Cesarz Probus 276-282 n.e.: = Emperor Probus 276-282 A.D.
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Katowice
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
1997
|
| Schriftenreihe: | Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
nr 1678 |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Abstract |
| Beschreibung: | 134 Seiten 12 gezählte Seiten Illustrationen |
| ISBN: | 8322607202 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 cb4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV046901270 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20220330 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 200916s1997 a||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 8322607202 |9 83-226-0720-2 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1264262904 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV046901270 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a ALT |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Kaczanowicz, Wiesław |d 1949- |e Verfasser |0 (DE-588)110990522X |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Cesarz Probus 276-282 n.e. |b = Emperor Probus 276-282 A.D. |c Wiesław Kaczanowicz |
| 246 | 1 | 1 | |a Emperor Probus 276-282 A.D. |
| 264 | 1 | |a Katowice |b Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego |c 1997 | |
| 300 | |a 134 Seiten |b 12 gezählte Seiten Illustrationen | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 490 | 1 | |a Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach |v nr 1678 | |
| 546 | |a Englische und Französische Zusammenfassung | ||
| 600 | 0 | 7 | |a Probus |c Römisches Reich, Kaiser |d 232-282 |0 (DE-588)118793446 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Münze |0 (DE-588)4040629-5 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Geschichtsschreibung |0 (DE-588)4020531-9 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 653 | 1 | |a Probus /(cesarz rzymski ; 232-282) /biografie | |
| 653 | 1 | |a Probus / (cesarz rzymski / 232-282) / historiografia | |
| 653 | 1 | |a Probus / (cesarz rzymski / 232-282) / numizmatyka | |
| 653 | 0 | |a Monety rzymskie / 3 w | |
| 655 | 7 | |0 (DE-588)4006804-3 |a Biografie |2 gnd-content | |
| 688 | 7 | |a Probus (276 - 282 n. Chr.) |0 (DE-2581)TH000003959 |2 gbd | |
| 689 | 0 | 0 | |a Probus |c Römisches Reich, Kaiser |d 232-282 |0 (DE-588)118793446 |D p |
| 689 | 0 | 1 | |a Geschichtsschreibung |0 (DE-588)4020531-9 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Münze |0 (DE-588)4040629-5 |D s |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 830 | 0 | |a Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach |v nr 1678 |w (DE-604)BV021463076 |9 1678 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032310925&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032310925&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032310925&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |n gbd | |
| 940 | 1 | |q gbd_4_2109 | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20211111 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032310925 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 900 |e 22/bsb |f 09015 |g 37 |
| 942 | 1 | 1 | |c 907.2 |e 22/bsb |f 09015 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 900 |e 22/bsb |f 09015 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 907.2 |e 22/bsb |f 09015 |g 37 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804181773518635008 |
|---|---|
| adam_text | Spis treści Wykaz skrótów bibliograficznych .............................................................................. 7 Wstęp............................................................................................................................... 9 Część pierwsza Uwagi wprowadzające Rozdział 1. Stan badań ............................................................................................. 1.1. Monografie ........................................................................................ 1.2. Drobniejsze opracowania .......... Rozdział 2. Baza źródłowa ....................................................................................... 2.1. Źródła historiograficzne ................................................................... 2.2. Źródła epigraficzne i papirologiczne .............................................. 2.3. Źródła monetarne .............................................................................. 2.4. Uwagi podsumowujące..................................................................... Rozdział 3. Założenia metodologiczne orazkonstrukcja opracowania.............. 13 14 15 18 18 23 23 25 26 Część druga Przebieg Rozdział 4. wydarzeń Wersja Scripteres Históriáé Augustae 4.1. Probus ................................................................................................. 4.2. Satumin....................................................................... :.................... 4.3. Prokulus.............................................................................................. 4.4.
Bonozus.............................................................................................. 35 40 40 41
Rozdział Rozdział Rozdział Rozdział Rozdział 5. 6. 7. 8. 9. Wersja Zosimosa ................................................................................... Punkty styczne....................................................................................... Protokół rozbieżności ........................................................................... Hiatus informacji................................................................................... Wnioski.................................................................................................... 9.1. Uwagi generalne............................................................................... 9.2. Chronologia wydarzeń..................................................................... 42 45 47 53 70 70 71 Część trzecia Motywy ideologiczne na monetach Probusa Rozdział 10. Probusowe mennictwo ......................................................................... Rozdział 11. Awersy monet Probusa........................................................................ Rozdział 12. Rewersy Probusowych emisji monetarnych .................................. 12.1. Uwagi ogólne................................................................................. 12.2. Kryterium metalu........................................................................... 12.3. Kryterium mennic ........................................................................ 12.4. Kryterium kontynuacji .................................................................. 12.5. Kryterium
innowacyjności............................................................ Zakończenie.................................................................................................................... 79 83 86 86 88 91 92 96 102 Tabele............................................................................................................................... 104 Bibliografia ..................................................................................................................... 118 Summary............................................................................................................ Résumé ............................................................................................................................. 124 126 Spis reprodukcji monet................................................................................................ 129
Bibliografia Alföldi ADie Tribunicia Potestas des Kaisers Probus. „Blatter für Münzfreunde” 1923, s. 352-353. Alföldy G.: Historia społeczna starożytnego Rzymu. Poznań 1991. A m m i a n u s Marcellinus: Rerum Gestarum Libri XXXI. Ed. W. Seyfarth, L.Jacob-Karau, L. Ullmann. Lipsiae 1978. Anonymus post Dionem: In: Fragmenta Historicorum Graecorum. Ed. C. Müller. Vol. 4. Paris 1868. Arnaldi A.: Motivi de celebrazione imperiale su monete ed epigrafi. „Rivista ItaHana di Numismatica e Scienze Affini”. 1980, voi. 82, s. 85-107. Aur. Viet. - Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych. Bankhaus H. Aufhäuser, Versteigerung 8, 9-Ю Oktober 1991, tab. 20, որ 640. Barbieri G. : Nuove iscrizioni campane. In: Akte des IV Internationalen Kongresses fur Geschichte und Lateinische Epigraphik. Vienne 1964, s. 40-50 oraz plansza 1 = AE 1964, որ 223. Barnes T. D.: Three Notes of the Vita Probi. „Classical Quarterly” 1970, Nova Series, voi. 20, s. 198-203. Bastien P.: Les travaux ď Hercule dans le monnayage de Postume. RN 1958, S. 6, vol. 1, s. 59-79. Caliu J.-Р.: La politique monétaire des empereurs romains de 238 à 311. Paris 1969. Carson R. A. G.: The Reform of Aurelian. RN 1965, S. 6, vol. 7, s. 225-235. Cassey P. J.: Carausius and Allectus. The British Usurpers. London 1994. Chastagnol A.: A propos du „ iudicium magnum ” de l empereur Probus. In: Historia Augusta Colloquium. Bonn 1966-1967. Bonn 1968, s. 67-71. Chastagnol A.: Ľ L’usurpateur gaulois Bonosus d’après L Histoire Auguste. „Bulletin de la Société Natio nale des Antiquaires de France” 1969, s. 78-99. Chastagnol A.: Recherches sur ľ
Histoire Auguste. Rapportsur les progrès de la Hi storia Augusta Forschung depuis 1963. Bonn 1970.
