996), s. 5-16. Tazbir Janusz, PoczątkipoUkiej ksenofobii, w: tenże, Prace wybrane, t. 3: Sarmaci i świat, Kraków 2001. Többieké Peter, Höfische Erziehung-Grundsätze und Struktur einerpädagogischen Doktrin des Umgangsver haltens, nach denfürstlichen Erziehungsinstruktionenen des 16. biszumiS.Jahrhundert,Darmstadt 1983. Tomczak Robert T„
Studenci z Rzeczypospolitej na Uniwersytecie Praskim wxvil-xvill wieku, „Historia Slavorum Occidentis”, ю (2016), nr i, s. 103-138. Towner John, Literature, Tourism, and the Grand Tour, w: Literature and Tourism·. Reading and Writing Tourism Texts, ed. Mike Robinson and Hans-Christian Andersen, Padstow 2003. Tracz-Tryniecki Marek, Republika versus monarchia. Myśl polityczna iprawna Andrzeja Mahymiliana Fredry, Trawicka Zofia,Jakub Sobieski isgi-1646. Studium z dziejów warstwy magnackiej w Polsce doby Wazów, Kraków 2007. Tygielski Wojciech, „Kupca do wekseltów i korespondencyi Szklarska Ewa, Radziwiłł Mikołaj Faustyn, w: psb, 30 (1987), s. 361-363. listownej zjednawszy". Usługi bankowe w kontekście organizacji ifinansowania nowożytnychpodróży Szulakiewicz Władysława, Ego-dokumenty i ich znaczenie w badaniach naukowych, „Przegląd Badań Edukacyjnych”, 2013, vol. 1,16. Szymański Stanisław, Pierwsi studenci z ziem pobkich na uniwersytecie w Grazu w latach iySó-ióyo, „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, 86 (1979), nr 4, s. 499-525. Smiałowski Józef, Ksiądz kanonik Michał Sohyk (1742Zbiory sztuki, archeologiczne, numizmaty, minerały i osobliwości, Łódź 2000. Śmiałowski Józef, SołtykMichał, w: PSB, 40 (2001), s. 414-418. Targosz Karolina,Jana Sobieskiego nauki iperegrynacje, Wrocław 1985. 418 1646-1667. Z dziejów polskofrancuskich stosunków Łódź 2019. Stojek-Sawicka Karolina, Duchowni katoliccy w roli iSis) ijego testament. Targosz Karolina, Uczony dwór Ludwiki Marii Gonzagi O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ po Europie,-w: tenże, Wpodróżypo Europie. Studia z dziejów kultury nowożytnej,
Warszawa 2019. Tygielski Wojciech, Miejsce studiówprawniczych w staropolskim modelu edukacji, „Palestra. Pismo Adwokatury Polskiej”, 5-6 (2008). Tygielski Wojciech, Na cóż te koszta i trudy? Wjakim celu w xvii wieku wysyłano młodzież szlachecką na zagraniczne studia? w: tenże, Wpodróżypo Europie. Studia z dziejów kultury nowożytnej, Warszawa 2019. Tygielski Wojciech, Peregrinatio academica czy Grand Tour? Podróże do szkół" w systemie edukacji staropolskiej, w: tenże, Wpodróżypo Europie. Studia z dziejów kultury nowożytnej, Warszawa 2019.
Urwanowicz Jerzy, Piaseczyński Aleksander, w: psb, 25 (1980), s. 800. Vogel Benjamin, Do dziejów tradycji muzycznych zamku w Podhorcach, „Polski Rocznik Muzykologiczny”, 2015. Waniczkówna Hanna, Caraccioli Ludwik Antoni de, w: psb, 3 (1937), s. 202. Wąsik Wiktor, System pedagogiczny Sebastiana Petrycego z Pilzna, Warszawa 1968. Wieczorek Agnieszka, W„drodzeparyskiej"-podróże edukacyjne SewerynaJózefa i Wacława Piotra Rzewuskich w latach dwudziestych xnu wieku, w: Studia z dziejów Zielińska Katarzyna, Oczekiwania ojca wobec syna. Rzecz o siedemnastowiecznych peregrynacjach i ojcowskich Instrukcyjach, „Barok”, 22 (2015), s. 13-22. Żołądź Dorota, Ideafy edukacyjne doby staropolskiej. Stanowe modele ipotrzeby edukacyjne szesnastego i siedemnastego wieku, Warszawa-Poznań 1990. Żolądź Dorota, Podróże edukacyjne Polaków w xvi i xvii wieku, w: Jan Hellwig, Wiesław Jamrożek, Dorota Żołądź, Zpracpoznańskich historyków wychowania, Poznań 1994, s. 29-63. Zołądź-Strzelczyk Dorota, „Obcychjęzyków siła umiećjest edukacji w Rzeczypospolitej Obojga Narodów Korony dar Boży" - xvil-wieczne poglądy na nauczaniejęzyków, i Litwy, red. Kazimierz Puchowski i Joanna Orzeł, w: Origines,fontes et narrationes -pośródkręgów Wilanów 2019. poznania historycznego. Prace ofiarowaneprofesorowi Wisner Henryk,Janusz Radziwiłł 1612-1655 wojewoda wileński, hetman wielki litewski, Warszawa 2000. Wisner Henryk, Lata szkolneJanusza Radziwiłła. Przyczynek do dziejów szkolnictwa kalwińskiego na Litwie w pierwszejpołowie xvii wieku, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 14 (1969). Wisner Henryk, Radziwiłł Krzysztof w:
psb, 30 (1987), s. 282. Witusik Adam Andrzej, Młodość Tomasza Zamoyskiego. 0 wychowaniu i karierze syna magnackiego w Polsce w pierwszejpołowie XVII wieku, Lublin 1977. Witusik Adam Andrzej, Peregrynacje zagraniczne Tomasza Zamoyskiego w latach ібц-1617, „Annales Universitaris Mariae Curie-Sklodowska” 25 (1970), z. 2, s. 27-47· Wolański Filip, Zadania peregrynanta w czasiepodróży Marcelemu Antoniewiczowi w 63. rocznicę urodzin, red. Marek Cetwiński i Maciej Janik, Częstochowa 2018, s. 963-974· Zołądź-Strzelczyk Dorota, „Jako karmić dzieci w dzieciństwie ich”-żywienie niemowląt i małych dzieci WXVI-XVI11 wieku, w: Historia naturalnajedzenia. Między antykiem a XIX wiekiem, red. Beata Możejko, wspólpr. Ewa Barylewska-Szymańska, Gdańsk 2012, s. 203-211. Zołądź-Strzelczyk Dorota, „Jeśli lepiej doma osobno czyli wespołek w szkołach dzieciom się uczyć"- odwieczny dyUmat edukacyjny - nauka domowa czy szkolna w poglądachpisarzy staropolskich, „Studia Edukacyjne”, 31 (2014), s. 45-58. Zołądź-Strzelczyk Dorota, JTadobna tojest rzec młodemu człowiekowi do cudzych krajów sięprzejeździć" - miejsce w świetk osiemnastowiecznych instrukcji, w: Viae podróży w edukacjipokkiej szlachty xvi-xvii wieku, historicae. Księgajubileuszowa dedykowana Profesorowi w : Samotrzeć, w kompanii czy z orszakiem ? Społeczne Lechowi A. Tyszkiewiczowi w siedemdziesiątą rocznicę aspektypodróżowania w średniowieczu i w czasach urodzin, Wrocław 2001, s. 494-499. nowożytnych, red. Monika Saszyńska, Ewa Wółkiewicz, Załęski Anzelm, Wiadomość o życiu ipismachJana Ostroroga, wojewodypoznańskiego, „Biblioteka
Warszawska”, 1 (1844). Zalęski Stanislaw, Jezuici w Polsce, t. 4, cz. 1: Dzieje 153 kolegiów i domówjezuitów w Polsce, Kraków 1905. Warszawa 2012. Zołądź-Strzelczyk Dorota, „0 którym czasie rodzicy syna do szkoły na nauki mają dawać" - staropolska debata nad dojrzałością szkolną, „Studia Edukacyjne”, 17 (2011), s. 27-38. BIBLIOGRAFIA 419
Żołądź-Strzelczyk Dorota, ,,/Wkażdym względem wojaży edukacyjnych młodzieżypolskiej, w: Wsłużbie wychowania szlachty w epoce staropolskiej, Wroclaw 1017. hutorii nauki, kultury i edukacji. Księga Pamiątkowa Żołądź-Strzelczyk Dorota, „ Wychowanie dobre dziecięciu szUcheckiemu” - Hieronim Baliński o edukacji, „Biuletyn Historii Wychowania”, 39 (1018), s. 7-18. Żołądź-Strzelczyk Dorota, Andrzeja Maksymiliana Fredry wskazówki dla młodych, aby „wzrastali w cnocie dla dobra ojczyzny”, w: Ź/ródla do dziejów staropohkich podróży edukacyjnych, red. Dorota Żołądź-Strzelczyk, Małgorzata Ewa Kowalczyk, Wroclaw 1017, s. 105-123. Żołądź-Strzelczyk Dorota, Dziatki miłe Stanisława i Elżbiety Kruszyńskich, „Seacułum Christianům”, Z5 (zoi8), s. Z75-Z83. Żołądź-Strzelczyk Dorota, Dziecko w dawnej Polsce, Poznań 1002. Żołądź-Strzelczyk Dorota, Instrukcje rodzicielskiejako źródło do badania dziejów wychowania xvi i xvii wieku, w: Konteksty i metody w badaniach historyczno-pedagogicznych, red. Tadeusz Jałmużna, Iwonna Michalska, Grzegorz Michalski, Łódź 2004, s. 161-171. 420 Żołądź-Strzelczyk Dorota, Krytyka zagranicznych szlachetne ci daję wychowanie”. Studia z dziejów dedykowana Prof. Lechowi Mokrzeckiemu, Gdańsk 2006, s. 196-202. Żołądź-Strzelczyk Dorota, Peregrinatio academica. Studia młodzieżypolskiej z Korony i Litwy na akademiach i uniwersytetach niemieckich w XVI ipierwszejpołowie xvii wieku, Poznań 1996. Żołądź-Strzelczyk Dorota, Rodzinne tradycjepisania instrukcji wychowawczych w epoce nowożytnej, „Horyzonty Wychowania”, 18 (2019), nr 46, s. 53-68.
