Ten wspaniały strajk ludzkości ...: z dziejów żołnierzy frontu wschodniego Wielkiej Wojny
Gespeichert in:
1. Verfasser: | |
---|---|
Format: | Buch |
Sprache: | Polish |
Veröffentlicht: |
Kraków
Wydawnictwo LIBRON - Filip Lohner
2018
|
Schlagworte: | |
Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Register // Personenregister Register // Ortsregister Abstract |
Beschreibung: | 281 Seiten Illustrationen 22 cm |
Internformat
MARC
LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
---|---|---|---|
001 | BV045128451 | ||
003 | DE-604 | ||
005 | 20181218 | ||
007 | t | ||
008 | 180810s2018 a||| |||| 00||| pol d | ||
020 | |z 9788365705570 |9 978-83-65705-57-0 | ||
035 | |a (OCoLC)1048752845 | ||
035 | |a (DE-599)BVBBV045128451 | ||
040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
041 | 0 | |a pol | |
049 | |a DE-12 | ||
084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
084 | |a HIST |q DE-12 |2 fid | ||
100 | 1 | |a Pałosz, Jerzy |d 1952- |e Verfasser |0 (DE-588)1164253603 |4 aut | |
245 | 1 | 0 | |a Ten wspaniały strajk ludzkości ... |b z dziejów żołnierzy frontu wschodniego Wielkiej Wojny |c Jerzy Pałosz ; współpraca Stanisław Baran, Marek Kiełtyka |
264 | 1 | |a Kraków |b Wydawnictwo LIBRON - Filip Lohner |c 2018 | |
300 | |a 281 Seiten |b Illustrationen |c 22 cm | ||
336 | |b txt |2 rdacontent | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
546 | |a Zusammenfassung in englischer Sprache | ||
650 | 7 | |a Wojna światowa (1914-1918) / kampanie i bitwy / front wschodni |2 jhpk | |
650 | 7 | |a Wojna 1914-1918 r / Europa Środkowo-Wschodnia |2 jhpb | |
650 | 7 | |a Wojna / aspekt społeczny / Europa Środkowo-Wschodnia / 1900-1945 |2 jhpk | |
650 | 7 | |a Wojna światowa (1914-1918) / aspekt społeczny / Europa Środkowo-Wschodnia |2 jhpk | |
650 | 7 | |a Żołnierze / Europa Środkowo-Wschodnia / 1900-1945 |2 jhpk | |
650 | 0 | 7 | |a Ostfront |0 (DE-588)4489581-1 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Erster Weltkrieg |0 (DE-588)4079163-4 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Soldat |0 (DE-588)4055409-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
689 | 0 | 0 | |a Erster Weltkrieg |0 (DE-588)4079163-4 |D s |
689 | 0 | 1 | |a Ostfront |0 (DE-588)4489581-1 |D s |
689 | 0 | 2 | |a Soldat |0 (DE-588)4055409-0 |D s |
689 | 0 | |5 DE-604 | |
700 | 1 | |a Baran, Stanisław |4 oth | |
700 | 1 | |a Kiełtyka, Marek |4 oth | |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030518492&sequence=000006&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030518492&sequence=000007&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030518492&sequence=000008&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030518492&sequence=000009&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Ortsregister |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030518492&sequence=000010&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
940 | 1 | |n oe | |
940 | 1 | |q BSBWK1 | |
999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030518492 | ||
942 | 1 | 1 | |c 355.009 |e 22/bsb |f 09041 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
_version_ | 1804178786273460224 |
---|---|
adam_text | SPIS TRESCI
WST^P 9
KALENDARIUM 15
Front wschodni 15
Front zachodni 20
DROGA 25
Preludium 26
Droga na front 34
Motywacja i manipulacja 41
Oni placili rachunek 69
ZOtNIERSKA EDUKACJA 83
W marszu 83
Zima, góry 89
Smierc i zabijanie 99
Jak naktonic do nienawisci?
O niebezpieczeñstwie wojny pozycyjnej 108
GALIC]A I „RUSSISCHE-POLEN” 127
Zdrada 127
Dziki, brudny kraj 139
Zydzi 153
„PRZEMYStOWY UBÓJ LUDZIM.
SMIERC I POGRZEB NA POLU WALKI 167
Ranni i chorzy 180
Ewakuacja i selekcja 187
Choroby 200
Zycie ¡ smierc w szpitalach 207
Szaleñstwo wojny, wojna szaleñców 216
„Twarz tego swiata b^dzie protez^” 229
PRZEGRANI I WYGRANI 237
ANEKS 247
BIBLIOGRAFIA 261
INDEKS NAZWISK 267
INDEKS NAZW GEOGRAFICZNYCH
273
SUMMARY 281
BIBLIOGRAFIA
ZRODtA ARCHIWALNE
Archiwum Glöwne Akt Dawnych w Warszawie, Generaine Gubernatorstwo Wojskowe w Polsce -
Militär General Gouvernement in Polen, Lublin, sygn. 1146, k. 806-808.
Archiwum Pahstwowe Kielce, Zespöl S^d Okr^gowy w Kielcach nr 146, sygn. 7679,61656,61720,61791,
67539,61809,61993,62707,62511,61857,62729.
Archiwum Narodowe Krakow, Zespöl S^d Okr^gowy w Krakowie, sygn. SOKC 29/442/7760, 9770,
9827,8889, 9276,9363» zespöl AII/19, sygn. 670/1596,1598.
Archiwum Poludniowo-Wschodniego Instytutu Naukowego w Przemyslu. Materialy rodziny Pod-
laszeckich, sygn. 6.
ZRODtA NIEPUBLI KO WA NE
Karaljovics O., Meine Wahrnehmunger über die katastrophale Vernichtung der gewesen Miskolcer
k.u.k. 15 ITD am 27 und 28.VIII, Hadtörteneti Intezet es Muzeum (Instytut i Muzeum Historii
Wojskowosci) w Budapeszde, mps nr 9.
Kozlowska A., K^pa M., Gl^b H., Analiza antropologiczna ludzkich szczqtköw kostnych ze stanowiska
archeologicznego Goszcza „Kielnik” iwm. Goszcza, wojewödztwo malopolskie, gmina Kocmyrzo-
w-Luborzyca, Krakow 5.01.2011, Zaklad Antropologii UJ.
ZRODtA PUBLIKOWANE
AHflo/ieHKo C., npeoöpaMenufii e BenuKyw u rpaMbancKyro ßoünu. 1914-1920 eodbt, CaHKT-IleTepöypr
2010.
Anklage der Gepeininten. Geschichte eines Feldlazaretts. Aus der Tagebüchern eines Sanitäts-Feldwebels,
Berlin 1919.
An-ski S., Tragedia Zydöw galicyjskich w czasie I wojny swiatowej, przektad, wst^p i opracowanie
K. Majus, S. St^pien, Przemysl 2010.
Arneitz E, Meine Erlebnisse in dem furchtbaren Weltkriege 1914-1918. Tagebuch eines Frontsoldaten,
Wien 2016.
Ärzte und ihre Helfer im Weltkriege 1914-1918. Helden im weissen Kittel. Apotheker im Weltkriege, Hrsg.
B. Breitner, R. Rauch, Wien 1936.
261
BIBLIOGRAFIA
Binding R., Aus dem Kriege, Frankurt am Main 1927.
XoflHeB fl., Jleüö-reapdu 0uwvmdcKuü nonK 0 BenuKoü u rpancdaHCKOu ßoüne 1914-1920, Be/irpan 1932.
HeaiaBCKMM B. B., 67 6oee io-zo Fycapcxozo MmepMannandcKOzo no/nca 0 Mupoeym eoüny 1914-1917
zoda, Hmcaro 1937.
Der deutsche Soldat Briefe aus dem Weltkrieg, Hrsg. R. Hoffmann, München 1937.
Enhl M., Die österreichisch-ungarische Landmacht nach Aufmacht Gliederung, Friedensgarnison,
Einteilung und nationaler Zusammensetzung im Sommer 1914, Wien 1934.
