Z kart przeszłości luterańskiego zboru w Jaworzu: od reformacji XVI w. po współczesność
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Jaworze
Polskie Towarzystwo Ewangelickie. Oddział
2016
|
| Ausgabe: | Wydanie 1 |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Abstract Literaturverzeichnis |
| Beschreibung: | 698 Seiten, [8] ungezählte Seiten Bildtafeln Illustrationen, Diagramme |
| ISBN: | 9788394050306 8394050301 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV045145170 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20190618 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 180823s2016 a||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788394050306 |9 978-83-940503-0-6 | ||
| 020 | |a 8394050301 |9 83-940503-0-1 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1098193076 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV045145170 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Janik, Ryszard |d 1930-2018 |e Verfasser |0 (DE-588)1183813007 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Z kart przeszłości luterańskiego zboru w Jaworzu |b od reformacji XVI w. po współczesność |c Ryszard Janik |
| 250 | |a Wydanie 1 | ||
| 264 | 1 | |a Jaworze |b Polskie Towarzystwo Ewangelickie. Oddział |c 2016 | |
| 300 | |a 698 Seiten, [8] ungezählte Seiten Bildtafeln |b Illustrationen, Diagramme | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 546 | |a Zusammenfassung in Deutsch un Englisch | ||
| 610 | 2 | 7 | |a Evangelisch-Augsburgische Kirche in Polen |0 (DE-588)5037151-4 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 648 | 7 | |a Geschichte 1500-2016 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 651 | 7 | |a Jaworze |0 (DE-588)5092999-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 653 | 0 | |a Kościół ewangelicko-augsburski / Polska / Jaworze (województwo śląskie) / historia | |
| 653 | 2 | |a Parafia Ewangelicko-Augsburska (Jaworze) | |
| 653 | 2 | |a Jaworze (woj. śląskie) / religia / historia | |
| 653 | 4 | |a 1301-1400 | |
| 653 | 4 | |a 1401-1500 | |
| 653 | 4 | |a 1501-1600 | |
| 653 | 4 | |a 1601-1700 | |
| 653 | 4 | |a 1701-1800 | |
| 653 | 4 | |a 1801-1900 | |
| 653 | 4 | |a 1901-2000 | |
| 653 | 4 | |a 2001- | |
| 689 | 0 | 0 | |a Jaworze |0 (DE-588)5092999-9 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Evangelisch-Augsburgische Kirche in Polen |0 (DE-588)5037151-4 |D b |
| 689 | 0 | 2 | |a Geschichte 1500-2016 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030534938&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030534938&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030534938&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20190618 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030534938 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 090511 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 090512 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 0903 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 0904 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804178812658778112 |
|---|---|
| adam_text | Spis Treści Od Wydawcy.........................................................................................................................9 Od Autora........................................................................................................................... И Wprowadzenie...................................................................................................................13 1 Od Reformacji po XVIII wiek......................................................................................15 1.1 1.2 1.3 1.4 Z odległej przeszłości................................................................................. 15 Jaworze w dobie Reformacji...................................................................... 18 Niedole protestantów śląskich od kontrreformacyjnych dekretów po Ugodę Altransztacką (1610 -1707)...........................................................31 Zwiastun początku swobód religijnych w Konwencji Altransztackiej z 1707 roku..............................................................................................................41 2 Patent Tolerancyjny 1781 i budowa domu modlitwy.......................................... 56 2.1 2.2 Patent Tolerancyjny cesarza Józefa I z 13.10.1781 r. otwarciem drogi do budowy domu modlitwy w Jaworzu w 1782 r..........................................56 Utęskniony dom Boży dla ewangelików jaworzańskiego zboru założonego w 1782 roku................................................................................................ 62 3 Dzieje zboru do II wojny
