Niepolskie opolskie: władze polityczne i administracyjne oraz aparat bezpieczeństwa wobec proniemieckich postaw mieszkańców województwa opolskiego (1950-1956) = Nichtpolnische Woiwodschaft Oppeln = Opole Voivodeship - Polish or not Polish
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Opole
Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego
2020
|
| Ausgabe: | Wydanie I. |
| Schriftenreihe: | Studia i Monografie / Uniwersytet Opolski
nr 585 |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Register // Personenregister Register // Ortsregister Abstract |
| Beschreibung: | Literaturverzeichnis Seite 587-614 |
| Beschreibung: | 630 Seiten Illustrationen 24 cm |
| ISBN: | 9788373958630 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 cb4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV046823996 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20240807 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 200727s2020 a||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788373958630 |9 978-83-7395-863-0 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1193281079 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV046823996 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 |a DE-Re13 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 084 | |a HIST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Dawid, Adriana |d 1974- |e Verfasser |0 (DE-588)1191389588 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Niepolskie opolskie |b władze polityczne i administracyjne oraz aparat bezpieczeństwa wobec proniemieckich postaw mieszkańców województwa opolskiego (1950-1956) = Nichtpolnische Woiwodschaft Oppeln = Opole Voivodeship - Polish or not Polish |c Adriana Dawid |
| 246 | 1 | 1 | |a Nichtpolnische Woiwodschaft Oppeln |
| 246 | 1 | 1 | |a Opole Voivodeship - Polish or not Polish |
| 250 | |a Wydanie I. | ||
| 264 | 1 | |a Opole |b Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego |c 2020 | |
| 300 | |a 630 Seiten |b Illustrationen |c 24 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 490 | 1 | |a Studia i Monografie / Uniwersytet Opolski |v nr 585 | |
| 500 | |a Literaturverzeichnis Seite 587-614 | ||
| 546 | |a Zusammenfassung in deutscher Sprache: Nichtpolnische Woiwodschaft Oppeln | ||
| 546 | |a Zusammenfassung in englischer Sprache: Opole Voivodeship - Polish or not Polish | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte 1950-1956 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 7 | |a Polityka |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Propaganda |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Rewizjonizm terytorialny |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Służba bezpieczeństwa |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Ślązacy |2 dbn | |
| 650 | 0 | 7 | |a Oberschlesier |0 (DE-588)7548530-8 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Polonisierung |0 (DE-588)4286175-5 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Geheimdienst |0 (DE-588)4019737-2 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Revisionismus |g Internationale Politik |0 (DE-588)4177934-4 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Niemcy |2 dbn | |
| 651 | 7 | |a Województwo opolskie (1950-1975) |2 dbn | |
| 651 | 7 | |a Deutschland |0 (DE-588)4011882-4 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 651 | 7 | |a Woiwodschaft Oppeln |0 (DE-588)4116770-3 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 651 | 7 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 689 | 0 | 0 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Deutschland |0 (DE-588)4011882-4 |D g |
| 689 | 0 | 2 | |a Woiwodschaft Oppeln |0 (DE-588)4116770-3 |D g |
| 689 | 0 | 3 | |a Oberschlesier |0 (DE-588)7548530-8 |D s |
| 689 | 0 | 4 | |a Geheimdienst |0 (DE-588)4019737-2 |D s |
| 689 | 0 | 5 | |a Revisionismus |g Internationale Politik |0 (DE-588)4177934-4 |D s |
| 689 | 0 | 6 | |a Polonisierung |0 (DE-588)4286175-5 |D s |
| 689 | 0 | 7 | |a Geschichte 1950-1956 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 810 | 2 | |a Uniwersytet Opolski |t Studia i Monografie |v nr 585 |w (DE-604)BV010275979 |9 585 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032232271&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032232271&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032232271&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032232271&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Ortsregister |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032232271&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20201201 | |
| 942 | 1 | 1 | |c 305.8009 |e 22/bsb |f 09045 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 351.09 |e 22/bsb |f 09045 |g 438 |
| 943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032232271 | |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1806775916184993792 |
|---|---|
| adam_text |
Spis treści Wykaz skrótów. Wstęp. 11 13 Prolog. Ślązacy w Opolsldem - uwarunkowania społeczno-polityczne. 29 Pierwsze lata po drugiej wojnie światowej. Okres stalinowski. Liczebność ludności rodzimej w Opolskiem. Lata 1949-1950. Udział autochtonów w aparacie władzy. Ewolucja polityki wobec ludności rodzimej. 29 34 35 39 42 44 Rozdział I. Problem zagrożenia niemieckim rewizj onizmem. 49 1. Uwagi wstępne. 49 1.1. Geneza i zakres pojęcia. 49 1.2. Kogo oskarżano o rewizjonizm niemiecki?. 51 1.3. Działania kwalifikowane jako
rewizjonistyczne. 54 1.4. Źródła rewizjonizmu. 56 1.5. Aparat partyjny wobec rewizjonizmu. 61 1.6. Metody działań UB wobec przejawów rewizjonizmu. 67 2. Szpiegostwo i współpraca z zachodnim wywiadem. 76 3. Nielegalne organizacje niemieckie. 86 3.1. Likwidacja organizacji niemieckich. 89 3.2. Schwarzer Wolf von Hubertus. 96 3.3. SPD. 101 4. Sabotaż i dywersja. 105 5. Napisy, grafiki і ulotki. Ill 5.1. Materiały kolportowane z zagranicy. 111 5.2. Ulotki i hasła wykonywane na miejscu.114 5.3. Swastyki. 120 6. Radiostacje niemieckojęzyczne. 127 6.1. Skala słuchalności niemieckich stacji
radiowych.129 6.2. Strategia władz wobec popularności radiostacji niemieckich.135
7. Kontakty indywidualne z mieszkańcami NRD i RFN. 141 7.1. Korespondencja.141 7.2. Wizyty.161 8. „Szeptana propaganda”. 170 8.1. Plotki.172 8.2. Reakcje społeczne na wydarzenia polityczne krajowe i międzynarodowe. 175 8.3. Kwestionowanie granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej. 192 8.4. Komentarze na temat sytuacji gospodarczej w Polsce.197 8.5. Stosunek do kolektywizacji. 209 Rozdział II. Nastroje i deklaracje proniemieckie. 221 1. Ewidencja ludności.221 1.1. Narodowy Spis Powszechny. 221 1.2. Akcja meldunkowa. 230 1.3. Ankietyzacja i wydawanie dowodów osobistych. 235 2. Nastroje
emigracyjne. 259 2.1. Regulacje prawne. 261 2.2. Skala wyjazdów. 266 2.3. Przyczyny emigracji. 270 2.4. Ucieczki za granicę. 273 2.5. Zwalczanie nastrojów wyjazdowych. 279 2.6. Emigracja a nastroje i postawy społeczne.289 3. Wybory do sejmu (1952 r.) i rad narodowych (1954 r.).292 3.1. Kampania antyrewizjonistyczna podczas wyborów.294 3.2. Środowisko proniemieckie wobec wyborów.297 3.3. Działania aparatu bezpieczeństwa wobec zagrożenia rewizjonistycznego w trakcie kampanii wyborczych w 1952 i 1954 r. 308 4. Uroczystości i akcje państwowe. 312 4.1. Święta i obchody państwowe.312 4.2. Akcje pokojowe.324 4.3. Narodowa
Pożyczka Rozwoju Sił Polski.340 5. Pobór do Wojska Polskiego. 346 5.1. Odmowy służby wojskowej.346 5.2. Przyczyny awersji do służby w Wojsku Polskim.348 5.3. Strategia władz.350 6. Antagonizmy między ludnością napływową a ludnością rodzimą.356 6.1. Przejawy niechęci.357 6.2. Przyczyny animozji. 359 6.3. Zwalczanie antagonizmów.360 Rozdział III. Kampanie polonizacyjne i antyniemieckie. 363 1. Zwalczanie niemieckojęzycznych rozmów i śpiewów.363 1.1. Skala popularności języka niemieckiego w województwie opolskim . . 365
2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 1.2. Stanowisko PZPR.374 1.3. Skutki popularności mowy niemieckiej. 381 1.4. Metody eliminowania używania języka niemieckiego. 387 Zwalczanie niemieckojęzycznych publikacji.404 2.1. Czytelnictwo niemieckich publikacji na Śląsku. 404 2.2. Zwalczanie czytelnictwa publikacji niemieckojęzycznych. 418 2.3. Popularyzacja wydawnictw polskojęzycznych. 424 2.4. Skuteczność działań polonizacyjnych i antyniemieckich w zakresie czytelnictwa. 438 Propagandowy obraz Niemiec na łamach „Trybuny Opolskiej”. 443 3.1. Rodzaje publikowanych materiałów. 446 3.2. Główne tematy. 459 Krytyka niemieckich rządów na Śląsku. 474 „Dobra” NRD i „zła” RFN.481 Kształtowanie postaw dzieci i młodzieży. 496 6.1. Zadania
szkoły. 499 6.2. Praca z dziećmi i młodzieżą poza szkołą.514 6.3. Efekty działań polonizacyjnych wśród najmłodszego pokolenia autochtonów. 520 Kościół katolicki wobec wpływów niemieckich w Opolskiem. 522 7.1. Zniesienie tymczasowości administracji kościelnej.524 7.2. Zarzuty rewizjonizmu.529 7.3. Polonizacyjna rola Kościoła. 532 7.4. Represje wobec duchownych.537 W obszarze kultury i sztuki.543 8.1. Działania kulturalno-oświatowe.544 8.2. Stosunek do poniemieckiej spuścizny materialnej.553 Epilog. Przełom polityczny w październiku 1956 r. i zapowiedź zmian w polityce wobec Ślązaków w województwie opolskim . 561 Sytuacja w województwie opolskim.562 Propozycje zmian polityki wobec proniemiecko nastawionych Ślązaków . . . 565 Usprawnienie akcji łączenia
rodzin. 571 Skutki Października w Opolskiem. 574 Zakończenie.579 Spis tabel.585 Bibliografia.587 Indeks osobowy. 615 Indeks miejscowy. 621 Zusammenfassung. 627 Summary. 629
Bibliografia Źródła (według nazw archiwów i wykorzystanych zespołów akt) Archiwum Akt Nowych w Warszawie Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Archiwum Centrum Badań Mniejszości Niemieckiej Wywiady z respondentami z województwa opolskiego Archiwum Diecezjalne w Opolu Akcje dyskryminacji Kościoła Akcje społeczne Korespondencja z władzami państwowymi Kościół na Ziemiach Zachodnich Księża-patrioci Polityka Sprawy polsko-niemieckie Archiwum Historii Mówionej www.e-historie.pl Wywiady z województwa opolskiego Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Warszawie Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział we Wrocławiu Komenda Powiatowa Milicji Obywatelskiej w Brzegu Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Nysie Powiatowy Urząd do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego w Głubczycach Powiatowy Urząd do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego w Strzelcach Opolskich Wojewódzka Komenda Milicji Obywatelskiej w Opolu Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Opolu Wojewódzki Urząd do Spraw Wewnętrznych w Opolu Archiwum Państwowe w Opolu Komitet Miejski PZPR w Opolu Komitet ds. Radia i Telewizji w Opolu Komitet Powiatowy PZPR w Brzegu Komitet Powiatowy PZPR w Głubczycach Komitet Powiatowy PZPR w Grodkowie Komitet Powiatowy PZPR w Kluczborku Komitet Powiatowy PZPR w Koźlu Komitet Powiatowy PZPR w Krapkowicach Komitet Powiatowy PZPR w Namysłowie Komitet Powiatowy PZPR w Niemodlinie 587
Komitet Powiatowy PZPR w Nysie Komitet Powiatowy PZPR w Opolu Komitet Powiatowy PZPR w Prudniku Komitet Powiatowy PZPR w Raciborzu Komitet Powiatowy PZPR w Strzelcach Opolskich Komitet Wojewódzki PZPR w Opolu Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Opolu Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu Wojewódzki Komitet Frontu Jedności Narodu w Opolu Wojewódzki Komitet Obrońców Pokoju w Opolu Prasa „Dziennik Zachodni” 1951,1953 „Glos Koszaliński” 1955 „Glosy znad Odry” 1953-1956 „Katolik. Opolskie Pismo Niedzielne” 1953-1956 „Nowa Trybuna Opolska” 2013-2014 „Trybuna Opolska” 1952-1956 „Trybuna Robotnicza” 1950-1952 „W marszu” 1956 Opracowania niepublikowane Bereszyński Z., Aparat bezpieczeństwa Polski Ludowej wobec Kościoła katolickiego na przykładzie Śląska Opolskiego i związanych z nim terenów dolnośląskich w latach 1950-1956, mps w posiadaniu autora. Bereszyński Z., Prawe ramię partii w walce z Kościołem. Działalność terenowych struktur Urzędu ds. Wyznań na przykładzie województwa opolskiego, mps w posiadaniu autora. Patelski M., Cenzura księgozbiorów bibliotecznych, mps w posiadaniu autora. Patelski M., Działania WUKPPiW w Opolu wobec lokalnych środowisk dziennikarskich w łatach 1950-1956, mps w posiadaniu autora. Ralla К., Wspomnienia do ocalenia, Otmice 2016, mps w posiadaniu autorki. Ratajczak D., Postawy ludności Śląska Opolskiego w świetle wyroków Wojskowych Sądów Rejonowych w Katowicach i w Opolu w latach 1945-1955, Opole 1996, praca doktor ska, mps w posiadaniu autorki. Sroka M., KW PZPR w Opolu a postawy proniemieckie wśród ludności rodzimej woje wództwa opolskiego
w latach 1950-1980, mps w posiadaniu autorki. Węgrzyn D., Baza osób internowanych i deportowanych do Związku Sowieckiego z terenu Górnego Śląska w 1945 r. (stan na 30 listopada 2019 r.), dane w posiadaniu autora. Źródła drukowane Aparat bezpieczeństwa w Pohce w latach 1950-1952. Taktyka, strategia, metody, red. A. Dudek, A. Paczkowski, Warszawa 2000. Aparat bezpieczeństwa w Pohce w latach 1953-1954. Taktyka, strategia, metody, red. G. Majchrzak, A. Paczkowski, Warszawa 2004. Biuletyny Komitetu do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego. Grudzień 1954 - listopad 1956, oprać. W. Chudzik, M. Filipiak, J. Gołębiewski, Warszawa 2009. Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR. Wybór z lat 1949-1970, oprać. A. Dudek, A. Kochański, K. Peršak, Warszawa 2000. Czaja H., Unterwegs zum kleinsten Deutschland? Marginalien zu 50 Jahre Ostpolitik, Frankfurt am Main 1997. 588
Dokumenty centralnych władz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej marzec-listopad ’56, oprać. M. Jabłonowski, W. Janowski, A. Skrzypek, W. Władyka, Warszawa 2009. Gehlen R., Sensacyjne wspomnienia szefa wywiadu, Warszawa 1993. Hanich A., Ksiądz infułat Bolesław Kominek. Wspomnienia i dokumenty pastoralne pierwszego administratora apostolskiego Śląska Opolskiego (1945-1951), Opole 2015. Hupka H., Niespokojne sumienie. Wspomnienia, Warszawa 2001. Informator o nielegalnych antypaństwowych organüacjach i bandach zbrojnych dzia łających w Polsce Ludowej w latach 1944-1956. Warszawa 1964 rok, Lublin 1993. Informator o osobach skazanych za szpiegostwo w latach 1944-1984, Lublin 1994. Instrukcje o pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa (1945-1989), oprać. T. Ruzikowski, Warszawa 2004. Ksiądz Bolesław Kominek. Wspomnienia i dokumenty pastoralne pierwszego admini stratora apostolskiego Śląska Opolskiego (1945-1951), red. A. Hanich, Opole 2012. Ludność Polski w latach 1945-1965, Warszawa 1966. Metody pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa wobec Kościołów i związków wyzna niowych 1945-1989, red. A. Dziurok, Warszawa 2004. „Monitor Polski” 1949,1955. Niemcy w Polsce 1945-1950. Wybór dokumentów, t. 1: Władze i instytucje centralne. Województwo olsztyńskie, red. W. Borodziej, H. Lemberg, Warszawa 2000. Niemcy w Polsce 1945-1950. Wybór dokumentów, t. 2: Polska Centralna. Województwo śląskie, red. W. Borodziej, H. Lemberg, Warszawa 2000. Polska - Niemcy Wschodnie 1945-1990. Wybór dokumentów, 1.1, red. J. Kochanowski, K. Ziemer, Warszawa 2006. Represje wobec duchowieństwa
górnośląskiego w latach 1939-1956 w dokumentach, wybór, wstęp i oprać. K. Banaś, A. Dziurok, Katowice 2003. Rocznik demograficzny 1945-1966, Warszawa 1968. Rok 1956 na Warmii i Mazurach. Wybór źródeł, red. B. Łukaszewicz, Olsztyn 1998. Warszawa - Bonn 1945-1991, red. H.-A. Jacobsen, M. Tomala, Warszawa 1992. Wyjazdy Niemców z Polski w latach 1950-1959. Wybór dokumentów, red. S. Jankowiak, Poznań 2010. Opracowania Adamczewski G., Radio Wolna Europa w okresach politycznych przełomów, Wrocław 2011. Albert A., Najnowsza historia Polski 1914-1993, t. 2:1945-1993, Warszawa 1995. Antoszewski A., Socjaldemokracja w Europie Zachodniej. Studium porównawcze, Wroc ław 1995. Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza 1944-1956,1.1, red. K. Szwagrzyk, Warszawa 2005. Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza 1956-1975, t. 2, red. P. Piotrowski, Warszawa 2006. Aparat bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych, etnicznych i cudzoziemców. Studia, red. J. Symyk, Warszawa 2009. Aparat represji w Polsce Ludowej 1944-1989, red. Z. Nawrocki, Warszawa 2005. Bahlcke J., Śląsk i Ślązacy, Warszawa 2001. Balaryn J., Struktura ludności w województwie opolskim, „Studia Śląskie” 1964, t. 8, s. 217-260. Balaryn J., Sytuacja demograficzna Opolszczyzny po II wojnie światowej. Studium demograficzne, Opole 1975. 589
Banaś К., Dziurok A., Represje wobec duchowieństwa górnośląskiego w latach 1939- 1956 w dokumentach, Katowice 2003. Barcz J., Problem utraty obywatelstwa polskiego przez emigrantów z Polski do Re publiki Federalnej Niemiec na podstawie uchwały Rady Państwa nr 37/56, [w:] Transfer, obywatektwo, majątek. Trudne problemy stosunków pokko-niemieckich, red. W.M. Góralski, Warszawa 2005, s. 115-159. Baron B.M., Gerhart Baron - górnośląski poeta i badacz problemów społecznych, „Ze szyty Eichendorffa / Eichendorff-Hefte” 2014, nr 46, s. 25-31. Baron J.J., Kirche zwischen Nationalismus und Kommunismus. Das Ringen der aposto lischen Administratoren von Oppeln um eine zeitgerechte Seelsorge in Oberschlesien 1945-1972, Frankfurt аш Main 1997. Baron R., Michalczyk A., Witkowski M., Historyczne kontrowersje. Kim jest Górno ślązak?, [w:] Historia Górnego Śląska. Polityka, gospodarka i kultura europejskiego regionu, red. J. Bahlcke, D. Gwarecki, R. Kaczmarek, Gliwice 2011, s. 467-473. Bartków M., Werwolf na Górnym Śląsku, Kraków 2014. Bausch H., Rundfunkpolitik nach 1945, [w:] Rundfunk in Deutschland, Bd. 3-4, Mün chen 1980. Bereszyński Z., Komunistyczny aparat bezpieczeństwa i ludność niemiecka na Górnym Śląsku w latach 1945-1990, Gliwice-Opole 2017; wydanie II uzupełnione: OpoleGliwice 2019. Bereszyński Z., Komunistyczny aparat bezpieczeństwa wobec postaw proniemieckich na Śląsku Opolskim w latach 1945-1989, [w:] Władze komunistyczne wobec ludności niemieckiej w Роксе w latach 1945-1989, red. A. Dziurok, P. Madajczyk, S. Rosen baum, Warszawa 2016, s. 419-433. Bereszyński Z.,
Mniejszość, której nie było. Niemiecka mniejszość narodowa na Śląsku Opolskim w latach 1956-1989 w świetle dokumentów Śłużby Bezpieczeństwa oraz Prezydium WRN w Opolu, [w:] Mniejszości narodowe i etniczne w Europie Środkowej. W60-lecie uchwalenia Ustawy Serbołużyckiej, red. P. Palys, Opole 2008, s. 89-103. Bereszyński Z., Opolszczyzna a władza komunistyczna w latach 1945-1980. Historyczne podglebie opokkiej Solidarności, Opole 2012. Bereszyński Z., Przełom polityczny w wymiarze regionalnym. Październik ’56 i jego następstwa na przykładzie województwa opolskiego, [w:] Artificem commendant opus. Region - pamięć - polityka. Studia i materiały ofiarowane profesor Danucie Kisielewicz, red. E. Ganowicz, Opole 2018, s. 53-60. Bereszyński Z., Jasiak K., Kalendarium ważniejszych wydarzeń na Opolszczyźnie we dług meldunków, sprawozdań, kronik oraz innych materiałów Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa w latach 1945-1989, [w:] Komunistyczny aparat represji i życie społeczne Opolszczyzny w latach 1945-1989. Studia i materiały, red. K. Jasiak, Opole 2012, s. 441-478. Bereszyński Z., Linek B., Ksiądz Emil Kobierzycki (1892-1963): komunistyczny ordyna riusz?, [w:] Górny Śląsk w Роксе Ludowej, t. 2: Przywódcy - bohaterowie - wrogo wie, red. A. Dziurok, B. Linek, Katowice-Opole 2017, s. 154-172. Berger J., Organizacja i tematyka badań statystyki ludności w okresie 1918-1990, [w:] Historia Polski w liczbach. Ludność. Terytorium, red. A. Wyczyński i in., Warszawa 1993, s. 123-129. Berlińska D., Mniejszość niemiecka na Śląsku Opolskim w poszukiwaniu tożsamości, Opole 1999.
Berlińska D., Symbole trudnej hktorii Śląska Opolskiego, [w:] Wokół niemieckiego dzie dzictwa kulturowego na Ziemiach Zachodnich i Północnych, red. Z. Mazur, Poznań 1997, s. 341-368. 590
Berlińska D., Jonderko F., Moj В., Stosunki etniczne i postawy polityczne mieszkańców Śląska Opolskiego (raport z badań), Opole 1993. Berlińska D., Madajczyk P., Polska jako państwo narodowe. Historia i pamięć, War- szawa-Opole 2008. Biddiscombe P., Werwolf. Brunatni pogrobowcy Hitlera, Warszawa 2013. Bidzińska-Jakubowska B., Śląsk Opolski w latach 1945-1947. Polityczna strategia bu dowy „bloku demokratycznego”, Opole 2000. Bielak F., Niemiecka grupa narodowa w Polsce, Warszawa 1990. Bielak F,, Służby wywiadowcze Republiki Federalnej Niemiec, Warszawa 1985. Bielski J., Polski punkt widzenia na strategię i taktykę zachodnioniemieckiego rewüjo- nizmu terytorialnego, „Studia Śląskie” 1988, t. 46, s. 153-188. Bingen D., Polityka Republiki Bońskiej wobec Pobki. Od Adenauera do Kohla, Kraków 1997. Bocznymi drogami. Nieoficjalne kontakty społeczeństw socjalistycznych 1956-1989, red. W. Borodziej, J. Kochanowski, Warszawa 2010. Borodziej W., Historiografia pobka o „wypędzeniu” Niemców, [w:] Pobka 1944/19451989. Studia i materiały, t. 2, Warszawa 1996, s. 249-269. Bortlik-Dźwierzyńska M., Ochrona przemysłu, [w:] Fundament systemu zniewole nia. Z działalności wojewódzkich struktur Urzędu Bezpieczeństwa w Katowicach 1945-1956, red. A. Dziurok, A. Dziuba, Warszawa 2009, s. 342-377. Bp. Paweł Latusek. Sentire cum Ecclesia, wyb. i oprać. S.A. Bogaczewski, [w:] W obronie ojczyzny i Kościoła. Komunistyczna bezpieka wobec biskupów pobkich, red. J. Ma recki, Kraków 2008, s. 133-311. Browarek T., Ludność niemiecka w polityce państwa polskiego w latach 1945-1989, Lublin 2015. Browarek T.,
Prasa ludności niemieckiej w Pobce Ludowej w latach 1951-1958, .An nales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska Lublin-Polonia” 2009,1.16, s. 117-127. Browarek T., Próba periodyzacji polityki państwa polskiego wobec ludności niemieckiej po II wojnie światowej (1945-1989), [w:] Władze komunistyczne wobec ludności nie mieckiej w Pobce w latach 1945-1989, red. A. Dziurok, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, Warszawa 2016, s. 233-244. Browarek T., Chałupczak H., Mniejszości narodowe w Europie 1918-1995, Lublin 1998. Brożek A., Losy Niemców w Pobce po roku 1944/1945. Fikcja liczb zachodnioniemieckich a rzeczywisty bilans ludnościowy, Opole 1965. Brożek A., Kokot J., Integracja przesiedleńców w Niemczech po II wojnie światowej, Wrocław-Warszawa-Kraków 1966. Centrum władzy w Pobce 1948-1970, red. A. Paczkowski, Wrocław 2003. Ciesielski S., Śląsk w oczach pobkich publicystów w latach 1957-1959, [w:] Śląsk a czynniki zewnętrzne wXľK-XX w., red. L. Smolka, Wrocław 1992, s. 199-225. Ciesielski S., Hryciuk G., Srebrakowski A., Masowe deportacje ludności w Związku Radzieckim, Toruń 2004. Cimala В., Kolektywizacja wsi opolskiej, Opole 1995. Cimala В., Odzwierciedlenie procesu integracji społecznej mieszkańców Opolszczyzny na łamach „Trybuny Opolskiej” w latach 1952-1959, [w:] Ludność Śląska Opolskiego po II wojnie światowej. Materiały III etapu badań nad integracją społeczeństwa na Śląsku Opolskim, red. M. Lis, Opole 1987, s. 101-151. Cimala В., Postawy młodzieży autochtonicznej Śląska Opolskiego w latach 1945-1956, [w:] Pobka ludność rodzima na ziemiach zachodnich i północnych po II wojnie
światowej, cz. 2: Materiały z badań w 1989 r., red. R. Rauziński, S. Senft, Opole 1990, s. 211-231. 591
Cimala В., Przyczyny rozpadu rolniczych spółdzielni produkcyjnych na Śląsku Opolskim w 1956 r., [w:] Październik 1956 na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Materiały seminarium naukowego, Mierlă к. Ohztyna, wrzesień 1996 r., red. W. Wrzesiński, Wroclaw 1997, s. 127-137. Cimala В., Stalinizacja Polski ijej skutki na Śląsku Opolskim, „Studia Śląskie” 1997, t. 56, s. 77-101. Cimala В., Senft S., Ludność rodzima na Śląsku Opolskim w polityce władz wojewódz kich w latach 1950-1956, „Studia Śląskie” 1994, t. 53, s. 89-117. Cimala В., Senft S., Ludność rodzima Śląska Opolskiego w opinii wojewódzkiej instancji PZPR w latach 1956-1960, „Studia Śląskie” 1997, t. 55, s. 233-253. Codogni P., Rok 1956, Warszawa 2006. Creuzberger S., Kampffür die Einheit. Das gesamtdeutsche Ministerium und die poli tische Kultur des Kalten Krieges 1949-1969, Düsseldorf 2008. Cygański M., Niemcy z krajów Europy środkowowschodniej w polityce wschodniej Re publiki Federalnej Niemiec w latach 1949-1993, Opole 1994. Cygański M., Niemieckie mniejszości narodowe w państwach Europy Środkowo-Wschodniej w latach 1945-1995, Opole 2000. Cygański M., Polityka Republiki Federalnej Niemiec wobec polskiej ludności rodzimej na Śląsku w latach 1949-1990/91, [w:] Polityka Republiki Federalnej Niemiec wo bec pohkiej ludności rodzimej na Śląsku w latach 1949-1990/91, red. M. Lis, Opole 1992, s. 9-40. Cygański M., Współpraca Pokki z NRD w żegludze na Odrze oraz w dziedzinie gospo darki morskiej, „Studia Śląskie” 1988, t. 66, s. 123-152. Cygański M., Zawsze przeciwko Роксе. Kariera polityczna Otto Ulitzki, Warszawa 1966.
Czapliński M., Kaszuba E., Wąs G., Żerelik R., Historia Śląska, Wroclaw 2002. Czapliński W., Galos A., Korta W., Historia Niemiec, Wrocław 2010. Czekiści. Organy bezpieczeństwa w europejskich krajach bloku sowieckiego 1944-1989, red. K. Peršak, Ł. Kamiński, Warszawa 2010. Czubiński A., Dzieje najnowsze Pokki. Polska Ludowa (1944-1989), Poznań 1992. Dardzińska J., Ulotki, hasła, anonimy. Formy indywidualnego sprzeciwu wobec syste mu komunistycznego w Polsce w okresie 1945-1989, Warszawa 2015. Das deutsche Kulturerbe in den polnischen West- und Nordgebieten, Hrsg. Z. Mazur, Wiesbaden 2003. Dawid A., Apogeum i kres stalinowskich obchodów Święta Pracy na Śląsku Opokkim (część 1), „Studia Śląskie” 2016, t. 78, s. 121-148. Dawid A., Apogeum i kres stalinowskich obchodów Święta Pracy na Śląsku Opokkim (część 2), „Studia Śląskie” 2017, t. 81, s. 87-111. Dawid A., Apogeum i kres stalinowskich obchodów Święta Pracy na Śląsku Opokkim (część 3), „Studia Śląskie” 2018, t. 82, s. 63-86. Dawid A., Die Reaktionen der Oppelner Wojewodschaftsbehörden auf prodeutsche Einstellungen unter Jugendlichen (1950 bis 1970), [w:] Die Haltung der kommu nistischen Behörden gegenüber der deutschen Bevölkerung in Polen in den Jahren 1945 bk 1989, Hrsg. A. Dziurek, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, Gliwice-Opole 2015, s. 326-337. Dawid A., Doświadczenia migracji w świetle zbiorów Archiwum Historii Mówionej www.e-historie.pl, [w:] Colloquium Opole 2016. Pokka, Niemcy, Czechy wobec wy zwania migracji i integracji, red. M. Mazurkiewicz, A. Franke, T. Siwek, M. Moj, Opole 2017, s. 304-322. DawidA., Edukacja
młodzieży autochtonicznej na Śląsku Opokkim w latach 1945-1970. Komentarze i postulaty władz, [w:] Od KEN do MEN. Edukacja młodzieży jest je- 592
dynym dla państwa ciągłego uszczęśliwiania warunkiem. Studia o instytucjach, ludziach i programach polskiej oświaty, red. M. Białokur, J. Raźniewska, OpoleBielsko-Biala 2014, s. 117-132. Dawid A., Górnośląski Październik ’56, „CzasyPismo o Historii Górnego Śląska” 2016, nr 1, s. 24-32. Dawid A., Jan Mrocheń - pierwszy powojenny opolski „wojewoda”, [w:] Górny Śląsk w Polsce Ludowej, t. 2: Przywódcy - bohaterowie - wrogowie, red. A. Dziurek, B. Linek, Katowice-Opole 2017, s. 35-55. DawidA., Kwestia używania języka niemieckiego w ujęciu władz partyjnych wojewódz twa opolskiego (1950-1956), „Studia Śląskie” 2013, t. 72, s. 139-157. Dawid A., Metody kształtowania postaw patriotycznych u młodzieży rodzimego pocho dzenia na Śląsku Opolskim w latach 1950-1970, „Polish Borderlands Studies” 2015, որ 1, s. 69-82. Dawid A., Organizacja i przebieg Narodowego Plebiscytu Pokoju w województwie opol skim, „Rocznik Ziem Zachodnich” 2018, s. 243-277 [Organization and Running of the National Plebiscitefor Peace in Opole Voivodeship, „Rocznik Ziem Zachodnich” 2018, s. 278-315]. Dawid A., Październik ’56, [w:] Górny Śląsk w Роксе Ludowej, 1.1: Przełomy i zwroty, red. A. Dziurek, B. Linek, Katowice-Opole 2016, s. 91-112. Dawid A., Probłem migracji do obu państw niemieckich w ujęciu władz partyjnych województwa opolskiego (1956-1959), [w:] Wędrówka ludów. Powojenny transfer ludności w Polsce Ludowej, red. M. Fic, Katowice 2018, s. 96-117. Dawid A., Reperkusje wokół deklaracji niemieckich podczas nadawania dowodów oso bistych w województwie opolskim (1951-1953), [w:] Konferenz Die Deutschen in
Polen. Das Leben der deutschen Minderheit in der neuen Situation nach dem Jahr 1945/Konferencja Niemcy w Роксе. Życie mniejszości niemieckiej w nowej sytuacji w Роксе po roku 1945, Opole 2015, s. 44-57. Dawid A., „Rewizjonizm zachodnioniemiecki” wśród młodzieży województwa opolskiego (w latach pięćdziesiątych-siedemdziesiątych XX w.), [w:] Artificem commendant opus. Region - pamięć - polityka. Studia i materiały ofiarowane profesor Danucie Kisielewicz, red. E. Ganowicz, Opole 2018, s. 87-98. Dawid A., Władze województwa opolskiego wobec proniemieckich postaw młodzie ży (1950-1970), [w:] Władze komunistyczne wobec ludności niemieckiej w Роксе w latach 1945-1989, red. A. Dziurek, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, Warszawa 2016, s. 358-369. Dawid A., Wspomnienia - emocje - fakty. Wywiad jako źródło historyczne. Uwagi w kontekście projektu realizowanego w Centrum Badań Mniejszości Niemieckiej w 2016 r., „Studia Politologiczne” 2018, t. 7, s. 145-158. Dąbrowska M., Ziemie Zachodnie na powojennych plakatach propagandowych, [w:] Nad Odrą i Bałtykiem. Myśl zachodnia: ludzie - koncepcje - realizacja do 1898 r., red. M. Semyszyn, T. Sikorski, A. Wątor, Szczecin 2013, s. 549-562. Demografia i społeczeństwo Ziem Zachodnich i Północnych 1945-1995. Próba bilansu, red. E. Frątczak, Z. Strzelecki, Warszawa 1996. Deportacje do Związku Sowieckiego z ziem polskich 1944/1945 r. Perspektywa porów nawcza, red. S. Rosenbaum, D. Węgrzyn, Katowice 2015. Die DDR und die Deutschen in Polen. Handlungsspielräume und Grenzen ostdeutscher Außenpolitik 1948 bis 1961, Berlin 1997. Dominiczak H., Organy
bezpieczeństwa PRL 1944-1990. Rozwój i działalność w świetle dokumentów MSW, Warszawa 1997. 593
Dominiczak H., Organy bezpieczeństwa PRL w walce z Kościołem 1944-1990. W świetle dokumentów MSW, Warszawa 2000. Donosem i pałką. Z działań Służby Bezpieczeństwa na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąb rowskim w latach 1956-1980, red. A. Dziuba, Katowice 2008. Dubiański W., Organizacja i kadry WUBP/WUdsBP w latach 1945-1956, [w:] Funda ment systemu zniewolenia. Z działalności wojewódzkich struktur Urzędu Bezpieczeń stwa w Katowicach 1945-1956, red. A. Dziurok, A. Dziuba, Warszawa 2009, s. 21-84. Duda-Dudkiewicz W., Kultowy Peerel, Warszawa 2004. Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce (1945-1989), Kraków 2003. Dudek P., Jaschke H.G., Der Bund Deutscher Jugend (BDJ) - Ein Produkt des Kalten Krieges, [w:] Entstehung und Entwicklung des Rechtsextremismus in der Bundesre publik, Bd. 1, Hrsg. P. Dudek, H.G. Jaschke, Opladen 1984, s. 356-388. Dworzak E., Goc M., Pochodzenie terytorialne ludności napływowej i geografia po wojennych osiedleń wsi opobkiej. Zestawienie danych źródłowych z zachowanych rejestrów osiedlonych i protokołów przekazania gospodarstw, „Opolski Rocznik Muzealny” 2011,1.18, cz. 2. Dymarski M., Ziemie postulowane (ziemie nowe) w programach i działaniach pobkiego ruchu oporu 1939-1945, Wroclaw 1997. Dzieci, młodzież i studenci na Ziemiach Zachodnich po II wojnie światowej, red. W. Ku charski, G. Strauchold, Wroclaw-Warszawa 2012. Dziuba A., №frontach walki ze szpiegami, rewizjonbtami i„reakcyjnym klerem”. Tyska jednostka aparatu bezpieczeństwa w latach 1954-1975, Tychy 2008. Dziuba A., Drozdowski A., Walka aparatu bezpieczeństwa ze zjawiskiem sabotażu
przemysłowego w województwie śląskim w 1949 r. (Casus Marii Kandži), „Studia Śląskie” 2007, t. 65, s. 172-185. Dziuba A., Dziurok A., Die Aufdeckung und Bekämpfung des „revisionistischen Element” in der Woiwodschaft Kattowitz in den fünfziger und sechziger Jahren, „Jahrbücher für Geschichte Osteuropas” 2003, Bd. 5, H. 2, s. 254-280. Dziuba A., Misiak В., Wobec wsi i rolnictwa, [w:] Fundament systemu zniewolenia. Z działalności wojewódzkich struktur Urzędu Bezpieczeństwa w Katowicach 19451956, red. A. Dziuba, A. Dziurok, Warszawa 2009, s. 378-395. Dziurok A., Duchowieństwo województwa katowickiego wobec akcji społeczno-politycznych władz komunistycznych w latach 1950-1956, „Studia Śląskie” 2018, t. 82, s. 43-62. Dziurok A., Kruchtoizacja. Polityka władz partyjno-państwowych wobec Kościoła kato lickiego w latach 1945-1956 w województwie śląskim/katowickim, Katowice 2010. Dziurok A., Moskwa-Berlin a sytuacja na Górnym Śląsku w 1953 roku, [w:] Górny Śląsk w Polsce Ludowej, 1.1: Przełomy i zwroty, red. A. Dziurok, B. Linek, Katowice-Opole 2016, s. 77-90. Dziurok A., Problemy narodowościowe w województwie śląskim i sposoby ich roz wiązywania, [w:] Województwo śląskie 1945-1950. Zarys dziejów politycznych, red. A. Dziurok, R. Kaczmarek, Katowice 2014, s. 459-512. Dziurok A., Śląskie rozrachunki. Władze komunistyczne a byli członkowie organizacji nazistowskich na Górnym Śląsku w latach 1945-1956, Warszawa 2000. Dziurok A., Władze komunistyczne wobec Kościoła katolickiego w diecezji katowickiej w latach 1948-1956 (zarys problematyki), [w:] Stalinizm i rok 1956 na Górnym Ślą sku,
red. A. Dziurok, B. Linek, K. Tarka, Katowice-Opole-Kraków 2007, s. 125-144. Dziurok A., Gałęzowski M., Kamiński Ł, Musiał F., Od niepodległości do niepodległości. Hbtoria Pobki 1918-1989, Warszawa 2010. Dzun W., PGR w rolnictwie polskim w latach 1944-1990, Warszawa 1991. 594
Dźwigał T., Szeptana propaganda wśród ludności niemieckiej Pomorza Zachodniego w latach 1945-1956, [w:] Władze komunistyczne wobec ludności niemieckiej w Pol sce w latach 1945-1989, red. A. Dziurok, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, Warszawa 2016, s. 409-418. Eiden M., Masnyk M., Góra św. Anny, [w:] Historia Górnego Śląska. Polityka, gospo darka i kultura europejskiego regionu, red. J. Bahlcke, D. Gawrecki, R. Kaczmarek, Gliwice 2011, s. 439-447. Eisler J., Czterdzieści pięć lat, które wstrząsnęły Polską. Historia polityczna 1944-1989, Warszawa 2018. Eisler J., Polskie miesiące, czyli kryzys(y) w PRL, Warszawa 2008. Emigracja z województwa opolskiego do RFN. Skutki społeczno-polityczne i ekono miczne, red. J. Korbel, Opole 1988. Fiktus P., Niemcy oraz „problem niemiecki” w pobkim dyskursie polityczno-prawnym w latach 1945-1956, [w:] Władze komunistyczne wobec ludności niemieckiej w Pol sce w latach 1945-1989, red. A. Dziurok, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, Warszawa 2016, s. 75-86. Filipczyk J., Sztuka na peryferiach. Opobkie środowisko plastyczne 1945-1983, Opole 2015. Friszke A., Polska - losy państwa i narodu 1939-1989, Warszawa 2003. Gawrecki D., Wposzukiwaniu górnośląskich tożsamości, [w:] Historia Górnego Śląska. Polityka, gospodarka i kultura europejskiego regionu, red. J. Bahlcke, D. Gawrecki, R. Kaczmarek, Gliwice 2011, s. 57-72. Gawryszewski A., Ludność Pobki w XX wieku, Warszawa 2005. Gąszczyński M., Oświata dla dorosłych, [w:] Oświata na Opobzczyźnie w latach 1945- 1959, red. T. Musiol, Katowice 1961, s. 152-156. Glensk J., Diariusz prasy polskiej na Śląsku, t.
