Radzim: gród i wieś nad Wartą
Gespeichert in:
| Weitere Verfasser: | , , |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Dziekanowice
Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
2017
|
| Schriftenreihe: | Biblioteka Studiów Lednickich. Seria A
tom 8 Biblioteka Studiów Lednickich 36 |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Literaturverzeichnis Inhaltsverzeichnis |
| Beschreibung: | 518, [1] Seiten Illustrationen, Diagramme, Karten 31 cm |
| ISBN: | 9788361371816 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 cb4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV044956572 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20200228 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 180522s2017 a||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788361371816 |9 978-83-61371-81-6 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1033919725 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV044956572 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 245 | 1 | 0 | |a Radzim |b gród i wieś nad Wartą |c redakcja Andrzej Kowalczyk, Michał Skoczyński, Andrzej M. Wyrwa |
| 264 | 1 | |a Dziekanowice |b Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy |c 2017 | |
| 300 | |a 518, [1] Seiten |b Illustrationen, Diagramme, Karten |c 31 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 490 | 1 | |a Biblioteka Studiów Lednickich. Seria A |v tom 8 | |
| 490 | 1 | |a Biblioteka Studiów Lednickich |v 36 | |
| 546 | |a Zusammenfassung in englischer Sprache | ||
| 650 | 0 | 7 | |a Siedlungsarchäologie |0 (DE-588)4181216-5 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Radzim |g Woidwodschaft Großpolen |0 (DE-588)120556991X |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 653 | 2 | |a Radzim (miasto dawne) | |
| 653 | 0 | |a Grody | |
| 653 | 0 | |a Epoka brązu | |
| 653 | 0 | |a Osadnictwo | |
| 653 | 0 | |a Średniowiecze | |
| 653 | 2 | |a Ostrów Radzimski | |
| 653 | 4 | |a do 801 p.n.e | |
| 653 | 4 | |a 800-701 p.n.e | |
| 653 | 4 | |a 701-800 | |
| 653 | 4 | |a 801-900 | |
| 653 | 4 | |a 901-1000 | |
| 653 | 4 | |a 1001-1100 | |
| 653 | 4 | |a 1101-1200 | |
| 653 | 4 | |a 1201-1300 | |
| 653 | 4 | |a 1301-1400 | |
| 653 | 4 | |a 1401-1500 | |
| 653 | 4 | |a 1501-1600 | |
| 653 | 4 | |a 1601-1700 | |
| 653 | 4 | |a 1701-1800 | |
| 653 | 6 | |a Monografia | |
| 653 | 6 | |a Praca zbiorowa | |
| 689 | 0 | 0 | |a Radzim |g Woidwodschaft Großpolen |0 (DE-588)120556991X |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Siedlungsarchäologie |0 (DE-588)4181216-5 |D s |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 700 | 1 | |a Kowalczyk, Andrzej |d 1983- |0 (DE-588)1170178561 |4 edt | |
| 700 | 1 | |a Skoczyński, Michał |4 edt | |
| 700 | 1 | |a Wyrwa, Andrzej Marek |d 1955-2022 |0 (DE-588)132281341 |4 edt | |
| 710 | 2 | |a Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy |4 pbl | |
| 830 | 0 | |a Biblioteka Studiów Lednickich. Seria A |v tom 8 |w (DE-604)BV036561439 |9 8 | |
| 830 | 0 | |a Biblioteka Studiów Lednickich |v 36 |w (DE-604)BV036561427 |9 36 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030349228&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030349228&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20200228 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030349228 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 930.1 |e 22/bsb |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804178549814329344 |
|---|---|
| adam_text | RADZIM. GRÓD I WIEŚ NA WARTĄ BIBLIOGRAFIA Źródła rękopiśmienne Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, sygn.: AAP, KA 10453, Radzim - wizytacje (1831-1836). AAP, OA VI 029, Generalia Kościołów - Radzim (1831-1867). AAP, sygn. ACC 2, Acta vicarii in spiritualibus Johannis de Niepart can. Ret officialis generalis Johannis, cammei etpraepositiS. SpiritusPosnaniensis (1410-1411). AAP, sygn. ACC 3,1417-1421 Acta vicarii in spiritualibus Posnan. Vincenta de Marcinkowa, decani Gnesn. Etca.Posn. /19.1.1417-12.12.1421/1422-1423(1417-1423). AAP, sygn. ACC 5, Acta officialis generalis Posnaniensis Bogušiai canonici posn. 1421). AAP, sygn. ACC 9, Acta officialis gen. Posn. Mathiae Cordebog can. Cathedralis (1426). AAP, sygn. ACC 10, Acta officialis gen. Posn. Mathiae Cordebog, can. Cathedralis (1427). AAP, sygn. ACC 11, Acta officialis gen. Posn. Mathiae Cordebog, can. Cathedralis (1428-1429). AAP, sygn. ACC 12, Acta officialis gen. Posn. Mathiae Cordebog, can. Cathedralis (1429-1430). AAP, sygn. ACC 22, Acta officialis gen. Posn. Nicolai Ciotczany can. cathedr. (1438). AAP, sygn. ACC 35, Acta vicarii gen. et officialis Posn. Jacobi Petri de Wygonowo archidiakoni Pszczevensis, (1454). AAP, sygn. ACC 36, Acta vicarii gen. et officialis Posn. Jacobi Petri de Wygonowo archidiakoni Pszczevensis (1455). AAP, sygn. ACC 43, Acta vicarii gen. et officialis Posn. Nicolai de Sobota custodis Posn. /a.VI- VII/ (14631464). AAP, sygn. ACC 63, Acta vicarii gen. et officialis Posn. Alberti de Gaj custodis Gnesn. et can. Posn. (1485). AAP, sygn. ACC 64, Acta vicarii gen. et officialis Posn. Alberti de
Gaj custodis Gnesn. et can. Posn. (1486). AAP, sygn. ACC 79, Acta obligationum...a/ officialis Posn. Nicolai Kotwicz de Żnin archidiaconi Posnanien sis b/ vicarii gen. et officialis Posnan. Johannis Górski canonici Posn. (1505-1506). AAP, sygn. ACC 85, Acta vicarii gen. et officialis Posn. Johannis Górski archidiaconi Posnaniensis (1508). AAP, sygn. AE II, Acta Andreae de Bnin episcopi Posnaniensis (1458-1478) AAP, sygn. AE IX, Acta Benedictí Izdebieński episcopi Posnaniensis (1546-1550). AAP, sygn. CP 30, Acta Capituli Posnaniensis III (1440-1461). AAP, sygn. CP 31, Acta Capituli Posnaniensis IV (1475-1489). AAP, sygn. CP 111, Revisiones bonorum episcopatus et capituli Posnaniensis I (1500-1613). AAP, sygn. KA II244/1, Radzim-Maniewo (1793-1860). AAP, sygn. KA II244/2, Radzim-Maniewo (1861-1885,1930). AAP, sygn. KA II244/2A, Radzim-Maniewo (1863-1911). AAP, sygn. PM 167/1, Księga metrykalna parafii Radzim-Maniewo (1746-1809,1718-1809). AAP, sygn. PM 167/2, Księga metrykalna parafii Radzim-Maniewo (1798-1818). AAP, sygn. PM 167/3, Księga metrykalna parafii Radzim-Maniewo (1798-1818). AAP, sygn. AV 7, Wizytacja archidiakonatu przez Świętosława Strzałkowskiego (1628-1629). AAP, sygn. AV 10, Wizytacja archidiakonatu pszczewskiego Jana Braneckiego, administratora diecezji i jego delegata Andrzeja Świniarskiego, kanonika katedralnego oraz dekanatów obornickiego i czamkowskiego przez Feliksa Mietlickiego, kanonika katedralnego (1640-1641). AAP, sygn. AV 18, Wizytacja archidiakonatu przez Mikołaja Zalaszowskiego (1695-1696). AAP, sygn. AV 20, Wizytacja archidiakonatu przez
Franciszka Libowicza (1726-1728). Archiwum Główne Akt Dawnych, sygn.: AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego I, t. 3, t. 5. Archiwum Nadleśnictwa Łopuchówko: ANŁ, Generelle Forst Beschreibung, rękopis. ANŁ, Haupt Werk Buch Oberförsterei Eckstelle für 1.10.1899-1919 ֊II Teil, rękopis. ANŁ, Haupt Werk Buch Oberförsterei Zielonka - algemeine Teil 1858, rękopis. Archiwum Ośrodka Kultury Leśnej w Gołuchowie AOKL, Aktenabschrift Acta der königlichen Oberförsterei Rogasen betrifft die entstandenen Windbrüche 1822-1833 weitere abiotische Schäden bis 1909, rękopis. AOKL, Betriebswerk der Ankaufsflächen der Oberförsterei Eckstelle 1910, rękopis. 494
BIBLIOGRAFIA AOKL, Forst Abschaltungs Werk von der Oberßrsterei Eckstelle 1837-1846, rękopis. AOKL, Grenz Dokumenten Heft Oberßrsterei Eckstelle Fach 28, Band 11825-1881, rękopis. AOKL, Haupt Werkbuch der Oberßrsterei Eckstelle 1899-1919 algemeine Teil, rękopis. AOKL, Taxations Revisions Werk der Oberßrsterei Eckstelle voi. 11858, rękopis. Archiwum Państwowe w Poznaniu, sygn.: APP, Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej Radzim, sygn. 1-18. APP, Księgi Grodzkie Poznańskie, sygn. Poznań Gr. 10. APP, Naczelne Prezydium Prowincji Poznańskiej, sygn. 6822, Die Besetzung der katholischen Pfarrstelle in Radzim-Maniewo. APP, Rejencja w Poznaniu, sygn. Rej. Poz. 1,229, Karte von den Pfarr - Ländereien zu Radzim. APP, Rejencja w Poznaniu, sygn. Rej. Poz. 1,610, Plan von dem linken Wartha-Ufer-Radzimer Kanal längs dem Radzimer Krug Etablissement, Kreises Obornik. APP, Rejencja w Poznaniu, sygn. Rej. Poz. 1,2279, Budowa leśnictwa Radzim. APP, Rejencja w Poznaniu, sygn. Rej. Poz. 1,2285, Budowa osady robotniczej Radzim. APP, Tłoki, sygn. T V, 33, Radzim (pow. obornicki), Urząd Stanu Cywilnego. APP, Urząd katastralny w Obornikach, sygn. Rej. Poz. 1,794, Katasterverwaltung Radzim. APP, Urząd katastralny w Obornikach, 80, Verhandlungen über die Vermessung und Einschätzung Gemar kung Radzim. Archiwum Parafii Świętego Jana Jerozolimskiego w Poznaniu, sygn.: APŚJJP, sygn. ІП-18, Akta tyczące się wyśledzenia ogólnych dochodów kościoła i probostwa św. Jana Jerozolimskiego w Kommendoryi pod Poznaniem położonego 1549-1845. Wielkopolski Urząd Ochrony Zabytków w Poznaniu WUOZ, Archiwum, nr
inw. 6979, Dokumentacja konserwatorska (rzeźby św. Mikołaja), 1967. WUOZ, KEZR, Kielich mszalny, oprać. E. Gieysztor, 1972a. WUOZ, KEZR, Obraz Matki Boskiej z dzieciątkiem, oprac. E. Gieysztor, 1972b. WUOZ, KEZR, Ołtarze boczne, oprać. P. i M. Szeląg, 1999a. WUOZ, KEZR, Ołtarz główny, oprać. P. i M. Szeląg, 1999b. WUOZ, KEZR, Patena, oprać. E. Gieysztor, 1972c. WUOZ, KEZR, Relikwiarz, oprać. E. Gieysztor, 1972d. WUOZ, KEZR, Relikwiarz św. Mikołaja, oprać. E. Gieysztor, 1972e. WUOZ, KEZR, Świeczniki, oprać. E. Gieysztor, 1972L WUOZ, KEZR, Wota, oprac. E. Gieysztor, 1972g. Źródła drukowane AC -Acta capitułorum nec non iudiciorum ecclesiasticorum selecta, wyd. B. Ulanowski, 1.1-3, Kraków 1894,1901, 1908, [w:] Monumenta medii aevi historka res gestas Poloniae illustrantia, 1.13,16,18. Anonim tzw. Gall, Kronika polska, tłum. R. Gródecki, Wrodaw-Warszawa-Kraków 2008. Bielińska, Gąsiorowski, Łojko 1985 - Urzędnicy wielkopolscy XII-XVwieku, Spisy, oprać. M. Bielińska, A. Gąsiorowski, J. Łojko, [w:] Urzędnicy Dawnej Rzeczypospolitej XII-XVIII wieku. Spisy, red. A. Gąsiorowski, Wrocław 1985. BulPol - Bullarium Poloniae: litteras apostólicas aliaąue monumenta Poloniae Vaticana continens, t. I, wyd. I. Sułkowska-Kuraś i S. Kuraś, Roma 1982; t. III, red. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś, Rzym-Lublin 1988; t. V, red. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś, Rzym-Lublin 1995; t. VI, red. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś, P. Sczaniecki, M. Kowalczyk, Rzym-Lublin 1998. Directorium Officii Divini ас Missarum Juxta Rubricas Generales Breviarii et Missalis Romani Nec Non Decreta S. R. C. EtConstit. Synod.
Provincial, ad Usum Dioecesis Posnaniensis, Pro Anno Domini 1808-1836, Poznań 1808-1836. Directorium Officii Divini ac Missarum Juxta Rubricas Gener, et Decreta S.R.C. ad usum Almae Ecclesiae Metropolita rne etArchi-Dioec. Gnesnensis pro Anno Domini 1834-1836, Poznań 1834-1836. Długosz Jan, Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. X (1370-1405), red. Z. Perzanowski, Warszawa 1981. KDW ֊ Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski, 1.1, wyd. I. Zakrzewski, Poznań 1877; t. II, wyd. I. Zakrzewski, Poznań 1878; t. III, wyd. I. Zakrzewski, Poznań 1879. Kronika Jana z Czarnkowa, tłum. J. Żerbiłło, oprać, tekstów i przepisów M.D. Kowalski, Kraków 1996. Lekszycki - Die ältesten grosspolnischen grodbücher, wyd. J. Lekszycki, t. 1-2, Leipzig 1887-1889, Publicationen aus den K. Preussischen Staatsarchiven, t. 31,38. 495
RAĐZIM. GRÓD I WIEŚ NA WARTĄ Nowacki 1950 - Księga uposażenia diecezji poznańskiej z roku 151O, wyd. ks. ]. Nowacki, Poznań 1950. Męczeństwo Ś. Wojciecha, [w:] MPH, 1.1. MPH - Monumenta Poloniae Historica, wyd. A Bielowski, 1.1, Lwów 1864; t. II, Lwów 1872. pawiński 1883 - Źródła dziejowe, t. XII: Polska XVI wieku pod względem gospodarczo-statystycznym opisana przez Adolfa Pawińskiego, 1.1: Wielkopolska, Warszawa 1883. Rocznik Kapitulny Krakowski, [w:] MPH, t. II. Sprawozdanie z działalności administracji Lasów Państwowych i Władz Ochrony Lasu za okres 1919-1923, wyd. Ministerstwo Rolnictwa, Warszawa 1927. Vetera monumenta Poloniae et Lithuaniae gentiumąue finitimarum historiam illustrantia, wyd. Augustin Theiner, t. II, Rzym 1860-1861. WR - Wielkopolskie roty sądowe, wyd. H. Kowalewicz, W. Kuraszkiewicz, t. 1: Roty poznańskie, WrocławPoznań 1959. ZSW - Wybór zapisek sądowych grodzkich i ziemskich wielkopolskich, 1.1, z. 1, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1902, [w:] tegoż, Studia, rozprawy i materiały z dziedziny historii polskiej i prawa polskiego, t. VI, z. 1. Literatura M. 2010. Pieczęcie urzędowe władz lokalnych z obszaru Polski centralnej, cz. 1: Pieczęcie władz ko ścielnych do połowy XX wieku, Zgierz. Adamowicz W, Nyćkowiak Z., Nowak M. 2010. Wstępna dokumentacja dla rejestru terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi na terenie miasta Poznania, Swadzim. Antosik Ł., Muzolf B. 2012. Analiza technologiczna nowożytnych fragmentów tekstylnych z Lutomierska, pow. Pa bianicki, województwo łódzkie, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria
Adamczewski Archeologiczna, nr 45 (2010-2012), s. 427-435. Arnold S. 1927. Terytoria plemienne w ustroju administracyjnym Polski piastowskiej (w. XII-XIII), Prace Komisji dla Atlasu Historycznego Polski, z. 2, Kraków. Arnold S. 1968. Terytoria plemienne w ustroju administracyjnym Polski piastowskiej (w. XII-XIII). Z dziejów śre dniowiecza. Wybór pism, Warszawa. Baczyński K. 2003. Wielka Historia Polski, t. II, Kraków. Bagiński S., Mowszowicz J. 1966. Krajowe rośliny lecznicze, Łódź. Banaszak D., Kowalczyk A. 2008. Sprawozdanie z szóstego sezonu badań archeologicznych na gródku stożkowatym wRadzimiu stan. 1/7 (Starczanowo), gm. Murowana Goślina, pow. Poznański, woj. wielkopolskie (ob. AZP 48-27), (maszynopis w MPP na Lednicy). Ł. 2014. Lotniczy skaning laserowy w polskiej archeologii. Czy w pełni wykorzystywany jest potencjał prospekcyjny metody?, FPP, 1.18, s. 481-525. Baranowski J., Libicki M., Rottermund A., Starnawska M. 2000. Zakon Maltański w Polsce, S.K. Kuczyński (red.), Warszawa. Barański M.K. 2006. Dynastia Piastów w Polsce, Warszawa. Bardach J. 1965. Historia państwa i prawa Polski, 1.1, wyd. 2, Warszawa. Bartosiewicz L. 2008. Description, diagnosis and the use of published data in animal palaeopathology. A case study using fractures, Veterinarinarija ir Zootechnika, է. 41(63), s. 12-24. Bartosiewicz L. 2013. Shuffling Nags Lame Ducks. The Archaeology ofAnimal Disease, Oxford. Bartosiewicz L., Van Neer W, Lantacker A. 1997. Draught cattle, their osteological identification and history, Anna len Zoölogische Wetenschappen, vol. 281, Tervuren. Baszkiewicz J. 1954.