Fillies E, Moja kompania w Polsce w 1939 roku, thim. G. B^bnik, Oswi^cim 2016.
Foerster W., Greiner H., Wir Kämpfer im Weltkrieg, Selbstzeugnisse deutscher Frontsoldaten in Feld-
postbriefen, Kriegstagebüchern u. Aufzeichnungen, vornehmlich aus d. Material d. Heeresarchivs
Potsdam, Berlin 1937.
Ganghofer L., Die Front im Osten, Berlin - Wien 1915.
Ganghofer L., Der russische Niederbruch, Berlin - Wien 1915.
Handel-Mazzetti E. von, Ilko Smutniak. Der Ulan, München 1917.
Harcteri Feljegyzesek. A hosi halat hait Benkö Jenö, Nagykörös 1916.
Hedin S., Nach Ostenl, Leipzig 1916.
His W., Die Front der Ärzte, Bielefeld - Leipzig 1931.
Hitler A., Mein Kampf, thim. I. Puchalska, P. Marszalek, Krosno 1992.
Kaufmann J., Erinnerungen an 1914-1918, wydanie rodzinne, b.m.r.
Kawczak S.} Milknqce echa. Wspomnienia z wojny 1914-1920, Warszawa 1991.
KpaBKOB B. n„ BenuKax eoüna 6e3 pemymu. 3anuacu Kopnycnozo epana, MocKBa 2014.
Der Krieg 1914/17 in Wort und Bild, Bd. 1, Berlin 1916.
Kriegsbriefe gefallener Studenten. In Verbindung mit den Deutschen Unterrichtsministerien herausgegeben,
Hrsg. P. Witkop, München 1933.
Krok-Paszkowski H., Wielkanoc nad Nidq roki9is, http://www.rp.pl/artykul/995091-Wielkanoc-w-o
kopach-nad-Nida-rok-i9i5.html#ap-4.
Mannerheim C. G., Wspomnienia, thim. K. Szei^gowska, Warszawa 1996.
MeMyapnaH cmpanuHKa. Hecmnbie 3nodeu Poduuoü ne mopzywm. nucbMa c fponma. 1914 zod, https://
oper-1974.livejournal.com/464971.html.
Molnar R, Galicja 1914-1915. Zapiski korespondenta wojennego, thim. A. Engelmayer, Warszawa 2015.
Naramowski M., Ksiqzka chorych konnej baterii Legjonöw Polskich [w:] Karabin i nosze: wspomnienia
lekarzy ifarmaceutöw z lat 1914-1920,1.1, Warszawa 1936.
Oertzen A. D. von, Das 4. Garde-Feldartillerie-Regiment im Weltkrieg, Thüringen 1933.
Oldenburger Schriften zur Geschichtswissenschaft. Heft 7. „Man kann sagen, daß der Krieg ein lebens-
gefährlicher Sport ist”, oops.uni-oldenburg.de/579/2/wiemano2.pdf.
Pichler H., Kieferschüsse [w:] Ärzte und ihre Helfer im Weltkriege 1914-1918. Helden im weissen Kittel.
Apotheker im Weltkriege, Hrsg. B. Breitner, R. Rauch, Wien 1936.
Plothow A., Erwerbsschulen für Kriegskrüppel [w:] Illustriertes Jahrbuch. Kalender für das Jahr 1916,
Berlin 1916.
Raschin K., Die Einser-Kaiserjäger im Feldzug gegen Rußland 1914-1915. Auszug aus dem Tagebuche
des Regimentsadjutanten, Bregenz 1935.
262
BIBLIOGRAFIA
Schoß A., Verklungene Tage. Kriegserinnerungen eines Artilleristen, Wien - Leipzig 1933.
Schüßler W., Feldzugsbriefe eines Pastors im Waffenrock, Breslau, b.d.
Stawoj-Skladko wski R, Moja sluzba w brygadzie. Pami$tnik polowy, Warszawa 1990.
Sokoiowski T., Rok 1914 w I Brygadzie [w:] Karabin i nosze: wspomnienia lekarzy ifarmaceutöw z lat
1914-1920,1.1, Warszawa 1936.
Stepun R, Als ich russischer Offizier wary München 1963.
CrenyH b. A., M3 nuceM npanopw,ma-apmunnepucma, Tomck 2000.
Szuscik J., Pami$tnik z wojny i niewoli 1914-1918, Cieszyn 1926.
Sciskaia D., Z dziennika kapelana wojskowego 1914-1918, Cieszyn 1926.
Timpe G., PSM, Von Verwundeten und Toten. Kriegsbilder, Warendorf 1915.
Turek R., W sluzbie Najjasniejszego Pana, Warszawa 1962.
Unsere Bayern im Felde, Erzählungen aus dem Weltkriege 1914/15. Berichte von bayerischen Feldzug-
steilnehmern, Bd. 2, München 1915.
BepJUMHCKHÜ 3., M3 Mupoeoü ßoÜHU. Boeeue 3anucu u eocnoMunanm Kouanbupa nonm u ofmt^epa
Tenepanwoeo Ulmaöa 3a 1914-1917 eodbi, TajuiHHH-PeBejib 1931.
Wojskowa i wojenna korespondencja braci Lejöw (1913-1917), oprac. S. Kutacz, Oswi^cim 2014.
OPRACOWANIA
Bator J., Wojna galicyjska. Dzialania armii austro-w^gierskiej na froncie pöinocnym (galicyjskim)
w latach 1914-1915, Krakow 2008.
Batowski H., Rozklad Austro-Wggier 1914-1918 (Sprawy narodowosciowe i dzialania dyplomatyczne),
Krakow 1982.
Bergen L. van, www.nato.int/docu/review/2014/war-medicine/PL/index.htm.
Bitwapod Gorlicami. Studia zperspektywy stulecia, red. J. Centek, S. Kutacz, K. Ruszata, Gorlice
2015.
Borodziej W., Görny M., Nasza wojna. Tom I. Imperia 1912-1916, Warszawa 2014.
Centek J., 1 Dywizja Piechoty Gwardii w bitwie pod Gorlicami [w:] Znaki Pami$ci IV. W 95. rocznicg
bitwy gorlickiej. Materialy z konferencji, red. M. Lopata, K. Ruszata, Gorlice 2011.
Centek J., Szturm pruskiej gwardii na Staszköwk$ 2 maja 1915 [w:] Znaki Pami$ci III. Sladami I wojny
swiatowej. Materialy z konferencji, Gorlice 24.10.2009 r., red. M. Lopata, Gorlice 2010.
Chwalba A., Samoböjstwo Europy. Wielka Wojna 1914-1918, Krakow 2014.
DiNardo R. L, Przelom. Bitwa pod Gorlicami-Tarnowem 1915, ttum. J. Szkudlinski, Poznan 2012.
Doswiadczenia zolnierskie Wielkiej Wojny. Studia i szkice z dziejöwfrontu wschodniego I wojny swiatowej,
red. M. Baczkowski, K. Ruszata, Krakow 2016.
Eksteins M., Swi$to wiosny. Wielka wojna i narodziny nowego wieku, ttum. K. Rabinska, Poznan
2014.
Englund R, Pi$kno i smutek wojny. Dwadziescia niezwyklych losöw z czasu swiatowej pozogi, ttum.
E. Fabisiak, Krakow 2011.
„Es ist Frühling und ich lebe noch”. Eine Geschichte des Ersten Weltkrieg in Infinitiven. Von Aufzeichnen
bis Zensieren, Hrsg. M. Atze, K. Waldner, St. Pölten 2014.
263
BIBLIOGRAFIA
Feliszewski Z., 7 wojna swiatowa w dramacie Carla Hauptmanna [w:] I wojna swiatowa na Slqsku.
Historia - literatura - kultura, red. G. Szewczyk, R. Kaczmarek, Katowice 2016.
Gilbert M., Pierwsza wojna swiatowa, tlum. S. Amsterdamski, E. Kraskowska, Poznari 2003.
Giza J., Organizacja „Wolnosc” w 20. Galicyjskim Pulku Piechoty, „Almanach S^decki” 1998, nr 1.