2:1945-1989, Opole 1994. Glensk J., Prasa Śląska Opolskiego w czterdziestoleciu PRL, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1986, t. 25, nr 3, s. 117-131. Glensk J., Rola „Trybuny Opolskiej” w rozwoju kultury i oświaty na Opobzczyźnie, „Studia Śląskie” 1969,1.16, s. 333-380. Głogowski T.M., Pbmo „śląskiego Października”. Tygodnik społeczno-kulturalny „Prze miany” (1956-1957), Katowice 2005. Goban-Klas T., Niepokorna orkiestra medialna. Dyrygenci i wykonawcy polityki infor macyjnej w Pobcepo 1944 roku, Warszawa 2004. Górny Śląsk wyobrażony. Wokół mitów, symboli i bohaterów dyskursów narodowych, red. J. Haubold-Stolle, B. Linek, Opole-Marburg 2005. Grabowski Z., Początki prasy powojennej na Śląsku Opolskim („Głos Prądnika” i ,Nasz Głos” w latach 1945-1947), „Studia Śląskie” 1990, t. 48, s. 57-69. Grabowski Z., Zmiany w prasie opolskiej w latach 1953-1957. (Ze szczególnym uwzględ nieniem „Trybuny Opolskiej”), [w:] Materiały pomocnicze do najnowszej historii dziennikarstwa, 1.16, red. A. Słomkowska, Warszawa 1991, s. 25-33. Gryciuk F., Kolektywizacja wsi polskiej, [w:] Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1944-1956). Materiały z konferencji naukowej 5-6 grudnia 2002 r. w Rzeszowie, 1.1, red. J. Gmitruk, Z. Nawrocki, Warszawa 2003, s. 145-166. Grygierczyk M., Rauziński R., Szczygielski K., Stosunki narodowościowe i demogra ficzne na Śląsku Opolskim 1945-1995, [w:] Demografia i społeczeństwo Ziem Za chodnich i Północnych 1945-1995. Próba bilansu, red. E. Frątczak, Z. Strzelecki, Warszawa 1996, s. 170-195. Guhra I., Die Deutsche in Polen - Spielball der Systempolitik,
„Geschichte. Erziehung. Politik” 1992, Nr. 7/8, s. 439-448. 595
Guhra L, Die deutsche in Polen - Spielball der Systempolitik in den 50er Jahren, „Inter Finítimos” 1993, որ 3, s. 10-12. Hajduk R., Od Rowin’’ do „Trybuny”, Katowice 1970. Hanich A., Czas przełomu. Kościół katolicki na Śląsku Opolskim w latach 1945-1946, Opole 2008. Hanich A., Dekanaty i parafie Administracji Apostolskiej Śląska Opolskiego w latach 1945-1946, Opole 2009. Hanich A., Ksiądz infułat Bolesław Kominek, pierwszy administrator apostobki Śląska Opobkiego (1945-1951), Opole 2015. Hanich A., Likwidacja „stanu tymczasowości adminbtracji kościelnej” na Śląsku Opol skim przez władze komunistyczne w 1951 r., „Śląsk Opolski” 2003, nr 2, s. 24-30. Hanich A., Powstanie, rozwój i stabilizacja Kościoła katolickiego na Śląsku Opolskim po II wojnie światowej, [w:] Droga do stabilizacji polskiej administracji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych po II wojnie światowej. W 40. rocznicę wydania konstytucji apostolskiej Pawła VI„Episcoporum Poloniae coetus”, red. W. Kucharski, Wrocław 2013, s. 147-171. Hanich A., Relacja państwo - Kościół w komunistycznej Polsce na przykładne Śląska Opobkiego (1945-1989), „Rocznik Ziem Zachodnich” 2017, nr 1, s. 192-228. Hanich A., Wywłaszczenia, konfiskaty mienia i inneformy represji wobec Kościoła ka tolickiego na Śląsku Opolskim przez władze komunistyczne w latach 1945-1964, [w:] Komunistyczny aparat represji i życie społeczne Opolszczyzny w latach 1945-1989. Studia i materiały, red. K. Jasiak, Opole 2012, s. 81-106. Hanich A., Sitek A., Wysiedlenie śląskich księży i sióstr zakonnych ze Śląska Opol skiego przez władze komunistyczne w
1954 roku, [w:] Stalinizm i rok 1956 na Górnym Śląsku, red. A. Dziurok, B. Linek, K. Tarka, Katowice-Opole-Kraków 2007, s. 145-208. Hartwich M.J., Reakcja władz polskich na przyjazdy turystów z NRD i RFN na Dolny Śląsk w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w., [w:] Internacjonalizm czy.? Działania organów bezpieczeństwa państw komunistycznych wobec mniej szości narodowych (1944-1989), red. J. Hytrek-Hiyciuk, G. Strauchold, J. Syrnyk, Warszawa-Wrocław 2011, s. 175-199. Hartwich M.J., Reisen von DDR-Bürgern ins Riesengebirge in den 50er und 60er Jah ren, [w:] Schlesier in der DDR. Berichte von Flüchtlingen, Vertriebenen und Umsied lern, Hrsg. M. Parak, Görlitz 2009, s. 119-133. Haubold-Stolle J., Góra Św. Anny - sporne serce Górnego Śląska, [w:] Leksykon mitów, symboli i bohaterów Górnego Śląska w XIX-XX wieku, red. B. Linek, A. Mi chalczyk, Opole 2015, s. 396-399. Haubold-Stolle J., Mythos Oberschlesien. Der Kampf um Erinnerung in Deutschland und in Polen 1915-1956, Osnabrück 2008. Hauser P., Kolonbta niemiecki na ziemiach polskich w XIX і XX wieku. Mit i rzeczywi stość, Poznań 1994. Hejger M., Przekształcenia narodowościowe na ziemiach zachodnich i północnych Polski w latach 1945-1959, Słupsk 2008. Heller T., Ślązacy w organach polskiej administracji państwowej i samorządowej na Śląsku Opolskim w latach 1945-1950, „Zaranie Śląskie” 2003, nr 7-8, s. 25-44. Herbert Czaja - Anwaltfür Menschenrechte, Hrsg. C. Czaja, Bonn 2003. Herzig A., Ruchniewicz К., Ruchniewicz M., Śląsk i jego dzieje, Wroclaw 2012. Hbtoria Górnego Śląska. Polityka, gospodarka i kultura
europejskiego regionu, red. J. Bahlcke, D. Gawrecki, R. Kaczmarek, Gliwice 2011. 596
Ηγγζε G., Oberschlesien im politischen Denken Carl Ulitzkas, [w:] Śląsk w myśli poli tycznej i działalności Polaków i Niemców w XX wieku, red. D. Kisielewicz, L. Rubisz, Opole 2001, s. 171-194. Hladko R., Polski październik ’56. Opolszczyzna i kraj, Opole 1996. Internacjonalizm czy.? Działania organów bezpieczeństwa państw komunistycznych wobec mniejszości narodowych (1944-1989), red. J. Hytrek-Hryciuk, G. Strauchold, J. Syrnyk, Warszawa-Wroclaw 2011. Izdebski H., Historia administracji, Warszawa 2001. Izydorczyk J., Rewizjonizm zachodnioniemiecki, Warszawa 1960. Jacher W., Integracja ludności rodzimej na Śląsku, [w:] Polska ludność rodzima na Śląsku w okresie Polski Ludowej, cz. 3, z. 2: Materiały z badań w 1989 r. nad przeobrażeniami społecznymi i narodowymi na Śląsku, red. M. Lis, Opole 1990, s. 23-33. Jacher W., Integracja społeczna ludności rodzimej Śląska po 1945 roku, [w:] Integracja społeczna ludności rodzimej Śląska po 1945 roku, red. W. Jacher, Opole 1994, s. 9-31. Jacher W., Miejsce i rola ludności rodzimej w społecznościach lokalnych na przykładzie Śląska Opolskiego, [w:] Pokka ludność rodzima na ziemiach zachodnich i północ nych po II wojnie światowej. Materiały z sympozjum naukowego w Instytucie Ślą skim w Opolu w dniu 25 listopada 1988 r., red. R. Rauziński, S. Senft, Opole 1989, s. 187-200. Jaczyńska A., Lipcowe święto, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2007, nr 7, s. 77-80. Jankowiak S., Akcja łączenia rodzin między Polską a Niemiecką Republiką Demokra tyczną w latach 1949-1954, „Przegląd Zachodni” 1995, nr 3, s. 51-74. Jankowiak S., Bilans
wysiedleń Niemców z Polski w latach 1945-1989, [w:] Ziemie Odzyskane /Ziemie Zachodnie i Północne 1945-2006. 60 lat w granicach państwa pokkiego, red. A. Sakson, Poznań 2006, s. 143-154. Jankowiak S., Łączenie rodzin między Polską a Niemcami w latach pięćdziesiątych, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2001, nr 9, s. 22-26. Jankowiak S., Łączenie rodzin między Pokką a NRD w latach 1955-1959, „Przegląd Zachodni” 1995, nr 4, s. 85-107. Jankowiak S., Migracje z Górnego Śląska po drugiej wojnie światowej, [w:] Górny Śląsk i Górnoślązacy. Wokół problemów regionu i jego mieszkańców w XIX і XX wieku, red. S. Rosenbaum, Katowice-Gliwice 2014, s. 218-245. Jankowiak S., Normalizacja sytuacji ludności niemieckiej w Роксе w latach pięćdzie siątych XX wieku, [w:] Władze komunistyczne wobec ludności niemieckiej w Роксе w latach 1945-1989, red. A. Dziurok, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, Warszawa 2016, s. 291-303. Jankowiak S., Przemiany narodowościowe na „Ziemiach Odzyskanych” po II wojnie światowej, [w:] Ziemie Odzyskane po drugiej wojnie światowej, red. C. Osękowski, G. Strauchold, Zielona Góra 2015, s. 33-44. Jankowiak S., Wysiedlenie i emigracja ludności niemieckiej w polityce władz pokkich w latach 1945-1970, Warszawa 2005. Jankowiak S., Zmierzch stalinizmu w Роксе - przełom 1956 roku, [w:] Stalinizm i rok 1956 na Górnym Śląsku, red. A. Dziurok, B. Linek, K. Tarka, Katowice-Opole-Kraków 2007, s. 311-320. Jankowiak S., Sora M., Polityka władz pokkich wobec osób ubiegających się o zgodę na wyjazd na pobyt stały z Polski do Niemiec w latach 1950-1984, [w:] Transfer, obywatektwo,
majątek. Trudne problemy stosunków polsko-niemieckich, red. W.M. Gó ralski, Warszawa 2005, s. 49-80. 597
Janus J., Pokka i Czechosłowacja wobec planu Marshalla, Kraków 2001. Janusz G., Status ludności niemieckiej w Polsce w latach 1944-1950. Analiza i wybór aktów normatywnych, Lublin 2005. Jarosz D., Dni Oświaty, Książki i Prasy w systemie propagandy kulturalnej władz Polski Ludowej 1946-1956, [w:] Pokka 1944/45-1989. Studia i materiały, 1.10, red. J. Eis ler, T. Szarota, K. Kosiński, Warszawa 2011, s. 43-60. Jarosz D., Polacy a stalinizm 1948-1956, Warszawa 2000. Jarosz D., Polityka władz komunistycznych w Polsce w latach 1948-1956 a chłopi, Warszawa 1998. Jarosz D., Pásztor M., W krzywym zwierciadle. Polityka władz komunistycznych w Pol sce w świetle plotek i pogłosek z lat 1949-1956, Warszawa 1995. Jasiak K., Kadra WUBP/WUdsBP w Opolu w latach 1950-1956, [w:] Komunistyczny aparat represji i życie społeczne Opolszczyzny w latach 1945-1989. Studia i mate riały, red. K. Jasiak, Opole 2012, s. 411-439. Jasiński J., Kwestie pojęcia Ziemie Odzyskane, [w:] Ziemie Odzyskane / Ziemie Zachod nie i Północne 1945-2005. 60 lat w granicach państwa polskiego, red. A. Sakson, Poznań 2006, s. 15-26. Jas-Koziarkiewicz M.,,Arbeiterstimme” - pismo o Niemcach i dla Niemców w Polsce. Analiza sposobu prezentacji akcji łączenia rodzin na łamach dziennika, [w:] Wła dze komunistyczne wobec ludności niemieckiej w Polsce w latach 1945-1989, red. A. Dziurek, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, Warszawa 2016, s. 386-396. Jastrząb Ł, Reakcje mieszkańców Opolszczyzny na Poznański Czerwiec w świetle rapor tu Wojewódzkiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Publicznego w Opolu, „Śląski Kwartal nik Historyczny
Sobótka” 2008, nr 2, s. 229-245. Jezierski A., Leszczyńska C., Dzieje gospodarcze Polski w zarysie do 1989 r., War szawa 1994. Joachimsthaler J., Wielokrotnie wyobrażona prowincja, [w:] Śląsk, rzeczywistości wyobrażone, red. W. Kunicki, Poznań 2009, s. 478-513. Kaczmarek R., Akcja „Meteor” - penetracja śląskich elit politycznych przez aparat bez pieczeństwa w latach 1945-1955, „Studia Śląskie” 2002, t. 61, s. 89-104. Kadra bezpieki 1945-1990. Obsada stanowisk kierowniczych aparatu bezpieczeństwa w województwach śląskim/katowickim, biekkim i częstochowskim, red. W. Dubiański, A. Dziuba, A. Dziurek, Katowice 2009. Kaliński J., Polityka gospodarcza Polski w latach 1948-1956, Warszawa 1987. Kałuża H., Weber T., Tun nas Stary Popilów. Historia Popielowa i okolic, NysaPopielów 2001. Kamiński Ł., Biuletyny Dzienne Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 1949-1950, Warszawa 2004. Karbosiak S., Pirecki P., Ikoniczny obraz Ziem Zachodnich w propagandzie PRL, [w:] Nad Odrą i Bałtykiem. Myśl zachodnia: ludzie - koncepcje - reahzacja do 1898 r., red. M. Semyszyn, T. Sikorski, A. Wątor, Szczecin 2013, s. 533-548. Karp H.-J., Die Seelsorge an den katolischen Deutschen in Polen nach 1945, [w:] Polacy - Niemcy. Przeszłość - teraźniejszość - przyszłość, red. Z. Zieliński i in., Katowice 1993, s. 44-58. Kersten К., Historia polityczna Polski 1944-1956, Warszawa 1982. Kersten К., Między wyzwoleniem a zniewoleniem. Polska 1944-1956, Londyn 1993. Kersten К., Społeczna funkcja plotki. Plotka a monopol informacji, „Zeszyty Naukowe T[owarzystwa] Kfursów] Nfaukowych]. Kolokwia”, Warszawa 1981, s.
1-12. Knabe H., 17. Juni 1953. Ein deutscher Aufstand, München 2003. 598
Kneip M,, Die deutsche Sprache in Oberschlesien. Untersuchungen politischen Rolle der deutschen Sprache als Minderheitensprache in den Jahren 1921-1998, Dort mund 2000. Kochański A., Polska 1944-1991. Informator historyczny, 1.1: Podział administracyj ny. Ważniejsze akty praume, decyzje i enuncjacje państwowe (1944-1956), War szawa 1996. Kopiec J., Dzieje Kościoła katolickiego na Śląsku Opolskim, Opole 1991. Kopiec J., Kościół katolicki na Śląsku Opobkim w totalitarnym państwie (1945-1989), [w:] Kościół opolski w PRL, red. M. Worbs, Opole 2007, s. 17~104. Kopiec J., Kościół opolski - zarys najnowszych dziejów, „Rocznik Diecezji Opolskiej” 2000, s. 39-45. Kopiec J., Wysiedlenie duchowieństwa katolickiego z Opolszczyzny w 1954 roku, [w:] Represje wobec Kościoła katolickiego na Dolnym Śląsku i Opobzczyźnie 1945-1989, red. S.A. Bogaczewicz, S. Krzyżanowska, Wrocław 2004, s. 90-96. Korbel J., Charakterystyczne cechy migracji zewnętrznych ze Śląska Opolskiego (19521985), [w:] Polska ludność rodzima na ziemiach zachodnich i północnych po II wojnie światowej. Materiały z sympozjum naukowego w Instytucie Śląskim w Opolu w dniu 25 Ustopada 1988 r., red. R. Rauziński, S. Senft, Opole 1989, s. 161-174. Korbel J., Emigracja z Polski do RFN. Wybrane problemy, Opole 1986. Korbel J., Emigranci z Polski do RFN w świetle statystyk i analiz (1952-1985), Opole 1988. Korbel J., Polska - Górny Śląsk - Niemcy. Polityczny bilans 50-lecia Poczdamu, Opole 1995. Korbel J., Wybrane problemy migracji do RFN w latach 1956-1978, [w:] Stosunki polsko-niemieckie. Integracja i rozwój ziem zachodnich i
północnych, red. B. Jało wiecki, J. Przewłocki, Katowice 1980, s. 160-174. Korbel J., Wyjazdy i powroty. Migracje w procesie normalüacji stosunków pomiędzy Polską a RFN, Opole 1977. Kordecki M., Smolorz D., Górny Śląsk. Dwadzieścia historii z XX wieku, Gliwice 2010. Kosiński L., Pochodzenie terytorialne ludności ziem zachodnich w 1950 r., Warszawa 1960. Kosiński L, Procesy ludnościowe na ziemiach odzyskanych w latach 1945-1960, War szawa 1963. Kostro R., Niemiecka Republika Federalna w propagandzie PRL 1956-1970, „Rocznik Polsko-Niemiecki” 1996, z. 5, s. 99-134. Kowalik H., Opobki exodus, „Biuletyn Informacyjny Wojewódzkiego Ośrodka Informacji Naukowej, Technicznej i Ekonomicznej w Opolu” 1990, nr 4. Kowalski K., Plan Marshalla. Uwarunkowania i skutki gospodarczo-polityczne, Łódź 2014. Kowalski Z., Powrót Śląska Opolskiego do Polski, Opole 1983. Kozłowski K., Mechanizmy przemian politycznych w 1956 roku na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Wybrane problemy, [w:] Ziemie Zachodnie i Północne Polski w okresie stalinowskim, red. C. Osękowski, Zielona Góra 1999, s. 25-40. Krasuski J., Historia Niemiec, Wrocław-Warszawa-Kraków 1998. Kubos A., „Rebelia”pihneńska 1953 r., „Dzieje Najnowsze” 2000, nr 3, s. 181-189. Kula M., Religiopodobny komunizm, Kraków 2003. Kundler H., RIAS Berlin. Eine Radiostation in einer geteilten Stadt, Berlin 2002. Kur T., Próżna fatyga kata w Gdańsku, Warszawa 1981. Kura A., Aparat bezpieczeństwa i wymiar sprawiedliwości wobec kolektywizacji wsi polskiej 1948-1956, Warszawa 2006. 599
KURASZ L, Mniejszość niemiecka na Dolnym Śląsku. Studium socjologiczne, Kraków 2015. Kurasz I., Niemcy wczoraj i dziś. Przyczynek do analizy przemian społeczno-kulturo wych ludności niemieckiej Dolnego Śląska od 1945 roku do współczesności, „Opuscula Sociologica” 2017, nr 2, s. 5-21. Kurcz Z., Mniejszość niemiecka w Polsce, Wrocław 1995. Kurcz Z., Mniejszość niemiecka w Polsce na tle innych mniejszości, Poznań 2001. Kwaśniewski K., Integracja społeczności lokalnej. Śląsk Opohki, Opole 1987. Kwiatek A., O nowe spojrzenie na tzw. problem śląski po II wojnie światowej, [w:] Polska ludność rodzima na ziemiach zachodnich i północnych po II wojnie światowej. Ma teriały z sympozjum naukowego w Instytucie Śląskim w Opolu w dniu 25 listopada 1988 r., red. R. Rauziński, S. Senft, Opole 1989. Landau Z., Roszkowski W., Polityka gospodarcza IIRP i PRL, Warszawa 1995. Langer T., Państwo a nierzymskokatolickie związki wyznaniowe w Polsce Ludowej, Poznań 1967. Leksykon pokoju, red. J. Kukułka i in., Warszawa 1987. Lemańczyk M., Mniejszość niemiecka na Pomorzu Gdańskim, Warszawa 2016. Lexikon der Vertreibungen Deportation. Zwangsaussiedlung und ethnische Säuberung im Europa des 20. Jahrhunderts, Wien 2010. Linek В., Działalność władz bezpieczeństwa na Śląsku Opolskim w latach pięćdziesiątych (na przykładzie powiatu strzeleckiego), „Studia Śląskie” 2005, t. 64, s. 137-155. Linek B., Dzień Konstytucji - święto narodowe Republiki Weimarskiej, [w:] Leksykon mitów, symboli i bohaterów Górnego Śląska wXIX-XX wieku, red. B. Linek, A. Mi chalczyk, Opole 2015, s. 345-348. Linek B., Konflikt
państwo - Kościół katołicki na Górnym Śląsku a polityka narodowa w latach 1945-1950, „Śląsk Opolski” 2001, nr 2, s. 59-67. Linek B., Kwestie narodowościowe - problem niemiecki, [w:] Fundament systemu znie wolenia. Z działalności wojewódzkich struktur Urzędu Bezpieczeństwa w Katowi cach 1945-1956, red. A. Dziurok, A. Dziuba, Warszawa 2009, s. 255-303. Linek B., Mit Ziem Odzyskanych w powojennej Polsce na przykładzie Górnego Ślą ska (wybrane aspekty), [w:] Nacjonalizm a tożsamość narodowa w Europie Środkowo-Wschodniej w XIX i XX w., red. B. Linek, K. Struve, Opole-Marburg 2000, s. 229-258. Linek B., Oddźwięk polemik wokół sposobu rozwiązania problemu ludności śląskiej na Opohzczyźnie w latach 1955-1957w ówczesnej prasie wojewódzkiej, „Studia Śląskie” 1993, t. 52, s. 197-222. Linek B., „Odniemczanie” województwa śląskiego w latach 1945-1950 (w świetle mate riałów wojewódzkich), Opole 1997. Linek B., Polacy: zmagania z etosem, [w:] Leksykon mitów, symboli i bohaterów Gór nego Śląska wXIX-XX wieku, red. B. Linek, A. Michalczyk, Opole 2015, s. 19-24. Linek B., Polityka antyniemiecka na Górnym Śląsku w latach 1945-1950, Opole 2000. Linek B., Polityka aparatu bezpieczeństwa wobec ludności rodzimej na Śląsku Opolskim w latach 1945-1960. Założenia i realizacja, [w:] Komunistyczny aparat represji i ży cie społeczne Opolszczyzny w latach 1945-1989. Studia i materiały, red. K. Jasiak, Opole 2012, s. 157-165. Linek B., Polityka narodowościowa na Śląsku Opolskim w latach 1945-1960. Założenia - stan badań - fazy, „Rocznik Ziem Zachodnich” 2017, s. 12-34. Linek B., Próby organizowania
się ludności niemieckiej na Górnym Śląsku w Polsce Ludowej, [w:] Stowarzyszenia, związki, bractwa, inicjatywy społeczne i ich znacze nie dla Śląska. Traktaty polsko-niemieckie z 1990 i 1991 roku i ich konsekwencje dla Śląska, Gliwice-Opole 2011, s. 69-83. 600
Linek В., „Rewizjonizm niemiecki” - skala, charakter i polityka władz bezpieczeństwa, [w:] Stalinům i rok 1956 na Górnym Śląsku, red. A. Dziurek, B. Linek, K. Tarka, Katowice-Opole-Kraków 2007, s. 209-255. Linek B., Święta narodowe Cesarstwa Niemieckiego: urodziny cesarza i Sedantag, [w:] Leksykon mitów, symboli i bohaterów Górnego Śląska w XIX-XX wieku, red. B. Linek, A. Michalczyk, Opole 2015, s. 324-328. Lis M., Losy lokalnych przywódców pobkich na Śląsku Opobkim w okresie stalinizacji życia, [w:] Ziemie Zachodnie i Północne Pobki w okresie stalinowskim, red. C. Osękowski, Zielona Góra 1999, s. 187-193. Lis M., Ludność rodzima na Śląsku Opolskim po II wojnie światowej (1945-1993), Opole 1993. Lis M., Ludność rodzima w latach 1945-1988, polityczno-społeczne uwarunkowania integracji, [w:] Połska ludność rodzima na Śląsku w okresie Pobki Ludowej, cz. 3, z. 1: Materiały z badań w 1989 r. nad przeobrażeniami społecznymi i narodowymi na Śląsku, red. M. Lis, Opole 1990, s. 131-161. Lis M., Październik 1956 r. na Opolszczyźnie, [w:] Październik 1956 na Ziemiach Zachod nich i Północnych. Materiały seminarium naukowego, Mierki k. Obztyna, wrzesień 1996, red. W. Wrzesiński, Wroclaw 1997. Lis M., Polska ludność rodzima na Śląsku Opobkim po II wojnie światowej, Opole 1991. Ludność niemiecka na ziemiach polskich w latach 1939-1945 i jej powojenne losy, red. W. Jastrzębski, Bydgoszcz 1995. Łoś R., Wüyta kanclerza Konrada Adenauera w Moskwie (8-14IX1955). Nawiązanie stosunków dyplomatycznych między Związkiem Radzieckim a Republiką Federalną Niemiec, „Dzieje Najnowsze” 2002, nr 4, s.
