Racjonalistyczna perspektywa językowa: szkice z nowożytnej filozofii języka = The rationalistic language perspective : sketches from the modern philosophy of language
Gespeichert in:
| Format: | Buch |
|---|---|
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Białystok
Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
2019
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Register // Personenregister Abstract |
| Beschreibung: | 204 Seiten 21 cm |
| ISBN: | 9788374315746 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV046650169 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20210225 | ||
| 007 | t| | ||
| 008 | 200401s2019 xx |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788374315746 |9 978-83-7431-574-6 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1150818167 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV046650169 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 245 | 1 | 0 | |a Racjonalistyczna perspektywa językowa |b szkice z nowożytnej filozofii języka = The rationalistic language perspective : sketches from the modern philosophy of language |c Halina Święczkowska |
| 246 | 1 | 1 | |a The rationalistic language perspective |
| 264 | 1 | |a Białystok |b Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku |c 2019 | |
| 300 | |a 204 Seiten |c 21 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 546 | |a Zusammenfassung in englischer Sprache | ||
| 650 | 7 | |a Filozofia języka |2 jhpk | |
| 650 | 0 | 7 | |a Sprachphilosophie |0 (DE-588)4056486-1 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 689 | 0 | 0 | |a Sprachphilosophie |0 (DE-588)4056486-1 |D s |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 700 | 1 | |a Święczkowska, Halina |e Sonstige |0 (DE-588)120741963X |4 oth | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032061389&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032061389&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032061389&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032061389&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20210225 | |
| 942 | 1 | 1 | |c 417.7 |e 22/bsb |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 001.09 |e 22/bsb |g 438 |
| 943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032061389 | |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1826650208186925056 |
|---|---|
| adam_text |
Spis treści Wprowadzenie . 7 I. PLATOŃSKA PERSPEKTYWA JĘZYKOWA I JEJ NOWOŻYTNE IMPLIKACJE . 1. Platońskie pytania o język. 2. Problem genezy języka w XVII wieku . 3. Naturalizm os. konwencjonalizm . 4. Poznawcza rola języka . 16 16 19 24 29 II. SEMANTYKA ZNAKU JĘZYKOWEGO W GRAMATYCE Z PORT-ROYAL. 1. Kartezjańska wizja języka . 2. Semantyka znaku językowego w gramatyce z Port-Royal. 46 III. O NATURZE I AKWIZYCJI JĘZYKA. UWAGI NA MARGINESIE ROZPRAWY FIZYKALNEJ O MOWIE GÉRAUDA DE CORDEMOYA. 60 35 37 IV. DĄŻNOŚĆ JĘZYKOWA NA GRUNCIE LEIBNIZJAŃSKIEJ TEORII SUBSTANCJI . 78 1. Dążność językowa . 78 2. Zależność fizyki od metafizyki. 81 3. Dążność jako istota substancji. 86 4. Percepcja a dążność . 88 5. Związek duszy i ciała - substancje cielesne . 95 6. Myślenie i język
. 100
V. LEIBNIZ O JĘZYKU I POZNANIU . 1. Funkcje znaku językowego . 2. Myślenie symboliczne . 3. Compendia loquendi i spór o uniwersalia . Ill 113 120 124 VI. WYBRANE ASPEKTY LEIBNIZJAŃSKIEJ FILOZOFII UMYSŁU. 1. Wprowadzenie . 2. Błąd jako skutek ograniczeń umysłu . 3. Myślenie a reprezentacja . 4. Świat przyrody i twórczość człowieka . 5. Człowiek jako zwierzę symboliczne . 6. Błędy pamięci . 7. Zakończenie . 135 135 136 138 142 147 150 153 VII. W POSZUKIWANIU TRADYCJI. LEIBNIZJAŃSKIE ECHA HIPOTEZY „WCIELONEGO UMYSŁU" . 154 VIII. O FILOZOFICZNYCH ŹRÓDŁACH TEORII TRZECH ŚWIATÓW KARLA R. POPPERÀ . 1. Trzy światy . 2. Świat 3. a język. 3. Historyczna perspektywa teorii świata 3. 166 168 171 174 IX. OD HIPOTEZY WRODZONOŚCI DO GENETYKI
JĘZYKA. 179 The rationalistic language perspective. Sketches from the modern philosophy of language (Summary). 192 Bibliografia . 194 Indeks nazwisk . 202
BIBLIOGRAFIA Źródła Arnauld A., Nicole R, Logika, czyli sztuka myślenia, tłum. S. Rohmanowa, Warszawa 1958. Arnauld A., Lancelot C., Powszechna gramatyka racjonalna (Gramatyka z Port-Royal), tłum. Б. Głowacka, J. Kopania, Warszawa 1991. de Cordemoy G., Rozprawa fizykalna o mowie, tłum. B. Głowacka, ƒ. Kopania, Wstęp i przypisy, J. Kopania, Warszawa 1973. de Cordemoy G., Sześć rozpraw o rozłączności oraz unii duszy i dala, tłum. T. Stegliński, Łódź 2016. Descartes R., Medytacje o pierwszej filozofii wraz z zarzutami uczo nych mężów i odpowiedziami autora oraz Rozmowa z Burmanem, tłum. M. i K. Ajdukiewiczowie, S. Swieżawski, I. Dąmbska, Warszawa 1958. Descartes R., Namiętności duszy, tłum. L. Chmaj, Warszawa 1986. Descartes R., Oeuvres de Descartes, Paris 1964-1978 - oznaczane jako AT, cytowane jako tom, strona. Descartes R., Przesławnemu mężowi ***, tłum. J. Usakiewicz, „Idea. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych" 1996, t. 8. Descartes R., Reguły kierowania umysłem, tłum. L. Chmaj, Kęty 2002. Descartes R., Rozprawa o metodzie, tłum. W. Wojciechowska, War szawa 1981. 194
Descartes R., Rozprawa o metodzie właściwego kierowania rozumem i po szukiwania prawdy w naukach, tłum. T. Boy-Żeleński, Warszawa 1980. Descartes R., Zasady filozofii, tłum. I. Dąbska, Warszawa 1960. Hobbes T., Lewiatan czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego, tłum. C. Znamierowski, Warszawa 1954. Hobbes T., The English Works of Thomas Hobbes of Malmesbury, W. Molesworth (ed.), vol. З, 4, London 1839-1845. Leibniz G.W., Collectanea etymologica, illustrationi linguarum, veteris, celticae, germanicae, gallicae, aliarum inservientia, cum praefatione Johannis Georgii Eccardi, Hanoverae 1717. Leibniz G.W., De accidentibus, w: G.W. Leibniz, Textes inédits d'apres les manuscrits de la bibliothèque provincial de Hanovre, G. Grua (ed.), vol. 2, Paris 1948. Leibniz G.W., Die Philosophischen Schriften von G. W. Leibniz, ed. C.I. Gerhardt, vol. 1-7, Halle 1849-1863 (repr. Hildesheim 1960) - oznaczone jako GP, cytowane jako tom, strona. Leibniz G.W., Leibnitiana. Elementa philosophicae arcanae de summa rerum, Kazań 1913. Leibniz G.W., Mathematische Schriften, ed. C.I. Gerhardt 1846-1863, repr. 1971, Hildesheim, voi. 6, s. 117-123 oznaczane jako GM, tom, strona. Leibniz G.W., Nowe rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, tłum. I. Dąmbska, t. 1, 2, Warszawa 1955. Leibniz G.W., Opuscules et Fragments Inédits de Leibniz, extraits des manuscrits de la bibliothèque royale de Hanovre, par L. Couturat (ed.), Paris 1903 (repr. Hildesheim 1961). Oznaczone jako C. Leibniz G.W., Philosophical Papers and Letters, L.E. Loemker (ed.), wyd. 2, Dordrecht 1965. Leibniz G.W.,