Powstanie zjednoczonego państwa na przełomie XIII i XIV wieku, Studia nad historią prawa polskiego, seria II, 1.1, Warszawa. Bełcikowska-Bramowicz A. 2007. Wyniki badań nad wczesnośredniowiecznymi tekstyliami z grodziska w Raciborzu-Ostrogu, Rocznik Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, Archeologia, nr 17, s. 67-81. BiALEKovÁ 1997. Funde von Teersiedereien aus groß- und nachgroßmährischer Zeit aus dem Gebiet der Norddonausla wen, [w:] Proceedings of the First Symposium on Wood Tar and Pitch State Archaeological Museum, W. Brzeziński, W. Piotrowski (eds), Warszawa, s. 63-72. Bieniak J. 1969. Wielkopolska, Kujawy, Ziemia Łęczycka i Sieradzka wobec problemu zjednoczenia państwowego wiatach 1300-1306, Toruń. Biermann 1998. Handel, Haus- und Handwerk in frühmittelalterlichen Burg-Siedlungskomplexen zwischen Elbe und Lubsza, [w:] Frühhmittelalterlicher Burgenbau in Mittel- und Osteuropa, J.A.T. Henning (hrsg.), Bonn, s. 95-114. Bilert A. 2008. Promocja turystyczna Ostrowa Radzimskiego, SL, t. IX, s. 97-101. Banaszek Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej. 2017. Plan Urządzania Lasu dla Nadleśnictwa Łopuchówko na lata 20182027, Poznań (maszynopis w Nadleśnictwie Łopuchówko). 496
BIBLIOGRAFIA Blaszczyk W. 1972. Sprawozdanie z działalności Muzeum Archeologicznego w Poznaniu w roku 1970, FAP, vol XXIII, s. 235-247. Bobrzyński M. 1879. Dzieje Polski w zarysie, Kraków. Bogusławski W. 2005. Dzieje Słowiańszczyzny północno-zachodniej, t. IV, Poznań. Bojarski J. 2012. Badania nad morfologią i stylistyką wczesnośredniowiecznych naczyń ceramicznych z Napola na ziemi chełmińskiej, Acta Universitatis Nicolai Copernici, Archeologia, t. XXXII, s. 291-364. Borisienkow, Pasieckij - Борисенков Е.П., Пасецкий B.M. 1988. Тысячелетняя летопись необычайных явлений природы, Москва. Borwiński J. 2016. Dwór obronny w Murowanej Goślinie. Badania architektoniczne pałacu ujawniają renesansowy kasztel, Renowacje i zabytki nr 4 (60), s. 82-89. Borysiak J. 1994. Struktura aluwialnej roślinności lądowej środkowego i dolnego biegu Warty, Poznań. Borysiak J. 2004a. Nadrzeczny łęg topolowy Populetum albae, [w:] Podręczniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000, t. 5: Lasy i bory, J. Herbich (red.) Warszawa, s. 211-214. Borysiak J. 2004b. Nadrzeczny łęg wierzbowy Salicetum albae, [w:] Podręczniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000, t. 5: Lasy i bory, ]. Herbich (red.) Warszawa, s. 205-210. Borysiak J., Brzeg A. 1994. Materiały do znajomości szaty roślinnej i propozycje ochrony cennych skupień roślinności poligonu wojskowego w Biedrusku, Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią, seria B, t. 43, s. 133-170. Brust M. 1984. Osadnictwo średniowieczne w dorzeczu dolnej Wełny i środkowej Warty (od VII do połowy XVI wieku), cz. I-III, Poznań (maszynopis w Instytucie Historii UAM).
Brust M. 1986. Z problematyki tzw. mniejszych kasztelanii wielkopolskich (Próba rekonstrukcji zasięgu terytorial nego), KHKM, R. XXXIV, nr 1, s. 13-24. Brust M. 1990. Opole chojnickie z 1383 roku. Z genezy podziałów terytorialnych średniowiecznej Wielkopolski, Oborniki (maszynopis u autora). Brust M. 2000. Zespół grodowy w Rogoźnie na tle procesów osadniczych w dorzeczu dolnej i środkowej Wełny (IX-XIII wiek), [w:] SMDP, A.M. Wyrwa (red.), t. 3, Poznań, s. 231-264. Brust M. 2004. Geneza i początki miast w dobrach biskupów poznańskich w Wielkopolsce (XIII-XIV wiek), cz. II, Nasza Przeszłość, nr 101, s. 79-146. Brust M. 2005. Najdawniejsze dzieje ziemi obomicko-rogozińskiej w okresie od XII do końca XIV wieku na podsta wie źródeł pisanych, [w:] Archeologia powiatu obornickiego, T. Skorupka (red.), Poznań, s. 397-483. Brust M. 2006. W okresie średniowiecza (od XII do końca XV wieku), [w:] Dzieje Murowanej Gośliny, M. Brust (red.), Poznań, s. 41-67. Brust M. 2008. Próba rekonstrukcji zasięgu terytorialnego kasztelanii radzimskiej, SL, t. IX, s. 41-59. Brylak-Załuska M. 1983. Maziarska wieś Łosie, Wrocław. Brzostowicz M. 2002. Bruszczewski zespół osadniczy we wczesnym średniowieczu, Poznań. Brzostowicz M. 2015. Wielkopolska XII i XIII wieku w świetle badań archeologicznych, FAP, voi. LI, s. 55-72. Brzostowicz M., Przybył M. 2007. Wielkopolska w średniowieczu, Poznań. Buczek K. 1964. Targi i miasta na prawie polskim, Wrocław. Buczek K. 1970a. Organizacja opolna w Polsce średniowiecznej, SH, R. 13, z. 2, s. 205-250. Buczek K. 1970b. Z badań nad organizacją grodową w Polsce
wczesnofeudalnej. Problem terytorialności grodów kasztelańskich, KH, t. 77, z. 1, s. 3-20. Buczek K. 1977. Organizacja służebna w pierwszych wiekach państwa polskiego, SH, R. 20, z. 3, s. 353-376. Buczek K. 1979. Gospodarcze funkcje organizacji grodowej w Polsce wczesnofeudalnej (wiek X-XIII), KH, t. 86, z. 2, s. 363-384. Вико A. 1981. Wczesnośredniowieczna ceramika sandomierska, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź. Buko A. 1990. Ceramika wczesnopolska. Wprowadzenie do badań, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź. Buko A. 2003. Invisible in Archaeological Ceramics. Research Problems, [w:] Molecular and Structural Archaeology: Cosmetic and Therapeutic Chemicals, G. Tsoucaris and J. Lipkowski (ed.), Dordrecht, s. 249-261. Calkin V.1.1960. Izmenčivost metapodij i jejo značenje dija izučenja krupnogo rogotogo skota drevnosti, Bjulleten Moskovskogo Obščestva Ispytatelej Prirody, Otdel Biologii, t. 65, z. 1, s. 109-126. Calkin V.1.1970. Drevnejše domašnje životnye vostočnoj Evropy, Moskva. Callier E. 1887. Powiat obornicki pod względem dziejowym, Poznań. Chaplin R. 1971. The Study ofAnimal Bones from Archaeological Sites, London-New York. Chlebowski В. (red.). 1888. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. IX, Warszawa. Chmielewski K. 1961. Zwierzęce szczątki kostne ze stanowiska Ostrów Tumski 17 w Poznaniu z lat 1953-1954, [w:] Poznań we wczesnym średniowieczu, W. Hensel (red.), t. 3, Wrocław, s. 111-137. Chmielewski K. 1974. Szczątki zwierząt wczesnośredniowiecznych z Placu Katedralnego na Ostrowie Tumskim w Poznaniu z badań 1958 i 1959 r, [w:]
Poznań we wczesnym średniowieczu, W. Hensel, J. Żak (red.), t. 4, Wrocław, s. 51-74. 497
RADZIM. GRÓD I WIEŚ NA WARTĄ Chmielewski S. 1978. Początki Czarnkowa, Rocznik Nadnotecki, t. 8, z. 2 (za rok 1977), s. 60-107. 2007. Handel na Warcie i Odrze wXVI i pierwszej połowie XVII wieku, Poznań. Chudziak W. 1991. Periodyzacja rozwoju wczesnośredniowiecznej ceramiki z dorzecza dolnej Drwęcy (VII-XI/XII w.). Podstawy chronologii procesów zasiedlenia, Toruń. Chudziak W. 1995. Z badań nad wczesnośredniowieczną ceramiką z Łekna (stanowisko nr 3), [w:] SMDP, A.M. Wyrwa (red.), t. II, Poznań, s. 77-94. Chudziak W. 1996. Zasiedlenie strefy chełmińsko-dobrzyńskiej we wczesnym średniowieczu (VII-ΧΙ w.), Toruń. Chudziak W., Kaźmierczak R., Niegowski J. 2011. Podwodne dziedzictwo archeologiczne Polski, Toruń. Cnotliwy E., Leciejewicz L., Łosiński W. 1983. Szczecin we wczesnym średniowieczu. Wzgórze Zamkowe, WrocławWarszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź. Cofta-Broniewska A. 2004. Miejsca obrzędowe ludności kultury łużyckiej i kultury przeworskiej na Kujawach, cz. 1: Przegląd źródeł, FPP, t. XII, s. 147-199. Coy J. 1983. Birds as food in prehistoric and historic Wessex, [w:] Animals and Archaeology, t. 2: Shell Middens, Fishes and Birds, BAR International Series, 183, s. 181-195. Czarnowski E., Neubauer D., Schwörer P. 1990. Zur Herstellung von Birkenpech im Neolithikum, Acta Praehistorica et Archaeologica, է. 22, s. 169-173. CzEBREszuK J., Kosko A., Szmyt M. 2006. Zasady analizy źródeł ceramicznych z okresu późnego neolitu oraz interstadiału epok neolitu oraz brązu na Kujawach, [w:] Opatowice-Wzgórze Prokopiaka, 1.1: Studia i materiały do badań nad późnym neolitem Wysoczyzny Kujawskiej, A.
Kosko, M. Szmyt, P. Chachlikowski (red.), Poznań, s. 39-64. Danielewicz W. 1993. Obce gatunki drzew i krzewów w dolinie Warty, cz. I: Klon jesionolistny (Acer negundo L), Prace Komisji Nauk Rolniczych i Leśnych, t. 76, s. 31-37. Danielewicz W. 2002. Częstość występowania wybranych gatunków topoli (Populus L.) w dolinie rzeki Warty, Rocz nik Dendrologiczny, t. 50, s. 125-139. Danielewicz W. 2008. Ekologiczne uwarunkowania zasięgów drzew i krzewów na aluwialnych obszarach doliny Odry, Poznań. Danielewicz W, Glanc К. 1988. Drzewa i krzewy doliny rzeki Warty, Rocznik Akademii Rolniczej w Poznaniu, 1.190, s. 37-54. Dannenberg H. 1898. Die deutschen Münzen der sächsischen und fränkischen Kaiserzeit, Bd. III, Berlin. Davis S.J.M. 1995. The Archaeology ofAnimals, London. Dąbrowska M. 1987. Kafle i piece kaflowe w Polsce do końca XVIII wieku, Wrocław. Dąbrowski J. 1995. Dzieje Polski średniowiecznej, t. 2 (od 1333 do 1506), J. Wyrozumski (oprać.), Kraków. Dembińska M., PodwińskaZ. (red.). 1978. Historia Kultury Materialnej Polski, 1.1, Wrocław. Dembiński P. 2012. Poznańska kapituła katedralna schyłku wieków średnich, Poznań. Derwich M. 1984. O zjawiskach przyrodniczych i ich recepcji w średniowiecznym dziejopisarstwie polskim, KH, t. 91, z. 4, s. 975-986. Dębska I., Poklewska-Koziełł M., Sikorski A. 2012. Odciski tkanin na ceramice budowlanej i kaflach z badań przy ul. Posadzego 4, [w:] Poznań we wczesnym średniowieczu, H. Kóčka-Krenz (red.), t. VII, Poznań, s. 131-145. Dobrzańska H., Langer J.J., Pietrzak S., Szmoniewski B.S. 2005. Naczynie z dziegciem z wczesnosłowiańskiej osady
w Igołomi, pow. Kraków, Polish Botanical Studies, Guidebook Series, s. 231-246. Dowgielewicz S. 1954. Roślinne surowce włókiennicze, Warszawa. Driesch von den A. 1976. A guide to the measurement of animal bones from archaeological sites. Peabody Museum Bulletin 1, Peabody Museum of Archaeology and Ethnology Harvard University, Cambridge, Massachusetts. Driesch von den A., Boessneck J. 1974. Kritische Anmerkungen zur Widerristhöhenberechnung aus Längenmaßen vor- und frühgeschichtlicher Tierknochen, Säugetierkundliche Mitteilungen 22/4, s. 325-348. Duczko W. 2002. Test or Magic? Pecks on the Viking-Age silver, [w:] Moneta Mediaevalis. Studia numizmatyczne i historyczne, R. Kiersnowski, В. Paszkiewicz, M. Męclewska (red.), Warszawa, s. 193-209. Dulinicz M. 2001. Kształtowanie się Słowiańszczyzny Północno-Zachodniej, Warszawa. Dylik J. 1936. Analiza geograficznego położenia grodzisk i uwagi o osadnictwie wczesnohistorycznym Wielkopol ski, Poznań. Dymaczewska U, Dymaczewski A. 1967. Wczesnośredniowieczny Santok. Wyniki badań wykopaliskowych we wnę trzu groduwlatach 1958-1961, SA, 1.14, s. 185-241. Dymaczewski A. 1953. Ślady średniowiecznych smolami w Wielkopolsce, Przegląd Archeologiczny, t. IX, s. 123-126. Dzieduszyccy В. i W. 1997 (1996). Niektóre aspekty społeczno-organizacyjne i gospodarcze przemian średniowiecz nego garncarstwa Wielkopolski i Śląska, [w:] Słowiańszczyzna w Europie średniowiecznej, Z. Kurnatowska (red.), t. 2, Wrocław, s. 165-170. Dzieduszycki W. 1978 (1979). Wczesnośredniowieczne importy ceramiczne z Kmszwicy, SA, t. 25, s. 63-97. Dzieduszycki W. 1980.
