Kościół katolicki w Polsce w kontekście społecznym: studium socjologiczne = The Catholic Church in Poland in a social context
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Warszawa
Wydawnictwo Naukowe PWN
[ 2018]
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Abstract Abstract |
| Beschreibung: | 280 Seiten 24 cm |
| ISBN: | 9788301197018 8301197013 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV045387130 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20190924 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 190107s2018 |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788301197018 |9 978-83-01-19701-8 | ||
| 020 | |a 8301197013 |9 83-01-19701-3 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1098184661 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV045387130 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Mariański, Janusz |d 1940- |e Verfasser |0 (DE-588)103243127 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Kościół katolicki w Polsce w kontekście społecznym |b studium socjologiczne = The Catholic Church in Poland in a social context |c Janusz Mariański |
| 246 | 1 | 1 | |a The Catholic Church in Poland in a social context |
| 264 | 1 | |a Warszawa |b Wydawnictwo Naukowe PWN |c [ 2018] | |
| 300 | |a 280 Seiten |c 24 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 546 | |a Zusammenfassung in englischer Sprache: The Catholic Church in Poland in a social context | ||
| 610 | 2 | 7 | |a Katholische Kirche |0 (DE-588)2009545-4 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Gesellschaft |0 (DE-588)4020588-5 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 653 | 2 | |a Kościół katolicki | |
| 653 | 0 | |a Autorytet | |
| 653 | 0 | |a Religijność | |
| 653 | 0 | |a Sekularyzacja | |
| 653 | 2 | |a Polska | |
| 653 | 0 | |a Chrześcijaństwo / Europa / 1990- | |
| 653 | 0 | |a Kościół katolicki / Polska / 1990- | |
| 653 | 0 | |a Kościół i społeczeństwo / Polska / 1990- | |
| 653 | 0 | |a Religijność / socjologia / Polska / 1990- | |
| 653 | 4 | |a 1901-2000 | |
| 653 | 4 | |a 1989-2000 | |
| 653 | 4 | |a 2001- | |
| 653 | 6 | |a Opracowanie | |
| 689 | 0 | 0 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Katholische Kirche |0 (DE-588)2009545-4 |D b |
| 689 | 0 | 2 | |a Gesellschaft |0 (DE-588)4020588-5 |D s |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 710 | 2 | |a Wydawnictwo Naukowe PWN. |4 pbl | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030773477&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030773477&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030773477&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030773477&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20190924 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030773477 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 090512 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 090512 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804179243241832448 |
|---|---|
| adam_text | Spis treści Przedmowa.............................................................................................................................. 9 Wstęp....................................................................................................................................... 19 Rozdział I. Religia i Kościoły chrześcijańskie w Europie w procesie przemian................ 29 §1. §2. §3. §4. §5. §6. Religia i Kościół w społeczeństwach tradycyjnych................................................................ Religia i religijność w zsekularyzowanych społeczeństwach.............................................. Sekularyzacja w wymiarach światowych............................................................................... Sekularyzacja albo desekularyzacja - fałszywa alternatywa................................................ Kościoły chrześcijańskie w Europie Zachodniej w zsekularyzowanych społeczeństwach. Uwagi końcowe........................................................................................................................ 32 42 52 59 75 85 Rozdział Ił. Ogólna sytuacja Kościoła katolickiego w Polsce............................................. 89 §1. Kościół katolicki w Polsce w procesie przemian.................................................................... §2. Kościół katolicki w Polsce w warunkach integracji europejskiej........................................ §3. Uwagi końcowe........................................................................................................................ 93 108 119 Rozdział III. Autorytet
