Monteskiusz w Polsce: wczoraj i dziś = Montesquieu en Pologne
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Warszawa
Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
2018
|
| Ausgabe: | Wydanie I |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Abstract Register // Personenregister |
| Beschreibung: | 289 Seiten Illustrationen 24 cm |
| ISBN: | 9788323535713 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV045505373 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20190820 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 190311s2018 a||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788323535713 |9 978-83-235-3571-3 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1090107996 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV045505373 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 100 | 1 | |a Matyaszewski, Paweł |d 1961- |e Verfasser |0 (DE-588)1180320980 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Monteskiusz w Polsce |b wczoraj i dziś = Montesquieu en Pologne |c Paweł Matyaszewski ; Instytut Monteskiusza |
| 246 | 1 | 1 | |a Montesquieu en Pologne |
| 250 | |a Wydanie I | ||
| 264 | 1 | |a Warszawa |b Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego |c 2018 | |
| 300 | |a 289 Seiten |b Illustrationen |c 24 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 546 | |a Zusammenfassung in französischer Sprache | ||
| 600 | 1 | 7 | |a Montesquieu, Charles Louis de Secondat / (1689-1755) / i Polska |2 jhpk |
| 600 | 1 | 7 | |a Montesquieu, Charles Louis de Secondat / (1689-1755) / krytyka i interpretacja |2 jhpk |
| 600 | 1 | 7 | |a Montesquieu, Charles Louis de Secondat / (1689-1755) / wpływ |2 jhpk |
| 600 | 1 | 7 | |a Montesquieu, Charles Louis de Secondat de |d 1689-1755 |0 (DE-588)118583670 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 689 | 0 | 0 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Montesquieu, Charles Louis de Secondat de |d 1689-1755 |0 (DE-588)118583670 |D p |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 776 | 0 | 8 | |i Erscheint auch als |n Online-Ausgabe, PDF |z 978-83-235-3579-9 |
| 776 | 0 | 8 | |i Erscheint auch als |n Online-Ausgabe, EPUB |z 978-83-235-3587-4 |
| 776 | 0 | 8 | |i Erscheint auch als |n Online-Ausgabe, MOBI |z 978-83-235-3595-9 |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030889981&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030889981&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030889981&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030889981&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20190820 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030889981 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 001.09 |e 22/bsb |f 0903 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 001.09 |e 22/bsb |f 0903 |g 44 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804179444124876800 |
|---|---|
| adam_text | SPIS TREŚCI Wstęp........................................................................................................9 CZĘŚĆ PIERWSZA: Monteskiusz o Polsce Z perspektywy Francji.................................................................. 19 ... i Lotaryngii..................................................................................40 CZĘŚĆ DRUGA: Polska o Monteskiuszu W dobie Oświecenia ...................................................................... 59 ... i później ...................................................................................... 77 Tłumacząc........................................................................................ 94 ...i badając .................................................................................... 139 CZĘŚĆ TRZECIA: W Polsce wokół Monteskiusza Zona i córki.................................................................................... 161 Rozum i zmysły..............................................................................175 Listy perskie ֊ powieść a autobiografia.......................................... 190 Listy perskie - powieść a nauka.....................................................202 O duchu praw, czyli klimat jako żywioł........................................218 O „duchu filozofów”, czyli podróż jako epistemologia........... 231 Aneks 1 : Monteskiusz: kalendarium życia......................................243 Aneks 2: Monteskiusz: bibliografia polska......................................248
8 Spis treści Aneks 3: Monteskiusz: Rozprawa o zachętach, które ku naukom winny nas kierować (1725)............................................ 254 Bibliografia ................................................................................ 263 Résumé en français.................................................................... 276 Spis ilustracji ............................................................................ 279 Indeks nazwisk.......................................................................... 281
BIBLIOGRAFIA Polskie tłumaczenia dzieł Monteskiusza: (w porządku chronologicznym) Uwagi nad przyczynami wielkości y upadku Rzeczypospolitey Rzymskiey, z Franzużkiego na Polski ięzyk przetlomaczone, Warszawa, [tł. ks. Antoni Wiśniewski], Drukarnia J.K.M. y Rzpltey, u XX. Scholarum Piarum, 1762, in-8, 261 s. Duch czyli treść praw albo o stosowności, którą powinny mieć prawa z ustawą rządu każdego, z oby czajami, położeniem kraiu, religią, handlem etc., z przydatkiem dociekania praw Rzymskich względem sukcessyi, prawfrancuzkich i praw lennych, [tł. Mateusz Czarnek], tom I: księgi Ι-XIX, tom II: księgi XX-XXXI, Lipsk-Drezno, Nakładem Gröllowskiey Księgarni, 1777, in-8; tom I: 550 s„ tom II, 612 s. Pamiętnik o Panu de Montesquieu, z Miniaturą, czyli rozłożeniem na części dzieła O duchu praw, tudzież Listy perskie rzeczonego autora, w których ciekawe wyobrażenie perskich obyczaiów y europeyskich wydane, [tł. nieznany, Mateusz Czarnek?], Lipsk-Drezno, Nakładem Gröllowskiej księgarni, 1778, in-8, 136 s. Listy perskie, przetlomaczone z francuskiego, [tł. Tomasz Kajetan Węgierski], listy I-LXXVI, Drezno, M. Gröli, 1778, in-8, 219 s.; Kontynuacya Listów perskich P. de Montesquieu, przetlómaczona z francuskiego, [tł. Tomasz Kajetan Węgierski], listy LXXVII-CLXI, Drezno, M. Gröli, 1778, in-8, 329 s. Listy perskie P. de Montesquieu, z francuzkiego przetlomaczone, Edycya Nowa, [tł. Tomasz Kaje tan Węgierski], tom I: listy I-LXXVI, tom II: listy LXXVII-CLXI, Drezno, M. Groll, 1785, in-8, tom I: 261 s., tom II: 280 s. Wznowienie: Drezno, M. Gröli, 1804, in-8, tom I: listy I-LXXVI, 261 s„
tom II: listy LXXVII-CLXI, 280 s. Rozmowa między Sylląy Eukratesem, z Montesquieu, [tl. nieznany, Jan Chrzciciel Albertrandi?], [w:] „Zabawy Przyjemne i Pożyteczne”, 1770, tom II, część II, s. 281-298.
264 Bibliografia Lizymach. Powieść Moralna, oraz Płochość skarana, [tł. nieznany], [w:] Trzy pisma w różnych materyach napisaney bardzo pięknie na oyczysiy ięzyk wyłożone przez tych wszystkich, którzy się do nich przyznać zechcą, Warszawa, w Drukarni P. Dufour Konsyliarza Nadwornego J.K. Mci Dyrektora Drukarni Korpusu Radeckiego, 1784, s. 9-18 i 19-24. Lizymach, powieść z Montesąuiou, [tl. Ignacy Krasicki], [w:] „Co tydzień”, 4/1798, s. 34-36. Świątynia Wenery w Knidos, [tł. Józef Szymanowski], Warszawa, w Drukarni J.K. Mci y Rzeczpospolitey; u E Dufour, 1778, in-8, 70 s. Wznowienie: Warszawa, Michał Melchin, 1805, in-8, 91 s.; Parma, w Drukarni J. B. Bodoni, 1807, Cieniom Józefa Szymanowskiego Jan Felix Tarnowski, in-4, 63 s. Koscioł Knideyski z Francuskiego Pana de Montesquieu na oyczysţy ięzyk wyłożony, oraz nowemi przypiskami objaśniony, [tł. nieznany], Lwów, u Księgarzy Warszawskich, 1776, in-8, 115 s. Arsaces y Izmenia, czyli Minister jakich mało. Historya Wschodnia z dzieł P. de Montesquieu, [tl. nieznany], Kraków, w Drukarni Antoniego Grobla pozostałey, Wdowy i Sukcessorów, 1804, in-12, 174 s. Wznowienie: Kraków, w Drukami Antoniego Grobla pozostałey, Wdowy i Sukcessorów, 1808, in-12, 174 s. Monteskiusza uwagi nad przyczynami wielkości i upadku Rzymian, przełożone na język polski przez Henryka Elzenberga, studenta Wydziału prawnego, Warszawa, Sklad Główny w księgarni Bernarda Lesmana przy ulicy Tłomackie nr 739a, w Drukarni Jana Cotty, 1869 (za zgodą cenzury wydaną w dniu 6 listopada 1868), in-8, 132 s., plus III. Listy perskie, przekład z francuskiego M.W., [tł.
nieznany], Warszawa, Wydawnictwo „Prze glądu Tygodniowego”, 1885 (za pozwoleniem cenzury z dnia 16 czerwca 1884 roku), druk „Przeglądu Tygodniowego”, ulica Czysta nr 2, in-16, 336 s. Listy perskie, tł. Tadeusz Boy-Żeleński, Biblioteka Boya, tom 42, Kraków, G. Gebethner i Spółka, 1918, in-12, 405 + VI s. Kolejne wydania: Warszawa, Arct S.A., 1932; Warszawa, Książka i Wiedza, 1951; Warszawa, PIW, 1979; Madryt, CIL Polska Kolekcje, 2000; Warszawa, Hachette Polska, 2011; Warszawa, Wydawnictwo Ktoczyta.pl, 2017 (e-book). O duchu praw, tł. Tadeusz Żeleński (Boy), przejrzał i wstępem opatrzy! prof. Wacław Makowski, Warszawa, F. Hoesick, 1927, II vol. in-8 (I vol.: 463 + XXII s., II vol.: 496 + XV s.). Przekładów Boy’a tom 90. Kolejne wydania: Warszawa, PIW 1955; Warszawa, PWN, 1957; Warszawa, Antyk, 1997; Warszawa, De Agostini Polska: Ediciones Altaya Polska, 2002; Kraków, Zielona Sowa, 2003; Warszawa, Hachette Polska, 2009; Warszawa, Wydawnictwo Ktoczyta.pl, 2017 (e-book). Myśli, tl. Leopold Gluck, Warszawa, PIW, 1985, 129 s. Drugie wydanie: Warszawa, PIW, 1987. Opowieści Wschodnie, tl. Leszek Sługocki, Łódź, Oficyna Bibliofilów, 1995, 101 s. Podróż do Pafos, tl. Leszek Sługocki, Łódź, Oficyna Bibliofilów, 1999, 48 s. Rozprawa i dialog, tl. Leszek Sługocki, Łódź, Oficyna Bibliofilów, 2000, 52 s. Rozważania o przyczynach wielkości Rzymian i ich upadku, tł. Leszek Sługocki, Łódź, Oficyna Bibliofilów, 2000, 171 s.
