Transport we wschodnich prowincjach Niemiec w latach 1919-1945: = Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919–1945
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Szczecin
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
2019
|
| Ausgabe: | Wydanie I |
| Schriftenreihe: | Rozprawy i Studia / Uniwersytet Szczeciński
t. (1150) = 1076 |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Abstract |
| Beschreibung: | 240 Seiten Karten 24 cm |
| ISBN: | 9788379722945 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 cb4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV046704781 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20211102 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 200505s2019 |||| |||| 00||| pol d | ||
| 015 | |a UWD 2019/35316 |2 dnb | ||
| 020 | |a 9788379722945 |9 978-83-7972-294-5 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1154005200 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV046704781 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a HIST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Mielcarek, Andrzej |d 1948- |e Verfasser |0 (DE-588)171397371 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Transport we wschodnich prowincjach Niemiec w latach 1919-1945 |b = Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919–1945 |c Andrzej Mielcarek |
| 246 | 1 | 1 | |a Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919–1945 |
| 250 | |a Wydanie I | ||
| 264 | 1 | |a Szczecin |b Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego |c 2019 | |
| 300 | |a 240 Seiten |b Karten |c 24 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 490 | 1 | |a Rozprawy i Studia / Uniwersytet Szczeciński |v t. (1150) = 1076 | |
| 546 | |a Zusammenfassung in englischer Sprache: Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919–1945 | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte 1919-1945 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 7 | |a Transport drogowy |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Transport kolejowy |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Transport morski |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Transport powietrzny |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Transport wodny śródlądowy |2 dbn | |
| 650 | 0 | 7 | |a Transport |0 (DE-588)4060680-6 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Niemcy |2 dbn | |
| 651 | 7 | |a Prusy Wschodnie |2 dbn | |
| 651 | 7 | |a Ziemie Odzyskane |2 dbn | |
| 651 | 7 | |a Ostpreußen |0 (DE-588)4075754-7 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 689 | 0 | 0 | |a Ostpreußen |0 (DE-588)4075754-7 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Transport |0 (DE-588)4060680-6 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Geschichte 1919-1945 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 810 | 2 | |a Uniwersytet Szczeciński |t Rozprawy i Studia |v t. (1150) = 1076 |w (DE-604)BV000776792 |9 1150 = 1076 | |
| 856 | 4 | 2 | |m HEBIS Datenaustausch |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032115261&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032115261&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032115261&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032115261&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |n DHB | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20211102 | |
| 940 | 1 | |q DHB_BSB_FID | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032115261 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 330.09 |e 22/bsb |f 0904 |g 43 |
| 942 | 1 | 1 | |c 330.09 |e 22/bsb |f 0904 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804181434456342528 |
|---|---|
| adam_text | UNIWERSYTET SZCZECINSKI
ROZPRAWY I STUDIAT (MCL) 1076
Andrzej Mielcarek
TRANSPORT WE WSCHODNICH PROWINCJACH
NIEMIEC W LATACH 1919-1945
Szczecin 2019
Spis tresci
Wykaz skrotow 11
Wst^p 13
Koleje 19
I Lata 1919-1932 19
1 Skutki I wojny 19
2 Status prawny i organizacja kolei 20
3 Siec kolejowa 22
4 Tabor 27
5 Koleje na Gornym Slijsku 28
6 Umowy dotycz^ce tranzytu wschodniopruskiego 29
7 Przejscia graniczne 31
8 Przewozy osob 32
9 Przewozy ladunkow 36
10 Przewozy tranzytowe 43
11 Koleje Rzeszy a transport samochodowy i lotniczy 44
II Lata 1933-1939 45
1 Zarz^d i organizacja 45
2 Siec kolejowa 46
3 Rozbudowa sieci kolejowej 49
4 Tabor i jego eksploatacja 50
5 Przewozy osob 52
6 Przewozy ladunkow 54
7 Przewozy tranzytowe 57
8 Komunikacja s^siedzka polsko-niemiecka 59
III Lata 1939-1945 60
1 Zarz^d i organizacja 60
2 DRB w dzialaniach militarnych przeciw Polsce 61
3 Dyrekcje na terenach Polski wt^czonych do Rzeszy 62
4 Rozbudowa sieci kolejowej 63
5 Przewozy osób 64
6 Przewozy tadunków 69
7 Transporty do obozów smierci i koncentracyjnych 73
8 Koleje w latach 1944-1945 76
Transport drogowy 81
I Lata 1919-1932 81
1 Drogi 81
l l Siecdróg 81
1 2 Finansowanie budowy i utrzymania 82
2 Srodki transportu 84
3 Rozwój ruchu drogowego 88
4 Regulacje transportu samochodowego 89
5 Towarzystwa samochodowe 91
6 Przewozy ladunków 94
7 Przewozy autobusowe 96
8 Gçstosc transportu 102
9 Tranzyt drogowy do Prus Wschodnich przez terytorium Polski
II Lata 1933-1939 103
1 Rozwój sieci drogowej 103
2 Pojazdy drogowe 109
3 Rozwój ruchu drogowego 110
4 Polityka wobec transportu samochodowego 116
5 Przewozy osób 117
6 Przewozy samochodowe DRP i DRB 119
7 Przewozy ladunków 121
8 Tranzyt drogowy do Prus Wschodnich 127
III Transport drogowy w czasie II wojny 128
1 Tabor samochodowy 128
2 Przewozy osób 129
3 Przewozy ladunków 131
4 Ewakuacja 133
Lotnictwo 135
I Lata 1919-1932 135
1 Lotnictwo niemieckie na poczíjtku lat dwudziestych 135
2 Techniczne warunki rozwoju przewozów lotniczych 136
3 Przedsi^biorstwa lotnicze 139
4 Regionalne towarzystwa lotnicze 140
5 Krajowe pol^czenia lotnicze 143
6 Pol^czenia mi^dzynarodowe i tranzytowe 144
7 Przewozy osób, poczty i ladunków 146
8 Wyniki ekonomiczne, subwencje 148
II Lata 1933-1939 150
1 Rozwój techniczny 150
2 Przedsi^biorstwa lotnicze 151
3 Linie lotni¿ze i przewozy 152
III Komunikacja lotnicza podczas II wojny swiatowej 154
Zegluga sródl^dowa 157
I Lata 1919-1932 157
1 Postanowienia traktatów pokojowych 157
2 Drogi wodne i porty 159
3 Flota i warunki eksploatacji 161
4 Szyprowie i armatorzy 163
5 Sytuacja ekonomiczna zeglugi 166
6 Przewozy 169
7 Tranzyt przez terytorium Polski 171
8 Zegluga pasazerska 172
II Lata 1933-1939 173
1 Drogi wodne i porty 173
2 Flota sródl^dowa 175
3 Warunki dzialania zeglugi sródl^dowej 176
4 Przewozy ladunków 178
5 Tranzyt przez terytorium Polski 180
III Lata 1939-1945 181
1 Drogi wodne 181
2 Flota statków sródl^dowych 182
3 Zegluga pasazerska 183
4 Przewozy ladunków 183
5 Zegluga w latach 1944-1945 188
Zegluga morska 191
I Lata 1919-1932 191
1 Porty prowincji pomorskiej i Prus Wschodnich 191
2 Flota i armatorzy 193
3 Koniunktura i dekoniunktura 197
4 Flota i zegluga portów prowincji pomorskiej i Prus Wschodnich 200
5 Linie pasazerskie i promowe 201
6 Seedienst Ostpreussen 201
7 Linia promowa Sassnitz - Trelleborg 202
II Lata 1933-1939 202
1 „Organiczna przebudowa gospodarki w zegludze morskiej 202
2 Porty handlowe 204
3 Flota i zegluga 205
4 Rozwój linii Seedienst Ostpreussen 206
III Lata 1939-1945 207
1 Porty 207
2 Flota i armatorzy 209
3 Zegluga pasazerska 211
4 Ewakuacja drogi} morsk^ 212
Podsumowanie 213
Zródla i literatura 219
Transport in the Eastern provinces of Germany
in the years 1919-1945 (Summary) 229
Spis tabel 231
Aneks 235
Spis treści Wykaz skrótów Wstęp 13 Koleje 11 19 I. Lata 1919-1932 19 1. Skutki I wojny 19 2. Status prawny i organizacja kolei 20 3. Sieć kolejowa 22 4. Tabor 27 5. Koleje na Górnym Śląsku 28 6. Umowy dotyczące tranzytu wschodniopruskiego 29 7. Przejścia graniczne 31 8. Przewozy osób 32 9. Przewozy ładunków 36 10. Przewozy tranzytowe 43 11. Koleje Rzeszy a transport samochodowy i lotniczy II. Lata 1933-1939 45 1. Zarząd i organizacja 45 2. Sieć kolejowa 46 3. Rozbudowa sieci kolejowej 49 4. Tabor i jego eksploatacja 50 5. Przewozy osób 52 6. Przewozy ładunków 54 7. Przewozy tranzytowe 57 8. Komunikacja sąsiedzka polsko-niemiecka 59
III. Lata 1939-1945 60 1. Zarząd i organizacja 60 2. DRB w działaniach militarnych przeciw Polsce 61 3. Dyrekcje na terenach Polski włączonych do Rzeszy 62 4. Rozbudowa sieci kolejowej 63 5. Przewozy osób 64 6. Przewozy ładunków 69 7. Transporty do obozów śmierci i koncentracyjnych 73 8. Koleje w latach 1944-1945 76 Transport drogowy 81 I. Lata 1919-1932 81 1. Drogi 81 1.1. Sieć dróg 81 1.2. Finansowanie budowy i utrzymania 82 2. Środki transportu 84 3. Rozwój ruchu drogowego 88 4. Regulacje transportu samochodowego 89 5. Towarzystwa samochodowe 91 6. Przewozy ładunków 94 7. Przewozy autobusowe 96 8. Gęstość transportu 102 9. Tranzyt drogowy do Prus Wschodnich przez terytorium Polski II. Lata 1933-1939 103 1. Rozwój sieci drogowej 103 2. Pojazdy drogowe 109 3. Rozwój ruchu drogowego 110 4. Polityka wobec transportu samochodowego 116 5. Przewozy osób 117 6. Przewozy samochodowe DRP i DRB 119 7. Przewozy ładunków 121 8. Tranzyt drogowy do Prus Wschodnich 127 III. Transport drogowy w czasie II wojny 128 1. Tabor samochodowy 128 2. Przewozy osób 129 3. Przewozy ładunków 131 4. Ewakuacja 133 103