INDEKS OSÓB A Barycz Henryk 21,29,34, 35, 37,38, 59,60,107, Achremczyk Stanislaw 25, 90,253,381 130,133,161,172,183-185, 192,219,227,232, Adam, kucharz 181 236,237,241,249,250,307,330,339,340,366 Aftoniusz z Antiochii 231 Barylewska-Szymańska Ewa 351 Alandus Jan 202 Batowski Aleksander Konstanty 115 Amandus Jerzy 107, 109, 126, 135, 191, 192,229, Beaufort 309 365, 373-375 Andersen Hans-Christian 45 Beauvais de biskup zob. Forbin-Janson Toussaint Anusik Zbigniew Ъ1 Bednarek Bartłomiej 134 de, bp Beauvais Appian Ałeksandryjczyk 235 Bender Eva 38,148,153,168 Arrian z Bitynii 235 BerchtoldLeopold von 83 Arystoteles 231 Bernie Augustyn 206 Aschenbrenner Henryk 67 Bermgeroth Martin 257 August II zw. Mocnym z dyn. Wettinów, elektor Bersohn Mathias Ъ1 saski, król polski 257 Augustyniak Urszula 61, 63,71, 72,93, 130,134, 144,318,339,378 Auriak 305 Bertrand Elie 88 Béthune Franciszek Gaston de 94, 108, 186, 326, 368 Béthune Maria Ludwika de 325-326 Bibra Hans von 101 Bielewicz Jan 182 В BielowskiAdam 68,188,318 BabelReiner 100,177,211 Bielski 179 Bacciarelli Marcello 382 Billewicz Teodor 292 Baczyński 267 BlackJeremy 38,45 Baliński Hieronim 18-21,23-25,27,63, 107, Blotius Hugo 82 129,131,133,134,142,143,149,154,169,194, Bock, ppłk 209 198, 211,213,214,238,239, 268, 301,326-328, Bodniak Stanisław 214 333,352-354,361 Bogatko 309 Banach Andrzej Kazimierz 35 Borejko Wacław 18, 20, 22, 31, 32 BandkieJerzy Samuel 128 Borowy Paweł 130 Baranowski 372 Boterius Joannes 240 Baniak Antoni 134 Branicki Jan Klemens 21 Barcikowski 183, 184, 197 Bratuń Marek 38, 84,85,87,88 Bartel Oskar Ъ7
Brefeldjosephie 81 BartoszewiczJulian 348 Brückner Aleksander 40 421
Brzezina Maria 134 Chodkiewicz Zofia z Mieleckich 73 Brzostowski Michal 114 Chodkiewiczowie, rodzina 172 Buczyński Stanislaw 181, 182 Chodorowska Katarzyna z Jabłonowskich 95 Budakov Vesselin 44 Chodorowski Krzysztof 95 Bujakowski Zygmunt 129, 131, 133 Chodowiecki Daniel Nikolaus 62 Bukaty Tadeusz 261,281 Chojnowski Walenty 181, 182 Burkiewicz Łukasz 189 Chomętowski Władysław 73 Chrapicki, opiekun 119 Christian Hohenzollern, margrabia Brandenburgii- c Bayreuth 157 CallotJacques 110 Chrystian II, ks. Anhalt-Bernburg 324 Caraccioli Ludwik Antoni 209, 210, 276, 313, Chwalkowski Wojciech 65 Cieña Michal 246 348, 380, 387 Caretto Otton Henryk del 325 Cleve Hendrick van 303 Carpentariusz Jakub 245 Cochin Charles Nicolas 102 Casaubon Izaak 234, 235 Colletti Antoni 279 Cefali Sebastian Commines Filip 236 165 Celichowski Zygmunt 292 Conrads Norbert 100,303 Cetner Franciszek 283, 356, 372, 373 Cunega Domenico 382 Cerner Ignacy 33 Custos Dominicus 71 Cetnerowie, rodzina 332 Cyceron, rzymski mówca 231, 239, 275, 282 Cetwiński Marek 248 Czacki Feliks 24, 103, 106, 125, 224, 322 ChachajMarian 12,14, 37, 38,108,144,149,150, Czacki Michał Hieronim 24, 105, 147, 207, 224 156-158,180-183,189,193,201,202, 229,255, Czapliński Marcin 130 257,302,324, 330,361,366 Czapliński Władysław 23,34,35,125, 133,156, Chaney Edward 38,44 Chaniecki Zbigniew 310 Charkiewicz Juwenalis 56, 57 Czarnkowski Adam 340 Czartoryska Anna z Rybińskich 74, 78, 106 Charnaseus Herkules (właśc. Chamacé Hercule Czartoryska Izabela z Flemingów 74, 124, 131, 359 Girard de) 232 ChmielewskaJagoda 134 Chmielowski Benedykt 85,88
Chodkiewicz Hieronim 73 Czartoryski Adam Jerzy 74, 105, 147 Czartoryski Adam Kazimierz 106, 124, 131, 241, 261, 267 Czartoryski Józef Klemens 74, 78 Chodkiewicz Jan Karol 73 Czermak Wiktor 234 Chodkiewicz Jan Mikołaj 121 Czerwiński Ignacy 85 Chodkiewicz Ludwika Maria z Rzewuskich 96, CzubekJan 104,126,131,255,277 103, 106, 113, 120, 121, 124, 211, 224, 323, 336, 337, 355, 388 Chodkiewicz Wacław 104, 147, 355 422 274,283,303,356,359,366,371-373,384 O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREG RYN AC YJ EJ
D Dziechcińska Hanna 3 8 DzięgielewskiRoman 81, 82, 84-86,117 Dalen Cornelis van (II) 242 Danysz Antoni 38,60,130, 372, 384 DarowskiAdam 31 E Davidson Linda Kay 81 Elisabeth von Distelmaier, hrabina zu Lynar 101 Dawid, cyrulik 344 Dąbrowska Maria 32 Erazm z Rotterdamu 249 DelffWillem Jacobsz. 217 Erler Georg 193 Della Bella Stefano 298, 377 ErtzdorffXenja von 83 Dembińska Maria 351 Euklides, grecki matematyk 242, 305 Dembowska Maria 147 Eustachiewicz Lesław 27 Dembowski (Dębowski) Olbrycht 181, 193, 202, 203, 345, 378 Denhoff Aleksander 340 F Denhoff Kacper 325 Fagiuoli Giovanni Battista 256 Denhoffowie, rodzina 280 FalckJeremiasz 119 Detelewes Dawid, cyrulik 345 Falniowska-Gradowska Alicja 66 Dębicki Ludwik 131 Feddes van Harlingen Pieter 75 Dicius Melchior 201 Femneberg Stanisław 182 Dietrichstein Maksymilian Ferdinand Josef z Ditrichštejna (Ferdinand Joseph 99 von Dietrichstein) 99 DihmJan 30 Dionizjusz z Halikarnasu 235 Ferdynand I Habsburg, ces. autriacki 172 Długosz Jan 87, 236 FertigLudwig 194 DługoszJózef 34, 109, 195, 283, 287, 356, 359, Filip V, król hiszpański 172 Filipowski Samuel 180 368, 371, 372, 384 DoetecumJohannes Lucas van 310 Firlej Andrzej, kasztelan radomski 117 Dolska Anna z Chodorowskich Firlej Andrzej, syn Andrzeja kasztelana 95, 105, 106, 109, 110, 113, 123, 131, 152, 162, 163, 171, 173, radomskiego 116 176, 205, 211, 220, 230, 259, 290, 300, 332, 347 Dornawius Kasper 278 Firlej Andrzej, syn Jana, kasztelana wojnickiego Doruchowski Jakub 325 Firlej Henryk, syn Jana, kasztelana wojnickiego Drevet Pierre 170 107,191, 192, 365, 374, 375 Firlej Jan,
kasztelan wojnicki, podskarbi wielki Drewniak Stanislaw 311 Drews Jan 90 Drozdowski Mariusz Robert 373 107, 191,192, 375 koronny 74, 107, 109, 112, 126, 135, 191, 192, Dubas-Urwanowiczowa Ewa 189 229, 365, 373-375, 384 Firlej Jan, syn Andrzeja, kasztelana radomskiego 116 Duchińska Seweryna 131 Firlej Mikołaj, syn Piotra, kasztelana DumanowskiJarosław 25,65 Dworzaczek Włodzimierz 190 kamienieckiego 186, 354 Firlej Piotr, kasztelan kamieniecki 125, 186, 352, 354, 357, 358 INDEKS OSÓB 423
