Statuty Synodu Zamojskiego 1720 roku: nowe tłumaczenie z komentarzami
Gespeichert in:
| Weitere Verfasser: | , |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish Latin |
| Veröffentlicht: |
Kraków
Wydawnictwo Avalon
2020
|
| Ausgabe: | Wydanie I |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Abstract Abstract Register // Personenregister Register // Personenregister |
| Beschreibung: | 431 Seiten Illustrationen 24 cm |
| ISBN: | 9788377304181 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV046953890 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20230919 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 201022s2020 a||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788377304181 |9 978-83-7730-418-1 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1220893121 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV046953890 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol |a lat | |
| 049 | |a DE-12 |a DE-824 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 084 | |a BO 3320 |0 (DE-625)14363: |2 rvk | ||
| 130 | 0 | |a Synodus provicialis Ruthenorum habita in civitate Zamosciae anno MDCCXX | |
| 245 | 1 | 0 | |a Statuty Synodu Zamojskiego 1720 roku |b nowe tłumaczenie z komentarzami |c redakcja naukowa Przemysław Nowakowski ; tłumaczenie Marek Grzelak, Przemysław Nowakowski ; komentarz historyczny Stanisław Nabywaniec, komentarz prawny Łukasz Marzec, komentarz liturgiczny Przemysław Nowakowski |
| 250 | |a Wydanie I | ||
| 264 | 1 | |a Kraków |b Wydawnictwo Avalon |c 2020 | |
| 300 | |a 431 Seiten |b Illustrationen |c 24 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 546 | |a Text der Statuty lateinisch und polnisch, Kommentare und Erläuterungen polnisch | ||
| 546 | |a Zusammenfassung in belarussischer, englischer und ukrainischer Sprache | ||
| 610 | 1 | 7 | |a Ecclesia Catholica / Metropolia Kijowska Obrządku Bizantyjsko-Ukraińskiego / Synod / (1720 / Zamość) / uchwały |2 jhpk |
| 610 | 1 | 7 | |a Ecclesia Catholica / Archidiecezja Kijowska Obrządku Bizantyjsko-Ukraińskiego / 18 w |2 jhpk |
| 611 | 2 | 7 | |a Synode |d 1720 |c Zamość |0 (DE-588)4609982-7 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 648 | 7 | |a Geschichte 1720 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 7 | |a Unici / Ukraina / Kijów (region) / 18 w |2 jhpk | |
| 650 | 7 | |a Kościół katolicki / obrządek bizantyjsko-ukraiński / Ukraina / Kijów (region) / 18 w |2 jhpk | |
| 650 | 0 | 7 | |a Griechisch-Katholische Kirche |0 (DE-588)4288233-3 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 655 | 7 | |0 (DE-588)4135952-5 |a Quelle |2 gnd-content | |
| 689 | 0 | 0 | |a Synode |d 1720 |c Zamość |0 (DE-588)4609982-7 |D f |
| 689 | 0 | 1 | |a Griechisch-Katholische Kirche |0 (DE-588)4288233-3 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Geschichte 1720 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 700 | 1 | |a Nowakowski, Przemysław |d 1963- |0 (DE-588)1175052701 |4 edt |4 trl | |
| 700 | 1 | |a Grzelak, Marek |4 trl | |
| 700 | 1 | |a Nabywaniec, Stanisław |d 1958- |0 (DE-588)1052601669 |4 wat | |
| 700 | 1 | |a Marzec, Łukasz |4 wat | |
| 856 | 4 | 2 | |m HEBIS Datenaustausch |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000002&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000004&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000006&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000008&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000010&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000012&line_number=0007&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20211210 | |
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 09033 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 09033 |g 4793 |
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 09033 |g 477 |
| 943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032362343 | |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1811041187820208128 |
|---|---|
| adam_text |
Spis tresci Wstęp. 9 Uwagi do edycji tekstu łacińskiego. 15 Uwagi do przekładu polskiego.:.19 Wykaz skrótów łacińskich (w tekście oryginalnym). 21 Wykaz skrótów łacińskich (w przypisach do tekstu oryginalnego). 23 ACTA SYNODI ZAMOSCIENSIS ANNO MDCCXX STATUTY SYNODU ZAMOJSKIEGO 1720 ROKU. 29 Oratio Synodalis. 32 Mowy synodalne. 33 Taxa Cancellariae. 48 Taksa kancelarii. 49 Professiones Fidei emissae ab omnibus, qui interfuerunt Synodo .52 Wyznania wiary wszystkich uczestników Synodu. 53 Decretum Sacrae Congregationis de Propaganda Fide habitae die vigésima septima Maii
1715. 94 Dekret Świętej Kongregacji Propagandy Wiary z dnia dwudziestego siódmego maja 1715 [roku].95 Sessio Prima. 108 Sesja pierwsza.109 Sessio Secunda.124 Sesja druga.125 Sessio Tertia.128 Sesja trzecia.129 Titulus Primus. De Fide Catholica. 130 Tytuł pierwszy. O wierze katolickiej.131 5
Spis treści Titulus Secundus. De praedicatione Verbi Dei, et Catechismo instituendo. 138 Tytuł drugi. O głoszeniu słowa Bożego i nauczaniu katechizmu. 139 Titulus Tertius. De Sacramentis, eorumque administratione. 142 Tytuł trzeci. O sakramentach i ich udzielaniu. 143 §. I. De Baptismo. 146 §. I. O chrzcie . 147 §. II. De Confirmatione. 150 §. II. O bierzmowaniu.151 §. III. De Eucharistia.152 §. III. O Eucharystii. 153 §. IV. De celebratione Missarum. 156 §. IV. O sprawowaniu Mszy Świętych. 157 §. V. De Poenitentia. 162 §. V. O pokucie. 163 §. VI. De Extrema
Unctione. 166 §. VI. O ostatnim namaszczeniu. 167 §. VII. De Sacris Ordinationibus.170 §. VII. O święceniach.171 §. VIII. De Matrimonio. 180 §. VIII. O małżeństwie. 181 Titulus Quartus. De Reformatione.188 Tytuł czwarty. O reformie.189 Titulus Quintus. De Metropolitano.190 Tytuł piąty. O metropolicie. 191 Titulus Sextus. De Episcopis.192 Tytuł szósty. O biskupach. 193 Titulus Septimus. De Officialibus.204 Tytuł siódmy. O oficjałach. 205 Titulus Octavus. De
Notario, et taxa Episcopali.206 Tytuł ósmy. O notariuszu i taksie biskupiej. 207 Titulus Nonus. De Proto-Presbyteris, sive Decanis Ruralibus. 208 Tytuł dziewiąty. O archiprezbiterach, czyli dziekanach wiejskich.209 Titulus Decimus. De Parochis, et Parochiis.210 Tytuł dziesiąty. O proboszczach i parafiach. 211 Titulus Undecimus. De Monasteriis et Statu Monachorum. 216 Tytuł jedenasty. O klasztorach i stanie mniszym. 217 Titulus Duodecimus. De Monialibus.220 Tytuł dwunasty. O mniszkach. 221 Titulus Decimus Tertius. De Ecclesiis, earumque Bonis non alienandis. 224 Tytuł trzynasty. O kościołach i zakazie sprzedaży ich dóbr.225 6
Spis treści Titulus Decimus Quartus. De Simonia.226 Tytuł czternasty. O symonii.227 Titulus Decimus Quintus. De Studiis instaurandis, et Seminariis. 230 Tytuł piętnasty. O ustanowieniu szkół i seminariów. 231 Titulus Decimus Sextus. De Ieiuniis, et Festis.234 Tytuł szesnasty. O postach i świętach.235 Titulus Decimus Septimus. De Reliquiis, Miraculis, ac veneratione Sanctorum. 240 Tytuł siedemnasty. O relikwiach, cudach i czci wobec świętych. 241 Titulus Decimus Octavus. De Pensionibus pro Dominis Deputatis ad Tribunal Regni. 242 Tytuł osiemnasty. O pensjach dla panów deputowanych do Trybunału Koronnego. 243 Titulus Decimus Nonus. De Sinodalibus Constitutionibus.244 Tytuł dziewiętnasty. O Konstytucjach Synodalnych.245 Quaestiones in Visitationibus indagandae.250 Pytania, które należy zadać w czasie
wizytacji. 251 Ex Actis originalibus Synodi Provinciális Provinciáé Russiae, Ritus Graeci uniti extractum.272 Wyciąg z autentycznych akt Synodu Prowincjalnego Prowincji Ruskiej, obrządku grecko-unickiego. 273 KOMENTARZ HISTORYCZNY ks. Stanisław Nabywaniec Spojrzenie na Synod Zamojski 1720 roku po trzystu latach.275 KOMENTARZ PRAWNY Łukasz Marzec Prawny wymiar latynizacji cywilizacji europejskiej w kontekście Synodu Zamojskiego. 317 KOMENTARZ LITURGICZNY Przemysław Nowakowski CM Rola Synodu Zamojskiego w kształtowaniu się liturgii Kościoła greckokatolickiego.343 Bibliografia. 393 Summary. 407 Підсумкове слово. 411 Рэзюмэ.415
Indeks. 421 7
Bibliografia Źródła I. Wydania i przekłady Statutów Synodu Zamojskiego 1.1. Wydania łacińskie: Synodus Provinciālis Ruthenorum. Habita in Civitate Zamosciae, Congregationis de Propaganda Fide, Romae 1724. Synodus Provinciālis Ruthenorum. Habita in Civitate Zamosciae, editio altera, Typis Sacrae Con
gregationis de Propaganda Fide, Romae '1858. Synodus Provinciālis Ruthenorum. Habita in Civitate Zamosciae, editio tertia, Ex Typographia Polyglotta S. C. de Propaganda Fide, Romae 1883. 1.2. Przekład polski: Synod Prowincialny Ruski w Mieście Zamościu Roku 1720 odprawiony a w 1724 za rozkazem S. K.
de Profan: F. łacińskim językiem w Rzymie w druku wydany, potym wkrótce z zalece nia J. W. J. X. Leona Kiszki metropolity całej Rusi na Polski przez J.X. Polikarpa Filipowicza Z. S. Bazylego Wielkiego, Opata Pińskiego na Leszczu przewiedziony Roku Pańskiego 1785, Drukarnia XX. Bazylianów, Wilno
1785. 1.3. Przekłady ukraińskie: Синодъ провинціялъный рускій отбувшій ся въ месте Замостю року 1720. Решеня Синоду провинціялъного провинціи Рускои обряда грецкого соединеного, w. Додатокъ до чинностей ирешенъ Руского провинціялъного собора въ Галичине отбувшого ся во Львове вър. 1891, Зъ друкарне
Ставропигійского Института, Львовъ 1897, s. 200-276. Synodi Provinciālis Zamosceiensis Anno MDCCXX Acta, Провінційний Синод у Замості 1720 року Божого. Постанови, wyd. Нова Зоря, Івано-Франківськ 2006. II. Źródła rękopiśmienne Allgemeine Verwaltungsarchiv. Alter Cultus. Wiedeń, Erzbistum Lemberg,
rit. gr. 1780-1805, Kart. 212, Sign. 138, b. pag. 393
Bibliografia Potocka J. do E. Sieniawskiej, Lwów 26 VII 1719, Biblioteka Czartoryskich, sygn. 2708; Lwów 1 VIII 1720, Biblioteka Czartoryskich, sygn. 2708, к. 81. III. Źródła drukowane A True Copy ofthe Latin Oration ofthe excellent Lord George Ossoliński.as it was pronounced to his Majestie at White-hall by the said Embassadour, London 1621, przedruk w: Anglo-Polish Renaissance Texts, red. W. Chwalewik, Warszawa 1968, s. 247-262. Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z archiwum tak zwanego bernardyń skiego we Lwowie, t. 1, Lwów 1868. Digesta lustiniani = Digesta justyniańskie : tekst i przekład, t. I-VII, red. T. Palmirski, Kraków 2013-2017. Documenta Unìonis Berestiensis eiusque auctorum (1590-1560), wyd. A.G. Welykyj, Romae 1970. Duck A., De Usu et Authoritate Iuris Civilis Romanorum in Domintis Principům Chrìstianorum libri duo, Lipsiae 1686. Dubowicz L, Hierarchia albo o zwierzchności w cerkwi bożey, Lwów 1644. Epistolae metropolitarum Kioviensium Catholicorum (1613-1838), 1.1., wyd. A. Welykyj, Romae 1956. Magnum Bullarium Romanům. Bullarium Privilegiorum ас Diplomatům Romanorum Pontificum amplissima collectio, t. V, cz. 2, Gratz 1965 (repr. Torino 1860). Mohyla P., Lithos abo Kamień zprocy Prawdy Cerkwie Świętej Prawosławney Ruskiey. Na skrusze nie falecznociemnej Perspektywy albo raczey Paszkwilu od Kassiana Sakowicza (.) Wypusz czony przez pokornego Oyca Euzebia Pirnina, Kijów 1644, w: Архивъ Юго-Западной Россіи, издаваемый Временною Коммиссіею для Разбора Древнихъ Актовъ (dalej: АЮЗР), cz. 1, t. IX, Кіевъ 1887. Morochowski Е.,
Paregoria albo Utulenie uszczypliwego Lamentu mniemanej Cerkwie Świętej wschodniej zmyślonego Theophila Orthologa, Wilno 1612. Ohilewicz P., Ecphonemata Liturgiey Greckiey (.) tudzież Harmonia Albo Krótkie Pogodzenie Różnic w Obrzędach między Mszą Rzymską a Liturgią Grecką z objaśnieniem obrzędów, Wilno 1671. Pociey H., [wstęp do publikacji listu kijowskiego metropolity Misaiła IV (1476)1, Wilno 1605, w: АЮЗР, cz. 1, t. VII, Кіевъ 1887. Praxis indebita circa sacramentorum administrationem ac varias ecclesiae ceremonias, Lwów 1717, w: T. Śliwa, Eucharystia w uchwałach greckokatolickiego synodu metropolii kijowskiej odprawionego w Zamościu w 1720 r., w: tenże, Okruchy z historii Kościoła obrządku greckie go, Przemyśl 2017, s. 361-369. Rutski W., Sowita Wina, Wilno 1621, w: АЮЗР, cz. 1, t. VII, Кіев 1887. Sakowicz К., Epanorthosis abo Perspectiwa у objaśnienie błędów, herezey i zabobonów w Gre- koruskiey cerwi Dyzunickiey, tak w artykułach wiary, jako w administrowaniu Sakramentów у w inszych obrzędach znajdujących się, Kraków 1642. Sheptytsky A., The Publication of the New Liturgicon (Видання нового служебника) 25.05.1942, w: P. Galadza, The theology and liturgical Works ofAndrei Sheptytsky (1865-1944), „Orientalia Christiana Analecta” 272, Roma-Ottawa 2004, s. 419-430. Statuty synodalne wieluńsko-kaliskie Mikołaja Trąby z r. 1420, z mat. przysp. przez B. Ulanowskiego uzup. i wyd. J. Fijałek i A. Vetulaní, Kraków 1915. 394
Bibliografía Supplicationes Ecclesiae Uniatae Ucminae etBielarusja (1600—1769), 1 1, wyd. A. Welykyj, Romae 1960. . Volumina Legum. Prawa, konstytucje i przywileje Królestwa Polskiego i Wielkiego Xiçstwa Litew skiego i wszystkich prowincji należących na walnych sejmach koronnych, 1.1, wyd. J. Ohryzko, Z. Kaczmarczyk, Petersburg 1859. Volumina Legum. Tom VII/O popowiczach, online: https://pl.wikisource.org/wiki/Volumina_Legum._Tom_VII/0_popowiczach [dostęp: 03.09.2018]. Woyna-Orański P., Zwierciadło albo zasłona od przewielebnego ojca Pachomiusza Woyna Oroń skiego z łaski bożej i stoicy apostolskiej przeciw uszczypliwej Perspektywie, Wilno 1645. Opracowania Abraham A., Stan ustawodawstwa kościoła polskiego w chwili wybuchu reformacji, w: Pamiętnik zjazdu historyczno-literackiego imienia Mikołaja Reja, Kraków 1910. Abraham A., Zezwolenie panującego lub panów na małżeństwo poddanych i świeckie opłaty mał żeńskie, w: Księga pamiątkowa ku czci B. Orzechowicza, 1.1, Lwów 1916. Andrusiewicz A., Carowie i cesarze Rosji, Warszawa 2001. Anusik Z., W cieniu rosyjskiego imperium. Zarys dziejów wewnętrznych i polityki zagranicznej Szwe cji w latach 1718-1751, „Acta Universitatis Lodziensis, Folia Historica”, vol. 69 (2000), s. 5-36. Bakalarz M., Wpływ ustroju prawnego Kościoła łacińskiego na kształtowanie się aktualnego porząd ku prawnego katolickich Kościołów wschodnich na przykładzie urzędówprotosyncela i syncela, „Kościół i Prawo”, t. 7 (20) 2018, nr 2, s. 45-62. Bardach J., Geneza romanizacji II Statutu litewskiego, w: Dawne prawo i myśl prawnicza. Prace historyczno-prawne
poświęcone pamięci Wojciecha Marii Bartla, red. J. Malec i W. Uruszczak, Kraków 1995, s. 191-206. Bardach J., La Românite dans les codificationes lituaniennes à l’époque de la Renaissance, w: Le droit romain et le droit contemporain. Mélanges à la mémoire de Henryk Kupiszewski, War szawa 1996, s. 69-81. Bardach J., Leśnodorski B., Pietrzak M., Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa 2009. Bardach J., Stan badań nad statutami litewskimi, „Ateneum Wileńskie” 2 (1924), s. 289-349. Bardach J., Statuty litewskie a prawo rzymskie, Warszawa 1999. Bardach J„ Statuty litewskie jako wyraz kultury prawnej epoki i ich oddziaływanie na kraje sąsied nie, w: Dzieje Lubelszczyzny, t. VI: Między Wschodem a Zachodem, Warszawa 1989, s. 305-338. Bardach L, Statuty Wielkiego Księstwa Litewskiego -pomnikiprawa doby Odrodzenia, „Kwartal nik Historyczny” 81 (1974), z. 4, s. 750-780. Bardach J., Świecki charakter zwyczajowego prawa małżeńskiego ludności ruskiej Wielkiego Księ stwa Litewskiego (XV-XVII w.), w: Studia z ustroju i prawa Wielkiego Księstwa Litewskiego ХѴП-ХѴІІІ w., Warszawa 1970. Bardach J., Wpływ prawa rzymskiego na Statuty litewskie oraz ich oddziaływanie na kraje sąsied nie, „Lithuania” 8 (1997), z. 1-2, s. 12-25. Bardach J., Zwyczajowe prawo małżeńskie ludności ruskiej Wielkiego Księstwa Litewskiego (XV-XVIIw.), w: Studia z ustroju i prawa Wielkiego Księstwa Litewskiego XVII-XVIII w., Warszawa 1970. 395
Bibliografia Bazylow L., Historia Rosji, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975. Bielamowicz Z., Implikacje w polskiej sztuce cerkiewnej wynikające ze współistnienia Cerkwi i Kościo ła łacińskiego w dawnej Rzeczypospolitej, „Premislia Christiana”, t. 3 (1989-1990), s. 302-303. Bieńkowski L., Organizacja Kościoła Wschodniego w Połsce, w: Kościół w Polsce, t. 2: Wieki XVIXVIII, red. J. Kłoczowski, Kraków 1969, s. 781-1033. Bilanych J., Synodus Zamostiana an. 1720 (eius celebratio, approbatio et momentum), „Analesta OSBM”, Series II, Sectio I, Romae 1960. Błońska M., Bułhak H., Na tropach książek cyrylickich wydawanych w państwie polsko-litewskim w XV—XVIII wieku. Próba charakterystyki, w: Najstarsze druki cerkiewno-słowiańskie i ich stosunek do tradycji rękopiśmiennej, red. J. Rusek, W. Witkowski, A. Naumow, Kraków 1993, s. 179-189. Bodzioch-Kaznowska B., Cerkiew parafialna pw. Narodzenia Pańskiego w Letniej w latach 17431775, „Дрогобицький краєзнавчий збірник”, է. 6 (2002), s. 230-239. Brückner A., Początki i rozwójjęzyka polskiego, Warszawal974. Budzyński Z., Ludność pogranicza polsko-ruskiego w drugiej połowie XVIII wieku. Stan. Rozmiesz czenie. Struktura wyznaniowa i etniczna, t. 1, Przemyśl-Rzeszów 1993. Chabasińska A., Relacje między Kościołem unickim a łacińskim na przełomie XIX і XX wieku w Galicji Wschodniej, „Studia Lubuskie. Prace Instytutu Prawa i Administracji PWSZ w Sule chowie”, t. 2 (2006), s. 263-269. Chodynicki K., Kościół prawosławny a Rzeczpospolita Polska. Zarys historyczny 1370-1632, War szawa 1934. Christianity and Family Law. An Introduction.