75-96. Łoś R,, Wschodnia polityka kanclerza Konrada Adenauera, Łódź 2004. Machcewicz P., „Monachijska menażeria”. Walka z Radiem Wolna Europa 1950-1989, Warszawa 2007. Machcewicz P., „Operacje balonowe” 1951-1956. Przyczynek do dziejów amerykańskiej wojny psychologicznej wobec bloku komunistycznego, [w:] Polska-Niemcy-Europa. Księga jubileuszowa z okazji siedemdziesiątej rocznicy urodzin Profesora Jerzego Holzera, red. K. Karaskiewicz, Warszawa 2000, s. 345-361. Machcewicz P., Pobki rok 1956, Warszawa 1993. Machnikowska A., Prawo własności w Polsce w latach 1944-1981, Gdańsk 2010. Madajczyk P., Badania nad historią Niemców polskich w latach 1944/45-1989, [w:] Władze komunbtyczne wobec ludności niemieckiej w Polsce w latach 1945-1989, red. A. Dziurek, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, Warszawa 2016, s. 9-35. Madajczyk P., Mniejszości narodowe w Polsce a polski Październik, „Rocznik Polsko-Niemiecki” 1995, t. 3, s. 43-58. Madajczyk P., Mniejszości narodowe w Polsce po II wojnie światowej, „Pamięć i Spra՝ wiedliwość” 2004, nr 3/2, s. 37-55. Madajczyk P., Mniejszość niemiecka na wsi pobkiej w latach 1945-1989, [w:] Niemcy - historia i kultura, red. S. Sierpowski, Szreniawa 2013, s. 114-122. Madajczyk P., Niemcy, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce. Państwo i społeczeństwo polskie a mniejszości narodowe w okresach przełomów politycznych (1944-1989), red. P. Madajczyk, Warszawa 1998, s. 66-109. Madajczyk P., Niemcy polscy 1944-1989, Warszawa 2001. Madajczyk P., Polityka polska wobec ludności Górnego Śląska w latach 1944/19451989, [w:] Górny Śląsk i Górnoślązacy. Wokół problemów regionu
i jego mieszkań ców w XIX i XX wieku, red. S. Rosenbaum, Katowice-Gliwice 2014, s. 198-216. 601
Madajczyk P., Postanowienia konferencji w Jałcie i Poczdamie i ich konsekwencje dla stosunków pobko-niemieckich oraz dla Śląska w okresie 1945-1990, [w:] Stowarzy szenia, związki, bractwa, inicjatywy społeczne i ich znaczenie dla Śląska. Traktaty polsko-niemieckie z 1990 i 1991 roku i ich konsekwencje dla Śląska, Gliwice-Opole 2011, s. 113-121. Madajczyk P., System władzy na Górnym Śląsku w latach 1945-1956, [w:] Stalinizm i rok 1956 na Górnym Śląsku, red. A. Dziurek, B. Linek, K. Tarka, Katowice-OpoleKraków 2007, s. 31-56. Madajczyk P., Wyjazdy Niemców z Pobki w połowie lat pięćdziesiątych, „Rocznik Polsko-Niemiecki” 1996, t. 7, s. 115-139. Majer P., Milicja Obywatelska w systemie organów władzy PRL (zarys problematyki i źródła), Toruń 2003. Makowski E., Poznański Czerwiec 1956. Pierwszy bunt społeczeństwa w PRL, Po znań 2006. Maksymowicz B., Doktryna polityczna związków przesiedleńców w Republice Federalnej Niemiec w latach 1945-1991, Warszawa 2005. Malczewska L., Liczyłam bilon i płakałam, [w:] 40 lat ze „Słowem”, red. J. Wójcik, War szawa 1987, s. 82-84. Małkiewicza., Ruchniewicz K, Pierwszy znak solidarności. Polskie odgłosy powstania ludowego w NRD w 1953 r., Wrocław 1998. Marchel S., Sowińska J., Pochód pierwszomajowej poprawności. Święto Pracy na Opobzczyźnie w latach 1945-1989 w świetle materiałów archiwalnych wybranych z zasobu Archiwum Państwowego w Opolu, Opole 2014. Marek F., Kultura pracy na Górnym Śląsku. Materiały na konferencję naukową „Spo łeczne aspekty pracy w Polsce w okresie przemian”, Pokrzywna - kwiecień 1989, Opole 1989. Marek F., Tragedia
górnośląska, Opole 1989. Matelski D., Niemcy w Polsce w XX wieku, Warszawa-Poznań 1999. Mazur M., O adaptacji niemieckiego dziedzictwa kulturowego na Ziemiach Zachodnich i Północnych, Poznań 2001. Mazur Z., Obchody świąt i rocznic historycznych na Ziemiach Zachodnich i Północnych (1945-1948), [w:] Wspólne dziedzictwo? Ze studiów nad stosunkiem do spuścizny kulturowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych, red. Z. Mazur, Poznań 2000, s. 111-164. Mazurkiewicz M., Geneza ruchu ziomkowskiego w Niemczech Zachodnich (19471949) a źródła rewizjonizmu zachodnioniemieckiego, „Studia Śląskie” 2018, t. 82, s. 125-148. Mazurkiewicz M., Niemcy w komunistycznej Polsce w optyce rządu federalnego i nie mieckich organizacji wysiedlonych, [w:] Władze komunistyczne wobec ludności nie mieckiej w Polsce w latach 1945-1989, red. A. Dziurek, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, Warszawa 2016, s. 561-587. Mazurkiewicz M., Spór o pamięć. Polityczne następstwa powojennych wysiedleń Niem ców w pozimnowojennych relacjach pobko-niemieckich i czesko-niemieckich, Warszawa-Opole 2015. Michalczyk A., „Rajch” - ziemia obiecana Górnoślązaków?, [w:] Leksykon mitów, sym boli i bohaterów Górnego Śląska w XIX-XX wieku, red. B. Linek, A. Michalczyk, Opole 2015, s. 402-404. Michalczyka., Górnoślązacy/Ślązacy, [w:] Leksykon mitów, symboli i bohaterów Gór nego Śląska w XIX--XX wieku, red. B. Linek, A. Michalczyk, Opole 2015, s. 15-18. 602
Miedziński F., Repatriacja do NRF w ramach akcji „łączenia rodzin”, „Przegląd Zachod ni” 1958, nr 2, s. 311-329. Mironowicz E., Polityka narodowościowa PRL, Białystok 2000. Mironowicz E., Założenia i cele polityki narodowościowej Pobki Ludowej, [w:] Inter nacjonalizm czy.? Działania organów bezpieczeństwa państw komunistycznych wobec mniejszości narodowych (1944-1989), red. J. Hytrek-Hryciuk, G. Strauchold, J. Symyk, Warszawa-Wroclaw 2011, s. 29-50. Misiejuk D., Młodzież głubczycka wobec ZMP, [w:] Dzieci, młodzież i studenci na Zie miach Zachodnich po II wojnie światowej, red. W. Kucharski, G. Strauchold, Wrocław-Warszawa 2012, s. 43-60. Misztal J., Weryfikacja narodowościowa na Śląsku Opolskim 1945-1950, Opole 1984. Misztal J., Weryfikacja narodowościowa na Ziemiach Odzyskanych, Warszawa 1990. Mniejszości narodowe w Polsce. Państwo i społeczeństwo polskie a mniejszości narodowe w okresach przełomów politycznych (1944-1989), red. P. Madajczyk, Warszawa 1998. Mniejszości narodowe w polskiej myśli politycznej XX wieku, red. J. Jachymek, Luhlin 1992. Mniejszość niemiecka w Polsce i Polacy w Niemczech, red. Z. Kurcz, W. Misiak, Wroclaw 1994. Mniejszość niemiecka w Pobce. Historia i teraźniejszość, Warszawa 1995. Moser К., Propaganda und Gegenpropaganda. Das „Mite” Wechselspiel während der Alliierten Besatzung in Österreich, Wien 2000. Musialik W., Administracja Apostolska Śląska Opolskiego, [w:] Województwo śląskie 1945-1950. Zarys dziejów politycznych, red. A. Dziurek, R. Kaczmarek, Katowice 2014, s. 472-432. Musiał B., Wojna Stalina. 1939-1945. Terror, grabież,
demontaże, Poznań 2012. Musiał F., Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świet le wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL (1970-1989), Kraków 2007. Musioł T., Nauczyciel w środowisku autochtonicznym na Opokzczyźnie, Opole 1960. Na powojennym Górnym Śląsku. Wspomnienia o wydarzeniach z lat 1945-1950 / Ober schlesien in den Jahren 1945-1950. Zeitzeugen erinnern sich, Archiwum Historii Mówionej, t. З / Das Archiv des erzählen Geschichte, Bd. 3, red. A. Dawid, OpoleGliwice 2015. Nacjonalizm a tożsamość narodowa w Europie Środkowo-Wschodniej w XIX і XX w. Nationalismus und natoinale Identität in Osmittelteuropa im 19. und 20. Jahrhun dert, red. B. Linek, К. Struve, Opole-Marburg 2000. Nauka i praca /Bildung und Arbeit, Archiwum Historii Mówionej, t. 4/ Das Archiv des erzählen Geschichte, Bd. 4, red. A. Dawid, Gliwice-Opole 2016. Nawrocki Z., Aparat bezpieczeństwa w latach 1945-1956, [w:] Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, 1.1:1944-1956, red. K. Szwagrzyk, Warszawa 2005, s. 19-76. Neja J., Między XX Zjazdem a poznańskim Czerwcem. Sytuacja społeczno-polityczna w województwie stalinogrodzkim w pierwszej połowie 1956 roku, [w:] Stalinizm i rok 1956 na Górnym Śląsku, red. A. Dziurek, B. Linek, K. Tarka, Katowice-OpoleKraków 2007, s. 237-291. Neuberg J., Nasza literacka współczesność, [w:] Śląsk Opolski. Dziedzictwo i współczes ność, red. D. Simonides, Opole 2005, s. 141-148. Nicieja S.S., Alma Mater Opoliensis. Ludzie, fakty, wydarzenia. Księga jubileuszowa w 50. rocznicę Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu i w
10. rocznicę powstania Uniwersytetu Opobkiego, Opole 2004. 603
Nitschke В., Niemcy, [w:] Mniejszości narodowe i etniczne w Pobcepo II wojnie świa towej, red. S. Durda, B. Nitschke, Kraków 2010, s. 37-65. Nitschke B., Problem uznania granic jako wyznacznik stosunków pobko-niemieckich, „Rocznik Lubuski” 2012, t. 38, cz. 1, s. 61-74. Nitschke B., Sytuacja niemieckiej ludności cywilnej na ziemiach polskich, [w:] Pobka - Niemcy - kompleks wypędzenia, red. A. Hajnicz, Warszawa 1995. Nitschke B., Wysiedlenie czy wypędzenie? Ludność niemiecka w Pobce w latach 1945- 1949, Toruń 2001. Nitschke B., Wyjazdy ludności rodzimej do obu państw niemieckich w latach 1950- 1958, [w:] Władze komunistyczne wobec Ziem Odzyskanych po II wojnie światowej, red. S. Łach, Słupsk 1997. Noszczak B., Polityka państwa wobec Kościoła rzymskokatolickiego w Pobce w okresie internowania prymasa Stefana Wyszyńskiego 1953-1956, Warszawa 2008. Nowak E., Obozy na Śląsku Opobkim w systemie powojennych obozów w Pobce (19451950). Historia i implikacje, Opole 2002. Oblicza polskiego stalinizmu, red. R. Sudziński, Włocławek 2000. Ociepka B., Niemcy na Dolnym Śląsku w latach 1945-1970, Wrocław 1992. Ociepka B., Niemcy wypędzeni - wróg czy sprzymierzeniec?, Warszawa 1999. Ofierska J., Konrad Adenauer, Willy Brandt und Helmut Kohl. Drei charismatische Persönlichkeiten auf dem Weg zum vereinten Deutschland, Lublin 2015. Olejnik L, Polityka narodowościowa Polski w latach 1944-1960, Łódź 2003. Olomouc/Opole. Dvě univerzitní města. Ołomuniec/Opole. Dwa miasta uniwersyteckie, Olomouc 2010. Opole. Dzieje i tradycja, red. B. Linek, K. Tarka, U. Zajączkowska, Opole 2011. Osęka P., Mydlenie
oczu. Przypadki propagandy w Pobce, Kraków 2010. Osękowski C., Ludność rodzima a procesy integracji i dezintegracji społecznej na zie miach zachodnich i północnych po II wojnie światowej, „Przegląd Zachodni” 1995, nr 4, s. 107-115. Osękowski C., Łączenie rodzin jako element normalmacji stosunków polsko-niemieckich po drugiej wojnie światowej, „Rocznik Lubuski” 1993, nr 18, s. 167-179. Osękowski C., Pogranicze polsko-niemieckie w okresie stalinowskim, [w:] Ziemie Za chodnie i Północne Polski w okresie stalinowskim, red. C. Osękowski, Zielona Góra 1999, s. 41-48. Osękowski C., Społeczeństwo Polski Zachodniej i Północnej w latach 1945-1956. Procesy integracji i dezintegracji, Zielona Góra 1994. Osękowski C., Społeczeństwo Polski Zachodniej i Północnej wobec poznańskiego Czerw ca, [w:] Przełomowy rok 1956. Poznański Czerwiec. Pobki Październik. Budapeszt, red. E. Makowski, S. Jankowiak, Poznań 1998, s. 101-111. Osękowski C., Spór o liczbę ludności niemieckiej w Pobce po II wojnie światowej, [w:] Ludność niemiecka na ziemiach polskich w latach 1939-1945 i jej powojenne losy, red. W. Jastrzębski, Bydgoszcz 1995. Osękowski C., Ziemie Odzyskane w latach 1945-2005. Społeczeństwo, władza, gospo darka, Zielona Góra 2006. Ossowski S., O ojczyźnie i narodzie, Warszawa 1984. Oszytko J., Wojskowy Sąd Rejonowy w Opolu w latach 1950-1954jako element apara tu represji komunistycznych - zarys problematyki na podstawie repertoriów WSR w Opolu i wybranych archiwaliów, [w:] Komunistyczny aparat represji i życie spo łeczne Opobzczyzny w latach 1945-1989. Studia i materiały, red. K. Jasiak,
Opole 2012, s. 59-79. Paczkowski A., Pół wieków dziejów Pobki 1939-1989, Warszawa 1995. 604
Palys P., Próby utworzenia organizacji zrzeszającej ludność rodzimą Opolszczyzny - dwa nieznane dokumenty z 1957 r., „Kwartalnik Opolski” 1996, nr 1, s. 121-126. Palys P., Szymon Koszyk (1891-1972): beneficjent czy ofiara systemu?, [w:] Górny Śląsk w Pobce Ludowej, t. 2: Przywódcy - bohaterowie - wrogowie, red. A. Dziurok, B. Linek, Katowice-Opole 2017, s. 97-115. Pasierb B., Pobka myśl polityczna okresu II wojny światowej wobec Niemiec, Poznań 1990. Pasierbiński A., Problemy integracji społecznej na Śląsku Opolskim (1945-1979), [w:] Śląsk Opolski w Pobce Ludowej, red. Z. Kowalski, Opole 1980, s. 91-104. Patek A., Rydel J., Węc J., Najnowsza historia świata 1945-1963,1.1, Kraków 1998. Patelski M., Cenzura komunistyczna wobec Kościoła katolickiego i prasy katolickiej w Pobce 1945-1957. Casus Śląska Opolskiego, [w:] Cenzura w PRL. Analua zjawi ska, red. Z. Románek, К. Kamińska-Chełminiak, Warszawa 2017, s. 125-143. Patelski M., „Czujni strażnicy demokracji” ludowej. Urząd cenzury w województwie opolskim 1950-1990, Opole 2019. Patelski M., Oni rządzili województwem opolskim. Pierwszy z pierwszych sekretarzy: Roman Nowak, „Indeks” 2010, nr 1/2, s. 69-71. Październik 1956 na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Materiały seminarium nauko wego, Mierki k. Olsztyna, wrzesień 1996, red. W. Wrzesiński, Wrocław 1997. Pełka L.J., Rytuały, obrzędy, święta, Warszawa 1989. Piotrowski J., Stebach M., Obraz ludności niemieckiej w Pobce w materiałach propa gandowych Polskiej Kroniki Filmowej w latach 1945-1956, [w:] Władze komuni styczne wobec ludności niemieckiej w Pobce w latach
1945-1989, red. A. Dziurok, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, Warszawa 2016, s. 373-385. Pod czerwoną gwiazdą. Aspekty sowieckiej obecności w Europie Środkowo-Wschodniej w 1945 roku, red. S. Rosenbaum, D. Węgrzyn, Katowice-Warszawa 2017. Pogorzała E., Mniejszości narodowe i etniczne w polityce oświatowej państwa polskiego w latach 1944-1966, Zamość 2009. Polacy wobec Niemców. Z dziejów kultury politycznej Pobki 1945-1989, red. A. Wolff-Powęska, Poznań 1993. Pobka ludność rodzima na Śląsku w okresie Pobki Ludowej. (Materiały z badań w 1989 r.), 1.1-3, red. M. Lis, Opole 1990. Pobka ludność rodzima na ziemiach zachodnich i północnych po II wojnie światowej, red. R. Rauziński, S. Senft, Opole 1990. Ponczek E., Pobka myśl o pokoju w latach drugiej wojny światowej (1939-1945), Łódź 1999. Popera J., Aktywność polityczna rodzimych Polaków Śląska Opobkiego w latach 19451959, [w:] Polska ludność rodzima na Śląsku w okresie Polski Ludowej, cz. 2: Mate riały z badań w 1988 r. nad przeobrażeniami społecznymi i narodowymi na Śląsku, red. M. Lis, Opole 1989, s. 153-188. Popera J., Kwestia polskiej ludności rodzimej Śląska Opobkiego w programach partii i stronnictw politycznych (1945-1959), [w:] Polska ludność rodzima na ziemiach zachodnich i północnych po II wojnie światowej. Materiały z sympozjum naukowego w Instytucie Śląskim w Opolu w dniu 25 listopada 1988 r., red. R. Rauziński, S. Senft, Opole 1989, s. 123-134. Popera J., Ludność rodzima w organach władzy na Opobzczyźnie w latach 1948-1956, „Materiały i Studia Opolskie” 1987, z. 62, s. 7-34. Popera J., Niektóre problemy polskiej ludności
rodzimej w województwie opolskim w działalności PZPR w latach 1950-1953, „Klasa Robotnicza na Śląsku” 1978, t. 4, s. 225-241. 605
Popera J., Rozwój organizacyjny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej na Opolszczuź- nie w latach 1948-1956, Opole 1989. Pośpiechowa L., Pisarze Opolszczyzny, Opole 1975. Pośpiechowa L, Rola opolskiego oddziału Związku Literatów Polskich w podnoszeniu kultury literackiej regionu, „Materiały i Studia Opolskie” 1986, z. 59, s. 69-93. Powstanie czerwcowe w NRD1953 r. na tle innych wystąpień antykomunistycznych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, red. K. Ruchniewicz, Wroclaw 2003. Przebudź się serce moje i pomyśl. Przyczynek do historii stosunków między Śląskiem a Berlinem-Brandenburgią od 1740 roku do dziś, red. A. Herzig, W. Lesiuk, BerlinOpole 1995. Puddington A., Rozgłośnia wolności. Tryumf Radia Wolna Europa i Radia Swoboda w zimnej wojnie, Toruń 2009. PZPR jako machina władzy, red. D. Stola, K. Perak, Warszawa 2012. Radio in der DDR der fünfziger Jahre, [w:] Zuhören und Gehörtwerden, Bd. 2, Hrsg. I. Marßolek, A. von Saldem, Tübingen 2001. Ratajczak D., Świadectwo księdza Wojaczka, Opole 1994. Rauziński R., Ludność na Śląsku 1945-1990, Opole 1991. Rauziński R., Migracje ludności autochtonicznej ze Śląska Opolskiego do Republiki Federalnej Niemiec w latach 1950-1990, [w:] Społeczno-gospodarcze i przestrzenne problemy Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego i Śląska Opolskiego, red. A. Klasik, Z. Mikołajewicz, Warszawa 1993, s. 67-76. Rauziński R., Przemiany demograficzne i migracyjne na Śląsku w latach 1945-1985, [w:] Polska ludność rodzima na Śląsku w okresie Polski Ludowej, red. M. Lis, Opole 1988. Rauziński R., Przeobrażenia społeczno-demograficzne ludności na ziemiach
zachodnich w latach 1945-1985, [w:] Polska ludność rodzima na ziemiach zachodnich i pół nocnych po II wojnie światowej. Materiały z sympozjum naukowego w Instytucie Śląskim w Opolu w dniu 25 listopada 1988 r., red. R. Rauziński, S. Senft, Opole 1989, s. 7-27. Rauziński R., Społeczeństwo Śląska Opolskiego 1945-1985 (ludność, zatrudnienie, mi gracja), Opole 1986. Rauziński R., Zróżnicowanie sytuacji demograficznej społeczeństwa Śląska Opolskiego w zależności od pochodzenia regionalnego na tle emigracji zewnętrznych w latach 1951-1985, [w:] Ludność Śląska Opolskiego w XIX iXX wieku (analizy statystyczne), red. Z. Kowalski, „Materiały i Studia Opolskie” 1987, z. 60, s. 107-229. Regionalizm a separatyzm - historia i współczesność. Śląsk na tle innych obszarów, red. M.W. Wanatowicz, Katowice 1995. Regionalna prasa śląska na Górnym Śląsku w latach 1845-1996. Materiały sesyjne, Katowice 1999. Riller S., Funken für die Freiheit. Die US-amerikanische Informationspolitik gegenüber der DDR von 1953-1963, Trier 2004. Romanow Z., Polityka władz polskich wobec ludności rodzimej ziem zachodnich i pół nocnych w latach 1945-1960, Słupsk 1999. Romanow Z., Przebieg paszportyzacji ludności rodzimej ziem zachodnich i północnych w latach 1951-1953, [w:] Ziemie zachodnie i północne Polski w okresie stalinowskim, red. C. Osękowski, Zielona Góra 1999, s. 229-242. Romanow Z., Walka władz pohkich z językiem niemieckim na terenach Ziem Zachod nich i Północnych zamieszkałych przez ludność rodzimą w latach 1945-1956, [w:] Pomerania ethnica. Mniejszości narodowe i etniczne na Pomorzu Zachodnim, red.
M. Giedroje, J. Mieczkowski, Szczecin 1998, s. 81-89. 606
Rosenbaum S., Bibliotekarz, historyk, agent. Casus Franciszka Szymiczka, „Studia Ślą skie” 2009, t. 68, s. 135-169. Rosenbaum S., Byzuchy i pakyty z „Rajchu”, [w:] Leksykon mitów, symboli i bohate rów Górnego Śląska w XIX-XX wieku, red. B. Linek, A. Michalczyk, Opole 2015, s. 374-376. Rosenbaum S., Herbert Czaja i dyskurs wypędzonych, [w:] Oni tworzyli obraz Górnego Śląska w XX wieku, red. A. Kubica, J. Mokrosz, Katowice-Rybnik 2017, s. 173-185. Rosenbaum S., Partia i aparat bezpieczeństwa województwa katowickiego wobec pro niemieckich postaw ludności rodzimej od lat pięćdziesiątych do siedemdziesiątych XX w., [w:] Aparat bezpieczeństwa Polski Ludowej wobec mniejszości narodowych i etnicznych oraz cudzoziemców, red. J. Symyk, Warszawa 2009, s. 57-102. Rosenbaum S., Przeciw „krucjacie rewanżystów”. Służba Bezpieczeństwa w walce z „zachodnioniemieckim rewizjonizmem”, [w:] Donosem i pałką. Z działań Służby Bez pieczeństwa na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1956-1980, red. A. Dziuba, Katowice 2008, s. 27-43. Rosenbaum S., „Szlagry na cenzurowanym”, „CzasyPismo o Historii Górnego Śląska” 2014, nr 1, s. 14-21. Rosenbaum S., Tracz B., Sytuacja ludności rodzimej w połowie lat 50. XX w. w świetle dokumentu władz administracyjnych z województwa katowickiego z 1955 r., „Confinium” 2008, nr 3. Rostropowicz-Miśko M., Sytuacja demograficzna Śląska Opobkiegopo II wojnie świa towej ze szczególnym uwzględnieniem pochodzenia regionalnego ludności, [w:] Ro dzina na Śląsku 1939-1945. Dezintegracja, migracje, codzienność, red. A. Dawid, A. Maziarz, Opole-Warszawa 2012, s.
168-189. Ruchniewicz K., Adenauer a Europa. Polityka europejska pierwszego kanclerza RFN (1949-1963), Warszawa 2001. Ruchniewicz K., Groźni wypędzeni, „Karta” 2003, nr 38, s. 89-93. Ruchniewicz K., Kształtowanie niemieckiej opinii publicznej na podstawie sprawozdań z pobytu w Polsce w latach pięćdziesiątych, „Rocznik Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego” 2003,1.1, s. 103-123. Ruchniewicz K., Niemcy w Polsce jako obiekt zainteresowania obu państw niemieckich, [w:] Między irredentą, lojalnością a kolaboracją. O suwerenność państwową i nie zależność narodową (1795-1989), Wrocław-Toruń 2001, s. 345-388. Ruchniewicz K., Niemiecka Republika Demokratyczna wobec wydarzeń październiko wych 1956 r., [w:] Październik 1956 na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Materiały seminarium naukowego, Mierki k. Olsztyna, wrzesień 1996, red. W. Wrzesiński, Wrocław 1997, s. 139-162. Ruchniewicz K., Warszawa - Berlin - Bonn. Stosunki polityczne 1949-1958, Wrocław 2003. Ruchniewicz K., Wrocław w relacjach Niemców z RFN w l. 50-tych i początku l. 60-tych, „Rocznik Wrocławski” 1997, t. 4, s. 129-156. Rudziński J., Publicysta „Spraw Polaków” (Edmund Osmańczyk), „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1992, nr 3-4, s. 209-214. Ruggenthaler P., Wielki blefStalina. Dzieje noty Stalina z 10 marca 1952 roku na pod stawie dokumentów przywództwa radzieckiego, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2009, nr 1, s. 269-304. Ruhl A., Stalin-Kult und Rotes Woodstock. Die Welljugendfestspiele 1951 und 1973 in Ostberlin, Marburg 2009. Rutowska M., Elementy polityki wobec
niemieckiej spuścizny kulturowej na Ziemiach Zachodnich (1945-1950), [w:] Wspólne dziedzictwo? Ze studiów nad stosunkiem do 607
spuścizny kulturowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych, red. Z. Mazur, Poznań 2000, s. 167-200. Rutsch H.-D., Aus Mechthild wurde Magda. Groß Döbem. Eine Geschichte aus Ober schlesien, [w:] Als die Deutschen weg waren. Was nach der Vertreibung geschah. Ostpreußen, Schlesien, Sudentenland, Hamburg 2013, s. 25-83. Rykowski Z., Władyka W., Polska próba. Październik ’56, Kraków 1989. Sakson A., Mazurzy, społeczność pogranicza, Poznań 1990. Sakson A., Mniejszość niemiecka na tle innych mniejszości narodowych we współczesnej Polsce, „Przegląd Zachodni” 1991, nr 2, s. 1-23. Sakson A., Polityka władz wobec ludności Warmii i Mazur w okresie stalinizmu (19491955), „Przegląd Zachodni” 1990, nr 2, s. 21-33. Sakson A., Przemiany tożsamości lokalnej i regionalnej mieszkańców Ziem Zachodnich i Północnych, [w:] Polskie Ziemie Zachodnie. Studia socjologiczne, red. A. Michalak, A. Sakson, Ż. Stasieniuk, Poznań 2011, s. 79-100. Sakson A., Socjologiczna charakterystyka mniejszości niemieckiej w Polsce ze szczegól nym uwzględnieniem Wielkopolski w latach 1945/89-1993, [w:] Polska - Niemcy - mniejszość niemiecka w Wielkopolsce. Przeszłość i teraźniejszość, red. A. Sakson, Poznań 1994, s. 141-154. Sakson A., Stosunki narodowościowe na Warmii i Mazurach 1945-1997, Poznań 1998. Sakson A., Tajny plan wysiedleń ludności rodzimej (mazurskiej) z 1952 roku w świet le dokumentów Archiwum Akt Nowych w Warszawie, [w:] Mniejszości narodowe w Pohce, red. Z. Kurcz, Wroclaw 1997, s. 119-126. Sakson A., Wielki symbol polskiej klęski, czyli uwagi o demitologizacji Ziem Odzyskanych i marginalizacji Ziem
Zachodnich i Północnych, [w:] „Ziemie Odzyskane” w poszu kiwaniu nowych narracji, red. E. Kledzik, M. Michalski, M. Praczyk, Poznań 2018, s. 145-158. Schneider C., ,Ak Deutsche unter Deutschen? Übersiedler aus der VR Polen” in der DDR ab 1964, [w:] Transit - Transfer. Politik und Praxis der Einwanderung in der DDR 1945-1990, Hrsg. C. Priemei, Berlin 2011, s. 51-74. Schneider C., Als Deutsche unter Deutschen? Übersiedlungen aus der Volksrepublik Polen in die DDR 1964-1987, Halle 2015. Senft S., Bilans osiągnięć i niepowodzeń w przemyśle Śląska Opolskiego do 1956. Z per spektywy zwrotu październikowego, [w:] Październik 1956 na Ziemiach Zachod nich i Północnych. Materiały seminarium naukowego, Mierki k. Olsztyna, wrzesień 1996 r., red. W. Wrzesiński, Wroclaw 1997, s. 119-125. Senft S., Gospodarcze i społeczne skutki polityki uprzemysłowienia Śląska Opolskiego 1950-1955, Opole 1995. Senft S., Nastroje i postawy tzw. wielkoprzemysłowej klasy robotniczej na Śląsku Opol skim w latach 1950-1955, [w:] Ziemie Zachodnie i Północne Pokki w okresie stali nowskim, red. C. Osękowski, Zielona Góra 1999, s. 49-58. Senft S., Problem tzw. rewizjonizmu wśród ludności rodzimej Śląska Opolskiego w la tach 1956-1960 w opinii władz wojewódzkich, „Studia Śląskie” 1991, t. 50, s. 87-101. Senft S., Sytuacja polskiej ludności rodzimej na ziemiach zachodnich i północnych w la tach 1945-1956 (na przykładzie Śląska Opolskiego), [w:] Polska ludność rodzima na ziemiach zachodnich i północnych po II wojnie światowej. Materiały z sympozjum naukowego w Instytucie Śląskim w Opolu w dniu 25 listopada
1988 r., red. R. Rauziński, S. Senft, Opole 1989, s. 107-122. Senft S., Sytuacja polskiej ludności rodzimej na ziemiach zachodnich i północnych w la tach 1945-1960, [w:] Pokka ludność rodzima na ziemiach zachodnich i północnych 608
po II wojnie światowej, ez. 2: Materiały z badań w 1989 r., red. R. Rauziński, S. Senft, Opole 1990, s. 21-42. Senft S., Władze wojewódzkie wobec ludności rodzimej Śląska Opolskiego w latach 1945-1960, „Śląsk Opolski” 2004, nr 1, s. 31-36. Senft S., Wojewódzkie władze polityczne i administracyjne wobec ludności rodzimej na Śląsku Opolskim w latach 1950-1959/60, „Materiały i Studia Opolskie” 1987, z. 62, s. 33-99. Serafin F., Osadnictwo wiejskie i miejskie w województwie śląsko-dąbrowskim w latach 1945-1948, Katowice 1973. Serczyk J., Podzielone Niemcy. Przegląd dziejów niemieckich od kapitulacji Trzeciej Rzeszy do zjednoczenia obu państw niemieckich, Toruń 1993. Sierpowski Տ., Żerko Տ., Dzieje Pobki w XX wieku, Poznań 2002. Sitek A., Organizacja i kierunki działalności Kurii Administracji Apostolskiej Śląska Opolskiego w latach 1945-1956, Wroclaw 1986. Sitek A., Porwali go z miejsca i wyrzucili. Trzy wypędzenia, Opole 2004. Sitek A., Problem przejmowania kościołów ewangelickich przez katolików na Śląsku Opolskim po II wojnie światowej, Opole 1985. Skobelski R., Propaganda planu 6-letniego w Polsce Zachodniej i Północnej, [w:] Ziemie Zachodnie i Północne Polski w okresie stalinowskim, red. C. Osękowski, Zielona Góra 1999, s. 125-136. Skobelski R., Specyfika polityki gospodarczej państwa na Ziemiach Odzyskanych” w la tach 1945-1970, [w:] ¿Ziemie Odzyskane" po drugiej wojnie światowej, red. C. Osę kowski, G. Strauchold, Zielona Góra 2015, s. 45-58. Słabig A., Aparat bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych na Pomorzu Zachod nim w latach 1945-1989, Szczecin 2008. Słabig
A., Aparat bezpieczeństwa w województwie zielonogórskim wobec autochtonów i „uznanych”Niemców w latach 1950-1975, [w:] Internacjonalizm czy.? Działania organów bezpieczeństwa państw komunistycznych wobec mniejszości narodowych (1944-1989), red. J. Hytrek-Hryciuk, G. Strauchold, J. Syrnyk, Warszawa-Wroclaw 2011. Słabig A., Działania SB wobec „uznanych” Niemców i autochtonów jako przykłady realizacji polityki narodowościowej na ziemiach zachodnich i północnych w latach 1956-1989, [w:] Nad Odrą i Bałtykiem. Myśl zachodnia: ludzie - koncepcje - reali zacja do 1989 r., red. M. Semyszyn, T. Sikorski, A. Wątor, Szczecin 2013, s. 593-616. Smolorz M., Problematyka pojęcia „Górny Śląsk” - wczoraj - dziś - jutro, „Zeszyty Eichendorffa / Eichendorff Hefte” 2004, որ 8, s. 45-71. Sobczak I., Ludność Ziem Zachodnich i Północnych Pokki - dynamika i struktura, [w:] Ziemie Zachodnie i Północne Polski w półwieczu 1945-1995, Toruń 1997, s. 29-53. Solga P., Urodziny Hitlera, [w:] Leksykon mitów, symboli i bohaterów Górnego Śląska w XIX-XX wieku, red. B. Linek, A. Michalczyk, Opole 2015, s. 349-353. Sowa A.L., Historia polityczna Pokki 1944-1991, Kraków 2011. Sowiński P., Wakacje w Роксе Ludowej. Polityka władz i ruch turystyczny (1945-1989), Warszawa 2005. Sputek-Wróblewska C., Górnoślązacy w aparacie administracji państwowej na Gór nym Śląsku (1945-1956), „Zaranie Śląskie” 1991, nr 1/2, s. 81-104. Sroka M., Jadwiga Sabina Ludwińska (1907-1999) - kobieta partii, [w:] Opolanie znani i nieznani. Czasy po II wojnie światowej, cz. 2, red. M. Świder, Opole 2018, s. 127-140. Sroka M., Komitet
Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Opolu w la tach 1950-1990. Struktury, ludzie, mechanizmy władzy, Wroclaw-Warszawa 2019. 609
Stola D., Kraj bez wyjścia? Migracje z Pokki 1949-1989, Warszawa 2012. Stola D., O paradoksie masowej emigracji z państwa zamkniętego. Wyjazdy do Niemiec w pierwszej połowie łat pięćdziesiątych, [w:] Władza a społeczeństwo w PRL. Studia historyczne, red. A. Friszke, Warszawa 2003, s. 55֊75. Stola D., 1Zamknięcie Pokki. Zniesienie swobody wyjazdu i uszczelnienie granic w la tach 40. i 50, [w:] PRL - trwanie i zmiana, red. D. Stola, M. Zaremba, Warszawa 2003, s. 159-186. Stöver В., Der Fall Otto John. Neue Dokumente zu den Aussagen des deutschen Ge heimdienstchefs gegenüber MfS und KGB, „Vierteljahrshefte für Zeitgeschichte” 1999, Nr. 1, s. 103-136. Strauchold G., Autochtoni pokey, niemieccy czy. Od nacjonalizmu do komunizmu (1945-1949), Toruń 2001. Strauchold G., Między Poznaniem a Warszawą. Z dziejów krajowej myśli zachodniej lat1945-1971, „Forum Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Bankowości we Wroc ławiu” 2003, t. 4, s. 201-262. Strauchold G., Myśl zachodnia i jej realüaeja w Polsce Ludowej w latach 1945-1957, Toruń 2003. Strauchold G., Od Bieruta do Gierka. Ziemie Zachodnie i Północne w optyce komuni stycznej propagandy, [w:] Nad Odrą i Bałtykiem. Myśl zachodnia: ludzie - koncep cje - realüaeja do 1989 r., red. M. Semczyszyn, T. Sikorski, A. Wątor, Szczecin 2013, s. 417-488. Strauchold G., Polska ludność rodzima na ziemiach zachodnich i północnych. Opinie nie tylko publiczne, Olsztyn 1995. Strauchold G., Powrót na „zaginiony” Zachód. Polityka Władysława Gomułki wobec Ziem Zachodnich i Północnych w latach 1956-1957, [w:] Klio viae et invia. Opuscula Marco
Cetwiński dedicata, red. A. Odrzywolska-Kidawa, Warszawa 2010, s. 449-463. Strauchold G., Problem ludności rodzimej na ziemiach zachodnich i północnych a za gadnienie mniejszości niemieckiej w latach 1945-1947, [w:] Wrocławskie studia z historii najnowszej, red. W. Wrzesiński, Wrocław 1997. Strauchold G., Wrocław, okazjonalna stolica Polski. Wokół powojennych obchodów rocznic historycznych, Wrocław 2003. Strauchold G., Wysiłki (re)polonüacyjne wobec młodzieży rodńmej na „odzyskanym” Górnym Śląsku w drugiej połowie lat 40. XX w., [w:] Dzieci, młodzież i studenci na Ziemiach Zachodnich po II wojnie światowej, red. W. Kucharski, G. Strauchold, Wroclaw-Warszawa 2012, s. 9-22. Struve К., Ziemie Odzyskane a Polska Piastowska, [w:] Leksykon mitów, symboli i bo haterów Górnego Śląska wXIX-XX wieku, red. B. Linek, A. Michalczyk, Opole 2015, s. 254-256. Sułek J., Dylematy sąsiedztwa, Warszawa 2002. Sułek J., Na drodze do porozumienia i pojednania z Niemcami, Warszawa 2009. Sypko B., Stefan Oswald Popiołek (1926-1986) i jego zasługi dla Opola, [w:] Opolanie znani i nieznani. Czasy po II wojnie światowej, cz. 1, red. M. Świder, Opole 2017, s. 233-254. Syrnyk J., Organüacja pracy organów bezpieczeństwa wobec niepolskiej ludności Dol nego Śląska w latach 1945-1950, [w:] Internacjonalizm czy.? Działania organów bezpieczeństwa państw komunistycznych wobec mniejszości narodowych (19441989), red. J. Hytrek-Hiyciuk, G. Strauchold, J. Syrnyk, Warszawa-Wrocław 2011, s. 104-114. Syrnyk J., „Po linii” rewizjonümu, nacjonalizmu, syjonizmu. Aparat bezpieczeństwa wobec ludności niepolskiej na
Dolnym Śląsku (1945-1989), Wrocław 2013. 610
Szczegóła H., Ziemie Zachodnie i Północne w polityce PZPR w latach 1949-1956, [w:] Ziemie Zachodnie i Północne Polski w okresie stalinowskim, red. C. Osękowski, Zielona Góra 1999, s. 19-24. Szczerbiński H., Ludność niemiecka na Górnym i Opolskim Śląsku w latach 1945-1979, „Zeszyty Naukowe Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytet Warszawski” 1992, nr 17, s. 143-169. Szczerbiński H., Ludność niemiecka w Polsce w latach 1945-1980, Sytuacja ekonomicz na, prawna i polityczna, Warszawa-Toruń 2003. Szmeja M., Dlaczego Ślązacy z Opolszczyzny nie chcą być Polakami?, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce, red. Z. Kurcz, Wrocław 1997. Szmeja M., Niemcy? Polacy? Ślązacy! Rodzimi mieszkańcy Opolszczyzny w świetle analiz socjologicznych, Kraków 2000. Szmeja M., Starzy i nowi mieszkańcy Opolszczyzny, Opole 1997. Szymkowicz P., Problem ujednolicenia południowej granicy państwowej i kościelnej na Śląsku Opolskim w XX wieku, „Śląsk Opolski” 2000, nr 1, s. 59-63. Szymoniczek J., Akcja łączenia rodzin na Ziemiach Północnych i Zachodnich w latach 1950-1959, [w:] Ziemie Odzyskane / Ziemie Zachodnie i Północne 1945-2005.60 lat w granicach państwa polskiego, red. A. Sakson, Poznań 2006, s. 155-171. Szymoniczek J., W cieniu wojny. Polski Czerwony Krzyż w latach 1945-1972, Warszawa 2016. Śląskie zamki i palace. Opolszczyzna. Historie zamków i pałaców. Dzieje rodów. Legen dy. Herby, red. D. Emmerling, R. Emmerling, Opole 1998. Ślusarczyk J., Ruch obrońców pokoju w latach 1948-1989. Kompendium, Warszawa 1996. Śmiełowska M., Tożsamości etniczne i identyfikacje narodowe wśród mieszkańców Śląska OpoUldego,
[w:] Polacy, Ślązacy, Niemcy. Studia nad stosunkami społeczno-kulturowymi na Śląsku Opobkim, red. K. Frysztacki, Kraków 1998, s. 197-238. Świder M., „Cienka warstwa niemieckiej farby na zdrowym polskim drewnie”. Czyli odniemczanie dla każdego, [w:] Władze komunistyczne wobec ludności niemieckiej w Polsce w latach 1945-1989, red. A. Dziurok, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, War szawa 2016, s. 203-217. Świder M., Die sogenannte Entgermanisierung im Oppelner Schlesien in den Jahren 1945-1950, Nürnberg 2002. Tarka K., Opolski Październik 1956 roku - aspekty polityczne, [w:] Stalinizm i rok 1956 na Górnym Śląsku, red. A. Dziurok, B. Linek, K. Tarka, Katowice-Opole-Kraków 2007, s. 293-310. Terlecki R., Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944-1990, Kraków 2007. Toczewski A., Migracje ludności w Polsce zachodniej i północnej w latach 1949-1956, [w:] Ziemie Zachodnie i Północne w okresie stalinowskim, red. C. Osękowski, Zielona Góra 1999, s. 59-67. Tomala M., Ludność narodowości niemieckiej w Polsce, [w:] Historyczne, politycz ne i prawne aspekty tez RFN o niemieckiej mniejszości narodowej w Polsce, cz. 1, red. J. Barez, Warszawa 1988. Tomala M., Patrząc na Niemcy. Od wrogości do porozumienia 1945-1991, Warszawa 1997. Tomala M., Polityka i dyplomacja pobka wobec Niemiec, 1.1:1945-1970, Warszawa 2005. Tomczak M., Ludność rodzima na ziemiach zachodnich i północnych w latach 1945-1952, „Przegląd Zachodni” 1999, nr 3, s. 139-159. 611
Tracz В., 22 Lipca i inne święta Pobici Ludowej, [w:] Leksykon mitów, symboli i boha terów Górnego Śląska w ХІХ-ХХ wieku, red. B. Linek, A. Michalczyk, Opole 2015, s. 363-366. Tracz B., Pierwszy Maja, [w:] Leksykon mitów, symboli i bohaterów Górnego Śląska ХІХ-ХХ wieku, red. B. Linek, A. Michalczyk, Opole 2015, s. 333-336. Tracz B., Współzawodnictwo pracy w materiałach aparatu bezpieczeństwa wojewódz twa śląskiego/stalinogrodzkiego (1947-1956), [w:] Wspóhawodnictwo pracy w ży ciu gospodarczym, społeczno-politycznym i propagandzie PRL, red. B. Tracz, Kato wice 2008. Transfer - obywatebtwo - majątek. Trudne problemy stosunków polsko-niemieckich. Studia i dokumenty, red. W.M. Góralski, Warszawa 2005. Trębacz W., Druki i broszury w języku czeskim, niemieckim, pobkim i rosyjskim zrzu cane w latach 1951-1956 na Dolnym Śląsku, [w:] Internacjonahzm czy.? Działania organów bezpieczeństwa państw komunistycznych wobec mniejszości narodowych (1944-1989), red. J. Hytrek-Hryciuk, G. Strauchold, J. Syrnyk, Warszawa-Wrocław 2011, s. 115-130. Trzcielińska-Polus A., „Wysiedłeńcy” z Polski w Republice Federalnej Niemiec w latach 1980-1990, Opole 1997. Urban K, Mniejszości religijne w Polsce 1945-1991, Kraków 1994. Urban T., Niemcy w Pobce. Historia mniejszości w XX wieku, Opole 1994. Wanatowicz M.W., Od indyferentnej ludności do śląskiej narodowości? Postawy na rodowe ludności Górnego Śląska w latach 1945-2003 w świadomości społecznej, Katowice 2004. Wanatowicz M.W., Połska i RFN wobec łudności autochtonicznej Górnego Śłąska w la tach 1945-1989, [w:] Polska w podzielonym świecie po
II wojnie światowej do 1989 roku, red. M. Wojciechowski, Toruń 2002, s. 197-216. Warot P., Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Obztynie wobec Niemców i ludności rodzimej w latach 1945-1956, [w:] Władze komunistyczne wobec ludności niemieckiej w Polsce w latach 1945-1989, red. A. Dziurok, P. Madajczyk, S. Rosen baum, Warszawa 2016, s. 460-475. Wąsowicz M., Mniejszość niemiecka w Pobce, Opole 1999. Węgrzyn D., Aparat bezpieczeństwa państwa wobec środowbk narodowych na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w łatach 1945-1956, Katowice-Kraków 2007. Więcej niż partia. PZPR a połityka, gospodarka i społeczeństwo 1948-1990, red. A. Dziuba, B. Tracz, Katowice-Warszawa 2017. Wilk H., Kto wyrąbie więcej ode mnie? Wspóhawodnictwo pracy robotników w Pobce w latach 1947-1955, Warszawa 2011. Winkler HA, Długa droga na Zachód, t. 2: Dzieje Niemiec 1933-1990, Wrocław 2007. Władze komunistyczne wobec Ziem Odzyskanych po II wojnie światowej, red. S. Łach, Słupsk 1997. W obronie ojczyzny i Kościoła. Komunistyczna bezpieka wobec biskupów połskich, red. J. Marecki, Kraków 2008. Województwo opobkie 1950-2010, red. M. Lis, K. Szczygielski, L. Drożdż, Opole 2011. Województwo śląskie 1945-1950. Zarys dziejów politycznych, red. A. Dziurok, R. Kacz marek, Katowice 2007. Wokół niemieckiego dziedzictwa kulturowego na ziemiach zachodnich i północnych, red. Z. Mazur, Poznań 1997. Wróblewski P., Heilige Plätze, Helden, Sprachen. Die volkstümliche Mobilisierung der deutschen Bevölkerung in Oberschlesien, [w:] Kulturelle Identität und sozialer 612
Wandel in Osteuropa: das Beispiel von Polen, Hrsg. S. Garsztecki, Z. Krasnodębski, К. Städtke, Hamburg 1999. Wrzesiński W., Wstęp, [w:] Październik 1956 na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Materiały seminarium naukowego, Mierki k/Obztyna, wrzesień 1996, red. W. Wrze siński, Wrocław 1996, s. 5-6. Wschodnie biografie Herberta Hupki i Herberta Czai, „Karta” 2003, nr 38, s. 62-78. Wspólne dziedzictwo? Ze studiów nad stosunkiem do spuścizny kulturowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Praca zbiorowa, red. Z. Mazur, Poznań 2000. Wybrane problemy z życia społecznego na pograniczach, red. Z. Kurcz, Wroclaw 2002. Wysiedlenia, wypędzenia i ucieczki 1939-1959. Atlas ziem polskich, red. W. Sienkiewicz, G. Hryciuk, Warszawa 2008. Wywózka. Deportacje mieszkańców Górnego Śląska do obozów pracy przymusowej w Związku Sowieckim w 1945 roku. Faktografia - konteksty - pamięć, red. S. Ro senbaum, D. Węgrzyn, Katowice 2014. Zagórska-Nessel K., Początki prasy na Opolszczyźnie (1945-1946), „Kwartalnik Prasy Polskiej” 1985, nr 1, s. 131-132. Zaremba M., Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, Warszawa 2001. „Ziemie Odzyskane” po drugiej wojnie światowej, red. C. Osękowski, G. Strauchold, Zielona Góra 2015. ¿Ziemie Odzyskane”. W poszukiwaniu nowych narracji, red. E. Kłedzik, M. Michalski, M. Praczyk, Poznań 2018. Ziemie Zachodnie i Północne Polski w okresie stalinowskim, red. C. Osękowski, Zielona Góra 1999. Ziemie Zachodnie i Północne Polski w półwieczu 1945-1995, red. R. Rybiński, Toruń 1997. Związek Wypędzonych w systemie
politycznym RFN i jego wpływ na stosunki polsko-niemieckie 1982-1992, Wrocław 1997. Zwyczaje i obyczaje górnośląskie. Życie religijne / Oberschlesische Sitten und Bräuche. Religiöses Leben, Archiwum Historii Mówionej, 1.1, red. В. Linek, Gliwice-Opole 2014. Zybura M., Niemcy w Polsce, Wroclaw 2001. Żaryn J., Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944-1989), Warszawa 2003. Żłobińska A., Podziemie niemieckie, [w:] Województwo śląskie 1945-1950. Zarys dzie jów politycznych, red. A. Dziurok, R. Kaczmarek, Katowice 2014, s. 543-554. Żygulski K., Małżeństwa mieszane w Opolu 1945-1957, „Studia Śląskie” 1959, t. 9, s. 235-275. Żygulski K., Święta i kultura - święta dawne i nowe. Rozważania socjologa, Warszawa 1981. Netografia Archiwum Danych o Posłach, http://orka.sejm.gov.pl/ArchAll2.nsf. Dimitrow R., Czarny Wiik Hubertus. Organizacja, która miała doprowadzić do chaosu, „Nowa Trybuna Opolska” 2014 z 22 IV, https://nto.pl/czamy-wilk-hubertus-organizacja-ktora-miala-doprowadzic-do-chaosu/ar/4621883. Dz.U. 1951, nr 33, poz. 257; uchwała nr 430 Rady Ministrów z dnia 18 czerwca 1951 r. w sprawie warunków rozpisania Narodowej Pożyczki Rozwoju Sił Polski, https://www. prawo.pl/akty/m-p-1951-a-52-687,16802566.html. http://opolskie.naszemiasto.pl/archiwum/pisza-o-tesknocie-zabrzegiem,1574156,art,t, idjtm.html. http: //www.filmpolski.pl/fp/index.php?film=122525. 613
http://www.krappitzerheimatblatt.de/Geschichte.html. http://www.neisser-heimatbund.de/index.html. http://marcuse.faculty.histoiy.ucsb.edu/projects/currency.html. http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/44042,krapkowice-pomnik-ofiarom-wojen-ί-przemocy.html. http://www.worldcat.org/title/ratiborer-offizielles-heimatblatt-fr-ratiboros-stadt-und-íand/oclc/865847646? referer=di ht=edition. https://www.einbecker-morgenpost.de/einbeck/nachricht/ein-stueck-heimat-wieder-finden.html. Klusek M., Zasady przeliczania nakładów finansowych poniesionych w latach 19452010 przez Muzeum Pałacu w Wilanowie i jego poprzednika prawnego,,Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym” 2014, nr 2, www.annalesonline.uni.lodz.pl. Smolorz D., Na Śląsk i Ziemie Zachodnie wrócą Niemcy, a Kresy znów będą pobkie, czyli czekanie na trzecią wojnę, https://naszahistoria.pl/na-slask-i-ziemie-zachodnie-wroca-niemcy-a-kresy-znow-beda-polskie-czyli-czekanie-na-trzecia-wojne/ar/10784060. Węgrzynek K., Literatura 1945-1989, [w:] Encyklopedia Województwa Śląskiego, t. 3, Katowice 2016, http://ibrbs.pl/mediawiki/index.php/Literatura_1945-1989.