BIBLIOGRAFIA 119 Chaumont M. L.: Conquêtes sassanides et propagande mazdéenne (HT siècle). „Hi storia” 1973, Bd. 22, s. 664-710. Chaurand L.: Un antoninien inédit de Probus. BSFN 1965, vol. 20, s. 495. Chaurand L.: Antonimams de Probus. BSFN 1967, vol. 22, s. 122-123. Ciampoltrini G.: Iscrizioni luches։ e pisane. „Epigraphica” 1991, vol. 53, s. 255-262. Chiron-Mrozowska A.: Le Dieu Sol et le pouvoir romain. Etude ď iconographie monétaire. WN 1992, T. 36, s. 16-19. Crees J. H. E.: The Reign of the Emperor Probus. London 1911 [przedruk 1965]. Cope L. H.: The Nadir of the Imperial Antonimams in the Reign of Claudius II Gothicus, A. D. 268-270. NC 1969, S. 6, voi. 9, s. 145-161. Dack Z. Van: De zegecognomina von Keizer Probus. Zetesis. Album E. de Stijcker. Antwerpen 1973, s. 566-579. Dannhäuser E.: Untersuchungen zur Geschichte der Kaisers Probus (276-282). Diss. Jena 1909. Dessau H.: Über Zeit und Persönlichkeit der Scriptores Históriáé Augustae. „Hermes” 1889, Bd. 24, s. 337-392. Dietz K.: Senati® contra principem. Untersuchungen zur senatorischen Opposition ge gen Kaiser Maximinus Thrax. München 1980. Doyen J. -M.: Un antoninien inédit de Probus (Serdica, 277 après J. -C). SM 1986, Bd. 36, s. 66-67. Epit. - Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych. Esti ot S.: A propos du multiple ď or de Probus de la collection Duquérelle (Cataloque Journées Numismàtiques Reims № 55). BSFN 1992, vol. 47, s. 339-344. Euseb-Hieron. - Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych. Eutr. - Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych. Focjusz: Biblioteka. Tłum. O. Jurewicz. Warszawa 1986. Frere S.: Britannia. A
History of Roman Britain. London 1991 [Pimlico Edition]. Gagé J.: La montée des Sassanides. Paris 1964. Gatti C.: La politica monetaria di Aureliano. „La parola del passato” 1961, voi. 77, s. 83-106. Gobi R.: Die Münzprägung des Kaisers Aureliams (270-275). Moneta Imperii Romani (MIR). Bd. 17. Wien 1993. Gricourt J.: Deux imitations ďantoniniens de Probus. BSFN 1960, voi. 15, s. 491. Gricourt J.: Liaison par un coin de droit de deux officines de l’atelier de Lyon sous Probus. SM 1968, Bd. 18, s. 5-8. Gricourt !.. Antoninien inédit de Probus (atelier de Serdica, A. D. 276). SM 1971, Bd. 21, s. 74-76. Gricourt D.: Antonimams inédit de Probus à effigie consulaire (atelier de Lyon, 282). BSFN 1982, vol. 37, s. 149-150. Gricourt D.: Deux antoniniens inédits de ľ atelier de Lyon. BSFN 1983, vol. 38, s. 322326. Gysen P.: A propos d’un antoninien de Probus de l’atelier de Rome. CENB 1994, vol. 31, s. 33-37. Jaczynowska M.: Dzieje Imperium Romanům. Warszawa 1995. Joannes Antioch. - Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych.
120 BIBLIOGRAFIA Johne K. -P.: Kaiserbiographie und Senatsaristokratie Untersuchungen zur Datierung und sozialen Herkunft der Historia Augusta. Berlin 1976. Jones T. B. - Zob. Kramer J. F. Kaczanowicz W.: Uzurpacja Karauzjusza i Allektusa w świetle ikonografii і legend monet (wybrane zagadnienia). W: Historia i współczesność. T. 3: Problemy schyłku świata antycznego. Red. A. Kunisz. Katowice 1978, s. 52-68. Kaczanowicz W.: Uzurpacja Karauzjusza i Allektusa w Brytanii i Galii u schyłku III w.n.e. Katowice 1985. Kaczanowicz W.: Aspekty ideologiczne w mennictwie cesarza Tacyta (275-276 r.n.e.). W: Studia z dziejów starożytnego Rzymu. Red. A Kunisz. Katowice 1988, s. 97-111. Kaczanowicz W. : Aspekty ideologiczne w rzymskim mennictwie lat 235-284 n. e. Ka towice 1990. Kaczanowicz VI.: Aspekty ideologiczne w mennictwie rzymskim III w.n.e. „Sprawoz dania z Posiedzeń Komisji Naukowych PAN w Krakowie” 1990, T. 32/1, s. 68. Kaczanowicz W.: An Ideology in the Coinage ofthe Roman Empire in the 3rd C. Me thodological Assumptionstof the Surveys. „Polish Numismatic News” 1991, T. 5, s. 141-144. Kaczanowicz W.: Obieg pieniężny na terenie rzymskiej Brytanii w czasach uzurpacji Karauzjusza i Allektusa. WN 1991, T. 35, s. 113-129. Kaczanowicz W·. : Motywy religijne w rzymskim mennictwie drugiej połowy III w. n. e. (do 284 r.). „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Historia” 1992, T. 27, z. 254, s. 115-125. Kaczanowicz W.: Gordian III. Ideał władcy okresu początków kryzysu Cesarstwa Rzymskiego w świetle źródeł numizmatycznych. W: Rzym antyczny. Polityka i pieniądz. T. 1. Red. A Kunisz.
Katowice 1993, s. 68-76. Kaczanowicz W.: Classis Britannica. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” [Sectio F, Historia] 1994, T. 49, s. 199-207. Kaczanowicz W. : Mennictwo uzurpatorskie w Cesarstwie Rzymskim w III w. n. e. Zarys problematyki. „Antiquitas” 1995, T. 21, s. 137-146. Kaczanowicz W.: Regionalizm w ideologii Cesarstwa Rzymskiego lat 235-284 n.e. Świadectwo monet. W: Pamiętnik XV Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich. T. 1, cz. 1. Red. J. Staszewski. Warszawa 1996, s. 91-99. Kaczanowicz W.: Propaganda ofPhilip the Arabian’s Dynastie Idea (244-249 A. D.). Numismatic Evidence. „Notae Numismaticae (Zapiski Numizmatyczne)” 1996, T. 1, s. 82-86. Kaczanowicz W.: Uwagi w sprawie stanu badań nad biografą cesarza Probusa (276282 n.e.). W: Rzym antyczny. Polityka i pieniądz. T. 2. Red. A. Kunisz. Katowice 1997, s. 160-170. Kaczanowicz W.: Motywy religijne w rzymskim mennictwie doby kryzysu Cesarstwa w III w.n.e. „Sprawozdanie z Posiedzeń Komisji Naukowych PAN w Krakowie” [w druku]. Kaczanowicz W.: Les monnaies comme source pour les études sur les élites provin ciales pendant la crise de l’Empire Romain au IIP siècle [w druku]. Kap ossy B.: Ein seltener Büstentypus des Kaisers Probus. SM 1969, Bd. 19, 56-59.