Cambridge Studies in Law and Christianity, red. J. Wit te i G. Hauk, Cambridge 2017. Ciołka D., Latynizacja Kościoła unickiego w Rzeczypospolitej po synodzie zamojskim, Białystok 2014. Ciołka D., Synod zamojski z 1720 r. ijego postanowienia, „Almanach Diecezjalny”, t. 2 (2006), s. 9-39. Conrad H., Das Tridentische Konzil und die Entwicklung des kirchlichen und weltlichen Eherechts, w: Das Weltkonzil von Trient, 1.1, red. G. Schreiber, Freiburg 1951, s. 297-322. Ćwikła L., Ingerencja cara rosyjskiego Piotra I (1682-1725) w sprawy wyznaniowe Rzeczypospo litej, „Studia z Prawa Wyznaniowego”, t. 6 (2003), s. 71-87. Czacki T., Czy prawo rzymskie było zasadą praw litewskich ipolskich? 1 czy zpółnocnymi narodami mieliśmy wiele wspólnych praw i zwyczajów? Rozprawa czytana w Krzemieńcu na otwarciu roku szkolnego 1808 w Gimnazjum Wołyńskim przez Tadeusza Czackiego, Wilno 1809. Czacki T., O litewskich i polskich prawach o ich duchu, źródłach, związku, i o rzeczach zawartych w pierwszym Statucie dla Litwy 1529 roku wydanym, Kraków 1861. Czerska D., Sobornoje Ułożenije 1649 roku. Zagadnienia społęczno-ustrojowe, Warszawa 1970. Dąbrowski T., Różnice między unią a schizmą pod względem dogmatycznym i liturgicznym, odbitka z „Wiadomości Katolickich”, Lwów 1883, s. 8-13. Dauviller J., De Clercq C., Le mariage en droit canonique oriental, Paris 1936. Dębiński A., Ecclesia vivit lege romana. Znaczenie prawa rzymskiego dla rozwoju prawa Kościoła łacińskiego, w: Starożytne kodyfikacje prawa, red. tenże, Lublin 2000. Dębiński A., Kościół i prawo rzymskie, Lublin 2007. Dębski K., Bohaterstwo
unitów podlaskich (1875-1905), Warszawa 1993. 396
Bibliografia Dicker J., Pokuta kościelna w prawie wiejskim polskim od XVI do XVIII w., „Pamiętnik Historyczno-Prawny” 1 (1925). Długosz T„ Korektury rzymskie w statutach synodów prowincjonalnych gnieźnieńskich z r. 1607, 1628, 1634, „Polonia Sacra” 4 (1951). Długosz T., Niedoszły synod unicko-prawoslawny we Lwowie 1628 r., „Collectanea Theologica” 19 (1938), s. 479-506. Dylągowa H., Dzieje Unii Brzeskiej (1596—1918), Olsztyn 1996. Dylągowa H„ Unia brzeska i unici w Królestwie Polskim, Warszawa 1989. Dymyd M„ La figura giuridica del vescovo della Chiesa Unita di Kyiv sulla base dei suoi sinodi (1589-1891), L’viv 1999. Dzięgielewski J., O tolerancję dla zdominowanych; polityka wyznaniowa Rzeczypospolitej w latach panowania Władysława IV, Warszawa 1986. Ehrenkreutz S„ Zagadnienie wpływu prawa rzymskiego na statuty litewskie, w: Pamiętnik VI Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Wilnie 17-20 września 1935 r., t. I: Referaty, Lwów 1935, s. 192. Encyklopedia Wiedzy o Jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, red. L. Grzebień, Kraków 1996. Epistolae Feliciani Philippi Wolodkovycz metropolitae Kioviensis Catholici (1762-1778), cz. I-II, ed. A.G. Welykyj, Romae 1967-1969. Epistolae Jasonis Junosza Smogorzevskyj metropolitae Kioviensis Catholici (1780-1788), ed. A.G. Wely kyj, Romae 1965. Epistolae metropolitarum Kioviensium Catholicorum Leonis Kiška, Athanasii Szeptyckyj, Floriáni Hrebnyckyj 1714-1762, ed. A.G. Welykyj, Romae 1959. Fenczak A.S., Kościół greckokatolicki w Polsce do roku 1772jako dzieło swojej epoki (w poszu kiwaniu szerszych perspektyw badawczych), w:
Polska - Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa, t. 2, red. S. Stępień, Przemyśl 1994, s. 103. Galadza P., The theology and liturgical Works ofAndrei Sheptytsky (1865-1944), „Orientalia Chri stiana Analecta” 272 (2004). Gierszewski S., Obywatele miast Polski przedrozbiorowej. Studium źródłoznawcze, Warszawa 1973. Gil A., Chełmska diecezja unicka 1596-1810. Dzieje i organizacja. Studia i materiały z dziejów chrześcijaństwa wschodniego w Rzeczpospolitej, Lublin 2005. Gil A., Skoczylas I., Kościoły Wschodnie w państwie polsko-litewskim w procesie przemian i ada ptacji: metropolia kijowska w latach 1458—1795, Lublin-Lwów 2014. Godek S., Elementy prawa rzymskiego w III Statucie litewskim (1588), Warszawa 2004. Godek S., Wpływ prawa bizantyjskiego na opiekę w ‘'Ruskiej Prawdzie’ iw 7 Statucie litewskim, „Zeszyty Prawnicze” [UKSW] 1 (2001), s. 124-149. Gołąb K., Biskup Filip z Fermo i jego statuty legackie z 1279 r., „Roczniki Historyczne” 26 (1960), s. 255-264. Góralski W., Reforma trydencka w diecezji i prowincji kościelnej mediolańskiej w świetle pierw szych synodów kard. Karola Boromeusza, Lublin 1988. Góralski W., Statuty synodalne legata Jakuba z Leodium, „Prawo Kanoniczne” 27 (1984), nr 3-4, s. 149-170. Halecki O., Od uniiflorenckiej do unii brzeskiej, t. 1-2, przeł. Anna Niklewicz, Lublin-Rzym 1997. 397
Bibliografia Harasiewicz M., Annales Ecclesiae Ruthenae gratiam et communionem cum s Sede Romana haben- tis, ritumque Graeco-Slavicum observantis, cum singulari respectu ad dioecesas Ruthenas Leopoliensem, Premisliensem et Chelmensem, Leopoli 1862. Huzda J., Pratiche liturgiche e problematiche della Chiesa cattolica ucraina attuale in diaspora, Roma 1991. Insadowski H., Rzymskie prawo małżeńskie a chrześcijaństwo, Lublin 1935. Jan Pawel II, List Apostolski na 400-lecie Unii Brzeskiej, „L’Osservatore Romano” fwyd. pol.] 17 [180], որ 2 (1996) s. 4-8. Janocha M., Ars longa - ars eterna. O dwóch koncepcjach czasu w kulturze i sztuce europejskiej Zachodu i Wschodu, w: Ars longa. Prace dedykowane pamięci profesora Jana Białostockiego, red. M. Porzęcka, Warszawa 1999, s. 151-168. Janocha M., Niektóre aspekty ikonografii unickiej na terenie Rzeczypospolitej, w: Siadami unii brzeskiej, red. R. Dobrowolski, M. Żemło, Lublin-Supraśl 2010, s. 495-543. Janusz B., Przewodnik po Lwowie, Lwów 1922. Jugie M., Teologia Dogmatica Christianorum Orientalium, t. 3, Parisiis 1930. Kochańczyk J., Polska - Rosja. Wojna i pokój, t. 1: Od Chrobrego do Katarzyny, bmw. 2012. Kolańczyk K., Najdawniejsze polskie prawo spadkowe, Poznań 1939. Kołodziej M., Prawosławie i katolicyzm w dzienniku podróży do Wioch i na wyspę Maltę (1697—1699) P.A. Tołstoja, w: Dzieło chrystianizacji Rusi Kijowskiej ijego konsekwencje e kulturze Europy, red. R. Luźny, Lublin 1988, s. 175-185. Konarski K., Kultura polska na Rusi. Szkice z dziejów kultury polskiej, Warszawa 1918. Korgunyk A., Le fonti del diritto particolare
Ukraino nel CCEO : il Sinodo di Žarnose (1720) e il Sinodo di Leopoli (1891), Roma 2002. Kościół w Polsce, t. 2: Wieki XVI-XVIII, red. J. Kłoczowski, Kraków 1969. Kosińska U., Rosja wobec sejmujesiennego 1720 r., „Kwartalnik Historyczny”, R. 111 (2004), s. 39-67. Kostier R., Die väterliche Ehebewilligung. Eine kirchenrechtliche Untersuchung auf rechtsvergle ichender Grundlage, Stuttgart 1908. Krasny P., Sztuka cerkiewna na ziemiach polskich w XVIII wieku. Kilka uwag terminologicznych, w: Sztuka ziem wschodnich RzeczypospolitejXVI-XVIII w., red. J. Lileyko, Lublin 2000, s. 125-139. Kułak A., Ołtarz czy ikonostas?, w: Siadami unii brzeskiej, R. Dobrowolski, M. Żemło, LublinSupraśl 2010, s. 577-586. Kumor B., Alumnaty papieskie, w: Encyklopedia katolicka, t. 1, red. F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski, Lublin 1973, kol. 394-395. Kumor B., Geneza i zawarcie unii brzeskiej, w: Unia brzeska z perspektywy czterech stuleci, red. J.S. Gajek, S. Nabywaniec, Lublin 1998, s. 27-55. Kupiszewski H„ Prawo rzymskie a współczesność, wyd. 2, Kraków 2013. Kutrzeba S., Historia ustroju Polski w zarysie, t. II: Litwa, Lwów-Warszawa 1921. Kutrzeba S., Historia źródeł dawnego prawa polskiego, t. II: Litwa, Lwów-Warszawa-Kraków 1926. Lacey T.A., Marriage in Church and State, London 1949. Leisching R, Vertrag ֊ Frauenraub - Partnerschaft. Ehe gestern, heute, morgen, München 1971. Lewicki К., Sprawa unji Kościoła wschodniego z rzymskim w polityce dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 1934. 398
Bibliografia Likowski E., Dzieje Kościoła unickiego na Litwie i Rusi w XVIII i XIX wieku uważane głównie ze względu na przyczynę jego upadku, t. 1-2, Warszawa 1906. Lisowski S., O morowempowietrzu w Warszawie, „Album literackie. Pismo zbiorowe poświęcone dziejom i literaturze krajowej”, t. 2 (1849), s. 221-233. Lorens В., Bazylianie prowincji koronnej w latach 1743-1780, Rzeszów 2014. Marzec Ł., Między Rzymem, Dunajem i Murem Hadriana : prawo rzymskie i Europa w De Usu et Authoritate Iuris Civilis Romanorum in Dominiis Principům Christianorum (1653) Arthura Ducka, Krakow 2015. Marzec L., Roman law: the friend or enemy of Church? Some remarks on the attitude of Church towards the Roman law in the Middle Ages, w: Servabo Legem Tuam in Toto Corde Meo. Księga Pamiątkowa dla uczczenia 70 rocznicy urodzin ks. prof. dr hab. Józefa Krzywdy, Kraków 2013. Matus L, Obraz Cerkwi unickiej w obwodzie białostockim na początku XIX wieku, „Studia Wschodniosłowiańskie”, t. 15 (2015), s. 587-608. Melnyk M., Pilipowicz W., Kazania i komentarze sakramentalno-liturgiczne z Trebnika św. Piotra Mohyly, Olsztyn 2003. Meyendorff P., The Liturgical Reforms ofPeter Moghila: A New Look, „St. Vladimir’s Theological Quarterly” 29 (1985), s. 101-114. Michalski J., Studia nadreformą sądownictwa iprawa sądowego w XVIII w., cz. 1, Wrocław-Warszawa 1958. Moniuszko A., Projekty korektury ziemskiego prawa koronnego Jana Januszowskiego - politycz ne uwarunkowania niepowodzenia, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego”, t. XVI (2013), s. 59-71. Nabywaniec S., Diecezja przemyska greckokatolicka w latach
1772-1795, „Premislia Christiana”, t. 5 (1992-1993), s. 9-294. Nabywaniec S., Recepcja reform kościelnych cesarza Józefa II w greckokatolickiej diecezji przemy skiej, w: Polska - Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa, t. 3, red. S. Stępień, Przemyśl 1996, s. 115-125. Nabywaniec S., Relacje między obrządkami łacińskim i greckokatolickim oraz problem rutenizacji i uniatyzacji w kontekście tak zwanej “kradzieży dusz’;, w: Polska - Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa, t. 4: Studia z dziejów greckokatolickiej diecezji przemyskiej, red. S. Stępień, Prze myśl 1998, s. 221-231. Nabywaniec S., Unicka archidiecezja kijowska w okresie rządów arcybiskupa metropolity Felicjana Filipa Wołodkowicza 1762-1778, Rzeszów 1998. Naumow A., Wiara i historia. Z dziejów literatury cerkiewnosłowiańskiej na ziemiach polsko-li tewskich, Kraków 1996. Naumow A., Wileńskie służebniki z 1691 i 1692 roku, w: Słowianie Wschodni. Duchowość, mental ność, kultura, red. A. Raźny, D. Piwowarska, Kraków 1997, s. 31-36. Nowak Z., Priesthood in the Teachings for the Clergy, Kraków 2017. Nowakowski P., Losy liturgii bizantyńsko-słowiańskiej w Kościele Greckokatolickim, „Polonia Sacra” 2/46 (1998), s. 173-189. Nowakowski R, Metropolita kijowski Piotr Mohyla i jego reforma liturgiczna, w: Pokazanie Cer kwi prawdziwej. Studia nad dziejami i kulturą Kościoła prawosławnego w Rzeczypospolitej, red. P. Chomik, Białystok 2004, s. 85-102. Nowakowski R, Problematyka liturgiczna w międzywyznaniowej polemice po Unii Brzeskiej (15961720), Kraków 2004. 399
Bibliografia Nowakowski R, Rozwój liturgii w Cerkwi na Ukrainie i Białorusi, „Krakowskie Zeszyty Ukrainoznawcze” 5-6 (1997), s. 119-128. Nowakowski R, Synod Zamojski 1720 w społeczno-polityczne i życie kościelne Ukrainy, „Вісник аграрної історії. Науковий Журнал”, որ 25-26 (2018), s. 9-16. O’Malley J. W., Trydent. Co się zdarzyło podczas soboru, Kraków 2014. Osadczy W., Kościół i Cerkiew na wspólnej drodze. Concordia 1863. Z dziejów porozumienia mię dzy obrządkiem greckokatolickim a łacińskim w Galicji Wschodniej, Lublin 1999. Osadczy W., Latynizacja Kościołów wschodnich, w: Encyklopedia katolicka, t. 10, red. A. Szostek i inni, Lublin 2010, kol. 555-556. Paris Ch.B., Marriage in XVIIth Century Catholicism, Tournai 1975. Pelesz J., Geschichte der Union der ruthenischen Kirche mit Rom von den ältesten Zeiten bis auf die Gegenwart, t. 2, Würzburg-Wien 1881. Pipes R., Rosja carów, Warszawa 2012. Plaza S., Historia prawa w Polsce na tle porównawczym, cz. I, Kraków 1997. Popiołek B., Lwów w czasach Augusta II, w: Lwów. Miasto, społeczeństwo, kultura. Studia z dziejów Lwowa, t. 4, red. K. Karolczak, Kraków 2002, s. 93-105. Popowicz O., Przemyski ośrodek muzyki cerkiewnej, zarys problematyki, w: Polska - Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa, t. 5, red. S. Stępień, Przemyśl 2000, s. 355-358. Potoczna A., „Znaczenie ośrodka muzycznego w Przemyślu w rozwoju ukraińskiej muzyki w Gali cji w XIX w. na przykładzie twórczości M. Werbyckiego i I. Ławrowskiego”, mps w Bibliotece Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009. Praszko I., De Ecclesia Ruthena Catholica sede metropolitana vacante 1655-1665, Romae
1944. „Przegląd Prawosławny”, online: http://przegladprawoslawny.pl/articles.php?id_n=3300 id=8 [dostęp: 03.09.2018]. Ptaszycki S., Pierwsze wydanie trzeciego Statutu Litewskiego ijego przeróbki, w: Księga pamiątkowa ku uczczeniu czterechsetnej rocznicy wydania pierwszego Statutu Litewskiego, red. S. Ehrenkreutz, Wilno 1935, s. 159-184. Radwan M., Carat wobec Kościoła greckokatolickiego w zaborze rosyjskim 1796-1839, RomaLublin 2001. Raes A., Le liturgicon ruthene depuis l'Union de Brest, „Orientalia Christiana Periodica” (dalej: ОСР) 8 (1942), s. 95-135. Raes A., Le rituel ruthene depuis l’Union de Brest, ОСР 1 (1935), s. 361-392. Raudeliūnas V., Trečiojo Lietuvos Statuto pataisos (XVI a. pab.), w: Teisinių institutų raida Lietu voje XIV-XIX, red. P. Dičius et ai, Vilnius 1981. Reszczyński X, Sądownictwo iproces w kodyfikacji Macieja Sliwnickiego z 1523 roku, Kraków 2008. Roberts J.B., The Banns ofMarriage. An Historical Synopsis and Commentary, Washington (D.C.) 1931. Rzemieniuk F., Walkipolityczne greckokatolickiego duchowieństwa o niepodległość Ukrainy w okre sie II Rzeczypospolitej (1918-1939), Siedlce 2003. Rzońca X, Kościół unicki w okresie panowania Wazów (1596-1668), w: 400-lecie Unii Brzeskiej. Tło polityczne, społeczne, i kulturalne, red. A. Zakrzewski, X Fałowski, Częstochowa 1996, s. 40 i n. Schatz К., Sobory powszechne. Punkty zwrotne w historii Kościoła, Kraków 2001. Senyk S., The Sources of the Spirituality ofSt. Josaphat Kuncevyč, ОСР 51 (1985), s. 425-436. 400
Bibliografia Senyk S., The Ukrainian Church andLatinization, OCP 56 (1990), s. 173-174. Serczyk W„ Historia Ukrainy, wyd. 3, Wrocław-Warszawa-Kraków 2001. Serczyk W., Koliszczyzna, Kraków 1968. Silnicki T., Kościół a zasada swobodnej dyspozycji własności ziemskiej w Polsce wieków średnich. Z dziejów Kościoła w Polsce, Warszawa 1960. Silnicki T., Sobory powszechne a Polska, Warszawa 1962. Sochaniewicz K., Rozwody na Rusi Halickiej wXV-XVI w., „Pamiętniki Historyczno-Prawne” 7 (1929). Sójka-Zielińska K., Historia prawa, Warszawa 1993. Sołtysiak A., „Przemiany wnętrz cerkwi greckokatolickich po Synodzie Zamojskim w 1720 roku”, mps w Bibliotece UKSW, 2006. Sondei J., Il diritto romano quale basi dei progetti di codificazione nell'antica Polonia, w: Roman Law as Formative ofModem Legai Systems Studies in Honour of Wiesław Litewski, red. J. Sondel, J. Reszczyński, P. Ściślicki, Kraków 2003, s. 137-150. Sondei J., Nauczanie uniwersyteckie w świetle przywileju fundacyjnego Kazimierza Wielkiego, „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” 2 (2008), s. 55-70. Sondei J., Prawo rzymskie jako podstawa projektów kodyfikacyjnych w dawnej Polsce, „Zeszyty Prawnicze Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego”, 1.1 (2001), s. 47-69. Srogosz T., Koliszczyzna w ukraińskiej historiografii i aktualnych podręcznikach historii, seria: Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, „Rocznik Polsko-Ukraiński”, t. 16 (2014), s. 243-261. Stasiak M., Disciplina sacramentale della Chiesa di rito bizantino-slavo in Polonia secondo і sinodi provinciali di Žarnose (1720) e di Leopoli (1891),
Roma 1974. Stasiak M„ Wpływy łacińskie w statutach prowincjalnego synodu zamojskiego (1720), „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” t. XXII, z. 5 (1975), s. 95-106. Susza J., Cersus vitae et certamen martyrii В. Josaphat Kuncevicii archiep. polocensis et vitebscensis et mstislavensis, Ordinis Divii Basila Magni, wyd. J. Marttinov, Parisiis 1865. Śliwa T„ Boczne ołtarze w cerkwiach katolickich ruskiej diecezji przemyskiej w połowie XVIII w. przejaw latynizacji. Na przykładzie trzech dekanatów: drohobyckiego, jaśliskiego i krośnień skiego, w: tenże, Okruchy z historii Kościoła obrządku greckiego, Przemyśl 2017, s. 479-492. Śliwa T„ Eucharystia w uchwałach greckokatolickiego synodu metropolii kijowskiej odprawione go w Zamościu w 1720 r., w: tenże, Okruchy z historii Kościoła obrządku greckiego, Przemyśl 2017, s. 361-369. Śliwa T„ Eucharystia w uchwałach greckokatolickiego synodu metropolii kijowskiej odprawionego w Zamościu, w: tenże, Okruchy z historii Kościoła obrządku greckiego, Przemyśl 2017, s. 357-374. Śliwa T., Kościół greckokatolicki w latach 1696-1764, w: Historia Kościoła w Polsce, t. 1: Do roku 1764, cz. 2: Od roku 1506, red. B. Kumor, Z. Obertyński, Poznań-Warszawa 1974, s. 458-478. Śliwa T., Kościół greckokatolicki w Rzeczypospolitej (1764-1795), w: Historia Kościoła, t. 2: 17641945, cz. 1: 1764-1795, red. B. Kumor, Z. Obertyński, Poznań-Warszawa 1979, s. 105-121. Śliwa T„ Kościół unicki w Polsce w latach 1596—1696, w: Historia Kościoła w Polsce, t. 1: Do roku 1764, cz. 2: Od roku 1506, red. B. Kumor, Z. Obertyński, Poznań-Warszawa 1974, s. 259-309. Śliwa T„ Kościół
wschodni w monarchii Jagiellonów w łatach 1506-1596, w: Historia Kościoła w Polsce, t. 1: Do roku 1764, cz. 2: Od roku 1506, red. B. Kumor, Z. Obertyński, Poznań-War szawa 1974, s. 87-100. 401
Bibliografia Śliwa T., Wpływ soboru trydenckiego na uchwały synodu zamojskiego (1720), w: tenże, Okruchy z historii Kościoła obrządku greckiego, Przemyśl 2017, s. 22-23. Święcicka R, Proces Jezusa w świetle prawa rzymskiego. Studium historyczno-prawne, Warszawa 2012. Świstun R, Spory austriackich Rusinów o kwestię narodowościową, „Świat Słowiański” R. 6 (1910), t. 2, s. 25-308. Szeeda M., Działalność prawno-organizacyjna metropolity Józefa IV Welamina Rutskiego (16131637), Warszawa 1967. Szeptycka Z., Młodość i powołanie ojca Romana Andrzeja Szeptyckiego zakonu św. Bazylego Wiel kiego opowiedziane przez Matkę jego 1865-1892, oprać. B. Zakrzewski, Wrocław 1993. Taubenschlag R., Wpływy rzymsko-bizantyńskie w drugim Statucie litewskim, Lwów 1933. Tazbir J., Unia wielkich nadziei, „Gazeta Wyborcza”, 17-18 sierpnia 1996, s. 16. Tomalska J., Unickie ikony na Podlasiu w XVII-XVIII wieku, w: Siadami unii brzeskiej, red. R. Dobro wolski, M. Żemło, Lublin-Supraśl 2010, s. 559-576. Turyk P., Unici wobec prześladowań, w: Uniwersalizm i tradycja w kulturze. Wybrane zagadnienia, cz. 1, red. M. Danielak-Chomać, A. Roguska, Siedlce 2008, s. 123-140. Uruszczak W., Commune incliti Poloniae Regni privilegium constitutionum et indultuum. O tytule i mocy prawnej Statutu Łaskiego z 1506 roku, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskie go” 5 (2006), s. 115-136. Uruszczak W., Korektura praw z 1532 r. Studium historyczno-prawne, t. 1-2, Kraków 1990-1991. Uruszczak W., Próba kodyfikacji prawa polskiego w pierwszej połowie XVI wieku: Korektura praw z 1532 r., Warszawa 1979. Volterra E., La
Conception du mariage d'après les juristes romains, Padova 1940. Wasilewski T., Tolerancja religijna w Wielkim Księstwie Litewskim w XVI-XV1I w., „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” XIX (1974), s. 117-28. Wenger A., Les influences du Rituel de Paul Vsur le TrebnikdeP. Maghila, „Revue des Sciences Reli gieuses”, vol. hors série (1956): Melanges en l’honneur de Monseigneur M. Andrieu, s. 477-499. Wereda D., Biskupi unickiej metropolii kijowskiej w XVIII wieku, Siedlce-Lublin 2013. Westermarck E., Histoire du mariage, Paris 1938. Wielhorski W., Ziemie ukrainne Rzeczypospolitej. Zarys dziejów, Londyn 1959. Winter E., Byzanz und Rom im Kampf um die Ukraine, 955-1939, Leipzig 1942. Wisner H., Unia lubelska i III Statut litewski, „Zapiski Historyczne” 51 (1986), z. 1, s. 41 i n. Wojciechowska B., Małżeństwo w ustawodawstwie synodalnym Kościoła polskiego w późnym śre dniowieczu, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, t. LXVII (2015), z. 1, s. 21-29. Woliński J., Polska i Kościółprawosławny. Zarys historyczny, Lwów 1936. Woroniecki A., Przeszkoda małżeńskaprzystojnościpublicznej, Łódź 1935. Zakrzewski A., Między Unią Lubelską a Zaręczeniem Wzajemnym Obojga Narodów -przemiany pozycji Wielkiego Księstwa Litewskiego w Rzeczypospolitej, w: Integration and incorporation in the early modern central and eastern Europe, Mińsk 2010. Zakrzewski A., O kulturze prawnej Wielkiego Księstwa Litewskiego XVI-XVIII wieku - uwagi wstępne, w: Kultura i języki Wielkiego Księstwa Litewskiego, red. M.T. Lizisowa, Kraków 2005, s. 46 i n. Związek J., Sw. Jozafat Kuncewicz wpolskim kaznodziejstwie katolickim, w:
400-lecie Unii Brzeskiej. Tło polityczne, społeczne, i kulturalne, red. A. Zakrzewski, J. Fałowski, Częstochowa 1996, s. 161-195, 402
Bibliografia * * İf Александрович В.С., Ричков П.А., Собор свяатого Юра у Львові, Техніка 2008. Андрусяк М., Проект знесення нашого обряду, „Записки Чину Святого Василія Великого”, է. 3 (1930), ez. 3-4, s. 574-581. Бантыш-Каменский Н.Н., Историческое известие о возникшей в Польше унии, Вильно 1864.
Ваврик М., До історії Служебника в Українській Католицкій Церкві в 2-ій половит 17-го століття, „Analecta Ordinis S. Basilii Magni” (dalej: „Analecta OSBM”) 10 (1979), s. 98-142. Ваврик M., СлужебникмитрополітаЖоховского 1692р., „Analecta OSBM” 12 (1985), s. 311-341. Ваврик M., Церковні друкарні й
видания в Укр. Кат.Церкві 17-го cm., „Analecta OSBM” 15 (1974), s. 111-120. Бардах Ю., Литовские статуты — памятники права периода Возрождения, w: Культурные связи народов Восточной Европы в XVI в., red. Б.А. Рыбаков, Москва 1976. Великий А.Г., 3 Літопису Християнської України. Церковно-історичні
радіолекції з Ватикану, кн. З, XIV-XVcm., Рим-Львів 1969. Ґаладза П„ Літургічне питання і розвіток богослужень напередодні Берестейськой унії аж до кінця XVII століття, w: Берестейська унія та внутрішнє життя Церкви в XVII столітті,. Матеріали Четвертих Берестейських читань, red. Б. Ґудзяк, О.