światowej.........................................................................81 3.1 3.2 XIX wiek - od tolerancji do równouprawnienia........................................ 81 Sytuacja zboru w pierwszej połowie XX stulecia (1900-1945)............... 107 4 Najnowsze dzieje zboru...........................................................................................152 4.1 4.2 4.3 Początki powojennej egzystencji zboru...................................................152 Stosunek państwa do Kościoła w latach powojennych...........................163 Prace budowlane i remontowe................................................................ 167 5 Kancjonał - śpiewnik w użytku jaworzańskiego zboru...................................... 209 6 Agendy kościelne i porządki liturgiczne na ewangelickim Śląsku Cieszyńskim w tym także w Jaworzu............................................................................................226 7 Organy i organiści w jaworzańskim zborze.......................................................... 237 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 Organy - ich historia i znaczenie.............................................................. 237 Organy Domu modlitwy i kościoła w Jaworzu........................................ 238 Organy kaplicy/kościoła w Jasienicy.........................................................268 Organy w kościele w Wieszczętach..........................................................273 Instrument muzyczny w Świętoszówce...................................................274 8 Dzwony w jaworzańskim
zborze............................................................................ 275 8.1 8.2 Dzwony - ich historia i znaczenie............................................................275 Dzwony kościelne w Jaworzu................................................................... 278
8.3 8.4 8.5 9 Dzwonnica cmentarna w Jasienicy...........................................................287 Dzwony w Wieszczętach.......................................................................... 292 Dzwon w kaplicy w Świętoszówce.......................................................... 295 Kościelni w zborze jaworzańskim...........................................................................298 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 Rola kościelnego........................................................................................ 298 Kościelni przy kościele w Jaworzu.......................................................... 298 Kościelni przy kościele w Jasienicy..........................................................301 Kościelni przy kościółku w Więszczętach................................................ 302 Kościelni przy kaplicy w Świętoszówce....................................................302 10 Jeszcze nieco o zborowych cmentarzach..............................................................303 10.1 Cmentarz w Jasienicy................................................................................303 10.2 Cmentarz w Świętoszówce....................................................................... 306 10.3 Kowale i Wieszczęta - od cmentarza do własnej parafii....................... 309 10.4 Cmentarz w Jaworzu.................................................................................317 11 Duszpasterze zboru jaworzańskiego...................................................................... 321 11.1 11.2 11.3 11.4 Pastorowie luterscy Jaworza i
Jasienicy w dobie reformacji................. 321 Pastorowie od okresu tolerancji............................................................... 326 Wikariusze zboru jaworzańskiego............................................................ 452 Duchowni rodowodem związani ze zborem jaworzańskim................... 461 12 Z zachowanych kazań byłych jaworzańskich pastorów.................................... 469 12.1 Kazanie na „Wznowienie protestanckiego nabożeństwa w Jaworzu dnia 12 marca 1782............................................................................469 12.2 Kazanie siódme wygłoszone w drugie święto Wielkanocy 1783........... 483 12.3 Rozmyślanie na święto założenia kościoła lub otrzymania wolności wiary.......................................................................................... 491 12.4 Kazanie na pamiątkę przed trzysta latami w Augsburgu zawartego pokoju...................................................................................... 494 12.5 Kazanie przy sposobności wizytacji i instalacji wygłoszone................... 500 12.6 Kazanie w niedzielę XX po Trójcy Świętej wygłoszone w kościele ewangelickim w Łomży.............................................................................506 12.7 Kazanie wygłoszone w Zielone Świątki, dnia 17 maja 1959 roku w Jaworzu.................................................................................................. 510 12.8 Kazanie na nabożeństwie dziękczynnym za dokonania remontowe i za kościół w Jaworzu w ogóle............................................................... 513 13
