Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne?: = Polish Central-Eastern borderland: national-denominational or civilizational?
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Biała Podlaska
Wydawnictwo PSW
2020
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Abstract |
| Beschreibung: | Enthält 44 Tabellen Literaturverzeichnis Seite 250-262 |
| Beschreibung: | 282 Seiten Illustrationen, Diagramme 24 cm |
| ISBN: | 9788364881541 836488154X |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV047058682 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20220223 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 201211s2020 a||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788364881541 |9 978-83-64881-54-1 | ||
| 020 | |a 836488154X |9 83-64881-54-X | ||
| 035 | |a (OCoLC)1226707552 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV047058682 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Romanowicz, Wiesław |e Verfasser |0 (DE-588)118370867X |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? |b = Polish Central-Eastern borderland: national-denominational or civilizational? |c Wiesław Romanowicz ; Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła I w Białej Podlaskiej |
| 246 | 1 | 1 | |a Polish Central-Eastern borderland: national-denominational or civilizational? |
| 264 | 1 | |a Biała Podlaska |b Wydawnictwo PSW |c 2020 | |
| 300 | |a 282 Seiten |b Illustrationen, Diagramme |c 24 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 500 | |a Enthält 44 Tabellen | ||
| 500 | |a Literaturverzeichnis Seite 250-262 | ||
| 546 | |a Zusammenfassung auf Englisch | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 0 | 7 | |a Kultur |0 (DE-588)4125698-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Religion |0 (DE-588)4049396-9 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Gesellschaft |0 (DE-588)4020588-5 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Polen |z Ost |0 (DE-588)4441072-4 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 689 | 0 | 0 | |a Polen |z Ost |0 (DE-588)4441072-4 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Religion |0 (DE-588)4049396-9 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Gesellschaft |0 (DE-588)4020588-5 |D s |
| 689 | 0 | 3 | |a Kultur |0 (DE-588)4125698-0 |D s |
| 689 | 0 | 4 | |a Geschichte |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 710 | 2 | |a Państwowa Szkoła Wyższa Im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej |0 (DE-588)1064600921 |4 isb | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032465892&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032465892&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032465892&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20220223 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032465892 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804182052330799104 |
|---|---|
| adam_text | Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? Spis treści Wstęp..................................................................................................................7 Rozdział 1. Podstawowe kategorie badawcze................................................................ 13 1.1. Pogranicze w koncepcjach i w badaniach socjologicznych.................... 13 1.2. Cywilizacja jako rzeczywistość społeczno-historyczna....................... 25 1.2.1. Pojęcie cywilizacji.......................................................................26 1.2.2. Wybrane koncepcje teoretyczne cywilizacji............................. 33 1.3. Pogranicze cywilizacyjne jako kategoria badawcza............................. 46 Rozdział 2. Cywilizacja zachodnia i wschodnia jako systemy kulturowe konstytuujące pogranicze cywilizacyjne.................................51 2.1. Kształtowanie się wschodniej cywilizacji.............................................54 2.1.1. Chrystianizacja krajów słowiańskich........................................ 61 2.1.2. Podział Kościoła wschodniego...................................................69 2.2. Powstanie i rozwój cywilizacji zachodniej........................................... 72 2.2.1. Podział chrześcijaństwa zachodniego........................................75 2.2.2. Rozwój świeckiego indywidualizmu kulturowego.................. 77 2.3. Gospodarczo-polityczne uwarunkowania rozwoju Europy w perspektywie wschodniej i zachodniej cywilizacji............................79 Rozdział 3. Metodologiczne założenia
badań................................................................ 85 3.1. Cel, problemy i hipotezy badawcze....................................................... 86 3.2. Organizacja i przebieg badań................................................................ 89 3.3. Charakterystyka badanej próby na tle populacji powiatu bialskiego . 91 Rozdział 4. Przestrzeń pogranicza cywilizacyjnego.................................................. 103 4.1. Stosunek badanych do regionu........................................................... 103 4.2. Świadomość zróżnicowania kulturowego regionu.............................108 4.3. Autoidentyfikacja cywilizacyjna badanych a problematyka tożsamości............................................................................................ 119 4.4. Źródła wiedzy o cywilizacjach a cechy przynależności..................... 132 5
Wiesław Romanowicz Rozdział 5. Religijno-moralne postawy mieszkańców wschodniego pogranicza.. 139 5.1. Globalne postawy wobec religii........................................................... 140 5.1.1. Deklaracje wiary...................................................................... 141 5.1.2. Praktyki religijne...................................................................... 146 5.1.3. Motywacje religijne................................................................. 150 5.1.4. Przemiany religijności.............................................................. 154 5.2. Stosunek badanych wobec wybranych problemów moralnych........159 5.2.1. Dobro i zło jako podstawowe wymiary moralności................ 161 5.2.2. Religia jako uzasadnienie moralności......................................168 5.2.3. Wartości jako element moralności badanych......................... 170 Rozdział 6. Wybrane konteksty stosunków społecznych na wschodnim pograniczu......................................................................................................183 6.1. Stosunki międzywyznaniowe.............................................................184 6.1.1. Religie i wyznania środkowej części wschodniego pogranicza................................................................................. 184 6.1.2. Stosunki katolicko-prawosławne............................................188 6.1.3. Modele rozwiązywania konfliktów między mniejszościami a większością w opiniach badanych.............. 194 6.2. Stosunek badanych wobec systemów politycznych i gospodarczych 198 6.3.
Zaufanie społeczne wobec wybranym instytucjom i dziedzinom życia społecznego........................................................... 206 Rozdział 7. Międzycywilizacyjna rzeczywistość społeczno-kulturowa................. 215 7.1. Stosunek do sąsiednich społeczeństw.................................................216 7.2. Opinie badanych wobec zagrożeń cywilizacyjnych............................ 223 7.3. Dystans społeczny wobec osób identyfikujących się z inną cywilizacją............................................................................................ 231 Zakończenie..................................................................................................... 242 Bibliografia..................................................................................................... 250 Summary.........................................................................................................263 Spis tabel i diagramów.................................................................................... 265 6
Wiesław Romanowicz Bibliografia 1. Adamczyk G. (2005), Style życia Polaków. Próba socjologicznej typologii, „Roczniki Nauk Społecznych nr 1, Lublin, s. 165-182. 2. Adamski F. (2014), Cywilizacja, [w:] Encyklopedia Katolicka T 3, pr. zbiorowa. Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin. 3. Antoszewski A., Herbut R. (2007), Systemy polityczne współczesnej Europy, PWN, Warszawa. 4. Apostołowie Słowian. Żywoty Konstantyna i Metodego, wstęp i objaśnienia. T. LehrSpławiński, Warszawa 1988. 5. Babiński G. (1997), Pogranicze polsko-ukraińskie: etniczność, zróżnicowanie religijne, tożsamość, Nomos, Kraków. 6. Babiński G. (1994), Pogranicze etniczne, pogranicze kulturowe, peryferie. Szkic wstępny problematyki, „Pogranicze. Studia Społeczne Tom IV, Białystok. 7. Babiński G. (1999), Ukraińcy w Polsce współczesnej i ich wizja własnej kultury oraz kultury dominującej, [w:] J. Mucha (red.) Kultura dominującajako kultura obca, Oficyna Naukowa, Warszawa. 8. Babiński G. (2001), Pogranicza stare i nowe. Ciągłość i zmiana procesów społecznych [w:] K. Krzysztofek, A. Sadowski (red.), Pogranicza etniczne w Europie. Harmonia i konflikty, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok. 9. Babiński G. (2004), Metodologia a rzeczywistość społeczna. Dylematy badań etnicznych, Nomos, Kraków. 10. Bagby F. (1975), Kultura i historia. Prolegomena do porównawczego badania cywilizacji, PIW, Warszawa. 11. Bakuła B. (2006), Kolonialne i postkolonialne aspekty polskiego dyskursu kresoznawczego. Zarys problematyki, „Teksty Drugie , nr 6. 12. Bańka J. (1986), Filozofia cywilizacji, T. 1, Katowice. 13. Bańko M. (red.). (2000),
Inny Słownik Języka Polskiego. T. 1-2. PWN, Warszawa. 14. Bartoszek A.(2003), Zaufanie jako czynnik aktywności obywatelskiej na lokalnej scenie politycznej, [w:] E. Nycz (red.) Budowa lokalnego społeczeństwa obywatelskiego w perspektywie integracji obywatelskiej, Instytut Śląski, Opole. 15. Barwiński M. (2002), Pogranicze w ujęciu geograficzno-socjologicznym zarys problematyki, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica SocioOeconomica , nr 4, s. 11-23. 16. Barwiński M.(2004), Podlasie jako pogranicze narodowościowo - wyznaniowe, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. 17. Bauman Z. (1990), Zacieranie twarzy. O społecznym zawiadywaniu dystansem moralnym, „Więź” 33, nr 11-12, s. 84-105. 18. Bauman Z.(1995), Wieloznaczność nowoczesna - nowoczesność wieloznaczna, PWN, Warszawa. 19. Bauman Z.(2000), Ponowoczesnośćjako źródło cierpień, Wydawnictwo Sic!, Warszawa. 20. Bauman Z. (2006), Płynna nowoczesność, Kraków. 21. Bazylow L. (1985), Historia Rosji, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków-Łódź. 250
Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? 22. Beauvois D. (1994), Mit „kresów wschodnich , czyli jak mu położyć kres, W: W. Wrzesiński (red.), Polskie mity polityczne XIX i XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław. 23. Beck U. (2004), Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Scholar, Warszawa. 24. Beckford ]. (2006), Teoria społeczna a religia, Nomos, Kraków. 25. Behr-Sigel E. (2008), Miejsce serca. Wprowadzenie w duchowość prawosławną, UJ, Kraków. 26. Błaszczak D. (2016), Kapitał społeczny w sieci współpracy transgranicznej Białej Podlaskiej i Brześcia, Wyd. PSW JPII, Biała Podlaska. 27. Błaszczak D., Romanowicz W. (2018), Wybrane problemy wschodniego pogranicza Polski wobec wyzwań współczesności, PSW JP II, Biała Podlaska. 28. Białkowski I. (2009), Profesor Feliks Koneczny jako prekursor nauki o cywilizacjach, „Przegląd Geopolityczny , 1.1, s. 101-118. 29. Bieniada R. (2013), Regionalizm i regionalizacja w definicji. Wybrane problemy teoretyczne, Kwartalnik Naukowy OAP UW „e-Politikon” nr 6, s. 281-299, (http://cejsh.icm.edu.pl/ 28.10.2019). 30. Bieńkowski M., Świderska A. (2017), Postawy wobec imigrantów i uchodźców. Panel Badań Społecznych CBU, Warszawa (www.researchgate.net/publication/320498466, 19.03.2019). 31. Bogardus, E. S. (1925), Measuring Social Distance. „Journal of Applied Sociology , 9, 299-308.(https://www.brocku.ca/MeadProject/Bogardus/Bogardus 1925c.html, 12.07.2019). 32. Bugucka М.(2008), Kultura. Naród. Trwanie. Dzieje kultury polskiej od zarania do 1989 roku, Wydawnictwo TRIO, Warszawa.
33. Bogucka M. (2014), Kultura i cywilizacja jako czynniki łączące i różnicujące w historycznym rozwoju społecznym i politycznym, [w:] M. Koźmiński (red.), Cywilizacja europejska różnorodność i podziały, T. HI, Universitas, Kraków. 34. Boguszewski R. (2005), Wartości i normy w życiu Polaków. Komunikat z badań CBOS - nr 133/2005, Warszawa. 35. Bokszański Z.(2006), Tożsamości zbiorowe, PWN, Warszawa. 36. Borkowski M. (2018), Unici i prawosławni podlascy - 1 po co, czyli fragment większej całości..., http://www.ekumenizm.pl/religia/spoIeczenstwo/ (8.02.2018). 37. Borowik I. (2000), Odbudowywanie pamięci. Przemiany religijne w ŚrodkowoWschodniej Europie, Nomos, Kraków. 38. Borowik I. (2009), Religia jako element tożsamości w warunkach transformacji w Europie Środkowo-Wschodniej. Perspektywa socjologiczna [w:] M. Mroza, T. Dębowski (red.), Państwo - społeczeństwo -religia we współczesnej Europie, Toruń. 39. Braudel F. (2006), Gramatyka cywilizacji, Oficyna Naukowa, Warszawa. 40. Braudel F., Coarelli F., Aymard M. (1982), Morze Śródziemne, Region i jego dzieje, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk. 41. Braudel F. (1971), Historia i trwanie, Czytelnik, Warszawa. 42. Bukowska-FIoreńska I. (1994), Pogranicze jako kategoria wewnątrzspołeczna i wewnątrzkulturowa, [w:] T. Smolińska (red.) Pogranicze jako problem kultury, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Opolskiego, Opole. 43. Cytowska B., Dziubacka K. (2014), Człowiek na społeczno-kulturowych pograniczach współczesnego świata, [w:] B. Cytowska, K. Dziubacka (red.) Człowiek na pograniczach. Interdyscyplinarne aspekty społeczno-
kulturowego funkcjonowania, Oficyna Wydawnicza Atut, Wrocław. 44. Chlebowczyk J. (1975), Procesy narodowotwórcze we wschodniej Europie Środkowej w dobie kapitalizmu, PWN, Kraków. 45. Chlebowczyk J. (1983), O prawie do bytu małych i młodych narodów. Kwestia narodowa i procesy narodotwórcze we wschodniej Europie Środkowej w dobie kapitalizmu jOd schyłku XVIII do początków XX w.), Katowice. 251
Wiesław Romanowicz 46. Chodynicki K. (1934), Kościół Prawosławny a Rzeczpospolita Polska 1370-1632, Kasa imienia Malinowskiego, Instytut Popierania Nauki, Warszawa. 47. Chodubski A. (2005), Kresy jako specyficzna wartość cywilizacyjna, [w:] A. Bobryk Kultura pogranicza - Pogranicze kultur, Siedleckie Stowarzyszenie SpołecznoKulturalne „Brama” Wyższa Szkoła Humanistyczna im A. Gieysztora, Siedlce-Pułtusk. 48. Czarnowski S. (1956), Kultura, W: tenże, Dzieła, .1, PWN, Warszawa. 49. Czykwin E. (2000), Białoruska mniejszość narodowa jako grupa stygmatyzowana, Trans Humana, Białystok. 50. Czykwin E., Radziukiewicz A. (2018), 1938Jak burzono cerkwie, Fundacja im. Księcia K. Ostrogskiego, Białystok. 51. Czyżewski F., Warchoł ՏՀ1998), Polskie i ukraińskie teksty gwarowe ze wschodniej Lubelszczyzny, Wyd. UMCS, Lublin. 52. Davies N. (2007), Europa, Między Wschodem a Zachodem, Znak, Kraków. 53. Davies N. (1996), Europa. Rozprawa historyka z historią, Znak, Kraków. 54. Dawson Ch. (1987), Formowanie się chrześcijaństwa, PAX, Warszawa. 55. Diagnoza postaw młodzieży województwa podlaskiego wobec odmienności kulturowej, (2009), pod redakcją A. Jasińskiej-Kani i K. M. Staszyńskiej, Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego, Białystok. 56. Diner D. (2009), Zrozumieć stulecie, Scholar. Warszawa, 57. Dobbelaere K. (2008), Sekularyzacja: trzy poziomy analizy, Nomos, Kraków. 58. Dobrzyński Z. (1989), Obrządek słowiański w dawnej Polsce, cz. I-III, Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa. 59. Dobrzyński Z. (1992), Prawosławni i grekokatolicy w dawnej Polsce, cz I, Warszawska Metropolia
Prawosławna, Warszawa. 60. Dolińska K., Teoretyczne i metodologiczne aspekty badania sąsiedztwa na pograniczu, https://www.academia.edu/36838677/Teoretyczne_i_metodologiczne_aspekty_ badania_s%C4%85siedztwa_na_pograniczu - (10.04.2020). 61. Doroszkiewicz W.(2012), Dzieje Wschodnich Rzymian, Białystok. 62. Dudra S. (2019), Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny w obszarze polityki 1 wyznaniowej oraz polityki narodowościowej Polski Ludowej i 111 Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa. 63. Durkheim E. (1990), Elementarneformy życia religijnego, PWN, Warszawa. 64. Durkheim E. (1999), O podziale pracy społecznej, PWN, Warszawa. 65. Dutka G. (2017), Polacy w obliczu współczesnych procesów i problemów migracyjnych. 66. 67. 68. 69. Poczucie zagrożenia i jego społeczno-demograficzne uwarunkowania na podstawie analizy wyników badań sondażowych, „Opuscula Sociologica nr 4, s. 67-80. Dyczewski L. (1995), Kultura polska w procesie przemian, TN KUL, Lublin. Dyczewski L. (2009), język i tradycja istotnym elementem pogranicza symbolicznokulturowego, [w:] T. Paleczny, M. Banaś (red.), Dialog na pograniczach kultur i cywilizacji, Wyd. UJ, Kraków. Eisenbach A.(1983), Z dziejów ludności żydowskiej w Polsce w XVIII i XIX wieku. Studia i szkice, PIW, Warszawa. Eisenstadt N. S. (2009), Utopia i nowoczesność. Porównawcza analiza cywilizacji. Oficyna Naukowa, Warszawa. 70. Evdokimov P. (1986), Prawosławie, PAX, Warszawa. 71. Flis A. (2012), Cechy konstytutywne kultury europejskiej, „The Polish Journal of the Arts and Culture nr 3, s. 77-99. 72. Fukuyama F. (1996), Koniec
historii, Zysk i S-ka, Poznań. 73. Fukuyama F. (1997), Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu, PWN, WarszawaWrocław. 74. Fukuyama F. (2004), Koniec człowieka. Konsekwencje rewolucji biotechnologicznej, Znak, Kraków. 75. Fukuyama F. (2019), Tożsamość. Współczesna polityka tożsamościowa i walka o uznanie, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań. 252
Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? 76. Gawor L. (2002), O wielości cywilizacji. Filozofia społeczna Feliksa Konecznego, UMCS, Lublin. 77. Giebień H. (2017), Białoruś między Wschodem a Zachodem. Zarys problemu „Wschodnioznawstwo , s. 155-172. 78. Gierowski J. Historia Polski 1505-1764, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa. 79. Giddens A. (2001), Nowoczesność i tożsamość. Ja i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, PWN, Warszawa. 80. Gil A. (1999), Prawosławna eparchia chełmska do 1596 roku, Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska, Lublin - Chełm. 81. Glinka S., Janiak B., Kondratiuk M., Oszer-Podgórska C., Wiśniewski J.,(2014), Atlas gwarwschodniosłowiańskich Białostocczyzny Tom I, (red.) D. Krystyna Rembiszewska i J. Siatkowski, Instytut Slawistyki PAN, Warszawa. 82. Gloger Z. (1900), Geografia historyczna ziem dawnej Polski, Kraków. 83. Goodman N. (1997), Wstęp do socjologii, Zysk i S-ka, Poznań. 84. Gołka M. (2000), Poczucie zagrożeń i wyzwań cywilizacyjnych, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań. 85. Gołka M. (2010), Imiona wielokulturowości, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, Warszawa. 86. Gołka M. (2012), Cywilizacja współczesna i problemy globalne, Oficyna Wydawnicza, Warszawa. 87. Gołka M. (2012), Doświadczenie tożsamości w warunkach wielokulturowości, „Przegląd Zachodni, nr 1, Poznań. 88. Górny B. (1938), Monografia powiatu bialskiego, Biała Podlaska. 89. Grabowska A. (2008), Pamięć zbiorowa w służbie tożsamości, [w:] I. Borowik, K. Leszczyńska (red.), Wokół tożsamości, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków. 90.