Bibliografia 265 Nieprawdopodobna historia, tł. Leszek Sługocki, Łódź, Oficyna Bibliofilów, 2002, 96 s. Próba o smaku w rzeczach natury i sztuki, czyli rozważania o przyczynach, dla których dzieła umysłu i wytwory sztuk pięknych dostarczają nam rozkoszy, tł. Wiktor Dłuski, [w:] „Res Publica Nowa”, 1/2006, s. 154-164. Starożytności, tl. Leszek Sługocki, Łódź, Oficyna Bibliofilów, 2008, 164 s. Poiside starodruki: (w porządku chronologicznym) Konarski Stanisław, O skutecznym rad sposobie, albo o utrzymywaniu ordynaryjnych seymów, t. I, Warszawa, w Drukarni J.K.M. y Rzpltey, u XX Scholarum Piarum, 1760. Rozmowy w ciekawychy potrzebnych, w filozoficznych y politycznych materyach, w Collegium Nobilium Warszawskiem Scholarum Piarum miañe, t. III, Warszawa, w Drukarni J.K.M. y Rzpltey, u XX Scholarum Piarum, 1762. Wszyscy błądzą, czyli sprawa z obydwóch stron niesłuszna, albo sąd obojętny jedney damyfilozofici w teraźnieyszych okolicznościach jezuitów francuskich roku 1762 wydany, a z francuskiego przetłumaczony, Gdańsk, Jan Fryderyk Bartels, 1 766. „Monitor”, Warszawa, 1768, numery 53-79. [Wyrwicz Karol], Geografia powszechna czasów teraźnieyszych, albo opisanie krótkie kraiów ca łego świata, skłonności obywatelów, handlu, obyczajów, ich położenia, granic, płodu ziemnego, x. c., z nayświeższych wiadomości, kraiopisarzów, i wędrowników zebrana, ku pożytkowi młodzi narodowey na szkoły publiczne wydana, Warszawa, w Drukarni I.K. Mci i Rzeczy- pospolitey, in Collegio Soc. Jesu, 1770. „Zabawy przyjemne i pożyteczne”, Warszawa, 1770, tom II, część II, s. 281-298; tom У 1772, s.
411-428. [Wyrwicz Karol], Wstęp do pisma tygodniowego o stanach politycznym, cywilnym i duchownym państw starożytnych, to jest o zwierzchności krajowej w powszechności, [w;] Historya politycz na państw starożytnych od pewnego towarzystwa napisana, Warszawa, w Drukarni I.K. Mci i Rzeczypospolitey, in Collegio Soc. Jesu, 1772, rozdz. I-IX. Skrzetuski Wincenty, Mowy o głownieyszych materyach politycznych, Warszawa, w Drukarni J.K.M. у Rzpltey, u XX Scholarum Piarum, 1773. Mikucki Antoni, Mowy o kształcie у własnościach różnych kratowych rządów przez ichmościów panów kawalerów zostających in Collegio Nobilium Vilnensi S.P miane, Wilno, 1774. [Popławski Antoni], Zbiór niektórych materii politycznych przez A.P***, Warszawa, w Dru karni J.K.M. у Rzpltey, u XX Scholarum Piarum, 1774. Skrzetuski Kajetan, Historya polityczna dla szlachetnej młodzi, Warszawa, w Drukarni J.K.M. у Rzpltey, u XX Scholarum Piarum, 1775, część II. Wielhorski Michał, O przywróceniu dawnego rządu polskiego według pierwiastkowych Rzeczpospołitey ustaw, [b.m.w., b.w.], 1775.
Bibliografia 266 Skarszewski Wojciech, Prawdziwy stan duchowieństwa w Polszczę, Warszawa, w Drukarni Nadworney J.K. Mci, 1776. Wybicki Józef, Listy patriotyczne do Jaśnie Wielmożnego Ex Kanclerza Andrzeja Zamoyskiego, prawa układającego napisane, Warszawa, nakładem Gröllowskiey Księgarni Nadwor ney, 1777-1778, 2 tomy. Zbiór praw sądowych na mocy konstytucyi z roku 1776 przez J.W. Andrzeja Zamoyskiego, ex-kanclerza koronnego, kawalera Orderu Orła Białego, ułożony i na Seym roku 1778 podany, Warszawa, nakładem J.W Zamoyskiego w Drukarni Gröllowskiey, 1778. [Krzucki Ignacy], Sposób powiększenia sił krajowych w Polszczę przez popisowe milicye, [b.m.w., b.w.], [1788]. Myśli obywatelskie, z okoliczności Proiektu pod tytułem: Zbiór praw sądowych. Mocą konstytucyi roku 1776 ułożonego. Jako też z okoliczności Listów Patriotycznych do teyże materii ściągają cych się, Wrocław, [b.w.], 1780. Filozojka, czyli rozmowa damy z filozofami, tłómaczyła z franc. M.A.P, Kraków, kosztem i drukiem Ignacego Grebla, 1784. Krótki zbiór starożytnych moralistów z francuskiego na polski język przełożony przez x. G. Zacharyaszewicza, J.K. Kanonika M. Gnieźnieńskiego, Łowicz, w Drukarni J.O. Xcia Jmci Prymasa, 1784,1.1. Histoiyczno-krytyczne wiadomości o życiu i pismach trzydziestu i trzech filozofów naszego wie ku opisane i tłumaczone z niem. przez JP, Akademika Krakowskiego, Kraków, w Drukarni Uprzywileiowaney i kosztem Ignacego Grebla, 1784. Trzy pisma w różnych materiach napisane y bardzo pięknie na oyczysty ięzyk wyłożone przez tych wszystkich, którzy się do nich przyznać zechcą, Warszawa, w
Drukarni R Dufour Konsylia- rza Nadwornego J.K. Mci Dyrektora Drukarni Korpusu Kadeckiego, 1784. Stroynowski Hieronim, Nauka prawa przyrodzonego, politycznego, ekonomiki polityczney i pra wa narodów, Wilno, w Drukarni Królewskiey przy Akademii, 1785. Dopełnienie dyhyonarza historycznego, albo historii skróconey, Warszawa, u Piotra Dufour, Konsyliarza Nadwornego, 1787, vol. VIII. [Pawlikowski Józef], O poddanych polskich, [Kraków], [Ignacy Grebel], 1788. Łobarzewski Ignacy, Zaszczyt wolności polskiey angielskiey wyrównywający, z uwagami do tego stosownemi i opisaniem Rządu angielskiego, Warszawa, u Piotra Dufour, Konsyliarza Nadwornego, 1789. Kołłątaj Hugo, Prawo polityczne narodu polskiego, czyli układ rządu Rzeczypospolitej, t. II, War szawa, nakładem i drukiem Michała Grolla, 1790. Rzewuski Adam Wawrzyniec, O formie rządu republikańskiego myśli, Warszawa, nakładem i drukiem Michala Groella, 1790. [Taszycki Gabryel], Uwagi nad rokiem 1790, [b.m.w., b.w.], [1790/1791]. Sołtykiewicz Józef, Wywód o skutecznym sposobie zaprowadzenia i ugruntowania dobrych oby czajów. Na obchód roczny pamiątki wolney konstytucyi dnia 3 maja 1791 roku, Kraków, w Drukarni Antoniego Grebla, 1792.
Bibliografia 267 Literatura przedmiotu (w porządku alfabetycznym) Ajnenkiel Andrzej, Wacław Makowski, [w:] Polski Słownik Biograficzny, է. XIX, 1974, s. 252-254. Barriere Pierre, Un grand provincial. Charles-Louis de Secondat, baron de la Brède et de Mon tesquieu, Bordeaux, Delmas, 1946. Baskin Marc Petrovič, Monteskiusz - ideowy poprzednik rewolucji burżuazyjnej, Warszawa, Towarzystwo Wiedzy Powszechnej, 1955. Baszkiewicz Jerzy, Historia Francji, Wroclaw, Zakład Naukowy im. Ossolińskich, 1978. Becq Annie, Lettres persanes de Montesquieu, Paris, Gallimard, 1999. [Bieńkowski Antoni], Upominek pogrobowy śp. Kazimierza Pliszki Podlasianina. Rzecz o sukcessyi, czyli uwagi nad prawem przyrodzonem do spadku, Warszawa, Drukarnia XX Piarów, 1827. Blaszkę Marek, Obraz i naprawa Rzeczypospolitej w myśli społeczno-politycznej fizjokratyzmu Baudeau i Le Mercier de la Rivière, Warszawa, Wydawnictwo IFiS PAN, 2000. Blondeau Ange, Bibliographie, [w:] „Revue Internationale de Droit Comparé”, vol. 8, n° 2, avril-juin 1956, s. 303-304. Błoński Jan, Szekspir przekładu, przedmowa do: T. Żeleński (Boy), Antologia literatury fran cuskiej, oprać. Jan Kott, Warszawa, PIW, 1958, Pisma, է. XIV Borowy Wacław, Boy jako tłumacz, Warszawa, Instytut Wydawniczy Biblioteka Polska, 1922. Boyé Pierre, La Cour polonaise de Lunéville (1737-1766), Nancy, Editions Berger-Levrault, 1926. Brut Moncassin Monique, Montesquieu, ces dames et le vin, Bėgles, Au fil des pages, 2006. Brut Moncassin Monique, Montesquieu en ses vignobles, Bėgles, Au fil des pages, 2010. Cabourdin Guy, Quand Stanislas régnait en Lorraine,
Paris, Fayard, 1980. Cadilhon François, Jean-Baptiste de Secondat, oncle et mentor de Montesquieu, [w:] „Revue Française d’Histoire du Livre”, 76-77/1992, s. 301-306. Cadilhon François, Montesquieu, ou la réalité ingrate du quotidien bordelais, Mont-de-Mar san, Éditions InterUniversitaires, 1996. Cadilhon François, Jean-Baptiste de Secondat de Montesquieu. Au nom du père, Pessac, Presses Universitaires de Bordeaux, 2008. Car Stanislaw, Nowa konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa, Księgarnia Powszechna, 1935. Chabé Alexandre, Le cécité de Montesquieu d’après sa correspondance, [w:] Bulletin de la Société des Bibliothèques de Guyenne, 1947, s. 65-76. Chapopot Stéphanie, Les jardins du roi Stanislas en Lorraine, Metz, Éditions Serpenoise, 1999. Chaunu Pierre, Cywilizacja Wieku Oświecenia, tí. Eligía Bąkowska, Warszawa, PIW, 1989.
