Generał Karol Świerczewski Walter - życie i po życiu 1897-1947-2017: = General Karol Świerczewski Walter : das Leben und nach dem Leben 1897-1947-2017 = General Karolʹ Sverčevskij Valʹter - žiznʹ i posležiznie 1897-1947-2017
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Wrocław
Wydawnictwo Eurosystem
2017
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Abstract Abstract |
| Beschreibung: | 175 Seiten Illustrationen 25 cm |
| ISBN: | 9788361348962 8361348964 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV045081402 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20190729 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 180710s2017 a||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788361348962 |9 978-83-61348-96-2 | ||
| 020 | |a 8361348964 |9 83-61348-96-4 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1088326515 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV045081402 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Kusiak, Franciszek |d 1942- |e Verfasser |0 (DE-588)117857508X |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Generał Karol Świerczewski Walter - życie i po życiu 1897-1947-2017 |b = General Karol Świerczewski Walter : das Leben und nach dem Leben 1897-1947-2017 = General Karolʹ Sverčevskij Valʹter - žiznʹ i posležiznie 1897-1947-2017 |c Franciszek Kusiak |
| 246 | 1 | 3 | |a Generał Karol Świerczewski Walter |
| 246 | 1 | 1 | |a General Karol Świerczewski Walter |
| 246 | 1 | 1 | |6 880-01 |a General Karolʹ Sverčevskij Valʹter - žiznʹ i posležiznie 1897-1947-2017 |
| 264 | 1 | |a Wrocław |b Wydawnictwo Eurosystem |c 2017 | |
| 300 | |a 175 Seiten |b Illustrationen |c 25 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 546 | |a Zusammenfassung in russischer und deutscher Sprache | ||
| 600 | 1 | 4 | |a Świerczewski, Karol / (1897-1947) |
| 600 | 1 | 7 | |a Świerczewski, Karol |d 1897-1947 |0 (DE-588)123197023 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 4 | |a Generałowie | |
| 651 | 4 | |a Hiszpania | |
| 651 | 4 | |a Polska | |
| 651 | 4 | |a ZSRR. | |
| 655 | 7 | |0 (DE-588)4006804-3 |a Biografie |2 gnd-content | |
| 689 | 0 | 0 | |a Świerczewski, Karol |d 1897-1947 |0 (DE-588)123197023 |D p |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030472366&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030472366&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030472366&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030472366&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 880 | 1 | 1 | |6 246-01/(N |a Генерал Кароль Сверчевский Вальтер - жизнь и послежизние 1897-1947-2017 |
| 940 | 1 | |f sla | |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20190729 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030472366 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 355.009 |e 22/bsb |f 0904 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 355.009 |e 22/bsb |f 090512 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 355.009 |e 22/bsb |f 090511 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804178696971485184 |
|---|---|
| adam_text | Spis treści Wstęp.......................................................................................................7 W walce o władzę „ludu” Wykształcenie ogólne i wojskowe....................................................................13 Rewolucjonista.................................................................................................. 14 „El General Polaco”........................................................................................... 16 Wiaźma 7-13 X 1941...................................................................................... 24 W Wojsku Polskim 2 Armia WP........................................................................................................ 35 Operacja łużycka 16 - 26 IV 1945.................................................................. 39 Operacja praska 6 - 11 V 1945.........................................................................44 Świerczewski w życiu codziennym „Człowiek, który się kulom nie kłaniał”........................................................ 59 Patriotyzm Waltera.............................................................................................63 Komunista i bezbożnik?.................................................................................... 67 „Pijana wojna”................................................................................................... 74 Świerczewski w oczach żołnierzy, przyjaciół i bliskich mu kobiet............... 78 Rodzina w Moskwie Matka Karola
Antonina..................................................................................... 97 Żona Anna......................................................................................................... 98 Córki generała...................................................................................................100 Syn.................................................................................................................... 102 Totalna szpiegomania......................................................................................103 „Przecież to tylko wojna” - śmierć generała Zaangażowanie generała Świerczewskiego w problem z nacjonalistycznym podziemiem ukraińskim............................................... 107 Ostatnia bitwa...................................................................................................112 Pogrzeb generała.............................................................................................. 117 Akcja „Wisła” pomnikiem generała Karola Świerczewskiego Waltera.... 131 Zakończenie......................................................................................... 151 Bibliografia.......................................................................................... 155 Резюме................................................................................................. 165 Zusammenfassung.............................................................................. 171 5
Bibliografia Źródła archiwalne Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział we Wrocławiu Materiały dotyczące działań Grupy Operacyjnej „Wisła” Centralne Archiwum Cyfrowe w Warszawie Audycje radiowe poświęcone gen. broni Karolowi Świerczewskiemu Ikonografia poświęcona gen. broni Karolowi Świerczewskiemu Muzeum Historyczne w Sanoku Ikonografia poświęcona gen. broni Karolowi Świerczewskiemu Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie Dokumenty poświęcone gen. broni Karolowi Świerczewskiemu, Tom 1-4 Ikonografia poświęcona gen. broni Karolowi Świerczewskiemu Polska Agencja Prasowa Ikonografia poświęcona gen. broni Karolowi Świerczewskiemu Dokumenty publikowane Akcja „ Wisła” 1947/ [kom. red. Serhij Bohunow et al. ; wstęp oprać. Grzegorz Motyka, Jurij Szapował ; wybór dokumentów i red. nauk. Wanda Chudzik, przekł. I. Kozłowski, Małgorzata Słoń-Nowaczek] ; Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu [et al.], Warszawa-Kijów 2006. Piwowarska K., Urbańska Z., Karol Świerczewski - Walter. Bibliografia, Woj skowa Akademia Polityczna, Warszawa 1977. Siekierka Sz., Komański H., Bulzacki K., Ludobójstwo dokonane przez nacjo nalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939-1947, Wydaw nictwo Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, Wrocław 2006. Spółdzielnia Inwalidów Przemysłu Cukierniczego Walter w likwidacji, http:// www.krs-online.com.pl/spoldzielnia-inwalidow-przemyslu-krs-7391 .html, (do stęp: 201X2016). Pismo Myrosława Soroki „Ptacha” do kierownika obwodowego prowidu