Prezbiterstwa - Rady Kościelne - Rady Parafialne............................................517 14 Przełożeni ֊ Kuratorowie zboru w Jaworzu.........................................................526 15 Dzieje szkółki niedzielnej w jaworzańskim zborze..............................................554 15.1 15.2 15.3 6 Początki szkółki niedzielnej i jej rola.........................................................554 Szkoła niedzielna w jaworzańskim zborze............................................... 554 60 lat szkoły niedzielnej........................................................................... 561
16 Działalność chórowa w jaworzańskim zborze..................................................... 562 16.1 Z początkowych dziejów chórowych w Jaworzu.....................................562 16.2 Z zapisów historii chóru............................................................................564 16.3 Czas powojenny........................................................................................ 570 17 Ewangelików jaworzańskich udział w organizacjach religijnych i społecznych ...................................................................................................................................... 580 17.1 17.2 17.3 17.4 17.5 17.6 17.7 17.8 17.9 Towarzystwo wstrzemięźliwości.............................................................. 580 Stowarzyszenie im. Gustawa Adolfa........................................................581 Zarząd Ewangelickich Mężów i Młodzińców........................................... 584 Ochotnicza Straż Pożarna......................................................................... 586 Kasa Oszczędnościowo-pożyczkowa Raiffeisena..................................... 587 Spółdzielnia Mieszkaniowa...................................................................... 588 Koło Macierzy Szkolnej Ziemi Cieszyńskiej............................................. 588 Towarzystwo Miłośników Jaworza........................................................... 589 Polskie Towarzystwo Ewangelickie........................................................... 589 18 Uroczystości kościoła w zborze
jaworzańskim....................................................593 18.1 Jubileusze i pamiątki założenia i poświęcenia kościoła w Jaworzu....... 593 18.2 Jubileusze i pamiątki założenia i poświęcenia kościółka - kościoła Zmartwychwstania Pańskiego w Jasienicy.............................................. 610 18.3 Jubileusze i pamiątki założenia i poświęcenia kaplicy w Świętoszówce........................................................................................ 615 18.4 Jubileusze i pamiątki założenia i poświęcenia kościoła w Wieszczętach......................................................................................... 618 19 Partnerstwo parafii................................................................................................... 624 20 Z księgi gości i Kroniki zborowej.............................................................................628 20.1 20.2 20.3 Z pamiętnika ks. Jana Kłapsi..................................................................... 628 Wizyty gości i inspekcje zwierzchności w XIX i XX w. (do 1945)............ 629 Wizyty gości krajowich i zagranicznych (1945-1995)..............................633 21 Z notatek charytatywnej pomocy.......................................................................... 652 22 Mowa liczb statystycznych i niektórych zapisów metrykalnych......................656 22.1 22.2 22.3 22.4 22.5 22.6 22.7 22.8 Polegli w czasie I wojny światowej 1914-1918....................................... 658 Polegli w czasie II wojny światowej 1939-1945...................................... 660 Lista ofiar
żołnierzy polskich, robotników zprzymusowych obozów pracy, więźniów koncentracyjnych, żołnierzy Katynia i Ostaszkowa, działaczy podziemia................................................................................................. 661 Najczęściej nadawane imiona w XIX wieku............................................. 664 Popularne nazwiska ewangelików z Jaworza i Jasienicy.........................665 Pierwsze zapisy metrykalne..................................................................... 666 Tablice statystyczne spisu ludności..........................................................668 Wybiórcza statystyka zboru (1782 ֊ 2002)............................................. 670 7