BIBLIOGRAFIA 121 KettenhofenE.: Die römisch-persischen Kriege des 3. Jahrhunderts n. Chr. Wiesba den 1982. Kettenhofen E.: Zur Siegestitulatur des Kaisers Probus. „Živa antika” 1986, T. 36, s. 39-43. Kienast D.: Die Münzreform Aurelians. „Chiron” 1974, Bd. 4, s. 547-566. Kienast D.: Römische Kaisertabelle. Grundzüge einer römischen Kaiserchronologie. Darmstadt 1990. King C. E.: zob. Weder M. K1 u c z e k A. : Odzwierciedlenie koncepcji religijnych w mennictwie cesarza Probusa (276282). W: Rzym antyczny. Polityka i pieniądz. T. 1. Red. A. K un is z. Katowice 1993, s. 77-101. KI uczę к A.: Wybrane zagadnienia z polityki dynastycznej w Cesarstwie Rzymskim w latach 244—253. W: Rzym antyczny. Polityka i pieniądz. T. 2. Red. A K un is z. Katowice 1997, s. 138-159. Kolb F.: Untersuchungen zur Historia Augusta. Bonn 1987. Kotul a T.: Z nowszych badań nad III wiekiem Cesarstwa Rzymskiego: kryzys czy prze miany? „Meander” 1987, T. 42, s. 229-236. Kotul a T.: Brevi milites neccesarios non juturos: Pensée ironique au temps de l empereur Probus et sa réception littéraire. In: Speculum antiquitatis Graeco-Romanae. Studia Joanni Burian sexagenario oblata. Praha 1991, s. 207-217. Kotula T.: Kryzys III wieku w zachodnich prowincjach Cesarstwa Rzymskiego. Wroc ław 1992 [„Antiquitas”, T. 17]. Kotula T.: Kryzys III wieku. W: Starożytny Rzym we współczesnych badaniach. Pań stwo — społeczeństwo - gospodarka. Liber in memoriam Lodovici Piotrowicz. Red. J. Wolski, T. Kotula, A Kunisz. Kraków 1994, s. 121-148. Kotula T.: Cesarz Klaudiusz II i Bellum Gothicum lat 269-270. Wrocław 1994 [„An
tiquitas”, T. 20]. Kotula T.: Kto wygrał bitwą pod Naissus: cesarz Galien w 268 r. czy cesarz Klau diusz II w 269 r.? Poznań 1994. Kramer J. F., Jones T. B.: „Tribunicia Potestate : A. D. 275-285. „American Jour nal of Philology” 1943, vol. 64, s. 80-86. Kunisz A: Pełnowartościowy a kredytowy charakter pieniądza w państwie rzymskim (wybrane zagadnienia). W: Historia i współczesność. T. 5: Pieniądz i gospodarka pieniężna w starożytności i średniowieczu. Red. A Kunisz. Katowice 1979, s. 7-43. K u n i s z A.: Rola źródeł numizmatycznych w badaniach nad ideologią i propagandą w państwie rzymskim. W: Rzym antyczny. Polityka i pieniądz. T. 1. Red. A. Kunisz. Katowice 1993, s. 54-67. Lafauri e J.: La chronologie impériale de 249 à 285. „Bulletin de la Société Nationale des Antiquaires de France” 1965, s. 139-154. La fauri e J.: Réformes monétaires d’Aurélien et de Dioclétien. RN 1975, S. 6, vol. 17, s. 81-107. LépauIIeE.: Etude historique sur M. Aurelius Probus d’après la numismatique du règne de cet empereur. Lyon 1884.
122 BIBLIOGRAFIA Loriot X.: Les premières armées de la grande crise du HT siècle: De l avènement de Maximin le Thrace (235) à la mort de Gordien III (244). In: ANRW. Abt. II, Bd. 2. Berlin-New York 1975, s. 666-713. Mabott T. O.: A Newly Found Coin of Bonosus. „Numismatist” 1955, s. 178-179. Malałaś: The Chronicle ofJohn Malalas. Trans, and Ed. E. Jeffreys, M. Jeffreys, R. Scott, B. Croke, J. F erber, S. Frankl in, A. James, D. Kelly, A. Moffatt, A. Nixon. Melbourne 1986 [„Byzantina Australiensia”, voi. 4]. Mattingly H., Sydenham E. A., Webb P. H.: In: RIC V/2, s. 2-17. MeeklerM.: The Beginning of the Historia Augusta. „Historia” 1996, vol. 45, s. 364375. Meloni P.: Il regno di Caro, Numeriano e Carino. Cagliari 1948 [„Annali delIaFacoltà di Lettere, Filosofia e Magistero della Università di Cagliari”, voi. 15, fase. 2]. Mitchell S.: The Siege of Cremna. In: Eastern Frontier of the Roman Empire. Voi. 1. Ed. D. H. French, C. S. Lightfoot Ankara 1990, s. 311-328. Natales Caesarum: In: Fasti Philocaliani (CIL I2, s. 255, 270, 301). Nock A. D.: The Emperor’s Divine Comes. „Journal of Roman Studies” 1947, voi. 37, s. 102-116. Orosius - Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych. Paschaud F.: In: Zošime: Histoire Nouvelle. Vol. 1. Paris 1971. Paschaud F.: Noms camouflés d’historiens du 4e siècle dans l’Histoire Auguste. „Hi storia” 1996, vol. 45, s. 502-504. Peachin M.: Roman Imperial Titulature and Chronology, A. D. 235-284. Amsterdam 1990. Petráň Z.: Unikátni antoninianus císaře Pročula. „Numismatické listy” 1993, T. 48, s. 45. Pflaum H. G.: Types et busts exceptionnels sur les
monnaies de Numérien, Probus et Aurélien. BSFN 1960, vol. 15, s. 383-384. Pflaum H. G.: A propos d’une monnaie de Probus. BSFN 1966, vol. 21, s. 4. Pflaum H. G.: Un antoninianus de Probus de l atelier de Rome. BSFN 1966, vol. 21, s. 102-103. P fl a u m H. G.: Deux antonimam inédits de Probus du trésor de Fresnoy-les - Roye frap pés à l’atelier de Ticinum. BSFN 1969, vol. 24, s. 345-346. Pflaum H. G.: Une monnaie de Probus (276—282). BSFN 1969, vol. 24, s. 425—427, P fl aum H. G.: Un antoninianus de Probus de l’atelier de Lyon portant deux marques d’officine. BSFN 1972, vol. 27, s. 144-145. Picozzi V.: La monetazione imperiale romana. Roma 1966. Pink К.: Der Aufbau der römischen Münzprägung in der Kaiserzeit. VI/1: Probus. NZ 1949, Bd. 73, s. 13-74. Pink K.: Die Medaillonprägung unter Probus. NZ 1955, Bd. 76, s. 16-25. PLRE - Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych. Pol verini L.: Da Aureliam a Diocleziano. In: ANRW. Abt. II, Bd. 2. Berlin-New York 1975, s. 1023-1028. Pomeroy S. В.: The Revolt of Saturninus. SM 1969, Bd. 19, s. 54-56. Pond A.: The Inscripţionai Evidence for the Illyrian Emperors: Claudius Gothicus through Carinus, 268-284 A. D. Ann Arbor 1971.
