Cerkiew prawosławna w II Rzeczypospolitej: = Die Orthodoxe Kirche in Polen in den Jahren 1918-1939 = The Orthodox Church in during the 2nd Polish Republic = L'Église orthodoxe dans la seconde République de Pologne (1918-1939) = Pravoslavnaja Cerkovʹ vo II Reči Pospolitoj
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Białystok
Agencja Wydawnicza EkoPress
2018
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Abstract |
| Beschreibung: | 256 Seiten Illustrationen, Karten 25 cm |
| ISBN: | 9788362069514 8362069511 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV045248279 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20240927 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 181024s2018 a||| b||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788362069514 |9 978-83-62069-51-4 | ||
| 020 | |a 8362069511 |9 83-62069-51-1 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1059292802 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV045248279 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Mironowicz, Antoni |d 1959- |e Verfasser |0 (DE-588)1056089202 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Cerkiew prawosławna w II Rzeczypospolitej |b = Die Orthodoxe Kirche in Polen in den Jahren 1918-1939 = The Orthodox Church in during the 2nd Polish Republic = L'Église orthodoxe dans la seconde République de Pologne (1918-1939) = Pravoslavnaja Cerkovʹ vo II Reči Pospolitoj |c Antoni Mironowicz |
| 246 | 1 | 1 | |a Die Orthodoxe Kirche in Polen in den Jahren 1918-1939 |
| 246 | 1 | 1 | |a The Orthodox Church in during the 2nd Polish Republic |
| 246 | 1 | 1 | |a L'Église orthodoxe dans la seconde République de Pologne (1918-1939) |
| 246 | 1 | 1 | |a Pravoslavnaja Cerkovʹ vo II Reči Pospolitoj |
| 264 | 1 | |a Białystok |b Agencja Wydawnicza EkoPress |c 2018 | |
| 300 | |a 256 Seiten |b Illustrationen, Karten |c 25 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 546 | |a Zusammenfassung in Deutsch, Englisch, Französisch, Russisch, Griechisch | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte 1918-1939 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 0 | 7 | |a Orthodoxe Kirche |0 (DE-588)4043912-4 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 653 | 0 | |a Cerkiew prawosławna Polska 1918-1939 / Religion | |
| 653 | 2 | |a Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny | |
| 653 | 2 | |a Orthodox Eastern Church | |
| 653 | 0 | |a Church and state | |
| 653 | 2 | |a Poland | |
| 653 | 4 | |a 1918-1943 | |
| 653 | 6 | |a History | |
| 653 | 6 | |a Church history | |
| 689 | 0 | 0 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Orthodoxe Kirche |0 (DE-588)4043912-4 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Geschichte 1918-1939 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030636347&sequence=000004&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030636347&sequence=000005&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030636347&sequence=000006&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 0904 |g 438 |
| 943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030636347 | |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1811335410572328960 |
|---|---|
| adam_text |
Spis tresci
Wstçp .5
I. Sytuacja prawno-kanoniczna Cerkwi prawoslawnej na terenie
II Rzeczypospolitej wlatach 1918-1925. 12
II. Zmiany organizacyjne i normalizacja statusu prawnego
Cerkwiprawoslawnej wlatach 1926-1939 53
III. Rewindykacja prawoslawnych obiektów sakralnych.73
IV. Neounia i prozelityzm. 99
V. Zycie monastyczne . 107
VI. Bractwa cerkiewne i swieckie stowarzyszenia prawoslawne. 129
VII. Szkolnictwo prawoslawne. 136
VIII. Prawoslawne duszpasterstwo wojskowe. 146
IX. Problem narodowosciowy w Cerkwi prawoslawnej
II Rzeczypospolitej. 152
X. Prasa prawoslawna w II Rzeczypospolitej . 171
Zakoñczenie . 184
Bibliografía . 196
Aneks Metropolici, arcybiskupi i biskupi Polskiego Autokefalicznego
Kosciola Prawoslawnego w latach 1918-1939.207
Pe3K)Me TlpaBOCjiaBHaR IJepKOBB bo IIPera IIocnojiHTOH.210
Summary The Orthodox Church in during the 2nd Polish Republic .230
Zusammenfassung Die Orthodoxe Kirche in Polen in den Jahren 1918-1939 . 235
Il£paWTi H Op0ôÔo§n EKKÀ,r|oia cjtt|v üoXcovia axa xpovia 1918-1939 . 237
Résumé L’Église Orthodoxe dans la seconde République de Pologne.249
Mapy .255
Bibliografía
Zródla
Zrôdla rçkopismienne:
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Ministerstwo Wyznari Reiigijnych
i Oswiecenia Publicznego, nr-y: 131, 368, 381,386, 392,416, 818, 939,952, 960,975,
1004, 1010-1011, 1027, 1047, 1071, 1157,1191, 1193, 1196, 1228,1233, 1234.
Archiwum Panstwowe w Biafymstoku, Kosciöl Prawoslawny, nr 121.
Archiwum Panstwowe w Bydgoszczy, Kosciöl Prawoslawny Parafia Bydgoszcz,
sygn. 16.
Lietuvos Valstybés Istorijos Arhivas w Wilnie, f. 51, op. 12, nr 1; f. 220, op. 1, nr 124;
f. 605, op. 10, nr 32; f. 605, op. 12, nr 1574.
Prawoslawne Archiwum Métropolitaine w Warszawie, sygnatury: R - I, nr 6; RII -
3, nr 6; RIV - 4A, nr 1734; R IV - 4A, nr 1755; R IV - 4A, nr 1932; RIV - 4A, nr 1984;
R VT - 8A, nr 2014; R VT-3B, nr 1308; R VI - 6B, nr 168; R VI - 7A, nr 1325.
EejiapycKi fl3Hp^caÿHbi Apxiy-My3en jiiTapaxypbi i MacTau,TBa w Mihsku, dp. 3,
np 11.
,H3Hp?KaÿHbi Apxiÿ BpecKah BOÖJiacn;i, 4 . 2059, on. 1, Hp 802.
,Ii;3Hp KaÿHbi Apxiÿ rpo^eHCKaö BOÔJiacip w Grodnie, dp. 92, on. 1, Hp 1-2,5-6;
dp. 104, on. 1, Hp 284.
^ep^KaBHHH Apxiß TepHoniJibCbKoï oöjiacri w Ternopolu, dp. 258, on. 3, Hp 243;
Hp 610.
Hau,ioHajibHHH icTOpHHHHH apxiß Bejiopyci w Mihsku, (HanjbiHHajibHbi apxiÿ
PacnyöjiiKi Eejiapycb ), dp. 325, on. 1, Hp 128.
Zrödia drukowane:
Arcybiskup générai brygady Sawa (Jerzy Sowietow). Wybor dokumentow, opr. K. Fi-
lipowiA. Suchcitz, Bialystok - Warszawa 1997.
„Biblioteczka Gazety Prawoslawnej”, Warszawa 1937.
„Biuletyn Informacyjny Synodalnego Komitetu Misyjnego”, nr 10, 1937.
196
Cerkiew Prawoslawna na Chelmszczyznie - przemówienia i interpelacja poslów
i senatorów ukraiñskich w Sejmie i Senacie, Lwow 1938.
Dziennik Ustaw RP, nr 110/1920, poz. 728.
Dziennik Ustaw RP, nr 57/1938, poz. 370.
Dziennik Ustaw RP, nr 57/1938, poz. 597, art. 46.
Dziennik Ustaw RP, nr 88/1938, poz. 597, art. 46.
Dziennik Ustaw RP, nr 35/1939, poz. 222.
„Gazeta Prawoslawna”, 1 marca 1937, nr 5 (14); 15 marca 1937, nr 6 (15); 1 czerwca
1937, nr 7 (16); 15 czerwca 1937, nr 8 (17).
„Kalendarz Prawostawny”, Warszawa 1931.
„Kalendarz Prawoslawny” na 1934 r„ Tomaszów Lubelski 1934.
„Kalendarz Prawoslawny” na 1935 r., Tomaszów Lubelski 1935.
„Kalendarz Prawoslawny” na 1937 r., Tomaszów Lubelski 1937.
Memorandum /. E. Najblogoslawniejszego ks. Metropolity Dionizego o uchylenie
dekretu z dnia 16 grudnia 1918 r. w przedmiocie przymusowego zarzqdu pañstwo-
wegOy Warszawa 1933.
„Monitor Polski”, nr 124, z 5 czerwca 1923 r., poz. 142.
Pamiçtnik I-ej Konferencji Kaplañskiej w sprawie Unii Koscielnej w Pinsku (23-24
IV1930 roku)y Piñsk 1931.
„Przegl^d Prawoslawny”, Grodno 1939, nr 3.
„Slowo”, 1938, nr-y: 20,210, 233.
Statut wewnçtrzny Swiçtego Polskiego Autokefalicznego Kosciola Prawoslawnego,
Warszawa 1939.
„Wiadomosci Metropolii Prawoslawnej w Polsce”, nr 2,1938; nr 1,1939; nr 3,1939.
„flijio” z 9 lipca 1938 r.
„flyxoBHHH cihh”, 1929, nr-y: 4-7; 1930, nr-y: 7, 9-10.
„BocKpecHoe HTeime”, 1927, Hp 9.
„BocKpecHoe HTemie”, 1938, Hp 31-32.
MapTOc A., BocnoMUHauuHy h. II, „IJepKOBHbiH Bccthhk”, R. LI, Hp 4, Bapmaßa
2004.
„IIpaBocjiaBHa Bojihhb”, 1-15 luty 1922, nr 1-4.
„IlpaBocjiaBHbiH KajieH^apt” Ha 1922 roß, Bapmaßa 1922
„IlpaBocjiaBHbiH KajieHßapb” Ha 1923 roß, Bapmaßa 1923.
„IlpaBocjiaBHbiH KajieHflapb” Ha 1925 roß, Bapmaßa 1925.
„IlpaBocjiaBHbiH KajieH^apb” na 1931 rofl, Bapmaßa 1930.
„IlpaBocjiaBHbiH KajieH^apb” Ha 1933 roß, Bapmaßa 1933.
„IlpaBocjiaBHbiH KajieH^apb” Ha 1937 jtoa, Bapmaßa 1937.
„IlpaBocjiaBHbiH KajieH^apb” Ha 1938 roA, Bapmaßa 1938.
„npaßocjiaBHbiH KajieH^apb” Ha 1939 roA Bapmaßa 1939.
„Xojimckhh Hapo^HbiH KajieHAapb Ha 1931 piK”, Bapmaßa 1931.
197
Literatura
Bendza M., Äutokefalia Kosciola prawoslawnego w Polsce, „EAnil”, R. V (XVII),
z. 7-8 (20-21), 2003.
Bobowski K., Szkice z dziejów prasy Kosciola prawoslawnego w Polsce w latach
1918-1939, „Chrzescijanin a wspólczesnosc”, nr 2,1985.
Borkowski A., Miqdzy Konstantynopolem a Moskwq. Zródla do dziejów autokefalii
Kosciola prawoslawnego w Rzeczypospolitej (1919-1927), Biafystok2015.
Bulawski R., Projekt drugiego spisu powszechnego na tie doswiadczeñ spisu z 1921
r.f „Kwartalnik Statystyczny”, 1930, z. 1.
Chahipczak H., Status prawny iformy integracji mniejszosci narodowej w Europie
miqdzywojennejy [w:] Ochrona praw mniejszosci narodowych i religijnych, pod red.
Z. Holda, Lublin 1993.
Charkiewicz W., Zyrowice - lask kiynice, Slonim 1930.
Choiñski J., Wydawnictwa i prasa prawoslawna w Polsce w latach 1918-1939, [w;]
Kosciól prawoslawny w Polsce dawniej i dzis, pod red. L. Adamczuka i A. Miro-
nowicza, Warszawa 1993.
Drobosz J., Prawne aspekty sytuacji Kosciolów i zwiqzków wyznaniowych w II Rze-
czypospolitej, „Chrzescijanin a wspólczesnosc”, 1986, nr 6.
Dubec R., Z dziejów parafli prawoslawnych na Lemkowszczyznie w okresie miq-
dzywojennym, Gorlice 2011.
Dudra S., Metropolita Dionizy (Waledyñski) 1876-1960, Warszawa 2010.
Friszke A., Koscioly wschodnie wDrugiej Rzeczpospolitej, „Wi^z” 1988, nr 7-8.
Gomólka K., Bialorusini w II Rzeczypospolitej, „Zeszyty Naukowe Politechniki
Gdañskiej. Ekonomia”, t. XXXI, Gdansk 1992.
Gomólka K., Próby bialorutenizacji Kosciola Prawoslawnego w Polsce miqdzy-
wojennej, „Obóz” 1992, nr 23.
Grzesiak K., Diecezja lubelska wobec prawoslawia w latach 1918-1939, Lublin 2010.
Historia Polski w liczbach. Ludnosc i terytorium (GUS), Warszawa 1993.
Iwaniuk W., Bialoruskie wydawnictwa cerkiewne w II Rzeczypospolitej, [w:] Prawo-
slawne oflcyny wydawnicze w Rzeczypospolitej, pod red. A. Mironowicza, U. Pawlu-
czuk, Biaíystok 2004.
Kania J., Likwidacja cerkwi na Lubelszczyznie w okresie miqdzywojennym,
„Chrzescijanin w Swiecie", 1982, nr 9.
Kania J., Rozbiórki cerkwi na Lubelszczyznie w roku 1938 a stanowisko biskupa
Fulmana, [w:] Chrzescijañski wschód a kultura polska, pod red. R. Luznego, Lublin
1989.
KasiakL, Byelorussia. Historical Outline, London 1989.
Kirylowicz S., Niektóre problemy prawoslawia na tie polityki wyznaniowej pañ-
stwa w okresie miqdzywojennym, „Poslannictwo”, nr 3-4 (1979).
Kirylowicz S., Z dziejöw prawoslawia w II Rzeczypospolitej Polskiej. Niektore pro-
blemy na tie polityki wyznaniowej panstwa 1918-1939, Warszawa 1985.
Kirylowicz S., Z dziejöw prawoslawia w II Rzeczypospolitej Polskiej. Niektore pro-
blemy na tie polityki wyznaniowej panstwa w 1918-1939, „WPAKP”, 1986, nr 2.
Kosonocki W., Liczba i rozmieszczenie ludnosci prawoslawnej w Polsce, „Wiado-
mosci Metropolii Prawoslawnej w Polsce", 1939, nr 3 (11).
Kosciöl prawoslawny w Polsce dawniej i dzis, pod red. L. Adamczuka i A. Miro-
nowicza, Warszawa 1993.
Krasowski K., Zwiqzki wyznaniowe w II Rzeczypospolitej. Studium historyczno-
prawne} Warszawa 1988.
Kumor B., Historia Kosciola, t. VIII, Lublin 2001.
Kurylowicz A., Prasa prawoslawna w IIRzeczypospolitej, [w:] Kosciöl prawoslawny
w dziejach Rzeczypospolitej i krajöw sqsiednich, red. P. Chomik, Bialystok 2000.
Kurylowicz A., Prawoslawne oficyny wydawnicze w II Rzeczypospolitej, [w:] Pra-
woslawne oficyny wydawnicze w Rzeczypospolitej, pod red. A. Mironowicza,
U. Pawluczuk, Bialystok 2004.
Langrod S. J., O autokefalii prawoslawnej w Polsce. Studium z zakresu polskiej
polityki administracji wyznaniowej, Warszawa 1931.
Lenczewski M., Studium Teologii Prawoslawnej na Uniwersytecie Warszawskim
w latach 1925-1939, Warszawa 1992.
Lenczewski M., Z historii swiqtyn prawoslawnych w Warszawie, „Wiadomosci
PAKP”, 1976, z. 3-4.
LomaczB., Neounia, ,,Wi$z”, 1983, nr 1.
tomacz B., Praca duszpasterska duchowienstwa neounickiego, „Novum” 1980, nr 5.
totocki A., Autokefalia. Zasady Autokefalii, Warszawa 1932.
Mackiewicz-Cat S., Historia Polski od 11 listopada 1918 r. do 17 wrzesnia 1939 r.,
London 1941.
Malesza A., Szkolnictwo, [w:] Kosciöl prawoslawny w Polsce. Dawniej i dzis, pod
red. L. Adamczuka i A. Mironowicza, Warszawa 1993.