Турій, Львів 1997, s. 1-29. Грушевський М., З історіїрелігійної думки на Україні, Львів 1925. Грушевський М., Історія України-Руси, t. 8, Київ 1922. Ґудзяк Б., Криза і реформа. Київська митрополія, Царогродский патріархат і генеза Бере стейськоїунії, Львів 2000. Гуцуляк Л. Д., Божественна Літургія
Йоана Золотоустого в київській митрополії після унії з Римом, Львів 2004. Додатокь до чинностей и решень
Руского Провщіального Собора въ Галичине отбувшого ся во Львове въ p. 1891, Львовъ 1897. Дорошенко Д., Православна Церква в минулому й сучасному житті українського народу, Берлін 1940. Желеховській Ю, Іоань Снігурскій его жизнь і дьятельность, Львовъ 1894. Жуковський А., Петро Могила і питання
єдності церков, Київ 1997. Завада О., „Від замойського універсалізму до львівського партикуларизму: Божественна Літурггія та почитания Пресвятої Євхаристії у львівській єпархії (1715-1746 рр.)”, 2011 (praca licencjacka, Ukraiński Katolicki Uniwersytet we Lwowie). Зноско К., Исторический очерк
церковной унии ее происхождение и характер, Москва 1993. Карташев А., Очерки по истории Русской Церкви, t. 2, Париж 1959. Киприанович Г.Я., Высокопреосыященный Иосиф Семащко митрополит литовский и виленский. Очерк его жизни и деятельности по возсоединению западнорусских униатов с пра вославною
церковию в 1839 г., Ви льна 1894. Кожаев М.М., Категория власти согласно концепции „Москва Третий Рим”, „Известия Тульского Государственного Университета. Гуманитарные Науки”, որ 2 (2009), s. 13-23. Лаппо И.И., К вопросу о первом издании Литовского статута 1588 года, „Tauta ir žodis” [Kaunas], t. V
(1928). 403
Bibliografia Лаппо И.И., Литовский статут 1588 года, է. 1: Исследование, ez. 2, Ковно 1934. Малинин В., Старец Елеазарова монастыря Филофей и его послания, Киев 1901. Марусин М., Божественна Літургія, Рим 1992. Матеріали до культурної історії Галицької Руси XVIII і XIX віку, zebr.: М. Зубрицьки, Ю.
Кміт, І. Кобилецьки, І. Левицьки, І. Франком, red. І Франко, Львів 1902. Маячанедь Л., Невінчані шлюби на Україні вXVI-XVIIcm., „Записки Українського наукового товариства в Києві” 3 (1909). Маячанедь Л., Шлюб на Русі-Украіні в XVI-XVII cm., „Зоря” [Львів] 6 (1885), որ 13-18. Мудрий С., Замойський
синод і його значення для Української Католицької Церкви, w: Провін ційний Синод у Замості 1720року Божого. Постанови, Івано-Франківськ 2006, s. 5-15. Недельский С, Униатский митрополит Лев Кишка и его значение в истории Унии, Вильно 1893. Объ исправленіи богослужебныхъ книгъ. Окружное письмо
уніатскаго митрополита АѲанасія Шептицкаго к духовенству от 1738 года, Почаевъ 1905. Онищук I., Замойський синод 1720р. Історично-юридичний аналіз, Івано-Франківськ 2014. Павлович С., Опыт истории Замойского униатского провинциального собора, Гродно 1904. Пері В. (Peri V.), Берестейська унія у
римському баченні, w: Історичний контекст, укладення Берестейськоїунії і перше поунійне покоління, Матеріали Перших Берестейських читань, red. Б. Ґудзяк, О. Турій, Львів 1995, s. 7-25. Петровский А., Учительное известие при слаянском Служебнике, „Христианское чтение”, t. 235 (1911), ez. 2.
Попелястий В., Богослов’я таїнства покаяння на основі текстів Требника митрополита Петра Могили, „Acta studiosa:
богословський науковий збірнік” 7 (2014): Літургійний випуск, s. 80-83. Пташицкий С.Л., К истории литовского права после Третьего статута, Санкт-Петербург 1893. Пташицкий С. Л., К вопросу об изданиях и комментариях Литовского Статута, Санкт-Пе тербург 1903. Ричков П.А., Луц В.Д., Почаівська Свято-
Успенська лавра, Київ 2000. Рудовичъ L, Епископы Шептицки, „Богословскій вестникъ” 2 (1901), s. 289 - 305. Рункевич С.Г., Из истории русской Церкви в царствование Петра Великого, „Христианское чтение”, որ 4 (1900), s. 551-586. Сеник С., Латинізація в Українській Католицькій Церкві, Люблин 1990.
Сеник С., Передумови Берестейськоїунії, w: ОсновніДокументи Берестейськоїунії, red. М. Янів, Львів 1996, s. 5-47. Станіславський В.В., Жабокрицький Діонісій, w: Енциклопедія історії України, t. 3: Е-Й, red. В.А. Смолій і in., Київ 2005, s. 133. Титов Ф., Матеріали для історії книжкової справи на
Україні в XVI - XVIII в.в., Київ 1924 [przedruk Н. Rothe, Wien 1982]. Федорів Ю., Історія Церкви в Україні, Львів 2007. Федорів Ю„ Замойський синод 1720р., Рим 1974. Федорів Ю., Обряди Української Церкви, Рим-Торонто 1970. Флоровский Г.В., Пути русского богословия, Париж 1937. 404
Bibliografia Хойнацкій А., Западнорусская церковная унія въ ея богослуженіи и обрядахъ, Кіевъ 1871. Хойнацкий А.Ф., Почаевская Успенская лавра. Историческое описание, Почаев 1897. Хрусцевич Г., История Замойского собора (1720 года), Вильно 1880. Чубатий М., Історія християнства на Руси-Украіні, է. 2, ez. 1, (1353 -1458), Рим-НюЙорк 1976. Шевченко І., Україна між Сходом і Заходом. Нариси з історії культури до початку XVIII століття, Львів 2001. Щурат В., В обороні Потїєвої Унії. Письмо о. Петра Камінського Ч.С.В.В. авдітора гр.-кат. Митрополії 1685р., Львів 1929. Яковенко Н., Нарис історії середньовічної та ранньомодерної України, Київ 2006. 405
Summary The Zamojski Synod of 1720 began a new and important phase in the develop ment of the Greek-Catholic Church in the Commonwealth. The following source publication includes a Latin-Polish text of the Zamojski Synod with historical, legal and liturgical commentaries. It is a result of the research project initiated by the Pontifical University of John Paul II in Krakow in cooperation with the academic institutions in Ukraine and Belarus. The object of this project is a multilateral and interdisciplinary analysis of the Zamojski Synod and its role in shaping cultural, religious and national identity of the citizens of the Polish and Lithuanian Com monwealth, who for many years were creating there a synthesis of the Latin and Byzantine civilization, and later lived their own way building and developing their own culture and statehood of the Poles, Ukrainians and Belarusians. A Latin text of synod documents has so far had three official Roman editions prepared by the Congregation for Propagation of the Faith in 1724, 1858 and 1883. There exist two translations of these documents into Ukrainian in their 19th-century (Lviv 1897) and contemporary (Ivano-Frankivsk 2006) versions. The only Polish translation published so far comes from the end of the 18th century (Vilnius 1785). A present, new Polish translation of the synod decrees from Latin was based on the most recent, third Roman edition of 1883. Its translator, Marek Grzelak (the Pon tifical University of John Paul II in Krakow), used classical spelling in the Latin text referring in some passages to the first (1724)
and second (1858) editions. On this basis he specified the names of the participants of the Synod and geographical names. In this way a homogenous and amended Latin text of the Statutes of the Synod has been created with the faithful translation into the contemporary Polish language (Marek Grzelak, Przemysław Nowakowski CM). Work on different ver sions of the Latin text enabled the translators to make interesting linguistic obser- 407
Summary vations, which can in the future inspire the researchers in their studies in the field of classical philology. Therefore, this publication will allow the readers and schol ars to extensively study the Zamojski Synod with reference to its direct sources. The comprehension of the synod statues has been facilitated by the parallel arrangement of the Latin and Polish texts, as well as expert commentaries. The Statutes of the Zamojski Synod encompass a whole range of issues from the life of the Greek-Catholic Church, which concern its doctrine, organization, administra tion, law and liturgy. The Synod enhanced considerably the integration between the Kiev metropolis and the Catholic Church initiated by the act of the Union of Brest of 1596. That is why an issue of the influence of Latin tradition on the final version of the synod statues was discussed in many publications, as a result of which an accusation has often been made that it became a tool in the intended Latinization of the Uniate Church. Hence, the authors of the commentaries attached to the new translation of the synod statues have undertaken an attempt to objectively evaluate the activities of the Synod from the perspective of a historian, lawyer and liturgisi. Therefore, they dismissed the ideologically negative interpretation of such concepts as “Latinization”, “Catholicization”, “Polonization”, and to define these phenom ena they proposed new terms. The Synod has been analyzed in the historical and cultural context of the 18th-century Commonwealth ֊ a state organism which was created by the ancestors
of the contemporary Poles, Ukrainians and Belarusians. In the historical commentary (“A Glance at the Zamojski Synod after Three Hundred Years”) Prof, dr hab. Stanisław Nabywaniec (the University of Rzeszów) presents a historical context of the Synod, mainly with reference to the Moscow Orthodox Church and religious policy of the Russian tsars. He subsequently depicts the proceedings and resolutions of the Synod. The author analyzes the reasons why the term “Latinization” often used by historiography in regard to the activities and consequences of the Zamojski Synod acquired pejorative meaning. Presenting the process of Latinization of the Unite Church, the scholar draws attention to a funda mental role which the Order of Saint Basil played, both before and after 1720. The conduct and realization of the statues of the Synod were above all the work of the Unite episcopate under the direction of the metropolitan bishop. Bishops were sup ported by the reformed diocesan offices in Zamość: central and judicial. The author emphasizes that the processes of Latinization and Occidentalization present in the Unite Church also occurred in the Orthodox Church, although to a lesser extent. Therefore, social and cultural considerations of Latinization in the 18th century have been briefly discussed. The historical commentary ends with the reflection on the Zamojski Synod, its decisions and outcomes in the context of the ensuing processes of Latinization and Occidentalization of the Greek-Catholic Church effected mainly in the period of the Joseph’s reforms in Galicia. 408
Summary The legal commentary (“The Legal Dimension of the Latinization of the European Civilization in the Context of the Zamojski Synod”) by dr hab. Łukasz Marzec (Jagiellonian University) outlines the legal background to the Polish-Lithuanian Commonwealth with reference to the political system, religious relations, private and church law in the perspective of the then “Latinization” and potential culture-based influence on the eastern regions of the state. The coexistence of mul tiple nations and religions on the vast area of land created specific challenges from the legal perspective. At the same time within the borders of the Commonwealth we could observe a sui generis civilization and historical phenomenon: two Chris tian trends: eastern and western dissociated by the schism were present right in the Polish, Lithuanian, Ukrainian and Belarusian area. Inasmuch as the East and the West were separated by faith and liturgy; having completed a geographical circle, legal systems based on ius romanum met in the Polish-Lithuanian Commonwealth, the evidence of which is the edition of the III Lithuanian Statute. The author of the commentary shows how the Zamojski Synod took advantage of this universal heritage of law. The liturgical commentary (“The Role of the Zamojski Synod in Shaping the Liturgy of the Greek-Catholic Church”) by dr hab. Przemysław Nowakowski CM (the Pontifical University of John Paul II in Krakow) presents the content of the liturgical resolution of the Zamojski Synod against the history of the development of liturgy of the Greek-Catholic Church. Having
discussed and evaluated the guar antee of the maintenance of the ritual connected to the conclusion of the Union of Brest, the author has showed changes in the eastern liturgy, which followed under the Latin influence already before the Zamojski Synod. On the basis of the analy sis of the first Unite liturgical books and polemic literature of the 17th century a list of these changes has been prepared. An in-depth discussion of all statues of the Zamojski Synod concerning liturgy leads to the conclusion that the Synod officially approved only part of the ritual changes introduced earlier and therefore it appears to be difficult to evaluate its activities as the purposeful and planned Latinization. The Synod systematized and standardized the liturgy of the Unite Church with respect to the western patterns, attempting to preserve its eastern character. The regulations of the Zamojski Synod became part of long-term liturgical tradition of the Greek-Catholic Church, emphasizing its relation to Rome, which can be con firmed by subsequent stages of development. In the 18th and 19th centuries further Latinization of liturgy took place, greatly extending the synod decisions from 1720. The liturgical reforms at the turn of the 19th century and the first half of the 20th century postulated the limitations of the western influences only to the changes introduced by the Zamojski Synod, which finally were considered as alternative in the liturgical books published since the 1940s. In conclusion, the author of the 409 i 11
Summary commentary presents a contemporary approach to the problem of the Latinization of the ritual, which is taken into consideration by the historical and cultural contexts of time and place of the above phenomenon. The legacy of the Zamojski Synod is still present in the Greek-Catholic liturgy, despite the contemporary tendencies towards the return to the sources of the Byzantine ritual. These three commentaries to the discussed edition of the synod documents aim to facilitate the understanding of their content and spirit, nonetheless they do not exhaust the topic. The authors differ in their opinions and evaluations of the Zam ojski Synod, while their texts do not attempt to be “the only right” and possible interpretations of the statutes. The works of the remaining members of the research project, i.e. scholars from Poland, Ukraine and Belarus, the works of whose will be discussed at the international conference in Krakow, can serve as their com plementation. We cherish a hope that the publication of this new translation of the Statutes of the Zamojski Synod will contribute to further studies, discussions and exchange of opinions, which as a result will enable scholars to objectively evaluate it after three hundred years. We believe that it will open a constructive dialogue between various disciplines of science and bring closer nations which once creat ed one common homeland ֊ the multi-ethnic Polish-Lithuanian Commonwealth. 410
Рэзюмэ Замойскі сабор 1720 году, якому прысвечана дадзеная кніга, вызначыў новы, важны этап у развіцці Грэка-Каталіцкай Царквы ў Рэчы Паспалітай. Гэта крыніцазнаўчая публікацыя ўтрымлівае лацінска-польскі тэкст Статутаў Замойскага Сабору разам з каментарыямі ֊ гістарычным, юрыдычным і літургічным.
Праца была падрыхтавана ў межах даследчага праекту, ініцыяванага Папскім Універсітэтам Яна Паўла II у Кракаве ў супрацоўніцтве з навукова-дыдактычнымі цэнтрамі ва Украіне і Беларусі. Прадметам даследавання праекту з’яўляецца шматбаковы, міждысцыплінарны аналіз спадчыны Замойскага сабору і яго ролі ў
фарміраванні культурнай, рэлігійнай і нацыянальнай ідэнтычнасці жыхароў Рэчы Паспалітай Абодвух Народаў, якія на працягу многіх стагоддзяў утваралі на яе тэрыторыі своеасаблівы сінтэз лацінскай і візантыйскай цывілізацый, а пасля пайшлі сваімі шляхамі, будуючы і развіваючы ўласныя культуры і
дзяржаўнасці - польскую, украінскую і беларускую. Лацінскі тэкст дакументаў сабору меў да гэтага часу тры афіцыйныя рымскія выданні, падрыхтаваныя Кангрэгацыяй Прапаганды Веры ў 1724, 1858 і 1883 гадах. Існуюць таксама два пераклады гэтых дакументах на ўкраінскую мову - у варыянце XIX ст. (Львоў,
1897) і сучасным (Івана-Франкоўск, 2006). Дагэтуль адзіны апублікаваны польскі пераклад паходзіць з канца XVIII ст. (Вільня, 1785). Дадзены новы польскі пераклад саборных пастановаў з лацін скай мовы абапіраўся на самае новае, трэцяе рымскае выданне 1883 году. Перакладчык, спадар Марэк Гжэляк
(Папскі Універсітэт Яна Паўла II у Кракаве), выкарыстаў у лацінскім тэксце класічны правапіс, звяртаючыся ў
некаторых выпадках да першага (1724) і другога (1858) выданняў. На падставе гэтых жа выданняў ён таксама вызначыў напісанне прозвішчаў удзельнікаў сабору 415
Рэзкшэ і геаграфічных назваў. Такім чынам быў створаны ўніфікаваны і выпраўлены лацінскі тэкст Статутаў Сабору з дакладным перакладам на сучасную польскую мову (Марэк Гжэляк, Пшэмыслаў Навакоўскі СМ). Праца над рознымі версіямі лацінскага тэксту дазволіла перакладчыкам зрабіць цікавыя лінгвістычныя
назіранні, якія ў будучыні могуць стаць крыніцай натхнення для доследаў у вобласці класічнай філалогіі. Таму ўвазе чытачоў і навукоўцаў прапануецца публікацыя, якая робіць магчымымі далейшыя ўсебаковыя даследаванні Замойскага Сабору, грунтуючыся непасрэдна на яго крыніцах. Паралельнае размяшчэнне
лацінскага і польскага тэкстаў пастановаў сабора, a таксама суправаджальныя спецыялізаваныя каментарыі палегчаць іх чытанне і разумение. Статуты Замойскага Сабору ахопліваюць цэлы шэраг пытанняў з жыцця Грэка-Каталіцкай Царквы, якія тычацца яе дактрыны, арганізацыі, адміністрацыі, права і літургіі.
Сабор значна ўзмацніў інтэграцыю Кіеўскай мітраполіі з Рымска-Каталіцкай Царквой, якая распачалася актам Берасцейскай уніі 1596 году. Таму ў многіх даследаваннях падымаецца пытанне аб уплывах лацінскай традыцыі на канчатковы змест пастановаў сабора і часта з’яўляюцца закіды ў тым, што ён зрабіўся
інструментам запланаванай лацінізацыі Уніяцкай Царквы. Аўтары каментарыяў да новага перакладу саборных пастановаў зрабілі спробу аб’ектыўнай ацэнкі дзейнасці сабора з пункту гледжання гісторыка, юрыста і літургіста. 3 гэтай мэтай яны перадусім адкінулі ідэалагічна негатыўную інтэрпрэтацыю такіх
паняццяў як «лацінізацыя», «каталіцызацыя», «паланізацыя» і прапанавалі новыя тэрміны для азначэння гэтых
з’яваў. Яны разглядаюць дзейнасць сабора ў гістарычна-культурным кантэксце рэалій Рэчы Паспалітай XVIII ст. ֊ дзяржаўнага арганізма, які быў створаны продкамі сучасных палякаў, украінцаў і беларусаў. У гістарычным каментарыі («Погляд на Замойскі Сабор праз трыста гадоў») доктар габілітаваны,
прафесар Станіслаў Набыванец (Жэшаўскі Універсітэт) прадстаўляе гістарычны кантэкст сабора, у асноўным у адносінах да маскоўскага праваслаўя і канфесійнай палітыкі расійскіх цароў. Далей ён паказвае ход і пастановы сабора. Аўтар каментарыя аналізує прычыны, якія прывялі да таго, што паняцце
«лацінізацыя», часта выкарыстоўваемае гістарыяграфіяй у адносінах да дзейнасці і наступстваў Замойскага Сабору, набыло пагардлівае гучанне. Апісваючы працэс лацінізацыі Уніяцкай Царквы, ён звяртае ўвагу на істотную ролю, якую адыграў у гэтым ордэн Святога Васіля, як да 1720 года, так і пасля.
Правядзенне сабора і выкананне яго пастановаў былі перадусім справай уніяцкага епіскапату пад кіраўніцтвам мітрапаліта. Епіскапам дапамагалі епархіальныя структуры, рэфармаваныя замойскімі пастановамі: і цэнтральныя, і фаральныя. Аўтар падкрэслівае, што працэ֊ сы лацінізацыі і вестэрнізацыі, якія
сталі відавочнымі ва Уніяцкай Царк- 416
Рэзюмэ ве, адначасова закранулі і Праваслаўную Царкву, хоць і ў меншай ступені і аб’ёме. Таму таксама былі сцісла апісаны сацыяльныя і культурныя ўмовы лацінізацыі ў XVIII ст. Гістарычны каментарый завяршаецца роздумам над Замойскім Саборам, яго рашэннямі і вынікамі ў кантэксце пазнейшых працэсаў
лацінізацыі і вестэрнізацыі Грэка-Каталіцкай Царквы, што адбываліся пераважна ў Галічыне ў час рэформаў Іосіфа II Габсбурга. Юрыдычны каментарый («Прававое вымярэнне лацінізацыі еўрапейскай цывілізацыі ў кантэксце Замойскага Сабора»), аўтарства доктара габілітаванага Лукаша Марца (Ягелонскі
Універсітэт), апісвае прававую аснову Рэчы Паспалітай Абодвух Народаў у вобласці палітычнай сістэмы, рэлігійных адносін, прыватнага і царкоўнага права з пункту гледжання ix тагачаснай «лацінізацыі» і патэнцыйнага культураўтваральнага ўздзеяння на ўсходніх тэрыторыях дзяржавы. Суіснаванне многіх
народаў і рэлігій на вялікім абшары спараджала канкрэтныя праблемы з юрыдычнага пункту гледжання. У той жа час у межах Рэчы Паспалітай адбываўся своеасаблівы цывілізацыйна-гістарычны феномен: падзеленыя расколам два накірункі хрысціянства - усходняе і заходняе - сутыкнуліся ўласна на польскіх,
літоўскіх і русінскіх землях. У той час як Усход і Захад былі падзелены верай і літургіяй, прававыя сістэмы, заснаваныя на рымскім праве, зрабіўшы геаграфічны круг, сустрэліся у Рэчы Паспалітай Абодвух Народаў - прыкладам чаго з’яўляецца тая ж рэдакцыя Трэцяга Статуту Вялікага Княства Літоўскага.
Аўтар каментарыя паказвае, як Замойскі Сабор выкарыстоўваў гэтую ўніверсальную прававую спадчыну. Літургічны каментарый
(«Роля Замойскага Сабора ў фарміраванні літур гії Грэка-Каталіцкай Царквы») доктара габілітаванага Пшэмыслава Навакоўскага СМ (Папскі Універсітэт Яна Паўла II у Кракаве) прадстаўляе змест літургічных пастановаў Замойскага Сабору на шырокім гістарычным фоне развіцця літургіі Грэка-Каталіцкай Царквы.