Sämtliche Schriften und Briefe, herausgegeben von der Preussischen (jetzt Deutschen) Akademie der Wissenschaften zu Berlin, Darmstadt 1923, Leipzig 1938, Berlin 1950 - ozna czone jako AA, cytowane jako tom, część, strona. 195
Leibniz G.W., Verbal characteristic, w: M. Dascal, Leibniz. Language, Signs and Thought, Amsterdam-Philadelphia 1987. Leibniz G.W., Wyznanie wiary filozofa, tłum. S. Cichowicz, J. Domań ski, H. Krzeczkowski, H. Moese, Warszawa 1969. Locke H., Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, tłum. B.J. Gawęcki, t. 2, Warszawa 1955. Platon, Listy, tłum. M. Maykowska, Warszawa 1987. Literatura Aarsleff H., Genesis, Language and the Angels, w: M. Dascal, E. Yakira (eds), Leibniz and Adam, Tel Aviv 1993. Aarsleff H., The Tradition of Condillac, w: D. Hymes (ed.), Studies in the History of Linguistics Traditions and Paradigms, Bloomington-London 1974. Ablondi F., Géműid de Cordemoy. Atomist, Occasionalist, Cartesian, Milwaukee 2005. Aitón E.J., Leibniz - A Biography, Boston-Bristol 1985. Ariés R, Historia dzieciństwa, tłum. M. Ochab, Warszawa 2010. Battali J.F., LAvocat Philosophe Géműid de Cordemoy, La Haye 1973. Burkhardt H., Adam's Mind and Body, w: M. Dascal, E. Yakira (eds), Leibniz and Adam, Tel Aviv 1993. Càceres M. et al., Elevated gene expression levels distinguish human from non-human primate brains, Proc. Natl. Acad. Sci. USA, Oct 28, 100 (22): 13030-5 (2003). Cassirer E., An Essay on Man, New Haven 1962. Chomsky N., Cartesian Linguistics, New York-London 1966. Chomsky N., On the Nature, Use and Acquisition of Language, w: WG. Lycan (ed.), Mind and Cognition, Oxford-Cambridge 1990. Copleston F., Historia filozofii, tłum. J. Marzęcki, t. 4, Warszawa 1995. 196
Costabel R, Leibniz et la dynamique, Paris 1960. Couturat L, La Logique de Leibniz, Paris 1901. Damàsio A.R., Błąd Kartezjusza, tłum. M. Karpiński, Poznań 1999. Dascal M., Leibniz. Language, Signs and Thought, Amsterdam-Phila delphia 1987. Davies R, Plan Stwórcy, tłum. M. Krośniak, Kraków 1996. Dennett D., Natura umysłów, tłum. W. Tuporolski, Warszawa 1997. Devlin К., Żegnaj Kartezjuszu. Rozstanie z logiką w poszukiwaniu nowej kosmologii umysłu, tłum. B. Stanosz, Warszawa 1999. Doetsch E, Scharff C, Challenges for brain rep air: insights from adult neurogenesis in birds and mammals, „Brain, Behavior and Evolu tion", voi. 58, no 5, 2001. Dominguez M.H., Rakic P., The importance of being human, „Nature" 2009, no 462/12, s. 169-170. Drozdek A,, Leibniz: Struggles with Infinity, w: On Leibniz Legacy in the 350 Anniversary of His Birth, series: „Studies in Logic, Grammar and Rhetoric" 1997. Enard W., Przeworski M., Fischer S.E., Lai C.S.L., Wiebe V., Ki tano T., Monaco A.P., Pääbo S., Molecular evolution of FOX2, a gene involved in speech of langmge, „Nature" 2002, no 418, s. 869-872. Enard W. et al., A humanized version of FOXP2 affects cortico-basal ganglia circuits in mice, Cell. May 29, 137 (5): 961-71 (2009). Fisch M.H., Peirce and Leibniz, „Journal of the History of Ideas" 1972, no 33, s. 485-496. Fisher S.E., Geschwind D., High-troughput analysis of promoter oc cupancy reveals direct neutral targets of FOXP2, a gene mutated in speech and language disorders, „The American Journal of Hu man Genetics" 2007, voi. 81, iss. 6, s. 1232-1250. Fisher S.E., Vargha-Khadem F.,
Watkins K.E., Monaco A.P., Pembrey M.E., Localisation of a gene implicated in a severe speech and language disorder, „Nature" 1998, no 18, s. 168-170. 197
Fitch W.T., Hauser M.D., Chomsky N., The Evolution of the Language Faculty: Clarifications and Implications, „Cognition" 97 (2005), doi 10.1016/j.cognition.2005.02.005. Gadamer H., Rozum, słowo, dzieje, tłum. M. Lukasiewicz, К. Michal ski, Warszawa 1979. Gassendi P., Logika, tłum. L. Chmaj, z dodaniem wstępu do zarysu filozofii pt. O filozofii ogólnie, tłum. L. Joachimowicz, wstępem poprzedził L. Kołakowski, Warszawa 1964. Gensini S., Leibniz Linguist and Philosopher of Language: Between 'pri mitive' and 'natural', w: M. Dascal, E. Yakira (eds), Leibniz and Adam, Tel Aviv 1993. Gniadek S., L'attitude des grammairiens du XVIIe siede par rapport a la grammaire raisonnee, „Studia Romanica Poznaniensia" 1980, vol. 7, s. 61-66. Gordon M., Leibniz, Warszawa 1973. Hacking I., Why Does Language Matter to Philosophy, CambridgeLondon-New York 1975. Hauser M.D., Chomsky N., Fitch W.T., The Faculty of Language: what is it, who has it, and how did it evolve?, „Science" 2002, voi. 298, s. 1569-1579. Heinz A., Dzieje językoznawstwa w zarysie, Warszawa 1978. Hilgard E.R, Atkinson R.C., Introduction to Psychology, New York 1967. Hymes D., Introduction: Traditions and Paradigmas, w: D. Hymes (ed.), Studies in the History of Linguistics Traditions and Paradigms, Bloomington-London 1974, s. 1-40. Ishiguro H., Leibniz's philosophy of Logic and Language, sec. ed., Cam bridge 1990. Jolley N., Leibniz and Locke: A Study of the New Essays on Human Understanding, Oxford 1984. Kamier A., Od szkoły do senatu. Wykształcenie senatorów w Koronie w latach 1501-1586, Warszawa 2006. Kneale W, Kneale M.,
Developement of Logic, Oxford 1962. 198