Górny M., „Neurotycy ze znakiem zapytania”. Choroby psychiczne w armii austro-wggierskiej
[w:] Doswiadczenia zolnierskie Wielkiej Wojny Studia i szkice z dziejów frontu wschodniego
I wojny swiatowej, red. M. Baczkowski, K. Ruszaia, Krakow 2016.
Grodziski S., Zabór austriacki 1772-1848 [w:] Historia panstwa i prawa polskiego, red. J. Bardach, t. 3,
Warszawa 1981.
Grzybowski K., Historia panstwa i prawa Polski, t. 4, Warszawa 1982.
Grzymala Siedlecki A., Rozmowy z samym sobq, Krakow 1972.
Hafkesbrink H., Unknown Germany. An Inner Chronicle of the First War Based on Letters and Diaries,
New Haven 1949.
Hedin 8., Nach Osten!, Leipzig 1916.
Hoerner-Heintze S, von, Die große Kameradin. Lebensroman der Frontschwester Anni Pinter, Berlin
1941.
Holzer A., Das Lächeln der Henker Der unbekannte Krieg gegen die Zivilbevölkerung 1914-1918, Darm-
stadt 2014.
Jeismann M., Westheider R., Wofür stirbt der Bürger? Nationaler Totenkult und Staatsbürgertum in
Deutschland und Frankreich seit der Französichen Revolution [w:] Der politische Totenkult. Krie-
gerdenkmäler in der Moderne, Hrsg. R. Kosseleck, M. Jeismann, München 1994.
Kellerhoff S., Was in der Langemarck-Schlacht wirklich geschah, https://www.welt.de/geschichte/
article^ 177791/Was-in-der-Langemarck-Schlacht-wirklich-geschah.html.
Klimecki M., Gorlice 1915, Warszawa 2009.
Klimecki M., Filipow K., Legiony to... Szkice z dziejów LegionówPolskich, Bialystok 1998.
Kosseleck R., Einleitung [w:] Der politische Totenkult. Kriegerdenkmäler in der Moderne, Hrsg. R. Kos-
seleck, M. Jeismann, München 1994.
Kreuzwirth H., Juden in derk.(u.)k. Armee, „Österreichisches Schwarzes Kreuz. Kriegsgräberfursorge”
1991, Nr 2.
Kubica A., I wojna swiatowa oczami Górnoslqzaka. Listy z frontu Kazimierza Wallisa [w:] I wojna
swiatowa na Slqsku. Historia - literatura - kultura, red. G. Szewczyk, R. Kaczmarek, Katowice
2016.
tukasik H., Twierdza Krakow. Wokól krakowskiej twierdzy, cz. 4: Epizody, bohaterowie, slady bitwy
o Krakow 1914, Mi^dzyzdroje - Krakow 2009.
Matsche von Wicht B., Zum Problem des Kriegerdenkmals in Österreich in der ersten Hälfte des 19. Jahr-
hunderts [w:] Der politische Totenkult. Kriegerdenkmäler in der Moderne, Hrsg. R. Kosseleck,
M. Jeismann, München 1994.
Mosse G., Fallen Soldiers, Reshaping the Memory of the World Wars, Oxford 1990.
Murray L., Psychologia wojny. Strach i odwaga na polu bitwy, tlum. E. Zajbt, Warszawa 2014.
NeibergM. S., Taniecfurii. Wybuch pierwszej wojny swiatowej oczami Europejczyków, tlum. B. Gutowska-
-Nowak, Krakow 2013.
264
BIBLIOGRAFIA
Oettingen U, Obraz wojny w literaturze wspomnieniowej zolnierzy Legionów Polskich [w:] I wojna swia-
towa w literaturze i innych tekstach kultury. Reinterpretacje i dopelnienia, red. A. Jamrozek-Sowa,
Z. Ozóg, A. Wal, Rzeszów 2016.
Oettingen U, I Brygada Legionów Polskich nad Nidq w 1915 roku, „Europa Orientalis. Studia z Dziejów
Europy Wschodniej i Panstw Baltyckich” 2013, nr 4.
Oettingen U, Pole bitwy w czasie walk pod Kostiuchnówkq w lipcu 1916 roku w swietle zolnierskich
relacji [w:] Czas daleki - czas bliski, red. J. Szczepañski, Kieice 2007.
Olejko A., Karpacka wojna trzech cesarzy. Z dzialan wojennych I wojny swiatowej na Iqdzie i wpowie-
trzu, Rzeszów [2013].
Olzacka E., Wojna a kultura. Nowozytna rewolucja militarna w Europie Zachodniej i Rosji, Kraków 2016.
Pajewski J., Pierwsza wojna swiatowa 1914-1918, Warszawa 1998.
Palosz J., Smierciq zlqczeni. O cmentarzach wojennych z I wojny swiatowej na terenach Królestwa
Polskiego administrowanych przez Austro- W^gry, Kraków 2012.
Pencakowski P., Zapomnianepomniki niczyich bohaterów [w:] Wobec Ihanatosa. Galicyjskie cmentarze
wojenne z lat 1914-1918. Galizische Kriegsfriedhöfe aus den Jahren 1914-1918. Katalog wystawy, listo-
pad-grudzien 1996, Galería Mi$dzynarodowego Centrum Kultury, red. T. Lesniak, tium. L. J. Micha-
lus, Kraków 1996.
Rauchensteiner M., The First World War and the End of the Habsburg Monarchy 1914-1918 Wien 2014.
Rechter D., Die große Katastrophe: die österreichischen Juden und der Krieg [w:) Weltuntergang. Jüdisches
Leben und Sterben in Ersten Weltkrieg, Hrsg. M. G. Patka, Wien 2014.
Ros J., Nieznanyslad Wielkiej Wojny (Rodaki Olkuskie 1914), Olkusz 2006.
Rozier G„ Z kraju bez milosci, tlurn. K. Arustowicz, Kraków 2013.
Rozmus ]., Zolnierskie narracje 0 wojnie swiatowej 1914-1918. Strzelcy, legionisci, Polacy w armii austro
-w^gierskiej, Kraków 2013.
Ruszaia K., Choroby duszy i dala w armii austro-wggierskiej. Przyczynek do badan nad sluzbami medycz-
nymi podczas I wojny swiatowej [w:] Doswiadczenia zolnierskie Wielkiej Wojny. Studia i szkice
z dziejów frontu wschodniego I wojny swiatowej, red. M. Baczkowski, K. Ruszaia, Kraków 2016.
Ruszaia K., Wielka Wojna w malym miescie. Gorlice w latach 1914-1918, Kraków 2015.
Schmidl E. A., Juden in der k.(u.)k. Armee 1/88-1918, Studia Judaica Austriaca XI, Eisenstadt 1989.
Schmidl E. A., Jüdische Soldaten in der K.u.K. Armee [w:] Weltuntergang. Jüdisches Leben und Sterben
in Ersten Weltkrieg, Hrsg. M. G. Patka, Wien 2014.
Smoliñski A., Kwestia liczby dezerterów orazjenców z armii rosyjskiej podczas I wojny swiatowej. Przy-
czynek do dziejów Wielkiej Wojny z lat 1914-1917 na fronde wschodnim [w:] Malo znana Wielka
Wojna. Studia i szkice z dziejów I wojny swiatowej, red. A. Smoliñski, Oswi^cim 2014.
Szczupak A., Greckokatolicka diecezja przemyska w latach I wojny swiatowej, Kraków 2015.
Tomasik J., 20 pulk piechoty, http://gmgorlice1915.cba.pl/20pulk.php.
Tuchman B., Sierpniowe salwy, tlum. M. J. i A. Michejdowie, Warszawa 1984.
Was WWI good for medicine?, www.nato.inf.
Wyrobiec P., Egzekucja na wadowickim rynku, „Wadoviana. Pismo Wadowickiego Centrum Kultury5
2008, nr 11.
Zalewska A., Czarnecki J,, Slady i swiadectwa Wielkiej Wojny nad Rawkq i Bzurq, Warszawa 2016.
