Ubóstwo dzieci i młodzieży w środowisku wiejskim jako problem społeczny i edukacyjny: Urszula Tyluś ; Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Siedlce
Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego
2016
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Abstract |
| Beschreibung: | 350 Seiten Illustrationen 24 cm |
| ISBN: | 9788370518165 8370518168 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV044044262 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20190903 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 170215s2016 a||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788370518165 |9 978-83-7051-816-5 | ||
| 020 | |a 8370518168 |9 83-705-18-168 | ||
| 035 | |a (OCoLC)973567722 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV044044262 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Tyluś, Urszula |e Verfasser |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Ubóstwo dzieci i młodzieży w środowisku wiejskim jako problem społeczny i edukacyjny |b Urszula Tyluś ; Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach |
| 264 | 1 | |a Siedlce |b Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego |c 2016 | |
| 300 | |a 350 Seiten |b Illustrationen |c 24 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 505 | 8 | |a Bibliographie Seite 325-343 | |
| 546 | |a Zusammenfassung in englischer Sprache | ||
| 650 | 0 | 7 | |a Armut |0 (DE-588)4002963-3 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Kind |0 (DE-588)4030550-8 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Ländlicher Raum |0 (DE-588)4034026-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Jugend |0 (DE-588)4028859-6 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 689 | 0 | 0 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Ländlicher Raum |0 (DE-588)4034026-0 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Armut |0 (DE-588)4002963-3 |D s |
| 689 | 0 | 3 | |a Kind |0 (DE-588)4030550-8 |D s |
| 689 | 0 | 4 | |a Jugend |0 (DE-588)4028859-6 |D s |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029451239&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029451239&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029451239&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-029451239 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 090512 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804177056971358208 |
|---|---|
| adam_text | SPIS TREŚCI WPROWADZENIE................................................................................................................. 5 ROZDZIAŁ I ZJAWISKO UBÓSTWA W POLSCE 1. 2. 3. 4. 5. Istota ubóstwa i jego identyfikacja................................................................ 13 Ubóstwo jako zjawisko społeczne i jego konsekwencje...............................30 Ubóstwo w Polsce ֊ ujęcie retrospektywne i współczesne..........................41 Przemiany na wsi wyznacznikiem warunków życia jej mieszkańców........60 Zjawisko ubóstwa w środowisku wiejskim na tle procesów społecznych......71 Wnioski........................................................................................................... 82 ROZDZIAŁ II DZIECI I MŁODZIEŻ W SFERZE UBÓSTWA 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Zasięg ubóstwa dzieci i młodzieży............................................................... 85 Swoiste problemy ubóstwa dzieci i młodzieży na wsi................................. 95 Proces rozwoju i socjalizacji dzieci w rodzinie ubogiej............................... 105 Psychospołeczne problemy dzieci dorastających w rodzinach ubogich.....118 Edukacja dzieci i młodzieży obciążonych problemem ubóstwa................. 126 Szkoła wobec dziecka z rodziny ubogiej......................................................139 Wsparcie społeczne dzieci i młodzieży z rodzin ubogich........................... 149 Wnioski.......................................................................................................... 158 ROZDZIAŁ III METODOLOGIA I ZAŁOŻENIA BADAŃ WŁASNYCH 1. 2. 3. 4. 5.
Przedmiot i cele badań...................................................................................161 Problemy badawcze.........................................................................................163 Metody, techniki i narzędzia badawcze..........................................................165 Organizacja i przebieg badań..........................................................................177 Charakterystyka terenu badań....................................................................... 183
ROZDZIAŁ IV DORASTANIE DZIECI I MŁODZIEŻY W WARUNKACH UBÓSTWA WIELOASPEKTOWA ANALIZA PRZYPADKÓW 1. Style życia rodzin dzieci z różnych środowisk ubóstwa............................... 186 2. Funkcjonowanie ucznia z rodziny ubogiej w warunkach szkoły wiejskiej...... 211 3. Samopoczucie dzieci i młodzieży w domu rodzinnym, szkole i grupie rówieśniczej....................................................................................... 223 4. Możliwości rozwojowe i perspektywy życiowe młodego pokolenia wiejskiego....................................................................... 236 5. Identyfikacja młodego pokolenia z aktualnymi warunkami egzystencji w ubogich rodzinach wiejskich...................................................................... 245 ROZDZIAŁ V BUDOWANIE KAPITAŁU SPOŁECZNEGO W ŚRODOWISKU JEDNEJ GMINY 1. 2. 3. 4. Kapitał społeczny i jego znaczenie................................................................ 258 Rola szkoły i nauczyciela w budowaniu kapitału społecznego....................261 Wyrównywanie przez szkołę szans edukacyjnych uczniów,........................274 Partycypacja samorządowa we wspieraniu rozwoju dzieci z rodzin ubogich.............................................................................................282 WNIOSKI Z BADAŃ I PROPOZYCJE WSPARCIA 1. Wnioski z badań.............................................................................................. 290 2. Optymalizacja wsparcia dzieci i młodzieży w środowisku lokalnym propozycje działań na tle istniejących potrzeb............................................. 300 3.