Grabowska M. (2018), Bóg a sprawa Polska. Poza granicami teorii sekularyzacji, Scholar, Warszawa. 91. Gulczyński M. (2002), Współczesne systemy polityczne, UZ, Zielona Góra. 92. Gumplowicz L. (1908), Cywilizacja, [w:] „Przegląd Historyczny’’, t. VII, s. 1-7. 93. Halecki O. (2002), Historia Europy - jej granice i podziały, Instytut Europy ŚrodkowoWschodniej, Lublin. 94. Huntington P. S. (2008), Zderzenie cywilizacji. Warszawskie Wydawnictwo Literackie, Warszawa. 95. Jabłoński M., Obirek S. (2004), Cywilizacja, [w:] B. Szlachta (red.) Słownik społeczny, WAM, Kraków. 96. Jaroszyński P. (1998), Kultura i cywilizacja. Od Cycerona do Koniecznego, „Człowiek w Kulturze nr 10, s. 13-29. 97. Jasińska-Kania A. (2008), Wartości i normy moralne a procesy przemian w Polsce i w Europie, [w:] J. Mariański, L. Smyczek (red.), Wartości, postawy i więzi moralne w zmieniającym się społeczeństwie, WAM, PTS, Kraków. 98. Jedlicki J. (2002), jakiej cywilizacji Polacy potrzebują: studia z dziejów idei i wyobraźni XIXwieku, Wyd. WAB, CIS Warszawa. 99. Kaczocha W. (1998), Filozofia cywilizacji i kultury, Ars Nova, Poznań. 100. Kelly J.N.D. (1988), Początki doktryny chrześcijańskiej, PAX, Warszawa. 101. Kempny M. (2004), O uwarunkowaniach dynamiki polskich przemian. Kapitał społecznysłabe czy silne więzi? [w:] H. Domański, A. Ostrowska, A. Rychard (red.) Niepokoje polskie, IFiS PAN, Warszawa. 102. Kieniewicz J (2014), Pogranicza i peryferie: O granicach cywilizacji europejskiej, [w:] M. Koźmiński (red.). Cywilizacja europejska różnorodność i podziały, T. III, Universitas, Kraków. 103. Kieniewicz J.
(2013), Eurosarmacja. O Europie Środkowej z perspektywy cywilizacyjnej, „Kwartalnik Historyczny nr 4. 104. Kirienko W. (2004), Polska i Białoruś na kulturowo-cywilizacyjnej asi „Wschód-Zachód (na podstawie wyników badań socjologicznych), [w:] A. Bobryk (red.), Blisko a tak 253
Wiesław Romanowicz daleko. Polacy w obwodzie brzeskim na Białorusi, Siedleckie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie „Wspólnota Polska Oddział w Siedlcach, Warszawa. Klinger J. (1983), O istocie prawosławia, PAX, Warszawa. Kłoczowski J. (1986), Zarys dziejów Kościoła katolickiego w Polsce, Znak, Kraków. Kłoczowski J. (1990), Chrześcijaństwo i historia, Znak, Kraków. Kłoczowski ]. (1997), Cywilizacja bizantyjsko-słowiańska, [w:] J. Kłoczowski (red.) Chrześcijaństwo Rusi Kijowskiej, Białorusi, Ukrainy i Rosji (X-XVII wiek), Polska Akademia Umiejętności, Kraków. 109. Kłoczowski J. (2007), Dzieje chrześcijaństwa polskiego, Świat Książki, Warszawa. 110. Kłoskowska A., (1980), Kultura masowa. Krytyka i obrona, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 111. Kłoskowska A., (1981), Socjologia kultury, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 112. Kłoskowska A., (1996), Kultury narodowe u korzeni, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 113. Kmietowicz F. (1994), Kiedy Kraków był „Trzecim Rzymem , Orthdruk, Białystok. 114. Kochanowicz }. (2007), Trendy cywilizacyjne, [w:] M. Marody (red.). Wymiary życia społecznego, Scholar, Warszawa. 115. Kociuba M. (2002), Tożsamość kulturowa cywilizacji europejskiej. O potrzebie aksjologicznej „metanai , „Annales UMCS” sectio 1, Vol. XXVII, որ 3. 116. Kofin К, Kofin M. (2017), Indukcyjna metoda Feliksa Konecznego w badaniu cywilizacji i praw dziejowych, „Świat Idei i Polityki T.16, s. 18-29. 117. Kołakowski A. (1981), Spengler. Wiedza Powszechna, Warszawa. 118. Komunikat z badań CBOS (1999), nr 115, Warszawa. 119. Komunikat z badań CBOS (2001), nr 137, Warszawa.
120. Komunikat z badań CBOS (2005), nr 1, Warszawa. 121. Komunikat z badań CBOS (2005), nr 113, Warszawa. 122. Komunikat z badań CBOS (2015), nr 106, Warszawa. 123. Komunikat z badań CBOS (2015), nr 135, Warszawa. 124. Komunikat z badań CBOS (2016), nr 18, Warszawa. 125. Komunikat z badań CBOS (2017), nr 153, Warszawa. 126. Komunikat z badań CBOS (2017), nr 21, Warszawa. 127. Komunikat z badań CBOS (2017), nr 38 Warszawa. 128. Komunikat z badań CBOS (2018), nr 37, Warszawa. 129. Komunikat z badań TNS OBOP (2011), Zaufanie do instytucji publicznych. Porównanie lat 2006 i 2011, Warszawa. 130. Koneczny F. (1991), O ład w historii. Z dodatkami o twórczości i wpływie Konecznego, Michalineum, Warszawa-Struga. 131. Koneczny F. (1996), O wielości cywilizacyji. Wyd. Antyk, Warszawa: Komorów. 132. Koneczny F. (2007), Cywilizacja bizantyjska. Ostoja, Krzeszowice. 133. Kopka j. (2008), Jednostka wobec moralności - subiektywna wizja przyszłości, [w:] J. Mariański, L. Smyczek (red.). Wartości, postawy i więzi moralne w zmieniającym się społeczeństwie, WAM, PTS, Kraków. 134. Kossecki )., (2003), Podstawy nowoczesnej nauki porównawczej o cywilizacjach. Socjologia porównawcza cywilizacji, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk , Katowice. 135. Kowalska A., (2012), Wybrane koncepcje badań cywilizacji. „The Polish Journal of the Arts and Culture”, nr 3, s.13-54. 136. Koźmiński M. (2014), Refleksje na tematgranic państwowych i mniejszości narodowych w Europie Środkowo-Wschodniej w XX wieku, [w:] M. Koźmiński (red.), Cywilizacja europejska różnorodności podziały, T. III, Universitas, Kraków. 137.
Krasnodębski Z. (2006), Max Weber i jego analiza religii światowych, [w:] M. Weber, Socjologia religii, Nomos, Kraków. 138. Kraszewska J. (2008), Pogranicze przestrzeń wyboru, „Sprawy Narodowościowe” nr 33. 105. 106. 107. 108. 254
Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? 139. Krawczyk-Wasilewska V. (1998), „My czy „Oni ? Z problematyki metodologicznej badań pogranicza, [w:] A. Staniszewski, B. Tarnowska (red.) Folklor i pogranicza, WSP, Olsztyn. 140. Krzysztofek K. (1991), Cywilizacja: dwie optyki, Instytut Kultury, Warszawa. 141. Kubiak H. (2007), U progu ery postwestfalskiej. Szkice z teorii narodu, Universitas, Kraków. 142. Kumor B. (2003), Historia Kościoła, T. VII, KUL, Lublin. 143. Kuprianowicz G. (2013), Akcja „Wisła ijej znaczenie dla losów Kościoła prawosławnego i społeczności ukraińskiej na Chełmszczyźnie i Południowym Podlasiu, [w:] M. Gościk i inni (red.). Dwie godziny. Wspomnienia mieszkańców Chełmszczyzny i Południowego Podlasia o akcji „Wisła , Bractwo Młodzieży Prawosławnej Diecezji LubelskoChełmskiej, Fundacja Dialog Narodów, Lublin - Biała Podlaska. 144. Kuprianowicz G. (2008), 1938., Akcja burzenia cerkwi prawosławnych na Chełmszczyźnie i południowym Podlasiu, Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska, Towarzystwo Ukraińskie, Chełm-Lublin. 145. Kurcz Z. (2002), Pogranicza: Modelowe euroregiony i tereny tradycyjnej rywalizacji, [w:] Z. Kurcz (red.), Wybrane problemy życia społecznego na pograniczach, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław. 146. Kurcz Z. (2013), Pogranicze polsko-niemieckie i jego mieszkańcy. W świetle teorii, wyników badań i wyzwań współczesności, [w:] B. Bossak-Herbst i inni (red.), Antropologiczne inspiracje. Księga jubileuszowa dla Profesor Ewy Nowickiej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa. 147.
Kurczewska J. (2005), Granica nie jedno ma imię. Trzy podejścia teoretyczne, [w:] ]. Kurczewska, H. Bojar (red.). Granice na pograniczach: z badań społeczności lokalnych wschodniego pogranicza. Instytut Spraw Publicznych, Warszawa. 148. Kurczewska J. (2006), Lokalne społeczeństwo obywatelskie (Dwie możliwości interpretacyjne), [w:] B. Jałowiecki, W. Łukowski (red.), Społeczności lokalne teraźniejszość i przyszłość, Scholar, Warszawa. 149. Kurth J. R. Zachodnia cywilizacja, nasza tradycja, (www.fundacjarepublikańska. ogr/2012/04 - 28.12.2017). 150. Kusio U. (2009), Wartości rodzime w procesie globalizacji, [w:] J. Styk (red.), Tradycja: wartości i przemiany, UMCS, Lublin. 151. Labuda G. (2008), Rozważania nad teorią i historią kultury i cywilizacji, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań. 152. Lauty M. (2018), Historycy: muzeum ikon to wątpliwa wizytówka, http;//www.biala24 (8.02.2018). 153. Libiszowska-Żółtkowska M. (1991), Postawy inteligencji wobec religii, Studium socjologiczne, PWN, Warszawa. 154. Linde B. S. (1858), Słownik języka polskiego. T. IV, Lwów. 155. Leszczenko L. i inni (2019), Pogranicza cywilizacji, Dom wydawniczy Elipsa, Wrocław. 156. Lévi-Strauss C. (1969), Myśl nieoswojona, PWN, Warszawa. 157. Lesiów M. (1997), Українські говірки у Польщі. Варшава, Український Архів. 158. Lukasiewicz j. (2000), Wprowadzenie, [w:] Z. Morawiec i inni (red.), Psychologia w służbie religijnego rozwoju człowieka, „Sympozjum nr 2. 159. Machaj I. (2000), Pogranicze - hasło. Encyklopedia Socjologii, tom 3, Oficyna Naukowa, Warszawa. 160. Machaj I. (2005), Społeczno-kulturowe konteksty
tożsamości mieszkańców wschodniego i zachodniego pogranicza Polski, Scholar, Warszawa. 161. Machaj I. (2017), Empiryczny sens pogranicza jako zjawiska społeczno-kulturowego [w:] Z. Kurcz (red.), Polskie pogranicza w procesie przemian T. IV, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław. 162. Mariański J. (2004), Sekularyzacja, [w:] M. Libiszowska-Żółtkowska, J. Mariański (red.), Leksykon socjologii religii, Verbinum, Warszawa. 255
Wiesław Romanowicz 163. Mariański }. (2004), Religijność społeczeństwa polskiego w perspektywie europejskiej, Nomos, Kraków. 164. Mariański ]. (2006), Socjologia moralności, RW KUL, Lublin. 165. Mariański J. (2008), Religia i moralność w społeczeństwie polskim - ciągłość i zmiana, [w:] J. Mariański, L. Smyczek (red.). Wartości, postawy i więzi moralne w zmieniającym się społeczeństwie, WAM, PTS, Kraków. 166. Mariański J. (2014), Wiara i wierzenia Polaków w niestabilnej nowoczesności, KUL, Lublin. 167. Mariański J. (2018), Kościół katolicki w Polsce w kontekście społecznym. Studium socjologiczne, PWN, Warszawa. 168. Marody M., Giza-Poleszczuk A. (2004), Przemiany więzi społecznych. Zarys teorii zmiany społecznej, Scholar, Warszawa. 169. Mencel T. (1974), Dzieje Lubelszczyzny, PWN, Warszawa. 170. Merton K. R. (1982), Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 171. Meyendorff ). (2007), Teologia bizantyjska. Wyd. U), Kraków. 172. Mierzwiński H. (1993), Ludność żydowska południowego Podlasia wobec powstania styczniowego, „Annales Univesitatis Mariae Curie-Skłodowska” VOL. XLVIII, 12, 123-134. 173. Mikulski J. (1935), Powiat siedlecki: ziemia, wody, człowiek, Siedlce. 174. Milewski J. J. (2014), Dwa historyczne podziały Europy [w:] M. Koźmiński (red.). Cywilizacja europejska różnorodność i podziały, T. III, Universitas, Kraków. 175. Mironowicz A. (1991), Podlaskie ośrodki i organizacje religijne w XVI i XVII wieku. UW filia w Białymstoku, Białystok. 176. Mironowicz A. (2000), Chrystianizacja Europy Środkowo-Wschodniej, [w:] P. Chomik (red.)