Firlejowie, rodzina 373 Gastgeber Christian 60 Flamen Albert 357 Gawarecki Sebastian 131,134, 185, 193, 195, 288, 287, 297, 306, 367, 368 Flinck Govert 242 Florus Lucjusz Anneusz 235, 271 Gazda Grzegorz 81 Folaron Stefan Ъ1 Gębczyński Jan 34, 356, 359, 371 Fołtyn Tomáš 38, 98, 101 Giełgud Antoni Onufry 106, 111, 112, 127, 259-261, 281, 312, 382 Forbin-Janson Toussaint de, bp Beauvais 170, 229, 299, 309, 325, 326 Fox Wojciech Romuald 202, 203 Giełgud Ignacy 105, 111, 382 Frankján 99 Gitlitz DavidM. 81 Fredro Andrzej Maksymilian 21, 46, 48—60, Giżycki, ksiądz 30 Giovi Paweł 236 63, 94, 106, 108, 109, 129-134, 143, 147, 150, Gliczner Erazm 189, 190 151, 161, 173, 211, 232, 233, 236, 237, 240, 241, 248-250, 254, 256, 271, 275, 281, 282, 307, Gniewosz Mikołaj Wojciech 325 Gniński Jan (ojciec) 120 308, 350 Gniński Jan (syn) 120 Fredro Jan Piotr Paweł 129, 248 Gniński Jan Chryzostom Benedykt 120 Fredro Jerzy Bogusław 104, 109, 129, 240, 248, Gniński Władysław 120 282 Gomulicki Wiktor 127, 128 Freitag, doktor 346 Gorzeński, ks. kanclerz 370 FreylichównaJudyta 19, 38, 46, 130, 191, 229, Goszczyński Artur 256,285,310 230, 234-236, 238, 246, 305, 310, 384, 385 Frisius Simon 137 Fryderyk Henryk Orański, stadhouder Republiki Zjednoczonych Prowincji 306 Fryderyk Wilhelm Hohenzollern, elektor brandenburski 325 Górka Andrzej 190 Górski Jakub 234 Grabowski Michał 18 Graczyk Waldemar 65 Grudzieriski Mikołaj 293 Grudzieński Zygmunt 293 Fryderyk Wilhelm II, ks. Saksonii-Altenburg 324 Guicciardini Franciszek 236 Fuchs von Bimbach Krzysztof Ernest (Christoph Gurowski, pokojowy 187 Ernst) 101
Fuchs von Bimbach Ludwik (Ludwig) Reinhold Gutowski Szymon Ignacy 187 Guzowski Piotr 172 101 Fuchs von Bimbach Maria Amalia 101 H Habsburgowie, ród 167,172,173 G Gadomski Walery 31 GailhardJohn 44 Galen, rzymski lekarz poch. greckiego 245 424 Hainzelmann Johann 94 Hanus, masztelarz 181 Harrach Ferdynand Bonawentura (Ferdinand Bonaventura von Harrach) 99 Ganse Jan Adam 100 Harrach Karol (Karl von Harach) 99 Garms-CornidesElisabeth 211 Hassenfurter Wawrzyniec 182 O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ
Haur Jakub Kazimierz 22,55 Jabłonowski Stanisław Jan 94, 108, 109, 111-113, Hegendorfer Krzysztof 190 120, 126, 131, 134, 148, 149, 153, 162, 164, 170, Heidenstein Jan 292, 385 187, 203, 205, 220, 225, 229, 230, 233, 234, Heiss Gemot 177 238, 242, 254, 259, 260, 271, 275, 276, 279, Helissant Jean-Baptiste 280 288, 289, 290, 299, 300, 308, 309, 314, 320, Hellwigjan 34 325, 326, 331, 340, 341, 347, 350, 358, 361, 363, Helwicius (Helwig) Christoph 235 368, 368, 369, 370, 380, 387 Henryk IV Burbon, król francuski 235 Jabłonowski Stanisław Karol 203 Hermogenes z Tarsu, retor grecki 231 Jabłonowski Stanisław Wincenty 33, 95, 106, Herodot 81, 235 121, 134, 167, 171, 225, 280, 290, 312, 314, 315, Hilchen Dawid 239 320, 329, 334, 335, 369 Hipfinger Anita 61 Jakub I Stuart, król Szkocji, Anglii i Irlandii 175 Hlebowicz 339 Jałmużna Tadeusz 130 HoefnagelJoris 28 Jamrożek Wiesław 34 HogenbergFrans Ъ67 Jan III, król polski 86, 94, 104-106, 114, 131, Holy Martin 38 146, 158, 159, 183, 185, 186, 193-195, 219, 249, Holodyński z Fałkowy zob. Kruszyński Stanisław 250, 252, 257, 258, 260, 269-271, 279, 288, Kazimierz 306, 312, 324, 339, 344, 353, 367 Hondius Wilhelm 36 Janik Maciej 248 Hubicz Jan Jasieński Władysław 75,360 182 Hylzen JózefJerzy 293 Jaśkiewicz Mikołaj 56 John Friedrich 291 Jony, doktor 347 J Juliusz Cezar 235, 236 Jabłonowscy, rodzina 74, 92, 94-96, 105, 112, 115, 120, 121, 126, 146, 162, 166, 167, 170, 203, Justynian, ces. bizantyjski 239, 240 Justynus, historyk rzymski 271 205, 220, 242, 279, 280, 288, 289, 299, 308, 309, 320, 325, 331, 332, 369, 370 Jabłonowska Teofila z
Sieniawskich 280 К Jabłonowski Aleksander Jan 94, 108,290 Kaczmarek Marian 311 Jabłonowski Antoni Barnaba 95,121 Kaczorowski Włodzimierz 69, 146 Jabłonowski Jan Kajetan 33, 74 Kalinowscy, rodzina 29 Jabłonowski Jan Stanisław 33, 94, 95, 105, 106, 108, 111, 134, 167, 171, 220, 237, 238, 241, 245, 258, 259, 273, 288, 290, 300, 312, 332 Jabłonowski Józef Aleksander 95, 109, 121, 147, 153,312 Kallimach Filip 235 Kamecka Małgorzata 37, 170, 172, 246,253,257, 292,356, 372 Kamocki Jan 152, 164, 171, 205 Kanne (Kan) Maurycy 156, 361, 366 Karmanowski Albrycht 366 Karol III Filip Wittełsbach 107 Karol Lotaryński 176 INDEKS OSÓB 425
Karpiński Andrzej 134 Koźmian Kajetan 31 Karpiński Franciszek 30, 31 Krasicki Aleksander 205 Kawiecki Marcin 95, 108, 167, 168, 172, 175, Krasicki Ignacy 33 208, 209, 381 Kromer Marcin 235,236,238,250, 271 Kazanowscy, rodzina 29 Królikowski Bohdan 31,313 Kempa Tomasz 112, 218, 251 Krukowiecki Jan 205 Kicińska Urszula 153,206 Kruszyńska Elżbieta z Hołodyńskich 65 Kilian Lucas 319 Kruszyński Stanisław Kazimierz 22-25, 27, 63, Kimbar 179 65, 66, 134, 241 Kinský (Kinsky) Jan Leopold 99 Kryski Stanisław 104, 125, 131, 154, 199, 277, 361, 386 Kinsky František Ferdinand (Kinsky Franciszek Ferdynand) 99, 100 Kryski Szczęsny 153, 199, 255, 311 Klainfeld Rudolf 185 Kryski Wojciech 153, 199, 255, 311 Klint Paweł 65 Krzycki Stanisław 201 Klonder Andrzej 32 Krzywy Roman 81 Kluczycki Franciszek 128,131 KrzyżanowskiJulian 11, 25, 47, 141, 360 Kmita Jan 107, 115, 199 Ksenofont 235, 245 Kochanowski Jan 46, 47 KubešJiří 38, 98, 100, 148, 168 Kochlewski Stanislaw 278 Kucharski Adam 33,38,78, 95, 96,114,117,123, KolasaJan 133 124,130,134,164,168,205,209,210,270,272, Kołłątaj Hugo 56 285,291,292,310,380 Kołodziej Robert 361 Kufel Sławomir 60 Komeński Jan Amos 249 KukulskiJerzy 285 Konarska Izabella z Karnkowskich 67 Kunicki-Goldfinger Marek 134,185,292 Konarski Samuel 67 Kuniggowa 370 Koniecpolscy, rodzina 29 Kurcjusz 235 Koniecpolski Stanisław Karol 340 Kurdybacha Łukasz 25,38,74,91,130,133,214, Konopczyński Władysław 114 Kopczyński Michał 32 215,239 Kurmin Fabian 181, 182 KorzeniowskiJózef 129 Kuropatnicki Ewaryst Andrzej 33,90, 106, 125, Kossakowski Jan Nepomucen 29 Kossakowski Józef 31, 32
133, 227, 281-283, 312, 315, 321, 322, 341 Kuropatnicki Józef Ksawery 33, 104, 125, 312 Kossowicz Jan Michał 74, 120, 126, 134, 162, Kurzyński Paweł 130 170, 187, 203, 260, 279, 280, 289, 290, 308, Kutter Uli 130 309, 332, 369, 370, 380 Kwintylian 189 Kot Stanisław 34,35,37,38 Kotłubaj Edward 158 Kowalczyk Małgorzata Ewa 12,23,37-39,57,65, 92,106,130,144,168,256,271,285,301,317,380 KowalkowskiJacek 67 426 O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ L La Mothe Le Ѵауег François de 259 Laney Filip 41