religijny Kościoła katolickiego w procesie przemian.................... 123 §1. §2. §3. §4. §5. §6. §7. Pojęcie autorytetu i autorytetu religijnego............................................................................. Religijny autorytet Kościoła katolickiego w wymiarze przynależności wyznaniowej........ Autorytet Kościoła w wymiarze przynależności religijnej.................................................. Wiara i wierzenia religijne w perspektywie religijnego autorytetu Kościoła..................... Autorytet Kościoła katolickiego w wymiarze praktyk religijnych....................................... Religijny autorytet Kościoła w wymiarze moralnym............................................................ Uwagi końcowe........................................................................................................................ 127 134 142 149 158 168 185 Rozdział IV. Autorytet społeczny Kościoła katolickiego w świadomości Polaków......... 189 § 1. §2. §3. §4. §5. Zaufanie do Kościoła katolickiego w społeczeństwie polskim............................................ Zaufanie do Kościoła katolickiego w sprawach politycznych.............................................. Społeczne kompetencje Kościoła katolickiego...................................................................... Krzyż i inne symbole religijne w przestrzeni publicznej............................................ Uwagi końcowe........................................................................................................................ 191 205 215 219 224
Zakończenie............................................................................................................................ 233 Wykaz skrótów......................................................................................................................... 245 Bibliografia.............................................................................................................................. 247 Nota bibliograficzna................................................................................................................ 269 Streszczenie............................................................................................................................ 271 Summary.................................................................................................................................. 277
Nota bibliograficzna W książce zostały wykorzystane materiały zawarte we wcześniejszych pracach autora. Między sekularyzacją a ewangelizacją. Wartości prorodzinne w świadomości młodzieży szkół średnich. Towarzystwo Naukowe KUL. Lublin 2003. Katolicyzm polski w procesie przemian. „Władza Sądzenia” 2015 nr 6 s. 29-45. Sekularyzacja albo desekularyzacja - fałszywa alternatywa. W: Ponowoczesne przestrzenie oddziaływań wychowawczo-formacyjnych Kościoła i „ziemie niczyje”. Red. Renata Ja nos, Ewa Miskowiec. Akademia Ignatianum w Krakowie. Wydawnictwo WAM. Kra ków 2015 s. 41-68. Religia i religijność w zsekularyzowanych społeczeństwach. „Zeszyty Naukowe KUL” 59:2016 nr 4 s. 3-26. Religijne i społeczne zaufanie do Kościoła katolickiego w drugiej dekadzie XXI wieku. W: Za ufanie społeczne. Teoria - idee - praktyka. Red. Jan Szymczyk. Oficyna Naukowa. War szawa 2016 s. 176-199. Społeczne oblicze Kościoła katolickiego w Polsce. W: Oblicza Kościoła katolickiego w Polsce. 1050. rocznica chrztu. Red. Jacenty Mastej, Krzysztof Kaucha, Paweł Borto. Wydawnic two KUL. Lublin 2016 s. 113-138. Świat współczesny jako adresat misji nauczycielskiej Kościoła katolickiego. W: Zadania na uczycielskie Kościoła wobec nowych wyzwań. Red. Józef Krukowski, Mirosław Sitarz, Ireneusz Borawski. Towarzystwo Naukowe KUL. Lublin 2016 s. 7-33. The Public Engagement of the Catholic Church in Polish Society. W: Religion, Politics, and Values in Poland. Continuity and Change Since 1989. Ed. by Sabina P. Ramet, Irena Borowik. Palgrave Macmillan. New York 2017 s. 209-230. Tożsamości religijne w społeczeństwie
polskim. Studium socjologiczne. Wydawnictwo Adam Marszałek Toruń 2017. Kościół katolickie w Polsce w przestrzeni życia publicznego - analiza socjologiczna. „POLITEJA. Pismo Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Ja giellońskiego” 2017 nr 1 s. 141-166.
The Catholic Church in Poland in a Social Context Sociological Study Summary In the light of sociological research, it is clear, that the religious situation in modern societies has impact on evaluation of the social and religious condition of Christian churches - both in Western Europe and in Poland. Numerous sociological studies demonstrate that religions do not so much disappear, but rather, they change their forms. As a result new diverse forms of religiosity are developed outside of or on the peripheries of existing churches. New or alternative spirituality is on the rise, and new religious movements are emerging. The demand for some form of religiosity is definitely not decreasing, moreover, some sociologists even talk about a reversal in the trend toward secularization, and have stopped believing that the future of humankind will be without religion. In modern societies, however, individual autonomy is becoming an increasingly accepted principle of thinking and acting, which impact is also apparent in the religious sphere. Nowadays, many individuals tend to form their own small and autonomous belief systems, to varying extents independently of religious institutions (Churches). This means, on the one hand, the individualization and subjectivization of religious faith, and on the one hand, the deregulation of organized religion. Sociologists in Poland study the social dimensions of institutionalized religions, i.e., the Christian Churches, especially the Roman Catholic Church, which is dominant among Poles and is not isolated from the social environment in which it