Kościół prawosławny w dziejach Rzeczypospolitej i krajów sąsiednich, Zakład Historii Kultur Pogranicza UwB i Bractwo Prawosławne w Białymstoku, Białystok. 177. Mironowicz A.(2003), Kościół prawosławny w państwie Piastów i Jagiellonów, Wyd. UwB, Białystok. 178. Mironowicz A. (2005), Wpływ wyznań na kształtowanie się świadomości narodowej mieszkańców Białorusi wXIV wieku, „Białoruskie Zeszyty Historyczne nr 23. 179. Mironowicz A. (2005a), Kościół prawosławny na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok. 180. Misiło E. (2013), Akcja,, Wisła 1947, Dokumenty i materiały, wstęp, wybór i opracowanie dokumentów, Archiwum Ukraińskie Management Academy Group, Warszawa. 181. Mojsiewicz Cz.(2003), Świat, w którym żyjemy. Ośrodek Badania Rynku Sztuki Współczesnej, Poznań. 182. Mucha J. (1999), Dominacja kulturowa i reakcje na nią, [w:] J. Mucha (red.) Kultura dominująca jako kultura obca, Oficyna Naukowa, Warszawa. 183. Nawojczyk M. (2002), Przewodnik po statystyce dla socjologów, SPSS Polska, Kraków. 184. Nikitorowicz J. (1995), Pogranicze. Tożsamość, Edukacja międzykulturowa. Trans Humana. Białystok. 185. Nikitorowicz J., (1997), Szanse i zagrożenia tożsamości rodzinnej na pograniczu kultur, [w:] J. Nikitorowicz (red.). Rodzina wobec wyzwań edukacji międzykulturowej, Trans Humana. Białystok. 186. Nikitorowicz j. (2000), Młodzież pogranicza kulturowego Polski, Białorusi i Ukrainy wobec integracji europejskiej. Tożsamość, plany życiowe, wartości, Trans Humana, Białystok. 187. Nikitorowicz J. (2010), Grupy etniczne w wielokulturowym świecie,
Gdańskie wydawnictwo Psychologiczne, Sopot. , 188. Norris P., Inglehart R. (2006), Sacrum i profanum. Religia i polityka na świecie, Nomos, Kraków. 189. Nowak S. (1973), Pojęcie postawy w teoriach i stosowanych badaniach społecznych, [w:] S. Nowak (red.). Teorie postaw, PWN, Warszawa. 256
Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? 190. Nowicka E. (1990), Swojskość i obcość jako kategorie socjologicznej analizy, [w:] E. Nowicka (red.), Swoi i obcy, Instytut Socjologii, Warszawa. 191. Nowicka E. (1991), Wprowadzenie. Inny jako obcy, [w:] E. Nowicka (red.), Religia a obcość, Nomos, Kraków. 192. Nowicka E. (1998), Badanie pogranicza. Kilka propozycji metodologicznych, Pogranicze. Studia Społeczne Tom VIII, Białystok. 193. Nowicka E., Łodziński S.(2001), U progu otwartego świata, Nomos, Kraków. 194. Nowosielski M. (2006), Między aktywnością a bezruchem społecznym-zaangażowanie społeczne poznaniaków, [w:] M. Nowak, M, Nowosielski (red.) Czy społeczny bezruch? O społeczeństwie obywatelskim i aktywności we współczesnej Polsce, Instytut Zachodni, Poznań. 195. Olechnicki K., Załecki P. (1999), Słownik socjologiczny. Graffiti BC, Toruń. 196. Olszewski D. (1983), Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, Księgarnia św. Jacka, Katowice. 197. Opiłowska E. (2017), Od linii granicznych do krajobrazów przygranicznych. Konceptualizacje i badania granic i pograniczy, [w:] Z. Kurcz (red.), Polskie pogranicza w procesie przemian T. IV, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław. 198. Paleczny T. (2008), Socjologia tożsamości, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków. 199. Papierzyńska-Turek M. (1989), Między tradycją a rzeczywistością. Państwowe wydawnictwo Naukowe, Warszawa. 200. Pawlik W. (2004), Między nomosem i anomią. Uwagi o relatywizmie młodzieży, [w:] I. Borowik, H. Hoffman (red.), Światopogląd: między transcendencją a codziennością. Nomos,
Kraków. 201. Pawluczuk W. (1994), Potocznośći transcendencja, Nomos, Kraków. 202. Pawluczuk W. (1999a), Prawosławie jako typ kultury, Bractwo Prawosławne w Białymstoku, Białystok. 203. Pawluczuk W. (1999b), Pogranicze narodowe czy pogranicze cywilizacyjne? „Pogranicze. Studia społeczne” Tom VIII, Białystok. 204. Pawluczuk W. (2008), Wprowadzenie do teorii cywilizacji. Części: Systemy teoretyczne. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej, Białystok. 205. Piwowarski W. (1996), Socjologia religii, RW KUL, Lublin. 206. Piwowarski W. (1997), Postawy wobec wiary, [w:] W. Zdaniewicz, T. Zembrzuski (red.), Kto wygrał? Kto przegrał? Postawy społeczno-religijne diecezjan włocławskich 97, Warszawa. 207. Podgórski A. R. (2012), Historia myśli społecznej, Contact, Poznań ֊ Warszawa Olsztyn. 208. Polak R. (2015), Nauka Feliksa Konecznego o cywilizacjach a idea zjednoczonej Europy, [w:] Od Christianitas do Unii Europejskiej. Historia idei zjednoczenia Europy, Ł. Święcicki, A. Wielomski (red.), Towarzystwo Naukowe Myśli Politycznej i Prawnej, Warszawa. 209. Pomian K. (2002), O nowej Europie, [w:] K. Janowska, P. Mucharski, Rozmowy na nowy wiek, Znak, Kraków. 210. Przybył E. (2006), Prawosławie, Znak, Kraków. 211. Radziukiewicz A. (2008), Na Wschód od Zachodu, Arka, Białystok. 212. Raźny A. (2009), Dialog cywilizacyjny polsko-rosyjski. Perspektywa przeszłości i przyszłości, [w:] T. Paleczny, M. Banaś (red.), Dialog na pograniczach kultur i cywilizacji, Wyd. U. J, Kraków. 213. Romanowicz W. (2005), Młodzież Podlasia wobec wybranych problemów społecznoreligijnych, Wyd. autor, Kodeń. 214.
Romanowicz W. (2017), Stosunek maturzystów Południowego Podlasia do religii, moralności i ekumenizmu, PSW JPII, Biała Podlaska. 215. Romanowicz W. (2018a), Akcja,, Wisła jako czynnik kształtowania tożsamości religijnej prawosławnych na południowym Podlasiu, [w:] I. Borowik, S. Grotowska, P. Stawiński (red.) Religia wobec wyzwań współczesności z perspektywy nauk społecznych, Scholar, Warszawa. 257
Wiesław Romanowicz 216. Romanowicz W. (2018b), Studenci pogranicza środkowo-wschodniej Polski wobec wybranych problemów cywilizacyjnych, [w:] M. Zielińska, D. Szaban, B. Trzop (red.), Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Europa - podzielona wspólnota? Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra. 217. Romanowicz W. (2019), Identyfikacja cywilizacyjna studentów Podlasia Południowego a zaufanie społeczne, [w:] Z. Kurcz (red.) Polskie pogranicza w procesie przemian, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2019. 218. Romanowski A. (2018), Wschodnim pograniczem literatury polskiej. Od średniowiecza do oświecenia, TW i WPN Universitas, Kraków. 219. Romanowski H. (1934), Filozofia cywilizacji. Prawa realne cywilizacji, jej ideały, typy i pochodzenie, Warszawa. 220. Rosińska I. (2016), Prawosławie. Uwarunkowania historyczne, prawne i organizacyjne działalności Kościoła prawosławnego w Polsce, Powszechne Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa. 221. Roszkowski W. (2014), Łączne i rozłączne drogi rozwoju gospodarczego Europy, [w:] M. Koźmiński (red.), Cywilizacja europejska różnorodność i podziały, T. 111, Universitas, Kraków. 222. RoszkowskiW. (2019), Roztrzaskane lustro. Upadek cywilizacji zachodniej, Biały Kruk, Kraków. 223. Rozporządzenie Komisji (UE) 2016/2066 z dnia 21 listopada 2016 r. zmieniające załączniki do rozporządzenia (WE) nr 1059/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustalenia wspólnej klasyfikacji Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NUTS). 224. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 lipea 2000 r. (Dz.U. z 2000 r. Nr 58, poz. 685). 225.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 marca 2002 r. (Dz.U. z 2002 r. Nr 34, poz. 311). 226. Runciman S. (1963), Schizma wschodnia, PAX, Warszawa. 227. Rykiel Z. (2011), Koncepcje pogranicza i peryferii w socjologii i geografii, [w·.] B. Jałowiecki, S. Kaplarski (red.) Peryferia i pogranicza. O potrzebie różnorodności, Scholar, Warszawa. 228. Sadowski A. (1991a), Narody wielkie i małe. Białorusini w Polsce, IR UJ, Kraków. 229. Sadowski A. (1991b), Społeczne problemy wschodniego pogranicza, DW filii UW w Białymstoku, Białystok. 230. Sadowski A. (1992), Pogranicze. Zarys problematyki, „Pogranicze. Studia społeczne” Tom I, Białystok. 231. Sadowski A (1995), Wschodnie pogranicze w perspektywie socjologicznej (red.), Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok. 232. Sadowski A. (1999), Świadomość religijna wyznawców Kościoła prawosławnego na białostocczyźnie, „ΕΛΠΙΣ , nr 1. 233. Sadowski A., Tefelski M., Mironowicz E. (1999), Polacy i kultura polska w perspektywie mniejszości białoruskiej w Polsce, [w:] J. Mucha (red.) Kultura dominująca jako kultura obca, Oficyna Naukowa, Warszawa. 234. Sadowski A. (2001a), Społeczne problemy miejscowości północno-wschodniej Polski, UwB, Białystok. 235. Sadowski A. (2001b), Harmonia i konflikty na pograniczach, [w:] K. Krzysztofek, A. Sadowski (red.), Pogranicza etniczne w Europie. Harmonia i konflikty, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok. 236. Sadowski A. (2006), Wielokulturowe społeczeństwa lokalne, [w:] B. Jałowiecki, W. Łukowski (red.), Społeczności lokalne teraźniejszości przyszłość, Scholar, Warszawa. 237. Sadowski A. (2008),
Pogranicze - pograniczność - tożsamość pogranicza, [w:] H. Bajor, D. Wojakowski, A. Sadowski (red.) „Pogranicze. Studia społeczne , Tom XIV Białystok. 238. Sadowski A. (2010), Kultury narodowe, regionalne i lokalne w państwie - układ wertykalny czy horyzontalny, [w:] P. Gliński, I, Sadowski, A. Zawistowska (red.) 258
Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? Kulturowe aspekty struktury społecznej, Wyd. Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Wydział Historyczno-socjologiczny UwB, Warszawa. 239. Sadowski A. (2013], Pogranicze narodowo-etniczne czy pogranicze cywilizacyjne? Na przykładzie pogranicza polsko-białoruskiego, [w:] B. Bossak-Herbst i inni (red.), Antropologiczne inspiracje. Księga jubileuszowa dla Profesor Ewy Nowickiej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa. 240. Sadowski A. (2017), Pogranicze jako obszar i jako miejsce, [w:] Z. Kurcz (red.), Polskie pogranicza w procesie przemian T. IV, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław. 241. Sadowski A. (2019), Społeczeństwo wielokulturowe z perspektywy pogranicza, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków. 242. Sajewicz M. (1997), O białorusko-ukraińskiej granicy językowej na Białostocczyźnie, [w:] F. Czyżewski, M. Lesiów (red.) Ze studiów nad gwarami wschodniosłowiańskimi w Polsce, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 91-107. 243. Sakson A. (1996), Socjologiczne problemy tożsamości regionalnej współczesnych mieszkańców byłych Prus Wschodnich: próba porównania. „Komunikaty MazurskoWarmińskie 2 , 233-246. 244. Sakson A. (2001), Myśl globalnie, działaj lokalnie. Współczesne dylematy tożsamości regionalnej w Polsce, [w:] R. Suchocka (red.) Oblicza europejskiej tożsamości, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa, Poznań. 245. Samsonowicz H. (2014), O podziałach Europy, [w:] M. Koźmiński (red.), Cywilizacja europejska różnorodność i podziały, T. III, Universitas, Kraków. 246.
Schramm T. (2013), Granice i podziały Europy, „Klio nr 26, s. 81-115. 247. Schramm T. (2014), Podziały Europy wXX wieku, [w:] M. Koźmiński (red.), Cywilizacja europejska różnorodność i podziały, T. III, Universitas, Kraków. 248. Schuetz A. (1944), The Stranger „The American Journal of Sociology Vol. 49, որ 6, s. 499-507. Pobrano: 31.3,2019, https://pI.scribd.com/doc/175276684/ 249. Sielicki F. (1988), Polsko-Ruskie stosunki wyznaniowe w XI i XII wieku, [w:] R. Łużny (red.) Dzieło chrystianizacji Rusi Kijowskiej, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin. 250. Siewierski J. (2009), Chrześcijaństwo a ekspansja cywilizacji zachodniej. Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa. 251. Simmel G. (1975), Socjologia, PWN, Warszawa. 252. Simon M. (1992), Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa, Przeł. E. Bąkowska, PWN, Warszawa. 253. Słomczyński K. M., Bojanowski M. (2003), Pogranicze jako przedmiot badań socjologicznych: uwagi metodologiczne, [w:] M. Zielińska (red.), Tranśgraniczność w perspektywie socjologicznej. Teorie, studia, interpretacje, T.l, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra. 254. Skoczyński J. (1991), Idee historiozoficzne Feliksa Konecznego. Kraków. 255. Skoczyński J, (1998), Cywilizacja, [w:] W. Kwaśniewicz i inni. Encyklopedia Socjologii T. 1, Oficyna Naukowa, Warszawa. 256. Słownikjęzyka polskiego T. I-III (1988), Pr. zbiorowa, PWN, Warszawa. 257. Sosna G. (2000), Chrystianizacja Podlasia, [w:] P. Chomik (red.). Kościół Prawosławny w dziejach Rzeczypospolitej i krajów sąsiedzkich, Zakład Historii Kultur Pogranicza UwB, Bractwo Prawosławne św. św. Cyryla i Metodego, Białystok.
