Dogma im Wandel: wie Glaubenslehren sich entwickeln
Gespeichert in:
1. Verfasser: | |
---|---|
Format: | Buch |
Sprache: | German |
Veröffentlicht: |
Freiburg ; Basel ; Wien
Herder
[2018]
|
Schlagworte: | |
Online-Zugang: | Inhaltstext Inhaltsverzeichnis |
Beschreibung: | 334 Seiten |
ISBN: | 9783451379178 3451379171 |
Internformat
MARC
LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
---|---|---|---|
001 | BV044893849 | ||
003 | DE-604 | ||
005 | 20210108 | ||
007 | t | ||
008 | 180406s2018 gw |||| 00||| ger d | ||
016 | 7 | |a 1143563670 |2 DE-101 | |
020 | |a 9783451379178 |c circa EUR 24.00 (DE), circa EUR 24.70 (AT), circa CHF 32.50 (freier Preis) |9 978-3-451-37917-8 | ||
020 | |a 3451379171 |9 3-451-37917-1 | ||
035 | |a (OCoLC)1031431399 | ||
035 | |a (DE-599)DNB1143563670 | ||
040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
041 | 0 | |a ger | |
044 | |a gw |c XA-DE-BW | ||
049 | |a DE-Re5 |a DE-703 |a DE-739 |a DE-155 |a DE-19 |a DE-1949 |a DE-Bb24 |a DE-2419 |a DE-824 |a DE-20 |a DE-384 |a DE-Bb23 |a DE-150 |a DE-Freis2 |a DE-128 |a DE-12 |a DE-127 |a DE-2461 |a DE-Aug11 |a DE-29 |a DE-355 |a DE-11 |a DE-Aug14 |a DE-M468 | ||
082 | 0 | |a 230 |2 23 | |
084 | |a BN 1651 |0 (DE-625)13043: |2 rvk | ||
084 | |a BN 2000 |0 (DE-625)13068: |2 rvk | ||
084 | |a 230 |2 sdnb | ||
100 | 1 | |a Seewald, Michael |d 1987- |e Verfasser |0 (DE-588)1028095708 |4 aut | |
245 | 1 | 0 | |a Dogma im Wandel |b wie Glaubenslehren sich entwickeln |c Michael Seewald |
264 | 1 | |a Freiburg ; Basel ; Wien |b Herder |c [2018] | |
264 | 4 | |c © 2018 | |
300 | |a 334 Seiten | ||
336 | |b txt |2 rdacontent | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
648 | 7 | |a Geschichte |2 gnd |9 rswk-swf | |
650 | 0 | 7 | |a Dogma |0 (DE-588)4012622-5 |2 gnd |9 rswk-swf |
653 | |a Dogma | ||
653 | |a Glaubenslehre | ||
653 | |a Glaube | ||
653 | |a Katholische Kirche | ||
653 | |a Theologie | ||
689 | 0 | 0 | |a Dogma |0 (DE-588)4012622-5 |D s |
689 | 0 | 1 | |a Geschichte |A z |
689 | 0 | |C b |5 DE-604 | |
710 | 2 | |a Verlag Herder |0 (DE-588)1075938708 |4 pbl | |
776 | 0 | 8 | |i Elektronische Reproduktion |z 9783451819179 |
776 | 0 | 8 | |i Erscheint auch als |n Online-Ausgabe, PDF |z 978-3-451-81917-9 |
856 | 4 | 2 | |m X:MVB |q text/html |u http://deposit.dnb.de/cgi-bin/dokserv?id=6e6775d953994bbb98c96aee9295a6c6&prov=M&dok_var=1&dok_ext=htm |3 Inhaltstext |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung UB Augsburg - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030287803&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |
943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030287803 |
Datensatz im Suchindex
_version_ | 1806414502961348608 |
---|---|
adam_text |
Inhalt
Prolog: Ein „Nachruf' auf die Kirche. 9
1. Einleitung: Worum geht es?. 11
2. Begriffliche Bestimmungen: Dogma und Entwicklung. 22
2.1. Was bedeutet „Dogma"? . 22
2.1.1. Zur Vorgeschichte. 24
2.1.2. Ein neuer Fachbegriff entsteht. 31
2.1.3. Pius IX.: Innovation aus anti-innovatorischer Absicht . , 36
2.1.4. Der Dogmenbegriff der Gegenwart: Gewordenes im
Werden . 42
2.2. Was heißt „Entwicklung"?. 52
2.2.1. Ein erster Definitionsversuch. 52
2.2.2. Dogmenentwicklung als Antwort auf Dogmengeschichte 55
2.2.3. Erste Ansätze im frühen 19. Jahrhundert: Eine Skizze . . 62
2.2.4. Die Theologie im Schatten Charles Darwins. 66
3. Die Bibel als Resultat und Richtschnur dogmatischer
Entwicklung. 74
3.1. Die Schrift: Warum erst jetzt? . 74
3.2. Die Bibel als Resultat von Entwicklung. 77
3.2.1. Christus — im Text gefunden, den Text bestätigend? . 77
3.2.2. Vom Kanon der Wahrheit zum Kanon des Neuen
Testaments. 86
3.3. Die Bibel als Richtschnur von Entwicklung. 97
3.3.1. Jesus Christus in der „Form Gottes“ und der „Form des