Lasseis Richard 43, 45, 147, 154, 189 Ludwika Maria Gonzaga, królowa polska 171, 250 Latour Kazimierz de 107, 206-208, 221, 347 Lukan 238, 271 Lazarowicz Adam 182 Luyken Jan 182, 367 LeibetsederMathis 38, 91, 101, 341 LöfflerJosef 61 Lenkiewicz 368 Leszczyński Stanisław zob. Stanisław Leszczyński, król polski Ł Leybowicz Hirsz 188,207,221,266,336 ŁączyńskiJan 18, 107 Liman Kazimierz 41, 190, 302 Łączyński Kacper 63, 149, 154, 155, 198 Lipko Stanisław 240 Łempicki Stanisław 133 Lipski J. 115 Łopaciński Hieronim 126 Lipsius Justus 38, 41, 271 Łopaciński Ignacy Błażej 63 Lisowski Marcjan 185, 193 Lopatecki Karol 356 Liwiusz 234-238, 270, 271 LoskiJózef 196 Lobkowicz Maria Zofia z Dietrichsteinów 99 ŁośJan 54 Longpré François du Gard de 299, 300, 309 Ługowski Aleksander 76, 78, 191, 252, 254, 255, Lubomirscy, rodzina 92 268, 275, 333, 346, 360, 364, 365, 370-372, Lubomirska Barbara z Tarłów 108 382 Lubomirska Helena Tekla z Ossolińskich 108, Ługowski Jan 75, 76, 78, 254, 274, 283, 360, 186, 368 364, 371, 372, 384 Lubomirski Aleksander Michal 74,94, 108, 123, 274, Lubomirski Franciszek 104, 105, 150-153, 161, 165, 171,173, 206, 230, 256 Lubomirski Franciszek Sebastian 104, 108, 109, 150, 151,161, 173, 237, 240, 256, 275 Lubomirski Jerzy Dominik 104, 108, 109, 150, 151, 161, 173, 237, 240, 256, 275 Lubomirski Jerzy Sebastian 74, 94, 105, 123, 274 M MaciszewskiJarema 133 Maginini, właśc. Magini Giovanni Antonio (lac. Maginus) 240 Majchrowicz Franciszek 133 Majewska-Lancholc Teresa 130, 133 Majewski Andrzej Adam 120 Lubomirski Józef 105, 108, 109, 186, 187, 206 Majewski Kasper 374
Lubomirski Stanislaw 34, 41, 74, 76, 94, 129, Maksimowicz Krystyna 373 133,255, 274, 277, 278, 283, 299, 306, 325, 356, 359, 360, 371, 372, 384 Lubomirski Stanisław Herakliusz 94, 106, 109, Maksymilian II Emanuel Wittelsbach 176 Małachowski Tobiasz 192, 374 Marchwiński Roman 250 110, 120, 133, 150-153, 165, 171, 173, 206, 211, Maria Kazimiera dArquien, królowa polska 326 230, 245, 256, 261, 296, 307, 369, Markiewicz Anna 38,74,94,95,112,115,116,121, Lubomirski Teodor 105, 150—153, 161, 165, 171, 173, 206, 230, 256, 130,134,152,162,163,170,187,203,205,206,208, 209,280,283,289-291,299,300,309,332,369,370 Ludwik Leopold Hohenzollern 325 Marszalska Jolanta Malgorzata 65 Ludwik XIV Burbon, król Francji 94, 170, 177 Marti Hanspeter 37 INDEKS OSÓB 427
Marti-Weissenbach Karin 37 Modrzewski Frycz Andrzej 17, 21, 169 Massalski Ignacy 210 Mogilnicki 208 Matuszewicz Marcin ЗО, 31, 313 Mokrzecki Lech 234 Matwijowski Krystyn 134 Moreau-ReibelJean 37 Matys Maciej 344, 345 Moskorzowski Hieronim Grams 292 Maurycy Orański, stadhouder Republiki Moszyński August 57, 219 Zjednoczonych Prowincji 302, 305 Mościcki Henryk 21,31,56 Maurycy Uczony, landgraf Hesji-Kassel 324 Mroczek Grzegorz 68 Maxmilián II z Ditrichštejna (Maximilian von Mruk Wojciech 81 Dietrichstein) 99 Muret Marc-Antoine 219, 275 Mazarin Jules (właśc. Giulio Mazzarini) 171 Miisegades Benjamin 192 Mączak Antoni 38,45, 46, 365 Muszyńska Krystyna 75,191,384 Melanchton Filip 37 Myszkowski Aleksander 105, 107, 112, 114, 115, Memmus Klaudiusz (Mesmes Claude de książę d’Avaux) 232 146, 154, 239, 245 Myszkowski Piotr 11, 23, 77,107, 109, 112, 114, Merczyng Henryk 112 129, 131, 133, 134, 149, 154, 199, 200, 214, 215, Merkator (Gerardus Mercator) 240 227, 229, 230, 231, 234, 239-242, 245, 263, Metsu Gabriel 236 264, 275, 304,349 Michalska Iwonna 130 Michalski Grzegorz 130 Michał Korybut, król polski 126, 176 Michałowski Jakub 106, 124, 125, 200, 211, 219, 256, 261, 265, 275, 288, 319, 331, 386 N Naborowski Daniel 19, 108 Naruszewicz 339 Michałowski Melchior 105, 124 Naruszowicz Szymon 75, 191, 253, 254, 274, 283, Michel Peter 278 332, 333, 346, 360, 364,371, 382 Nemeitz Joachim Christoph 39,88, 147 Mieroszewska Helena z Łętowskich 63 Mieroszewska Katarzyna z Miłkowskich 103, 114, 124, 224, 312, 337, 338, 351, 355, 389 Neugebauer Salomon 41,116,117,236 Neukirch Dieter 83
Mieroszewski Jacek 104 Niederkorn Jan Paul 61 Mieszkowski Piotr 41, 190—192, 202, 301, 302 Niemcewicz Julian Ursyn 30 Mikalonienė Birutė 293 Nikut Marcin 104 Mikołajczak Aleksander Wojciech 249 Novelanus Symon 367 Milewska-Waźbińska Barbara 227 Nowakowska Iwona 60 Mniszchowie, rodzina 105 Nowiejski, opiekun 119 Mniszech Jan Karol 116 Nowosad Wiesław 61 Mniszech Jerzy 147 Mniszech Jerzy August 116 Mniszech Józef Wandalin 106, 109, 116, 126, 221, 222, 265, 266, 290, 291, 320, 321 Mniszech Michał Jerzy 87, 88 428 O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ O Oborski, ksiądz 286 Ochmann-Staniszewska Stefania 134
Oleksiewicz Stanisław 182 Pawlak Marian Oleśnicki Piotr 75, 77, 119, 172, 175 Pawlak Wiesław 270, 271 198 Oliński Piotr 60 Perkowicz Tomasz 115, 280 Olizarowski Aleksander Aaron 85 Piasecki Paweł 236, 238 Opaliński Aleksander 119 Piaseczyński Aleksander 105, 106, 111, 125, 148, Opaliński Jan 119 150, 159, 160, 170, 173, 254, 256, 265, 288, 319, Opaliński Jan Konstanty 119 320, 329, 334, 378, 386, 387 Opaliński Krzysztof 27, 46, 50, 51, 53, 55, 119, Piaseczyński Jan 160, 161, 173 Piaskowski Felicjan Junosza 209 249, 277 Opaliński Łukasz 119, 249 Picart Bernard 229 Opatowiusz Adam 226, 269 PicartEtienne 205 Orchowski Paweł 185, 193-197, 219, 273, 282, Pieniążek Jan Odrowąż 113 PietrzakJarosław 385 358, 367, 379 Orsetti Jacob 377 Pietrzyk Zdzisław 34,37, 38,143,292,317, 385 Ortelius Abraham, flamandzki geograf 240 Pignatelli Jan Baptysta 303 Orzechowski Stanislaw 236, 271 Pintatio Horacy (Horatio) 303 OrzełJoanna 24,45, 120,168,209,285,293,381 Piotrkowczyk Aleksy 21, 48 Orzęk Orzęcki Franciszek Ksawery 33 Piotrowicki, ksiądz Ossoliński Jerzy 34-36, 40, 41, 105, 109, 125, Pitschmann JózefFranciszekJan 291 278 133, 146, 156, 215, 230, 273, 274, 303, 311, 325, Platon, filozof greki 239 366, 373 Pliniusz Młodszy, rzymski mówca i pisarz 231 Ossoliński Józef Kanty 272 Plutarch, filozof 235, 271 Ossoliński Zbigniew 106, 109, 112, 125, 131, Pluvinel Antoni de 303 133, 156, 215, 229, 230, 252, 311, 319, 319, 349, Pociej Aleksander 114 366, 373 Pociejowa Teresa z Woynów 114 Ostrogscy, rodzina 29 Polibiusz, historyk grecki 235, 236 Ostroróg Jan 19, 20, 128, 129, 134, 249, 277 Pollak