23 Przyczynek do dziejów zboru jaworzańskiego w odpisach trzech historycznych dokumentów z 1852,1912,1963 - z dodatkiem - zebrał ks. Ryszard Janik Jaworze 1963............................................................................................................672 23.1 23.2 23.3 23.4 Odpis historycznego dokumentu z roku 1852 znajdującego się w bani wieży kościoła ewangelickiego w Jaworzu............................................ 672 Odpis historycznego dokumentu z 1912 roku,znajdującego się w bani wieży kościoła ewangelickiego w Jaworzu.............................................674 Odpis dokumentu spisanego na pergaminie złożonego w bani wieży kościoła ewang.- augsb. w Jaworzu w czasie odnowienia wieży w 1963 r....................................................................................................676 Odpis historycznego dokumentu z 1997 roku, znajdującego się w bani wieży kościoła ewangelickiego w Jaworzu.............................................681 Posłowie.......................................................................................................................... 685 Summary......................................................................................................................... 687 Zusammenfassusg..........................................................................................................688 Bibliografia......................................................................................................................689 Wykaz
skrótów...............................................................................................................697 8
ZUSAMMENFASSUSG Die Veröffentlichung ist die erste so ausführlich ausgearbeitete Monographie der jetzigen evangelisch-augsburgischen Kirchengemeinde in Jaworze von den vergangenen bis zu heutigen Zeiten um die Jahrhundertwende. Der Autor stellt breit und gleichzeitig knapp die Geschichte der Kirchengemeinde, die mit ihr verbundenen Personen, historischen Dokumente und Photos dar. In der Monographie hat man nicht nur den Ort Jaworze berücksichtigt, aber auch viele mit ihm verbundenen Dörfer, die zu der Mährisch-Schlesischen Superintendentur, den Schlesischen Seniorat und neuerdings zur Teschner Diözese gehören. Man hat beschrieben, wie der Ort gegründet wurde, die Rolle des Adels und seine Einflüsse auf die Annahme und Entwicklung des Protestantismus in diesen Gebieten. Viele Herren in Jaworze, Jasienica, Grodziec haben sich bedeutsam sowohl für die Reformationsbewegung als auch für das evangelische kirchliche Leben, die evangelische Literatur und Kultur eingeschrieben. Der Autor der Monographie hatte zum Ziel, die Stelle und die Geschichte von Jaworze, die oft übergangen, vergessen und unterschätzt im polnischen Protestantismus wurden, hervorzuheben. Früher haben zur Kirchengemeinde in Jaworze folgende Dörfer gehört: Jasienica, Rudzica, Biery, Świętoszówka, Łazy, Grodziec, Bielowicko, Wieszczęta, Roztropice, Iłownica, sowie Kowale, Pogórze, Międzyrzecze Górne und Wapienica. Die letzten haben sich im 19. Jahrhundert abgesondert und sie wurden zu neu gegründeten Kirchengemeinden in Stare Bielsko (1829), Skoczów (1863), Międzyrzecze (1866) und Wieszczęta-Kowale (1992)
angeschlossen. Sie wurden aber in der Abhandlung berücksichtigt. Die Monographie ist sehr detailliert geschrieben, aber der Leser, der eine kurze Information sucht, findet sie ohne Probleme. Die vom Autor gewählte Textstruktur ist sehr lesbar, was hilft die im Moment notwendige Informationen schnell zu finden. Die Arbeit enthält auch viele vom Autor gefimdene Bilder von Dokumenten, historische Photos der Personen und Ereignissen. (Ttum. Ilona Kowalczyk) 688
Bibliografia Alabrudzińska E., Kościoły ewangelickie na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej; Toruń 1999 Badura J.A., Ewangelicy na Ziemi Pszczyńskiej, Bielsko-Biała 2000 Bartelmus T., Nachricht von gegenwärtigen Zustande der sämtlichen evange lischen Gemeinden in Österreichischen Antheil von Schlesien zu Ende des Jahres 1801, w: Patriotische Tageblatt Bd. VII, որ 100, Brünn 1803 Barton P., Das Toleranzpatent von 1781. w: Im Zeichen der Toleranz, Wien 1981 Barton P., Der lange Weg zur Toleranz, w: Im Lichte der Tolerantz, Wien 1981 Barton P., Toleranz und Toleranzpatente in der Donaumonarchie, w: Im Zei chen der Toleranz, Wien 1981 Battek M.., Szczepankiewicz-Battek J. Słownik nazewnictwa krajoznawczego Śląska i Ziemi Lubuskiej, Wrocław 1994 Biermann G., Geschichte der Evangelischen Kirche OesterreichischSchlesien... Teschen 1859 Biermann G, Geschichte des Protestantismus in Oesterreichisch - Schlesien, Prag 1897 Binek J. Kronika Ewangelickiej Gminy Cmentarnej w Jasienicy z 23.09.1934 Broda J., Parafia w Międzyrzeczu, w: Dzieje Parafii Diecezji Cieszyńskiej, Warszawa 1978 Broda J., Siedem wieków Jaworza, Podbeskidzie 1984, Bielsko ֊ Biała 1984 Broda P, Historia zboru goleszowskiego, Cieszyn 1928 Broda P, Na uczczenie pamięci byłego ewangelickiego proboszcza w Jaworzu (Ukochanemu zborowi jaworskiemu ofiaruje ks. senior Krzywoń) Frýdek 1907; Nowy Czas 1907, nr 11 Brudny J., Ewangelik, opis życia, historya zboru jaworskiego, wiersze, przysłowia i powiastki, Cieszyn 1912 Bystroń J., Pamiętnik Andrzeja Cinciały, Katowice 1931 Chlebowczyk J., Wybory i świadomość społeczna na