M^drzecki W., Liczebnosc i rozmieszczenie grup narodowosciowych w II Rzeczy-
pospolitej w swietle wyniköw II spisu powszechnego (1931), „Dzieje Najnowsze”
1983, nr 1/2.
MironowiczA., Bialoruskie wydawnictwa cerkiewne w II Rzeczypospolitej, [w:]
Miqdzy Rzymem a Nowosybirskiem. Ksiqga Jubileuszowa dedykowana Ks. Maria-
nowi Radwanowi SCJ, red. I. Wodzianowska i H. Laszkiewicz, Lublin 2012-2013.
Mironowicz A., Bractwa cerkiewne w Rzeczypospolitej, Bialystok 2003.
Mironowicz A., Cerkiew prawoslawna a bialoruska swiadomosc narodowa, „EeJio-
pyccKHH cöopHHK”, Cmambu u Mamepuajibi no ucmopuu u nyjihmype Bejio-
pyccuu, Bbin. II, CaHKT-rieTepbypr 2002.
Mironowicz A., Cerkiew prawoslawna w dawnej i we wspolczesnej Rosji, [w:] Bi-
zancjum - Prawoslawie - Romantyzm. Tradycja wschodnia w kulturze XIX wieku,
pod red. J. Lawskiego i K. Korotkicha, Bialystok 2004.
199
MironowiczA., Destroying and revindication of Orthodox church in Poland in
1937-1939, „Administracja Publiczna. Studia krajowe i miçdzynarodowe. Zeszyty
Naukowe Wyzszej Szkoly Administracji Publicznej w Biafymstoku”, Bialystok 2006,
nr 1 (7).
MironowiczA., Jozafat Dubieniecki. Historia cudownego obrazu zyrowickiego,
„Zeszyty Naukowe KUL”, R. XXXIV, nr 1-2 (133-134), Lublin 1994.
MironowiczA., Kosciôl prawoslawny na ziemiach polskich w XIX i XX wieku,
Bialystok 2005.
Mironowicz A., Kosciôl prawoslawny w dziejach dawnej Rzeczypospolitej, Bialystok
2001.
Mironowicz A., Kosciôl prawoslawny w Polsce, Bialystok 2006.
Mironowicz A., Ks. Michai Bozerianow i jego odpowiedz „Ludziom malym”, Bialy-
stok 2015.
MironowiczA., Ks. Michai Bozerianow, jego zycie i dzialalnosc, [w:] 20-lecie res-
tytucji Prawoslawnego Ordynariatu Wojska Polskiego, pod red. J. Pankowskiego,
Warszawa 2015.
Mironowicz A., V Église orthodoxe en Pologne au XX siècle, [in:] V Église orthodoxe
en Europe orientale au XXsiècle, sous la direction de Christine Chaillot, Paris 2009.
MironowiczA., Monaster sw. Onufrego w Jablecznej, „Bialoruskie Zeszyty Histo-
ryczne", nr 9, Bialystok 1998.
Mironowicz A., Monastery prawoslawne na terenie diecezji chelmsko-belskiej, [w:]
Zakony i klasztory w Europie Srodkowo-Wschodniej. X-XX wieku, pod red.
H. Gapski, J. Kloczowski, Lublin 1999.
MironowiczA., Neounia w II Rzeczypospolitej, [w:] Kosciôl Greckokatolicki na
Warmii iMazurach, red. M. Melnyk, Olsztyn 2006.
MironowiczA., Prasa prawoslawna w II Rzeczypospolitej, [w:] Literatura. Pamiçc.
Kultura. Prace ofiarowane Profesor Elzbiecie Feliksiak, red. E. Sidoruk i M. M. Les,
Bialystok 2010;
MironowiczA., Prawoslawne szkolnictwo cerkiewne, „Religia - Encyklopedia
PWN”, pod red. T. Gadacza i B. Milerskiego, t. VIII, Warszawa 2003.
MironowiczA., Prawoslawne szkolnictwo teologiczne na terenie Rzeczypospolitej,
[w:] Od Kijowa do Rzymu. Z dziejôw stosunkôw Rzeczypospolitej ze Stolicq Apostol-
skq i Ukrainq, pod red. M. R. Drozdowskiego, Bialystok 2012.
Mironowicz A., Prawoslawne szkolnictwo teologiczne na terenie Rzeczypospolitej,
„Wiadomosci PAKP”, nr 7-8 (140-141), Warszawa 2001.
Mironowicz A., Problem narodowosciowy w Cerkwi prawoslawnej II Rzeczypospo.
litej, „Przegl^d Wschodni”, Warszawa 2014, t. XIII, z. 2 (50).
MironowiczA., Problematyka narodowosciowa wKoscieleprawoslawnym wIIRze-
czypospolitej, [w:] W krçgu sacrum i pogranicza, pod red. E. Matuszczyk i M. Krzy-
wosza, Bialystok 2004.
200
Mironowicz A., Przycinek do dziejöw Polskiego Prawoslawnego Duszpasterstwa
Cywilnego na emigracji w czasie II wojny swiatowej, „Studia Polonijne”, t. XXX,
Lublin 2009-2010.
Mironowicz A., Rewindykacja i niszczenie prawoslawnych obiektöw sakralnych na
terenie II Rzeczypospolitej, „EAHIE. Czasopismo Katedry Teologii Prawoslawnej
Uniwersytetu w Bialymstoku”, Bialystok 2006, R. VTII (XIX), z. 13-14 (26-27).
Mironowicz A., Rewindykacja prawoslawnych obiektöw sakralnych w II Rzeczy-
pospolitej, „Bialoruskie Zeszyty Historyczne”, nr 21, Bialystok 2004.
Mironowicz A., Szkolnictwo prawoslawne w Rzeczypospolitej, [w:] Szkolnictwo
prawoslawne w Rzeczypospolitej, pod red. A. Mironowicza, U. Pawluczuk, Bialy-
stok 2002.
Mironowicz A., Swiqtynie prawoslawne na terenie miasta Bialegostoku, „Bialo-
stocki Przegl^d Kresowy”, t. VI, pod red. J. F. Nosowicza, Bialystok 1998.
Mironowicz A., The Destruction and Transfer of Orthodox Church Property in
Poland, 1919-1939, „Polish Political Science Yearbook”, voL XLIII, Toruh 2014.
Mironowicz A., The Orthodox Church in Poland in the Twentieth Century, [in:] The
Orthodox Church in Eastern Europe in Twentieth Century, ed. Christine Chaillot,
Oxford - Bern 2011.
Mironowicz A., Wyznania a swiadomosc narodowa Bialorusinöw, „Bialostockie
Teki Historyczne”, Bialystok 2011.
Mironowicz A., Zycie monastyczne na Podlasiu, Bialystok 1998.
Mironowicz A. Zycie monastyczne w dawnej Rzeczypospolitej, [w:] Zycie mona-
styczne w Rzeczypospolitej, pod red. A. Mironowicza, U. Pawluczuk, Bialystok 2001.
Moroz M., „Krynica”. Ideologia bialoruskiego katolicyzmu, Bialystok 2001.
Mröz M., Katolicyzm na pograniczu. Kosciöl katolicki wobec kwestii ukraihskiej
i bialoruskiej w Polsce w latach 1918-1925, Toruh 2003.
Myslek W., Przedmurze. Szkice z dziejöw Kosciola katolickiego w II Rzeczypospoli-
tej, Warszawa 1987.
Odziemkowski J., Sluzba duszpasterska Wojska Polskiego 1914-1945, Warszawa
1998.
Odziemkowski J., Fr^tczak S., Polskie duszpasterstwo wojskowe, Warszawa 1996.
Odziemkowski J., Spychala B., Duszpasterstwo wojskowe w Drugiej Rzeczypospoli-
tej, Warszawa 1987.
Paczkowski A., Prasa polska w latach 1918-1939, Warszawa 1980.
Papierzyhska-Turek M., Chcieli prawoslawie w Polsce wykorzenic, „Przegl^d
Prawoslawny” nr7,1998,
Papierzyhska-Turek M., Kosciöl prawoslawny w latach 1918-1927. Sytuacja praw-
na i konflikty wewnqtrzne, „Dzieje najnowsze”, 1976, nr 3.
Papierzyhska-Turek M., Miqdzy tradycjq a rzeczywistosciq. Pahstwo wobec prawo-
slawia 1918-1939, Warszawa 1989.
201
Papierzyriska-Turek M., Organizacja Kosciola Prawoslawnego w latach 1918-
1939, [w:] Kosciöl Prawoslawny w Polsce dawniej i dzis, pod red. L. Adamczuka
i A. Mironowicza, Warszawa 1993.
Papierzyriska-Turek M., Problem autokefalü Kosciola prawoslawnego w Polsce
w latach 1918-1939, „Euhemer - Przegl^d Religioznawczy”, nr 1-3,1980.
Papierzyriska-Turek M., Sprawa ukraihska w Drugiej Rzeczypospolitej 1922-1926,
Krakow 1979.
Papierzyriska-Turek M., Spory i konflikty woköl sprawy narodowego charakteru
Kosciola prawoslawnego w II Rzeczypospolitej, [w:] Trudna tozsamosc. Problemy
narodowosciowe i religijne w Europie Srodkowo-Wschodniej wXIX i XX wieku, pod
red. J. Lewandowskiego, Lublin 1996.
Pawluczuk U., Lawra Poczajowska. Pod opiekq Matki Bozej i sw. Hioba, Bialystok
2013.
Pawluczuk U., Monastery wolyhskie w okresie miqdzywojennym, [w:] Zycie mona-
styczne w Rzeczypospolitej, pod red. A. Mironowicza, U. Pawluczuk, Bialystok 2001.
Pawluczuk U., Seminaria duchowne w Krzemiehcu i w Wilnie, [w:] Szkolnictwo
prawoslawne w Rzeczypospolitej, pod red. A. Mironowicza, U. Pawluczuk, Bialy-
stok 2002.
Pawluczuk U., Stan materialny monasteröw diecezji wilehsko-lidzkiej w II Rzeczy,
pospolitej, [w:] Wiara i poznanie. Ksiqga pamiqtkowa dedykowana Jego Eminencji
Profesorowi Sawie (Hrycuniakowi) Prawoslawnemu Metropolicie Warszawskiemu
i Calej Polski, Bialystok 2008.
Pawluczuk U., Zycie monastyczne wIIRzeczypospolitej, Bialystok 2007.
Pawluczuk U., Zycie monastyczne w II Rzeczypospolitej, [w:] Kosciöl prawoslawny
w dziejach Rzeczypospolitej i krajöw sqsiednich, pod red. P. Chomika, Bialystok 2000.
Pelica G. J., Kosciöl prawoslawny w wojewödztwie lubelskim (1918-1939), Lublin
2007.
Pietrzak M., Reglamentacja wolnosci prasyw Polsce (1918-1939), Warszawa 1963.
Piotrowski S., Wojna religijna na kresach, Warszawa 1930.
Pirozyriski M., Statystyka Kosciola w Polsce, Lublin 1935.
Prawoslawne oflcyny wydawnicze w Rzeczypospolitej, pod red. A. Mironowicza,
U. Pawluczuk, Bialystok 2004.
Prawoslawne Seminarium Duchowne. 50 lat, Warszawa - Bialystok 2001.
Roszkowski W., Historia Polski 1914-1998, Warszawa 1999.
Rzemieniuk F., Kosciöl katolicki obrzqdku bizantyjsko-slowianskiego. Neounia,
Lublin 1999.
Sawicki D., Wyzsze szkolnictwo teologiczne Cerkwi prawoslawnej w odrodzonej
Rzeczypospolitej, „Cerkiewy Wiestnik,”, nr 2, 2018.
Sawicki J., Studia nad polozeniem prawnym mniejszosci religijnych w pahstwie
polskim, Warszawa 1937.
202
Siemakowicz M., Spisy ludnosci a zagadnienia narodowosciowe z uwzglqdnieniem
spraw szkolnictwa dla mniejszosci bialoruskiej w II Rzeczypospolitej, „Bialoruskie
Zeszyty Historyczne”, 1998, nr 10.
Sokol K., Sosna A., Koputy nad Wislq. Prawoslawne cerkwie w centralnej Polsce
w latach 1815-1915, Moskwa 2003.
Sosna G., Kosciöl Prawoslawny na Bialostocczyznie w ocenie wladz II Rzeczypos-
politej. Wykaz dokumentöw. Sytuacyjne sprawozdania Urzqdu Wojewödzkiego z lat
1928-1939, Rybofy 1991.
Sosna G., Troc-Sosna A., Hierarchia, kler i pracownicy Kosciola prawoslawnego
wXIX-XXI wieku w granicach II Rzeczypospolitej i Polski powojennej, Warszawa-
Bielsk Podlaski 2017.
Srokowski K., Sprawa narodowosciowa na kresach wschodnich, Krakow 1924.
Staszewski M. T., Mniejszosci wyznaniowe w II Rzeczypospolitej, „Zeszyty Argu-
mentöw” 1967, nr 3.
Staszewski M. T., Wolnosc sumienia przed trybunalem II Rzeczypospolitej, Warsza-
wa 1970.
Staszewski M. T., Wolnosc sumienia w II Rzeczypospolitej (Szkic zagadnienia)y
„Posiannictwo” 1986, nr3-4.
St^pien S., Gtöwne nurty zycia religijnego spolecznosci ukrainskiej w Drugiej Rze-
czypospolitej, „Slavia Orientalis” 1990, nr 1/2, s. 120.
Szkolnictwo prawoslawne w Rzeczypospolitej, pod red. A. Mironowicza, U. Paw-
luczuk, Biatystok 2002.
Swi^tkowski H., Niektöre aspekty prawne stosunku panstwa do wyznan w Polsce
przedwrzesniowej, "Panstwo i Prawo” 1959, nr 1.
Swi^tkowski H., Status prawny Polskiego Autokefalicznego Kosciola Prawoslaw-
nego, Warszawa 1939.
Swupkowski H., Wyznania religijne w Polsce, ze szczegölnym uwzglqdnieniem ich
stanu prawnego, cz. I, Wyznania i zwiqzki religijne, Warszawa 1937.
Swiqtynie prawoslawne w Polsce, pod red. A. Burskiego, B. lewsiewickiego
i K. Trufanoffa, Warszawa 1933.
Tomaszewski J., Ojczyzna nie tylko Polaköw. Mniejszosci narodowe w Polsce w la-
tach 1918-1939, Warszawa 1985.
Traczukl., Ksiqzka bialoruska w IIRzeczypospolitej 1921-1939, Warszawa 2000.
Traczuk J., Prasa bialoruska w II Rzeczypospolitej (1918-1939), „Studia Polono-
Slavica-Orientalia. Acta Litteraria”, t. XIII, Warszawa 1992.
Traczuk I., „Prawaslaünaja Bielarus” jako organ Prawoslawnego Bialoruskiego
ZjednoczeniaDemokratycznego, „Slavia Orientalis”, 1989, t. XXXVIII, nr 3-4.
Urban K., Kosciöl prawoslawny u schylku II Rzeczypospolitej, „U,epKOBHi iH Becr-
hhk”, Hp. 12, 1995; Hp. 8, 1996; Hp. 9, 1996.
Urban K., Prawoslawni w strukturze wyznaniowej Polski, [w:] Kosciöl prawoslawny
w Polsce. Dawniej i dzis, pod red. L. Adamczuka i A. Mironowicza, Warszawa 1993.
Urbanski Z., Mniejszosci narodowe w Polsce, Warszawa 1933.
203
Waszkiewicz Z., Duszpasterstwo w silach zbrojnych Drugiej Rzeczypospolitej (1918-
1939), Toruri 2000.
Waszkiewicz ZNeounia - nieudany eksperyment?, [w:] Czterechsetlecie zawarcia
unii brzeskiej 1596-1996, pod red. St. Alexandrowicza i T. Kempy, Toruri 1998;
Winiarczyk-Kossakowska M., Ustawy III Rzeczypospolitej o stosunku panstwa do
Kosciolöw chrzescijahskich, Warszawa 2004.
Wröblewski W., Duszpasterstwo mniejszosci religijnych w Wojsku Polskim w latach
1918-1939, [w:] Biatorus’, Czechoslowacja, Litwa, Polska, Ukraina. Mniejszosci
w swietle spisöw statystycznych XIX-XX w., pod red. J. Skarbka, Lublin 1996.
Wyczawski H. E., Cerkiew prawoslawna, [w:] Historia Kosciola w Polsce, pod red.