Indeks osobowy* Adenauer Konrad 39, 50, 54, 57-59, 62-64, 66, 87, 99, 117, 131-135, 141, 144,167,169,173,176,180,182,183, 188-190,193,194, 204, 239, 248, 253, 287,300,301,337, 349,364,365,377, 379-382,384,395,446,447,450, 451, 454,457,458,461,462,483,485,490492, 494, 528, 580 Anders Władysław 172, 457 Arciszewski Tomasz 457 Bahlcke Joachim 236 Bailaban Jerzy 431 Banach Michał, ksiądz 417, 429, 535-538 Banek Eduard von 468 Bardzik Franciszek, ksiądz 524,539 Baron Helga 497 Baron Józef 43,293, 307,574 Bartelski Lesław 433,458 Bednorz Zbyszko 433,540 Bereszyński Zbigniew 21,26,69,82,86,88, 100,119, 229, 234, 258, 524, 542 Beria Ławrientij 132 Berlińska Danuta 20 Bernas Wiktor, ksiądz 542 Bethuse-Huc Heinrich von 468 Biełaczek Ludwik 431 Bierut Bolesław 56,124,132,292,293,301, 395, 482, 514, 534, 561 Birnbaum Immanuel 428 Biskowiecki Kazimierz 383 Bocian Władysław 388 Bonaparte Napoleon 55 Bończyk Norbert 429 Boronczyk Jerzy 347 Bracht Fritz 474 Broniewska Janina 437 Browarek Tomasz 19, 20, 47 Briinning Heinrich 466 Buchta Antoni 96, 99 Buchta Franciszek, ksiądz 541 Chałupczak Henryk 20 Chłebda Stanisław 293 Chmielnicki Stefan 432, 459 Chruszczów Nikita 114,177,561 Cimala Bogdan 18, 44, 260, 365,473,499 Cyrankiewicz Józef 191,192, 341 Dąbek Katarzyna 307 Damrot Konstanty 429 Damian Wilhelm 373 Dawid 322 Dawid Adriana 21, 260 Dietrich Tadeusz 293 Długosz Jan 123 Dłuski Ostap 293 Donnerstag Walerian, ksiądz 539 Dusza [Dussa] Franciszek, ksiądz 542 Dygacz Adolf 432 Dzierżyński Feliks 322 Dziurok Adam 18, 49, 76, 86, 326 Dźwigał Tomasz 171 Eberle Max 166 Eichner Marian 95
Eisenhower Dwight 204 Elsner Joseph 547 Engels Friedrich 497 Erenburg Ilja 413 * Wykaz nie uwzględnia nazwisk występujących w tytułach dokumentów oraz autorów opraco wań przywoływanych w przypisach i bibliografii. 615
Fischer Oskar 167 Gacka Alojzy 317 Gade Bernard, ksiądz 537 Gałuszka Jerzy 272, 317,453, 458 Garcorz Wilhelm 104 Gamier-Turawa Annemarie von 151 Gamier-Turawa Hubertus von 468 Gaszę Walter 277 Gaworski Zbigniew 375 Gehlen Reinhard 76, 83, 84, 454 Gimdt Werner 464 Gisder A, 139,192 Giza Franciszek 395 Goebbels Joseph 140,141, 457 Goethe Johann Wolfgang von 365, 378 Goldman Gertruda 465 Grabowski Władysław 293 Gramala 347 Grotewohl Otto 446-447 Gumnior Franciszek 448, 454 Hafner Olga 478 Hajduk Ryszard 151, 158, 166, 430-432, 451-454, 461, 465, 468, 471, 474, 536, 574 Hatalski Władysław 134, 203, 217, 396 Haubold-Stolle Juliane 20 Haugwitz von, rodzina 468 Hejger Maciej 18, 260 Henckel von Donnersmarck, rodzina 467 Herlich Oskar 344 Herman Antoni 95 Herman Franciszek 349 Hindenburg Paul von 532 Hitler Adolf 39, 55, 59, 117,118,140,141, 205, 208, 209, 219, 300, 301, 305, 312, 316, 330, 343, 365, 372, 399,403,457, 461, 467, 470, 474, 479, 481, 487, 491, 492, 514, 532, 564 Hohenlohe von, rodzina 151 Hozonek Karol 371 Humende Rogge 72 Ibrom Florian 96,100 Iskra Józef 151 Jamka Rudolf 547 Janik Franciszek 344 Jankowski Berthlod, ksiądz 531 616 Jarosz Dariusz 171 Jedynak B. kpt. 136 Jendrzejczyk Hugo, ksiądz 153, 422 John Otto 454, 486 Jop Franiszek, biskup 543 Jurzak Szczepan 206, 368, 387 Kachel Norbert, ksiądz 164 Kaczmarek Czesław, biskup 532 Kała Walter 96 Kania Jakub 431, 433 Karski Tadeusz 458 Kater Kurt 453 Kersten Anna 151 Kersten Krystyna 171 Kinzel-Krentusz Beata 27 Kirchmayer Jerzy 349 Klimas-Błachutowa Maria 433 Klimas Jerzy 394 Kneip Matthias 20 Knossala Karol, ksiądz
530 Kobierzycki Emil, ksiądz 527, 532-536, 538, 539, 542,543 Koj Henryk 82-84 Komander Jan 420 Kominek Bolesław, ksiądz 525-527, 530, 537, 542 Konieczny Bolesław 392 Kopeć Wiktor 179 Koprowski Jan 437 Koraszewski Bronisław 429 Komek Jan 293 Kosak Bruno 127,194 Koszyk Szymon 129,367,374,404,417,442 Kościelny Antoni 400 Kowalski Kazimierz 431 Kowol Jan 98 Krasucki Ludwik 453 Kraunwald 72 Krzyżanowski Jarosław 374 Kubiczek M. 69 Kurcz Zbigniew 19 Kuszman Oskar 558 Kwiotek Hugon, ksiądz 541 Kwoczek Paweł 448, 574 Langner Joseph 422 Laqua Franz 371, 464 Latusek Paweł, ksiądz 530 Lenartowicz Jan 214
Lenin Włodzimierz 322 Libszer Henryk 441, 478 Lichowsky 467 Ligęza Józef 432 Linek Bernard 18,21,22,27,47,50,51,68, 76,86-88,164,260,326,403,542,583 Linkért Piotr 213,458 Lis Michał 47 Lubos Jerzy 135 Lubosz Bolesław 505 Lucia Manfred 96-99 Ludwik Filipina 303 Ludwińska Jadwiga 101,181,255,336,374, 375,380,388,401,429,438,441,485, 500, 514 Lukaschek Hans 57,461 Menzel Antoni, ksiądz 530 Menzel Kurt 422 Madajczyk Piotr 15,17-20,22, 38, 86,213, 234,257,260,273, 333, 364,403,534, 582 Mahnkopf Heinz 150 Maleczyński Karol 547 Malawski Antoni 293 Malkiewicz Andrzej 17,171 Maron Rudolf 375 Marszalek Anna 137 Marszałek Wiktor 76 Marx Karl 360, 388, 497 Masiewicki Aleksander 430,443 Matelski Dariusz 19 Matuschka Michael von 468 Menzel Antoni, ksiądz 530 Menzel Kurt 422 Mesjosz Jan 213 Michalik Albertyna 166 Mickiewicz Adam 397, 429, 476,514 Midleja Edmund 76 Miketa Walter 274 Mikołajczyk Stanislaw 60,172, 457 Miller Alfons, ksiądz 540 Mironowicz Eugeniusz 20, 582 Miska Jerzy 365, 382 Młodziejowski Jerzy 432 Molotow Wiaczesław 132,177 Mondiy Teodor 98 Morawski Jerzy 428 Morcinek Amalia 405 Morcinek Gustaw 248, 425,432,437 Mossor Stefan 349 Mrocheń Jan 42,43,61,109,167,217,222, 244,286,293,307,348,360,370,402, 417, 434, 475, 481, 498, 552, 565, 568, 570, 574 Müller Herman 466 Musioł Teodor 436, 514 Mussolini Benito 140, 457 Nałkowska Zofia 293 Napieralski Adam 429 Neugebauer Franciszek 454 Niedworok Adolf 569 Nietyksza Zbigniew 272, 453 Nowak Józef 368 Nowak Paulina 277 Nowak Roman 53,60,61,89,102,238,245, 249, 250, 254, 257, 293, 302, 350, 364, 375, 376, 387, 402, 442, 543 Ochman
Adrian, ksiądz 541 Ochman Eryk 373 Ochocki Adam 459, 530 Olejnik Leszek 20 Olszewska Barbara 453 Ordęga-Różnicki Stefan [Henryk] 458 Orwell Georg 114 Orze! Ludwik, ksiądz 530 Osękowski Czesław 38, 47, 243, 258, 260, 261, 273, 582 Osmańczyk Edmund 14,293,431,433,434, 437, 453, 458 Pakula [Pakulla] Leon, ksiądz 542 Papen Franz von 466 Pawelec Gertruda 303 Paweł VI, papież 543 Pawlar Franciszek, ksiądz 542 Pferdemenges Robert 450 Pieck Wilhelm 365, 447, 485 Piela Jan 96 Pielon Teodor 305 Pieschke Wilhelm, ksiądz 530 Pietruszka Alfred 82, 83 Pius XI, papież 536 Pius XII, papież 39,114, 522 Ploszczyk Antoni, ksiądz 530 Plotnik [Plotnik] Teofil, ksiądz 530 Podkowiński Marian 454 Pohl Karol 275 617
Polak-Springer Peter 20 Polewoj Boiys 458 Popera Janusz 19 Popiołek Oswald Stefan 280, 431 Pordzik Karol 67, 206, 293, 307 Posadowsky-Werner von, rodzina 468 Praschma Fryderyk Leopold von 151,152, 158, 459 Procek Paweł 371 Pyka Dominik, ksiądz 540 Radkiewicz Stanisław 171 Ralla Krzysztof 130, 353, 552, 554 Reiman Max 365 Rentsch Michael 543 Richthofen Bolko von 461 Richthofen von, rodzina 158 Rokossowski Konstanty 97 Rola-Żymierski Michał 56 Romanow Zenon 19, 47, 234, 260 Rosenbaum Sebastian 21,50,61,74,76,77, 86, 96, 559 Różański Józef 105 Ruchniewicz Krzysztof 4,17, 27, 260, 261, 266 Rygiel Józef, ksiądz 540 Sakson Andrzej 19, 257, 339,559 Schade Erik 423 Schiller Friedrich 365 Schleicher Kurt von 466 Schmidt-Wittmack Karlffanz 454 Schneidr Klaudia 20 Schnitzler Georg von 450 Schultz Walter 406 Senft Stanisław 19, 21, 34, 38, 44, 47, 49, 50, 74,119, 257, 260, 300, 342, 365 Service Hugo 20 Sims Rita 275 Siuciak Gustaw 458 Siuciak Kazimierz 386, 387 Skoruppa Jan, ksiądz 530,538, 541 Skrzypczyk Hubert 95 Skrzypek Roman, ksiądz 541 Słotwiński Karol 458 Smyczyński Konrad 388 Socha Teofil 293 Sołtysiak, ksiądz 542 Soroczyński Andrzej 158 Spilla Franciszek, ksiądz 541 618 Spychalski Marian 350 Spyrka Alojzy, ksiądz 530 Sroka Marcin 22, 26, 542 Stalin Józef 87,116,132,145,184,202,367, 561, 564 Stola Dariusz 161, 259 Strach Piotr 100 Strachwitz Hyazinth von 151 Strachwitz von, rodzina 468, 558 Strauchold Grzegorz 20, 38 Stritzkowsy Georg 453 Studziński Edward, ksiądz 539 Syrnyk Jarosław 21 Szal Władysław 334 Szczerbiński Henryk 19 Szenk Wacław, ksiądz 537 Szewczyk Jerzy 65
Szewczyk Wilhelm 99, 430, 432, 437, 458 Szip Maksymilian 346, 347 Szkopek Małgorzata 98 Szpanów Nikołaj 486 Szpunar Andrzej 400 Sztich 72 Szymiczek Franciszek 153,419 iŚwierczak Jerzy 352 Tatar Stanisław 349 Thälmann Ernst 365, 378, 484 Ther Philipp 20 Thomas Paul 423 Tiele-Winckler von, rodzina 467 Tomala Mieczysław 19,453 Tomaszewski Jan, ksiądz 539 Tomczyk Zofia 293 Torchalska Kiystyna 158 Tyla 178 Ulbricht Walter 132 Urban Rafał 431-433 Utnik Marian 349 Wacławek Małgorzata 393 Wanatowicz Maria Wanda 19, 236, 431, 563, 583 Warot Paweł 171 Warwas Józef 305 Wasylewski Stanisław 429,432 Watoła Antoni 394 Wawrzynek Franciszka 536
Wawrzynek Jan 470 Wawrzynek Wojciech 567 Wąsowicz Mirosław 19 Werebejczyk Henryk 376, 377, 417, 444, 452 Wiechuła Józef 479 Wieczorek Tadeusz 293 Wikiera Edward 217 Władysław Krzysztof 77 Wodarz Antoni, ksiądz 530, 541, 542 Wojaczek Gothard 282, 328,540,541 Wolanowski Lucjan 83-85,450 Woszek Paweł 293,439 Wyra Eryk 64 Wyrost-Wyrostowicz Damian, ksiądz 538, 539 Wyszomirski Bogumił 432,458, 459 Wyszyński Stefan, prymas 532, 537,562 Zamroziński Jan 65 Zawadzki Aleksander 323, 570 Zielonka Zbigniew 433 Żeromski Stefan 514 Żukrowski Wojciech 433, 437 Żydzik Stanisław 387 619
Indeks miejscowy Adamowice 54, 91, 98,102,109,122,125, 148, 269, 291,415 Amsberg 406 Baborów 103,149, 239, 240, 310 Banita 96 Bąków 468 Berlin 84,111,113, 127,132,145,146,154, 164, 167-169, 177, 178, 181, 187, 274, 275, 278,325, 331, 368, 385,395, 399, 449, 454, 456, 475, 483, 564, 571 Biała 377 Biała Nyska 214 Biała Prudnicka 383, 512, 513 Biechów 113, 468 Biedrzychowice 335 Bieńkowice 274 Bierawa 93,189, 342, 347, 532,554 Bierdzany 127, 217, 558 Bitterfeld 456 Blachownia Śląska 117,145,165,198, 239, 285, 460,509 Błażejowice 78 Błotnica Strzelecka 137, 341, 468, 546, 558 Bochum 165 Bodzanowice 160, 538 Bogacica 95,145, 232, 233, 239, 397, 438 Boguszyce 294 Bonn 131,134,152,158,176,190,197, 238, 320, 454, 457, 458, 462 Borki Wielkie 124,160, 542 Borzęcin 397 Bracin 371 Braciszów 224 Branice 66, 205, 530 Brynica (pow. kluczborski) 310 Brynica (pow. opolski) 91, 114, 225, 294, 358, 470, 476, 480, 505 Brzeg 46, 57, 81, 115, 117, 120, 196, 198, 204, 247, 331, 343, 347, 356, 399, 406, 422, 484, 498, 548, 557, 587 Büchenberg 456 Budkowice Nowe 239 Budkowice Stare 82,192, 239, 290 Budziszowice 310 Budziszyn 155, 449 Bytom 15, 59, 63,128, 262, 295, 315, 329, 351, 413, 435, 518, 549 Calbe 456 Chałupki 163, 264 Chmielowice 71, 385 Chróścice 227,239,294, 310,353,391,504 Chróścina Opolska 358, 538 Chrząszczyce 535, 538 Chudoba 399, 530 Ciepielowice 469, 558 Cisek 167, 344, 381, 385 Cisowa 94 Cyprzanów 538 Czarnowąsy 94,137, 294, 502 Dąbrowa (pow. kozielski) 205, 239 Dąbrowa (pow. niemodliński) 558 Dąbrówka Dolna 228, 232, 239, 240, 292, 393 Dąbrówka Górna 331 Debrzyca 346, 347
Długomiłowice 95 Dobra 117,215 Dobrzeń Wielki 56,191, 225,233, 251,256, 294, 310, 344, 470, 512-513 Domaradz 90,227,233,235,240,328,345 Domaradzka Kuźnia 228, 394 Domaszkowice 540 Domecko 374, 504 621
Drezno 156, 464 Dylaki 79, 95, 342, 554 Dzielawy 60 Dzielów 239, 538 Dziergowice 69,116 Dziewkowice 54, 79, 91, 98,102,109,122, 125,148, 269, 291, 415 Eisenach 456 Fałkowice 227, 233, 328 Farska Kolonia 54, 91, 98, 102, 109, 122, 125,148, 269, 291, 415 Folwark 551 Fosowskie 174, 305, 371, 373 Frankfurt nad Menem 127,150, 225 Frankfurt nad Odrą 167, 266, 286 Gdańsk 62 Gierałtowice 95 Giszowiec 451 Gliwice 15, 22, 97,100, 262, 394, 454, 497 Głogówek 69, 92,167, 239, 310, 358, 366, 368,377,381,383,384,398,399,402, 431, 496, 509, 557 Głubczyce 81,102,108,155, 237, 396,449, 587 Głuchołazy 52, 423, 426 Głuszyna 399 Gogolin 78, 112, 130, 134,139, 239, 254, 290, 294, 301, 304, 307, 310, 347, 358, 369-371, 388, 390, 520, 521, 558 Golczowice 232, 233, 274, 275, 294, 328, 331, 334 Görlitz 166, 266 Gorzów Śląski 166, 242 Gorzów Wielkopolski 524 Goslar 406 Gosławice 225, 239, 294, 310, 389, 390, 479, 504 Gostomia 374 Gościęcin 150, 310, 318 Góra św. Anny 94,111, 147, 211, 215, 294, 297, 322, 324, 437, 552 Górki 82 Grodków 327,328,330,333,406,547,587 Groszowice 155, 206, 298, 310, 319, 437, 461, 551 Grudzice 213, 225, 458, 507, 535 Grzegorzowice 167 622 Grzmotniki 399 Gubin 168 Halle 165 Hamburg 127,130,166, 264, 455 Hanower 81, 422 Hildesheim 406 Izbicko 147, 211, 298, 310, 337, 341, 371, 382, 390, 420, 558 Jaborowice 79, 310 Jamy 95 Januszkowice 203, 538 Jasienica Dolna 52 Jełowa 139,154,192, 203, 239 Jemielnica 96, 97, 99,100,123,147, 294, 301, 304, 341, 432,433, 538,564 Kadłub Wolny 507 Kalinów 94, 97, 332 Kały 239,358,310 Kamień Śląski 151,175, 558 Kaniów 92 Karłubiec 144,147
Katowice 61, 89, 92, 96,101, 414,419,420, 429,430,432-434,443,451,490,497, 530, 556, 574, 587 Kąty Opolskie 367 Kędzierzyn 107,109,111,150,198,202,205, 224, 239, 310, 341, 353, 369, 459, 483, 495, 512, 514, 521, 542 Kędzierzyn-Koźle 194 Kielcza 96,97,100,116,134,239,294,303, 341, 390, 391 Kietrz 168 Kluczbork 155, 241, 269,406, 587 Kłodnica 165, 239, 311 Kolonia 127 Kolonia Gosławicka 275, 310 Kolonowskie 67,92,103,104,119,134,239, 341, 371, 373, 384, 538 Komprachcice 103,196,294,448,472,538 Kopalina 233 Kopice 556 Kosorowice 391 Koszęcin 400 Kościerzyce 399 Kotórz Mały 294
Koźle 70, 80,116,118,145-147,166, 225227, 239, 244,245, 264, 270, 274, 314, 317, 318, 321, 322, 327, 330, 331, 374, 382,389,400,401,488,509,540,541, 544,554, 569,587 Krapkowice 82, 91-93,110,114, 115,119, 123,153,154,179, 194, 272, 275, 276, 294,310, 370,377,384,386,392,406, 424, 452,468,498, 569, 587 Krasków 509 Krogulno 233 Krowiarki 310,504, 556 Krupski Młyn 148 Krzanowice 163, 217 Krzyszkowice 217 Krzywa Góra 92, 233, 427 Krzyżanowice 163, 301, 504 Księże Pole 227, 357 Kujakowice Dolne 239, 310, 342 Kuniów 239, 310 Kup 225,294,304,344,391,393,402,460 Kuźnia Domaradzka 228, 394 Kuźnica Ligocka 253, 294 Kuźnia Raciborska 198, 335, 551, 555 Leśnica 294, 301, 369, 392, 541 Lewin Brzeski 370, 399, 521 Lędziny (pow. opolski) 225 Lędziny (woj. katowickie) 354 Lichynia 96, 97,100, 239, 294 Ligota Czamborowa 310 Ligota Oleska 95 Ligota Prószkowska 418, 303 Ligotka 341 Lipsk 155 Lisięcice 347 Londyn 176,179, 447 Lubienia 92,146, 228, 294, 301, 310, 347 Lublin 506 Ładza 92, 233, 391 Łany 294 Łaziska 294 Łącznik 167, 228, 239, 384 Łąka Prudnicka 94 Łąki Kozielskie 95 Łowkowice 83, 227, 294, 310 Łódź 101, 263, 264, 420, 490 Łubniany 239, 294 Maciowakrze 385 Maków 538 Markowice 317, 504 Michalice 310 Miejsce Klodnickie 94 Moskwa 29,87,176,190,194,447,488,561 Murów 94, 233, 239, 310, 383 Naczęslawice 554 Namysłów 557, 587 Narok 231, 233, 239, 253, 282, 311, 328, 540,541 Neuberg 114 Nędza 118 Niwki 310 Nowa Ruda 414 Nowa Wieś 54, 91, 98,102,109, 122, 125, 148, 269, 291, 415 Nowa Wieś Królewska 72, 117, 154, 225, 244, 310, 343, 391, 392, 472, 504 Nowe Siołkowice 227 Nysa 57,
80,139,148,153,161,198, 243, 265, 267, 281, 282, 314, 342, 369, 396, 406, 421, 423, 432, 530, 539, 587, 588 Oberhof 456 Ochodze 538 Odrowąż 231 Olesno 57, 82, 93, 97,125,149,153, 154, 160, 310, 388, 400, 401, 416, 422, 423, 432, 555 Olszowa 344 Opole 11,14, 21, 22, 36, 46, 48, 57, 61, 69, 73, 74, 82, 99, 101, 119, 120, 126, 136, 138,140, 141,153,166-169, 225, 229, 230, 234, 238, 245-247, 250-252, 255, 256, 265, 267, 268, 274, 279, 280, 282, 285,286, 293, 301, 302, 307,323, 331, 341, 344, 348, 350, 356, 359, 365, 367, 368, 370,371, 373-375, 382, 388, 393-396, 398, 400, 401, 406,415-417, 419-421, 425, 426, 428,429, 431-434, 441, 451, 453, 461, 464, 466, 470, 478, 489, 497, 501, 509, 514, 519, 520, 524, 526-528, 530,533,538,540-542,546, 548, 552, 556, 557, 565, 570-575, 595 Opole-Pólwieś 530 Opole-Szczepanowice 551 Ostrożnica 94, 215 Oświęcim 354 623
Otmęt 92, 95,109,112,119,133,150,198, 233,239,294,305, 308,310,342,347, 388,413, 483,503 Otmice 297, 390, 554 Otmuchów 529, 556 Ozimek 169,198, 232, 301, 309, 358, 369, 373, 464, 483, 486, 503 Paczków 52, 70,123, 148, 242, 310, 406, 423, 557 Paczyna 98 Pawłowiczki 367 Pietrowice Wielkie 163, 310, 358 Piotrowice 294, 301 Piotrówka 96 Pokój 69, 90, 92, 227, 232, 233, 239, 250, 270, 294, 331, 344, 439, 520 Pokrzywnica 178, 310 Polska Cerekiew 60,103 Polska Nowa Wieś 90,103,104, 285, 294 Popielów 216,232,233,239,294,310,328, 331, 531 Poręba 294 Poznań 58,62,191,192,202,276,283,366, 430, 506, 561, 564 Prószków 344, 546, 569 Prudnik 57,82-84,159,232,374,377,383, 384, 388, 400,401, 406, 441, 509,533, 541, 556, 588 Prudnik-Las 537 Racibórz 73, 93, 117,123,198, 251, 252, 267, 277, 285, 310, 352, 375, 376, 392, 393,400, 401,405,437, 483,484,530, 542, 548, 551, 555, 563, 569, 588 Racibórz-Ocice 538 Racławiczki 228 Radlin 526 Radłów 502 Raszowa 95,165,166, 203, 294 Reńska Wieś 205, 239, 344,507 Rogów 310, 437 Rozkochów 310 Rozmierka 150, 294, 310 Rudnik 138 Rudziczka 228 Samborowice 178 Schwarzheide 456 Siedliska 227, 328 624 Skorogoszcz 232, 239, 331, 519 Slawięcice 90, 94,151, 239, 303, 310, 318 Sowczyce 344 Sowin 231 Sporok 94, 239 Stalinogród zob. Katowice Staniszcze Małe 126 Staniszcze Wielkie 117,127,213, 239,294 Stare Olesno 397 Stare Siołkowice 56, 192, 224, 228, 328, 402,564 Sternalice 95 Stolica Apostolska zob. Watykan Strzelce Opolskie 91, 96, 97,126,133,135, 147,165,198, 277, 284, 297, 332, 337, 347, 365, 393, 400, 401, 403, 405,413, 432,564, 587, 588 Strzeleczki 228
Studzienice 546 Stuttgart 127 Suche Łany 91 Suchy Bór 109 Sudole 538 Szczawno Zdrój 547 Szczepanek 54, 91, 98,102, 109,122,125, 148, 269, 291, 415 Szumirad 144, 399 Świniary 227 Tarnowskie Góry 305 Tarnów Opolski 342, 344, 371 Tłustomosty 227, 239, 310 Toszek 96, 97 Trawniki 212 Tułowice 400 Turawa 151, 239,464, 465, 468 Turza 282 Turze 504 Tworków 431 Ujazd 90,113,144, 213, 238, 358 Uszyce 280, 397 Wałbrzych 241, 414 Warszawa 11, 21, 48, 60,101,119,166,168, 174,187, 231, 243, 264, 265, 282, 286, 296, 325, 393, 395, 419,434, 446, 489, 506, 512, 518, 519, 540, 550, 557, 570, 587
Waszyngton 462 Watykan 59, 454, 462, 522, 524, 525, 528, 532,536, 543 Wawelno 90, 294 Wąsice 227, 231,239 Wieliczka 164,550 Wierchlesie 140 Większyce 224 Wilkowiczki 97 Wojciechów 148 Wojnowice 468, 478, 558 Wolęcin 95 Wójtowa Wieś 275, 239, 371,385 Wrocław 11,22,84,130,164,275,325,414, 430, 434, 437, 443, 451, 453, 506, 524, 536, 557, 576, 587 Wrzoski 344 Wuppertal 406 Würzburg 456 Wysoka (pow. glubczycki) 122 Wysoka (pow. strzelecki) 294 Zabelków 546 Zabrze 15, 97, 262 Zagwiździe 239, 331, 344, 439, 498 Zakrzów Turawski 154 Zalesie Śląskie 96, 294, 310 Zawada 310, 392, 437 Zawada Książęca 310 Zawadzkie 71, 78, 80, 81, 91, 97,103,107, 109, 116, 135, 137, 150, 164, 198, 224, 239, 300, 343, 388, 412, 415, 440, 441, 509, 540 Zawiść 233 Zbica 226 Zdziechowice 233, 310 Zdzieszowice 80,91,198,322,341,382,395 Zębowice 95, 229, 328 Zgorzelec 176,193, 266, 465, 491, 525 Zieleniec 228 Zimna Wódka 294, 358 Złotogłowice 524 Zwanowice 310 Żędowice 96, 97, 303 Żużela 272, 294, 341, 370 Żyrowa 304, 384 Żywocice 306, 341, 370 625
OPOLE VOIVODESHIP - POLISH OR NOT POLISH? POLITICAL AND ADMINISTRATIVE AUTHORITIES AND THE SECURITY APPARATUS TOWARDS PRO-GERMAN ATTITUDES OF THE INHABITANTS OF OPOLE VOIVODESHIP (1950-1956) Summary The collective entity of the book is the native population living in the Opole part of Upper Silesia (Opole Voivodeship), i.e. pre-war citizens of the German Reich, who in 1945-1949 underwent national verification procedures. They were recognized as Poles and were not displaced to Germany. The presented research results prove that contrary to the propaganda carried out since 1945 that pro-Polish sympathies dominated among Silesians, in fact, a significant part of this group represented a pro-German position and did not identify with Polishness. The analysis covers the period of increased Stalinist repression, 1950-1956. The first, introductory, part characterizes the fate of the Upper Silesian after the Second World War, the status of the native population in the region since the late 1940s and the essence of the policy towards the Silesians pursued by the communists during the Stalinist period. The first chapter describes phenomena targeting Polish state interest that were observed, analyzed and assessed as pro-German by the power apparatus and defined by the term: revisionism. The study defines who could be accused of revisionism. It also describes how such behavior was assessed by the power apparatus and what methods were used to fight against revisionism. The analysis consists of the assessment of the gravest allegations that could be cast on pro-German Silesians, i.e.
espionage for foreign intelligence services, based on the real or the falsified evidence created by the power apparatus. In the subsequent part, the problem of pro-German organizations existing in the Opolskie Voivodeship (e.g. Schwarzer Wolf von Hubertus) is presented. Other forms of manifestation of anti-Polish and pro-German attitudes analyzed in the book are inscriptions, graphics, and leaflets - with a distinction between materials made in Silesia and those that came from abroad. Swastikas are pre sented as a separate category of such materials. The next section deals with combating German-language (western) radio stations which were quite popular among the native inhabitants of Opole Voivodeship. The au thorities treated these radio stations not only as carriers of hostile content but also as one of the causes of the rise of pro-German sympathies in Silesia. Equally suspicious were all forms of contact between Silesians and Germans (also from the GDR). As a result, pro cedures to control both visits and correspondence exchanges were developed. Those are characterized in the next part of the book. Separately described is so-called “whispered propaganda”, i.e. rumors circulating among native inhabitants of the voivodship, their comments on national and international political events, opinions about the border on the Oder and Lusatian Neisse, the economic situation in Poland, including collectivization. These statements were interpreted by the government apparatus as anti-Polish and were usually attributed to a group of Silesians accused of revisionist views. 629
The second chapter presents the circumstances in which the Silesians voluntarily declared their Germanness, primarily during official situations (elections, recruitment to the Polish Army), state actions (the National Census, registration, questioning and issuing ID cards, peace actions, the National Development Loan for Polish Forces) during public holidays and ceremonies, in confrontation with officials or officers of the Citizens’ Militia and the Office of Public Security. In addition to defining those situations, the reasons why the Silesians adopted such attitudes were also characterized. The subsequent reactions of both the environment and state were also described. In the third chapter, the problem of pro-German attitudes was shown through the prism of extensive campaigns aimed at eliminating such attitudes, i.e. Polonization and anti-German campaign. Examples of such events help put into perspective the scale, type, character of subsequent manifestations of pro-German sympathies. At the same time, it presents the strategy the authorities took to erase the memory of the German legacy in the region and replace it with Polish elements, as well as what was happening behind the scenes of such actions. The issue of eliminating the everyday use of the German language and fighting to decrease the readership of German-language publications is analyzed in detail. In addition to the mechanisms of action of the authorities, the extent of the popu larity of the German language among the native population in the Opole Voivodeship is characterized, both in speech and writing.