258. Spengler O. (2001), Zmierzch Zachodu. Zarysy morfologii historii uniwersalnej. Wydawnictwo KR, Warszawa. 259. Stark R., Glock Ch. Y,(1998), Wymiary zaangażowania religijnego, [w:] W. Piwowarski (red.) Socjologia religii. Antologia tekstów. Nomos, Kraków. 260. Starowieyski M.(1998), (opracowanie) Pierwsi świadkowie przekład: A. Świderkówna, Znak, Kraków. 261. Styk J. (2018), Tożsamość regionalna mieszkańców Lubelszczyzny, www.umcs.pl Strona główna UMCS Tożsamość lubelskie, 5.02.2018. 259
Wiesław Romanowicz 262. Styrczula M. (2019), Gwary Podlaskie. Konający świadek przeszłości, www. białystoksubiektywnie.com, (3.02.2019). 263. Streeter M., (2007), Śródziemnomorska kolebka kultury europejskiej, PWN, Warszawa. 264. Szacka B. (2000), Pamięć społeczna, [w:] W. Kwaśniewicz (red.). Encyklopedia socjologiczna, t. 3, Oficyna Naukowa, Warszawa. 265. Szacki }., (2003), Historia myśli socjologicznej, PWN, Warszawa. 266. Szczepański J. (1965), Elementarne pojęcia socjologii, PWN, Warszawa. 267. Szczepański S. M. (1999), Tożsamość regionalna - w kręgu pojęć podstawowych i metodologii badań, [w:] L. Gołdyka (red.), Transgraniczność w perspektywie socjologicznej - kontynuacje, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra. 268. Szczepański S. M. (2001), Na peryferiach systemu światowego? Socjologiczna refleksja wokół miejsca pogranicza kulturowego w układzie globalnym, [w:] K. Krzysztofek, A. Sadowski (red.). Pogranicza etniczne w Europie. Harmonia i konflikty, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok. 269. Szczepański S. M. (2006), Tożsamość europejska i lokalne rewindykacje, [w:] B. Jałowiecki, W. Łukowski (red.). Społeczności lokalne teraźniejszość i przyszłość, Scholar, Warszawa. 270. Szczur J. (2016), Unia Brzeska - nowa polemika, stara rana, [w:] Abp Abel i inni (red.), Tragiczna w skutkach Unia Brzeska 1596, Orthdruk, Lublin-Hajnówka-Białystok. 271. Szpociński A. (2009), Wizualizacja pamięci społecznej, [w:] A. Szpociński (red) Pamięć zbiorowa jako czynnik integracji i źródło konfliktów, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa. 272. Sztompka P. (2012), Zaufanie, [w:] W.
Gasparski (red) Biznes, etyka, odpowiedzialność. Podręcznik akademicki, PWN, Warszawa. 273. Sztompka P. (2005), Socjologia, analiza społeczeństwa, Znak, Kraków. 274. Sztompka P. (2007), Zaufanie. Fundament społeczeństwa. Znak, Kraków. 275. Szwed R. (2003), Tożsamość a obcość kulturowa, Wydawnictwo KUL, Lublin. 276. Szwed R. (2004), Społeczne i przestrzenne uwarunkowania dystansu etnicznego. [w:] J. Wątroba (red), Statystyka i data mining w badaniach naukowych (s. 45-58). StatSoft Polska, Kraków (pobrane 10.12.2008 z: http://www.statsoft.pl/ portals/O/ Downloads/Naukowe4.pdf). 277. Szwed R. (2009), Metody statystyczne w naukach społecznych. Elementy teorii ¡zadania, KUL Lublin. 278. Szwed R. (2010), Kultura i tożsamość wschodniego pogranicza Polski, „Sprawy Narodowościowe , nr 36. 279. Szymański W. (1973), Słowiańszczyzna Wschodnia, Ossolineum, Wrocław. 280. Szymczyk J. (2016), Zamiast wprowadzenia. Wstronę socjologii zaufania z perspektywy wartości, [w:] J. Szymczyk(red), Zaufanie społeczne. Teoria-Idee-Praktyka, Oficyna Naukowa, Warszawa. 281. SzumeraG.(1992), Teoria cywilizacjiw ujęciu Erazma Majewskiego, „Folia Philosophica 10, s. 161-175. 282. Śliz A., Szczepański M. (2016), Zaufanie w świecie wielokulturowym, [w:] J. Szymczyk (reál), Zaufanie społeczne. Teoria-Idee-Praktyka, Oficyna Naukowa, Warszawa. 283. Śliwa T. (1974), Kościół prawosławny w Polsce w latach 1696-1764, [w:] B. Kumor (red), Historia Kościoła w Polsce, Wydawnictwo Pallottinum, Poznań T. I, cz.2, 284. Tambor J. Kulturowe wyznaczniki tożsamości. Tożsamość mieszkańców województwa śląskiego,
https://www.google.pl/?gferd=cr ei=LjdWVLX6AqeF8QfHloHIDg#q=Ta mbor+J.%2C (26.03.2018). 285. Tarasiewicz P. (2011), Kultura i cywilizacja - próba korelacji, „Roczniki Kulturoznawcze”, Tom II, s. 71-88. 286. Tatarkiewicz W. (1976), Kultura i cywilizacja, „Nauka Polska” nr 9-10. 287. Tłomacki A. (2003), Akcja „Wisła w powiecie bialskim na tle walki politycznej i zbrojnej w latach 1944-1947, Wyd. Autor, Biała Podlaska-Warszawa. 260
Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? 288. Tłomacki A. (2013), Społeczność żydowska Kodnia w latach 1918-1942. „Kwartalnik Historii Żydów nr 1,(http://www.jhi.pl (8.05.2018). 289. Toffler A. (1997), Trzecia fala, PIW, Warszawa. 290. Tomczyszyn D., Romanowicz W. (2007), Studenci pogranicza polsko-białoruskiego wobec problemów współczesności, PWSZ Biała Podlaska. 291. Toynbee A. J. (2000), Studium historii, PIW. Warszawa. 292. Tur S. Błaszczak D., Filipiak O., Romanowicz W., Tomczyszyn D. (2018), Aspiracje życiowe i perspektywy rozwoju młodzieży w powiecie bialskim, PSW JPII, Biała Podlaska. 293. Uliasz S. (1997), O kategorii pogranicza kultur, [w:] Cz. Kłak (red.), Pogranicze kultur, Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Rzeszów. 294. Umiński J. (1953), Obrządek słowiański w Polsce 1X-XI wieku i zagadnienie drugiej metropolii polskiej w czasach Bolesława Chrobrego, „Roczniki Humanistyczne KUL , nr. 4. 295. Urban K. (1994), Mniejszości religijne w Polsce 1945-1991, Nomos, Kraków. 296. Urban K.(1992), Kościół prawosławny Polsce 1945 -1970, AE w Krakowie, Kraków. 297. Uroki Ziemi Bialskiej, www.bbc.mbp.org.pl (5.04.2020). 298. Wach J. (1961), Socjologia religii, PWN, Warszawa. 299. Ware К. (2002), Kościół prawosławny, BMP, Białystok. 300. Wawro W. (2008), Kierunki wartościowania młodzieży licealnej, [w:]W. Wawro (red.), Młodzież a kultura życia, KUL, Lublin. 301. Weber M. (2005), Pojęcie działania społecznego, [w:] P. Sztompka, P. Kucia (red), Socjologia. Lektury, Znak, Kraków. 302. Weber M. (1984), Szkice z socjologii religii, Książka i wiedza,
Warszawa. 303. Weber M. (2006), Socjologia religii. Dzieła zebrane. Etyka gospodarcza religii światowych. Nomos, Kraków. 304. Weiler J. H. H. (2003), Chrześcijańska Europa. Konstytucyjny imperializm czy wielokulturowość? W drodze, Poznań. 305. Wilson B.R.(1998), Religia w zsekularyzowanym społeczeństwie [w:] W. Piwowarski (red.). Socjologia religii. Antologia tekstów, Nomos, Kraków. 306. Winnicki Z. J, (2017), Europa Środkowa czy Europa Środkowo-Wschodnia? Europejskie kręgi cywilizacyjne, „Wschodnioznawstwo”, s. 11-20. 307. Witkowski L.(1991), Uniwersalizm pogranicza. O semiotyce kultury Michała Bachtina w kontekście edukacji, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń. 308. Wnuk-Lipiński E. (2004), Świat międzyepoki, Znak, Kraków. 309. Wojakowski D. (2002), O technice malowania obrazów, czyli teoretyczne dylematy socjologii pogranicza, „Przegląd Polonijny , z. 3, Kraków, s. 39-56. 310. Wojakowski D. (2007), Swojskość i obcość w zmieniającej się Polsce, IFiS PAN, Warszawa. 311. Woźniak B. R. (2003), Społeczeństwo cywilizacji pogranicza, [w:] M. Zielińska (red.), Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Teorie, studia, interpretacje, Tom I, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra. 312. Wysocka E. (2000), Religijność a tolerancja. Obszary zależności, Nomos, Kraków. 313. Zabielik S. (2003), Historia filozofii na tle cywilizacji europejskiej, Prace Wyższej Szkoły Finansów i Administracji w Sopocie, Nauki Społeczne 1.1, Fundacja na rzecz Polskich Związków Kredytowych, Sopot. 314. Zagórski Z. (2011), Problem granic międzycywilizacyjnych we współczesnym świecie [w:] Z. Kurcz
(red.), Polskie pogranicza w procesie przemian T. II, WWSZiP, Wałbrzych. 315. Zagórski Z. (2014), Model wielowariantowego ujmowania rzeczywistości społecznej, [w:] „Forum Socjologiczne Cywilizacje w perspektywie socjologicznej. Stan i kierunki badań nad cywilizacjami współczesnego świata, nr. 5, Wrocław. 316. Zagórski Z. (2016), Wprowadzenie, [w:] Z. Zagórski, S. Kamykowski (red.), (Niejład a (od)budowa cywilizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław. 261
Wiesław Romanowicz 317. Zarycki T. (2009), Peryferie. Nowe ujęcia zależności centro-peryferyjnych, Scholar, Warszawa. 318. Zarycki T. (2011), Peryferie czy pogranicza? Krytyczne spojrzenie na współczesne sposoby posługiwania się pojęciem „pogranicza [w:] B. Jałowiecki, S. Kaplarski (red.) Peryferia i pogranicza. O potrzebie różnorodności, Scholar, Warszawa. 319. Zielińska M. (2003), Socjologiczne badania empiryczne na terenach pogranicznych. Między teorią a praktyką, [w:] M. Zielińska (red.), Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Teorie, studia, interpretacje, Tom I, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra. 320. Zielińska M. (2007), Pogranicze i centrum: wybrane problemy analiz porównawczych w badaniach sondażowych, „Przegląd Socjologiczny , T. 56, nr 1, s. 245-264. 321. Znaniecki F. (1934), Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości, Książnica - Atlas, Lwów -Warszawa. 322. Znaniecki F. (1988), Wstęp do socjologii, PWN, Warszawa. 262
Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? Summary Polish Central-Eastern Borderland: national-denominational or civilizational? In the conditions of dynamic global changes, the universal influence of science and technology on everyday life, and an increase in awareness of belonging to the global community, there is an inherent need to reflect on the civilization relations of modern man. Civilization cognition is oriented towards synthetic approaches based on the use of a long time horizon and spatial diversity. Undertaking this reflection is particularly important in the perspective of civilizational frontiers in which extremely complex interactions take place. They result from multi-level historical conditions and various processes of shaping individual cultural complexes. The purpose of this publication was to examine the socio-cultural reality of the Central-Eastern border of Poland in terms of the civilizational border, based on the analysis of the conscious state of the Southern Podlasie region inhabitants. This definition of the goal was the result of the author’s several years of the eastern borderland research and knowledge of specialist literature. As a result of the above ventures, verification and research capabilities, it was established that the basic research problem will be an attempt to answer the question: can the Central-Eastern border of Poland be considered a civilizational border? Appropriate research was conducted at the turn of November and December 2019. The general population were residents of the Bialski powiat -
land and city, and the examined population - adult residents. The basic criterion for selecting respondents was age, and only those who were 18 years of age were included. The research sample comprised 603 tested units. The basic method of collecting empirical material was a diagnostic survey, based on which a questionnaire was developed. The author s questionnaire consisted of 46 questions, including 10 semi-opened. As research has shown, respondents show close links with the place of residence as the space in which they function in various social systems. From the perspective of reflections on the region, it should also be noted that the inhabitants of the central part of the Eastern borderland generally identify with two areas of culture: Eastern, emerged from a civilization based on 263
Wiesław Romanowicz Orthodoxy, cultivating the local dialect and more closely associated with the region, as well as Western, primarily associated with Roman Catholicism, based on the Polish language and with looser regional associations. It is certainly worth emphasizing that the respondents identifying with both civilizations, i.e. Eastern and Western, show a relatively strongest relationship in their attitudes with the region, language or religion. Actually, this research category exemplifies in itself the essence of the civilizational borderland, whose inhabitants suppress the cultural elements of both civilizations in their consciousness. Studies have confirmed that the essence of the eastern borderland is that its inhabitants more often define themselves through the prism of religious rather than national affiliation, which is why the declared identification of the respondents civilization is determined primarily by religious factors. The above suggestion is in line with the nature of the behaviours described and shows consistency in the civilization identification of the respondents. In general, the behaviour of the Orthodox is analogous or identical to the respondents identifying with Eastern civilization, and the behaviour of Roman Catholics with Western civilization 264
|
| adam_txt |
Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? Spis treści Wstęp.7 Rozdział 1. Podstawowe kategorie badawcze. 13 1.1. Pogranicze w koncepcjach i w badaniach socjologicznych. 13 1.2. Cywilizacja jako rzeczywistość społeczno-historyczna. 25 1.2.1. Pojęcie cywilizacji.26 1.2.2. Wybrane koncepcje teoretyczne cywilizacji. 33 1.3. Pogranicze cywilizacyjne jako kategoria badawcza. 46 Rozdział 2. Cywilizacja zachodnia i wschodnia jako systemy kulturowe konstytuujące pogranicze cywilizacyjne.51 2.1. Kształtowanie się wschodniej cywilizacji.54 2.1.1. Chrystianizacja krajów słowiańskich. 61 2.1.2. Podział Kościoła wschodniego.69 2.2. Powstanie i rozwój cywilizacji zachodniej. 72 2.2.1. Podział chrześcijaństwa zachodniego.75 2.2.2. Rozwój świeckiego indywidualizmu kulturowego. 77 2.3. Gospodarczo-polityczne uwarunkowania rozwoju Europy w perspektywie wschodniej i zachodniej cywilizacji.79 Rozdział 3. Metodologiczne założenia
badań. 85 3.1. Cel, problemy i hipotezy badawcze. 86 3.2. Organizacja i przebieg badań. 89 3.3. Charakterystyka badanej próby na tle populacji powiatu bialskiego . 91 Rozdział 4. Przestrzeń pogranicza cywilizacyjnego. 103 4.1. Stosunek badanych do regionu. 103 4.2. Świadomość zróżnicowania kulturowego regionu.108 4.3. Autoidentyfikacja cywilizacyjna badanych a problematyka tożsamości. 119 4.4. Źródła wiedzy o cywilizacjach a cechy przynależności. 132 5
Wiesław Romanowicz Rozdział 5. Religijno-moralne postawy mieszkańców wschodniego pogranicza. 139 5.1. Globalne postawy wobec religii. 140 5.1.1. Deklaracje wiary. 141 5.1.2. Praktyki religijne. 146 5.1.3. Motywacje religijne. 150 5.1.4. Przemiany religijności. 154 5.2. Stosunek badanych wobec wybranych problemów moralnych.159 5.2.1. Dobro i zło jako podstawowe wymiary moralności. 161 5.2.2. Religia jako uzasadnienie moralności.168 5.2.3. Wartości jako element moralności badanych. 170 Rozdział 6. Wybrane konteksty stosunków społecznych na wschodnim pograniczu.183 6.1. Stosunki międzywyznaniowe.184 6.1.1. Religie i wyznania środkowej części wschodniego pogranicza. 184 6.1.2. Stosunki katolicko-prawosławne.188 6.1.3. Modele rozwiązywania konfliktów między mniejszościami a większością w opiniach badanych. 194 6.2. Stosunek badanych wobec systemów politycznych i gospodarczych 198 6.3.