carries out its mission. Hence, the perception and assessment of the position and role of the Catholic Church in religious and social life is an important research task in the sociology of religion. The Church, like other institutions of public life, is subject to processes of integration and disintegration, institutionalization and de-institutionalization, privatization and re-privatization, external and internal conditions, global and local settings, and so on. A particularly important task of a sociologist of religion is to properly identify religious and social authority. In the context of the social modernization that takes place in Poland, we will ask in this book questions about the position and role of the Catholic Church in Polish society, taking also into account internal and external conditions. How are general and detailed attitudes and behaviors of Poles (especially Catholics) towards the Catholic
278 Summary Church shaped? In what sense can we talk about slow processes of emigration of Catholics away from the Church? Are there more elements of continuity or more of change? Is the risk scenario more plausible than the chance scenario? How much does the Church become more “needed” in the public life of Polish society? What can we say about Polish public’s social and religious trust in the Catholic Church? How do Poles judge the Church’s political involvement in social and moral matters, and what do Poles think about the presence of crosses and other religious symbols in the areas of public life? Are we really dealing with a progressive crisis of the Catholic Church in Polish society? Is the range of its religious and social authority declining? How is the Church looking for its new social role? How is the authority of the Church shaped in religious and social terms? What is the future of the Catholic Church in Poland? Will the Church manage its internal tensions and conflicts, especially with external influences pressing? In connection with Polands accession to the European Union, acceleration of systemic and socio-cultural transformations, increased acceptance of democracy and tolerance, will the attitudes of Poles towards the Church change? What factors are conducive to the development of religiousness and church attendance, and what factors are hindering the Catholic Church’s religious and social activity? Some of the above questions we try to address in this book, which consists of an introduction, four chapters and a conclusion. In the first chapter, we discuss
the social and religious situation of Christian Churches in Western Europe. In the second chapter we discuss the general situation of the Catholic Church in Poland, albeit in a very concise way. In the following two chapters we analyze more in-depth the situation of the Catholic Church in Poland in a changing social context, with particular emphasis on its religious authority and social impact. In conclusion, we focus on some forecasts and postulates concerning Polish Catholicism. In our endeavor, we take a sociological point of view, neutral axiologically, although sometimes there may be accents of axiology. We address the potential gains and losses, opportunities and risks resulting from the Church’s activities, without sharing too pessimistic of views that the Church is in “trouble” and that a catastrophic weakening awaits it in the future. What is needed and what we seek to provide is a sound diagnosis of the situation as well as the proper definition of the mechanisms and regularities that govern religious development in the social dimensions. We assume that institutional religiosity plays an important role in the Church landscape of Polish society and in the sphere of public life. In Poland, positive attitude towards the Catholic Church is an important indicator of personal religiosity. Those who have no trust in the Catholic Church, and those who negatively view the Church as an institution, routinely show less commitment to religious practices and their faith is weaker. Religiousness and involvement in religious practices in Poland are strongly connected with each
other. There are no major discrepancies between Polish