Separately discussed is the propagandist man ner in which “Trybuna Opolska” (an important regional daily published by the Provincial Committee of the Polish United Workers’ Party in Opole) described Germany before and after the war. The campaign aimed at criticizing the German sovereignty in the Opole part of Upper Silesia before 1945 was also characterized. The next part of the book describes dichotomy: presenting the Federal Republic of Germany as a capitalist, dependent on the West, and therefore hostile, in opposition to the German Democratic Republic - close to the USSR, and therefore friendly to Poland. Due to the wide scope and specificity, Polonization and anti-German campaigns addressed to the youngest generation of Silesians, conducted both at schools and outside of it, were discussed separately. The position of the Catholic Church in the anti-German and Poloni zation campaigns was also described, including the repression of priests who were accused of pro-Germanism by state authorities. Finally, a Polonization campaign implemented in the area of culture and art was described, including methods that boil down to exposing Polish threads in the culture and history of the region and simultaneously blurring the presence of German cultural heritage in Silesia. The book ends with a description of the political solstice in 1956, including the changes announced at that time in the policy to wards the native population, which declared itself as Germany. 630 |
| adam_txt |
Spis treści Wykaz skrótów. Wstęp. 11 13 Prolog. Ślązacy w Opolsldem - uwarunkowania społeczno-polityczne. 29 Pierwsze lata po drugiej wojnie światowej. Okres stalinowski. Liczebność ludności rodzimej w Opolskiem. Lata 1949-1950. Udział autochtonów w aparacie władzy. Ewolucja polityki wobec ludności rodzimej. 29 34 35 39 42 44 Rozdział I. Problem zagrożenia niemieckim rewizj onizmem. 49 1. Uwagi wstępne. 49 1.1. Geneza i zakres pojęcia. 49 1.2. Kogo oskarżano o rewizjonizm niemiecki?. 51 1.3. Działania kwalifikowane jako
rewizjonistyczne. 54 1.4. Źródła rewizjonizmu. 56 1.5. Aparat partyjny wobec rewizjonizmu. 61 1.6. Metody działań UB wobec przejawów rewizjonizmu. 67 2. Szpiegostwo i współpraca z zachodnim wywiadem. 76 3. Nielegalne organizacje niemieckie. 86 3.1. Likwidacja organizacji niemieckich. 89 3.2. Schwarzer Wolf von Hubertus. 96 3.3. SPD. 101 4. Sabotaż i dywersja. 105 5. Napisy, grafiki і ulotki. Ill 5.1. Materiały kolportowane z zagranicy. 111 5.2. Ulotki i hasła wykonywane na miejscu.114 5.3. Swastyki. 120 6. Radiostacje niemieckojęzyczne. 127 6.1. Skala słuchalności niemieckich stacji
radiowych.129 6.2. Strategia władz wobec popularności radiostacji niemieckich.135
7. Kontakty indywidualne z mieszkańcami NRD i RFN. 141 7.1. Korespondencja.141 7.2. Wizyty.161 8. „Szeptana propaganda”. 170 8.1. Plotki.172 8.2. Reakcje społeczne na wydarzenia polityczne krajowe i międzynarodowe. 175 8.3. Kwestionowanie granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej. 192 8.4. Komentarze na temat sytuacji gospodarczej w Polsce.197 8.5. Stosunek do kolektywizacji. 209 Rozdział II. Nastroje i deklaracje proniemieckie. 221 1. Ewidencja ludności.221 1.1. Narodowy Spis Powszechny. 221 1.2. Akcja meldunkowa. 230 1.3. Ankietyzacja i wydawanie dowodów osobistych. 235 2. Nastroje
emigracyjne. 259 2.1. Regulacje prawne. 261 2.2. Skala wyjazdów. 266 2.3. Przyczyny emigracji. 270 2.4. Ucieczki za granicę. 273 2.5. Zwalczanie nastrojów wyjazdowych. 279 2.6. Emigracja a nastroje i postawy społeczne.289 3. Wybory do sejmu (1952 r.) i rad narodowych (1954 r.).292 3.1. Kampania antyrewizjonistyczna podczas wyborów.294 3.2. Środowisko proniemieckie wobec wyborów.297 3.3. Działania aparatu bezpieczeństwa wobec zagrożenia rewizjonistycznego w trakcie kampanii wyborczych w 1952 i 1954 r. 308 4. Uroczystości i akcje państwowe. 312 4.1. Święta i obchody państwowe.312 4.2. Akcje pokojowe.324 4.3. Narodowa
Pożyczka Rozwoju Sił Polski.340 5. Pobór do Wojska Polskiego. 346 5.1. Odmowy służby wojskowej.346 5.2. Przyczyny awersji do służby w Wojsku Polskim.348 5.3. Strategia władz.350 6. Antagonizmy między ludnością napływową a ludnością rodzimą.356 6.1. Przejawy niechęci.357 6.2. Przyczyny animozji. 359 6.3. Zwalczanie antagonizmów.360 Rozdział III. Kampanie polonizacyjne i antyniemieckie. 363 1. Zwalczanie niemieckojęzycznych rozmów i śpiewów.363 1.1. Skala popularności języka niemieckiego w województwie opolskim . . 365
2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 1.2. Stanowisko PZPR.374 1.3. Skutki popularności mowy niemieckiej. 381 1.4. Metody eliminowania używania języka niemieckiego. 387 Zwalczanie niemieckojęzycznych publikacji.404 2.1. Czytelnictwo niemieckich publikacji na Śląsku. 404 2.2. Zwalczanie czytelnictwa publikacji niemieckojęzycznych. 418 2.3. Popularyzacja wydawnictw polskojęzycznych. 424 2.4. Skuteczność działań polonizacyjnych i antyniemieckich w zakresie czytelnictwa. 438 Propagandowy obraz Niemiec na łamach „Trybuny Opolskiej”. 443 3.1. Rodzaje publikowanych materiałów. 446 3.2. Główne tematy. 459 Krytyka niemieckich rządów na Śląsku. 474 „Dobra” NRD i „zła” RFN.481 Kształtowanie postaw dzieci i młodzieży. 496 6.1. Zadania
szkoły. 499 6.2. Praca z dziećmi i młodzieżą poza szkołą.514 6.3. Efekty działań polonizacyjnych wśród najmłodszego pokolenia autochtonów. 520 Kościół katolicki wobec wpływów niemieckich w Opolskiem. 522 7.1. Zniesienie tymczasowości administracji kościelnej.524 7.2. Zarzuty rewizjonizmu.529 7.3. Polonizacyjna rola Kościoła. 532 7.4. Represje wobec duchownych.537 W obszarze kultury i sztuki.543 8.1. Działania kulturalno-oświatowe.544 8.2. Stosunek do poniemieckiej spuścizny materialnej.553 Epilog. Przełom polityczny w październiku 1956 r. i zapowiedź zmian w polityce wobec Ślązaków w województwie opolskim . 561 Sytuacja w województwie opolskim.562 Propozycje zmian polityki wobec proniemiecko nastawionych Ślązaków . . . 565 Usprawnienie akcji łączenia
rodzin. 571 Skutki Października w Opolskiem. 574 Zakończenie.579 Spis tabel.585 Bibliografia.587 Indeks osobowy. 615 Indeks miejscowy. 621 Zusammenfassung. 627 Summary. 629
Bibliografia Źródła (według nazw archiwów i wykorzystanych zespołów akt) Archiwum Akt Nowych w Warszawie Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Archiwum Centrum Badań Mniejszości Niemieckiej Wywiady z respondentami z województwa opolskiego Archiwum Diecezjalne w Opolu Akcje dyskryminacji Kościoła Akcje społeczne Korespondencja z władzami państwowymi Kościół na Ziemiach Zachodnich Księża-patrioci Polityka Sprawy polsko-niemieckie Archiwum Historii Mówionej www.e-historie.pl Wywiady z województwa opolskiego Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Warszawie Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział we Wrocławiu Komenda Powiatowa Milicji Obywatelskiej w Brzegu Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Nysie Powiatowy Urząd do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego w Głubczycach Powiatowy Urząd do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego w Strzelcach Opolskich Wojewódzka Komenda Milicji Obywatelskiej w Opolu Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Opolu Wojewódzki Urząd do Spraw Wewnętrznych w Opolu Archiwum Państwowe w Opolu Komitet Miejski PZPR w Opolu Komitet ds. Radia i Telewizji w Opolu Komitet Powiatowy PZPR w Brzegu Komitet Powiatowy PZPR w Głubczycach Komitet Powiatowy PZPR w Grodkowie Komitet Powiatowy PZPR w Kluczborku Komitet Powiatowy PZPR w Koźlu Komitet Powiatowy PZPR w Krapkowicach Komitet Powiatowy PZPR w Namysłowie Komitet Powiatowy PZPR w Niemodlinie 587
Komitet Powiatowy PZPR w Nysie Komitet Powiatowy PZPR w Opolu Komitet Powiatowy PZPR w Prudniku Komitet Powiatowy PZPR w Raciborzu Komitet Powiatowy PZPR w Strzelcach Opolskich Komitet Wojewódzki PZPR w Opolu Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Opolu Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu Wojewódzki Komitet Frontu Jedności Narodu w Opolu Wojewódzki Komitet Obrońców Pokoju w Opolu Prasa „Dziennik Zachodni” 1951,1953 „Glos Koszaliński” 1955 „Glosy znad Odry” 1953-1956 „Katolik. Opolskie Pismo Niedzielne” 1953-1956 „Nowa Trybuna Opolska” 2013-2014 „Trybuna Opolska” 1952-1956 „Trybuna Robotnicza” 1950-1952 „W marszu” 1956 Opracowania niepublikowane Bereszyński Z., Aparat bezpieczeństwa Polski Ludowej wobec Kościoła katolickiego na przykładzie Śląska Opolskiego i związanych z nim terenów dolnośląskich w latach 1950-1956, mps w posiadaniu autora. Bereszyński Z., Prawe ramię partii w walce z Kościołem. Działalność terenowych struktur Urzędu ds. Wyznań na przykładzie województwa opolskiego, mps w posiadaniu autora. Patelski M., Cenzura księgozbiorów bibliotecznych, mps w posiadaniu autora. Patelski M., Działania WUKPPiW w Opolu wobec lokalnych środowisk dziennikarskich w łatach 1950-1956, mps w posiadaniu autora. Ralla К., Wspomnienia do ocalenia, Otmice 2016, mps w posiadaniu autorki. Ratajczak D., Postawy ludności Śląska Opolskiego w świetle wyroków Wojskowych Sądów Rejonowych w Katowicach i w Opolu w latach 1945-1955, Opole 1996, praca doktor ska, mps w posiadaniu autorki. Sroka M., KW PZPR w Opolu a postawy proniemieckie wśród ludności rodzimej woje wództwa opolskiego
w latach 1950-1980, mps w posiadaniu autorki. Węgrzyn D., Baza osób internowanych i deportowanych do Związku Sowieckiego z terenu Górnego Śląska w 1945 r. (stan na 30 listopada 2019 r.), dane w posiadaniu autora. Źródła drukowane Aparat bezpieczeństwa w Pohce w latach 1950-1952. Taktyka, strategia, metody, red. A. Dudek, A. Paczkowski, Warszawa 2000. Aparat bezpieczeństwa w Pohce w latach 1953-1954. Taktyka, strategia, metody, red. G. Majchrzak, A. Paczkowski, Warszawa 2004. Biuletyny Komitetu do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego. Grudzień 1954 - listopad 1956, oprać. W. Chudzik, M. Filipiak, J. Gołębiewski, Warszawa 2009. Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR. Wybór z lat 1949-1970, oprać. A. Dudek, A. Kochański, K. Peršak, Warszawa 2000. Czaja H., Unterwegs zum kleinsten Deutschland? Marginalien zu 50 Jahre Ostpolitik, Frankfurt am Main 1997. 588
Dokumenty centralnych władz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej marzec-listopad ’56, oprać. M. Jabłonowski, W. Janowski, A. Skrzypek, W. Władyka, Warszawa 2009. Gehlen R., Sensacyjne wspomnienia szefa wywiadu, Warszawa 1993. Hanich A., Ksiądz infułat Bolesław Kominek. Wspomnienia i dokumenty pastoralne pierwszego administratora apostolskiego Śląska Opolskiego (1945-1951), Opole 2015. Hupka H., Niespokojne sumienie. Wspomnienia, Warszawa 2001. Informator o nielegalnych antypaństwowych organüacjach i bandach zbrojnych dzia łających w Polsce Ludowej w latach 1944-1956. Warszawa 1964 rok, Lublin 1993. Informator o osobach skazanych za szpiegostwo w latach 1944-1984, Lublin 1994. Instrukcje o pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa (1945-1989), oprać. T. Ruzikowski, Warszawa 2004. Ksiądz Bolesław Kominek. Wspomnienia i dokumenty pastoralne pierwszego admini stratora apostolskiego Śląska Opolskiego (1945-1951), red. A. Hanich, Opole 2012. Ludność Polski w latach 1945-1965, Warszawa 1966. Metody pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa wobec Kościołów i związków wyzna niowych 1945-1989, red. A. Dziurok, Warszawa 2004. „Monitor Polski” 1949,1955. Niemcy w Polsce 1945-1950. Wybór dokumentów, t. 1: Władze i instytucje centralne. Województwo olsztyńskie, red. W. Borodziej, H. Lemberg, Warszawa 2000. Niemcy w Polsce 1945-1950. Wybór dokumentów, t. 2: Polska Centralna. Województwo śląskie, red. W. Borodziej, H. Lemberg, Warszawa 2000. Polska - Niemcy Wschodnie 1945-1990. Wybór dokumentów, 1.1, red. J. Kochanowski, K. Ziemer, Warszawa 2006. Represje wobec duchowieństwa
górnośląskiego w latach 1939-1956 w dokumentach, wybór, wstęp i oprać. K. Banaś, A. Dziurok, Katowice 2003. Rocznik demograficzny 1945-1966, Warszawa 1968. Rok 1956 na Warmii i Mazurach. Wybór źródeł, red. B. Łukaszewicz, Olsztyn 1998. Warszawa - Bonn 1945-1991, red. H.-A. Jacobsen, M. Tomala, Warszawa 1992. Wyjazdy Niemców z Polski w latach 1950-1959. Wybór dokumentów, red. S. Jankowiak, Poznań 2010. Opracowania Adamczewski G., Radio Wolna Europa w okresach politycznych przełomów, Wrocław 2011. Albert A., Najnowsza historia Polski 1914-1993, t. 2:1945-1993, Warszawa 1995. Antoszewski A., Socjaldemokracja w Europie Zachodniej. Studium porównawcze, Wroc ław 1995. Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza 1944-1956,1.1, red. K. Szwagrzyk, Warszawa 2005. Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza 1956-1975, t. 2, red. P. Piotrowski, Warszawa 2006. Aparat bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych, etnicznych i cudzoziemców. Studia, red. J. Symyk, Warszawa 2009. Aparat represji w Polsce Ludowej 1944-1989, red. Z. Nawrocki, Warszawa 2005. Bahlcke J., Śląsk i Ślązacy, Warszawa 2001. Balaryn J., Struktura ludności w województwie opolskim, „Studia Śląskie” 1964, t. 8, s. 217-260. Balaryn J., Sytuacja demograficzna Opolszczyzny po II wojnie światowej. Studium demograficzne, Opole 1975. 589
Banaś К., Dziurok A., Represje wobec duchowieństwa górnośląskiego w latach 1939- 1956 w dokumentach, Katowice 2003. Barcz J., Problem utraty obywatelstwa polskiego przez emigrantów z Polski do Re publiki Federalnej Niemiec na podstawie uchwały Rady Państwa nr 37/56, [w:] Transfer, obywatektwo, majątek. Trudne problemy stosunków pokko-niemieckich, red. W.M. Góralski, Warszawa 2005, s. 115-159. Baron B.M., Gerhart Baron - górnośląski poeta i badacz problemów społecznych, „Ze szyty Eichendorffa / Eichendorff-Hefte” 2014, nr 46, s. 25-31. Baron J.J., Kirche zwischen Nationalismus und Kommunismus. Das Ringen der aposto lischen Administratoren von Oppeln um eine zeitgerechte Seelsorge in Oberschlesien 1945-1972, Frankfurt аш Main 1997. Baron R., Michalczyk A., Witkowski M., Historyczne kontrowersje. Kim jest Górno ślązak?, [w:] Historia Górnego Śląska. Polityka, gospodarka i kultura europejskiego regionu, red. J. Bahlcke, D. Gwarecki, R. Kaczmarek, Gliwice 2011, s. 467-473. Bartków M., Werwolf na Górnym Śląsku, Kraków 2014. Bausch H., Rundfunkpolitik nach 1945, [w:] Rundfunk in Deutschland, Bd. 3-4, Mün chen 1980. Bereszyński Z., Komunistyczny aparat bezpieczeństwa i ludność niemiecka na Górnym Śląsku w latach 1945-1990, Gliwice-Opole 2017; wydanie II uzupełnione: OpoleGliwice 2019. Bereszyński Z., Komunistyczny aparat bezpieczeństwa wobec postaw proniemieckich na Śląsku Opolskim w latach 1945-1989, [w:] Władze komunistyczne wobec ludności niemieckiej w Роксе w latach 1945-1989, red. A. Dziurok, P. Madajczyk, S. Rosen baum, Warszawa 2016, s. 419-433. Bereszyński Z.,
Mniejszość, której nie było. Niemiecka mniejszość narodowa na Śląsku Opolskim w latach 1956-1989 w świetle dokumentów Śłużby Bezpieczeństwa oraz Prezydium WRN w Opolu, [w:] Mniejszości narodowe i etniczne w Europie Środkowej. W60-lecie uchwalenia Ustawy Serbołużyckiej, red. P. Palys, Opole 2008, s. 89-103. Bereszyński Z., Opolszczyzna a władza komunistyczna w latach 1945-1980. Historyczne podglebie opokkiej Solidarności, Opole 2012. Bereszyński Z., Przełom polityczny w wymiarze regionalnym. Październik ’56 i jego następstwa na przykładzie województwa opolskiego, [w:] Artificem commendant opus. Region - pamięć - polityka. Studia i materiały ofiarowane profesor Danucie Kisielewicz, red. E. Ganowicz, Opole 2018, s. 53-60. Bereszyński Z., Jasiak K., Kalendarium ważniejszych wydarzeń na Opolszczyźnie we dług meldunków, sprawozdań, kronik oraz innych materiałów Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa w latach 1945-1989, [w:] Komunistyczny aparat represji i życie społeczne Opolszczyzny w latach 1945-1989. Studia i materiały, red. K. Jasiak, Opole 2012, s. 441-478. Bereszyński Z., Linek B., Ksiądz Emil Kobierzycki (1892-1963): komunistyczny ordyna riusz?, [w:] Górny Śląsk w Роксе Ludowej, t. 2: Przywódcy - bohaterowie - wrogo wie, red. A. Dziurok, B. Linek, Katowice-Opole 2017, s. 154-172. Berger J., Organizacja i tematyka badań statystyki ludności w okresie 1918-1990, [w:] Historia Polski w liczbach. Ludność. Terytorium, red. A. Wyczyński i in., Warszawa 1993, s. 123-129. Berlińska D., Mniejszość niemiecka na Śląsku Opolskim w poszukiwaniu tożsamości, Opole 1999.
Berlińska D., Symbole trudnej hktorii Śląska Opolskiego, [w:] Wokół niemieckiego dzie dzictwa kulturowego na Ziemiach Zachodnich i Północnych, red. Z. Mazur, Poznań 1997, s. 341-368. 590
Berlińska D., Jonderko F., Moj В., Stosunki etniczne i postawy polityczne mieszkańców Śląska Opolskiego (raport z badań), Opole 1993. Berlińska D., Madajczyk P., Polska jako państwo narodowe. Historia i pamięć, War- szawa-Opole 2008. Biddiscombe P., Werwolf. Brunatni pogrobowcy Hitlera, Warszawa 2013. Bidzińska-Jakubowska B., Śląsk Opolski w latach 1945-1947. Polityczna strategia bu dowy „bloku demokratycznego”, Opole 2000. Bielak F., Niemiecka grupa narodowa w Polsce, Warszawa 1990. Bielak F,, Służby wywiadowcze Republiki Federalnej Niemiec, Warszawa 1985. Bielski J., Polski punkt widzenia na strategię i taktykę zachodnioniemieckiego rewüjo- nizmu terytorialnego, „Studia Śląskie” 1988, t. 46, s. 153-188. Bingen D., Polityka Republiki Bońskiej wobec Pobki. Od Adenauera do Kohla, Kraków 1997. Bocznymi drogami. Nieoficjalne kontakty społeczeństw socjalistycznych 1956-1989, red. W. Borodziej, J. Kochanowski, Warszawa 2010. Borodziej W., Historiografia pobka o „wypędzeniu” Niemców, [w:] Pobka 1944/19451989. Studia i materiały, t. 2, Warszawa 1996, s. 249-269. Bortlik-Dźwierzyńska M., Ochrona przemysłu, [w:] Fundament systemu zniewole nia. Z działalności wojewódzkich struktur Urzędu Bezpieczeństwa w Katowicach 1945-1956, red. A. Dziurok, A. Dziuba, Warszawa 2009, s. 342-377. Bp. Paweł Latusek. Sentire cum Ecclesia, wyb. i oprać. S.A. Bogaczewski, [w:] W obronie ojczyzny i Kościoła. Komunistyczna bezpieka wobec biskupów pobkich, red. J. Ma recki, Kraków 2008, s. 133-311. Browarek T., Ludność niemiecka w polityce państwa polskiego w latach 1945-1989, Lublin 2015. Browarek T.,
Prasa ludności niemieckiej w Pobce Ludowej w latach 1951-1958, .An nales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska Lublin-Polonia” 2009,1.16, s. 117-127. Browarek T., Próba periodyzacji polityki państwa polskiego wobec ludności niemieckiej po II wojnie światowej (1945-1989), [w:] Władze komunistyczne wobec ludności nie mieckiej w Pobce w latach 1945-1989, red. A. Dziurok, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, Warszawa 2016, s. 233-244. Browarek T., Chałupczak H., Mniejszości narodowe w Europie 1918-1995, Lublin 1998. Brożek A., Losy Niemców w Pobce po roku 1944/1945. Fikcja liczb zachodnioniemieckich a rzeczywisty bilans ludnościowy, Opole 1965. Brożek A., Kokot J., Integracja przesiedleńców w Niemczech po II wojnie światowej, Wrocław-Warszawa-Kraków 1966. Centrum władzy w Pobce 1948-1970, red. A. Paczkowski, Wrocław 2003. Ciesielski S., Śląsk w oczach pobkich publicystów w latach 1957-1959, [w:] Śląsk a czynniki zewnętrzne wXľK-XX w., red. L. Smolka, Wrocław 1992, s. 199-225. Ciesielski S., Hryciuk G., Srebrakowski A., Masowe deportacje ludności w Związku Radzieckim, Toruń 2004. Cimala В., Kolektywizacja wsi opolskiej, Opole 1995. Cimala В., Odzwierciedlenie procesu integracji społecznej mieszkańców Opolszczyzny na łamach „Trybuny Opolskiej” w latach 1952-1959, [w:] Ludność Śląska Opolskiego po II wojnie światowej. Materiały III etapu badań nad integracją społeczeństwa na Śląsku Opolskim, red. M. Lis, Opole 1987, s. 101-151. Cimala В., Postawy młodzieży autochtonicznej Śląska Opolskiego w latach 1945-1956, [w:] Pobka ludność rodzima na ziemiach zachodnich i północnych po II wojnie
światowej, cz. 2: Materiały z badań w 1989 r., red. R. Rauziński, S. Senft, Opole 1990, s. 211-231. 591
Cimala В., Przyczyny rozpadu rolniczych spółdzielni produkcyjnych na Śląsku Opolskim w 1956 r., [w:] Październik 1956 na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Materiały seminarium naukowego, Mierlă к. Ohztyna, wrzesień 1996 r., red. W. Wrzesiński, Wroclaw 1997, s. 127-137. Cimala В., Stalinizacja Polski ijej skutki na Śląsku Opolskim, „Studia Śląskie” 1997, t. 56, s. 77-101. Cimala В., Senft S., Ludność rodzima na Śląsku Opolskim w polityce władz wojewódz kich w latach 1950-1956, „Studia Śląskie” 1994, t. 53, s. 89-117. Cimala В., Senft S., Ludność rodzima Śląska Opolskiego w opinii wojewódzkiej instancji PZPR w latach 1956-1960, „Studia Śląskie” 1997, t. 55, s. 233-253. Codogni P., Rok 1956, Warszawa 2006. Creuzberger S., Kampffür die Einheit. Das gesamtdeutsche Ministerium und die poli tische Kultur des Kalten Krieges 1949-1969, Düsseldorf 2008. Cygański M., Niemcy z krajów Europy środkowowschodniej w polityce wschodniej Re publiki Federalnej Niemiec w latach 1949-1993, Opole 1994. Cygański M., Niemieckie mniejszości narodowe w państwach Europy Środkowo-Wschodniej w latach 1945-1995, Opole 2000. Cygański M., Polityka Republiki Federalnej Niemiec wobec polskiej ludności rodzimej na Śląsku w latach 1949-1990/91, [w:] Polityka Republiki Federalnej Niemiec wo bec pohkiej ludności rodzimej na Śląsku w latach 1949-1990/91, red. M. Lis, Opole 1992, s. 9-40. Cygański M., Współpraca Pokki z NRD w żegludze na Odrze oraz w dziedzinie gospo darki morskiej, „Studia Śląskie” 1988, t. 66, s. 123-152. Cygański M., Zawsze przeciwko Роксе. Kariera polityczna Otto Ulitzki, Warszawa 1966.
Czapliński M., Kaszuba E., Wąs G., Żerelik R., Historia Śląska, Wroclaw 2002. Czapliński W., Galos A., Korta W., Historia Niemiec, Wrocław 2010. Czekiści. Organy bezpieczeństwa w europejskich krajach bloku sowieckiego 1944-1989, red. K. Peršak, Ł. Kamiński, Warszawa 2010. Czubiński A., Dzieje najnowsze Pokki. Polska Ludowa (1944-1989), Poznań 1992. Dardzińska J., Ulotki, hasła, anonimy. Formy indywidualnego sprzeciwu wobec syste mu komunistycznego w Polsce w okresie 1945-1989, Warszawa 2015. Das deutsche Kulturerbe in den polnischen West- und Nordgebieten, Hrsg. Z. Mazur, Wiesbaden 2003. Dawid A., Apogeum i kres stalinowskich obchodów Święta Pracy na Śląsku Opokkim (część 1), „Studia Śląskie” 2016, t. 78, s. 121-148. Dawid A., Apogeum i kres stalinowskich obchodów Święta Pracy na Śląsku Opokkim (część 2), „Studia Śląskie” 2017, t. 81, s. 87-111. Dawid A., Apogeum i kres stalinowskich obchodów Święta Pracy na Śląsku Opokkim (część 3), „Studia Śląskie” 2018, t. 82, s. 63-86. Dawid A., Die Reaktionen der Oppelner Wojewodschaftsbehörden auf prodeutsche Einstellungen unter Jugendlichen (1950 bis 1970), [w:] Die Haltung der kommu nistischen Behörden gegenüber der deutschen Bevölkerung in Polen in den Jahren 1945 bk 1989, Hrsg. A. Dziurek, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, Gliwice-Opole 2015, s. 326-337. Dawid A., Doświadczenia migracji w świetle zbiorów Archiwum Historii Mówionej www.e-historie.pl, [w:] Colloquium Opole 2016. Pokka, Niemcy, Czechy wobec wy zwania migracji i integracji, red. M. Mazurkiewicz, A. Franke, T. Siwek, M. Moj, Opole 2017, s. 304-322. DawidA., Edukacja
młodzieży autochtonicznej na Śląsku Opokkim w latach 1945-1970. Komentarze i postulaty władz, [w:] Od KEN do MEN. Edukacja młodzieży jest je- 592
dynym dla państwa ciągłego uszczęśliwiania warunkiem. Studia o instytucjach, ludziach i programach polskiej oświaty, red. M. Białokur, J. Raźniewska, OpoleBielsko-Biala 2014, s. 117-132. Dawid A., Górnośląski Październik ’56, „CzasyPismo o Historii Górnego Śląska” 2016, nr 1, s. 24-32. Dawid A., Jan Mrocheń - pierwszy powojenny opolski „wojewoda”, [w:] Górny Śląsk w Polsce Ludowej, t. 2: Przywódcy - bohaterowie - wrogowie, red. A. Dziurek, B. Linek, Katowice-Opole 2017, s. 35-55. DawidA., Kwestia używania języka niemieckiego w ujęciu władz partyjnych wojewódz twa opolskiego (1950-1956), „Studia Śląskie” 2013, t. 72, s. 139-157. Dawid A., Metody kształtowania postaw patriotycznych u młodzieży rodzimego pocho dzenia na Śląsku Opolskim w latach 1950-1970, „Polish Borderlands Studies” 2015, որ 1, s. 69-82. Dawid A., Organizacja i przebieg Narodowego Plebiscytu Pokoju w województwie opol skim, „Rocznik Ziem Zachodnich” 2018, s. 243-277 [Organization and Running of the National Plebiscitefor Peace in Opole Voivodeship, „Rocznik Ziem Zachodnich” 2018, s. 278-315]. Dawid A., Październik ’56, [w:] Górny Śląsk w Роксе Ludowej, 1.1: Przełomy i zwroty, red. A. Dziurek, B. Linek, Katowice-Opole 2016, s. 91-112. Dawid A., Probłem migracji do obu państw niemieckich w ujęciu władz partyjnych województwa opolskiego (1956-1959), [w:] Wędrówka ludów. Powojenny transfer ludności w Polsce Ludowej, red. M. Fic, Katowice 2018, s. 96-117. Dawid A., Reperkusje wokół deklaracji niemieckich podczas nadawania dowodów oso bistych w województwie opolskim (1951-1953), [w:] Konferenz Die Deutschen in
Polen. Das Leben der deutschen Minderheit in der neuen Situation nach dem Jahr 1945/Konferencja Niemcy w Роксе. Życie mniejszości niemieckiej w nowej sytuacji w Роксе po roku 1945, Opole 2015, s. 44-57. Dawid A., „Rewizjonizm zachodnioniemiecki” wśród młodzieży województwa opolskiego (w latach pięćdziesiątych-siedemdziesiątych XX w.), [w:] Artificem commendant opus. Region - pamięć - polityka. Studia i materiały ofiarowane profesor Danucie Kisielewicz, red. E. Ganowicz, Opole 2018, s. 87-98. Dawid A., Władze województwa opolskiego wobec proniemieckich postaw młodzie ży (1950-1970), [w:] Władze komunistyczne wobec ludności niemieckiej w Роксе w latach 1945-1989, red. A. Dziurek, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, Warszawa 2016, s. 358-369. Dawid A., Wspomnienia - emocje - fakty. Wywiad jako źródło historyczne. Uwagi w kontekście projektu realizowanego w Centrum Badań Mniejszości Niemieckiej w 2016 r., „Studia Politologiczne” 2018, t. 7, s. 145-158. Dąbrowska M., Ziemie Zachodnie na powojennych plakatach propagandowych, [w:] Nad Odrą i Bałtykiem. Myśl zachodnia: ludzie - koncepcje - realizacja do 1898 r., red. M. Semyszyn, T. Sikorski, A. Wątor, Szczecin 2013, s. 549-562. Demografia i społeczeństwo Ziem Zachodnich i Północnych 1945-1995. Próba bilansu, red. E. Frątczak, Z. Strzelecki, Warszawa 1996. Deportacje do Związku Sowieckiego z ziem polskich 1944/1945 r. Perspektywa porów nawcza, red. S. Rosenbaum, D. Węgrzyn, Katowice 2015. Die DDR und die Deutschen in Polen. Handlungsspielräume und Grenzen ostdeutscher Außenpolitik 1948 bis 1961, Berlin 1997. Dominiczak H., Organy
bezpieczeństwa PRL 1944-1990. Rozwój i działalność w świetle dokumentów MSW, Warszawa 1997. 593
Dominiczak H., Organy bezpieczeństwa PRL w walce z Kościołem 1944-1990. W świetle dokumentów MSW, Warszawa 2000. Donosem i pałką. Z działań Służby Bezpieczeństwa na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąb rowskim w latach 1956-1980, red. A. Dziuba, Katowice 2008. Dubiański W., Organizacja i kadry WUBP/WUdsBP w latach 1945-1956, [w:] Funda ment systemu zniewolenia. Z działalności wojewódzkich struktur Urzędu Bezpieczeń stwa w Katowicach 1945-1956, red. A. Dziurok, A. Dziuba, Warszawa 2009, s. 21-84. Duda-Dudkiewicz W., Kultowy Peerel, Warszawa 2004. Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce (1945-1989), Kraków 2003. Dudek P., Jaschke H.G., Der Bund Deutscher Jugend (BDJ) - Ein Produkt des Kalten Krieges, [w:] Entstehung und Entwicklung des Rechtsextremismus in der Bundesre publik, Bd. 1, Hrsg. P. Dudek, H.G. Jaschke, Opladen 1984, s. 356-388. Dworzak E., Goc M., Pochodzenie terytorialne ludności napływowej i geografia po wojennych osiedleń wsi opobkiej. Zestawienie danych źródłowych z zachowanych rejestrów osiedlonych i protokołów przekazania gospodarstw, „Opolski Rocznik Muzealny” 2011,1.18, cz. 2. Dymarski M., Ziemie postulowane (ziemie nowe) w programach i działaniach pobkiego ruchu oporu 1939-1945, Wroclaw 1997. Dzieci, młodzież i studenci na Ziemiach Zachodnich po II wojnie światowej, red. W. Ku charski, G. Strauchold, Wroclaw-Warszawa 2012. Dziuba A., №frontach walki ze szpiegami, rewizjonbtami i„reakcyjnym klerem”. Tyska jednostka aparatu bezpieczeństwa w latach 1954-1975, Tychy 2008. Dziuba A., Drozdowski A., Walka aparatu bezpieczeństwa ze zjawiskiem sabotażu
przemysłowego w województwie śląskim w 1949 r. (Casus Marii Kandži), „Studia Śląskie” 2007, t. 65, s. 172-185. Dziuba A., Dziurok A., Die Aufdeckung und Bekämpfung des „revisionistischen Element” in der Woiwodschaft Kattowitz in den fünfziger und sechziger Jahren, „Jahrbücher für Geschichte Osteuropas” 2003, Bd. 5, H. 2, s. 254-280. Dziuba A., Misiak В., Wobec wsi i rolnictwa, [w:] Fundament systemu zniewolenia. Z działalności wojewódzkich struktur Urzędu Bezpieczeństwa w Katowicach 19451956, red. A. Dziuba, A. Dziurok, Warszawa 2009, s. 378-395. Dziurok A., Duchowieństwo województwa katowickiego wobec akcji społeczno-politycznych władz komunistycznych w latach 1950-1956, „Studia Śląskie” 2018, t. 82, s. 43-62. Dziurok A., Kruchtoizacja. Polityka władz partyjno-państwowych wobec Kościoła kato lickiego w latach 1945-1956 w województwie śląskim/katowickim, Katowice 2010. Dziurok A., Moskwa-Berlin a sytuacja na Górnym Śląsku w 1953 roku, [w:] Górny Śląsk w Polsce Ludowej, 1.1: Przełomy i zwroty, red. A. Dziurok, B. Linek, Katowice-Opole 2016, s. 77-90. Dziurok A., Problemy narodowościowe w województwie śląskim i sposoby ich roz wiązywania, [w:] Województwo śląskie 1945-1950. Zarys dziejów politycznych, red. A. Dziurok, R. Kaczmarek, Katowice 2014, s. 459-512. Dziurok A., Śląskie rozrachunki. Władze komunistyczne a byli członkowie organizacji nazistowskich na Górnym Śląsku w latach 1945-1956, Warszawa 2000. Dziurok A., Władze komunistyczne wobec Kościoła katolickiego w diecezji katowickiej w latach 1948-1956 (zarys problematyki), [w:] Stalinizm i rok 1956 na Górnym Ślą sku,
red. A. Dziurok, B. Linek, K. Tarka, Katowice-Opole-Kraków 2007, s. 125-144. Dziurok A., Gałęzowski M., Kamiński Ł, Musiał F., Od niepodległości do niepodległości. Hbtoria Pobki 1918-1989, Warszawa 2010. Dzun W., PGR w rolnictwie polskim w latach 1944-1990, Warszawa 1991. 594
Dźwigał T., Szeptana propaganda wśród ludności niemieckiej Pomorza Zachodniego w latach 1945-1956, [w:] Władze komunistyczne wobec ludności niemieckiej w Pol sce w latach 1945-1989, red. A. Dziurok, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, Warszawa 2016, s. 409-418. Eiden M., Masnyk M., Góra św. Anny, [w:] Historia Górnego Śląska. Polityka, gospo darka i kultura europejskiego regionu, red. J. Bahlcke, D. Gawrecki, R. Kaczmarek, Gliwice 2011, s. 439-447. Eisler J., Czterdzieści pięć lat, które wstrząsnęły Polską. Historia polityczna 1944-1989, Warszawa 2018. Eisler J., Polskie miesiące, czyli kryzys(y) w PRL, Warszawa 2008. Emigracja z województwa opolskiego do RFN. Skutki społeczno-polityczne i ekono miczne, red. J. Korbel, Opole 1988. Fiktus P., Niemcy oraz „problem niemiecki” w pobkim dyskursie polityczno-prawnym w latach 1945-1956, [w:] Władze komunistyczne wobec ludności niemieckiej w Pol sce w latach 1945-1989, red. A. Dziurok, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, Warszawa 2016, s. 75-86. Filipczyk J., Sztuka na peryferiach. Opobkie środowisko plastyczne 1945-1983, Opole 2015. Friszke A., Polska - losy państwa i narodu 1939-1989, Warszawa 2003. Gawrecki D., Wposzukiwaniu górnośląskich tożsamości, [w:] Historia Górnego Śląska. Polityka, gospodarka i kultura europejskiego regionu, red. J. Bahlcke, D. Gawrecki, R. Kaczmarek, Gliwice 2011, s. 57-72. Gawryszewski A., Ludność Pobki w XX wieku, Warszawa 2005. Gąszczyński M., Oświata dla dorosłych, [w:] Oświata na Opobzczyźnie w latach 1945- 1959, red. T. Musiol, Katowice 1961, s. 152-156. Glensk J., Diariusz prasy polskiej na Śląsku, t.