Пасля прадстаўлення і ацэнкі гарантый захавання абраду, звязаных з заключэннем Берасцейскай уніі, паказаны змены ва ўсходняй літургіі, якія адбыліся пад лацінскім уплывам яшчэ да Замойскага Сабору. На падставе аналізу першых уніяцкіх літургічных кніг і дадзеных палемічнай літаратуры XVII ст. быў
складзены пералік гэтых змен. Скрупулёзнае вывучэнне ўсіх статутаў Замойскага Сабору, якія тычацца літургіі, дазваляе сцвярджаць, што сабор афіцыйна зацвердзіў толькі частку з уведзеных раней абрадавых змен і таму цяжка ацэньваць яго дзейнасць як мэтанакіраваную і запланаваную лацінізацыю. Сабор
упарадкаваў і ўніфікаваў літургію Уніяцкай Царквы, абапіраючыся на заходнія ўзоры, адначасова намагаючыся захаваць яе ўсходні характар. Пастановы Замойскага Сабору на доўгі час зрабіліся часткай уласнай літургічнай традыцыі Грэка-Каталіцкай Царквы, падкрэсліваючы яе сувязь з Рымам. Гэта пацвярджаюць
наступныя 417
Рэзюмэ этапы яе развіцця. У XVIII і XIX ст. мела месца далейшая лацінізацыя літур гії, якая значна выходзіла за межы саборных пастаноў 1720 году. Рэформы літургіі канца XIX і першай паловы XX ст. спрабавалі абмежаваць заходнія ўплывы толькі зменамі, уведзенымі Замойскім Саборам, якія былі
канчаткова прызнаныя факультатыўнымі ў літургічных кнігах, выдаваных з 1940-х гг. Урэшце каментарый прадстаўляе сучасны падыход да праблемы лацінізадыі абраду, які ўлічвае гістарычна-культурны кантэкст часу і месца гэтай з’явы. Спадчына Замойскага Сабору ўсё яшчэ прысутнічае ў літургіі грэка-
каталікоў, нягледзячы на сучасныя тэндэнцыі вяртання да вытокаў візантыйскага абраду. Тры каментарыі да прадстаўленага выдання дакументаў сабора дазваляюць лепш зразумець іх змест і дух, хаця і не ахопліваюць усёй звязанай з імі праблематыкі. Кожны з аўтараў адрозніваецца адзін ад аднаго
прадстаўленымі поглядамі і ацэнкамі Замойскага Сабору. Аўтарскія тэксты, прэзентаваныя ў публікацыі, не прэтэндуюць на званне «адзіна слушных» і магчымых інтэрпрэтацый. Яны будуць дапоўненыя працамі астатніх удзельнікаў даследчай групы праекту - навукоўцаў з Польшчы, Украіны і Беларусі, якія будуць
прадстаўленыя на міжнароднай канферэнцыі ў Кракаве. Спадзяемся, што публікацыя новага перакладу Статутаў Замойскага Сабору паспрыяе развіццю далейшых даследаванняў, дискусій, абмену поглядамі, якія зробяць магчымай аб’ектыўную ацэнку яго дзейнасці праз трыста гадоў. Мы таксама ўпэўнены ў тым, што
яна будзе стымуляваць плённы дыялог паміж рознымі навуковымі дысцыплінамі і збліжэннс народаў, якія калісьці ўтваралі агульны дом
- шматэтнічную Рэч Паспалітую Абодвух Народаў. 418
Indeks փ փ փ А Ж Андрусяк Микола, patrz: Andrusiak Му- Желеховській Юстін 393 koła Жуковський Аркадій, patrz: Żukowskij Arkādij Б 3 Бантыш-Каменский Николай H. 276 Ваврик Михайло, patrz: Wawryk Mi- Завада О. 365, 374, 383, 388 chajło Зноско Константин 290,294 Зубрицьки M. 290 В К Великий Анатолій Г 277 Карташев Антон 207 Киприанович Григорий Я. 292, 293 Г Кміт Ю. 290 Кобилецьки I. 290 Грушевсъкий Михайло, patrz: Hruszew- Кожаев Михаил М 277 skij Mychajło Гуцуляк Лаврентій Д., patrz: Huculak Lawrentij D. Л Ґ Лаппо Иван И. 326 Левицъки I. 290 Луц Віктор Д. 292 Ґаладза Петро, patrz: Gaładza Petro Ґудзяк Борис, patrz: Gudziak Borys М Малинин Василий 277 Марусин Мирослав 384 Дорошенко Дмитро, patrz: Doroszen- Маячанецъ Левко 333 ko Dmitro Мудрий Софрон 369,370,374, ՅՈ, 378 Д 430
Indeks H Неделъский Стефан 382 0 փ Федорів Юрій, patrz: Fedoriw Jurij Флоровский Георгий В., patrz: Fłorowskij Gieorgij W Франко I 290 Франком I. 290 Онищук Ігор 367, 373, 382 X Π Павлович Сергей К. 379 Пері Bimmopio, patrz: Peri Vittorio Петрович Михайло 347 Петровский Александр 349 Попелястий Василь 349 Хойнацкий (Хойнацкій) Андрей Փ. 291, 374, 383, 384 Хрусцевич Гавриил 286, 379 Ч Чубатий Микола 277 Р Ричков Петро А. 292 Рудовичь Іван 365 Рункевич С.Г 282 Рыбаков Борис А. 326 Ш Шевченко Ігор 307 щ С Щурат Василь 359-361, 363, 364 Сеник Софія, patrz: Senyk Sofia Смолій B.A. 279 Станіславський Вячеслав В. 279 T Я Яковенко Наталія 379 Янів M. 346 Титов Федор 356 Турій Олег 344, 347 431
Błońska Maria 382 Bodzioch-Kaznowska Beata 308 Abraham Władysław 324, 332 Borecki Job, metropolita kijowski 276 Aleksander III, papież 318 Borgia Stefano, kardynał, Prefekt Kon Aleksander Jagiellończyk, w. ks. litewski, gregacji Propagandy Wiary 352,353 kr. Polski 299 Borys, św., ks. rostowski 351, 352 Aleksy I, car Rosji 276, 278 Brückner Aleksander 287 Andrusiak (Андрусяк) Mykoła 281 Budzyński Zdzisław 308 Andrusiewicz Andrzej 278, 279 Bułhak Henryk 382 Anna, ż. Włodzimierza Wielkiego 319 Antoni Pieczerski, św., mnich, założyciel Ławry Pieczerskiej 351 C Antoni z Padwy, św., 352 Anusik Zbigniew 280 Chabasińska Anna 314 August II, elektor saski, kr. Polski 281 Charkiewicz Jarosław 366 Augustyn z Canterbury, św. 319 Chodynicki Kazimierz 276 Augustyn z Hippony, św. 317 Chomiakow Aleksieу 289 Chomik Piotr 355 Chomyszyn Grzegorz, bp stanisławow В ski 385 Chrystus (Jezus) 289, 292, 317, 335, 337, Bakałarz Mariusz 291 359, 366, 372, 375 Bakowiecki Józef, bp włodzimierski 361 Chwałewnik Witold 321 Balaban Gedeon, bp lwowski i kamie- Ciołka Dariusz 284, 285, 290, 328, 366, niecko-podolski 349 370, 376, 377, 379, 382-384 Bardach Janusz 326-328, 333, 335 Clercq Carlo de 378 Bazyłow Ludwik 277 Conrad Herman 337 Benedykt XIII, papież 295, 304, 365 Cyryl, św., misjonarz bizantyjski 319 Benedykt XIV, papież 302, 384, 386 Czacki Tadeusz 326, 327 Biełamowicz Z. 292 Czerska Danuta 327 Bieńkowski Ludomir 295,297-300,306,311 Czetwertyński Gedeon Świętopełk, me Bilanych Joannes 343,368,369,375,376,377 tropolita kijowski 279 A 423
Indeks ć Feldman Józef 280 Fenczak August S. 389 Fijałek Jan 324 Ćwikła Leszek 275-279, 281 Filip z Fermo, legat papieski w Polsce 334 Filip, herezjarcha 369 Filipowicz Polikarp, archimadryta piń ski 282,365 Filoteusz z Pskowa, mnich 276, 277 Fłorowskij (Флоровский) Gieorgij W 307 D Danielak-Chomać Małgorzata 287 DauviUer Jean 378 Dąbrowski Tomasz 291 Dębiński Antoni 317, 318 Dębski Kazimierz 311 Dičius Pranas 326 Dicker Józef 332 Długosz Teofil 324 Dobrowolski Radosław 291 G Gajek Jan S. 310 Gaładza (Galadza, Таладза) Petro 344, 345,347,349-352,354,357-359,385֊ 387, 389 Giszewski Stanisław 332 Gil Andrzej 285, 315, 344, 381 Gleb, św., ks. muromski 351, 352 Godek Sławomir 327 Gołąb Kazimierz 334 Góralski Wojciech 304, 332 Górski Karol 324, 330 Gracjan, prawnik rzymski 317 Grimaldi Hieronim (Girolamo), nuncjusz papieski w Rzeczypospolitej 282, E 284, 299, 304, 309, 365, 272 Grot Jan, bp krakowski 334 Ehrenkreutz Stefan 326, 327 Gryglewicz Feliks 306 Elżbieta I Tudor, królowa Anglii 319 Grzebień Ludwik 306 Eugeniusz IV, papież 369 Grzegorz Palamas, św., abp tesalonicki, teolog i filozof 379 Grzegorz VII, papież 318 F Grzegorz XIII, papież 306, 310 Grzymułtowski Krzysztof, dyplomata, Fałowski Janusz 328 polski 278, 279, 329 Fedoriw (Федорів) Jurij 315, 366, 370- Gudziak (Тудзяк) Borys 344, 345, 347 372, 374, 375, 378, 379, 385 Dołgorukow Grzegorz, ambasador ro syjski w Warszawie 278 Doroszenko (Дорошенко) Dmitro 307 Dubowicz Jan, archimadryta dermański 348 Duck Arthur, adwokat króla Anglii 318,319 Dylągowa Hanna 311, 379 Dymid (.Dymyd) Mychajło 379 Dzięgielewski Jan 275 424
Indeks H Halecki Oskar 276, 323 Harasiewicz Michał 296, 297 Hauk Gary 335 Herburt Jan, historyk i jurysta polski 325 Heyzmann Udalryk 334 Honoriusz III, papież 318 Hozjusz Stanisław, bp chełmiński i war miński, kardynał 339 Hrebnicki Florian, metropolita kijowski 298-300, 302, 304 Hruszewskij (Грушевський) Mychajło 307 Huculak (Гуцуляк) Lawrentij D. 346, 349-351, 357, 359, 361, 384 Huzda J. 287 Józef II, ces. rzymsko-niemiecki, kr. Czech i Węgier, władca Austrii 301,312,313, 335 Józef, św. 378 Jugie Martino 369 Justynian I Wielki, ces. bizantyjski 320 К Kaczmarczyk Zdzisław 325 Kamiński Piotr, bazylianin 359-361,363, 364 Karnkowski Stanisław, abp gnieźnieński i prymas Polski 324 Karol Boromeusz, św. 284, 304 Karol XII, kr. Szwecji 280 Karolczak Kazimierz 285 Katarzyna II, cesarzowa Rosji 384 I Kazimierz Jagiellończyk, św., królewicz polski 352 Innocenty IV, papież 373 Kazimierz Jagiellończyk, w. ks. litewski, Insadowski Henryk 335 kr. Polski 299, 352 Iwan IV Groźny, car Rosji 319 Kazimierz Wielki, kr. Polski 319, 322, Izydor, metropolita kijowski 386 324, 328, Kiszka Leon (Lew), metropolita kijow ski 282-284,286,299,300,304,324, J 365, 382, 383 Jakub I (VI) Stuart, kr. Anglii i Szkocji 321 Klemens VIII, papież 296,298, 300,301, 328, 346, 347, 359, 373 Jakub, legat papieski w Polsce 333, 334 Jan II Kazimierz, kr. Polski 298,299,329 Klemens XI, papież 285 Jan III Sobieski, kr. Polski 305 Klemens XIII, papież 301, 304 Jan Paweł II, papież 329 Kłoczowski Jerzy 295, 328 Janocha Michał 291, 292 Kochanowski Jan, poeta i pisarz polski 327 Kochańczyk Jan 281 Janusz Bohdan 292
Januszowski Jan, dyplomata i pisarz pol Kocyłowski Jozafat, bp przemyski 385 Kolańczyk Kazimierz 331 ski 325 Jastrzębiec Wojciech, bp krakowski 337 Kolenda Gabriel, metropolita kijowski 299, 350-352 Jona, bp riazański 277 425
Indeks Kołodziej M. 278 Konarski Kazimierz 311 Konstantyn Wielki, ces. rzymski 331 Korgunyk Andrij 382, 385, 390 Korsak Rafał, metropolita kijowski 350 Kosińska Urszula 278 Kossow Sylwester, metropolita kijowski 276, 307, 329 Kostiuczuk Jakub 366 Kostier Rudolf 335 Krasny Piotr 289, 293 Kreuza-Rzewuski Leon, bp smoleński 349 Kulesza Jan Alojzy, jezuita 281 Kułak Aneta 292 Kumor Bolesław 279,294,306, 310, 339 Kuncewicz Jozafat, św., abp połocki 279, 293,311,329,330, 349,352,358,378 Kupiszewski Henryk 317 Kurowski Mikołaj, bp włocławski, abp gnieźnieński i prymas Polski 334 Kutrzeba Stanisław 326 Lubomirski Jerzy, hetman polny kor. 322 Ł Łaskarzowic Andrzej, bp poznański 334 Łaski Jan, kanclerz w. kor., abp gnieź nieński i prymas Polski 324, 325 Ławreszuk Marek 366 Łochowski Cyryl, metropolita kijow ski 305 Łomonosow Michał, uczony rosyjski 281 Łukaszyk Romuald 306 Luźny Ryszard 278 . M Maciejowski Bernard, bp łucki 310 Malec Jerzy 327 Mamonicz Leon, drukarz wileński 349, 351, 362 Marzec Łukasz 318 L Martinov Joannes 293 Matka Boża (Bogurodzica) 291,292,372 Lacey Thomas A. 336 Matus Irena 291, 294 Leisching Peter 336 Melnyk Marek 355, 356 Leon XIII, papież 314 Metody, św., misjonarz bizantyjski 319 Leśnodorski Bogusław 328, 335 MeyendorffPaul 356, 357 Lewicki Kazimierz 329 Michalski Jerzy 326 Likowski Edward 286, 348, 365 Mikołaj I, ces. Rosji 385 Lileyko J 289 Misait IV, metropolita kijowski 363 Lisowski Herakliusz, abp połocki, me Misijük Włodzimierz 366 tropolita kijowski 296, 384 Młodowski Andrzej, bp koadiutor wło Lisowski Stanisław 285 dzimierski 305 Lizisowa Maria
T 326 Mohyła Piotr (ps. Euzebiusz Pimin), me Lorens Beata 283 tropolita kijowski 276,290,307,308, Löwenwold Karl G. von, poseł rosyjski 349, 355-363, 373, 375-378, 381 w Berlinie 280 Moniuszko Adam 325 426
Indeks Morochowski Eliasz, sekretarz królew ski 348 Morochowski Joachim, bp włodzimier ski 361 N Nabywaniec Stanisław 287,295,296,301, 303-306, 308, 310, 313, 314 Nanker (Jan Kołda), bp krakowski i wro cławski 333,336 Naumow Aleksander 307, 353, 356, 357, 382, 389 Niklewicz Anna 323 Nikon, patriarcha moskiewski 277, 278 Nowak Alicja Z. 349 Nowakowski Przemysław 281,344,346,347, 351,355-357,363,364,384-386,388 O O’Malley John W. 387 Obertyński Zdzisław 279, 294 Ohilewicz Pachomiusz, teolog unicki 350-352, 360, 361 Ohryzko Jozafat 325 Osadczy Włodzimierz 289, 309,311,314 Ossoliński Jerzy, kanclerz w. kor. 321 Ostrogski Konstanty, hetman w. litew ski 328, 348 P Pallavicini Opizio, nuncjusz papieski w Rzeczypospolitej 350 Palmirski Tomasz 318 Paris Charles B. 336 Paweł Apostoł, św. 318 Paweł V, papież 308, 356, Pelesz Julian 285 Peri {Пері) Vittorio 347 Pietrzak Michał 328, 335 Pilichowski Samuel, bazylianin 353 Pilipowicz Włodzimierz 355, 356 Pimin Euzebiusz, patrz: Mohyła Piotr Piotr Apostoł, św. 292, 340 Piotr I Wielki, car, następnie ces. Rosji 275, 279, 281, 282, 321, 323, 330 Pipes Richard 281 Pius II, papież 277 Pius IV, papież 366 Piwowarska Danuta 353 Płaza Stanisław 326,327,330-333,335,336 Pociej Hipacy, abp połocki, metropoli ta kijowski 298, 304, 346, 348, 363 Popiołek Bożena 285 Popowicz Olga 291 Potocka (z Sieniawskich) Joanna, magnatka polska 285 Potoczna A. 291 Praszko Iwan 352 Prokopowicz Teofan, abp Nowogrodu, poeta rosyjski 307 Przyłuski Jakub, jurysta polski 325 R Radwan Marian 276, 278 Raes Alfonse 355, 357, 385, 386 Raudeliūnas Vytautas 326 Raźny Anna
353 Reszczyński Jarosław 318, 325, 326 Roberts James В. 335 Roguska Agnieszka 287 427
Indeks Srogosz Tadeusz 330 Rothe H. 356 Ruiz de Moros (Rozjusz) Pedro, legista hiszpański 326,327 Rusek Jerzy 382 Rutski JózefWelamin, metropolita kijowski 294,295,297,303,308,350,358,364 Ryłło Maksymilian, bp chełmski i prze myski 300, 301, 308 Rzemieniuk Florentyna 314 Rzońca Jan 328, 329 Stanisław, św., bp krakowski 352 Stasiak Marian 290, 366, 367, 369-373, 375-378, 380,381, 388 Stępień Stanisław 287, 291, 313, 389 Sułowski Zygmunt 306 Susza Jakub, biskup chełmski 293, 350, 361, 361, 384 Szegda Mirosław 295,296 Szeptycka Zofia 314 Szeptycki Andrzej, metropolita lwowski i halicki 385-387 S Szeptycki Atanazy, metropolita kijowski 300, 382-384 Sakowicz Kasjan, teolog 357-363, 375 Sapieha Lew, kanclerz w. litewski 329 Szeptycki Leon, bp lwowski 302, 305 Sarnicki Stanisław, historyk i pisarz pol Szostek Andrzej 311 ski 325 Schatz Klaus 288 Ś Schreiber Georg 337 Ѕепук{Сениќ) Sofia 309,346,358,387,389 Serczyk Władysław 330 Sciślicki Piotr 326 Serra Nicolao, nuncjusz papieski w Rze Śliwa Tadeusz 279, 282, 284-286, 290, 291,293,294,297-300,302-305,308, czypospolitej 300 309, 311, 325, 372-374, 388 Severos Gabriel, teolog grecki 349 Sielawa Antoni, metropolita kijowski Śliwnicki Maciej, ksiądz, współpracow nik Jana Łaskiego 325 299, 367 Sieniawska (z Lubomirskich) Elżbieta, Święcicka Paulina 317 Swistun Filip 311 magnatka polska 285 Sierakowski Wacław Hieronim, bp prze myski, abp metropolita lwowski 305 Silnicki Tadeusz 331, 337 T Skoczylas Ihor 315, 344, 381 Slipyj Josif, abp lwowski 386 Taubenschlag Rafał 327 Smogorzewski Jason Junosza, metropo Tazbir Janusz 286, 287 lita
kijowski 296,300-303,305,306 Teodozjusz Pieczerski, św. ihumen kijowsko-pieczerski 351 Sochaniewicz Kazimierz 333 Terlecki Cyryl, bp łucko-ostrogski 346 Sołtysiak Anna 284 Tisserant Eugène, kardynał, dziekan Ko Sondei Janusz 319, 325, 326 legium Kardynalskiego 386 Sójka-Zielińska Katarzyna 324 428
Indeks Wielhorski Władysław 310 Tofìuk Jerzy 366 Tomalska Joanna 292 Winnicki Innocenty, bp przemyski 305 Trąba Mikołaj, abp gnieźnieński, prymas Winter Eduard 294 Wisner Henryk 326 Polski 324, 327 Trombetti Stefan (Stefano), rektor Kole Witkowski Wiesław 382 gium Papieskiego we Lwowie 282,372 Witold, w. ks. litewski 299 Turyk Przemysław 287, 289, 290, 294, Witte John 335 Władysław II Jagiełło, w. ks. litewski, 296,310 kr. Polski 324 Władysław III Warneńczyk, kr. Polski i Węgier 323 U Władysław IV Waza, kr. Polski 329 Włodzimierz Wielki, św., w. ks. kijowski 319 Ulanowski Bolesław 324 Wojciechowska Beata 333, 334, 336 Ulryka Eleonora, królowa Szwecji 280 Urban VIII, papież 285,286,303,366,377 Woliński Janusz 276, 278-280, 328, 329 Wołodkowicz Felicjan Filip, metropolita Uruszczak Wacław 325, 327 kijowski 296, 300, 304, 305 Woroniecki Antoni 335 Woyna-Orański Pachomiusz, bazylianin V 361-364 Fetulani Adam 324 Visconti Antonio E., nuncjusz papieski w Rzeczypospolitej 299 Volterra Edoardo 335 Z Zakrzewski Andrzej B. 326, 328 Zakrzewski Bogdan 314 Zamoyski Andrzej, kanclerz w. kor. 326,340 Żemło Marek 291 Związek Jan 329 Zygmunt I Stary, w. ks. litewski, kr. Pol W Wasilewski Tadeusz 326 Wasyl III, w. ks. moskiewski 277 Wawryk (Ваврик) Michajło 350-354, 360, 361 Welykyj Athanasius G. 298, 299, 302, 344, 358 Wenger Antoine 355, 356 Wereda Dorota 312 Westermarck Edvard 335 Wężyk Jan, abp gnieźnieński i prymas Polski 324 ski 299, 320, 325 Zygmunt III Waza, kr. Polski 304, 323, 328,329 Ż Żabokrzycki Dionizy, władyka łucki 279 Żochowski Cyprian, metropolita kijowski
350-355,360,361,369,372,375, 381 Żukowskij (Жуковський) Arkādij 307,355 429 |
| adam_txt |
Spis tresci Wstęp. 9 Uwagi do edycji tekstu łacińskiego. 15 Uwagi do przekładu polskiego.:.19 Wykaz skrótów łacińskich (w tekście oryginalnym). 21 Wykaz skrótów łacińskich (w przypisach do tekstu oryginalnego). 23 ACTA SYNODI ZAMOSCIENSIS ANNO MDCCXX STATUTY SYNODU ZAMOJSKIEGO 1720 ROKU. 29 Oratio Synodalis. 32 Mowy synodalne. 33 Taxa Cancellariae. 48 Taksa kancelarii. 49 Professiones Fidei emissae ab omnibus, qui interfuerunt Synodo .52 Wyznania wiary wszystkich uczestników Synodu. 53 Decretum Sacrae Congregationis de Propaganda Fide habitae die vigésima septima Maii
1715. 94 Dekret Świętej Kongregacji Propagandy Wiary z dnia dwudziestego siódmego maja 1715 [roku].95 Sessio Prima. 108 Sesja pierwsza.109 Sessio Secunda.124 Sesja druga.125 Sessio Tertia.128 Sesja trzecia.129 Titulus Primus. De Fide Catholica. 130 Tytuł pierwszy. O wierze katolickiej.131 5
Spis treści Titulus Secundus. De praedicatione Verbi Dei, et Catechismo instituendo. 138 Tytuł drugi. O głoszeniu słowa Bożego i nauczaniu katechizmu. 139 Titulus Tertius. De Sacramentis, eorumque administratione. 142 Tytuł trzeci. O sakramentach i ich udzielaniu. 143 §. I. De Baptismo. 146 §. I. O chrzcie . 147 §. II. De Confirmatione. 150 §. II. O bierzmowaniu.151 §. III. De Eucharistia.152 §. III. O Eucharystii. 153 §. IV. De celebratione Missarum. 156 §. IV. O sprawowaniu Mszy Świętych. 157 §. V. De Poenitentia. 162 §. V. O pokucie. 163 §. VI. De Extrema
Unctione. 166 §. VI. O ostatnim namaszczeniu. 167 §. VII. De Sacris Ordinationibus.170 §. VII. O święceniach.171 §. VIII. De Matrimonio. 180 §. VIII. O małżeństwie. 181 Titulus Quartus. De Reformatione.188 Tytuł czwarty. O reformie.189 Titulus Quintus. De Metropolitano.190 Tytuł piąty. O metropolicie. 191 Titulus Sextus. De Episcopis.192 Tytuł szósty. O biskupach. 193 Titulus Septimus. De Officialibus.204 Tytuł siódmy. O oficjałach. 205 Titulus Octavus. De
Notario, et taxa Episcopali.206 Tytuł ósmy. O notariuszu i taksie biskupiej. 207 Titulus Nonus. De Proto-Presbyteris, sive Decanis Ruralibus. 208 Tytuł dziewiąty. O archiprezbiterach, czyli dziekanach wiejskich.209 Titulus Decimus. De Parochis, et Parochiis.210 Tytuł dziesiąty. O proboszczach i parafiach. 211 Titulus Undecimus. De Monasteriis et Statu Monachorum. 216 Tytuł jedenasty. O klasztorach i stanie mniszym. 217 Titulus Duodecimus. De Monialibus.220 Tytuł dwunasty. O mniszkach. 221 Titulus Decimus Tertius. De Ecclesiis, earumque Bonis non alienandis. 224 Tytuł trzynasty. O kościołach i zakazie sprzedaży ich dóbr.225 6
Spis treści Titulus Decimus Quartus. De Simonia.226 Tytuł czternasty. O symonii.227 Titulus Decimus Quintus. De Studiis instaurandis, et Seminariis. 230 Tytuł piętnasty. O ustanowieniu szkół i seminariów. 231 Titulus Decimus Sextus. De Ieiuniis, et Festis.234 Tytuł szesnasty. O postach i świętach.235 Titulus Decimus Septimus. De Reliquiis, Miraculis, ac veneratione Sanctorum. 240 Tytuł siedemnasty. O relikwiach, cudach i czci wobec świętych. 241 Titulus Decimus Octavus. De Pensionibus pro Dominis Deputatis ad Tribunal Regni. 242 Tytuł osiemnasty. O pensjach dla panów deputowanych do Trybunału Koronnego. 243 Titulus Decimus Nonus. De Sinodalibus Constitutionibus.244 Tytuł dziewiętnasty. O Konstytucjach Synodalnych.245 Quaestiones in Visitationibus indagandae.250 Pytania, które należy zadać w czasie
wizytacji. 251 Ex Actis originalibus Synodi Provinciális Provinciáé Russiae, Ritus Graeci uniti extractum.272 Wyciąg z autentycznych akt Synodu Prowincjalnego Prowincji Ruskiej, obrządku grecko-unickiego. 273 KOMENTARZ HISTORYCZNY ks. Stanisław Nabywaniec Spojrzenie na Synod Zamojski 1720 roku po trzystu latach.275 KOMENTARZ PRAWNY Łukasz Marzec Prawny wymiar latynizacji cywilizacji europejskiej w kontekście Synodu Zamojskiego. 317 KOMENTARZ LITURGICZNY Przemysław Nowakowski CM Rola Synodu Zamojskiego w kształtowaniu się liturgii Kościoła greckokatolickiego.343 Bibliografia. 393 Summary. 407 Підсумкове слово. 411 Рэзюмэ.415
Indeks. 421 7
Bibliografia Źródła I. Wydania i przekłady Statutów Synodu Zamojskiego 1.1. Wydania łacińskie: Synodus Provinciālis Ruthenorum. Habita in Civitate Zamosciae, Congregationis de Propaganda Fide, Romae 1724. Synodus Provinciālis Ruthenorum. Habita in Civitate Zamosciae, editio altera, Typis Sacrae Con
gregationis de Propaganda Fide, Romae '1858. Synodus Provinciālis Ruthenorum. Habita in Civitate Zamosciae, editio tertia, Ex Typographia Polyglotta S. C. de Propaganda Fide, Romae 1883. 1.2. Przekład polski: Synod Prowincialny Ruski w Mieście Zamościu Roku 1720 odprawiony a w 1724 za rozkazem S. K.