268 Bibliografìa Childs Nick, A Political Academy in Paris 1724-1731. The Entresol and Its Members, [w:] „Studies on Voltaire and the Eighteenth Century”, 10/2000, s. 1-289. Cieślak Edmund, Stanisław Leszczyński, Wroclaw, Zaklad Narodowy im. Ossolińskich, 1994. Coulet Henri, Le roman jusqu’à la Resolution, Paris, Librairie Armand Colin, 1967. Dalat Jean, Montesquieu magistrat - l’homme en lutte avec ses contradictions, [w:] „Archives des Lettres Modernes”, 139/1972, s. 1-112. Delon Michel, Un monde d’eunuques, [w:] „Europe”, 574/1977, s. 79-88. Delon Michel (dir.), Dictionnaire européen des Lumières, Paris, PUF, 1995. Descartes René, Rozprawa o metodzie właściwego kierowania rozumem i poszukiwania prawdy w naukach, tł. Wanda Wojciechowska, Warszawa, PWN, 1991. Desgraves Louis, Catalogue de la bibliothèque de Montesquieu, Genève, Droz, 1954. Desgraves Louis, Montesquieu, Paris, Éditions Mazarine, 1986. Desgraves Louis, Montesquieu, l’œuvre et la vie, Bordeaux, L’Esprit du Temps, 1994. Desgraves Louis, Montesquieu académicien honoraire de l’Académie des sciences, des belles lettres et des arts d’Amiens, [w:] „Revue Montesquieu”, 1/1997, s. 173-174. Desgraves Louis, Chronologie critique de la vie et des œuvres de Montesquieu, Paris, Honoré Champion, 1998. Dornier Carole, Montesquieu et l’esthétique galante, [w:] „Revue Montesquieu”, 5/2001, s. 5-21. Dornier Carole, Voyage à Paphos, [w:] Dictionnaire Montesquieu [en ligne], sous la direction de Catherine Volpilhac-Auger, ENS de Lyon, septembre 2013. URL: http://dictionnaire-montesquieu.ens-lyon.fr/fr/article/1376476035/fr.
Doscot Gérard, Stanislas Leszczyński et la cour de Lorraine, Lausanne, Éditions Rencontre, 1969. Duranton Henri, Fallait-il brûler L’Esprit des lois?, [w:] „Dix-huitième siècle”, 21/1989, numer specjalny: Montesquieu et la Révolution. Dyjakowska Marzena, Realizacja zasady trójpodziału władzy w Konstytucji marcowej, Teka Kom. Praw ֊ OL PAN, 2013, s. 27-47. Dzwonkowski Włodzimierz, Czamek Mateusz, [w:] Polski Słownik Biograficzny, է. IV 1938, s. 205. Gengembre Gérard, La contre-révolution, ou l’histoire désespérante, Paris, Éditions Imago, 1989. Goldzink Jean, Montesquieu et les passions, Paris, PU.E, 2001, coll. Philosophies. Ehrard Jean, L’idée de nature en France dans la première moitié du XVIIF siècle, Paris, S.E.VPE.N., 1963. Ehrard Jean, Montesquieu critique d’art, Paris, PUF, 1965. Ehrard Jean, Les origines berrichoises des Secondat, [w:] „Revue Montesquieu”, 3/1999, s. 191-195. Ehrard Jean, L’Esprit des mots. Montesquieu en lui-même et parmi les siens, Genève, Droz, 1998. Estreicher Karol, Bibliografia polska, tom XI (1908); t. XXV (1913); t. XXVI (1915).
Bibliografia 269 Estreicher Stanisław, Zasada zwierzchnictwa narodu, [w:] Nasza konstytucja, cykl odczytów urządzonych staraniem Dyrekcji Szkoły Nauk Politycznych w Krakowie, od 12 do 25 maja 1921 roku, Kraków, Drukarnia UJ, 1922, s. 27-49. Eylaud Jean-Max, Montesquieu chez ses notaires de la Bride, Bordeaux, Feret et Fils, 1956. Eylaud Jean-Max, Les Secondat de Montesquieu. Iconographie seigneurale, généalogies, demeures, blasons, documents historiques, Bordeaux, Feret, 1976. Fabre Jean, Stanislas-Auguste Poniatowski et l’Europe des Lumières, Paris, Ophrys, 1984. Feldman Jean-Philippe, Le constitutionalisme selon Benjamin Constant, [w:] „Revue française de droit constitutionnel”, 4/2008 (nr 76), s. 675-702. Feldman Józef, Stanisław Leszczyński, Kraków, Universitas, 2007. Fèvre Lucien, La Terre et l’évolution humaine. Introduction géographique à l’histoire, Paris, Éditions Albin Michel, 1970. Forycki Maciej, Stanisław Leszczyński, Poznań, Wydawnictwo WBPiCAK, 2006. Gaber Stefan, Polacy na dworze Stanisława Leszczyńskiego w Lunéville w latach ¡737-1766, Częstochowa, Wydawnictwo WSP, 1998. Gébelin François, La clef du „Temple de Gnide’’ d’après la correspondance de Montesquieu, [w:] Ađes du Colloque Montesquieu, Bordeaux 1956, s. 83-97. Geffriaud Rosso Jeanette, Montesquieu et la féminité, Pise, La Goliardica - Paris, Nizet, 1977. Gluck Leopold, Montesquieu. Myśli, Warszawa, PIW, 1985. Grześkowiak-Krwawicz Anna, Publicystyka stanisławowska o modelu rządów monarchii francu skiej, Wrocław, Zaklad Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, 1990. Gumplowicz Ludwik, Geschichte der
Staatstheorien, Innsbruck, Wagner, 1905. Izdebski Huben, Monteskiusz, [w:] Wielka Encyklopedia PWN, vol. 18, Warszawa, Wydaw nictwo Naukowe PWN, 2003, s. 77. Jakubowski Wojciech, Jajecznik Konrad, Polska debata ustrojowa w latach 1917-1921, Warszawa, Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora, 2010. Kaczmarek Ryszard, Henryk Elzenberg, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. VI, 1948, s. 238239. Kasparek Franciszek, Prawo polityczne ogólne z uwzględnieniem austriackiego razem ze wstępną nauką ogólną o państwie, t. 1-2, Kraków, nakł. autora, 1877-1881. Komarnicki Wacław, Polskie prawo polityczne. Geneza i system, Warszawa, nakład F. Hoesicka, 1922. Konarski Stanisław, Jan Nepomucen Leszczyński, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XVII, 1972, s. 119-120. Konstytucja 3 Maja, oprać. Jerzy Łojek, Lublin, Wydawnictwo Lubelskie, 1989. Konstytucja 23 IV 1935. Uwagi wstępne, tekst, skorowidz, Warszawa, F. Hoesick, 1935. Kopaliński Władysław, Słownik symboli, Warszawa, Oficyna Wydawnicza Rytm, 2012. Kot Stanisław, Rzeczpospolita Polska w literaturze politycznej Zachodu, Kraków, Krakowska Spółka Wydawnicza, 1919. Kowalski Jerzy, Etapy zmian ustroju państwa w II Rzeczypospolitej Polskiej (1918-1939), [w:]
270 Bibliografia „Humánum. Międzynarodowe studia społeczrio-humanistyczne”, 1/2008, s. 183197. Krasicki Ignacy, O rymotwórcach i rymotwórstwie, [w:] Dzieła. Nowe i zupełne wydanie, tom III, Wrocław, u Wilhelma Bogumiła Korna, 1824. Krasicki Ignacy. Dzieła wybrane, oprać. Zbigniew Goliński, Warszawa, PIW, 1989. Kuca Grzegorz, Zasada podziału władzy w konstytucji z 1997 roku, Warszawa, Wydawnic two Sejmowe, 2014. Kuciński Jerzy, Wołpiuk Waldemar Jan, Zasady ustroju politycznego państwa w konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 roku, Warszawa, Wolters Kluwer Polska, 2012. Lacouture Jean, Montesquieu. Les vendanges de la liberté, Paris, Éditions du Seuil, 2003. Laufer Roger, La réussite romanesque et la signification des « Lettres persanes », [w:] „Revue d’Histoire Littéraire de la France”, 2/1961, s. 188-203. Laurain-Portemer Madeleine, Le dossier des „Lettres persanes”. Notes sur les cahiers de correc tions, [w:] „Revue Montesquieu”, 6/2002, s. 71-105. Lettres familières du Président de Montesquieu, baron de la Brède, à divers amis d’Italie, éd. par Ottaviano Guasco, Florence, 1767. Lettres persanes, éd. Charles Gaudier, Paris, Bibliothèque Larousse, 1948. Lettres persanes, éd. Paul Vernière, Paris, Classiques Garnier, 1960. Lettres persanes, éd. Jean Starobinski, Paris, Gallimard, «Folio», 1973. Makowski Wacław, Zmiana konstytucji. Mowy i oświadczenia ministra sprawiedliwości, War szawa, Drukarnia Państwowa, 1926. Małajny Ryszard Mariusz, Doktryna podziału władzy „Ojców Konstytucji” USA, Uniwersytet Śląski, Katowice, 1985. Małajny Ryszard Mariusz, Zasada podziału
władzy a system rządów parlamentarnych, [w:] „Państwo i Prawo”, 12/2009, s. 16-30. Marty Michel, Voyageurs français en Pologne durant la seconde moitié du XVIII’’ siècle. Ecriture, Lumières et altérité, Paris, Honoré Champion, 2004. Masson André, Un chinois inspirateur des Lettres persanes, [w:] „Revue des Deux Mondes”, 15 maja 1951, s. 348-354. Matyaszewski Paweł, Monteskiusz, [w:] Encyklopedia katolicka, vol. 13, Lublin, Towarzy stwo Naukowe KUL, 2009, s. 209-210. Matyaszewski Paweł, Voltaire dans la Lorraine de Stanislas, [w:] „Revue Voltaire”, 15/2015, s. 119-128. Mazzolini Renato G., Dallo “spirito nerveo” allo “spirito delle leggi”: un commento alle osserva zioni di Montesquieu su una lingua di pecora, [w:] Enlightenment essays in memory of Ro bert Shackleton, dir. Giles Barbey, C.P. Courtney, Oxford, Voltaire Foundation, 1988, s. 205-221. Maugras Gaston, La cour de Lunéville au XVIIIe siècle, Paris, Plon, 1904. Mélanges inédits de Montesquieu, éd. par le baron de Montesquieu et Raymond Céleste, Bordeaux-Paris, Gounouilhou et Rouam, 1892. Michalski Jerzy, Władysław Smoleński, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXXIX, 1999-