265
BIBLIOGRAFIA
STRONY INTERNETOWE
http://austro-wegry.info/printview.php?t=io73 start=o.
http://austro-wegry.info/viewtopic.php?t=3483.
http://kIande.republika.pl/06 07 14.html.
http://odkrywca.pl/bitwa-lodzka-1914,646777.html.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Krzy%C5%BC_Zas%C5%82ugi_Wojskowego_Orderu_%C5%9Awi-
%C4%99tego Jerzego.
https://pl. wikipedia.org/wiki/Order_%C5%9Awi%C4%99tego_Jerzego_(Rosj a).
http://www.dws-xip.pl/reich/EK/EK.html.
INDEKS NAZWISK
A
Aksan Marianna 80
Aleksander II, car 61
Aleksander III, car 107
Amsterdamski Stefan 114,159
Andolienko Siergiej 122
Arneitz Franz 55» 83, 84, 89, 92, 104,132,
i33 244
Arustowicz Krystyna 162
Atze Marcel 178
Austerlitz Leopold 157
B
Baczkowski Michai 11,181
Balaban Majer 158
Balkaszina I.M. 198
Batujew 122
Bjucow 123
Baran Stanislaw 13,14, 51, 88,143,164,169,
247
Bardach Juliusz 154
von Bardolff Carl 224
Bashö - zob. Matsuo Munefusa
Bator Juliusz 59, n8,174
Batowski Henryk 238
B^kjözef 80
Benesz Edvard, prezydent Czechoslowa-
cji 244
Benkö Jenö 25,26,35,37,38,46,111,127,128,
133,141, 245
van Bergen Leo 219
Bernath Linda 14, 26, 39,128
B^bnik Grzegorz 152
Bilihski Stefan 249-251
Binding Rudolf 42, 59, 60, 142, i43 i45
146, 244
Birnbeck Josef 40,41, 46,100,101
Bleiberg Isaak 250
Bonaparte Napoleon 68,238
Borodziej Wlodzimierz 10, 27, 46, 47,108,
121,130, 220,236,237
Boroevic von Bojna Svetozar 131
Braun Otton 105,106
Breitner Burghard 189,194,195, 232
Brigido Joseph 154
Broze Andreas 91
Brudermann Rudolf 225
Brusilow Aleksiej 19, 59 99 121, i45 160
Burg Ferdinand 37
C
Centek Jaroslaw 174,175
Cepigajözef 72
Ciszewska Lara 253
Ciszewski Stanislaw 251, 253, 256
Chodniew Dmitrij 91
von Chotek Zofia 27, 28
Christalnigg, major 224
Chrzanowski Franciszek 80
Chwalba Andrzej 63,108,114, 219, 227
Cooper James Fenimore 148
Cwi Sabataj 162
Czaplugina Tatiana Dimitriejwna 87
Czarnecki Jacek 61
267
INDEKS NAZWISK
Czartoryska, ksi^zna 182
Czeslawski Wasilij 34, 64-67,119, 203, 204,
245
Czuber Berta 37
Czyczylowicz, ks. 253-256
D
Dariko Hieronim 35, 55, 57, 86, 89,103,116,
117,140,185,187, 200, 205, 226, 228
Daszynski Ignacy 130, 240
D^browska Maria 128
DiNardo Richard L. 174
Dostojewski Fiodor 40
Dreyfus Alfred 162
Dunajewski Julian 57
Dworak Franz 201, 202
Dzienga Mateusz 61
E
Eder Josef 91
Eiseisberg 231
von Eiss: Alexander Ritter, Hermann, Karl
iOtto 157
Eksteins Modris 30, 31
Eminowicz 254
Engelmayer Akos 61, 94
Englund Peter 229
Enhl Maximilian 53
F
Fabisiak Emilia 229
von Falkenhayn Erich 22, 31
Feliszewski Zbigniew 43, 51, 68
von Fellersleben August Hoffmann 49
Figiel Rafal 178
Filipow Krzysztof 59
Fillies Fritz 152
Fink Jodok 164,165
Foerster Wolfgang 142
von Fohraheim Alfred Brosch Edler 179,180
Franciszek Ferdynand, arcyksi^ 26, 37
Franciszek Jözef I, cesarz 19, 27, 37, 41, 57,
58,123,155,183
Frenzei Peter 145
Friedrich Ernst 103, 232
Frohn Reinhold 207, 208
von Froreich Ernst 225
Fryderyk Wilhelm, kröl Prus 44
Furgalski Tadeusz 221
G
Galler, porucznik 122
Galter Eugen 147,148,186
Ganghofer Ludwig 136,143,144
Geibel Emanuel 172
G^sikowski Ignacy 80
Gilbert Martin 114,159
von Gillern Karl 91
Giza Jözef 240
Glijb Henryk 188
Gl^biriski Stanislaw 240
Goethe Johann Wolfgang 211
Golowin Nikolaj 243
Görny Maciej 10, 27, 46, 47, 108, 121, 130,
220, 236, 237
Greiner Helmuth 142
Grmela Antoni 138
Grodziski Stanislaw 154
Gromes Albert 91
Gruszczyhski Wojciech 32, 35, 42
Grzegorz, sw. 181
Grzesik Piotr 222
Grzybowski Konstanty 71
Grzymala Siedlecki Adam 61, 62, 95
Gutowska-Nowak Barbara 29
H
Hafkesbrink Hanna 41
Haller, chor^zy 84, 85
Halley Edmond 9
268
INDEKS NAZWISK
von Handel-Mazzetti Enrica 93, 208, 209
Hapiczuk, ordynans 119
Haszek Jaroslaw 237
HaufF Wilhelm 172
Hauptmann Carl 43, 68
Haydn Joseph 49
Hazai Samuel 157
Hedin Sven 177,178
Herman Bronislaw, pseud. „Wicher” 100
von Hindenburg Erich 16, 23
His Wilhelm 182-184,198,201,202,204,206
Hitler Adolf 21,50, 51,124,233, 244
Hölderlin Johann Christian Friedrich 106
von Hoerner-Heintze Suse 211
von Hötzendorf Franz Conrad 54, 89, 155,
178-180
Hoffmann Rudolf 41, 49, 85,148,187, 239
Holand, bawarski szwolezer 86,88,145,164
Holzer Anton 129,134,135,137
Horst Heinrich 163
I
Irk, lekarz 192
Iwan Jözef 80
J
Jadzyn Stefan 231
Jamrozek-Sowa Anna 13
Jarzynka Jözef 73
Jaurès Jean 31
Jeismann Michael 44
Jerzy, sw. 123,124,159
Jung Moritz 134,135
Jünger Ernst 173
Jungmann Elizabeth 244
K
Kaczmarek Ryszard 43
Kalinski Stanislaw 105
Kaliman (Kalimon), o. 254
Kapiszewski 250
Karaljovics Oszkar 96,130,131,221,223,224
Karschulin Alois 189
Kaufmann Josef 36, 37, 41, 658, 84, 85, 99,
128, 132, 139, 140, 144, 150, 156, 164, 165,
195,196, 201, 202, 244
Kawczak Stanislaw 83, 217, 218, 223, 241
Kawielin Konstantin 60
Keller Fiodor A. 203, 204
Kellerhoff Sven 50
Keresztes Josef 91
Kern Dezsö 38, 39
K^pa Malgorzata 188
Kierenski Aleksander 19, 20,114
Kirchmayr Hans 60
Klimecki Michal 59,174
Klak Jözef 80
Kopecki Mikolaj 66, 67
Kosiba Stanislaw 68
Kossakowa Maria 182
Kosseleck Reinhart 44
Kowal, kapral 174
Kowal Bogumila 247
KozlowskaA. 188
Kräpelin Emil 220
Kraskowska E. 114,159
Kraus Karol 180
Krawkow Wasilij Pawlowicz 38, 63, 64, 96,
141,142,146,151,185,198, 202, 244, 245
Kreuzwirth H. 157
Krok-Paszkowski Henryk 112,118,119
Kruczkowski, o. 254
Krupinski 252
KubicaAnna 52
Kulacz Slawomir 69,70,71,174
Kummer Heinrich 15,16
Kunkiewycz Wasyl 257
Kunst Adolf 151
Kusmanek Hermann 18
Kuzmin, kapitan 122
269
INDEKS NAZWISK
L
Lange Walter 173