2:1945-1989, Opole 1994. Glensk J., Prasa Śląska Opolskiego w czterdziestoleciu PRL, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1986, t. 25, nr 3, s. 117-131. Glensk J., Rola „Trybuny Opolskiej” w rozwoju kultury i oświaty na Opobzczyźnie, „Studia Śląskie” 1969,1.16, s. 333-380. Głogowski T.M., Pbmo „śląskiego Października”. Tygodnik społeczno-kulturalny „Prze miany” (1956-1957), Katowice 2005. Goban-Klas T., Niepokorna orkiestra medialna. Dyrygenci i wykonawcy polityki infor macyjnej w Pobcepo 1944 roku, Warszawa 2004. Górny Śląsk wyobrażony. Wokół mitów, symboli i bohaterów dyskursów narodowych, red. J. Haubold-Stolle, B. Linek, Opole-Marburg 2005. Grabowski Z., Początki prasy powojennej na Śląsku Opolskim („Głos Prądnika” i ,Nasz Głos” w latach 1945-1947), „Studia Śląskie” 1990, t. 48, s. 57-69. Grabowski Z., Zmiany w prasie opolskiej w latach 1953-1957. (Ze szczególnym uwzględ nieniem „Trybuny Opolskiej”), [w:] Materiały pomocnicze do najnowszej historii dziennikarstwa, 1.16, red. A. Słomkowska, Warszawa 1991, s. 25-33. Gryciuk F., Kolektywizacja wsi polskiej, [w:] Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1944-1956). Materiały z konferencji naukowej 5-6 grudnia 2002 r. w Rzeszowie, 1.1, red. J. Gmitruk, Z. Nawrocki, Warszawa 2003, s. 145-166. Grygierczyk M., Rauziński R., Szczygielski K., Stosunki narodowościowe i demogra ficzne na Śląsku Opolskim 1945-1995, [w:] Demografia i społeczeństwo Ziem Za chodnich i Północnych 1945-1995. Próba bilansu, red. E. Frątczak, Z. Strzelecki, Warszawa 1996, s. 170-195. Guhra I., Die Deutsche in Polen - Spielball der Systempolitik,
„Geschichte. Erziehung. Politik” 1992, Nr. 7/8, s. 439-448. 595
Guhra L, Die deutsche in Polen - Spielball der Systempolitik in den 50er Jahren, „Inter Finítimos” 1993, որ 3, s. 10-12. Hajduk R., Od Rowin’’ do „Trybuny”, Katowice 1970. Hanich A., Czas przełomu. Kościół katolicki na Śląsku Opolskim w latach 1945-1946, Opole 2008. Hanich A., Dekanaty i parafie Administracji Apostolskiej Śląska Opolskiego w latach 1945-1946, Opole 2009. Hanich A., Ksiądz infułat Bolesław Kominek, pierwszy administrator apostobki Śląska Opobkiego (1945-1951), Opole 2015. Hanich A., Likwidacja „stanu tymczasowości adminbtracji kościelnej” na Śląsku Opol skim przez władze komunistyczne w 1951 r., „Śląsk Opolski” 2003, nr 2, s. 24-30. Hanich A., Powstanie, rozwój i stabilizacja Kościoła katolickiego na Śląsku Opolskim po II wojnie światowej, [w:] Droga do stabilizacji polskiej administracji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych po II wojnie światowej. W 40. rocznicę wydania konstytucji apostolskiej Pawła VI„Episcoporum Poloniae coetus”, red. W. Kucharski, Wrocław 2013, s. 147-171. Hanich A., Relacja państwo - Kościół w komunistycznej Polsce na przykładne Śląska Opobkiego (1945-1989), „Rocznik Ziem Zachodnich” 2017, nr 1, s. 192-228. Hanich A., Wywłaszczenia, konfiskaty mienia i inneformy represji wobec Kościoła ka tolickiego na Śląsku Opolskim przez władze komunistyczne w latach 1945-1964, [w:] Komunistyczny aparat represji i życie społeczne Opolszczyzny w latach 1945-1989. Studia i materiały, red. K. Jasiak, Opole 2012, s. 81-106. Hanich A., Sitek A., Wysiedlenie śląskich księży i sióstr zakonnych ze Śląska Opol skiego przez władze komunistyczne w
1954 roku, [w:] Stalinizm i rok 1956 na Górnym Śląsku, red. A. Dziurok, B. Linek, K. Tarka, Katowice-Opole-Kraków 2007, s. 145-208. Hartwich M.J., Reakcja władz polskich na przyjazdy turystów z NRD i RFN na Dolny Śląsk w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w., [w:] Internacjonalizm czy.? Działania organów bezpieczeństwa państw komunistycznych wobec mniej szości narodowych (1944-1989), red. J. Hytrek-Hiyciuk, G. Strauchold, J. Syrnyk, Warszawa-Wrocław 2011, s. 175-199. Hartwich M.J., Reisen von DDR-Bürgern ins Riesengebirge in den 50er und 60er Jah ren, [w:] Schlesier in der DDR. Berichte von Flüchtlingen, Vertriebenen und Umsied lern, Hrsg. M. Parak, Görlitz 2009, s. 119-133. Haubold-Stolle J., Góra Św. Anny - sporne serce Górnego Śląska, [w:] Leksykon mitów, symboli i bohaterów Górnego Śląska w XIX-XX wieku, red. B. Linek, A. Mi chalczyk, Opole 2015, s. 396-399. Haubold-Stolle J., Mythos Oberschlesien. Der Kampf um Erinnerung in Deutschland und in Polen 1915-1956, Osnabrück 2008. Hauser P., Kolonbta niemiecki na ziemiach polskich w XIX і XX wieku. Mit i rzeczywi stość, Poznań 1994. Hejger M., Przekształcenia narodowościowe na ziemiach zachodnich i północnych Polski w latach 1945-1959, Słupsk 2008. Heller T., Ślązacy w organach polskiej administracji państwowej i samorządowej na Śląsku Opolskim w latach 1945-1950, „Zaranie Śląskie” 2003, nr 7-8, s. 25-44. Herbert Czaja - Anwaltfür Menschenrechte, Hrsg. C. Czaja, Bonn 2003. Herzig A., Ruchniewicz К., Ruchniewicz M., Śląsk i jego dzieje, Wroclaw 2012. Hbtoria Górnego Śląska. Polityka, gospodarka i kultura
europejskiego regionu, red. J. Bahlcke, D. Gawrecki, R. Kaczmarek, Gliwice 2011. 596
Ηγγζε G., Oberschlesien im politischen Denken Carl Ulitzkas, [w:] Śląsk w myśli poli tycznej i działalności Polaków i Niemców w XX wieku, red. D. Kisielewicz, L. Rubisz, Opole 2001, s. 171-194. Hladko R., Polski październik ’56. Opolszczyzna i kraj, Opole 1996. Internacjonalizm czy.? Działania organów bezpieczeństwa państw komunistycznych wobec mniejszości narodowych (1944-1989), red. J. Hytrek-Hryciuk, G. Strauchold, J. Syrnyk, Warszawa-Wroclaw 2011. Izdebski H., Historia administracji, Warszawa 2001. Izydorczyk J., Rewizjonizm zachodnioniemiecki, Warszawa 1960. Jacher W., Integracja ludności rodzimej na Śląsku, [w:] Polska ludność rodzima na Śląsku w okresie Polski Ludowej, cz. 3, z. 2: Materiały z badań w 1989 r. nad przeobrażeniami społecznymi i narodowymi na Śląsku, red. M. Lis, Opole 1990, s. 23-33. Jacher W., Integracja społeczna ludności rodzimej Śląska po 1945 roku, [w:] Integracja społeczna ludności rodzimej Śląska po 1945 roku, red. W. Jacher, Opole 1994, s. 9-31. Jacher W., Miejsce i rola ludności rodzimej w społecznościach lokalnych na przykładzie Śląska Opolskiego, [w:] Pokka ludność rodzima na ziemiach zachodnich i północ nych po II wojnie światowej. Materiały z sympozjum naukowego w Instytucie Ślą skim w Opolu w dniu 25 listopada 1988 r., red. R. Rauziński, S. Senft, Opole 1989, s. 187-200. Jaczyńska A., Lipcowe święto, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2007, nr 7, s. 77-80. Jankowiak S., Akcja łączenia rodzin między Polską a Niemiecką Republiką Demokra tyczną w latach 1949-1954, „Przegląd Zachodni” 1995, nr 3, s. 51-74. Jankowiak S., Bilans
wysiedleń Niemców z Polski w latach 1945-1989, [w:] Ziemie Odzyskane /Ziemie Zachodnie i Północne 1945-2006. 60 lat w granicach państwa pokkiego, red. A. Sakson, Poznań 2006, s. 143-154. Jankowiak S., Łączenie rodzin między Polską a Niemcami w latach pięćdziesiątych, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2001, nr 9, s. 22-26. Jankowiak S., Łączenie rodzin między Pokką a NRD w latach 1955-1959, „Przegląd Zachodni” 1995, nr 4, s. 85-107. Jankowiak S., Migracje z Górnego Śląska po drugiej wojnie światowej, [w:] Górny Śląsk i Górnoślązacy. Wokół problemów regionu i jego mieszkańców w XIX і XX wieku, red. S. Rosenbaum, Katowice-Gliwice 2014, s. 218-245. Jankowiak S., Normalizacja sytuacji ludności niemieckiej w Роксе w latach pięćdzie siątych XX wieku, [w:] Władze komunistyczne wobec ludności niemieckiej w Роксе w latach 1945-1989, red. A. Dziurok, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, Warszawa 2016, s. 291-303. Jankowiak S., Przemiany narodowościowe na „Ziemiach Odzyskanych” po II wojnie światowej, [w:] Ziemie Odzyskane po drugiej wojnie światowej, red. C. Osękowski, G. Strauchold, Zielona Góra 2015, s. 33-44. Jankowiak S., Wysiedlenie i emigracja ludności niemieckiej w polityce władz pokkich w latach 1945-1970, Warszawa 2005. Jankowiak S., Zmierzch stalinizmu w Роксе - przełom 1956 roku, [w:] Stalinizm i rok 1956 na Górnym Śląsku, red. A. Dziurok, B. Linek, K. Tarka, Katowice-Opole-Kraków 2007, s. 311-320. Jankowiak S., Sora M., Polityka władz pokkich wobec osób ubiegających się o zgodę na wyjazd na pobyt stały z Polski do Niemiec w latach 1950-1984, [w:] Transfer, obywatektwo,
majątek. Trudne problemy stosunków polsko-niemieckich, red. W.M. Gó ralski, Warszawa 2005, s. 49-80. 597
Janus J., Pokka i Czechosłowacja wobec planu Marshalla, Kraków 2001. Janusz G., Status ludności niemieckiej w Polsce w latach 1944-1950. Analiza i wybór aktów normatywnych, Lublin 2005. Jarosz D., Dni Oświaty, Książki i Prasy w systemie propagandy kulturalnej władz Polski Ludowej 1946-1956, [w:] Pokka 1944/45-1989. Studia i materiały, 1.10, red. J. Eis ler, T. Szarota, K. Kosiński, Warszawa 2011, s. 43-60. Jarosz D., Polacy a stalinizm 1948-1956, Warszawa 2000. Jarosz D., Polityka władz komunistycznych w Polsce w latach 1948-1956 a chłopi, Warszawa 1998. Jarosz D., Pásztor M., W krzywym zwierciadle. Polityka władz komunistycznych w Pol sce w świetle plotek i pogłosek z lat 1949-1956, Warszawa 1995. Jasiak K., Kadra WUBP/WUdsBP w Opolu w latach 1950-1956, [w:] Komunistyczny aparat represji i życie społeczne Opolszczyzny w latach 1945-1989. Studia i mate riały, red. K. Jasiak, Opole 2012, s. 411-439. Jasiński J., Kwestie pojęcia Ziemie Odzyskane, [w:] Ziemie Odzyskane / Ziemie Zachod nie i Północne 1945-2005. 60 lat w granicach państwa polskiego, red. A. Sakson, Poznań 2006, s. 15-26. Jas-Koziarkiewicz M.,,Arbeiterstimme” - pismo o Niemcach i dla Niemców w Polsce. Analiza sposobu prezentacji akcji łączenia rodzin na łamach dziennika, [w:] Wła dze komunistyczne wobec ludności niemieckiej w Polsce w latach 1945-1989, red. A. Dziurek, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, Warszawa 2016, s. 386-396. Jastrząb Ł, Reakcje mieszkańców Opolszczyzny na Poznański Czerwiec w świetle rapor tu Wojewódzkiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Publicznego w Opolu, „Śląski Kwartal nik Historyczny
Sobótka” 2008, nr 2, s. 229-245. Jezierski A., Leszczyńska C., Dzieje gospodarcze Polski w zarysie do 1989 r., War szawa 1994. Joachimsthaler J., Wielokrotnie wyobrażona prowincja, [w:] Śląsk, rzeczywistości wyobrażone, red. W. Kunicki, Poznań 2009, s. 478-513. Kaczmarek R., Akcja „Meteor” - penetracja śląskich elit politycznych przez aparat bez pieczeństwa w latach 1945-1955, „Studia Śląskie” 2002, t. 61, s. 89-104. Kadra bezpieki 1945-1990. Obsada stanowisk kierowniczych aparatu bezpieczeństwa w województwach śląskim/katowickim, biekkim i częstochowskim, red. W. Dubiański, A. Dziuba, A. Dziurek, Katowice 2009. Kaliński J., Polityka gospodarcza Polski w latach 1948-1956, Warszawa 1987. Kałuża H., Weber T., Tun nas Stary Popilów. Historia Popielowa i okolic, NysaPopielów 2001. Kamiński Ł., Biuletyny Dzienne Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 1949-1950, Warszawa 2004. Karbosiak S., Pirecki P., Ikoniczny obraz Ziem Zachodnich w propagandzie PRL, [w:] Nad Odrą i Bałtykiem. Myśl zachodnia: ludzie - koncepcje - reahzacja do 1898 r., red. M. Semyszyn, T. Sikorski, A. Wątor, Szczecin 2013, s. 533-548. Karp H.-J., Die Seelsorge an den katolischen Deutschen in Polen nach 1945, [w:] Polacy - Niemcy. Przeszłość - teraźniejszość - przyszłość, red. Z. Zieliński i in., Katowice 1993, s. 44-58. Kersten К., Historia polityczna Polski 1944-1956, Warszawa 1982. Kersten К., Między wyzwoleniem a zniewoleniem. Polska 1944-1956, Londyn 1993. Kersten К., Społeczna funkcja plotki. Plotka a monopol informacji, „Zeszyty Naukowe T[owarzystwa] Kfursów] Nfaukowych]. Kolokwia”, Warszawa 1981, s.
1-12. Knabe H., 17. Juni 1953. Ein deutscher Aufstand, München 2003. 598
Kneip M,, Die deutsche Sprache in Oberschlesien. Untersuchungen politischen Rolle der deutschen Sprache als Minderheitensprache in den Jahren 1921-1998, Dort mund 2000. Kochański A., Polska 1944-1991. Informator historyczny, 1.1: Podział administracyj ny. Ważniejsze akty praume, decyzje i enuncjacje państwowe (1944-1956), War szawa 1996. Kopiec J., Dzieje Kościoła katolickiego na Śląsku Opolskim, Opole 1991. Kopiec J., Kościół katolicki na Śląsku Opobkim w totalitarnym państwie (1945-1989), [w:] Kościół opolski w PRL, red. M. Worbs, Opole 2007, s. 17~104. Kopiec J., Kościół opolski - zarys najnowszych dziejów, „Rocznik Diecezji Opolskiej” 2000, s. 39-45. Kopiec J., Wysiedlenie duchowieństwa katolickiego z Opolszczyzny w 1954 roku, [w:] Represje wobec Kościoła katolickiego na Dolnym Śląsku i Opobzczyźnie 1945-1989, red. S.A. Bogaczewicz, S. Krzyżanowska, Wrocław 2004, s. 90-96. Korbel J., Charakterystyczne cechy migracji zewnętrznych ze Śląska Opolskiego (19521985), [w:] Polska ludność rodzima na ziemiach zachodnich i północnych po II wojnie światowej. Materiały z sympozjum naukowego w Instytucie Śląskim w Opolu w dniu 25 Ustopada 1988 r., red. R. Rauziński, S. Senft, Opole 1989, s. 161-174. Korbel J., Emigracja z Polski do RFN. Wybrane problemy, Opole 1986. Korbel J., Emigranci z Polski do RFN w świetle statystyk i analiz (1952-1985), Opole 1988. Korbel J., Polska - Górny Śląsk - Niemcy. Polityczny bilans 50-lecia Poczdamu, Opole 1995. Korbel J., Wybrane problemy migracji do RFN w latach 1956-1978, [w:] Stosunki polsko-niemieckie. Integracja i rozwój ziem zachodnich i
północnych, red. B. Jało wiecki, J. Przewłocki, Katowice 1980, s. 160-174. Korbel J., Wyjazdy i powroty. Migracje w procesie normalüacji stosunków pomiędzy Polską a RFN, Opole 1977. Kordecki M., Smolorz D., Górny Śląsk. Dwadzieścia historii z XX wieku, Gliwice 2010. Kosiński L., Pochodzenie terytorialne ludności ziem zachodnich w 1950 r., Warszawa 1960. Kosiński L, Procesy ludnościowe na ziemiach odzyskanych w latach 1945-1960, War szawa 1963. Kostro R., Niemiecka Republika Federalna w propagandzie PRL 1956-1970, „Rocznik Polsko-Niemiecki” 1996, z. 5, s. 99-134. Kowalik H., Opobki exodus, „Biuletyn Informacyjny Wojewódzkiego Ośrodka Informacji Naukowej, Technicznej i Ekonomicznej w Opolu” 1990, nr 4. Kowalski K., Plan Marshalla. Uwarunkowania i skutki gospodarczo-polityczne, Łódź 2014. Kowalski Z., Powrót Śląska Opolskiego do Polski, Opole 1983. Kozłowski K., Mechanizmy przemian politycznych w 1956 roku na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Wybrane problemy, [w:] Ziemie Zachodnie i Północne Polski w okresie stalinowskim, red. C. Osękowski, Zielona Góra 1999, s. 25-40. Krasuski J., Historia Niemiec, Wrocław-Warszawa-Kraków 1998. Kubos A., „Rebelia”pihneńska 1953 r., „Dzieje Najnowsze” 2000, nr 3, s. 181-189. Kula M., Religiopodobny komunizm, Kraków 2003. Kundler H., RIAS Berlin. Eine Radiostation in einer geteilten Stadt, Berlin 2002. Kur T., Próżna fatyga kata w Gdańsku, Warszawa 1981. Kura A., Aparat bezpieczeństwa i wymiar sprawiedliwości wobec kolektywizacji wsi polskiej 1948-1956, Warszawa 2006. 599
KURASZ L, Mniejszość niemiecka na Dolnym Śląsku. Studium socjologiczne, Kraków 2015. Kurasz I., Niemcy wczoraj i dziś. Przyczynek do analizy przemian społeczno-kulturo wych ludności niemieckiej Dolnego Śląska od 1945 roku do współczesności, „Opuscula Sociologica” 2017, nr 2, s. 5-21. Kurcz Z., Mniejszość niemiecka w Polsce, Wrocław 1995. Kurcz Z., Mniejszość niemiecka w Polsce na tle innych mniejszości, Poznań 2001. Kwaśniewski K., Integracja społeczności lokalnej. Śląsk Opohki, Opole 1987. Kwiatek A., O nowe spojrzenie na tzw. problem śląski po II wojnie światowej, [w:] Polska ludność rodzima na ziemiach zachodnich i północnych po II wojnie światowej. Ma teriały z sympozjum naukowego w Instytucie Śląskim w Opolu w dniu 25 listopada 1988 r., red. R. Rauziński, S. Senft, Opole 1989. Landau Z., Roszkowski W., Polityka gospodarcza IIRP i PRL, Warszawa 1995. Langer T., Państwo a nierzymskokatolickie związki wyznaniowe w Polsce Ludowej, Poznań 1967. Leksykon pokoju, red. J. Kukułka i in., Warszawa 1987. Lemańczyk M., Mniejszość niemiecka na Pomorzu Gdańskim, Warszawa 2016. Lexikon der Vertreibungen Deportation. Zwangsaussiedlung und ethnische Säuberung im Europa des 20. Jahrhunderts, Wien 2010. Linek В., Działalność władz bezpieczeństwa na Śląsku Opolskim w latach pięćdziesiątych (na przykładzie powiatu strzeleckiego), „Studia Śląskie” 2005, t. 64, s. 137-155. Linek B., Dzień Konstytucji - święto narodowe Republiki Weimarskiej, [w:] Leksykon mitów, symboli i bohaterów Górnego Śląska wXIX-XX wieku, red. B. Linek, A. Mi chalczyk, Opole 2015, s. 345-348. Linek B., Konflikt
państwo - Kościół katołicki na Górnym Śląsku a polityka narodowa w latach 1945-1950, „Śląsk Opolski” 2001, nr 2, s. 59-67. Linek B., Kwestie narodowościowe - problem niemiecki, [w:] Fundament systemu znie wolenia. Z działalności wojewódzkich struktur Urzędu Bezpieczeństwa w Katowi cach 1945-1956, red. A. Dziurok, A. Dziuba, Warszawa 2009, s. 255-303. Linek B., Mit Ziem Odzyskanych w powojennej Polsce na przykładzie Górnego Ślą ska (wybrane aspekty), [w:] Nacjonalizm a tożsamość narodowa w Europie Środkowo-Wschodniej w XIX i XX w., red. B. Linek, K. Struve, Opole-Marburg 2000, s. 229-258. Linek B., Oddźwięk polemik wokół sposobu rozwiązania problemu ludności śląskiej na Opohzczyźnie w latach 1955-1957w ówczesnej prasie wojewódzkiej, „Studia Śląskie” 1993, t. 52, s. 197-222. Linek B., „Odniemczanie” województwa śląskiego w latach 1945-1950 (w świetle mate riałów wojewódzkich), Opole 1997. Linek B., Polacy: zmagania z etosem, [w:] Leksykon mitów, symboli i bohaterów Gór nego Śląska wXIX-XX wieku, red. B. Linek, A. Michalczyk, Opole 2015, s. 19-24. Linek B., Polityka antyniemiecka na Górnym Śląsku w latach 1945-1950, Opole 2000. Linek B., Polityka aparatu bezpieczeństwa wobec ludności rodzimej na Śląsku Opolskim w latach 1945-1960. Założenia i realizacja, [w:] Komunistyczny aparat represji i ży cie społeczne Opolszczyzny w latach 1945-1989. Studia i materiały, red. K. Jasiak, Opole 2012, s. 157-165. Linek B., Polityka narodowościowa na Śląsku Opolskim w latach 1945-1960. Założenia - stan badań - fazy, „Rocznik Ziem Zachodnich” 2017, s. 12-34. Linek B., Próby organizowania
się ludności niemieckiej na Górnym Śląsku w Polsce Ludowej, [w:] Stowarzyszenia, związki, bractwa, inicjatywy społeczne i ich znacze nie dla Śląska. Traktaty polsko-niemieckie z 1990 i 1991 roku i ich konsekwencje dla Śląska, Gliwice-Opole 2011, s. 69-83. 600
Linek В., „Rewizjonizm niemiecki” - skala, charakter i polityka władz bezpieczeństwa, [w:] Stalinům i rok 1956 na Górnym Śląsku, red. A. Dziurek, B. Linek, K. Tarka, Katowice-Opole-Kraków 2007, s. 209-255. Linek B., Święta narodowe Cesarstwa Niemieckiego: urodziny cesarza i Sedantag, [w:] Leksykon mitów, symboli i bohaterów Górnego Śląska w XIX-XX wieku, red. B. Linek, A. Michalczyk, Opole 2015, s. 324-328. Lis M., Losy lokalnych przywódców pobkich na Śląsku Opobkim w okresie stalinizacji życia, [w:] Ziemie Zachodnie i Północne Pobki w okresie stalinowskim, red. C. Osękowski, Zielona Góra 1999, s. 187-193. Lis M., Ludność rodzima na Śląsku Opolskim po II wojnie światowej (1945-1993), Opole 1993. Lis M., Ludność rodzima w latach 1945-1988, polityczno-społeczne uwarunkowania integracji, [w:] Połska ludność rodzima na Śląsku w okresie Pobki Ludowej, cz. 3, z. 1: Materiały z badań w 1989 r. nad przeobrażeniami społecznymi i narodowymi na Śląsku, red. M. Lis, Opole 1990, s. 131-161. Lis M., Październik 1956 r. na Opolszczyźnie, [w:] Październik 1956 na Ziemiach Zachod nich i Północnych. Materiały seminarium naukowego, Mierki k. Obztyna, wrzesień 1996, red. W. Wrzesiński, Wroclaw 1997. Lis M., Polska ludność rodzima na Śląsku Opobkim po II wojnie światowej, Opole 1991. Ludność niemiecka na ziemiach polskich w latach 1939-1945 i jej powojenne losy, red. W. Jastrzębski, Bydgoszcz 1995. Łoś R., Wüyta kanclerza Konrada Adenauera w Moskwie (8-14IX1955). Nawiązanie stosunków dyplomatycznych między Związkiem Radzieckim a Republiką Federalną Niemiec, „Dzieje Najnowsze” 2002, nr 4, s.
75-96. Łoś R,, Wschodnia polityka kanclerza Konrada Adenauera, Łódź 2004. Machcewicz P., „Monachijska menażeria”. Walka z Radiem Wolna Europa 1950-1989, Warszawa 2007. Machcewicz P., „Operacje balonowe” 1951-1956. Przyczynek do dziejów amerykańskiej wojny psychologicznej wobec bloku komunistycznego, [w:] Polska-Niemcy-Europa. Księga jubileuszowa z okazji siedemdziesiątej rocznicy urodzin Profesora Jerzego Holzera, red. K. Karaskiewicz, Warszawa 2000, s. 345-361. Machcewicz P., Pobki rok 1956, Warszawa 1993. Machnikowska A., Prawo własności w Polsce w latach 1944-1981, Gdańsk 2010. Madajczyk P., Badania nad historią Niemców polskich w latach 1944/45-1989, [w:] Władze komunbtyczne wobec ludności niemieckiej w Polsce w latach 1945-1989, red. A. Dziurek, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, Warszawa 2016, s. 9-35. Madajczyk P., Mniejszości narodowe w Polsce a polski Październik, „Rocznik Polsko-Niemiecki” 1995, t. 3, s. 43-58. Madajczyk P., Mniejszości narodowe w Polsce po II wojnie światowej, „Pamięć i Spra՝ wiedliwość” 2004, nr 3/2, s. 37-55. Madajczyk P., Mniejszość niemiecka na wsi pobkiej w latach 1945-1989, [w:] Niemcy - historia i kultura, red. S. Sierpowski, Szreniawa 2013, s. 114-122. Madajczyk P., Niemcy, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce. Państwo i społeczeństwo polskie a mniejszości narodowe w okresach przełomów politycznych (1944-1989), red. P. Madajczyk, Warszawa 1998, s. 66-109. Madajczyk P., Niemcy polscy 1944-1989, Warszawa 2001. Madajczyk P., Polityka polska wobec ludności Górnego Śląska w latach 1944/19451989, [w:] Górny Śląsk i Górnoślązacy. Wokół problemów regionu
i jego mieszkań ców w XIX i XX wieku, red. S. Rosenbaum, Katowice-Gliwice 2014, s. 198-216. 601
Madajczyk P., Postanowienia konferencji w Jałcie i Poczdamie i ich konsekwencje dla stosunków pobko-niemieckich oraz dla Śląska w okresie 1945-1990, [w:] Stowarzy szenia, związki, bractwa, inicjatywy społeczne i ich znaczenie dla Śląska. Traktaty polsko-niemieckie z 1990 i 1991 roku i ich konsekwencje dla Śląska, Gliwice-Opole 2011, s. 113-121. Madajczyk P., System władzy na Górnym Śląsku w latach 1945-1956, [w:] Stalinizm i rok 1956 na Górnym Śląsku, red. A. Dziurek, B. Linek, K. Tarka, Katowice-OpoleKraków 2007, s. 31-56. Madajczyk P., Wyjazdy Niemców z Pobki w połowie lat pięćdziesiątych, „Rocznik Polsko-Niemiecki” 1996, t. 7, s. 115-139. Majer P., Milicja Obywatelska w systemie organów władzy PRL (zarys problematyki i źródła), Toruń 2003. Makowski E., Poznański Czerwiec 1956. Pierwszy bunt społeczeństwa w PRL, Po znań 2006. Maksymowicz B., Doktryna polityczna związków przesiedleńców w Republice Federalnej Niemiec w latach 1945-1991, Warszawa 2005. Malczewska L., Liczyłam bilon i płakałam, [w:] 40 lat ze „Słowem”, red. J. Wójcik, War szawa 1987, s. 82-84. Małkiewicza., Ruchniewicz K, Pierwszy znak solidarności. Polskie odgłosy powstania ludowego w NRD w 1953 r., Wrocław 1998. Marchel S., Sowińska J., Pochód pierwszomajowej poprawności. Święto Pracy na Opobzczyźnie w latach 1945-1989 w świetle materiałów archiwalnych wybranych z zasobu Archiwum Państwowego w Opolu, Opole 2014. Marek F., Kultura pracy na Górnym Śląsku. Materiały na konferencję naukową „Spo łeczne aspekty pracy w Polsce w okresie przemian”, Pokrzywna - kwiecień 1989, Opole 1989. Marek F., Tragedia
górnośląska, Opole 1989. Matelski D., Niemcy w Polsce w XX wieku, Warszawa-Poznań 1999. Mazur M., O adaptacji niemieckiego dziedzictwa kulturowego na Ziemiach Zachodnich i Północnych, Poznań 2001. Mazur Z., Obchody świąt i rocznic historycznych na Ziemiach Zachodnich i Północnych (1945-1948), [w:] Wspólne dziedzictwo? Ze studiów nad stosunkiem do spuścizny kulturowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych, red. Z. Mazur, Poznań 2000, s. 111-164. Mazurkiewicz M., Geneza ruchu ziomkowskiego w Niemczech Zachodnich (19471949) a źródła rewizjonizmu zachodnioniemieckiego, „Studia Śląskie” 2018, t. 82, s. 125-148. Mazurkiewicz M., Niemcy w komunistycznej Polsce w optyce rządu federalnego i nie mieckich organizacji wysiedlonych, [w:] Władze komunistyczne wobec ludności nie mieckiej w Polsce w latach 1945-1989, red. A. Dziurek, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, Warszawa 2016, s. 561-587. Mazurkiewicz M., Spór o pamięć. Polityczne następstwa powojennych wysiedleń Niem ców w pozimnowojennych relacjach pobko-niemieckich i czesko-niemieckich, Warszawa-Opole 2015. Michalczyk A., „Rajch” - ziemia obiecana Górnoślązaków?, [w:] Leksykon mitów, sym boli i bohaterów Górnego Śląska w XIX-XX wieku, red. B. Linek, A. Michalczyk, Opole 2015, s. 402-404. Michalczyka., Górnoślązacy/Ślązacy, [w:] Leksykon mitów, symboli i bohaterów Gór nego Śląska w XIX--XX wieku, red. B. Linek, A. Michalczyk, Opole 2015, s. 15-18. 602
Miedziński F., Repatriacja do NRF w ramach akcji „łączenia rodzin”, „Przegląd Zachod ni” 1958, nr 2, s. 311-329. Mironowicz E., Polityka narodowościowa PRL, Białystok 2000. Mironowicz E., Założenia i cele polityki narodowościowej Pobki Ludowej, [w:] Inter nacjonalizm czy.? Działania organów bezpieczeństwa państw komunistycznych wobec mniejszości narodowych (1944-1989), red. J. Hytrek-Hryciuk, G. Strauchold, J. Symyk, Warszawa-Wroclaw 2011, s. 29-50. Misiejuk D., Młodzież głubczycka wobec ZMP, [w:] Dzieci, młodzież i studenci na Zie miach Zachodnich po II wojnie światowej, red. W. Kucharski, G. Strauchold, Wrocław-Warszawa 2012, s. 43-60. Misztal J., Weryfikacja narodowościowa na Śląsku Opolskim 1945-1950, Opole 1984. Misztal J., Weryfikacja narodowościowa na Ziemiach Odzyskanych, Warszawa 1990. Mniejszości narodowe w Polsce. Państwo i społeczeństwo polskie a mniejszości narodowe w okresach przełomów politycznych (1944-1989), red. P. Madajczyk, Warszawa 1998. Mniejszości narodowe w polskiej myśli politycznej XX wieku, red. J. Jachymek, Luhlin 1992. Mniejszość niemiecka w Polsce i Polacy w Niemczech, red. Z. Kurcz, W. Misiak, Wroclaw 1994. Mniejszość niemiecka w Pobce. Historia i teraźniejszość, Warszawa 1995. Moser К., Propaganda und Gegenpropaganda. Das „Mite” Wechselspiel während der Alliierten Besatzung in Österreich, Wien 2000. Musialik W., Administracja Apostolska Śląska Opolskiego, [w:] Województwo śląskie 1945-1950. Zarys dziejów politycznych, red. A. Dziurek, R. Kaczmarek, Katowice 2014, s. 472-432. Musiał B., Wojna Stalina. 1939-1945. Terror, grabież,
demontaże, Poznań 2012. Musiał F., Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świet le wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL (1970-1989), Kraków 2007. Musioł T., Nauczyciel w środowisku autochtonicznym na Opokzczyźnie, Opole 1960. Na powojennym Górnym Śląsku. Wspomnienia o wydarzeniach z lat 1945-1950 / Ober schlesien in den Jahren 1945-1950. Zeitzeugen erinnern sich, Archiwum Historii Mówionej, t. З / Das Archiv des erzählen Geschichte, Bd. 3, red. A. Dawid, OpoleGliwice 2015. Nacjonalizm a tożsamość narodowa w Europie Środkowo-Wschodniej w XIX і XX w. Nationalismus und natoinale Identität in Osmittelteuropa im 19. und 20. Jahrhun dert, red. B. Linek, К. Struve, Opole-Marburg 2000. Nauka i praca /Bildung und Arbeit, Archiwum Historii Mówionej, t. 4/ Das Archiv des erzählen Geschichte, Bd. 4, red. A. Dawid, Gliwice-Opole 2016. Nawrocki Z., Aparat bezpieczeństwa w latach 1945-1956, [w:] Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, 1.1:1944-1956, red. K. Szwagrzyk, Warszawa 2005, s. 19-76. Neja J., Między XX Zjazdem a poznańskim Czerwcem. Sytuacja społeczno-polityczna w województwie stalinogrodzkim w pierwszej połowie 1956 roku, [w:] Stalinizm i rok 1956 na Górnym Śląsku, red. A. Dziurek, B. Linek, K. Tarka, Katowice-OpoleKraków 2007, s. 237-291. Neuberg J., Nasza literacka współczesność, [w:] Śląsk Opolski. Dziedzictwo i współczes ność, red. D. Simonides, Opole 2005, s. 141-148. Nicieja S.S., Alma Mater Opoliensis. Ludzie, fakty, wydarzenia. Księga jubileuszowa w 50. rocznicę Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu i w
10. rocznicę powstania Uniwersytetu Opobkiego, Opole 2004. 603
Nitschke В., Niemcy, [w:] Mniejszości narodowe i etniczne w Pobcepo II wojnie świa towej, red. S. Durda, B. Nitschke, Kraków 2010, s. 37-65. Nitschke B., Problem uznania granic jako wyznacznik stosunków pobko-niemieckich, „Rocznik Lubuski” 2012, t. 38, cz. 1, s. 61-74. Nitschke B., Sytuacja niemieckiej ludności cywilnej na ziemiach polskich, [w:] Pobka - Niemcy - kompleks wypędzenia, red. A. Hajnicz, Warszawa 1995. Nitschke B., Wysiedlenie czy wypędzenie? Ludność niemiecka w Pobce w latach 1945- 1949, Toruń 2001. Nitschke B., Wyjazdy ludności rodzimej do obu państw niemieckich w latach 1950- 1958, [w:] Władze komunistyczne wobec Ziem Odzyskanych po II wojnie światowej, red. S. Łach, Słupsk 1997. Noszczak B., Polityka państwa wobec Kościoła rzymskokatolickiego w Pobce w okresie internowania prymasa Stefana Wyszyńskiego 1953-1956, Warszawa 2008. Nowak E., Obozy na Śląsku Opobkim w systemie powojennych obozów w Pobce (19451950). Historia i implikacje, Opole 2002. Oblicza polskiego stalinizmu, red. R. Sudziński, Włocławek 2000. Ociepka B., Niemcy na Dolnym Śląsku w latach 1945-1970, Wrocław 1992. Ociepka B., Niemcy wypędzeni - wróg czy sprzymierzeniec?, Warszawa 1999. Ofierska J., Konrad Adenauer, Willy Brandt und Helmut Kohl. Drei charismatische Persönlichkeiten auf dem Weg zum vereinten Deutschland, Lublin 2015. Olejnik L, Polityka narodowościowa Polski w latach 1944-1960, Łódź 2003. Olomouc/Opole. Dvě univerzitní města. Ołomuniec/Opole. Dwa miasta uniwersyteckie, Olomouc 2010. Opole. Dzieje i tradycja, red. B. Linek, K. Tarka, U. Zajączkowska, Opole 2011. Osęka P., Mydlenie
oczu. Przypadki propagandy w Pobce, Kraków 2010. Osękowski C., Ludność rodzima a procesy integracji i dezintegracji społecznej na zie miach zachodnich i północnych po II wojnie światowej, „Przegląd Zachodni” 1995, nr 4, s. 107-115. Osękowski C., Łączenie rodzin jako element normalmacji stosunków polsko-niemieckich po drugiej wojnie światowej, „Rocznik Lubuski” 1993, nr 18, s. 167-179. Osękowski C., Pogranicze polsko-niemieckie w okresie stalinowskim, [w:] Ziemie Za chodnie i Północne Polski w okresie stalinowskim, red. C. Osękowski, Zielona Góra 1999, s. 41-48. Osękowski C., Społeczeństwo Polski Zachodniej i Północnej w latach 1945-1956. Procesy integracji i dezintegracji, Zielona Góra 1994. Osękowski C., Społeczeństwo Polski Zachodniej i Północnej wobec poznańskiego Czerw ca, [w:] Przełomowy rok 1956. Poznański Czerwiec. Pobki Październik. Budapeszt, red. E. Makowski, S. Jankowiak, Poznań 1998, s. 101-111. Osękowski C., Spór o liczbę ludności niemieckiej w Pobce po II wojnie światowej, [w:] Ludność niemiecka na ziemiach polskich w latach 1939-1945 i jej powojenne losy, red. W. Jastrzębski, Bydgoszcz 1995. Osękowski C., Ziemie Odzyskane w latach 1945-2005. Społeczeństwo, władza, gospo darka, Zielona Góra 2006. Ossowski S., O ojczyźnie i narodzie, Warszawa 1984. Oszytko J., Wojskowy Sąd Rejonowy w Opolu w latach 1950-1954jako element apara tu represji komunistycznych - zarys problematyki na podstawie repertoriów WSR w Opolu i wybranych archiwaliów, [w:] Komunistyczny aparat represji i życie spo łeczne Opobzczyzny w latach 1945-1989. Studia i materiały, red. K. Jasiak,
Opole 2012, s. 59-79. Paczkowski A., Pół wieków dziejów Pobki 1939-1989, Warszawa 1995. 604
Palys P., Próby utworzenia organizacji zrzeszającej ludność rodzimą Opolszczyzny - dwa nieznane dokumenty z 1957 r., „Kwartalnik Opolski” 1996, nr 1, s. 121-126. Palys P., Szymon Koszyk (1891-1972): beneficjent czy ofiara systemu?, [w:] Górny Śląsk w Pobce Ludowej, t. 2: Przywódcy - bohaterowie - wrogowie, red. A. Dziurok, B. Linek, Katowice-Opole 2017, s. 97-115. Pasierb B., Pobka myśl polityczna okresu II wojny światowej wobec Niemiec, Poznań 1990. Pasierbiński A., Problemy integracji społecznej na Śląsku Opolskim (1945-1979), [w:] Śląsk Opolski w Pobce Ludowej, red. Z. Kowalski, Opole 1980, s. 91-104. Patek A., Rydel J., Węc J., Najnowsza historia świata 1945-1963,1.1, Kraków 1998. Patelski M., Cenzura komunistyczna wobec Kościoła katolickiego i prasy katolickiej w Pobce 1945-1957. Casus Śląska Opolskiego, [w:] Cenzura w PRL. Analua zjawi ska, red. Z. Románek, К. Kamińska-Chełminiak, Warszawa 2017, s. 125-143. Patelski M., „Czujni strażnicy demokracji” ludowej. Urząd cenzury w województwie opolskim 1950-1990, Opole 2019. Patelski M., Oni rządzili województwem opolskim. Pierwszy z pierwszych sekretarzy: Roman Nowak, „Indeks” 2010, nr 1/2, s. 69-71. Październik 1956 na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Materiały seminarium nauko wego, Mierki k. Olsztyna, wrzesień 1996, red. W. Wrzesiński, Wrocław 1997. Pełka L.J., Rytuały, obrzędy, święta, Warszawa 1989. Piotrowski J., Stebach M., Obraz ludności niemieckiej w Pobce w materiałach propa gandowych Polskiej Kroniki Filmowej w latach 1945-1956, [w:] Władze komuni styczne wobec ludności niemieckiej w Pobce w latach
1945-1989, red. A. Dziurok, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, Warszawa 2016, s. 373-385. Pod czerwoną gwiazdą. Aspekty sowieckiej obecności w Europie Środkowo-Wschodniej w 1945 roku, red. S. Rosenbaum, D. Węgrzyn, Katowice-Warszawa 2017. Pogorzała E., Mniejszości narodowe i etniczne w polityce oświatowej państwa polskiego w latach 1944-1966, Zamość 2009. Polacy wobec Niemców. Z dziejów kultury politycznej Pobki 1945-1989, red. A. Wolff-Powęska, Poznań 1993. Pobka ludność rodzima na Śląsku w okresie Pobki Ludowej. (Materiały z badań w 1989 r.), 1.1-3, red. M. Lis, Opole 1990. Pobka ludność rodzima na ziemiach zachodnich i północnych po II wojnie światowej, red. R. Rauziński, S. Senft, Opole 1990. Ponczek E., Pobka myśl o pokoju w latach drugiej wojny światowej (1939-1945), Łódź 1999. Popera J., Aktywność polityczna rodzimych Polaków Śląska Opobkiego w latach 19451959, [w:] Polska ludność rodzima na Śląsku w okresie Polski Ludowej, cz. 2: Mate riały z badań w 1988 r. nad przeobrażeniami społecznymi i narodowymi na Śląsku, red. M. Lis, Opole 1989, s. 153-188. Popera J., Kwestia polskiej ludności rodzimej Śląska Opobkiego w programach partii i stronnictw politycznych (1945-1959), [w:] Polska ludność rodzima na ziemiach zachodnich i północnych po II wojnie światowej. Materiały z sympozjum naukowego w Instytucie Śląskim w Opolu w dniu 25 listopada 1988 r., red. R. Rauziński, S. Senft, Opole 1989, s. 123-134. Popera J., Ludność rodzima w organach władzy na Opobzczyźnie w latach 1948-1956, „Materiały i Studia Opolskie” 1987, z. 62, s. 7-34. Popera J., Niektóre problemy polskiej ludności
rodzimej w województwie opolskim w działalności PZPR w latach 1950-1953, „Klasa Robotnicza na Śląsku” 1978, t. 4, s. 225-241. 605
Popera J., Rozwój organizacyjny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej na Opolszczuź- nie w latach 1948-1956, Opole 1989. Pośpiechowa L., Pisarze Opolszczyzny, Opole 1975. Pośpiechowa L, Rola opolskiego oddziału Związku Literatów Polskich w podnoszeniu kultury literackiej regionu, „Materiały i Studia Opolskie” 1986, z. 59, s. 69-93. Powstanie czerwcowe w NRD1953 r. na tle innych wystąpień antykomunistycznych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, red. K. Ruchniewicz, Wroclaw 2003. Przebudź się serce moje i pomyśl. Przyczynek do historii stosunków między Śląskiem a Berlinem-Brandenburgią od 1740 roku do dziś, red. A. Herzig, W. Lesiuk, BerlinOpole 1995. Puddington A., Rozgłośnia wolności. Tryumf Radia Wolna Europa i Radia Swoboda w zimnej wojnie, Toruń 2009. PZPR jako machina władzy, red. D. Stola, K. Perak, Warszawa 2012. Radio in der DDR der fünfziger Jahre, [w:] Zuhören und Gehörtwerden, Bd. 2, Hrsg. I. Marßolek, A. von Saldem, Tübingen 2001. Ratajczak D., Świadectwo księdza Wojaczka, Opole 1994. Rauziński R., Ludność na Śląsku 1945-1990, Opole 1991. Rauziński R., Migracje ludności autochtonicznej ze Śląska Opolskiego do Republiki Federalnej Niemiec w latach 1950-1990, [w:] Społeczno-gospodarcze i przestrzenne problemy Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego i Śląska Opolskiego, red. A. Klasik, Z. Mikołajewicz, Warszawa 1993, s. 67-76. Rauziński R., Przemiany demograficzne i migracyjne na Śląsku w latach 1945-1985, [w:] Polska ludność rodzima na Śląsku w okresie Polski Ludowej, red. M. Lis, Opole 1988. Rauziński R., Przeobrażenia społeczno-demograficzne ludności na ziemiach
zachodnich w latach 1945-1985, [w:] Polska ludność rodzima na ziemiach zachodnich i pół nocnych po II wojnie światowej. Materiały z sympozjum naukowego w Instytucie Śląskim w Opolu w dniu 25 listopada 1988 r., red. R. Rauziński, S. Senft, Opole 1989, s. 7-27. Rauziński R., Społeczeństwo Śląska Opolskiego 1945-1985 (ludność, zatrudnienie, mi gracja), Opole 1986. Rauziński R., Zróżnicowanie sytuacji demograficznej społeczeństwa Śląska Opolskiego w zależności od pochodzenia regionalnego na tle emigracji zewnętrznych w latach 1951-1985, [w:] Ludność Śląska Opolskiego w XIX iXX wieku (analizy statystyczne), red. Z. Kowalski, „Materiały i Studia Opolskie” 1987, z. 60, s. 107-229. Regionalizm a separatyzm - historia i współczesność. Śląsk na tle innych obszarów, red. M.W. Wanatowicz, Katowice 1995. Regionalna prasa śląska na Górnym Śląsku w latach 1845-1996. Materiały sesyjne, Katowice 1999. Riller S., Funken für die Freiheit. Die US-amerikanische Informationspolitik gegenüber der DDR von 1953-1963, Trier 2004. Romanow Z., Polityka władz polskich wobec ludności rodzimej ziem zachodnich i pół nocnych w latach 1945-1960, Słupsk 1999. Romanow Z., Przebieg paszportyzacji ludności rodzimej ziem zachodnich i północnych w latach 1951-1953, [w:] Ziemie zachodnie i północne Polski w okresie stalinowskim, red. C. Osękowski, Zielona Góra 1999, s. 229-242. Romanow Z., Walka władz pohkich z językiem niemieckim na terenach Ziem Zachod nich i Północnych zamieszkałych przez ludność rodzimą w latach 1945-1956, [w:] Pomerania ethnica. Mniejszości narodowe i etniczne na Pomorzu Zachodnim, red.