Bibliografia 271 2000, s. 276-285. Milhaud Gérard, Le regard scientifique de Montesquieu, [w:] „Europe”, 574/1977, s. 31-41. Montesquieu, Œuvres complètes, texte présenté et annoté par Roger Caillois, Paris, Librai rie Gallimard, Collection de la Pléiade, 1951, in 2 vol. Montesquieu, Pensées, Le Spicilège, édition établie par Louis Desgraves, Paris, R. Laffont, 1991. Montesquieu, Mes pensées, choix et édition de Catherine Volpilhac-Auger, Paris, Gallimard, Collection Folio Classique, 2014. Mourreau François (dir.), Voyager, Explorer, [w:] „Dix-huitième siècle” (numer specjalny), 22/1990. Muratori-Philip Anne, Le roi Stanislas, Paris, Fayard, 2000. Niemojowski Wincenty, O monarchii konstytucyjnej i rękojmiach publicznych, rzecz wyjęta z dziel Benjamina Constant, Warszawa, Nakładem Właścicieli Kuryera Polskiego, 1831, 2 t. Nowodworski Michał, Encyklopedia Kościelna, t. XV, Warszawa 1883. Oczapowski Józef Bohdan, Wpływ klimatu na państwo. Studyjum politycznejfizyjologii, Kra ków, Drukarnia UJ, 1873. Œuvres complètes de M. de Montesquieu, nouvelle édition, revue, corrigée et considéra blement augmentée par Fauteur, Amsterdam, Leipsick, Arkstée et Merkus, 1 758, in 3 vol. Œuvres complètes de Montesquieu, in 3 vol., sous la dir. d’André Masson, Paris, Nagel, 1950-1955. Œuvres complètes de Montesquieu, Voltaire Foundation (Oxford), Instituto Italiano per gli Studi Filosofici (Napoli), 1998-2010; potem: ENS Éditions (Lyon), Classiques Garnier (Paris), 22 tomy (do 2018 ukazalo się już 17 tomów). Œuvres complètes de Vauvenargues, vol. Il, Paris, Hachette 1968. Oniszczuk Jerzy,
Filozofia i teoria prawa, Warszawa. C.H. Beck, Studia Prawnicze, 2008. O’Reilly Robert, The Spurious Attribution of the „Voyage à Paphos” and an Appreciation of Mon tesquieu’s „Temple de Gnide”, [w:] „Studies on Voltaire and the Eighteenth Century”, 189/1980, s. 229-237. Orgelbrand Samuel, Encyklopedia powszechna, t. XVIII, Warszawa 1864. Pamiętniki Stanisława Augusta Poniatowskiego, z autografu francuskiego przełożone przez B. Zalewskiego, Drezno, nakładem i drukiem J.I. Kraszewskiego, 1870. Pamiętniki króla Stanisława Augusta. Antologia, tl. Wawrzyniec Brzozowski, wybór tekstu Dominique Triaire, wstęp Anna Grześkowiak-Krwawicz, red. Marek Dębowski, War szawa, Muzeum Łazienki Królewskie, 2013, 573 + 5 s. Pascal Jean-Noël, Les poètes et le Président. Colardeau et Léonard adaptateurs du Temple de Gnide, [w:] „Revue Montesquieu”, 4/2000, s. 71-88. Peretiatkowicz Antoni, Nowa Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Lwów-Warszawa, Książ nica Atlas, 1935. Podręczna Encyklopedia Kościelna, tom VII, Warszawa 1911, Porneau René, Voyage et Lumières dans la littérature française du XVIIľ siècle, [w:] „Studies
272 Bibliografia on Voltaire and the Eighteenth Century”, 57/1967, s. 1269-1289. Postigliola Alberto, Montesquieu entre Descartes et Newton, [w:] Montesquieu,. Les années de formation (1698-1720). Actes du Colloque de Grenoble, 26-27 septembre 1996, présen tés et publiés par Catherine Volpilhac-Auger, Napoli, Liguori - Paris, Universitas Oxford, Voltaire Foundation, 1999, s. 91-108, „Cahiers Montesquieu” t. 5. Pullo Andrzej, Podział władzy. Aktualne problemy w doktrynie, prawie i współczesnej debacie konstytucyjnej w Polsce, [w:] „Przegląd Sejmowy”, 3/1993, s. 9-21. Pullo Andrzej, Zasada podziału i równoważenia władz (Podstawowe dylematy debaty konstytu cyjnej), [w:] Wybrane zagadnienia nowej konstytucji, pod. red. Andrzeja Szmyta, Gdańsk 1998, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańskie Studia Prawnicze, tom III, s. 31-42. Rembowski Antoni, Konfederacja i rokosz; porównanie stanowych konstytucji państw europej skich z ustrojem Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa, Księgarnia Jana Fiszera, 1896. Rétat Pierre, La représentation du monde dans F’Esprit des lois. La place de l’Europe, [w:] L’Europe de Montesquieu, dir. Maria Grazia Bottaro et Alberto Postigliola, „Cahiers Montesquieu”, 2/1995, Naples, Eiguori, s. 7-16. Rétat Pierre, La Gazette d’Amsterdam. Miroir de l’Europe au XVHL siècle, Oxford, Voltaire Foundation, 2001. Romanovski Sylvie, La quête du savoir dans les «Lettres persanes», [w:] „Eighteenth- Cen tury Fiction”, vol. 3, numer 2, January 1991, s. 93-111. Rousseau Jean-Jacques, Confessions, [w:] J.-J. Rousseau. Œuvres complètes, t. I., Paris, Bi bliothèque de
la Pléiade, Gallimard, 1964. Roche Daniel, Le siècle des Lumières en province. Académies et académiciens provinciaux, 16801789, t. 1-2, Paris-La Haye, Mouton, 1978. Schneider Jean-Paul, Les jeux du sens dans les «Lettres persanes». Temps du roman et temps de l’histoire, [w:] „Revue Montesquieu”, 4/2000, s. 127-159. Shackleton Robert, La genèse de l’Esprit des lois, [w:] „Revue d’Histoire Littéraire de la France”, 52/1952, s. 425-438. Shackleton Robert, The Moslem chronology of the «Lettres persanes», [w:] „French Studies”, 8/1954, s. 17-27. Shackleton Robert, Montesquieu, a Critical Biography, Oxford, Oxford University Press, 1961; wersja fr.: Montesquieu. Une biographie critique, traduit par Jean Loiseau, Gre noble, Presses Universitaires, 1977. Siemek Andrzej, Wokół przekładów Boya: tłumaczenie jako wizja obowiązkowa, [w:] Spotkania z dawną łiteraturą francuską, pod. red. Katarzyny Dybel i Barbary Marczuk, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2000, s. 183-188. Skałkowski Adam Mieczysław, Józef Wybicki, 1747-1795, Poznań, Księgarnia Uniwersy tecka, 1927. Skwara Bartosz, Rozporządzenie jako akt wykonawczy do ustawy w polskim prawie konstytucyj nym, Warszawa, Oficyna Wolters Kluwer, 2010. Spector Céline, Europe, [w:] Dictionnaire Montesquieu [en ligne], sous la dir. de Cather-
Bibliografia 273 ine Volpilhac-Auger, ENS de Lyon, septembre 2013. URL: http://dictionnaire-montesquieu.ens-lyon.fr/fr/article/1380009044/fr. Stambinsiu Jean, Montesquieu par lui-même, Paris, Éditions du Seuil, 1989. Szawlewski Mieczysław, Nowy świat. Traktat o Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa, Ossoli neum, 1935. Tatarkiewicz Władysław, Historia filozofii, Warszawa, PWN, 1983. „Themis Polska, czyli Pismo Nauce i Praktyce Prawa Poświęcone”, Warszawa 18281830. Tyszczuk Renata, The story of an architect King: Stanislas Leszczyński in Lorraine 1737-1766, Bern, Peter Lang, 2007. Vernière Paul, Montesquieu et «L’Esprit des lois», ou la raison impure, Paris, C.D.U. et SEDES réunis, 1977. Veršini Louis, Baroque Montesquieu, Genève, Droz, 2004. Vian Louis, Histoire de Montesquieu, sa vie et son œuvre, d’après des documents nouveaux et indédits, Paris, Didier, 1878. Volpilhac-Auger Catherine, De Bordeaux à Nancy. Montesquieu et le mouvement académique, [w:] Stanislas et son Académie (250e anniversaire), Actes du Colloque de Nancy, 1719 septembre 2001, sous la réd. de Jean-Claude Bonnefont, Nancy, Presses Uni versitaires de Nancy, 2003, s. 205-214. Volpilhac-Auger Catherine, De la Collectio juris à L’Esprit des lois: Justinien au tribunal de Montesquieu, [w:] Montesquieu, la justice, la liberté. Hommage de Bordeaux à Montesquieu, Bordeaux, Académie de Bordeaux, 2007, s. 35-43. Volpilhac-Auger Catherine, Montesquieu, Paris, Gallimard, 2017. Voyages de Montesquieu, Bordeaux, éd. A. de Montesquieu, in 2 vol., 1894-1896. Wasilewski Leon, Współczesne państwo konstytucyjne, Kraków,
Spółka Nakładowa Książka, 1905. Wereszczyński Antoni, Państwo antyczne i jego renesansy, Lwów, Drukarnia Narodowa im. Ossolińskich, 1934. Wielka encyklopedia powszechna ilustrowana, tomy XLVII-XLVIII, Warszawa, 1912. Winiarski Bohdan, My i oni w walce o konstytucję, Poznań, Wydawnictwo S.A. Ostoja, 1935. Wroczyński Krzysztof, Monteskiusz, [w:] Powszechna Encyklopedia Filozofii, vol. 7, Lublin, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2006, s. 376-378.