OUN -B w Drohobyczu Ławriwa „Neczaja” dotyczące sytuacji w terenie, 14 VII 1947 , [w:] Akcja „Wisła” 1947, Instytut Pamięci Narodowej i inni, Warszawa - Kijów 2006, s. 979. 155
Wspomnienia i relacje Berling Z., Wspomnienia, t. 2. Przeciw 17 republice, Polski Dom Wydawniczy, Warszawa 1991. Bron M., Świerczewski mniej znany, „Polityka” 1977, nr 8. Сверчевская А., Сверчевская M., Сверчевская 3., Солдат Трех Артий Кагоь Сверчевскмй, Институт всебщей историй РАН, Москва 1993. Fedorowicz Т., Drogi opatrzności, Wydawnictwo Norbertinum, Wydanie V, Lu blin 2007. Humeński J., Duszpasterstwo wojskowe w Ludowym Wojsku Polskim, [w:] Wspomnienia wojenne kapelanów wojskowych 1939-1945, pod red. J. Humeńskiego, Wydawnictwo Caritas, Warszawa 1969. Kamieniecki M., Byłem kierowcą Waltera, „Żołnierz Wolności”, 1962, nr 74. Kaseja M., Razem ze Świerczewskim, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Na rodowej, wyd. II, Warszawa 1968. Kubsz W., Wspomnienia kapelana kościuszkowca, „Za i przeciw”, R. 9, 1965, nr 20. Kubsz W., Żołnierski szlak kapelana, rozmowę przeprowadził J. Olejnik, „Wro cławski Tygodnik Katolików”, R, 1973, nr 47. Łucznik J., Byłem z Generałem Świerczewskim, „Przekrój numer świąteczny” 1967. Mazurek P., Byłem kapelanem 1 armii Wojska Polskiego, [w:] Wspomnienia wojenne kapelanów wojskowych 1939-1945, pod red. J. Humeńskiego, Wydaw nictwo Caritas, Warszawa 1969. Mrugacz J., Z 4 brygadą saperską 2 armii WP pod Budziszyn i Pragę, [w:] Wspomnienia wojenne kapelanów wojskowych 1939-1945, pod red. J. Humeń skiego, Wydawnictwo Caritas, Warszawa 1969. Rdzanek J., Byłem w walkach pod Budziszynem, [w:] Wspomnienia wojenne ka pelanów wojskowych 1939-1945, pod red. J. Humeńskiego, Wydawnictwo Caritas, Warszawa 1969. Szurek A., The Shattered Dream, Columbia Univ.,
New York 1989. Tchorzewski В., О generale Świerczewskim: wspomnienia adiutanta., „Prze krój”, 1964, nr 993. Toruńczyk H., Spotkanie z Generałem, „Życie Warszawy”, 1962, nr 74. Wieś polska 1939-1948. Materiały konkursowe, T. I, oprać. K. Kersten, T. Sza rota, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1967. Wojtyło F., Z 9 brygadą artylerii przeciwpancernej na Drezno i Pragę Czeską, [w:] Wspomnienia wojenne kapelanów wojskowych 1939-1945, pod red. J. Humeń skiego, Wydawnictwo Caritas, Warszawa 1969. Wyka J., Dwa spotkania z gen. Walterem-Świerczewskim, „Głos Pracy”, 1967, nr 74. 156
Opracowania Akcja „ Wisła ” 1947, wstęp i oprać. G. Motyka i J. Szapował, Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Warsza wa 2006. Alberti R., Na grobie generała Waltera bohatera Polski i Hiszpanii, [w]: Gene rał Karol Swierczewski-Walter. W 20 rocznicę śmierci, tłum. Z. Szleyen, Wydaw nictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967. Alfons Karny, Wikipedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/Alfons_Kamy (dostęp: 27 XII 2016). Alfred Jesion - wybitny rzeźbiarz, „Gazeta Wyborcza” 16 VII 2007, http://plock. wyborcza.pl/plock/1,35711,4317383.html (dostęp: 29 XI 2016). Andruk K., Historia Szkoły w Białobrzegach, 2009, http://www.spb.nieporet.pl/ pliki/aktualnosci/2009/ Вerlingowcy żołnierze tragiczni, pod red. D. Czapigo, Wydawnictwo RM, War szawa 2015. Bilski S., 7 Łużycka Dywizja Piechoty. Formowanie, szkolenie. Sierpień - gru dzień 1944 r, „Wojskowy Przegląd Historyczny”, 1968, nr 2. Biogram Wiktora Zbigniewa Langera, http://krakowianiel939-56.mhk.pl/pl/archiwum,l,langner,5108.chtm, (dostęp: 10 I 2017). Blum, Sprawa 31 pułku piechoty. Tło, przebieg i charakter masowej dezercji żołnierzy 31 pp w 1944 r, „Wojskowy Przegląd Historyczny”, 1965, nr 3. Bóg mnie ustrzegł przed Leninem. Rozmowa z rzeźbiarzem Gustawem Żemłą, „Nowe Państwo” 2001, nr 43/44. Braithwaite R„ Moskwa 1941. Największa bitwa II wojny światowej, tłm. M. Komorowska, Wydawnictwo Znak, Kraków 2008. Szczurowski M., Dowódcy Wojska Polskiego na froncie wschodnim 1943-1945. Słownik biograficzny, Pruszków 1996, Oficyna Wydawnicza Ajaks, Pruszków 1996. Broniewska J., O
człowieku, który się kulom nie kłaniał, Krajowa Agencja Wy dawnicza, Rzeszów 1987. Bułhakow M., Mistrz i Małgorzata, przeł. I. Lewandowska i W. Dąbrowski, Czytelnik 1983. Cenckiewicz S., Długie ramię Moskwy. Wywiad wojskowy Polski Ludowej 1943-1991. Wydawnictwa Zysk i S-ka, Poznań 2011. Chmielewski, Gen. Karol Świerczewski „Walter” i inni, 17 IX 2007, http:// www.dws.org.pl/viewtopic.php?f=83 t=l 19253, (dostęp: 28 IX 2016). Chodakiewicz M. J., Zagrabiona pamięć. Wojna w Hiszpanii 1936-1939, Wy dawnictwo Fronda, Warszawa 2010. Chodyniecki D., Kapelani Ludowego Wojska Polskiego w czasie II wojny świa towej, (maszynopis pracy doktorskiej) UKSW, Warszawa 1997. Chojnecki S., Śmierć gen. broni Karola Świerczewskiego w świetle przekazów nacjonalistów ukraińskich, Nadbitka artykułu uzyskana od Autora. 157
Cisowski S., 2 Armia Wojska Polskiego - inne spojrzenie, „bohunart”, 22 XII 2010, http://www.dobroni.pl/rekonstrukcje,zwiad-konny-iv, 18839, (dostęp: 5 X 2016). Czerepok E. i inni, Postępowe tradycje oręża polskiego, Wydawnictwo Mini sterstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1986. Domagała B., Rozważania o stereotypie Ukraińca w Polsce, [w:] W cieniu akcji „ Wisla ”. Ukraińcy we współczesnej Polsce, red. M. Melnyk, Wydawca Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2008. Drozd R., B. Halczak B., Dzieje Ukraińców w Polsce w latach 1921-1989, wyd. II poprawione, Wydawnictwo Tyrsa, Warszawa 2010. Generał Świerczewski, Tajemnicza śmierć, drakul, 3 XI 2005, http://www. historycy. Org/index.php?s=029fb7c6b8cdfa3d59ec5c3ce4d6eab6 showtopic=2388 pid=84190 mode=threaded show= st= #entry84190 (dostęp: 3 X 2016). Fąbrowski J., Prof. Kazimierz Gustaw Żemła: Nie wstydzę się niczego co zrobi łem, „Trybuna” 1994, nr 118. Franciszek Strynkiewicz : stulecie urodzin rzeźbiarza, pod red. M. Lewańskiej, Wydawnictwo Akademii Sztuk Pięknych, Warszawa 1993. Gać S., Udział 2 armii Wojska Polskiego w operacji praskiej, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1962. Gajewski B., Walka z ukraińskim podziemiem na południowo-wschodnim ob szarze Polski 1944-948 - publikacje - raporty - relacje - zeznania, Sanok 2005. Gen. Karol Świerczewski „ Walter” i inni. Cezamal wypowiedź, 8 XII 2014. http://www.dws.org.pl/viewtopic.php?f=83 t=119253 st=0 sk=t sd=a start=275, (dostęp: 7 I 2015). Gen. Karol Świerczewski „ Walter” i inni. Relacja płk Kasei, 23 XI2013, http://