Laz 252
Lejowie: Jan, Piotr, Stefan, Wladyslaw, zol-
nierze 70, 71
Lengyel, porucznik 223
Lenin Wlodzimierz 19, 239
Leo Wilhelmina 182
Lesniak Teresa 10
von Loebell, kapitan 142
Lyra Justus 172
L
Lopata Miroslaw 174,175
Lozinska Maria 182
Lukasik Henryk 130,196
M
von Mackensen August 18,19
Maendl von Burghardt Maximilian 157
Majus Krzysztof Dawid 153,158
Mann Thomas 43, 51
Mannerheim Carl Gustaf 62, 63,122
Marks Karol 12,41
Marszalek Piotr 51
Martens Hans 168,169,171,172
Matras Franciszek 72, 73, 77
Matsche von Wicht Betka 44
Matsuo Munefusa (pseud. Bashö) 5
Metz von Spondalunga Rudolf 56,123
Meusburger Josef 91
Michalus Leslaw J. 10
Michejdowie Maria i Andrzej 34
MikaMichal 74,75,77
Mikolaj II, car 19,159,166, 242
Mikolaj Mikolajewicz, ksi$Z£ 66, 67, 242
Mislap Ernst 91
Molnar Ferenc 61, 73 93 94
von Moltke Helmut 31
Monsurow Pawel Borysowicz 90
Mosnajan 70
Mosna Roman 70
Mosse George 43, 44, 48-50
von Möller Karl Leopold 5,56,92,200, 244
Müller Josef 138, 229
Müller-Widmann Oskar 229
Murray Leo 121,173,174
N
Naramowski Mieczyslaw 227, 262
Neiberg Michael S. 29, 33, 42
Nietzsche Friedrich 106
Nowikow Aleksander 15
O
Von Oertzen A. D. 143
Oettingen Urszula 13,100
Olejko Andrzej 93,118,174
Olszewska Agnieszka 190
Olzacka Elzbieta 61
Oppenheimer Franz 166
Osnas Leon 159
OzögZenon 13
P
Plieniewicz M. 251
Pajewski Janusz 29, 54
Palosz Jerzy 175, 205
Pankoke Ludwig 102
Patka Marcus G. 154
Paukert Franz 225
Pawlenkow, pulkownik 122
Pencakowski Pawel 10
Peugeot Andre 20
von Pflanzer-Baltin Karl 121
Pichler Hans 231
Piech Stanislaw 75
Pilsudski Jözef 10,13,15, 54,113
Pius X, papiez 131
Plothow A. 234
270
INDEKS NAZWiSK
Podlaszecki Iwan (Johann) 13, 247-249,
257-259
Podlaszecki Kostyk 257
Podlaszecki Wladimir 255
Popp Leonidas 155
Potocki Andrzej 210
Prütz Viktor 52, 98
Puchalska Irena 51
Putnik Radomir 26, 27
R
Rabihska Krystyna 30
Radetzky Joseph 34, 54, 57, 6o, 128
Rakoczy Franciszek II, ksi^z^ 34
Raschin Karl 89-91
Rauch Rudolf 189,194,195, 232
Rauchensteiner Manfried 225
Rechter D. 163,165
Rejka Nina Aleksandrowna 98
von Rennenkampf Pawet/Paul 16,160
Respondek Johann 85
Riedl Ludwig 117
Ritter von Eiss Alexander 157
Robatz, ksi^dz 45
Rover Georg 52
Ros Jerzy 53
Roth Joseph 54, 89, 90,128, 232
Rouppert Stanislaw 221
Rozier Gilles 162
Rozmus Jacek 11, 76
Rozwadowski Tadeusz 117,121
Rudolf, arcyksi^z^ 37
Ruscha Wenzel 91
Ruszala Kamil 11,13, 68,174,175,181
Rybakow, kapitan 65
Rydz-Smigly Edward 113
S
Samsonow Aleksander 16, 222
Sanecki Andrzej 80
Sazonow Siergiej 32,101
Schallert Ernst 45, 46
von Schenkendorf Max 107
Schiller Friedrich 43
von Schließen Alfred 21
Schmidl Erwin A. 154-157
Schmidt Walter 170,171
SchoenpflugJohann 91
Schoß Alfred 34, 35, 41, 55-57, 85, 86, 88,
89,102-104,110,115-118,123,129,131,132,
140,148,185,187-200, 205, 226, 228, 243
Schüßler Willi 45
Schwarz Carl 157
von Schweitzer Eduard 157
Scotland Liddell Robert 61
Sello Erwin 97
Seyfried Josef 91
Skaiski Jakub 80
Stawoj-Skladkowski Felicjan 26,54,113,119,
185,197, 203, 206, 217
Smolihski Aleksander 63, 88,177, 243
Spytkowski Stanislaw 73, 76
Stachiewiczowa Bronislawa 182
Stanowski, lekarz 141,174
St^pieh Stanislaw 153,158
Stiepun Fiodor 39,40,47,64- 66,88,95,99,
127,128,141,175, 229, 244
Strohmann Christel 173
Szarban Szymon 80
Szczepahski Jacek 13
Szel^gowska Krystyna 62,122
Szell A. G. 122
Szell G. 122
Szewczyk Grazyna 43
Szuscik Jan 53,56,100,132,161,177,185,197,
202, 220
S
Sciskala Dominik, ks. 50,151,152,182, 209,
271
233, 244
INDEKS NAZWISK
T
Täslauänu Octavian C. 134
Thormählen Artur 115,151
Timczenko-Ruban, porucznik 122
Timpe Georg 45,46,106-108,148-150,176,
177, 213, 215, 233, 244
Tomasik Jerzy 240, 241
Torowierowa Zinajda Michajlowna 101
Trakl Georg 222
Tryjariski Jan 80
Tuchman Barbara 12, 34, 41,161
Tunia Krzysztof 175
Turek Roman 59, 72,109
U
Uhlhorn Gerhard 150,151
Ujejska 182
W
Wallis Kazimierz 52
Walzel-Wiesentreu P, prof, dr, lekarz 191
Wafowy Wiktor 78
Wercinski Eduard 87
Westheider Rolf 44
Wilamowski Johann 238, 239
Wilson Thomas Woodrow 23
Witkop Philipp 45, 97,145» 168
Witos Wincenty 59
Witte Adolf 51, ioi, 102,169
Wlodarczyk Jan 74, 75
Wodniansky von Wildenfeld Friedrich, ba-
ron 130, 223, 224
Wolosiariskyj Johann 252
Wozniak Michal 80
Wyrobiec Piotr 138
Wyspiahski Stanislaw 152
Z
Zabiej 252
Zajbt Ewa 121,173
Zalewska Anna 61
Zawadzki Franciszek 78
Zilz Julian 231
Zworowski, kapitan 85
Zölkiewski, ks. 249
INDEKS NAZW GEOGRAFICZNYCH
A
Adriatyckie, Morze 165, 241
Aisne 21
Albania 19,74
Ameryka Pölnocna 141,144, 244
Amiens 24
Anglia 30, 34, 49,148,154 159» 163
Ansbach 244
Antwerpia 20
Arras 22
Aubers 22
Augustowska, Puszcza 100
Augustöw 38, 96,100
Austria 27,28,30» 3B 44» 49» 60,127» 132» 142-»
146,155,165,166
Austro-W^gry 10, 15, 18-20, 26, 29, 34, 47,
57, 68, 80, 92,93» 123» 134» 135» 137,153» 154»
156,165,166,175» 178,179» 181» 182,201,204»
205» 220, 223, 237, 238, 240, 241
Azja 10,177
B
Badenia 154
Baligröd 92
Banat 244
Bahska Bystrzyca 92
Bardejov 118
Bawaria 154, 244
Becherov (Biharö) 93
Belgia 20, 30,165, 215, 233
Belgrad 15, 29
Beresteczko 38
Berlin 22,24,29,30,31» 32,42» 45» 51» 101, 105,
145» 169» 173» 188,199» 201, 233
Besarabia 80
Biala 16,17,109
Bialorus 97, 229
Bieliny 80
Bieszczady 118
Biezanow 74, 75
Biharo - zob. Becherov
Bikschotte (Bixchotte) 48, 50
Bilicz 26,133
Bogumin 241
Bojny 119
Bolimow 18,105
Borsa - zob. Bystrica
Bratyslawa (Pressburg) 37
Bregencja 244
Brezovicy 241
Brno 183, 229
Brody 19
Bronowice Wielkie 71