Śląsku Cieszyńskim w II połowie XIX w., Katowice - Kraków 1966 689
Chojnacki W., Bibliografía polskich druków ewangelickich Ziem Zachodnich i Północnych 1530 ֊ 1939, Warszawa 1966 Czader Rzymskokatolicka Parafia p.w. Opatrzności Bożej w Jaworzu. (Jubileusz 150 lecia odrodzenia parafii), Jaworze 1998 Dambrowski S. Kazania pogrzebowe, Kwidzyn 1843 Derük G, Special - Ortsrepertorium nebst der administrativen Eintheilung des politischen und Schulbezirkes die der Gnadenkirche vor Teschen, Teschen 1859 Dominik R., Historia Jaworza, Echo Jaworza nr 7 -11, 1992 Fierla J., Pamiętnik ewangelickiego zboru a. w. w Orłowej, wydanego ku uczczeniu 75 - letniej rocznicy założenia kościoła, Cieszyn 1936 Friedel E., Handlanger auf Gottes Bauplatz, Berlin 1965 Fuchs G., Materialien zur evangelischen Religionsgeschichte Teschen, Bres lau 1770. Gastpary W. Brzemienne dni, w: W cieniu śmierci, Wyd. Zwiastun, Warszawa 1970 GlajcarA. Historya ewangelickiego zboru w Drogomyślu od roku 1788 aż do roku 1870, w Kalendarz Ewangelicki 1877 Golec J.,, Bojda St. Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej, t. 1, Cieszyn 1993 Golec J., Bojda St., Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej, t. 2, Cieszyn 1995 Golec J., Bojda St., Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej, t. 3, Cieszyn 1998 Gorge S., Bielitz - Bialer Anzeiger, Deutsch-fortschriftliche Organ, Bielsko, R. 18, nr 2445, 1912 Gorge S., Zur Geschichte von Emsdorf, w: Bielitz-Bialer Anzeiger, Deutsch fortschrittliches Organ; Bielitz, 18 Jhrg,; nr 2445 Heczko J.B., Kancyonał czyli Śpiewnik dla chrześcian ewangelickich, Cieszyn 1865 Flosak L., Historicky Místopis Země Moravskosležske, Tesinsky kraj, Brno 1938 Janik P,
Wypisy z dziejów kościoła w Wieszczętach - Kowalach, Wieszczęta 1999 Janik P., Kancjonał księdza Jerzego Bogusława Heczki, praca magisterska ֊ СҺАТ, Warszawa 1986 j 690
Janik R., Diecezja Cieszyńska w 80 ֊ lecie złączenia z Luteranskim Kościołem w Polsce, Bielsko - Biała 1998 Janik R., Dzieje naszego jaworzańskiego cmentarza w: Inf. Par. EA Jaworze „Z życia i wiary nr 23 z 2003 Janik R., Dzieje XVI wiecznego kielicha komunijnego w: Informator Parafii w Jaworzu Z życia i wiary nr 45/2007 Janik R,. Ks. Jerzy Trzanowski na Ziemi Cieszyńsko-Bielskiej w: Ks. Jerzy Trzanowski — życie, twórczość i znaczenie, wyd. Towarzystwo Ewangelickie w CSRF, Czeski Cieszyn 1992 Janik R., Z dziejowego dziennika Ewangelickiego Chóru Kościelnego w Jaworzu 1912 - 1997, Jaworze 1999 Janik R., Z Pamiętnika Bratniej Pomocy im Gustawa Adolfa w pięćdziesięciolecie 1946 — 1996, Bielsko - Biała 1996 Janik R., Zarys historyczny dziejów Parafii Ewangelicko Augsburskiej w Jaworzu, w: Z problemów reformacji, z. 3-4, Warszawa 1981-1982 Janik R., Diecezja Cieszyńska w 80-lecie złączenia z Luteranskim Kościołem w Polsce, Bielsko - Biała 1998 Janik R., Grudki katyńskiej ziemi, Wiadomości Parafialne, nr 5/1990І Janik R., Z dziejów dziennika E. Ch. K. w Jaworzu, Jaworze 1999 Janik R., Z pamiętnika Bratniej Pomocy im. Gustawa Adolfa w pięćdziesięciolecie (1946- 1996), Bielsko-Biała, 1996 Kajzar P., Krótka historya Kościelna Wiary Ewangelickiej w Księstwie Cieszyńskim, Cieszyn, 1850 Karasek E., Strzygowski: Der Schwed, w: Heimat und Volk, Sonntagsbeilage zur Schlesischen Zeitung, nr 293, Bielitz, 1925 Karzeł О., Die Reformation in Oberschlesien, Würzburg, 1979 Kleindinst J., W sprawie 200 ֊ lecia cmentarza łomżyńskiego; w: Zeszyty Łomżyńskie 4/16/2002 Kłapsia J. Neun Predigten,
als Erstlinge meiner jugendlichen Aussaat zur Be förderung des Reiches Jesu Christi, Troppau 1786 Kłapsia J., Modlitwy i rozmyślania nabożne, na pomnożenie chrześcijaństwa między ludźmi pospolitemi we wszelkim czasie i rożnych potrzebach służące. Z przydatkiem zebrane i do druku podane przez X. Jana Klapsie, Kaznodzieia i Pasterza pierwszego zborów ewangelickich około i w Jaworzu„Wszystko cokolwiek czynicie, w słowie albo w uczynku, wszystko czyńcie w imieniu Pana 691
Jezusa, dziękując Bogu i Oycu przezeń,” Kol. 3,17; w Wrocławiu Nakładem Chrystyana Fryderyka, Gutscha 1794 Kneifei E. Die Pastoren der Evangelisch - Augsburgischen Kirche in Polen, Eging 1965 Kneifei R., Topographie Schlesiens, Bruenn 1804 Kolatschek J. Die evangelische Volksschule Oesterreichs in tabellerischer Darstellung, Wien 1872 Kolatschek J., Geschichte der evangelischen Gemeinde zu Biala in Galizien, Teschen I860, Król J., Z dziejów reformacji w Grodźcu, w:Z życia i wiary. Informator Parafialny PEA w Jaworzu, nr 7, 1998 Krzemień Բ., „Uroczysko kultowe” na Wysokiem, w: Z życia i wiary, Informator Parafii E-А w Jaworzu nr 42, 2001/2002 Krzyszpień J., Nauczyciele szkoły powszechnej w Jaworzu Dolnym w okresie drugiej Rzeczypospolitej, Jaworze 1993 Kubaczka700 lat Jasienicy, Kraków 2005 Kubik J ֊ Pionierski okres samorządności w Jasienicy - w Kalendarz Cieszyński 2008, Cieszyn 2007 Kubik J. - Życiorysy wójtów jasienickich ֊֊ w Kalendarz Cieszyński 2009,Cieszyn 2008 Kuhn W. Die evangelischen Pastoren der Reformationszeit im Teschner Schlesien, w: Deutsche Monatshefte in Polen, Katthowitz 1934 Kuhn W., Geschichte der deutschen Sprachinsel Bielitz (Schlesien), Würz burg 1981 Kuhn W, Waldkirche an der Tempelwiese, w: Heimat und Volk, Sonntagsbei lage zur Schlesischen Zeitung, Bielitz 1926 Kuzmany K., Urkundenbuch zum österreichisch-evangelischen Kirchenrecht, Wien 1856 Londzin J., Kościoły drewniane na Śląsku Cieszyńskim, Cieszyn 1932 LondzinJ., Polskość Śląska Cieszyńskiego, Cieszyn 1924 Michejda K., Dzieje kościoła ewangelickiego w Księstwie Cieszyńskim, Cieszyn 1909