RÉSUMÉ Montesquieu en Pologne. Hier et aujourd’hui La situation de Montesquieu en Pologne est aujourd’hui paradoxale. D’un côté, on connaît très bien son nom, d’autant mieux que celui-ci a été «traduit» en polonais, au cours du temps, sous la forme de Monteskiusz, proposi tion aussi noble et savante que familière et plus facile à prononcer. Non seule ment le nom de Montesquieu est, bien sûr, obligatoire dans tous les dictionnaires de philosophie, de droit, de sociologie, de pensée politique ou de lettres, mais on l’apprend également à l’école quand on parle des Lumières européennes. Sans négliger que, depuis quelque temps, on s’en sert volontiers dans le débat politique polonais actuel, surtout lorsqu’il est question du constitutionalisme, où il apparaît pour certains, et avec combien de raison, comme un auteur de référence capital, voire comme un vrai maître à penser. De l’autre côté, il faudrait se demander si Montesquieu n’est pas devenu en Pologne l’otage de son propre nom. Ce dernier a, pour ainsi dire, complètement éclipsé l’homme, ce qui fait qu’à vrai dire on ne connaît aujourd’hui chez nous ni sa vie, ni son œuvre. On le cite, d’accord, mais on l’ignore en même temps; il est plus admiré qu’analysé, plutôt célèbre que lu. Tout en ayant sa place d’honneur assurée, Montesquieu est un auteur méconnu, comme si le seul fait de mention ner son nom glorieux nous dispensait automatiquement d’avoir à découvrir sa biographie et ses écrits. Il est vrai que l’on a érigé en Pologne, et cela il y a bien longtemps, un véritable monument en son honneur, mais l’auteur de L’Esprit
des lois donne pourtant l’impression d’en rester tout le temps l’esclave, écrasé sous le poids de sa gloire, immobilisé dans le marbre de sa splendeur. Le monument polonais brille éternellement en sa faveur, ce que par ailleurs, sans aucun doute,
Résumé 275 il mérite pleinement, mais n’éclaire pourtant pas assez, sinon guère, l’homme de génie de la Brède pour lequel il a été élevé par les Polonais. La présente étude ambitionne d’aider Montesquieu à descendre de son socle ou, autrement dit, de jeter plus de lumières sur le somptueux monument à l’ombre duquel il semble demeurer aujourd’hui en Pologne. Elle se compose de trois parties embrassant au total douze chapitres, le tout lié par un titre commun, Montesquieu en Pologne. Hier et aujourd’hui. Il s’agit de jeter, au-delà du temps et de l’espace, un pont intellectuel entre la Pologne et Montesquieu, aussi bien de rappeler sa vision de ce pays que de retracer l’histoire de sa longue présence dans la réflexion polonaise, du XVIIIe siècle jusqu’aujourd’hui. On entend cette question pertinente à trois niveaux différents, chacun proposant des champs thématiques autonomes et des possibilités d’interprétation promet teuses. La première partie, intitulée Montesquieu à propos de la Pologne, veut rap peler et analyser la manière dont le philosophe français regarde la Pologne de son temps. Elle se compose de deux chapitres. Le premier, De la perspective de la France, tente de regrouper et de présenter ses différentes réflexions sur la Po logne de l’époque des Lumières, État hybride, à la fois république et monarchie, pays que Montesquieu ne visitera malheureusement pas lors de son fameux périple à travers l’Europe. Le second chapitre, ... et de la Lorraine, rappelle le contexte et le caractère de son séjour à Lunéville, à la cour du roi de Pologne en exil, Stanislas
Leszczyński, ainsi que l’histoire de son entrée à l’Académie des Sciences et Belles-Lettres à Nancy, créée par le monarque polonais. La deuxième partie du livre, La Pologne à propos de Montesquieu, composée de quatre chapitres, ambitionne de retracer le rôle qu’a joué la pensée de Montesquieu en Pologne pendant plus de deux siècles et demi, ainsi que de reconstruire l’histoire et le caractère de ce phénomène. Le premier chapitre, À l’époque des Lumières, tente de montrer comment, et avec combien d’enthousiasme, les Polonais saluent et accueillent au XVIIIL siècle les idées politiques de Montesquieu, dans quelle mesure ils les jugent utiles, sinon nécessaires à la cause du mouvement de ré formes du pays. Le chapitre suivant,... et plus tard, poursuit chronologiquement cette question, à cette différence près que, tout au long du XIXe siècle, la Po logne n’existe pas en tant qu’État indépendant, rayée de la carte géopolitique de l’Europe. Si le recours à Montesquieu est alors nettement plus faible, il reprend vivement avec la renaissance de ce pays en 1918 et continue, sinon augmente perpétuellement, pendant tout un siècle (sans doute moins à l’époque commu niste, entre 1944 et 1989), surtout aujourd’hui, après la chute du mur de Berlin. Le troisième chapitre, À travers la traduction, ambitionne de retracer la longue et
276 Résumé combien riche tradition des traductions que les Polonais, pour différentes rai sons qu’il serait d’ailleurs utile d’analyser, ont faites de la plupart des œuvres de Montesquieu, depuis le XVIIIe siècle jusqu’à nos jours. Le dernier chapitre,... et dans la recherche, veut pour ainsi dire résumer cette deuxième partie du livre, en mettant cette fois en évidence toutes les études que les chercheurs polonais ont menées, pendant plus d’un siècle, sur sa pensée et son œuvre, ce qu’ils conti nuent d’ailleurs de faire encore aujourd’hui. La troisième partie du livre, intitulée En Pologne autour de Montesquieu, a un caractère nettement différent par rapport aux deux premières, tout en préten dant quand même s’inscrire dans le titre commun de l’ensemble. Si celles-ci veulent avant tout reconstruire la longue histoire des liens qui, à plusieurs ni veaux et sous différents aspects, existent entre Montesquieu et la Pologne, la suivante désire présenter certaines de mes propres réflexions formulées sur lui, sa vie et son œuvre. J’ambitionne de signaler que la recherche sur le célèbre philosophe français du XVIIIe siècle est possible, sinon nécessaire en Pologne et, par là, de montrer comment il est souhaitable, voire impératif, de se pencher toujours sur lui. Cette partie du livre se compose de six chapitres embrassant trois branches thématiques différentes. Les deux premiers touchent directement la biographie de Montesquieu et concernent ses relations avec les femmes. Le premier, La femme et les filles, veut reconstruire l’histoire de la vie conjugale de Montesquieu,
ainsi que celle de ses relations avec ses enfants, surtout avec ses filles. Le deuxième, La raison et les sens, relate l’histoire de ses liaisons amoureuses hors du mariage, révélant ainsi comment Montesquieu est à la fois homme de sens et homme d’esprit, déchiré entre le cœur et la raison. Les deux autres cha pitres se focalisent sur une lecture détaillée des Lettres persanes. Le premier, «Les Lettres persanes» ֊ roman et autobiographie, veut prouver combien le célèbre roman épistolaire de Montesquieu évoque l’histoire de sa propre vie, en relatant ses premières expériences parisiennes et en rappelant sa condition de provincial brédois, de sorte qu’il est possible d’y découvrir des liens certains entre le vécu et Vécrit. Le deuxième chapitre, «Les Lettres persanes» - roman et savoir, tente de montrer la fascination de Montesquieu pour la philosophie des Lumières nais santes, et d’analyser des fragments et des propos, où l’auteur se fait le hérault des sciences et du savoir. Les deux derniers chapitres de cette partie du livre se réfèrent directement à la dimension philosophique de l’ouvrage majeur de Montesquieu, De l’Esprit des lois. Le premier, «De l’Esprit des lois», ou le climat en tant qu’empire, rappelle et analyse la fameuse théorie des climats; présenter sa conception sert à montrer la puissance du climat que l’on pourrait comparer
Résumé 277 à celle de l’un des quatre éléments de la nature. Le deuxième chapitre, intitulé «De l’esprit des philosophes», ou le voyage en tant qu’épistémologie, essaie de démontrer qu’une bonne partie des idées de Montesquieu trouvent leur source dans l’ex périence du voyage que, en philosophe éclairé, il pratique lui-même dans sa vie, et qui constitue pour lui, à l’instar des plus grands penseurs de son temps, une méthode d’investigation philosophique moderne probante. Les douze chapitres qui forment la partie majeure du livre renvoient à des études ou des communications que j’ai déjà présentées, sous forme écrite ou orale, en Pologne ou en France. Cela ne veut aucunement dire que je les publie maintenant dans la même version, sans rien y avoir changé. Au contraire, l’idée de les rassembler toutes en un seul ouvrage, afin de leur donner un caractère cohérent et logique, a demandé impérativement d’y apporter les corrections et les changements nécessaires, parfois importants, ou même de proposer des mo difications structurelles capitales. De plus, deux chapitres offrent des textes nou veaux, inédits, rédigés spécialement pour compléter la dimension „polonaise” du livre. J’ai dû aussi traduire en polonais quelques-uns de mes textes publiés en français, en veillant autant aux subtilités de la langue qu’au souci de les adapter aux besoins et aux attentes du lecteur polonais. Il a fallu également proposer à mes études antérieures une nouvelle version de leurs titres, non seulement pour éviter de répéter à chaque fois qu’il s’agit de Montesquieu, mais pour les cimenter encore
mieux en vue de donner à l’ensemble une forme harmonieuse et ordonnée. Tous ces changements ont exigé beaucoup de temps et d’efforts, mais sont le résultat inévitable de l’intention de ramasser des textes dispersés pour les unir tous sous le même intitulé. Le tout se termine par trois annexes de nature différente. La première rap pelle la biographie de Montesquieu qui, il faut bien le reconnaître, est presque entièrement inconnue en Pologne. Je tiens à y présenter une chronique synthé tique de sa vie, en choisissant les faits les plus marquants et les événements les plus importants, qui non seulement permettent au lecteur polonais de recons truire la biographie de Montesquieu, mais aussi, sinon surtout, de la voir dans toute sa richesse et toute sa vérité, de découvrir autant l’histoire d’un penseur que celle d’un homme tout simplement. La deuxième annexe donne une liste ex haustive de soixante-treize études de recherche polonaises consacrées à Montes quieu, ou de celles qui, rédigées à l’étranger, touchent directement le problème dont il est question dans le livre. Pour une raison évidente, je n’enregistre pas les chapitres parus en Pologne dans différentes encyclopédies ou de nombreux dictionnaires ni, surtout, les divers articles de presse (je signale tout de même
278 Résumé combien il serait tentant de se pencher un jour sur cette catégorie de sources fascinante et d’en faire une étude a priori intéressante). Il s’agit de répertorier surtout ces recherches, où le nom de Montesquieu apparaît directement dans le titre, en vue de construire une base de données commode et utile pour tout chercheur qui voudrait continuer le travail de ses prédécesseurs. La troisième annexe propose ma propre traduction du Discours sur les motifs qui doivent nous encourager aux sciences, rédigé par Montesquieu qui, élu directeur de l’Académie de Bordeaux pour la seconde fois, le 28 août 1725, devra le prononcer lors de la séance d’ouverture du 15 novembre de la même année. Il ne me reste qu’à espérer que cette traduction polonaise sache montrer la sagesse de l’auteur du Discours et, par là, qu’elle soit à même de servir de conclusion logique de tout mon livre. J’ose croire également que celui-ci fera peut-être mieux voir au lecteur polo nais la vie et l’œuvre de Montesquieu, surtout l’histoire de sa longue présence en Pologne dans notre réflexion politique, en jetant ainsi plus de lumières sur le somptueux monument de sa gloire éternelle. Bien entendu, je ne prétends aucunement avoir épuisé cette question. Au contraire, je vois plutôt mon livre comme une invitation à des travaux de recherche encore plus intenses, car le thème Montesquieu en Pologne reste toujours ouvert, riche et prometteur. Comme le remarque l’auteur de L’Esprit des lois, «qui pourrait dire tout sans un mortel ennui? [...]; il ne faut pas toujours tellement épuiser un sujet, qu’on ne
laisse rien à faire au lecteur. Il ne s’agit pas de faire lire, mais de faire penser» (EL, Préface et XI, 20).