M. Giedroje, J. Mieczkowski, Szczecin 1998, s. 81-89. 606
Rosenbaum S., Bibliotekarz, historyk, agent. Casus Franciszka Szymiczka, „Studia Ślą skie” 2009, t. 68, s. 135-169. Rosenbaum S., Byzuchy i pakyty z „Rajchu”, [w:] Leksykon mitów, symboli i bohate rów Górnego Śląska w XIX-XX wieku, red. B. Linek, A. Michalczyk, Opole 2015, s. 374-376. Rosenbaum S., Herbert Czaja i dyskurs wypędzonych, [w:] Oni tworzyli obraz Górnego Śląska w XX wieku, red. A. Kubica, J. Mokrosz, Katowice-Rybnik 2017, s. 173-185. Rosenbaum S., Partia i aparat bezpieczeństwa województwa katowickiego wobec pro niemieckich postaw ludności rodzimej od lat pięćdziesiątych do siedemdziesiątych XX w., [w:] Aparat bezpieczeństwa Polski Ludowej wobec mniejszości narodowych i etnicznych oraz cudzoziemców, red. J. Symyk, Warszawa 2009, s. 57-102. Rosenbaum S., Przeciw „krucjacie rewanżystów”. Służba Bezpieczeństwa w walce z „zachodnioniemieckim rewizjonizmem”, [w:] Donosem i pałką. Z działań Służby Bez pieczeństwa na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1956-1980, red. A. Dziuba, Katowice 2008, s. 27-43. Rosenbaum S., „Szlagry na cenzurowanym”, „CzasyPismo o Historii Górnego Śląska” 2014, nr 1, s. 14-21. Rosenbaum S., Tracz B., Sytuacja ludności rodzimej w połowie lat 50. XX w. w świetle dokumentu władz administracyjnych z województwa katowickiego z 1955 r., „Confinium” 2008, nr 3. Rostropowicz-Miśko M., Sytuacja demograficzna Śląska Opobkiegopo II wojnie świa towej ze szczególnym uwzględnieniem pochodzenia regionalnego ludności, [w:] Ro dzina na Śląsku 1939-1945. Dezintegracja, migracje, codzienność, red. A. Dawid, A. Maziarz, Opole-Warszawa 2012, s.
168-189. Ruchniewicz K., Adenauer a Europa. Polityka europejska pierwszego kanclerza RFN (1949-1963), Warszawa 2001. Ruchniewicz K., Groźni wypędzeni, „Karta” 2003, nr 38, s. 89-93. Ruchniewicz K., Kształtowanie niemieckiej opinii publicznej na podstawie sprawozdań z pobytu w Polsce w latach pięćdziesiątych, „Rocznik Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego” 2003,1.1, s. 103-123. Ruchniewicz K., Niemcy w Polsce jako obiekt zainteresowania obu państw niemieckich, [w:] Między irredentą, lojalnością a kolaboracją. O suwerenność państwową i nie zależność narodową (1795-1989), Wrocław-Toruń 2001, s. 345-388. Ruchniewicz K., Niemiecka Republika Demokratyczna wobec wydarzeń październiko wych 1956 r., [w:] Październik 1956 na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Materiały seminarium naukowego, Mierki k. Olsztyna, wrzesień 1996, red. W. Wrzesiński, Wrocław 1997, s. 139-162. Ruchniewicz K., Warszawa - Berlin - Bonn. Stosunki polityczne 1949-1958, Wrocław 2003. Ruchniewicz K., Wrocław w relacjach Niemców z RFN w l. 50-tych i początku l. 60-tych, „Rocznik Wrocławski” 1997, t. 4, s. 129-156. Rudziński J., Publicysta „Spraw Polaków” (Edmund Osmańczyk), „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1992, nr 3-4, s. 209-214. Ruggenthaler P., Wielki blefStalina. Dzieje noty Stalina z 10 marca 1952 roku na pod stawie dokumentów przywództwa radzieckiego, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2009, nr 1, s. 269-304. Ruhl A., Stalin-Kult und Rotes Woodstock. Die Welljugendfestspiele 1951 und 1973 in Ostberlin, Marburg 2009. Rutowska M., Elementy polityki wobec
niemieckiej spuścizny kulturowej na Ziemiach Zachodnich (1945-1950), [w:] Wspólne dziedzictwo? Ze studiów nad stosunkiem do 607
spuścizny kulturowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych, red. Z. Mazur, Poznań 2000, s. 167-200. Rutsch H.-D., Aus Mechthild wurde Magda. Groß Döbem. Eine Geschichte aus Ober schlesien, [w:] Als die Deutschen weg waren. Was nach der Vertreibung geschah. Ostpreußen, Schlesien, Sudentenland, Hamburg 2013, s. 25-83. Rykowski Z., Władyka W., Polska próba. Październik ’56, Kraków 1989. Sakson A., Mazurzy, społeczność pogranicza, Poznań 1990. Sakson A., Mniejszość niemiecka na tle innych mniejszości narodowych we współczesnej Polsce, „Przegląd Zachodni” 1991, nr 2, s. 1-23. Sakson A., Polityka władz wobec ludności Warmii i Mazur w okresie stalinizmu (19491955), „Przegląd Zachodni” 1990, nr 2, s. 21-33. Sakson A., Przemiany tożsamości lokalnej i regionalnej mieszkańców Ziem Zachodnich i Północnych, [w:] Polskie Ziemie Zachodnie. Studia socjologiczne, red. A. Michalak, A. Sakson, Ż. Stasieniuk, Poznań 2011, s. 79-100. Sakson A., Socjologiczna charakterystyka mniejszości niemieckiej w Polsce ze szczegól nym uwzględnieniem Wielkopolski w latach 1945/89-1993, [w:] Polska - Niemcy - mniejszość niemiecka w Wielkopolsce. Przeszłość i teraźniejszość, red. A. Sakson, Poznań 1994, s. 141-154. Sakson A., Stosunki narodowościowe na Warmii i Mazurach 1945-1997, Poznań 1998. Sakson A., Tajny plan wysiedleń ludności rodzimej (mazurskiej) z 1952 roku w świet le dokumentów Archiwum Akt Nowych w Warszawie, [w:] Mniejszości narodowe w Pohce, red. Z. Kurcz, Wroclaw 1997, s. 119-126. Sakson A., Wielki symbol polskiej klęski, czyli uwagi o demitologizacji Ziem Odzyskanych i marginalizacji Ziem
Zachodnich i Północnych, [w:] „Ziemie Odzyskane” w poszu kiwaniu nowych narracji, red. E. Kledzik, M. Michalski, M. Praczyk, Poznań 2018, s. 145-158. Schneider C., ,Ak Deutsche unter Deutschen? Übersiedler aus der VR Polen” in der DDR ab 1964, [w:] Transit - Transfer. Politik und Praxis der Einwanderung in der DDR 1945-1990, Hrsg. C. Priemei, Berlin 2011, s. 51-74. Schneider C., Als Deutsche unter Deutschen? Übersiedlungen aus der Volksrepublik Polen in die DDR 1964-1987, Halle 2015. Senft S., Bilans osiągnięć i niepowodzeń w przemyśle Śląska Opolskiego do 1956. Z per spektywy zwrotu październikowego, [w:] Październik 1956 na Ziemiach Zachod nich i Północnych. Materiały seminarium naukowego, Mierki k. Olsztyna, wrzesień 1996 r., red. W. Wrzesiński, Wroclaw 1997, s. 119-125. Senft S., Gospodarcze i społeczne skutki polityki uprzemysłowienia Śląska Opolskiego 1950-1955, Opole 1995. Senft S., Nastroje i postawy tzw. wielkoprzemysłowej klasy robotniczej na Śląsku Opol skim w latach 1950-1955, [w:] Ziemie Zachodnie i Północne Pokki w okresie stali nowskim, red. C. Osękowski, Zielona Góra 1999, s. 49-58. Senft S., Problem tzw. rewizjonizmu wśród ludności rodzimej Śląska Opolskiego w la tach 1956-1960 w opinii władz wojewódzkich, „Studia Śląskie” 1991, t. 50, s. 87-101. Senft S., Sytuacja polskiej ludności rodzimej na ziemiach zachodnich i północnych w la tach 1945-1956 (na przykładzie Śląska Opolskiego), [w:] Polska ludność rodzima na ziemiach zachodnich i północnych po II wojnie światowej. Materiały z sympozjum naukowego w Instytucie Śląskim w Opolu w dniu 25 listopada
1988 r., red. R. Rauziński, S. Senft, Opole 1989, s. 107-122. Senft S., Sytuacja polskiej ludności rodzimej na ziemiach zachodnich i północnych w la tach 1945-1960, [w:] Pokka ludność rodzima na ziemiach zachodnich i północnych 608
po II wojnie światowej, ez. 2: Materiały z badań w 1989 r., red. R. Rauziński, S. Senft, Opole 1990, s. 21-42. Senft S., Władze wojewódzkie wobec ludności rodzimej Śląska Opolskiego w latach 1945-1960, „Śląsk Opolski” 2004, nr 1, s. 31-36. Senft S., Wojewódzkie władze polityczne i administracyjne wobec ludności rodzimej na Śląsku Opolskim w latach 1950-1959/60, „Materiały i Studia Opolskie” 1987, z. 62, s. 33-99. Serafin F., Osadnictwo wiejskie i miejskie w województwie śląsko-dąbrowskim w latach 1945-1948, Katowice 1973. Serczyk J., Podzielone Niemcy. Przegląd dziejów niemieckich od kapitulacji Trzeciej Rzeszy do zjednoczenia obu państw niemieckich, Toruń 1993. Sierpowski Տ., Żerko Տ., Dzieje Pobki w XX wieku, Poznań 2002. Sitek A., Organizacja i kierunki działalności Kurii Administracji Apostolskiej Śląska Opolskiego w latach 1945-1956, Wroclaw 1986. Sitek A., Porwali go z miejsca i wyrzucili. Trzy wypędzenia, Opole 2004. Sitek A., Problem przejmowania kościołów ewangelickich przez katolików na Śląsku Opolskim po II wojnie światowej, Opole 1985. Skobelski R., Propaganda planu 6-letniego w Polsce Zachodniej i Północnej, [w:] Ziemie Zachodnie i Północne Polski w okresie stalinowskim, red. C. Osękowski, Zielona Góra 1999, s. 125-136. Skobelski R., Specyfika polityki gospodarczej państwa na Ziemiach Odzyskanych” w la tach 1945-1970, [w:] ¿Ziemie Odzyskane" po drugiej wojnie światowej, red. C. Osę kowski, G. Strauchold, Zielona Góra 2015, s. 45-58. Słabig A., Aparat bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych na Pomorzu Zachod nim w latach 1945-1989, Szczecin 2008. Słabig
A., Aparat bezpieczeństwa w województwie zielonogórskim wobec autochtonów i „uznanych”Niemców w latach 1950-1975, [w:] Internacjonalizm czy.? Działania organów bezpieczeństwa państw komunistycznych wobec mniejszości narodowych (1944-1989), red. J. Hytrek-Hryciuk, G. Strauchold, J. Syrnyk, Warszawa-Wroclaw 2011. Słabig A., Działania SB wobec „uznanych” Niemców i autochtonów jako przykłady realizacji polityki narodowościowej na ziemiach zachodnich i północnych w latach 1956-1989, [w:] Nad Odrą i Bałtykiem. Myśl zachodnia: ludzie - koncepcje - reali zacja do 1989 r., red. M. Semyszyn, T. Sikorski, A. Wątor, Szczecin 2013, s. 593-616. Smolorz M., Problematyka pojęcia „Górny Śląsk” - wczoraj - dziś - jutro, „Zeszyty Eichendorffa / Eichendorff Hefte” 2004, որ 8, s. 45-71. Sobczak I., Ludność Ziem Zachodnich i Północnych Pokki - dynamika i struktura, [w:] Ziemie Zachodnie i Północne Polski w półwieczu 1945-1995, Toruń 1997, s. 29-53. Solga P., Urodziny Hitlera, [w:] Leksykon mitów, symboli i bohaterów Górnego Śląska w XIX-XX wieku, red. B. Linek, A. Michalczyk, Opole 2015, s. 349-353. Sowa A.L., Historia polityczna Pokki 1944-1991, Kraków 2011. Sowiński P., Wakacje w Роксе Ludowej. Polityka władz i ruch turystyczny (1945-1989), Warszawa 2005. Sputek-Wróblewska C., Górnoślązacy w aparacie administracji państwowej na Gór nym Śląsku (1945-1956), „Zaranie Śląskie” 1991, nr 1/2, s. 81-104. Sroka M., Jadwiga Sabina Ludwińska (1907-1999) - kobieta partii, [w:] Opolanie znani i nieznani. Czasy po II wojnie światowej, cz. 2, red. M. Świder, Opole 2018, s. 127-140. Sroka M., Komitet
Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Opolu w la tach 1950-1990. Struktury, ludzie, mechanizmy władzy, Wroclaw-Warszawa 2019. 609
Stola D., Kraj bez wyjścia? Migracje z Pokki 1949-1989, Warszawa 2012. Stola D., O paradoksie masowej emigracji z państwa zamkniętego. Wyjazdy do Niemiec w pierwszej połowie łat pięćdziesiątych, [w:] Władza a społeczeństwo w PRL. Studia historyczne, red. A. Friszke, Warszawa 2003, s. 55֊75. Stola D., 1Zamknięcie Pokki. Zniesienie swobody wyjazdu i uszczelnienie granic w la tach 40. i 50, [w:] PRL - trwanie i zmiana, red. D. Stola, M. Zaremba, Warszawa 2003, s. 159-186. Stöver В., Der Fall Otto John. Neue Dokumente zu den Aussagen des deutschen Ge heimdienstchefs gegenüber MfS und KGB, „Vierteljahrshefte für Zeitgeschichte” 1999, Nr. 1, s. 103-136. Strauchold G., Autochtoni pokey, niemieccy czy. Od nacjonalizmu do komunizmu (1945-1949), Toruń 2001. Strauchold G., Między Poznaniem a Warszawą. Z dziejów krajowej myśli zachodniej lat1945-1971, „Forum Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Bankowości we Wroc ławiu” 2003, t. 4, s. 201-262. Strauchold G., Myśl zachodnia i jej realüaeja w Polsce Ludowej w latach 1945-1957, Toruń 2003. Strauchold G., Od Bieruta do Gierka. Ziemie Zachodnie i Północne w optyce komuni stycznej propagandy, [w:] Nad Odrą i Bałtykiem. Myśl zachodnia: ludzie - koncep cje - realüaeja do 1989 r., red. M. Semczyszyn, T. Sikorski, A. Wątor, Szczecin 2013, s. 417-488. Strauchold G., Polska ludność rodzima na ziemiach zachodnich i północnych. Opinie nie tylko publiczne, Olsztyn 1995. Strauchold G., Powrót na „zaginiony” Zachód. Polityka Władysława Gomułki wobec Ziem Zachodnich i Północnych w latach 1956-1957, [w:] Klio viae et invia. Opuscula Marco
Cetwiński dedicata, red. A. Odrzywolska-Kidawa, Warszawa 2010, s. 449-463. Strauchold G., Problem ludności rodzimej na ziemiach zachodnich i północnych a za gadnienie mniejszości niemieckiej w latach 1945-1947, [w:] Wrocławskie studia z historii najnowszej, red. W. Wrzesiński, Wrocław 1997. Strauchold G., Wrocław, okazjonalna stolica Polski. Wokół powojennych obchodów rocznic historycznych, Wrocław 2003. Strauchold G., Wysiłki (re)polonüacyjne wobec młodzieży rodńmej na „odzyskanym” Górnym Śląsku w drugiej połowie lat 40. XX w., [w:] Dzieci, młodzież i studenci na Ziemiach Zachodnich po II wojnie światowej, red. W. Kucharski, G. Strauchold, Wroclaw-Warszawa 2012, s. 9-22. Struve К., Ziemie Odzyskane a Polska Piastowska, [w:] Leksykon mitów, symboli i bo haterów Górnego Śląska wXIX-XX wieku, red. B. Linek, A. Michalczyk, Opole 2015, s. 254-256. Sułek J., Dylematy sąsiedztwa, Warszawa 2002. Sułek J., Na drodze do porozumienia i pojednania z Niemcami, Warszawa 2009. Sypko B., Stefan Oswald Popiołek (1926-1986) i jego zasługi dla Opola, [w:] Opolanie znani i nieznani. Czasy po II wojnie światowej, cz. 1, red. M. Świder, Opole 2017, s. 233-254. Syrnyk J., Organüacja pracy organów bezpieczeństwa wobec niepolskiej ludności Dol nego Śląska w latach 1945-1950, [w:] Internacjonalizm czy.? Działania organów bezpieczeństwa państw komunistycznych wobec mniejszości narodowych (19441989), red. J. Hytrek-Hiyciuk, G. Strauchold, J. Syrnyk, Warszawa-Wrocław 2011, s. 104-114. Syrnyk J., „Po linii” rewizjonümu, nacjonalizmu, syjonizmu. Aparat bezpieczeństwa wobec ludności niepolskiej na
Dolnym Śląsku (1945-1989), Wrocław 2013. 610
Szczegóła H., Ziemie Zachodnie i Północne w polityce PZPR w latach 1949-1956, [w:] Ziemie Zachodnie i Północne Polski w okresie stalinowskim, red. C. Osękowski, Zielona Góra 1999, s. 19-24. Szczerbiński H., Ludność niemiecka na Górnym i Opolskim Śląsku w latach 1945-1979, „Zeszyty Naukowe Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytet Warszawski” 1992, nr 17, s. 143-169. Szczerbiński H., Ludność niemiecka w Polsce w latach 1945-1980, Sytuacja ekonomicz na, prawna i polityczna, Warszawa-Toruń 2003. Szmeja M., Dlaczego Ślązacy z Opolszczyzny nie chcą być Polakami?, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce, red. Z. Kurcz, Wrocław 1997. Szmeja M., Niemcy? Polacy? Ślązacy! Rodzimi mieszkańcy Opolszczyzny w świetle analiz socjologicznych, Kraków 2000. Szmeja M., Starzy i nowi mieszkańcy Opolszczyzny, Opole 1997. Szymkowicz P., Problem ujednolicenia południowej granicy państwowej i kościelnej na Śląsku Opolskim w XX wieku, „Śląsk Opolski” 2000, nr 1, s. 59-63. Szymoniczek J., Akcja łączenia rodzin na Ziemiach Północnych i Zachodnich w latach 1950-1959, [w:] Ziemie Odzyskane / Ziemie Zachodnie i Północne 1945-2005.60 lat w granicach państwa polskiego, red. A. Sakson, Poznań 2006, s. 155-171. Szymoniczek J., W cieniu wojny. Polski Czerwony Krzyż w latach 1945-1972, Warszawa 2016. Śląskie zamki i palace. Opolszczyzna. Historie zamków i pałaców. Dzieje rodów. Legen dy. Herby, red. D. Emmerling, R. Emmerling, Opole 1998. Ślusarczyk J., Ruch obrońców pokoju w latach 1948-1989. Kompendium, Warszawa 1996. Śmiełowska M., Tożsamości etniczne i identyfikacje narodowe wśród mieszkańców Śląska OpoUldego,
[w:] Polacy, Ślązacy, Niemcy. Studia nad stosunkami społeczno-kulturowymi na Śląsku Opobkim, red. K. Frysztacki, Kraków 1998, s. 197-238. Świder M., „Cienka warstwa niemieckiej farby na zdrowym polskim drewnie”. Czyli odniemczanie dla każdego, [w:] Władze komunistyczne wobec ludności niemieckiej w Polsce w latach 1945-1989, red. A. Dziurok, P. Madajczyk, S. Rosenbaum, War szawa 2016, s. 203-217. Świder M., Die sogenannte Entgermanisierung im Oppelner Schlesien in den Jahren 1945-1950, Nürnberg 2002. Tarka K., Opolski Październik 1956 roku - aspekty polityczne, [w:] Stalinizm i rok 1956 na Górnym Śląsku, red. A. Dziurok, B. Linek, K. Tarka, Katowice-Opole-Kraków 2007, s. 293-310. Terlecki R., Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944-1990, Kraków 2007. Toczewski A., Migracje ludności w Polsce zachodniej i północnej w latach 1949-1956, [w:] Ziemie Zachodnie i Północne w okresie stalinowskim, red. C. Osękowski, Zielona Góra 1999, s. 59-67. Tomala M., Ludność narodowości niemieckiej w Polsce, [w:] Historyczne, politycz ne i prawne aspekty tez RFN o niemieckiej mniejszości narodowej w Polsce, cz. 1, red. J. Barez, Warszawa 1988. Tomala M., Patrząc na Niemcy. Od wrogości do porozumienia 1945-1991, Warszawa 1997. Tomala M., Polityka i dyplomacja pobka wobec Niemiec, 1.1:1945-1970, Warszawa 2005. Tomczak M., Ludność rodzima na ziemiach zachodnich i północnych w latach 1945-1952, „Przegląd Zachodni” 1999, nr 3, s. 139-159. 611
Tracz В., 22 Lipca i inne święta Pobici Ludowej, [w:] Leksykon mitów, symboli i boha terów Górnego Śląska w ХІХ-ХХ wieku, red. B. Linek, A. Michalczyk, Opole 2015, s. 363-366. Tracz B., Pierwszy Maja, [w:] Leksykon mitów, symboli i bohaterów Górnego Śląska ХІХ-ХХ wieku, red. B. Linek, A. Michalczyk, Opole 2015, s. 333-336. Tracz B., Współzawodnictwo pracy w materiałach aparatu bezpieczeństwa wojewódz twa śląskiego/stalinogrodzkiego (1947-1956), [w:] Wspóhawodnictwo pracy w ży ciu gospodarczym, społeczno-politycznym i propagandzie PRL, red. B. Tracz, Kato wice 2008. Transfer - obywatebtwo - majątek. Trudne problemy stosunków polsko-niemieckich. Studia i dokumenty, red. W.M. Góralski, Warszawa 2005. Trębacz W., Druki i broszury w języku czeskim, niemieckim, pobkim i rosyjskim zrzu cane w latach 1951-1956 na Dolnym Śląsku, [w:] Internacjonahzm czy.? Działania organów bezpieczeństwa państw komunistycznych wobec mniejszości narodowych (1944-1989), red. J. Hytrek-Hryciuk, G. Strauchold, J. Syrnyk, Warszawa-Wrocław 2011, s. 115-130. Trzcielińska-Polus A., „Wysiedłeńcy” z Polski w Republice Federalnej Niemiec w latach 1980-1990, Opole 1997. Urban K, Mniejszości religijne w Polsce 1945-1991, Kraków 1994. Urban T., Niemcy w Pobce. Historia mniejszości w XX wieku, Opole 1994. Wanatowicz M.W., Od indyferentnej ludności do śląskiej narodowości? Postawy na rodowe ludności Górnego Śląska w latach 1945-2003 w świadomości społecznej, Katowice 2004. Wanatowicz M.W., Połska i RFN wobec łudności autochtonicznej Górnego Śłąska w la tach 1945-1989, [w:] Polska w podzielonym świecie po
II wojnie światowej do 1989 roku, red. M. Wojciechowski, Toruń 2002, s. 197-216. Warot P., Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Obztynie wobec Niemców i ludności rodzimej w latach 1945-1956, [w:] Władze komunistyczne wobec ludności niemieckiej w Polsce w latach 1945-1989, red. A. Dziurok, P. Madajczyk, S. Rosen baum, Warszawa 2016, s. 460-475. Wąsowicz M., Mniejszość niemiecka w Pobce, Opole 1999. Węgrzyn D., Aparat bezpieczeństwa państwa wobec środowbk narodowych na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w łatach 1945-1956, Katowice-Kraków 2007. Więcej niż partia. PZPR a połityka, gospodarka i społeczeństwo 1948-1990, red. A. Dziuba, B. Tracz, Katowice-Warszawa 2017. Wilk H., Kto wyrąbie więcej ode mnie? Wspóhawodnictwo pracy robotników w Pobce w latach 1947-1955, Warszawa 2011. Winkler HA, Długa droga na Zachód, t. 2: Dzieje Niemiec 1933-1990, Wrocław 2007. Władze komunistyczne wobec Ziem Odzyskanych po II wojnie światowej, red. S. Łach, Słupsk 1997. W obronie ojczyzny i Kościoła. Komunistyczna bezpieka wobec biskupów połskich, red. J. Marecki, Kraków 2008. Województwo opobkie 1950-2010, red. M. Lis, K. Szczygielski, L. Drożdż, Opole 2011. Województwo śląskie 1945-1950. Zarys dziejów politycznych, red. A. Dziurok, R. Kacz marek, Katowice 2007. Wokół niemieckiego dziedzictwa kulturowego na ziemiach zachodnich i północnych, red. Z. Mazur, Poznań 1997. Wróblewski P., Heilige Plätze, Helden, Sprachen. Die volkstümliche Mobilisierung der deutschen Bevölkerung in Oberschlesien, [w:] Kulturelle Identität und sozialer 612
Wandel in Osteuropa: das Beispiel von Polen, Hrsg. S. Garsztecki, Z. Krasnodębski, К. Städtke, Hamburg 1999. Wrzesiński W., Wstęp, [w:] Październik 1956 na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Materiały seminarium naukowego, Mierki k/Obztyna, wrzesień 1996, red. W. Wrze siński, Wrocław 1996, s. 5-6. Wschodnie biografie Herberta Hupki i Herberta Czai, „Karta” 2003, nr 38, s. 62-78. Wspólne dziedzictwo? Ze studiów nad stosunkiem do spuścizny kulturowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Praca zbiorowa, red. Z. Mazur, Poznań 2000. Wybrane problemy z życia społecznego na pograniczach, red. Z. Kurcz, Wroclaw 2002. Wysiedlenia, wypędzenia i ucieczki 1939-1959. Atlas ziem polskich, red. W. Sienkiewicz, G. Hryciuk, Warszawa 2008. Wywózka. Deportacje mieszkańców Górnego Śląska do obozów pracy przymusowej w Związku Sowieckim w 1945 roku. Faktografia - konteksty - pamięć, red. S. Ro senbaum, D. Węgrzyn, Katowice 2014. Zagórska-Nessel K., Początki prasy na Opolszczyźnie (1945-1946), „Kwartalnik Prasy Polskiej” 1985, nr 1, s. 131-132. Zaremba M., Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, Warszawa 2001. „Ziemie Odzyskane” po drugiej wojnie światowej, red. C. Osękowski, G. Strauchold, Zielona Góra 2015. ¿Ziemie Odzyskane”. W poszukiwaniu nowych narracji, red. E. Kłedzik, M. Michalski, M. Praczyk, Poznań 2018. Ziemie Zachodnie i Północne Polski w okresie stalinowskim, red. C. Osękowski, Zielona Góra 1999. Ziemie Zachodnie i Północne Polski w półwieczu 1945-1995, red. R. Rybiński, Toruń 1997. Związek Wypędzonych w systemie
politycznym RFN i jego wpływ na stosunki polsko-niemieckie 1982-1992, Wrocław 1997. Zwyczaje i obyczaje górnośląskie. Życie religijne / Oberschlesische Sitten und Bräuche. Religiöses Leben, Archiwum Historii Mówionej, 1.1, red. В. Linek, Gliwice-Opole 2014. Zybura M., Niemcy w Polsce, Wroclaw 2001. Żaryn J., Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944-1989), Warszawa 2003. Żłobińska A., Podziemie niemieckie, [w:] Województwo śląskie 1945-1950. Zarys dzie jów politycznych, red. A. Dziurok, R. Kaczmarek, Katowice 2014, s. 543-554. Żygulski K., Małżeństwa mieszane w Opolu 1945-1957, „Studia Śląskie” 1959, t. 9, s. 235-275. Żygulski K., Święta i kultura - święta dawne i nowe. Rozważania socjologa, Warszawa 1981. Netografia Archiwum Danych o Posłach, http://orka.sejm.gov.pl/ArchAll2.nsf. Dimitrow R., Czarny Wiik Hubertus. Organizacja, która miała doprowadzić do chaosu, „Nowa Trybuna Opolska” 2014 z 22 IV, https://nto.pl/czamy-wilk-hubertus-organizacja-ktora-miala-doprowadzic-do-chaosu/ar/4621883. Dz.U. 1951, nr 33, poz. 257; uchwała nr 430 Rady Ministrów z dnia 18 czerwca 1951 r. w sprawie warunków rozpisania Narodowej Pożyczki Rozwoju Sił Polski, https://www. prawo.pl/akty/m-p-1951-a-52-687,16802566.html. http://opolskie.naszemiasto.pl/archiwum/pisza-o-tesknocie-zabrzegiem,1574156,art,t, idjtm.html. http: //www.filmpolski.pl/fp/index.php?film=122525. 613
http://www.krappitzerheimatblatt.de/Geschichte.html. http://www.neisser-heimatbund.de/index.html. http://marcuse.faculty.histoiy.ucsb.edu/projects/currency.html. http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/44042,krapkowice-pomnik-ofiarom-wojen-ί-przemocy.html. http://www.worldcat.org/title/ratiborer-offizielles-heimatblatt-fr-ratiboros-stadt-und-íand/oclc/865847646? referer=di ht=edition. https://www.einbecker-morgenpost.de/einbeck/nachricht/ein-stueck-heimat-wieder-finden.html. Klusek M., Zasady przeliczania nakładów finansowych poniesionych w latach 19452010 przez Muzeum Pałacu w Wilanowie i jego poprzednika prawnego,,Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym” 2014, nr 2, www.annalesonline.uni.lodz.pl. Smolorz D., Na Śląsk i Ziemie Zachodnie wrócą Niemcy, a Kresy znów będą pobkie, czyli czekanie na trzecią wojnę, https://naszahistoria.pl/na-slask-i-ziemie-zachodnie-wroca-niemcy-a-kresy-znow-beda-polskie-czyli-czekanie-na-trzecia-wojne/ar/10784060. Węgrzynek K., Literatura 1945-1989, [w:] Encyklopedia Województwa Śląskiego, t. 3, Katowice 2016, http://ibrbs.pl/mediawiki/index.php/Literatura_1945-1989.