Summary 279 sociologists in the assessment of the extent of secularization of society, but there are differences in the evaluation of the social role of the Catholic Church, and thus, in the understanding of secularization. Some Polish sociologists consider secularization as an integral part of modernization processes. Since discussions on the position and role of the Catholic Church in Polish society are still ongoing, it is difficult to formulate a single diagnosis of the role and functioning of the Church in todays democratic and pluralistic society. The final answers must remain in the sphere of hypotheses and assumptions. It should be emphasized that secularization and religious individualisation tendencies in the modern world will not stop encroaching at the borders of Poland, as they slowly are reaching into the country. However, institutional religiousness still remains dominant in Polish society and is passed down from generation to generation by two basic institutions of socialization and education, namely the family and the Church. The latter also includes parishes, religious movements, and Catholic associations. Strong processes of secularization and slightly weaker processes of individualization of society, religion and family, clash with the well-organized and multi-faceted evangelizing influence of the Catholic Church and its institutions, as well as other Christian Churches and religions. In the Polish society of the 21st Century, there are two competitive models and patterns of moral life becoming more and more visible, i.e., the secularized/individualized
and Christian. In this regard, Polish Catholicism is becoming more and more internally diverse, and the transitions between different degrees of identification with the Church are becoming increasingly apparent. The Catholic Church is no longer able “from above” to subject its members to Church structures and strict requirements. Many of them remain positive about religion, but they are skeptical and even negative about the Catholic Church as an institution, its injunctions and its prohibitions. It seems that the norms and values recognized by individuals are important primarily for themselves, and do not seem to refer to specific landmarks in time and space. They are generally not part of the transcendental “cosmos of values”. It seems that for many Poles the Catholic Church is no longer the single, most important moral and even more social proposition for them. Even if they share the Church s fundamental position on matters of faith, they believe that the Church does not have a monopoly on solving many contemporary moral problems, and they feel that the Church’s displaying of prohibitions or threats in such situations is a clear sign of its weakness. Catholicism in the lives of many Poles determines their way of seeing the world and gives meaning to their lives, rather than setting a permanent and total guide to the moral life. Some Catholics believe that the complex and diverse moral problems of the present day cannot be solved by a simple “yes/no” approach. What is more, modernity or postmodernity does not have to be associated with a complete
280 Summary rejection of Christian morality, although it does not facilitate its acceptance. The weakening of trust in the Church entails the erosion of the values and moral norms proclaimed by the Church, and ultimately, it has a negative impact on religious beliefs and practices, including religious social capital, which is important for the integration of society. If we were to distinguish three scenarios for the future of religion and the Catholic Church, namely, 1) the scenario of its falling significance (regression, advancing secularization); 2) the scenario of growth (religious revival, the “springtime” of Christianity); and 3) the scenario of stabilization (maintaining status quo), then in the light of forecasts of trends among the Polish people, and data collected by opinion polls as well as sociological research, the most plausible scenario would be the first scenario, followed by the third, with the least probable being the second scenario. Despite - from the point of view of the Catholic Church - a pessimistic overtone of the results of sociological research and opinion polls, we cannot exclude different directions in the transformation processes. Social processes, especially those of religious nature, are difficult to predict and what seems rather unrealistic at the moment, under other changing circumstances becomes probable. Alongside a stable secularization trend, models of alternative religiousness may be developing. If social and cultural transformations in Poland are imitative to a certain degree when compared to other Western societies, we should expect