www.dws.org.pl/viewtopic.php?f=83 t=119253 st=0 sk=t sd=a start=T75, (dostęp: 7 12016). Gerhard J., Łuny w Bieszczadach, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1977. Gontarczyk R, Dąbrowszczacy - żołnierze Stalina, “Rzeczpospolita”, 12-13 V 2007. Gorzka prawda o zwycięstwie pod Monte Cassino, Fakt.PL 19 V 2016, http:// www.fakt.pl/facet/irinitaria/zbiorowe-gwalty-pod-monte-cassino/pkc7h7v (dostęp: 25X112016). Grabowski L., Strynkiewicz, Wydawnictwo Sztuka, Warszawa 1957. Gross E., Wojsko Polskie a bandyci z UPA, Wydawnictwo Druk-Ar, Głogów 1998. G. Grzelak, H. Stańczyk, S. Zwoliński, Armia Berlinga i Żymierskiego. Wojsko Pol skie na froncie wschodnim 1943-1945, Wydawnictwo Neriton i inni, Warszawa 2003. Grzelak C., Stańczyk H., Zwoliński S., Bez możliwości wyboru : Wojsko Polskie na froncie wschodnim 1943-1945, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1993. Halczak B., Tajemnica śmierci generała Karola Świerczewskiego, 12 XII, 2011, http://uitp.net.pl/index.php/opracowania/133-tajemnica-smierci-generala-karola -Świerczewskiego (dostęp: 1412017) 158
Talibowie chcą zburzyć pomnik Waltera, 25 IV 2009, http://www.tvn24.pl/wiadomosci-z-kraju,3/talibowie-chca-zburzyc-pornnik-waltera,93567.html Hemingway E., Komu bije dzwon, przeł. B. Zieliński, Porozumienie Wydaw ców, Warszawa 2000, s. 575. Ivison К.., Saper : prawdziwa opowieść o najbardziej ryzykownym zawodzie świata, tł. Ł. Müller, Znak Litera Nova, Kraków 2013. Jagodziński Z. J., Czesław Stania (1921-2005) - polski grafik, genialny rytow nik, Korporacja Polonia, Warszawa 2008. Jakubowski D., El General Polaco. Kto miał problem z generałem Karolem Świerczewskimi 31 III 2013, http://historiapolski.eu/post20024.html, (dostęp: 27 IX 2016). Janicki K., Pijana wojna. Alkohol podczas II wojny światowej, Instytut Wydaw niczy Erica, Warszawa 2012. January, Wypowiedź z powołaniem się na dokumenty z archiwów rosyjskich, 13 XII 2007. http://www.historycy.org/index.php?s=e7e987df95ela2b82a5eadb0a9e88dd9 showtopic=13012 pid=329835 mode=threaded show= st= #entry329835, (dostęp 3 I 2016). Jaros S., W służbie ojczyzny. Opowieść o Karolu Świerczewskim „ Walterze”, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1966. Kaczmarek K., Druga Armia Wojska Polskiego, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1978. Kalicki W, 28 marca 1947 r. Zamiast chleba - general, „Gazeta Wyborcza, 1 IV 2012, http://wyborcza.p1/l, (16 II2016). Kamiński Ł., Obóz Jaworzno: Ukraiński etap, [w:] Akcja „ Wisła”, pod red. J. Pisulińskiego, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2003. Kania L., Polskie sądy wojskowe w Armii Polskiej gen. Władysława Andersa oraz na Bliskim i Środkowym Wschodzie
(1941-1943), „Zeszyty Naukowe Uniwer sytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Seria Administracja i Zarzą dzanie”, 2014, nr 100. Kapuściński R., Lapidarium I ֊ III, Czytelnik, Warszawa 2008. Кардн В., Пан Вальтер, 1 VII 2000, http://www.sovsekretno.ru/articles/id/508 (dostęp: 4X12016). Karol Świerczewski „ Walter” (1897-1947), Instytut Pamięci Narodowej, http:// ipn.gov.pl/najwazniejsze-wiadomosci/informacja-historyczna/karol-swierczewski -walter-18971947 , (dostęp 31 XII2015). Kaszubowski R, Edmund Majkowski. Rzeźba, Przasnysz 2008. Kazimierz Gustaw Żemła, Wikipedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz _Gustaw_Zem%C5%82a, (dostęp: 29 XII 2016). Kochanowski J., O micie, który się faktom nie kłaniał, „Polityka” 2000, nr 13. Kochanowski J., Peerelowska legenda gen. Karola Świerczewskiego. O micie, który się faktom nie kłaniał, http://archiwum.polityka.pl/art/peerelowska-legendagen-karola-swierczewskiego,373214.html (dostęp: З XI 2016). Kombatanci z krakowskiego Porozumienia Organizacji Kombatanckich i Nie- 159
podleghšciowych domagają się dekomunizacji Alei Zasłużonych na Powązkach, 1 XI 2016, http://www.rp.pl/Historia/307249974-Apel-o֊dekomunizacje-Alei -Zasluzonych-na-Powazkach.html#ap-l(dostęp: 26 XII2016). Komentarz do artykułu: Akcja Wisła: śmierć generała Świerczewskiego, 19 XI 2010, http://ukraincy.wm.pl/1699,Akcja-Wisla-smierc-generala-Swierczewskiego. html#axzz3sOoYksDX , (dostęp: 24 XI2015) Kominek J., Działalność propagandowa Aparatu politycznego Wojska Polskie go i jej skuteczność podczas walk z UPA (W okresie G.O. „ Wisła” -17.04-31 VII 1947), maszynopis pracy magisterskiej w WAP), Warszawa 1967. Konieczny K., Wiewióra H., Karol Świerczewski Walter, Instytut Wydawniczy Nasza Księgarnia, Warszawa 1971. Konieczny Z., Przyczyny i skutki akcji „ Wisła”, [w:] Akcja „Wisła”. Przyczy ny, przebieg i konsekwencje, Archiwum Państwowe w Przemyślu i inni, Przemyśl 2007. Koprowski M. A., Akcja „ Wisła . Krwawa wojna z OUN-UPA, Wydawnictwo Replika, Zakrzewo 2016. Korta A., Hopman M., Karol Świerczewski. Zarys życia i działalności, Wydaw nictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1954. Korzeniowski R, 9. Drezdeńska Dywizja Piechoty w operacji łużyckiej (1945), Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2013. Kossowska I., Jan Zamoyski - życie i twórczość, I 2006, http://culture.pl/pl/ tworca/jan-zamoyski (dostęp: 29 XII 2016). Koszela W.. Walterowska sztafeta. „Gazeta Sanocka - Autósán”, 20-31 III 1987, nr 9. Krasucki E., Przepis na nowego bohatera narodowego, „Biuletyn Instytut Pa mięci Narodowej”, 2006, nr 7. Kraszewski A., Stomowisko,
http://recenzjeksiazek.natemat.pl/85199,stommowisko (dostęp: 4 I 2017). Kusiak R R, Święty Franciszek Seraficki na Roztoczu, Wydawnictwo Bemardinum, Pelplin 2016. Kuźmicz Ł., Zbrodnie bez kary, Agencja Poligrafíczno-Wydawnicza Sandra, Rzeszów 2006. Kwiatkowski J., „Po prostu głosiłem prawdę”. Rozmowa z ks. arcybiskupemseniorem Ignacym Tokarczukiem, „Gazeta Codzienna Nowiny” Rzeszów 2000. Lenik E., Działalność Grupy Operacyjnej „ Wisła”, maszynopis pracy doktor skiej, Warszawa 1967. Lipiński R, Towarzysze Niejasnego, Wydawca Prószyński i S-ka, Warszawa 2003. Ludowski J., Budziszyn 1945 ֊ o krok od klęski cz. 2, http://www.lubanski.eu/ budziszyn-1945-o-krok-od-kleski-cz-2/. (dostęp: 11 XII2016). Maciej Milewski, http://www.siwiecart.pl/pl/prezentuje/artyst/inni-artysci,plO/ art-37.html (dostęp: 6 12017). Mękarska D., dorota.mekarska@mediaregionalne.pl. Generał Karol Świer czewski Walter to pijak i zbrodniarz, „Kurier Poranny” 13 V 2012, http://www. 160
poranny.pl/magazyn/art/5448410,general-karol-swierczewski-walter-to-pijak-i -zbrodniarz,id,t.html, dostęp: (12 XII 2015). Monte Cassino, Hoplita, 8 VI 2005, http://www.historycy.org/historia/index. php/tl 047.html, (dostęp: 612016). Najtrwalszy mit PRL — zamach na „Waltera”, 24 X 12, http://odkrywcy.pl/ kat, 132794,title, Naj trwalszy-mit-PRL-zamach-na-Waltera, wid, 15035749,wiadomosc.html?smg4sticaid=618710 (dostęp 14 X 2016). Obłąkana koncepcja Powstania. Z historykiem, profesorem Pawłem Wieczor kiewiczem, rozmawia Rafał Jabłoński. 15 II2016, http://www.powstanie.pl/index. php?ktory=21, (dostęp 15 II 2016). Omilianowicz A., Hemingway o Świerczewskim, „Gazeta Białostocka”, 1967, nr 89. Patelski M., Karol Świerczewski „ Walter” - komunista i generał, „Zeszyty Na ukowe Uniwersytetu Opolskiego Historia” 32, 1996. Pawlak M., Nie kłaniał się kulom bo bylpijany Karol Świerczewski, „Retro”, nr 1UX2016. Pawłowski E„ Powstanie, organizacja i przygotowanie do działań Ludowego Wojska Polskiego 19431945, Wojskowy Instytut Historyczny, Warszawa 1987. Peerelowska legendagen. Karola Świerczewskiego, „Polityka” 2002, nr 13. Piątkowska R., Jesion Alfred, Polski słownik judaistyczny : dzieje, kultura, re ligia, ludzie. T. 1, oprać. Z. Borzymińska i R. Żebrowski, Prószyński i S-ka, War szawa: 2003. Pląskowski T., Bój pod Jabłonką 28 marca 1947, „Małopolskie Studia Histo ryczne”. R. VII, 1964, nr 1/2. Pląskowskim T., Ostatnia inspekcja gen. broni Karola Świerczewskiego (2328.3.1947 r), „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1983, nr 4. Polskie Radio.pl, Gloryfikacja komunistycznego generała za