Indeks osobowy* Adenauer Konrad 39, 50, 54, 57-59, 62-64, 66, 87, 99, 117, 131-135, 141, 144,167,169,173,176,180,182,183, 188-190,193,194, 204, 239, 248, 253, 287,300,301,337, 349,364,365,377, 379-382,384,395,446,447,450, 451, 454,457,458,461,462,483,485,490492, 494, 528, 580 Anders Władysław 172, 457 Arciszewski Tomasz 457 Bahlcke Joachim 236 Bailaban Jerzy 431 Banach Michał, ksiądz 417, 429, 535-538 Banek Eduard von 468 Bardzik Franciszek, ksiądz 524,539 Baron Helga 497 Baron Józef 43,293, 307,574 Bartelski Lesław 433,458 Bednorz Zbyszko 433,540 Bereszyński Zbigniew 21,26,69,82,86,88, 100,119, 229, 234, 258, 524, 542 Beria Ławrientij 132 Berlińska Danuta 20 Bernas Wiktor, ksiądz 542 Bethuse-Huc Heinrich von 468 Biełaczek Ludwik 431 Bierut Bolesław 56,124,132,292,293,301, 395, 482, 514, 534, 561 Birnbaum Immanuel 428 Biskowiecki Kazimierz 383 Bocian Władysław 388 Bonaparte Napoleon 55 Bończyk Norbert 429 Boronczyk Jerzy 347 Bracht Fritz 474 Broniewska Janina 437 Browarek Tomasz 19, 20, 47 Briinning Heinrich 466 Buchta Antoni 96, 99 Buchta Franciszek, ksiądz 541 Chałupczak Henryk 20 Chłebda Stanisław 293 Chmielnicki Stefan 432, 459 Chruszczów Nikita 114,177,561 Cimala Bogdan 18, 44, 260, 365,473,499 Cyrankiewicz Józef 191,192, 341 Dąbek Katarzyna 307 Damrot Konstanty 429 Damian Wilhelm 373 Dawid 322 Dawid Adriana 21, 260 Dietrich Tadeusz 293 Długosz Jan 123 Dłuski Ostap 293 Donnerstag Walerian, ksiądz 539 Dusza [Dussa] Franciszek, ksiądz 542 Dygacz Adolf 432 Dzierżyński Feliks 322 Dziurok Adam 18, 49, 76, 86, 326 Dźwigał Tomasz 171 Eberle Max 166 Eichner Marian 95
Eisenhower Dwight 204 Elsner Joseph 547 Engels Friedrich 497 Erenburg Ilja 413 * Wykaz nie uwzględnia nazwisk występujących w tytułach dokumentów oraz autorów opraco wań przywoływanych w przypisach i bibliografii. 615
Fischer Oskar 167 Gacka Alojzy 317 Gade Bernard, ksiądz 537 Gałuszka Jerzy 272, 317,453, 458 Garcorz Wilhelm 104 Gamier-Turawa Annemarie von 151 Gamier-Turawa Hubertus von 468 Gaszę Walter 277 Gaworski Zbigniew 375 Gehlen Reinhard 76, 83, 84, 454 Gimdt Werner 464 Gisder A, 139,192 Giza Franciszek 395 Goebbels Joseph 140,141, 457 Goethe Johann Wolfgang von 365, 378 Goldman Gertruda 465 Grabowski Władysław 293 Gramala 347 Grotewohl Otto 446-447 Gumnior Franciszek 448, 454 Hafner Olga 478 Hajduk Ryszard 151, 158, 166, 430-432, 451-454, 461, 465, 468, 471, 474, 536, 574 Hatalski Władysław 134, 203, 217, 396 Haubold-Stolle Juliane 20 Haugwitz von, rodzina 468 Hejger Maciej 18, 260 Henckel von Donnersmarck, rodzina 467 Herlich Oskar 344 Herman Antoni 95 Herman Franciszek 349 Hindenburg Paul von 532 Hitler Adolf 39, 55, 59, 117,118,140,141, 205, 208, 209, 219, 300, 301, 305, 312, 316, 330, 343, 365, 372, 399,403,457, 461, 467, 470, 474, 479, 481, 487, 491, 492, 514, 532, 564 Hohenlohe von, rodzina 151 Hozonek Karol 371 Humende Rogge 72 Ibrom Florian 96,100 Iskra Józef 151 Jamka Rudolf 547 Janik Franciszek 344 Jankowski Berthlod, ksiądz 531 616 Jarosz Dariusz 171 Jedynak B. kpt. 136 Jendrzejczyk Hugo, ksiądz 153, 422 John Otto 454, 486 Jop Franiszek, biskup 543 Jurzak Szczepan 206, 368, 387 Kachel Norbert, ksiądz 164 Kaczmarek Czesław, biskup 532 Kała Walter 96 Kania Jakub 431, 433 Karski Tadeusz 458 Kater Kurt 453 Kersten Anna 151 Kersten Krystyna 171 Kinzel-Krentusz Beata 27 Kirchmayer Jerzy 349 Klimas-Błachutowa Maria 433 Klimas Jerzy 394 Kneip Matthias 20 Knossala Karol, ksiądz
530 Kobierzycki Emil, ksiądz 527, 532-536, 538, 539, 542,543 Koj Henryk 82-84 Komander Jan 420 Kominek Bolesław, ksiądz 525-527, 530, 537, 542 Konieczny Bolesław 392 Kopeć Wiktor 179 Koprowski Jan 437 Koraszewski Bronisław 429 Komek Jan 293 Kosak Bruno 127,194 Koszyk Szymon 129,367,374,404,417,442 Kościelny Antoni 400 Kowalski Kazimierz 431 Kowol Jan 98 Krasucki Ludwik 453 Kraunwald 72 Krzyżanowski Jarosław 374 Kubiczek M. 69 Kurcz Zbigniew 19 Kuszman Oskar 558 Kwiotek Hugon, ksiądz 541 Kwoczek Paweł 448, 574 Langner Joseph 422 Laqua Franz 371, 464 Latusek Paweł, ksiądz 530 Lenartowicz Jan 214
Lenin Włodzimierz 322 Libszer Henryk 441, 478 Lichowsky 467 Ligęza Józef 432 Linek Bernard 18,21,22,27,47,50,51,68, 76,86-88,164,260,326,403,542,583 Linkért Piotr 213,458 Lis Michał 47 Lubos Jerzy 135 Lubosz Bolesław 505 Lucia Manfred 96-99 Ludwik Filipina 303 Ludwińska Jadwiga 101,181,255,336,374, 375,380,388,401,429,438,441,485, 500, 514 Lukaschek Hans 57,461 Menzel Antoni, ksiądz 530 Menzel Kurt 422 Madajczyk Piotr 15,17-20,22, 38, 86,213, 234,257,260,273, 333, 364,403,534, 582 Mahnkopf Heinz 150 Maleczyński Karol 547 Malawski Antoni 293 Malkiewicz Andrzej 17,171 Maron Rudolf 375 Marszalek Anna 137 Marszałek Wiktor 76 Marx Karl 360, 388, 497 Masiewicki Aleksander 430,443 Matelski Dariusz 19 Matuschka Michael von 468 Menzel Antoni, ksiądz 530 Menzel Kurt 422 Mesjosz Jan 213 Michalik Albertyna 166 Mickiewicz Adam 397, 429, 476,514 Midleja Edmund 76 Miketa Walter 274 Mikołajczyk Stanislaw 60,172, 457 Miller Alfons, ksiądz 540 Mironowicz Eugeniusz 20, 582 Miska Jerzy 365, 382 Młodziejowski Jerzy 432 Molotow Wiaczesław 132,177 Mondiy Teodor 98 Morawski Jerzy 428 Morcinek Amalia 405 Morcinek Gustaw 248, 425,432,437 Mossor Stefan 349 Mrocheń Jan 42,43,61,109,167,217,222, 244,286,293,307,348,360,370,402, 417, 434, 475, 481, 498, 552, 565, 568, 570, 574 Müller Herman 466 Musioł Teodor 436, 514 Mussolini Benito 140, 457 Nałkowska Zofia 293 Napieralski Adam 429 Neugebauer Franciszek 454 Niedworok Adolf 569 Nietyksza Zbigniew 272, 453 Nowak Józef 368 Nowak Paulina 277 Nowak Roman 53,60,61,89,102,238,245, 249, 250, 254, 257, 293, 302, 350, 364, 375, 376, 387, 402, 442, 543 Ochman
Adrian, ksiądz 541 Ochman Eryk 373 Ochocki Adam 459, 530 Olejnik Leszek 20 Olszewska Barbara 453 Ordęga-Różnicki Stefan [Henryk] 458 Orwell Georg 114 Orze! Ludwik, ksiądz 530 Osękowski Czesław 38, 47, 243, 258, 260, 261, 273, 582 Osmańczyk Edmund 14,293,431,433,434, 437, 453, 458 Pakula [Pakulla] Leon, ksiądz 542 Papen Franz von 466 Pawelec Gertruda 303 Paweł VI, papież 543 Pawlar Franciszek, ksiądz 542 Pferdemenges Robert 450 Pieck Wilhelm 365, 447, 485 Piela Jan 96 Pielon Teodor 305 Pieschke Wilhelm, ksiądz 530 Pietruszka Alfred 82, 83 Pius XI, papież 536 Pius XII, papież 39,114, 522 Ploszczyk Antoni, ksiądz 530 Plotnik [Plotnik] Teofil, ksiądz 530 Podkowiński Marian 454 Pohl Karol 275 617
Polak-Springer Peter 20 Polewoj Boiys 458 Popera Janusz 19 Popiołek Oswald Stefan 280, 431 Pordzik Karol 67, 206, 293, 307 Posadowsky-Werner von, rodzina 468 Praschma Fryderyk Leopold von 151,152, 158, 459 Procek Paweł 371 Pyka Dominik, ksiądz 540 Radkiewicz Stanisław 171 Ralla Krzysztof 130, 353, 552, 554 Reiman Max 365 Rentsch Michael 543 Richthofen Bolko von 461 Richthofen von, rodzina 158 Rokossowski Konstanty 97 Rola-Żymierski Michał 56 Romanow Zenon 19, 47, 234, 260 Rosenbaum Sebastian 21,50,61,74,76,77, 86, 96, 559 Różański Józef 105 Ruchniewicz Krzysztof 4,17, 27, 260, 261, 266 Rygiel Józef, ksiądz 540 Sakson Andrzej 19, 257, 339,559 Schade Erik 423 Schiller Friedrich 365 Schleicher Kurt von 466 Schmidt-Wittmack Karlffanz 454 Schneidr Klaudia 20 Schnitzler Georg von 450 Schultz Walter 406 Senft Stanisław 19, 21, 34, 38, 44, 47, 49, 50, 74,119, 257, 260, 300, 342, 365 Service Hugo 20 Sims Rita 275 Siuciak Gustaw 458 Siuciak Kazimierz 386, 387 Skoruppa Jan, ksiądz 530,538, 541 Skrzypczyk Hubert 95 Skrzypek Roman, ksiądz 541 Słotwiński Karol 458 Smyczyński Konrad 388 Socha Teofil 293 Sołtysiak, ksiądz 542 Soroczyński Andrzej 158 Spilla Franciszek, ksiądz 541 618 Spychalski Marian 350 Spyrka Alojzy, ksiądz 530 Sroka Marcin 22, 26, 542 Stalin Józef 87,116,132,145,184,202,367, 561, 564 Stola Dariusz 161, 259 Strach Piotr 100 Strachwitz Hyazinth von 151 Strachwitz von, rodzina 468, 558 Strauchold Grzegorz 20, 38 Stritzkowsy Georg 453 Studziński Edward, ksiądz 539 Syrnyk Jarosław 21 Szal Władysław 334 Szczerbiński Henryk 19 Szenk Wacław, ksiądz 537 Szewczyk Jerzy 65
Szewczyk Wilhelm 99, 430, 432, 437, 458 Szip Maksymilian 346, 347 Szkopek Małgorzata 98 Szpanów Nikołaj 486 Szpunar Andrzej 400 Sztich 72 Szymiczek Franciszek 153,419 iŚwierczak Jerzy 352 Tatar Stanisław 349 Thälmann Ernst 365, 378, 484 Ther Philipp 20 Thomas Paul 423 Tiele-Winckler von, rodzina 467 Tomala Mieczysław 19,453 Tomaszewski Jan, ksiądz 539 Tomczyk Zofia 293 Torchalska Kiystyna 158 Tyla 178 Ulbricht Walter 132 Urban Rafał 431-433 Utnik Marian 349 Wacławek Małgorzata 393 Wanatowicz Maria Wanda 19, 236, 431, 563, 583 Warot Paweł 171 Warwas Józef 305 Wasylewski Stanisław 429,432 Watoła Antoni 394 Wawrzynek Franciszka 536
Wawrzynek Jan 470 Wawrzynek Wojciech 567 Wąsowicz Mirosław 19 Werebejczyk Henryk 376, 377, 417, 444, 452 Wiechuła Józef 479 Wieczorek Tadeusz 293 Wikiera Edward 217 Władysław Krzysztof 77 Wodarz Antoni, ksiądz 530, 541, 542 Wojaczek Gothard 282, 328,540,541 Wolanowski Lucjan 83-85,450 Woszek Paweł 293,439 Wyra Eryk 64 Wyrost-Wyrostowicz Damian, ksiądz 538, 539 Wyszomirski Bogumił 432,458, 459 Wyszyński Stefan, prymas 532, 537,562 Zamroziński Jan 65 Zawadzki Aleksander 323, 570 Zielonka Zbigniew 433 Żeromski Stefan 514 Żukrowski Wojciech 433, 437 Żydzik Stanisław 387 619
Indeks miejscowy Adamowice 54, 91, 98,102,109,122,125, 148, 269, 291,415 Amsberg 406 Baborów 103,149, 239, 240, 310 Banita 96 Bąków 468 Berlin 84,111,113, 127,132,145,146,154, 164, 167-169, 177, 178, 181, 187, 274, 275, 278,325, 331, 368, 385,395, 399, 449, 454, 456, 475, 483, 564, 571 Biała 377 Biała Nyska 214 Biała Prudnicka 383, 512, 513 Biechów 113, 468 Biedrzychowice 335 Bieńkowice 274 Bierawa 93,189, 342, 347, 532,554 Bierdzany 127, 217, 558 Bitterfeld 456 Blachownia Śląska 117,145,165,198, 239, 285, 460,509 Błażejowice 78 Błotnica Strzelecka 137, 341, 468, 546, 558 Bochum 165 Bodzanowice 160, 538 Bogacica 95,145, 232, 233, 239, 397, 438 Boguszyce 294 Bonn 131,134,152,158,176,190,197, 238, 320, 454, 457, 458, 462 Borki Wielkie 124,160, 542 Borzęcin 397 Bracin 371 Braciszów 224 Branice 66, 205, 530 Brynica (pow. kluczborski) 310 Brynica (pow. opolski) 91, 114, 225, 294, 358, 470, 476, 480, 505 Brzeg 46, 57, 81, 115, 117, 120, 196, 198, 204, 247, 331, 343, 347, 356, 399, 406, 422, 484, 498, 548, 557, 587 Büchenberg 456 Budkowice Nowe 239 Budkowice Stare 82,192, 239, 290 Budziszowice 310 Budziszyn 155, 449 Bytom 15, 59, 63,128, 262, 295, 315, 329, 351, 413, 435, 518, 549 Calbe 456 Chałupki 163, 264 Chmielowice 71, 385 Chróścice 227,239,294, 310,353,391,504 Chróścina Opolska 358, 538 Chrząszczyce 535, 538 Chudoba 399, 530 Ciepielowice 469, 558 Cisek 167, 344, 381, 385 Cisowa 94 Cyprzanów 538 Czarnowąsy 94,137, 294, 502 Dąbrowa (pow. kozielski) 205, 239 Dąbrowa (pow. niemodliński) 558 Dąbrówka Dolna 228, 232, 239, 240, 292, 393 Dąbrówka Górna 331 Debrzyca 346, 347
Długomiłowice 95 Dobra 117,215 Dobrzeń Wielki 56,191, 225,233, 251,256, 294, 310, 344, 470, 512-513 Domaradz 90,227,233,235,240,328,345 Domaradzka Kuźnia 228, 394 Domaszkowice 540 Domecko 374, 504 621
Drezno 156, 464 Dylaki 79, 95, 342, 554 Dzielawy 60 Dzielów 239, 538 Dziergowice 69,116 Dziewkowice 54, 79, 91, 98,102,109,122, 125,148, 269, 291, 415 Eisenach 456 Fałkowice 227, 233, 328 Farska Kolonia 54, 91, 98, 102, 109, 122, 125,148, 269, 291, 415 Folwark 551 Fosowskie 174, 305, 371, 373 Frankfurt nad Menem 127,150, 225 Frankfurt nad Odrą 167, 266, 286 Gdańsk 62 Gierałtowice 95 Giszowiec 451 Gliwice 15, 22, 97,100, 262, 394, 454, 497 Głogówek 69, 92,167, 239, 310, 358, 366, 368,377,381,383,384,398,399,402, 431, 496, 509, 557 Głubczyce 81,102,108,155, 237, 396,449, 587 Głuchołazy 52, 423, 426 Głuszyna 399 Gogolin 78, 112, 130, 134,139, 239, 254, 290, 294, 301, 304, 307, 310, 347, 358, 369-371, 388, 390, 520, 521, 558 Golczowice 232, 233, 274, 275, 294, 328, 331, 334 Görlitz 166, 266 Gorzów Śląski 166, 242 Gorzów Wielkopolski 524 Goslar 406 Gosławice 225, 239, 294, 310, 389, 390, 479, 504 Gostomia 374 Gościęcin 150, 310, 318 Góra św. Anny 94,111, 147, 211, 215, 294, 297, 322, 324, 437, 552 Górki 82 Grodków 327,328,330,333,406,547,587 Groszowice 155, 206, 298, 310, 319, 437, 461, 551 Grudzice 213, 225, 458, 507, 535 Grzegorzowice 167 622 Grzmotniki 399 Gubin 168 Halle 165 Hamburg 127,130,166, 264, 455 Hanower 81, 422 Hildesheim 406 Izbicko 147, 211, 298, 310, 337, 341, 371, 382, 390, 420, 558 Jaborowice 79, 310 Jamy 95 Januszkowice 203, 538 Jasienica Dolna 52 Jełowa 139,154,192, 203, 239 Jemielnica 96, 97, 99,100,123,147, 294, 301, 304, 341, 432,433, 538,564 Kadłub Wolny 507 Kalinów 94, 97, 332 Kały 239,358,310 Kamień Śląski 151,175, 558 Kaniów 92 Karłubiec 144,147
Katowice 61, 89, 92, 96,101, 414,419,420, 429,430,432-434,443,451,490,497, 530, 556, 574, 587 Kąty Opolskie 367 Kędzierzyn 107,109,111,150,198,202,205, 224, 239, 310, 341, 353, 369, 459, 483, 495, 512, 514, 521, 542 Kędzierzyn-Koźle 194 Kielcza 96,97,100,116,134,239,294,303, 341, 390, 391 Kietrz 168 Kluczbork 155, 241, 269,406, 587 Kłodnica 165, 239, 311 Kolonia 127 Kolonia Gosławicka 275, 310 Kolonowskie 67,92,103,104,119,134,239, 341, 371, 373, 384, 538 Komprachcice 103,196,294,448,472,538 Kopalina 233 Kopice 556 Kosorowice 391 Koszęcin 400 Kościerzyce 399 Kotórz Mały 294
Koźle 70, 80,116,118,145-147,166, 225227, 239, 244,245, 264, 270, 274, 314, 317, 318, 321, 322, 327, 330, 331, 374, 382,389,400,401,488,509,540,541, 544,554, 569,587 Krapkowice 82, 91-93,110,114, 115,119, 123,153,154,179, 194, 272, 275, 276, 294,310, 370,377,384,386,392,406, 424, 452,468,498, 569, 587 Krasków 509 Krogulno 233 Krowiarki 310,504, 556 Krupski Młyn 148 Krzanowice 163, 217 Krzyszkowice 217 Krzywa Góra 92, 233, 427 Krzyżanowice 163, 301, 504 Księże Pole 227, 357 Kujakowice Dolne 239, 310, 342 Kuniów 239, 310 Kup 225,294,304,344,391,393,402,460 Kuźnia Domaradzka 228, 394 Kuźnica Ligocka 253, 294 Kuźnia Raciborska 198, 335, 551, 555 Leśnica 294, 301, 369, 392, 541 Lewin Brzeski 370, 399, 521 Lędziny (pow. opolski) 225 Lędziny (woj. katowickie) 354 Lichynia 96, 97,100, 239, 294 Ligota Czamborowa 310 Ligota Oleska 95 Ligota Prószkowska 418, 303 Ligotka 341 Lipsk 155 Lisięcice 347 Londyn 176,179, 447 Lubienia 92,146, 228, 294, 301, 310, 347 Lublin 506 Ładza 92, 233, 391 Łany 294 Łaziska 294 Łącznik 167, 228, 239, 384 Łąka Prudnicka 94 Łąki Kozielskie 95 Łowkowice 83, 227, 294, 310 Łódź 101, 263, 264, 420, 490 Łubniany 239, 294 Maciowakrze 385 Maków 538 Markowice 317, 504 Michalice 310 Miejsce Klodnickie 94 Moskwa 29,87,176,190,194,447,488,561 Murów 94, 233, 239, 310, 383 Naczęslawice 554 Namysłów 557, 587 Narok 231, 233, 239, 253, 282, 311, 328, 540,541 Neuberg 114 Nędza 118 Niwki 310 Nowa Ruda 414 Nowa Wieś 54, 91, 98,102,109, 122, 125, 148, 269, 291, 415 Nowa Wieś Królewska 72, 117, 154, 225, 244, 310, 343, 391, 392, 472, 504 Nowe Siołkowice 227 Nysa 57,
80,139,148,153,161,198, 243, 265, 267, 281, 282, 314, 342, 369, 396, 406, 421, 423, 432, 530, 539, 587, 588 Oberhof 456 Ochodze 538 Odrowąż 231 Olesno 57, 82, 93, 97,125,149,153, 154, 160, 310, 388, 400, 401, 416, 422, 423, 432, 555 Olszowa 344 Opole 11,14, 21, 22, 36, 46, 48, 57, 61, 69, 73, 74, 82, 99, 101, 119, 120, 126, 136, 138,140, 141,153,166-169, 225, 229, 230, 234, 238, 245-247, 250-252, 255, 256, 265, 267, 268, 274, 279, 280, 282, 285,286, 293, 301, 302, 307,323, 331, 341, 344, 348, 350, 356, 359, 365, 367, 368, 370,371, 373-375, 382, 388, 393-396, 398, 400, 401, 406,415-417, 419-421, 425, 426, 428,429, 431-434, 441, 451, 453, 461, 464, 466, 470, 478, 489, 497, 501, 509, 514, 519, 520, 524, 526-528, 530,533,538,540-542,546, 548, 552, 556, 557, 565, 570-575, 595 Opole-Pólwieś 530 Opole-Szczepanowice 551 Ostrożnica 94, 215 Oświęcim 354 623
Otmęt 92, 95,109,112,119,133,150,198, 233,239,294,305, 308,310,342,347, 388,413, 483,503 Otmice 297, 390, 554 Otmuchów 529, 556 Ozimek 169,198, 232, 301, 309, 358, 369, 373, 464, 483, 486, 503 Paczków 52, 70,123, 148, 242, 310, 406, 423, 557 Paczyna 98 Pawłowiczki 367 Pietrowice Wielkie 163, 310, 358 Piotrowice 294, 301 Piotrówka 96 Pokój 69, 90, 92, 227, 232, 233, 239, 250, 270, 294, 331, 344, 439, 520 Pokrzywnica 178, 310 Polska Cerekiew 60,103 Polska Nowa Wieś 90,103,104, 285, 294 Popielów 216,232,233,239,294,310,328, 331, 531 Poręba 294 Poznań 58,62,191,192,202,276,283,366, 430, 506, 561, 564 Prószków 344, 546, 569 Prudnik 57,82-84,159,232,374,377,383, 384, 388, 400,401, 406, 441, 509,533, 541, 556, 588 Prudnik-Las 537 Racibórz 73, 93, 117,123,198, 251, 252, 267, 277, 285, 310, 352, 375, 376, 392, 393,400, 401,405,437, 483,484,530, 542, 548, 551, 555, 563, 569, 588 Racibórz-Ocice 538 Racławiczki 228 Radlin 526 Radłów 502 Raszowa 95,165,166, 203, 294 Reńska Wieś 205, 239, 344,507 Rogów 310, 437 Rozkochów 310 Rozmierka 150, 294, 310 Rudnik 138 Rudziczka 228 Samborowice 178 Schwarzheide 456 Siedliska 227, 328 624 Skorogoszcz 232, 239, 331, 519 Slawięcice 90, 94,151, 239, 303, 310, 318 Sowczyce 344 Sowin 231 Sporok 94, 239 Stalinogród zob. Katowice Staniszcze Małe 126 Staniszcze Wielkie 117,127,213, 239,294 Stare Olesno 397 Stare Siołkowice 56, 192, 224, 228, 328, 402,564 Sternalice 95 Stolica Apostolska zob. Watykan Strzelce Opolskie 91, 96, 97,126,133,135, 147,165,198, 277, 284, 297, 332, 337, 347, 365, 393, 400, 401, 403, 405,413, 432,564, 587, 588 Strzeleczki 228
Studzienice 546 Stuttgart 127 Suche Łany 91 Suchy Bór 109 Sudole 538 Szczawno Zdrój 547 Szczepanek 54, 91, 98,102, 109,122,125, 148, 269, 291, 415 Szumirad 144, 399 Świniary 227 Tarnowskie Góry 305 Tarnów Opolski 342, 344, 371 Tłustomosty 227, 239, 310 Toszek 96, 97 Trawniki 212 Tułowice 400 Turawa 151, 239,464, 465, 468 Turza 282 Turze 504 Tworków 431 Ujazd 90,113,144, 213, 238, 358 Uszyce 280, 397 Wałbrzych 241, 414 Warszawa 11, 21, 48, 60,101,119,166,168, 174,187, 231, 243, 264, 265, 282, 286, 296, 325, 393, 395, 419,434, 446, 489, 506, 512, 518, 519, 540, 550, 557, 570, 587
Waszyngton 462 Watykan 59, 454, 462, 522, 524, 525, 528, 532,536, 543 Wawelno 90, 294 Wąsice 227, 231,239 Wieliczka 164,550 Wierchlesie 140 Większyce 224 Wilkowiczki 97 Wojciechów 148 Wojnowice 468, 478, 558 Wolęcin 95 Wójtowa Wieś 275, 239, 371,385 Wrocław 11,22,84,130,164,275,325,414, 430, 434, 437, 443, 451, 453, 506, 524, 536, 557, 576, 587 Wrzoski 344 Wuppertal 406 Würzburg 456 Wysoka (pow. glubczycki) 122 Wysoka (pow. strzelecki) 294 Zabelków 546 Zabrze 15, 97, 262 Zagwiździe 239, 331, 344, 439, 498 Zakrzów Turawski 154 Zalesie Śląskie 96, 294, 310 Zawada 310, 392, 437 Zawada Książęca 310 Zawadzkie 71, 78, 80, 81, 91, 97,103,107, 109, 116, 135, 137, 150, 164, 198, 224, 239, 300, 343, 388, 412, 415, 440, 441, 509, 540 Zawiść 233 Zbica 226 Zdziechowice 233, 310 Zdzieszowice 80,91,198,322,341,382,395 Zębowice 95, 229, 328 Zgorzelec 176,193, 266, 465, 491, 525 Zieleniec 228 Zimna Wódka 294, 358 Złotogłowice 524 Zwanowice 310 Żędowice 96, 97, 303 Żużela 272, 294, 341, 370 Żyrowa 304, 384 Żywocice 306, 341, 370 625
OPOLE VOIVODESHIP - POLISH OR NOT POLISH? POLITICAL AND ADMINISTRATIVE AUTHORITIES AND THE SECURITY APPARATUS TOWARDS PRO-GERMAN ATTITUDES OF THE INHABITANTS OF OPOLE VOIVODESHIP (1950-1956) Summary The collective entity of the book is the native population living in the Opole part of Upper Silesia (Opole Voivodeship), i.e. pre-war citizens of the German Reich, who in 1945-1949 underwent national verification procedures. They were recognized as Poles and were not displaced to Germany. The presented research results prove that contrary to the propaganda carried out since 1945 that pro-Polish sympathies dominated among Silesians, in fact, a significant part of this group represented a pro-German position and did not identify with Polishness. The analysis covers the period of increased Stalinist repression, 1950-1956. The first, introductory, part characterizes the fate of the Upper Silesian after the Second World War, the status of the native population in the region since the late 1940s and the essence of the policy towards the Silesians pursued by the communists during the Stalinist period. The first chapter describes phenomena targeting Polish state interest that were observed, analyzed and assessed as pro-German by the power apparatus and defined by the term: revisionism. The study defines who could be accused of revisionism. It also describes how such behavior was assessed by the power apparatus and what methods were used to fight against revisionism. The analysis consists of the assessment of the gravest allegations that could be cast on pro-German Silesians, i.e.
espionage for foreign intelligence services, based on the real or the falsified evidence created by the power apparatus. In the subsequent part, the problem of pro-German organizations existing in the Opolskie Voivodeship (e.g. Schwarzer Wolf von Hubertus) is presented. Other forms of manifestation of anti-Polish and pro-German attitudes analyzed in the book are inscriptions, graphics, and leaflets - with a distinction between materials made in Silesia and those that came from abroad. Swastikas are pre sented as a separate category of such materials. The next section deals with combating German-language (western) radio stations which were quite popular among the native inhabitants of Opole Voivodeship. The au thorities treated these radio stations not only as carriers of hostile content but also as one of the causes of the rise of pro-German sympathies in Silesia. Equally suspicious were all forms of contact between Silesians and Germans (also from the GDR). As a result, pro cedures to control both visits and correspondence exchanges were developed. Those are characterized in the next part of the book. Separately described is so-called “whispered propaganda”, i.e. rumors circulating among native inhabitants of the voivodship, their comments on national and international political events, opinions about the border on the Oder and Lusatian Neisse, the economic situation in Poland, including collectivization. These statements were interpreted by the government apparatus as anti-Polish and were usually attributed to a group of Silesians accused of revisionist views. 629
The second chapter presents the circumstances in which the Silesians voluntarily declared their Germanness, primarily during official situations (elections, recruitment to the Polish Army), state actions (the National Census, registration, questioning and issuing ID cards, peace actions, the National Development Loan for Polish Forces) during public holidays and ceremonies, in confrontation with officials or officers of the Citizens’ Militia and the Office of Public Security. In addition to defining those situations, the reasons why the Silesians adopted such attitudes were also characterized. The subsequent reactions of both the environment and state were also described. In the third chapter, the problem of pro-German attitudes was shown through the prism of extensive campaigns aimed at eliminating such attitudes, i.e. Polonization and anti-German campaign. Examples of such events help put into perspective the scale, type, character of subsequent manifestations of pro-German sympathies. At the same time, it presents the strategy the authorities took to erase the memory of the German legacy in the region and replace it with Polish elements, as well as what was happening behind the scenes of such actions. The issue of eliminating the everyday use of the German language and fighting to decrease the readership of German-language publications is analyzed in detail. In addition to the mechanisms of action of the authorities, the extent of the popu larity of the German language among the native population in the Opole Voivodeship is characterized, both in speech and writing.
Separately discussed is the propagandist man ner in which “Trybuna Opolska” (an important regional daily published by the Provincial Committee of the Polish United Workers’ Party in Opole) described Germany before and after the war. The campaign aimed at criticizing the German sovereignty in the Opole part of Upper Silesia before 1945 was also characterized. The next part of the book describes dichotomy: presenting the Federal Republic of Germany as a capitalist, dependent on the West, and therefore hostile, in opposition to the German Democratic Republic - close to the USSR, and therefore friendly to Poland. Due to the wide scope and specificity, Polonization and anti-German campaigns addressed to the youngest generation of Silesians, conducted both at schools and outside of it, were discussed separately. The position of the Catholic Church in the anti-German and Poloni zation campaigns was also described, including the repression of priests who were accused of pro-Germanism by state authorities. Finally, a Polonization campaign implemented in the area of culture and art was described, including methods that boil down to exposing Polish threads in the culture and history of the region and simultaneously blurring the presence of German cultural heritage in Silesia. The book ends with a description of the political solstice in 1956, including the changes announced at that time in the policy to wards the native population, which declared itself as Germany. 630 |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Dawid, Adriana 1974- |
| author_GND | (DE-588)1191389588 |
| author_facet | Dawid, Adriana 1974- |
| author_role | aut |
| author_sort | Dawid, Adriana 1974- |
| author_variant | a d ad |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV046823996 |
| ctrlnum | (OCoLC)1193281079 (DE-599)BVBBV046823996 |
| edition | Wydanie I. |
| era | Geschichte 1950-1956 gnd |
| era_facet | Geschichte 1950-1956 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV046823996</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20240807</controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">200727s2020 a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788373958630</subfield><subfield code="9">978-83-7395-863-0</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1193281079</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV046823996</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-Re13</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">HIST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Dawid, Adriana</subfield><subfield code="d">1974-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1191389588</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Niepolskie opolskie</subfield><subfield code="b">władze polityczne i administracyjne oraz aparat bezpieczeństwa wobec proniemieckich postaw mieszkańców województwa opolskiego (1950-1956) = Nichtpolnische Woiwodschaft Oppeln = Opole Voivodeship - Polish or not Polish</subfield><subfield code="c">Adriana Dawid</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Nichtpolnische Woiwodschaft Oppeln</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Opole Voivodeship - Polish or not Polish</subfield></datafield><datafield tag="250" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Wydanie I.</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Opole</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego</subfield><subfield code="c">2020</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">630 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen</subfield><subfield code="c">24 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Studia i Monografie / Uniwersytet Opolski</subfield><subfield code="v">nr 585</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Literaturverzeichnis Seite 587-614</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in deutscher Sprache: Nichtpolnische Woiwodschaft Oppeln</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in englischer Sprache: Opole Voivodeship - Polish or not Polish</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1950-1956</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polityka</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Propaganda</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Rewizjonizm terytorialny</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Służba bezpieczeństwa</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Ślązacy</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Oberschlesier</subfield><subfield code="0">(DE-588)7548530-8</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Polonisierung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4286175-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Geheimdienst</subfield><subfield code="0">(DE-588)4019737-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Revisionismus</subfield><subfield code="g">Internationale Politik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4177934-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Niemcy</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Województwo opolskie (1950-1975)</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Deutschland</subfield><subfield code="0">(DE-588)4011882-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Woiwodschaft Oppeln</subfield><subfield code="0">(DE-588)4116770-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Deutschland</subfield><subfield code="0">(DE-588)4011882-4</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Woiwodschaft Oppeln</subfield><subfield code="0">(DE-588)4116770-3</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Oberschlesier</subfield><subfield code="0">(DE-588)7548530-8</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="4"><subfield code="a">Geheimdienst</subfield><subfield code="0">(DE-588)4019737-2</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="5"><subfield code="a">Revisionismus</subfield><subfield code="g">Internationale Politik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4177934-4</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="6"><subfield code="a">Polonisierung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4286175-5</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1950-1956</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="810" ind1="2" ind2=" "><subfield code="a">Uniwersytet Opolski</subfield><subfield code="t">Studia i Monografie</subfield><subfield code="v">nr 585</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV010275979</subfield><subfield code="9">585</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032232271&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032232271&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032232271&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032232271&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Ortsregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032232271&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20201201</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">305.8009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09045</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">351.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09045</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032232271</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Niemcy dbn Województwo opolskie (1950-1975) dbn Deutschland (DE-588)4011882-4 gnd Woiwodschaft Oppeln (DE-588)4116770-3 gnd Polen (DE-588)4046496-9 gnd |
| geographic_facet | Niemcy Województwo opolskie (1950-1975) Deutschland Woiwodschaft Oppeln Polen |
| id | DE-604.BV046823996 |
| illustrated | Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T15:02:59Z |
| indexdate | 2024-08-08T00:09:46Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788373958630 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032232271 |
| oclc_num | 1193281079 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 DE-Re13 DE-BY-UBR |
| owner_facet | DE-12 DE-Re13 DE-BY-UBR |
| physical | 630 Seiten Illustrationen 24 cm |
| psigel | BSB_NED_20201201 |
| publishDate | 2020 |
| publishDateSearch | 2020 |
| publishDateSort | 2020 |
| publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego |
| record_format | marc |
| series2 | Studia i Monografie / Uniwersytet Opolski |
| spelling | Dawid, Adriana 1974- Verfasser (DE-588)1191389588 aut Niepolskie opolskie władze polityczne i administracyjne oraz aparat bezpieczeństwa wobec proniemieckich postaw mieszkańców województwa opolskiego (1950-1956) = Nichtpolnische Woiwodschaft Oppeln = Opole Voivodeship - Polish or not Polish Adriana Dawid Nichtpolnische Woiwodschaft Oppeln Opole Voivodeship - Polish or not Polish Wydanie I. Opole Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2020 630 Seiten Illustrationen 24 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Studia i Monografie / Uniwersytet Opolski nr 585 Literaturverzeichnis Seite 587-614 Zusammenfassung in deutscher Sprache: Nichtpolnische Woiwodschaft Oppeln Zusammenfassung in englischer Sprache: Opole Voivodeship - Polish or not Polish Geschichte 1950-1956 gnd rswk-swf Polityka dbn Propaganda dbn Rewizjonizm terytorialny dbn Służba bezpieczeństwa dbn Ślązacy dbn Oberschlesier (DE-588)7548530-8 gnd rswk-swf Polonisierung (DE-588)4286175-5 gnd rswk-swf Geheimdienst (DE-588)4019737-2 gnd rswk-swf Revisionismus Internationale Politik (DE-588)4177934-4 gnd rswk-swf Niemcy dbn Województwo opolskie (1950-1975) dbn Deutschland (DE-588)4011882-4 gnd rswk-swf Woiwodschaft Oppeln (DE-588)4116770-3 gnd rswk-swf Polen (DE-588)4046496-9 gnd rswk-swf Polen (DE-588)4046496-9 g Deutschland (DE-588)4011882-4 g Woiwodschaft Oppeln (DE-588)4116770-3 g Oberschlesier (DE-588)7548530-8 s Geheimdienst (DE-588)4019737-2 s Revisionismus Internationale Politik (DE-588)4177934-4 s Polonisierung (DE-588)4286175-5 s Geschichte 1950-1956 z DE-604 Uniwersytet Opolski Studia i Monografie nr 585 (DE-604)BV010275979 585 Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032232271&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032232271&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032232271&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032232271&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Ortsregister Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032232271&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
| spellingShingle | Dawid, Adriana 1974- Niepolskie opolskie władze polityczne i administracyjne oraz aparat bezpieczeństwa wobec proniemieckich postaw mieszkańców województwa opolskiego (1950-1956) = Nichtpolnische Woiwodschaft Oppeln = Opole Voivodeship - Polish or not Polish Polityka dbn Propaganda dbn Rewizjonizm terytorialny dbn Służba bezpieczeństwa dbn Ślązacy dbn Oberschlesier (DE-588)7548530-8 gnd Polonisierung (DE-588)4286175-5 gnd Geheimdienst (DE-588)4019737-2 gnd Revisionismus Internationale Politik (DE-588)4177934-4 gnd |
| subject_GND | (DE-588)7548530-8 (DE-588)4286175-5 (DE-588)4019737-2 (DE-588)4177934-4 (DE-588)4011882-4 (DE-588)4116770-3 (DE-588)4046496-9 |
| title | Niepolskie opolskie władze polityczne i administracyjne oraz aparat bezpieczeństwa wobec proniemieckich postaw mieszkańców województwa opolskiego (1950-1956) = Nichtpolnische Woiwodschaft Oppeln = Opole Voivodeship - Polish or not Polish |
| title_alt | Nichtpolnische Woiwodschaft Oppeln Opole Voivodeship - Polish or not Polish |
| title_auth | Niepolskie opolskie władze polityczne i administracyjne oraz aparat bezpieczeństwa wobec proniemieckich postaw mieszkańców województwa opolskiego (1950-1956) = Nichtpolnische Woiwodschaft Oppeln = Opole Voivodeship - Polish or not Polish |
| title_exact_search | Niepolskie opolskie władze polityczne i administracyjne oraz aparat bezpieczeństwa wobec proniemieckich postaw mieszkańców województwa opolskiego (1950-1956) = Nichtpolnische Woiwodschaft Oppeln = Opole Voivodeship - Polish or not Polish |
| title_exact_search_txtP | Niepolskie opolskie władze polityczne i administracyjne oraz aparat bezpieczeństwa wobec proniemieckich postaw mieszkańców województwa opolskiego (1950-1956) = Nichtpolnische Woiwodschaft Oppeln = Opole Voivodeship - Polish or not Polish |
| title_full | Niepolskie opolskie władze polityczne i administracyjne oraz aparat bezpieczeństwa wobec proniemieckich postaw mieszkańców województwa opolskiego (1950-1956) = Nichtpolnische Woiwodschaft Oppeln = Opole Voivodeship - Polish or not Polish Adriana Dawid |
| title_fullStr | Niepolskie opolskie władze polityczne i administracyjne oraz aparat bezpieczeństwa wobec proniemieckich postaw mieszkańców województwa opolskiego (1950-1956) = Nichtpolnische Woiwodschaft Oppeln = Opole Voivodeship - Polish or not Polish Adriana Dawid |
| title_full_unstemmed | Niepolskie opolskie władze polityczne i administracyjne oraz aparat bezpieczeństwa wobec proniemieckich postaw mieszkańców województwa opolskiego (1950-1956) = Nichtpolnische Woiwodschaft Oppeln = Opole Voivodeship - Polish or not Polish Adriana Dawid |
| title_short | Niepolskie opolskie |
| title_sort | niepolskie opolskie wladze polityczne i administracyjne oraz aparat bezpieczenstwa wobec proniemieckich postaw mieszkancow wojewodztwa opolskiego 1950 1956 nichtpolnische woiwodschaft oppeln opole voivodeship polish or not polish |
| title_sub | władze polityczne i administracyjne oraz aparat bezpieczeństwa wobec proniemieckich postaw mieszkańców województwa opolskiego (1950-1956) = Nichtpolnische Woiwodschaft Oppeln = Opole Voivodeship - Polish or not Polish |
| topic | Polityka dbn Propaganda dbn Rewizjonizm terytorialny dbn Służba bezpieczeństwa dbn Ślązacy dbn Oberschlesier (DE-588)7548530-8 gnd Polonisierung (DE-588)4286175-5 gnd Geheimdienst (DE-588)4019737-2 gnd Revisionismus Internationale Politik (DE-588)4177934-4 gnd |
| topic_facet | Polityka Propaganda Rewizjonizm terytorialny Służba bezpieczeństwa Ślązacy Oberschlesier Polonisierung Geheimdienst Revisionismus Internationale Politik Niemcy Województwo opolskie (1950-1975) Deutschland Woiwodschaft Oppeln Polen |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032232271&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032232271&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032232271&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032232271&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032232271&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| volume_link | (DE-604)BV010275979 |
| work_keys_str_mv | AT dawidadriana niepolskieopolskiewładzepolityczneiadministracyjneorazaparatbezpieczenstwawobecproniemieckichpostawmieszkancowwojewodztwaopolskiego19501956nichtpolnischewoiwodschaftoppelnopolevoivodeshippolishornotpolish AT dawidadriana nichtpolnischewoiwodschaftoppeln AT dawidadriana opolevoivodeshippolishornotpolish |