B. Kumora i Z. Obertyriskiego, t. II, cz. 2, Poznari - Warszawa 1979;
Wyczawski H. E., Cerkiew prawoslawna w IIRzeczypospolitej, [w:] Kosciöl w IIRze-
czypospolitej, Lublin 1980.
Wyczawski H. E., Ruch neounijny w Polsce w latach 1923-1939, „Studia Theologica
Varsoviensia”, t. VIII, 1970, nr 1.
Wyszomirski T., Kosciöl prawoslawny w Polsce w latach 1918-1939, „Novum”
1980, nr 3.
Zyzykin M., Autokefalia i zasady jej zastosowania, Warszawa 1931.
Zelezniakowicz S., Z historii Polskiego Kosciola Prawoslawnego w okresie miqdzy-
wojennym (1918-1939), „Wiadomosci Polskiego Autokefalicznego Kosciola Prawo-
slawnego”, 1981, nr 4, 1982, nr 1, 2, 3-4, 1983, nr 1-2, 3, 4.
ÄJieKCHH (TpoMa#cKHH) apxnenHCKon, K ucmopuu UpaeocjiaeHoü Ljepneu
ellojibiue 3a decsimujiemue npeöbieanusi eo zjiaee ee BjiaotceHueüuiezo Mumpo-
nojiuma/juouucusi (1923-1933), Bapmaaa 1937.
ÄJieKCHH (FpoMaßCKHH) apxneiiHCKon, O KauoHUHHoemu «JIojiojiceHUR o enym-
peuneM ycmpoücmee TIpaeocjiaeHoü Ljepneu e Tlojibwe», Bapinaßa 1927.
Acüihbik A. A., Mbipoeiubi: ¿icmapbiunu uapbic, KjiiyjieHfl 1980.
BaHTBiin-KaivieHCKHH H. H., HcmopuuecKoe useecmue o 603HUKUieü e IloJibwe
ynuu, MocKBa 1805.
Ei^HOB B., Ljepnoeua cnpaea e ynpäiui, Tapmß 1921.
Bopn^esHH B., ynpamcbne i^epnoeue eidpodotcennsi na BoJiuni (20-40-mi pp. XX
cm.), JlyijBK 2000.
rpymeBCBKHH M., Icmopin ynpamu-Pycu, t. VII, KniB-JIbBiß, 1909.
JJaBH^ioK M., Cnpaea 6ejiapyci3ai^i npaeocjiayuaü uapnebt y cenmjie nanimbtni
Ö3sipjicayHbixyjiad 1919-1939, „BejiapycKi Kajumflap”, BejiacxoK 1990.
/JaHijiineBa B„ /jo icmopii iliKijibHuu.mea Pieuozo e Aih/ceoeuuuü nepiod (20-30
mi pp. XX cm.): Haynoei 3anucKU Pieuencbnozo oöjiacuozo npac3HaeHOzo My3ew,
BnnycK IV. (MaTepiajiH HayKOßoi KOH(J epeHü,ri 25-26 ^kobthh 2006p.), PißHe
2006.
204
jHeHHCKO JL, Penuiuni npaeocjiaeui nepioduuui eudaunn XIX- nouamny XX cmo-
jiimmn y ondax Hapionajibuoi 6i6jiiomenu ynpainu iMeui B. I. Bepnadcbnozo:
KaTajior. HayK. pe^. 0. C. OHHiiteHKO, Khib 2001.
floporn H., Mumponojium naumejieuMOH (Pojkhogckuu 1867-1950), „EejiapycKi
llpaBocjiayHbm KajicH^apB" Ha 2003 toa MiHCK 2002.
Ropoui H., npaeocjiaeHbiu Fpoduo, Epo^HO 2000.
^opouieHKO^., Hapuc icmopii ynpainu, t. I-II, BapmaBa 1932-1933.
flopomeHKo J\. npaeocjiaeua Ifepnea e MunyjioMy it cyuacnoMy ofcummi ynpa-
'iHCbKozo uapody, BepjiiH 1940.
Kejie3HKOBHH C., H6jiohuhckuu MOHacmbipb e MeoiceoeuHbLu nepuod 1918-1939,
„U,epKOBHBiH BecTHHK”, Hp 4-6, BapmaBa 1983.
Khjiiok C. L, Pociucbna npaeocjiaeHa i^epnea na BoJiuni (1793-1917), TKhtomhp
1996.
sKupoeuncnasi uydomeopuaH unona Bojtcbeii Mamepu u 2Kupoeuhckosi odumejib,
Bhjibho 1867.
3eJiHHCKHii B., Ouepnu no ucmopuu nonaeecnou JIaepbi, rioHaeBCKaa JIaBpa 2000.
KapTameB A. B., sKu3nennbiu nymb Mumponojiuma - 3n3apxa BjiaduMupa.
K nxmudecxmujiemwo apxuepeucnou xupomonuu, riapH^c 1957.
KapTameB A. B., Ouepnu no ucmopuu pyccnou i^epneu, t. 2, napmK 1959.
KacBHK H., 3 eucmopuu npaeacjiaynau IJapnehi Bejiapycnaea uapody, New York
1956.
Kochk B. H., BjiaduMup „IIpaBOCjiaBHaH aHijHKjioneflHH”, t. VIII, MocKBa 2004.
Kocohoijkmh B., Ilpoi^ec 3a npaeocaeui Ijepneu, h. 1, BapmaBa 1930.
KpHBOBa H. A., Bjiacmb u t^epnoeb e 1922-1925 22.; TloJiumOwpo u riW e 6opb6e 3a
h^epnoGHbie t^ennocmu u nojiumuuecnoe noduunenue OyxoeeHcmea, MocKBa 1997.
KynpaHeu,B O. O., IJpaeocjiaeHa i^epnea e Miofceoenuiu Tlojibu^i, 1918-1939, „Ana-
lecta OSBM”, vol. XXXI, Phm 1974.
JIoxoitBKHH O., YnpamchKi doicepejia i^epnoenoeo npaea, BapmaBa 1931.
MapTHHioK M., ynpaiucbni nepioduuui eudaunsi 3axidnoi ynpainu, npain IJeum-
pajibHoi ma 3axidnoi €eponu (1914-1939 pp.): Mamepianu do 6i6jiiozpa fiii, JIbbIb
1998.
MapTOC A., Eejiapycb e ucmopuuecnou, ¿ocydapcmeennou u v^epnoenou Jfcu3uu,
ByaHoc-Aiipec, 1966.
Mhpohobhh A., Heoynusi e IJoJibme e Meowsoennou nepuod, „Bccthhk EKaTe-
pHH6yprcKOH ttyxoBHOH ceMHHapmi”, EKaTepHH6ypr 2013, bbhi. 2 (6).
Mhpohobhh A., PeeundunapuH npaeocjiaenbix i^epneeu e II Peuu Tlocnojiumou,
„IIpaBOCJiaBHe b Ea-imm”, Hp 4 (13), Riga 2016.
Mhpohobhh A., Ceemcnue npaeocjiaenbie opzanu3ai^uu e nocjieeoennou Ilojibuie,
„Seminarium Hortus Humanitatis”, vol. XV, Riga 2008.
Mumponojium BjiaduMup, cenmumejib u MOjiumeeHuun (1873-1959), IlapH2K
1965.
205
HHKOJiaeB K., Jlpaeoeoe nojiojfcenue Cemnoü AemoKe0ajibHoü IJepKeu e Tlojibme,
Bapmaßa 1927.
HHKOJiaeB K., Jlpaeoeoe nojiootceuue Cenmoü AemoKe0ajibHOÜ TJpaeocjiaeuoü
Lfepneu e Tlojibiue, (wyd. II uzupelnione), Bapmaßa 1931.
Onucauue rioHaeecKoü ycneucKoü Jlaepbi, üonaeB 1878.
ÏIpaeocjiaeHax Bojibiub, Kpeueneu, 1933.
ïlpaeocjiaeubie pyccnue oöumejiu, CaHKT-üeTepôypr 1913.
OrieHKO I., MoeaynpaïHCbna ôyjia eofceMoeoio i^epneu, Tapmß 1921.
OrieHKo I., Hapucu 3 icmopïï yKpaïucbnoï mogu: cucmeMa ynpaïncbKozo npaeo-
nucy, Bapmaßa, 1927.
OrieHKo I., IlideajiUHi yKpaïncbKOï npaeocnaenoï t^epneu, Tapmß 1922.
OrieHKo I. ynpaïHCbKa uepKoa: uapucu 3 icmopïï yKpaïucbKoï npaeocjiaenoï
IfepneUy t. I-II, Jipara 1942.
P02KK0 B., Hapuc icmopïï ynpaincbKoï Upaeocjiaenoi Uepneu na Bojiuui (870-
2000), Jlyi^bK 2001.
Pernizo B., Tlpaeocjiaem Monacmupi Bojiuui, JIyu,BK 1997.
PoMamoK M. M., ilepioduKa 3axiduoï ynpaiuu 20-30-xpp. XXcm.: Mamepiajiu
do Oiöjiiozpacßiiy 5 m. (1998-2003). -Jlbeie 2008-2010. t. I, Jlbßiß 1998.
Cbhthh A., ripaeocjiaenaH IJepKoeb e Tlojibme u ee aemoneificuiun, ByaHoc-Aöpec,
1959.
Cbhthh A., npaeocjiaenasi IjepKoeb na ynpaune u e Tlojibiue e XX cmojiemuu:
1917-1950 MocKBa 1997.
CinoBÎH H., TlpaJiam Jlëmp Tarnapbmoeiu, [b:] Bejiapycnin p3JiiziüubïH dsexubi xx
cmazodÔ3n, (red. K). TapôiHCKi), MiHCK-MioHxeH 1999.
Cmojihh H. K., PyccKoe Mouamecmeo: Bo3HunuoeeHue. Pa36umue. Cyipuocmb
(988-1917), MocKBa 1999.
Cokoji K., PyccKOji Bapiuaea, MocKBa 2002.
Teo,zjopoBHH T., TïoHaeecnasi Jiaepa, Bapmaßa 1930.
ll,HHKajiOBCBKHH O., Cmapa Bojiuub i BojiuHCbKe Ylojiiccsiy t. I, BiHHiner, 1984.
U,HHKaJiOBCBKHH O., Cmapoeunui noM’fimKU BoJiuni, TopoHTO 1975.
U,BinHH B., Hcmopun PyccKoü ï^epneu 1917-1997, MocKBa 1997.
UlKapoBCKHH M. B., HaijiicmcKasi repMauun u npaeocjiaeuan IJepKoeb (napuc-
mcnan nojiumuKa g omuomenuu llpaeocJiaGHoü Lfepueu u pejimuo3Hoe eo3pooK-
deuue na meppumopuu CCCP), MocKBa 2002.
MipôvoixÇ A.y H Kaxacrxpocprj kou pera i aap xpç lôioKxrjaiaç xrjç Op oôô !;ov Ekk rjaiaç xrjç
IJo coviaç 1919-1939, Bialystok2013.
206
Zusammenfassung
Die Orthodoxe Kirche in Polen
in den Jahren 1918-1939
Antorii Mironowicz
in den Jahren 1863-1915 gestaltete sich letztendlich das Netz der ortho-
doxen Pfarrgemeinden in Rahmen der Russisch-Orthodoxen Kirche. Einige
Änderungen in den Glaubensverhältnissen führte der Tolleranzukas des Zaren
Nikolaj II. von 1905 ein. Ein Teil der damaligen linierten, hauptsächlich aus
der Siedlecka- und Lubelska-Diözese, gab damals orthodoxes Glaubensbeken-
ntnis auf und kam in die Römisch-Katholische Kirche ein. Nochmalige
Desorganisation der orthodoxen Bevölkerung fand während des I. Weltkrieges
statt. Größerer Teil der Gläubigen der orthodoxen Kirche, die in den östlichen
Gebieten Polens wohnten, wurde in die Tiefe Russlands evakuiert. Das
Pfarrleben auf den durch orthodoxe Bevölkerung in den Jahren 1915-1918
verlassenen Erden starb völlig. Auf diesem Gebiet blieben nur zwei Bischöfe:
Tichon von Vilnius und Dionizy von Krzemieniec. Der erste wurde später zu
Patriarch von Moskau und der zweite zu Metropolit von Warschau.
Zur Zeit der II. Republik wurde die orthodoxe Kirche nicht mehr unter-
stützt durch Autorität der Behörde, sondern war identifiziert mit dem
Glaubensbekenntnis des Okkupanten. Im Ergebnis der Revindikationsaktion
wurden der orthodoxen Kirche über 400 Kirchen entzogen. Sozial-Gesell-
schaftsordnungswandel in der Sowjetunion schwächte die Position des
Patriarchats ab, das der orthodoxen Kirche in Polen die Autonomie angab und
die Leitung dem lokalen Bischofskonzil mit Exarch mit Berechtigungen des
Metropoliten anvertraute. In 1921 erhielt Minsk-Turowski-Wladik Jerzy den
Titel Exarch. In den Jahren 1918-1923 zählte orthodoxe Kirche in Grenzen der
Republik Polen über 4 Millionen Gläubigen und war in sieben Diözesen
geteilt. Polnische Behörden strebten einerseits nach Bestellung der von
Moskau unabhängigen Kirchenstruktur, begrenzte andererseits die Zahl der
orthodoxen Pfarrgemeinden.
235
Zum ersten Warschauer Metropolit wurde Bischof Jerzy und nach seinem
tragischen Tode Erzbischof Dionizy. Der Metropolit setzte Bemühungen um
Bestellung der kirchlichen Autokephalie fort. Der Metropolit erhielt mit den
Staatsbehörden die Zustimmung auf Bestellung der Autokephalie von dem
Konstantinopolitaner Patriarchat am 13. November 1924. Die Autokephalie
der orthodoxen Kirche erkannten in Polen in der Zwischenkriegszeit alle
Patriarchate und autonome Kirchen an, außer der russischen Kirche. Die
schwierigste Periode erfuhr die orthodoxe Kirche in der II. Republik in 1938,
wenn laut Beschluss der Verwaltungsbehörden in Chelmszczyzna und
Podlachien etwa 300 Sakralobjekte abgerissen wurden. Endgültige rechtliche
Regelung der orthodoxen Kirche fand am 18. November 1938 laut Präsiden-
tendekret „Über Verhältnis des Staates zur Polnischen Autokephalischen
Orthodoxen Kirche" statt.
Der zweite Weltkrieg führte neue Änderungen in die Situation und Orga-
nisation der orthodoxen Kirche auf dem polnischen Boden ein. Während der
deutsche Okkupation existierten auf Gebiet des Generalgouvernements drei
Diözesen: Warschauer, Chelmska- und Krakauer Diözese. Polnische Erden,
die sich in den Jahren 1939-1941 in den Grenzen der Sowjetunion befanden,
bildeten Bestandteil der Minsker Diözese. Östliche Woiwodschaften, die nach
dem 17. September 1939 in die Weißrussische und Ukrainische Republiken
angeschlossen wurden, wurden Ort der Begrenzung der Möglichkeiten der
Ausübung der geistlicher Dienste, diesmal durch sowjetische Verwaltung.
Weitere Änderungen im religiösen Leben fanden während der deutschen
Okkupation statt. Faschistenbehörden, die nach Liquidation der kommuni-
stischen Ideologie strebten, genehmigten Reaktivierung vieler neuen Pfarrge-
meinden in Rahmen der Weißrussischen oder Ukrainischen Orthodoxen
Kirche. Im Ergebnis dessen wurden seit 1941 auf den weißrussischen und
ukrainischen Erden Kirchenstrukturen von Inspiration der Okkupations-
behörden gegründet, die durch andere orthodoxe Kirchen nicht anerkannt
wurden.
236
IlspíXriij/rj
H OpOó6o§r| EKKXr|aía gxt|v
rioXcovía axa xpóvia 1918-1939
Avxcovio ; Mipovoßix^
H pexaßißaoTi xr\q i5iOKxr}oía(; xr|c; OpOoSó^oi) EKKÄ^Giac; fjxav pépog xrjq
jroXiTiKTiq xrjc TtoXamKfjg KußspvrjGrji; yia xr\v oiKoSojirjor) too avayswr|pévoo
tioXcovikoó Kpáxooq Kai xr\q sOviKfjq svóxr[xaq gtt| ßaaq tod Peo pato Ka0 oXiKiapoú.