Przemiany w strukturze garncarstwa polskiego w 2 połowie XIII i w 1 połowie XIV wieku, AP, t. 24, s. 364-379. Chojnacka K. 498
BIBLIOGRAFIA Dzieduszycki W. 1982. Wczesnomiejska ceramika kruszwicka w okresie od 2 połowy X do połowy XIV wieku, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź. Dzieduszycki W. 1997. Garncarstwo polskie u progu późnego średniowiecza. Tradycje. Adaptacja nowych wzorów. Uwarunkowania społeczno-kulturowe, AHP, t. 5, s. 153-160. Dzieduszycki W, Fogel J. 1979. Gród wczesnośredniowieczny w Śremie, SA, t. 26, s. 33-91. Dzieduszycki W, Przybył M. 2002. „Trakt cesarski” - próba odtworzenia przebiegu drogi pielgrzymki Ottona III do Gniezna na podstawie analizy źródeł pisanych i archeologicznych, [w:] Trakt cesarski. Iława - Gniezno - Magdeburg, W. Dzieduszycki, M. Przybył (red.), Poznań, s. 17-32. Dzięgielewski K. 2012. Próba synchronizacji danych paleoklimatycznych i archeologicznych na przykładzie tzw. wa hnięcia subatlantyckiego, [w:] Peregrinationes archaeologicae in Asia et Europa Joanni Chochorowski dedicatae, W. Blajer (red.), Kraków, s. 109-119. Dzięgielewski S. 1973. jeleń, Warszawa. Florkowski A., Kozłowski T. 1994. Ocena wieku szkieletowego dzieci na podstawie wielkości kości, Przegląd Antro pologiczny, t. 57, z. 1-2, s. 71-86. Francke C., Lodowski J. 1991. Późnośredniowieczny zamek w Bardzie w świetle badań archeologicznych z lat 19821988, Acta Universitatis Wratislaviensis. Seria Archeologiczna, է. XX, s. 163-201. Friedensburg F. 1931. Die schlesischen Münzen des Mittelalters, Wroclaw. Fruziński В. 1993. Dzik, Warszawa. Funke G., Krõll К. 2012. Katalog. 12.-20. Jahrhundert, [w:] Aus dem Pottland in die Welt Eine historische Topferre gion zwischen Weser und Leine, G. Funke, Ch.
Leiber (hrsg.), Holzminden, s. 197-216. Galicka I., Kaczorowska L, Sygietyńska H. 1965. Powiat obornicki, [w:] Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. Ruszczyńska, A. Sławska, (red.), t. V, z. 15, Warszawa. Gałecka A., Mezer de E., Wilkaniec E., Urbański P. 2012. Recreation potential of areas occupied by the Biedrusko military training ground, Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych, t. VIII, z. 1, s. 55-65. Gancarski ]., Fedyk R. 2006. Skarb wczesnośredniowieczny z grodziska „Wały Królewskie” w Trzcinicy, pow. Jasło, [w:] Wczesne średniowiecze w Karpatach Polskich, J. Gancarski (red.), Krosno, s. 253-269. Garbaczewski W. 2002. Świat brakteatów: średniowiecze w zwierciadle monet, Bydgoszcz. Gawlas S. 1996. O kształt zjednoczonego Królestwa, Warszawa. Gąsiorowski A. 1965. Powiat w Wielkopolsce XIV-XVI wieku, Poznań. Gąsiorowski A. 1967. Uwagi o mniejszych kasztelaniach wielkopolskich XIII-XV wieku, Czasopismo Prawno-Historyczne, t. XIX, z. 1, s. 80-81. Głosek M. 1973. Znaki i napisy na mieczach średniowiecznych w Polsce, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk. Głosek M. 1984. Miecze środkowoeuropejskie z X-XV w., Warszawa. Głosek M., Nadolski A. 1970. Miecze średniowieczne z ziem polskich, Łódź. Godynicki S. 1965. Określenie wysokości jeleni na podstawie kości śródręcza i śródstopia, Roczniki Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu, t. 25, s. 39-51. Górecki J. 1998. Ostrów Lednicki - rezydencja na wczesnopiastowskim szlaku od Poznania do Gniezna, [w:] Kraje słowiańskie w wiekach średnich. Profanum i sacrum, H. Kóčka-Krenz, W. Łosiński (red.), Poznań, s. 235-246.
Górecki J. 2002. Gród na Ostrowie Lednickim na tle wybranych ośrodków grodowych pierwszej monarchii piastow skiej, Poznań. Górecki J. 2008. Zagospodarowanie grodziska radzimskiego jako obiektu turystycznego, SL, t. IX, s. 103-110. Gradowski M. 1975. Proca. Kilka uwag o konstrukcji i zasadach działania, KHKM, R. XXIII, nr 3, s. 433-438. Graf R., Kaniecki A. 2008. Sposoby przedstawiania elementów środowiskowych na XVII- i XVIII-wiecznych planach Poznania i ich wiarygodność, Przegląd Geograficzny, t. 80, z. 3, s. 343-360. Gródecki R., Zachorowski S. 1926. Dzieje Polski średniowiecznej, 1.1 (do roku 1333), Kraków. Grygiel R. 1992. Zarembowie z Jarocina w świetle źródeł archeologicznych i historycznych, Łódź. Gumiński W. 1989. Gródek Nadbuźny, osada kultury pucharów lejkowatych, Wrocław-Warszawa-KrakówGdańsk-Łódź. Gumowski M. 1939. Corpus Nummorum Poloniae, 1.1, Kraków. Gumpert 1843.0 grobach pogańskich w powiecie obornickim, Przyjaciel Ludu, rok dziesiąty, No 15, s. 114-115. Habermehl K.H. 1975. Die Altersbestimmung bei Haus-und Labortieren, Berlin-Hamburg. Habermehl K.H. 1985. Alterbestimmung bei Wild֊ und Pelztieren. Möglichkeiten und Methoden. Ein praktischer Leitfaden fürJäger, Biologen und Tierärzte, Hamburg-Berlin. Sprawozdanie z badań wykopaliskowych na wczesnośredniowiecznym grodzisku w Radzimiu (obręb Starczanowo), stan. 1, gm. Murowana Goślina, powiat poznański, województwo wielkopolskie w 2002 roku Haraj В. 2002. (maszynopis w MPP na Lednicy). В. 2004. Sprawozdanie z prac wykopaliskowych na wczesnośredniowiecznym grodzisku w Radzimiu (Star Haraj czanowo), stan. 1
(7,48-27 AZP), gm. Murowana Goślina, woj. wielkopolskie. Rok 2004 - przywalę grodowe (wy kop IC) (maszynopis w MPP na Lednicy). 499
RADZIM. GRÓD I WIEŚ NA WARTĄ Haraj В. 2005. Sprawozdanie z badań wykopaliskowych przeprowadzonych 2005 r na grodzisku w Radzimiu, stan. 1, gm. Murowana Goślina, woj. wielkopolskie (maszynopis w MPP na Lednicy). Hävernick W. 1935. Die Münzen von Köln. Vom Beginn der Prägung bis 1304,1.1, Köln. Hensel W. 1950. Studia i materiały do osadnictwa Wielkopolski wczesnośredniowiecznej, 1.1, Poznań. Hensel W. 1953. Studia i materiały do osadnictwa Wielkopolski wczesnośredniowiecznej, t. II, Poznań. Hensel W. 1959. Studia i materiały do osadnictwa Wielkopolski wczesnośredniowiecznej, t. III, Warszawa. Hensel W. 1974. U źródeł Polski średniowiecznej, Wrocław. Hensel W. 1987. Słowiańszczyzna wczesnośredniowieczna. Zarys kultury materialnej, wyd. IV, Warszawa. Hensel W., Hilczer-Kurnatowska Z. 1972. Studia i materiały do osadnictwa Wielkopolski wczesnohistorycznej, t. IV, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk. 1980. Studia i materiały do osadnictwa Wielkopolski wczesnohistorycznej, t. V, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk. Hensel W, Hilczer-Kurnatowska Z. 1987. Studia i materiały do osadnictwa Wielkopolski wczesnohistorycznej, t. VI, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk. Hensel W., Hilczer-Kurnatowska Z., Łosińska A. 1995. Studia i materiały do osadnictwa Wielkopolski wczesno historycznej, t. VII, Poznań-Toruń. Hesse R. 2010. LiDAR-derived Local ReliefModels - a new tool for archeological prospection, Archeological Prospec tion, vol. 17 (2), s. 67-72. Hilczerówna Z. 1965. „Małe plemiona” wczesnego średniowiecza i archeologiczne sposoby ich badania, SA, t. 12, s. 83-124. Hilczerówna Z. 1967. Dorzecze
górnej i środkowej Obry od VIdo początkówXIwieku, Wrocław-Warszawa-Kraków. Hilczerówna Z. 1968. Z badań nad zasiedleniem południowej Wielkopolski i Dolnego Śląska w starszych fazach wczesnego średniowiecza, [w:] Studia i materiały z historii kultury materialnej, A. Gieysztor (red.), t. 37: Studia z dziejów osadnictwa, A. Rutkowska-Płachcińska (red.), t. 6, s. 62-79. Hildebrandt-Radke 1.2011. Warunki klimatyczne okresu średniowiecza a powstanie, rozwój i upadek grodziska na Zawodziu w Kaliszu, Landform Analysis, vol. 16, s. 69-72. Hlebionek M. 2010. Bolesław Pobożny i Wielkopolska jego czasów, Kraków. Hładyłowicz K.J. 1932. Zmiany krajobrazu i rozwój osadnictwa w Wielkopolsce odXIVdoXIXw, Lwów. Holden N., Horne R, Bewley R. 2002. High-resolution digital airborne mapping and archaeology, [w:] Aerial Archaeology: developing future practice NATO Science Series, sub-series I: Life and behavioural sciences, R. Bawley, W. Rączkowski (ed.), Amsterdam-Berlin-Oxford-Tokyo-Washington DC, s. 173-180. Hołubowicz W. 1965. Garncarstwo wczesnośredniowieczne Słowian, Studia Archeologiczne, 1.1, Wrocław. Horoszko G. 1997. Skarb monet z XV wieku w kaflu piecowym z Kamienia Pomorskiego, MZ, t. XLIII, s. 247-252. Ignaczak M. 2002. Ze studiów nad genezą kultury łużyckiej w strefie Kujaw, Poznań. Ignaczak M. 2004. Osadnictwo społeczeństw kultury łużyckiej w strefie środkowobachorskiej, [w:] Archeologiczne badania ratownicze wzdłuż trasy gazociągu tranzytowego, J. Bednarczyk, L. Czerniak, A. Kosko (red.), t. III: Kuja wy, cz. 5: Osadnictwo społeczeństw kultur cyklu łużyckiego, Poznań, s. 15-201.
Ilisch P. 2005. Eine polnische oder pommerische Prägegruppe des 11. Jahrhunderts, WN, t. XLIX, z. 2, s. 191-196. Jagla J. 2004. В oska medycyna i niebiescy uzdrowiciele wobec kalectwa i chorób człowieka. Ikonografia „patronów od chorób” i „świętych miłujących żebraków” w sztuce XIV-XVII wieku, Warszawa. Hensel W., Hilczer-Kurnatowska Z. Wieczna prośba i dziękczynienie: o symbolicznych relacjach między sacrum i profanum w przedsta wieniach wotywnych z obszaru Polski Centralnej, Warszawa. Jagodzińska A. 1997. Dzieje Sanktuarium Świętego Mikołaja i Matki Boskiej Radzimskiej w Maniewie, Maniewo Jagła J. 2009. (maszynopis w Archiwum Naukowym MPP na Lednicy, sygn. 402/1/2147 i archiwum Zespołu Szkolno- Przed szkolnego w Maniewie). Jaskanis D. 2008. Święck. Wczesnośredniowieczny zespół osadniczy na północno-wschodnim Mazowszu, Warsza wa. Jasnosz S. 1963. Sprawozdanie z działalności Muzeum Archeologicznego w Poznaniu w roku 1962, FAP, vol. XIV, s. 241-246. Jasnosz S. 1980. Materiały i studia do dziejów osadnictwa starożytnego i wczesnośredniowiecznego Ziemi Obomicko-Rogozińskiej (części), FAP, vol. XXXI, s. 1-144. Jasnosz S. 1981. Materiały i studia do dziejów osadnictwa starożytnego i wczesnośredniowiecznego Ziemi Obomicko-Rogozińskiej (część II), FAP, voi. XXXII, s. 105-155. Jasnosz S. 1984. Materiały i studia do dziejów osadnictwa starożytnego i wczesnośredniowiecznego Ziemi Obomic ko-Rogozińskiej (część III), FAR voi. XXXIII, s. 55-166. Jaworski К. 1990. Wyroby z kości i poroża w kulturze wczesnośredniowiecznego Ostrowa Tumskiego we Wrocławiu, Wrocław-Warszawa. Kaczanowski
P., Kozłowski J.K. 1998. Najdawniejsze dzieje ziem polskich, Kraków. 500
BIBLIOGRAFIA Kaczmarczyk Z. 1936. Immunitet sądowy i jurysdykcja poimmunitetowa w dobrach Kościoła w Polsce do końca XIV wieku, Poznań. Kaczmarek J., Silska P. 2008. Radzim powrót do źródeł. Krótka historia „skarbu” brązowego, SL, է. IX, s. 17-28. 1993. Z dziejów kultu św. Mikołaja w Polsce, Leszno. Kaczmarek M. 2002. Zachodniowielkopolskie społeczności kultury łużyckiej w epoce brązu, Poznań. Kaczmarek M. 2005. Epoka brązu i wczesna epoka żelaza na ziemi obomicko-rogozińskiej, [w:] Archeologia powiatu obornickiego, T. Skorupka (red.), Poznań, s. 127-235. Kajzer L. 1986. Opracowanie zbioru ceramiki naczyniowej z „wieży Karnkowskiego” zamku w Raciążku, KHKM, R. XXXIV, nr 2, s. 199-225. Kajzer L. 1991. W sprawie waloryzacji masowych zbiorów ceramiki późnośredniowiecznej i nowożytnej, KHKM, R. XXXIX, nr 4, s. 467-484. Kajzer L. 1996. Wstęp do archeologii historycznej w Polsce, Łódź. Kałagate S. 1995. Średniowieczny materiał zabytkowy z przypadkowego odkrycia na stacji meteorologicznej w Radzyniu, gm. Sława, woj. zielonogórskie, stan. 10 (AZP 63-19/74), WSA, t. 3, s. 229-236. Kamińska J. 1966. Grodziska stożkowate śladem posiadłości rycerskich XIII-XIV wieku, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna, nr 13, Łódź, s. 43-78. Kamińska ]., Nahlik A. 1958. Włókiennictwo gdańskie wX-XIII wieku, Łódź. Kaniecki A. 2004. Poznań. Dzieje miasta wodą pisane, Poznań. Kara M. 2009. Najstarsze państwo Piastów - rezultat przełomu czy kontynuacji? Studium archeologiczne, Poznań. Kara M. 2013. Stan i potrzeby badań nad zapleczem grodu poznańskiego
wX-l. połowie XIII wieku. Zestawienie ważniejszych ustaleń, [w:] Archeologia przeszłości Poznania i jego zaplecza. Stan i potrzeby badań, J. Kaczmarek, H. Kaczmarek (red.), Poznań, s. 142-150. Kara M., Krąpiec M. 2000. Możliwości datowania metodą dendrochronologiczną oraz stan badań dendrochronologicznych wczesnośredniowiecznych grodzisk z terenu Wielkopolski, Dolnego Śląska i Małopolski, [w:] Ziemie polskie w X wieku i ich znaczenie w kształtowaniu się nowej mapy Europy, H. Samsonowicz (red.), Kraków, s. 303-328. Kara M., Makohonienko M. 2011. Wielkopolska krainą grodów - krajobraz kulturowy kolebki państwa polskiego w świetle nowych ustaleń chronologicznych, Landform Analysis, vol. 16, s. 20-25. Karczewska J. 2003. Ród Pomianów na Kujawach w średniowieczu, Poznań-Wroclaw. Karczewski A. (red.). 2007. Mapa geomorfologiczna Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej, B. Krygowski (red.), Instytut Paleogeografii i Geoekologii UAM, Poznań. Karg S. (red.). 2011. Special Issue: FLAX-new research on the cultural history of the useful plant Linum usitatissimum L., Vegetation History and Archaeobotany, voi. 20 (6). Karwowski S. 1911. Komandorya i Kościół św. fana Jerozolimskiego w Poznaniu, Poznań. Kasprowicz T. 2006. Osadnictwo wczesnośredniowieczne, [w:] Dzieje Murowanej Gośliny, M. Brust (red.), Poznań, s. 26-31. Kasprzak J. 2008. Walory przyrodnicze Radzimia, SL, t. IX, s. 11-16. Kędzierski A. 1998. Polskie denary krzyżowe w skarbie ze Słuszkowa, WN, t. XLII, z. 1-2, s. 21-48. Kiarszys G., Szalast G. 2014. Archeologia w chmurze punktów. Porównanie rezultatówfiltracji i klasyfikacji gruntu
w projekcie ISOK z wynikami opracowanymi w oprogramowaniu LAStools i TerraSolid, FPP, t. XVIII, s. 541-566. Kiersnowski R. 1960. Pieniądz kruszcowy w Polsce wczesnośredniowiecznej, Warszawa. Kirschke B., Narożna-Szamałek Ա, Szamałek K. 2012. Osadnictwo z III і IV okresu epoki brązu, [w:] Osadnictwo pradziejowe, średniowieczne i nowożytne w Lutolu Mokrym, I. Sobkowiak-Tabaka (red.), Poznań, s. 113-296. Kirschke B., Prinke A. 1995. Grodziska w województwie poznańskim. Katalog stanowisk archeologicznych, Poznań. Klunder H., Prinke A. 1997. Archeologiczne Zdjęcie Polski w województwie poznańskim. Katalog stanowisk archeo logicznych, Zeszyt 1: Gmina Suchy Las, Poznań. Kokalj Ž., Zakšek K., Oštir К. 2013. Visualization of lidar derived relief models, [w:] Interpreting Archaeological Topography, R.S. Opitz, D.C. Cowley (eds), Oxford, s. 100-114. Kola A. 1985. Żelazny osprzęt średniowiecznej wieży mieszkalnej w Płemiętach i jej wyposażenie, [w:] Plemięta. Średniowieczny gródek w Ziemi Chełmińskiej, A. Nadolski (red.), Warszawa-Poznań-Toruń, s. 63-83. Kola A., Wilke G. 1976. Zespół grotów bełtów do kusz z grodziska późnośredniowiecznego w Słoszewach koło Brodnicy w świetle odkryć z 1973 r, Zapiski Historyczne, t. 41, nr 1, s. 81-123. Kola A., Wilke G. 1985. Militaria z grodziska w Płemiętach. Broń strzelcza, [w:] Plemięta. Średniowieczny gródek w ziemi chełmińskiej, A. Nadolski (red.), Warszawa-Poznań-Toruń, s. 107-128. Kondracki J. 1988. Geografia fizyczna Polski, Warszawa. Kondracki J. 2000. Geografia regionalna Polski, Warszawa. Kopicki E. 1995. Ilustrowany skorowidz pieniędzy
polskich i z Polską związanych, Warszawa. Kaczmarek K. 501
RADZIM. GRÓD I WIEŚ NA WARTĄ Коріскі W. 1997. Polskie brakteaty guziczkowe 2. poł. XIII w.-l. pol XIV w., Warszawa. Kornaś J. 1987. Chwasty polne rozprzestrzeniane z materiałem siewnym. Specjalizacja ekologiczna i procesy wymie rania, Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej w Krakowie, Sesja Naukowa, 1.19, s. 23-36. Korytkowski J. 1888. Arcybiskupi gnieźnieńscy: prymasowie i metropolici polscy od roku 1000 aż do roku 1821, 1.1, Poznań. Kosmowski K. 2006. Sprawozdanie z badań wykopaliskowych średniowiecznego grodziska stożkowatego w Radzimiu (na Ostrowie Radzimskim), stan. 1, gm. Murowana Goślina, woj. wielkopolskie w 2006 roku (maszynopis w MPP na Lednicy). Kostrzewski B. 1948. Naczynie wczesnohistoryczne z Radzimia, w pow. obornickim z ornamentem postaci ludzkich, SA, 1.1, s. 568-571. Kościesza-Kosmowski K. 2008. Czy na Ostrowie Radzimskim mieszkali kasztelanowie? Komunikat o wstępnych wynikach badań wykopaliskowych grodziska w latach 2002-2005, SL, t. IX, s. 71-83. Kosko A., Langer J.J. 1986. Z badań nad wytwarzaniem i użytkowaniem dziegciu w neolicie, KHKM, R. XXXIV, nr 4, s. 587-600. Kosko A., Langer J.J. 1997. Wood Tar in the Culture ofAgrarian Communities in Europe, [w:J Proceedings of the First International Symposium on Wood Tar and Pitch, State Archaeological Museum, W. Brzeziński, W. Piotrowski (eds), Warszawa, s. 25-28. Kosko A., Langer J.J., Pietrzak S., Szmyt M. 2006. Organie Pigments in Pottery Decoration of Early Agrarian Cultures in the Vistula Drainage: 4th-3rd Millennium BC, [w:J Prehistoric Pottery: Some Recent Research, BAR International Series 1509, A.