Zakończenie..................................................................................................... 307 Załączniki,................................................................................................................ 311 Bibliografia...............................................................................................................325 Wykaz tabel, wykresów i schematów....................................................................344 Summary................................................................................................................. 345
BIBLIOGRAFIA Ainsworth M., Blehar M., Waters E., Wahls S., 1978, Patterns of Attachment, NJ Erlbaum, Hillsdale. Antas-Jaszczuk A., 2013, Educational and social aspects of the problem of street children in Poland, Naukoví zapiski Ternopìl s kogo nacìonal nogo pedagogičnogo universitetu imeni Volodimira Gnatûka. Seria Pedagogika, No 1. Auleytner J., 2002, Polityka społeczna, czyli ujarzmianie chaosu socjalnego, Wy dawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, Warszawa. Auleytner J., 2012, Edukacja a ubóstwo. Mała glosa do wielkiego tematu, (w:) Dys kurs wokół wybranych problemów społecznych i oświatowych, red. E. Jagiełło, R. Matysiuk, U. Tyluś, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego, Siedlce. Baczewski G., 2008, Oblicza biedy w Zjednoczonej Europie, Wydawnictwo Uni wersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin. Bernstein B., 1971, Introduction to „Codes and Control”. Theoretical studies towards a sociology of language, 1.1, Routledge and Kegan Paul, London. Bernstein B., 1972, A sociolingüístic approach to socialization with some erence to educability, (w:) Directions in sociolinguistics, red. J.J. Gumperz, D. Hymes, Holt, Rinehart and Winston, New York. Boczoń J., Toczyski W, Zielińska A., 1995, Ubóstwo jako zjawisko społeczne oraz podmiot pracy socjalnej, (w:J Pedagogika społeczna. Człowiek w zmieniają cym się świecie, red. T. Pilch, I. Lepalczyk, Wydawnictwo Akademickie „ Żak”, Warszawa. Bałachowicz J., 2003, Konstruktywizm w teorii i praktyce edukacji, „Edukacja”, nr 3. Bałachowicz J., 2009, Style działań edukacyjnych nauczycieli klas początkowych,
Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, Warszawa. Banach Czv 2005, Szkoła naszych oczekiwań i marzeń, potrzeb, projekcji i działań od A do Ż, Oficyna Ekonomiczna Wydawnictwa eMPi s.c., Poznań. Banach Czv 2005, Szkoła w reformie systemu edukacji - teoria i praktyka, (w:) Edukacja - szkoła - nauczyciele. Promowanie rozwoju dziecka, red. J. Kuzma, J. Morbitzer, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków. Barnett D., Ganiban J., Cicchetti J., 1999, Maltreatment, negative expressivity, and the development of type D attachments from 12 to 24 months of age, (w:J Atypical attachment in infancy and early childhood among children at developmental risk. Monographs of the Society for Research in Child De velopment, red. J.I. Yondra, D. Barnett, Seria nr 258. Bartnik Cz.S., 2008, Personalizm, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lu belskiego, Lublin. 325
Bibliografia Bauman Z., 2006, Praca, konsumpcjonizm i nowi ubodzy, Wydawnictwo WAM, Kraków. Berger P.L., Luckman T., 1983, Społeczne tworzenie rzeczywistości, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa. Bertaux D., 1981, From the Life-History Approach to the Transformation of Soci ological Practice, (w:) Biography and Society. The Life History Approach in the Social Sciences, red. D. Bertaux, Sage, Beverly Hills. Beskid L, 1988, Niedostatek w opiniach społecznych, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne”, որ 9. Beskid L., 1999, Wieloraki charakter ubóstwa, [w:) Społeczne aspekty transfor macji systemowej w Polsce, praca zbiorowa, Wydawnictwo Key Text, War szawa. Beskid L, 1999, Oblicze ubóstwa w Polsce, (w:] Zmiany w życiu Polaków w go spodarce rynkowej, red. L. Beskid, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa. Bokszański Z., Piotrowski A., Ziółkowski M„ 1977, Socjologia języka, Wydawnic two Wiedza Powszechna, Warszawa. Bourdieu P., Passeron J.