H a^iOTXolrjGTi aoxf) ; xr]q 7ioXitikt)(; of|paivs tt) jieícoorj tod apiOpoó xcov op0o5ó^cov
evo pico v Kai povaGxrjpioóv, xx\ Sf||x80or| rrjq 8KicXrjGiaGTiKr) ; 7r£pioooíac a7ió to
Kpáxoq f) xrj jxexaßlßaGf] tod gtt| PcouaioKaÖoXiKfj EKKXrjoía, KXsívovxaq
op0ó5o¿;ec; 8kkXt]gÍ8 ;, Kai p£xaaTp£ povxa ; tod ; tugtod ; gtov poDpaioKaOoXiKiajuó.
Oí 7ip6x8 ; ¡xsxaßißdGsiq eXaßav x í pa pexa^o 1918 Kai 1924. Kaxá xa 7rpcoxa
Xpóvia fxsxá TO xéXo^ TOD ripCDTOD IlaYKOGpíOD IIoXspOD, 7I£pÍ7TOD 400 vaoí
KaxaGxéOrjKav a7tó xr|v Op0ó8o^r| EKKXrjoía. Opiajxévoi p8xaßißdo0T|Kav axouq
Odvít8 ;, svcb 01 DjróXomoi KaxaXr| p0r|Kav aitó xr|v PcopaioKaOoXiKt) EKKXrjoía. Oí
7toXcoviK8(; apx¿s erceßaXav emonc; xt|v KaxeSácpiorj xcov op0o5ó^cov vacbv axic
peyáXsi; tióXek; ttjc; IloXcovíaí;. Adttj xrjv xoxrj eíxav 01 vaoí gxo Augustów (1926),
Aleksandrów Kujawski, Janów Lubelski (1922), Jedrzejów (1921), Grajewo,
Kalisz (1920), Kolno, Kozienice, Lubartów, Lublin (1924), Lask, Lomza, Mlawa,
Modlin, Opoczno (1924), Osowiec, Ostrów Mazowiecka, Pinczowo, Ploñsk
(1918), Przasnysz (1918), Pultusk, Raczki, Radomsko, Raducz, Rawa Mazo-
wiecka, Rozan, Rypin, Sieradz, Sierpe, Skierniewice, Slupce, Sosnowiec, Stani-
siawowo, Staszów, Suwalki, Tomaszów Mazowiecki (1925), Wloctawek, ica6 D ;
Kai os noXkéq áXKeq itoksiq, óitax; emorj«; Kai é£i 8KkXt)gís ; axrj Bapooßia
GDpuspiXapßavopévoi) tod KaOeSpiKoo vaoo xod Ayíoo AXe^ávSpoo NécpoKD axrjv
TiXaxeí Saski (1920-1926). Oí Tcepicaóxspot op0ó5o^oi vaoí axr|v KSVTpucrj
IToXcovía 7iapa5ó0r|Kav axr)v PcopaioKaOoXucrj EKKXrjoía Kai 01 7i8piooÓT8poi ano
aoxoóc; eíxav psxaxpaTieí gs axpaxicoxiKODc; vaovq (ppoopá. Tía TtapáSsiypa, gxo
237
Bialystok oi opOoôo^oi axpaxicoxiKoi vaoi xou Kazansk Kai xou Ayîou Zgpacpsip
éyivav pcopaioKaöoXiKoi.
Zrpv TTsptoxn tou Biatystok Kai pôvo, oi roTnxéç ap%sç SKKaOdpioav xiç
opGôôo^sç svopisç aro: Hodyszew, Kolno, Lipsk, Lapy, Lomza, Ostrolçka, Pok-
rowsk, Rozanystok, Rygatowka, Sejny, Szudzialowo Kai Wysokie Mazowieckie.
H psyaXuxsprj a7rcoXEia yia oXÔKXrjpri tt|v Op0o5o^r| EKKXr|aia fjxav rj a7i6Xsia xou
Movrjç xoi Suprask IIoXXoí a7rô xouç vaouç sxaaav xr) 0pT]OK8oxiKf| xouç
Xeixoupyia. Sxo Ostrolçka évaç vaôç psxaxpánr^Ks os pdvxpa, oxo Skierniewice ce
a7ro0T|Krj oixrjpcov, axo Staszow évaç vaoç éyivs Kivrjpaxoypdcpoç. 2xiç
7C8piaoôx8peç, xa é7ri7rXa 8sv a paipé0r]Kav aXXá o ßcopoc Kai oi eikôvsç îiapépeivav
axT| 0éar| xouç, Auxf] r\ 7iapáXsi\]/ri va psxaKivrjOoóv aoxá xa ispá avxiKsipeva
08copr|0TiK8 coç pia BTimXéov ßsßfjtaoar) xou vaou Kai pia npoGßoXf] npoq xa
0pr|aK8uxiKà aiaGfjpaxa xo)v OpOoôo^cov ttou Çouaav sksî.
2xiç Tispioxéç 8KEÎV8Ç JUS OpOôÔO^T] 71^810 VÓXT) Ta, O api0pÔÇ XCOV X8lXOUpYOUVXÛ)V
svopuov 7T8piopÍ0xr)K8 aia0rjxá. Mexa^ú dXXcov, oi opOoÔo^oi vaoi axo: Lida,
Snipishki Kovxà axo Vilnius, Krywicze, Nowy Dwor, Swiatkowo, Wolkowysk,
Jatowo, Samogrod acpaipé0r|Kav a7iô xouç maxoùç. Avxr\ r| axàar| xcov apxcov
7ipoKXf|0r)K8 óyi xóao avió S7u0opía yxa SKÔÎKT]ari axrjv Koivoovía óao a7iô xr\
auv8iôrjxf| KpaxiKT} 7ioXixiKT| a7iévavxi axiç avaxoXiKéç STiapyleç xrjç ArjpoKpaxiaç,
Ó7TOU oi pr| ttoXcovoí KáxoiKoi É7ipE7C8 va svacopaxcoGodv péaco xrjç S7n$oXf|ç piaç
tioXixikt|ç eOviktjç, 7ioXmaxiKr|ç Kai 0pr|GK8uxiKTjç acpopoicoar|. H 7tpcoxr| cpàarj xcov
8V Xôyco psxaßißdascov f|xav 7ipoç xo aupcpépov xrjç PcopaiOKa0oXiKf|ç EKKXr|oiaç,
aXXà auYKpouaxr|K8 ps xa aupcpépovxa xou Kpdxouç, yiaxí 7rpoKdXsas ôripoaia
KaxaKpauy^i. H psOoSoç xcov pExaßißdascov spxóxav as avxíOsari pe xiç
SrjpoKpaxiKsç ôiaôucaaisç Kai Kaxéôsi^s xr|v avàYKT| Yla auYKSKpipévsç vopucéç
puOpiaeiç axexiKà pe xo 7ipoßXr|pa. Oi avsÇéXeyKxsç psxaßißdas^ ôripioùpYîloav
7ioXuàpi0psç lôiOKxrjaiaKsç ôiacpopsç pexaÇd xcov ôdo EKKXrjaicbv ßa0aívovxaç xiç
KOivviKEç auYKpouasiç, avxi va xiç psidovouv.
H ôsùxsprj 7ispio8oç xcov pexaßißdascov ar|psico0r|KS xo 1929. H S7nar|pr| aixia
Yia xrjv évap^p xcov aYCOYcbv aTtô xr| poopaioKaOoXiKfj 87uaK07if| f|xav r\ aripavxiKfj
a7iocpaar| xou Avdbxaxou ÀiKaaxr]piou, r| 07ioía aKÙpcoas xrj Xf|Çr| xcov arcaixrioscov
Yia xrjv E7iiaxpo(pfi xcov aKivfjxcov 7iou xá0r|Kav Kaxd xrj ôidpKeia xrjç 8ixoxôpr|cxr|ç
xrjç noXcoviaç. Zuvxopa, psxá aTió auxf| xr|v aXXaYP, 32 aYö)Y^^ Kaxd xou Kpdxouç
Kai 109 Kaxd xa áXXcov 0eapiK(óv opYdvcov Kai iSkoxcov U7ioßXf|0r|Kav xauxóxpova.
PpaioKaOoXiKoi ettîokc^tioi a7raixr|aav xrjv E7riaxpocpf| opBôSoçcov vacóv,
svopiaKCOv Kxipicov Kai aKivfjxoov îtou avfjKav axouç pcopaioKaOoXiKouç Kai xouç
238
sXXr)vôpo0poi)ç KaOoXiKooç. Aoaxi))(coç, tioXXsç ano aoxsç xiç prjvnasiç acpopooas
vaoôç as psprj cmon ôsv Çovoa pcopaioKaOoXiKoi. Oi pcopaioKaOoXiKoi aTiaixrjaav
sjuarjç xr]v smaxpocpi) xcov op0ó8o£cov povaaxrjpidbv axo Poczajow, Vilnius,
Zhyrowitse, Derman, Zimno, Korzets, Krzemieniets and Mielets, KaOcbç Kai
:op0oSó£cov Ka0sSpiKcbv vacov axo: Lutsk, Krzemieniets Kai xo Pinsk. Exs8ôv xo
sva xpixo xoi) anvôXoo xr|ç iSioKxrjaiaç xrjç Op0oSó¿;oi) EKKXrjaiaç ai)p7tspiXf|cp0r}K£
axiç Ka0oXiKéç a^uoasiç. O psyaXôxspoç apiOpoç aoxcov xcov a7iaixf}ascov
Kaxaxs0r|Kav arcó xov s7uaK07ro xoo Podlachia - Henryk Przezdziecki, o o7roioç
anaizr\as anó xo SiKaaxfjpio va xon 7tapa8cocsi 248 vaoôç axr|v S7iiaK07ni xoo.
SovoXiKá o pcopaioKa0oXiKÔç KXfjpoç a7iaixr|as Tiàvco a7to 100 opOôSo^ooç vaoôç
7cot oiKoSopf|0r|Kav psxà xo 1839 Kai Ssv si^av OTcaxOei tcoxs axrj SucaioSoaia
pcopaiOKaOoXiKáv S7uaK07aôv.
To vso icnpa pcxaßißdascov, psaco xcov 7üoXoápi0pcov ôiKaaxiKcbv aTtaixrjoscov
éOsos as kîvôdvo xri Xsixoopyia xpç OpOoSoÇrjç EKKXrçaiaç as sopoxspsç Tispioxéç
xrjç üoXcoviaç. Oi pcopaioKaOoXiKoi s7riaK07ioi fjxav 7iXf|pcoç svf|pspoi ym xooç
kivô'üvodç arcó xrj Spàarjç xooç svavxiov xx\ç Op0o8o^r|ç EKKXrjaiaç, KaOcbç Kai
svavxíov xon 7roXcoviKon Kpáxon. To Ka0oXiKÓ lIpaKxopsío Ei8f|ascov sypaij/s:
«Mia szvpr¡ opía kov sKiozps psi Kspmov 500 vaovç a rjzav zpopspó k r¡ pa m zr¡v
Op oôoÇrj Ekk rjoía. Tío éç svopisç iocoç va spsvav copiç vaô Kai coç sk zovzov ôsv
vnrjp s zponoç ta zr¡v skk r¡pcoor¡ zcov prjoKSvziKcbv ava kcov zovç, kov a pKopovos va
npoKa éasi oá o avàpsoa os SKazovzaôsç i môsç ko ksç zrjç op oôoÇov kîozscoç, oi
ôiapapzvpisç a sp ovv, rj ôiapapzvpia a çsKivrjosi zóoo ozrjv ITo covía óoo Kai ozo
sÇcozspiKÔ, K(xzi kov a sívai ô,zi aKpi coç psidÇovzai oi s poi zov ko covikov
Kpazovç1.
H opOoôoÇri KOivôxr|xa aio0áv0r|Ke óxi aTisiXsíxai arcó xiç vssç aoxsç
a7iaixr]asiç. Oi a^icoasiç xcov smaKÓ7tcov (paivóxav xóao laxopiKá óao Kai vopucá
aôiKaioXoyr|xsç Kai 0scopf|0r|Kav coç pía cniOscr} 7tpoç xpv iôia xrjv OpOoôo^ia. To
KaOfjKov xr|ç i)7tspàa7uar|ç xcov ôiKaicopâxcov iSioKxrjaiaç xrjç Op0o8ô£;ou EKKXrjaiaç
axo SiKaaxfjpio 8ô0r|KS as siôikT) Emxpoîrrj Mrjxpo7coXixcov kov Osokîozijks.
O prjxpo7ioXixr|ç Aiovuaioç s^éScoas axiç 26 OKxcoßpp 1926 pía EyicÙKXio
KaXcbvxaç xouç Tctaxonç va «OTcspaaTriaxonv xrj prjxspa xoi ç - xrjv Op0ô8o^çr|
EKKXrjaia» av Kai avspsvs povo sToppyopisç «Oéxovxaç xrjv sprnaxoanví] pon axr|
ôiKaioawrj xcov vôpoov xrçç nazpibaç paç Kai axrjv apspoXrj\j/ia xcov ôiKaaxcbv'’ . Mia
OpOoôo^r] aovoSoç xcov skiokotkùv nov ai YKXr|0r|KS xo 1930, siariYays 8ioikt)xiksç
s^ixpojcéç 7TOD 7rspiXapßavav kXtipikouç Kai XaïKonç Kai STipÔKSixo va
at YK£VxpcoaoDv a^xoSsi^siç ym xiç 8îksç. KXrjpiKOÎ Kai 7iiaxoi ana7csipô0r|Kav y^P^
239
anö xr|v lepapyia xoog. IloXX g op068o^eg Koivöxrjxeg eaxeiXav o7topvnpaxa axrjv
KDßepvrjorj xr|g Bapooßiag yia xrjv 7cpooxaoia xrjg i8iOKxr|oiag xrjg OpOoSögou
EoArjaiag.
Oi pcoauceg Koivoxrjxsg Trox) Xeixoopyouoav Gxriv rioXcovia eScoaav eniar\q xpv
vnomr\piiqr\ xovq Gxrjv iepap)(ia- Oi Siapapxopisg xpg op0öSo !;r|g KOivöxrjxag
ecpxaoav oxrjv Koivcovia xcov EOvcov gxt| revaorj, KaOcog Kai axig Koßepvfjasig
tcoXXcöv ycopcöv. Mia KaxayyeXia ym xrjv Koivcovia xcov EOvcov, gKdöOrjKg to 1929
anö xov BixdXio, 7ipcbr|v apxipavSpixr| zrjq Aavpaq Poczajowska, psxsrceixa
£nioKono-xr\q PcooiKpg OpOöSo^rjg EKKXrjaiag xrjg Aiaanopäq. EneaTjpaivs axoDg
rjyöxEg xpg Koivcoviag xcov EOvcov «xrj prjoKSvriKrj Kaxanisorj Kai zig öiaxpioeig ttov
eovv prjoipo7voirj ei and xrjv ap rj xrjg vsag IIo coviKrjg ArjpoKpaxiag. (.)
H Kazsöäcpiatj xcov op oSö^cov vacov, to Ksioipo xcov op öSogcov veKpoxaipsicov, xrjv
anopaKpvvorj xcov op oSögcov stciokötzcov anö xig svopisg xovg, xrjv anopäKpvvorj xov
jcaxpiäp rj anö xrj ecnj xov eniKScpa rjg xrjg Op ööoüqrjg Ekk rjoiag, xrj pexovopaoia xrjg
Op ööo£?jg Ekk rjoiag oe «I7o coviktj Op ööocgrj Ekk rjoia» - oXeg npa^eig tiod
napaßia^av xa ßaaiKCt SiKauopaxa xi^g opOöSo^rjg pcooiKfjg psiovoxrjxag axr|v
IToXcovia, xa onoia eyyDoxav t] EDvOfjKrj xcov BspoaXXicov xpg 28rjg Ioovioo 1919.
Tövias STrinrjg xrj g£poXrj\|/ia xcov öiKaoxrjpicov xa OTtoia CKpivav xig orcoOeoeig
iSioKxrjaiag xrjg Op068o£rjg EKKXrjaiag Kai xrjv Dnoaxijpd;r| xcov eTtiorjpcov apycov
yia xig aTraixijosig xcov PcojaaioKaOoXiKCOV EnioKoncov. EninXeov, oi XeoKOpcoaiKsg
Kai ODKpaviKsg Koivoxrjxeg gtt|v IloXcovia ei8av xig pexaßißdoeig aKivrjxcov cog
TToXixiKf) SpöiGT] svavxiov xcov 80VIKCOV peiovoxijxcov. Mia aixrjari yia xpv KaxaSixr]
xrjg rioXcoviag 7iapod oiaoxrjK8 gxr\v Koivcovia xcov EBvcbv anö xa MsXrj xoo
KoivoßooXioo yia xr} Asoyri xcov AsoKopooacov.