Lotnictwo 135 I. Lata 1919-1932 135 1. Lotnictwo niemieckie na początku lat dwudziestych 135 2. Techniczne warunki rozwoju przewozów lotniczych 136 3. Przedsiębiorstwa lotnicze 139 4. Regionalne towarzystwa lotnicze 140 5. Krajowe połączenia lotnicze 143 6. Połączenia międzynarodowe i tranzytowe 144 7. Przewozy osób, poczty i ładunków 146 8. Wyniki ekonomiczne, subwencje 148 II. Lata 1933-1939 150 1. Rozwój techniczny 150 2. Przedsiębiorstwa lotnicze 151 3. Linie lotnicze i przewozy 152 III. Komunikacja lotnicza podczas II wojny światowej 154 Żegluga śródlądowa 157 I. Lata 1919-1932 157 1. Postanowienia traktatów pokojowych 157 2. Drogi wodne i porty 159 3. Flota i warunki eksploatacji 161 4. Szyprowie i armatorzy 163 5. Sytuacja ekonomiczna żeglugi 166 6. Przewozy 169 7. Tranzyt przez terytorium Polski 171 8. Żegluga pasażerska 172 II. Lata 1933-1939 173 1. Drogi wodne i porty 173 2. Flota śródlądowa 175 3. Warunki działania żeglugi śródlądowej 176 4. Przewozy ładunków 178 5. Tranzyt przez terytorium Polski 180 III. Lata 1939-1945 181 1. Drogi Wodne 181 2. Flota statków śródlądowych 182 3. Żegluga pasażerska 183 4. Przewozy ładunków 183 5. Żegluga w latach 1944-1945 188
Żegluga morska 191 I. Lata 1919-1932 191 1. Porty prowincji pomorskiej i Prus Wschodnich 191 2. Flota i armatorzy 193 3. Koniunktura i dekoniunktura 197 4. Flota i żegluga portów prowincji pomorskiej i Prus Wschodnich 200 5. Linie pasażerskie i promowe 201 6. Seedienst Ostpreussen 201 7. Linia promowa Sassnitz - Trelleborg 202 IL Lata 1933-1939 202 1. „Organiczna przebudowa gospodarki” w żegludze morskiej 202 2. Porty handlowe 204 3. Flota i żegluga 205 4. Rozwój linii Seedienst Ostpreussen 206 III. Lata 1939-1945 207 1. Porty 207 2. Flota i armatorzy 209 3. Żegluga pasażerska 211 4. Ewakuacja drogą morską 212 Podsumowanie 213 Źródła i literatura 219 Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919-1945 (Summary) 229 Spis tabel 231 Aneks 235
Źródła i literatura Zespoły archiwalne Archiwum Państwowe w Gorzowie Akta m. Gorzowa nr 5028, 5030, 9214, 9217 (APG AmG); Urząd Wodny w Drezdenku nr 2/295, 2/613 (APG UWwD). Archiwum Państwowe w Olsztynie Akta miasta Szczytna nr 68 (APOL AmS); Starostwo Powiatowe w Ostródzie (APOL SPO) nr 20/5281. Archiwum Państwowe w Opolu Rejencja Opolska nr 583, 595 (APOp RO). Archiwum Państwowe w Poznaniu Reichsstatthalter Binnenschiffahrts- Statistik nr 713 (APP Reichstatthalter). Archiwum Państwowe w Szczecinie Naczelne Prezydium Prowincji Pomorskiej nr 2067, 2068, 2166, 2181, 2187, 2188 (APSz NPPP); Rejencja Szczecińska, Wydział Prezydialny nr 6361,6367 (APSz RS WP). Archiwum Państwowe we Wrocławiu Akta m. Wrocławia nr III/35451, nr III/35452, nr III/35466, nr 14286, nr 43733 (APW AmW); Rejencja Wrocławska nr 15845,1/9746,1 9796 (APW RW); Wydział Samorzą dowy Prowincji Śląskiej nr 1607 (APW WS PŚ1). Archiwum Państwowe we Wrocławiu. Oddział w Legnicy Akta miasta Chojnowa nr 171 (APW OL). Bundesarchiv Reichsfinanzministerium R 2/23447, R 2/23449, R 2/23450, R 2/23451 (BArch). Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz Ministerium für Handel und Gewerbe (GStA PK, I HA), Rep. 120 CXVII 1, Nr 1 c adh., C XVII1, Nr 27, adh. 2; C XVII 2, Nr 92; C XVII4, Nr 58, Bd. 5; L Nr 125,158. 219
ŹRÓDŁA I LITERATURA Wydawnictwa statystyczne Die Binnenschiffahrt im Jahre 1927. Statistik des Deutschen Reichs, Bd. 356, Berlin 1929. Die Güterbewegung aufdeutschen Eisenbahnen in den Jahren 1913,1920 und 1921, AfE 1924. Die Güterbewegung aufdeutschen Eisenbahnen in den Jahren 1913,1921 und 1922, AfE 1925. Die Güterbewegung auf deutschen Eisenbahnen im Jahr 1928, AfE 1931. Die Güterbewegung auf deutschen Eisenbahnen im Jahre 1937, Berlin 1938. Kleines Statistisches Taschenbuch für die Stadt Breslau 1933, Breslau. Statistical Year - Book of the League ofNations 1939/1940, Geneva 1940. Statistik der dem allgemeinen Verkehr dienenden Eisenbahnen im Deutschen Reiche, Bd. 52, Geschäftsjahr 1931, Berlin 1932. Statistik der Eisenbahnen im Deutschen Reiche, Abschnitt III: Nebenähnliche Kleinbahnen im Deutschen Reiche, Bd. 63 B, Geschäftsjahr 1942, Berlin 1944. Statistik der Seeschiffahrt im Jahre 1927. Statistik des Deutschen Reich, Bd. 352, Berlin 1928. Statistisches Jahbuch für das Deutsche Reich 1921/1922,1929,1934,1937,1938,1939/1940, 1941/1942, Berlin. Statistisches Handbuchfür die Provinz Ostpreussen 1938, Schlossberg (Ostpr.)-Leipzig 1938. Sprawozdania, czasopisma i rozkłady jazdy Archiv für Eisenbahnwesen 1924-1927, 1931,1935. Aus dem Jahresbericht der Handelskammer des Memelgebietes für 1923. Bericht über Handel und Schiffahrt im Memelgebiet für das Jahr 1921, „Nachrichten der Handelskammer des Memelgebiets” No 1, Memel 31, Januar 1922. Deutsche Reichspost. Geschäftsbericht über das Rechnungsjahr 1928, 1 April 1928 bis 31 März 1929, Berlin. Fahrpläne der Kraftposten des
Warthelandes - Gültig ab 1, Juni 1942. Geschäftsbericht der Deutschen Reichsbahn über das Rechnungsjahr 1921, Berlin 1923. Geschäftsbericht der Deutschen Reichsbahn-Gesellschaft über das 3 Geschäftsjahr 1927, Berlin 1928. Geschäftsbericht der Deutschen Reichsbahn-Gesellschaft über das 7 Geschäftsjahr 1931, Berlin 1932. Geschäftsbericht der Deutschen Reichsbahn 1934. Der Deutschen Reichbahn - Gesell schaft 1934, Berlin 1935. Geschäftsbericht der Deutschen Reichsbahn 1937, Berlin 1938. Geschäftsbericht der „Reichsautobanen” 1938, Berlin 1939. „Reichs - Kursbuch”, Kleine Ausgabe nr 2,2.11.1942, Berlin. „Reichs - Kursbuch”, Kleine Ausgabe nr 1,17.05.1943, Berlin. „Reichs - Kursbuch”, Kleine Ausgabe nr 2,1.11.1943, nr 1, 3.07.1944, Berlin. „Die Reichsbahn” 1927-1935, 1937-1943. 220
ŹRÓDŁA I LITERATURA Publicystyka Bertram O., Seeflughäfen, w: Flughafenanlagen, Hrsg. M. von Beyer-Desimon, Berlin 1931. Die Binnenhäfen. Ihre wirtschaftpolitischen, verkehrspolitischen, betriebswirtschaftlichen und technischen Probleme, Berab. H. Meyer, Berlin 1938. Couvé R., Reisen und Schauen, „Die Reichsbahn” 1939, nr 33. Das deutsche Eisenbahnwesen der Gegenwart, Bd. 1 [I Ausgabe], Berlin 1923. Das deutsche Eisenbahnwesen der Gegenwart [III Ausgabe], Berlin 1927. Das deutsche Strassen- und Wegewesen im öffentlichen Haushalt mit einem Überblick über das Strassen- und Wegewesen im Ausland, „Einzelschriften zur Statistik des Deutschen Reichs”, Berlin 1934, Nr 29. Deutsches Kursbuch, Sommer 1939, Sommerausgabe 1941, www.deutsches-kursbuch.de [dostęp: 15.03.2017]. Dreyer, 10 Jahre leichte Güterzüge (Leig), „Die Reichsbahn” 1937, nr 25. Die Eisenbahndirektion Posen im Einsatz für Führer, Volk und Vaterland, „Die Reichsbahn” 1939, nr 41. Ende H„ Die Verkehrsdichte des Deutschen Reichs. Eine geographische Studie, AfE 1935. Entwicklung des Schmalspurbahnamtes Beuthen. 1. Jan 1926 bis 1. Juli 1929, „Die Reichs bahn” 1929, nr 26. Firle R., Einfluss des Weltkrieges auf Schiffahrt und Handel in der Ostsee, Berlin-Leipzig 1922. Fischer G., Reuther O., Mayer L., Der Güter und Personenverkehr, Leipzig 1930. Florheim N.W.E. von, Die Technische Entwicklung der Flughafenanlagen, Flughafenanlagen, Hrsg. M. von Beyer-Desimon, Berlin 1931. w: Flughafenanlagen, Hrsg. M. von Beyer-Desimon, Berlin 1931. Die Geschwindigkeiten der deutsche Schnellzüge im Fahrplanjahr 1939/40 und die schnellsten
Züge der Deutschen Reichsbahn nach dem Stande von 15. Juli 1939, „Die Reichsbahn” 1939, nr 34. Giese K., Hauptfragen der Reichsbahnpolitik, Berlin 1928. Grimm W., Die Strassenwesen in Ostpreussen [b.r.m.w.]. Groener K.E.W., Das deutschen Eisenbahnen im Weltkriege, w: Das deutsche Eisenbahnwesen der Gegenwart, Bd. I, Berlin 1923. Grossart, Das neue Empfangsgebäude Beuthen (Oberschles.), „Die Reichsbahn” 1930, nr 22. Handbuch der Geschichte Ost- und Westpreussens, Tl. IV, Hrsg. E. Opgenoorth, Lüneburg 1997. Handbuch der öffentlichen Verkehrsbetriebe, Hrsg. M. Pohl, G. Strommenger, Berlin 1940. Hardt, Das vergrösserte Netz der Reichsbahn und ihr Verkehrszuwachs 1938/39 im Spiegel der Statistik, „Die Reichsbahn” 1939, nr 13. Homberger, Verwaltung und Bewirtschaftung der Reichsbahn, w: Das deutsche Eisenbahnwesen der Gegenwart, Berlin 19273. 221
ŹRÓDŁA I LITERATURA Ippen H., Aufbau und Gliederung der Interessenvertretung der deutsche Binneschiffahrts Unternehmer, Greifswald 1922. Jaquet, Das Deutsche Turn- und Sportfest Breslau 1938 und die Deutsche Reichsbahn, „Die Reichsbahn” 1938, nr 36. Jeżewski S. von, Die Fahrgeschwindigkeit der Schnellzüge 1900-1925, Affi 1927. Junkers-Luftverkehr Nachrichtenblatt, Sammelausgabe 1923. Käss, Die Deutsche Reichsbahn und die Umsiedlung der Volksdeutschen aus Litauen, „Die Reichsbahn” 1941, nr 22/23. Keller H., Wirtschafts und Verkehr im Bezirk der Reichbahndirektion Oppeln, „Die Reichs bahn” 1939, nr 35. Klepsch H., Die organisation des Flughafenbetriebs. Verkehrs Aufsicht und Verkehrsregelung im Luftverkehr, w: Flughafenanlagen, Berlin 1931. Kluż X, Komunikacja lotnicza, Warszawa 1937. Koehne C., Kraftfahrzeuge, w: Handwörterbuch der Staatswissenschaften, Bd. 6, Jena 1910. Koenigs, Binnenhäfen und Binnenschiffahrt, w: Die Binnenhäfen. Ihre wirtschaftpolitischen, verkehrspolitischen, betriebswirtschaftlichen und technischen Probleme, Berab. H. Meyer, Berlin 1938. Köhler R., Die Nebenbetriebe der Deutschen Reichsbahn - Gesellschaft auf dem Gebiet des Personenverkehrs, Affi 1926. Der Kraftverkehr auf Reichsautobahnen, Reichs- und Landstrassen im Dritten Reich, Berlin 1939. Kraftfahrzeuggesetzgebung, Texausgabe, von O. Nüssle, München-Berlin 1942. Landeskunde der Grenzmark Posen-Westpreussen, Hrsg. H.J. Schmitz, R. Frase, Breslau 1929. LeijonhufVud S., Technische Einrichtungen von Flugplatzanlagen, w: Flughafenanlagen, Hrsg. M. von Beyer-Desimon, Berlin 1931. Mayer R., Betreten