-C., 1990, Reprodukcja. Elementy teorii systemu naucza nia, PWN, Warszawa. Bowlby J., 1969, Attachment and Loss, Attachment, 1.1, Hogarth Press, London. Bowlby J., 1973, Attachment and Loss, Separation: Anxiety and Anger, t. 2, Hogarth Press, London. Bowlby J.,1980, Attachment and Loss, Loss, Sadness and Depression, t. 3, Hogarth Press, London. Campbell D.T., 1975, Degrees of freedom and case study, „Comparative Political Studies . Chase S.E., 2009, Wywiad narracyjny. Wielość perspektyw, podejść, głosów, [w:) Metody badań jakościowych, red. N. Denzin, Y. Lincoln, t. 2, Wydawnic two Naukowe PWN, Warszawa. Cęcelek G., 2003, Edukacja jako szansa na
wydostanie się dziecka z subkultury ubóstwa, „Przegląd Edukacyjny”, nr 4. Cieszkowski A., 1977, Ojcze nasz, (w:) Filozofia i myśl społeczna w latach 1831-1865, red. A. Walicki, PWN, Warszawa. Coleman J.S., 1990, Foundations of social theory, The Belknap Press of Harvard University Press Cambridge, Cambridge. Crompton R., 2008, Class Stratification, Polity Press, Cambridge. Cudak H., 2010, Dysfunkcje rodziny i jej zagrożenia opiekuńczo-wychowawcze, „Pedagogika Rodziny , nr 3. Cudak H., 2013, Ubóstwo ekonomiczne rodziny jako ważny paradygmat dysfunk cji środowiska rodzinnego, „Pedagogika Rodziny. Family Pedagogy , nr 3. Cylkowska-Nowak M., 2009, Refleksja teoretyczna nad problemem równości analiza wybranych koncepcji, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław. Czabański K., 1981, Rodziny specjalnej troski. Krajowa Agencja Wydawnicza, Katowice. 326
Bibliografia Czarnowski S., 1956, Ludzie zbędni w służbie przemocy, (w:) Dzieła, t. 2, PWN, Warszawa. Czerepaniak-Walczak M., 1995, Miedzy dostosowaniem a zmianą. Elementy emancypacyjnej teorii edukacji. Rozprawy i studia, Wydawnictwo Uniwersy tetu Szczecińskiego, Szczecin. Czerepaniak-Walczak M, 1999, Daleko od... szansy: (decyzje edukacyjne mło dzieży wiejskiej), Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego Wydziału Nauk Humanistycznych „PoNad”, Szczecin. Damon W., 1983, Social and Personality Development, W.W. Norton, London. Danecki )., 1997, Ubóstwo jako kwestia społeczna we współczesnej Polsce, (w:) Polska bieda II, red. S. Golinowska, Wydawnictwo Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa. Danilewska J., 2005, Wspólnota ludzi uczących się i wspierających edukację in nych, (w:) Fundamenty edukacyjnej wspólnoty, red. ]. Danilewska, Wydaw nictwo Uniwersytet Jagielloński, Kraków. Douglas J., 1985, Creative interviewing, CA: Sage, Beverly Hills. Delors J., 1998, Edukacja jest w niej ukryty skarb: Raport dla UNESCO, tłumacze nie P. Rabczuk, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich., Warszawa. Delumeau J., 1987, Cywilizacja Odrodzenia, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa. Deniszczuk L, Sajkiewicz B., 1997, Kategoria minimum egzystencji, (w:) Polska bieda II. Kryteria. Ocena. Przeciwdziałanie, red. S. Golinowska, Wydawnic two Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa. Denzin N., Lincoln Y., 2009, Metody badań jakościowych, 1.1, Wydawnictwo Nau kowe PWN, Warszawa. Długosz P., 2005, Młodzież Podkarpacia w III Rzeczypospolitej, Wydawnictwo „Nomos , Kraków. Dolata R.,