publiczne pienią dze? 30 III 2012, http://www.polskieradio.p1/5/3/Artykul/576645,Gloryfikacja-komunistycznego-generala-za-publiczne-pieniadze, (dostęp 22 I 2016). Polskie Radio.pl, Oddawali hołd komuniście. Zwrócą dofinansowanie, 14 V 2012. http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/603854,Oddawali-hold-komuniscie -Zwroca-dofmansowanie (dostęp: 221 2016). Pomnik Karola Świerczewskiego w Poznaniu, https://pl.wikipedia.org/wiki/ Pomnik_Karola_%C5%9Awierczewskiego_w_Poznaniu#/media/File:Poznan_06_ pomnik.jpg (dostęp: 28 III 2016). Pomnik Karola Świerczewskiego zostanie zburzony, 9 VI 2009, http://epoznan. pl/news-news-14243-Pomnik_Karola_Swierczewskiego_zostanie_zburzony, (do stęp: 27 1X2016). Potaczała K., Awantura pod pomnikiem, 15 IV 2012, http://www.tygodnikprzeglad. Potaczała K., Mieszkańcy Jabłonek: nie pozwolimy zburzyć pomnika ge nerała Świerczewskiego 5 IV 2009, http://www.nowiny24.pl/bieszczady/art/6037181 ,mieszkancy-jablonek-nie-pozwolimy֊zburzyc-pomnika-generala-swierczewskiego,id,t.html (dostęp: 30 IV 2016). 161
Pruszyński К., Rapsod o generale Walterze, „Skrzydlata Polska” 1947, nr 5. Pruszyński K., W czerwonej Hiszpanii, Czytelnik, Warszawa 1997. Przybylski R, General Stefan Adolf Mossor, „Magury”, 2011. Radecki J., Hiszpańska przygoda generala „ Waltera ”, 11 III 2009, http://www. konflikty.pl/historia/1918-1939/hiszpanska-przygoda-generala-waltera/ (dostęp : 30X112016). Rzepski S., 8 Dywizja Piechoty. Z dziejów 8 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty im. Bartosza Głowackiego, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warsza wa 1970. Rzepski S., Przez Łużyce i Sudety: z dziejów 25 pułku piechoty, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej Warszawa 1967. Sanktuarium Matki Bożej Szczyrkowskiej „ na Górce ”, http://orlegniazda.pl/Poi/ Pokaz Serwis tworzony przez Ukraińców dla Polaków, Akcja Wisła: śmierć generała Świerczewskiego, 24 III 2010, http://ukraincy.wm.pl/1699,Akcja-Wisla-smiercgenerala-Swierczewskiego.html#axzz4JMUaakUC (dostęp: 5 IX 2016). Sikorski T., Kabewiacy w akcji „ Wisła”, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1989. Siwak S.,66 lat temu zginął generał Świerczewski. Jego pomnik nadal odwie dzają turyści, 28 III 2013, http://www.nowiny24.pl/bieszczady/art/6185879,66-lat -temu-zginal-general-swierczewski-jego-pomnik-nadal-odwiedzaja-turysci,id,t. html (dostęp: 8 XII 2016). Sławiński K., Chryszczata, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1966. Sobczak K., E. Kozłowski i L. Wyszczelski, Hiszpańska wojna narodoworewolucyjna 1936 ֊ 1939 i udział w niej Polaków, „Wojskowy Przegląd Historyczny”, 1986, nr 3, dodatek. Stańczyk H., Ocena umiejętności
dowódczych gen. K. Swierczewskiego-Waltera [w:] Konferencja popularno ֊ naukowa pt. „ gen. Karol Świerczewski - Walter bo hater czy bieszczadzka ikona komunistycznej propagandy”, 23 IV 2012, file:///C:/ Users/FRANCI-l/AppData/Local/Temp/Ocena%20umiejętności%20dowódczych%20gen.%20K.%20Świerczewskiego%20Waltera.pdf, (dostęp: 20 I 2017). Stąpor Z., Karol Świerczewski „Walter”. Żołnierz, patriota i internacjonalista, wybitny dowódca Ludowego WP, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1977, nr 1. Stefan Just - malarstwo: wystawajubileuszowa, Galeria Sztuki Łódź, Wydawca Biuro Wystaw Artystycznych, Łódź 1976. Świerczewski Walter K., W bojach o wolność Hiszpanii, zebrali i przygotowali do druku M. Bron, E. Kozłowski, S. Okęcki, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1966. Szczęśniak A. B., Szota W. Z., Wojna polska z UPA : droga do nikąd, Wydaw nictwo Bellona, Warszawa 2013. Szczurowski M., Dowódcy Wojska Polskiego nafroncie wschodnim 1943-1945. Słownik biograficzny, Oficyna Wydawnicza Ajaks, Pruszków 1996. 162
Talibowie chcą zburzyć pomnik Waltera 25 kwietnia 2009, 19:51 (http://www. tvn24.pl) Tyszkiewicz A., Operacje stabilizacyjne na podstawie doświadczeń Polskiej Dywizji Wielonarodowej w Iraku, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2005 Wieczorkiewicz R, Uwagi o działalności agentury sowieckiej na odcinku pol skim po roku 1921roku, [w:] Polski Wywiad wojskowy 1918 -1945, pod red. R Ko łakowskiego i A. Pepłońskiego, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006. Wiersz o gen. Świerczewskim, 13 X 2006, http://forum.gazeta.p1/forum/w, Wilamowski R, Czesław Słania ֊ królewski grawer z Polski, 31 V 2014, http:// czasgentlemanow (dostęp 26 X 2016. Winnicka E., Londyńczycy, wyd. II, Agora SA, Warszawa 2012. Władysław Anders był zdrajcą! Film Andrzej a Kępińskiego, https ://www.youtube.com/watch? (dostęp: 16 X 2016). Wojtek, Niepokorny, czyli cała prawda o Xawerym Dunikowskim na wystawie z okazji 30-lecia Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, 29 XI 2011, http://www. rzezba-oronsko.pl/index.php?aktual nosci,406,niepokorny_czyli_ca!a_prawda_o_ xawerym_dunikowskim__najwystawie_z_okazji_30_lecia_centrum_rzezby_polskiej_w_oronsku (dostęp: 28 XII2016). Wróblewska D., Jan Ślusarczyk - rzeźba, Krajowa Agencja Wydawnicza, Bia łystok 1988. Wadecka S. W, Generał Karol Świerczewski „ Walter” 1897 -1947, Wydawnic two Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1976. Wyszczelski L., Gen. broni Karol Świerczewski „ Walter”, Wydawnictwo Mini sterstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1987. Zakączkowski M., Propagandowe uzasadnienie akcji „Wisła” w ówczesnej prasie polskiej, [w:] Akcja „ Wisła”, pod red. J. Pisulińskiego,
Instytut Pamięci Na rodowej, Warszawa 2003. Zubiński T., Wojna domowa w Hiszpanii 1936-1939, Wydawnictwo Poznań skie, Poznań 2015. Żurek S., UPA w Bieszczadach. Straty łudności polskiej poniesione z rąk ukra ińskich w Bieszczadach w latach 1939-1947, Wydawnictwo „Nortum”, Wrocław 2007. 163
Генерал Кароль Сверчевский Вальтер - жизнь и послежизние 1897 ֊ 1947 - 2017 Резюме Подводя итоги жизни Кароля Сверчевского Вальтера, погибшего от пуль украинских националистов из ОУН-УПА, можно утверждать, что жизнь его была связана с большими социально-политическими изменениями в России, на
территории которой генерал Сверчевский оказался не по своей воле. С восемнадцатилетнего возраста в течение 25 лет он был сначала рабочим, а затем кадровым солдатом. С раннего возраста он был связан с вооружённой борьбой. В своей карьере, на протяжении почти 30 лет военной службы, он занимал
различные командные и штабные чины, дойдя в конечном итоге до чина Заместителя Министра обороны Речи Посполитой и звания генерала брони. Во время Первой мировой войны был призван в ряды русской армии, затем принимал участие в Октябрьской революции и гражданской войне в России на стороне большевиков.