Brzesko 72, 73, 77
Brzesc 20
Brzezie 78
Brzostek 161
Buczacz 71
Budapeszt 37, 38, 59, 130, 162, 165, 166,
221
Bukowina 9,137,139, 205, 208, 210
Bydlin 53
Bystre 92
Bystrica (Borsa) 150
273
INDEKS NAZW GEOGRAFICZNYCH
Bytom 52
Bzura 17,18, 47,61,98,109
C
Cambrai 23
Caporetto (Kobarid) 230
Cer, gory 15
Cesarstwo Niemieckie 30,31,
Cesarstwo Rosyjskie 10,237
Chalupki Chotynieckie 169
Charlottenburg 97,168,171
Chelmszczyzna 240
Chicago 245
Chorwacja 239,240
Chotyniec 254
Chyröw 37,73
Cieszyn 53
Cisna 92
Compiegne 24
Czarkowy 16
Czarnogöra 162,239
Czechoslowacja 138, 244
Czechy 73,155,241, 244
Czerkasy 224
Czerna 70
Czernichöw 70
Czerniowce 119
Cz^stochowa 15,85
Czulice 90
D
Daleszyce 80
Darowycze 257
D^browa 73
Dublin 16,47,151,152
Dobrzelin 190
Dolna Saksonia 205
Drohobycz 247,257
II Rzeczpospolita 243
Dukielska, Przet^cz 92,109
Dukla 84,92,132
Dunajec 16,17,47,109
E
Elzbiecin 170
Eperjes - zob. Preszow
Europa 9,10,13,16, 28,30,68,162,166,184,
153,166, 237 243
Europa Wschodnia 165
Europa Zachodnia 61,162
F
Feldkirch 257
Ferlach 244
Finlandia 62
Flandria 48
Francja 15, 20-22, 24, 28-30, 34, 49» 5^, 68,
98,159,162,182,233
G
Galicja 9,11,16, 25, 35, 38, 39, 47, 51, 55» 59»
69-71, 80, 83, 84, 86, 93,127,128,130,131,
132, 135, 137, 139-141» 144» 150, 152-154,
158-162, 165, 166, 174,178, 189, 191, 195,
198, 201, 203-205, 210, 239, 240, 247
Galicja Wschodnia 240
Gallipoli 21
G^bin 16,149
Gdöw 75
Gillershof 70
Glebowce 229
Gladyszöw 257
Gödölo 38
Gorlice 18,19, 56, 68,109, 111,113,117, 125,
140,174,175,177,187,211,212,220,226,242
Gorycja 72
Gostynin 148,149
Goszcza 188
GörneW^gry 196
Grabowice 170
274
INDEKS NAZW GEOGRAFICZNYCH
Grecja 19, 28
Grodno 147
Gross Sankt Florian 13, 247, 257
Grödek 38,39,203
Grödek Jagiellohski 222
Gryböw 129,132,205
Gryszkiszki 106
Gwozdziec 73,76
H
Halicz 19,59,142,145
Hamburg 40,100, 213
Hanusovce 92
Helgoland 49
Herrburg 58
Hinterland 206, 219, 238,239
Hiszpania 28
Hladyszow - zob. Gladyszöw
Hochfilzen 37
Hofburg 27, 28
Holandia 24
Homonna - zob. Humenne
Hopkie 224
Horyniec 86
Huczwa 225
Humenne (Homonna) 37
Huta Stara 80
I
Innsbruck 216
Isonzo (Socza) 18
Iwanowice 62
J
Jablonköw 50
Jadowniki 72,77
Japonia 34,181
Jaroslaw 45
Jasfo 195,196
Javornik 243
Jeziorzany 70, 71
Joseväros 38
259 Jozeföw 15,16
Jugoslawia 241
Jura Krakowsko-Cz^stochowska 189
K
Kalis 237
Kalisz 15,128
Kamienica Dolna 195
Kamionka-Krölowa 205
Kamion 115
Kanada 244
Karlikow 141
Karpaty 17,37,47,92,93,94,96,99,108,109,
204, 211, 226
Karyntia 55, 83, 211, 244
Kaschau - zob. Koszyce
Kazah 29
Kerensk 198
Kielce 15, 69, 70, 80,145
Kielnik 188
Kijöw 29, 39
Kladno 73
Klagenfurt 244
Kobylnica Ruska 252, 253
Kobylnica Woloska 13, 247, 250, 257
Kocmyrzow 188, 261
Kolonia 214
Komaröw 16
Kongresowka - zob. Krölestwo Polskie
Korabid - zob. Caporetto
Korczowa 169
Korfu 19
Kormanycze 257
Korostowice 142
Kosmolöw 205
Kostiuchnöwka 13,19, 221
Koszyce 37,196
Kotor 239
275
INDEKS NAZW GEOGRAFICZNYCH
Kowno 17
Kozienice 177
Krakow 16, 35, 53 54 69, 70 74» 79» 89, 91»
122, 151, 157, 175» 182, 204, 222, 233, 235,
237, 255
Krasnystaw 146
Krasnik 16, 71,141,160,189
Krewo 97
Krolestwo Polskie (Kongresôwka) 9,15,16,
18, 19, 53, 69-71, 81, 95,136, 137,145, 147,
148,150-152,158-160,165,174,175,191,195
Krolewiec 102
Krzywoploty 53, 54,221
Kutno 190,207
L
Langemarck 22,48-50
Laski 197
Laszki 169
Lewarde 102
Liège 20
Limanowa 47
Linz 60, 208, 210
Lipsk 44,107
Liszki 71
Litwa 106, 241
Londyn 149,150,163
Loos 22
Lublin 118, 150,158, 202, 220, 231
Luborzyca 188
Luksemburg 20
Lwow 16, 18, 35, 39» 5L 128, 147» 161, 240,
242, 255
L
Lancut 59,109
Laszczôw 130,224
Lomza 41
Lodz 17, 47, 48,109
Luck 19
Lupkowska, Przelçcz 38,93
Lupkôw 141
M
Macoszyn 249
Malastow 177
Manylowa 135
Marna 21, 24
Medzilaborce (Mezolaborcz) 37
Mellau 99, 244
Mezolaborcz - zob. Medzilaborce
Miechow 54
Mikoïajki 98
Mlodzieszyn 45,106, 213, 233
Modlin 19
Mokrelipie 150
Monachium 41, 244
Monako 15
Morszyn 249, 250
Moskwa 29,90
MostyWielkie 128
Mosciska 38, 39
Mszana 116
Mszanka 117
Mszczonow 95
N
Namur 20
Neckara, Dolina 141
Neuve Chapelle 21
Nida 17, 47, 79,100,109,112,113,118,119
Niemcy 15, 20, 23, 24, 30-32, 34, 41, 44» 47,
49,123,124,127,154,163,165,166,181,182,
191,199, 201, 204-206, 216,220, 240, 241
Niemirôw 250
Norwegia 31
Nowomihsk 122
Noworosyjsk 245
Nowy S^cz 196,205, 241
276
INDEKS NAZW GEOGRAFICZNYCH
O
Osowiec 18,67
Odessa 29,122
Oldenburg 52,115,205
Olkusz 15,53,182,196,205
Ollmütz 249
Onut 18
Opatów 16,53,80
Orowe 247
Orzechów 173
Ozarów 15
P
Paryz 21,24,31,32,34, 238
Passchendaele 23
Petersburg 34,62,98,159,184,198
Piawa 238
Piñczów 79,118
Plazy 70
Podlasie 240
Podl^ze 79
Podole 203
Polska 10, 40, 59, 89,111,151,152,158,178,
186,203,236,237,240-245,264
Polska Góra 227
Por^baGórna 122
Portugalia 28
Potok 80
Powisle 178
Pólnocne, Morze 21
Praga 162,165,183
Pressburg - zob. Bratystawa
Preszów (Eperjes) 37
Proszowice 80, 90
Prusy 31, 44, 68,124,153,154 177 178
Prusy Wschodnie 15, 25,47, 80,109, 202
Prut 119
Przasnysz 96
Przemysl 17,18,38,73,109,114,118,135,187,
216, 220, 228, 240, 242, 247, 253, 255, 257
Przeworsk 190,191,192
Psary 70
Pszczonöw 95
Pukarzow 130,223,225
Pulawy 161
R
III Rzesza 49, 50
Rachanie 223
Radecznica 150
Radom 152,160,244
Radomysl 141
Radymno 145
Rafajlowa 150
Rakowice 235
Rawa Ruska 178,183,191,194, 205
Rawka 17,18, 47, 61,105,109
Republika Weimarska 49,166
Riazan 80
Rijeka (Fiume) 249
Rodohonce 88
Rosja 9,15,18,19,20,25,29,30,32,34,42,47,