Gibson (ed.), Bradford, s. 51-61. Kosko A., Sikorski A., SzmytM. 2014. Odciski tekstyliów na ceramice kultury pucharów lejkowatych, [w:] OpatowiceWzgórze Prokopiaka, A. Kosko., M. Szmyt (red.), t. IV, Poznań, s. 371-380. Kotowicz P. 2013. Analiza kolekcji toporów średniowiecznych, [w:] Topory średniowieczne z Ostrowa Lednickiego i Giecza, P. Sankiewicz, A.M. Wyrwa (red.), Lednica, s. 43-83. Kotowicz P. 2014. Topory wczesnośredniowieczne z ziem polskich. Katalog źródeł, Rzeszów. Kowal S., Olejnik K., Rutkowska M. 1994. Dzieje Czarnkowa na przestrzeni wieków, Czarnków. Kowalczyk A. 2009. Sprawozdanie z badań na gródku stożkowatym w Radzimiu stanowisko 1/7 (Starczanowo), gm. Murowana Goślina, pow. Poznań, woj. wielkopolskie (ob. AZP 48-27), WSA, 1.10, s. 195-206. Kowalczyka. 2011. Gród kasztelański na Ostrowie Radzimskim, Kromka Powiatu Poznańskiego, nr 2, s. 93-102. Kowalczyk A. 2012. Sprawozdanie z ósmego sezonu badań wykopaliskowych przeprowadzonych na gródku stoż kowatym w 2012 r. w m. Radzim (Starczanowo), stan. 1/7, (ob. AZP 48-27), gm. Murowana Goślina (maszynopis w MPP na Lednicy). Kowalczyk A. 2014. Naczynia kamionkowe z Poznania w późnym średniowieczu i czasach nowożytnych, Poznań. KowalczykA., Paprocki D. 2009. Historia badań oraz upowszechniania wiedzy o Radzimiu koło Obornik, [w:] Custo dia Memoriae Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, A.M. Wyrwa (red.), Lednica, s. 157-167. Kowalczyk A., Sikorski A. 2017. Nóż osobisty z Ostrowa Radzimskiego, gm. Murowana Goślina, woj. wielkopolskie stan. 1, [w:] Gemma Gemmarum, A. Różański (red.), Poznań, s. 1305-1312.
Kowalenko W. 1938. Grody i osadnictwo grodowe Wielkopolski wczesnohistorycznej (od VII do XII wieku), Poznań. Kozierowski S. 1926. Pierwotne osiedlenie dorzecza Warty od Koła do ujścia w świetle nazw geograficznych, Slavia Occidentalis, t. V, s. 112-246. Kozierowski S. 1935. Szematyzm historyczny ustrojów parafialnych dzisiejszej archidiecezji poznańskiej, Poznań. Kóćka-Krenz H. 1993. Biżuteria północno-zachodnio-słowiańska we wczesnym średniowieczu, Poznań. Krabath S. 2001. Die hoch- und spätmittelalterlichen Buntmetallfunde nördlich der Alpen. Eine archäologische kunsthistorische Untersuchung zu ihrer Herstellungstechnik, funktionalen und zeitlichen Bestimmung, Rahden. Krause E. 1976. Grodzisko stożkowate w Bninie koło Śremu, [w:] Materiały do studiów nad osadnictwem bnińskim, Grodzisko stożkowate, J. Żak (red.), Warszawa-Poznań, s. 3-115. Kruppé J. 1961. Studia nad ceramiką XIV w. ze Starego Miasta w Warszawie, Wrocław-Warszawa-Kraków. Kruppė J. 1967. Garncarstwo warszawskie w wiekach XIVi XV, Wrocław. Kruppé J. 1981. Garncarstwo późnośredniowieczne w Polsce, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź. Krygowski B. 1961. Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej, cz. I: Geomorfologia, Poznań. Krysiak K. 1981. Anatomia zwierząt, 1.1: Aparat ruchowy, wyd. II, Warszawa. Krzemieńska B. 1959. W sprawie chronologii wyprawy Brzetysława I. na Polskę, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego, Nauki Humanistyczno-Społeczne, seria I, z. 12, s. 23-37. Krzepkowski M., Sikorski A. 2007. Szelągi litewskie Jana Kazimierza z Wągrowca, woj. wielkopolskie (ul. Opacka 15). Wyniki analizy
numizmatycznej i odcisków tkaniny, WSA, t. 8, s. 127-134. Krzepkowski M., Sikorski A., Wrzesińska A. 2015. XVII-wieczny pochówek zbiorowy z kłódką z cmentarzyska w Skokach, pow. wągrowiecki, woj. wielkopolskie. Próba interpretacji, [w:] Viator devia scientiae itinera. Studia nad problematyką okresów przedrzymskiego, rzymskiego, wędrówek ludów i wczesnego średniowiecza, A. Micha łowski, M. Teška, M. Ziółkowski (red.), Poznań, s. 339-353. 502
BIBLIOGRAFIA R., Langer J.J., Kosko A. 1998. Historia termiczna i wiek prahistorycznych pozostałości dziegciu w świetle badań EPR, PA, t. 46, s. 131-137. Krzywiec R. 1950. Podstawy technologii ceramiki, Poznań. Kubica-Kabacińska E., Langer J.J., Pietrzak S., Szmoniewski B.S., 2005. Naczynia do produkcji smół drzewnych z wczes nośredniowiecznej osady w Nowej Hucie Mogile, stan. 1, Polish Botanical Studies, Guidebook Series, s. 247-264. Kurnatowscy Z. i S. 1972. Perspektywy badań nad osadnictwem wczesnośredniowiecznym w Wielkopolsce, [w:] Problemy badań archeologicznych Polski Północno-Zachodniej, J. Żak (red.), Poznań, s. 159-180. Kurnatowscy Z. i S. 1983. Problematyka kształtowania się osiedli wczesnomiejskich w Wielkopolsce, [w:] Studia z dziejów i kultury zachodniej Słowiańszczyzny, J. Żak, J. Ostoja-Zagórski (red.), Poznań, s. 89-106. Kurnatowscy Z. i S. 1996. Znaczenie komunikacji wodnej dla społeczeństw pradziejowych i wczesnośredniowiecz nych, [w:] Słowiańszczyzna w Europie średniowiecznej, Z. Kurnatowska (red.), 1.1, Wrocław, s. 117-123. Kurnatowska Z. 1973. Główne momenty w rozwoju wczesnośredniowiecznego garncarstwa polskiego, KHKM, R. XXI, nr 3, s. 435-447. Kurnatowska Z. 1984. Próba odtworzenia organizacji zarządu terytorialnego państwa pierwszych Piastów w Wiel kopolsce, [w:] Obronność granicy zachodniej w dobie pierwszych Piastów, L. Leciejewicz (red.), Wrocław, s. 81-91. Kurnatowska Z. 1991 .Z badań nad przemianami organizacji terytorialnej w państwie pierwszych Piastów, SL, t. II, s. 11-22. Kurnatowska Z. 1993. Przemiany lokalnych ośrodków władzy wХІ-ХП
wieku w Wielkopolsce, [w:] Lokalne ośrodki władzy państwowej w XI-XII wieku w Europie Środkowo-Wschodniej, S. Moździoch (red.), Wrocław, s. 21-29. Kurnatowska Z. 2000. Elementy sacrum w topografii tworzonej przez pierwszych Piastów domeny i jej głównych ośrodków, [w:] Człowiek, sacrum, środowisko. Miejsca kultu we wczesnym średniowieczu, S. Moździoch (red.), Wrocław, s. 111-126. Kurnatowska Z. 2002. Początki Polski, Mała Biblioteka PTPN, t. 9, Poznań. Kurnatowska Z. 2008. Gród w Radzimiu na tle wielkopolskich grodów kasztelańskich, SL, t. IX, s. 61-69. Kurnatowska Z., Łosińska A. 1983. Weryfikacja grodzisk wielkopolskich na półmetku, FAP, voi. XXXII, s. 25-62. Kurnatowska Z., Łosińska A. 1985. Sprawozdanie z weryfikacji grodzisk wielkopolskich w latach 1983-1984, FAP, voi. XXXIV, s. 77-85. Kurnatowska Z., Łosińska A. 1992. Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Wielkopolsce, [w:] Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce. Materiały z konferencji, Poznań 14-16 grudnia 1987 roku, Z. Kurnatowska (red.), Poznań-Wrocław-Warszawa, s. 105-153. Kurnatowski S. 1968. Osadnictwo i jego rola w kształtowaniu się krajobrazu, Folia Quaternaria, t. 29, s. 183-197. Kurzweil A., Todtenhaupt D. 1991. Technologie der Holzteergewinnung, Acta Praehistorica et Archaeologica, t. 23, s. 63-79. Kurzweil A., Todtenhaupt D. 1992. Destillatio per descensum, AP, t. 37, s. 241-264. Kutrzeba S. 2001. Historia ustroju Polski. Korona, Wznowienia, t. 8, Poznań. Labuda G. 1975. O formach osadnictwa wczesnośredniowiecznej wsi polskiej, KHKM, R. XXIII, nr 1, s. 99-113. Labuda G.
1992. Mieszko II Król Polski (1025-1034). Czasy przełomu w dziejach państwa polskiego, Rozprawy Wydziału Historyczno-Filozoficznego Polskiej Akademii Umiejętności, t. 73, Kraków. Labuda G. 2012. Pierwsze wieki monarchii wczesnopiastowskiej, Poznań. Lalik T. 1962. Märkte des 12. Jahrhunderts in Polen, KHKM, R. X, (nr dodatkowy), s. 364-367. Lalik T. 1967. Organizacja grodowo-prowincjonalna w Polsce XI i początków XII wieku, Studia z Dziejów Osadnic twa, t. 5, Wrocław. Lalik T. 1976. Organizacje sąsiedzkie średniowiecznej wsi polskiej - wieś, opole, parafia, KHKM, R. XXIV, nr 3, s. 440-456. Langer J.J. 1989. Fizykochemiczne metody analizy pozostałości pradziejowego dziegciarstwa, AP, t. 34, z. 1, s. 13-27. Langer J.J., Kosko A. 1999. Z badań nad zastosowaniem dziegciu w ornamentyce ceramiki neolitycznej. Perspektywa Niżu Polski, FPP, t. 9, s. 63-77. Langer J.J., Pietrzak S. 2000. Wytwarzanie i zastosowanie dziegciu w kulturach późnoneolitycznych, [w:] Archeologiczne badania ratownicze wzdłuż trasy gazociągu tranzytowego, A. Kosko (red.), t. III, część 4, Poznań, s. 411-414. Langer J.J., Pietrzak S. 2004a. Dziegciarstwo późnoneolitycznych społeczności kultury pucharów lejkowatych w strefie Kujaw. Badania wzdłuż trasy gazociągu Mogilno-Włocławek, [w:] Od długiego domu najstarszych rolników do dworu staropolskiego. Wyniki badań archeologicznych na trasach gazociągów Mogilno-Włocławek i Mogilno-Wydartowo, J. Bednarczyk, A. Kosko (red.), Poznań, s. 595-608. Langer J.J., Pietrzak S. 2004b. Pozostałości smół drzewnych na ceramice, [w:] Chata ludności kultury pucharów lejkowatych,
]. Kabaciński, I. Sobkowiak-Tabaka (red.), Poznań, s. 100-117. Langer J.J., Pietrzak S. 2011. Badania fizykochemiczne substancji organicznych ze ścianek naczyń kręgu trzcinieckiego z Polesia, gm. Łyszkowice, woj. łódzkie, stan. 1, [w:] Osady i cmentarzyska społeczności trzcinieckiego kręgu kulturo wego w Polesiu, stan. 1, woj. łódzkie, J. Górski, P. Makarowicz, A. Wawrusiewicz (red.), 1.1, Łódź, s. 306-333. Krzyminiewski 503
RADZIM. GRÓD I WIEŚ NA WARTĄ Langer J.J., Pietrzak S. 2012. Badania archeometryczne substancji smolistych na stanowisku 6 wMarwicach, [w:] Studia i materiały nad najdawniejszymi dziejami Równiny Gorzowskiej. Wczesne Średniowiecze, A. Różański, S. Pietrzak (red.), Poznańskie Studia Archeologiczne, t. V, Poznań, s. 70-116. Langer J.J., Pietrzak S., Cichocka M. 2004. Wytwarzanie i zastosowanie dziegciu w Miturze łużyckiej, [w:] Archeolo giczne badania ratownicze wzdłuż trasy gazociągu tranzytowego, t. III: Kujawy, cz. 5, J. Bednarczyk, L. Czerniak, A. Kosko (red.), Poznań, s. 451-461. Langer J.J., Pietrzak S., Golczak S. 2007. Wytwarzanie i zastosowanie substancji smolistych. Badania technoarcheologiczne pozostałości organicznych na ceramice kultury pucharów lejkowatych, [w:] Opatowice-Wzgórze Prokopiaka, A. Kosko, M. Szmyt, (red.), Studia i materiały do badań nad późnym neolitem Wysoczyzny Kujawskiej, t. II, Poznań, s. 237-239. Langer J.J., Pietrzak S., Wieczorek M. 2002. Technologie wytwarzania i stosowanie smół drzewnych w pradziejach ziem polskich, [w:] II Ogólnopolska Konferencja pt. „Las w kulturze polskiej . Materiały z konferencji. Gołuchów 14-16 września 2001, W. Łysiak (red.), s. 111-118. Lanzi F.G. 2004. Jak rozpoznawać świętych i patronów w sztuce i w wyobrażeniach ludowych, Kielce. Lasota-Moskalewska A. 1997. Podstawy archeozoologii. Szczątki ssaków, Warszawa. Lasota-Moskalewska A. 2008. Archeozoologia. Ssaki, Warszawa. Leciejewicz L. 1953. Jama dziegciarska z Młodzikowa w paw. średzkim, Przegląd Archeologiczny, t. IX, s. 420-425. Leciejewicz L., Łosiński W.