INDEKS NAZWISK Abramowicz Madej 218 Adamczuk Arkadiusz 95 Ajnenkiel Andrzej 85 Albertrandi Jan Chrzciciel 105, 107, 108, 134 Aleksander I Romanow 78 Aleksander III Wielki, zw. Macedońskim 54, 55, 56, 109 Aleksandrowska Elżbieta 65, 104, 105, 148 Amor, postać mit. 113, 180 Antoniusz Marek (Marcus Antonius) 99 Archimedes z Syrakuz 260 Archinto Maria, księżna Trivulzio 185, 186 Arcis des, bohater Kubusia Fatalisty... D. Diderota 184 Ariadna, postać mit. 111 Aron Raymond Claude Ferdinand 153 Arsaces, patrz: Arzas Arystoteles 220, 225 Arzas, tytułowy bohater utworu Monte skiusza pt. Arzas i Ismenia 114, 115, 175 Astruc Jean, lekarz na dworze Augusta II Mocnego 23 August II, zw. Mocnym, z dynastii Wettinów 23 August III Sas, z dynastii Wettinów 42, 96 Bacon Francis 240 Bandtkie Jan Wincenty 81 Barbey Giles 222 Bardach Jerzy 59, 143 Barillot Jacques 246 Barrière Pierre 154, 161, 165, 196, 232, 237 Barry Jeanne-Thérèse de, hrabina de Pontac-Belhade 183-184 Bartel Kazimierz Władysław 85 Baskin Marc Petrovič 145 Baszkiewicz Jerzy 165 Baudeau Nicolas 59 Baxter Gliceriusz Józef, ksiądz 96 Bąkowska Eligía 221 Becq Annie 209 Bentham Jeremy 93 Berthelot de Jouy Marie-Catherine de 166 Berthelot de Pleneuf Jeanne-Agnès de, markiza de Prie 177, 178 Bieńkowski Antoni 79, 80 Bizardière Michel David de la 24 Blaszkę Marek 26, 59, 75, 148, 150 Blondeau Ange 143 Błoński Jan 122 Bocheński Adolf 88 Bodin Jean 220
282 Indeks nazwisk Boelcke Józef Ignacy 62, 102 Bonald Louis de 78 Bonnefont Jean-Claude 51 Borelli Giovanni Alfonso 212 Borowy Wacław 121, 122 Bottaro Palumbo Maria Grazia 227, Bouffleurs Madame de, wlaśc. Marie Françoise Catherine de Beauvau, markiza de Bouffleurs, metresa króla St. Leszczyńskiego 43 Boulainvilliers Henri de 193 Bourbon Marie-Anne de (zw. Made moiselle de Clermont), wnuczka Ludwika XIV 126, 179-181 Bourget Marie-Noëlle 235 Boy-Żeleński Tadeusz, wlaśc. Tadeusz Ka mil Marcjan Żeleński herbu Ciołek, ps. lit. Boy 30, 32, 33, 38, 69, 86, 121-130, 165, 193, 217, 219, 222, 226, 230 Boyé Pierre 42 Boyle Robert 212, 235 Boynet Jean Sarrau de 52 Bretonne Restif de la 191 Briot Pierre 205 Brut Moncassin Monique 162, 164, 172 Bruyère Jean de la 202 Brzozowski Wawrzyniec 23 Buckle Henry Thomas 118 Burda Jerzy 144 Cabourdin Guy 42 Cadilhon François 40, 164, 168, 169 Caillois Roger 22, 43, 186 Car Stanisław 89, 90 Cassini Giovanni 212 Caux Suzanne de 176, 245 Cech Barbara 95 Celeste Raymond 135 Cerati Gaspar Giuseppe 235 Chabé Alexandre 173 Chałaciński Józef 141 Chaunu Pierre 221, 235 Chapopot Stéphanie 45 Chardin Jean 205 Charles-Louis, syn Jeana-Baptiste’a, wnuk Monteskiusza 174 Charles-Louis-Joseph (de Secondat), młod szy brat Monteskiusza 162 Chaudon Louis-Mayeul 62, 64, 102 Chaunu Pierre 221, 235 Chauvelin Germain-Louis de 233 Childs Nick 134 Chirac Jacques 168 Choderlos de Laclos Pierre Ambroise François 182, 183 Cieślak Edmund 42 Clermont Mademoiselle de, patrz: Bour bon Marie-Anne de Colardeau Charles-Pierre 110, 111 Condé Louis-Henri de, książę de Burbon
177, 179 Constant Benjamin 81 Correggio, wlaśc. Antonio Alegri 137 Cortès Hernán 257 Coulet Henri 202, 205, 210 Courtney Cecil P. 132, 222 Cucé Jean de Dieu-Raymond Boisgelin de 111 Czacki Tadeusz 81 Czarnek Mateusz, prawnik, szambelan króla Stanisława Augusta Poniatow skiego 70,73,99-102, 104, 105,147 Czartoryski Adam Kazimierz 97-99 Czartoryski Aeksander August 23 d’Ablancourt Nicolas Perrot 136 Dalat Jean 165, 174 dAlembert Jean le Rond 52, 65, 104, 105, 109, 111, 124, 137, 148, 247 dArmajan Charles, wnuk Monteskiusza 170
Indeks nazwisk d’Artagnan, postać lit. z powieści Trzej muszkieterowie A. Dumas 195, 196 d’Aydie Blaise-Marie 177 Deffand Marie de Vichy-Chamrond du 126, 177, 245 d’Elicagaraya Bernard Renau 213 Delon Michel 210, 235 Denise, patrz: Marie-Josèphe-Denise Denis Daniel 163 Denis Marguerite, pierwsza narzeczona Monteskiusza 163, 164 Desbordes Henri 176, 245 Descartes René, patrz: Kartezjusz Desgraves Louis 24, 30, 34, 40, 41, 43, 44, 48, 51, 54, ,56, 134, 150, 155, 161, 169, 171-173, 177, 181, 192, 193, 197, 217, 229, 232, 234, 237 Desmolets Pierre-Nicolas 193 Destutt de Tracy Antoine Louis Claude 140 Dębowski Marek 23 Diderot Denis 52, 78, 168, 184, 240, 247 Długosz Jan 25 Dłuski Wiktor 137 d’Olivet Pierre 233 Dornier Caroline 132, 180 Doscot Gérard 42 Dubos Jean-Baptiste 220 Dulewicz Andrzej 179 Dumas Aleksander, ojciec 195 Dupin Claude 150, 187 Dupin Louise-Marie 187, 188 Duranton Henri 78 Dybeł Katarzyna 124 Dyjakowska Marzena 84 Dzwonkowski Michał, ksiądz 119 Dzwonkowski Włodzimierz 103, 104 Ehrard Jean 19, 23, 24, 25, 29, 24, 43, 47, 156, 161, 193,220, 221,233,236 283 Elzenberg Henryk 117, 118, 119, 134, 135 Endner Gustaw Georg 100 Endzel Anna 95 Engels Fryderyk 145 Epikur 33 Essel-Kassel Fryderyk von 207 Esterka, wg J. Długosza żydowska kochan ka Kazimierza Wielkiego 25 Estreicher Karol 69, 96, 103, 111 Estreicher Stanisław 84 Eukrat, patrz: Eukrates z Melite Eukrates z Melite 108, 134 Eylaud Jean-Max 161, 168 Fabre Jean 64 Faszcza Michał Norbert 154 Fedra, postać mit. 111 Feldman Jean-Philippe 42, 81 Feldman Józef 42 Fergusson Adam 82, 140 Ferté-Imbault Marie-Thérèse de
la, córka Mme Geoffrin 44 Fèvre Lucien 220 Figeac Michel 40 Filangieri Gaetano 82, 139 Filip Orleański, Filip III, bratanek Ludwi ka XIV 191,202 Filip V król Hiszpanii 207 Fink Gonthier Louis 242 Fitzjames James, książę Berwick, marsza łek Francji 24 Fleury André Hercule de, kardynał 216, 233 Folkes Martin 199, 200 Folkierski Władysław 143 Forycki Maciej 42, 45 France Anatole 121 Fréret Nicolas 193 Friedberg Helena 143 Fryderyk II Hohenzollern, zw. Wielkim, 41
284 Indeks nazwisk Furetière Antoine 242 Gaber Stefan 42, 49 Gacek Marcin 152, 153 Gajusz Petroniusz (Titus Petronius lub Caius Petronius) 260 Galaizière Antoine-Martin Chaumont de la, kanclerz Lotaryngii 42 Galileusz, wlaśc. Galileo Galilei 95 Galland Antoine 204 Gassendi Pierre 212 Gaudier Charles 176 Gaudin, adwokat paryski, opiekun młode go Monteskiusza 192 Gébelin François 179 Geffriaud Rosso Jeannette 165, 188 Gengembre Gérard 78 Geoffrin Marie Thérèse Rodet 23, 44, 177, 245,247 Gide André 121 Giedroyć Jerzy 88 Giscard d’Estaing Valéry 168 Gluck Leopold 129, 130 Goldzink Jean 220 Goliński Zbigniew 109 Gorecka-Kalita Joanna 202 Grave Madame de, markiza, wlaśc. Marie-Anne Goyon de Matignon, markiza de Grave 166, 181-182, 184 Grave de, markiz 182 Grobis Jerzy 150-151 Grotius Hugo, wlaśc. Huig de Groot 34 Grześkowiak-ICrwawicz Anna 23, 59, 73, 74, 75 Grzybowski Konstanty 59, 142, 143, 146 Guasco Ottaviano, ksiądz 48, 49, 50, 115, 172,179, 233 Guichanères d’Armajan Joseph-Vincent de, mąż Marie-Catherine, starszej cór ki Monteskiusza 169 Guidico Antonio del, książę Cellemare 207 Guilleragues Gabriel de 204, 209, 210 Gumplowicz Ludwik 82 Gumplowicz Władysław 141 Halley Edmond 212 Halpern Ignacy 83 Haremska Katarzyna 93 Hase Johann Matthias 20 Henryk IV Burbon 165 Herburi z Felsztyna Jan, (lac. Joannes Herborth de Fulstin) 24 Héré de Corny Emmanuel, nadworny ar chitekt króla St. Leszczyńskiego w Lo taryngii 45, 46, 47 Hipokrates 220 Hoange Arcadio 193 Hobbes Thomas 104 Homer 62 Hook Robert 212 Horacy (Quintus Horatius Flaccus) 55, 67, 99, 200 Hube Romuald 81 Huygens
Christiaan 212, 213 Ibben, postać lit. z Listów perskich Monte skiusza 199, 241 Idomeneus, postać mit. 111 Ismenia (in. Ardazira), żona Arzasa, bo hatera utworu Monteskiusza pt. Arzas i Ismenia. Opowiadanie wschodnie 114, 175 Izdebski Hubert 92 Jabłonowska Maria Ludwika, księżna de Talmont 49 Jajecznik Karol 84 Jakub II Stuart, król Anglii 24 Jakubczuk Renata 241 Jakubowski Wojciech 84 Jan III Sobieski 23, 24 Jaskóla Piotr 151
Indeks nazwisk Jaźwierska Jagoda 95 Joseph (de Secondat), młodszy brat Mon teskiusza 162 Joseph-Cyrille, pierworodny syn Denise, wnuk Monteskiusza 174 Julia, postać lit. z powieści J.-J. Rousseau Nowa Heloiza 186 Junona, postać mit. 112 Kaczmarek Ryszard 117 Kallistenes z Olintu 55 Karol XII, z dyn. Wittelsbachów, król Szwecji 207 Kartezjusz 94, 211, 212, 218, 239, 240, 254, 255,257,261 Kasparek Franciszek 82 Kazimierz Jagiellończyk, wlaśc. Kazimierz IV Andrzej Jagiellończyk 37 Kazimierz III Wielki 25, 56 IClemens XI (Giovanni Francesco Albani), papież 207 Kocik Agnieszka 202 Kodrębski Jan 147 Kołakowska Katarzyna 260 Kołłątaj Hugo 76 IComarnicki Wacław 84 Konarski Stanisław 49, 64, 65, 118, 140 Kopaliński Władysław, wlaśc. Jan Stefczyk 230 Korányi Karol 143 Kornhauser Jakub 190 Kot Stanisław 25, 156 Kowalski Jerzy 87 Krajewski Janusz 143 Krasicki Ignacy 65, 104, 109, 110, 137, 148,152 Krzucki Ignacy 73 Ksenokrates z Chalcedonu 138 Kuca Grzegorz 92 Kuciński Jerzy 91 Kulesza Władysław T. 86, 92 285 Lacouture Jean 125, 155, 185, 232 Lafitau Joseph-François 257 La Hire Philippe de 212 Lambert Anne-Thérèse de Marguenat de Courcelles de, 126, 177, 217, 240, 245 Lamy Bernard 193 Larrère Catherine 240 Lartigue Jeanne de, żona Monteskiusza 163, 165,168,244 Lartigue Pierre de, teść Monteskiusza 163 Laufer Roger 210 Laurain-Portemer Madeleine 190 Law John of Lauriston 207 Leblond Jean-François 233 Le Bovier Bernard 261 Leclerc de Buffon Georges-Louis 204 Lelewel Joachim 81 Le Mao Caroline 40 Lenin Włodzimierz, wlaśc. Władimir Iljicz Uljanow 145 Léonard Nicolas-Germain 110, 111 Lesz-