Kopania J., Descartes і Kant o użyteczności poznawczej języka natural nego, Warszawa 1996. Kopania }., Descartes'a koncepcja języka, „Studia Semiotyczne" 1990, t. 16-17, s. 21-32. Kopania Descartes'a refleksje nad językiem, w: J. Kopania, Descartes i Kant o użyteczności poznawczej języka naturalnego, Warszawa 1996. Kopania J., Funkcje poznawcze Descartesa teorii idei, Białystok 1988. Kopania ]., Stanowisko Descartes'a w kwestii języka uniwersalnego, w: J. Pelc (red.), Znaczenie i prawda, Warszawa 1994. Kopania J., Wstęp, w: A. Arnauld, C. Lancelot, Powszechna gramatyka racjonalna (Gramatyka z Port-Royal), Warszawa 1991, xiv֊xvi. Kopania }., Wstęp, w: G. de Cordemoy, Rozprawa fizykalna o mowie, tłum. B. Głowacka, J. Kopania, Warszawa 1973. Kretzmann N., Semantics, history of, w: P. Edwards (de.), The encyc lopedia of philosophy, t. 7, New York 1967. Kuhn T.S., Struktura rewolucji naukowych, tłum. H. Ostromęcka, War szawa 1968. Kuklo C., Demografia Rzeczypospolitej Przedrozbiorowej, Warszawa 2009. Lai C.S., Fisher S.E., Hurs J.A., Vargha-Khadem E, Monaco A.P., A forkhead-domain gene is mutated in severe speech and language disorder, „Nature" 2001, no 413, s. 519-523. Leakey R., Pochodzenie człowieka, tłum Z. Skrok, Warszawa 1995. Locke J., Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, tłum. B.J. Gawęcki, t. 2, Warszawa 1955. Losonsky Mv Leibniz 's Adamie Language of Thought, „Journal of the History of Philosophy" 1992, voi. 30, no 4. Marciszewski Wv Leibniz's Idea of Automated Reasoning Compared with Modern Al, w: On Leibniz Legacy in the 350 Anniversary of His Birth, series:
„Studies in Logic, Grammar and Rhetoric" 1997. 199
Marciszewski W, The Principle of Comprehension as a Present-Day Contribution to Mathesis Unmersalis, „Philosophia Naturalis" 1984. Marciszewski W, Why Leibniz should not have believed in „filum cogitationis”, w: Leibniz und Europa, VI Internationaler Leibniz-Kongreß, Hannover 1994. Mates В., The Philosophy of Leibniz. Metaphysic and Language, New York-Oxford 1986. Miller G.A., The magical number seven, plus or minus two: some li mits on our capacity for processing information, w: G.A. Miller, The Psychology of Communication, London 1967. von Neumann J., Maszyna matematyczna i mózg ludzki, tłum. K. Sza niawski, Warszawa 1963. Pääbo S. et al., The derived FOXP2 variant of modern human was schared with Neandertals, „Current Biology" 2007, voi. 17, iss. 21, s. 1908-1912. Penrose R., Nowy umysł cesarza, tłum. P. Amsterdamski, Warszawa 1995. Penrose R., Shadows of the Mind, Vintage 1995. Pinker S., Jackendoff R., The faculty of language: what is special about it?, „Cognition" 95 (2005). Popper K.R., Wiedza a zagadnienie ciała i umysłu, tłum. T. Baszniak, Warszawa 1998. Putnam H., „Hipoteza wrodzoności" a modele wyjaśniające w lingwi styce, w: B. Stanosz (red.), Lingwistyka a filozofia, Warszawa 1977. Ross MacDonald G., Leibniz, Oxford-New York 1984. Russell B., Dzieje filozofii Zachodu, tłum. T. Baszniak, A. Lipszyc, M. Szczubiałka, Warszawa 2000. Sapir E., Mowa jako rys osobowości, w: E. Sapir, Kultura, język, osobo wość, tłum. B. Stanosz, Warszawa 1978. Schacter D.L., Implicit Memory, „Journal of Experimental Psycho logy: Learning, Memory and Cognition", voi. 13, no. 3,
July 1987. 200
Scharff C. et al., Incomplete and inaccurate vocal imitation after knock down of F0XP2 in songbird basal ganglia nucleus Area X, www. plosbiology.org. Sontag E, The Platonist's Concept of Language, „The Journal of Philo sophy" 1954, LI/25. Śliwiński T., Géraülda de Coremoy teoria ruchu, materii oraz wyjaśnie nie wzajemnych oddziaływań duszy i ciała w oparciu o koncepcję przyczyn okazjonalnych, „Acta Universitas Lodziensis, Folia Phi- losophica" 26, 2013. Święczkowska H., Harmonia linguarum. Język i jego funkcje w filozofii Leibniza, Białystok 1998. Święczkowska H., La perspective platonicienne sur la langue chez De scartes et chez Leibniz, „Idea. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych" 1996, t. 7. Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. 2, Warszawa 1993. Tomasello M., Kulturowe źródła ludzkiego poznawania, tłum. J. Rączaszek, Państwowy Warszawa 2002. Vernes S.C. et al., A functional genetic link between distinct develop mental language disorders, N Engl J Med, Nov 27,359(22):2337-45 (2008). Wade N., Early voices. The Leap to Language, New York Times, July 15th 2003. Wyczański A., Szlachta polska XVI wieku, Warszawa 2001. Young E., www.scienceblogs.com/notrocketscience/2009/11. Zauderer-Naaman N., The Challenge Posed by the Problem of Error for Leibniz's Metaphysic, w: Leibniz und Europa, VI Internationaler Leibniz-Kongreß Vortrage, I Teil, Eíannover 1994. Zhang S. et al., Accelerated FOXP2. Evolution in echolocating bats, www.plosone.org., Sep 19, 2 (9): e 900, (2007). 201
INDEKS NAZWISK A Aarsleff Hans 12, 20, 25, 26 Ablondi Fred 62 Aitón Eric J. 82, 85, 86 Ariés Philippe 67, 69 Arnauld Antoine 12, 35, 38-41, 43-51, 56, 96, 97, 162 Arystoteles 27, 36, 54, 83, 85, 86, 128, 174, 176 Atkinson Richard Ch. 124 В Bacon Francis 58, 145 Battali Jean-Francois 62 Berkeley George 175 Bolzano Bernard 167, 174 Buhler Karl L. 173 Burkhardt Hans 87, 131 Burnett Thomas 97 Butler Samuel 172 C Càceres Mario 186 Cassirer Ernest 148 Chomsky Noam 8, 10-13, 35, 42, 58, 59, 63, 74, 80, 109, HO, 112, 153, 166, 167, 179-182 Cordemoy de Géraud 20, 21, 60-67, 70-76 202 Conring Herman 79 Copleston Frederick 61, 63, 141 Costabel Pierre 84 Courtenay de Jan B. 41 Couturat Louis 111, 132, 181 D Damásio António R. 155-161, 164, 165 Darwin Karol 172 Dascal Marcelo 20, 28, 32, 33, 87, 113-116, 124, 126, 131 Davies Paul 144 Demokryt 83, 92 Dennett Daniel 163, 165 Descartes René (Kartezjusz) 12, 14, 16, 20-22, 25-27, 30-34, 37, 39-42, 48, 54, 58-62, 64, 72, 73, 78, 79, 81, 83, 112, 135, 144, 145, 149, 153, 175, 176 Devlin Keith 59, 112, 135, 136, 153-155 Dewey John 155 Doetsch Fiona 185 Dominguez Martin H. 184 Drozdek Adam 140 E Enard Wolfgang 184, 186