der Bahnanlagen, „Die Reichsbahn” 1942, nr 31-32. Niedola pruskich prowincji wschodnich. Memoriał starostów krajowych prowincji Prusy Wschodnie, Marchia Graniczna Poznań-Prusy Zachodnie, Pomorze, Brandenburgia, Dolny Śląsk i Górny Śląsk [1930], tekst polski oprać. J. Kokot, Poznań-Warszawa 1958. Das neue Empfangsgebäude in Beuthen (Oberschles.), „Die Reichsbahn” 1930, nr 2. „Die Not der preussischen Ostprovinzen” - heraugegeben von den Landeshauptleuten der Provinzen Ostpreussen, Grenzmark Posen-Westpreussen, Pommern, Brandenburg, Niederschlesien und Oberschlesien [1930], Denkschrift. Die Ostsee-Bäder. Praktische Reiseführer, Berlin 1924. Der Personenverkehr der deutsche Flughäfen 1927 (Ohne Durchgangsverkehr). Der deutsche Luftverkehr im Jahre 1927, „Wirtschaft und Statistik” 2 Juni 1928,8 Jhg, Nr 12. Piasecki W.J., Tranzyt niemiecki przez Polskę, Toruń 1935. Pirath C., Die allgemeinen Grundlagen des Schnellverkehrs in der Luft, w: Der Schnellverkehr in der Luft und seine Stellung im neuzeitlichen Verkehrswesen, Berlin 1935. 222
ŹRÓDŁA I LITERATURA Pirath, Reichsbahndirektion Oppeln einst und heute, „Die Reichsbahn” 1942, nr 20-21. Pirath C„ Die Grundlagen der Verkehrswirtschft, Berlin-Göttingen-Heidelberg 1949. Pommern Jahrbuch 1925-1926, Hrsg. E.F. Werner-Rades, Stettin [b.r.w.]. Raetz A„ Die Insel Rügen, wirtschaftgeographisch betrachtet, Bergen (Rügen) 1936. Richter, Die Umgestaltung der Reichsbahnanlagen in Königsberg (Pr.) Die Hochbauten „Die Reichsbahn” 1929, nr 46. Rosien, Eröffnung der Neubaustrecke Schwerin (Warthe) - Altbeelitz (Kreuz), „Die Reichs bahn” 1937, nr 15. Rostoski, Der Grenz- und ZollbahnhofNeu Bentschen, „Die Reichsbahn” 1930, nr 32. Sarter, Das deutsche Eisenbahnwesen nach dem Weltkriege, w: Das deutsche Eisenbahnwesen der Gegenwart, Bd. I, Berlin 1923. Schenkel W., Der Wettbewerb zwischen Eisenbahn und Kraftwagen sowie seine Bekämpfung durch die Eisenbahngesellschaften unter besonderer Berücksichtigung der deutschen Verhältnisse, Oldenburg (Baden) 1930. Schulz W., Die Neuordnung des Unternehmens „Reichsautobahnen”, „Die Reichsbahn” 1941, nr 36-37. Schwarz J„ Anlage, Pflege und Nutzungs des Rollfeldrasens, w: Flughafenanlagen, Hrsg. M. von Beyer-Desimon, Berlin 1931. Securius Th., Böning H., Güterverkehr und Spedition im Grossdeutschen Reich, Bd. I: Die Verkehrsmittel zu Lande und in der Luft, Berlin 1943. Securius Th., Böning H„ Güterverkehr und Spedition im Grossdeutschen Reich, Bd. II: Die Beförderung von Gütern aufBinnengewässern und überSee, Berlin 1943. Seraphim P.-H „Die Ostseehäfen und der Ostseeverkehr, Berlin 1937. Shindo R., Ostpreussen, Litauen und die
Sowjetunion in der Zeit der Weimarer Republik. Wirtschaft und Politik im deutschen Osten, Berlin 2008. Singer H.W., German War Economy, VI, „The Economic Journal” 52 (1942), No 206/207. Sommerlatte, Verhältnis der Reichsbahn zu anderen Verkehrsmitteln namentlich zum Luftverkehr, „Die Reichsbahn” 1928, nr 29. Sztark H., Układ gospodarczo-komunikacyjnych stosunków polsko-niemieckich w świetle zagadnień politycznych na Bałtyku [1936 grudzień/ 1937 styczeń. Dokument 6], w: Polityka morska państw bałtyckich i skandynawskich w świetle referatów polskich placówek dyplomatycznych i konsularnych na zjazd bałtycki w Gdyni w 1937 r. (22-24.04.1937 r.), oprać. A.G. Dąbrowski, P. Kołakowski, Słupsk 2004. Tatsachen und Zahlen aus der Kraftverkehrswirtschaft 1938, Berlin 1939. Teubert O., Die Binnenschiffahrt. Ein Handbuch für alle Beteiligten. Zweite Auflage, Mitwir kung W. Teubert, Neubearb. W. Teubert, Berlin 1932. Thomas, 5 Jahre Reichsbahn-Werbeamt für den Personen- und Güterverkehr, „Die Reichs bahn” 1939, nr 26. Trierenberg, Haus-Haus-verkehr der Deutschen Reichsbahn, „Die Reichsbahn” 1937, nr 25. Usbeck W., Elektrische Reichsbahnen in Schlesien, „Die Reichsbahn” 1928, nr 21. 223
ŹRÓDŁA I LITERATURA Warchałowski J., Rola Królewca na Bałtyku, w: Polityka morska państw bałtyckich i skandynawskich w świetle referatów polskich placówek dyplomatycznych i konsularnych na zjazd bałtycki w Gdyni w 1937 r. (22-24.04.1937 r.), oprać. A.G. Dąbrowski, P. Ko łakowski, Słupsk 2004. Weirauch, Eisenbahnverkehrswesen, Tarife und Verkehrsbedienung (einschl. Speditionswesen), w: Das deutsche Eisenbahnwesen der Gegenwart, Dritte Ausgabe Stand von Jahre 1926, Berlin 1927. Wessling W., Środki przedsięwzięte przez państwo w celu usunięcia trudności gospodarczych Prus Wschodnich w latach 1920-1930, „Osthilfe. Archiwum Przekładów Zachodnia Agencja Prasowa” [Warszawa-Poznań] 1959, z. 15. Der Wettbewerb in der Seeschiffahrt, Bearb. Institut für Konjunkturforschung, Jena 1940. Wirtschafts- und verkehrsgeographischer Atlas von Pommern, Stettin 1934. Wirtschafts- und verkehrsgeographischer Atlas von Schlesien, Hrsg. W. Geisler, Breslau 1932. Wohl P., Albitreccia A„ Eisenbahn und Kraftwagen in vierzig Ländern der Welt, Berlin 1935. Opracowania Bakun M., Lotnictwo na Ziemi Gdańskiej 1910-1945, Toruń 2012. Bartoszyński K., Obudowanie ujścia Odry. Porty morskie: Świnoujście i Szczecin, w: Monografia Odry, red. A. Grodek, M. Kiełczewska-Zalewska, A. Zierhoffer, Poznań 1948. Bom A., Regulacja Odry i rozbudowa urządzeń technicznych, w: Monografia Odry, red. A. Grodek, M. Kiełczewska-Zaleska, A. Zierhoffer, Poznań 1948. Brzosko E., Rozwój transportu w Polsce w latach 1918-1939, Szczecin 1982. Buschmann К., Alleskönner bei der Post. Die grosse Zeit der Landkraftposten, „Post- und
Telekommunikationsgeschichte” 1996. Dienel L, Schiefelbusch M., German Commercial Air Transport until 1945, „Revue beige de philology et d’histoire” t. 78, fase. 3-4,2000, http://www.persee.fr/web/revues/. Dopierała В., Tendencje rozwojowe portu szczecińskiego i szczecińskiej żeglugi w dwudziestoleciu międzywojennym (1919-1939), „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 1960, t. XXII [Poznań 1961]. Dopierała D., Port szczeciński w dwudziestoleciu międzywojennym, w: Port szczeciński. Dzieje i rozwój do 1970 roku, red. B. Dziedziul, Warszawa-Poznań 1975. Dzieje Szczecina, t. III: 1806-1945, red. B. Wachowiak, Szczecin 1994. Einbaum. Dampflok. Düsenklipper, Hrsg. E. Rehbein, Leipzig-Jena-Berlin 1973. Eucken W., Podstawy polityki gospodarczej, red. E. Eucken, K.P. Hensel, Poznań 2005. Fischer A„ Luftverkehr zwischen Markt und Macht (1919-1937) Lufthansa, Verkehrsflug und der Kampf ums Monopol, Stuttgart 2003. Frużyński A., Magistrala węglowa Śląsk - Gdynia. Okno na świat górnośląskiego przemysłu, w: Sukcesy i porażki kolei w Polsce 1918-1989, red. M. Kapias, D. Keller, Rybnik 2015. Fuchs К., Wirtschaftsgeschichte Oberschlesiens 1871-1945, Dortmund 1981. 224
ŹRÓDŁA I LITERATURA Gause E, Die Geschichte der Stadt Königsberg in Preussen, Bd. III, Köln-Weimar-Wien 1996. Geschichte des Verkehrswesens, 5,6,7,8,9 Lehrbrief, II Ausgabe, Bearb. E. Rehbein, R. Keil, H. Wehner, Nachdruck 1961. Golczewski K., Przymusowa ewakuacja z nadbałtyckich prowincji III Rzeszy (1944-45), Po znań 1971. Górski K., Zarys dziejów gospodarczych Bydgoszczy w XX w., w: Węzeł bydgoski. Powiązania gospodarcze i komunikacyjne m. Bydgoszczy z wielkim Pomorzem, Gdańsk-BydgoszczSzczecin 1948. Grenzdörfer J., Seifert K.-D., Geschichte der ostdeutschen Verkehrsflughafen. Die Verkehrsflughafen und- landesplätze in den neuen Bundesländern von 1919 bis 1995 und in den ehemaligen deutschen Ostgebieten bis 1945, Bonn 1997. Grodek A., Handel odrzański w rozwoju historycznym, w: Monografia Odry, red. A Grodek, M. Kiełczewska-Zaleska, A. Zierhoffer, Poznań 1948. Grunberger R., Historia społeczna Trzeciej Rzeszy, Warszawa 1994. Gulczyński A., Ministerstwo byłej Dzielnicy Pruskiej (1919-1922), Poznań 1995. Hajduk B., Port gdański w latach II wojny światowej (1939-1945), „Zapiski Historyczne” LVI (1991), z. 1. Keller D., Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych w Katowicach w latach 1922-1939, Ryb nik 2013. Koch A., Die Oberpostdirektionen in den Ostgebieten des Deutschen Reich. Ein historischer Rückblick 1850-1945, „Archiv für deutsche Postgeschichte” 1958, H. 2. Kopeke A., Erfolgreiche Königslinie. Die Entwicklung der Fährroute Sassnitz - Trelleborg, „Jahrbuch der Schifffahrt” Berlin 1985. Kosiarz E., Działania flot w drugiej wojnie światowej, Gdańsk 1989. Kowal S., Konzepte
und Schritte zur Zusammenarbeit deutscher und polnischer Wirtschaftskreise in den Jahren 1926-1932, „Studia Históriáé Oeconomicae” [Poznań] 1998, vol. 23. Kriedler E„ Die Eisenbahnen im Machtbereich der Achsenmächte während des Zweiten Weltkriegesy Frankfurt-Zürich 1975. Kroma R., Poznańskie dworce, „Koleje. Kronika miasta Poznania” 2013, nr 4. Leszczyński K., Rola samorządu terytorialnego w rozwoju kolejek wąskotorowych na Pomorzu Zachodnim w XIX i XX wieku, „Przegląd Zachodniopomorski” VIII (1993), z. 4. Łuczak Cz„ Dzieje gospodarcze Niemiec 1871-1990, t. I: Druga Rzesza i Republika Weimarska, Poznań 2004. Łuczak Cz„ Dzieje gospodarcze Niemiec 1871-1990, t. II: Trzecia Rzesza, Poznań 2006. Menzel К., Die Frachtschiffahrt auf der Oder In der ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts. Ein Ueberblick, Bitterfeld 1997. Mielcarek A., On the Development of Merchant Navies in the Baltic Countries. The Years 1918-1939, „Studia Maritima” XXIV (2011). 225