Duk Maria 151 Leszczyńska Maria Karolina Zofia Felicja, h. Wieniawa, żona Ludwika XV 42, 52 Leszczyński Jan Nepomucen Bonifacy 118 Leszczyński Stanislaw, król Polski 21, 22, 41-49, 52, 54-56, 108, 109, 137, 145, 150, 179,246 Lewestam Fryderyk Henryk 79 Linneusz Karol, wlaśc. Carl von Linné 94 Lippershey Hans 258 Lis Rafal 76, 153 Fisle de Guillaume 235 Lizymach, król Tracji i Macedonii, tytuło wy bohater utworu Monteskiusza 55, 56, 109 Locke John 29, 72, 85, 212, 240 Loiseau Jean 155 Lotter Tobias Conrad 21
286 Indeks nazwisk Ludwik XIV Burbon (zw. Wielkim, Kró lem Słońce) 31, 34, 123, 165, 177, 179, 194, 202, 207 Ludwik XV Burbon (zw. Ukochanym) 42, 52, 85,217, 233 Ludwin Filip 152 Lukian z Samosat 136 Łukowski Jerzy 60, 70, 75, 76, 148, 149, 151,153 Łazarski Krzysztof 153 Łobarzewski Ignacy 75 Łojek Jerzy 76 Łopatka Adam 90 Mably Gabriel Bonnot de 26, 148 Maciejowski Wacław Aleksander 80, 81 Madame*** patrz: Barry Jeanne-Thérèse de Mademoiselle de Clermont, patrz: Bour bon Marie-Anne de Maistre Joseph de 78 Makowski Wacław 85, 86, 87, 88, 127, 128 Malebranche Nicolas, ksiądz 261 Małajny Ryszard Mariusz 92, 93 Manon, Manon Lescaut, bohaterka po wieści A.F. Prévosta 177 Marana Giovanni Paolo 204, 205, 209, 210 Marczuk Barbara 124, 202 Maria, patrz: Leszczyńska Maria Marie (de Secondat), starsza siostra Mon teskiusza 162 Marie-Anne (de Secondat), najmłodsza siostra Monteskiusza 162 Marie-Catherine, starsza córka Monte skiusza 168, 169, 244 Marie-Josèphe-Denise, młodsza córka Monteskiusza 168, 170-174, 245 Mariotte Edme 212 Marivaux Pierre de 178 markiza de Prie, patrz: Berthelot de Pleneuf Jeanne-Agnès de Marks Karol, właśc. Karl Heinrich Marx 145 Marmontel Jean-François 106 Mars, postać mit. 112 Marsenne Marin 212 Marteau Pierre 176, 245 Marty Michel 39 Mason Sheila 230, 234, 256 Masson André 46, 166, 178, 193 Matyaszewski Pawel 22, 40, 41, 45, 48, 52, 92, 154,218,232,241 Maugras Gaston 42 Maupertuis Pierre-Louis Moreau de 46, 47, 48, 49, 50, 173 Mazzolini Renato G. 222 Mażewski Lech 147, 148 Le Mercier de la Rivière Pierre-Paul 59 Mérimée Prosper 131 Michal Aniol
Buonarroti 137 Mikucki Antoni 74 Milhaud Gerard 213 Milton John 62 Minerwa, postać mit. 178 Mirepoix Anne-Marguerite-Gabrielle de 43 Mirza, postać lit. z Listów perskich Monte skiusza 199 Mohl Robert von 82 Montaigne Michel de 125, 175, 232, 238, 243 Monteskiusz, wlaśc. Charles Louis de Se condat, baron de la Brède et de Mon tesquieu passim Montesquieu, patrz: Monteskiusz Morus Tomasz, właśc. Sir More Thomas, św. 65 Mościcki Ignacy 84 Mourreau François 235 Muratori-Philip Anne 42
Indeks nazwisk Napoleon I, Napoleon Bonaparte (Buona parte) 78, 129, 194 Naruszewicz Adam 67 Nessir, postać lit. z Listów perskich Monte skiusza 199 Newton Isaac 212, 218 Niedzielski Jan, ksiądz 83 Niemojowski Wincenty 81 Nowodworski Michał, ksiądz 80 Oczapowski Józef Bohdan 82, 139, 140, 222 Oktawian August 99 Oniszczuk Jerzy 29 Opalińska Katarzyna, żona króla Stanisła wa Leszczyńskiego 49 Opałek Kazimierz 59, 71, 78, 81, 90, 144, 145,151, 156 O’Reilly Robert 132 Organiściak Wojciech 74, 152 Orgelbrand Samuel 79 Ossoliński Franciszek Maksymilian, ksią żę, marszałek dworu króla Stanisława Leszczyńskiego w Lunéville 22, 49 Parnowska Marta 112 Pascal Jean-Noël 110 Pawlikowski Józef 74 Pawłowska Maja 161 Peretiatkowicz Antoni 89 Pesnel Marie-Françoise de, matka Monte skiusza 161, 162,243 Piechnik Iwona 190 Piłsudski Józef 90 Piotr 1 Wielki z dyn. Romanowów 121 Pitton de Tournefort Joseph 205 Piwnicki Walerian 67 Pizarro Francisco 257 Platon 65, 220 Plavinskaia Nadieżda 19, 34, 156 Plechanow Gieorgij W. 145 287 Plessis Louis-François-Armand du, książę de Richelieu 177 Pliszka Kazimierz 81 Plawski Stanisław 142, 143, 144 Podobiński Stanisław 151 Porneau René 235 Pommeray Madame de la, bohaterka Ku busia Fatalisty... D. Diderota 184 Poniatowski Stanisław August 23, 60, 64, 67, 70, 99, 101, 177, 247 Polignac Melchior de, kardynał 23 Popławski Antoni, ksiądz 75 Porada Aleksandra 153, 154 Porada Rajmund 151 Posner Stanislaw 82, 83 Potocki Ignacy, marszałek wielki litewski 69 Postigliola Alberto 212, 227, 234 Preksap, postać lit. z Lizymacha Monte skiusza 56 Prévost Antoine-
François, ksiądz 177 Prokopowicz Antoni Maksymilian 61 Przybylski Jacek (Hiacynt) Idzi 62, 64 Przyłuski Jan, jezuita 69 Psyche, postać mit. 111 Ptolemeusz Klaudiusz 220 Pufendorf Samuel von 24 Pullo Andrzej 91, 92 Rafael, właśc. Raffaello Santi, Raffaello Sanzio 137 Rakowiecki Benedykt 81 Rapak Wacław 190 Rembowski Aleksander Antoni 81 Rembrandt, właśc. Rembrandt Harmen szoon van Rijn240 Rétat Pierre 24, 227, 230, 234, 256 Rhedi, postać lit. z Listów perskich Monte skiusza 199,213, 214, 215, 238, 241 Rica, bohater Listów perskich Monteskiusza 191, 196, 197, 234 Riqueti Victor de, markiz de Mirabeau 168
288 Indeks nazwisk Rivarol Antoine de 95 Riza Beğ Méhémet (Mohammed Reza Bey) 207 Robespierre Maximilien François Marie de 168 Roch-Karczewski Wincenty 62 Roche Daniel 50 Roksana, żona Usbeka, gl. bohatera Listów perskich Monteskiusza 175, 203 Romanovski Sylvie 216 Rømer Ole Christensen 212 Rousseau Jean-Jacques 26, 43, 75, 76, 78, 85, 106, 141, 148, 149, 153, 186, 187,213,214 Rouxel Claude 24 Rustan, postać lit. z Listów perskich Monte skiusza 198,199 Rycaut Paul 205 Ryer André du 205 Rzadkowska Ewa 111, 139, 147, 156 Rzewuski Adam Wawrzyniec 75 Sadowski Piotr 151 Saint-Preux, postać lit. z powieści J.-J. Ro usseau Nowa Heloiza 186 Saint-Simon Claude Flenri de Rouvroy de 123 Scheibler Karol 117 Schenk Peter 22 Schneider Jean-Paul 207 Secondat Godefroy de 173, 174 Secondat Jean-Baptiste de, baron de Mon tesquieu, stryj Monteskiusza 164, 244 Secondat Jean-Baptiste de, syn Monteskiu sza 56, 114, 168, 173, 174, 198, 244 Secondat Jacques de, ojciec Monteskiusza 161, 162, 165, 174, 243 Secondat Joseph de, stryj Monteskiusza 164 Secondat Thérèse de, młodsza siostra Monteskiusza 169 Sefiza, postać mit. 113, 180 Seneka Młodszy (Lucius Annaeus Seneca Minor) 97 Sędziak-Paździora Krystyna 152 Shackleton Robert 40, 54, 154, 173, 193, 197, 207, 222, 236, 237, 238, 255 Sietnek Andrzej 19, 43, 122, 124, 156 Sikorski Saturnin 83 Skalkowski Adam Mieczysław 69 Skarszewski Wojciech, ksiądz 72 Skrzetusld Kajetan, ksiądz 75 Skrzetuski Wincenty 67, 74, 75, 152 Skwara Bartosz 91 Sławek Walery 88 Sługocld Leszek 20, 22, 43, 45, 49, 130138, 149, 150, 156 Solar Antoine-Maurice de 188 Smoleński
Władysław 25, 59, 60, 61, 66, 69, 70, 77, 87, 88, 96, 102, 106, 140֊ 142, 144, 149, 151, 156 Sobolewski Edmund 146 Solignac Pierre-Joseph de la Pimpie de 54, 55,56 Sołtykiewicz Józef 74 Sorel Albert 123, 125 Spinoza Baruch 104 Stadnicki Jan Nepomucen 67 Stalin Józef, wlaśc. Iosif Wissarionowicz Dżugaszwili 143 Starobinski Jean 92, 133, 191, 196, 206, 213,231,239 Staszic Stanislaw 102 Stendhal, wlaśc. Henri Beyle 131 Stewart Philip 191, 205, 210, 211 Stroynowski Hieronim, ksiądz 75 Sulla Lucjusz Korneliusz (Lucius Corne lius Sulla) 108, 134 Szawlewski Mieczysław 87, 90 Szmyt Andrzej 91 Sztachelska Jolanta 231 Szymanowski Józef 67, 110-113, 147
Indeks nazwisk Śniegucka Agnieszka 152 SWitkowski Piotr 73 Tacyt Publisz Korneliusz (Publius Corne lius Tacitus) 34 Tarnowski Jan Feliks 113 Taszycki Gabryel 75 Tatarkiewicz Władysław 242 Tavernier Jean-Baptiste 205, 207 Ternira, bohaterka utworu Monteskiusza pt. Świątynia Wenery w Knidos 111 Tencin Claudine Guérin de 23, 126, 177, 245 Tertulian, właśc. Quintus Septimus Floreus Tertullianus 72 Tour de Mons Marie-Thérèse de la, syno wa Monteskiusza 174 Towneley Richard 212 Triaire Dominique 23 Tyszczuk Renata 45 Usbek, bohater Listów perskich Monteskiu sza 175, 191, 194-200, 202, 207, 208,213-217, 233-236, 238, 241 Vaugendy Robert de 99 Vauvenargues Luc de Clapiers de 168 Vernet Jacob 129 Veronese Paolo, właśc. Paolo Caliari 137 Vernière Paul 205, 220, 222, 225, 231 Veršini Laurent 183, 188 Vian Louis 180, 195, 198 Vico Giambattista 80, 143, 153 Volpilhac-Auger Catherine 19, 30, 52, 132, 155, 156, 191, 198, 205, 210, 211,232,234 Voltaire, patrz: Wolter Waldegrave James, lord 186, 187 Wasiak Andrzej 151 289 Wasilewski Leon 82 Wasilkowski Jan 144 Watteau Jean-Antoine 48, 49, 179 Wenus, postać mit. 112, 113, 178, 180 Wereszczyński Antoni 90 Wergiliusz (Publius Vergilius Maro) 199 Wewíór Przemysław 153 Węgierski Tomasz Kajetan 106-107, 113, 120,122, 148 Wielhorski Michał 75 Wierzbowska Ewa Maria 175 Winiarski Bohdan 89 Wiśniewski Antoni, ksiądz 66, 68, 96100, 117, 119, 134, 135 Wittelsbach Ulryka Eleonora von, siostra Karola XII, królowa Szwecji 207 Wolter, właśc. François-Marie Arouet 45, 47, 52, 59, 62, 65, 72, 78, 106, 125, 150-151, 168, 178,215,238 Wolpiuk Waldemar Jan 91