F Fisch Max H. 132 Fisher Simon E. 183, 184, 186-189 Fitch W. Tecumseh 42, 182 Frege Gottlob 111, 112, 167, 174, 181 G Gadamer Hans-Georg 155 Gardner Howard 161 Gassendi Pierre 44 Gemini Stefano 28 Gerhardt Carl I 111, 181 Geschwind Daniel 188, 189 Gniadek Stanisław 37 Gordon Mieczysław 139, 142, 143, 145, 148 H Habermas Jürgen 155 Hacking Ian 80, 176 Hauser Mark D. 42, 182 Heidegger Martin 155 Heinz Adam 19 Hilgard Ernest R. 124 Hobbes Thomas 82, 83, 115-118, 121, 128, 129, 136, 137, 145, 148, 149 Hume David 175 Hurst Jane A. 183 Husserl Edmund 111, 155, 174, 181 Hymes Dell 7-11, 13 I Ishiguro Hidé 112 J Jackendorf Ray 182, 191 Jolley Nicholas 79, 91 К Kamier Anna 69 Kartezjusz, zob. Descartes René Kitano Takashi 184 Kneale Martha 118 Kneale William 118 Kołakowski Leszek 44 Kopania Jerzy 12, 21, 24, 31, 42, 62, 64, 65, 79, 81 Kretzmann Norman 51 Kuhn Thomas S. 7-10 Kuklo Cezary 69 L Lai Cecilia S.L. 183, 184 Lancelot Claude 12, 35, 38-41, 44-46, 48-50, 56 Leakey Richard 79, 80, 167, 181 Leibniz Gottfried W. 14, 16, 22-24, 27-30, 33, 34, 39, 58, 73, 78-92, 94-109, 111-115, 119-153, 155, 161-165, 167, 174, 176-178, 180, 181 Locke John 43, 58, 79, 179 Lorenz Konrad 80 Losonsky Michael 107 de la Loubère Simon 23 Ludolf Hiob 22, 23 Lycan William G. 74, 109, 167, 181 M Marciszewski Witold 30, 51, 140 Mates Benson 124, 125 Maturam Humberto 155 Mead George H. 155 Mersenne Marin 20, 21 Mill John S. 175 Miller Georg A. 124 Monaco Antony 183, 184 N von Neumann John 154, 165 Nicole Pierre 38, 43-51 Nizalius Marius 127, 128, 131, 132 203
P Pääbo Svante 184, 187, 190 Pascal Jacqueline 68 Peano Giuseppe 111, 181 Peirce Charles S. 132 Pelc Jerzy 24 Pembrey Marcus E. 183 Penrose Roger 80, 100, 163 Pinker Steven 74, 182, 191 Platon 16-19, 54, 83, 145, 146, 167, 174, 175 Popper Karl R. 166-178, 181, 182 Przeworski Molly 184 Putnam Hillary 109, 167 Q Quine Willard 74 R Rakic Pasco 184 Ricoeur Paul 155 Ross G. MacDonald 85 Russell Bertrand 111, 153, 175, 181 S Sapir Edward 67 Sartre Jean-Paul 155 de Saussure Ferdynand 179 Schacter Daniel L. 152 Scharff Constance 185 Skinner Burrhus F. 74 Sontag Frederick 19 204 South Robert 25 Spinoza Baruch 155 Stanosz Barbara 109, 167 Ś Śliwiński Tomasz 62 Święczkowska Halina 28, 42, 58, 123, 161, 163, 177 T Tatarkiewicz Władysław 63 Tomasello Michael 74-76 V Varela Francisco 155 Vargha-Khađem Faraneh 183 Vernes Sonja C. 189 W Wade Nicholas 183 Watkins Kate E. 183 Whitehead Alfred N. Ill, 181 Wiebe Victor 184 Wittgenstein Ludwig 155 Wyczański Andrzej 69 Y Yakira Elhanan 20, 28, 87, 131 Young Ed 187, 191 Z Zauderer-Naaman Noa 138 Zhang Shuyi 188
THE RATIONALISTIC LANGUAGE PERSPECTIVE. SKETCHES FROM THE MODERN PHILOSOPHY OF LANGUAGE SUMMARY The collected work reflects the author's 20 years of research on the subject of modern philosophy of language. The select texts were inspired by studies on literature concerning the XVIIth century reflection on language, which are shaped in the rationalistic tradition. The central actors of the rationalistic tradition are Des cartes and Leibniz. Notwithstanding the fact that Descartes never dealt with the problem of language, his theory of the mind has become a tool for the XVIIth century philosophers who research on problems related to language. This collection of research being The Port-Royal Grammar, is one of the milestones of studies on language. However, this author argues that is not Descartes, but G.W. Leibniz who built the foundation the modern philosophy of language. In support of this author's contentions, she presents vast research conducted by Leibniz, inclusive of his studies on genealogy of languages, as well as Leibniz's entire theory on the language and mind. In the book, the author attempts to strike balance between the achievements of the school of Decartes and select problems pertaining to Leibniz's philosophy of language. The book starts off with the Platonian language perspective essay, which presents the general scope of all problems encompassed in the book. The essay is also a point of departure to a more detailed analysis in the following sketches, which includes, but is not limited to the problems of the nature of the language, its origin and role in
the cognitive process. Although the sketches are separate studies, it is 192
relatable and can be compared to the problems captured in the title of the book. The author also attaches articles based on modern research, for which the rational tradition may provide a necessary philosophical background. The author purposefully in each text avoids using the term 'anticipation', and draws attention only to the unity of thoughts and ideas in different systems of knowledge. 193 |
| adam_txt |
Spis treści Wprowadzenie . 7 I. PLATOŃSKA PERSPEKTYWA JĘZYKOWA I JEJ NOWOŻYTNE IMPLIKACJE . 1. Platońskie pytania o język. 2. Problem genezy języka w XVII wieku . 3. Naturalizm os. konwencjonalizm . 4. Poznawcza rola języka . 16 16 19 24 29 II. SEMANTYKA ZNAKU JĘZYKOWEGO W GRAMATYCE Z PORT-ROYAL. 1. Kartezjańska wizja języka . 2. Semantyka znaku językowego w gramatyce z Port-Royal. 46 III. O NATURZE I AKWIZYCJI JĘZYKA. UWAGI NA MARGINESIE ROZPRAWY FIZYKALNEJ O MOWIE GÉRAUDA DE CORDEMOYA. 60 35 37 IV. DĄŻNOŚĆ JĘZYKOWA NA GRUNCIE LEIBNIZJAŃSKIEJ TEORII SUBSTANCJI . 78 1. Dążność językowa . 78 2. Zależność fizyki od metafizyki. 81 3. Dążność jako istota substancji. 86 4. Percepcja a dążność . 88 5. Związek duszy i ciała - substancje cielesne . 95 6. Myślenie i język
. 100
V. LEIBNIZ O JĘZYKU I POZNANIU . 1. Funkcje znaku językowego . 2. Myślenie symboliczne . 3. Compendia loquendi i spór o uniwersalia . Ill 113 120 124 VI. WYBRANE ASPEKTY LEIBNIZJAŃSKIEJ FILOZOFII UMYSŁU. 1. Wprowadzenie . 2. Błąd jako skutek ograniczeń umysłu . 3. Myślenie a reprezentacja . 4. Świat przyrody i twórczość człowieka . 5. Człowiek jako zwierzę symboliczne . 6. Błędy pamięci . 7. Zakończenie . 135 135 136 138 142 147 150 153 VII. W POSZUKIWANIU TRADYCJI. LEIBNIZJAŃSKIE ECHA HIPOTEZY „WCIELONEGO UMYSŁU" . 154 VIII. O FILOZOFICZNYCH ŹRÓDŁACH TEORII TRZECH ŚWIATÓW KARLA R. POPPERÀ . 1. Trzy światy . 2. Świat 3. a język. 3. Historyczna perspektywa teorii świata 3. 166 168 171 174 IX. OD HIPOTEZY WRODZONOŚCI DO GENETYKI
JĘZYKA. 179 The rationalistic language perspective. Sketches from the modern philosophy of language (Summary). 192 Bibliografia . 194 Indeks nazwisk . 202