Roman 119, 120, 133, 171,249,277,311 Połubiński Aleksander Hilary 115, 119 Ostroróg Mikołaj 19, 104, 340 Połubiński Dominik Jan 115,119 Połubiński Krzysztof Konstanty 115, 119 P Pomponiusz Mela, rzymski geograf 240 Paceviiius Arvydas 293 Poniatowska Konstancja Zofia z Czartoryskich 120 Paduch Katarzyna 61 Poniatowski Andrzej 120 Paramani Werner 38, 100, 177,211 Poniatowski Kazimierz 120 Pasek Jan Chryzostom 23 Poniatowski Michał Jerzy 120 Pastorius Joachim 271 Pontanus Jakub 3850, 55, Paterkulus Wellejusz, historyk rzymski 235 Popel Leopold Josef z Lobkovic 99 Patrykowski Konrad 179, 180 Popiołek Bożena 65,153,206,373 Pauffler Paweł 182 Pauzaniasz, grecki geograf 81 Posselt Franciszek (Franz) 83 Pośpiech Andrzej 23 INDEKS OSÓB 429
Potoccy, rodzina 29, 309, 332 Potocki Paweł 340 Radziwiłł Hieronim Florian 64, 93, 107, 134,147, 176, 206, 207, 208, 220, 221, 355, 359 Potocki Stanisław 128 Radziwiłłowa Izabela Katarzyna z Sapiehów 188, 201 Potocki Wacław 40, 46,47, 49, 50, 55 Radziwiłł Jan Jerzy 149, 201 Prévost Benoît-Louis 102 Radziwiłł Janusz (młodszy) 72, 92, 93, 104-109, Priami Jerzy Aleksander 279 113, 115, 123, 127, 128, 133, 144, 149, 153, 156, PrzyborowskiJózef 53,75,77,119,172,175 157, 169, 179-183, 193, 194, 200, 202, 215, 217, Przyłęcki Stanisław 129, 131 218, 229, 248, 258, 260, 264, 278, 297, 298, 304, Przypkowski Aleksander 128, 157, 158, 180, 181, 193, 202, 203, 345, 346, 377, 378 310, 324, 327, 328, 330, 338, 339, 344, 345, 349, 358, 361, 362, 370, 376, 377, 386, 392 Przypkowski Piotr 181, 182 Radziwiłł Janusz (starszy) 72, 157 Przypkowski Samuel 108 Radziwiłł Janusz Tadeusz 104, 198, 266 Pstrokoński Bartłomiej 31 Radziwiłł Jerzy, syn Krzysztofa II 346 Ptolemeusz, grecki astronom, matematyk, geograf 240 Radziwiłł Jerzy, syn Mikołaja Czarnego 255 Radziwiłł Jerzy, syn Stanisława 105, 210 Puchowski Kazimierz 24,120, 168, 209,285, 381 Radziwiłł Jerzy Józef 114,291 Puciata Jan 179 Radziwiłł Karol Stanisław, syn Michała Kazimierza, Puciata Samuel 179, 180 Pyrckmair Hilary 82, 83 siostrzeniec Jana III 114, 291, 292, 347 Radziwiłł Karol Stanisław zw. Panie Kochanku 104, 198,266 Radziwiłłowa Karolina z Pociejów 93, 103, 106, Q 114, 120, 210, 211, 281, 330, 335, 336 Quirini-Poţlawska Danuta 37, 189 Radziwiłł Krzysztof 61, 71, 72, 77, 92, 106-109, 123, 128, 133, 144, 149,156-158, 169, 179-182, 194,
200, 202,203, 211, 215,217, 218, 225,226, 229, R 248, 258, 264, 269, 273, 278, 279,298, 299, 302, Raczyński Edward 31 304, 318, 319, 324, 330, 338, 339, 344-346, 350, Raczyński Michał 291 358, 361, 362, 366, 370, 377, 378, 384, 385, 386 Radolińscy, bracia 292 Radziwiłł Krzysztof Mikołaj 149, 202 Radoliński Wojciech 292 Radziwiłł Krzysztof zw. Piorun 71, 180, 378 Radwański 380 Radziwiłł Michał Karol 189 Radziwiłł Albrycht 255 Radziwiłł Michał Kazimierz zw. Rybeńko Radziwiłł Albrycht Władysław 149, 201 Radziwiłł Aleksander Ludwik 149, 201, 202 Radziwiłłowa Anna Katarzyna z Sanguszków 267, 347, 359 Radziwiłł Mikołaj 346 93, 105-107, 109, 114, 123, 176, 206-208, 211, Radziwiłł Mikołaj Faustyn 114 220,221, 347, 355, 359 Radziwiłł Mikołaj Krzysztof zw. Sierotka 40, 71, Radziwiłł Bogusław 63, 72, 92, 93, 113, 134, 180, 278, 325 Radziwiłłowa Elżbieta Zofia z d. Hohenzollern 157 430 78, 93, 107, 123, 187, 188,197, 198, 206, 266, O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ 92, 105, 112, 131,143, 149, 155, 200, 201, 211, 218, 229, 251, 255, 318, 319, 384 Radziwiłł Mikołaj zw. Czarny 71, 255
Radziwiłł Stanisław 255 Rye Egidius van der 28 Radziwiłł Stanisław IV 114 Rysiński Salomon 179, 180, 194 Radziwiłł Stanisław Kazimierz 189 RyśJan Radziwiłł Stefan 346 Rywocki Maciej 104, 125, 126, 131, 154, 199, 147,301-303,309 255, 277, 311, 361, 386 Radziwiłł Zygmunt Karol 149, 201 Rzewuscy, rodzina 95, 105, 208 Radziwiłłowie, ród 68, 71, 92, 113, 123, 134, 155, Rzewuski Franciszek 257, 285, 286 161, 179,180, 181, 187, 201, 215, 217, 255, 332, 345, 376, 392 Radziwiłłówna Halszka 346 Rzewuski Józef 124,222,321,373 Radziwiłłówna Katarzyna 346 Rzewuski Seweryn 95, 104, 105, 107, 108, 124, Rzewuski Michał Florian 120 Radziwiłłówna Ludwika Karolina, margrabina 222, 300, 321, 373, 380 Rzewuski Seweryn Józef 95, 167, 168, 172, 175, brandenburska 63, 133, 325 208,381 Ramus Piotr 38, 83 Rantzau Henryk 82 Rzewuski Stanisław Ferdynand 96, 373 Rap Otto 181, 182 Rzewuski Stanisław Mateusz 94, 95, 108, 120, Rassowski Adam 108 131,149, 162, 164, 167, 168, 170, 175, 187, 208, Reiss Henryk von 324 209, 229, 271, 290, 309, 314, 326, 341, 363, 368, Rej Mikołaj 11, 19, 25, 26, 141, 360 370, 373, 381, 384 Renesse Constantijn à 285 Rzewuski Wacław Piotr 61, 95, 96, 106, 107, 109, Robinson Mike 45 124, 153, 168, 172, 209, 210, 222, 255, 259, 272, Rocb, Francuzik, kredencerzyk i kucharz 184, 185 276, 300, 313-315, 321, 347, 348, 354, 355, 359, Rohr Julius Bernhard von 88 373, 380, 387 Rok Bogdan 37,38, 57, 90,134 Ronchberg Antoine 78, 93, 107, 123, 188, 198, 347 S Rößner Volker 102 Sabinus Jerzy 37 Roszak Stanislaw 116,163, 209,210,285,293, 381 Saint-Leu Saint-Maurice de 210 Rousseau Jean-
Jacques 88 SajkowskiAlojzy 38,156,256 Rozdrażewska Gryzelda z Sobieskich 158 Salustiusz, rzymski historyk 235, 236 Rozdrażewski Jakub Hieronim 158 Sanguszko Paweł Karol 65, 209 Rozenkiewicz 183, 185, 197, 282 Sanguszko Hieronim 114 Ruar Marcin 246 Sanguszko Janusz 209 Rubin Egidio 99 Sanguszko Jerzy Józef 114 Rudzki Stanisław 192 Sanguszko Konstancja z Sapiehów 114 Rulikowski Antoni 32 Sanguszko Paweł Karol 209 Rulikowski Ignacy 32, 95, 107, 124, 209, 210, Sapieha Antoni Kazimierz 286, 382 222, 380 Sapieha Ignacy 33 Rulikowski Józef 18, 22, 31, 32 Sapieha Jan 33 Rulikowski Ludwik 32 Sapieha Jan Stanisław 239, Rutz Andreas 136 Sapieha Józef 33 INDEKS OSÓB 43i