BIBLIOGRAFIA 123 P o p o v i č J. : Carski portreti na gliptici iz narodnog Muzeja u Beogradu. „Zbornik Na rodnog Muzeja” 1988, T. 13/1, s. 83-88. Red ö F.: Numismatical Sources of the Illyrian Soldier Emperor’s Religious Policy. Bu dapest 1973 [Dissertationes Archaeologicae. S. 2, №. 2]. RémondonR.: Un nouveau document concernant Probus. „Revue de Philologie” 1954, vol. 28, s. 199-210. RIC - Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych. SalamonM.: Polityka osiedlania plemion barbarzyńskich w prowincjach rzymskich za cesarza Probusa (276-282). W: „Prace Historyczne”. T. 2. Katowice 1971, s. 95ЮЗ. Schindler W.: Römische Kaiser. Herrscherbild und Imperium. Leipzig 1985. Schwartz J.: L’empereur Probus et l Egypte. „Chronique d’Egypte” 1970, vol. 45, s. 381-386. SHA - Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych. SkowronekS.: Mennictwo aleksandryjskie w okresie Cesarstwa Rzymskiego. WrocławWarszawa-Kraków-Gdańsk—Łódź 1982. Solway P.: Roman Britain. Oxford 1981. Sydenham E. A. - Zob. H. Mattingly H. Vitucci G.: L’imperatore Probo. Roma 1952. Vo gt J.: Die Alexandrinischen Münzen. Grundlegung einer alexandrinischen Kaiserge schichte. Bd. 1-2. Stuttgart 1924. Webb P. H.1: The Reform of Aurelian. NC 1919, S. 4, vol. 19, s. 235-243. Webb P. H.2-Zob. Mattingly H. Weder M., King C. E.: The Eastern Issues ofProbus. NC 1984, vol. 144, s. 202-227. W e i ser W.: Die Münzreform des Aurelian. „Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik” 1983, Bd. 53, s. 279-295. WestermannW.L: The Papyri and the Chronology ofthe Reign ofthe Emperor Pro bus. „Aegyptus” 1920, voi. 1, s. 297-301. Williams S.: Diocletian
and the Roman Recovery. London 1985. Winter H.: Ein unedierter Antoninian des Probus. „Mitteilungen der Österreichischen Numismatischen Gesellschaft” 1984, Bd. 24, s. 40. WipszyckaE.: Wstęp. W: Zosimos: Historia Nova. Warszawa 1993. Zonaras — Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych. Zosimos - Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych.
Wiesław Kaczanowicz ĽEmpereur Probus 276-282 après J. -C. Résumé Ľ auteur du présent travai] se propose d’atteindre trois objectifs suivants: Premièrement, il faut attirer l’attention sur Probus, un empereur romain quelque peu oublié. Les ouvrages monographiques qu’on lui a consacrés sont aujourd’hui désuètes, tandis que les contributions récentes sont rares et n’éclairent le sujet que fragmeniairement. Dans les multiples manuels et synthèses d’histoire romaine, on cite le nom de ce monarque, mais le plus souvent n’accompagné que d’une brève note comme un des dizaines empereurs de ce IIIe siècle si orageux pour l’empire. Il arrive mętne qu’on ne fait que citer le nom de Probus parmi ceux des autres empereurs „illyriens”, c’est-à-dire Claude II le Gothique (Marcus Aurelius Claudius Gothicus) et Aurélien (Lucius Domitius Aurelianus) qui avec Probus lui-męme sont tous les trois originaires d’Illyrie; ils considérés en général avant tout comme des chefs militaires remarquables et des réfomateurs ambitieux de la puissan ce de l’Etat romain. Deuxièmement, l’auteur traite le sujet de cet ouvrage comme prétexte d’exprimer son opinion sur la valeur des sources qui permettent de connaître Probus et non seulement lui. Dans la majorité des cas, la séquence de sources concernant les règnes des empereurs romains á l’époque de la crise au IIIe siècle se présente comme suit: Scripteres Históriáé Augustae; d’autres textes narratifs secondaires, rares et fragmentaires témoignages épigraphiques et papyrologiques; des sources numismàtiques (parfois abondantes du point de vue typologique). La
monographie consacrée à Probus doit donc constituer une sorte d’exemplification de la problématique de sources typiques pour l’époque en question. Si l’on conçoit une méthode susceptible de les résoudre, on pourra l’utiliser comme modèle de procéder pour étudier les biographies d’autres empereurs. Troisièmement enfin, il est évident qu’une suivante monographie de cet empereur devrait apporter de nouveaux éléments à la connaissance de son époque. La minceur de sources historiographiques ne permet pas d’espérer qu’on peut vérifier de manière notable le cours d’événements de son règne. Toute tentative dans ce domaine serait donc une sur-
RÉSUMÉ 127 interprétation inutile. Ce sont, par contre, les testimonia numismàtiques qui apportent des éléments tout á fait nouveaux n’ayant pas encore été aperçus par les études probiennes. La présente étude se compose de trois parties précédées par une Introduction. A la fin, on donne la conclusion, les tableaux numismàtiques, la bibliographie et les tableaux avec des reproductions des monnaies. Dans la première partie l’auter présente l’état de recheches sur Probus, la base de sources sur cet empereur, les assises méthodologiques et la construction de l’ouvrage. Dans la deuxième partie, concernant le cours d’événements, on présente la biographie de l’empereur. Dans la troisième partie, l’auteur réfléchit sur l’importance des sources monétaires de l’époque de Probus. Vu l’abondance de monnaies frappées sous le règne de Probus, on a consacré le plus de place à analyser les préférences idéologiques du monarque. Ľauteur de la présente monographie lance depuis un certain temps et dans des publications différentes la thèse de la nécessité de créer des assises méthodologiques pour étudier l’iconographie des mon naies romaines, surtout celles qu’on battait et émettait au IIP siècle après J.-C. Si l’on part de la constatation que sur les monnaies de l’époque on observe souvent des „calques” réguliers et répétés de slogans antérieurs, on peut arriver à la constatation (pessimiste et totalement erronée) de l’inutilité de ces sources dans la reconstruction de l’image de cette époque. Afin de distinguer sur les monnaies des contenus intentionnels, individuels et spécifiques pour
chaque règne, l’auteur propose quelques critères de sélection et d’évaluation des monnaies de l’époque, donc également des émissions de Probus. Ce sont: 1 ) le critère de première (de premières) émission(s); 2) le critère de continuation; 3) le critère de rejet; 4) le critère de métal; 5) le critère d’innovation; 6) le critère d’Hôtels de la Monnaie; 7) le critère de rivalité. Grâce à un heureux concours de circonstances la plupart de ces critères peuvent être utilisés pour étudier !a typologie des monnaies de Probus.
|
| adam_txt |
Spis treści Wykaz skrótów bibliograficznych . 7 Wstęp. 9 Część pierwsza Uwagi wprowadzające Rozdział 1. Stan badań . 1.1. Monografie . 1.2. Drobniejsze opracowania . Rozdział 2. Baza źródłowa . 2.1. Źródła historiograficzne . 2.2. Źródła epigraficzne i papirologiczne . 2.3. Źródła monetarne . 2.4. Uwagi podsumowujące. Rozdział 3. Założenia metodologiczne orazkonstrukcja opracowania. 13 14 15 18 18 23 23 25 26 Część druga Przebieg Rozdział 4. wydarzeń Wersja Scripteres Históriáé Augustae 4.1. Probus . 4.2. Satumin. :. 4.3. Prokulus. 4.4.