BIBLIOGRAFIA Źródła Arnauld A., Nicole R, Logika, czyli sztuka myślenia, tłum. S. Rohmanowa, Warszawa 1958. Arnauld A., Lancelot C., Powszechna gramatyka racjonalna (Gramatyka z Port-Royal), tłum. Б. Głowacka, J. Kopania, Warszawa 1991. de Cordemoy G., Rozprawa fizykalna o mowie, tłum. B. Głowacka, ƒ. Kopania, Wstęp i przypisy, J. Kopania, Warszawa 1973. de Cordemoy G., Sześć rozpraw o rozłączności oraz unii duszy i dala, tłum. T. Stegliński, Łódź 2016. Descartes R., Medytacje o pierwszej filozofii wraz z zarzutami uczo nych mężów i odpowiedziami autora oraz Rozmowa z Burmanem, tłum. M. i K. Ajdukiewiczowie, S. Swieżawski, I. Dąmbska, Warszawa 1958. Descartes R., Namiętności duszy, tłum. L. Chmaj, Warszawa 1986. Descartes R., Oeuvres de Descartes, Paris 1964-1978 - oznaczane jako AT, cytowane jako tom, strona. Descartes R., Przesławnemu mężowi ***, tłum. J. Usakiewicz, „Idea. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych" 1996, t. 8. Descartes R., Reguły kierowania umysłem, tłum. L. Chmaj, Kęty 2002. Descartes R., Rozprawa o metodzie, tłum. W. Wojciechowska, War szawa 1981. 194
Descartes R., Rozprawa o metodzie właściwego kierowania rozumem i po szukiwania prawdy w naukach, tłum. T. Boy-Żeleński, Warszawa 1980. Descartes R., Zasady filozofii, tłum. I. Dąbska, Warszawa 1960. Hobbes T., Lewiatan czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego, tłum. C. Znamierowski, Warszawa 1954. Hobbes T., The English Works of Thomas Hobbes of Malmesbury, W. Molesworth (ed.), vol. З, 4, London 1839-1845. Leibniz G.W., Collectanea etymologica, illustrationi linguarum, veteris, celticae, germanicae, gallicae, aliarum inservientia, cum praefatione Johannis Georgii Eccardi, Hanoverae 1717. Leibniz G.W., De accidentibus, w: G.W. Leibniz, Textes inédits d'apres les manuscrits de la bibliothèque provincial de Hanovre, G. Grua (ed.), vol. 2, Paris 1948. Leibniz G.W., Die Philosophischen Schriften von G. W. Leibniz, ed. C.I. Gerhardt, vol. 1-7, Halle 1849-1863 (repr. Hildesheim 1960) - oznaczone jako GP, cytowane jako tom, strona. Leibniz G.W., Leibnitiana. Elementa philosophicae arcanae de summa rerum, Kazań 1913. Leibniz G.W., Mathematische Schriften, ed. C.I. Gerhardt 1846-1863, repr. 1971, Hildesheim, voi. 6, s. 117-123 oznaczane jako GM, tom, strona. Leibniz G.W., Nowe rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, tłum. I. Dąmbska, t. 1, 2, Warszawa 1955. Leibniz G.W., Opuscules et Fragments Inédits de Leibniz, extraits des manuscrits de la bibliothèque royale de Hanovre, par L. Couturat (ed.), Paris 1903 (repr. Hildesheim 1961). Oznaczone jako C. Leibniz G.W., Philosophical Papers and Letters, L.E. Loemker (ed.), wyd. 2, Dordrecht 1965. Leibniz G.W.,
Sämtliche Schriften und Briefe, herausgegeben von der Preussischen (jetzt Deutschen) Akademie der Wissenschaften zu Berlin, Darmstadt 1923, Leipzig 1938, Berlin 1950 - ozna czone jako AA, cytowane jako tom, część, strona. 195
Leibniz G.W., Verbal characteristic, w: M. Dascal, Leibniz. Language, Signs and Thought, Amsterdam-Philadelphia 1987. Leibniz G.W., Wyznanie wiary filozofa, tłum. S. Cichowicz, J. Domań ski, H. Krzeczkowski, H. Moese, Warszawa 1969. Locke H., Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, tłum. B.J. Gawęcki, t. 2, Warszawa 1955. Platon, Listy, tłum. M. Maykowska, Warszawa 1987. Literatura Aarsleff H., Genesis, Language and the Angels, w: M. Dascal, E. Yakira (eds), Leibniz and Adam, Tel Aviv 1993. Aarsleff H., The Tradition of Condillac, w: D. Hymes (ed.), Studies in the History of Linguistics Traditions and Paradigms, Bloomington-London 1974. Ablondi F., Géműid de Cordemoy. Atomist, Occasionalist, Cartesian, Milwaukee 2005. Aitón E.J., Leibniz - A Biography, Boston-Bristol 1985. Ariés R, Historia dzieciństwa, tłum. M. Ochab, Warszawa 2010. Battali J.F., LAvocat Philosophe Géműid de Cordemoy, La Haye 1973. Burkhardt H., Adam's Mind and Body, w: M. Dascal, E. Yakira (eds), Leibniz and Adam, Tel Aviv 1993. Càceres M. et al., Elevated gene expression levels distinguish human from non-human primate brains, Proc. Natl. Acad. Sci. USA, Oct 28, 100 (22): 13030-5 (2003). Cassirer E., An Essay on Man, New Haven 1962. Chomsky N., Cartesian Linguistics, New York-London 1966. Chomsky N., On the Nature, Use and Acquisition of Language, w: WG. Lycan (ed.), Mind and Cognition, Oxford-Cambridge 1990. Copleston F., Historia filozofii, tłum. J. Marzęcki, t. 4, Warszawa 1995. 196
Costabel R, Leibniz et la dynamique, Paris 1960. Couturat L, La Logique de Leibniz, Paris 1901. Damàsio A.R., Błąd Kartezjusza, tłum. M. Karpiński, Poznań 1999. Dascal M., Leibniz. Language, Signs and Thought, Amsterdam-Phila delphia 1987. Davies R, Plan Stwórcy, tłum. M. Krośniak, Kraków 1996. Dennett D., Natura umysłów, tłum. W. Tuporolski, Warszawa 1997. Devlin К., Żegnaj Kartezjuszu. Rozstanie z logiką w poszukiwaniu nowej kosmologii umysłu, tłum. B. Stanosz, Warszawa 1999. Doetsch E, Scharff C, Challenges for brain rep air: insights from adult neurogenesis in birds and mammals, „Brain, Behavior and Evolu tion", voi. 58, no 5, 2001. Dominguez M.H., Rakic P., The importance of being human, „Nature" 2009, no 462/12, s. 169-170. Drozdek A,, Leibniz: Struggles with Infinity, w: On Leibniz Legacy in the 350 Anniversary of His Birth, series: „Studies in Logic, Grammar and Rhetoric" 1997. Enard W., Przeworski M., Fischer S.E., Lai C.S.L., Wiebe V., Ki tano T., Monaco A.P., Pääbo S., Molecular evolution of FOX2, a gene involved in speech of langmge, „Nature" 2002, no 418, s. 869-872. Enard W. et al., A humanized version of FOXP2 affects cortico-basal ganglia circuits in mice, Cell. May 29, 137 (5): 961-71 (2009). Fisch M.H., Peirce and Leibniz, „Journal of the History of Ideas" 1972, no 33, s. 485-496. Fisher S.E., Geschwind D., High-troughput analysis of promoter oc cupancy reveals direct neutral targets of FOXP2, a gene mutated in speech and language disorders, „The American Journal of Hu man Genetics" 2007, voi. 81, iss. 6, s. 1232-1250. Fisher S.E., Vargha-Khadem F.,
Watkins K.E., Monaco A.P., Pembrey M.E., Localisation of a gene implicated in a severe speech and language disorder, „Nature" 1998, no 18, s. 168-170. 197