Sapieha Kajetan 33 Sapieha Kazimierz Nestor 285, 291, 384 255-258, 260, 261, 264, 265, 269, 270, 272, 273, Sapieha Ksawery 33 281, 282, 286, 287, 296, 297, 305, 311, 312, 314, Sapieha Lew 239, 256, 283, 285, 310, 330, 319, 324, 325, 327-332, 339, 340,343, 344, 349, Sapieha Władysław Jozafat 33 352-354, 357, 358,361,363, 365,366, 368, 379, Sapiehowie, rodzina 33, 167, 285, 332 380, 385 Suszyńska Monika 11 Sawicki Maciej 23 Schennach Martin P. 61 Sobieskiján (przyrodni brat Jakuba) 40, 96, 105, 106, 126, 133, 146, 170, 230, 251, 270, 271, Scheutz Martin 61 311, 367 Sobieski Jan zob, Jan III, król polski Schowart Anton Wilhelm 274 Sobieski Konstanty Władysław 94 Schultz Daniel 119 Sobieski Marek 86, 104, 105, 106, 131, 146, 158, Schultz Kaspar zob. Szultz (Schultz) Kasper 159, 183, 185, 186, 193-195, 218, 219, 249, 252, Schulze Winfried 136 257, 258, 260, 269, 270, 306, 324, 339, 344, 353 Schut Pieter Hendricksz. 174 Sobieski Marek, woj. lubelski (ojciec Jakuba i Jana) Sebastian Petrycy z Pilzna 46, 54, 55, 85, 86, 141, 106, 115, 195 190, 246, 250, 251, 295, 296, 310, 311, 317, 318, Sobol Roman 30 343, 346, 351-354, 360 Sokołowski Wojciech 130,133 Seneka 272 Sołtyk Kajetan Ignacy 103, 105, 106, 129, 131, Siebers Winfried 84 134, 168, 222, 223, 280, 281, 348, 370, 381, Sieniawscy, rodzina 29, 280, 332, 339 382, 387, 388 Sieniawska Elżbieta z Lubomirskich 153, 206 Sołtyk Michał 131,134, 147, 168, 222, 370, 387 Sieniawski Adam Hieronim 340 Sołtyk Stanisław 105, 129, 147 Sieniawski Adam Mikołaj 153, 202, 203 Soner Ernest 37 Silvestre Israel 25 Stadnicki 339 Singer Bruno 61, 63
StagiJustin 41,42, 82-85,91 SkoczekJózef 47,60,134,142 Skotnicki Krzysztof 185, 186 Stampian, matematyk 306 Stanisław August Poniatowski, król polski 120, 127 SkrzypietzAleksandra 288 Stanisław Leszczyński, król polski 205 Slaby Agnieszka 153,206 Stański Stefan Stanisław 182 Sobieraj Bartłomiej 24 Starowolski Szymon 17, 19, 22, 25, 142, 301 Sobiescy, rodzina 29, 93,161, 164 Starzeński Michał 21 Sobieska Zofia Teofila z Daniłowiczów 159 Stecewicz Marcin 182 Sobieski Aleksander Benedykt 93 Steckiewicz Adam 109, 115, 127, 179, 180, 182, Sobieski Jakub, woj. ruski 40, 85-87, 92, 93, 194, 200, 215, 226, 264, 269, 278, 298, 304, 128, 130, 133, 134, 146, 150, 158, 159, 170, 324,339, 344,350, 361,377 Stefanowicz (Stephanides) Adam 46, 47, 53, 54, 142 183-185, 194-197, 211, 218, 219, 226, 227, Stojek-Sawicka Karolina 206 96-98, 103-107, 109-112, 114, 115, 123, 126, 432 229-232, 234-236, 239,240, 242, 247-252, O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ
Strobel Bartłomiej 36 Terlecki Stefan 33 Stryszka, sługa 179, 180 Tęczyńscy, rodzina 172 Sturm Jan 37 Thomaszowski 378 StyfiJan 353 Thou Jakub de 236 Svoboda Milan 98 Többieké Peter 61 Swetoniusz, historyk rzymski 235, 238, 271, 270 Tomczak Robert T 35 Sydoniusz, pisarz rzymski 235 TownerJohn 44, 45 Sylwiusz Bartłomiej 260 Tracz-Tryniecki Marek 108, 134 Szczuka, ksiądz 279 Trajan, ces. rzymski 25, 231 Szklarska Ewa 114 Trawicka Zofia 195,247,344 Szulakiewicz Władysława 136 Trebiński Wojciech 65 Szultz (Schultz) Kasper 181 Trepka Eustachy 190 Szymanek Andrzej 229,366 Tuczyńscy, bracia 372 Szymanowski Józef 85 Tuczyński Jan 384 Szymański Stanisław 35. Tukidydes, historyk grecki 235 Szymonowie Szymon 53, 69, 74, 75, 77, 117,119, Türler Hieronim (Hieronymus) 82, 83 172,175, 176, 249, 340 Turnebus Adrian 38 Szyszkowski Marcin 123 Turowski Kazimierz 48 Szyszkowski Piotr 325 Tygielski Wojciech 12, 23,38,43,46,73,75,238, 372, 384, 385 Tynecka-Makowska Słowinia 81 ś Tyszkiewicz Jerzy 382 SmiałowskiJózef 134, 147 Świderski Jan 179, 180 Tyszkiewicz Stanisław Antoni 111 Świerski (Świrski) 187, 370 U Ungnad David 100 T Ungnad Helmhard Kryštof 100 Tacyt, historyk rzymski 235 UrwanowiczJerzy 150, 189 Talwosz Jan 182 Targosz Karolina 159, 165, 193,194,250,258, 264,287,288,302-304, 306, 311, 312,329,367 V Tarło Adam Piotr 205 Vaišnoravičius KazimierasJonas 293 Tarłowie, rodzina 280 Velde Jan van de 137 Tarnowscy 172 Verbeut Constantijn 236 Taurelius Mikołaj 37 Visscher ClaesJansz, 160 TazbirJanusz 37, 56 Vogel Benjamin 312,313 Teon, retoryk aleksandryjski 231 Vorbek-Lettow Maciej (Matys)
345 INDEKS OSÓB 433
Vorbek-Lettow Maciej (syn) 345 Wodzicki Franciszek 356, 372 Vorsterman Lucas 53 Wolan Jerzy (Gierzy) 181,182 Vredeman de Vries Hans 310 Wolański Filip 37,130,255,288, 361 Wołłowiczowie 339 Wośniewski 115 W Woynarowski Jerzy Kazimierz 202 Walczak Wojciech 35 6 Woynilowicz Michał 119,120 Waniczkówna Hanna 209 Woysznarowicz Kazimierz Jan 293 Wapowski Bernard 235 Wólkiewicz Ewa 11 Wazowie, dynastia 250 WahrerJakob 61 Wąsik Wiktor 54 Wybicki Józef 31 Wąsowski Bartłomiej Nataniel 293 Wydżgajan 184 Wergiliusz, poeta rzymski 271 Wydżga Jan Stefan 184 Węglińscy, państwo 32 Wieczorek Agnieszka 168, 175, 209,210,313, Z 314,381 Wielopolski, poseł 187 Zadzik Jakub 325 Wilhelm III Orański, namiestnik Republiki Zalęski Anzelm 249 Zjednoczonych Prowincji 325 Wilhelm, późn. Wilhelm V Stały, landgraf HesjiKassel 324 Wisner Henryk 108,346 Wiszniewski Jan Zalţski Stanislaw 73 Załuski Aleksander 106 Załuski Andrzej Chryzostom 103, 106, 129, Winkelhauer Thomas 61 182 Wiszowata-Walczak Katarzyna 373 Wiśniowieccy, ród 29, 131, 146, 152, 153, 162, 163, 173 Wiśniowiecka Anna z Chodorowskich zob. Dolska Anna z Chodorowskich Wiśniowiecki Janusz Antoni 163, 205 233, 237 Załuski Ludwik Bartłomiej 106, 146 Zamoyscy, rodzina 68, 113 Zamoyska Anna Franciszka z Gnińskich 74, 78, 105, 106, 109, 110, 113, 115, 116, 117, 120, 123, 124, 134, 164, 169, 171, 173, 176, 205, 254, 280, 292, 370 Zamoyski Jan 17, 68, 71, 74, 115,117, 118, 146, 249,250, 260,270 Wiśniowiecki Konstanty Krzysztof 95 Zamoyski Marcin 147,153, 164, 171, 292 Wiśniowiecki Michał Korybut zob. Michał Zamoyski Michał Zdzisław 147, 153, 164, 171,
Korybut, król polski Wiśniowiecki Michał Serwacy 205 253, 292 Zamoyski Stefan 185, 186 Witusik Adam Andrzej 24,69,117,119,146 Zamoyski Tomasz 23, 53, 68, 74, 77, 117, 119, Wizgierd Krzysztof 182 146, 172, 175, Zamoyski Tomasz Józef 147, 153, 164, 171, 292 Władysław IV Waza, król polski 126,158, 250, 257 WobeMarcin Franciszek 188,207,221,266, 336 Wodzicki Eliasz 356, 372 434 Zachara Maria 130, 133, Wilga 331 O PRZEDSIĘWZIĘCIU PEREGRYNACYJEJ Zaslawscy, rodzina 123 Zasławski-Ostrogski Aleksander Janusz 293