Bonozus. 35 40 40 41
Rozdział Rozdział Rozdział Rozdział Rozdział 5. 6. 7. 8. 9. Wersja Zosimosa . Punkty styczne. Protokół rozbieżności . Hiatus informacji. Wnioski. 9.1. Uwagi generalne. 9.2. Chronologia wydarzeń. 42 45 47 53 70 70 71 Część trzecia Motywy ideologiczne na monetach Probusa Rozdział 10. Probusowe mennictwo . Rozdział 11. Awersy monet Probusa. Rozdział 12. Rewersy Probusowych emisji monetarnych . 12.1. Uwagi ogólne. 12.2. Kryterium metalu. 12.3. Kryterium mennic . 12.4. Kryterium kontynuacji . 12.5. Kryterium
innowacyjności. Zakończenie. 79 83 86 86 88 91 92 96 102 Tabele. 104 Bibliografia . 118 Summary. Résumé . 124 126 Spis reprodukcji monet. 129
Bibliografia Alföldi ADie Tribunicia Potestas des Kaisers Probus. „Blatter für Münzfreunde” 1923, s. 352-353. Alföldy G.: Historia społeczna starożytnego Rzymu. Poznań 1991. A m m i a n u s Marcellinus: Rerum Gestarum Libri XXXI. Ed. W. Seyfarth, L.Jacob-Karau, L. Ullmann. Lipsiae 1978. Anonymus post Dionem: In: Fragmenta Historicorum Graecorum. Ed. C. Müller. Vol. 4. Paris 1868. Arnaldi A.: Motivi de celebrazione imperiale su monete ed epigrafi. „Rivista ItaHana di Numismatica e Scienze Affini”. 1980, voi. 82, s. 85-107. Aur. Viet. - Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych. Bankhaus H. Aufhäuser, Versteigerung 8, 9-Ю Oktober 1991, tab. 20, որ 640. Barbieri G. : Nuove iscrizioni campane. In: Akte des IV Internationalen Kongresses fur Geschichte und Lateinische Epigraphik. Vienne 1964, s. 40-50 oraz plansza 1 = AE 1964, որ 223. Barnes T. D.: Three Notes of the Vita Probi. „Classical Quarterly” 1970, Nova Series, voi. 20, s. 198-203. Bastien P.: Les travaux ď Hercule dans le monnayage de Postume. RN 1958, S. 6, vol. 1, s. 59-79. Caliu J.-Р.: La politique monétaire des empereurs romains de 238 à 311. Paris 1969. Carson R. A. G.: The Reform of Aurelian. RN 1965, S. 6, vol. 7, s. 225-235. Cassey P. J.: Carausius and Allectus. The British Usurpers. London 1994. Chastagnol A.: A propos du „ iudicium magnum ” de l'empereur Probus. In: Historia Augusta Colloquium. Bonn 1966-1967. Bonn 1968, s. 67-71. Chastagnol A.: Ľ L’usurpateur gaulois Bonosus d’après L'Histoire Auguste. „Bulletin de la Société Natio nale des Antiquaires de France” 1969, s. 78-99. Chastagnol A.: Recherches sur ľ
Histoire Auguste. Rapportsur les progrès de la Hi storia Augusta Forschung depuis 1963. Bonn 1970.
BIBLIOGRAFIA 119 Chaumont M. L.: Conquêtes sassanides et propagande mazdéenne (HT siècle). „Hi storia” 1973, Bd. 22, s. 664-710. Chaurand L.: Un antoninien inédit de Probus. BSFN 1965, vol. 20, s. 495. Chaurand L.: Antonimams de Probus. BSFN 1967, vol. 22, s. 122-123. Ciampoltrini G.: Iscrizioni luches։ e pisane. „Epigraphica” 1991, vol. 53, s. 255-262. Chiron-Mrozowska A.: Le Dieu Sol et le pouvoir romain. Etude ď iconographie monétaire. WN 1992, T. 36, s. 16-19. Crees J. H. E.: The Reign of the Emperor Probus. London 1911 [przedruk 1965]. Cope L. H.: The Nadir of the Imperial Antonimams in the Reign of Claudius II Gothicus, A. D. 268-270. NC 1969, S. 6, voi. 9, s. 145-161. Dack Z. Van: De zegecognomina von Keizer Probus. Zetesis. Album E. de Stijcker. Antwerpen 1973, s. 566-579. Dannhäuser E.: Untersuchungen zur Geschichte der Kaisers Probus (276-282). Diss. Jena 1909. Dessau H.: Über Zeit und Persönlichkeit der Scriptores Históriáé Augustae. „Hermes” 1889, Bd. 24, s. 337-392. Dietz K.: Senati® contra principem. Untersuchungen zur senatorischen Opposition ge gen Kaiser Maximinus Thrax. München 1980. Doyen J. -M.: Un antoninien inédit de Probus (Serdica, 277 après J. -C). SM 1986, Bd. 36, s. 66-67. Epit. - Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych. Esti ot S.: A propos du multiple ď or de Probus de la collection Duquérelle (Cataloque Journées Numismàtiques Reims № 55). BSFN 1992, vol. 47, s. 339-344. Euseb-Hieron. - Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych. Eutr. - Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych. Focjusz: Biblioteka. Tłum. O. Jurewicz. Warszawa 1986. Frere S.: Britannia. A
History of Roman Britain. London 1991 [Pimlico Edition]. Gagé J.: La montée des Sassanides. Paris 1964. Gatti C.: La politica monetaria di Aureliano. „La parola del passato” 1961, voi. 77, s. 83-106. Gobi R.: Die Münzprägung des Kaisers Aureliams (270-275). Moneta Imperii Romani (MIR). Bd. 17. Wien 1993. Gricourt J.: Deux imitations ďantoniniens de Probus. BSFN 1960, voi. 15, s. 491. Gricourt J.: Liaison par un coin de droit de deux officines de l’atelier de Lyon sous Probus. SM 1968, Bd. 18, s. 5-8. Gricourt !. Antoninien inédit de Probus (atelier de Serdica, A. D. 276). SM 1971, Bd. 21, s. 74-76. Gricourt D.: Antonimams inédit de Probus à effigie consulaire (atelier de Lyon, 282). BSFN 1982, vol. 37, s. 149-150. Gricourt D.: Deux antoniniens inédits de ľ atelier de Lyon. BSFN 1983, vol. 38, s. 322326. Gysen P.: A propos d’un antoninien de Probus de l’atelier de Rome. CENB 1994, vol. 31, s. 33-37. Jaczynowska M.: Dzieje Imperium Romanům. Warszawa 1995. Joannes Antioch. - Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych.
120 BIBLIOGRAFIA Johne K. -P.: Kaiserbiographie und Senatsaristokratie Untersuchungen zur Datierung und sozialen Herkunft der Historia Augusta. Berlin 1976. Jones T. B. - Zob. Kramer J. F. Kaczanowicz W.: Uzurpacja Karauzjusza i Allektusa w świetle ikonografii і legend monet (wybrane zagadnienia). W: Historia i współczesność. T. 3: Problemy schyłku świata antycznego. Red. A. Kunisz. Katowice 1978, s. 52-68. Kaczanowicz W.: Uzurpacja Karauzjusza i Allektusa w Brytanii i Galii u schyłku III w.n.e. Katowice 1985. Kaczanowicz W.: Aspekty ideologiczne w mennictwie cesarza Tacyta (275-276 r.n.e.). W: Studia z dziejów starożytnego Rzymu. Red. A Kunisz. Katowice 1988, s. 97-111. Kaczanowicz W. : Aspekty ideologiczne w rzymskim mennictwie lat 235-284 n. e. Ka towice 1990. Kaczanowicz VI.: Aspekty ideologiczne w mennictwie rzymskim III w.n.e. „Sprawoz dania z Posiedzeń Komisji Naukowych PAN w Krakowie” 1990, T. 32/1, s. 68. Kaczanowicz W.: An Ideology in the Coinage ofthe Roman Empire in the 3rd C. Me thodological Assumptionstof the Surveys. „Polish Numismatic News” 1991, T. 5, s. 141-144. Kaczanowicz W.: Obieg pieniężny na terenie rzymskiej Brytanii w czasach uzurpacji Karauzjusza i Allektusa. WN 1991, T. 35, s. 113-129. Kaczanowicz W·. : Motywy religijne w rzymskim mennictwie drugiej połowy III w. n. e. (do 284 r.). „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Historia” 1992, T. 27, z. 254, s. 115-125. Kaczanowicz W.: Gordian III. Ideał władcy okresu początków kryzysu Cesarstwa Rzymskiego w świetle źródeł numizmatycznych. W: Rzym antyczny. Polityka i pieniądz. T. 1. Red. A Kunisz.