Относительно кратковременно участвовал в русско-польской войне в рядах Красной армии. Затем на Дальнем Востоке организовал и вел на борьбу с японскими войсками подразделения китайской рабоче-крестьянской Красной армии. Потом Кароль Сверчевский воевал в Испании, а в 1941 - 1945 годы сражался на
фронтах Второй мировой вой ны. Непросто найти солдата, воевавшего в столь многих войнах. Он получил прекрасное военное образование. Можно сказать, что «поэтом поля битвы» генерал Сверчевский не был, скорее его можно назвать хорошим мастером. В воспоминаниях солдат второй армии Войска Польского он
появляется в общем-то как хороший командир, с пониманием и заботой относящийся к своим подчиненным. Его солдатское
счастье наверняка было невеликим. Часто он попадал в оперативные обстановки, хорошего выхода из которых не было. Однако оценки некоторых так называемых специалистов по вооруженной борьбе якобы он ничего не смыслил в военных действиях, далеки от правды. Для того, чтобы оценить отдельные битвы и операции, в которых был задействован генерал, следует учитывать сплетение обстоятельств и оперативно-стратегическую обстановку. Следовало бы ответить на множе ство вопросов. Почему в определенной ситуации Сверчевский принимал 165
именно такие, а не какие-нибудь другие решения? Что привело к тому, что планы операции не совсем удались? Какие элементы процесса командования и планирования не сработали и почему? Только получив ответы на все эти вопросы можно формулировать соответствующие выводы и оценки. В книж ке я старался
показать именно эти обусловленности. Не следует повторять общепринятых мнений, как правило, не соответствующих историческим источникам и фактам. Нехорошо, если для текущих нужд политической борь бы происходит манипуляция историей и продвигаются единственно правиль ные по мнению некоторых
политиков, историков и журналистов оценки. Особенно это явление заметно при оценке генерала Вальтера. Как у любо го солдата и командира, в его биографии есть не очень славные страницы. По превратности судьбы он оказался на стороне большевиков в русско-польской войне в 1920 году. Но потом, занимая
очередные чины в Войске Польском, проявлял решительность, преданность и жертвенность в службе на благо своей страны. Генерал погиб в возрасте 50 лет, всего лишь после четырех лет службы в нашей армии. Этот последний период его жизни следует оценивать положительно. Добивался ли он упехов на полях
сражений? На этот вопрос, вопреки все му написанному о нем после смены политического строя в 1989 году, сле дует ответить утвердительно. Успешно завершались его сражения во время большевистской революции в России и во время борьбы с контрреволюцией. Положительно оценивались его военные действия,
проводимые во время гражданской войны в Испании. Все три битвы, в которых он сражался, неся службу в Войске Польском
во время Второй мировой войны, были заверше ны успешно. Это была Лужицкая операция, за которую его упрекали в том, что под его командованием погибло множество солдат, пражская операция с минимальными потерями и сражение в районе местности Яблонки, где также можно утверждать о сравнительно небольших потерях, учитывая силы и сред ства неприятеля. Он погиб в момент, когда неприятель практически отступал, а наши солдаты добрались до заброшенных постов уповцев, расположенных на вершинах знаменитого горного массива Крещатая в Бещадах. После смерти Сверчевского коммунистическая власть ПНР, отказавшись от межвоенного периода истории Польши, решила вместо Маршалла Юзефа 166
Пилсудского дать народу собственного героя, воина с высоким званием. Потому как в Польше существовало огромное уважение к мундиру. Да и толь ко генерал Вальтер среди всей коммунистической знати квалифицировался в национальный пантеон. Ему ставили памятники, его именем называли улицы, школы и
предприятия. Появилась необыкновенно богатая, посвященная ему панегирическая литература, часть из которой вошла в обязательный список школьной литературы. Ему посвящались стихи, картины, в его честь чека нили медали и монеты. На мифе генерала старались образовывать и воспи тывать целых два
поколения поляков. Кароль Сверчевский немсотря на то, что был в руководстве Полькой рабочей партии, не участвовал в пропаган дистских компаниях и может бытъ поэтому не ассоциируется обществом с партией. Несомненно был он героем навязанным польскому обществу, но тем не менее поляки относились к нему
толерантно. Следовательно, когда после смены политического строя в 1989 году, начали сносить посвященные ему памятники и менять наименования улиц, школ и предприятий с его именем, такие действия энтузиазма в обществе не вызывали. Следует согласиться с мнением, что генерал Сверчевский стал лицом ком
мунистической власти Народной Польши, польско-советской дружбы, 200 тысяч солдат Войска Польского, освобождающих нашу страну из-под гитле ровской оккупации и устанавливающих пограничные столбы на реке Одер и Ныса-Лужицка. Он является лицом также наших солдат, участвующих в операции «Висла», то есть
тех, которые остановили геноцид поляков, осу ществляемый украинскими националистами в 1943 - 1947 годы.
Появляется вопрос, что с ним сделать, одни охотно бы вычеркнули его из истории Войска Польского, усматривая в нем только зло и ныне именно они держат власть и побеждают по всей линии. Правда однакож выглядит по-дру гому. На Кароля Сверчевского следует смотреть во всей сложности явлений и оставить его в коллективной памяти, которая должна охватывать все бо гатство нашей трудной и зачастую трагической истории. Не следует возвра щаться к практике, в частности из первой половины 50 -ых годов XX века, когда неудобные для руководства Польши факты намеренно умалчивались либо любой ценой приуменшались. Тем не менее все согласны, что на фронтах как Испании так и Поль167
ши генерал Кароль Сверчевский показал себя со стороны необыкновенно храброго воина. Говорят, что он никогда не уклонялся от свистящих пуль. Это подтверждали солдаты, видевшие его во время взятия Вислы в 1944 году и во время операции лужицкой в 1945 году. Никто не видел, чтобы он пытался укрыться.