Miękina L. Po bobreckich śladach, Cieszyn 2010 Muthman J., Pamiętnik pierwszego pastora cieszyńskiego: w: Kalendarz Ewangelicki , Cieszyn 1932 Niesyt R., Z dziejów Jaworza, Kalendarz Beskidzki 1985 692
Ogrodziński W. - Dzieje piśmiennictwa śląskiego, Katowice 1965 Orzyszek H., Dzieje organów w kościołach ewangelickich Diecezji Katowickiej, Katowice 2011 Otipka E., “Mnemosynon” das ist die Bielitzer Stadt Chronik aus dem An fang des 18. Jahrhunderts, w: Das Buch der Bielitz-Bialaer Chro nika, h. Dr R. E. Wagner, Posen 1938 Patzelt H., Der Pietismus im Teschener Schlesien 1709 ֊ 1730, Göttingen 1969 Patzelt H., Geschichte der Evangelischen Kirche in Osterreichisch-Schlesien, Dülmenl989 Pełczyński M, „Myśl racjonalistyczna w twórczości polskich pastorów luterańskich na przełomie XVIII i XIX w.; w: Rocznik Teologiczny СҺАТ Z.2, Warszawa 1976 Pilch M, Doktor Teodor Kotschy botanik i podróżnik, w: Pamiętnik ustroński Nr 12, Ustroń 2005 Pilch M, Leśne Kościoły w Beskidach - Leśny Kościół w Jaworzu, w: Ewangelik nr 2/2008, Katowice PilnačekJ., Rody starého Sležska, Brno 1991 Popiołek Е, Szkice z dziejów Cieszyna, Katowice 1957 Radda K., Urkundliche Beiträge zur Geschichte des Protestantismus im Her zogtum Teschen, Bis zum Toleranzpatent. Cieszyn 1882 Rampler K, Evangelische Pfarrer und Pfarrerinnen der Steiermark seit dem Toleranzpatent (Ein Beitrag zur österreichischer Presbyteriologie), Graz 1998 Reh P., Oberschlesier an der Universität Frankfurt a.O.; w: Oberschlesien, 1906/07 RoikJ., Dzieje Jaworza na przestrzeni wieków, Český Těšin 2010 Schlauer G., Die Bielitzer Herschaftsbesitzer; w: Heimat und Volk - Beilage der Schieschen Zeitung 1927 Schmettan E., Die Sieben Kinder des Pastors Kattenschlag, Wien - Leipzig 1931 Schmidt A., Reformation und Gegenreformation in Bielitz
und Umgebung, Wien 1907 Schneider S„ Hönel J., Evangelisches Gesangbuch für Gemeide und Haus, Wien 1852 Sosna W., Leśne Świątynie, odcinek IV, w: Informator P.E.A. w Cieszynie , nr 9/2008 693
Spyra J., Szlachecka rodzina Bludowskich z Dolnych Błędowic herbu Kozioł i zabytki sztuki z nią związane, w: Familia Silesiae T.l, Cieszyn 1997 Stalmach P, Pamiętniki Pawła Stalmacha, wyd. przez ks. E. Grimma, Ci eszyn 1924 r.; reprint ֊ MZC 1991 Szturc J., Ewangelicy w Polsce, Słownik biograficzny XVI-XX w., BielskoBiała 1998 Szubert M, Działalność chórów ewangelickich na Śląsku Cieszyńskim 19491992, Cieszyn 1992 (praca magisterska) Śliwka Historia wiary ewangelickiej w Śląsku Austriackim, z osobliwym względem na dzieje ewangelickiego kościoła z łaski danego przed Cieszynem, Cieszyn 1859 Temmel L., Evengelisch In Oberösterreich, Linz 1982 Ulaszyn H., Zasięgi klerykalizmu w Polsce powojennej, Poznań 1933 Unicki J., Narzeczona Stalmacha, w: Kalendarz Ewangelicki, Warszawa 1968 Unicki J, Zbory, kościoły i pastorowie Śląskiego Kościoła EAW w CSRS, w: Kalendarz Ewangelicki 1974, Cz. Cieszyn Wadowski A., Spis ludności na Śląsku Cieszyńskim w roku 1790, w: Pamiętnik Cieszyński, Katowice 1961 Wagner O., Mutterkirche Vieler Länder, Wien 1978 Wagner R. E., Das Buch der Bielitz-Bialaer Chronika, Bielsko 1932 Wagner R., Das Bielitz-Bialaer Chronika, Posen 1938 Wagner R., Zur Geschichte der Dreifaltigkeitskirche, w: Der Bielitzer Zion in den Predigten seiner Pastoren II Beigaben, Bielitz 1921, s. 247 Wagner R., Heimische Dichter, Bielitzer Poeten, Festschrift 1934 , Bielsko 1934 Wantula A., Ks. Jerzy Trzanowski ֊ Słowiański Luter, w Reformacja w Polsce, organ Towarzystwa do badania dziejów reformacji w Polsce rocz. IX-X- 1937/39, Warszawa 1939 Wantuła A., Porządek kościelny Wacława
Adama, Początki organizacji Kościoła Ewangelickiego na Śląsku Cieszyńskim, Warszawa 1937 Wantuła J., Ksiądz Jan Kłapsiajego dzieło, w: Książki i ludzie, Kraków 1956 Wantuła J., Ksiądz Jan Kłapsia, Poseł Ewangelicki 1932 Wantuła J., Śląscy pastorowie z ludu, w: Książki i ludzie, Kraków 1956 694