de Profan: F. łacińskim językiem w Rzymie w druku wydany, potym wkrótce z zalece nia J. W. J. X. Leona Kiszki metropolity całej Rusi na Polski przez J.X. Polikarpa Filipowicza Z. S. Bazylego Wielkiego, Opata Pińskiego na Leszczu przewiedziony Roku Pańskiego 1785, Drukarnia XX. Bazylianów, Wilno
1785. 1.3. Przekłady ukraińskie: Синодъ провинціялъный рускій отбувшій ся въ месте Замостю року 1720. Решеня Синоду провинціялъного провинціи Рускои обряда грецкого соединеного, w. Додатокъ до чинностей ирешенъ Руского провинціялъного собора въ Галичине отбувшого ся во Львове вър. 1891, Зъ друкарне
Ставропигійского Института, Львовъ 1897, s. 200-276. Synodi Provinciālis Zamosceiensis Anno MDCCXX Acta, Провінційний Синод у Замості 1720 року Божого. Постанови, wyd. Нова Зоря, Івано-Франківськ 2006. II. Źródła rękopiśmienne Allgemeine Verwaltungsarchiv. Alter Cultus. Wiedeń, Erzbistum Lemberg,
rit. gr. 1780-1805, Kart. 212, Sign. 138, b. pag. 393
Bibliografia Potocka J. do E. Sieniawskiej, Lwów 26 VII 1719, Biblioteka Czartoryskich, sygn. 2708; Lwów 1 VIII 1720, Biblioteka Czartoryskich, sygn. 2708, к. 81. III. Źródła drukowane A True Copy ofthe Latin Oration ofthe excellent Lord George Ossoliński.as it was pronounced to his Majestie at White-hall by the said Embassadour, London 1621, przedruk w: Anglo-Polish Renaissance Texts, red. W. Chwalewik, Warszawa 1968, s. 247-262. Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z archiwum tak zwanego bernardyń skiego we Lwowie, t. 1, Lwów 1868. Digesta lustiniani = Digesta justyniańskie : tekst i przekład, t. I-VII, red. T. Palmirski, Kraków 2013-2017. Documenta Unìonis Berestiensis eiusque auctorum (1590-1560), wyd. A.G. Welykyj, Romae 1970. Duck A., De Usu et Authoritate Iuris Civilis Romanorum in Domintis Principům Chrìstianorum libri duo, Lipsiae 1686. Dubowicz L, Hierarchia albo o zwierzchności w cerkwi bożey, Lwów 1644. Epistolae metropolitarum Kioviensium Catholicorum (1613-1838), 1.1., wyd. A. Welykyj, Romae 1956. Magnum Bullarium Romanům. Bullarium Privilegiorum ас Diplomatům Romanorum Pontificum amplissima collectio, t. V, cz. 2, Gratz 1965 (repr. Torino 1860). Mohyla P., Lithos abo Kamień zprocy Prawdy Cerkwie Świętej Prawosławney Ruskiey. Na skrusze nie falecznociemnej Perspektywy albo raczey Paszkwilu od Kassiana Sakowicza (.) Wypusz czony przez pokornego Oyca Euzebia Pirnina, Kijów 1644, w: Архивъ Юго-Западной Россіи, издаваемый Временною Коммиссіею для Разбора Древнихъ Актовъ (dalej: АЮЗР), cz. 1, t. IX, Кіевъ 1887. Morochowski Е.,
Paregoria albo Utulenie uszczypliwego Lamentu mniemanej Cerkwie Świętej wschodniej zmyślonego Theophila Orthologa, Wilno 1612. Ohilewicz P., Ecphonemata Liturgiey Greckiey (.) tudzież Harmonia Albo Krótkie Pogodzenie Różnic w Obrzędach między Mszą Rzymską a Liturgią Grecką z objaśnieniem obrzędów, Wilno 1671. Pociey H., [wstęp do publikacji listu kijowskiego metropolity Misaiła IV (1476)1, Wilno 1605, w: АЮЗР, cz. 1, t. VII, Кіевъ 1887. Praxis indebita circa sacramentorum administrationem ac varias ecclesiae ceremonias, Lwów 1717, w: T. Śliwa, Eucharystia w uchwałach greckokatolickiego synodu metropolii kijowskiej odprawionego w Zamościu w 1720 r., w: tenże, Okruchy z historii Kościoła obrządku greckie go, Przemyśl 2017, s. 361-369. Rutski W., Sowita Wina, Wilno 1621, w: АЮЗР, cz. 1, t. VII, Кіев 1887. Sakowicz К., Epanorthosis abo Perspectiwa у objaśnienie błędów, herezey i zabobonów w Gre- koruskiey cerwi Dyzunickiey, tak w artykułach wiary, jako w administrowaniu Sakramentów у w inszych obrzędach znajdujących się, Kraków 1642. Sheptytsky A., The Publication of the New Liturgicon (Видання нового служебника) 25.05.1942, w: P. Galadza, The theology and liturgical Works ofAndrei Sheptytsky (1865-1944), „Orientalia Christiana Analecta” 272, Roma-Ottawa 2004, s. 419-430. Statuty synodalne wieluńsko-kaliskie Mikołaja Trąby z r. 1420, z mat. przysp. przez B. Ulanowskiego uzup. i wyd. J. Fijałek i A. Vetulaní, Kraków 1915. 394
Bibliografía Supplicationes Ecclesiae Uniatae Ucminae etBielarusja (1600—1769), 1 1, wyd. A. Welykyj, Romae 1960. . Volumina Legum. Prawa, konstytucje i przywileje Królestwa Polskiego i Wielkiego Xiçstwa Litew skiego i wszystkich prowincji należących na walnych sejmach koronnych, 1.1, wyd. J. Ohryzko, Z. Kaczmarczyk, Petersburg 1859. Volumina Legum. Tom VII/O popowiczach, online: https://pl.wikisource.org/wiki/Volumina_Legum._Tom_VII/0_popowiczach [dostęp: 03.09.2018]. Woyna-Orański P., Zwierciadło albo zasłona od przewielebnego ojca Pachomiusza Woyna Oroń skiego z łaski bożej i stoicy apostolskiej przeciw uszczypliwej Perspektywie, Wilno 1645. Opracowania Abraham A., Stan ustawodawstwa kościoła polskiego w chwili wybuchu reformacji, w: Pamiętnik zjazdu historyczno-literackiego imienia Mikołaja Reja, Kraków 1910. Abraham A., Zezwolenie panującego lub panów na małżeństwo poddanych i świeckie opłaty mał żeńskie, w: Księga pamiątkowa ku czci B. Orzechowicza, 1.1, Lwów 1916. Andrusiewicz A., Carowie i cesarze Rosji, Warszawa 2001. Anusik Z., W cieniu rosyjskiego imperium. Zarys dziejów wewnętrznych i polityki zagranicznej Szwe cji w latach 1718-1751, „Acta Universitatis Lodziensis, Folia Historica”, vol. 69 (2000), s. 5-36. Bakalarz M., Wpływ ustroju prawnego Kościoła łacińskiego na kształtowanie się aktualnego porząd ku prawnego katolickich Kościołów wschodnich na przykładzie urzędówprotosyncela i syncela, „Kościół i Prawo”, t. 7 (20) 2018, nr 2, s. 45-62. Bardach J., Geneza romanizacji II Statutu litewskiego, w: Dawne prawo i myśl prawnicza. Prace historyczno-prawne
poświęcone pamięci Wojciecha Marii Bartla, red. J. Malec i W. Uruszczak, Kraków 1995, s. 191-206. Bardach J., La Românite dans les codificationes lituaniennes à l’époque de la Renaissance, w: Le droit romain et le droit contemporain. Mélanges à la mémoire de Henryk Kupiszewski, War szawa 1996, s. 69-81. Bardach J., Leśnodorski B., Pietrzak M., Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa 2009. Bardach J., Stan badań nad statutami litewskimi, „Ateneum Wileńskie” 2 (1924), s. 289-349. Bardach J., Statuty litewskie a prawo rzymskie, Warszawa 1999. Bardach J„ Statuty litewskie jako wyraz kultury prawnej epoki i ich oddziaływanie na kraje sąsied nie, w: Dzieje Lubelszczyzny, t. VI: Między Wschodem a Zachodem, Warszawa 1989, s. 305-338. Bardach L, Statuty Wielkiego Księstwa Litewskiego -pomnikiprawa doby Odrodzenia, „Kwartal nik Historyczny” 81 (1974), z. 4, s. 750-780. Bardach J., Świecki charakter zwyczajowego prawa małżeńskiego ludności ruskiej Wielkiego Księ stwa Litewskiego (XV-XVII w.), w: Studia z ustroju i prawa Wielkiego Księstwa Litewskiego ХѴП-ХѴІІІ w., Warszawa 1970. Bardach J., Wpływ prawa rzymskiego na Statuty litewskie oraz ich oddziaływanie na kraje sąsied nie, „Lithuania” 8 (1997), z. 1-2, s. 12-25. Bardach J., Zwyczajowe prawo małżeńskie ludności ruskiej Wielkiego Księstwa Litewskiego (XV-XVIIw.), w: Studia z ustroju i prawa Wielkiego Księstwa Litewskiego XVII-XVIII w., Warszawa 1970. 395
Bibliografia Bazylow L., Historia Rosji, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975. Bielamowicz Z., Implikacje w polskiej sztuce cerkiewnej wynikające ze współistnienia Cerkwi i Kościo ła łacińskiego w dawnej Rzeczypospolitej, „Premislia Christiana”, t. 3 (1989-1990), s. 302-303. Bieńkowski L., Organizacja Kościoła Wschodniego w Połsce, w: Kościół w Polsce, t. 2: Wieki XVIXVIII, red. J. Kłoczowski, Kraków 1969, s. 781-1033. Bilanych J., Synodus Zamostiana an. 1720 (eius celebratio, approbatio et momentum), „Analesta OSBM”, Series II, Sectio I, Romae 1960. Błońska M., Bułhak H., Na tropach książek cyrylickich wydawanych w państwie polsko-litewskim w XV—XVIII wieku. Próba charakterystyki, w: Najstarsze druki cerkiewno-słowiańskie i ich stosunek do tradycji rękopiśmiennej, red. J. Rusek, W. Witkowski, A. Naumow, Kraków 1993, s. 179-189. Bodzioch-Kaznowska B., Cerkiew parafialna pw. Narodzenia Pańskiego w Letniej w latach 17431775, „Дрогобицький краєзнавчий збірник”, է. 6 (2002), s. 230-239. Brückner A., Początki i rozwójjęzyka polskiego, Warszawal974. Budzyński Z., Ludność pogranicza polsko-ruskiego w drugiej połowie XVIII wieku. Stan. Rozmiesz czenie. Struktura wyznaniowa i etniczna, t. 1, Przemyśl-Rzeszów 1993. Chabasińska A., Relacje między Kościołem unickim a łacińskim na przełomie XIX і XX wieku w Galicji Wschodniej, „Studia Lubuskie. Prace Instytutu Prawa i Administracji PWSZ w Sule chowie”, t. 2 (2006), s. 263-269. Chodynicki K., Kościół prawosławny a Rzeczpospolita Polska. Zarys historyczny 1370-1632, War szawa 1934. Christianity and Family Law. An Introduction.
Cambridge Studies in Law and Christianity, red. J. Wit te i G. Hauk, Cambridge 2017. Ciołka D., Latynizacja Kościoła unickiego w Rzeczypospolitej po synodzie zamojskim, Białystok 2014. Ciołka D., Synod zamojski z 1720 r. ijego postanowienia, „Almanach Diecezjalny”, t. 2 (2006), s. 9-39. Conrad H., Das Tridentische Konzil und die Entwicklung des kirchlichen und weltlichen Eherechts, w: Das Weltkonzil von Trient, 1.1, red. G. Schreiber, Freiburg 1951, s. 297-322. Ćwikła L., Ingerencja cara rosyjskiego Piotra I (1682-1725) w sprawy wyznaniowe Rzeczypospo litej, „Studia z Prawa Wyznaniowego”, t. 6 (2003), s. 71-87. Czacki T., Czy prawo rzymskie było zasadą praw litewskich ipolskich? 1 czy zpółnocnymi narodami mieliśmy wiele wspólnych praw i zwyczajów? Rozprawa czytana w Krzemieńcu na otwarciu roku szkolnego 1808 w Gimnazjum Wołyńskim przez Tadeusza Czackiego, Wilno 1809. Czacki T., O litewskich i polskich prawach o ich duchu, źródłach, związku, i o rzeczach zawartych w pierwszym Statucie dla Litwy 1529 roku wydanym, Kraków 1861. Czerska D., Sobornoje Ułożenije 1649 roku. Zagadnienia społęczno-ustrojowe, Warszawa 1970. Dąbrowski T., Różnice między unią a schizmą pod względem dogmatycznym i liturgicznym, odbitka z „Wiadomości Katolickich”, Lwów 1883, s. 8-13. Dauviller J., De Clercq C., Le mariage en droit canonique oriental, Paris 1936. Dębiński A., Ecclesia vivit lege romana. Znaczenie prawa rzymskiego dla rozwoju prawa Kościoła łacińskiego, w: Starożytne kodyfikacje prawa, red. tenże, Lublin 2000. Dębiński A., Kościół i prawo rzymskie, Lublin 2007. Dębski K., Bohaterstwo
unitów podlaskich (1875-1905), Warszawa 1993. 396
Bibliografia Dicker J., Pokuta kościelna w prawie wiejskim polskim od XVI do XVIII w., „Pamiętnik Historyczno-Prawny” 1 (1925). Długosz T„ Korektury rzymskie w statutach synodów prowincjonalnych gnieźnieńskich z r. 1607, 1628, 1634, „Polonia Sacra” 4 (1951). Długosz T., Niedoszły synod unicko-prawoslawny we Lwowie 1628 r., „Collectanea Theologica” 19 (1938), s. 479-506. Dylągowa H., Dzieje Unii Brzeskiej (1596—1918), Olsztyn 1996. Dylągowa H„ Unia brzeska i unici w Królestwie Polskim, Warszawa 1989. Dymyd M„ La figura giuridica del vescovo della Chiesa Unita di Kyiv sulla base dei suoi sinodi (1589-1891), L’viv 1999. Dzięgielewski J., O tolerancję dla zdominowanych; polityka wyznaniowa Rzeczypospolitej w latach panowania Władysława IV, Warszawa 1986. Ehrenkreutz S„ Zagadnienie wpływu prawa rzymskiego na statuty litewskie, w: Pamiętnik VI Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Wilnie 17-20 września 1935 r., t. I: Referaty, Lwów 1935, s. 192. Encyklopedia Wiedzy o Jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, red. L. Grzebień, Kraków 1996. Epistolae Feliciani Philippi Wolodkovycz metropolitae Kioviensis Catholici (1762-1778), cz. I-II, ed. A.G. Welykyj, Romae 1967-1969. Epistolae Jasonis Junosza Smogorzevskyj metropolitae Kioviensis Catholici (1780-1788), ed. A.G. Wely kyj, Romae 1965. Epistolae metropolitarum Kioviensium Catholicorum Leonis Kiška, Athanasii Szeptyckyj, Floriáni Hrebnyckyj 1714-1762, ed. A.G. Welykyj, Romae 1959. Fenczak A.S., Kościół greckokatolicki w Polsce do roku 1772jako dzieło swojej epoki (w poszu kiwaniu szerszych perspektyw badawczych), w:
Polska - Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa, t. 2, red. S. Stępień, Przemyśl 1994, s. 103. Galadza P., The theology and liturgical Works ofAndrei Sheptytsky (1865-1944), „Orientalia Chri stiana Analecta” 272 (2004). Gierszewski S., Obywatele miast Polski przedrozbiorowej. Studium źródłoznawcze, Warszawa 1973. Gil A., Chełmska diecezja unicka 1596-1810. Dzieje i organizacja. Studia i materiały z dziejów chrześcijaństwa wschodniego w Rzeczpospolitej, Lublin 2005. Gil A., Skoczylas I., Kościoły Wschodnie w państwie polsko-litewskim w procesie przemian i ada ptacji: metropolia kijowska w latach 1458—1795, Lublin-Lwów 2014. Godek S., Elementy prawa rzymskiego w III Statucie litewskim (1588), Warszawa 2004. Godek S., Wpływ prawa bizantyjskiego na opiekę w ‘'Ruskiej Prawdzie’ iw 7 Statucie litewskim, „Zeszyty Prawnicze” [UKSW] 1 (2001), s. 124-149. Gołąb K., Biskup Filip z Fermo i jego statuty legackie z 1279 r., „Roczniki Historyczne” 26 (1960), s. 255-264. Góralski W., Reforma trydencka w diecezji i prowincji kościelnej mediolańskiej w świetle pierw szych synodów kard. Karola Boromeusza, Lublin 1988. Góralski W., Statuty synodalne legata Jakuba z Leodium, „Prawo Kanoniczne” 27 (1984), nr 3-4, s. 149-170. Halecki O., Od uniiflorenckiej do unii brzeskiej, t. 1-2, przeł. Anna Niklewicz, Lublin-Rzym 1997. 397
Bibliografia Harasiewicz M., Annales Ecclesiae Ruthenae gratiam et communionem cum s Sede Romana haben- tis, ritumque Graeco-Slavicum observantis, cum singulari respectu ad dioecesas Ruthenas Leopoliensem, Premisliensem et Chelmensem, Leopoli 1862. Huzda J., Pratiche liturgiche e problematiche della Chiesa cattolica ucraina attuale in diaspora, Roma 1991. Insadowski H., Rzymskie prawo małżeńskie a chrześcijaństwo, Lublin 1935. Jan Pawel II, List Apostolski na 400-lecie Unii Brzeskiej, „L’Osservatore Romano” fwyd. pol.] 17 [180], որ 2 (1996) s. 4-8. Janocha M., Ars longa - ars eterna. O dwóch koncepcjach czasu w kulturze i sztuce europejskiej Zachodu i Wschodu, w: Ars longa. Prace dedykowane pamięci profesora Jana Białostockiego, red. M. Porzęcka, Warszawa 1999, s. 151-168. Janocha M., Niektóre aspekty ikonografii unickiej na terenie Rzeczypospolitej, w: Siadami unii brzeskiej, red. R. Dobrowolski, M. Żemło, Lublin-Supraśl 2010, s. 495-543. Janusz B., Przewodnik po Lwowie, Lwów 1922. Jugie M., Teologia Dogmatica Christianorum Orientalium, t. 3, Parisiis 1930. Kochańczyk J., Polska - Rosja. Wojna i pokój, t. 1: Od Chrobrego do Katarzyny, bmw. 2012. Kolańczyk K., Najdawniejsze polskie prawo spadkowe, Poznań 1939. Kołodziej M., Prawosławie i katolicyzm w dzienniku podróży do Wioch i na wyspę Maltę (1697—1699) P.A. Tołstoja, w: Dzieło chrystianizacji Rusi Kijowskiej ijego konsekwencje e kulturze Europy, red. R. Luźny, Lublin 1988, s. 175-185. Konarski K., Kultura polska na Rusi. Szkice z dziejów kultury polskiej, Warszawa 1918. Korgunyk A., Le fonti del diritto particolare
Ukraino nel CCEO : il Sinodo di Žarnose (1720) e il Sinodo di Leopoli (1891), Roma 2002. Kościół w Polsce, t. 2: Wieki XVI-XVIII, red. J. Kłoczowski, Kraków 1969. Kosińska U., Rosja wobec sejmujesiennego 1720 r., „Kwartalnik Historyczny”, R. 111 (2004), s. 39-67. Kostier R., Die väterliche Ehebewilligung. Eine kirchenrechtliche Untersuchung auf rechtsvergle ichender Grundlage, Stuttgart 1908. Krasny P., Sztuka cerkiewna na ziemiach polskich w XVIII wieku. Kilka uwag terminologicznych, w: Sztuka ziem wschodnich RzeczypospolitejXVI-XVIII w., red. J. Lileyko, Lublin 2000, s. 125-139. Kułak A., Ołtarz czy ikonostas?, w: Siadami unii brzeskiej, R. Dobrowolski, M. Żemło, LublinSupraśl 2010, s. 577-586. Kumor B., Alumnaty papieskie, w: Encyklopedia katolicka, t. 1, red. F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski, Lublin 1973, kol. 394-395. Kumor B., Geneza i zawarcie unii brzeskiej, w: Unia brzeska z perspektywy czterech stuleci, red. J.S. Gajek, S. Nabywaniec, Lublin 1998, s. 27-55. Kupiszewski H„ Prawo rzymskie a współczesność, wyd. 2, Kraków 2013. Kutrzeba S., Historia ustroju Polski w zarysie, t. II: Litwa, Lwów-Warszawa 1921. Kutrzeba S., Historia źródeł dawnego prawa polskiego, t. II: Litwa, Lwów-Warszawa-Kraków 1926. Lacey T.A., Marriage in Church and State, London 1949. Leisching R, Vertrag ֊ Frauenraub - Partnerschaft. Ehe gestern, heute, morgen, München 1971. Lewicki К., Sprawa unji Kościoła wschodniego z rzymskim w polityce dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 1934. 398
Bibliografia Likowski E., Dzieje Kościoła unickiego na Litwie i Rusi w XVIII i XIX wieku uważane głównie ze względu na przyczynę jego upadku, t. 1-2, Warszawa 1906. Lisowski S., O morowempowietrzu w Warszawie, „Album literackie. Pismo zbiorowe poświęcone dziejom i literaturze krajowej”, t. 2 (1849), s. 221-233. Lorens В., Bazylianie prowincji koronnej w latach 1743-1780, Rzeszów 2014. Marzec Ł., Między Rzymem, Dunajem i Murem Hadriana : prawo rzymskie i Europa w De Usu et Authoritate Iuris Civilis Romanorum in Dominiis Principům Christianorum (1653) Arthura Ducka, Krakow 2015. Marzec L., Roman law: the friend or enemy of Church? Some remarks on the attitude of Church towards the Roman law in the Middle Ages, w: Servabo Legem Tuam in Toto Corde Meo. Księga Pamiątkowa dla uczczenia 70 rocznicy urodzin ks. prof. dr hab. Józefa Krzywdy, Kraków 2013. Matus L, Obraz Cerkwi unickiej w obwodzie białostockim na początku XIX wieku, „Studia Wschodniosłowiańskie”, t. 15 (2015), s. 587-608. Melnyk M., Pilipowicz W., Kazania i komentarze sakramentalno-liturgiczne z Trebnika św. Piotra Mohyly, Olsztyn 2003. Meyendorff P., The Liturgical Reforms ofPeter Moghila: A New Look, „St. Vladimir’s Theological Quarterly” 29 (1985), s. 101-114. Michalski J., Studia nadreformą sądownictwa iprawa sądowego w XVIII w., cz. 1, Wrocław-Warszawa 1958. Moniuszko A., Projekty korektury ziemskiego prawa koronnego Jana Januszowskiego - politycz ne uwarunkowania niepowodzenia, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego”, t. XVI (2013), s. 59-71. Nabywaniec S., Diecezja przemyska greckokatolicka w latach