1960. Wczesnośredniowieczne cmentarzysko w Młodzikowie, w pow. średzkim, FAP, vol. XI, s. 104-165. Lepówna B. 1968. Garncarstwo gdańskie wX-XIII wieku, Gdańsk. Leśny J. 1975. Ze studiów nad osadnictwem i dziejami Ziemi Pałuckiej we wczesnym średniowieczu, SA, t. 23, s. 123-176. Leśny J. 1976. Początki, rozwój i upadek kasztelanii na Ostrowie Lednickim, Studia i Materiały do Dziejów Wielko polski i Pomorza, t. XII, z. 1, s. 5-37. Leśny J. 1979. Najdawniejsza przeszłość (do połowy XV wieku), [w:] Dzieje ziemi gostyńskiej, S. Sierpowski (red.), Poznań, s. 19-88. Lewandowski P., Perz B. 2016. Czas okupacji niemieckiej 1939-1945, [w:] Nadleśnictwo Łopuchówko. Rys historycz ny, T. Sobalak, B. Perz (red.), Łopuchówko, s. 87-114. Lityńska-Zając M., Wasylikowa K. 2005. Przewodnik do badań archeobotanicznych, Poznań. Lochman J., Bouchner M., Fišer Z., Hanuś V, Hanzák J., Hromas J., Kotrlý A., Rakušan C., Semizorová L, Velek ƒ. 1987. Określanie wieku zwierzyny, Warszawa. Lodowski J. 1980. Dolny Śląsk na początku średniowiecza (VI-X w.), Wrocław. Lubicz-Niezabitowski E. 1939. Materiał kostny zwierząt domowych i dzikich z wieku VIII-XIII wykopany w Gnieź nie, [w:] Gniezno w zaraniu dziejów (od VIII do XIII wieku) w świetle wykopalisk, J. Kostrzewski (red.), Poznań, s. 186-272. Lutnicki W. 1972. Uzębienie zwierząt domowych, Warszawa-Kraków. Lutnicki W. 1980. Zarys osteologii zwierząt domowych, Kraków. Łastowiecki M. 1989. Stratygrafia i chronologia Ostrowa Lednickiego, SL, 1.1, s. 17-70. Łaszczewska T. 1966. Pradzieje włókiennictwa, [w:] Zarys historii włókiennictwa na ziemiach
polskich do końca XVIII wieku,}. Kamińska, I. Turnau (red.), Wrocław-Warszawa-Kraków, s. 21-53. Łączkowski K. 2014. Poligon wojskowy w Biedrusku, Kronika Powiatu Poznańskiego, nr 5, s. 97-112. Łopata ƒ. 1964. Cmentarzysko ludności kultury łużyckiej z IV-V okresu epoki brązu w Wartosławiu, pow. Szamotu ły, FAP, vol. XV, s. 12-76. Łosiński W. 1972. Początki wczesnośredniowiecznego osadnictwa grodowego w dorzeczu dolnej Parsęty (VII-X/XI w), Wrocław. Łosiński W. 1982. Osadnictwo plemienne Pomorza (VI-X wiek), Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk. Łosiński W., Rogosz R. 1983. Zasady klasyfikacji i schemat taksonomiczny ceramiki, [w:] Szczecin we wczesnym średniowieczu. Wzgórze Zamkowe, E. Cnotliwy, L. Leciejewicz, W. Łosiński (red.), Szczecin, s. 202-226. Łosiński W, Rogosz R. 1986. Metody synchronizacji warstw kulturowych wczesnośredniowiecznych obiektów wie lowarstwowych na podstawie analizy ceramiki ze Szczecina, [w:] Problemy chronologii ceramiki wczesnośrednio wiecznej na Pomorzu Zachodnim, J. Gromnicki (red.), Warszawa, s. 9-50. Łowmiański H. 1967. Początki Polski, t. 3, Warszawa. Łowmiański H. 1970. Początki Polski, t. 4, Warszawa. Łowmiański H. 1973. Początki Polski, t. 5, Warszawa. Łowmiański H. 1977. Organizacja gospodarcza państwa piastowskiego, KH, t. 84, nr 1, s. 171-182. Łowmiański H. 1985. Początki Polski, t. 6, Warszawa. Łuka L.J. 1952. Wykaz nabytków Muzeum Archeologicznego w Poznaniu w r. 1951, FAP, vol. 3, s. 150-171. 504
BIBLIOGRAFIA Łukaszewicz J. 1859. Krótki opis historyczny kościołów parochialnych kościółków, kaplic, klasztorów, szkółek parochialnych, szpitali i innych zakładów dobroczynnych w dawnej dyecezyi poznańskiej, 1.1, Poznań. Maciejewska-Rutkowska I., Rutkowski P. 2004. Lasy Nadleśnictwa Doświadczalnego Zielonka, Ten Świat, nr 1(58), s. 1. MagnellO. 2005. Tracking Wild Boar and Hunters. Osteology ofWild Boar in Mesolithic South Scandinavia, Studies in Osteology 1, Acta Archaeologica Lundensia Series in 8°, No 51, Lund. Maik J. 1988. Wyroby włókiennicze na Pomorzu z okresu rzymskiego i ze średniowiecza, Wrocław-WarszawaKraków-Gdańsk-Łódź. Maik J. 1991. Tekstylia wczesnośredniowieczne z wykopalisk w Opolu, Warszawa-Łódź. Maik J. 2012. Włókiennictwo kultury wielbarskiej, Łódź. Makohonienko M., Makowiecki D., Koszałka J., Kara M. 2011. Ekologia historyczna miasta - uwarunkowania śro dowiskowe i podstawy gospodarcze wczesnomiejskiego zespołu osadniczego na Ostrowie Tumskim w Poznaniu, Landform Analysis, vol. 16, s. 26-31. Makowiecka M., Makowiecki D. 2006. Studia nad średniowieczną gospodarką zwierzętami w strefie środkowej Odry na podstawie analiz archeozoologicznych materiałów z Krosna Odrzańskiego, [w:] Archeologia w studiach nad naj starszymi dziejami Krosna Odrzańskiego, M. Magda-Nawrocka, A. Nawojska, L. Szymczak (red.), Krosno Odrzań skie, s. 133-174. Makowiecka M., Makowiecki D. 2015a. Gospodarka zwierzętami w czasach rozwoju grodu i zamku w Międzyrzeczu na podstawie badań archeozoologicznych średniowiecznych szczątków ze stan. 1, [w:] Międzyrzecz we wczesnym i późnym
średniowieczu. Wyniki badań wykopaliskowych na zamku w latach 1954-1961, S. Kurnatowski (red.), Warszawa, s. 393-408. Makowiecka M., Makowiecki D. 2015b. Identyfikacja zoologiczna przedmiotów z kości i poroża odkrytych w Międzyrzeczu w warstwach grodziska (stan. 1) i podgrodzia (stan. la), [w:] Międzyrzecz we wczesnym i późnym średniowieczu. Wyniki badań wykopaliskowych na zamku w latach 1954-1961, S. Kurnatowski (red.), Warszawa, s. 409-421. Makowiecka M., Makowiecki D., Müller R., Wussow J. 2005. Wstępne wyniki badań archeozoologicznych z Ostrowa Tumskiego, [w:] Poznań we wczesnym średniowieczu, H. Kóčka-Krenz (red.), t. V, Poznań, s. 179-190. Makowiecki D. 1998. Możliwości poznawcze i niektóre problemy metodyczne polskiej archeozoologii, [w:] Nauki przyrodnicze i fotografia lotnicza w archeologii, W. Śmigielski (red.), Poznań, s. 77-95. Makowiecki D. 2000. Źródła archeoichtiologiczne do poznania konsumpcji ryb i rybołówstwa w średniowiecznym mikroregionie łekneńskim, SMDP, t. III, s. 123-136. Makowiecki D. 2001. Hodowla oraz użytkowanie zwierząt na Ostrowie Lednickim w średniowieczu. Studium archeozoologiczne, Poznań. Makowiecki D. 2003. Historia ryb i rybołówstwa w holocenie na Niżu Polskim w świetle badań archeoichtiologicznych, Poznań. Makowiecki D. 2006. Wybrane zagadnienia ze studiów nad gospodarką zwierzętami we wczesnośredniowiecznych kompleksach grodowych Pomorza, Wielkopolski i Dolnego Śląska, [w:] Stan i potrzeby badań nad wczesnym śre dniowieczem w Polsce-15 lat później, W. Chudziak, S. Moździoch (red.), Toruń-Wrocław-Warszawa, s. 123-150. Makowiecki D. 2008.
Sturgeon fishing on Polish Lowland during Holocene, [w:] Archeologie du poisson. 30 ans ďarchéo-ichtyologie au CNRS, Hommage aux travaux de Jean Desse et Nathalie Desse-Berset, P. Béarez, S. Grouard, B. Clavel (ed.), Antibes, s. 327-339. Makowiecki D. 2010. Wczesnośredniowieczna gospodarka zwierzętami i socjotopografia in Culmine na Pomorzu Nadwiślańskim. Studium archeozoologiczne, Toruń. Makowiecki D. 2012. Wyniki badań archeozoologicznych szczątków kostnych z wykopalisk w Gnieźnie, stanowisko 22, [w:] Wyniki analiz specjalistycznych materiałów wczesnośredniowiecznych z gnieźnieńskiego zespołu osadni czego, M. Kara (red.). Gniezno, s. 153-252. Makowiecki D. 2014. Studia archeozoologiczne nad znaczeniem wczesnośredniowiecznej i średniowiecznej fauny łęczyckiego grodu, [w:] Początki Łęczycy, t. I: Archeologia środowiskowa średniowiecznej Łęczycy. Przyroda Gospodarka - Społeczeństwo, R. Grygiel, T. Jurek (red.), Łódź, s. 261-437. Makowiecki D. 2016. Zwierzęta średniowiecznego i nowożytnego Poznania i jego okolic. Podstawy archeozoologicz ne, Poznań. Makowiecki D., Gotfredsen A.B. 2002. Bird remains of Medieval and Post-Medieval coastal sites at the Southern Baltic Sea, Poland, [in:] Proceedings of the 4th Meeting of the ICAZ Bird Working Group, Kraków, Poland, 11-15 September, 2001, Acta zoologica cracoviensia, t. 45 (special issue), s. 65-84. Makowiecki D., Gotfredsen A.B. 2003. Znaczenie ptaków w późnośredniowiecznym i nowożytnym Gdańsku, XIII Se sja Pomorzoznawcza, vol. 2: Od wczesnego średniowiecza do czasów nowożytnych, H. Paner, M. Fudziński (red.), Gdańsk, s.
243-262. Makowiecki D., Makowiecka M. 2017 (w druku). Kręgi, paciorki, wisiorki, talizmany, czyli przyczynek do poznania pozautylitamego znaczenia ryb u ludów prahistorycznych i wczesnohistorycznych na ziemiach polskich.
RADZIM. GRÓD I WIEŚ NA WARTĄ Makowiecki D., Tomek T., Bocheński Z.M. 2014. Birds in Early Medieval Greater Poland. Consumption and Hawking, International Journal of Osteoarchaeology, s. 358-364. Maleczyński К. 1938. Najstarsze targi w Polsce i stosunek ich do miast przed kolonizacją na prawie niemieckim, Lwów. Malinowski T. 1955. Nabytki b. Działu Przedhistorycznego Muzeum Wielkopolskiego w latach 1929-1932, FAP, vol. 6, s. 105-161. Manteuffel T. 1929. Metoda oznaczania granic w geografii historycznej, [w:] Księga pamiątkowa ku czci M. Handelsmana, Warszawa, s. 221-227. Marciniak-Kajzer A. 2011. Średniowieczny dwór rycerski w Polsce. Wizerunek archeologiczny, Łódź. Marcinkowski M. 1999. Osada średniowieczna w Nowym Polichnie, gmina Santok, SA, t. 40, s. 245-271. Marcinkowski M. 2003. Średniowieczny warsztat garncarski ze Starego Miasta w Elblągu, PoAn, 1.19, s. 193-250. Marecki J., Rotter L. 2009. Jak czytać wizerunki świętych, Kraków. Martin R., Saller К. 1957. Lehrbuch der Anthropologie, Stuttgart. Matla-Kozłowska M. 2008. Pierwsi Przemyślidzi i ich państwo (odXdo połowy XI wieku). Ekspansja teryrorialna i jej polityczne uwarunkowania, Poznań. Matuszewski J. 1936. Immunitet ekonomiczny w dobrach Kościoła w Polsce do 1381 roku, Poznań. Matuszewski J.S. 1991. Vicinia id est... Poszukiwania alternatywnej koncepcji staropolskiego opola, Łódź. Matuszkiewicz W., Sikorski R, Szwed W., Danielewicz W., Kiciński R, Wierzba M. 2013. Przegląd zespołów leśnych występujących w Polsce, [w:] Zbiorowiska roślinne Polski. Lasy i zarośla, W. Matuszkiewicz, P. Sikorski, W. Szwed, M. Wierzba
(red.), Warszawa, s. 136-497. Mazurkiewicz S. 2008. Miłeszyna, czyli Targowa Górka, Targowa Górka. Męclewska M. 2002. Jeszcze jeden skarb szelągów krzyżackich z Chojnic, [w:] Moneta i kontakty mennicze w rejonie Morza Bałtyckiego ΧΙΠ-XVIII w. Materiały z konferencji w Toruniu, 12-13 listopada 1992, A. Musiałowski (red.), Toruń, s. 101-112. Michalski M., Witkowski R. 2002. Średniowieczne i staropolskie wsie Głowna i Zawady, Kronika Miasta Poznania, 2002/2, s. 34-67. Michałowska M. 1995. Słownik terminologiczny włókiennictwa, Warszawa. Mikołajczyk A. 1977. Naczynia datowane skarbami monet XIV-XVIII w. na ziemiach polskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk. Mlekuž, D. 2013a. Messy Landscape: Lidar and the Practice of Landscaping, [w:] Interpreting Archaeological Topo graphy, R.S. Opitz, D.C. Cowley (eds), Oxford, s. 88-99. Mlekuž, D. 2013b. Skin Deep: LiDAR and Good Practice ofLandscape Archaeology, [w:] Good Practices in Archaeolo gical Diagnostics. Non-invasive Survey of Complex Archaeological Sites, C. Corsi, В. Slapšak, F. Vermeulen (eds), Heidelberg, s. 113-129. Młynarska-Kaletynowa M. 1973. Pierwsze lokacje miast w dorzeczu Orli wXIII wieku, Wrocław. Modzelewski K. 1975. Organizacja gospodarcza państwa piastowskiego X-XIII wieku, Wrocław. Modzelewski K. 1980a. Organizacja grodowa u progu epoki lokacji, KHKM, R. XXVIII, nr 1, s. 329-340. Modzelewski K. 1980b. Spór o gospodarcze funkcje organizacji grodowej. Najstarsze źródła i metody, KHKM, R. XXVIII, nr 1, s. 87-101. Modzelewski K. 1986. Organizacja opolnaw Polsce piastowskiej, PH, t. LXXVII, z. 2, s. 177-222.