Fitch W.T., Hauser M.D., Chomsky N., The Evolution of the Language Faculty: Clarifications and Implications, „Cognition" 97 (2005), doi 10.1016/j.cognition.2005.02.005. Gadamer H., Rozum, słowo, dzieje, tłum. M. Lukasiewicz, К. Michal ski, Warszawa 1979. Gassendi P., Logika, tłum. L. Chmaj, z dodaniem wstępu do zarysu filozofii pt. O filozofii ogólnie, tłum. L. Joachimowicz, wstępem poprzedził L. Kołakowski, Warszawa 1964. Gensini S., Leibniz Linguist and Philosopher of Language: Between 'pri mitive' and 'natural', w: M. Dascal, E. Yakira (eds), Leibniz and Adam, Tel Aviv 1993. Gniadek S., L'attitude des grammairiens du XVIIe siede par rapport a la grammaire raisonnee, „Studia Romanica Poznaniensia" 1980, vol. 7, s. 61-66. Gordon M., Leibniz, Warszawa 1973. Hacking I., Why Does Language Matter to Philosophy, CambridgeLondon-New York 1975. Hauser M.D., Chomsky N., Fitch W.T., The Faculty of Language: what is it, who has it, and how did it evolve?, „Science" 2002, voi. 298, s. 1569-1579. Heinz A., Dzieje językoznawstwa w zarysie, Warszawa 1978. Hilgard E.R, Atkinson R.C., Introduction to Psychology, New York 1967. Hymes D., Introduction: Traditions and Paradigmas, w: D. Hymes (ed.), Studies in the History of Linguistics Traditions and Paradigms, Bloomington-London 1974, s. 1-40. Ishiguro H., Leibniz's philosophy of Logic and Language, sec. ed., Cam bridge 1990. Jolley N., Leibniz and Locke: A Study of the New Essays on Human Understanding, Oxford 1984. Kamier A., Od szkoły do senatu. Wykształcenie senatorów w Koronie w latach 1501-1586, Warszawa 2006. Kneale W, Kneale M.,
Developement of Logic, Oxford 1962. 198
Kopania J., Descartes і Kant o użyteczności poznawczej języka natural nego, Warszawa 1996. Kopania }., Descartes'a koncepcja języka, „Studia Semiotyczne" 1990, t. 16-17, s. 21-32. Kopania Descartes'a refleksje nad językiem, w: J. Kopania, Descartes i Kant o użyteczności poznawczej języka naturalnego, Warszawa 1996. Kopania J., Funkcje poznawcze Descartesa teorii idei, Białystok 1988. Kopania ]., Stanowisko Descartes'a w kwestii języka uniwersalnego, w: J. Pelc (red.), Znaczenie i prawda, Warszawa 1994. Kopania J., Wstęp, w: A. Arnauld, C. Lancelot, Powszechna gramatyka racjonalna (Gramatyka z Port-Royal), Warszawa 1991, xiv֊xvi. Kopania }., Wstęp, w: G. de Cordemoy, Rozprawa fizykalna o mowie, tłum. B. Głowacka, J. Kopania, Warszawa 1973. Kretzmann N., Semantics, history of, w: P. Edwards (de.), The encyc lopedia of philosophy, t. 7, New York 1967. Kuhn T.S., Struktura rewolucji naukowych, tłum. H. Ostromęcka, War szawa 1968. Kuklo C., Demografia Rzeczypospolitej Przedrozbiorowej, Warszawa 2009. Lai C.S., Fisher S.E., Hurs J.A., Vargha-Khadem E, Monaco A.P., A forkhead-domain gene is mutated in severe speech and language disorder, „Nature" 2001, no 413, s. 519-523. Leakey R., Pochodzenie człowieka, tłum Z. Skrok, Warszawa 1995. Locke J., Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, tłum. B.J. Gawęcki, t. 2, Warszawa 1955. Losonsky Mv Leibniz 's Adamie Language of Thought, „Journal of the History of Philosophy" 1992, voi. 30, no 4. Marciszewski Wv Leibniz's Idea of Automated Reasoning Compared with Modern Al, w: On Leibniz Legacy in the 350 Anniversary of His Birth, series:
„Studies in Logic, Grammar and Rhetoric" 1997. 199
Marciszewski W, The Principle of Comprehension as a Present-Day Contribution to Mathesis Unmersalis, „Philosophia Naturalis" 1984. Marciszewski W, Why Leibniz should not have believed in „filum cogitationis”, w: Leibniz und Europa, VI Internationaler Leibniz-Kongreß, Hannover 1994. Mates В., The Philosophy of Leibniz. Metaphysic and Language, New York-Oxford 1986. Miller G.A., The magical number seven, plus or minus two: some li mits on our capacity for processing information, w: G.A. Miller, The Psychology of Communication, London 1967. von Neumann J., Maszyna matematyczna i mózg ludzki, tłum. K. Sza niawski, Warszawa 1963. Pääbo S. et al., The derived FOXP2 variant of modern human was schared with Neandertals, „Current Biology" 2007, voi. 17, iss. 21, s. 1908-1912. Penrose R., Nowy umysł cesarza, tłum. P. Amsterdamski, Warszawa 1995. Penrose R., Shadows of the Mind, Vintage 1995. Pinker S., Jackendoff R., The faculty of language: what is special about it?, „Cognition" 95 (2005). Popper K.R., Wiedza a zagadnienie ciała i umysłu, tłum. T. Baszniak, Warszawa 1998. Putnam H., „Hipoteza wrodzoności" a modele wyjaśniające w lingwi styce, w: B. Stanosz (red.), Lingwistyka a filozofia, Warszawa 1977. Ross MacDonald G., Leibniz, Oxford-New York 1984. Russell B., Dzieje filozofii Zachodu, tłum. T. Baszniak, A. Lipszyc, M. Szczubiałka, Warszawa 2000. Sapir E., Mowa jako rys osobowości, w: E. Sapir, Kultura, język, osobo wość, tłum. B. Stanosz, Warszawa 1978. Schacter D.L., Implicit Memory, „Journal of Experimental Psycho logy: Learning, Memory and Cognition", voi. 13, no. 3,
July 1987. 200
Scharff C. et al., Incomplete and inaccurate vocal imitation after knock down of F0XP2 in songbird basal ganglia nucleus Area X, www. plosbiology.org. Sontag E, The Platonist's Concept of Language, „The Journal of Philo sophy" 1954, LI/25. Śliwiński T., Géraülda de Coremoy teoria ruchu, materii oraz wyjaśnie nie wzajemnych oddziaływań duszy i ciała w oparciu o koncepcję przyczyn okazjonalnych, „Acta Universitas Lodziensis, Folia Phi- losophica" 26, 2013. Święczkowska H., Harmonia linguarum. Język i jego funkcje w filozofii Leibniza, Białystok 1998. Święczkowska H., La perspective platonicienne sur la langue chez De scartes et chez Leibniz, „Idea. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych" 1996, t. 7. Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. 2, Warszawa 1993. Tomasello M., Kulturowe źródła ludzkiego poznawania, tłum. J. Rączaszek, Państwowy Warszawa 2002. Vernes S.C. et al., A functional genetic link between distinct develop mental language disorders, N Engl J Med, Nov 27,359(22):2337-45 (2008). Wade N., Early voices. The Leap to Language, New York Times, July 15th 2003. Wyczański A., Szlachta polska XVI wieku, Warszawa 2001. Young E., www.scienceblogs.com/notrocketscience/2009/11. Zauderer-Naaman N., The Challenge Posed by the Problem of Error for Leibniz's Metaphysic, w: Leibniz und Europa, VI Internationaler Leibniz-Kongreß Vortrage, I Teil, Eíannover 1994. Zhang S. et al., Accelerated FOXP2. Evolution in echolocating bats, www.plosone.org., Sep 19, 2 (9): e 900, (2007). 201