Zawisza Jan Dowgialło 188,201, Zboińska-Daszyńska Bożena 57 Zdarowski 183, 272 Zebrzydowski Franciszek Florian 325 Zebrzydowski Jan 21,325 Zebrzydowski Michał 325, 366 Zebrzydowski Stanisław 48 Zielińska Katarzyna 130 Zimmermann Christian von 84 Zins Henryk 38 Zwicker Samuel 41, 84 Zwinger Teodor 82, 83 Zygmunt August, król polski 172 Zygmunt I Stary, król polski 126 Zygmunt III Waza, król polski 126, 239, 250, 251 Ż Żaba, sługa 179, 180 Żagiel Marcin 202 Żebrowski, ochmistrz 202 Żolądź Dorota zob. Żołądź-Strzelczyk Dorota Żołądź-Strzelczyk Dorota 11, 12,18-21,23-25, 27,30,33-35,38,46,50,65,74,92,93,108, 119,130,144,153,154,165,168,213,214,234, 247-249,256,269,271,285, 301, 317,351,380 Żółkiewscy, rodzina 29, 68 Żółkiewski Stanisław 67, 68, 188, 270, 318 Żurawski, opiekun 32, 183, 184, 358 Żywiecki 119 |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Żołądź-Strzelczyk, Dorota 1955- |
| author_GND | (DE-588)1158406770 |
| author_facet | Żołądź-Strzelczyk, Dorota 1955- |
| author_role | aut |
| author_sort | Żołądź-Strzelczyk, Dorota 1955- |
| author_variant | d ż s dżs |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV047097770 |
| ctrlnum | (OCoLC)1232513285 (DE-599)BVBBV047097770 |
| era | Geschichte 1500-1800 gnd |
| era_facet | Geschichte 1500-1800 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>03381nam a2200637 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV047097770</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20220405 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">210120s2020 ac|| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788366104310</subfield><subfield code="9">978-83-66104-31-0</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">8366104311</subfield><subfield code="9">83-66104-31-1</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1232513285</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV047097770</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Żołądź-Strzelczyk, Dorota</subfield><subfield code="d">1955-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1158406770</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">O przedsięwzięciu peregrynacyjej</subfield><subfield code="b">edukacyjne wojaże szlachty z Rzeczypospolitej w świetle instrukcji podróżnych = On undertaking peregrination - educational journeys of the nobility from the Commonwealth in the light of travel instructions</subfield><subfield code="c">Dorota Żołądź-Strzelczyk</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="3"><subfield code="a">Edukacyjne wojaże szlachty z Rzeczypospolitej w świetle instrukcji podróżnych</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">On undertaking peregrination - educational journeys of the nobility from the Commonwealth in the light of travel instructions</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Warszawa</subfield><subfield code="b">Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie</subfield><subfield code="c">© 2020</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">434 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen, Porträts, Pläne, Karten</subfield><subfield code="c">24 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">Silva Rerum</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Literaturverzeichnis Seite 402-420</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfasung auf Englisch</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1500-1800</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Erziehung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4015482-8</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Kind</subfield><subfield code="0">(DE-588)4030550-8</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Schlachta</subfield><subfield code="0">(DE-588)4179647-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Gesellschaft</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020588-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Szlachta / edukacja / Polska / 1500-1800</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Wychowanie dzieci / Polska / 1500-1800</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Szlachta / podróże / Europa</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Polska / obyczaje i zwyczaje / 1500-1800</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Schlachta</subfield><subfield code="0">(DE-588)4179647-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Gesellschaft</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020588-5</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Kind</subfield><subfield code="0">(DE-588)4030550-8</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="4"><subfield code="a">Erziehung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4015482-8</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="5"><subfield code="a">Geschichte 1500-1800</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032504215&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032504215&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032504215&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20220405</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032504215</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">370.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0903</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0903</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">909</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0903</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Polen (DE-588)4046496-9 gnd |
| geographic_facet | Polen |
| id | DE-604.BV047097770 |
| illustrated | Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T16:21:53Z |
| indexdate | 2024-07-10T09:02:31Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788366104310 8366104311 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032504215 |