Modzelewski K. 1987. Chłopi w monarchii wczesnopiastowskiej, Wrocław. Modzelewski K. 2001. Czy opole istniało?, PH, t. XCII, z. 2, s. 161-185. Mueller-Bieniek A. 2012. Rośliny użytkowe w badaniach archeobotanicznych średniowiecznego Krakowa - Useful plants in archaeobotanical studies of medieval Kraków, [w:] Rośliny w życiu codziennym mieszkańców średnio wiecznego Krakowa, A. Mueller-Bieniek (red.), Kraków, s. 25-113. Munsell 1973. Muriseli soil color charts, Baltimore. Musianowicz K. 1948-1949. Kabłączki skroniowe - próba typologii i chronologii, Światowit, t. 20, s. 115-232. Muszkat O. 2011. Powodzie w średniowiecznej Polsce (od X do XIV wieku), (http://historia.org.pl/2011/06/18/ powodzie-w-sredniowiecznej-polsce-od-x-do-xiv-w/). Müller H.H. 1973. Das Tierknochenmaterial aus den frühgeschichtlichen Siedlungen von Tornow, Kr. Calau, [w:] Die germanischen und slawischen Siedlungen und dasmittelalterliche Dorf von Tornow, Kr. Calau, J. Herrmann (hrsg.), Schriften zur Ur- und Frühgeschichte, t. 26, s. 267-310. Münch H. 1946. Geneza rozplanowania miast wielkopolskich XIII і XIV w., Kraków. Nadolski A. 1954. Studia nad uzbrojeniem polskim wX, XI і XII wieku, Łódź. Nahlik A. 1966. Rozwój włókiennictwa w okresie wczesnego feudalizmu, [w:] Zarys historii włókiennictwa na ziemiach polskich do końca XVIII wieku, ]. Kamińska, I. Turnau (red.), Wrocław-Warszawa-Kraków, s. 62-92. Natanson-Leski J. 1953. Zarys granic i podziałów Polski najstarszej, Wrocław. 506
BIBLIOGRAFIA E. 1962. Wykaz nabytków Muzeum Archeologicznego w Poznaniu w latach 1950-1960, FAP, vol. 13, s. 364-385. Niemirycz W. 1982. Katalog szelągów miedzianych Jana Kazimierza, Warszawa. Niesiołowska A., Perzyńska M., Żak J. 1960. Badania na posesji Ostrów Tumski 13 w latach 1950-1953, [w:] Poznań we wczesnym średniowieczu, W. Hensel (red.), Wrocław-Warszawa, t. 2, s. 67-187. Nowacki B. 2003. Przemyśli, syn Władysława Odonica, książę wielkopolski 1220/1221-1257, Poznań. Nowacki B. 2007. Przemysł II Odnowiciel Korony Polskiej, Kraków. Nowacki J. 1964. Dzieje Archidiecezji Poznańskiej, t. 2, Archidiecezja Poznańska w granicach historycznych i jej ստԾօյ, Poznań. Oakeshott R.E. 1964. The Sword in the Age of Chivalry, Suffolk. O’Connor T. 2008. On the Differential Diagnosis of Arthropathy in Bovids, [w:] Limping Together Through the Ages. Joint Afflictions and Bone Infections, G. Grupe, G. McGlynn, J. Peters (eds), Documenta Archaeobiologae 6. Rahden: Verlag Marie Leidorf, s. 165-186. Okulicz-Kozaryn Ł. 2000. Dzieje Prusów, wyd. 3, Wrocław. Olejnik К. 1993. Grody i zamki w Wielkopolsce, Poznań. Opitz R.S., Cowley D-C. (red.) 2013. Interpreting archaeological topography, Oxford. Pakulski J. 1968. Rola polityczna Beniamina Zaremby w drugiej połowie XIII wieku, Zeszyty Naukowe Nauki Humanistyczno-Społeczne, Historiat. 5, z. 35, s. 21-32. Pakulski J. 1975. Ród Zarembów w Wielkopolsce w XIII i początkach XIV wieku, Prace Komisji Historii, t. IX, Warszawa-Poznań. Palmer R. 2013. Reading aerial images, [w:] Interpreting Archaeological Topography, R.S. Opitz, D.C. Cowley (eds),
Oxford, s. 76-87. Palmer R., Cowley D. 2010, Interpreting aerial images - developing best practice, [w:] Space, Time, Place, Third Internationl Conference on Remote Sensing in Archeology (BAR International Series 2118), M. Forte, S. Campana, C. Liuzza (eds), Oxford, s. 129-135. Paprocki D. 2004. Dzieje Radzimiaw zarysie, Murowana Goślina. Paprocki D. 2006. Gród radzimski jako ośrodek opola i kasztelanii, [w:] Dzieje Murowanej Gośliny, M. Brust (red.), Poznań, s. 31-40. Paprocki D. 2008. Dzieje parafii pod wezwaniem św. Mikołaja i św. Barbary w Radzimiu, SL, t. IX, s. 85-95. Pawlak E., Pawlak P. 2008. Osiedla wczesnośredniowieczne w Markowicach pod Poznaniem wraz z pozostałościa mi osadnictwa pradziejowego, Poznań. Pawlak P. 2007. Ceramika naczyniowa, [w:] Żerniki, stanowisko 25 (A2 - aut. 203). Osadnictwo pradziejowe, wieś średniowieczna i nowożytna, E. Pawlak, P. Pawlak (red.), Poznań, s. 61-161. Pawłowska K. 2011. Zwierzęta domowe i ich gospodarczo-społeczne znaczenie w średniowieczu na Wysoczyźnie Gnieźnieńskiej, Warszawa. Pawłowski S. 1929. Geograficzny krajobraz i położenie Poznania, [w:] Księga pamiątkowa miasta Poznania, Z. Za leski (red.), Poznań, s. 107-123. Pelczar S. 2013. Władysław Odonic, książę wielkopolski, wygnaniec i protektor Kościoła (ok. 1193-1239), Kraków. Perz B. 2016. Historia leśnictwa regionu goślińskiego w okresie zaborów, [w:] Nadleśnictwo Łopuchówko. Rys historyczny, T. Sobalak, B. Perz (red.), Łopuchówko, s. 27-58. Pflanz M. 2008. Popularyzacja Radzimia w działalności członków koła historycznego przy Zespole Szkół w Muro wanej Goślinie, SL,
t. IX, s. 111-113. Plaszykowa M. 1955. Nabytki działu Przedhistorycznego Muzeum Wielkopolskiego w latach 1933-1937, FAP, vol. 6, s. 162-223. Piekosiński F. 1902. Wybór zapisek sądowych grodzkich i ziemskich wielkopolskich z XV wieku, 1.1, z. 1, Kraków. Pielowski Z. 1984. Sarna, Warszawa. Pielowski Z. 1999. Sama, Warszawa. Pietrzak S. 2010. Zastosowanie i technologie wytwarzania dziegciu przez społeczeństwa międzyrzecza Dniepru i Łaby od VI do II tysiąclecia BC, Poznań. Pietrzak S. 2012. Wood Tar in the Dnieper and Elbe Communities: VI-II Millenium BC, Baltic Ponic Studies, 1.17, Poznań. Pietrzak S., Langer JJ. 2012. Badania archeometryczne substancji organicznej z fragmentu naczynia ceramicznego z osady wJanowie Pomorskim 1, [w:] Studia nad Traso, Janów Pomorski, stan. 1, tom 1:1, Od paleolitu do wczesnego okresu wędrówek ludów, M. Bogucki, M.F. Jagodziński (red.), Elbląg, s. 176-184. Pietrzak S., Langer J.J. 2013. Badania archeometryczne pozostałości organicznych ze stanowiska 15 wŁosinie, pow. Słupsk, woj. pomorskie, [w:] Epoka żelaza w dorzeczu środkowej Słupi, M. Piotrowska (red.), Łódź, s. 395-405. Piontek J. 1999. Biologia populacji pradziejowych, Poznań. Podkańska M. 2012. Odciski tekstylne na ceramice, [w:] Wczesnobrązowa osada obronna w Bruszczewie. Badania 1964-1968, P. Silska (red.), Poznań, s. 207-213. Naumowiczówna 507
RADZÍM. GRÓD í WIEŚ NA WARTĄ Podwińska Z. 1971. Zmiany form osadnictwa wiejskiego na ziemiach polskich we wczesnym średniowieczu - źreb, wieś, opole, Wrocław. Pokora P., Hlebionek M. 2015. Katalog tłokowi stempli pieczętnychw zasobie Archiwum Państwowego w Poznaniu, Poznań. Polaczkówna M. 1925. Wahania klimatyczne w Polsce w wiekach średnich, Prace Geograficzne, t. 5, wyd. E. Romer, Lwów. Poliński D. 1996. Przemiany w wytwórczości garncarskiej na ziemi chełmińskiej u schyłku wczesnego i na początku późnego średniowiecza, Archaeologia Historica Polona, t. 4, Toruń. Pollard A.M., Heron C. 1996. Archaeological Chemistry, The Royal Society of Chemistry, Cambridge. Porzeziński A. 2006. Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe na stanowisku Za w Cedyni, województwo zachodniopomorskie, Szczecin. Potkański K. 2004. Pisma pośmiertne (wstęp F. Bujak), Poznań. Pożarski W. 1974. Podział obszaru Polski na jednostki tektoniczne, [w:] Budowa geologiczna Polski, W. Pożarski (red.), t. IV, cz. 1, Warszawa, s. 24-34. Prokop K.R. 2013. Polscy biskupi dominikańscy. Słownik biograficzny, Kraków. Prosiński S. 1984. Chemia drewna, Warszawa. Przybylak R. 2008. Zmiany klimatu Polski i Europy w ostatnich stuleciach, Kosmos, t. 57, nr 3-4, s. 195-208. Przybylak R. 2011. Changes in Poland’s climate over the last millenium, Czasopismo Geograficzne, t. LXXXII, z. 1-2, s. 23-48. Przybylak R., Wójcik G., Marciniak К., Chorążyczewski W, Nowosad W, Oliński P., Syta K. 2004. Zmienność warun ków termiczno-opadowych w Polsce w okresie 1501-1840 w świetle danych historycznych, Przegląd Geograficzny, t.
76, z. 1, s. 5-31. Przybylski A. 2008. Klucz do oznaczania wieku jeleni, danieli, saren, muflonów i dzików, Piła. Przybył M. 2005. Poznań na tle szlaków komunikacyjnych od X do XIII wieku, [w:] Civitas Posnaniensis. Studia z dziejów średniowiecznego Poznania, M. Kurnatowska, T. Jurek (red.), Poznań, s. 111-129. Przybył M. 2016. Łekno na tle rozwoju osadnictwa i sieci grodowo-terytorialnej wczesnośredniowiecznej Wielkopol ski, [w:] Wangrovieciana Studia et Fontes, M. Moeglich, M. Krzepkowski (red.), Wągrowiec, t. III, s. 19-43. Radek T. 2013. Analiza materiałowa skór z toporów średniowiecznych, [w:] Topory średniowieczne z Ostrowa Lednickiego i Giecza, P. Sankiewicz, A.M. Wyrwa (red.), Lednica, s. 297-302. Rajewski Z. 1939. Wielkopolskie cmentarzyska rzędowe, okresu wczesnodziejowego, PA, t. 6, z. 1, s. 28-85. Ral 2007. RAL classic, 210 RAL - Farben, Sankt Augustin. Ratyňska H. 2001. Roślinność Poznańskiego Przełomu Warty i jej anfropogeniczne przemiany, Bydgoszcz. Rączkowski W. 2002. Archeologia lotnicza: metoda wobec teorii, Poznań. Raczkowski W, Nowakowski J. 2002. Między metaforą a realnością: ścieżka, droga, trakt w dyskursie archeologicz nym, [w:] Trakt cesarski. Iława - Gniezno-Magdeburg, W. Dzieduszycki, M. Przybył (red.), Poznań, s. 247-260. Regert M., Rolando Ch. 2002. Identification ofArchaeological Adhesives Using Direct Inlet Electron Ionization Mass Spectrometry, Analytical Chemistry, t. 74, z. 5, s. 965-975. Regert M., Vacher S. 2001. Des adhésifs organiques sur un site de La Tène au Grand Aunay, Archéopages, t. 4, s. 20-29. Reimer P.J., Bard E., Bayliss A.,
Beck J.W., Blackwell P.G., Bronk Ramsey C., Grootes P.M., Guilderson T.P., Haflidason H., Hajdas L, HattŽ C., Heaton T.J., Hoffmann D.L., Hogg A.G., Hughen K.A., Kaiser K.F., Kromer B., Manning S.W., Niu M., Reimer R.W., Richards D.A., Scott E.M., Southon J.R., Staff R.A., Turney C.S.M., Plicht van der J. 2013. IntCall3 and МагіпеІЗ Radiocarbon Age Calibration Curves 0-50,000 Years cal BP, Radiocarbon, Voi. 55, No. 4, p. 1869-1887. Reinfuss R. 1955. Garncarstwo ludowe, Warszawa. Reitz E.J., Wing E.S. 1999. Zooarchaeology, Cambridge. Rębkowski M. 1995. Średniowieczna ceramika miasta lokacyjnego w Kołobrzegu, Kołobrzeg. Roepell R. 2005. Dzieje Polski do XIVstulecia, tłum. K. Sulima Przyborowski, Poznań. Rogalski B. 1988. Kształtowanie się form przestrzennych sieci osadniczej Wielkopolski średniowiecznej, Poznań. Rojecki A. (red.). 1965. Wyjątki ze źródeł historycznych o nadzwyczajnych zjawiskach hydrologicznometeorologicznych na ziemiach polskich w wiekach od X do XVI, wybór i przekład na język polski: R. Girguś i W. Strupczewski, Warszawa. Ruthenberg К., Weiner J. 1997. Some „Tarry Substance” from the Wooden Bandkeramik Well ofErkelenz-Kückhoven (Northrhine - Westphalia, FRG). Discovery and Analysis, [w:] Proceedings of the First International Symposium on Wood Tar and Pitch, State Archaeological Museum, W. Brzeziński, W. Piotrowski (red.), Warsaw, s. 29-34. Rymut K., Czopek-Kopciuch B., Bijak U. (red.). 2015. Nazwy Miejscowe Polski, t. X (Ra-Re), Krakow. Rzeźnik P. 1995. Ceramika naczyniowa z Ostrowa Tumskiego we Wrocławiu wXXI wieku, Poznań. Samsonowicz H. 1973. Przemiany
osi drożnych w Polsce późnego średniowiecza, PH, t. 64, z. 4, s. 793-821. Sankiewicz P. 2012. Późnośredniowieczny trzewik pochwy miecza z Ostrowa Radzimskiego, Acta Militaria Mediaevalia, t. VIII, s. 243-251. 508
BIBLIOGRAFIA ScHAUBER V., Schindler H.M. 2002. Ilustrowany leksykon świętych, Kielce. Ա, Schwarze E. 1967. Hinweise zur Pechbereitung in fruhslawischer Zeit, Ausgrabungen und Funde, 1.12, z. 4, s. 205-210. Schramm Z. 1974. Szczątki kostne zwierząt wczesnośredniowiecznych z wykopalisk w Gnieźnie, Acta Universitatis Nicolai Copernici. Archeologia IV, Nauki Humanistyczno-Społeczne, z. 60, s. 259-274. Schuldt E. 1956. Die slawische Keramik in Mecklenburg, Berlin. Semkowicz W. 1907. Ród Pałuków. Monografie historyczne rodów rycerskich w Polsce, Kraków. Serjeantson D. 2009. Birds, Cambridge. Sikorski A. 1995. Ceramika naczyniowa z Łekna, stanowisko m3 (wykopy VIII i IX), SMDP, t. II, s. 95-120. Sikorski A. 2003a. Nie tylko o tekstyliach wykopaliskowych z Wielkopolski, Wielkopolski Biuletyn Konserwator ski, t. 2, s. 123-142. Sikorski A. 2003b, Ślady tkanin na monetach arabskich i ozdobach srebrnych ze skarbu z Grzybowa, pow. Września, [w:] Archeologia powiatu wrzesińskiego, M. Brzostowicz (red.), Poznań-Września, s. 187-197. Sikorski A. 2006, Tekstylia z grobów łodziowych w Walkowicach (gm. Czarnków, woj. wielkopolskie, stan. 6/8), [w:] Pradolina Noteci na tle pradziejowych i wczesnośredniowiecznych szlaków handlowych, H. Machajewski, J. Rola (red.), Piła-Płotki (Poznań), s. 237-243. Sikorski A. 2007. Tkanina lniana w skarbie ze Sługocinka (stan. 13) (maszynopis u autora). Sikorski A. 2008a. Odciski tkanin na dnach naczyń, [w:] Osiedla wczesnośredniowieczne w Markowicach pod Poznaniem wraz z pozostałościami osadnictwa pradziejowego, E. Pawlak, P. Pawlak (red.), Poznań, s. 88-90.