that the processes of “dechurching”, secularization, pluralization and individualization of religiousness will be observed more and more often in Polish society. However, it is possible that the influence of modernization processes on religiousness and the bond with the Catholic Church in Polish society will follow a different development path from other Western nations, combining modernity (social modernization) with religiousness. Modern societies do not have to be secular by definition. It seems that in the second decade of the 21st Century, secularization processes in youth circles are clearly accelerating. Declining rates of religious beliefs, practices and accepted values can be seen as signs of secularization trends. In any case, there is no sign of either a religious revival or of a radical secularization. Yet, the “creeping” secularization in youth circles, which is clearly accelerating, seems to be a social fact. The scenario of a weakening of religiosity and bonds with the Catholic Church in Polish society is becoming plausible. Sociological research shows that Polish Catholic religiosity and Catholicism, understood as a certain social expression of this religiosity, are changing. However, given humankind’s seemingly fundamental demand for religiosity ֊ transcendence, religion, in some form or other, will continue to play a role in Polish and other western societies. Translated by Stanisław A. Wargacki, SVD í staatsbWiomeiľ)
Kościół katolicki w Polsce w kontekście społecznym Studium socjologiczne Streszczenie W świetle badań socjologicznych sytuacja religijna w nowoczesnych społeczeń stwach rzutuje na ocenę kondycji społecznej i religijnej Kościołów chrześcijańskich, zarówno w Europie Zachodniej, jak i w naszym kraju. W świetle badań socjologicz nych można twierdzić, że religie nie tyle zanikają, ile raczej zmieniają swoje formy. Różne formy pozakościelnej religijności kształtują się na zewnątrz lub na granicy ist niejących Kościołów. Rozwija się tzw. nowa czy alternatywna duchowość, nowe ru chy religijne. Mówi się nawet o swoistej rewolucji duchowości. Popyt na jakieś formy religijności nie maleje, niektórzy socjologowie mówią nawet o odwróceniu trendu sekularyzacyjnego i o upadku wiary w niereligijną przyszłość. Sekularyzacja nowo czesnych społeczeństw nie oznacza końca religii, lecz zmianę form i kształtów reli gijności. W tych społeczeństwach autonomia jednostek staje się coraz bardziej ak ceptowaną zasadą myślenia i działania, co wpływa także na sferę religijną. Jednostki tworzą swoje małe i autonomiczne systemy wierzeń, do pewnego stopnia niezależnie od religijnych instytucji (Kościołów). Oznacza to z jednej strony indywidualizację i subiektywizację wiary religijnej, z drugiej zaś deregulację zorganizowanej religii. Socjologowie w Polsce badają społeczne wymiary religii zinstytucjonalizowa nych, czyli Kościołów chrześcijańskich, zwłaszcza zaś Kościoła rzymskokatolickie go. Jeżeli nawet jest on uniwersalnym i ponadnarodowym depozytariuszem wiary, a dla wierzących w Boga stanowi
drogę zbawienia, to jednocześnie jest lokalną i hie rarchiczną strukturą działającą w ramach konkretnego społeczeństwa i funkcjonu jącą zgodnie z pewnymi socjologicznymi prawidłowościami, dotyczącymi wszyst kich instytucji sformalizowanych, wyraża się w określonych formach i kształtach społecznych. Kościół nie jest wyizolowany ze środowiska społecznego, w którym realizuje on swoje podstawowe zadania i funkcje, łączą go z nim liczne i głębokie powiązania oraz interakcje (Kościół w kontekście społecznym). Postrzeganie i ocena pozycji oraz roli Kościoła w życiu religijnym i społecznym stanowi ważne zadanie badawcze socjologii religii. Kościół, podobnie jak i inne instytucje życia publicznego, podlega procesom integracji i dezintegracji, instytucjonalizacji i dezinstytucjonalizacji, prywatyzacji
272 Streszczenie i reprywatyzacji, uwarunkowaniom zewnętrznym i wewnętrznym, uwarunkowa niom globalnym i lokalnym itp. Szczególnie istotne jest diagnozowanie autorytetu religijnego i społecznego Kościoła w naszym kraju. W warunkach modernizacji społecznej, która realizuje się w naszym kraju, bę dziemy pytać o pozycję i rolę Kościoła katolickiego w społeczeństwie polskim, tak że od strony uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych. Jak kształtują się ogól ne i szczegółowe postawy oraz zachowania Polaków (zwłaszcza katolików) wobec Kościoła katolickiego? W jakim sensie można mówić o powolnych procesach emi gracji katolików z Kościoła? Czy więcej jest elementów ciągłości czy zmiany? Czy scenariusz zagrożeń jest bardziej prawdopodobny niż scenariusz szans? Jak wiele (mniej czy więcej) potrzeba Kościoła w życiu publicznym społeczeństwa polskiego? Jak kształtuje się zaufanie społeczne i religijne do Kościoła katolickiego (autorytet re ligijny i społeczny)? Jak Polacy oceniają jego zaangażowanie polityczne, jego kompe tencje w sprawach społecznych i moralnych oraz obecność krzyży i innych symboli religijnych w przestrzeni życia publicznego? Czy rzeczywiście mamy do czynienia z postępującym kryzysem Kościoła kato lickiego w społeczeństwie polskim? Czy kurczy się zasięg jego autorytetu religijne go i społecznego? W jaki sposób Kościół poszukuje swojej nowej roli społecznej? Jak kształtuje się jego autorytet w wymiarze religijnym i społecznym? Co będzie dalej z Kościołem katolickim w naszym kraju? Czy da on sobie radę ze swoimi wewnętrz nymi napięciami i konfliktami, a