Katowice 1993, s. 68-76. Kaczanowicz W.: Classis Britannica. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” [Sectio F, Historia] 1994, T. 49, s. 199-207. Kaczanowicz W. : Mennictwo uzurpatorskie w Cesarstwie Rzymskim w III w. n. e. Zarys problematyki. „Antiquitas” 1995, T. 21, s. 137-146. Kaczanowicz W.: Regionalizm w ideologii Cesarstwa Rzymskiego lat 235-284 n.e. Świadectwo monet. W: Pamiętnik XV Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich. T. 1, cz. 1. Red. J. Staszewski. Warszawa 1996, s. 91-99. Kaczanowicz W.: Propaganda ofPhilip the Arabian’s Dynastie Idea (244-249 A. D.). Numismatic Evidence. „Notae Numismaticae (Zapiski Numizmatyczne)” 1996, T. 1, s. 82-86. Kaczanowicz W.: Uwagi w sprawie stanu badań nad biografą cesarza Probusa (276282 n.e.). W: Rzym antyczny. Polityka i pieniądz. T. 2. Red. A. Kunisz. Katowice 1997, s. 160-170. Kaczanowicz W.: Motywy religijne w rzymskim mennictwie doby kryzysu Cesarstwa w III w.n.e. „Sprawozdanie z Posiedzeń Komisji Naukowych PAN w Krakowie” [w druku]. Kaczanowicz W.: Les monnaies comme source pour les études sur les élites provin ciales pendant la crise de l’Empire Romain au IIP siècle [w druku]. Kap ossy B.: Ein seltener Büstentypus des Kaisers Probus. SM 1969, Bd. 19, 56-59.
BIBLIOGRAFIA 121 KettenhofenE.: Die römisch-persischen Kriege des 3. Jahrhunderts n. Chr. Wiesba den 1982. Kettenhofen E.: Zur Siegestitulatur des Kaisers Probus. „Živa antika” 1986, T. 36, s. 39-43. Kienast D.: Die Münzreform Aurelians. „Chiron” 1974, Bd. 4, s. 547-566. Kienast D.: Römische Kaisertabelle. Grundzüge einer römischen Kaiserchronologie. Darmstadt 1990. King C. E.: zob. Weder M. K1 u c z e k A. : Odzwierciedlenie koncepcji religijnych w mennictwie cesarza Probusa (276282). W: Rzym antyczny. Polityka i pieniądz. T. 1. Red. A. K un is z. Katowice 1993, s. 77-101. KI uczę к A.: Wybrane zagadnienia z polityki dynastycznej w Cesarstwie Rzymskim w latach 244—253. W: Rzym antyczny. Polityka i pieniądz. T. 2. Red. A K un is z. Katowice 1997, s. 138-159. Kolb F.: Untersuchungen zur Historia Augusta. Bonn 1987. Kotul a T.: Z nowszych badań nad III wiekiem Cesarstwa Rzymskiego: kryzys czy prze miany? „Meander” 1987, T. 42, s. 229-236. Kotul a T.: Brevi milites neccesarios non juturos: Pensée ironique au temps de l'empereur Probus et sa réception littéraire. In: Speculum antiquitatis Graeco-Romanae. Studia Joanni Burian sexagenario oblata. Praha 1991, s. 207-217. Kotula T.: Kryzys III wieku w zachodnich prowincjach Cesarstwa Rzymskiego. Wroc ław 1992 [„Antiquitas”, T. 17]. Kotula T.: Kryzys III wieku. W: Starożytny Rzym we współczesnych badaniach. Pań stwo — społeczeństwo - gospodarka. Liber in memoriam Lodovici Piotrowicz. Red. J. Wolski, T. Kotula, A Kunisz. Kraków 1994, s. 121-148. Kotula T.: Cesarz Klaudiusz II i Bellum Gothicum lat 269-270. Wrocław 1994 [„An
tiquitas”, T. 20]. Kotula T.: Kto wygrał bitwą pod Naissus: cesarz Galien w 268 r. czy cesarz Klau diusz II w 269 r.? Poznań 1994. Kramer J. F., Jones T. B.: „Tribunicia Potestate": A. D. 275-285. „American Jour nal of Philology” 1943, vol. 64, s. 80-86. Kunisz A: Pełnowartościowy a kredytowy charakter pieniądza w państwie rzymskim (wybrane zagadnienia). W: Historia i współczesność. T. 5: Pieniądz i gospodarka pieniężna w starożytności i średniowieczu. Red. A Kunisz. Katowice 1979, s. 7-43. K u n i s z A.: Rola źródeł numizmatycznych w badaniach nad ideologią i propagandą w państwie rzymskim. W: Rzym antyczny. Polityka i pieniądz. T. 1. Red. A. Kunisz. Katowice 1993, s. 54-67. Lafauri e J.: La chronologie impériale de 249 à 285. „Bulletin de la Société Nationale des Antiquaires de France” 1965, s. 139-154. La fauri e J.: Réformes monétaires d’Aurélien et de Dioclétien. RN 1975, S. 6, vol. 17, s. 81-107. LépauIIeE.: Etude historique sur M. Aurelius Probus d’après la numismatique du règne de cet empereur. Lyon 1884.
122 BIBLIOGRAFIA Loriot X.: Les premières armées de la grande crise du HT siècle: De l'avènement de Maximin le Thrace (235) à la mort de Gordien III (244). In: ANRW. Abt. II, Bd. 2. Berlin-New York 1975, s. 666-713. Mabott T. O.: A Newly Found Coin of Bonosus. „Numismatist” 1955, s. 178-179. Malałaś: The Chronicle ofJohn Malalas. Trans, and Ed. E. Jeffreys, M. Jeffreys, R. Scott, B. Croke, J. F erber, S. Frankl in, A. James, D. Kelly, A. Moffatt, A. Nixon. Melbourne 1986 [„Byzantina Australiensia”, voi. 4]. Mattingly H., Sydenham E. A., Webb P. H.: In: RIC V/2, s. 2-17. MeeklerM.: The Beginning of the Historia Augusta. „Historia” 1996, vol. 45, s. 364375. Meloni P.: Il regno di Caro, Numeriano e Carino. Cagliari 1948 [„Annali delIaFacoltà di Lettere, Filosofia e Magistero della Università di Cagliari”, voi. 15, fase. 2]. Mitchell S.: The Siege of Cremna. In: Eastern Frontier of the Roman Empire. Voi. 1. Ed. D. H. French, C. S. Lightfoot Ankara 1990, s. 311-328. Natales Caesarum: In: Fasti Philocaliani (CIL I2, s. 255, 270, 301). Nock A. D.: The Emperor’s Divine Comes. „Journal of Roman Studies” 1947, voi. 37, s. 102-116. Orosius - Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych. Paschaud F.: In: Zošime: Histoire Nouvelle. Vol. 1. Paris 1971. Paschaud F.: Noms camouflés d’historiens du 4e siècle dans l’Histoire Auguste. „Hi storia” 1996, vol. 45, s. 502-504. Peachin M.: Roman Imperial Titulature and Chronology, A. D. 235-284. Amsterdam 1990. Petráň Z.: Unikátni antoninianus císaře Pročula. „Numismatické listy” 1993, T. 48, s. 45. Pflaum H. G.: Types et busts exceptionnels sur les
monnaies de Numérien, Probus et Aurélien. BSFN 1960, vol. 15, s. 383-384. Pflaum H. G.: A propos d’une monnaie de Probus. BSFN 1966, vol. 21, s. 4. Pflaum H. G.: Un antoninianus de Probus de l'atelier de Rome. BSFN 1966, vol. 21, s. 102-103. P fl a u m H. G.: Deux antonimam inédits de Probus du trésor de Fresnoy-les - Roye frap pés à l’atelier de Ticinum. BSFN 1969, vol. 24, s. 345-346. Pflaum H. G.: Une monnaie de Probus (276—282). BSFN 1969, vol. 24, s. 425—427, P fl aum H. G.: Un antoninianus de Probus de l’atelier de Lyon portant deux marques d’officine. BSFN 1972, vol. 27, s. 144-145. Picozzi V.: La monetazione imperiale romana. Roma 1966. Pink К.: Der Aufbau der römischen Münzprägung in der Kaiserzeit. VI/1: Probus. NZ 1949, Bd. 73, s. 13-74. Pink K.: Die Medaillonprägung unter Probus. NZ 1955, Bd. 76, s. 16-25. PLRE - Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych. Pol verini L.: Da Aureliam a Diocleziano. In: ANRW. Abt. II, Bd. 2. Berlin-New York 1975, s. 1023-1028. Pomeroy S. В.: The Revolt of Saturninus. SM 1969, Bd. 19, s. 54-56. Pond A.: The Inscripţionai Evidence for the Illyrian Emperors: Claudius Gothicus through Carinus, 268-284 A. D. Ann Arbor 1971.