2008, Szkoła - segregacje - nierówności, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa. Domalewski J., Mikiewicz P., 2004, Młodzież w zreformowanym systemie szkol nym, Wydawnictwo Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Toruń-Warszawa. Domalewski ]., Wasilewski K., 2005, Dostęp młodzieży wiejskiej do edukacji z perspektywy zmian w szkolnictwie średnim i wyższym, (w.) Uwarunkowa nia i kierunki przemian społeczno-gospodarczych na obszarach wiejskich, red. A. Rosner, Wydawnictwo Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa. Domański H., 2004, Struktura społeczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, War szawa. Domański H., 2010, Nowe ogniwa nierówności edukacyjnych w Polsce, „Studia Socjologiczne , nr 1. Duczkowska-Małysz K., 2009, Przyszłość polityki rozwoju obszarów wiejskich. Możliwe scenariusze. Dylematy i wyzwania. Ekspertyza przygotowana na zlecenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. MRR, Warszawa. 327
Bibliografia Dudkiewicz К., 2004, Sytuacja zdrowotna dzieci z rodzin ubóstwa społecznego, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, vol. LIX, SUPPL. XIV, 89. Durkheim E, 1999, O podziale pracy społecznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Dyczewski L., 1997, Kościół katolicki wobec ubóstwa i ludzi ubogich, (w:) Polska bieda II. Kryteria. Ocena. Przeciwdziałanie, red. S. Golinowska, Wydawnic two Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa. Dyrda M., 2013, Pedagogika społeczna. Wychowanie dla tworzenia kapitału spo łecznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego, Sie dlce. Dzun W, 2005, Państwowe gospodarstwa rolne w procesie przemian systemo wych w Polsce, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa. Erikson E.H., 1997, Dzieciństwo i społeczeństwo. Dom Wydawniczy Rebis, Poznań. Erikson E.H., 2004, Tożsamość a cykl życia, Wydawnictwo Zysk i S-ska, Poznań. Falkowska E., Telusiewicz-Pacak A., 2013, Dzieci w Polsce. Dane. Liczby. Staty styki, Polski Komitet Narodowy UNICEF, Warszawa. Fedyszak-Radziejowska B., 1997, Nowi gospodarze dawnych PGR i ich pracow nicy, (w.) Nowi gospodarze dawnych PGR. Przekształcenia państwowego rolnictwa, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa. Feuerstein R., Feuerstein S., Mediated learning experience: a theoretical review, (w:) R. Feuerstein, P.S. Klein, AJ. Tannenbaum, 1994, Mediated learning ex perience (MLE). Theoretical, psychosocial and learning implications, Freund Publishing House Ltd, London. Flick Ա, 2011, Projektowanie badań jakościowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Florczak-Bywalec J.,
Kukulak-Dolata L, 2003, Przestrzenne zróżnicowania bezro bocia w Polsce, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica”, nr 165. Fontana A., Frey j.H., 2009, Wywiad. Od neutralności do politycznego zaangażo wania, [w:) Metody badań jakościowych, (red.) N. Denzin, Y. Lincoln, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Forward S., 1993, Toksyczni rodzice, Wydawnictwo Jacek Santorski CO, Agencja Wydawnicza, Warszawa. Frieske K., 1997, Bieda - miary i interpretacje, (w.) Polska bieda II. Kryteria. Ocena. Przeciwdziałanie, red. S. Golinowska, Wydawnictwo Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa. Frieske K.W., 1999, Marginalność społeczna, (w:) Encyklopedia socjologii, t. 2, Wydawnictwo Oficyna Naukowa, Warszawa. Habermas J., 1985, Interesy konstytuujące poznanie, przeł. L. Witkowski, „Col loquia Communia , որ 2. Geremek В., 1989, Litość i szubienica. Dzieje nędzy i miłosierdzia, Wydawnictwo „Czytelnik , Warszawa. Giza A., Marody M., Rychard A., 2000, Strategie i system. Polacy w obliczu zmiany społecznej, Wydawnictwa IFiS PAN, Warszawa. 328