zwłaszcza z oddziaływaniami zewnętrznymi? Czy w związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, przyspieszeniem przemian ustrojowych i społeczno-kulturowych, wzrostem akceptacji demokracji i toleran cji, będą zmieniać się postawy Polaków wobec Kościoła? Jakie czynniki sprzyjają rozwojowi religijności i kościelności, jakie zaś utrudniają jego działalność religijną i społeczną? Na niektóre z tych pytań usiłujemy odpowiedzieć w niniejszej książce. Wychodzimy z założenia, że religijność z instytucjonalnym zabezpieczeniem odgry wa wciąż ważną rolę w kościelnym krajobrazie społeczeństwa polskiego i w sferze ży cia publicznego. W Polsce pozytywny stosunek do Kościoła ma ważne znaczenie jako wyznacznik osobistej religijności. Ten, kto nie ma zaufania do Kościoła, kto negatyw nie ocenia go jako instytucję, wykazuje znaczną skłonność do ograniczania swojego udziału w praktykach religijnych, a nawet do osłabienia wiary. Religijność i kościelność są w Polsce ze sobą bardzo silnie związane. Wśród socjologów polskich nie ma większych rozbieżności w ocenie rozmiarów sekularyzacji społeczeństwa, natomiast występują różnice w ocenie społecznej roli Kościoła, a co za tym idzie i w jej pojmo waniu. Dyskusje nad pozycją i rolą Kościoła katolickiego w społeczeństwie trwają, da lecy jesteśmy od jednoznacznych diagnoz, tym bardziej do zrozumienia i zaakcepto-
Streszczenie 273 wania modelowego funkcjonowania Kościoła w demokratycznym i pluralistycznym społeczeństwie. Finalne odpowiedzi mieszczą się w sferze hipotez i przypuszczeń. Socjologia religii w Polsce stoi przed pokusą akceptacji skrajnej wersji tezy sekularyzacyjnej, nawiązującej do dokonujących się obecnie przyspieszonych przekształ ceń w roli i pozycji Kościoła w społeczeństwie. Łatwo w tych warunkach o przepowia danie gwałtownej sekularyzacji oraz bezwzględnego automatyzmu i determinizmu w przemianach religijności. Zmiany w religijności nie przebiegają niezależnie od zmian w społeczeństwie, a procesy racjonalizacji, funkcjonalnej dyferencjacji, demo kratyzacji, urbanizacji, migracji, wzrostu dobrobytu ludności wpływają dość często niekorzystnie na społeczne znaczenie religii w społeczeństwie. Część polskich socjo logów uznaje sekularyzację za integralną część procesów modernizacji. W niniejszych rozważaniach zaprezentujemy w rozdziale pierwszym sytuację społeczną i religijną Kościołów chrześcijańskich w Europie Zachodniej, a w rozdziale drugim ֊ ogólną sytuację Kościoła katolickiego w Polsce (w wielkim skrócie). Będzie to stanowić tło dla szczegółowej analizy pozycji i roli Kościoła katolickiego w Polsce w perspektywie jego autorytetu religijnego i społecznego. W warunkach moderni zacji społecznej pociągającej za sobą - przynajmniej częściowo - procesy sekulary zacji, słabnie pozycja i rola Kościoła katolickiego w społeczeństwie. Sekularyzacja nie jest tu jednak rozumiana jako jednokierunkowy i nieodwracalny proces społecz ny prowadzący do zaniku religii. Jest
ona czymś wielowymiarowym, podlegającym wpływowi wielu czynników oraz zależnym od samych uczestników życia religijnego i społecznego. Na tle przemian Kościołów chrześcijańskich w warunkach modernizacji społecz nej i sekularyzacji w następnych dwóch rozdziałach analizujemy sytuację Kościoła katolickiego w Polsce w zmieniającym się kontekście społecznym, ze szczególnym uwzględnieniem jego autorytetu religijnego i autorytetu społecznego. W Zakończeniu koncentrujemy się na prognozach i postulatach dotyczących polskiego katolicyzmu. W opracowaniu przyjmujemy socjologiczny punkt widzenia, neutralny aksjologicz nie, chociaż niekiedy mogą pojawiać się akcenty aksjologiczne. Chcemy obserwować zyski i straty, szanse i zagrożenia w działalności Kościoła, nie podzielając zbyt pesy mistycznych określeń, że jest on „w opałach”, że czeka go katastroficzne osłabienie, że niedobrze z nim się dzieje, że dryfuje, lub że wchodzi jako „pacjent” w stan agonalny. Potrzebna jest rzetelna diagnoza sytuacji oraz określenie mechanizmów i prawidło wości rozwoju religijnego w wymiarach społecznych. Tendencje sekularyzacyjne i indywidualizacyjne we współczesnym świecie nie zatrzymają się przed granicami Polski, powoli docierają do naszego kraju. W spo łeczeństwie polskim dominującą pozostaje jeszcze religijność kościelna, przekazy wana przez dwie podstawowe instytucje socjalizacji i wychowania: rodzinę i Kościół (parafie, ruchy i współnoty religijne, stowarzyszenia katolickie), nawet jeżeli ma ona
274 Streszczenie w znacznej mierze charakter niekonsekwentny czy selektywny. Silne procesy se kularyzacji i nieco słabsze procesy indywidualizacji społeczeństwa, religii i rodzi ny, zderzają się z dobrze zorganizowanym i wielopłaszczyznowym oddziaływaniem ewangelizacyjnym Kościoła katolickiego i jego instytucji, a także innych Kościołów chrześcijańskich i religii. Konkurencyjność zsekularyzowanych i zindywidualizowa nych oraz chrześcijańskich modeli i wzorów życia religijnego i moralnego jest coraz bardziej widoczna w społeczeństwie polskim w XXI wieku. Katolicyzm polski staje się coraz bardziej wewnętrznie zróżnicowany, zaznacza ją się płynne przejścia między różnymi stopniami identyfikacji z Kościołem. Kościół katolicki nie jest już w stanie „z góry” podporządkowywać swoich członków struktu rom kościelnym i rygorystycznym wymaganiom. Wielu z nich zachowuje pozytywny stosunek do religii, ale odnosi się sceptycznie, a nawet negatywnie do Kościoła jako instytucji oraz jego nakazów i zakazów. Wydaje się, że uznawane przez jednostki nor my i wartości są ważne przede wszystkim dla nich samych, w każdym razie nie mają odniesienia do określonych punktów orientacyjnych w czasie i przestrzeni, nie nale żą z reguły do transcendentnego „kosmosu wartości”. Wydaje się, że dla wielu Polaków ֊ trudno precyzyjnie określić to liczbowo Kościół przestaje być jedyną propozycją moralną, a tym bardziej społeczną. Jeżeli nawet podzielają oni zasadnicze stanowisko Kościoła w sprawach wiary, to sądzą, że nie ma on monopolu na rozwiązywanie wielu współczesnych problemów moral nych, a