BIBLIOGRAFIA 123 P o p o v i č J. : Carski portreti na gliptici iz narodnog Muzeja u Beogradu. „Zbornik Na rodnog Muzeja” 1988, T. 13/1, s. 83-88. Red ö F.: Numismatical Sources of the Illyrian Soldier Emperor’s Religious Policy. Bu dapest 1973 [Dissertationes Archaeologicae. S. 2, №. 2]. RémondonR.: Un nouveau document concernant Probus. „Revue de Philologie” 1954, vol. 28, s. 199-210. RIC - Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych. SalamonM.: Polityka osiedlania plemion barbarzyńskich w prowincjach rzymskich za cesarza Probusa (276-282). W: „Prace Historyczne”. T. 2. Katowice 1971, s. 95ЮЗ. Schindler W.: Römische Kaiser. Herrscherbild und Imperium. Leipzig 1985. Schwartz J.: L’empereur Probus et l'Egypte. „Chronique d’Egypte” 1970, vol. 45, s. 381-386. SHA - Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych. SkowronekS.: Mennictwo aleksandryjskie w okresie Cesarstwa Rzymskiego. WrocławWarszawa-Kraków-Gdańsk—Łódź 1982. Solway P.: Roman Britain. Oxford 1981. Sydenham E. A. - Zob. H. Mattingly H. Vitucci G.: L’imperatore Probo. Roma 1952. Vo gt J.: Die Alexandrinischen Münzen. Grundlegung einer alexandrinischen Kaiserge schichte. Bd. 1-2. Stuttgart 1924. Webb P. H.1: The Reform of Aurelian. NC 1919, S. 4, vol. 19, s. 235-243. Webb P. H.2-Zob. Mattingly H. Weder M., King C. E.: The Eastern Issues ofProbus. NC 1984, vol. 144, s. 202-227. W e i ser W.: Die Münzreform des Aurelian. „Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik” 1983, Bd. 53, s. 279-295. WestermannW.L: The Papyri and the Chronology ofthe Reign ofthe Emperor Pro bus. „Aegyptus” 1920, voi. 1, s. 297-301. Williams S.: Diocletian
and the Roman Recovery. London 1985. Winter H.: Ein unedierter Antoninian des Probus. „Mitteilungen der Österreichischen Numismatischen Gesellschaft” 1984, Bd. 24, s. 40. WipszyckaE.: Wstęp. W: Zosimos: Historia Nova. Warszawa 1993. Zonaras — Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych. Zosimos - Zob. Wykaz skrótów bibliograficznych.
Wiesław Kaczanowicz ĽEmpereur Probus 276-282 après J. -C. Résumé Ľ auteur du présent travai] se propose d’atteindre trois objectifs suivants: Premièrement, il faut attirer l’attention sur Probus, un empereur romain quelque peu oublié. Les ouvrages monographiques qu’on lui a consacrés sont aujourd’hui désuètes, tandis que les contributions récentes sont rares et n’éclairent le sujet que fragmeniairement. Dans les multiples manuels et synthèses d’histoire romaine, on cite le nom de ce monarque, mais le plus souvent n’accompagné que d’une brève note comme un des dizaines empereurs de ce IIIe siècle si orageux pour l’empire. Il arrive mętne qu’on ne fait que citer le nom de Probus parmi ceux des autres empereurs „illyriens”, c’est-à-dire Claude II le Gothique (Marcus Aurelius Claudius Gothicus) et Aurélien (Lucius Domitius Aurelianus) qui avec Probus lui-męme sont tous les trois originaires d’Illyrie; ils considérés en général avant tout comme des chefs militaires remarquables et des réfomateurs ambitieux de la puissan ce de l’Etat romain. Deuxièmement, l’auteur traite le sujet de cet ouvrage comme prétexte d’exprimer son opinion sur la valeur des sources qui permettent de connaître Probus et non seulement lui. Dans la majorité des cas, la séquence de sources concernant les règnes des empereurs romains á l’époque de la crise au IIIe siècle se présente comme suit: Scripteres Históriáé Augustae; d’autres textes narratifs secondaires, rares et fragmentaires témoignages épigraphiques et papyrologiques; des sources numismàtiques (parfois abondantes du point de vue typologique). La
monographie consacrée à Probus doit donc constituer une sorte d’exemplification de la problématique de sources typiques pour l’époque en question. Si l’on conçoit une méthode susceptible de les résoudre, on pourra l’utiliser comme modèle de procéder pour étudier les biographies d’autres empereurs. Troisièmement enfin, il est évident qu’une suivante monographie de cet empereur devrait apporter de nouveaux éléments à la connaissance de son époque. La minceur de sources historiographiques ne permet pas d’espérer qu’on peut vérifier de manière notable le cours d’événements de son règne. Toute tentative dans ce domaine serait donc une sur-
RÉSUMÉ 127 interprétation inutile. Ce sont, par contre, les testimonia numismàtiques qui apportent des éléments tout á fait nouveaux n’ayant pas encore été aperçus par les études probiennes. La présente étude se compose de trois parties précédées par une Introduction. A la fin, on donne la conclusion, les tableaux numismàtiques, la bibliographie et les tableaux avec des reproductions des monnaies. Dans la première partie l’auter présente l’état de recheches sur Probus, la base de sources sur cet empereur, les assises méthodologiques et la construction de l’ouvrage. Dans la deuxième partie, concernant le cours d’événements, on présente la biographie de l’empereur. Dans la troisième partie, l’auteur réfléchit sur l’importance des sources monétaires de l’époque de Probus. Vu l’abondance de monnaies frappées sous le règne de Probus, on a consacré le plus de place à analyser les préférences idéologiques du monarque. Ľauteur de la présente monographie lance depuis un certain temps et dans des publications différentes la thèse de la nécessité de créer des assises méthodologiques pour étudier l’iconographie des mon naies romaines, surtout celles qu’on battait et émettait au IIP siècle après J.-C. Si l’on part de la constatation que sur les monnaies de l’époque on observe souvent des „calques” réguliers et répétés de slogans antérieurs, on peut arriver à la constatation (pessimiste et totalement erronée) de l’inutilité de ces sources dans la reconstruction de l’image de cette époque. Afin de distinguer sur les monnaies des contenus intentionnels, individuels et spécifiques pour
chaque règne, l’auteur propose quelques critères de sélection et d’évaluation des monnaies de l’époque, donc également des émissions de Probus. Ce sont: 1 ) le critère de première (de premières) émission(s); 2) le critère de continuation; 3) le critère de rejet; 4) le critère de métal; 5) le critère d’innovation; 6) le critère d’Hôtels de la Monnaie; 7) le critère de rivalité. Grâce à un heureux concours de circonstances la plupart de ces critères peuvent être utilisés pour étudier !a typologie des monnaies de Probus. |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Kaczanowicz, Wiesław 1949- |
| author_GND | (DE-588)110990522X |
| author_facet | Kaczanowicz, Wiesław 1949- |
| author_role | aut |
| author_sort | Kaczanowicz, Wiesław 1949- |
| author_variant | w k wk |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV046901270 |