| oclc_num | 1232513285 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 434 Seiten Illustrationen, Porträts, Pläne, Karten 24 cm |
| psigel | BSB_NED_20220405 |
| publishDate | 2020 |
| publishDateSearch | 2020 |
| publishDateSort | 2020 |
| publisher | Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie |
| record_format | marc |
| series2 | Silva Rerum |
| spelling | Żołądź-Strzelczyk, Dorota 1955- Verfasser (DE-588)1158406770 aut O przedsięwzięciu peregrynacyjej edukacyjne wojaże szlachty z Rzeczypospolitej w świetle instrukcji podróżnych = On undertaking peregrination - educational journeys of the nobility from the Commonwealth in the light of travel instructions Dorota Żołądź-Strzelczyk Edukacyjne wojaże szlachty z Rzeczypospolitej w świetle instrukcji podróżnych On undertaking peregrination - educational journeys of the nobility from the Commonwealth in the light of travel instructions Warszawa Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie © 2020 434 Seiten Illustrationen, Porträts, Pläne, Karten 24 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Silva Rerum Literaturverzeichnis Seite 402-420 Zusammenfasung auf Englisch Geschichte 1500-1800 gnd rswk-swf Erziehung (DE-588)4015482-8 gnd rswk-swf Kind (DE-588)4030550-8 gnd rswk-swf Schlachta (DE-588)4179647-0 gnd rswk-swf Gesellschaft (DE-588)4020588-5 gnd rswk-swf Polen (DE-588)4046496-9 gnd rswk-swf Szlachta / edukacja / Polska / 1500-1800 Wychowanie dzieci / Polska / 1500-1800 Szlachta / podróże / Europa Polska / obyczaje i zwyczaje / 1500-1800 Polen (DE-588)4046496-9 g Schlachta (DE-588)4179647-0 s Gesellschaft (DE-588)4020588-5 s Kind (DE-588)4030550-8 s Erziehung (DE-588)4015482-8 s Geschichte 1500-1800 z DE-604 Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032504215&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032504215&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032504215&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister |
| spellingShingle | Żołądź-Strzelczyk, Dorota 1955- O przedsięwzięciu peregrynacyjej edukacyjne wojaże szlachty z Rzeczypospolitej w świetle instrukcji podróżnych = On undertaking peregrination - educational journeys of the nobility from the Commonwealth in the light of travel instructions Erziehung (DE-588)4015482-8 gnd Kind (DE-588)4030550-8 gnd Schlachta (DE-588)4179647-0 gnd Gesellschaft (DE-588)4020588-5 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4015482-8 (DE-588)4030550-8 (DE-588)4179647-0 (DE-588)4020588-5 (DE-588)4046496-9 |
| title | O przedsięwzięciu peregrynacyjej edukacyjne wojaże szlachty z Rzeczypospolitej w świetle instrukcji podróżnych = On undertaking peregrination - educational journeys of the nobility from the Commonwealth in the light of travel instructions |
| title_alt | Edukacyjne wojaże szlachty z Rzeczypospolitej w świetle instrukcji podróżnych On undertaking peregrination - educational journeys of the nobility from the Commonwealth in the light of travel instructions |
| title_auth | O przedsięwzięciu peregrynacyjej edukacyjne wojaże szlachty z Rzeczypospolitej w świetle instrukcji podróżnych = On undertaking peregrination - educational journeys of the nobility from the Commonwealth in the light of travel instructions |
| title_exact_search | O przedsięwzięciu peregrynacyjej edukacyjne wojaże szlachty z Rzeczypospolitej w świetle instrukcji podróżnych = On undertaking peregrination - educational journeys of the nobility from the Commonwealth in the light of travel instructions |
| title_exact_search_txtP | O przedsięwzięciu peregrynacyjej edukacyjne wojaże szlachty z Rzeczypospolitej w świetle instrukcji podróżnych = On undertaking peregrination - educational journeys of the nobility from the Commonwealth in the light of travel instructions |
| title_full | O przedsięwzięciu peregrynacyjej edukacyjne wojaże szlachty z Rzeczypospolitej w świetle instrukcji podróżnych = On undertaking peregrination - educational journeys of the nobility from the Commonwealth in the light of travel instructions Dorota Żołądź-Strzelczyk |
| title_fullStr | O przedsięwzięciu peregrynacyjej edukacyjne wojaże szlachty z Rzeczypospolitej w świetle instrukcji podróżnych = On undertaking peregrination - educational journeys of the nobility from the Commonwealth in the light of travel instructions Dorota Żołądź-Strzelczyk |
| title_full_unstemmed | O przedsięwzięciu peregrynacyjej edukacyjne wojaże szlachty z Rzeczypospolitej w świetle instrukcji podróżnych = On undertaking peregrination - educational journeys of the nobility from the Commonwealth in the light of travel instructions Dorota Żołądź-Strzelczyk |
| title_short | O przedsięwzięciu peregrynacyjej |
| title_sort | o przedsiewzieciu peregrynacyjej edukacyjne wojaze szlachty z rzeczypospolitej w swietle instrukcji podroznych on undertaking peregrination educational journeys of the nobility from the commonwealth in the light of travel instructions |
| title_sub | edukacyjne wojaże szlachty z Rzeczypospolitej w świetle instrukcji podróżnych = On undertaking peregrination - educational journeys of the nobility from the Commonwealth in the light of travel instructions |
| topic | Erziehung (DE-588)4015482-8 gnd Kind (DE-588)4030550-8 gnd Schlachta (DE-588)4179647-0 gnd Gesellschaft (DE-588)4020588-5 gnd |
| topic_facet | Erziehung Kind Schlachta Gesellschaft Polen |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032504215&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032504215&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032504215&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT zoładzstrzelczykdorota oprzedsiewzieciuperegrynacyjejedukacyjnewojazeszlachtyzrzeczypospolitejwswietleinstrukcjipodroznychonundertakingperegrinationeducationaljourneysofthenobilityfromthecommonwealthinthelightoftravelinstructions AT zoładzstrzelczykdorota edukacyjnewojazeszlachtyzrzeczypospolitejwswietleinstrukcjipodroznych AT zoładzstrzelczykdorota onundertakingperegrinationeducationaljourneysofthenobilityfromthecommonwealthinthelightoftravelinstructions |