1772-1795, „Premislia Christiana”, t. 5 (1992-1993), s. 9-294. Nabywaniec S., Recepcja reform kościelnych cesarza Józefa II w greckokatolickiej diecezji przemy skiej, w: Polska - Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa, t. 3, red. S. Stępień, Przemyśl 1996, s. 115-125. Nabywaniec S., Relacje między obrządkami łacińskim i greckokatolickim oraz problem rutenizacji i uniatyzacji w kontekście tak zwanej “kradzieży dusz’;, w: Polska - Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa, t. 4: Studia z dziejów greckokatolickiej diecezji przemyskiej, red. S. Stępień, Prze myśl 1998, s. 221-231. Nabywaniec S., Unicka archidiecezja kijowska w okresie rządów arcybiskupa metropolity Felicjana Filipa Wołodkowicza 1762-1778, Rzeszów 1998. Naumow A., Wiara i historia. Z dziejów literatury cerkiewnosłowiańskiej na ziemiach polsko-li tewskich, Kraków 1996. Naumow A., Wileńskie służebniki z 1691 i 1692 roku, w: Słowianie Wschodni. Duchowość, mental ność, kultura, red. A. Raźny, D. Piwowarska, Kraków 1997, s. 31-36. Nowak Z., Priesthood in the Teachings for the Clergy, Kraków 2017. Nowakowski P., Losy liturgii bizantyńsko-słowiańskiej w Kościele Greckokatolickim, „Polonia Sacra” 2/46 (1998), s. 173-189. Nowakowski R, Metropolita kijowski Piotr Mohyla i jego reforma liturgiczna, w: Pokazanie Cer kwi prawdziwej. Studia nad dziejami i kulturą Kościoła prawosławnego w Rzeczypospolitej, red. P. Chomik, Białystok 2004, s. 85-102. Nowakowski R, Problematyka liturgiczna w międzywyznaniowej polemice po Unii Brzeskiej (15961720), Kraków 2004. 399
Bibliografia Nowakowski R, Rozwój liturgii w Cerkwi na Ukrainie i Białorusi, „Krakowskie Zeszyty Ukrainoznawcze” 5-6 (1997), s. 119-128. Nowakowski R, Synod Zamojski 1720 w społeczno-polityczne i życie kościelne Ukrainy, „Вісник аграрної історії. Науковий Журнал”, որ 25-26 (2018), s. 9-16. O’Malley J. W., Trydent. Co się zdarzyło podczas soboru, Kraków 2014. Osadczy W., Kościół i Cerkiew na wspólnej drodze. Concordia 1863. Z dziejów porozumienia mię dzy obrządkiem greckokatolickim a łacińskim w Galicji Wschodniej, Lublin 1999. Osadczy W., Latynizacja Kościołów wschodnich, w: Encyklopedia katolicka, t. 10, red. A. Szostek i inni, Lublin 2010, kol. 555-556. Paris Ch.B., Marriage in XVIIth Century Catholicism, Tournai 1975. Pelesz J., Geschichte der Union der ruthenischen Kirche mit Rom von den ältesten Zeiten bis auf die Gegenwart, t. 2, Würzburg-Wien 1881. Pipes R., Rosja carów, Warszawa 2012. Plaza S., Historia prawa w Polsce na tle porównawczym, cz. I, Kraków 1997. Popiołek B., Lwów w czasach Augusta II, w: Lwów. Miasto, społeczeństwo, kultura. Studia z dziejów Lwowa, t. 4, red. K. Karolczak, Kraków 2002, s. 93-105. Popowicz O., Przemyski ośrodek muzyki cerkiewnej, zarys problematyki, w: Polska - Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa, t. 5, red. S. Stępień, Przemyśl 2000, s. 355-358. Potoczna A., „Znaczenie ośrodka muzycznego w Przemyślu w rozwoju ukraińskiej muzyki w Gali cji w XIX w. na przykładzie twórczości M. Werbyckiego i I. Ławrowskiego”, mps w Bibliotece Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009. Praszko I., De Ecclesia Ruthena Catholica sede metropolitana vacante 1655-1665, Romae
1944. „Przegląd Prawosławny”, online: http://przegladprawoslawny.pl/articles.php?id_n=3300 id=8 [dostęp: 03.09.2018]. Ptaszycki S., Pierwsze wydanie trzeciego Statutu Litewskiego ijego przeróbki, w: Księga pamiątkowa ku uczczeniu czterechsetnej rocznicy wydania pierwszego Statutu Litewskiego, red. S. Ehrenkreutz, Wilno 1935, s. 159-184. Radwan M., Carat wobec Kościoła greckokatolickiego w zaborze rosyjskim 1796-1839, RomaLublin 2001. Raes A., Le liturgicon ruthene depuis l'Union de Brest, „Orientalia Christiana Periodica” (dalej: ОСР) 8 (1942), s. 95-135. Raes A., Le rituel ruthene depuis l’Union de Brest, ОСР 1 (1935), s. 361-392. Raudeliūnas V., Trečiojo Lietuvos Statuto pataisos (XVI a. pab.), w: Teisinių institutų raida Lietu voje XIV-XIX, red. P. Dičius et ai, Vilnius 1981. Reszczyński X, Sądownictwo iproces w kodyfikacji Macieja Sliwnickiego z 1523 roku, Kraków 2008. Roberts J.B., The Banns ofMarriage. An Historical Synopsis and Commentary, Washington (D.C.) 1931. Rzemieniuk F., Walkipolityczne greckokatolickiego duchowieństwa o niepodległość Ukrainy w okre sie II Rzeczypospolitej (1918-1939), Siedlce 2003. Rzońca X, Kościół unicki w okresie panowania Wazów (1596-1668), w: 400-lecie Unii Brzeskiej. Tło polityczne, społeczne, i kulturalne, red. A. Zakrzewski, X Fałowski, Częstochowa 1996, s. 40 i n. Schatz К., Sobory powszechne. Punkty zwrotne w historii Kościoła, Kraków 2001. Senyk S., The Sources of the Spirituality ofSt. Josaphat Kuncevyč, ОСР 51 (1985), s. 425-436. 400
Bibliografia Senyk S., The Ukrainian Church andLatinization, OCP 56 (1990), s. 173-174. Serczyk W„ Historia Ukrainy, wyd. 3, Wrocław-Warszawa-Kraków 2001. Serczyk W., Koliszczyzna, Kraków 1968. Silnicki T., Kościół a zasada swobodnej dyspozycji własności ziemskiej w Polsce wieków średnich. Z dziejów Kościoła w Polsce, Warszawa 1960. Silnicki T., Sobory powszechne a Polska, Warszawa 1962. Sochaniewicz K., Rozwody na Rusi Halickiej wXV-XVI w., „Pamiętniki Historyczno-Prawne” 7 (1929). Sójka-Zielińska K., Historia prawa, Warszawa 1993. Sołtysiak A., „Przemiany wnętrz cerkwi greckokatolickich po Synodzie Zamojskim w 1720 roku”, mps w Bibliotece UKSW, 2006. Sondei J., Il diritto romano quale basi dei progetti di codificazione nell'antica Polonia, w: Roman Law as Formative ofModem Legai Systems Studies in Honour of Wiesław Litewski, red. J. Sondel, J. Reszczyński, P. Ściślicki, Kraków 2003, s. 137-150. Sondei J., Nauczanie uniwersyteckie w świetle przywileju fundacyjnego Kazimierza Wielkiego, „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” 2 (2008), s. 55-70. Sondei J., Prawo rzymskie jako podstawa projektów kodyfikacyjnych w dawnej Polsce, „Zeszyty Prawnicze Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego”, 1.1 (2001), s. 47-69. Srogosz T., Koliszczyzna w ukraińskiej historiografii i aktualnych podręcznikach historii, seria: Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, „Rocznik Polsko-Ukraiński”, t. 16 (2014), s. 243-261. Stasiak M., Disciplina sacramentale della Chiesa di rito bizantino-slavo in Polonia secondo і sinodi provinciali di Žarnose (1720) e di Leopoli (1891),
Roma 1974. Stasiak M„ Wpływy łacińskie w statutach prowincjalnego synodu zamojskiego (1720), „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” t. XXII, z. 5 (1975), s. 95-106. Susza J., Cersus vitae et certamen martyrii В. Josaphat Kuncevicii archiep. polocensis et vitebscensis et mstislavensis, Ordinis Divii Basila Magni, wyd. J. Marttinov, Parisiis 1865. Śliwa T„ Boczne ołtarze w cerkwiach katolickich ruskiej diecezji przemyskiej w połowie XVIII w. przejaw latynizacji. Na przykładzie trzech dekanatów: drohobyckiego, jaśliskiego i krośnień skiego, w: tenże, Okruchy z historii Kościoła obrządku greckiego, Przemyśl 2017, s. 479-492. Śliwa T„ Eucharystia w uchwałach greckokatolickiego synodu metropolii kijowskiej odprawione go w Zamościu w 1720 r., w: tenże, Okruchy z historii Kościoła obrządku greckiego, Przemyśl 2017, s. 361-369. Śliwa T„ Eucharystia w uchwałach greckokatolickiego synodu metropolii kijowskiej odprawionego w Zamościu, w: tenże, Okruchy z historii Kościoła obrządku greckiego, Przemyśl 2017, s. 357-374. Śliwa T., Kościół greckokatolicki w latach 1696-1764, w: Historia Kościoła w Polsce, t. 1: Do roku 1764, cz. 2: Od roku 1506, red. B. Kumor, Z. Obertyński, Poznań-Warszawa 1974, s. 458-478. Śliwa T., Kościół greckokatolicki w Rzeczypospolitej (1764-1795), w: Historia Kościoła, t. 2: 17641945, cz. 1: 1764-1795, red. B. Kumor, Z. Obertyński, Poznań-Warszawa 1979, s. 105-121. Śliwa T„ Kościół unicki w Polsce w latach 1596—1696, w: Historia Kościoła w Polsce, t. 1: Do roku 1764, cz. 2: Od roku 1506, red. B. Kumor, Z. Obertyński, Poznań-Warszawa 1974, s. 259-309. Śliwa T„ Kościół
wschodni w monarchii Jagiellonów w łatach 1506-1596, w: Historia Kościoła w Polsce, t. 1: Do roku 1764, cz. 2: Od roku 1506, red. B. Kumor, Z. Obertyński, Poznań-War szawa 1974, s. 87-100. 401
Bibliografia Śliwa T., Wpływ soboru trydenckiego na uchwały synodu zamojskiego (1720), w: tenże, Okruchy z historii Kościoła obrządku greckiego, Przemyśl 2017, s. 22-23. Święcicka R, Proces Jezusa w świetle prawa rzymskiego. Studium historyczno-prawne, Warszawa 2012. Świstun R, Spory austriackich Rusinów o kwestię narodowościową, „Świat Słowiański” R. 6 (1910), t. 2, s. 25-308. Szeeda M., Działalność prawno-organizacyjna metropolity Józefa IV Welamina Rutskiego (16131637), Warszawa 1967. Szeptycka Z., Młodość i powołanie ojca Romana Andrzeja Szeptyckiego zakonu św. Bazylego Wiel kiego opowiedziane przez Matkę jego 1865-1892, oprać. B. Zakrzewski, Wrocław 1993. Taubenschlag R., Wpływy rzymsko-bizantyńskie w drugim Statucie litewskim, Lwów 1933. Tazbir J., Unia wielkich nadziei, „Gazeta Wyborcza”, 17-18 sierpnia 1996, s. 16. Tomalska J., Unickie ikony na Podlasiu w XVII-XVIII wieku, w: Siadami unii brzeskiej, red. R. Dobro wolski, M. Żemło, Lublin-Supraśl 2010, s. 559-576. Turyk P., Unici wobec prześladowań, w: Uniwersalizm i tradycja w kulturze. Wybrane zagadnienia, cz. 1, red. M. Danielak-Chomać, A. Roguska, Siedlce 2008, s. 123-140. Uruszczak W., Commune incliti Poloniae Regni privilegium constitutionum et indultuum. O tytule i mocy prawnej Statutu Łaskiego z 1506 roku, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskie go” 5 (2006), s. 115-136. Uruszczak W., Korektura praw z 1532 r. Studium historyczno-prawne, t. 1-2, Kraków 1990-1991. Uruszczak W., Próba kodyfikacji prawa polskiego w pierwszej połowie XVI wieku: Korektura praw z 1532 r., Warszawa 1979. Volterra E., La
Conception du mariage d'après les juristes romains, Padova 1940. Wasilewski T., Tolerancja religijna w Wielkim Księstwie Litewskim w XVI-XV1I w., „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” XIX (1974), s. 117-28. Wenger A., Les influences du Rituel de Paul Vsur le TrebnikdeP. Maghila, „Revue des Sciences Reli gieuses”, vol. hors série (1956): Melanges en l’honneur de Monseigneur M. Andrieu, s. 477-499. Wereda D., Biskupi unickiej metropolii kijowskiej w XVIII wieku, Siedlce-Lublin 2013. Westermarck E., Histoire du mariage, Paris 1938. Wielhorski W., Ziemie ukrainne Rzeczypospolitej. Zarys dziejów, Londyn 1959. Winter E., Byzanz und Rom im Kampf um die Ukraine, 955-1939, Leipzig 1942. Wisner H., Unia lubelska i III Statut litewski, „Zapiski Historyczne” 51 (1986), z. 1, s. 41 i n. Wojciechowska B., Małżeństwo w ustawodawstwie synodalnym Kościoła polskiego w późnym śre dniowieczu, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, t. LXVII (2015), z. 1, s. 21-29. Woliński J., Polska i Kościółprawosławny. Zarys historyczny, Lwów 1936. Woroniecki A., Przeszkoda małżeńskaprzystojnościpublicznej, Łódź 1935. Zakrzewski A., Między Unią Lubelską a Zaręczeniem Wzajemnym Obojga Narodów -przemiany pozycji Wielkiego Księstwa Litewskiego w Rzeczypospolitej, w: Integration and incorporation in the early modern central and eastern Europe, Mińsk 2010. Zakrzewski A., O kulturze prawnej Wielkiego Księstwa Litewskiego XVI-XVIII wieku - uwagi wstępne, w: Kultura i języki Wielkiego Księstwa Litewskiego, red. M.T. Lizisowa, Kraków 2005, s. 46 i n. Związek J., Sw. Jozafat Kuncewicz wpolskim kaznodziejstwie katolickim, w:
400-lecie Unii Brzeskiej. Tło polityczne, społeczne, i kulturalne, red. A. Zakrzewski, J. Fałowski, Częstochowa 1996, s. 161-195, 402
Bibliografia * * İf Александрович В.С., Ричков П.А., Собор свяатого Юра у Львові, Техніка 2008. Андрусяк М., Проект знесення нашого обряду, „Записки Чину Святого Василія Великого”, է. 3 (1930), ez. 3-4, s. 574-581. Бантыш-Каменский Н.Н., Историческое известие о возникшей в Польше унии, Вильно 1864.
Ваврик М., До історії Служебника в Українській Католицкій Церкві в 2-ій половит 17-го століття, „Analecta Ordinis S. Basilii Magni” (dalej: „Analecta OSBM”) 10 (1979), s. 98-142. Ваврик M., СлужебникмитрополітаЖоховского 1692р., „Analecta OSBM” 12 (1985), s. 311-341. Ваврик M., Церковні друкарні й
видания в Укр. Кат.Церкві 17-го cm., „Analecta OSBM” 15 (1974), s. 111-120. Бардах Ю., Литовские статуты — памятники права периода Возрождения, w: Культурные связи народов Восточной Европы в XVI в., red. Б.А. Рыбаков, Москва 1976. Великий А.Г., 3 Літопису Християнської України. Церковно-історичні
радіолекції з Ватикану, кн. З, XIV-XVcm., Рим-Львів 1969. Ґаладза П„ Літургічне питання і розвіток богослужень напередодні Берестейськой унії аж до кінця XVII століття, w: Берестейська унія та внутрішнє життя Церкви в XVII столітті,. Матеріали Четвертих Берестейських читань, red. Б. Ґудзяк, О.
Турій, Львів 1997, s. 1-29. Грушевський М., З історіїрелігійної думки на Україні, Львів 1925. Грушевський М., Історія України-Руси, t. 8, Київ 1922. Ґудзяк Б., Криза і реформа. Київська митрополія, Царогродский патріархат і генеза Бере стейськоїунії, Львів 2000. Гуцуляк Л. Д., Божественна Літургія
Йоана Золотоустого в київській митрополії після унії з Римом, Львів 2004. Додатокь до чинностей и решень
Руского Провщіального Собора въ Галичине отбувшого ся во Львове въ p. 1891, Львовъ 1897. Дорошенко Д., Православна Церква в минулому й сучасному житті українського народу, Берлін 1940. Желеховській Ю, Іоань Снігурскій его жизнь і дьятельность, Львовъ 1894. Жуковський А., Петро Могила і питання
єдності церков, Київ 1997. Завада О., „Від замойського універсалізму до львівського партикуларизму: Божественна Літурггія та почитания Пресвятої Євхаристії у львівській єпархії (1715-1746 рр.)”, 2011 (praca licencjacka, Ukraiński Katolicki Uniwersytet we Lwowie). Зноско К., Исторический очерк
церковной унии ее происхождение и характер, Москва 1993. Карташев А., Очерки по истории Русской Церкви, t. 2, Париж 1959. Киприанович Г.Я., Высокопреосыященный Иосиф Семащко митрополит литовский и виленский. Очерк его жизни и деятельности по возсоединению западнорусских униатов с пра вославною
церковию в 1839 г., Ви льна 1894. Кожаев М.М., Категория власти согласно концепции „Москва Третий Рим”, „Известия Тульского Государственного Университета. Гуманитарные Науки”, որ 2 (2009), s. 13-23. Лаппо И.И., К вопросу о первом издании Литовского статута 1588 года, „Tauta ir žodis” [Kaunas], t. V
(1928). 403
Bibliografia Лаппо И.И., Литовский статут 1588 года, է. 1: Исследование, ez. 2, Ковно 1934. Малинин В., Старец Елеазарова монастыря Филофей и его послания, Киев 1901. Марусин М., Божественна Літургія, Рим 1992. Матеріали до культурної історії Галицької Руси XVIII і XIX віку, zebr.: М. Зубрицьки, Ю.
Кміт, І. Кобилецьки, І. Левицьки, І. Франком, red. І Франко, Львів 1902. Маячанедь Л., Невінчані шлюби на Україні вXVI-XVIIcm., „Записки Українського наукового товариства в Києві” 3 (1909). Маячанедь Л., Шлюб на Русі-Украіні в XVI-XVII cm., „Зоря” [Львів] 6 (1885), որ 13-18. Мудрий С., Замойський
синод і його значення для Української Католицької Церкви, w: Провін ційний Синод у Замості 1720року Божого. Постанови, Івано-Франківськ 2006, s. 5-15. Недельский С, Униатский митрополит Лев Кишка и его значение в истории Унии, Вильно 1893. Объ исправленіи богослужебныхъ книгъ. Окружное письмо
уніатскаго митрополита АѲанасія Шептицкаго к духовенству от 1738 года, Почаевъ 1905. Онищук I., Замойський синод 1720р. Історично-юридичний аналіз, Івано-Франківськ 2014. Павлович С., Опыт истории Замойского униатского провинциального собора, Гродно 1904. Пері В. (Peri V.), Берестейська унія у
римському баченні, w: Історичний контекст, укладення Берестейськоїунії і перше поунійне покоління, Матеріали Перших Берестейських читань, red. Б. Ґудзяк, О. Турій, Львів 1995, s. 7-25. Петровский А., Учительное известие при слаянском Служебнике, „Христианское чтение”, t. 235 (1911), ez. 2.
Попелястий В., Богослов’я таїнства покаяння на основі текстів Требника митрополита Петра Могили, „Acta studiosa:
богословський науковий збірнік” 7 (2014): Літургійний випуск, s. 80-83. Пташицкий С.Л., К истории литовского права после Третьего статута, Санкт-Петербург 1893. Пташицкий С. Л., К вопросу об изданиях и комментариях Литовского Статута, Санкт-Пе тербург 1903. Ричков П.А., Луц В.Д., Почаівська Свято-
Успенська лавра, Київ 2000. Рудовичъ L, Епископы Шептицки, „Богословскій вестникъ” 2 (1901), s. 289 - 305. Рункевич С.Г., Из истории русской Церкви в царствование Петра Великого, „Христианское чтение”, որ 4 (1900), s. 551-586. Сеник С., Латинізація в Українській Католицькій Церкві, Люблин 1990.