Wroczyński Krzysztof 92 Wróblewski Andrzej N. 146-147, 151 Wróblewski Jerzy 144 Wybicki Józef 71 Wyrwicz Karol 65-67 Yorké Charles 64 Zaborowski Cyprian 80 Zabuesnig Johann Christoph von 62 Zacharyaszewicz Grzegorz, kanonik gnieź nieński 63 Zakrzewski Witold 145 Zaleski Bronisław 23 Zamkowski Władysław 146 Zamoyski Andrzej, kanclerz wielki koron ny, prawnik 69, 70-73, 75, 101 Zatorska Izabella 19, 43, 139, 156 Zawadzki Władysław 118 Zygmunt II August 25
|
| any_adam_object | 1 |
| author | Matyaszewski, Paweł 1961- |
| author_GND | (DE-588)1180320980 |
| author_facet | Matyaszewski, Paweł 1961- |
| author_role | aut |
| author_sort | Matyaszewski, Paweł 1961- |
| author_variant | p m pm |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV045505373 |
| ctrlnum | (OCoLC)1090107996 (DE-599)BVBBV045505373 |
| edition | Wydanie I |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>03050nam a2200517 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV045505373</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20190820 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">190311s2018 a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788323535713</subfield><subfield code="9">978-83-235-3571-3</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1090107996</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV045505373</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Matyaszewski, Paweł</subfield><subfield code="d">1961-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1180320980</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Monteskiusz w Polsce</subfield><subfield code="b">wczoraj i dziś = Montesquieu en Pologne</subfield><subfield code="c">Paweł Matyaszewski ; Instytut Monteskiusza</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Montesquieu en Pologne</subfield></datafield><datafield tag="250" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Wydanie I</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Warszawa</subfield><subfield code="b">Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego</subfield><subfield code="c">2018</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">289 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen</subfield><subfield code="c">24 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in französischer Sprache</subfield></datafield><datafield tag="600" ind1="1" ind2="7"><subfield code="a">Montesquieu, Charles Louis de Secondat / (1689-1755) / i Polska</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="600" ind1="1" ind2="7"><subfield code="a">Montesquieu, Charles Louis de Secondat / (1689-1755) / krytyka i interpretacja</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="600" ind1="1" ind2="7"><subfield code="a">Montesquieu, Charles Louis de Secondat / (1689-1755) / wpływ</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="600" ind1="1" ind2="7"><subfield code="a">Montesquieu, Charles Louis de Secondat de</subfield><subfield code="d">1689-1755</subfield><subfield code="0">(DE-588)118583670</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Montesquieu, Charles Louis de Secondat de</subfield><subfield code="d">1689-1755</subfield><subfield code="0">(DE-588)118583670</subfield><subfield code="D">p</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="776" ind1="0" ind2="8"><subfield code="i">Erscheint auch als</subfield><subfield code="n">Online-Ausgabe, PDF</subfield><subfield code="z">978-83-235-3579-9</subfield></datafield><datafield tag="776" ind1="0" ind2="8"><subfield code="i">Erscheint auch als</subfield><subfield code="n">Online-Ausgabe, EPUB</subfield><subfield code="z">978-83-235-3587-4</subfield></datafield><datafield tag="776" ind1="0" ind2="8"><subfield code="i">Erscheint auch als</subfield><subfield code="n">Online-Ausgabe, MOBI</subfield><subfield code="z">978-83-235-3595-9</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030889981&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030889981&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030889981&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030889981&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20190820</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030889981</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">001.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0903</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">001.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0903</subfield><subfield code="g">44</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Polen (DE-588)4046496-9 gnd |
| geographic_facet | Polen |
| id | DE-604.BV045505373 |
| illustrated | Illustrated |
| indexdate | 2024-07-10T08:19:58Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788323535713 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030889981 |
| oclc_num | 1090107996 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 289 Seiten Illustrationen 24 cm |
| psigel | BSB_NED_20190820 |
| publishDate | 2018 |
| publishDateSearch | 2018 |
| publishDateSort | 2018 |
| publisher | Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego |
| record_format | marc |
| spelling | Matyaszewski, Paweł 1961- Verfasser (DE-588)1180320980 aut Monteskiusz w Polsce wczoraj i dziś = Montesquieu en Pologne Paweł Matyaszewski ; Instytut Monteskiusza Montesquieu en Pologne Wydanie I Warszawa Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2018 289 Seiten Illustrationen 24 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Zusammenfassung in französischer Sprache Montesquieu, Charles Louis de Secondat / (1689-1755) / i Polska jhpk Montesquieu, Charles Louis de Secondat / (1689-1755) / krytyka i interpretacja jhpk Montesquieu, Charles Louis de Secondat / (1689-1755) / wpływ jhpk Montesquieu, Charles Louis de Secondat de 1689-1755 (DE-588)118583670 gnd rswk-swf Polen (DE-588)4046496-9 gnd rswk-swf Polen (DE-588)4046496-9 g Montesquieu, Charles Louis de Secondat de 1689-1755 (DE-588)118583670 p DE-604 Erscheint auch als Online-Ausgabe, PDF 978-83-235-3579-9 Erscheint auch als Online-Ausgabe, EPUB 978-83-235-3587-4 Erscheint auch als Online-Ausgabe, MOBI 978-83-235-3595-9 Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030889981&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030889981&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030889981&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030889981&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister |
| spellingShingle | Matyaszewski, Paweł 1961- Monteskiusz w Polsce wczoraj i dziś = Montesquieu en Pologne Montesquieu, Charles Louis de Secondat / (1689-1755) / i Polska jhpk Montesquieu, Charles Louis de Secondat / (1689-1755) / krytyka i interpretacja jhpk Montesquieu, Charles Louis de Secondat / (1689-1755) / wpływ jhpk Montesquieu, Charles Louis de Secondat de 1689-1755 (DE-588)118583670 gnd |
| subject_GND | (DE-588)118583670 (DE-588)4046496-9 |
| title | Monteskiusz w Polsce wczoraj i dziś = Montesquieu en Pologne |
| title_alt | Montesquieu en Pologne |
| title_auth | Monteskiusz w Polsce wczoraj i dziś = Montesquieu en Pologne |
| title_exact_search | Monteskiusz w Polsce wczoraj i dziś = Montesquieu en Pologne |
| title_full | Monteskiusz w Polsce wczoraj i dziś = Montesquieu en Pologne Paweł Matyaszewski ; Instytut Monteskiusza |
| title_fullStr | Monteskiusz w Polsce wczoraj i dziś = Montesquieu en Pologne Paweł Matyaszewski ; Instytut Monteskiusza |
| title_full_unstemmed | Monteskiusz w Polsce wczoraj i dziś = Montesquieu en Pologne Paweł Matyaszewski ; Instytut Monteskiusza |
| title_short | Monteskiusz w Polsce |
| title_sort | monteskiusz w polsce wczoraj i dzis montesquieu en pologne |
| title_sub | wczoraj i dziś = Montesquieu en Pologne |
| topic | Montesquieu, Charles Louis de Secondat / (1689-1755) / i Polska jhpk Montesquieu, Charles Louis de Secondat / (1689-1755) / krytyka i interpretacja jhpk Montesquieu, Charles Louis de Secondat / (1689-1755) / wpływ jhpk Montesquieu, Charles Louis de Secondat de 1689-1755 (DE-588)118583670 gnd |
| topic_facet | Montesquieu, Charles Louis de Secondat / (1689-1755) / i Polska Montesquieu, Charles Louis de Secondat / (1689-1755) / krytyka i interpretacja Montesquieu, Charles Louis de Secondat / (1689-1755) / wpływ Montesquieu, Charles Louis de Secondat de 1689-1755 Polen |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030889981&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030889981&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030889981&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030889981&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT matyaszewskipaweł monteskiuszwpolscewczorajidzismontesquieuenpologne AT matyaszewskipaweł montesquieuenpologne |