Ходил он всегда держа спину прямо, даже когда направ лялся в сторону первой линии фронта. И хотя единственная посвященная ему книга носит панегирический характер, то он вполне заслуживает наименова ния: О человеке, который не кланялся пулям. Вполне заслужил он также на своеобразный памятник -
операцию «Висла», остановившую геноцид поля ков, осуществляемый украинскими националистами преимущественно из ОУН-УПА, начавшийся в 1943 года на Волыни. В завершение с полной ответственностью, сознательно и соблюдая ис торическую честность следует сказать, что генерал Кароль Сверчевский Вальтер
спустя тридцать лет после того, когда русские захватчики вывезли его из страны и призвали в свою армию, вернулся в Польшу и погиб защи щая родную землю и поляков, среди польских солдат, в польском мундире и в конфедератке с орлом. Кроме того, погиб он в Бещадах - красивейшем месте, красотой
которого успел насладиться перед самой смертью прекрас ным весенним солнечным днем. Видимо, подражая маршам, приуроченным к годовщине Первой кадровой роты Юзефа Пилсудского, проводимым по маршруту Первой кадровой роты, с 1952 года в течение почти 40 лет орга низовывались такие же марши в Бещадах в
честь генерала Кароля Сверчевского. Может быть, он и не заслужил такого отличия, но благодаря ему тыся чи молодых
людей смогли познать красоту этого чудесного места. Как я уже написал во вступлении, полковник Михал Брон, один из его товарищей сказал о генерале так: «Он принадлежал к числу избранников судьбы, ему везло», обосновывая это тем, что ранен он был всего лишь трёхкратно, несмотря на то, что воевал во многих войнах и «не кланялся пулям». К вышесказанному хотелось бы добавить, что после возвращения с гражданской войны из Испании в Советский Союз почти всех участников этой войны «обезглавили», а он остался жив. В очередной раз подарили ему жизнь, когда 22 II 1947 года он получил повестку явиться к Сталину и был уверен ֊ вспоминает мать его сына - что назад не вернётся. Вернувшись из Москвы, генерал с порога кричал: «Я жив, я жив». Во вступлении я написал, 168
что по мнению ученых невозможно быть избранником судьбы, если почти вся жизнь проводится на фронтах различных воєн. Такого человека скорее можно назвать обречённым. Однако в случае Сверчевского, что я и старался в книге доказать, ученые ошибаются, поскольку он любил войну и склады вается
впечатление, что именно война была смыслом его жизни. Когда в 1946 году разразилась гражданская война в Греции, он надеялся, что Сталин в нее вмешается и отправит его туда воевать. «Он был замечательным человеком, настоящим солдатом - восхищался Каролем Сверчевским Эрнест Хемингуэй, который
увековечил его в пове сти По ком звонит колокол в качестве генерала Гольца». Многие писатели пишущие о нем твердят, что «Вальтер был человеком обладающим широким кругозором, но очень много пьющим». В воспоминаниях всех священников Народного войска польского генерал брони Кароль Сверчевский пред
ставлен как человек культурный, интеллигентный и с заботой относящийся к своим подчиненным, а также заботящийся о том, чтобы солдаты находи лись под пастырской опекой. Он лично был неверующим, но давал хороший пример участвуя в богослужениях. Ныне говорится, что с его стороны это было лукавство,
что за утреннюю молитву и участие в церковных торжествах солдат лишали жизни, но все это происходило уже после смерти генарала. Кароль Сверчевский Вальтер воевал во многих войнах и несомненно на его совести многое, но одно можно сказать наверняка, что на поле боя не убили его ни за Сталина, ни за
коммунизм, но за польский территориальную целост ность и защищать убили поляков украинскими националистами. В этом месте
можно лишь процитировать слова святого Леопольда Мандича, францисканина, известного проповедника и исповедника. Когда он встретил человека, учинившего в жизни много зла, сказал ему: «Мы оба грешники. Господь Бог да помилует нас обоих». Человеческие судьбы круты, как пути и дороги в Бещадах. Ян Герхард, автор Зарева в Бещадах. 169
General Karol Świerczewski Walter - das Leben und nach dem Leben 1897-1947-2017 Zusammenfassung Betrachtet man das Leben von Karol Świerczewski (nom de guerre: General Walter), gefallen durch eine Kugel der Freischärler der Ukrainischen Aufstandsar mee UPA, so muss man zusammenfassend festhalten, dass diese Zeit geprägt war durch große sozial-politische Wandlungen in Russland, auf dessen Gebiet er nicht freiwillig gelangte. Ab dem 18. Lebensjahr lebte Świerczewski in Russland 25 Jah re zuerst als Arbeiter, dann als Berufssoldat. Seit seiner Jugend war sein Leben mit dem bewaffneten Kampf verbunden. In seiner fast 30 Jahre langen Militärdienstkar riere erfüllte er verschiedene Stab- und Führungsfunktionen und bekleidete schließ lich das Amt als Generaloberst und des stellvertretenden Verteidigungsministers Polens. Während des Ersten Weltkrieges wurde er in die russische Armee einberu fen, dann nahm er teil an der Oktoberrevolution und dem Bürgerkrieg in Russland an der Seite der Bolschewisten. Er beteiligte sich auch kurz am polnisch-sowjeti schen Krieg an der Seite der Roten Armee. In Femost organisierte und führte er den Kampf der Truppen der chinesischen Roten Armee der Arbeiter und Bauern gegen die japanische Armee. Anschließend kämpfte er im Spanischen Bürgerkrieg und schließlich in den Jahren 1941-1945 an den Fronten des Zweiten Weltkrieges. Man müsste lange nach einem Soldaten suchen, der an so vielen Kriegen teilgenommen hat. Er durchlief eine ausgezeichnete Militärausbildung. Man kann behaupten, dass er kein „Poet des Kriegsfelds” war, sondem eher ein guter
Handwerker. In den Er innerungen der Soldaten der Zweiten Polnischen Armee zeigt sich im Großen und Ganzen das Bild des guten Führers, der für seine anvertrauten Kämpfer sorgte und Verständnis für sie hatte. Allem Anschein nach war ihm wohl Soldatenglück ge gönnt. Oft geriet er in schwierige militärische Operationslagen, aus denen es keinen guten Ausweg gab. Die Beurteilungen von manchen sogenannten. Fachleuten im Bereich des bewaffneten Kampfes, dass Świerczewski kein richtiger Kriegsexperte gewesen sei, sind von der Wahrheit jedoch weit entfernt. Wenn man die einzelnen Schlachten und Operationen beurteilen will, an denen der General teilgenommen hat, soll man das Aufeinandertreffen von Umständen 171
und die aktuelle operations-strategische Lage berücksichtigen. Man muss mehre re Fragen beantworten. Warum hat Świerczewski in bestimmten Situationen eine solche, und nicht eine andere Entscheidung getroffen? Was war die Ursache dafür, dass manche Operationspläne nicht ganz gelungen waren? Welche Bestandteile des Führungs- und Planungsprozesses haben versagt und warum? Erst nach Beantwor tung dieser Fragen dürfen wir entsprechende Schlussfolgerungen und Beurteilun gen formulieren. In dem Buch habe ich versucht, eben diese Rahmenbedingungen aufzuzeigen. Man sollte eigentlich keine gängigen Meinungen wiederholen, die in den Quellenmaterialien und in den Tatsachen nicht bestätigt werden. Es gehört sich nicht, wegen politischer Gründe die Geschichte zu manipulieren und Beurteilungen durchzusetzen, die für einige Politiker, Historiker und Journalisten die einzigen und richtigen sind. Dies trifft insbesondere zu bei der Beurteilung des Generals Walter. Wie jeder Soldat und Führer hatte er in seinem Leben auch weniger ruhmvolle Momente. Das böse Schicksal wollte es so, dass er im polnisch-sowjetischen Krieg 1920 an der Seite der Bolschewiken kämpfte. In seinem Dienst in vielen Positionen für die Polnische Armee zeigte er große Entschiedenheit und Selbstaufopferung für sein Land. Im Alter von nur 50 Jahren und nach lediglich nur 4 Jahren im Dienst in der polnischen Armee ist er umgekommen. Diese letzte Periode seines Lebens soll man positiv beurteilen. War er erfolgreich im Schlachtfeld? Diese Frage soll man positiv beantwor ten, entgegengesetzt zu den nach dem Systemwandel von
1989 gefällten Urteilen. Mit Erfolg endeten seine Gefechte während der bolschewistischen Revolution in Russland und während des Kampfes der Gegenrevolution. Für seine Handlungen während des Bürgerkrieges in Spanien wurde er hochgeschätzt. Alle drei Schlach ten, die er während des Zweiten Weltkrieges in der Polnischen Armee führte waren erfolgreich. Dazu zählen die Lausitzer Operation, bei der für eine hohe Anzahl von gefallenen Soldaten belastet wird, die Prager Operation mit minimalen Verlusten und eine Operation in der Nähe der Ortschaft Jabłonka, wo man auch im Vergleich zu den Anstrengungen und den Mitteln des Feindes von geringen Verlusten reden kann. Der General fiel, als der Feind zurückwich und unsere Soldaten zu den ver lassenen Posten der UPA auf den Gipfeln der berühmten Bergkette Chryszczata in Bieszczady gelangten. 172