Bibliografia Głuszyński J., 2009, Wybrane elementy samoświadomości mieszkańców wsi i rol ników - w perspektywie pięciu lat członkostwa Polski w Unii Europejskiej, (w:) 5 lat członkostwa Polski w Unii Europejskiej w perspektywie społecz nej, red. E. Skotnicka-Illasiewicz, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Warszawa. Gnitecki J., 1989, Zarys metodologii badań w pedagogice empirycznej, Wydawnic two Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Tadeusza Kotarbińskiego, Zielona Góra. Golinowska S., 1995, Linie ubóstwa w praktyce społecznej krajów transformacji, „Polityka Społeczna”, nr 8. Golinowska S., 2007, Wprowadzenie, (w:) Praca lekarstwem na biedę i wykluczenie społeczne. Strategie wobec pracy, red. S. Golinowska, Wydaw nictwo Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa. Grochmal D., 1993, Uspołecznienie dzieci z ubogich rodzin wielodzietnych (Ra port z Międzynarodowej Konferencji. Ubóstwo - zaradność społeczna zmiana społeczna] Wrocław. Grzelak A., 2003, Rola instytucji w obsłudze rolnictwa w Polsce - aspekty teore tyczne i praktyczne, (w:) Agrobiznes 2003. Jakość jako podstawowy instru ment konkurencyjności w agrobiznesie, red. S. Urban, Prace Naukowe AE we Wrocławiu, nr 983,1.1, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocła wiu, Wrocław. Góralska R., 2008, Biała Księga Komisji Europejskiej: Nauczanie i uczenie się. Na drodze do uczącego się społeczeństwa, (w:) Modernizacja edukacji i pro jekty międzynarodowe, red. Z. Kruszewski, Wydawnictwo NOVUM, Płock. Gucwa-Leśny E., 2002, Zmiany poziomu życia i ich społeczne uwarunkowania, [w:] Wymiary życia społecznego. Polska na
przełomie XX i XXI wieku, red. M. Marody, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa. Hołyst B., 2002, Suicydologia, Wydawnictwo Lexis Nexis, Warszawa. Jackowska E., 1980, Środowisko rodzinne a przystosowanie społeczne dziecka w młodszym wieku szkolnym, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, War szawa. Jarosz D., 1998, Polityka władz komunistycznych w Polsce w latach 1948-1956 a chłopi, Wydawnictwo DiG, Warszawa. Jarosz M., 2004, Samobójstwa. Ucieczka przegranych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Johnson J.R., 1992, Social Support, (w:J Encyclopedia of Sociology, red. E.F. Borgatta, M.L. Borgatta, Macmillan Publishing Co. vol. IV, New York. Joseph K, Sumption J., 1979, Equality, John Murray, London. Jundziłł L, 1980, Rola zawodowa pedagoga szkolnego, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa. Jundziłł I., 1984, Zarys pedagogiki opiekuńczej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk. Kabaj M., 2000, Program przeciwdziałania ubóstwu i bezrobociu, Wydawnictwo Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa. 329
Bibliografia Kagan J., Reznick J.S., Snidman N., 1988, Biological bases of childhood shyness, Science, 240. Kaliński J., Landau Z., 2003, Gospodarka Polski w XX wieku, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa. Kamiński S., 1981, Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk, wyd. 3, Towarzystwo Nau kowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin. Kamiński T, 1998, Ubóstwo - definicje, przyczyny i pomiar zjawiska, (w:) Ubó stwo, red. W. Łazewski, H. Skorowski, A. Czarnocki, Wydawnictwo SDB, War szawa. Kaufman J.C, 2004, Ego. Socjologia jednostki, Wydawnictwo Oficyna Naukowa, Warszawa. Kawula S., 1997, Spirala życzliwości: od wsparcia do samodzielności, „Auxilium Sociale - Wsparcie Społeczne”, nr 1. Kawula S., 1999, Start społeczno-edukacyjny, (w:) Elementarne pojęcia pedago giki społecznej, red. D. Lalak, T. Pilch, Wydawnictwo Akademickie „Żak , War szawa. Kawula S., 2005, Współczesne problemy startu edukacyjnego młodych pokoleń, (w:) Pedagogika społeczna. Dokonania - aktualności - perspektywy, red. S. Kawula, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń. Kępski Cz., 2011, Głodne dzieci w Polsce, (w:) Głodne dzieci w Polsce, red. Cz. Kęp ski, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin. Kiersztyn A., 2008, Czy bieda czyni złodzieja? Związki między bezrobociem, ubó stwem a przestępczością, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa. Klein P., 1994, Całościowa ocena i interwencja w okresie niemowlęctwa i wcze snego dzieciństwa, (w.) A. Brzezińska i G. Lutomski, Dziecko w świecie ludzi i przedmiotów, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań. Kochanowski J., 2009, Dużo robimy
osobno, zróbmy jeszcze więcej, (w:) Księga ubogich, red. E. Wrońska, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa. Kołaczek B., 2004, Dostęp młodzieży do edukacji. Zróżnicowania. Uwarunkowa nia. Wyrównywanie szans, Wydawnictwo Instytutu Pracy i Spraw Socjal nych, Warszawa. Kołaczek B., 2005, Podstawowe uwarunkowania społeczne dostępu młodzieży do kształcenia „Polityka Społeczna”, nr 7. Konecki K., 2000, Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Kot M.S., 2000, Ekonometryczne modele dobrobytu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Kraków. Kot M.S., 2006, Ubóstwo w Polsce w okresie przemian: fakty i mity, (w:) Człowiek w obliczu wykluczenia i marginalizacji społecznej. Wokół zagadnień teore tycznych, red. K. Białobrzeska, Wydawnictwo Edukacyjne AKAPIT, Toruń. Kowalak T, 1992, O istocie i przyczynach marginalizacji społecznej, (w:) Teore tyczne problemy nauki o polityce społecznej, red. J. Auleytner, J. Danecki, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, Warszawa. 330
Bibliografia Kowalak T, 1998, Marginalność i marginalizacja społeczna, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa. Kozłowski K., 2000, Między racją stanu a stalinizmem. Pierwsze dziesięć lat wła dzy politycznej na Pomorzu Zachodnim 1945-1955, Warszawa: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych; Szczecin: Wydawnictwo Archiwum Pań stwowego „Dokument”, Warszawa-Szczecin. Krąpiec M.A., 2005, Człowiek jako osoba, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin. Krzywicki L, 1959, Dzieła, t. 3, PWN, Warszawa. Kwaśniewski J., 1997, Kontrola społeczna procesów marginalizacji, Wydawnic two INTERART, Warszawa. Kwiecińska-Zdrenka M., 2004, Aktywni czy bezrobotni wobec własnej przyszło ści? Młodzież wiejska na tle ogółu młodzieży, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń. Kwieciński Z., 1975, Selekcje społeczne w szkolnictwie ponadpodstawowym, Wydawnictwo Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa. Kwieciński Z., 2000, Tropy - ślady - próby. Studia i szkice z pedagogii pogranicza, Wydawnictwo Edytor, Poznań-Olsztyn. Kwieciński Z., 2002, Bezbronni. Odpad szkolny na wsi, Wydawnictwo EDYTOR, Toruń. Kwieciński Z., 2002, Wykluczanie, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Koper nika, Toruń 2002. Lachowski S., Bujak E, Zagórski J., 1998, Obciążenie pracą dzieci z rodzin rolni czych, Wydawnictwo Instytutu Medycyny Wsi, Lublin. Landgrebe L., 1993, Rozumienie w naukach o duchu, (w:) Wokół rozumienia. Szkice z hermeneutyki, red. Gadacz T, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków. Lincoln Y.S., Guba S., 2000, Paradigmatic controversies, contradictions, and emerging confluences, (w:) Handbook of qualitative