występowanie w takich sytuacjach z zakazami lub groźbami jest wyraźnym znakiem jego słabości. Katolicyzm w życiu wielu Polaków bardziej określa ich sposób widzenia świata i nadaje ich życiu sens, niż wytycza trwałe drogowskazy moralne. Skomplikowane i zróżnicowane problemy moralne współczesności ֊ tak sądzą nie którzy katolicy - nie mogą być rozwiązywane prostym „tak” lub „nie”. Nowoczesność czy ponowoczesność nie musi wiązać się z całkowitym odrzuceniem chrześcijańskiej moralności, chociaż nie ułatwia jej przyjęcia, a Kościół głoszący swoją doktrynę mo ralną w sposób zdecydowany i wymagający znajduje się jak okręt na wzburzonym oceanie ludzkich oczekiwań, pragnień, a niekiedy i żądań. Osłabienie zaufania do Kościoła pociąga za sobą erozję wartości i norm moralnych przez niego głoszonych, w końcu oddziałuje negatywnie na wierzenia i praktyki religijne, także na religijny kapitał społeczny ważny dla integracji społeczeństwa. Jeżeli nawet można mówić o swoistej wyjątkowości - w sensie socjologicznym polskiej religijności, to nie oznacza, że Polska zawsze pozostanie krajem o tak wyso kiej religijności jak obecnie albo że nie dokonują się jakiekolwiek zmiany w polskiej religijności. Kapitał religijny w społeczeństwie polskim nie jest czymś nienaruszal nym i bezwzględnie trwałym. Dokonujące się powolne przekształcenia w religijności, także i w praktykach religijnych o charakterze obowiązkowym i nadobowiązkowym, rzutują i będą rzutować na więzi z Kościołem jako instytucją społeczną i religijną
Streszczenie 275 oraz na więzi w jego najbardziej podstawowych strukturach, tj. w parafiach (religijny i społeczny autorytet Kościoła). Procesy dezinstytucjonalizacji i prywatyzacji religij ności oznaczają przede wszystkim osłabienie więzi z Kościołem i „odkościelnienie” samej religijności. Zmienia się powoli miejsce (pozycja) i rola Kościoła w życiu spo łecznym. Różnicują się także opinie na ten temat wśród obserwatorów polskiej sce ny religijnej i kościelnej. Religijność i związana z nią kościelność (więź z Kościołem) przyjmują różne postaci i formy wyrazu. Zmienia się religijność katolicka i katoli cyzm jako pewna społeczna forma wyrazu tej religijności. Gdybyśmy wyróżnili trzy scenariusze przyszłości religii i Kościoła: scenariusz spadku znaczenia (reges, postępująca sekularyzacja), scenariusz wzrostu (ożywie nie religijne, „wiosna” chrześcijaństwa) i scenariusz stabilizacji (utrzymanie status quo), to w świetle przewidywań Polaków i danych z sondaży opinii publicznej oraz badań socjologicznych najbardziej prawdopodobny byłby scenariusz pierwszy, póź niej trzeci i najmniej prawdopodobny - wariant drugi. Mimo pesymistycznej wy mowy - z kościelnego punktu widzenia - wyników badań socjologicznych i sondaży opinii publicznej nie można wykluczyć odmiennych kierunków procesów przemian. Procesy społeczne, zwłaszcza natury religijnej, są trudno przewidywalne, i to, co w obecnym momencie wydaje się mało realne, w innych zmieniających się okolicz nościach staje się prawdopodobne. Obok stabilnego trendu sekularyzacyjnego mogą kształtować się modele alternatywnej
religijności. Jeżeli przemiany społeczno-kulturowe w Polsce mają do pewnego stopnia cha rakter imitacyjny w odniesieniu do społeczeństw zachodnich, to należy spodziewać się, że procesy „odkościelnienia”, sekularyzacji, pluralizacji i indywidualizacji reli gijności będą coraz częściej zaznaczać się w społeczeństwie polskim. Nie jest jed nak wykluczone, że oddziaływania procesów modernizacyjnych na religijność i więź z Kościołem w społeczeństwie polskim będą przebiegać według innej ścieżki roz woju, łączącej nowoczesność (modernizacja społeczna) z religijnością. Nowoczesne społeczeństwa nie muszą być z istoty świeckie (sekularne). Wydaje się, że w drugiej dekadzie XXI wieku mamy do czynienia z wyraźnym przyspieszeniem procesów sekularyzacyjnych w środowiskach młodzieżowych. Spadające wskaźniki deklaracji proreligijnych, praktyk kultowych, wierzeń religij nych i uznawanych wartości można traktować jako oznaki trendu sekularyzacyjnego. W każdym razie nie ma oznak wyraźnego ożywienia religijnego ani radykalnej seku laryzacji. „Pełzająca” sekularyzacja w środowiskach młodzieżowych, wyraźnie przy spieszająca, wydaje się faktem społecznym. Uprawdopodobnia się scenariusz słab nięcia religijności i więzi z Kościołem katolickim w społeczeństwie polskim.