51,60-65,68,70,74,75,80,123,127,135,137,
141,150,151,158,159,161,165,166,198,201,
205, 212, 220, 228, 239,241-244
Rozbark 52
Rudawa 78
Rudki 37
Rudnik 169,172
Rumunia 79,134, 244, 244
Rybna 70
Rzeszöw 249
Rzyczki 179
S
Sambor 26,37
San 38, 47,169,172,
Sandomierz 15
Sanok 197,198, 204
Sarajewo 15,26,28,37
277
INDEKS NAZW GEOGRAFfCZNYCH
S^dowa Wisznia 38
Serbia 15,17,2 6,28,29,30,130,162,204,240
Siary 117
Skala 87,91,122
Skierniewice 115,151
Skowronno 113
Slomniki 80, 237
Slotwina 73
Siowacja 93,240
Slowenia 230, 240
Smorgonie 18,97
Soboniowice 118
Sochaczew 160,161,215
Socza 18
Sokal 111,133,252
Somma 22,23
Soposzyn 249
Stalingrad 47
Stanislawöw 19,158
Stany Zjednoczone (USA) 23,244,245
Styria (Steiermark) 13,158,177, 211,247,257
Sudety 41
Suwalki 96
Syberia 62,80
Sybirsk 70
Szampania 22
Szawla 106,176
Szczakowa 73
Szklo 169
Szreniawa 91
Szwajcaria 21,46
Szwecja 19
$
Sl^sk 178, 204, 241, 243
$l$sk Cieszyriski 11,53,151,152,178,241,244
Swidnica 252
T
Tannenberg 16,46,161, 222, 223
Tarczki 80
Tarnawka 257
Tarnopol 18
Tarnöw 18, 53,130, 231
Temesvara - zob. Timisoara
Thalerhof 129, 247
Timisoara (Temesvara) 244
Tobofy 18
Tokarnia, wzgorze 85,92
Tomaszöw Lubelski 130,131, 225
Toplbu 92
III Rzesza 49, 50
Tuchöw 161
Tudorkowice 111,133
Turkiestan 249
Tybindze 170
Tyrol 37, 44,165,257
U
Ujazd 70
Ukraina 26,111,133,150,169, 245
Ulcinj 162
Ulina 54
USA - zob. Stany Zjednoczone
Uzocka, Przel^cz 93,109
V
Verdun 22, 48
Vimy 22
Vittorio Veneto 240
Vorarlberg 84,158,165,244
W
Wadowice 138
Warszawa 16,18,39, 47, 51, 80,118,150,163,
198,198,199
Wasiliszki 229
Werecka, Przei^cz 109
Westfalia 102
W^gierska, Nizina 118
278
INDEKS NAZW GEOGRAFICZNYCH
Wieden 33,37,56,59,165,179,180,202,208, Y
221» 231
Wielka Brytania 20, 21, 30
Wierzbiany 250
Wierzbnik 244
Wierzbno 61, 91
Wisla 15» 89,160
Wislok 220, 242
Wlochy 18, 24» 28,165» 239» 241
Wloclawek 148
Wlodawa 18,19
Wolbrom 15» 54, 204, 237
Wolyri 18,38,203
Wölka Pukarzowska 223
Wroclaw 45, 211
Wronin 90,91
Ypres 18, 22, 23
Z
Zaglemboki 173
Zagórz 38
Zakliczyn 158
Zaleska (Zaliska) Wola 169
Zamosc 146,160
Zborov 118
Zyndranowa 132,145
Z
Zólkiew 249, 250
Zyrardów 95
SUMMARY
This book attempts to describe the fate of the soldiers on the Eastern
front during WWI. What is important; it is not an account of the military
activity in the area - many authors have tackled that issue, with varied
results. Instead, it is a contribution to unveiling the history of the soldiers
fighting on the Eastern front: Germans, Austrians, Hungarians, Russians
and Poles. They are predominantly privates, and non-commissioned offic-
ers (the Germans and the Austrians called them Marinschaft), but also
officers fighting on the front lines
The primary sources for the book are therefore diaries and letters. This
includes the widely known examples, as well as those published in very
limited editions and paid for by the family members of the fallen soldiers,
clergymen or doctors.
The first chapter “The Way” tackles the important symbolic difference
between the European fronts: if one were to seek the most frequent motif
appearing in memoirs and films on the Western front, it would be a mud-
filled trench. This is a consequence of a position-centered nature of the war.
The war in the East was on the other hand that of a maneuver nature - the
most important symbol here is the symbol of the Way It is represented as
a march through the muddy roads of Galicia and “Russian Poland”; either
full of dust, or covered with snow. It is the shoes falling apart, and the frozen
feet; it is the exhausting heat and the omnipresent sludge.
But “The Way” carries also another meaning. World War I was the
first war in Europe that saw drafted men in combat. Regular people: peas-
ants, craftsmen or students - they all were taught how to kill. This issue is
described in the second chapter: “The Soldiers’ Education”.
Yet another difference separating the two fronts of the Great War is
that of the cultural differences between the inhabitants of the war-ridden
areas. While in the West there were few differences between the German,
the French or the Belgian populations, in the East the cultural differences
281
SUMMARY
between the German and the Polish, the Ukrainians and the Jews were
enormous. What is more, the soldiers stationed in these areas had no idea
about the nature of the relations between different national groups. This
ignorance resulted in mass crimes perpetrated by virtually all the fighting
parties, with the exception of the Germans. The fear of betrayal caused
mass exterminations of the Jewish population at the hands the Russian
army, and similarly that of the Ukrainian population perpetrated by the
Austro-Hungarian soldiers, if only at a marginally lesser scale. As a result,
the Jews started fleeing to the West. The effect is staggering: if we were to
add the number of these Jews to already vast amount of the POWs, espe-
cially Russians and Austro-Hungarians, we witness a migration on a scale
hitherto unknown in Europe.
The final chapter bears the title “Mass slaughter of people”, and is a direct
citation from a statement by a German soldier, a student of philosophy, who
who attempted to best describe the war. The chapter shows the different
modes of the killing, and dying, compared to the Western Front - from the
maneuver character of the war, through the unique problems encountered
by the doctors, to the mental disorders that many soldiers suffered from.