Сеник С., Передумови Берестейськоїунії, w: ОсновніДокументи Берестейськоїунії, red. М. Янів, Львів 1996, s. 5-47. Станіславський В.В., Жабокрицький Діонісій, w: Енциклопедія історії України, t. 3: Е-Й, red. В.А. Смолій і in., Київ 2005, s. 133. Титов Ф., Матеріали для історії книжкової справи на
Україні в XVI - XVIII в.в., Київ 1924 [przedruk Н. Rothe, Wien 1982]. Федорів Ю., Історія Церкви в Україні, Львів 2007. Федорів Ю„ Замойський синод 1720р., Рим 1974. Федорів Ю., Обряди Української Церкви, Рим-Торонто 1970. Флоровский Г.В., Пути русского богословия, Париж 1937. 404
Bibliografia Хойнацкій А., Западнорусская церковная унія въ ея богослуженіи и обрядахъ, Кіевъ 1871. Хойнацкий А.Ф., Почаевская Успенская лавра. Историческое описание, Почаев 1897. Хрусцевич Г., История Замойского собора (1720 года), Вильно 1880. Чубатий М., Історія християнства на Руси-Украіні, է. 2, ez. 1, (1353 -1458), Рим-НюЙорк 1976. Шевченко І., Україна між Сходом і Заходом. Нариси з історії культури до початку XVIII століття, Львів 2001. Щурат В., В обороні Потїєвої Унії. Письмо о. Петра Камінського Ч.С.В.В. авдітора гр.-кат. Митрополії 1685р., Львів 1929. Яковенко Н., Нарис історії середньовічної та ранньомодерної України, Київ 2006. 405
Summary The Zamojski Synod of 1720 began a new and important phase in the develop ment of the Greek-Catholic Church in the Commonwealth. The following source publication includes a Latin-Polish text of the Zamojski Synod with historical, legal and liturgical commentaries. It is a result of the research project initiated by the Pontifical University of John Paul II in Krakow in cooperation with the academic institutions in Ukraine and Belarus. The object of this project is a multilateral and interdisciplinary analysis of the Zamojski Synod and its role in shaping cultural, religious and national identity of the citizens of the Polish and Lithuanian Com monwealth, who for many years were creating there a synthesis of the Latin and Byzantine civilization, and later lived their own way building and developing their own culture and statehood of the Poles, Ukrainians and Belarusians. A Latin text of synod documents has so far had three official Roman editions prepared by the Congregation for Propagation of the Faith in 1724, 1858 and 1883. There exist two translations of these documents into Ukrainian in their 19th-century (Lviv 1897) and contemporary (Ivano-Frankivsk 2006) versions. The only Polish translation published so far comes from the end of the 18th century (Vilnius 1785). A present, new Polish translation of the synod decrees from Latin was based on the most recent, third Roman edition of 1883. Its translator, Marek Grzelak (the Pon tifical University of John Paul II in Krakow), used classical spelling in the Latin text referring in some passages to the first (1724)
and second (1858) editions. On this basis he specified the names of the participants of the Synod and geographical names. In this way a homogenous and amended Latin text of the Statutes of the Synod has been created with the faithful translation into the contemporary Polish language (Marek Grzelak, Przemysław Nowakowski CM). Work on different ver sions of the Latin text enabled the translators to make interesting linguistic obser- 407
Summary vations, which can in the future inspire the researchers in their studies in the field of classical philology. Therefore, this publication will allow the readers and schol ars to extensively study the Zamojski Synod with reference to its direct sources. The comprehension of the synod statues has been facilitated by the parallel arrangement of the Latin and Polish texts, as well as expert commentaries. The Statutes of the Zamojski Synod encompass a whole range of issues from the life of the Greek-Catholic Church, which concern its doctrine, organization, administra tion, law and liturgy. The Synod enhanced considerably the integration between the Kiev metropolis and the Catholic Church initiated by the act of the Union of Brest of 1596. That is why an issue of the influence of Latin tradition on the final version of the synod statues was discussed in many publications, as a result of which an accusation has often been made that it became a tool in the intended Latinization of the Uniate Church. Hence, the authors of the commentaries attached to the new translation of the synod statues have undertaken an attempt to objectively evaluate the activities of the Synod from the perspective of a historian, lawyer and liturgisi. Therefore, they dismissed the ideologically negative interpretation of such concepts as “Latinization”, “Catholicization”, “Polonization”, and to define these phenom ena they proposed new terms. The Synod has been analyzed in the historical and cultural context of the 18th-century Commonwealth ֊ a state organism which was created by the ancestors
of the contemporary Poles, Ukrainians and Belarusians. In the historical commentary (“A Glance at the Zamojski Synod after Three Hundred Years”) Prof, dr hab. Stanisław Nabywaniec (the University of Rzeszów) presents a historical context of the Synod, mainly with reference to the Moscow Orthodox Church and religious policy of the Russian tsars. He subsequently depicts the proceedings and resolutions of the Synod. The author analyzes the reasons why the term “Latinization” often used by historiography in regard to the activities and consequences of the Zamojski Synod acquired pejorative meaning. Presenting the process of Latinization of the Unite Church, the scholar draws attention to a funda mental role which the Order of Saint Basil played, both before and after 1720. The conduct and realization of the statues of the Synod were above all the work of the Unite episcopate under the direction of the metropolitan bishop. Bishops were sup ported by the reformed diocesan offices in Zamość: central and judicial. The author emphasizes that the processes of Latinization and Occidentalization present in the Unite Church also occurred in the Orthodox Church, although to a lesser extent. Therefore, social and cultural considerations of Latinization in the 18th century have been briefly discussed. The historical commentary ends with the reflection on the Zamojski Synod, its decisions and outcomes in the context of the ensuing processes of Latinization and Occidentalization of the Greek-Catholic Church effected mainly in the period of the Joseph’s reforms in Galicia. 408
Summary The legal commentary (“The Legal Dimension of the Latinization of the European Civilization in the Context of the Zamojski Synod”) by dr hab. Łukasz Marzec (Jagiellonian University) outlines the legal background to the Polish-Lithuanian Commonwealth with reference to the political system, religious relations, private and church law in the perspective of the then “Latinization” and potential culture-based influence on the eastern regions of the state. The coexistence of mul tiple nations and religions on the vast area of land created specific challenges from the legal perspective. At the same time within the borders of the Commonwealth we could observe a sui generis civilization and historical phenomenon: two Chris tian trends: eastern and western dissociated by the schism were present right in the Polish, Lithuanian, Ukrainian and Belarusian area. Inasmuch as the East and the West were separated by faith and liturgy; having completed a geographical circle, legal systems based on ius romanum met in the Polish-Lithuanian Commonwealth, the evidence of which is the edition of the III Lithuanian Statute. The author of the commentary shows how the Zamojski Synod took advantage of this universal heritage of law. The liturgical commentary (“The Role of the Zamojski Synod in Shaping the Liturgy of the Greek-Catholic Church”) by dr hab. Przemysław Nowakowski CM (the Pontifical University of John Paul II in Krakow) presents the content of the liturgical resolution of the Zamojski Synod against the history of the development of liturgy of the Greek-Catholic Church. Having
discussed and evaluated the guar antee of the maintenance of the ritual connected to the conclusion of the Union of Brest, the author has showed changes in the eastern liturgy, which followed under the Latin influence already before the Zamojski Synod. On the basis of the analy sis of the first Unite liturgical books and polemic literature of the 17th century a list of these changes has been prepared. An in-depth discussion of all statues of the Zamojski Synod concerning liturgy leads to the conclusion that the Synod officially approved only part of the ritual changes introduced earlier and therefore it appears to be difficult to evaluate its activities as the purposeful and planned Latinization. The Synod systematized and standardized the liturgy of the Unite Church with respect to the western patterns, attempting to preserve its eastern character. The regulations of the Zamojski Synod became part of long-term liturgical tradition of the Greek-Catholic Church, emphasizing its relation to Rome, which can be con firmed by subsequent stages of development. In the 18th and 19th centuries further Latinization of liturgy took place, greatly extending the synod decisions from 1720. The liturgical reforms at the turn of the 19th century and the first half of the 20th century postulated the limitations of the western influences only to the changes introduced by the Zamojski Synod, which finally were considered as alternative in the liturgical books published since the 1940s. In conclusion, the author of the 409 i 11
Summary commentary presents a contemporary approach to the problem of the Latinization of the ritual, which is taken into consideration by the historical and cultural contexts of time and place of the above phenomenon. The legacy of the Zamojski Synod is still present in the Greek-Catholic liturgy, despite the contemporary tendencies towards the return to the sources of the Byzantine ritual. These three commentaries to the discussed edition of the synod documents aim to facilitate the understanding of their content and spirit, nonetheless they do not exhaust the topic. The authors differ in their opinions and evaluations of the Zam ojski Synod, while their texts do not attempt to be “the only right” and possible interpretations of the statutes. The works of the remaining members of the research project, i.e. scholars from Poland, Ukraine and Belarus, the works of whose will be discussed at the international conference in Krakow, can serve as their com plementation. We cherish a hope that the publication of this new translation of the Statutes of the Zamojski Synod will contribute to further studies, discussions and exchange of opinions, which as a result will enable scholars to objectively evaluate it after three hundred years. We believe that it will open a constructive dialogue between various disciplines of science and bring closer nations which once creat ed one common homeland ֊ the multi-ethnic Polish-Lithuanian Commonwealth. 410
Рэзюмэ Замойскі сабор 1720 году, якому прысвечана дадзеная кніга, вызначыў новы, важны этап у развіцці Грэка-Каталіцкай Царквы ў Рэчы Паспалітай. Гэта крыніцазнаўчая публікацыя ўтрымлівае лацінска-польскі тэкст Статутаў Замойскага Сабору разам з каментарыямі ֊ гістарычным, юрыдычным і літургічным.
Праца была падрыхтавана ў межах даследчага праекту, ініцыяванага Папскім Універсітэтам Яна Паўла II у Кракаве ў супрацоўніцтве з навукова-дыдактычнымі цэнтрамі ва Украіне і Беларусі. Прадметам даследавання праекту з’яўляецца шматбаковы, міждысцыплінарны аналіз спадчыны Замойскага сабору і яго ролі ў
фарміраванні культурнай, рэлігійнай і нацыянальнай ідэнтычнасці жыхароў Рэчы Паспалітай Абодвух Народаў, якія на працягу многіх стагоддзяў утваралі на яе тэрыторыі своеасаблівы сінтэз лацінскай і візантыйскай цывілізацый, а пасля пайшлі сваімі шляхамі, будуючы і развіваючы ўласныя культуры і
дзяржаўнасці - польскую, украінскую і беларускую. Лацінскі тэкст дакументаў сабору меў да гэтага часу тры афіцыйныя рымскія выданні, падрыхтаваныя Кангрэгацыяй Прапаганды Веры ў 1724, 1858 і 1883 гадах. Існуюць таксама два пераклады гэтых дакументах на ўкраінскую мову - у варыянце XIX ст. (Львоў,
1897) і сучасным (Івана-Франкоўск, 2006). Дагэтуль адзіны апублікаваны польскі пераклад паходзіць з канца XVIII ст. (Вільня, 1785). Дадзены новы польскі пераклад саборных пастановаў з лацін скай мовы абапіраўся на самае новае, трэцяе рымскае выданне 1883 году. Перакладчык, спадар Марэк Гжэляк
(Папскі Універсітэт Яна Паўла II у Кракаве), выкарыстаў у лацінскім тэксце класічны правапіс, звяртаючыся ў
некаторых выпадках да першага (1724) і другога (1858) выданняў. На падставе гэтых жа выданняў ён таксама вызначыў напісанне прозвішчаў удзельнікаў сабору 415
Рэзкшэ і геаграфічных назваў. Такім чынам быў створаны ўніфікаваны і выпраўлены лацінскі тэкст Статутаў Сабору з дакладным перакладам на сучасную польскую мову (Марэк Гжэляк, Пшэмыслаў Навакоўскі СМ). Праца над рознымі версіямі лацінскага тэксту дазволіла перакладчыкам зрабіць цікавыя лінгвістычныя
назіранні, якія ў будучыні могуць стаць крыніцай натхнення для доследаў у вобласці класічнай філалогіі. Таму ўвазе чытачоў і навукоўцаў прапануецца публікацыя, якая робіць магчымымі далейшыя ўсебаковыя даследаванні Замойскага Сабору, грунтуючыся непасрэдна на яго крыніцах. Паралельнае размяшчэнне
лацінскага і польскага тэкстаў пастановаў сабора, a таксама суправаджальныя спецыялізаваныя каментарыі палегчаць іх чытанне і разумение. Статуты Замойскага Сабору ахопліваюць цэлы шэраг пытанняў з жыцця Грэка-Каталіцкай Царквы, якія тычацца яе дактрыны, арганізацыі, адміністрацыі, права і літургіі.
Сабор значна ўзмацніў інтэграцыю Кіеўскай мітраполіі з Рымска-Каталіцкай Царквой, якая распачалася актам Берасцейскай уніі 1596 году. Таму ў многіх даследаваннях падымаецца пытанне аб уплывах лацінскай традыцыі на канчатковы змест пастановаў сабора і часта з’яўляюцца закіды ў тым, што ён зрабіўся
інструментам запланаванай лацінізацыі Уніяцкай Царквы. Аўтары каментарыяў да новага перакладу саборных пастановаў зрабілі спробу аб’ектыўнай ацэнкі дзейнасці сабора з пункту гледжання гісторыка, юрыста і літургіста. 3 гэтай мэтай яны перадусім адкінулі ідэалагічна негатыўную інтэрпрэтацыю такіх
паняццяў як «лацінізацыя», «каталіцызацыя», «паланізацыя» і прапанавалі новыя тэрміны для азначэння гэтых
з’яваў. Яны разглядаюць дзейнасць сабора ў гістарычна-культурным кантэксце рэалій Рэчы Паспалітай XVIII ст. ֊ дзяржаўнага арганізма, які быў створаны продкамі сучасных палякаў, украінцаў і беларусаў. У гістарычным каментарыі («Погляд на Замойскі Сабор праз трыста гадоў») доктар габілітаваны,
прафесар Станіслаў Набыванец (Жэшаўскі Універсітэт) прадстаўляе гістарычны кантэкст сабора, у асноўным у адносінах да маскоўскага праваслаўя і канфесійнай палітыкі расійскіх цароў. Далей ён паказвае ход і пастановы сабора. Аўтар каментарыя аналізує прычыны, якія прывялі да таго, што паняцце
«лацінізацыя», часта выкарыстоўваемае гістарыяграфіяй у адносінах да дзейнасці і наступстваў Замойскага Сабору, набыло пагардлівае гучанне. Апісваючы працэс лацінізацыі Уніяцкай Царквы, ён звяртае ўвагу на істотную ролю, якую адыграў у гэтым ордэн Святога Васіля, як да 1720 года, так і пасля.
Правядзенне сабора і выкананне яго пастановаў былі перадусім справай уніяцкага епіскапату пад кіраўніцтвам мітрапаліта. Епіскапам дапамагалі епархіальныя структуры, рэфармаваныя замойскімі пастановамі: і цэнтральныя, і фаральныя. Аўтар падкрэслівае, што працэ֊ сы лацінізацыі і вестэрнізацыі, якія
сталі відавочнымі ва Уніяцкай Царк- 416
Рэзюмэ ве, адначасова закранулі і Праваслаўную Царкву, хоць і ў меншай ступені і аб’ёме. Таму таксама былі сцісла апісаны сацыяльныя і культурныя ўмовы лацінізацыі ў XVIII ст. Гістарычны каментарый завяршаецца роздумам над Замойскім Саборам, яго рашэннямі і вынікамі ў кантэксце пазнейшых працэсаў
лацінізацыі і вестэрнізацыі Грэка-Каталіцкай Царквы, што адбываліся пераважна ў Галічыне ў час рэформаў Іосіфа II Габсбурга. Юрыдычны каментарый («Прававое вымярэнне лацінізацыі еўрапейскай цывілізацыі ў кантэксце Замойскага Сабора»), аўтарства доктара габілітаванага Лукаша Марца (Ягелонскі
Універсітэт), апісвае прававую аснову Рэчы Паспалітай Абодвух Народаў у вобласці палітычнай сістэмы, рэлігійных адносін, прыватнага і царкоўнага права з пункту гледжання ix тагачаснай «лацінізацыі» і патэнцыйнага культураўтваральнага ўздзеяння на ўсходніх тэрыторыях дзяржавы. Суіснаванне многіх
народаў і рэлігій на вялікім абшары спараджала канкрэтныя праблемы з юрыдычнага пункту гледжання. У той жа час у межах Рэчы Паспалітай адбываўся своеасаблівы цывілізацыйна-гістарычны феномен: падзеленыя расколам два накірункі хрысціянства - усходняе і заходняе - сутыкнуліся ўласна на польскіх,
літоўскіх і русінскіх землях. У той час як Усход і Захад былі падзелены верай і літургіяй, прававыя сістэмы, заснаваныя на рымскім праве, зрабіўшы геаграфічны круг, сустрэліся у Рэчы Паспалітай Абодвух Народаў - прыкладам чаго з’яўляецца тая ж рэдакцыя Трэцяга Статуту Вялікага Княства Літоўскага.
Аўтар каментарыя паказвае, як Замойскі Сабор выкарыстоўваў гэтую ўніверсальную прававую спадчыну. Літургічны каментарый
(«Роля Замойскага Сабора ў фарміраванні літур гії Грэка-Каталіцкай Царквы») доктара габілітаванага Пшэмыслава Навакоўскага СМ (Папскі Універсітэт Яна Паўла II у Кракаве) прадстаўляе змест літургічных пастановаў Замойскага Сабору на шырокім гістарычным фоне развіцця літургіі Грэка-Каталіцкай Царквы.
Пасля прадстаўлення і ацэнкі гарантый захавання абраду, звязаных з заключэннем Берасцейскай уніі, паказаны змены ва ўсходняй літургіі, якія адбыліся пад лацінскім уплывам яшчэ да Замойскага Сабору. На падставе аналізу першых уніяцкіх літургічных кніг і дадзеных палемічнай літаратуры XVII ст. быў
складзены пералік гэтых змен. Скрупулёзнае вывучэнне ўсіх статутаў Замойскага Сабору, якія тычацца літургіі, дазваляе сцвярджаць, што сабор афіцыйна зацвердзіў толькі частку з уведзеных раней абрадавых змен і таму цяжка ацэньваць яго дзейнасць як мэтанакіраваную і запланаваную лацінізацыю. Сабор
упарадкаваў і ўніфікаваў літургію Уніяцкай Царквы, абапіраючыся на заходнія ўзоры, адначасова намагаючыся захаваць яе ўсходні характар. Пастановы Замойскага Сабору на доўгі час зрабіліся часткай уласнай літургічнай традыцыі Грэка-Каталіцкай Царквы, падкрэсліваючы яе сувязь з Рымам. Гэта пацвярджаюць
наступныя 417
Рэзюмэ этапы яе развіцця. У XVIII і XIX ст. мела месца далейшая лацінізацыя літур гії, якая значна выходзіла за межы саборных пастаноў 1720 году. Рэформы літургіі канца XIX і першай паловы XX ст. спрабавалі абмежаваць заходнія ўплывы толькі зменамі, уведзенымі Замойскім Саборам, якія былі
канчаткова прызнаныя факультатыўнымі ў літургічных кнігах, выдаваных з 1940-х гг. Урэшце каментарый прадстаўляе сучасны падыход да праблемы лацінізадыі абраду, які ўлічвае гістарычна-культурны кантэкст часу і месца гэтай з’явы. Спадчына Замойскага Сабору ўсё яшчэ прысутнічае ў літургіі грэка-
каталікоў, нягледзячы на сучасныя тэндэнцыі вяртання да вытокаў візантыйскага абраду. Тры каментарыі да прадстаўленага выдання дакументаў сабора дазваляюць лепш зразумець іх змест і дух, хаця і не ахопліваюць усёй звязанай з імі праблематыкі. Кожны з аўтараў адрозніваецца адзін ад аднаго
прадстаўленымі поглядамі і ацэнкамі Замойскага Сабору. Аўтарскія тэксты, прэзентаваныя ў публікацыі, не прэтэндуюць на званне «адзіна слушных» і магчымых інтэрпрэтацый. Яны будуць дапоўненыя працамі астатніх удзельнікаў даследчай групы праекту - навукоўцаў з Польшчы, Украіны і Беларусі, якія будуць
прадстаўленыя на міжнароднай канферэнцыі ў Кракаве. Спадзяемся, што публікацыя новага перакладу Статутаў Замойскага Сабору паспрыяе развіццю далейшых даследаванняў, дискусій, абмену поглядамі, якія зробяць магчымай аб’ектыўную ацэнку яго дзейнасці праз трыста гадоў. Мы таксама ўпэўнены ў тым, што
яна будзе стымуляваць плённы дыялог паміж рознымі навуковымі дысцыплінамі і збліжэннс народаў, якія калісьці ўтваралі агульны дом
- шматэтнічную Рэч Паспалітую Абодвух Народаў. 418
Indeks փ փ փ А Ж Андрусяк Микола, patrz: Andrusiak Му- Желеховській Юстін 393 koła Жуковський Аркадій, patrz: Żukowskij Arkādij Б 3 Бантыш-Каменский Николай H. 276 Ваврик Михайло, patrz: Wawryk Mi- Завада О. 365, 374, 383, 388 chajło Зноско Константин 290,294 Зубрицьки M. 290 В К Великий Анатолій Г 277 Карташев Антон 207 Киприанович Григорий Я. 292, 293 Г Кміт Ю. 290 Кобилецьки I. 290 Грушевсъкий Михайло, patrz: Hruszew- Кожаев Михаил М 277 skij Mychajło Гуцуляк Лаврентій Д., patrz: Huculak Lawrentij D. Л Ґ Лаппо Иван И. 326 Левицъки I. 290 Луц Віктор Д. 292 Ґаладза Петро, patrz: Gaładza Petro Ґудзяк Борис, patrz: Gudziak Borys М Малинин Василий 277 Марусин Мирослав 384 Дорошенко Дмитро, patrz: Doroszen- Маячанецъ Левко 333 ko Dmitro Мудрий Софрон 369,370,374, ՅՈ, 378 Д 430
Indeks H Неделъский Стефан 382 0 փ Федорів Юрій, patrz: Fedoriw Jurij Флоровский Георгий В., patrz: Fłorowskij Gieorgij W Франко I 290 Франком I. 290 Онищук Ігор 367, 373, 382 X Π Павлович Сергей К. 379 Пері Bimmopio, patrz: Peri Vittorio Петрович Михайло 347 Петровский Александр 349 Попелястий Василь 349 Хойнацкий (Хойнацкій) Андрей Փ. 291, 374, 383, 384 Хрусцевич Гавриил 286, 379 Ч Чубатий Микола 277 Р Ричков Петро А. 292 Рудовичь Іван 365 Рункевич С.Г 282 Рыбаков Борис А. 326 Ш Шевченко Ігор 307 щ С Щурат Василь 359-361, 363, 364 Сеник Софія, patrz: Senyk Sofia Смолій B.A. 279 Станіславський Вячеслав В. 279 T Я Яковенко Наталія 379 Янів M. 346 Титов Федор 356 Турій Олег 344, 347 431
Błońska Maria 382 Bodzioch-Kaznowska Beata 308 Abraham Władysław 324, 332 Borecki Job, metropolita kijowski 276 Aleksander III, papież 318 Borgia Stefano, kardynał, Prefekt Kon Aleksander Jagiellończyk, w. ks. litewski, gregacji Propagandy Wiary 352,353 kr. Polski 299 Borys, św., ks. rostowski 351, 352 Aleksy I, car Rosji 276, 278 Brückner Aleksander 287 Andrusiak (Андрусяк) Mykoła 281 Budzyński Zdzisław 308 Andrusiewicz Andrzej 278, 279 Bułhak Henryk 382 Anna, ż. Włodzimierza Wielkiego 319 Antoni Pieczerski, św., mnich, założyciel Ławry Pieczerskiej 351 C Antoni z Padwy, św., 352 Anusik Zbigniew 280 Chabasińska Anna 314 August II, elektor saski, kr. Polski 281 Charkiewicz Jarosław 366 Augustyn z Canterbury, św. 319 Chodynicki Kazimierz 276 Augustyn z Hippony, św. 317 Chomiakow Aleksieу 289 Chomik Piotr 355 Chomyszyn Grzegorz, bp stanisławow В ski 385 Chrystus (Jezus) 289, 292, 317, 335, 337, Bakałarz Mariusz 291 359, 366, 372, 375 Bakowiecki Józef, bp włodzimierski 361 Chwałewnik Witold 321 Balaban Gedeon, bp lwowski i kamie- Ciołka Dariusz 284, 285, 290, 328, 366, niecko-podolski 349 370, 376, 377, 379, 382-384 Bardach Janusz 326-328, 333, 335 Clercq Carlo de 378 Bazyłow Ludwik 277 Conrad Herman 337 Benedykt XIII, papież 295, 304, 365 Cyryl, św., misjonarz bizantyjski 319 Benedykt XIV, papież 302, 384, 386 Czacki Tadeusz 326, 327 Biełamowicz Z. 292 Czerska Danuta 327 Bieńkowski Ludomir 295,297-300,306,311 Czetwertyński Gedeon Świętopełk, me Bilanych Joannes 343,368,369,375,376,377 tropolita kijowski 279 A 423