ŹRÓDŁA I LITERATURA Mielcarek A., Flota i żegluga prowincji Pomorze i Prusy Wschodnie w latach 1919-1939. Z badań nad uprawi} morza i transportowym wykorzystaniem rzek. Księga jubileuszowa profesora Franciszka Gronowskiego, „Problemy Transportu i Logistyki” 37 (2017), nr 1. Mierzejewski A.C., The Most Valuable Asset of the Reich. A History of the German National Railway, voi. 1:1920-1932, Chapel Hill-London 1999. Mierzejewski A.C., The Most Valuable Asset of the Reich. A History of the German National Railway, voi. II: 1933-1945, Chapel Hill-London 2000. Mroczko M., Finansowe aspekty niemieckiego tranzytu kolejowego przez Pomorze Gdańskie w latach 1919-1939, „Zapiski Historyczne” XLIV (1979), z. 3. Overy R.J., Transportation and Rearmament in the Third Reich, „The Historical Journal” XVI (1973), 2. Pirath C., Die Grundlagen der Verkehrswirtschft, Berlin-Göttingen-Heidelberg 1949. Pittelkow К., Schmelzkopf R„ Heimathafen Stettin. Die Geschichte der Stettiner Hafens, seiner Reedereien und seiner maschinengetriebene Schiffe 1815-1945, Cuxhaven 1987. Przegiętka M., Komunikacja i polityka. Transport kolejowy i drogowy w stosunkach polsko-niemieckich w latach 1918-1939, Warszawa 2015. Reimer M., Kubitzki V., Eisenbahnen in Polen 1939-1945. Die Geschichte der Generaldirektion der Ostbahn, Stuttgart 2004. Rothe C., Deutsche Seebäderschiffe 1830-1939, Berlin 1989. Sautter K„ Geschichte der Deutschen Post, TI. III: Geschichte der Deutsche Reichspost (1871-1945), Frankfurt am Main 1951. Scharf H.-W., Eisenbahnen zwischen Oder und Weichsel, Freiburg 1981. Schmelzkopf R„ Die deutsche
Handelsschiffahrt 1919-1939, Bd. I: Chronik und Wertung der Ereignisse in Schiffahrt und Schiffbau, Cuxhaven 1974. Schroiff F.J., Das Binnenschiffahrt-Verkehrssystem. Die Bedeutung der Wasserstrassen und der Binnenschiffahrtfür räumliche Entwicklung, Hannover 1984. Schymanietz P.A., Die Organisation der deutschen Eisenbahnen 1835-1975, Freiburg 1977. Stanielewicz J., Kolonizacja wewnętrzna na Pomorzu Zachodnim w dwudziestoleciu międzywojennym - próba ratowania czy rozkładu wielkiej własności, w: Szlachta i ziemiaństwo polskie oraz niemieckie w Prusach i Niemczech w XVIII-XX w., red. W. Stępiński, Szczecin 1996. Szopowski Z., Małe porty Pomorza Zachodniego w okresie do drugiej wojny światowej, Warszawa-Poznań 1962. Tychoniewicz S„ (Głosy w dyskusji), w: Węzeł bydgoski. Powiązania gospodarcze i komunikacyjne m. Bydgoszczy z wielkim Pomorzem, Gdańsk-Bydgoszcz-Szczecin 1948. Urbańczyk Lotnisko w Jeleniej Górze 1921-1945, „Rocznik Jeleniogórski” 2010, t. XLII. Vahrenkamp R., Die Gütertransportpolitik in Deutschland 1920-1940, „Working Papers in History of Mobility” 2005, No 5. Vahrenkamp R., Ѵои der Eisenbahnlogistik zur Lastkraftwagenlogistik in Deutschland 1880 bis 1933, „Working Papers in the History of Mobility” 2009, No 12 [Stand: 12.12.2010]. 226
ŹRÓDŁA I LITERATURA Vahrenkamp R., Tourist Aspects of the German Autobahn Project 1933 to 1939, „Working Papers in the History of Mobility” 2006, No 4. Vahrenkamp R„ Die Entwicklung der Speditionen in Deutschland 1880 bis 1938: Neue Geschäftsfelder, neue Kooperationsformen und neue Regulierungen, „Working Papers in the History of Mobility” 2007, No 11 [Stand: 15.11.2008]. Weiss H., Ideologie der Freizeit im Dritten Reich. Die NS - Gemeinschaft „Kraft durch Freude”, „Archiv für Sozialgeschichte” 33 (1993). Węzeł bydgoski. Powiązania gospodarcze i komunikacyjne m. Bydgoszczy z wielkim Pomorzem, Gdańsk-Bydgoszcz-Szczecin 1948. Włodarczyk E., Handel morski i porty Pomorza Zachodniego w pierwszych latach II wojny światowej, „Zapiski Historyczne” 55 (1990), z. 2-3. Woźny A., Niemieckie przygotowania do wojny z Polską w ocenach polskich naczelnych władz wojskowych w latach 1933-1939, Warszawa 2000. Wójcik J., Wydawnictwa reklamowe kolei państwowych w Niemczech w okresie dwudziestolecia międzywojennego, w: Państwo wobec kolei żelaznych w Polsce, red. M. Kapias, D. Keller, Rybnik 2017. Woroniecki J., Obcy kapitał w gospodarce radzieckiej. Doświadczenia a współczesność, War szawa 1990. Zawadka M„ Żeglugowy tabor odrzański w XX wieku, „Studia Zachodnie” [Zielona Góra] 1999, nr 4. Zawadka M., Od zaniedbanej prowincji do granicznej ruiny, czyli Odra jako arteria transportowa w XX wieku, w: Odra - Oder. Panorama europejskiej rzeki, red. K. Schlögel, B. Halicka, Skórzyn 2008. 227
Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919-1945 Summary The work deals with the areas of the Pomeranian Province, Eastern Prussia, eastern part of Brandenburg, Poznań - Eastern Prussia (the Border March), Lower and Upper Silesia. The chronological scope are the periods the Weimar Republic (1919-1932, the peacetime Nazi regime (1933-1939) and the war till 1945. The scope of the transport issues dealt with in this work includes technical mat ters of particular transport branches, operational and economic aspects of the railway, road and air transport as well as of inland waterways and sea transport. Infrastructure developmentis also presented along with the development of transport means, eco nomic conditions of transport companies’ operations and transport policy. The state exerted considerable influence on transport through legal regulations, sub sidies and state companies like the Deutsche Reichsbahn, Deutsche Post or Lufthansa. The railway was required to fulfil political goals and support the economy of Eastern Prussia, Upper Silesia and German ports, mainly through the fare policy. The states aid-for-the-East programme (Osthilfe) fulfilled also aims connected with transport. Investments into the Odra waterway were supposed to balance the impact of building a channel which, in 1938, linked western Germany with the waterways between the Odra and the Elbe. Transport statistics of the eastern provinces were usually below those of the aver age for Prussia and Germany. However, road building and vehicle transport was quite dynamic. During the 1920s
the vehicle transports development was influenced by region al companies in which provincial and municipal authorities had their share. Those companies went out of business at the end of the 20s. Regional vehicle transport was, from then on, carried out by small private firms, the Reichsbahn and Deutche Post. 229
TRANSPORT IN THE EASTERN PROVINCES OF GERMANY IN THE YEARS 1919-1945 A similar process was taking place in the field of aviation which was entirely taken over by the Reich with Lufthansa becoming the only carrier. The Railway was prepared for and played a key role in the military operations on the Eastern Front. During the war there was an increase in carriages in the Eastern direc torates of the Railway. The Reichsbahn took part in the extermination of Jews and in the exploitation of human and material resources of the occupied areas. Translated by Grzegorz Mielcarek 230
|
| adam_txt |
UNIWERSYTET SZCZECINSKI
ROZPRAWY I STUDIAT (MCL) 1076
Andrzej Mielcarek
TRANSPORT WE WSCHODNICH PROWINCJACH
NIEMIEC W LATACH 1919-1945
Szczecin 2019
Spis tresci
Wykaz skrotow 11
Wst^p 13
Koleje 19
I Lata 1919-1932 19
1 Skutki I wojny 19
2 Status prawny i organizacja kolei 20
3 Siec kolejowa 22
4 Tabor 27
5 Koleje na Gornym Slijsku 28
6 Umowy dotycz^ce tranzytu wschodniopruskiego 29
7 Przejscia graniczne 31
8 Przewozy osob 32
9 Przewozy ladunkow 36
10 Przewozy tranzytowe 43
11 Koleje Rzeszy a transport samochodowy i lotniczy 44
II Lata 1933-1939 45
1 Zarz^d i organizacja 45
2 Siec kolejowa 46
3 Rozbudowa sieci kolejowej 49
4 Tabor i jego eksploatacja 50
5 Przewozy osob 52
6 Przewozy ladunkow 54
7 Przewozy tranzytowe 57
8 Komunikacja s^siedzka polsko-niemiecka 59
III Lata 1939-1945 60
1 Zarz^d i organizacja 60
2 DRB w dzialaniach militarnych przeciw Polsce 61
3 Dyrekcje na terenach Polski wt^czonych do Rzeszy 62
4 Rozbudowa sieci kolejowej 63
5 Przewozy osób 64
6 Przewozy tadunków 69
7 Transporty do obozów smierci i koncentracyjnych 73
8 Koleje w latach 1944-1945 76
Transport drogowy 81
I Lata 1919-1932 81
1 Drogi 81
l l Siecdróg 81
1 2 Finansowanie budowy i utrzymania 82
2 Srodki transportu 84
3 Rozwój ruchu drogowego 88
4 Regulacje transportu samochodowego 89
5 Towarzystwa samochodowe 91
6 Przewozy ladunków 94
7 Przewozy autobusowe 96
8 Gçstosc transportu 102
9 Tranzyt drogowy do Prus Wschodnich przez terytorium Polski
II Lata 1933-1939 103
1 Rozwój sieci drogowej 103
2 Pojazdy drogowe 109
3 Rozwój ruchu drogowego 110
4 Polityka wobec transportu samochodowego 116
5 Przewozy osób 117
6 Przewozy samochodowe DRP i DRB 119
7 Przewozy ladunków 121
8 Tranzyt drogowy do Prus Wschodnich 127
III Transport drogowy w czasie II wojny 128
1 Tabor samochodowy 128
2 Przewozy osób 129
3 Przewozy ladunków 131
4 Ewakuacja 133
Lotnictwo 135
I Lata 1919-1932 135
1 Lotnictwo niemieckie na poczíjtku lat dwudziestych 135
2 Techniczne warunki rozwoju przewozów lotniczych 136
3 Przedsi^biorstwa lotnicze 139
4 Regionalne towarzystwa lotnicze 140
5 Krajowe pol^czenia lotnicze 143
6 Pol^czenia mi^dzynarodowe i tranzytowe 144
7 Przewozy osób, poczty i ladunków 146
8 Wyniki ekonomiczne, subwencje 148
II Lata 1933-1939 150
1 Rozwój techniczny 150
2 Przedsi^biorstwa lotnicze 151
3 Linie lotni¿ze i przewozy 152
III Komunikacja lotnicza podczas II wojny swiatowej 154
Zegluga sródl^dowa 157
I Lata 1919-1932 157
1 Postanowienia traktatów pokojowych 157
2 Drogi wodne i porty 159
3 Flota i warunki eksploatacji 161
4 Szyprowie i armatorzy 163
5 Sytuacja ekonomiczna zeglugi 166
6 Przewozy 169
7 Tranzyt przez terytorium Polski 171
8 Zegluga pasazerska 172
II Lata 1933-1939 173
1 Drogi wodne i porty 173
2 Flota sródl^dowa 175
3 Warunki dzialania zeglugi sródl^dowej 176
4 Przewozy ladunków 178
5 Tranzyt przez terytorium Polski 180
III Lata 1939-1945 181
1 Drogi wodne 181
2 Flota statków sródl^dowych 182
3 Zegluga pasazerska 183
4 Przewozy ladunków 183
5 Zegluga w latach 1944-1945 188
Zegluga morska 191
I Lata 1919-1932 191