Zaufanie społeczne wobec wybranym instytucjom i dziedzinom życia społecznego. 206 Rozdział 7. Międzycywilizacyjna rzeczywistość społeczno-kulturowa. 215 7.1. Stosunek do sąsiednich społeczeństw.216 7.2. Opinie badanych wobec zagrożeń cywilizacyjnych. 223 7.3. Dystans społeczny wobec osób identyfikujących się z inną cywilizacją. 231 Zakończenie. 242 Bibliografia. 250 Summary.263 Spis tabel i diagramów. 265 6
Wiesław Romanowicz Bibliografia 1. Adamczyk G. (2005), Style życia Polaków. Próba socjologicznej typologii, „Roczniki Nauk Społecznych "nr 1, Lublin, s. 165-182. 2. Adamski F. (2014), Cywilizacja, [w:] Encyklopedia Katolicka T 3, pr. zbiorowa. Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin. 3. Antoszewski A., Herbut R. (2007), Systemy polityczne współczesnej Europy, PWN, Warszawa. 4. Apostołowie Słowian. Żywoty Konstantyna i Metodego, wstęp i objaśnienia. T. LehrSpławiński, Warszawa 1988. 5. Babiński G. (1997), Pogranicze polsko-ukraińskie: etniczność, zróżnicowanie religijne, tożsamość, Nomos, Kraków. 6. Babiński G. (1994), Pogranicze etniczne, pogranicze kulturowe, peryferie. Szkic wstępny problematyki, „Pogranicze. Studia Społeczne" Tom IV, Białystok. 7. Babiński G. (1999), Ukraińcy w Polsce współczesnej i ich wizja własnej kultury oraz kultury dominującej, [w:] J. Mucha (red.) Kultura dominującajako kultura obca, Oficyna Naukowa, Warszawa. 8. Babiński G. (2001), Pogranicza stare i nowe. Ciągłość i zmiana procesów społecznych [w:] K. Krzysztofek, A. Sadowski (red.), Pogranicza etniczne w Europie. Harmonia i konflikty, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok. 9. Babiński G. (2004), Metodologia a rzeczywistość społeczna. Dylematy badań etnicznych, Nomos, Kraków. 10. Bagby F. (1975), Kultura i historia. Prolegomena do porównawczego badania cywilizacji, PIW, Warszawa. 11. Bakuła B. (2006), Kolonialne i postkolonialne aspekty polskiego dyskursu kresoznawczego. Zarys problematyki, „Teksty Drugie", nr 6. 12. Bańka J. (1986), Filozofia cywilizacji, T. 1, Katowice. 13. Bańko M. (red.). (2000),
Inny Słownik Języka Polskiego. T. 1-2. PWN, Warszawa. 14. Bartoszek A.(2003), Zaufanie jako czynnik aktywności obywatelskiej na lokalnej scenie politycznej, [w:] E. Nycz (red.) Budowa lokalnego społeczeństwa obywatelskiego w perspektywie integracji obywatelskiej, Instytut Śląski, Opole. 15. Barwiński M. (2002), Pogranicze w ujęciu geograficzno-socjologicznym zarys problematyki, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica SocioOeconomica", nr 4, s. 11-23. 16. Barwiński M.(2004), Podlasie jako pogranicze narodowościowo - wyznaniowe, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. 17. Bauman Z. (1990), Zacieranie twarzy. O społecznym zawiadywaniu dystansem moralnym, „Więź” 33, nr 11-12, s. 84-105. 18. Bauman Z.(1995), Wieloznaczność nowoczesna - nowoczesność wieloznaczna, PWN, Warszawa. 19. Bauman Z.(2000), Ponowoczesnośćjako źródło cierpień, Wydawnictwo Sic!, Warszawa. 20. Bauman Z. (2006), Płynna nowoczesność, Kraków. 21. Bazylow L. (1985), Historia Rosji, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków-Łódź. 250
Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? 22. Beauvois D. (1994), Mit „kresów wschodnich", czyli jak mu położyć kres, W: W. Wrzesiński (red.), Polskie mity polityczne XIX i XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław. 23. Beck U. (2004), Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Scholar, Warszawa. 24. Beckford ]. (2006), Teoria społeczna a religia, Nomos, Kraków. 25. Behr-Sigel E. (2008), Miejsce serca. Wprowadzenie w duchowość prawosławną, UJ, Kraków. 26. Błaszczak D. (2016), Kapitał społeczny w sieci współpracy transgranicznej Białej Podlaskiej i Brześcia, Wyd. PSW JPII, Biała Podlaska. 27. Błaszczak D., Romanowicz W. (2018), Wybrane problemy wschodniego pogranicza Polski wobec wyzwań współczesności, PSW JP II, Biała Podlaska. 28. Białkowski I. (2009), Profesor Feliks Koneczny jako prekursor nauki o cywilizacjach, „Przegląd Geopolityczny", 1.1, s. 101-118. 29. Bieniada R. (2013), Regionalizm i regionalizacja w definicji. Wybrane problemy teoretyczne, Kwartalnik Naukowy OAP UW „e-Politikon” nr 6, s. 281-299, (http://cejsh.icm.edu.pl/ 28.10.2019). 30. Bieńkowski M., Świderska A. (2017), Postawy wobec imigrantów i uchodźców. Panel Badań Społecznych CBU, Warszawa (www.researchgate.net/publication/320498466, 19.03.2019). 31. Bogardus, E. S. (1925), Measuring Social Distance. „Journal of Applied Sociology", 9, 299-308.(https://www.brocku.ca/MeadProject/Bogardus/Bogardus 1925c.html, 12.07.2019). 32. Bugucka М.(2008), Kultura. Naród. Trwanie. Dzieje kultury polskiej od zarania do 1989 roku, Wydawnictwo TRIO, Warszawa.
33. Bogucka M. (2014), Kultura i cywilizacja jako czynniki łączące i różnicujące w historycznym rozwoju społecznym i politycznym, [w:] M. Koźmiński (red.), Cywilizacja europejska różnorodność i podziały, T. HI, Universitas, Kraków. 34. Boguszewski R. (2005), Wartości i normy w życiu Polaków. Komunikat z badań CBOS - nr 133/2005, Warszawa. 35. Bokszański Z.(2006), Tożsamości zbiorowe, PWN, Warszawa. 36. Borkowski M. (2018), Unici i prawosławni podlascy - 1 po co, czyli fragment większej całości., http://www.ekumenizm.pl/religia/spoIeczenstwo/ (8.02.2018). 37. Borowik I. (2000), Odbudowywanie pamięci. Przemiany religijne w ŚrodkowoWschodniej Europie, Nomos, Kraków. 38. Borowik I. (2009), Religia jako element tożsamości w warunkach transformacji w Europie Środkowo-Wschodniej. Perspektywa socjologiczna [w:] M. Mroza, T. Dębowski (red.), Państwo - społeczeństwo -religia we współczesnej Europie, Toruń. 39. Braudel F. (2006), Gramatyka cywilizacji, Oficyna Naukowa, Warszawa. 40. Braudel F., Coarelli F., Aymard M. (1982), Morze Śródziemne, Region i jego dzieje, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk. 41. Braudel F. (1971), Historia i trwanie, Czytelnik, Warszawa. 42. Bukowska-FIoreńska I. (1994), Pogranicze jako kategoria wewnątrzspołeczna i wewnątrzkulturowa, [w:] T. Smolińska (red.) Pogranicze jako problem kultury, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Opolskiego, Opole. 43. Cytowska B., Dziubacka K. (2014), Człowiek na społeczno-kulturowych pograniczach współczesnego świata, [w:] B. Cytowska, K. Dziubacka (red.) Człowiek na pograniczach. Interdyscyplinarne aspekty społeczno-
kulturowego funkcjonowania, Oficyna Wydawnicza Atut, Wrocław. 44. Chlebowczyk J. (1975), Procesy narodowotwórcze we wschodniej Europie Środkowej w dobie kapitalizmu, PWN, Kraków. 45. Chlebowczyk J. (1983), O prawie do bytu małych i młodych narodów. Kwestia narodowa i procesy narodotwórcze we wschodniej Europie Środkowej w dobie kapitalizmu jOd schyłku XVIII do początków XX w.), Katowice. 251
Wiesław Romanowicz 46. Chodynicki K. (1934), Kościół Prawosławny a Rzeczpospolita Polska 1370-1632, Kasa imienia Malinowskiego, Instytut Popierania Nauki, Warszawa. 47. Chodubski A. (2005), Kresy jako specyficzna wartość cywilizacyjna, [w:] A. Bobryk Kultura pogranicza - Pogranicze kultur, Siedleckie Stowarzyszenie SpołecznoKulturalne „Brama” Wyższa Szkoła Humanistyczna im A. Gieysztora, Siedlce-Pułtusk. 48. Czarnowski S. (1956), Kultura, W: tenże, Dzieła, .1, PWN, Warszawa. 49. Czykwin E. (2000), Białoruska mniejszość narodowa jako grupa stygmatyzowana, Trans Humana, Białystok. 50. Czykwin E., Radziukiewicz A. (2018), 1938Jak burzono cerkwie, Fundacja im. Księcia K. Ostrogskiego, Białystok. 51. Czyżewski F., Warchoł ՏՀ1998), Polskie i ukraińskie teksty gwarowe ze wschodniej Lubelszczyzny, Wyd. UMCS, Lublin. 52. Davies N. (2007), Europa, Między Wschodem a Zachodem, Znak, Kraków. 53. Davies N. (1996), Europa. Rozprawa historyka z historią, Znak, Kraków. 54. Dawson Ch. (1987), Formowanie się chrześcijaństwa, PAX, Warszawa. 55. Diagnoza postaw młodzieży województwa podlaskiego wobec odmienności kulturowej, (2009), pod redakcją A. Jasińskiej-Kani i K. M. Staszyńskiej, Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego, Białystok. 56. Diner D. (2009), Zrozumieć stulecie, Scholar. Warszawa, 57. Dobbelaere K. (2008), Sekularyzacja: trzy poziomy analizy, Nomos, Kraków. 58. Dobrzyński Z. (1989), Obrządek słowiański w dawnej Polsce, cz. I-III, Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa. 59. Dobrzyński Z. (1992), Prawosławni i grekokatolicy w dawnej Polsce, cz I, Warszawska Metropolia
Prawosławna, Warszawa. 60. Dolińska K., Teoretyczne i metodologiczne aspekty badania sąsiedztwa na pograniczu, https://www.academia.edu/36838677/Teoretyczne_i_metodologiczne_aspekty_ badania_s%C4%85siedztwa_na_pograniczu - (10.04.2020). 61. Doroszkiewicz W.(2012), Dzieje Wschodnich Rzymian, Białystok. 62. Dudra S. (2019), Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny w obszarze polityki 1 wyznaniowej oraz polityki narodowościowej Polski Ludowej i 111 Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa. 63. Durkheim E. (1990), Elementarneformy życia religijnego, PWN, Warszawa. 64. Durkheim E. (1999), O podziale pracy społecznej, PWN, Warszawa. 65. Dutka G. (2017), Polacy w obliczu współczesnych procesów i problemów migracyjnych. 66. 67. 68. 69. Poczucie zagrożenia i jego społeczno-demograficzne uwarunkowania na podstawie analizy wyników badań sondażowych, „Opuscula Sociologica" nr 4, s. 67-80. Dyczewski L. (1995), Kultura polska w procesie przemian, TN KUL, Lublin. Dyczewski L. (2009), język i tradycja istotnym elementem pogranicza symbolicznokulturowego, [w:] T. Paleczny, M. Banaś (red.), Dialog na pograniczach kultur i cywilizacji, Wyd. UJ, Kraków. Eisenbach A.(1983), Z dziejów ludności żydowskiej w Polsce w XVIII i XIX wieku. Studia i szkice, PIW, Warszawa. Eisenstadt N. S. (2009), Utopia i nowoczesność. Porównawcza analiza cywilizacji. Oficyna Naukowa, Warszawa. 70. Evdokimov P. (1986), Prawosławie, PAX, Warszawa. 71. Flis A. (2012), Cechy konstytutywne kultury europejskiej, „The Polish Journal of the Arts and Culture" nr 3, s. 77-99. 72. Fukuyama F. (1996), Koniec
historii, Zysk i S-ka, Poznań. 73. Fukuyama F. (1997), Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu, PWN, WarszawaWrocław. 74. Fukuyama F. (2004), Koniec człowieka. Konsekwencje rewolucji biotechnologicznej, Znak, Kraków. 75. Fukuyama F. (2019), Tożsamość. Współczesna polityka tożsamościowa i walka o uznanie, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań. 252
Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? 76. Gawor L. (2002), O wielości cywilizacji. Filozofia społeczna Feliksa Konecznego, UMCS, Lublin. 77. Giebień H. (2017), Białoruś między Wschodem a Zachodem. Zarys problemu „Wschodnioznawstwo", s. 155-172. 78. Gierowski J. Historia Polski 1505-1764, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa. 79. Giddens A. (2001), Nowoczesność i tożsamość. Ja" i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, PWN, Warszawa. 80. Gil A. (1999), Prawosławna eparchia chełmska do 1596 roku, Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska, Lublin - Chełm. 81. Glinka S., Janiak B., Kondratiuk M., Oszer-Podgórska C., Wiśniewski J.,(2014), Atlas gwarwschodniosłowiańskich Białostocczyzny Tom I, (red.) D. Krystyna Rembiszewska i J. Siatkowski, Instytut Slawistyki PAN, Warszawa. 82. Gloger Z. (1900), Geografia historyczna ziem dawnej Polski, Kraków. 83. Goodman N. (1997), Wstęp do socjologii, Zysk i S-ka, Poznań. 84. Gołka M. (2000), Poczucie zagrożeń i wyzwań cywilizacyjnych, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań. 85. Gołka M. (2010), Imiona wielokulturowości, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, Warszawa. 86. Gołka M. (2012), Cywilizacja współczesna i problemy globalne, Oficyna Wydawnicza, Warszawa. 87. Gołka M. (2012), Doświadczenie tożsamości w warunkach wielokulturowości, „Przegląd Zachodni, nr 1, Poznań. 88. Górny B. (1938), Monografia powiatu bialskiego, Biała Podlaska. 89. Grabowska A. (2008), Pamięć zbiorowa w służbie tożsamości, [w:] I. Borowik, K. Leszczyńska (red.), Wokół tożsamości, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków. 90.