Dieners". 97
3.3.2. „Bewahre das dir anvertraute Gut“. 101
3.3.3. Parakiet und Geist: Lehrer aller Wahrheit. 103
5
Inhalt
4. Kontinuität und Wandel der Glaubenslehre in der Reflexion der
Alten Kirche . 107
4.1. Ein erster Blick auf die Zeit. 107
4.2. Natürliches Wachstum, göttliche Pädagogik und mensch-
liche Sprache . 108
4.3. „Überall, immer und von allen“: Die Regel des Vinzenz
von Lerins . 123
4.3.1. Die Kriterien des Canon Vincentianus und ihre Probleme 124
4.3.2. Vereinnahmungen, Kritik und Ehrenrettung des Vinzenz -
ein Vorausblick. 138
5. Mittelalterliche Diskussionen über das Wachstum des gleich-
bleibenden Glaubens. 144
5.1. „Nichts Neues kann mehr geschaffen werden“?. 144
5.2. Schlussfolgerndes Denken und Lehrentwicklung im
filioque-Streit. 146
5.3. Impliziter Glaube, expliziter Glaube und „Köhlerglaube“ 156
5.4. Erkenntnisfortschritt und Autorität: Thomas von Aquin 167
5.5. Die Reformation - war da was? . 172
6. Die heiße Phase dogmatischer Entwicklungstheorien:
Das 19. und frühe 20. Jahrhundert. 177
6.1. Die so genannte Tübinger Schule: Romantischer Geist
und idealistische Systembildung. 177
6.1.1. Johann Sebastian Drey: „. braucht man sich vor dem
Wachstum der christlichen Dogmen nicht zu furchten“ . . 179
6.1.2. Johann Adam Möhler: Tote Begriffe und göttliches Leben 187
6.2. John Henry Newman: „. hier unten heißt Leben sich
wandeln und vollkommen zu sein, sich oft gewandelt
haben“. 196
6.3. Das Problem der Dogmenentwicklung in der
Neuscholastik. 206
6.3.1. Tradition: Göttliche Gabe und menschliche Begrenztheit 208
6.3.2. Logik und dogmatischer Fortschritt. 213
6
Inhalt
6.4. Höhepunkt und (vorläufiges) Ende der Entwicklungs-
theorien: Die Modernismuskrise . 220
7. Das 20. Jahrhundert: Vom Bannkreis des Antimodernismus zur
Verarbeitung des Zweiten Vatikanischen Konzils. 230
7.1. Die Notwendigkeit eines Neuaufbruchs: Maria, der Papst
und ein kirchlicher „Neomodernismus“? . 230
7.2. Karl Rahner: Statik der Satzoffenbarung und Dynamik
der Selbstoffenbarung. 237
7.3. Joseph Ratzinger - ein Theoretiker der Kontinuität? . . . 247
7.4. Walter Kasper: Dogma als Liebesdienst am gemeinsamen
Bekenntnis. 262
8. Zusammenschau und Ausblick: Mehr Spielraum als gedacht . . 270
8.1. Das Mögliche, das Unmögliche und das Notwendige . . . 270
8.2. Fünf Bedeutungen von Dogma, zwei Formen von
Dogmenentwicklung. 271
8.3. Zur Typologie dogmatischer Entwicklungstheorien:
Elf Unterscheidungen . 276
8.4. Ein Blick nach vorn. 281
8.4.1. Mittel und Zwecke, vorletzte und letzte Dinge. 281
8.4.2. Kontinuität: eine ekklesiale, nicht bloß eine doktrinale
Angelegenheit. 285
8.4.3. Dogmenentwicklung zwischen geschichtlicher
Kontingenz und gläubiger Hoffnung . 290
Epilog: Ein „Nachruf auf die Kirche?. 294
Literaturverzeichnis und Abkürzungen . 296
Personenregister. 326
Dank. 334
7 |
any_adam_object | 1 |
author | Seewald, Michael 1987- |
author_GND | (DE-588)1028095708 |
author_facet | Seewald, Michael 1987- |
author_role | aut |
author_sort | Seewald, Michael 1987- |
author_variant | m s ms |
building | Verbundindex |
bvnumber | BV044893849 |
classification_rvk | BN 1651 BN 2000 |
ctrlnum | (OCoLC)1031431399 (DE-599)DNB1143563670 |
dewey-full | 230 |
dewey-hundreds | 200 - Religion |
dewey-ones | 230 - Christianity |
dewey-raw | 230 |
dewey-search | 230 |
dewey-sort | 3230 |
dewey-tens | 230 - Christianity |
discipline | Theologie / Religionswissenschaften |
era | Geschichte gnd |
era_facet | Geschichte |
format | Book |
fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV044893849</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20210108</controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">180406s2018 gw |||| 00||| ger d</controlfield><datafield tag="016" ind1="7" ind2=" "><subfield code="a">1143563670</subfield><subfield code="2">DE-101</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9783451379178</subfield><subfield code="c">circa EUR 24.00 (DE), circa EUR 24.70 (AT), circa CHF 32.50 (freier Preis)</subfield><subfield code="9">978-3-451-37917-8</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">3451379171</subfield><subfield code="9">3-451-37917-1</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1031431399</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)DNB1143563670</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">ger</subfield></datafield><datafield tag="044" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">gw</subfield><subfield code="c">XA-DE-BW</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-Re5</subfield><subfield code="a">DE-703</subfield><subfield code="a">DE-739</subfield><subfield code="a">DE-155</subfield><subfield code="a">DE-19</subfield><subfield code="a">DE-1949</subfield><subfield code="a">DE-Bb24</subfield><subfield code="a">DE-2419</subfield><subfield code="a">DE-824</subfield><subfield code="a">DE-20</subfield><subfield code="a">DE-384</subfield><subfield code="a">DE-Bb23</subfield><subfield code="a">DE-150</subfield><subfield code="a">DE-Freis2</subfield><subfield code="a">DE-128</subfield><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-127</subfield><subfield code="a">DE-2461</subfield><subfield code="a">DE-Aug11</subfield><subfield code="a">DE-29</subfield><subfield code="a">DE-355</subfield><subfield code="a">DE-11</subfield><subfield code="a">DE-Aug14</subfield><subfield code="a">DE-M468</subfield></datafield><datafield tag="082" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">230</subfield><subfield code="2">23</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">BN 1651</subfield><subfield code="0">(DE-625)13043:</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">BN 2000</subfield><subfield code="0">(DE-625)13068:</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">230</subfield><subfield code="2">sdnb</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Seewald, Michael</subfield><subfield code="d">1987-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1028095708</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Dogma im Wandel</subfield><subfield code="b">wie Glaubenslehren sich entwickeln</subfield><subfield code="c">Michael Seewald</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Freiburg ; Basel ; Wien</subfield><subfield code="b">Herder</subfield><subfield code="c">[2018]</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="4"><subfield code="c">© 2018</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">334 Seiten</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Dogma</subfield><subfield code="0">(DE-588)4012622-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Dogma</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Glaubenslehre</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Glaube</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Katholische Kirche</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Theologie</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Dogma</subfield><subfield code="0">(DE-588)4012622-5</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Geschichte</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="C">b</subfield><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="710" ind1="2" ind2=" "><subfield code="a">Verlag Herder</subfield><subfield code="0">(DE-588)1075938708</subfield><subfield code="4">pbl</subfield></datafield><datafield tag="776" ind1="0" ind2="8"><subfield code="i">Elektronische Reproduktion</subfield><subfield