1 Porty prowincji pomorskiej i Prus Wschodnich 191
2 Flota i armatorzy 193
3 Koniunktura i dekoniunktura 197
4 Flota i zegluga portów prowincji pomorskiej i Prus Wschodnich 200
5 Linie pasazerskie i promowe 201
6 Seedienst Ostpreussen 201
7 Linia promowa Sassnitz - Trelleborg 202
II Lata 1933-1939 202
1 „Organiczna przebudowa gospodarki w zegludze morskiej 202
2 Porty handlowe 204
3 Flota i zegluga 205
4 Rozwój linii Seedienst Ostpreussen 206
III Lata 1939-1945 207
1 Porty 207
2 Flota i armatorzy 209
3 Zegluga pasazerska 211
4 Ewakuacja drogi} morsk^ 212
Podsumowanie 213
Zródla i literatura 219
Transport in the Eastern provinces of Germany
in the years 1919-1945 (Summary) 229
Spis tabel 231
Aneks 235
Spis treści Wykaz skrótów Wstęp 13 Koleje 11 19 I. Lata 1919-1932 19 1. Skutki I wojny 19 2. Status prawny i organizacja kolei 20 3. Sieć kolejowa 22 4. Tabor 27 5. Koleje na Górnym Śląsku 28 6. Umowy dotyczące tranzytu wschodniopruskiego 29 7. Przejścia graniczne 31 8. Przewozy osób 32 9. Przewozy ładunków 36 10. Przewozy tranzytowe 43 11. Koleje Rzeszy a transport samochodowy i lotniczy II. Lata 1933-1939 45 1. Zarząd i organizacja 45 2. Sieć kolejowa 46 3. Rozbudowa sieci kolejowej 49 4. Tabor i jego eksploatacja 50 5. Przewozy osób 52 6. Przewozy ładunków 54 7. Przewozy tranzytowe 57 8. Komunikacja sąsiedzka polsko-niemiecka 59
III. Lata 1939-1945 60 1. Zarząd i organizacja 60 2. DRB w działaniach militarnych przeciw Polsce 61 3. Dyrekcje na terenach Polski włączonych do Rzeszy 62 4. Rozbudowa sieci kolejowej 63 5. Przewozy osób 64 6. Przewozy ładunków 69 7. Transporty do obozów śmierci i koncentracyjnych 73 8. Koleje w latach 1944-1945 76 Transport drogowy 81 I. Lata 1919-1932 81 1. Drogi 81 1.1. Sieć dróg 81 1.2. Finansowanie budowy i utrzymania 82 2. Środki transportu 84 3. Rozwój ruchu drogowego 88 4. Regulacje transportu samochodowego 89 5. Towarzystwa samochodowe 91 6. Przewozy ładunków 94 7. Przewozy autobusowe 96 8. Gęstość transportu 102 9. Tranzyt drogowy do Prus Wschodnich przez terytorium Polski II. Lata 1933-1939 103 1. Rozwój sieci drogowej 103 2. Pojazdy drogowe 109 3. Rozwój ruchu drogowego 110 4. Polityka wobec transportu samochodowego 116 5. Przewozy osób 117 6. Przewozy samochodowe DRP i DRB 119 7. Przewozy ładunków 121 8. Tranzyt drogowy do Prus Wschodnich 127 III. Transport drogowy w czasie II wojny 128 1. Tabor samochodowy 128 2. Przewozy osób 129 3. Przewozy ładunków 131 4. Ewakuacja 133 103
Lotnictwo 135 I. Lata 1919-1932 135 1. Lotnictwo niemieckie na początku lat dwudziestych 135 2. Techniczne warunki rozwoju przewozów lotniczych 136 3. Przedsiębiorstwa lotnicze 139 4. Regionalne towarzystwa lotnicze 140 5. Krajowe połączenia lotnicze 143 6. Połączenia międzynarodowe i tranzytowe 144 7. Przewozy osób, poczty i ładunków 146 8. Wyniki ekonomiczne, subwencje 148 II. Lata 1933-1939 150 1. Rozwój techniczny 150 2. Przedsiębiorstwa lotnicze 151 3. Linie lotnicze i przewozy 152 III. Komunikacja lotnicza podczas II wojny światowej 154 Żegluga śródlądowa 157 I. Lata 1919-1932 157 1. Postanowienia traktatów pokojowych 157 2. Drogi wodne i porty 159 3. Flota i warunki eksploatacji 161 4. Szyprowie i armatorzy 163 5. Sytuacja ekonomiczna żeglugi 166 6. Przewozy 169 7. Tranzyt przez terytorium Polski 171 8. Żegluga pasażerska 172 II. Lata 1933-1939 173 1. Drogi wodne i porty 173 2. Flota śródlądowa 175 3. Warunki działania żeglugi śródlądowej 176 4. Przewozy ładunków 178 5. Tranzyt przez terytorium Polski 180 III. Lata 1939-1945 181 1. Drogi Wodne 181 2. Flota statków śródlądowych 182 3. Żegluga pasażerska 183 4. Przewozy ładunków 183 5. Żegluga w latach 1944-1945 188
Żegluga morska 191 I. Lata 1919-1932 191 1. Porty prowincji pomorskiej i Prus Wschodnich 191 2. Flota i armatorzy 193 3. Koniunktura i dekoniunktura 197 4. Flota i żegluga portów prowincji pomorskiej i Prus Wschodnich 200 5. Linie pasażerskie i promowe 201 6. Seedienst Ostpreussen 201 7. Linia promowa Sassnitz - Trelleborg 202 IL Lata 1933-1939 202 1. „Organiczna przebudowa gospodarki” w żegludze morskiej 202 2. Porty handlowe 204 3. Flota i żegluga 205 4. Rozwój linii Seedienst Ostpreussen 206 III. Lata 1939-1945 207 1. Porty 207 2. Flota i armatorzy 209 3. Żegluga pasażerska 211 4. Ewakuacja drogą morską 212 Podsumowanie 213 Źródła i literatura 219 Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919-1945 (Summary) 229 Spis tabel 231 Aneks 235
Źródła i literatura Zespoły archiwalne Archiwum Państwowe w Gorzowie Akta m. Gorzowa nr 5028, 5030, 9214, 9217 (APG AmG); Urząd Wodny w Drezdenku nr 2/295, 2/613 (APG UWwD). Archiwum Państwowe w Olsztynie Akta miasta Szczytna nr 68 (APOL AmS); Starostwo Powiatowe w Ostródzie (APOL SPO) nr 20/5281. Archiwum Państwowe w Opolu Rejencja Opolska nr 583, 595 (APOp RO). Archiwum Państwowe w Poznaniu Reichsstatthalter Binnenschiffahrts- Statistik nr 713 (APP Reichstatthalter). Archiwum Państwowe w Szczecinie Naczelne Prezydium Prowincji Pomorskiej nr 2067, 2068, 2166, 2181, 2187, 2188 (APSz NPPP); Rejencja Szczecińska, Wydział Prezydialny nr 6361,6367 (APSz RS WP). Archiwum Państwowe we Wrocławiu Akta m. Wrocławia nr III/35451, nr III/35452, nr III/35466, nr 14286, nr 43733 (APW AmW); Rejencja Wrocławska nr 15845,1/9746,1 9796 (APW RW); Wydział Samorzą dowy Prowincji Śląskiej nr 1607 (APW WS PŚ1). Archiwum Państwowe we Wrocławiu. Oddział w Legnicy Akta miasta Chojnowa nr 171 (APW OL). Bundesarchiv Reichsfinanzministerium R 2/23447, R 2/23449, R 2/23450, R 2/23451 (BArch). Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz Ministerium für Handel und Gewerbe (GStA PK, I HA), Rep. 120 CXVII 1, Nr 1 c adh., C XVII1, Nr 27, adh. 2; C XVII 2, Nr 92; C XVII4, Nr 58, Bd. 5; L Nr 125,158. 219
ŹRÓDŁA I LITERATURA Wydawnictwa statystyczne Die Binnenschiffahrt im Jahre 1927. Statistik des Deutschen Reichs, Bd. 356, Berlin 1929. Die Güterbewegung aufdeutschen Eisenbahnen in den Jahren 1913,1920 und 1921, AfE 1924. Die Güterbewegung aufdeutschen Eisenbahnen in den Jahren 1913,1921 und 1922, AfE 1925. Die Güterbewegung auf deutschen Eisenbahnen im Jahr 1928, AfE 1931. Die Güterbewegung auf deutschen Eisenbahnen im Jahre 1937, Berlin 1938. Kleines Statistisches Taschenbuch für die Stadt Breslau 1933, Breslau. Statistical Year - Book of the League ofNations 1939/1940, Geneva 1940. Statistik der dem allgemeinen Verkehr dienenden Eisenbahnen im Deutschen Reiche, Bd. 52, Geschäftsjahr 1931, Berlin 1932. Statistik der Eisenbahnen im Deutschen Reiche, Abschnitt III: Nebenähnliche Kleinbahnen im Deutschen Reiche, Bd. 63 B, Geschäftsjahr 1942, Berlin 1944. Statistik der Seeschiffahrt im Jahre 1927. Statistik des Deutschen Reich, Bd. 352, Berlin 1928. Statistisches Jahbuch für das Deutsche Reich 1921/1922,1929,1934,1937,1938,1939/1940, 1941/1942, Berlin. Statistisches Handbuchfür die Provinz Ostpreussen 1938, Schlossberg (Ostpr.)-Leipzig 1938. Sprawozdania, czasopisma i rozkłady jazdy Archiv für Eisenbahnwesen 1924-1927, 1931,1935. Aus dem Jahresbericht der Handelskammer des Memelgebietes für 1923. Bericht über Handel und Schiffahrt im Memelgebiet für das Jahr 1921, „Nachrichten der Handelskammer des Memelgebiets” No 1, Memel 31, Januar 1922. Deutsche Reichspost. Geschäftsbericht über das Rechnungsjahr 1928, 1 April 1928 bis 31 März 1929, Berlin. Fahrpläne der Kraftposten des
Warthelandes - Gültig ab 1, Juni 1942. Geschäftsbericht der Deutschen Reichsbahn über das Rechnungsjahr 1921, Berlin 1923. Geschäftsbericht der Deutschen Reichsbahn-Gesellschaft über das 3 Geschäftsjahr 1927, Berlin 1928. Geschäftsbericht der Deutschen Reichsbahn-Gesellschaft über das 7 Geschäftsjahr 1931, Berlin 1932. Geschäftsbericht der Deutschen Reichsbahn 1934. Der Deutschen Reichbahn - Gesell schaft 1934, Berlin 1935. Geschäftsbericht der Deutschen Reichsbahn 1937, Berlin 1938. Geschäftsbericht der „Reichsautobanen” 1938, Berlin 1939. „Reichs - Kursbuch”, Kleine Ausgabe nr 2,2.11.1942, Berlin. „Reichs - Kursbuch”, Kleine Ausgabe nr 1,17.05.1943, Berlin. „Reichs - Kursbuch”, Kleine Ausgabe nr 2,1.11.1943, nr 1, 3.07.1944, Berlin. „Die Reichsbahn” 1927-1935, 1937-1943. 220
ŹRÓDŁA I LITERATURA Publicystyka Bertram O., Seeflughäfen, w: Flughafenanlagen, Hrsg. M. von Beyer-Desimon, Berlin 1931. Die Binnenhäfen. Ihre wirtschaftpolitischen, verkehrspolitischen, betriebswirtschaftlichen und technischen Probleme, Berab. H. Meyer, Berlin 1938. Couvé R., Reisen und Schauen, „Die Reichsbahn” 1939, nr 33. Das deutsche Eisenbahnwesen der Gegenwart, Bd. 1 [I Ausgabe], Berlin 1923. Das deutsche Eisenbahnwesen der Gegenwart [III Ausgabe], Berlin 1927. Das deutsche Strassen- und Wegewesen im öffentlichen Haushalt mit einem Überblick über das Strassen- und Wegewesen im Ausland, „Einzelschriften zur Statistik des Deutschen Reichs”, Berlin 1934, Nr 29. Deutsches Kursbuch, Sommer 1939, Sommerausgabe 1941, www.deutsches-kursbuch.de [dostęp: 15.03.2017]. Dreyer, 10 Jahre leichte Güterzüge (Leig), „Die Reichsbahn” 1937, nr 25. Die Eisenbahndirektion Posen im Einsatz für Führer, Volk und Vaterland, „Die Reichsbahn” 1939, nr 41. Ende H„ Die Verkehrsdichte des Deutschen Reichs. Eine geographische Studie, AfE 1935. Entwicklung des Schmalspurbahnamtes Beuthen. 1. Jan 1926 bis 1. Juli 1929, „Die Reichs bahn” 1929, nr 26. Firle R., Einfluss des Weltkrieges auf Schiffahrt und Handel in der Ostsee, Berlin-Leipzig 1922. Fischer G., Reuther O., Mayer L., Der Güter und Personenverkehr, Leipzig 1930. Florheim N.W.E. von, Die Technische Entwicklung der Flughafenanlagen, Flughafenanlagen, Hrsg. M. von Beyer-Desimon, Berlin 1931. w: Flughafenanlagen, Hrsg. M. von Beyer-Desimon, Berlin 1931. Die Geschwindigkeiten der deutsche Schnellzüge im Fahrplanjahr 1939/40 und die schnellsten