Grabowska M. (2018), Bóg a sprawa Polska. Poza granicami teorii sekularyzacji, Scholar, Warszawa. 91. Gulczyński M. (2002), Współczesne systemy polityczne, UZ, Zielona Góra. 92. Gumplowicz L. (1908), Cywilizacja, [w:] „Przegląd Historyczny’’, t. VII, s. 1-7. 93. Halecki O. (2002), Historia Europy - jej granice i podziały, Instytut Europy ŚrodkowoWschodniej, Lublin. 94. Huntington P. S. (2008), Zderzenie cywilizacji. Warszawskie Wydawnictwo Literackie, Warszawa. 95. Jabłoński M., Obirek S. (2004), Cywilizacja, [w:] B. Szlachta (red.) Słownik społeczny, WAM, Kraków. 96. Jaroszyński P. (1998), Kultura i cywilizacja. Od Cycerona do Koniecznego, „Człowiek w Kulturze" nr 10, s. 13-29. 97. Jasińska-Kania A. (2008), Wartości i normy moralne a procesy przemian w Polsce i w Europie, [w:] J. Mariański, L. Smyczek (red.), Wartości, postawy i więzi moralne w zmieniającym się społeczeństwie, WAM, PTS, Kraków. 98. Jedlicki J. (2002), jakiej cywilizacji Polacy potrzebują: studia z dziejów idei i wyobraźni XIXwieku, Wyd. WAB, CIS Warszawa. 99. Kaczocha W. (1998), Filozofia cywilizacji i kultury, Ars Nova, Poznań. 100. Kelly J.N.D. (1988), Początki doktryny chrześcijańskiej, PAX, Warszawa. 101. Kempny M. (2004), O uwarunkowaniach dynamiki polskich przemian. Kapitał społecznysłabe czy silne więzi? [w:] H. Domański, A. Ostrowska, A. Rychard (red.) Niepokoje polskie, IFiS PAN, Warszawa. 102. Kieniewicz J (2014), Pogranicza i peryferie: O granicach cywilizacji europejskiej, [w:] M. Koźmiński (red.). Cywilizacja europejska różnorodność i podziały, T. III, Universitas, Kraków. 103. Kieniewicz J.
(2013), Eurosarmacja. O Europie Środkowej z perspektywy cywilizacyjnej, „Kwartalnik Historyczny" nr 4. 104. Kirienko W. (2004), Polska i Białoruś na kulturowo-cywilizacyjnej asi „Wschód-Zachód" (na podstawie wyników badań socjologicznych), [w:] A. Bobryk (red.), Blisko a tak 253
Wiesław Romanowicz daleko. Polacy w obwodzie brzeskim na Białorusi, Siedleckie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie „Wspólnota Polska" Oddział w Siedlcach, Warszawa. Klinger J. (1983), O istocie prawosławia, PAX, Warszawa. Kłoczowski J. (1986), Zarys dziejów Kościoła katolickiego w Polsce, Znak, Kraków. Kłoczowski J. (1990), Chrześcijaństwo i historia, Znak, Kraków. Kłoczowski ]. (1997), Cywilizacja bizantyjsko-słowiańska, [w:] J. Kłoczowski (red.) Chrześcijaństwo Rusi Kijowskiej, Białorusi, Ukrainy i Rosji (X-XVII wiek), Polska Akademia Umiejętności, Kraków. 109. Kłoczowski J. (2007), Dzieje chrześcijaństwa polskiego, Świat Książki, Warszawa. 110. Kłoskowska A., (1980), Kultura masowa. Krytyka i obrona, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 111. Kłoskowska A., (1981), Socjologia kultury, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 112. Kłoskowska A., (1996), Kultury narodowe u korzeni, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 113. Kmietowicz F. (1994), Kiedy Kraków był „Trzecim Rzymem", Orthdruk, Białystok. 114. Kochanowicz }. (2007), Trendy cywilizacyjne, [w:] M. Marody (red.). Wymiary życia społecznego, Scholar, Warszawa. 115. Kociuba M. (2002), Tożsamość kulturowa cywilizacji europejskiej. O potrzebie aksjologicznej „metanai", „Annales UMCS” sectio 1, Vol. XXVII, որ 3. 116. Kofin К, Kofin M. (2017), Indukcyjna metoda Feliksa Konecznego w badaniu cywilizacji i praw dziejowych, „Świat Idei i Polityki" T.16, s. 18-29. 117. Kołakowski A. (1981), Spengler. Wiedza Powszechna, Warszawa. 118. Komunikat z badań CBOS (1999), nr 115, Warszawa. 119. Komunikat z badań CBOS (2001), nr 137, Warszawa.
120. Komunikat z badań CBOS (2005), nr 1, Warszawa. 121. Komunikat z badań CBOS (2005), nr 113, Warszawa. 122. Komunikat z badań CBOS (2015), nr 106, Warszawa. 123. Komunikat z badań CBOS (2015), nr 135, Warszawa. 124. Komunikat z badań CBOS (2016), nr 18, Warszawa. 125. Komunikat z badań CBOS (2017), nr 153, Warszawa. 126. Komunikat z badań CBOS (2017), nr 21, Warszawa. 127. Komunikat z badań CBOS (2017), nr 38 Warszawa. 128. Komunikat z badań CBOS (2018), nr 37, Warszawa. 129. Komunikat z badań TNS OBOP (2011), Zaufanie do instytucji publicznych. Porównanie lat 2006 i 2011, Warszawa. 130. Koneczny F. (1991), O ład w historii. Z dodatkami o twórczości i wpływie Konecznego, Michalineum, Warszawa-Struga. 131. Koneczny F. (1996), O wielości cywilizacyji. Wyd. Antyk, Warszawa: Komorów. 132. Koneczny F. (2007), Cywilizacja bizantyjska. Ostoja, Krzeszowice. 133. Kopka j. (2008), Jednostka wobec moralności - subiektywna wizja przyszłości, [w:] J. Mariański, L. Smyczek (red.). Wartości, postawy i więzi moralne w zmieniającym się społeczeństwie, WAM, PTS, Kraków. 134. Kossecki )., (2003), Podstawy nowoczesnej nauki porównawczej o cywilizacjach. Socjologia porównawcza cywilizacji, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk", Katowice. 135. Kowalska A., (2012), Wybrane koncepcje badań cywilizacji. „The Polish Journal of the Arts and Culture”, nr 3, s.13-54. 136. Koźmiński M. (2014), Refleksje na tematgranic państwowych i mniejszości narodowych w Europie Środkowo-Wschodniej w XX wieku, [w:] M. Koźmiński (red.), Cywilizacja europejska różnorodności podziały, T. III, Universitas, Kraków. 137.
Krasnodębski Z. (2006), Max Weber i jego analiza religii światowych, [w:] M. Weber, Socjologia religii, Nomos, Kraków. 138. Kraszewska J. (2008), Pogranicze przestrzeń wyboru, „Sprawy Narodowościowe” nr 33. 105. 106. 107. 108. 254
Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? 139. Krawczyk-Wasilewska V. (1998), „My" czy „Oni"? Z problematyki metodologicznej badań pogranicza, [w:] A. Staniszewski, B. Tarnowska (red.) Folklor i pogranicza, WSP, Olsztyn. 140. Krzysztofek K. (1991), Cywilizacja: dwie optyki, Instytut Kultury, Warszawa. 141. Kubiak H. (2007), U progu ery postwestfalskiej. Szkice z teorii narodu, Universitas, Kraków. 142. Kumor B. (2003), Historia Kościoła, T. VII, KUL, Lublin. 143. Kuprianowicz G. (2013), Akcja „Wisła" ijej znaczenie dla losów Kościoła prawosławnego i społeczności ukraińskiej na Chełmszczyźnie i Południowym Podlasiu, [w:] M. Gościk i inni (red.). Dwie godziny. Wspomnienia mieszkańców Chełmszczyzny i Południowego Podlasia o akcji „Wisła", Bractwo Młodzieży Prawosławnej Diecezji LubelskoChełmskiej, Fundacja Dialog Narodów, Lublin - Biała Podlaska. 144. Kuprianowicz G. (2008), 1938., Akcja burzenia cerkwi prawosławnych na Chełmszczyźnie i południowym Podlasiu, Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska, Towarzystwo Ukraińskie, Chełm-Lublin. 145. Kurcz Z. (2002), Pogranicza: Modelowe euroregiony i tereny tradycyjnej rywalizacji, [w:] Z. Kurcz (red.), Wybrane problemy życia społecznego na pograniczach, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław. 146. Kurcz Z. (2013), Pogranicze polsko-niemieckie i jego mieszkańcy. W świetle teorii, wyników badań i wyzwań współczesności, [w:] B. Bossak-Herbst i inni (red.), Antropologiczne inspiracje. Księga jubileuszowa dla Profesor Ewy Nowickiej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa. 147.
Kurczewska J. (2005), Granica nie jedno ma imię. Trzy podejścia teoretyczne, [w:] ]. Kurczewska, H. Bojar (red.). Granice na pograniczach: z badań społeczności lokalnych wschodniego pogranicza. Instytut Spraw Publicznych, Warszawa. 148. Kurczewska J. (2006), Lokalne społeczeństwo obywatelskie (Dwie możliwości interpretacyjne), [w:] B. Jałowiecki, W. Łukowski (red.), Społeczności lokalne teraźniejszość i przyszłość, Scholar, Warszawa. 149. Kurth J. R. Zachodnia cywilizacja, nasza tradycja, (www.fundacjarepublikańska. ogr/2012/04 - 28.12.2017). 150. Kusio U. (2009), Wartości rodzime w procesie globalizacji, [w:] J. Styk (red.), Tradycja: wartości i przemiany, UMCS, Lublin. 151. Labuda G. (2008), Rozważania nad teorią i historią kultury i cywilizacji, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań. 152. Lauty M. (2018), Historycy: muzeum ikon to wątpliwa wizytówka, http;//www.biala24 (8.02.2018). 153. Libiszowska-Żółtkowska M. (1991), Postawy inteligencji wobec religii, Studium socjologiczne, PWN, Warszawa. 154. Linde B. S. (1858), Słownik języka polskiego. T. IV, Lwów. 155. Leszczenko L. i inni (2019), Pogranicza cywilizacji, Dom wydawniczy Elipsa, Wrocław. 156. Lévi-Strauss C. (1969), Myśl nieoswojona, PWN, Warszawa. 157. Lesiów M. (1997), Українські говірки у Польщі. Варшава, Український Архів. 158. Lukasiewicz j. (2000), Wprowadzenie, [w:] Z. Morawiec i inni (red.), Psychologia w służbie religijnego rozwoju człowieka, „Sympozjum" nr 2. 159. Machaj I. (2000), Pogranicze - hasło. Encyklopedia Socjologii, tom 3, Oficyna Naukowa, Warszawa. 160. Machaj I. (2005), Społeczno-kulturowe konteksty
tożsamości mieszkańców wschodniego i zachodniego pogranicza Polski, Scholar, Warszawa. 161. Machaj I. (2017), Empiryczny sens pogranicza jako zjawiska społeczno-kulturowego [w:] Z. Kurcz (red.), Polskie pogranicza w procesie przemian T. IV, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław. 162. Mariański J. (2004), Sekularyzacja, [w:] M. Libiszowska-Żółtkowska, J. Mariański (red.), Leksykon socjologii religii, Verbinum, Warszawa. 255
Wiesław Romanowicz 163. Mariański }. (2004), Religijność społeczeństwa polskiego w perspektywie europejskiej, Nomos, Kraków. 164. Mariański ]. (2006), Socjologia moralności, RW KUL, Lublin. 165. Mariański J. (2008), Religia i moralność w społeczeństwie polskim - ciągłość i zmiana, [w:] J. Mariański, L. Smyczek (red.). Wartości, postawy i więzi moralne w zmieniającym się społeczeństwie, WAM, PTS, Kraków. 166. Mariański J. (2014), Wiara i wierzenia Polaków w niestabilnej nowoczesności, KUL, Lublin. 167. Mariański J. (2018), Kościół katolicki w Polsce w kontekście społecznym. Studium socjologiczne, PWN, Warszawa. 168. Marody M., Giza-Poleszczuk A. (2004), Przemiany więzi społecznych. Zarys teorii zmiany społecznej, Scholar, Warszawa. 169. Mencel T. (1974), Dzieje Lubelszczyzny, PWN, Warszawa. 170. Merton K. R. (1982), Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 171. Meyendorff ). (2007), Teologia bizantyjska. Wyd. U), Kraków. 172. Mierzwiński H. (1993), Ludność żydowska południowego Podlasia wobec powstania styczniowego, „Annales Univesitatis Mariae Curie-Skłodowska” VOL. XLVIII, 12, 123-134. 173. Mikulski J. (1935), Powiat siedlecki: ziemia, wody, człowiek, Siedlce. 174. Milewski J. J. (2014), Dwa historyczne podziały Europy [w:] M. Koźmiński (red.). Cywilizacja europejska różnorodność i podziały, T. III, Universitas, Kraków. 175. Mironowicz A. (1991), Podlaskie ośrodki i organizacje religijne w XVI i XVII wieku. UW filia w Białymstoku, Białystok. 176. Mironowicz A. (2000), Chrystianizacja Europy Środkowo-Wschodniej, [w:] P. Chomik (red.)