Nach dem Tod von Świerczewski entschieden die kommunistischen Machtin haber von der PRL, die sich von der Geschichte Polens in der Zwischenkriegszeit distanzieren wollten, dass anstelle von Marschall Józef Piłsudski dem Volk eigene Helden zu geben, darunter auch einen Soldaten von höherem Rang. Das Offizierstum genoss in Polen nämlich großen Respekt. General Walter war übrigens der Einzige in der kommunistischen Elite, der die Kriterien für die Aufnahme in das nationale Pantheon erfüllte. Man begann für ihn Denkmäler zu errichten und be nannte Straßen, Schulen und Betriebe mit seinem Namen. Es ist eine umfangreiche, ihm gewidmete panegyrisch-lobenswerte Literatur entstanden, von dem ein Teil zur obligatorischen Schullektüre wurde. Zu seinem Ehren wurden Lobgedichte ge schrieben, Bilder gemalt sowie Medaillen und Münzen geprägt. Sein Mythos hat zwei Generationen der Polen geprägt und war Bestandteil der Erziehung. Obwohl Karol Świerczewski, der Führung der Polnischen Arbeiterpartei angehörte, enga gierte er sich nicht bei Propagandaaktionen und vielleicht wurde er deshalb in der Gesellschaft damit nicht in Verbindung gebracht. Zweifellos galt er in Polen und für die Polen als ein aufgezwungener Held, aber man duldete ihn. Als man nach den Systemwandlungen von 1989 mit der Beseitigung seiner Denkmäler und der Umbenennung von Straßennamen, Schulen und Betrieben begann, stoß dies auf Desinteresse der Gesellschaft. Man soll übereinstimmen mit den Ansichten, dass General Świerczewski das Gesicht der kommunistischen Machtinhaber der Volksrepublik Polen, der pol nisch-
sowjetischen Freundschaft, der 200.000 Soldaten der polnischen Armee ge worden ist, die unser Land von der nationalsozialistischen Besetzung befreit haben und die Grenzpfosten an Oder und Lausitzer Neisse gestellt haben. Darüber hinaus ist er auch das Gesicht für unsere Soldaten, die an der Aktion „Wisla“ teilgenom men haben, also von denjenigen, die den Völkermord der ukrainischen Nationalis ten an den Polen in den Jahren 1943-1947 beendet haben. Es stellt sich die Frage, was mit diesem Held anzufangen ist. Manche würden ihn gerne aus der Geschichte der Polnischen Armee streichen und sehen in ihm nur das Übel. Diese Manchen sind gegenwärtig an der politischen Macht und ihre Ein sichten werden uneingeschränkt verbreitet. Die Wahrheit ist aber eine Andere. Man soll Karol Świerczewski in der ganzen Komplexität der damaligen Bedingungen betrachten und ihn in dem kollektiven Gedächtnis belassen, welches den ganzen Reichtum unserer schwierigen und oft tragischen Geschichte enthalten soll. Man 173
soll nicht auf solche Praktiken zurückgreifen, welche insbesondere diejenigen in der 1. Hälfte der 50er Jahre des 20. Jh.s nutzten, als man die für die damaligen Be hörden unbequemen Tatsachen beiseite ließ oder deren Bedeutung um jeden Preis herabsetzte. Alle sind sich jedoch einig, dass sich General Karol Świerczewski, sei es an den Fronten in Spanien oder in Polen, als ein Soldat von außergewöhnlichem Mut ge zeigt hat. Man sagt, dass er sich nie niederbeugte, wenn die Kugeln um ihn herum pfiffen. Dies haben die Soldaten bezeugt, die ihn während der Weichselüberque rung von 1944 und während der Lausitzer Operation von 1945 beobachtet haben. Den Berichten zufolge versuchte er sich niemals zu verstecken. Er ging immer auf recht, sogar an vorderster Front. Obwohl die ihm gewidmetem Bücher panegyri schen Charakter haben, hat der General den folgenden Titel voll und ganz verdient: O człowieku, który się kulom nie kłaniał [ Von dem Menschen, der sich vor Kugeln nicht verbeugte]. Weiterhin vollkommen verdient ist das eigentümliche Denkmal in der Form der Aktion „Wisla”, welches gedenkt an den Völkermord an der pol nischen Bevölkerung, der von ukrainischen Nationalisten besonders aus der OUNUPA im Jahr 1943 in Wolynien begonnen wurde und den er beendet hat. Zum Schluss soll man bewusst, verantwortungsvoll und eingedenk der histori schen Ehrlichkeit festhalten, dass Generaloberst Karol Świerczewski, nachdem ihn die sowjetischen Besatzungsmächte in ihre Armee einverleibt hatten, fast dreißig Jahre später nach Polen zurückkehrte und sein Vaterland und die Polen verteidigend,
unter polnischen Soldaten, in der polnischen Uniform und in der Konfederatka mit dem Adler gefallen ist. Darüber hinaus starb er im Bieszczady Gebirge - einer der schönsten Gebirgsregionen in Polen, für dessen Reize er sich kurz vor seinem Tode an einem schönen, sonnigen Frühlingstag begeisterte. Als Vorbild und bezugneh mend auf die Jubiläumsmärsche der I Kompanie von Józef Piłsudski, organisierte man seit 1952 fast 40 Jahre lang ebensolche Märsche im Bieszczady Gebirge zu Ehren von General Karol Świerczewski. Er hat eine solche Auszeichnung vielleicht nicht verdient, aber dadurch konnten zumindest tausende polnische Jugendliche die Schönheit dieses wunderbaren Gebirgsteils der Karpaten kėnnenlemen. Oberst Michał Bron, einer seiner Waffenbrüder, sagte von ihm: „Er gehörte zu denjenigen vom Schicksal Auserwählten, und er hatte Glück“. Diese Feststellung begründete er damit, dass er nur dreimal verletzt wurde, obwohl Świerczewski an
so vielen Kriegen teilnahm und sich „vor Kugeln nicht verbeugte“. Ich würde er gänzen, dass fast alle Teilnehmer nach Rückkehr aus dem Spanischen Bürgerkrieg in die Sowjetunion beseitigt wurden. Er jedoch ist am Leben geblieben. Ihm wurde zum zweiten Mal das Leben geschenkt, als er am 22. Februar 1947 zu Stalin zitiert wurde und er sicher war, - wie sich die Mutter seines Sohns daran erinnerte ֊ dass er nicht mehr zurückkehren würde. Als er jedoch lebend aus Moskau zurückkam, schrie er direkt vor der Tür „Ich lebe ! Ich lebe ! “. Wie ich bereits weiter oben schrieb, sind die Wissenschaftler doch der Meinung, man sei kein Glückskind, wenn man fast das ganze Leben an den Fronten von verschiedenen Kriegen verbringe. Dann sei man ein Verurteilter des Schicksals. Im Falle von Świerczewski aber irren sich diese Wissenschaftler, so wie ich es in diesem Buch zu beweisen versuche, weil der General den Krieg selbst liebte und man den Eindruck gewinnen könnte, dass es der Sinn seines Lebens war. Als 1946 der Bürgerkrieg in Griechenland ausbrach, hoffte er, dass sich Stalin auch hier engagiert und er auch dorthin fahren könnte. „Er war hervorragender Mensch, ein ausgezeichneter Soldat“ - so begeisterte sich Ernest Flemingway für Karol Świerczewski, der ihn im Roman Wem die Stun de schlägt als General Golz verewigt. Auch andere über ihn schreibende Autoren stellten fest, dass „General Walter ein Mensch mit weiten Horizonten war, aber sehr viel Alkohol getrunken hat“. In den Erinnerungen von allen Militärseelsorgem der Polnischen Volksarmee wird der Generaloberst Karol Świerczewski als
ein vor nehmer und intelligenter Mann geschildert, der für seine Soldaten und deren seel sorgerische Bedürfnisse sorgte. Er selbst war angeblich nicht gläubig, aber er hat ihnen ein gutes Beispiel gegeben, indem er selbst am Gottesdienst teilgenommen hat. Man sagt heute, dass es ein Fehler von ihm war, dass das Morgengebet und die Gottesdienste aus dem Soldatenleben gestrichen wurden, aber dies passierte erst nach dem Tod des Generals. Karol Świerczewski nahm an mehreren Kriegen teil und hatte vieles auf dem Gewissen. An dieser Stelle sollte man nur die Worte des Franziskaners Leopold Mandič, des berühmten Predigers und Beichtvaters nennen, welche er zu einem Mann sagte, der in seinem Leben viel Böses getan hat: „Wir beide sind Sünder. Gott erbarme uns“. Das menschliche Schicksal ist verschlungen wie die Wege und Pfade in Bieszczady Jan Gerhard, Autor von Feuerschein in Bieszczady 175 Í, ,
|
| any_adam_object | 1 |
| author | Kusiak, Franciszek 1942- |
| author_GND | (DE-588)117857508X |
| author_facet | Kusiak, Franciszek 1942- |
| author_role | aut |
| author_sort | Kusiak, Franciszek 1942- |
| author_variant | f k fk |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV045081402 |