Oi psxaßißaoeig aoxsg ayoXidoxriKav eopecog gxov tcoXcdviko Kai xov £svo xdteo.
Aiapapxopieg Kaxd xrjg SpaaxripiÖTrjTag xrjg PcopaiOKaOoXiKijg EKKXrjaiag svavxiov
xrjg OpOöSoigrjg axrjv IloXcovia epcpaviaxTjKe G8 apKsxsg scpppepiSeg. Ar|X(basig ano
xov Mr]xpo7ioXiTT] xoo BiXvioog Romuald Jalbrzykowski, oxi «Ssv sni0Dpco xrj
psxaßißaoTj Kavsvog op0o8öqoi vaoö axoog PcopaiOKaOoXiKOog. MovaSiKÖg poo
axoxog sivai va sniaTpacpoDV axoog vöpipoog iSiOKxfjxsg xoog sv ovöpaxi xrjg
SiKaioGwrjg oi vaoi sKsivoi oi oTtoioi acpaip£0r|Kav ps xrj ßia a7io xr|v KoßspvrjGrj
tod TodpoD» . Ogtogo, rj SfjXcoafj xod 8sv stisigs Kavsvav. H KaxdoxaoT) fjxav
Tiapöpoia pe xz\v opiXia Tipog xoog «opOoSo^oog aSeXcpodg pag» 7iod SKcpcovf|0r|KS
axig 6 AsKepßpioo 1929 aTiö xov ETiiaKOTto xr]g Pinsk, Zygmunt Lozinski. Atiö
xrjv dXXrj TiXeopd, o 8XXryvopD0pog prjxpoTtoXixrjg Andrej Sheptytsky as
aovsvTSO^f) xod TtOD 8rjpoGisD0r|Ks axig 2 Nospßpioo 1930 axo „Dzien Polski”,
240
ôfjXcooc óti «o s r¡vópv poç k r¡pog Sev a áei pépoç as avtéç nç pera i àasiç».
H cXXr|vópo0prj lepapxía 7ríox£0£ óti oí 5paaxripiÓTr|T£c; xcov pcopaioKaOoXiKcbv
£7noKÓn(úv énpsne va 0so¡ pr| 0oóv on Siao7roóv tt|v avóxrjxa. AvxíOsxa, pía oacpf)
Oéorj 7ioi) i)7ioaxí|pi^£ xiç a^icbGCiç xcov pcopaiOKaOoXiKcbv £7xiGKÓ7rcov i)io0£xf|0rjK£
a7ió xov avxi7rpóaco7ro too 7iá7ra, Francesco Marmaggi
H TTOÁCOVlKfj Kl)ߣpvr|GTl f|XaV G£ 8ÓGKoXt] 0£GTJ. AtiÓ TT| pía TtXcOpá, 07C0axf|plÇ£
xiç 5paoxr|piÔTr|T£ç xcov pcopaioKaOoXiKcbv £tuok07kov, Xovovxaç éxoi xo TcpoßXrjpa
xrjç lôioKxrjaiaç. Atió xrjv áXXrj íiXcopá, ôpeoç, cpoßoxav KoivcoviKfj avaxapa^f) gxiç
avaxoXiKéç STtapxieç xrjç üoXcoviaç Kai xiç 8i£0V£Îç ôiapapxupisç tioo 0a xrj
oovóSeoav. Oi apxéç xrjç Bapooßiag Kaxavórjoav óxi 8sv 0a f|xav Sovaxo va
Ka0opÎGOi)v xrj vopiKf) Oéorj xrjç Op0óSo¿;r| ; EKKXrjaiac;, X^P^ va KaxaTuaGxoôv ps
xa Çrjxtjpaxa tioo 7rpoK07ixoov aTió xrjv ecpappoYP xoo KOVKopôàxo xoo 1925 p£ xpv
Ayia 'ESpa. nporypaxi, SiKaoxiKéç a7io(pdo£iç; tiod acpopoôaav ooYK£Kpipévr|
£KKXrjoiaoxiKf| Ticpioooia 8cv 0a eçopdXuvav xiç ooYKpoooeiç, aXXà 0a xiç
TrpoKaXoôaav. H aoçr|ar| xcov avxi- ko ßspvrjxiKcbv 8paoxrjploxpxcov avdYKaoe xr|
Bapaoßia va 7ipoo7ia0f|o£i va Ka0oox£pf(o£i xiç SiKaoxucéç a7io(pàG8iç, 5ivovxaç
Xpovo Gxo Y7ioi)pY£Ío ©prjOKeopâxcov Kai Àrjpôouxç EKTtaiSeoariç va poipáGSi xrjv
7T£plOl)GÎa TipOÇ lKaV07r0ÎT|Gri ôXcov xcov TiXcupcbv.
Oi i)7io0£G£iç p£xaßißaar|c; O7ioßXr|0r|Kav péxpi to xéXoç xoo 1933. TsXvkó gxiç
16 lavooapioo 1934 xo Avcbxaxo AiKaoxfjpio, a7rocpaoiÇovxaç Yia TT1V 7i£pÎ7ixcoGri 69
vacbv, 8f|Xcoo£ óxi oi pexaßißdGcx; péoco vopiKcbv SiaSimoiobv rjxav
avxiScovxoXoYiKéç, Sióxi oí vaoí TtapaxcopfjOriKav aiio xiç KpaxiKéç apxéç.
Kaxcbxepa ôucaoTrjpia aKoXoôOrjoav xrjv i8ia xaKxiKf) Kai apvrjOrjKav va cpépoov
O7io0£G£i ; pcxaßißaGpq oxiç SiKaGxiKéç ai0oi)G£ç. Etcîgtiç, apvfjOrjKav va
sKxsXéooov xiç aTiocpàosiç xoo TeviKOt) ETXixpÓTioo xcov AvaxoXiKÓv ETiapxubv tiod
acpopoúoav gxt| p£xaßißaGT| 7ipcbr|v KaOoXuccbv vacbv 7100 KaxaXfjcpOrjGav a7iô xooç
Op0o8ôÇooç;.
Qaxôoo, cûç; aTEOxéXcGpa xcov 7ipor|Yoôp£vcov psxaßißdGecov, rj Op0ôSoçr|
EKKXpGÎa éxaG£ éva GrjpavxiKÓ api0pó evopicbv. Ilapá xr|v aTiobXcia tcoXXcov vacbv
xo 1936 T| £7UGK07tfi Bapooßiaq-Khelm TrepiXdpßavc aKÓpa 155 svopieç p£ 155
ccpripépiODç, 21 TrpoiGxapévooç, 19 Suxkôvodç, Kai 176 vj/dXxsç. H £7tiGK07rf] xoo
Grodno-Novogrod 7i£piXdpßav£ 192 cvopfeç ps xooç avxiGxoïxooç ccpripépiooç,
27 TipoïGxapévooç, 46 SiaKÔvooç, Kai 220 vj/àXxeç. H £7ciGK07rri Pinsk-Polesie
7i£piXdpßav£ 339 evopisç pe xooç avxioxoixoo ; £cpr|pépiooç, 20 7cpoïGxapévooç, 52
SiaKÔvooç Kai 359 i|/dXx£ç. H £7uaK07cr) Vilnius-Lida cixs 177 cvopicç p£
avxÍGxoixooc; ficpripépiooç, 14 7Tpoïaxap£vooç, 22 SiaKÔvooç, Kai 191 \|/dXx£ç. Aoxd
241
xa Sdo Tipcbxa axdSia xrjg Sico^rjg Sev Kaxeaxpeij/av tt]v op0ö5o^rj 8KKXrjoiaaxiKr|
opYdvooarj. 2xii 0sar| xcov )(apeva)v evopicov KxiaxrjKav veoi vaoi fj gyivav
7i:poa7rd08i8(; va £7cavaxprjaipo7roirj0£i ° TtaXiög vaög. 2g adyKpiarj pe xa oxoixsia
xoo 1922, o api0pög xcov evopubv Kai KXrjpiKCÖv axtjv 7cpaYpaxiK6xr}Ta ax ^f|0r]K£.
To xpixo axööio pgxaßißaar] ¿Xaßg x Pa a7t® xo 1937 ecog xo 1939 Kai, cog btu
xo 7cXgiaxov, nr\pc xrj popcpfj xrjg KaxsSdcpiorjg opOöSo^cov vacov. (0a 7ip£7i:si va
arjp8ico0gi öxi rj KaxgSacpiarj opOoSo^cov vacov aovgßrj Ka0 ’oXrj xrj SidpKBia
Ö7rap^r|g xrjg Aeöxgprjg ArjpoKpaxiag Ti\q noXcoviag.) Oi vaoi 7cod KaxaaxpdcprjKav
rjxav £K£ivoi 7TOD DTrfjp^av aöpßoXa xrjg ßaaiXßiag xod xadpOD. üdvco a7tö xpidvxa
op068o !;8g sKKXrjafe^ KaxaaxpdcprjKav, aDp7igpiXapßavop8voD xod Ka0eöpiKOD
vaoö axrjv ttXaxBia Saski axrj Bapaoßia, o Ka0eöpiKÖg vaög xcov Ayicov KopiXXoD
Kai Me0o5ioD axo KheJm Kai o mOsSpucög vaög xr)g Avaaxaaecog axo Biaiystok.
H KaxsSdcpicrrj aDxcöv xcov op0ö8o^cov vacov - nov OecopoDvxav atipßoXa xrjg pcoauaig
KDpiapxiag - r)xav aD0öpprjxrj Kai ooxyö TrapdXoYT]. Ilap 'öXa aoxd Ösv ooveßri
Tioxs 08 pa^iKTj KXlpaKa. Mövo xo 1938 DTtfjp^g 8va 7tpöYpappa Kaxaoxpo(pf|g
op065o§cov vacov oog gva iSiatxgpo xapaKxripioxiKÖ xrjg 7cpoo7cö0eiag 8K7ioXoviapoD.
To TipoYpappa ^BKivrjos a7tö xt]v (8ia xrjv KDßepvrjarj. O B7uar|pog Xöyog f|xav öxi oi
vaoi auxoi Ssv rjxav aTxapaixrjxoi, rjxav epeurcopevoi, rj eixav Kxiaxei axo 7cXaiaio xrjg
7rpoo7rd08iag gKpcoaiapoD xrjg x^P01^* ^aivsxai coaxoao oxi o TipaYpaxiKÖg Xöyog
fjxav r| a7coSovdpcoar| trig XeDKOpcoaiKrjg Kai ODKpaviKrjg Kivrjarjg ps xrjv KaTdpYnarI
svopuöv Kai evspycbv op0oSö^(ov vacov. H eipf|V8Dor|: xcov evopuov xo 1937
^8KivT|a£ axrjv 7i8pioxr| xoo Lublin. ApxiKd Sr|pioDpYrj0r|K8 ¿va BiSog KoivcoviKfjg
Kivrjorig yxa xrj 5id8oar| xcov 7toXcoviKcov a^ubv Kai TiapaSoaecov. Lxr| GDVBXeia,
o arpaxog Kai r| aaiDvopia Sico^av xrjv Op065o^rj EKKXrjaia Kai xoDg Tnaxoög xrjg ps
OKOTTO va xoDg 7üpoar|XDxiaoDV oxov PcopaioKa0oXiKiopo. H aDxövoprj sxaipcia yxa
xrjv avÖ7txDigrj xcov AvaxoXiKcbv E7rapxicov ßpiaKoxav 87iiarjpa Tiioco ano xig
5paaxT|piöxr|X8g aDxeg. Sxrjv TipaYpaxiKÖxrjxa 8p7cvgöxav oc psydXo ßaOpö arcö xov
axpaxo. H op0ö5o^rj Koivoxrjxa axrjv Tigpioxij xod Lublin avxiaxdOrjKS axig
PcopaioKaOoXiKfj 7tpoar]XDxiaxiKfi Spaoxrjpiöxrjxa.
2tt]v 7i£pioxri Khelm, rj KaxsSdcpiarj xcov Op0o5ö^cüv vacov 8Xf|(p0r| pe 7iXfjpT]
87ciYvcoGr| xr|g Op068o^r|g avxiOsarjg. O iSiog o KDßepvfjxrjg xrjg 7i8pioxng Lublin
8Ypa\|/s axo Y7iODpY8io 0prjaK£Dpdxcov Kai Arjpöaiag EK7i:ai88Dar|g öxi «nepanepco
KarsSdtpiarj k eurccbv op oSö^cov vacov as ö eg rig nspnrtcbasig sivai oi ovpa mj rj ia
KspiaaÖTSpo ff i özspo evsp eg o.vxiöpaasig Siapaptvpiag and rrjv op öSo^rj Koivörrfra
Kai a pnopovos va sivai pia m avr\ ansi r( ia %r\v aacpd sia rrjg Kd s Koivöxrfzag».
Ilapd xoDg cpößoDg aDxoög pia oDvxoviaxiKfj S7Uxpo7rn Sr|piODpYr|0rjK8 axo Lublin
242
yia va «S7uoxpe\|/ODV oi 7toXcoviK8g a^ieq Kai ^apaSoaetg» axiq Tiepioxe? Khelm Kai
Volynia, £8dcpp 7toD Gecopodvxav öDoiaoxiKd TtoXcoviKd. Tov ATipiXio Kai xov Mdio
xod 1938 7ipaYJULaxo7ioifj0r|Kav pcopaioKa0oXiK£ ; odyksvxpcogsk; Kai oDXXaXpxppia,
OTiöd eyKpiGpKav \j/pcpiopaxa ttod aTiaixoDoav xr|v KaxsSdcpiop xcov kXsigxcov
op068o^cov vacov. O pp KDßspvpxiKo«;, sGvikioxiko«; Td7to ; STiai^s oppavxiKÖ pöXo
gxt) 8ppioopyia avxi-op068o^p ; axpoocpaipaq, STiciSp svppepcovovxav sk xcov
Tipoxspcov yxa xsxoiec; GDYK£Vxpcoo8i ;, TipoKsipsvoD va SiaScoosi xa STtiyeipppaxa
svavxiov xpq Op06So^p ; EKKXpoiac;.
H KaxsSdcpiop xcov opGoSö^cov vacov TipaYpaxoTcoipGpKS a7to xo SsDxepo
88Ka7tsv0ppspo xod Matoo psypi xo 7tpcoxo SsKa7t£v0ppspo xod IodXIod xod 1938.
Tp Spdap avsXaßs p xoTuucp 8ioiKT|Gr|, oi odvxovigxiks ; STtixpoTisc pe xr| ßof|0sia
xod GxpaxoD Kai xpq aGXDvopia^ gs pia syGpiKp, avxi-op068o ;p axpöccpaipa. Tia
xov GKOTio odxö p KDßspvpgt| yppoipoitoipos xp vsoXaia, ppyaviKODc; xod axpaxod,
aKÖpa Kai KpaxoDpsvoDt;. Aioiktixiko Kai dXXa psxpa xppcnpoTioipGpKav ym va
7118GODV xoo ; Op0o86^oo ;, oi oTtoioi 8Kßid^ovxav Kai aTTsiXodvxav, evco oi vaoi
xod ;, oi ojioioi GDXvd s£,07ippsxoDoav xiXid8s ; tugxcov Kaxaoxpecpovxav. Xxiq
7l8plGG6x£p£ ; 7t£pl7IXCOO£l ^, T| Op0ÖSoi;p KOlVOXrjXa SSV SKaVS Kapia 7ipOG7cd08ia va
avxiaxaGsi svspyd xic KaxsSacpiosic;. IIpoosDXpGpKav Kai 8iapapxDpfi0riKav aXXd
8sv pxav 08 08GT) va avxixaxGsi ac pia xsxoia STiioppa opyavcopsvp Ttpd^p.