Züge der Deutschen Reichsbahn nach dem Stande von 15. Juli 1939, „Die Reichsbahn” 1939, nr 34. Giese K., Hauptfragen der Reichsbahnpolitik, Berlin 1928. Grimm W., Die Strassenwesen in Ostpreussen [b.r.m.w.]. Groener K.E.W., Das deutschen Eisenbahnen im Weltkriege, w: Das deutsche Eisenbahnwesen der Gegenwart, Bd. I, Berlin 1923. Grossart, Das neue Empfangsgebäude Beuthen (Oberschles.), „Die Reichsbahn” 1930, nr 22. Handbuch der Geschichte Ost- und Westpreussens, Tl. IV, Hrsg. E. Opgenoorth, Lüneburg 1997. Handbuch der öffentlichen Verkehrsbetriebe, Hrsg. M. Pohl, G. Strommenger, Berlin 1940. Hardt, Das vergrösserte Netz der Reichsbahn und ihr Verkehrszuwachs 1938/39 im Spiegel der Statistik, „Die Reichsbahn” 1939, nr 13. Homberger, Verwaltung und Bewirtschaftung der Reichsbahn, w: Das deutsche Eisenbahnwesen der Gegenwart, Berlin 19273. 221
ŹRÓDŁA I LITERATURA Ippen H., Aufbau und Gliederung der Interessenvertretung der deutsche Binneschiffahrts Unternehmer, Greifswald 1922. Jaquet, Das Deutsche Turn- und Sportfest Breslau 1938 und die Deutsche Reichsbahn, „Die Reichsbahn” 1938, nr 36. Jeżewski S. von, Die Fahrgeschwindigkeit der Schnellzüge 1900-1925, Affi 1927. Junkers-Luftverkehr Nachrichtenblatt, Sammelausgabe 1923. Käss, Die Deutsche Reichsbahn und die Umsiedlung der Volksdeutschen aus Litauen, „Die Reichsbahn” 1941, nr 22/23. Keller H., Wirtschafts und Verkehr im Bezirk der Reichbahndirektion Oppeln, „Die Reichs bahn” 1939, nr 35. Klepsch H., Die organisation des Flughafenbetriebs. Verkehrs Aufsicht und Verkehrsregelung im Luftverkehr, w: Flughafenanlagen, Berlin 1931. Kluż X, Komunikacja lotnicza, Warszawa 1937. Koehne C., Kraftfahrzeuge, w: Handwörterbuch der Staatswissenschaften, Bd. 6, Jena 1910. Koenigs, Binnenhäfen und Binnenschiffahrt, w: Die Binnenhäfen. Ihre wirtschaftpolitischen, verkehrspolitischen, betriebswirtschaftlichen und technischen Probleme, Berab. H. Meyer, Berlin 1938. Köhler R., Die Nebenbetriebe der Deutschen Reichsbahn - Gesellschaft auf dem Gebiet des Personenverkehrs, Affi 1926. Der Kraftverkehr auf Reichsautobahnen, Reichs- und Landstrassen im Dritten Reich, Berlin 1939. Kraftfahrzeuggesetzgebung, Texausgabe, von O. Nüssle, München-Berlin 1942. Landeskunde der Grenzmark Posen-Westpreussen, Hrsg. H.J. Schmitz, R. Frase, Breslau 1929. LeijonhufVud S., Technische Einrichtungen von Flugplatzanlagen, w: Flughafenanlagen, Hrsg. M. von Beyer-Desimon, Berlin 1931. Mayer R., Betreten
der Bahnanlagen, „Die Reichsbahn” 1942, nr 31-32. Niedola pruskich prowincji wschodnich. Memoriał starostów krajowych prowincji Prusy Wschodnie, Marchia Graniczna Poznań-Prusy Zachodnie, Pomorze, Brandenburgia, Dolny Śląsk i Górny Śląsk [1930], tekst polski oprać. J. Kokot, Poznań-Warszawa 1958. Das neue Empfangsgebäude in Beuthen (Oberschles.), „Die Reichsbahn” 1930, nr 2. „Die Not der preussischen Ostprovinzen” - heraugegeben von den Landeshauptleuten der Provinzen Ostpreussen, Grenzmark Posen-Westpreussen, Pommern, Brandenburg, Niederschlesien und Oberschlesien [1930], Denkschrift. Die Ostsee-Bäder. Praktische Reiseführer, Berlin 1924. Der Personenverkehr der deutsche Flughäfen 1927 (Ohne Durchgangsverkehr). Der deutsche Luftverkehr im Jahre 1927, „Wirtschaft und Statistik” 2 Juni 1928,8 Jhg, Nr 12. Piasecki W.J., Tranzyt niemiecki przez Polskę, Toruń 1935. Pirath C., Die allgemeinen Grundlagen des Schnellverkehrs in der Luft, w: Der Schnellverkehr in der Luft und seine Stellung im neuzeitlichen Verkehrswesen, Berlin 1935. 222
ŹRÓDŁA I LITERATURA Pirath, Reichsbahndirektion Oppeln einst und heute, „Die Reichsbahn” 1942, nr 20-21. Pirath C„ Die Grundlagen der Verkehrswirtschft, Berlin-Göttingen-Heidelberg 1949. Pommern Jahrbuch 1925-1926, Hrsg. E.F. Werner-Rades, Stettin [b.r.w.]. Raetz A„ Die Insel Rügen, wirtschaftgeographisch betrachtet, Bergen (Rügen) 1936. Richter, Die Umgestaltung der Reichsbahnanlagen in Königsberg (Pr.) Die Hochbauten „Die Reichsbahn” 1929, nr 46. Rosien, Eröffnung der Neubaustrecke Schwerin (Warthe) - Altbeelitz (Kreuz), „Die Reichs bahn” 1937, nr 15. Rostoski, Der Grenz- und ZollbahnhofNeu Bentschen, „Die Reichsbahn” 1930, nr 32. Sarter, Das deutsche Eisenbahnwesen nach dem Weltkriege, w: Das deutsche Eisenbahnwesen der Gegenwart, Bd. I, Berlin 1923. Schenkel W., Der Wettbewerb zwischen Eisenbahn und Kraftwagen sowie seine Bekämpfung durch die Eisenbahngesellschaften unter besonderer Berücksichtigung der deutschen Verhältnisse, Oldenburg (Baden) 1930. Schulz W., Die Neuordnung des Unternehmens „Reichsautobahnen”, „Die Reichsbahn” 1941, nr 36-37. Schwarz J„ Anlage, Pflege und Nutzungs des Rollfeldrasens, w: Flughafenanlagen, Hrsg. M. von Beyer-Desimon, Berlin 1931. Securius Th., Böning H., Güterverkehr und Spedition im Grossdeutschen Reich, Bd. I: Die Verkehrsmittel zu Lande und in der Luft, Berlin 1943. Securius Th., Böning H„ Güterverkehr und Spedition im Grossdeutschen Reich, Bd. II: Die Beförderung von Gütern aufBinnengewässern und überSee, Berlin 1943. Seraphim P.-H „Die Ostseehäfen und der Ostseeverkehr, Berlin 1937. Shindo R., Ostpreussen, Litauen und die
Sowjetunion in der Zeit der Weimarer Republik. Wirtschaft und Politik im deutschen Osten, Berlin 2008. Singer H.W., German War Economy, VI, „The Economic Journal” 52 (1942), No 206/207. Sommerlatte, Verhältnis der Reichsbahn zu anderen Verkehrsmitteln namentlich zum Luftverkehr, „Die Reichsbahn” 1928, nr 29. Sztark H., Układ gospodarczo-komunikacyjnych stosunków polsko-niemieckich w świetle zagadnień politycznych na Bałtyku [1936 grudzień/ 1937 styczeń. Dokument 6], w: Polityka morska państw bałtyckich i skandynawskich w świetle referatów polskich placówek dyplomatycznych i konsularnych na zjazd bałtycki w Gdyni w 1937 r. (22-24.04.1937 r.), oprać. A.G. Dąbrowski, P. Kołakowski, Słupsk 2004. Tatsachen und Zahlen aus der Kraftverkehrswirtschaft 1938, Berlin 1939. Teubert O., Die Binnenschiffahrt. Ein Handbuch für alle Beteiligten. Zweite Auflage, Mitwir kung W. Teubert, Neubearb. W. Teubert, Berlin 1932. Thomas, 5 Jahre Reichsbahn-Werbeamt für den Personen- und Güterverkehr, „Die Reichs bahn” 1939, nr 26. Trierenberg, Haus-Haus-verkehr der Deutschen Reichsbahn, „Die Reichsbahn” 1937, nr 25. Usbeck W., Elektrische Reichsbahnen in Schlesien, „Die Reichsbahn” 1928, nr 21. 223
ŹRÓDŁA I LITERATURA Warchałowski J., Rola Królewca na Bałtyku, w: Polityka morska państw bałtyckich i skandynawskich w świetle referatów polskich placówek dyplomatycznych i konsularnych na zjazd bałtycki w Gdyni w 1937 r. (22-24.04.1937 r.), oprać. A.G. Dąbrowski, P. Ko łakowski, Słupsk 2004. Weirauch, Eisenbahnverkehrswesen, Tarife und Verkehrsbedienung (einschl. Speditionswesen), w: Das deutsche Eisenbahnwesen der Gegenwart, Dritte Ausgabe Stand von Jahre 1926, Berlin 1927. Wessling W., Środki przedsięwzięte przez państwo w celu usunięcia trudności gospodarczych Prus Wschodnich w latach 1920-1930, „Osthilfe. Archiwum Przekładów Zachodnia Agencja Prasowa” [Warszawa-Poznań] 1959, z. 15. Der Wettbewerb in der Seeschiffahrt, Bearb. Institut für Konjunkturforschung, Jena 1940. Wirtschafts- und verkehrsgeographischer Atlas von Pommern, Stettin 1934. Wirtschafts- und verkehrsgeographischer Atlas von Schlesien, Hrsg. W. Geisler, Breslau 1932. Wohl P., Albitreccia A„ Eisenbahn und Kraftwagen in vierzig Ländern der Welt, Berlin 1935. Opracowania Bakun M., Lotnictwo na Ziemi Gdańskiej 1910-1945, Toruń 2012. Bartoszyński K., Obudowanie ujścia Odry. Porty morskie: Świnoujście i Szczecin, w: Monografia Odry, red. A. Grodek, M. Kiełczewska-Zalewska, A. Zierhoffer, Poznań 1948. Bom A., Regulacja Odry i rozbudowa urządzeń technicznych, w: Monografia Odry, red. A. Grodek, M. Kiełczewska-Zaleska, A. Zierhoffer, Poznań 1948. Brzosko E., Rozwój transportu w Polsce w latach 1918-1939, Szczecin 1982. Buschmann К., Alleskönner bei der Post. Die grosse Zeit der Landkraftposten, „Post- und
Telekommunikationsgeschichte” 1996. Dienel L, Schiefelbusch M., German Commercial Air Transport until 1945, „Revue beige de philology et d’histoire” t. 78, fase. 3-4,2000, http://www.persee.fr/web/revues/. Dopierała В., Tendencje rozwojowe portu szczecińskiego i szczecińskiej żeglugi w dwudziestoleciu międzywojennym (1919-1939), „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 1960, t. XXII [Poznań 1961]. Dopierała D., Port szczeciński w dwudziestoleciu międzywojennym, w: Port szczeciński. Dzieje i rozwój do 1970 roku, red. B. Dziedziul, Warszawa-Poznań 1975. Dzieje Szczecina, t. III: 1806-1945, red. B. Wachowiak, Szczecin 1994. Einbaum. Dampflok. Düsenklipper, Hrsg. E. Rehbein, Leipzig-Jena-Berlin 1973. Eucken W., Podstawy polityki gospodarczej, red. E. Eucken, K.P. Hensel, Poznań 2005. Fischer A„ Luftverkehr zwischen Markt und Macht (1919-1937) Lufthansa, Verkehrsflug und der Kampf ums Monopol, Stuttgart 2003. Frużyński A., Magistrala węglowa Śląsk - Gdynia. Okno na świat górnośląskiego przemysłu, w: Sukcesy i porażki kolei w Polsce 1918-1989, red. M. Kapias, D. Keller, Rybnik 2015. Fuchs К., Wirtschaftsgeschichte Oberschlesiens 1871-1945, Dortmund 1981. 224