Wantuła J., Z dziejów Stowarzyszeń Młodzieży na Śląsku Cieszyńskim - w: Trzymaj co masz, Jednodniówka ZPME wyd. z ok. Drugiego Zjazdu Powojennego 3-5.07.1948 (red J. Broda) ֊ Cieszyn 1948 Wegert A., Dzieje Parafii Ewangelickiej w Bielsku, Warszawa 1974 Wiencek A., Podstawmy H., Szkolnictwo Podstawowe w Jasienicy do 1939 roku, Cieszyn 1990. Zabawski Wł., Droga do Ziemi Obiecanej. Ruch narodowy na Śląsku Cieszyńskim i udział w nim ewangelików (1848 - 1920), Cieszyn 1934 Wydawnictwa zwarte Agenda Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego czyli Ewangelicko-Luterskiego, Warszawa 1955 r. Evangelische Pfarrer und Pferrerinnen der Steiermark seit dem Toleranz Pa tent. Ein Beitrag zur Österreichischen Presbyteriologie, Graz 1998 Jahrbuch der Gesellschaft für die Geschichte des Protestantismus in Österreich (Hrsg. Dr. Georg Loesche), Wien-Leipzig 1915 Kalendarz Ewangelicki Katalog Zabytków Sztuki w Polsce t. VI Województwo Katowickie, Zeszyt 2, Powiat Bielsko-Bialski, Warszawa Lehns - und Besitzurkunden Schlesiens und seiner einzelnen Fürstentümer im Mittealter, Bd. II, wyd. C. Grünhagen, H. Markgraf, Berlin 1883. Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis wyd. H. Markgraf i J. W. Schultz, Breslau 1889 Liber Iuris civilis Cracoviensis 1392 -1506 - Księga przyjęć do prawa miejskiego w Krakowie, wyd. K. Kaczmarczyk, Kraków 1913. Libris antiquissimi civitatis Cracoviensis 1300-1400, wyd. F. Piekosiński, J. Szujski, Kraków 1878 t. II. Listinař těšinska (Codex diplomaticus ducatus Tessinensis II 1400-1459), wyd. E. Němec, Czeski Cieszyn 1958. Pamiętnik ewangelickiego zboru a. w. w Orłowej;
wyd. Zbór w Orłowej; Cz. Cieszyn 1936 Protestanten in Polen ֊ Europäer zwischen Ost und West, Verlag des GustavAdolf- Werks- Leipzig, Bielsko ֊ Biała, 2001 Śpiewnik Ewangelicki, Bielsko-Biała 2002, wyd. Augustana, 695
Śpiewnik Kościoła Ewangelicko ֊ Augsburskiego w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, zatwierdzony przez Naczelną Radę Kościoła EA w PRL, Warszawa 1956 r. Śpiewnik Kościoła Ewangelicko Augsburskiego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Warszawa, 1965 Szpital Śląski w Cieszynie 1888 - 1988, wyd. Macierz Ziemi Cieszyńskiej, Cieszyn 1988 Udział ewangelików śląskich w polskim życiu kulturalnym, Warszawa 1974; W cieniu śmierci; Ewangelicy - ofiary prześladowań w czasie II wojny światowej; Praca zbiorowa; Warszawa 1970, Wurzbach v., Constant - Biographisches Lexion des Kaiserthums Oester reich, Wien 1891 696
|
| any_adam_object | 1 |
| author | Janik, Ryszard 1930-2018 |
| author_GND | (DE-588)1183813007 |
| author_facet | Janik, Ryszard 1930-2018 |
| author_role | aut |
| author_sort | Janik, Ryszard 1930-2018 |
| author_variant | r j rj |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV045145170 |
| ctrlnum | (OCoLC)1098193076 (DE-599)BVBBV045145170 |
| edition | Wydanie 1 |
| era | Geschichte 1500-2016 gnd |
| era_facet | Geschichte 1500-2016 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02917nam a2200625 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV045145170</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20190618 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">180823s2016 a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788394050306</subfield><subfield code="9">978-83-940503-0-6</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">8394050301</subfield><subfield code="9">83-940503-0-1</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1098193076</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV045145170</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Janik, Ryszard</subfield><subfield code="d">1930-2018</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1183813007</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Z kart przeszłości luterańskiego zboru w Jaworzu</subfield><subfield code="b">od reformacji XVI w. po współczesność</subfield><subfield code="c">Ryszard Janik</subfield></datafield><datafield tag="250" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Wydanie 1</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Jaworze</subfield><subfield code="b">Polskie Towarzystwo Ewangelickie. Oddział</subfield><subfield code="c">2016</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">698 Seiten, [8] ungezählte Seiten Bildtafeln</subfield><subfield code="b">Illustrationen, Diagramme</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in Deutsch un Englisch</subfield></datafield><datafield tag="610" ind1="2" ind2="7"><subfield code="a">Evangelisch-Augsburgische Kirche in Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)5037151-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1500-2016</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Jaworze</subfield><subfield code="0">(DE-588)5092999-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Kościół ewangelicko-augsburski / Polska / Jaworze (województwo śląskie) / historia</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Parafia Ewangelicko-Augsburska (Jaworze)</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Jaworze (woj. śląskie) / religia / historia</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1301-1400</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1401-1500</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1501-1600</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1601-1700</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1701-1800</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1801-1900</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1901-2000</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">2001-</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Jaworze</subfield><subfield code="0">(DE-588)5092999-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Evangelisch-Augsburgische Kirche in Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)5037151-4</subfield><subfield code="D">b</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1500-2016</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030534938&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030534938&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030534938&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20190618</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030534938</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">090511</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">090512</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0903</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0904</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Jaworze (DE-588)5092999-9 gnd |
| geographic_facet | Jaworze |
| id | DE-604.BV045145170 |
| illustrated | Illustrated |
| indexdate | 2024-07-10T08:09:55Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788394050306 8394050301 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030534938 |
| oclc_num | 1098193076 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 698 Seiten, [8] ungezählte Seiten Bildtafeln Illustrationen, Diagramme |
| psigel | BSB_NED_20190618 |
| publishDate | 2016 |
| publishDateSearch | 2016 |
| publishDateSort | 2016 |
| publisher | Polskie Towarzystwo Ewangelickie. Oddział |
| record_format | marc |
| spelling | Janik, Ryszard 1930-2018 Verfasser (DE-588)1183813007 aut Z kart przeszłości luterańskiego zboru w Jaworzu od reformacji XVI w. po współczesność Ryszard Janik Wydanie 1 Jaworze Polskie Towarzystwo Ewangelickie. Oddział 2016 698 Seiten, [8] ungezählte Seiten Bildtafeln Illustrationen, Diagramme txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Zusammenfassung in Deutsch un Englisch Evangelisch-Augsburgische Kirche in Polen (DE-588)5037151-4 gnd rswk-swf Geschichte 1500-2016 gnd rswk-swf Jaworze (DE-588)5092999-9 gnd rswk-swf Kościół ewangelicko-augsburski / Polska / Jaworze (województwo śląskie) / historia Parafia Ewangelicko-Augsburska (Jaworze) Jaworze (woj. śląskie) / religia / historia 1301-1400 1401-1500 1501-1600 1601-1700 1701-1800 1801-1900 1901-2000 2001- Jaworze (DE-588)5092999-9 g Evangelisch-Augsburgische Kirche in Polen (DE-588)5037151-4 b Geschichte 1500-2016 z DE-604 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030534938&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030534938&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030534938&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis |
| spellingShingle | Janik, Ryszard 1930-2018 Z kart przeszłości luterańskiego zboru w Jaworzu od reformacji XVI w. po współczesność Evangelisch-Augsburgische Kirche in Polen (DE-588)5037151-4 gnd |
| subject_GND | (DE-588)5037151-4 (DE-588)5092999-9 |
| title | Z kart przeszłości luterańskiego zboru w Jaworzu od reformacji XVI w. po współczesność |
| title_auth | Z kart przeszłości luterańskiego zboru w Jaworzu od reformacji XVI w. po współczesność |
| title_exact_search | Z kart przeszłości luterańskiego zboru w Jaworzu od reformacji XVI w. po współczesność |
| title_full | Z kart przeszłości luterańskiego zboru w Jaworzu od reformacji XVI w. po współczesność Ryszard Janik |
| title_fullStr | Z kart przeszłości luterańskiego zboru w Jaworzu od reformacji XVI w. po współczesność Ryszard Janik |
| title_full_unstemmed | Z kart przeszłości luterańskiego zboru w Jaworzu od reformacji XVI w. po współczesność Ryszard Janik |
| title_short | Z kart przeszłości luterańskiego zboru w Jaworzu |
| title_sort | z kart przeszlosci luteranskiego zboru w jaworzu od reformacji xvi w po wspolczesnosc |
| title_sub | od reformacji XVI w. po współczesność |
| topic | Evangelisch-Augsburgische Kirche in Polen (DE-588)5037151-4 gnd |
| topic_facet | Evangelisch-Augsburgische Kirche in Polen Jaworze |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030534938&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030534938&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030534938&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT janikryszard zkartprzeszłosciluteranskiegozboruwjaworzuodreformacjixviwpowspołczesnosc |