H TioXiTiKf] aDxfi o pypas G8 tcoXXsc; sTtepcoxposiq anö xa psXp xod KoivoßoDXioD
Siacpopcov SoYpdxcov. Exiq 6 IodXIod 1938, sva peXoc; xod KoivoßoDXioD, o Stefan
Baran, 7iapooaiao8 xpv ajceXTiioxiKp Kaxdoxaop xpq Op06So ^p ; EKKXpoiaq oxpv
7ispioxp xod Lublin. 'Ekuvs pia Ttapopoia, a7r£X7uapsvp STispcoxpop gxk; 21 IooXioo
xod 1938 GxaxiKd p8 xo 08pa xpq KaxsSdcpiop*; pe svxoXp xcov xomKcov apxcov 107
opGoSö^cov vacov Kai xov aTiexGp £p7tpiapo a7io dyvoooxoDc; ep7rppoxs ; xpicov
op0oS'o i;cov vacov, xov Iodvio Kai xov IodXio xod 1938 oxpv 7uspioxp xod Lublin,
Ö7tco ; £7ciopq Kai xp OppoK uxiKp Sico^p Kai dSuep xipcopia xcov opOoSö^cov KXppuccov
Kai xcov tugxcov gs auxp xpv 7rspioxp. riapöpoia pxav p SpXooop xod peXooq xod
KoivoßoDXioD Mdpxiv Wolkow oTiq 6 IodX(od xod 1938. «Mia aSuvaxp, acpöppxp
Kaxdaxaop, 7ioXu X£lPdxepp a^d öxi xpv enoyj] xcov SpXcboecov xod psXoD ;
Drzewinski Kai xcov GDYXpdvcov xod. A7riax8Dxa Tipdypaxa aupßaivoDv eKsi.
'E)(ouv SppiODpYp0si opäösq kod KaxeSacpi^oDv vaob ;. Aoxeq oi opdSsc; - vöpips ;
Kai 7cpoaxax8Dpsvs ; a7id xpv aaxDVopia - KaxaGxpstpoDV svav vao peoa gs pia
pspa». Eizsp(DTr\cjsiq Kai 8iapapxDpi8 ; a^xiKd ps xpv KaxsSdcpiop xcov op0o86^cov
vacov 8iaxD7rcö0pKav utto TioXÄd dXXa peXp xod KoivoßooMoD, GDpTispiXapßavopsvoD
xod Stefan Skrypnyk, Michael Maslow Kai xod Stanislaw Lutsky. Adxs ; oi
243
SrjXcooeig Kai xa ysyovoxa gto Khelm Kai to Podlachia oo^r|Tfi0r|Kav eopecog gtov
XeOKOpCOGlKO Kai OOKpttVlKO 11)710.
Ee a7idvxT]Gr| xcov KaxeSacpioecov xcov op0o8o^cov vacov pia £i3voSog 87iiGK07tcov
Kai apxispaxiKWV Ttpoioxapevcov xcov ejiapxicov Khelm Kai Podlachia Kai xcov
opOoSo^cov PooXeoxcov 7tpaYpato7coif|0T|K8 oxig 30 Ioovioo Govexa^e eva pvt|p6vio
7ipog xov IIposSpo xr|g lloXcoviag, xoog 7ipoe8poog xcov Sdo ocopaxcov too
koivoPooXioo, xov Yttodpyo xcov 0pr|GK8i)paxcov Kai Aripooiag EcaraiSeoarig
gr|xcovxag xr|v apeor| 7taoor| too 7rpoYpdppaxog KaxeSdcpior|g. Eng 16 IooXioo too
1938, 7ipaYpaxo7roiTi0r|K8 ZdvoSog oXcov xcov opOoSo^cov s7aGK07rcov, r| o7coia
e^eScooe 8iaKf|pi)^r| KaXoovxag xoog 7uoxodg va vpoxedaoov yia xpeig ^¿P^-
H ZdvoSog, e7iiGr|g eoxeiXs eva 07copvr|pa oxexiKa pe xa Y^Yov ^Ta aTO Khelm Kai
gxo Podlachia gtov ITpoeSpo Ignacy Moscicki Kai xov 7rpa 0o7roopY6 Felicjan
Slawoj-Skladkowski. ArjXcooe on 5ev o7if|pxe vopiKf} pdoi] yia TT1V Kaxaoxpocpr}
xcov op0o5o^cov vacov tcoo Goxvd oxepodae xoog 7rioxodg a7ro xov povo kovtivo vao.
H SiaKtipo^t], 7too Sr}poGi8d0r|K8 gtov opOoSo^rj totto KaxaaX£0r}Ke.
Oi KaxeSacpiaeig vacov eixav eopeia a7rfjxilGr| gxo e^coxepoco Kai 7ipoKaXeoav
7coXXeg 8iapapxopieg. H ZdvoSog xr]g PcooiKf}g Op0o8o§r)g EKKXrjoiag gto
Sremskie Karlowitse [rioi YKoaXa|3ia] KaxaSiKaoe xr| Sicogrj xcov Op0oSo^cov
gtxjv IloXcovia. Eniar\q aTiocpdoios, pexa aTto 7rp6xaGr| too apxi£7TioK67roo BixaXioo
and xig HIIA oti rjTav aTcapaixrjxo va evrjpepcboei oXeg xig KoPepvf)oeig Kai xo
8ie0veg koivo ym xr)v Kaxaoxpocpf) xcov opOoSo^cov vacov oxig 7repioX£ ; too Khelm
Kai too Podlachia. £xig HI1A Kai xov KavaSa GXT]paxiGxr]Kav «E7UTpo7reg yxa xrjv
TrpoGxaala xrjg Op0o8ociag gxt)v IloXcovia» 7100 SeKivrjoav pe TtpcoxoPooXla pcooiK6v
Kai ooKpaviKcov opyavcooecov. Aiapapxopieg Kai 8ia5rjXcboeig opYavco0r[Kav.
01 avxi-op068o£eg svepyexsq oxr)v FloXcovia oxoXidoxr|Kav eopecog gtov ppexaviKo,
PooXyapiKO Kai poopaviKo xd7io. H yeppavucri 7tp07uaYdvSa XP1!^1!10^0^08 xa
yeyovoxa yxa va 7ipoKaXeo8i avxutoXcoviKeg Kivfjoeig gto Gdansk. O PodXyapog
prjxpo7ioXixr|g Execpavog eTreoxpeye cog popcpfj Siapapxoplag xig xiprpiKeg SiaKpiaeig
7too eXaPe a7co xrjv ttoXcovikti KoPepvr|or|.
H pcopaioKa0oXiKr| 87UGK07if| Tiapepeive aico7tr|Xf| oxexiKd ps aoxo xo cpXeyov
0epa. O £7rioK07tog too Lvov, Marian Leon Fulman, oxav Kaxr|Yopf|0T|K£ oxi
8V87TV80G8 xr|v KaxeSdipiorj xcov opOoSo^cov vacov, e^eScooe eva eyYpacpo cmg
2 Ioovioo xoo 1938, pe xo OTtoio Siaxcopiae xr| 0eot| too a7io xig KaxeSacpioeig X^P^
va xig KaxaSiKaoei. Qgxogo, o 87iiGK07iog apcpiaPrixT]Ge to SiKaicopa xrjg
KoPepvr|or|g va Siax^ipioxei xrjv 7rpcbr|v iSioKxr|aia xcov Oovixcov. «// Curia xcov
emoKoncDv dsv cpcoxrj r/KS a stikol pe xrjv Kaxedd(piar\y xov epnprjapd rj xrjv ckkgc apiarj
244
rcov npcbpv OvvitiKCOv vacov. Av é ive anó nç ap éç é ive pe ôiKp rovç npcoro ov la kou
vnamórpra. (.) Ze evuç pappéç, ôev pnopovpe va Serovpe nç pe oSovç 7tov
ppaiponoip tjfcav azpv sKKa àpiap Kai Kazeôàcpiap tcov vacov». Aogtoxcoç, rj SrjXcoGrj
TOI) EKKJKÔKOV f|TaV SVCt £G(OT£plKÔ £KkXt|GKXGTIKÓ £YYPa(P0 Kai ^£V KDKXo(pÔpT|G8
00X8 ÔT]pOGl£O0r}K£ GTOV T07C0. H OK07rf| KCtl T) £XÀ£l\|/r| aVTÎSpaGT]Ç aró TT|V
PcopaiofcaOoXiKfj EoArjoia Kara rr\ 8iàpK£ia oXôKXrjprjç xrjç 7t£piôSoo tcov
KaT£Ôa(pÎG£(OV O7ToSrjXc0V8 GTO KOIVÓ ÓT1 ï] £7nGK07nj a^oS^OXaV avxéç XIÇ £V£PY£1£Ç.
Avxí08xa o eXXrjvôpoGpoç prjTpOTroXixrjç Andrej Sheptytsky KaxaSÍKaoe pe
xoXprj xpv KaxeSâcpiGTj tcov op0oôô^cov vacov G£ pia TcoipavxiKf) £7UoxoXfj. «Ta
TpopaKTiKà Tipà para tzov é ovv avp si rovç re evzaiovç ppveç arpv jtspio p rov Khelm
pe avaKàÇovv va vnepaamarcb ôppôaia zov pianavovç aôe (povç paç ae arp
Volhynia, aro Khelm, aro Podlachia, Kai aro Polesie Kai va aaç Kaéaco va
Ttpoaev p sire i avrovç Kai va peravopaere Kai va Çpzpaers ro é eoç rov Kvpiov paç».
H cTtiorjpr) XoyoKpiGÍa gpróSioe xr| 8r|pooΣoor) xrjç 7roipavxiKf|Ç £7UotoXï|ç, rj o tco la
aró povr) xrjç ícpOKáXeGe gxoXux gxo 7coXcovikó xútco. Evdb o oîtoXoitco«; ave^àpTrjxoç
TÓ7IO Kaxa8ÎKaG£ opioxiKà aróXoxa tiç Kußepvr|TiKxq 7cpà£,£iç gxo Khelm Kai gxo
Podlachia, xa péGa paÇuaiç svrjpépcoorjç nov ekéyxovrav a7tó Trlv Koßepvrjorj
DTcoSfjXcovav ôxi rj pcopaiOKaOoXiKfj ispapxia Yv^pi^£ Yta TlÇ KaxeSacpiosiç xcov
vacov. Aoxfj rj 7cXr|pocpopia 8iop0d)0r|K£ gxt] aovèysia aró xr|v í8ia EKKXrjGÍa.
To 0épa xxjç Goppexoxnç PcopaiOKa0oXiKfj gxt|v KaxsSâcpiGrj xcov vacov aTcaixei
Ti£piGGÔx£p£Ç e^rjyrioeiç. Oí pcopaioKa0oXiKoí KXrjpiKOÍ 87iÎGr|pa 8sv cuppsxeixav
ge ó, xi aoveßrj xo 1938, aXXá p éXXsuj/rj ôiapapxopiaç aró xpv KaOoXucrj ispapxia
Kai xov KXfjpo otcoSsikvôsi cm r\ a7ioSovàpxoor| xrjç Op0o8o^iaç 0£ opfj0rjKE óxi
eivai 7ipoç xo oopxpépov xrjç PcopaiOKaGoXiKiiç EKKXrjGÎaç. Aoxfj rj aio0r}or|
evioxósxai aró jura oripavriKÎ] oopcpeovia ym xr|v 7ipeôr|v oovixiKfj îispioooia rj OTcoia
X80T1K8 ge ôiaTcpaYpâxeoGrj 8K8Îvr| xrjv eno)(r\. lIpéTrci va oopcpcovfjGoope pe xo
GKETcxiKO xrjç Miroslawa Papieprzyñska-Turek óxi rj aopTcxcoor} aoxcov xcov 800
orjpavxiKeov Y£Yovóxcov Seíxvei avarócpsoKxa éva opiopévo ßa0po ooppsxoxnç xrjç
PcopaioKaOoXiKfjç EKKXrjGÎaç as aoxéç xiç evépysisç. Etceiôtî 01 KaxsSacpioeiç xcov
op0oôoÇcov va6v oovéTtsaav p£ xrjv OTcoYpacpri xr|ç oopcpcoviaç pexa^o xrjç
TcoXcoviKfjç Koßspyparic Kai rr\q Ayiaç'ESpaç ym xrjv oovixikti iSioKxrjGÍa. Av Kai xo
£YYPa(P° ÖTjXcOVB póvo ÓXI T| KoߣpVT|Gp 0a GKSCpXÓXaV XT|V TCapâSOGT] GXTj
P co paio Ka0 o X\kx\ EKKXrjGÍa xcov 7cpci)r|v oovrjxiKcov vacov 7100 8ev xpïloipo7coioovxav
aró xrjv Op0ó6o£rj EKKXrjGÍa, r| Goyicopía Seíxvsi óxi eixs etcixeoxOsî Kcbcoia
TcpocpopiKf] go pepeo via GXsxiKà pe xr|v KaxeôacpiGTj xcov kXbigxcov op0oSoço3V vacov.
Aró xa EYYPOKpa xr^ç AïoÎKrjGtjç xoo Asôx£poo Ecopaxoç Sxpaxoô gxo Lublin pícopeí
245
va s^axOei ¿va Gup7t£paopa, cm oi Ka0oXiKÖ ; KXrjpo ;, öxi pövo yvcopi^e Yia Ta
axeSia zr¡q Kußepvrtarjc; aXXa snior[q avppsxsixe svepya onq KctzsScupioeiq
opdoöö^cov vadbv. EzpazmziKsq nrjyeq Kaxovopd^ow nspinov skuxö icAripiKotii; nov
Guppexeixav anq npä^eiq pexaßißaoqc
Y7cf|p^£ pia oaipijq avxiSpaorj miq £iöf)G£i ; yia Trlv Kaxaoxpoipf] xcov opOoSö^cov
vacov anö opiopsvovq noXcovovq Siavooöpevooc Kai xov apiaxepö xÖTto. Tia
napäöeiypa, o SrjpooioYpdipOi; Stanislaw Cat-Mackiewicz öypavi/e oxo „Slowo”:
«O o avrö TO op ödoOqo epa, ia xo onoio Sev päcpovpe m ö ovg ia xovg onoiovg Sev
e ovpe xapia enippot] eivai pia emSeivcoorj ia xf]v Uo covia, ia ö ovg pag, ia tfjv
e^corepiKrj no ixiKrj pag, ia xa evpvxepa no ixikol pag o eÖia». Xe eva dXXo dp0po,
SfjXcoae öxi «oe o eop pe avxij xrjv vnö earj, av rjpovv pe og tov koivo ov iov, a e exa
pia npöxaar] ia va napanepcp ovv oi appööioi vnovp oi evcbniov tov SiKaoxrjpiov».
Aoxöq o orjpavTiKÖ«; loxopiKÖg Kai tioXixiköi;, evd) fjxav p£xavaaxr| ; Kaxriybprioe
xoo ; oxpaxicotiKoiic; ym oovepYaaia gxt]V xeXeuxaia eKoxpaxeia £K7roXcoviapoö Kai
psxaßißaGT]«;. «Togo pe ä tj Kai a rj ivrj rjxav niaxrj xrjg Op oöoCov Ekk rjoiag nov
pövo eva avpa a pnopovoe va pexaoxpey/ei tov op öSoÜqo k rjpo anö am6 xo öpöpo.
H 6vTcog e^aipexiKTf axeia xcov kv epvrjxcbv pag anoöei rjKe öti rjxav avxö xo avpa.
0a npenei va orjpeico ei eScb öxi rj no ixiKtj xrjg Op öSoirjg Ekk rjoiag ia Kanoio
ä vcoGxo ö o e ive vnö eorj xov Ynovp eiov ExpaxicoxiKcbv Yno eoecov öncog Kai xov
vnovp ov Tadeusz Kasprzyckh o onoiog evSiacpepöxav ia xa nävxa: ia xrjv rj
anoaxpä iorj xov Polesie, rj v(pavxovp ia xov Hucul - ofxiSrjnoxe eKxög anö xo xa
npo rjpaxa xrjg apvvag xrjg copag. SeKivrjoe pe xov £Kno coviopö xrjg op ööocrjg
euovp iKYj toooag. (.) Oi a a eg orrj eixovp ia Sev rjxav xo pövo. O oxpaxög äp iae
va co ei xov op oööcovg oxov Ka o iKiapö Kai aKÖprj Kai va Kaiei exeivovg xovg
op ööoqovg vaovg nov eKpive öxi Sev rjxav n eov anapaixrjxoi. Avxeg oi a pieg, avörjxeg
Kai ane eig npaieig npOKa eoav pearj tgrjpia oxrj cbpa pag Kai rjxav xe ikö evxe cbg
aSmaio ö rjxeg, Siöxi anö ö eg xig peiovöxrjxeg, o op ööo^og k tjpog rjxav o nio nioxög».