Kościół prawosławny w dziejach Rzeczypospolitej i krajów sąsiednich, Zakład Historii Kultur Pogranicza UwB i Bractwo Prawosławne w Białymstoku, Białystok. 177. Mironowicz A.(2003), Kościół prawosławny w państwie Piastów i Jagiellonów, Wyd. UwB, Białystok. 178. Mironowicz A. (2005), Wpływ wyznań na kształtowanie się świadomości narodowej mieszkańców Białorusi wXIV wieku, „Białoruskie Zeszyty Historyczne" nr 23. 179. Mironowicz A. (2005a), Kościół prawosławny na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok. 180. Misiło E. (2013), Akcja,, Wisła "1947, Dokumenty i materiały, wstęp, wybór i opracowanie dokumentów, Archiwum Ukraińskie Management Academy Group, Warszawa. 181. Mojsiewicz Cz.(2003), Świat, w którym żyjemy. Ośrodek Badania Rynku Sztuki Współczesnej, Poznań. 182. Mucha J. (1999), Dominacja kulturowa i reakcje na nią, [w:] J. Mucha (red.) Kultura dominująca jako kultura obca, Oficyna Naukowa, Warszawa. 183. Nawojczyk M. (2002), Przewodnik po statystyce dla socjologów, SPSS Polska, Kraków. 184. Nikitorowicz J. (1995), Pogranicze. Tożsamość, Edukacja międzykulturowa. Trans Humana. Białystok. 185. Nikitorowicz J., (1997), Szanse i zagrożenia tożsamości rodzinnej na pograniczu kultur, [w:] J. Nikitorowicz (red.). Rodzina wobec wyzwań edukacji międzykulturowej, Trans Humana. Białystok. 186. Nikitorowicz j. (2000), Młodzież pogranicza kulturowego Polski, Białorusi i Ukrainy wobec integracji europejskiej. Tożsamość, plany życiowe, wartości, Trans Humana, Białystok. 187. Nikitorowicz J. (2010), Grupy etniczne w wielokulturowym świecie,
Gdańskie wydawnictwo Psychologiczne, Sopot. , 188. Norris P., Inglehart R. (2006), Sacrum i profanum. Religia i polityka na świecie, Nomos, Kraków. 189. Nowak S. (1973), Pojęcie postawy w teoriach i stosowanych badaniach społecznych, [w:] S. Nowak (red.). Teorie postaw, PWN, Warszawa. 256
Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? 190. Nowicka E. (1990), Swojskość i obcość jako kategorie socjologicznej analizy, [w:] E. Nowicka (red.), Swoi i obcy, Instytut Socjologii, Warszawa. 191. Nowicka E. (1991), Wprowadzenie. Inny jako obcy, [w:] E. Nowicka (red.), Religia a obcość, Nomos, Kraków. 192. Nowicka E. (1998), Badanie pogranicza. Kilka propozycji metodologicznych, "Pogranicze. Studia Społeczne" Tom VIII, Białystok. 193. Nowicka E., Łodziński S.(2001), U progu otwartego świata, Nomos, Kraków. 194. Nowosielski M. (2006), Między aktywnością a bezruchem społecznym-zaangażowanie społeczne poznaniaków, [w:] M. Nowak, M, Nowosielski (red.) Czy społeczny bezruch? O społeczeństwie obywatelskim i aktywności we współczesnej Polsce, Instytut Zachodni, Poznań. 195. Olechnicki K., Załecki P. (1999), Słownik socjologiczny. Graffiti BC, Toruń. 196. Olszewski D. (1983), Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, Księgarnia św. Jacka, Katowice. 197. Opiłowska E. (2017), Od linii granicznych do krajobrazów przygranicznych. Konceptualizacje i badania granic i pograniczy, [w:] Z. Kurcz (red.), Polskie pogranicza w procesie przemian T. IV, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław. 198. Paleczny T. (2008), Socjologia tożsamości, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków. 199. Papierzyńska-Turek M. (1989), Między tradycją a rzeczywistością. Państwowe wydawnictwo Naukowe, Warszawa. 200. Pawlik W. (2004), Między nomosem i anomią. Uwagi o relatywizmie młodzieży, [w:] I. Borowik, H. Hoffman (red.), Światopogląd: między transcendencją a codziennością. Nomos,
Kraków. 201. Pawluczuk W. (1994), Potocznośći transcendencja, Nomos, Kraków. 202. Pawluczuk W. (1999a), Prawosławie jako typ kultury, Bractwo Prawosławne w Białymstoku, Białystok. 203. Pawluczuk W. (1999b), Pogranicze narodowe czy pogranicze cywilizacyjne? „Pogranicze. Studia społeczne” Tom VIII, Białystok. 204. Pawluczuk W. (2008), Wprowadzenie do teorii cywilizacji. Części: Systemy teoretyczne. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej, Białystok. 205. Piwowarski W. (1996), Socjologia religii, RW KUL, Lublin. 206. Piwowarski W. (1997), Postawy wobec wiary, [w:] W. Zdaniewicz, T. Zembrzuski (red.), Kto wygrał? Kto przegrał? Postawy społeczno-religijne diecezjan włocławskich 97, Warszawa. 207. Podgórski A. R. (2012), Historia myśli społecznej, Contact, Poznań ֊ Warszawa Olsztyn. 208. Polak R. (2015), Nauka Feliksa Konecznego o cywilizacjach a idea zjednoczonej Europy, [w:] Od Christianitas do Unii Europejskiej. Historia idei zjednoczenia Europy, Ł. Święcicki, A. Wielomski (red.), Towarzystwo Naukowe Myśli Politycznej i Prawnej, Warszawa. 209. Pomian K. (2002), O nowej Europie, [w:] K. Janowska, P. Mucharski, Rozmowy na nowy wiek, Znak, Kraków. 210. Przybył E. (2006), Prawosławie, Znak, Kraków. 211. Radziukiewicz A. (2008), Na Wschód od Zachodu, Arka, Białystok. 212. Raźny A. (2009), Dialog cywilizacyjny polsko-rosyjski. Perspektywa przeszłości i przyszłości, [w:] T. Paleczny, M. Banaś (red.), Dialog na pograniczach kultur i cywilizacji, Wyd. U. J, Kraków. 213. Romanowicz W. (2005), Młodzież Podlasia wobec wybranych problemów społecznoreligijnych, Wyd. autor, Kodeń. 214.
Romanowicz W. (2017), Stosunek maturzystów Południowego Podlasia do religii, moralności i ekumenizmu, PSW JPII, Biała Podlaska. 215. Romanowicz W. (2018a), Akcja,, Wisła"jako czynnik kształtowania tożsamości religijnej prawosławnych na południowym Podlasiu, [w:] I. Borowik, S. Grotowska, P. Stawiński (red.) Religia wobec wyzwań współczesności z perspektywy nauk społecznych, Scholar, Warszawa. 257
Wiesław Romanowicz 216. Romanowicz W. (2018b), Studenci pogranicza środkowo-wschodniej Polski wobec wybranych problemów cywilizacyjnych, [w:] M. Zielińska, D. Szaban, B. Trzop (red.), Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Europa - podzielona wspólnota? Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra. 217. Romanowicz W. (2019), Identyfikacja cywilizacyjna studentów Podlasia Południowego a zaufanie społeczne, [w:] Z. Kurcz (red.) Polskie pogranicza w procesie przemian, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2019. 218. Romanowski A. (2018), Wschodnim pograniczem literatury polskiej. Od średniowiecza do oświecenia, TW i WPN Universitas, Kraków. 219. Romanowski H. (1934), Filozofia cywilizacji. Prawa realne cywilizacji, jej ideały, typy i pochodzenie, Warszawa. 220. Rosińska I. (2016), Prawosławie. Uwarunkowania historyczne, prawne i organizacyjne działalności Kościoła prawosławnego w Polsce, Powszechne Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa. 221. Roszkowski W. (2014), Łączne i rozłączne drogi rozwoju gospodarczego Europy, [w:] M. Koźmiński (red.), Cywilizacja europejska różnorodność i podziały, T. 111, Universitas, Kraków. 222. RoszkowskiW. (2019), Roztrzaskane lustro. Upadek cywilizacji zachodniej, Biały Kruk, Kraków. 223. Rozporządzenie Komisji (UE) 2016/2066 z dnia 21 listopada 2016 r. zmieniające załączniki do rozporządzenia (WE) nr 1059/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustalenia wspólnej klasyfikacji Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NUTS). 224. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 lipea 2000 r. (Dz.U. z 2000 r. Nr 58, poz. 685). 225.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 marca 2002 r. (Dz.U. z 2002 r. Nr 34, poz. 311). 226. Runciman S. (1963), Schizma wschodnia, PAX, Warszawa. 227. Rykiel Z. (2011), Koncepcje pogranicza i peryferii w socjologii i geografii, [w·.] B. Jałowiecki, S. Kaplarski (red.) Peryferia i pogranicza. O potrzebie różnorodności, Scholar, Warszawa. 228. Sadowski A. (1991a), Narody wielkie i małe. Białorusini w Polsce, IR UJ, Kraków. 229. Sadowski A. (1991b), Społeczne problemy wschodniego pogranicza, DW filii UW w Białymstoku, Białystok. 230. Sadowski A. (1992), Pogranicze. Zarys problematyki, „Pogranicze. Studia społeczne” Tom I, Białystok. 231. Sadowski A (1995), Wschodnie pogranicze w perspektywie socjologicznej (red.), Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok. 232. Sadowski A. (1999), Świadomość religijna wyznawców Kościoła prawosławnego na białostocczyźnie, „ΕΛΠΙΣ", nr 1. 233. Sadowski A., Tefelski M., Mironowicz E. (1999), Polacy i kultura polska w perspektywie mniejszości białoruskiej w Polsce, [w:] J. Mucha (red.) Kultura dominująca jako kultura obca, Oficyna Naukowa, Warszawa. 234. Sadowski A. (2001a), Społeczne problemy miejscowości północno-wschodniej Polski, UwB, Białystok. 235. Sadowski A. (2001b), Harmonia i konflikty na pograniczach, [w:] K. Krzysztofek, A. Sadowski (red.), Pogranicza etniczne w Europie. Harmonia i konflikty, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok. 236. Sadowski A. (2006), Wielokulturowe społeczeństwa lokalne, [w:] B. Jałowiecki, W. Łukowski (red.), Społeczności lokalne teraźniejszości przyszłość, Scholar, Warszawa. 237. Sadowski A. (2008),
Pogranicze - pograniczność - tożsamość pogranicza, [w:] H. Bajor, D. Wojakowski, A. Sadowski (red.) „Pogranicze. Studia społeczne", Tom XIV Białystok. 238. Sadowski A. (2010), Kultury narodowe, regionalne i lokalne w państwie - układ wertykalny czy horyzontalny, [w:] P. Gliński, I, Sadowski, A. Zawistowska (red.) 258
Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? Kulturowe aspekty struktury społecznej, Wyd. Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Wydział Historyczno-socjologiczny UwB, Warszawa. 239. Sadowski A. (2013], Pogranicze narodowo-etniczne czy pogranicze cywilizacyjne? Na przykładzie pogranicza polsko-białoruskiego, [w:] B. Bossak-Herbst i inni (red.), Antropologiczne inspiracje. Księga jubileuszowa dla Profesor Ewy Nowickiej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa. 240. Sadowski A. (2017), Pogranicze jako obszar i jako miejsce, [w:] Z. Kurcz (red.), Polskie pogranicza w procesie przemian T. IV, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław. 241. Sadowski A. (2019), Społeczeństwo wielokulturowe z perspektywy pogranicza, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków. 242. Sajewicz M. (1997), O białorusko-ukraińskiej granicy językowej na Białostocczyźnie, [w:] F. Czyżewski, M. Lesiów (red.) Ze studiów nad gwarami wschodniosłowiańskimi w Polsce, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 91-107. 243. Sakson A. (1996), Socjologiczne problemy tożsamości regionalnej współczesnych mieszkańców byłych Prus Wschodnich: próba porównania. „Komunikaty MazurskoWarmińskie 2", 233-246. 244. Sakson A. (2001), Myśl globalnie, działaj lokalnie. Współczesne dylematy tożsamości regionalnej w Polsce, [w:] R. Suchocka (red.) Oblicza europejskiej tożsamości, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa, Poznań. 245. Samsonowicz H. (2014), O podziałach Europy, [w:] M. Koźmiński (red.), Cywilizacja europejska różnorodność i podziały, T. III, Universitas, Kraków. 246.
Schramm T. (2013), Granice i podziały Europy, „Klio" nr 26, s. 81-115. 247. Schramm T. (2014), Podziały Europy wXX wieku, [w:] M. Koźmiński (red.), Cywilizacja europejska różnorodność i podziały, T. III, Universitas, Kraków. 248. Schuetz A. (1944), The Stranger „The American Journal of Sociology" Vol. 49, որ 6, s. 499-507. Pobrano: 31.3,2019, https://pI.scribd.com/doc/175276684/ 249. Sielicki F. (1988), Polsko-Ruskie stosunki wyznaniowe w XI i XII wieku, [w:] R. Łużny (red.) Dzieło chrystianizacji Rusi Kijowskiej, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin. 250. Siewierski J. (2009), Chrześcijaństwo a ekspansja cywilizacji zachodniej. Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa. 251. Simmel G. (1975), Socjologia, PWN, Warszawa. 252. Simon M. (1992), Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa, Przeł. E. Bąkowska, PWN, Warszawa. 253. Słomczyński K. M., Bojanowski M. (2003), Pogranicze jako przedmiot badań socjologicznych: uwagi metodologiczne, [w:] M. Zielińska (red.), Tranśgraniczność w perspektywie socjologicznej. Teorie, studia, interpretacje, T.l, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra. 254. Skoczyński J. (1991), Idee historiozoficzne Feliksa Konecznego. Kraków. 255. Skoczyński J, (1998), Cywilizacja, [w:] W. Kwaśniewicz i inni. Encyklopedia Socjologii T. 1, Oficyna Naukowa, Warszawa. 256. Słownikjęzyka polskiego T. I-III (1988), Pr. zbiorowa, PWN, Warszawa. 257. Sosna G. (2000), Chrystianizacja Podlasia, [w:] P. Chomik (red.). Kościół Prawosławny w dziejach Rzeczypospolitej i krajów sąsiedzkich, Zakład Historii Kultur Pogranicza UwB, Bractwo Prawosławne św. św. Cyryla i Metodego, Białystok.
258. Spengler O. (2001), Zmierzch Zachodu. Zarysy morfologii historii uniwersalnej. Wydawnictwo KR, Warszawa. 259. Stark R., Glock Ch. Y,(1998), Wymiary zaangażowania religijnego, [w:] W. Piwowarski (red.) Socjologia religii. Antologia tekstów. Nomos, Kraków. 260. Starowieyski M.(1998), (opracowanie) Pierwsi świadkowie przekład: A. Świderkówna, Znak, Kraków. 261. Styk J. (2018), Tożsamość regionalna mieszkańców Lubelszczyzny, www.umcs.pl Strona główna UMCS Tożsamość lubelskie, 5.02.2018. 259
Wiesław Romanowicz 262. Styrczula M. (2019), Gwary Podlaskie. Konający świadek przeszłości, www. białystoksubiektywnie.com, (3.02.2019). 263. Streeter M., (2007), Śródziemnomorska kolebka kultury europejskiej, PWN, Warszawa. 264. Szacka B. (2000), Pamięć społeczna, [w:] W. Kwaśniewicz (red.). Encyklopedia socjologiczna, t. 3, Oficyna Naukowa, Warszawa. 265. Szacki }., (2003), Historia myśli socjologicznej, PWN, Warszawa. 266. Szczepański J. (1965), Elementarne pojęcia socjologii, PWN, Warszawa. 267. Szczepański S. M. (1999), Tożsamość regionalna - w kręgu pojęć podstawowych i metodologii badań, [w:] L. Gołdyka (red.), Transgraniczność w perspektywie socjologicznej - kontynuacje, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra. 268. Szczepański S. M. (2001), Na peryferiach systemu światowego? Socjologiczna refleksja wokół miejsca pogranicza kulturowego w układzie globalnym, [w:] K. Krzysztofek, A. Sadowski (red.). Pogranicza etniczne w Europie. Harmonia i konflikty, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok. 269. Szczepański S. M. (2006), Tożsamość europejska i lokalne rewindykacje, [w:] B. Jałowiecki, W. Łukowski (red.). Społeczności lokalne teraźniejszość i przyszłość, Scholar, Warszawa. 270. Szczur J. (2016), Unia Brzeska - nowa polemika, stara rana, [w:] Abp Abel i inni (red.), Tragiczna w skutkach Unia Brzeska 1596, Orthdruk, Lublin-Hajnówka-Białystok. 271. Szpociński A. (2009), Wizualizacja pamięci społecznej, [w:] A. Szpociński (red) Pamięć zbiorowa jako czynnik integracji i źródło konfliktów, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa. 272. Sztompka P. (2012), Zaufanie, [w:] W.