| ctrlnum | (OCoLC)1264262904 (DE-599)BVBBV046901270 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>03026nam a2200601 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV046901270</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20220330 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">200916s1997 a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">8322607202</subfield><subfield code="9">83-226-0720-2</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1264262904</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV046901270</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">ALT</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Kaczanowicz, Wiesław</subfield><subfield code="d">1949-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)110990522X</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Cesarz Probus 276-282 n.e.</subfield><subfield code="b">= Emperor Probus 276-282 A.D.</subfield><subfield code="c">Wiesław Kaczanowicz</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Emperor Probus 276-282 A.D.</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Katowice</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego</subfield><subfield code="c">1997</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">134 Seiten</subfield><subfield code="b">12 gezählte Seiten Illustrationen</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach</subfield><subfield code="v">nr 1678</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Englische und Französische Zusammenfassung</subfield></datafield><datafield tag="600" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Probus</subfield><subfield code="c">Römisches Reich, Kaiser</subfield><subfield code="d">232-282</subfield><subfield code="0">(DE-588)118793446</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Münze</subfield><subfield code="0">(DE-588)4040629-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Geschichtsschreibung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020531-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Probus /(cesarz rzymski ; 232-282) /biografie</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Probus / (cesarz rzymski / 232-282) / historiografia</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Probus / (cesarz rzymski / 232-282) / numizmatyka</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Monety rzymskie / 3 w</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4006804-3</subfield><subfield code="a">Biografie</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="688" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Probus (276 - 282 n. Chr.)</subfield><subfield code="0">(DE-2581)TH000003959</subfield><subfield code="2">gbd</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Probus</subfield><subfield code="c">Römisches Reich, Kaiser</subfield><subfield code="d">232-282</subfield><subfield code="0">(DE-588)118793446</subfield><subfield code="D">p</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Geschichtsschreibung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020531-9</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Münze</subfield><subfield code="0">(DE-588)4040629-5</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach</subfield><subfield code="v">nr 1678</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV021463076</subfield><subfield code="9">1678</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032310925&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032310925&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032310925&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">gbd</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">gbd_4_2109</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20211111</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032310925</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">900</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09015</subfield><subfield code="g">37</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">907.2</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09015</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">900</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09015</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">907.2</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09015</subfield><subfield code="g">37</subfield></datafield></record></collection> |
| genre | (DE-588)4006804-3 Biografie gnd-content |
| genre_facet | Biografie |
| id | DE-604.BV046901270 |
| illustrated | Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T15:24:30Z |
| indexdate | 2024-07-10T08:56:59Z |
| institution | BVB |
| isbn | 8322607202 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032310925 |
| oclc_num | 1264262904 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 134 Seiten 12 gezählte Seiten Illustrationen |
| psigel | gbd_4_2109 BSB_NED_20211111 |
| publishDate | 1997 |
| publishDateSearch | 1997 |
| publishDateSort | 1997 |
| publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego |
| record_format | marc |
| series | Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach |
| series2 | Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach |
| spelling | Kaczanowicz, Wiesław 1949- Verfasser (DE-588)110990522X aut Cesarz Probus 276-282 n.e. = Emperor Probus 276-282 A.D. Wiesław Kaczanowicz Emperor Probus 276-282 A.D. Katowice Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 1997 134 Seiten 12 gezählte Seiten Illustrationen txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach nr 1678 Englische und Französische Zusammenfassung Probus Römisches Reich, Kaiser 232-282 (DE-588)118793446 gnd rswk-swf Münze (DE-588)4040629-5 gnd rswk-swf Geschichtsschreibung (DE-588)4020531-9 gnd rswk-swf Probus /(cesarz rzymski ; 232-282) /biografie Probus / (cesarz rzymski / 232-282) / historiografia Probus / (cesarz rzymski / 232-282) / numizmatyka Monety rzymskie / 3 w (DE-588)4006804-3 Biografie gnd-content Probus (276 - 282 n. Chr.) (DE-2581)TH000003959 gbd Probus Römisches Reich, Kaiser 232-282 (DE-588)118793446 p Geschichtsschreibung (DE-588)4020531-9 s Münze (DE-588)4040629-5 s DE-604 Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach nr 1678 (DE-604)BV021463076 1678 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032310925&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032310925&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032310925&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
| spellingShingle | Kaczanowicz, Wiesław 1949- Cesarz Probus 276-282 n.e. = Emperor Probus 276-282 A.D. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach Probus Römisches Reich, Kaiser 232-282 (DE-588)118793446 gnd Münze (DE-588)4040629-5 gnd Geschichtsschreibung (DE-588)4020531-9 gnd |
| subject_GND | (DE-588)118793446 (DE-588)4040629-5 (DE-588)4020531-9 (DE-588)4006804-3 |
| title | Cesarz Probus 276-282 n.e. = Emperor Probus 276-282 A.D. |
| title_alt | Emperor Probus 276-282 A.D. |
| title_auth | Cesarz Probus 276-282 n.e. = Emperor Probus 276-282 A.D. |
| title_exact_search | Cesarz Probus 276-282 n.e. = Emperor Probus 276-282 A.D. |
| title_exact_search_txtP | Cesarz Probus 276-282 n.e. = Emperor Probus 276-282 A.D. |
| title_full | Cesarz Probus 276-282 n.e. = Emperor Probus 276-282 A.D. Wiesław Kaczanowicz |
| title_fullStr | Cesarz Probus 276-282 n.e. = Emperor Probus 276-282 A.D. Wiesław Kaczanowicz |
| title_full_unstemmed | Cesarz Probus 276-282 n.e. = Emperor Probus 276-282 A.D. Wiesław Kaczanowicz |
| title_short | Cesarz Probus 276-282 n.e. |
| title_sort | cesarz probus 276 282 n e emperor probus 276 282 a d |
| title_sub | = Emperor Probus 276-282 A.D. |
| topic | Probus Römisches Reich, Kaiser 232-282 (DE-588)118793446 gnd Münze (DE-588)4040629-5 gnd Geschichtsschreibung (DE-588)4020531-9 gnd |
| topic_facet | Probus Römisches Reich, Kaiser 232-282 Münze Geschichtsschreibung Biografie |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032310925&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032310925&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032310925&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| volume_link | (DE-604)BV021463076 |
| work_keys_str_mv | AT kaczanowiczwiesław cesarzprobus276282neemperorprobus276282ad AT kaczanowiczwiesław emperorprobus276282ad |