|
| any_adam_object | 1 |
| author | Mariański, Janusz 1940- |
| author_GND | (DE-588)103243127 |
| author_facet | Mariański, Janusz 1940- |
| author_role | aut |
| author_sort | Mariański, Janusz 1940- |
| author_variant | j m jm |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV045387130 |
| ctrlnum | (OCoLC)1098184661 (DE-599)BVBBV045387130 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>03244nam a2200649 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV045387130</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20190924 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">190107s2018 |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788301197018</subfield><subfield code="9">978-83-01-19701-8</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">8301197013</subfield><subfield code="9">83-01-19701-3</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1098184661</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV045387130</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Mariański, Janusz</subfield><subfield code="d">1940-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)103243127</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Kościół katolicki w Polsce w kontekście społecznym</subfield><subfield code="b">studium socjologiczne = The Catholic Church in Poland in a social context</subfield><subfield code="c">Janusz Mariański</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">The Catholic Church in Poland in a social context</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Warszawa</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo Naukowe PWN</subfield><subfield code="c">[ 2018]</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">280 Seiten</subfield><subfield code="c">24 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in englischer Sprache: The Catholic Church in Poland in a social context</subfield></datafield><datafield tag="610" ind1="2" ind2="7"><subfield code="a">Katholische Kirche</subfield><subfield code="0">(DE-588)2009545-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Gesellschaft</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020588-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Kościół katolicki</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Autorytet</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Religijność</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Sekularyzacja</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Polska</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Chrześcijaństwo / Europa / 1990-</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Kościół katolicki / Polska / 1990-</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Kościół i społeczeństwo / Polska / 1990-</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Religijność / socjologia / Polska / 1990-</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1901-2000</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1989-2000</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">2001-</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="6"><subfield code="a">Opracowanie</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Katholische Kirche</subfield><subfield code="0">(DE-588)2009545-4</subfield><subfield code="D">b</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Gesellschaft</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020588-5</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="710" ind1="2" ind2=" "><subfield code="a">Wydawnictwo Naukowe PWN.</subfield><subfield code="4">pbl</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030773477&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030773477&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030773477&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030773477&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20190924</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030773477</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">090512</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">090512</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Polen (DE-588)4046496-9 gnd |
| geographic_facet | Polen |
| id | DE-604.BV045387130 |
| illustrated | Not Illustrated |
| indexdate | 2024-07-10T08:16:46Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788301197018 8301197013 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030773477 |
| oclc_num | 1098184661 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 280 Seiten 24 cm |
| psigel | BSB_NED_20190924 |
| publishDate | 2018 |
| publishDateSearch | 2018 |
| publishDateSort | 2018 |
| publisher | Wydawnictwo Naukowe PWN |
| record_format | marc |
| spelling | Mariański, Janusz 1940- Verfasser (DE-588)103243127 aut Kościół katolicki w Polsce w kontekście społecznym studium socjologiczne = The Catholic Church in Poland in a social context Janusz Mariański The Catholic Church in Poland in a social context Warszawa Wydawnictwo Naukowe PWN [ 2018] 280 Seiten 24 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Zusammenfassung in englischer Sprache: The Catholic Church in Poland in a social context Katholische Kirche (DE-588)2009545-4 gnd rswk-swf Gesellschaft (DE-588)4020588-5 gnd rswk-swf Polen (DE-588)4046496-9 gnd rswk-swf Kościół katolicki Autorytet Religijność Sekularyzacja Polska Chrześcijaństwo / Europa / 1990- Kościół katolicki / Polska / 1990- Kościół i społeczeństwo / Polska / 1990- Religijność / socjologia / Polska / 1990- 1901-2000 1989-2000 2001- Opracowanie Polen (DE-588)4046496-9 g Katholische Kirche (DE-588)2009545-4 b Gesellschaft (DE-588)4020588-5 s DE-604 Wydawnictwo Naukowe PWN. pbl Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030773477&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030773477&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030773477&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030773477&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
| spellingShingle | Mariański, Janusz 1940- Kościół katolicki w Polsce w kontekście społecznym studium socjologiczne = The Catholic Church in Poland in a social context Katholische Kirche (DE-588)2009545-4 gnd Gesellschaft (DE-588)4020588-5 gnd |
| subject_GND | (DE-588)2009545-4 (DE-588)4020588-5 (DE-588)4046496-9 |
| title | Kościół katolicki w Polsce w kontekście społecznym studium socjologiczne = The Catholic Church in Poland in a social context |
| title_alt | The Catholic Church in Poland in a social context |
| title_auth | Kościół katolicki w Polsce w kontekście społecznym studium socjologiczne = The Catholic Church in Poland in a social context |
| title_exact_search | Kościół katolicki w Polsce w kontekście społecznym studium socjologiczne = The Catholic Church in Poland in a social context |
| title_full | Kościół katolicki w Polsce w kontekście społecznym studium socjologiczne = The Catholic Church in Poland in a social context Janusz Mariański |
| title_fullStr | Kościół katolicki w Polsce w kontekście społecznym studium socjologiczne = The Catholic Church in Poland in a social context Janusz Mariański |
| title_full_unstemmed | Kościół katolicki w Polsce w kontekście społecznym studium socjologiczne = The Catholic Church in Poland in a social context Janusz Mariański |
| title_short | Kościół katolicki w Polsce w kontekście społecznym |
| title_sort | kosciol katolicki w polsce w kontekscie spolecznym studium socjologiczne the catholic church in poland in a social context |
| title_sub | studium socjologiczne = The Catholic Church in Poland in a social context |
| topic | Katholische Kirche (DE-588)2009545-4 gnd Gesellschaft (DE-588)4020588-5 gnd |
| topic_facet | Katholische Kirche Gesellschaft Polen |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030773477&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030773477&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030773477&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030773477&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT marianskijanusz kosciołkatolickiwpolscewkonteksciespołecznymstudiumsocjologicznethecatholicchurchinpolandinasocialcontext AT wydawnictwonaukowepwn kosciołkatolickiwpolscewkonteksciespołecznymstudiumsocjologicznethecatholicchurchinpolandinasocialcontext AT marianskijanusz thecatholicchurchinpolandinasocialcontext AT wydawnictwonaukowepwn thecatholicchurchinpolandinasocialcontext |