Indeks ć Feldman Józef 280 Fenczak August S. 389 Fijałek Jan 324 Ćwikła Leszek 275-279, 281 Filip z Fermo, legat papieski w Polsce 334 Filip, herezjarcha 369 Filipowicz Polikarp, archimadryta piń ski 282,365 Filoteusz z Pskowa, mnich 276, 277 Fłorowskij (Флоровский) Gieorgij W 307 D Danielak-Chomać Małgorzata 287 DauviUer Jean 378 Dąbrowski Tomasz 291 Dębiński Antoni 317, 318 Dębski Kazimierz 311 Dičius Pranas 326 Dicker Józef 332 Długosz Teofil 324 Dobrowolski Radosław 291 G Gajek Jan S. 310 Gaładza (Galadza, Таладза) Petro 344, 345,347,349-352,354,357-359,385֊ 387, 389 Giszewski Stanisław 332 Gil Andrzej 285, 315, 344, 381 Gleb, św., ks. muromski 351, 352 Godek Sławomir 327 Gołąb Kazimierz 334 Góralski Wojciech 304, 332 Górski Karol 324, 330 Gracjan, prawnik rzymski 317 Grimaldi Hieronim (Girolamo), nuncjusz papieski w Rzeczypospolitej 282, E 284, 299, 304, 309, 365, 272 Grot Jan, bp krakowski 334 Ehrenkreutz Stefan 326, 327 Gryglewicz Feliks 306 Elżbieta I Tudor, królowa Anglii 319 Grzebień Ludwik 306 Eugeniusz IV, papież 369 Grzegorz Palamas, św., abp tesalonicki, teolog i filozof 379 Grzegorz VII, papież 318 F Grzegorz XIII, papież 306, 310 Grzymułtowski Krzysztof, dyplomata, Fałowski Janusz 328 polski 278, 279, 329 Fedoriw (Федорів) Jurij 315, 366, 370- Gudziak (Тудзяк) Borys 344, 345, 347 372, 374, 375, 378, 379, 385 Dołgorukow Grzegorz, ambasador ro syjski w Warszawie 278 Doroszenko (Дорошенко) Dmitro 307 Dubowicz Jan, archimadryta dermański 348 Duck Arthur, adwokat króla Anglii 318,319 Dylągowa Hanna 311, 379 Dymid (.Dymyd) Mychajło 379 Dzięgielewski Jan 275 424
Indeks H Halecki Oskar 276, 323 Harasiewicz Michał 296, 297 Hauk Gary 335 Herburt Jan, historyk i jurysta polski 325 Heyzmann Udalryk 334 Honoriusz III, papież 318 Hozjusz Stanisław, bp chełmiński i war miński, kardynał 339 Hrebnicki Florian, metropolita kijowski 298-300, 302, 304 Hruszewskij (Грушевський) Mychajło 307 Huculak (Гуцуляк) Lawrentij D. 346, 349-351, 357, 359, 361, 384 Huzda J. 287 Józef II, ces. rzymsko-niemiecki, kr. Czech i Węgier, władca Austrii 301,312,313, 335 Józef, św. 378 Jugie Martino 369 Justynian I Wielki, ces. bizantyjski 320 К Kaczmarczyk Zdzisław 325 Kamiński Piotr, bazylianin 359-361,363, 364 Karnkowski Stanisław, abp gnieźnieński i prymas Polski 324 Karol Boromeusz, św. 284, 304 Karol XII, kr. Szwecji 280 Karolczak Kazimierz 285 Katarzyna II, cesarzowa Rosji 384 I Kazimierz Jagiellończyk, św., królewicz polski 352 Innocenty IV, papież 373 Kazimierz Jagiellończyk, w. ks. litewski, Insadowski Henryk 335 kr. Polski 299, 352 Iwan IV Groźny, car Rosji 319 Kazimierz Wielki, kr. Polski 319, 322, Izydor, metropolita kijowski 386 324, 328, Kiszka Leon (Lew), metropolita kijow ski 282-284,286,299,300,304,324, J 365, 382, 383 Jakub I (VI) Stuart, kr. Anglii i Szkocji 321 Klemens VIII, papież 296,298, 300,301, 328, 346, 347, 359, 373 Jakub, legat papieski w Polsce 333, 334 Jan II Kazimierz, kr. Polski 298,299,329 Klemens XI, papież 285 Jan III Sobieski, kr. Polski 305 Klemens XIII, papież 301, 304 Jan Paweł II, papież 329 Kłoczowski Jerzy 295, 328 Janocha Michał 291, 292 Kochanowski Jan, poeta i pisarz polski 327 Kochańczyk Jan 281 Janusz Bohdan 292
Januszowski Jan, dyplomata i pisarz pol Kocyłowski Jozafat, bp przemyski 385 Kolańczyk Kazimierz 331 ski 325 Jastrzębiec Wojciech, bp krakowski 337 Kolenda Gabriel, metropolita kijowski 299, 350-352 Jona, bp riazański 277 425
Indeks Kołodziej M. 278 Konarski Kazimierz 311 Konstantyn Wielki, ces. rzymski 331 Korgunyk Andrij 382, 385, 390 Korsak Rafał, metropolita kijowski 350 Kosińska Urszula 278 Kossow Sylwester, metropolita kijowski 276, 307, 329 Kostiuczuk Jakub 366 Kostier Rudolf 335 Krasny Piotr 289, 293 Kreuza-Rzewuski Leon, bp smoleński 349 Kulesza Jan Alojzy, jezuita 281 Kułak Aneta 292 Kumor Bolesław 279,294,306, 310, 339 Kuncewicz Jozafat, św., abp połocki 279, 293,311,329,330, 349,352,358,378 Kupiszewski Henryk 317 Kurowski Mikołaj, bp włocławski, abp gnieźnieński i prymas Polski 334 Kutrzeba Stanisław 326 Lubomirski Jerzy, hetman polny kor. 322 Ł Łaskarzowic Andrzej, bp poznański 334 Łaski Jan, kanclerz w. kor., abp gnieź nieński i prymas Polski 324, 325 Ławreszuk Marek 366 Łochowski Cyryl, metropolita kijow ski 305 Łomonosow Michał, uczony rosyjski 281 Łukaszyk Romuald 306 Luźny Ryszard 278 . M Maciejowski Bernard, bp łucki 310 Malec Jerzy 327 Mamonicz Leon, drukarz wileński 349, 351, 362 Marzec Łukasz 318 L Martinov Joannes 293 Matka Boża (Bogurodzica) 291,292,372 Lacey Thomas A. 336 Matus Irena 291, 294 Leisching Peter 336 Melnyk Marek 355, 356 Leon XIII, papież 314 Metody, św., misjonarz bizantyjski 319 Leśnodorski Bogusław 328, 335 MeyendorffPaul 356, 357 Lewicki Kazimierz 329 Michalski Jerzy 326 Likowski Edward 286, 348, 365 Mikołaj I, ces. Rosji 385 Lileyko J 289 Misait IV, metropolita kijowski 363 Lisowski Herakliusz, abp połocki, me Misijük Włodzimierz 366 tropolita kijowski 296, 384 Młodowski Andrzej, bp koadiutor wło Lisowski Stanisław 285 dzimierski 305 Lizisowa Maria
T 326 Mohyła Piotr (ps. Euzebiusz Pimin), me Lorens Beata 283 tropolita kijowski 276,290,307,308, Löwenwold Karl G. von, poseł rosyjski 349, 355-363, 373, 375-378, 381 w Berlinie 280 Moniuszko Adam 325 426
Indeks Morochowski Eliasz, sekretarz królew ski 348 Morochowski Joachim, bp włodzimier ski 361 N Nabywaniec Stanisław 287,295,296,301, 303-306, 308, 310, 313, 314 Nanker (Jan Kołda), bp krakowski i wro cławski 333,336 Naumow Aleksander 307, 353, 356, 357, 382, 389 Niklewicz Anna 323 Nikon, patriarcha moskiewski 277, 278 Nowak Alicja Z. 349 Nowakowski Przemysław 281,344,346,347, 351,355-357,363,364,384-386,388 O O’Malley John W. 387 Obertyński Zdzisław 279, 294 Ohilewicz Pachomiusz, teolog unicki 350-352, 360, 361 Ohryzko Jozafat 325 Osadczy Włodzimierz 289, 309,311,314 Ossoliński Jerzy, kanclerz w. kor. 321 Ostrogski Konstanty, hetman w. litew ski 328, 348 P Pallavicini Opizio, nuncjusz papieski w Rzeczypospolitej 350 Palmirski Tomasz 318 Paris Charles B. 336 Paweł Apostoł, św. 318 Paweł V, papież 308, 356, Pelesz Julian 285 Peri {Пері) Vittorio 347 Pietrzak Michał 328, 335 Pilichowski Samuel, bazylianin 353 Pilipowicz Włodzimierz 355, 356 Pimin Euzebiusz, patrz: Mohyła Piotr Piotr Apostoł, św. 292, 340 Piotr I Wielki, car, następnie ces. Rosji 275, 279, 281, 282, 321, 323, 330 Pipes Richard 281 Pius II, papież 277 Pius IV, papież 366 Piwowarska Danuta 353 Płaza Stanisław 326,327,330-333,335,336 Pociej Hipacy, abp połocki, metropoli ta kijowski 298, 304, 346, 348, 363 Popiołek Bożena 285 Popowicz Olga 291 Potocka (z Sieniawskich) Joanna, magnatka polska 285 Potoczna A. 291 Praszko Iwan 352 Prokopowicz Teofan, abp Nowogrodu, poeta rosyjski 307 Przyłuski Jakub, jurysta polski 325 R Radwan Marian 276, 278 Raes Alfonse 355, 357, 385, 386 Raudeliūnas Vytautas 326 Raźny Anna
353 Reszczyński Jarosław 318, 325, 326 Roberts James В. 335 Roguska Agnieszka 287 427
Indeks Srogosz Tadeusz 330 Rothe H. 356 Ruiz de Moros (Rozjusz) Pedro, legista hiszpański 326,327 Rusek Jerzy 382 Rutski JózefWelamin, metropolita kijowski 294,295,297,303,308,350,358,364 Ryłło Maksymilian, bp chełmski i prze myski 300, 301, 308 Rzemieniuk Florentyna 314 Rzońca Jan 328, 329 Stanisław, św., bp krakowski 352 Stasiak Marian 290, 366, 367, 369-373, 375-378, 380,381, 388 Stępień Stanisław 287, 291, 313, 389 Sułowski Zygmunt 306 Susza Jakub, biskup chełmski 293, 350, 361, 361, 384 Szegda Mirosław 295,296 Szeptycka Zofia 314 Szeptycki Andrzej, metropolita lwowski i halicki 385-387 S Szeptycki Atanazy, metropolita kijowski 300, 382-384 Sakowicz Kasjan, teolog 357-363, 375 Sapieha Lew, kanclerz w. litewski 329 Szeptycki Leon, bp lwowski 302, 305 Sarnicki Stanisław, historyk i pisarz pol Szostek Andrzej 311 ski 325 Schatz Klaus 288 Ś Schreiber Georg 337 Ѕепук{Сениќ) Sofia 309,346,358,387,389 Serczyk Władysław 330 Sciślicki Piotr 326 Serra Nicolao, nuncjusz papieski w Rze Śliwa Tadeusz 279, 282, 284-286, 290, 291,293,294,297-300,302-305,308, czypospolitej 300 309, 311, 325, 372-374, 388 Severos Gabriel, teolog grecki 349 Sielawa Antoni, metropolita kijowski Śliwnicki Maciej, ksiądz, współpracow nik Jana Łaskiego 325 299, 367 Sieniawska (z Lubomirskich) Elżbieta, Święcicka Paulina 317 Swistun Filip 311 magnatka polska 285 Sierakowski Wacław Hieronim, bp prze myski, abp metropolita lwowski 305 Silnicki Tadeusz 331, 337 T Skoczylas Ihor 315, 344, 381 Slipyj Josif, abp lwowski 386 Taubenschlag Rafał 327 Smogorzewski Jason Junosza, metropo Tazbir Janusz 286, 287 lita
kijowski 296,300-303,305,306 Teodozjusz Pieczerski, św. ihumen kijowsko-pieczerski 351 Sochaniewicz Kazimierz 333 Terlecki Cyryl, bp łucko-ostrogski 346 Sołtysiak Anna 284 Tisserant Eugène, kardynał, dziekan Ko Sondei Janusz 319, 325, 326 legium Kardynalskiego 386 Sójka-Zielińska Katarzyna 324 428
Indeks Wielhorski Władysław 310 Tofìuk Jerzy 366 Tomalska Joanna 292 Winnicki Innocenty, bp przemyski 305 Trąba Mikołaj, abp gnieźnieński, prymas Winter Eduard 294 Wisner Henryk 326 Polski 324, 327 Trombetti Stefan (Stefano), rektor Kole Witkowski Wiesław 382 gium Papieskiego we Lwowie 282,372 Witold, w. ks. litewski 299 Turyk Przemysław 287, 289, 290, 294, Witte John 335 Władysław II Jagiełło, w. ks. litewski, 296,310 kr. Polski 324 Władysław III Warneńczyk, kr. Polski i Węgier 323 U Władysław IV Waza, kr. Polski 329 Włodzimierz Wielki, św., w. ks. kijowski 319 Ulanowski Bolesław 324 Wojciechowska Beata 333, 334, 336 Ulryka Eleonora, królowa Szwecji 280 Urban VIII, papież 285,286,303,366,377 Woliński Janusz 276, 278-280, 328, 329 Wołodkowicz Felicjan Filip, metropolita Uruszczak Wacław 325, 327 kijowski 296, 300, 304, 305 Woroniecki Antoni 335 Woyna-Orański Pachomiusz, bazylianin V 361-364 Fetulani Adam 324 Visconti Antonio E., nuncjusz papieski w Rzeczypospolitej 299 Volterra Edoardo 335 Z Zakrzewski Andrzej B. 326, 328 Zakrzewski Bogdan 314 Zamoyski Andrzej, kanclerz w. kor. 326,340 Żemło Marek 291 Związek Jan 329 Zygmunt I Stary, w. ks. litewski, kr. Pol W Wasilewski Tadeusz 326 Wasyl III, w. ks. moskiewski 277 Wawryk (Ваврик) Michajło 350-354, 360, 361 Welykyj Athanasius G. 298, 299, 302, 344, 358 Wenger Antoine 355, 356 Wereda Dorota 312 Westermarck Edvard 335 Wężyk Jan, abp gnieźnieński i prymas Polski 324 ski 299, 320, 325 Zygmunt III Waza, kr. Polski 304, 323, 328,329 Ż Żabokrzycki Dionizy, władyka łucki 279 Żochowski Cyprian, metropolita kijowski
350-355,360,361,369,372,375, 381 Żukowskij (Жуковський) Arkādij 307,355 429 |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author2 | Nowakowski, Przemysław 1963- Nowakowski, Przemysław 1963- Grzelak, Marek |
| author2_role | edt trl trl |
| author2_variant | p n pn p n pn m g mg |
| author_GND | (DE-588)1175052701 (DE-588)1052601669 |
| author_facet | Nowakowski, Przemysław 1963- Nowakowski, Przemysław 1963- Grzelak, Marek |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV046953890 |
| classification_rvk | BO 3320 |
| ctrlnum | (OCoLC)1220893121 (DE-599)BVBBV046953890 |
| discipline | Theologie / Religionswissenschaften |
| discipline_str_mv | Theologie / Religionswissenschaften |
| edition | Wydanie I |
| era | Geschichte 1720 gnd |
| era_facet | Geschichte 1720 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV046953890</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20230919</controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">201022s2020 a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788377304181</subfield><subfield code="9">978-83-7730-418-1</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1220893121</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV046953890</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield><subfield code="a">lat</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-824</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">BO 3320</subfield><subfield code="0">(DE-625)14363:</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="130" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">Synodus provicialis Ruthenorum habita in civitate Zamosciae anno MDCCXX</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Statuty Synodu Zamojskiego 1720 roku</subfield><subfield code="b">nowe tłumaczenie z komentarzami</subfield><subfield code="c">redakcja naukowa Przemysław Nowakowski ; tłumaczenie Marek Grzelak, Przemysław Nowakowski ; komentarz historyczny Stanisław Nabywaniec, komentarz prawny Łukasz Marzec, komentarz liturgiczny Przemysław Nowakowski</subfield></datafield><datafield tag="250" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Wydanie I</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Kraków</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo Avalon</subfield><subfield code="c">2020</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">431 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen</subfield><subfield code="c">24 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Text der Statuty lateinisch und polnisch, Kommentare und Erläuterungen polnisch</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in belarussischer, englischer und ukrainischer Sprache</subfield></datafield><datafield tag="610" ind1="1" ind2="7"><subfield code="a">Ecclesia Catholica / Metropolia Kijowska Obrządku Bizantyjsko-Ukraińskiego / Synod / (1720 / Zamość) / uchwały</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="610" ind1="1" ind2="7"><subfield code="a">Ecclesia Catholica / Archidiecezja Kijowska Obrządku Bizantyjsko-Ukraińskiego / 18 w</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="611" ind1="2" ind2="7"><subfield code="a">Synode</subfield><subfield code="d">1720</subfield><subfield code="c">Zamość</subfield><subfield code="0">(DE-588)4609982-7</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1720</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Unici / Ukraina / Kijów (region) / 18 w</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Kościół katolicki / obrządek bizantyjsko-ukraiński / Ukraina / Kijów (region) / 18 w</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Griechisch-Katholische Kirche</subfield><subfield code="0">(DE-588)4288233-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4135952-5</subfield><subfield code="a">Quelle</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Synode</subfield><subfield code="d">1720</subfield><subfield code="c">Zamość</subfield><subfield code="0">(DE-588)4609982-7</subfield><subfield code="D">f</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Griechisch-Katholische Kirche</subfield><subfield code="0">(DE-588)4288233-3</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1720</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Nowakowski, Przemysław</subfield><subfield code="d">1963-</subfield><subfield code="0">(DE-588)1175052701</subfield><subfield code="4">edt</subfield><subfield code="4">trl</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Grzelak, Marek</subfield><subfield code="4">trl</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Nabywaniec, Stanisław</subfield><subfield code="d">1958-</subfield><subfield code="0">(DE-588)1052601669</subfield><subfield code="4">wat</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Marzec, Łukasz</subfield><subfield code="4">wat</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">HEBIS Datenaustausch</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000002&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000004&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000006&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000008&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000010&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000012&line_number=0007&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20211210</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09033</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09033</subfield><subfield code="g">4793</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09033</subfield><subfield code="g">477</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032362343</subfield></datafield></record></collection> |
| genre | (DE-588)4135952-5 Quelle gnd-content |
| genre_facet | Quelle |
| id | DE-604.BV046953890 |
| illustrated | Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T15:42:08Z |
| indexdate | 2024-09-24T02:04:26Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788377304181 |
| language | Polish Latin |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032362343 |
| oclc_num | 1220893121 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 DE-824 |
| owner_facet | DE-12 DE-824 |
| physical | 431 Seiten Illustrationen 24 cm |
| psigel | BSB_NED_20211210 |
| publishDate | 2020 |
| publishDateSearch | 2020 |
| publishDateSort | 2020 |
| publisher | Wydawnictwo Avalon |
| record_format | marc |
| spelling | Synodus provicialis Ruthenorum habita in civitate Zamosciae anno MDCCXX Statuty Synodu Zamojskiego 1720 roku nowe tłumaczenie z komentarzami redakcja naukowa Przemysław Nowakowski ; tłumaczenie Marek Grzelak, Przemysław Nowakowski ; komentarz historyczny Stanisław Nabywaniec, komentarz prawny Łukasz Marzec, komentarz liturgiczny Przemysław Nowakowski Wydanie I Kraków Wydawnictwo Avalon 2020 431 Seiten Illustrationen 24 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Text der Statuty lateinisch und polnisch, Kommentare und Erläuterungen polnisch Zusammenfassung in belarussischer, englischer und ukrainischer Sprache Ecclesia Catholica / Metropolia Kijowska Obrządku Bizantyjsko-Ukraińskiego / Synod / (1720 / Zamość) / uchwały jhpk Ecclesia Catholica / Archidiecezja Kijowska Obrządku Bizantyjsko-Ukraińskiego / 18 w jhpk Synode 1720 Zamość (DE-588)4609982-7 gnd rswk-swf Geschichte 1720 gnd rswk-swf Unici / Ukraina / Kijów (region) / 18 w jhpk Kościół katolicki / obrządek bizantyjsko-ukraiński / Ukraina / Kijów (region) / 18 w jhpk Griechisch-Katholische Kirche (DE-588)4288233-3 gnd rswk-swf (DE-588)4135952-5 Quelle gnd-content Synode 1720 Zamość (DE-588)4609982-7 f Griechisch-Katholische Kirche (DE-588)4288233-3 s Geschichte 1720 z DE-604 Nowakowski, Przemysław 1963- (DE-588)1175052701 edt trl Grzelak, Marek trl Nabywaniec, Stanisław 1958- (DE-588)1052601669 wat Marzec, Łukasz wat HEBIS Datenaustausch application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000002&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000004&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000006&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000008&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000010&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000012&line_number=0007&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister |
| spellingShingle | Statuty Synodu Zamojskiego 1720 roku nowe tłumaczenie z komentarzami Ecclesia Catholica / Metropolia Kijowska Obrządku Bizantyjsko-Ukraińskiego / Synod / (1720 / Zamość) / uchwały jhpk Ecclesia Catholica / Archidiecezja Kijowska Obrządku Bizantyjsko-Ukraińskiego / 18 w jhpk Synode 1720 Zamość (DE-588)4609982-7 gnd Unici / Ukraina / Kijów (region) / 18 w jhpk Kościół katolicki / obrządek bizantyjsko-ukraiński / Ukraina / Kijów (region) / 18 w jhpk Griechisch-Katholische Kirche (DE-588)4288233-3 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4609982-7 (DE-588)4288233-3 (DE-588)4135952-5 |
| title | Statuty Synodu Zamojskiego 1720 roku nowe tłumaczenie z komentarzami |
| title_alt | Synodus provicialis Ruthenorum habita in civitate Zamosciae anno MDCCXX |
| title_auth | Statuty Synodu Zamojskiego 1720 roku nowe tłumaczenie z komentarzami |
| title_exact_search | Statuty Synodu Zamojskiego 1720 roku nowe tłumaczenie z komentarzami |
| title_exact_search_txtP | Statuty Synodu Zamojskiego 1720 roku nowe tłumaczenie z komentarzami |
| title_full | Statuty Synodu Zamojskiego 1720 roku nowe tłumaczenie z komentarzami redakcja naukowa Przemysław Nowakowski ; tłumaczenie Marek Grzelak, Przemysław Nowakowski ; komentarz historyczny Stanisław Nabywaniec, komentarz prawny Łukasz Marzec, komentarz liturgiczny Przemysław Nowakowski |
| title_fullStr | Statuty Synodu Zamojskiego 1720 roku nowe tłumaczenie z komentarzami redakcja naukowa Przemysław Nowakowski ; tłumaczenie Marek Grzelak, Przemysław Nowakowski ; komentarz historyczny Stanisław Nabywaniec, komentarz prawny Łukasz Marzec, komentarz liturgiczny Przemysław Nowakowski |
| title_full_unstemmed | Statuty Synodu Zamojskiego 1720 roku nowe tłumaczenie z komentarzami redakcja naukowa Przemysław Nowakowski ; tłumaczenie Marek Grzelak, Przemysław Nowakowski ; komentarz historyczny Stanisław Nabywaniec, komentarz prawny Łukasz Marzec, komentarz liturgiczny Przemysław Nowakowski |
| title_short | Statuty Synodu Zamojskiego 1720 roku |
| title_sort | statuty synodu zamojskiego 1720 roku nowe tlumaczenie z komentarzami |
| title_sub | nowe tłumaczenie z komentarzami |
| topic | Ecclesia Catholica / Metropolia Kijowska Obrządku Bizantyjsko-Ukraińskiego / Synod / (1720 / Zamość) / uchwały jhpk Ecclesia Catholica / Archidiecezja Kijowska Obrządku Bizantyjsko-Ukraińskiego / 18 w jhpk Synode 1720 Zamość (DE-588)4609982-7 gnd Unici / Ukraina / Kijów (region) / 18 w jhpk Kościół katolicki / obrządek bizantyjsko-ukraiński / Ukraina / Kijów (region) / 18 w jhpk Griechisch-Katholische Kirche (DE-588)4288233-3 gnd |
| topic_facet | Ecclesia Catholica / Metropolia Kijowska Obrządku Bizantyjsko-Ukraińskiego / Synod / (1720 / Zamość) / uchwały Ecclesia Catholica / Archidiecezja Kijowska Obrządku Bizantyjsko-Ukraińskiego / 18 w Synode 1720 Zamość Unici / Ukraina / Kijów (region) / 18 w Kościół katolicki / obrządek bizantyjsko-ukraiński / Ukraina / Kijów (region) / 18 w Griechisch-Katholische Kirche Quelle |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000002&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000004&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000006&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000008&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000010&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032362343&sequence=000012&line_number=0007&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | UT synodusprovicialisruthenorumhabitaincivitatezamosciaeannomdccxx AT nowakowskiprzemysław statutysynoduzamojskiego1720rokunowetłumaczeniezkomentarzami AT grzelakmarek statutysynoduzamojskiego1720rokunowetłumaczeniezkomentarzami AT nabywaniecstanisław statutysynoduzamojskiego1720rokunowetłumaczeniezkomentarzami AT marzecłukasz statutysynoduzamojskiego1720rokunowetłumaczeniezkomentarzami |
Es ist kein Print-Exemplar vorhanden.
Inhaltsverzeichnis