INDEKS NAZWISK A Aarsleff Hans 12, 20, 25, 26 Ablondi Fred 62 Aitón Eric J. 82, 85, 86 Ariés Philippe 67, 69 Arnauld Antoine 12, 35, 38-41, 43-51, 56, 96, 97, 162 Arystoteles 27, 36, 54, 83, 85, 86, 128, 174, 176 Atkinson Richard Ch. 124 В Bacon Francis 58, 145 Battali Jean-Francois 62 Berkeley George 175 Bolzano Bernard 167, 174 Buhler Karl L. 173 Burkhardt Hans 87, 131 Burnett Thomas 97 Butler Samuel 172 C Càceres Mario 186 Cassirer Ernest 148 Chomsky Noam 8, 10-13, 35, 42, 58, 59, 63, 74, 80, 109, HO, 112, 153, 166, 167, 179-182 Cordemoy de Géraud 20, 21, 60-67, 70-76 202 Conring Herman 79 Copleston Frederick 61, 63, 141 Costabel Pierre 84 Courtenay de Jan B. 41 Couturat Louis 111, 132, 181 D Damásio António R. 155-161, 164, 165 Darwin Karol 172 Dascal Marcelo 20, 28, 32, 33, 87, 113-116, 124, 126, 131 Davies Paul 144 Demokryt 83, 92 Dennett Daniel 163, 165 Descartes René (Kartezjusz) 12, 14, 16, 20-22, 25-27, 30-34, 37, 39-42, 48, 54, 58-62, 64, 72, 73, 78, 79, 81, 83, 112, 135, 144, 145, 149, 153, 175, 176 Devlin Keith 59, 112, 135, 136, 153-155 Dewey John 155 Doetsch Fiona 185 Dominguez Martin H. 184 Drozdek Adam 140 E Enard Wolfgang 184, 186
F Fisch Max H. 132 Fisher Simon E. 183, 184, 186-189 Fitch W. Tecumseh 42, 182 Frege Gottlob 111, 112, 167, 174, 181 G Gadamer Hans-Georg 155 Gardner Howard 161 Gassendi Pierre 44 Gemini Stefano 28 Gerhardt Carl I 111, 181 Geschwind Daniel 188, 189 Gniadek Stanisław 37 Gordon Mieczysław 139, 142, 143, 145, 148 H Habermas Jürgen 155 Hacking Ian 80, 176 Hauser Mark D. 42, 182 Heidegger Martin 155 Heinz Adam 19 Hilgard Ernest R. 124 Hobbes Thomas 82, 83, 115-118, 121, 128, 129, 136, 137, 145, 148, 149 Hume David 175 Hurst Jane A. 183 Husserl Edmund 111, 155, 174, 181 Hymes Dell 7-11, 13 I Ishiguro Hidé 112 J Jackendorf Ray 182, 191 Jolley Nicholas 79, 91 К Kamier Anna 69 Kartezjusz, zob. Descartes René Kitano Takashi 184 Kneale Martha 118 Kneale William 118 Kołakowski Leszek 44 Kopania Jerzy 12, 21, 24, 31, 42, 62, 64, 65, 79, 81 Kretzmann Norman 51 Kuhn Thomas S. 7-10 Kuklo Cezary 69 L Lai Cecilia S.L. 183, 184 Lancelot Claude 12, 35, 38-41, 44-46, 48-50, 56 Leakey Richard 79, 80, 167, 181 Leibniz Gottfried W. 14, 16, 22-24, 27-30, 33, 34, 39, 58, 73, 78-92, 94-109, 111-115, 119-153, 155, 161-165, 167, 174, 176-178, 180, 181 Locke John 43, 58, 79, 179 Lorenz Konrad 80 Losonsky Michael 107 de la Loubère Simon 23 Ludolf Hiob 22, 23 Lycan William G. 74, 109, 167, 181 M Marciszewski Witold 30, 51, 140 Mates Benson 124, 125 Maturam Humberto 155 Mead George H. 155 Mersenne Marin 20, 21 Mill John S. 175 Miller Georg A. 124 Monaco Antony 183, 184 N von Neumann John 154, 165 Nicole Pierre 38, 43-51 Nizalius Marius 127, 128, 131, 132 203
P Pääbo Svante 184, 187, 190 Pascal Jacqueline 68 Peano Giuseppe 111, 181 Peirce Charles S. 132 Pelc Jerzy 24 Pembrey Marcus E. 183 Penrose Roger 80, 100, 163 Pinker Steven 74, 182, 191 Platon 16-19, 54, 83, 145, 146, 167, 174, 175 Popper Karl R. 166-178, 181, 182 Przeworski Molly 184 Putnam Hillary 109, 167 Q Quine Willard 74 R Rakic Pasco 184 Ricoeur Paul 155 Ross G. MacDonald 85 Russell Bertrand 111, 153, 175, 181 S Sapir Edward 67 Sartre Jean-Paul 155 de Saussure Ferdynand 179 Schacter Daniel L. 152 Scharff Constance 185 Skinner Burrhus F. 74 Sontag Frederick 19 204 South Robert 25 Spinoza Baruch 155 Stanosz Barbara 109, 167 Ś Śliwiński Tomasz 62 Święczkowska Halina 28, 42, 58, 123, 161, 163, 177 T Tatarkiewicz Władysław 63 Tomasello Michael 74-76 V Varela Francisco 155 Vargha-Khađem Faraneh 183 Vernes Sonja C. 189 W Wade Nicholas 183 Watkins Kate E. 183 Whitehead Alfred N. Ill, 181 Wiebe Victor 184 Wittgenstein Ludwig 155 Wyczański Andrzej 69 Y Yakira Elhanan 20, 28, 87, 131 Young Ed 187, 191 Z Zauderer-Naaman Noa 138 Zhang Shuyi 188
THE RATIONALISTIC LANGUAGE PERSPECTIVE. SKETCHES FROM THE MODERN PHILOSOPHY OF LANGUAGE SUMMARY The collected work reflects the author's 20 years of research on the subject of modern philosophy of language. The select texts were inspired by studies on literature concerning the XVIIth century reflection on language, which are shaped in the rationalistic tradition. The central actors of the rationalistic tradition are Des cartes and Leibniz. Notwithstanding the fact that Descartes never dealt with the problem of language, his theory of the mind has become a tool for the XVIIth century philosophers who research on problems related to language. This collection of research being The Port-Royal Grammar, is one of the milestones of studies on language. However, this author argues that is not Descartes, but G.W. Leibniz who built the foundation the modern philosophy of language. In support of this author's contentions, she presents vast research conducted by Leibniz, inclusive of his studies on genealogy of languages, as well as Leibniz's entire theory on the language and mind. In the book, the author attempts to strike balance between the achievements of the school of Decartes and select problems pertaining to Leibniz's philosophy of language. The book starts off with the Platonian language perspective essay, which presents the general scope of all problems encompassed in the book. The essay is also a point of departure to a more detailed analysis in the following sketches, which includes, but is not limited to the problems of the nature of the language, its origin and role in
the cognitive process. Although the sketches are separate studies, it is 192
relatable and can be compared to the problems captured in the title of the book. The author also attaches articles based on modern research, for which the rational tradition may provide a necessary philosophical background. The author purposefully in each text avoids using the term 'anticipation', and draws attention only to the unity of thoughts and ideas in different systems of knowledge. 193 |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author_GND | (DE-588)120741963X |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV046650169 |