ŹRÓDŁA I LITERATURA Gause E, Die Geschichte der Stadt Königsberg in Preussen, Bd. III, Köln-Weimar-Wien 1996. Geschichte des Verkehrswesens, 5,6,7,8,9 Lehrbrief, II Ausgabe, Bearb. E. Rehbein, R. Keil, H. Wehner, Nachdruck 1961. Golczewski K., Przymusowa ewakuacja z nadbałtyckich prowincji III Rzeszy (1944-45), Po znań 1971. Górski K., Zarys dziejów gospodarczych Bydgoszczy w XX w., w: Węzeł bydgoski. Powiązania gospodarcze i komunikacyjne m. Bydgoszczy z wielkim Pomorzem, Gdańsk-BydgoszczSzczecin 1948. Grenzdörfer J., Seifert K.-D., Geschichte der ostdeutschen Verkehrsflughafen. Die Verkehrsflughafen und- landesplätze in den neuen Bundesländern von 1919 bis 1995 und in den ehemaligen deutschen Ostgebieten bis 1945, Bonn 1997. Grodek A., Handel odrzański w rozwoju historycznym, w: Monografia Odry, red. A Grodek, M. Kiełczewska-Zaleska, A. Zierhoffer, Poznań 1948. Grunberger R., Historia społeczna Trzeciej Rzeszy, Warszawa 1994. Gulczyński A., Ministerstwo byłej Dzielnicy Pruskiej (1919-1922), Poznań 1995. Hajduk B., Port gdański w latach II wojny światowej (1939-1945), „Zapiski Historyczne” LVI (1991), z. 1. Keller D., Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych w Katowicach w latach 1922-1939, Ryb nik 2013. Koch A., Die Oberpostdirektionen in den Ostgebieten des Deutschen Reich. Ein historischer Rückblick 1850-1945, „Archiv für deutsche Postgeschichte” 1958, H. 2. Kopeke A., Erfolgreiche Königslinie. Die Entwicklung der Fährroute Sassnitz - Trelleborg, „Jahrbuch der Schifffahrt” Berlin 1985. Kosiarz E., Działania flot w drugiej wojnie światowej, Gdańsk 1989. Kowal S., Konzepte
und Schritte zur Zusammenarbeit deutscher und polnischer Wirtschaftskreise in den Jahren 1926-1932, „Studia Históriáé Oeconomicae” [Poznań] 1998, vol. 23. Kriedler E„ Die Eisenbahnen im Machtbereich der Achsenmächte während des Zweiten Weltkriegesy Frankfurt-Zürich 1975. Kroma R., Poznańskie dworce, „Koleje. Kronika miasta Poznania” 2013, nr 4. Leszczyński K., Rola samorządu terytorialnego w rozwoju kolejek wąskotorowych na Pomorzu Zachodnim w XIX i XX wieku, „Przegląd Zachodniopomorski” VIII (1993), z. 4. Łuczak Cz„ Dzieje gospodarcze Niemiec 1871-1990, t. I: Druga Rzesza i Republika Weimarska, Poznań 2004. Łuczak Cz„ Dzieje gospodarcze Niemiec 1871-1990, t. II: Trzecia Rzesza, Poznań 2006. Menzel К., Die Frachtschiffahrt auf der Oder In der ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts. Ein Ueberblick, Bitterfeld 1997. Mielcarek A., On the Development of Merchant Navies in the Baltic Countries. The Years 1918-1939, „Studia Maritima” XXIV (2011). 225
ŹRÓDŁA I LITERATURA Mielcarek A., Flota i żegluga prowincji Pomorze i Prusy Wschodnie w latach 1919-1939. Z badań nad uprawi} morza i transportowym wykorzystaniem rzek. Księga jubileuszowa profesora Franciszka Gronowskiego, „Problemy Transportu i Logistyki” 37 (2017), nr 1. Mierzejewski A.C., The Most Valuable Asset of the Reich. A History of the German National Railway, voi. 1:1920-1932, Chapel Hill-London 1999. Mierzejewski A.C., The Most Valuable Asset of the Reich. A History of the German National Railway, voi. II: 1933-1945, Chapel Hill-London 2000. Mroczko M., Finansowe aspekty niemieckiego tranzytu kolejowego przez Pomorze Gdańskie w latach 1919-1939, „Zapiski Historyczne” XLIV (1979), z. 3. Overy R.J., Transportation and Rearmament in the Third Reich, „The Historical Journal” XVI (1973), 2. Pirath C., Die Grundlagen der Verkehrswirtschft, Berlin-Göttingen-Heidelberg 1949. Pittelkow К., Schmelzkopf R„ Heimathafen Stettin. Die Geschichte der Stettiner Hafens, seiner Reedereien und seiner maschinengetriebene Schiffe 1815-1945, Cuxhaven 1987. Przegiętka M., Komunikacja i polityka. Transport kolejowy i drogowy w stosunkach polsko-niemieckich w latach 1918-1939, Warszawa 2015. Reimer M., Kubitzki V., Eisenbahnen in Polen 1939-1945. Die Geschichte der Generaldirektion der Ostbahn, Stuttgart 2004. Rothe C., Deutsche Seebäderschiffe 1830-1939, Berlin 1989. Sautter K„ Geschichte der Deutschen Post, TI. III: Geschichte der Deutsche Reichspost (1871-1945), Frankfurt am Main 1951. Scharf H.-W., Eisenbahnen zwischen Oder und Weichsel, Freiburg 1981. Schmelzkopf R„ Die deutsche
Handelsschiffahrt 1919-1939, Bd. I: Chronik und Wertung der Ereignisse in Schiffahrt und Schiffbau, Cuxhaven 1974. Schroiff F.J., Das Binnenschiffahrt-Verkehrssystem. Die Bedeutung der Wasserstrassen und der Binnenschiffahrtfür räumliche Entwicklung, Hannover 1984. Schymanietz P.A., Die Organisation der deutschen Eisenbahnen 1835-1975, Freiburg 1977. Stanielewicz J., Kolonizacja wewnętrzna na Pomorzu Zachodnim w dwudziestoleciu międzywojennym - próba ratowania czy rozkładu wielkiej własności, w: Szlachta i ziemiaństwo polskie oraz niemieckie w Prusach i Niemczech w XVIII-XX w., red. W. Stępiński, Szczecin 1996. Szopowski Z., Małe porty Pomorza Zachodniego w okresie do drugiej wojny światowej, Warszawa-Poznań 1962. Tychoniewicz S„ (Głosy w dyskusji), w: Węzeł bydgoski. Powiązania gospodarcze i komunikacyjne m. Bydgoszczy z wielkim Pomorzem, Gdańsk-Bydgoszcz-Szczecin 1948. Urbańczyk Lotnisko w Jeleniej Górze 1921-1945, „Rocznik Jeleniogórski” 2010, t. XLII. Vahrenkamp R., Die Gütertransportpolitik in Deutschland 1920-1940, „Working Papers in History of Mobility” 2005, No 5. Vahrenkamp R., Ѵои der Eisenbahnlogistik zur Lastkraftwagenlogistik in Deutschland 1880 bis 1933, „Working Papers in the History of Mobility” 2009, No 12 [Stand: 12.12.2010]. 226
ŹRÓDŁA I LITERATURA Vahrenkamp R., Tourist Aspects of the German Autobahn Project 1933 to 1939, „Working Papers in the History of Mobility” 2006, No 4. Vahrenkamp R„ Die Entwicklung der Speditionen in Deutschland 1880 bis 1938: Neue Geschäftsfelder, neue Kooperationsformen und neue Regulierungen, „Working Papers in the History of Mobility” 2007, No 11 [Stand: 15.11.2008]. Weiss H., Ideologie der Freizeit im Dritten Reich. Die NS - Gemeinschaft „Kraft durch Freude”, „Archiv für Sozialgeschichte” 33 (1993). Węzeł bydgoski. Powiązania gospodarcze i komunikacyjne m. Bydgoszczy z wielkim Pomorzem, Gdańsk-Bydgoszcz-Szczecin 1948. Włodarczyk E., Handel morski i porty Pomorza Zachodniego w pierwszych latach II wojny światowej, „Zapiski Historyczne” 55 (1990), z. 2-3. Woźny A., Niemieckie przygotowania do wojny z Polską w ocenach polskich naczelnych władz wojskowych w latach 1933-1939, Warszawa 2000. Wójcik J., Wydawnictwa reklamowe kolei państwowych w Niemczech w okresie dwudziestolecia międzywojennego, w: Państwo wobec kolei żelaznych w Polsce, red. M. Kapias, D. Keller, Rybnik 2017. Woroniecki J., Obcy kapitał w gospodarce radzieckiej. Doświadczenia a współczesność, War szawa 1990. Zawadka M„ Żeglugowy tabor odrzański w XX wieku, „Studia Zachodnie” [Zielona Góra] 1999, nr 4. Zawadka M., Od zaniedbanej prowincji do granicznej ruiny, czyli Odra jako arteria transportowa w XX wieku, w: Odra - Oder. Panorama europejskiej rzeki, red. K. Schlögel, B. Halicka, Skórzyn 2008. 227
Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919-1945 Summary The work deals with the areas of the Pomeranian Province, Eastern Prussia, eastern part of Brandenburg, Poznań - Eastern Prussia (the Border March), Lower and Upper Silesia. The chronological scope are the periods the Weimar Republic (1919-1932, the peacetime Nazi regime (1933-1939) and the war till 1945. The scope of the transport issues dealt with in this work includes technical mat ters of particular transport branches, operational and economic aspects of the railway, road and air transport as well as of inland waterways and sea transport. Infrastructure developmentis also presented along with the development of transport means, eco nomic conditions of transport companies’ operations and transport policy. The state exerted considerable influence on transport through legal regulations, sub sidies and state companies like the Deutsche Reichsbahn, Deutsche Post or Lufthansa. The railway was required to fulfil political goals and support the economy of Eastern Prussia, Upper Silesia and German ports, mainly through the fare policy. The states aid-for-the-East programme (Osthilfe) fulfilled also aims connected with transport. Investments into the Odra waterway were supposed to balance the impact of building a channel which, in 1938, linked western Germany with the waterways between the Odra and the Elbe. Transport statistics of the eastern provinces were usually below those of the aver age for Prussia and Germany. However, road building and vehicle transport was quite dynamic. During the 1920s
the vehicle transports development was influenced by region al companies in which provincial and municipal authorities had their share. Those companies went out of business at the end of the 20s. Regional vehicle transport was, from then on, carried out by small private firms, the Reichsbahn and Deutche Post. 229
TRANSPORT IN THE EASTERN PROVINCES OF GERMANY IN THE YEARS 1919-1945 A similar process was taking place in the field of aviation which was entirely taken over by the Reich with Lufthansa becoming the only carrier. The Railway was prepared for and played a key role in the military operations on the Eastern Front. During the war there was an increase in carriages in the Eastern direc torates of the Railway. The Reichsbahn took part in the extermination of Jews and in the exploitation of human and material resources of the occupied areas. Translated by Grzegorz Mielcarek 230 |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Mielcarek, Andrzej 1948- |
| author_GND | (DE-588)171397371 |
| author_facet | Mielcarek, Andrzej 1948- |
| author_role | aut |
| author_sort | Mielcarek, Andrzej 1948- |
| author_variant | a m am |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV046704781 |
| ctrlnum | (OCoLC)1154005200 (DE-599)BVBBV046704781 |