| ctrlnum | (OCoLC)1088326515 (DE-599)BVBBV045081402 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>03169nam a2200565 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV045081402</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20190729 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">180710s2017 a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788361348962</subfield><subfield code="9">978-83-61348-96-2</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">8361348964</subfield><subfield code="9">83-61348-96-4</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1088326515</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV045081402</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Kusiak, Franciszek</subfield><subfield code="d">1942-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)117857508X</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Generał Karol Świerczewski Walter - życie i po życiu 1897-1947-2017</subfield><subfield code="b">= General Karol Świerczewski Walter : das Leben und nach dem Leben 1897-1947-2017 = General Karolʹ Sverčevskij Valʹter - žiznʹ i posležiznie 1897-1947-2017</subfield><subfield code="c">Franciszek Kusiak</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="3"><subfield code="a">Generał Karol Świerczewski Walter</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">General Karol Świerczewski Walter</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="6">880-01</subfield><subfield code="a">General Karolʹ Sverčevskij Valʹter - žiznʹ i posležiznie 1897-1947-2017</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Wrocław</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo Eurosystem</subfield><subfield code="c">2017</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">175 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen</subfield><subfield code="c">25 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in russischer und deutscher Sprache</subfield></datafield><datafield tag="600" ind1="1" ind2="4"><subfield code="a">Świerczewski, Karol / (1897-1947)</subfield></datafield><datafield tag="600" ind1="1" ind2="7"><subfield code="a">Świerczewski, Karol</subfield><subfield code="d">1897-1947</subfield><subfield code="0">(DE-588)123197023</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Generałowie</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Hiszpania</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Polska</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">ZSRR.</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4006804-3</subfield><subfield code="a">Biografie</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Świerczewski, Karol</subfield><subfield code="d">1897-1947</subfield><subfield code="0">(DE-588)123197023</subfield><subfield code="D">p</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030472366&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030472366&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030472366&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030472366&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="880" ind1="1" ind2="1"><subfield code="6">246-01/(N</subfield><subfield code="a">Генерал Кароль Сверчевский Вальтер - жизнь и послежизние 1897-1947-2017</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="f">sla</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20190729</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030472366</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">355.009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0904</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">355.009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">090512</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">355.009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">090511</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| genre | (DE-588)4006804-3 Biografie gnd-content |
| genre_facet | Biografie |
| geographic | Hiszpania Polska ZSRR. |
| geographic_facet | Hiszpania Polska ZSRR. |
| id | DE-604.BV045081402 |
| illustrated | Illustrated |
| indexdate | 2024-07-10T08:08:05Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788361348962 8361348964 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030472366 |
| oclc_num | 1088326515 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 175 Seiten Illustrationen 25 cm |
| psigel | BSB_NED_20190729 |
| publishDate | 2017 |
| publishDateSearch | 2017 |
| publishDateSort | 2017 |
| publisher | Wydawnictwo Eurosystem |
| record_format | marc |
| spelling | Kusiak, Franciszek 1942- Verfasser (DE-588)117857508X aut Generał Karol Świerczewski Walter - życie i po życiu 1897-1947-2017 = General Karol Świerczewski Walter : das Leben und nach dem Leben 1897-1947-2017 = General Karolʹ Sverčevskij Valʹter - žiznʹ i posležiznie 1897-1947-2017 Franciszek Kusiak Generał Karol Świerczewski Walter General Karol Świerczewski Walter 880-01 General Karolʹ Sverčevskij Valʹter - žiznʹ i posležiznie 1897-1947-2017 Wrocław Wydawnictwo Eurosystem 2017 175 Seiten Illustrationen 25 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Zusammenfassung in russischer und deutscher Sprache Świerczewski, Karol / (1897-1947) Świerczewski, Karol 1897-1947 (DE-588)123197023 gnd rswk-swf Generałowie Hiszpania Polska ZSRR. (DE-588)4006804-3 Biografie gnd-content Świerczewski, Karol 1897-1947 (DE-588)123197023 p DE-604 Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030472366&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030472366&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030472366&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030472366&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract 246-01/(N Генерал Кароль Сверчевский Вальтер - жизнь и послежизние 1897-1947-2017 |
| spellingShingle | Kusiak, Franciszek 1942- Generał Karol Świerczewski Walter - życie i po życiu 1897-1947-2017 = General Karol Świerczewski Walter : das Leben und nach dem Leben 1897-1947-2017 = General Karolʹ Sverčevskij Valʹter - žiznʹ i posležiznie 1897-1947-2017 Świerczewski, Karol / (1897-1947) Świerczewski, Karol 1897-1947 (DE-588)123197023 gnd Generałowie |
| subject_GND | (DE-588)123197023 (DE-588)4006804-3 |
| title | Generał Karol Świerczewski Walter - życie i po życiu 1897-1947-2017 = General Karol Świerczewski Walter : das Leben und nach dem Leben 1897-1947-2017 = General Karolʹ Sverčevskij Valʹter - žiznʹ i posležiznie 1897-1947-2017 |
| title_alt | Generał Karol Świerczewski Walter General Karol Świerczewski Walter General Karolʹ Sverčevskij Valʹter - žiznʹ i posležiznie 1897-1947-2017 |
| title_auth | Generał Karol Świerczewski Walter - życie i po życiu 1897-1947-2017 = General Karol Świerczewski Walter : das Leben und nach dem Leben 1897-1947-2017 = General Karolʹ Sverčevskij Valʹter - žiznʹ i posležiznie 1897-1947-2017 |
| title_exact_search | Generał Karol Świerczewski Walter - życie i po życiu 1897-1947-2017 = General Karol Świerczewski Walter : das Leben und nach dem Leben 1897-1947-2017 = General Karolʹ Sverčevskij Valʹter - žiznʹ i posležiznie 1897-1947-2017 |
| title_full | Generał Karol Świerczewski Walter - życie i po życiu 1897-1947-2017 = General Karol Świerczewski Walter : das Leben und nach dem Leben 1897-1947-2017 = General Karolʹ Sverčevskij Valʹter - žiznʹ i posležiznie 1897-1947-2017 Franciszek Kusiak |
| title_fullStr | Generał Karol Świerczewski Walter - życie i po życiu 1897-1947-2017 = General Karol Świerczewski Walter : das Leben und nach dem Leben 1897-1947-2017 = General Karolʹ Sverčevskij Valʹter - žiznʹ i posležiznie 1897-1947-2017 Franciszek Kusiak |
| title_full_unstemmed | Generał Karol Świerczewski Walter - życie i po życiu 1897-1947-2017 = General Karol Świerczewski Walter : das Leben und nach dem Leben 1897-1947-2017 = General Karolʹ Sverčevskij Valʹter - žiznʹ i posležiznie 1897-1947-2017 Franciszek Kusiak |
| title_short | Generał Karol Świerczewski Walter - życie i po życiu 1897-1947-2017 |
| title_sort | general karol swierczewski walter zycie i po zyciu 1897 1947 2017 general karol swierczewski walter das leben und nach dem leben 1897 1947 2017 general karolʹ svercevskij valʹter ziznʹ i posleziznie 1897 1947 2017 |
| title_sub | = General Karol Świerczewski Walter : das Leben und nach dem Leben 1897-1947-2017 = General Karolʹ Sverčevskij Valʹter - žiznʹ i posležiznie 1897-1947-2017 |
| topic | Świerczewski, Karol / (1897-1947) Świerczewski, Karol 1897-1947 (DE-588)123197023 gnd Generałowie |
| topic_facet | Świerczewski, Karol / (1897-1947) Świerczewski, Karol 1897-1947 Generałowie Hiszpania Polska ZSRR. Biografie |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030472366&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030472366&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030472366&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030472366&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT kusiakfranciszek generałkarolswierczewskiwalterzycieipozyciu189719472017generalkarolswierczewskiwalterdaslebenundnachdemleben189719472017generalkarolʹsvercevskijvalʹterziznʹiposleziznie189719472017 AT kusiakfranciszek generałkarolswierczewskiwalter AT kusiakfranciszek generalkarolswierczewskiwalter AT kusiakfranciszek generalkarolʹsvercevskijvalʹterziznʹiposleziznie189719472017 |