| ctrlnum | (OCoLC)1150818167 (DE-599)BVBBV046650169 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV046650169</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20210225</controlfield><controlfield tag="007">t|</controlfield><controlfield tag="008">200401s2019 xx |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788374315746</subfield><subfield code="9">978-83-7431-574-6</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1150818167</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV046650169</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Racjonalistyczna perspektywa językowa</subfield><subfield code="b">szkice z nowożytnej filozofii języka = The rationalistic language perspective : sketches from the modern philosophy of language</subfield><subfield code="c">Halina Święczkowska</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">The rationalistic language perspective</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Białystok</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku</subfield><subfield code="c">2019</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">204 Seiten</subfield><subfield code="c">21 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in englischer Sprache</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Filozofia języka</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Sprachphilosophie</subfield><subfield code="0">(DE-588)4056486-1</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Sprachphilosophie</subfield><subfield code="0">(DE-588)4056486-1</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Święczkowska, Halina</subfield><subfield code="e">Sonstige</subfield><subfield code="0">(DE-588)120741963X</subfield><subfield code="4">oth</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032061389&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032061389&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032061389&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032061389&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20210225</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">417.7</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">001.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032061389</subfield></datafield></record></collection> |
| id | DE-604.BV046650169 |
| illustrated | Not Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T14:16:16Z |
| indexdate | 2025-03-15T09:03:08Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788374315746 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032061389 |
| oclc_num | 1150818167 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 204 Seiten 21 cm |
| psigel | BSB_NED_20210225 |
| publishDate | 2019 |
| publishDateSearch | 2019 |
| publishDateSort | 2019 |
| publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku |
| record_format | marc |
| spelling | Racjonalistyczna perspektywa językowa szkice z nowożytnej filozofii języka = The rationalistic language perspective : sketches from the modern philosophy of language Halina Święczkowska The rationalistic language perspective Białystok Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku 2019 204 Seiten 21 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Zusammenfassung in englischer Sprache Filozofia języka jhpk Sprachphilosophie (DE-588)4056486-1 gnd rswk-swf Sprachphilosophie (DE-588)4056486-1 s DE-604 Święczkowska, Halina Sonstige (DE-588)120741963X oth Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032061389&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032061389&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032061389&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032061389&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
| spellingShingle | Racjonalistyczna perspektywa językowa szkice z nowożytnej filozofii języka = The rationalistic language perspective : sketches from the modern philosophy of language Filozofia języka jhpk Sprachphilosophie (DE-588)4056486-1 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4056486-1 |
| title | Racjonalistyczna perspektywa językowa szkice z nowożytnej filozofii języka = The rationalistic language perspective : sketches from the modern philosophy of language |
| title_alt | The rationalistic language perspective |
| title_auth | Racjonalistyczna perspektywa językowa szkice z nowożytnej filozofii języka = The rationalistic language perspective : sketches from the modern philosophy of language |
| title_exact_search | Racjonalistyczna perspektywa językowa szkice z nowożytnej filozofii języka = The rationalistic language perspective : sketches from the modern philosophy of language |
| title_exact_search_txtP | Racjonalistyczna perspektywa językowa szkice z nowożytnej filozofii języka = The rationalistic language perspective : sketches from the modern philosophy of language |
| title_full | Racjonalistyczna perspektywa językowa szkice z nowożytnej filozofii języka = The rationalistic language perspective : sketches from the modern philosophy of language Halina Święczkowska |
| title_fullStr | Racjonalistyczna perspektywa językowa szkice z nowożytnej filozofii języka = The rationalistic language perspective : sketches from the modern philosophy of language Halina Święczkowska |
| title_full_unstemmed | Racjonalistyczna perspektywa językowa szkice z nowożytnej filozofii języka = The rationalistic language perspective : sketches from the modern philosophy of language Halina Święczkowska |
| title_short | Racjonalistyczna perspektywa językowa |
| title_sort | racjonalistyczna perspektywa jezykowa szkice z nowozytnej filozofii jezyka the rationalistic language perspective sketches from the modern philosophy of language |
| title_sub | szkice z nowożytnej filozofii języka = The rationalistic language perspective : sketches from the modern philosophy of language |
| topic | Filozofia języka jhpk Sprachphilosophie (DE-588)4056486-1 gnd |
| topic_facet | Filozofia języka Sprachphilosophie |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032061389&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032061389&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032061389&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032061389&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT swieczkowskahalina racjonalistycznaperspektywajezykowaszkiceznowozytnejfilozofiijezykatherationalisticlanguageperspectivesketchesfromthemodernphilosophyoflanguage AT swieczkowskahalina therationalisticlanguageperspective |