Separate sub-chapters deal with the topic of suicide, and the wounded
soldiers attempting to adjust back to the civil life.
j Bayerische
I StaatstibISothek
I München
|
any_adam_object | 1 |
author | Pałosz, Jerzy 1952- |
author_GND | (DE-588)1164253603 |
author_facet | Pałosz, Jerzy 1952- |
author_role | aut |
author_sort | Pałosz, Jerzy 1952- |
author_variant | j p jp |
building | Verbundindex |
bvnumber | BV045128451 |
ctrlnum | (OCoLC)1048752845 (DE-599)BVBBV045128451 |
format | Book |
fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>03361nam a2200553 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV045128451</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20181218 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">180810s2018 a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="z">9788365705570</subfield><subfield code="9">978-83-65705-57-0</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1048752845</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV045128451</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">HIST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Pałosz, Jerzy</subfield><subfield code="d">1952-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1164253603</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Ten wspaniały strajk ludzkości ...</subfield><subfield code="b">z dziejów żołnierzy frontu wschodniego Wielkiej Wojny</subfield><subfield code="c">Jerzy Pałosz ; współpraca Stanisław Baran, Marek Kiełtyka</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Kraków</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo LIBRON - Filip Lohner</subfield><subfield code="c">2018</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">281 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen</subfield><subfield code="c">22 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in englischer Sprache</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Wojna światowa (1914-1918) / kampanie i bitwy / front wschodni</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Wojna 1914-1918 r / Europa Środkowo-Wschodnia</subfield><subfield code="2">jhpb</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Wojna / aspekt społeczny / Europa Środkowo-Wschodnia / 1900-1945</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Wojna światowa (1914-1918) / aspekt społeczny / Europa Środkowo-Wschodnia</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Żołnierze / Europa Środkowo-Wschodnia / 1900-1945</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Ostfront</subfield><subfield code="0">(DE-588)4489581-1</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Erster Weltkrieg</subfield><subfield code="0">(DE-588)4079163-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Soldat</subfield><subfield code="0">(DE-588)4055409-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Erster Weltkrieg</subfield><subfield code="0">(DE-588)4079163-4</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Ostfront</subfield><subfield code="0">(DE-588)4489581-1</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Soldat</subfield><subfield code="0">(DE-588)4055409-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Baran, Stanisław</subfield><subfield code="4">oth</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Kiełtyka, Marek</subfield><subfield code="4">oth</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030518492&sequence=000006&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030518492&sequence=000007&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030518492&sequence=000008&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030518492&sequence=000009&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Ortsregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030518492&sequence=000010&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSBWK1</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030518492</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">355.009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09041</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
id | DE-604.BV045128451 |
illustrated | Illustrated |
indexdate | 2024-07-10T08:09:30Z |
institution | BVB |
language | Polish |
oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030518492 |
oclc_num | 1048752845 |
open_access_boolean | |
owner | DE-12 |
owner_facet | DE-12 |
physical | 281 Seiten Illustrationen 22 cm |
psigel | BSBWK1 |
publishDate | 2018 |
publishDateSearch | 2018 |
publishDateSort | 2018 |
publisher | Wydawnictwo LIBRON - Filip Lohner |
record_format | marc |
spelling | Pałosz, Jerzy 1952- Verfasser (DE-588)1164253603 aut Ten wspaniały strajk ludzkości ... z dziejów żołnierzy frontu wschodniego Wielkiej Wojny Jerzy Pałosz ; współpraca Stanisław Baran, Marek Kiełtyka Kraków Wydawnictwo LIBRON - Filip Lohner 2018 281 Seiten Illustrationen 22 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Zusammenfassung in englischer Sprache Wojna światowa (1914-1918) / kampanie i bitwy / front wschodni jhpk Wojna 1914-1918 r / Europa Środkowo-Wschodnia jhpb Wojna / aspekt społeczny / Europa Środkowo-Wschodnia / 1900-1945 jhpk Wojna światowa (1914-1918) / aspekt społeczny / Europa Środkowo-Wschodnia jhpk Żołnierze / Europa Środkowo-Wschodnia / 1900-1945 jhpk Ostfront (DE-588)4489581-1 gnd rswk-swf Erster Weltkrieg (DE-588)4079163-4 gnd rswk-swf Soldat (DE-588)4055409-0 gnd rswk-swf Erster Weltkrieg (DE-588)4079163-4 s Ostfront (DE-588)4489581-1 s Soldat (DE-588)4055409-0 s DE-604 Baran, Stanisław oth Kiełtyka, Marek oth Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030518492&sequence=000006&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030518492&sequence=000007&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030518492&sequence=000008&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030518492&sequence=000009&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Ortsregister Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030518492&sequence=000010&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
spellingShingle | Pałosz, Jerzy 1952- Ten wspaniały strajk ludzkości ... z dziejów żołnierzy frontu wschodniego Wielkiej Wojny Wojna światowa (1914-1918) / kampanie i bitwy / front wschodni jhpk Wojna 1914-1918 r / Europa Środkowo-Wschodnia jhpb Wojna / aspekt społeczny / Europa Środkowo-Wschodnia / 1900-1945 jhpk Wojna światowa (1914-1918) / aspekt społeczny / Europa Środkowo-Wschodnia jhpk Żołnierze / Europa Środkowo-Wschodnia / 1900-1945 jhpk Ostfront (DE-588)4489581-1 gnd Erster Weltkrieg (DE-588)4079163-4 gnd Soldat (DE-588)4055409-0 gnd |
subject_GND | (DE-588)4489581-1 (DE-588)4079163-4 (DE-588)4055409-0 |
title | Ten wspaniały strajk ludzkości ... z dziejów żołnierzy frontu wschodniego Wielkiej Wojny |
title_auth | Ten wspaniały strajk ludzkości ... z dziejów żołnierzy frontu wschodniego Wielkiej Wojny |
title_exact_search | Ten wspaniały strajk ludzkości ... z dziejów żołnierzy frontu wschodniego Wielkiej Wojny |
title_full | Ten wspaniały strajk ludzkości ... z dziejów żołnierzy frontu wschodniego Wielkiej Wojny Jerzy Pałosz ; współpraca Stanisław Baran, Marek Kiełtyka |
title_fullStr | Ten wspaniały strajk ludzkości ... z dziejów żołnierzy frontu wschodniego Wielkiej Wojny Jerzy Pałosz ; współpraca Stanisław Baran, Marek Kiełtyka |
title_full_unstemmed | Ten wspaniały strajk ludzkości ... z dziejów żołnierzy frontu wschodniego Wielkiej Wojny Jerzy Pałosz ; współpraca Stanisław Baran, Marek Kiełtyka |
title_short | Ten wspaniały strajk ludzkości ... |
title_sort | ten wspanialy strajk ludzkosci z dziejow zolnierzy frontu wschodniego wielkiej wojny |
title_sub | z dziejów żołnierzy frontu wschodniego Wielkiej Wojny |
topic | Wojna światowa (1914-1918) / kampanie i bitwy / front wschodni jhpk Wojna 1914-1918 r / Europa Środkowo-Wschodnia jhpb Wojna / aspekt społeczny / Europa Środkowo-Wschodnia / 1900-1945 jhpk Wojna światowa (1914-1918) / aspekt społeczny / Europa Środkowo-Wschodnia jhpk Żołnierze / Europa Środkowo-Wschodnia / 1900-1945 jhpk Ostfront (DE-588)4489581-1 gnd Erster Weltkrieg (DE-588)4079163-4 gnd Soldat (DE-588)4055409-0 gnd |
topic_facet | Wojna światowa (1914-1918) / kampanie i bitwy / front wschodni Wojna 1914-1918 r / Europa Środkowo-Wschodnia Wojna / aspekt społeczny / Europa Środkowo-Wschodnia / 1900-1945 Wojna światowa (1914-1918) / aspekt społeczny / Europa Środkowo-Wschodnia Żołnierze / Europa Środkowo-Wschodnia / 1900-1945 Ostfront Erster Weltkrieg Soldat |
url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030518492&sequence=000006&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030518492&sequence=000007&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030518492&sequence=000008&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030518492&sequence=000009&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030518492&sequence=000010&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
work_keys_str_mv | AT pałoszjerzy tenwspaniałystrajkludzkoscizdziejowzołnierzyfrontuwschodniegowielkiejwojny AT baranstanisław tenwspaniałystrajkludzkoscizdziejowzołnierzyfrontuwschodniegowielkiejwojny AT kiełtykamarek tenwspaniałystrajkludzkoscizdziejowzołnierzyfrontuwschodniegowielkiejwojny |