H cpoovf| xou 8ev fjxav r\ pövr| psxa^o xcov 7ioXcovcbv öiavooDpevcov.
To 1937-1938 axrjv iiepioxfl xoo Lublin, oupcpcova pe xr|V £K0£gt| xod
Küߣpvf|xr| xv[q 7i£pioxri(; (ßosßoSa) Jerzy de Tramencourt, 127 op0ö8o^oi vaoi
Kax£5acpiGXT|Kav Kai eva«;, gxo Szczebrzeszyn £p£i7tco0r|K£. Tr\v (8ia axiYpTj,
rj PcopaioKaOoXiKt) EKKXriGia KaxeXaßs okx6 op068o^ot)(; vaoi3 ;. Ze oXoKXrjprj xr\v
Tcepioxxi 7iapsp£iv£ pövo svaq kXeiaxoq op0ö8o^o ; va6q xov onoio vnepa jnioxr]Ke
rj xo7UKfi op068o^r| KOivöxT^xa (o vaöc; Siaxr|pfi0TiK£ Yia va 7capa8o0£i axrjv
PcopaioKaÖoXiKf) EKKÄrjaia apyöxspa). Aev napaxr[pr\dr[Kav KavoviGpoi Kaxa xr|V
KaxeSdcpiGTi opOöSo^oov vacov. Me xrj aupcpcovri yvcopri xcov 7coXcoviK(Ov apycov, oi
246
vaoi 7ioD Kaxaaxpd(pr|Kav eiyav yxioxsi psxa xr| 8iaK07rfj xrj; 'Evcogt]; Kai aKoprj
sIkooi yxiaxrjKav pexa xo 1918. ETriari; Kaxaaxpacpr|Kav vaoi oi 07toioi, oopcpcova ps
xi; a7tocpdasi; xr); MiKxrj; E7iixpo7tf|; xod 1937, O7ioxi0exai oxi 0a yivovxav
evopiaKoi vaoi. Oi 0pr)GK8oxiKe; avayKs; xcov svopixcov 8ev eXqcpOrjaav tioxs
D7i6yrj. Kaxaoxpacpr|Kav vaoi noa s^oTxrjpsxooaav TtepiaooxEpoo; a7i6 yiXioo;
tiigxoo;. Asv yXixcoaav owe xa pvrjpsia: sucove; Kai r| Ayia rpacpfj p£pr)Xco0r|Kav.
Kaxa xt| SiapKsia xr|; SKoxpaxeia;, KaxaGxpdcpr[K£ eva; op0oSo^o; vao; xoo 1582
gxo Biala Podlaska Ka0cb; Kai eva; vao; xoo 1589 gto Zamosc Kai sva; vao; xoo
1578 gxo Kolynce. 'Eyivs 7tpOG7ia08ia va KaxeSacpiaxsi o op0o8o^o; vao; xoo 1598
gxo Szczebrzeszyn, aXXa yapr) OTl(^ Siapapxopie; n\q xottikti; Siavorjar};
8pr||i60rjKs.
H Miroslawa Papierzyriska-Turek siys SiKaio va a7iOKaXei aaxeio xrjv
TtpoGcpopa xoxe 100 ^Xoxi aTto xov 7ipco0o7ioopy6 yia svav op0o8o^o vao gxo
Stolptse. Qq xsXiko a7toxsXsapa xcov pexaPiPdoscov Kai xp; GKOTripr); Kaxaoxpocpfj;
xcov opOoSo^cov vacov, xr|v lr\ Zs7tx8pPpioo xoo 1939 axo Khelm Kai gxo voxio
Podlachia Ttapepeivav co; opOoSo^oi povo 49 evopiaKoi vaoi, xsaaspi;
TiapsKKXfiaia Kai sva povaoxrjpi (gxo Jableczna). ZovoXoca xo 1937-1939 gxo
Lublin, Khelm, Kai Podlachia Kaxaaxpacpr|Kav 127 opOoSo^oi vaoi.
H Kap7iavia aoxfj 8sv 7t£piopiaxr[K£ gxi; £7tapxi£; Khelm Kai Podlachia.
To 1937-1938, gxt]v 87UGK07if| Polesie o api0po; xcov evopuov peuoOrjKS a7io 339
g£ 269 7rXf|pr|; evopis; Kai 15 e^apxrjpevs; svopie;. Oi Kpaxuce; Kai xoTiuce; apys;
^f|xr]oav emoy\q xo KXsiaipo 7ioXXcov op0o8o^cov vacov axi; snapytec, Vilnius Kai
Grodno. Tia TtapaSeiypa, oxi; 14 Mapxioo xoo 1938 o Sioucrixri; xoo Lipsk, Jan
Raczkowski, a7raixT]G8 va KaxsSacpioxsi o xotuko; opOoSo^o; vao; Xoyco xoo pucpoo
apiQpod xcov svopixcov (24) Kai xrjv siKa^opevr) xprjoT] oxr|v KaxaoKsofj xoo oXikcov
tioo 7ipoopi^ovxav yia xrjv KaxaoKeof] svo; pcopaiOKaOoXiKou vaoo. Ooov acpopa
xov vao axo Zabludow, Ttoo f|xav op0oSo *;o; as oXt] xpv laxopia xoo, oi to7tik£;
apye; £\|/a ^av xa apysia yia 07roio5f|7ioxs eyypacpo acpopodas oovixiKe; pi£s; xrj;,
TupoKsipevoo va avoi^ei pia O71O08GT] psxapipaari;. Qq anorsksapa xcov
Spaaxrjpioxfjxcov xr|; Srjpoaia; Siouajct];, r| OpOoSo^ia syaos p£xa£d aXXcov pspiKa
a7to xa Kxipia xr|; Movri; xr\q Ayiaq TpiaSo; axo Vilnius, xov vao Piatnitsk gxo
Vilnius, xoo; vaod; gxo Mamaj Kai Dabrowa. EthttXsov, pocpe; aXXaye; gxov
api0po xcov svopicov oovePrjoav axrjv STiap^ia xr|c Volhynia.
H pexafUpaori Kai Kaxaaxpocprj rrjq i8ioKxr)aia ; xrjq Op0o8o^oo EKKXrjGiag
(poaiKd axoSovdpcoas xrj 0sar| xrjq 87tsiSi| r| sKGxpaxeia TtcpiopiGS xx; ispoTipa^isg
xr}q, oi 071018; pe xp aeipa xoo; 8t|piodpyr|Gav xi; govOtjks; yia xr) pexapipaorj, xov
247
icópio otoxoç xrjç TioXiTiKrjc; tod Kpdxooç. IIoXXoi op0o5o^oi 7uaToi dpxioav va
TTpoaépxovrai os pcopaioKaOoXiKovq vaovq, oxav ôsv sí^av Kavéva vaô rj svopia
ôiicfj xooç. Ilap 'ôXa at Td, r| ansiXr\ yia xr|v TiepiODoia xr)ç OpOôSo^ç EKKXtjoiaç
é(p£ps todç moToôç, KÀrjpiKoùç, Kai lepapxícx teio Kovxà. AvxiKi^£pvr|TiKsç Kai
avTuroXioviKéç Tdosiç àpxioav va ava7ixi3aaovxai axr]v opOoôoCrj Koivôxrjxa.
To a7roxsX8opa pnopsi va xo ôbi Kaveiç axiç 87tapxfeç Khelm, Podlachia, Kai
Volhynia Kaxd xrj SidpKBia tod Àswépoi) nayKoopioi) IloXépoD.
H Tiepioôoç ai xr) xt}ç loxopiaç xr)ç Op0oôo£r)ç EKKXrjoiaç ajioxeXeí éva a7ió xa
Trio GKOxeivd 87i8iaoSia axrjv laxopia xrjç IloXcaviaç xrjv rcepioSo tod psooTroXépoD
87C81ÔT) oxi juovo D7TOvôp8oa8 tua 0pr|GK8DXiKf| 7iioxT| GrjpavxiKf| ym Kanoisq ano tic
peyaXoxepeç sOviksç p8iovôxr)xsç aXXd emarjc; DîtovopeDGs xrjv i8ia xri vopucfi ßdar|
tt|ç 5r)jnoKpaTiKf)ç öiaKDßepvrjorig xr|ç; ÀeDxeprjç ArjpoKpaxiaç;. Mía avíspe
aopjLiaxia xrjç ôe^iaç Kußepvriarjc;, tod axpaxoo, Kai xriç poopaiOKaOoXucfiç
ispapxiûtç 710D apvii0r|K8 va KaxaôiKdosi ôrjpoGicoç xiç zvépysieq xrjç KDß8pvr|or| ;
Kai TEpâypaxi 87i(p£Xf|0r|Kav anô aoxsç, DTuovôpeDoav xr|v D7iooxf|piÇr| yia xr|v
Ki)ß8pvT|ari aXXd Kai yia xrjv ttoXütvikï] d7iô08gt| oxr|v AvaxoXf| Kai xeXucd
7rposTOipàaxr|K8 xo éôacpoç yia xiç sxôpoTtpa^ieç ttod ^éoTraaav pexa^D IloXvcbv
Kai OoKpavâv Kaxd xr\ öidpK8ia tod B TlayKOGpioD IIoXépoD. H eKGxpaxsia yia
xrjv KaxaGxpocpfi r\ xr\ pexaßißaGTj op0o8oi;cov 0prjGK8DxiKcov Kxripícov DTrovópsDGe
TT|V íóia XTjV 7loXcOVlKÓ D7tÓ08GT|.
248
Résumé
L’Église orthodoxe dans la seconde
République de Pologne (1918-1939)
Antoni Mironowicz
Entre 1863 et 1915 tout un réseau de paroisses orthodoxes furent finale-
ment incorporées à l’Église russe orthodoxe. L’édit de tolérance {ukase) du
tsar Nicolas II de 1905 permit d’enregistrer certains changements dans les
relations religieuses. Certains des anciens Uniates, surtout dans les diocèses
de Siedlce et Lublin, quittèrent alors l’Église orthodoxe et rejoignirent l’Église
catholique.
La communauté orthodoxe fut profondément désorganisée pendant la
Première guerre mondiale (1914-1918). La majorité des fidèles de l’Église
orthodoxe occupant les régions orientales des territoires polonais fut évacuée
dans des régions éloignées de la Russie. La vie paroissiale qui avait été aban-
donnée par la communauté orthodoxe entre 1915 et 1918 s’arrêta
complètement. Seuls deux évêques restèrent dans ces régions: l’évêque de
Vilnius Tikhon (Bellavine) et l’évêque de Krzemieniec Dionizy (Valedynsky).
Le premier devint patriarche de Moscou en 1917 et l’autre métropolite de
Varsovie en 1923. Quelques Orthodoxes retournèrent dans leurs paroisses
seulement en 1919-1921.
En 1918 l’indépendance de la république de Pologne fut proclamée. En
1920-21, après la guerre polono-soviétique, la frontière polonaise fut déplacée
à 200 km à l'est de la ligne Curzon, c’est-à-dire plus ou moins à la frontière
polono-soviétique de 1945. Pendant le seconde République polonaise (1918-
1939) l’Église orthodoxe en Pologne était privée de visibilité hiérarchique et
ressentie comme la religion des envahisseurs russes, les anciens occupants.
Le transfert des propriétés de l’Église orthodoxe faisait partie de la
politique du gouvernement, pour construire un État polonais revivifié dans
son unité nationale basée sur le Catholicisme. Cette politique signifiait qu’il
fallait diminuer le nombre de paroisses et de monastères orthodoxes; que
249
l’État devait confisquer les biens de l’Église orthodoxe ou les transférer
à l'Église catholique et aussi qu’il fallait fermer les églises orthodoxes et
finalement aussi convertir les Orthodoxes au Catholicisme.
Les premiers transferts eurent lieu en 1918-1924. Dans les premières
années qui suivirent le Première guerre mondiale, environ 400 églises furent
confisquées à l’Église orthodoxe. Certaines furent tranférées aux Uniates et le
reste fut pris par les Catholiques (romains). Les changements socio-politiques
en Russie soviétique affaiblirent la position du patriarcat russe qui accorda
l’autonomie à l’Église orthodoxe polonaise et chargea de la gouverner
l’assemblée des évêques sur son territoire, avec un exarque qui avait l’autorité
d’un métropolite.
En 1921 le titre d’exarque fut donné à l’évêque de Mensk (Minsk) - Turau
(Tourov), Georges (Jaroszewski). Entre 1918 et 1923 l'Église orthodoxe qui
existait à l’intérieur des frontières de la République polonaise comptait plus de
4 millions de fidèles et était divisée en sept diocèses. D’une part les autorités
polonaises essayaient d’établir une structure pour l’Église orthodoxe qui était
supposée être indépendante de Moscou; et d’autre part, elles limitaient le
nombre de paroisses orthodoxes.
Le premier métropolite de Varsovie fut Georges Jaroszewski (1921-1923),
et puis, après sa mort tragique, l’archevêque Dionisy Waledynski (1923-1947)
fut nommé. Le métropolite continua ses efforts pour établir l’autocéphalie de
l'Église orthodoxe polonaise. Le métropolite, en accord avec les autorités de
l’État, obtint du patriarcat de Constantinople la permission d’établir
l’autocéphalie le 13 novembre 1924. Cette autocéphalie de l’Église orthodoxe
polonaise fut reconnue pendant la période entre les deux guerres par tous les
patriarcats et toutes les Églises autonomes orthodoxes, sauf l’Église russe.
La seconde période de transferts eut lieu en 1929. La raison formelle de la
part de l’épiscopat catholique romain pour entamer des procès fut la décision
d'annuler le décret de la Cour Suprême autorisant de réclamer la restitution
des propriétés à partir de 1934. Peu après ce changement, 32 procès furent
intentés à l’État et 109 à d’autres institutions et des personnes privées. Les
évêques catholiques (romains) demandèrent la restitution des églises, maisons
paroissiales et propriétés orthodoxes qui avaient appartenu aux Catholiques
romains et aux Uniates. Hélas, de nombreux procès concernaient des églises
qui se trouvaient dans des lieux où il n’y avait pas de Catholiques romains.
L’Église catholique romaine demanda aussi le retour des monastères
orthodoxes à Potchayev, Vilnius, Jirovitsy, Derman, Zimno, Korzets, Krzemie-
niec et Mielets, ainsi que les cathédrales à Lutsk, Krzemieniec et Pinsk. Les
réclamations des Catholiques concernaient presque un tiers du total des biens
250
de l'Église orthodoxe. Au total l'Église catholique romaine réclamait plus de
100 églises orthodoxes construites après 1839 et qui n'avaient jamais été sous
la juridiction d'évêques catholiques. Malgré les revendications de l'Église
catholique, les autorités polonaises ne transférèrent que quelques églises,
laissant le reste aux mains des Orthodoxes.
Selon les statistiques de 1931 il y avait en Pologne 20,6 millions de
Catholiques romains (64,8%), 3,8 millions d'Orthodoxes (11.8%), 3,3 millions
de Gréco - catholiques ou Uniates (10,4%), 3.1 millions de Juifs (9,8%), 875 000
de Protestants (2.6%) et 197 000 personnes d'autres religions (0,6%).
La plupart de la population vivait dans la voiévodie (ou 'province') du Polesié
soit 77.4% de tous les habitants de la province; Volhynia 69.8%; Novgorod
51.3%; Vilnius 25.4%; Bialystok 18.5% et Lublin 8.5%. Dans toutes les autres
voiévodies, les Orthodoxes représentaient moins d'1% de tous les habitants.
Ces statistiques montrent qu'au moins dans trois voiévodies, les Orthodoxes
étaient majoritaires. La plupart appartenaient à des minorités nationales:
1.5 million d’Ukrainiens, 900 000 Biélorusses, et 700,000 de ceux qu'on
appelait locaux' sans qu'on puisse identifier leur nationalité: 600,000 Polonais
et 125,000 Russes. Les Orthodoxes dans les voiévodies de Novogrudok, Polesié,
Vilnius et Bialystok étaient la plupart Biélorusses et dans les voiévodies de
Volhynie et Lublin Ukrainiens.