code="z">9783451819179</subfield></datafield><datafield tag="776" ind1="0" ind2="8"><subfield code="i">Erscheint auch als</subfield><subfield code="n">Online-Ausgabe, PDF</subfield><subfield code="z">978-3-451-81917-9</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">X:MVB</subfield><subfield code="q">text/html</subfield><subfield code="u">http://deposit.dnb.de/cgi-bin/dokserv?id=6e6775d953994bbb98c96aee9295a6c6&prov=M&dok_var=1&dok_ext=htm</subfield><subfield code="3">Inhaltstext</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung UB Augsburg - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030287803&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030287803</subfield></datafield></record></collection> |
id | DE-604.BV044893849 |
illustrated | Not Illustrated |
indexdate | 2024-08-04T00:25:15Z |
institution | BVB |
institution_GND | (DE-588)1075938708 |
isbn | 9783451379178 3451379171 |
language | German |
oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030287803 |
oclc_num | 1031431399 |
open_access_boolean | |
owner | DE-Re5 DE-BY-UBR DE-703 DE-739 DE-155 DE-BY-UBR DE-19 DE-BY-UBM DE-1949 DE-Bb24 DE-BY-UBG DE-2419 DE-BY-UBR DE-824 DE-20 DE-384 DE-Bb23 DE-BY-UBG DE-150 DE-Freis2 DE-128 DE-12 DE-127 DE-2461 DE-BY-UBR DE-Aug11 DE-29 DE-355 DE-BY-UBR DE-11 DE-Aug14 DE-M468 |
owner_facet | DE-Re5 DE-BY-UBR DE-703 DE-739 DE-155 DE-BY-UBR DE-19 DE-BY-UBM DE-1949 DE-Bb24 DE-BY-UBG DE-2419 DE-BY-UBR DE-824 DE-20 DE-384 DE-Bb23 DE-BY-UBG DE-150 DE-Freis2 DE-128 DE-12 DE-127 DE-2461 DE-BY-UBR DE-Aug11 DE-29 DE-355 DE-BY-UBR DE-11 DE-Aug14 DE-M468 |
physical | 334 Seiten |
publishDate | 2018 |
publishDateSearch | 2018 |
publishDateSort | 2018 |
publisher | Herder |
record_format | marc |
spelling | Seewald, Michael 1987- Verfasser (DE-588)1028095708 aut Dogma im Wandel wie Glaubenslehren sich entwickeln Michael Seewald Freiburg ; Basel ; Wien Herder [2018] © 2018 334 Seiten txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Geschichte gnd rswk-swf Dogma (DE-588)4012622-5 gnd rswk-swf Dogma Glaubenslehre Glaube Katholische Kirche Theologie Dogma (DE-588)4012622-5 s Geschichte z b DE-604 Verlag Herder (DE-588)1075938708 pbl Elektronische Reproduktion 9783451819179 Erscheint auch als Online-Ausgabe, PDF 978-3-451-81917-9 X:MVB text/html http://deposit.dnb.de/cgi-bin/dokserv?id=6e6775d953994bbb98c96aee9295a6c6&prov=M&dok_var=1&dok_ext=htm Inhaltstext Digitalisierung UB Augsburg - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030287803&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis |
spellingShingle | Seewald, Michael 1987- Dogma im Wandel wie Glaubenslehren sich entwickeln Dogma (DE-588)4012622-5 gnd |
subject_GND | (DE-588)4012622-5 |
title | Dogma im Wandel wie Glaubenslehren sich entwickeln |
title_auth | Dogma im Wandel wie Glaubenslehren sich entwickeln |
title_exact_search | Dogma im Wandel wie Glaubenslehren sich entwickeln |
title_full | Dogma im Wandel wie Glaubenslehren sich entwickeln Michael Seewald |
title_fullStr | Dogma im Wandel wie Glaubenslehren sich entwickeln Michael Seewald |
title_full_unstemmed | Dogma im Wandel wie Glaubenslehren sich entwickeln Michael Seewald |
title_short | Dogma im Wandel |
title_sort | dogma im wandel wie glaubenslehren sich entwickeln |
title_sub | wie Glaubenslehren sich entwickeln |
topic | Dogma (DE-588)4012622-5 gnd |
topic_facet | Dogma |
url | http://deposit.dnb.de/cgi-bin/dokserv?id=6e6775d953994bbb98c96aee9295a6c6&prov=M&dok_var=1&dok_ext=htm http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030287803&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
work_keys_str_mv | AT seewaldmichael dogmaimwandelwieglaubenslehrensichentwickeln AT verlagherder dogmaimwandelwieglaubenslehrensichentwickeln |