Gasparski (red) Biznes, etyka, odpowiedzialność. Podręcznik akademicki, PWN, Warszawa. 273. Sztompka P. (2005), Socjologia, analiza społeczeństwa, Znak, Kraków. 274. Sztompka P. (2007), Zaufanie. Fundament społeczeństwa. Znak, Kraków. 275. Szwed R. (2003), Tożsamość a obcość kulturowa, Wydawnictwo KUL, Lublin. 276. Szwed R. (2004), Społeczne i przestrzenne uwarunkowania dystansu etnicznego. [w:] J. Wątroba (red), Statystyka i data mining w badaniach naukowych (s. 45-58). StatSoft Polska, Kraków (pobrane 10.12.2008 z: http://www.statsoft.pl/ portals/O/ Downloads/Naukowe4.pdf). 277. Szwed R. (2009), Metody statystyczne w naukach społecznych. Elementy teorii ¡zadania, KUL Lublin. 278. Szwed R. (2010), Kultura i tożsamość wschodniego pogranicza Polski, „Sprawy Narodowościowe", nr 36. 279. Szymański W. (1973), Słowiańszczyzna Wschodnia, Ossolineum, Wrocław. 280. Szymczyk J. (2016), Zamiast wprowadzenia. Wstronę socjologii zaufania z perspektywy wartości, [w:] J. Szymczyk(red), Zaufanie społeczne. Teoria-Idee-Praktyka, Oficyna Naukowa, Warszawa. 281. SzumeraG.(1992), Teoria cywilizacjiw ujęciu Erazma Majewskiego, „Folia Philosophica" 10, s. 161-175. 282. Śliz A., Szczepański M. (2016), Zaufanie w świecie wielokulturowym, [w:] J. Szymczyk (reál), Zaufanie społeczne. Teoria-Idee-Praktyka, Oficyna Naukowa, Warszawa. 283. Śliwa T. (1974), Kościół prawosławny w Polsce w latach 1696-1764, [w:] B. Kumor (red), Historia Kościoła w Polsce, Wydawnictwo Pallottinum, Poznań T. I, cz.2, 284. Tambor J. Kulturowe wyznaczniki tożsamości. Tożsamość mieszkańców województwa śląskiego,
https://www.google.pl/?gferd=cr ei=LjdWVLX6AqeF8QfHloHIDg#q=Ta mbor+J.%2C (26.03.2018). 285. Tarasiewicz P. (2011), Kultura i cywilizacja - próba korelacji, „Roczniki Kulturoznawcze”, Tom II, s. 71-88. 286. Tatarkiewicz W. (1976), Kultura i cywilizacja, „Nauka Polska” nr 9-10. 287. Tłomacki A. (2003), Akcja „Wisła" w powiecie bialskim na tle walki politycznej i zbrojnej w latach 1944-1947, Wyd. Autor, Biała Podlaska-Warszawa. 260
Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? 288. Tłomacki A. (2013), Społeczność żydowska Kodnia w latach 1918-1942. „Kwartalnik Historii Żydów" nr 1,(http://www.jhi.pl (8.05.2018). 289. Toffler A. (1997), Trzecia fala, PIW, Warszawa. 290. Tomczyszyn D., Romanowicz W. (2007), Studenci pogranicza polsko-białoruskiego wobec problemów współczesności, PWSZ Biała Podlaska. 291. Toynbee A. J. (2000), Studium historii, PIW. Warszawa. 292. Tur S. Błaszczak D., Filipiak O., Romanowicz W., Tomczyszyn D. (2018), Aspiracje życiowe i perspektywy rozwoju młodzieży w powiecie bialskim, PSW JPII, Biała Podlaska. 293. Uliasz S. (1997), O kategorii pogranicza kultur, [w:] Cz. Kłak (red.), Pogranicze kultur, Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Rzeszów. 294. Umiński J. (1953), Obrządek słowiański w Polsce 1X-XI wieku i zagadnienie drugiej metropolii polskiej w czasach Bolesława Chrobrego, „Roczniki Humanistyczne KUL", nr. 4. 295. Urban K. (1994), Mniejszości religijne w Polsce 1945-1991, Nomos, Kraków. 296. Urban K.(1992), Kościół prawosławny Polsce 1945 -1970, AE w Krakowie, Kraków. 297. Uroki Ziemi Bialskiej, www.bbc.mbp.org.pl (5.04.2020). 298. Wach J. (1961), Socjologia religii, PWN, Warszawa. 299. Ware К. (2002), Kościół prawosławny, BMP, Białystok. 300. Wawro W. (2008), Kierunki wartościowania młodzieży licealnej, [w:]W. Wawro (red.), Młodzież a kultura życia, KUL, Lublin. 301. Weber M. (2005), Pojęcie działania społecznego, [w:] P. Sztompka, P. Kucia (red), Socjologia. Lektury, Znak, Kraków. 302. Weber M. (1984), Szkice z socjologii religii, Książka i wiedza,
Warszawa. 303. Weber M. (2006), Socjologia religii. Dzieła zebrane. Etyka gospodarcza religii światowych. Nomos, Kraków. 304. Weiler J. H. H. (2003), Chrześcijańska Europa. Konstytucyjny imperializm czy wielokulturowość? W drodze, Poznań. 305. Wilson B.R.(1998), Religia w zsekularyzowanym społeczeństwie [w:] W. Piwowarski (red.). Socjologia religii. Antologia tekstów, Nomos, Kraków. 306. Winnicki Z. J, (2017), Europa Środkowa czy Europa Środkowo-Wschodnia? Europejskie kręgi cywilizacyjne, „Wschodnioznawstwo”, s. 11-20. 307. Witkowski L.(1991), Uniwersalizm pogranicza. O semiotyce kultury Michała Bachtina w kontekście edukacji, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń. 308. Wnuk-Lipiński E. (2004), Świat międzyepoki, Znak, Kraków. 309. Wojakowski D. (2002), O technice malowania obrazów, czyli teoretyczne dylematy socjologii pogranicza, „Przegląd Polonijny", z. 3, Kraków, s. 39-56. 310. Wojakowski D. (2007), Swojskość i obcość w zmieniającej się Polsce, IFiS PAN, Warszawa. 311. Woźniak B. R. (2003), Społeczeństwo cywilizacji pogranicza, [w:] M. Zielińska (red.), Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Teorie, studia, interpretacje, Tom I, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra. 312. Wysocka E. (2000), Religijność a tolerancja. Obszary zależności, Nomos, Kraków. 313. Zabielik S. (2003), Historia filozofii na tle cywilizacji europejskiej, Prace Wyższej Szkoły Finansów i Administracji w Sopocie, Nauki Społeczne 1.1, Fundacja na rzecz Polskich Związków Kredytowych, Sopot. 314. Zagórski Z. (2011), Problem granic międzycywilizacyjnych we współczesnym świecie [w:] Z. Kurcz
(red.), Polskie pogranicza w procesie przemian T. II, WWSZiP, Wałbrzych. 315. Zagórski Z. (2014), Model wielowariantowego ujmowania rzeczywistości społecznej, [w:] „Forum Socjologiczne" Cywilizacje w perspektywie socjologicznej. Stan i kierunki badań nad cywilizacjami współczesnego świata, nr. 5, Wrocław. 316. Zagórski Z. (2016), Wprowadzenie, [w:] Z. Zagórski, S. Kamykowski (red.), (Niejład a (od)budowa cywilizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław. 261
Wiesław Romanowicz 317. Zarycki T. (2009), Peryferie. Nowe ujęcia zależności centro-peryferyjnych, Scholar, Warszawa. 318. Zarycki T. (2011), Peryferie czy pogranicza? Krytyczne spojrzenie na współczesne sposoby posługiwania się pojęciem „pogranicza" [w:] B. Jałowiecki, S. Kaplarski (red.) Peryferia i pogranicza. O potrzebie różnorodności, Scholar, Warszawa. 319. Zielińska M. (2003), Socjologiczne badania empiryczne na terenach pogranicznych. Między teorią a praktyką, [w:] M. Zielińska (red.), Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Teorie, studia, interpretacje, Tom I, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra. 320. Zielińska M. (2007), Pogranicze i centrum: wybrane problemy analiz porównawczych w badaniach sondażowych, „Przegląd Socjologiczny", T. 56, nr 1, s. 245-264. 321. Znaniecki F. (1934), Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości, Książnica - Atlas, Lwów -Warszawa. 322. Znaniecki F. (1988), Wstęp do socjologii, PWN, Warszawa. 262
Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? Summary Polish Central-Eastern Borderland: national-denominational or civilizational? In the conditions of dynamic global changes, the universal influence of science and technology on everyday life, and an increase in awareness of belonging to the global community, there is an inherent need to reflect on the civilization relations of modern man. Civilization cognition is oriented towards synthetic approaches based on the use of a long time horizon and spatial diversity. Undertaking this reflection is particularly important in the perspective of civilizational frontiers in which extremely complex interactions take place. They result from multi-level historical conditions and various processes of shaping individual cultural complexes. The purpose of this publication was to examine the socio-cultural reality of the Central-Eastern border of Poland in terms of the civilizational border, based on the analysis of the conscious state of the Southern Podlasie region inhabitants. This definition of the goal was the result of the author’s several years of the eastern borderland research and knowledge of specialist literature. As a result of the above ventures, verification and research capabilities, it was established that the basic research problem will be an attempt to answer the question: can the Central-Eastern border of Poland be considered a civilizational border? Appropriate research was conducted at the turn of November and December 2019. The general population were residents of the Bialski powiat -
land and city, and the examined population - adult residents. The basic criterion for selecting respondents was age, and only those who were 18 years of age were included. The research sample comprised 603 tested units. The basic method of collecting empirical material was a diagnostic survey, based on which a questionnaire was developed. The author's questionnaire consisted of 46 questions, including 10 semi-opened. As research has shown, respondents show close links with the place of residence as the space in which they function in various social systems. From the perspective of reflections on the region, it should also be noted that the inhabitants of the central part of the Eastern borderland generally identify with two areas of culture: Eastern, emerged from a civilization based on 263
Wiesław Romanowicz Orthodoxy, cultivating the local dialect and more closely associated with the region, as well as Western, primarily associated with Roman Catholicism, based on the Polish language and with looser regional associations. It is certainly worth emphasizing that the respondents identifying with both civilizations, i.e. Eastern and Western, show a relatively strongest relationship in their attitudes with the region, language or religion. Actually, this research category exemplifies in itself the essence of the civilizational borderland, whose inhabitants suppress the cultural elements of both civilizations in their consciousness. Studies have confirmed that the essence of the eastern borderland is that its inhabitants more often define themselves through the prism of religious rather than national affiliation, which is why the declared identification of the respondents' civilization is determined primarily by religious factors. The above suggestion is in line with the nature of the behaviours described and shows consistency in the civilization identification of the respondents. In general, the behaviour of the Orthodox is analogous or identical to the respondents identifying with Eastern civilization, and the behaviour of Roman Catholics with Western civilization 264 |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Romanowicz, Wiesław |
| author_GND | (DE-588)118370867X |
| author_facet | Romanowicz, Wiesław |
| author_role | aut |
| author_sort | Romanowicz, Wiesław |
| author_variant | w r wr |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV047058682 |
| ctrlnum | (OCoLC)1226707552 (DE-599)BVBBV047058682 |
| era | Geschichte gnd |
| era_facet | Geschichte |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02887nam a2200553 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV047058682</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20220223 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">201211s2020 a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788364881541</subfield><subfield code="9">978-83-64881-54-1</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">836488154X</subfield><subfield code="9">83-64881-54-X</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1226707552</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV047058682</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Romanowicz, Wiesław</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)118370867X</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne?</subfield><subfield code="b">= Polish Central-Eastern borderland: national-denominational or civilizational?</subfield><subfield code="c">Wiesław Romanowicz ; Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła I w Białej Podlaskiej</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Polish Central-Eastern borderland: national-denominational or civilizational?</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Biała Podlaska</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo PSW</subfield><subfield code="c">2020</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">282 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen, Diagramme</subfield><subfield code="c">24 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Enthält 44 Tabellen</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Literaturverzeichnis Seite 250-262</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung auf Englisch</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Kultur</subfield><subfield code="0">(DE-588)4125698-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Religion</subfield><subfield code="0">(DE-588)4049396-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Gesellschaft</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020588-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="z">Ost</subfield><subfield code="0">(DE-588)4441072-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="z">Ost</subfield><subfield code="0">(DE-588)4441072-4</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Religion</subfield><subfield code="0">(DE-588)4049396-9</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Gesellschaft</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020588-5</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Kultur</subfield><subfield code="0">(DE-588)4125698-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="4"><subfield code="a">Geschichte</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="710" ind1="2" ind2=" "><subfield code="a">Państwowa Szkoła Wyższa Im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej</subfield><subfield code="0">(DE-588)1064600921</subfield><subfield code="4">isb</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032465892&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032465892&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032465892&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20220223</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032465892</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Polen Ost (DE-588)4441072-4 gnd |
| geographic_facet | Polen Ost |
| id | DE-604.BV047058682 |
| illustrated | Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T16:10:51Z |
| indexdate | 2024-07-10T09:01:25Z |
| institution | BVB |
| institution_GND | (DE-588)1064600921 |
| isbn | 9788364881541 836488154X |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032465892 |
| oclc_num | 1226707552 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 282 Seiten Illustrationen, Diagramme 24 cm |
| psigel | BSB_NED_20220223 |
| publishDate | 2020 |
| publishDateSearch | 2020 |
| publishDateSort | 2020 |
| publisher | Wydawnictwo PSW |
| record_format | marc |
| spelling | Romanowicz, Wiesław Verfasser (DE-588)118370867X aut Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? = Polish Central-Eastern borderland: national-denominational or civilizational? Wiesław Romanowicz ; Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła I w Białej Podlaskiej Polish Central-Eastern borderland: national-denominational or civilizational? Biała Podlaska Wydawnictwo PSW 2020 282 Seiten Illustrationen, Diagramme 24 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Enthält 44 Tabellen Literaturverzeichnis Seite 250-262 Zusammenfassung auf Englisch Geschichte gnd rswk-swf Kultur (DE-588)4125698-0 gnd rswk-swf Religion (DE-588)4049396-9 gnd rswk-swf Gesellschaft (DE-588)4020588-5 gnd rswk-swf Polen Ost (DE-588)4441072-4 gnd rswk-swf Polen Ost (DE-588)4441072-4 g Religion (DE-588)4049396-9 s Gesellschaft (DE-588)4020588-5 s Kultur (DE-588)4125698-0 s Geschichte z DE-604 Państwowa Szkoła Wyższa Im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej (DE-588)1064600921 isb Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032465892&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032465892&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032465892&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
| spellingShingle | Romanowicz, Wiesław Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? = Polish Central-Eastern borderland: national-denominational or civilizational? Kultur (DE-588)4125698-0 gnd Religion (DE-588)4049396-9 gnd Gesellschaft (DE-588)4020588-5 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4125698-0 (DE-588)4049396-9 (DE-588)4020588-5 (DE-588)4441072-4 |
| title | Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? = Polish Central-Eastern borderland: national-denominational or civilizational? |
| title_alt | Polish Central-Eastern borderland: national-denominational or civilizational? |
| title_auth | Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? = Polish Central-Eastern borderland: national-denominational or civilizational? |
| title_exact_search | Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? = Polish Central-Eastern borderland: national-denominational or civilizational? |
| title_exact_search_txtP | Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? = Polish Central-Eastern borderland: national-denominational or civilizational? |
| title_full | Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? = Polish Central-Eastern borderland: national-denominational or civilizational? Wiesław Romanowicz ; Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła I w Białej Podlaskiej |
| title_fullStr | Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? = Polish Central-Eastern borderland: national-denominational or civilizational? Wiesław Romanowicz ; Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła I w Białej Podlaskiej |
| title_full_unstemmed | Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? = Polish Central-Eastern borderland: national-denominational or civilizational? Wiesław Romanowicz ; Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła I w Białej Podlaskiej |
| title_short | Polskie pogranicze środkowo-wschodnie: narodowo-wyznaniowe czy cywilizacyjne? |
| title_sort | polskie pogranicze srodkowo wschodnie narodowo wyznaniowe czy cywilizacyjne polish central eastern borderland national denominational or civilizational |
| title_sub | = Polish Central-Eastern borderland: national-denominational or civilizational? |
| topic | Kultur (DE-588)4125698-0 gnd Religion (DE-588)4049396-9 gnd Gesellschaft (DE-588)4020588-5 gnd |
| topic_facet | Kultur Religion Gesellschaft Polen Ost |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032465892&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032465892&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032465892&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT romanowiczwiesław polskiepograniczesrodkowowschodnienarodowowyznanioweczycywilizacyjnepolishcentraleasternborderlandnationaldenominationalorcivilizational AT panstwowaszkoławyzszaimpapiezajanapawłaiiwbiałejpodlaskiej polskiepograniczesrodkowowschodnienarodowowyznanioweczycywilizacyjnepolishcentraleasternborderlandnationaldenominationalorcivilizational AT romanowiczwiesław polishcentraleasternborderlandnationaldenominationalorcivilizational AT panstwowaszkoławyzszaimpapiezajanapawłaiiwbiałejpodlaskiej polishcentraleasternborderlandnationaldenominationalorcivilizational |