| edition | Wydanie I |
| era | Geschichte 1919-1945 gnd |
| era_facet | Geschichte 1919-1945 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>03305nam a2200637 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV046704781</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20211102 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">200505s2019 |||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="015" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">UWD 2019/35316</subfield><subfield code="2">dnb</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788379722945</subfield><subfield code="9">978-83-7972-294-5</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1154005200</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV046704781</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">HIST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Mielcarek, Andrzej</subfield><subfield code="d">1948-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)171397371</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Transport we wschodnich prowincjach Niemiec w latach 1919-1945</subfield><subfield code="b">= Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919–1945</subfield><subfield code="c">Andrzej Mielcarek</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919–1945</subfield></datafield><datafield tag="250" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Wydanie I</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Szczecin</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego</subfield><subfield code="c">2019</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">240 Seiten</subfield><subfield code="b">Karten</subfield><subfield code="c">24 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Rozprawy i Studia / Uniwersytet Szczeciński</subfield><subfield code="v">t. (1150) = 1076</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in englischer Sprache: Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919–1945</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1919-1945</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Transport drogowy</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Transport kolejowy</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Transport morski</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Transport powietrzny</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Transport wodny śródlądowy</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Transport</subfield><subfield code="0">(DE-588)4060680-6</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Niemcy</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Prusy Wschodnie</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Ziemie Odzyskane</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Ostpreußen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4075754-7</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Ostpreußen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4075754-7</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Transport</subfield><subfield code="0">(DE-588)4060680-6</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1919-1945</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="810" ind1="2" ind2=" "><subfield code="a">Uniwersytet Szczeciński</subfield><subfield code="t">Rozprawy i Studia</subfield><subfield code="v">t. (1150) = 1076</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV000776792</subfield><subfield code="9">1150 = 1076</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">HEBIS Datenaustausch</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032115261&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032115261&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032115261&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032115261&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">DHB</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20211102</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">DHB_BSB_FID</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032115261</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">330.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0904</subfield><subfield code="g">43</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">330.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0904</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Niemcy dbn Prusy Wschodnie dbn Ziemie Odzyskane dbn Ostpreußen (DE-588)4075754-7 gnd |
| geographic_facet | Niemcy Prusy Wschodnie Ziemie Odzyskane Ostpreußen |
| id | DE-604.BV046704781 |
| illustrated | Not Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T14:29:18Z |
| indexdate | 2024-07-10T08:51:36Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788379722945 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032115261 |
| oclc_num | 1154005200 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 240 Seiten Karten 24 cm |
| psigel | BSB_NED_20211102 DHB_BSB_FID |
| publishDate | 2019 |
| publishDateSearch | 2019 |
| publishDateSort | 2019 |
| publisher | Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego |
| record_format | marc |
| series2 | Rozprawy i Studia / Uniwersytet Szczeciński |
| spelling | Mielcarek, Andrzej 1948- Verfasser (DE-588)171397371 aut Transport we wschodnich prowincjach Niemiec w latach 1919-1945 = Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919–1945 Andrzej Mielcarek Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919–1945 Wydanie I Szczecin Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego 2019 240 Seiten Karten 24 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Rozprawy i Studia / Uniwersytet Szczeciński t. (1150) = 1076 Zusammenfassung in englischer Sprache: Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919–1945 Geschichte 1919-1945 gnd rswk-swf Transport drogowy dbn Transport kolejowy dbn Transport morski dbn Transport powietrzny dbn Transport wodny śródlądowy dbn Transport (DE-588)4060680-6 gnd rswk-swf Niemcy dbn Prusy Wschodnie dbn Ziemie Odzyskane dbn Ostpreußen (DE-588)4075754-7 gnd rswk-swf Ostpreußen (DE-588)4075754-7 g Transport (DE-588)4060680-6 s Geschichte 1919-1945 z DE-604 Uniwersytet Szczeciński Rozprawy i Studia t. (1150) = 1076 (DE-604)BV000776792 1150 = 1076 HEBIS Datenaustausch application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032115261&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032115261&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032115261&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032115261&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
| spellingShingle | Mielcarek, Andrzej 1948- Transport we wschodnich prowincjach Niemiec w latach 1919-1945 = Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919–1945 Transport drogowy dbn Transport kolejowy dbn Transport morski dbn Transport powietrzny dbn Transport wodny śródlądowy dbn Transport (DE-588)4060680-6 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4060680-6 (DE-588)4075754-7 |
| title | Transport we wschodnich prowincjach Niemiec w latach 1919-1945 = Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919–1945 |
| title_alt | Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919–1945 |
| title_auth | Transport we wschodnich prowincjach Niemiec w latach 1919-1945 = Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919–1945 |
| title_exact_search | Transport we wschodnich prowincjach Niemiec w latach 1919-1945 = Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919–1945 |
| title_exact_search_txtP | Transport we wschodnich prowincjach Niemiec w latach 1919-1945 = Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919–1945 |
| title_full | Transport we wschodnich prowincjach Niemiec w latach 1919-1945 = Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919–1945 Andrzej Mielcarek |
| title_fullStr | Transport we wschodnich prowincjach Niemiec w latach 1919-1945 = Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919–1945 Andrzej Mielcarek |
| title_full_unstemmed | Transport we wschodnich prowincjach Niemiec w latach 1919-1945 = Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919–1945 Andrzej Mielcarek |
| title_short | Transport we wschodnich prowincjach Niemiec w latach 1919-1945 |
| title_sort | transport we wschodnich prowincjach niemiec w latach 1919 1945 transport in the eastern provinces of germany in the years 1919 1945 |
| title_sub | = Transport in the Eastern provinces of Germany in the years 1919–1945 |
| topic | Transport drogowy dbn Transport kolejowy dbn Transport morski dbn Transport powietrzny dbn Transport wodny śródlądowy dbn Transport (DE-588)4060680-6 gnd |
| topic_facet | Transport drogowy Transport kolejowy Transport morski Transport powietrzny Transport wodny śródlądowy Transport Niemcy Prusy Wschodnie Ziemie Odzyskane Ostpreußen |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032115261&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032115261&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032115261&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032115261&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| volume_link | (DE-604)BV000776792 |
| work_keys_str_mv | AT mielcarekandrzej transportwewschodnichprowincjachniemiecwlatach19191945transportintheeasternprovincesofgermanyintheyears19191945 AT mielcarekandrzej transportintheeasternprovincesofgermanyintheyears19191945 |
Es ist kein Print-Exemplar vorhanden.
Inhaltsverzeichnis