Pendant la période de 1938 à 1939 l'Église orthodoxe n'avait pas de statut
légal. Ce ne fut qu'après le transfert des églises et des propriétés orthodoxes
par l'État et l'Église catholique romaine que le président Ignacy Moscicki signa
le décret du 18 novembre 1938, Sur Vattitude à prendre vis-à-vis de VÊglise
orthodoxe autocéphale. Sur la base de ce décret, la position des plus hautes
autorités qui s'occupaient des questions concernant l’Église orthodoxe
autocéphale fut donnée au Conseil général (Sobor) qui incluait des évêques et
des représentants du clergé et des fidèles. Le corps exécutif de l'Église
consistait en un synode avec le métropolite, l'évêque aux armées et deux
évêques diocésains.
Le décret de 1938 fut le premier document dans l’histoire de l'Église
orthodoxe autocéphale au cours de la seconde République polonaise à établir
les relations entre l'État polonais et l'Église orthodoxe. Il supprima les
dispositions provisoires critiquées par le clergé et les fidèles. Sur la base de ce
décret, l'Église orthodoxe était très assujetie à l'État et à sa politique. Trois
semaines après la parution du décret, le 10 décembre 1938, un décret
gouvernemental parut incluant "Le Statut interne de l’Église orthodoxe
autocéphale". Il détaillait les compétences du métropolite orthodoxe, du
conseil général, du conseil des évêques et du synode des évêques.
251
La période la plus difficile que l’Église orthodoxe autocéphale polonaise
eut à vivre sous la seconde République fut l’année 1938 quand, par décision
des autorités administratives, plus de 127 églises dans la région de Chelm et de
Podlachie furent démolies. La troisième étape eut lieu entre 1937 et 1939 et, la
plupart du temps, on détruisit les églises orthodoxes. Il faut noter que la
démolition d’églises orthodoxes fut constante durant la seconde République
polonaise (1918-1939). Les églises qui furent détruites étaient particulièrement
ressenties comme des symboles du règne du tsar russe. Plus de trente églises
furent détruites, y compris la cathédrale de la Place de Saxe à Varsovie,
la cathédrale des saints-Cyrille-et-Méthode à Chelm et la cathédrale de la
Résurrection à Bialystok. La démolition des églises orthodoxes, symboles du
pouvoir russe (comme on l’a déjà dit) était spontanée et souvent irrationelle.
Néanmoins, cela n’avait jamais été pratiqué à une telle échelle ; c’est en 1938
qu’un programme de destruction systématique des églises orthodoxes fut mis
sur pied comme pour marquer un effort distinct de polonisation. Ce
programme fut initié par le gouvernement lui-même, sous prétexte que ces
églises étaient soit inutiles, délabrées, ou qu’on les avait construites dans le
passé pour russifier le pays. Mais en fait, le but véritable était d’affaiblir le
mouvement de la minorité nationale biélorusse et ukrainienne en fermant des
paroisses actives et des églises orthodoxes. La “pacification” des paroisses en
1937 commença dans la région de Lublin. Tout d’abord les autorités polo-
naises locales créèrent un type de mouvement social pour la “propagation des
valeurs et des traditions polonaises”. Puis l’armée et la police persécutèrent
l’Église et les fidèles orthodoxes pour les convertir au Catholicisme. La démo-
lition des églises orthodoxes se fit à partir de la seconde moitié du mois de mai
jusqu'à la mi-juillet. Ces actions étaient menées par l’administration locale et
par des comités de coordination avec l’aide de l’armée et de la police, dans
une atmosphère hostile et anti-orthodoxe. Pour parvenir à ses fins, le
gouvernement utilisa des jeunes, des sapeurs, de l’armée, des brigades
d’ouvriers, et même des prisonniers. On prit des mesures administratives et
matérielles pour faire pression sur les Orthodoxes, par du chantage et des
menaces pendant que leurs églises, qui souvent desservaient plusieurs milliers
de fidèles, étaient détruites. Dans la plupart des cas, la communauté
orthodoxe n'essaya pas de résister activement à ces démolitions. Ils priaient et
protestaient mais ils étaient incapables de s’opposer à une telle action
organisée officiellement.
Le transfert et la destruction des propriétés de l’Église orthodoxe affaiblit
naturellement la position de l’Église orthodoxe car cette campagne limitait les
activités des prêtres, créant en retour les conditions mêmes pour les
252
transférer, ce qui était le but principal de la politique de l'État. De nombreux
fidèles orthodoxes commencèrent à aller prier dans les églises catholiques
romaines quand ils n'avaient plus leur propre paroisse ou église. Néanmoins
toutes ces menaces rapprochèrent les fidèles, le clergé et la hiérarchie de
l'Église. Des attitudes anti-gouvernementales et anti-polonaises commen-
cèrent à mûrir au sein de la communauté orthodoxe. On en vit le résultat dans
les régions de Chelm, Podlachia et Volhynie durant la Seconde guerre
mondiale.
En dépit de la destruction de nombreuses églises et chapelles orthodoxes,
aussi dans d’autres régions de Pologne que celles déjà citées, l'Église
orthodoxe continua à fonctionner. Selon des statistiques officielles, vers la fin
de l'année 1938 l'Église orthodoxe en Pologne avait une métropole à Varsovie,
5 diocèses (Varsovie-Chelm, Volhynia, Polesia, Grodno et Vilnius), 2 séminaire
théologiques (à Vilnius et Kremenets) avec 202 étudiants, une section de
théologie orthodoxe à l'université de Varsovie, ainsi que 1160 paroisses et 1792
membres du clergé. La communauté orthodoxe était le second groupe
religieux le plus important de Pologne. Selon les statistiques officielles, au 1er
janvier 1939 il y avait 4.195.000 Orthodoxes en Pologne. Le pays comptait aussi
14 monastères d'hommes avec 231 moines et 4 monastères de femmes avec
288 moniales. Les autorités orthodoxes ont des archives concernant les
activités de ces monastères à Jableczna, Krzemieniec, Zahajtse, Derman,
Dubno, Bielow, Turkowice, Korets, Zimne, Obych, Mielnik, Jirovitsy, avec deux
monastères à Grodno, et quatre à Vilnius. Le monastère de la Laure de
Pochayev occupa une place spéciale, sous l’omophore du métropolite Dionizy
et la guidance spirituelle de l'archimandrite Panteleïmon Rudyk.
Le 1er septembre 1939, la Pologne fut envahie par l'Allemagne nazie et puis
deux semaines plus tard par les troupes soviétiques. La Seconde guerre
mondiale apporta de nouveaux changements pour la position et l'organisation
de l'Église orthodoxe en Pologne. Durant l'occupation allemande il y avait
trois diocèses situés sur les frontières de la Pologne occupée par les Alle-
mands: le diocèse de Varsovie, celui de Chelm et celui de Cracovie. Les
territoires sous administration polonaise dans l'entre-deux-guerres et annexés
de facto par l'Union soviétique entre 1939 et 1941 furent incorporés au diocèse
de Minsk. Les provinces orientales intégrées dans la République socialiste
soviétique biélorusse et la République socialiste soviétique ukrainienne
devinrent après le 17 septembre 1939 des endroits avec des restrictions
imposées concernant les possibilités de ministères religieux, mais cette fois
cela était renforcé par l'administration soviétique.
253
On vit d'autres changements dans la vie religieuse pendant l'occupation
allemande (1941-1944). Les autorités fascistes qui avaient pour but de liquider
l'idéologie communiste permirent la renaissance de nombreuses paroisses
dans l'Église orthodoxe biélorusse et ukrainienne. Il en résulta que dès 1941,
des structures de l'Église orthodoxe furent créées avec le soutien des autorités
allemandes d'occupation, mais ne furent pas acceptées par d'autres Églises
orthodoxes.
254 |
| any_adam_object | 1 |
| author | Mironowicz, Antoni 1959- |
| author_GND | (DE-588)1056089202 |
| author_facet | Mironowicz, Antoni 1959- |
| author_role | aut |
| author_sort | Mironowicz, Antoni 1959- |
| author_variant | a m am |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV045248279 |
| ctrlnum | (OCoLC)1059292802 (DE-599)BVBBV045248279 |
| era | Geschichte 1918-1939 gnd |
| era_facet | Geschichte 1918-1939 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV045248279</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20240927</controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">181024s2018 a||| b||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788362069514</subfield><subfield code="9">978-83-62069-51-4</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">8362069511</subfield><subfield code="9">83-62069-51-1</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1059292802</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV045248279</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Mironowicz, Antoni</subfield><subfield code="d">1959-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1056089202</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Cerkiew prawosławna w II Rzeczypospolitej</subfield><subfield code="b">= Die Orthodoxe Kirche in Polen in den Jahren 1918-1939 = The Orthodox Church in during the 2nd Polish Republic = L'Église orthodoxe dans la seconde République de Pologne (1918-1939) = Pravoslavnaja Cerkovʹ vo II Reči Pospolitoj</subfield><subfield code="c">Antoni Mironowicz</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Die Orthodoxe Kirche in Polen in den Jahren 1918-1939</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">The Orthodox Church in during the 2nd Polish Republic</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">L'Église orthodoxe dans la seconde République de Pologne (1918-1939)</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Pravoslavnaja Cerkovʹ vo II Reči Pospolitoj</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Białystok</subfield><subfield code="b">Agencja Wydawnicza EkoPress</subfield><subfield code="c">2018</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">256 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen, Karten</subfield><subfield code="c">25 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in Deutsch, Englisch, Französisch, Russisch, Griechisch</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1918-1939</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Orthodoxe Kirche</subfield><subfield code="0">(DE-588)4043912-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Cerkiew prawosławna Polska 1918-1939 / Religion</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Orthodox Eastern Church</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Church and state</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Poland</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1918-1943</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="6"><subfield code="a">History</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="6"><subfield code="a">Church history</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Orthodoxe Kirche</subfield><subfield code="0">(DE-588)4043912-4</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1918-1939</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030636347&sequence=000004&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030636347&sequence=000005&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030636347&sequence=000006&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0904</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030636347</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Polen (DE-588)4046496-9 gnd |
| geographic_facet | Polen |
| id | DE-604.BV045248279 |
| illustrated | Illustrated |
| indexdate | 2024-09-27T08:00:59Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788362069514 8362069511 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030636347 |
| oclc_num | 1059292802 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 256 Seiten Illustrationen, Karten 25 cm |
| publishDate | 2018 |
| publishDateSearch | 2018 |
| publishDateSort | 2018 |
| publisher | Agencja Wydawnicza EkoPress |
| record_format | marc |
| spelling | Mironowicz, Antoni 1959- Verfasser (DE-588)1056089202 aut Cerkiew prawosławna w II Rzeczypospolitej = Die Orthodoxe Kirche in Polen in den Jahren 1918-1939 = The Orthodox Church in during the 2nd Polish Republic = L'Église orthodoxe dans la seconde République de Pologne (1918-1939) = Pravoslavnaja Cerkovʹ vo II Reči Pospolitoj Antoni Mironowicz Die Orthodoxe Kirche in Polen in den Jahren 1918-1939 The Orthodox Church in during the 2nd Polish Republic L'Église orthodoxe dans la seconde République de Pologne (1918-1939) Pravoslavnaja Cerkovʹ vo II Reči Pospolitoj Białystok Agencja Wydawnicza EkoPress 2018 256 Seiten Illustrationen, Karten 25 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Zusammenfassung in Deutsch, Englisch, Französisch, Russisch, Griechisch Geschichte 1918-1939 gnd rswk-swf Orthodoxe Kirche (DE-588)4043912-4 gnd rswk-swf Polen (DE-588)4046496-9 gnd rswk-swf Cerkiew prawosławna Polska 1918-1939 / Religion Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny Orthodox Eastern Church Church and state Poland 1918-1943 History Church history Polen (DE-588)4046496-9 g Orthodoxe Kirche (DE-588)4043912-4 s Geschichte 1918-1939 z DE-604 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030636347&sequence=000004&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030636347&sequence=000005&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030636347&sequence=000006&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
| spellingShingle | Mironowicz, Antoni 1959- Cerkiew prawosławna w II Rzeczypospolitej = Die Orthodoxe Kirche in Polen in den Jahren 1918-1939 = The Orthodox Church in during the 2nd Polish Republic = L'Église orthodoxe dans la seconde République de Pologne (1918-1939) = Pravoslavnaja Cerkovʹ vo II Reči Pospolitoj Orthodoxe Kirche (DE-588)4043912-4 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4043912-4 (DE-588)4046496-9 |
| title | Cerkiew prawosławna w II Rzeczypospolitej = Die Orthodoxe Kirche in Polen in den Jahren 1918-1939 = The Orthodox Church in during the 2nd Polish Republic = L'Église orthodoxe dans la seconde République de Pologne (1918-1939) = Pravoslavnaja Cerkovʹ vo II Reči Pospolitoj |
| title_alt | Die Orthodoxe Kirche in Polen in den Jahren 1918-1939 The Orthodox Church in during the 2nd Polish Republic L'Église orthodoxe dans la seconde République de Pologne (1918-1939) Pravoslavnaja Cerkovʹ vo II Reči Pospolitoj |
| title_auth | Cerkiew prawosławna w II Rzeczypospolitej = Die Orthodoxe Kirche in Polen in den Jahren 1918-1939 = The Orthodox Church in during the 2nd Polish Republic = L'Église orthodoxe dans la seconde République de Pologne (1918-1939) = Pravoslavnaja Cerkovʹ vo II Reči Pospolitoj |
| title_exact_search | Cerkiew prawosławna w II Rzeczypospolitej = Die Orthodoxe Kirche in Polen in den Jahren 1918-1939 = The Orthodox Church in during the 2nd Polish Republic = L'Église orthodoxe dans la seconde République de Pologne (1918-1939) = Pravoslavnaja Cerkovʹ vo II Reči Pospolitoj |
| title_full | Cerkiew prawosławna w II Rzeczypospolitej = Die Orthodoxe Kirche in Polen in den Jahren 1918-1939 = The Orthodox Church in during the 2nd Polish Republic = L'Église orthodoxe dans la seconde République de Pologne (1918-1939) = Pravoslavnaja Cerkovʹ vo II Reči Pospolitoj Antoni Mironowicz |
| title_fullStr | Cerkiew prawosławna w II Rzeczypospolitej = Die Orthodoxe Kirche in Polen in den Jahren 1918-1939 = The Orthodox Church in during the 2nd Polish Republic = L'Église orthodoxe dans la seconde République de Pologne (1918-1939) = Pravoslavnaja Cerkovʹ vo II Reči Pospolitoj Antoni Mironowicz |
| title_full_unstemmed | Cerkiew prawosławna w II Rzeczypospolitej = Die Orthodoxe Kirche in Polen in den Jahren 1918-1939 = The Orthodox Church in during the 2nd Polish Republic = L'Église orthodoxe dans la seconde République de Pologne (1918-1939) = Pravoslavnaja Cerkovʹ vo II Reči Pospolitoj Antoni Mironowicz |
| title_short | Cerkiew prawosławna w II Rzeczypospolitej |
| title_sort | cerkiew prawoslawna w ii rzeczypospolitej die orthodoxe kirche in polen in den jahren 1918 1939 the orthodox church in during the 2nd polish republic l eglise orthodoxe dans la seconde republique de pologne 1918 1939 pravoslavnaja cerkovʹ vo ii reci pospolitoj |
| title_sub | = Die Orthodoxe Kirche in Polen in den Jahren 1918-1939 = The Orthodox Church in during the 2nd Polish Republic = L'Église orthodoxe dans la seconde République de Pologne (1918-1939) = Pravoslavnaja Cerkovʹ vo II Reči Pospolitoj |
| topic | Orthodoxe Kirche (DE-588)4043912-4 gnd |
| topic_facet | Orthodoxe Kirche Polen |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030636347&sequence=000004&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030636347&sequence=000005&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030636347&sequence=000006&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT mironowiczantoni cerkiewprawosławnawiirzeczypospolitejdieorthodoxekircheinpolenindenjahren19181939theorthodoxchurchinduringthe2ndpolishrepubliclegliseorthodoxedanslaseconderepubliquedepologne19181939pravoslavnajacerkovʹvoiirecipospolitoj AT mironowiczantoni dieorthodoxekircheinpolenindenjahren19181939 AT mironowiczantoni theorthodoxchurchinduringthe2ndpolishrepublic AT mironowiczantoni legliseorthodoxedanslaseconderepubliquedepologne19181939 AT mironowiczantoni pravoslavnajacerkovʹvoiirecipospolitoj |