Sikorski A. 2008b. Odciski zszywanej tkaniny na wczesnośredniowiecznym dnie naczynia z Lutola Suchego pod Międzyrzeczem, [w:] ad Oderám fluvium. Księga dedykowana pamięci Edwarda Dąbrowskiego, B. Gruszka (red.), Zielona Góra, s. 375-382. Sikorski A. 2008c. Tekstylny „rulon - skarb z Borku Wlkp., WSA, t. 9, s. 281-284. Sikorski A. 2010. Fragmenty tkanin ze Sługocinka (stan. 13), WSA, 1.11, s. 111-123. Sikorski A. 2011. Odciski tkaniny na monetach ze skarbu z ul. Stawnej w Poznaniu, FAP, vol. 47, s. 299-300. Sikorski A. 2013. Odciski tkaniny płóciennej na naczyniu z Poznania-Nowego Miasta (stan. 362), SA, t. LIV, s. 237-240. Sikorski A. 2016. Odciski tkanin na fragmentach naczyń z grodziska w Połupinie, stan. 2, [w:] Wczesnośrednio wieczny gród w Połupinie, stan. 2. Nowe analizy i interpretacje źródeł archeologicznych i przyrodniczych, B. Grusz ka (red.), Zielona Góra, s. 245-253. SilskaP. 2012. Wczesnobrązowa osada obronna w Bruszczewie. Badania 1964-1968, Poznań. Silver I.A. 1969. The ageing ofdomestic animals, [w:] Science in archaeology: a survey ofprogress and research, 2nd edition, D. Brothwell, E. Higgs (eds.), London, s. 283-302. Skierska 1.1999. Poświątne, [w:] Słownik geograficzno-historyczny województwa poznańskiego w średniowieczu, P. Dembiński, К. Górska-Gołaska, T. Jurek, G. Rutkowska, I. Skierska (red.), t. III, z. 4, Poznań, s. 797-798. Skierska і. 2001. Radzim, Radzim - kasztelania, [w:] Słownik geograficzno-historyczny województwa poznań skiego w średniowieczu, P. Dembiński, K. Górska-Gołaska, T. Jurek, G. Rutkowska, I. Skierska (red.), t. IV, z. 1,
Poznań, s. 25-30. Smolka S. 1959. Mieszko Stary i jego wiek, Warszawa. Sobalak T. 2016. Kadry, [w:] Nadleśnictwo Łopuchówko. Rys historyczny, T. Sobalak, B. Perz (red.), Łopuchówko, s. 141-193. Sobociński M., Schramm Z. 1972. Zwierzęcy materiał kostny z wykopalisk w Gnieźnie, Zeszyty Naukowe Uniwersy tetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Nauki Humanistyczno-Społeczne, z. 45, Archeologia III, s. 163-221. Stanisławski B.M. 2012. Garncarstwo wczesnośredniowiecznego Wolina, Wrocław. Starkel L., Ralska-Jasiewiczowa M. 1991. Zmiany klimatu i stosunków wodnych w holocenie, [w:] Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze, L. Starkel (red.), Warszawa, s. 177-182. Starnawska M. 1995. Duszpasterstwo parafialne joannitów w miastach Śląska i Wielkopolski w późnym śre dniowieczu, [w:] Klasztor w kulturze średniowiecznej Polski, A. Pobóg-Lenartowicz, M. Derwich (red.), Opole, s. 115-126. Stasch R. 1933. Epidemia cholery azjatyckiej w Poznaniu w 1831 roku, Poznań. Stephan H.G. 1981. Coppengrave. Studien zur Töpferei des 13. bis. 19. Jahrhunderts in Nordwestdeutschland, Mate rialhefte zur Ur- und Frühgeschichte Niedersachsens, 1.17. Strzyż P. 2006. Uzbrojenie we wczesnośredniowiecznej Małopolsce, Łódź. Suchodolski S. 1978. Monety, odważniki i waga z badań archeologicznych w Lądzie, [w:] Gród wczesnośrednio wieczny w Lądzie nad Środkową Wartą, W. Błaszczyk (red.), Poznań, s. 63-72. Surmiński J. 1996. Kora, budowa anatomiczna, skład chemiczny, możliwości wykorzystania, Poznań. Szafrańscy W. i Z. 1961. Z badań nad wczesnośredniowiecznym osadnictwem wiejskim w Biskupinie, Polskie Badania
Archeologiczne, t. 6, s. 62-74. Schoknecht 509
RADZIM. GRÓD I WIEŚ NA WARTĄ Szafrański W. 1949/1950 Wczesnohistoryczna smolamia z Biskupina w powiecie żnińskim, SA, t. 2, z. 2, s. 453- 485. Procesy integracji kulturowej w młodszej epoce brązu i początkach epoki żelaza na Pojezierzu Wielkopolskim, Poznań. Szamałek K., Dudziak-Jankowiakowa J., Karolczak Z. 1979. Osadnictwo podgrodzia bnińskiego, [w:] Materiały do studiów nad osadnictwem bnińskim, t. 3: Podgrodzie, 1. Żak (red.), Warszawa-Poznań, s. 5-263. Szymański W. 1958. Kontakty handlowe Wielkopolski wІХ-ХІ w., Poznań. Szymczak J. 1980. Grody w Polsce środkowej i zachodniej w okresie rozbicia dzielnicowego, Łódź. Śląski J., Tabaczyński S. 1959. Wczesnośredniowieczne skarby srebrne Wielkopolski, Polskie Badania Archeo Szamałek K. 2009. ΐ í; í į V Ì I j I į. V Λ Í ía; л * į I í ;ř іí Ч logiczne 1, Warszawa-Wrocław. Śląski K. 1969. Lądowe szlaki handlowe Pomorza wXI-XIII w., Zapiski Historyczne, t. 34, nr 3, s. 29-44. Śmigiel K. 2002. Słownik biograficzny arcybiskupów gnieźnieńskich i prymasów Polski, Poznań. Śmigielski W. 1958. Wykaz nabytków Muzeum Archeologicznego w Poznaniu w 1955 r., PAP, vol. 8-9, s. 448-463. Szwagrzyk J.A., 1990. Pieniądz na ziemiach polskich X-XX w., Wrocław. Świątkiewicz P. 2002. Uzbrojenie wczesnośredniowieczne z Pomorza Zachodniego, Łódź. Taszycki W. 1946. Słowiańskie nazwy miejscowe (ustalenie podziału), Prace Komisji Językowej PAU, nr 29, Kraków. Taszycki W. 1951. Najdawniejsze zabytki języka polskiego, oprać. W. Taszycki, Biblioteka Narodowa, Seria I, nr 104, Wroclaw. Taszycki W. 2003. Najdawniejsze zabytki języka polskiego, Warszawa-
Wrocław. Teichert M. 1969. Osteometrische Untersuchungen zur Berechnung der Widerristhöhe bei vor- und frühgeschi chtlichen Schweinen, Kühn-Archiv, Bd. 83, s. 237-292. Tokarski W. 2000. Militaria - broń miotająca, obuchowa i drzewcowa oraz elementy rzędu końskiego i oporządze nia jeździeckiego, [w:] Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim, 1.1: Mosty traktu gnieźnieńskiego, Z. Kurnatowska (red.), Lednica-Toruń, s. 77-103. Tomala J. 2005. Budownictwo obronne powiatu ostrzeszowskiego w średniowieczu i czasach nowożytnych, Kalisz. Topolski J. 1969. Charakterystyka ogólna wzrostu gospodarczego i demograficznego, [w:] Dzieje Wielkopolski, J. Topolski (red.), 1.1, Poznań, s. 159-160. Tymieniecki K. 1928. Społeczeństwo Słowian lechickich - ród i plemię, Lwów. Tymieniecki K. 1965. Historia chłopów polskich, 1.1, Warszawa. Urbańska A. 1964. Włókiennictwo międzyrzeckie w 2 połowie XIII i 1 połowie XIV wieku, [w:] Wytwórczość włó kiennicza średniowiecznego Międzyrzecza, A. Urbańska, K. Myczkowski, M. Klichowska (red.), Poznań, s. 5-58. Vitt V.0.1952. Losadi pazyrykskich kurganov, Sovetskaja Archeologia, nr 16, s. 163-205. Voss 1991. Teersiedekeramik in Mecklenburg und Vorpommern, Acta Praehistorica etArchaeologica, vol. XXIII, s. 21-25. Wagenknecht E. 1983. Der Rothirsch, Cervus elaphus, Lutherstadt Wittenberg. Weymann S. 1953. Ze studiów nad zagadnieniem dróg w Wielkopolsce od X do XVIII wieku, PZ, nr 6-8, s. 194-253. Wędzki A. 1955. Radzim - zapomniany gród kasztelański nad Wartą, PZ, 1.11, z. 3/4, s. 565-583. Wędzki A. 1960. Rozwój osadnictwa i podziały terytorialne
ziemi lądzkiej, SA, 1.13, s. 1-141. Wędzki A. 1996. Na zachód od Poznania. Uwagi nad strukturą terytorialną Wielkopolski doby plemiennej, [w:] Słowiańszczyzna w Europie średniowiecznej, Z. Kurnatowska (red.), 1.1, Wrocław, s. 69-73. Wędzki A. 1998. Pałuki w średniowieczu, Gołańcz. Wędzki A. 2008. Radzim, zapomniany gród nad Wartą po upływie pół wieku, SL, t. IX, s. 29-40. Wielgosz-Skorupka E. 2005. Osadnictwo wczesnośredniowieczne (ѴІ-1. pot. XIVw.) na ziemi obomicko-rogozińskiej w świetle źródeł archeologicznych, [w:] Archeologia powiatu obornickiego, red. T. Skorupka, Poznań, s. 325-396. Wiklak H. 1957. Wczesnośredniowieczna proca z Gdańska, Wiadomości Archeologiczne, t. 24, s. 267-268. Wilke G. 2014. Militaria - broń drzewcowa. Analiza formalno-typologiczna, [w:] Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim, t. II: Mosty traktu poznańskiego, A. Kola, G. Wilke (red.), Kraków, s. 95-134. Winiecki A., Cierzniak T., Ptaszyk J., Zimowski M. 1992. Awifauna lęgowa doliny Warty na odcinku Spławie - Santok, Prace Zakładu Biologii i Ekologii Ptaków Uniwersytetu A. Mickiewicza w Poznaniu, z. 1, s. 57-82. Wodziczko A., Krawiec F., Urbański ƒ. 1938. Pomniki i zabytki przyrody wielkopolskiej, z. 8, Poznań. Wojciechowski Z. 1924. Momenty terytorialne organizacji grodowej w Polsce piastowskiej, Studia nad historią pra wa polskiego, t. 8, z. 3, Lwów. Wojciechowski Z. 1927. Najstarsze targi w Polsce, [w:] Pamiętnik trzydziestolecia pracy naukowej prof. Przemysła wa Dąbkowskiego, Lwów, s. 349-395. Wojciechowski Z. 1928. Prawo rycerskie w Polsce przed statutami Kazimierza
Wielkiego, Poznań. Wrębiak C. 1972. Produkcja i handel dziegciem we wsi Bielanka, pow. Gorlice, Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, 1.15, s. 27-40. 510
BIBLIOGRAFIA Wroniecki R, Jaworski M., Kostyrko M. 2015. Exploring free UDAR derivatives. A user’s perspective on the potential of readily available resources in Poland, APol, voi. 53, s. 612-616. Wrzesińscy A. i J. 1993. Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Dziekanowicach, gm. Łubowo, woj. poznańskie, stan. 22 - sezon badawczy 1992, WSA, t. 2, s. 157-184. Wrzesińska A., Wrzesiński J. 2002. Pochówki dzieci najmłodszych Infans I na wczesnośredniowiecznym cmentarzy sku w Dziekanowicach, [w:] Od narodzin do wieku dojrzałego. Dzieci i młodzież w Polsce, cz. 1: Od średniowiecza do wieku XVIII, M. Dąbrowska, A. Klonder (red.), Warszawa, s. 269-284. Wrzesiński J. 2000. Theutonici fundas cum lapidibus rotabant-proca broń zapoznana, SL, t. VI, s. 125-139. Wrzesiński J. 2012. Kasztelański gród wRadzimiu, Kronika Wielkopolski, nr 2 (142), s. 5-14. Wyczański A. 1960. Studia nad folwarkiem szlacheckim w Polsce w latach 1500-1580, Warszawa. Wyczański A. 1969 Studia nad konsumpcją żywności w Polsce w XVI i pierwszej połowie XVII w., Warszawa. Wykaz urzędowych nazw miejscowości 2015. Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części 2015 (plik ze stro ny internetowej (http://ksng.gugik.gov.pl/pliki/urzedowy _wykaz_nazw_miejscowosci _2015.pdf, pobrano 15.01.2017 г.) Wylęgała R, Janyszek S., Kepel A., Dzięciołowski R. 2006. Ostoje przyrody o znaczeniu europejskim w Wielkopolsce, Poznań. Wyrwa A.M. 1996. „Złoty” galon ze średniowiecznego cmentarzyska w Łeknie. Przyczynek do rozwoju pasamonictwa w Polsce, KHKM, R. XLIV, nr 4, s. 395-402. Wyrwa A.M. 2006. Pietas Ecclesiae et fides
piebis. Szkice z dziejów religijności i wierzeń na ziemi łekneńskiej od średniowiecza do czasów nowożytnych, Poznań. Wyrwa A.M. 2008. Przyczynki do rekonstrukcji klimatu w prahistorii i czasach historycznych na Pałukach w świet le interdyscyplinarnych badań łekieńskiego kompleksu osadniczego, [w:] Człowiek i środowisko przyrodnicze we wczesnym średniowieczu w świetle badań interdyscyplinarnych, W. Chudziak (red.), Toruń, s. 183-244. Wyrwa A.M. 2011. Klejnot architektury drewnianej ziem polskich. Kościół pw. św. Mikołaja w Tarnowie Pałuckim. Wielkopolska, z fot. P. Namioty, Bydgoszcz. Wyrwa A.M. 2012-2013. Święty Stefan Harding. Przyczynek do badań nad jego kultem na ziemiach polskich, [w: ] Cistercium Mater Nostra. In orbe, Lux et sidera. Studia z dziejów Zakonu Cysterskiego dedykowane Davidowi H. Williamsowi w osiemdziesiątą rocznicę urodzin, M. Starzyński, M. Zdanek (red.), t. VI, Kraków, s. 197-206. Wyrwa A.M., Michalski M. 1995. Wczesnośredniowieczne grodzisko w Łeknie w świetle dotychczasowych badań (stan. m3), SMDP, t. 2, s. 29-62. Zajączkowski S. 1962. Podziały plemienne Polski, [w:] Początki państwa polskiego. Księga Tysiąclecia, K. Tymie niecki, G. Labuda, H. Łowmiański (red.), 1.1, Poznań. Zajchowska S. 1953. Rozwój sieci osadniczej okolic Poznania (XI-XX wiek), PZ, nr 6-8, s. 101-141. Zakrzewski 1.1887.0 grodach wielkopolskich, [w:] Zapiski Archeologiczne Poznańskie, W. Jażdżewski, B. Erzepki (red.), Poznań, s. 5-11. Zakšek K., Oštir K., Kokalj Ž. 2011. Sky-View Factor as a Relief Visualization Technique, Remote Sensing, voi. 3, s. 398-415. Zawadzka-Antosik B.
2003. Czekanowskie cymelia, [w:] Słowianie i ich sąsiedzi we wczesnym Średniowieczu, M. Dulinicz (red.), Lublin-Warszawa, s. 327-333. Zientara B. 1975. Henryk Brodaty i jego czasy, Warszawa. Zientara B., Mączak A., Ihnatowicz L, Landau Z. 1988. Dzieje gospodarcze Polski do roku 1939, Warszawa. Ziółkowska H. 1953. Ze studiów nad najstarszym targiem polskim, SA, r. 4, s. 151-162. Żabiński Z. 1981. Systemy pieniężne na ziemiach polskich, Kraków. Żak J. 1959. Badania w ogrodzie przy ul. Ostrów Tumski 10 w 1946 r, [w:] Poznań we wczesnym średniowieczu, W. Hensel (red.), 1.1, Warszawa-Wrocław, s. 81-129. Żak J. 1978. Międzyrzecze środkowej Warty i górnej Noteci w pradziejach i w początkach wczesnego średniowiecza, Kronika Wielkopolski, nr 3 (16), s. 33-51. Żychlińska J. 2011. Osada ludności kultury łużyckiej z V okresu epoki brązu w Wyszynie, pow. Turek, woj. wielko polskie. Przyczynek do studiów nad osadnictwem kultury łużyckiej, WSA, 1.12, s. 43-69. 511
RADZIM. GRÓD I WIEŚ NA WARTĄ Spis treści Dariusz Urbański Burmistrz Miasta i Gminy Murowana Goślina........................................................................................... 5 Tomasz Szrama Burmistrz Obornik.......................................................................................................................................... 7 RADZIM ֊ ZAPOMNIANY I PRZYWRÓCONY PAMIĘCI ŚLAD OSADNICTWA Z PRZESZŁOŚCI. INTRODUCTO) (Andrzej M. Wyrwa)...................................................................................................................................... 9 STUDIA I. NAZWA, POŁOŻENIE I TOPOGRAFIA RADZIMIA ...........................................................................................15 Nazwa (Andrzej Kowalczyk) .................................................................................................................................. 16 Położenie geograficzne (Andrzej Kowalczyk) ........................................................................................................19 Uwarunkowania środowiskowe (Andrzej Kowalczyk).......................................................................................... 20 Przemiany topograficzne w świetle źródeł pisanych i kartograficznych (Andrzej Kowalczyk, Michał Skoczyński)............................................................................................................. 24 Rekonstrukcja przestrzeni topograficznej i kulturowej w perspektywie pochodnych lotniczego skanowania laserowego oraz prospekcji terenowej (Mikołaj Kostyrko).......................38
Środowisko przyrodnicze okolic Radzimia (Tomasz Sobalak, Bartosz Perz, Władysław Danielewicz).............46 Środowisko leśne i jego nowożytna historia...............................................................................................52 Szlaki komunikacyjne (Andrzej Kowalczyk)..........................................................................................................62 II. PRZEMIANY OSADNICZE W PRAHISTORII I ŚREDNIOWIECZU W ŚWIETLE ŹRÓDEŁ ARCHEOLOGICZNYCH.....................................................................................................71 Historia badań nad przemianami osadniczymi w Radzimiu i jego okolicy (Andrzej Kowalczyk)......................72 Badania wykopaliskowe przeprowadzone na Ostrowie Radzimskim w latach 2002-2012 ............................... 78 Analiza bazy materiałowej (Andrzej Kowalczyk)....................................................................................... 79 Stratygrafia i poziomy osadnicze od prahistorii do czasów współczesnych (Andrzej Kowalczyk).........94 Poziomy osadnicze i ich chronologia (Andrzej Kowalczyk)....................................................................126 Poziom 1 - osada kultury łużyckiej (Łukasz Kaczmarek)...........................................................126 Poziom 2 - osada wczesnośredniowieczna (Andrzej Kowalczyk).............................................. 154 Poziom 3 - osada i gród wczesnopiastowskie (Andrzej Kowalczyk).......................................... 155 Poziom 4 - osada (Andrzej
Kowalczyk)......................................................................................... 160 Poziom 5 - gród kasztelański (faza I) (Andrzej Kowalczyk)....................................................... 179 Poziom 6 - gród kasztelański (faza II) (Andrzej Kowalczyk)...................................................... 186 Poziom 7 - okres nowożytny i współczesny (Andrzej Kowalczyk)............................................ 202 Podsumowanie (Andrzej Kowalczyk)........................................................................................................206 III. GRÓD I KASZTELANIA RADZIMSKA............................................................................................................... 211 Gród na Ostrowie Radzimskim (Michał Skoczyński)...........................................................................................212 Geneza i rozwój terytorium kasztelanii radzimskiej do ХГѴ wieku (próba rekonstrukcji) (Mieczysław Brast)............................................................................................................214 Radzim na tle osadnictwa nadwarciańskiego do XIII wieku................................................................... 216 Geneza kasztelanii...................................................................................................................................... 227 Opole chojnickie a ośrodek kasztelański w Radzimiu............................................................................... 230 Granice i terytorium
kasztelanii................................................................................................................ 233 Upadek kasztelanii..................................................................................................................................... 236 Uwagi końcowe........................................................................................................................................... 239 Wykaz kasztelanów radzimskich (Michał Skoczyński)......................................................................................239 IV. WIEŚ RADZIM (Michał Skoczyński)................................................................................................................... 243 V. KOŚCIÓŁ I PARAFIA ŚW. MIKOŁAJA I ŚW. BARBARY W RADZIMIU......................................................... 253 Kościół parafialny św. Mikołaja i św. Barbary - zarys dziejów i opis wyposażenia (Michał Skoczyński)..............................................................................................................................................254 Wygląd i wyposażenie kościoła (Jerzy Serafin, Michał Skoczyński)..................................................................271 Wykaz proboszczów, wikariuszy i komendarzy parafii św. Mikołaja i św. Barbary (Michał Skoczyński)........ 276 518
SPIS TREŚCI *** MATERIAŁY I ANALIZY VI. MONETY Z BADAŃ ARCHEOLOGICZNYCH NA OSTROWIE RADZIMSKIM (Mateusz Sikora).................. 283 VII. UZBROJENIE Z OSTROWA RADZIMSKIEGO (Artur Dębski, Paweł Sankiewicz)............................................ 291 VIII. PODSTAWY GOSPODARKI ZWIERZĘTAMI NA POTRZEBY OSIEDLA I KASZTELANII RADZIMSKIEJ W ŚREDNIOWIECZU IX. (VIII-PIERWSZA POŁOWA ХГѴ WIEKU) (Marzena Makowiecka, Daniel Makowiecki) ................................315 EKSPERTYZA ANTROPOLOGICZNA KOŚCI LUDZKICH ZE STAN. 1W RADZIMIU (Anna Wrzesińska)....................................................................................................... 357 *** X. SUBSTANCJE ORGANICZNE Z FRAGMENTÓW NACZYŃ PRODUKCYJNYCH DO WYTWARZANIA DZIEGCIU Z RAD ZIMIA - BADANIA ARCHEOMETRYCZNE (Sławomir Pietrzak, Jerzy J. Langer )..........................................................................................................................363 XI. OPRACOWANIE WYNIKÓW ANALIZY PALEOBOTANICZNEJ SZCZĄTKÓW ROŚLINNYCH ZE STAN. 1W RADZIMIU (Mariusz Gałka)........................................................ 383 XII. DATOWANIE RADIOWĘGLOWE PRÓBEK Z BADAŃ ARCHEOLOGICZNYCH PRZEPROWADZONYCH NA STAN. 1W RADZIMIU, GM. MUROWANA GOŚLINA, POW. POZNAŃSKI (Tomasz Goslar)..........................................................................................................................387 XIII. XIV. TKANINA NA DENARKU KRZYŻOWYM ZE STAN. 1W RADZIMIU (Andrzej Sikorski).............................. 391 PAKUŁY I TKANINY NA TRZPIENIU NOŻA OSOBISTEGO ZE STAN. 1W RADZIMIU (Andrzej
Sikorski)......................................................................................................... 397 XV. ODCISKI TKANIN NA NACZYNIACH ZE STAN. 1W RADZIMIU (Andrzej Sikorski)......................................................................................................... 401 RADZIM. GRÓD I WIEŚ NAD WARTĄ. PODSUMOWANIE (Andrzej Kowalczyk, Andrzej M. Wyrwa) ........................ 407 RADZIM. STRONGHOLD AND VILLAGE UPON THE WARTA RIVER. SUMMARY....................................................... 410 ANEKS I - MAPY (Andrzej Kowalczyk)..................................................................................................................................... 415 ANEKS II - WIZYTACJE (Michał Skoczyński)..........................................................................................................................427 ANEKS III - OBJAŚNIENIA (Legenda do ryc. 39. Typy i podtypy gleb w okolicy Radzimia)............................................ 463 SPIS RYCIN.....................................................................................................................................................................................480 WYKAZ SKRÓTÓW...................................................................................................................................................................... 493 BIBLIOGRAFIA............................................................................................................................................................................. 494
AUTORZY........................................................................................................................................................................................512 WYDAWNICTWA BIBLIOTEKI STUDIÓW LEDNICKICH ...................................................................................................515
|
| any_adam_object | 1 |
| author2 | Kowalczyk, Andrzej 1983- Skoczyński, Michał Wyrwa, Andrzej Marek 1955-2022 |
| author2_role | edt edt edt |
| author2_variant | a k ak m s ms a m w am amw |
| author_GND | (DE-588)1170178561 (DE-588)132281341 |
| author_facet | Kowalczyk, Andrzej 1983- Skoczyński, Michał Wyrwa, Andrzej Marek 1955-2022 |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV044956572 |
| ctrlnum | (OCoLC)1033919725 (DE-599)BVBBV044956572 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02924nam a2200733 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV044956572</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20200228 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">180522s2017 a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788361371816</subfield><subfield code="9">978-83-61371-81-6</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1033919725</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV044956572</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Radzim</subfield><subfield code="b">gród i wieś nad Wartą</subfield><subfield code="c">redakcja Andrzej Kowalczyk, Michał Skoczyński, Andrzej M. Wyrwa</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Dziekanowice</subfield><subfield code="b">Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy</subfield><subfield code="c">2017</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">518, [1] Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen, Diagramme, Karten</subfield><subfield code="c">31 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Biblioteka Studiów Lednickich. Seria A</subfield><subfield code="v">tom 8</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Biblioteka Studiów Lednickich</subfield><subfield code="v">36</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in englischer Sprache</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Siedlungsarchäologie</subfield><subfield code="0">(DE-588)4181216-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Radzim</subfield><subfield code="g">Woidwodschaft Großpolen</subfield><subfield code="0">(DE-588)120556991X</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Radzim (miasto dawne)</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Grody</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Epoka brązu</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Osadnictwo</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Średniowiecze</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Ostrów Radzimski</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">do 801 p.n.e</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">800-701 p.n.e</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">701-800</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">801-900</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">901-1000</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1001-1100</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1101-1200</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1201-1300</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1301-1400</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1401-1500</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1501-1600</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1601-1700</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1701-1800</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="6"><subfield code="a">Monografia</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="6"><subfield code="a">Praca zbiorowa</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Radzim</subfield><subfield code="g">Woidwodschaft Großpolen</subfield><subfield code="0">(DE-588)120556991X</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Siedlungsarchäologie</subfield><subfield code="0">(DE-588)4181216-5</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Kowalczyk, Andrzej</subfield><subfield code="d">1983-</subfield><subfield code="0">(DE-588)1170178561</subfield><subfield code="4">edt</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Skoczyński, Michał</subfield><subfield code="4">edt</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Wyrwa, Andrzej Marek</subfield><subfield code="d">1955-2022</subfield><subfield code="0">(DE-588)132281341</subfield><subfield code="4">edt</subfield></datafield><datafield tag="710" ind1="2" ind2=" "><subfield code="a">Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy</subfield><subfield code="4">pbl</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Biblioteka Studiów Lednickich. Seria A</subfield><subfield code="v">tom 8</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV036561439</subfield><subfield code="9">8</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Biblioteka Studiów Lednickich</subfield><subfield code="v">36</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV036561427</subfield><subfield code="9">36</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030349228&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030349228&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20200228</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030349228</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">930.1</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Radzim Woidwodschaft Großpolen (DE-588)120556991X gnd |
| geographic_facet | Radzim Woidwodschaft Großpolen |
| id | DE-604.BV044956572 |
| illustrated | Illustrated |
| indexdate | 2024-07-10T08:05:45Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788361371816 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030349228 |
| oclc_num | 1033919725 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 518, [1] Seiten Illustrationen, Diagramme, Karten 31 cm |
| psigel | BSB_NED_20200228 |
| publishDate | 2017 |
| publishDateSearch | 2017 |
| publishDateSort | 2017 |
| publisher | Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy |
| record_format | marc |
| series | Biblioteka Studiów Lednickich. Seria A Biblioteka Studiów Lednickich |
| series2 | Biblioteka Studiów Lednickich. Seria A Biblioteka Studiów Lednickich |
| spelling | Radzim gród i wieś nad Wartą redakcja Andrzej Kowalczyk, Michał Skoczyński, Andrzej M. Wyrwa Dziekanowice Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy 2017 518, [1] Seiten Illustrationen, Diagramme, Karten 31 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Biblioteka Studiów Lednickich. Seria A tom 8 Biblioteka Studiów Lednickich 36 Zusammenfassung in englischer Sprache Siedlungsarchäologie (DE-588)4181216-5 gnd rswk-swf Radzim Woidwodschaft Großpolen (DE-588)120556991X gnd rswk-swf Radzim (miasto dawne) Grody Epoka brązu Osadnictwo Średniowiecze Ostrów Radzimski do 801 p.n.e 800-701 p.n.e 701-800 801-900 901-1000 1001-1100 1101-1200 1201-1300 1301-1400 1401-1500 1501-1600 1601-1700 1701-1800 Monografia Praca zbiorowa Radzim Woidwodschaft Großpolen (DE-588)120556991X g Siedlungsarchäologie (DE-588)4181216-5 s DE-604 Kowalczyk, Andrzej 1983- (DE-588)1170178561 edt Skoczyński, Michał edt Wyrwa, Andrzej Marek 1955-2022 (DE-588)132281341 edt Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy pbl Biblioteka Studiów Lednickich. Seria A tom 8 (DE-604)BV036561439 8 Biblioteka Studiów Lednickich 36 (DE-604)BV036561427 36 Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030349228&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030349228&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis |
| spellingShingle | Radzim gród i wieś nad Wartą Biblioteka Studiów Lednickich. Seria A Biblioteka Studiów Lednickich Siedlungsarchäologie (DE-588)4181216-5 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4181216-5 (DE-588)120556991X |
| title | Radzim gród i wieś nad Wartą |
| title_auth | Radzim gród i wieś nad Wartą |
| title_exact_search | Radzim gród i wieś nad Wartą |
| title_full | Radzim gród i wieś nad Wartą redakcja Andrzej Kowalczyk, Michał Skoczyński, Andrzej M. Wyrwa |
| title_fullStr | Radzim gród i wieś nad Wartą redakcja Andrzej Kowalczyk, Michał Skoczyński, Andrzej M. Wyrwa |
| title_full_unstemmed | Radzim gród i wieś nad Wartą redakcja Andrzej Kowalczyk, Michał Skoczyński, Andrzej M. Wyrwa |
| title_short | Radzim |
| title_sort | radzim grod i wies nad warta |
| title_sub | gród i wieś nad Wartą |
| topic | Siedlungsarchäologie (DE-588)4181216-5 gnd |
| topic_facet | Siedlungsarchäologie Radzim Woidwodschaft Großpolen |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030349228&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030349228&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| volume_link | (DE-604)BV036561439 (DE-604)BV036561427 |
| work_keys_str_mv | AT kowalczykandrzej radzimgrodiwiesnadwarta AT skoczynskimichał radzimgrodiwiesnadwarta AT wyrwaandrzejmarek radzimgrodiwiesnadwarta AT muzeumpierwszychpiastownalednicy radzimgrodiwiesnadwarta |