research, wyd. 2, red. K.N. Denzin, Y.S. Lincoln Thousand Oaks, CA: Sage. Lewowicki T., 1997, Przemiany oświaty, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa. Lewowicki T, 1999, Problemy pedagogiki szkolnej. Szkoła - przemiany instytucji i jej funkcji, (w:) Pedagogika ogólna i subdyscypliny, red. L. Turos, Wydaw nictwo Akademickie „Żak , Warszawa. Lister R., 2007, Bieda, Wydawnictwo Sic!, Warszawa. Lustig )., 2000, Ubóstwo jako problem polityki społecznej, [w:] Polityka społeczna w okresie transformacji, red. A. Frąckiewicz-Wronka, M. Zrałek, Wydawnic two AE im. Karola Adamieckiego w Katowicach, Katowice. Lustig )., 2001, Ubóstwo dzieci i młodzieży, [w:) Pokolenie wygranych? Dzieci i młodzież w procesie transformacji społeczno-gospodarczej i politycznej Polski, red. J. Sztumski, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice. Łobocki M., 1999, Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Oficyna Wydawnicza „Impuls , Kraków. 331
Bibliografia Łobocki M., 2000, Metody i techniki badań pedagogicznych, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków. Łobocki M., 2004, Teoria wychowania w zarysie, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków. Łopatkowa M., 1989, Samotność dziecka, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa. Lukasiewicz J., 1992, Wpływ urodzajów na poziom życia społeczeństwa polskiego w latach 1820-1860, (w:) Nędza i niedostatek na ziemiach polskich od śre dniowiecza po wiek XX, red. J. Sztetyłło, Wydawnictwo Semper, Warszawa. Machałek M., 2013, Przemiany polskiej wsi w latach 1918-1989, „Klio. Czasopi smo poświęcone dziejom Polski i powszechnym”. Maciarz A., 1991, Sieroctwo duchowe dzieci, „Problemy Opiekuńczo-Wychowa wcze”, nr 6. Malanowski J., 1981, Polscy robotnicy, Wydawnictwo „Książka i Wiedza”, Warszawa. Malikowski M., 1998, Socjologiczne problemy miasta, Wydawnictwo „Mana”, Rzeszów. Markowska B., Szafraniec H., 1980, Podręcznik do „Arkusza Zachowania się Ucznia” B. Markowskiej, (w:) J. Dembska, Testy psychologiczne w poradnic twie wychowawczo-zawodowym. Poszerzone podręczniki dla badającego, PWN, Warszawa. Marshall G., 2003, Słownik socjologii i nauk społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Marzec D.K., 1999, Opieka nad dzieckiem w dobie przemian społecznych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław. Marzec H., 2001, Dziecko w rodzinie z ubóstwem materialnym, Wydawnictwo Mazowieckiej Wyższej Szkoły Humanistyczno-Pedagogicznej, Łowicz. Marzec-Tarasińska A., 2011, Bezrobocie jako czynnik zaburzający funkcjonowa nie dziecka w szkole - potrzeba wspierania funkcji opiekuńczej współczesnej
rodziny, (w:) Głodne dzieci w Polsce, red. Cz. Kępski, Wydawnictwo Katolic kiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin. Maslow, A.H., 2009, Motywacja i osobowość, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Maszké A.W., 2003, Metodologiczne podstawy badań pedagogicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów. Matyjas B., Ratajek Z., Trafiałek E., 1997, Orientacje i kierunki w pedagogice współczesnej, Wydawnictwo Wszechnicy Świętokrzyskiej, Kielce. Matyjas B., 2003, Opieka i wychowanie w rodzinie bezrobotnej. Zakres i formy pomocy (w:) Opieka i wychowanie w rodzinie, red. Cz. Kępski, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin. Matysiak-Błaszczyk A., Słupska K., 2013, Wybrane problemy społeczne środowisk wiejskich (ze szczególnym uwzględnieniem kwestii edukacji młodego poko lenia wsi), „Studia Edukacyjne , nr 25. Mead G.H., 1975, Umysł, osobowość i społeczeństwo, PWN, Warszawa. 332
Bibliografia Meliczek H., 1991, Metody pomiaru ubóstwa, „Wiadomości Statystyczne”, nr 12. Melosik Z., 2009, Funkcjonalno-strukturalna interpretacja edukacji, (w.) Eduka cja i stratyfikacja społeczna, red. T. Gmerek, Wydawnictwo „Wolumin”, Poznań. Mendel M., 1999, Edukacja społeczna jako odmiana myślenia o wczesnej edukacji, Wydawnictwo Olsztyńskiej Szkoły Wyższej, Olsztyn. Mędrzycki W, 2003, Chłopi, (w:) Społeczeństwo polskie w XX wieku, red. J. Żarnowski, Instytut Historii PAN, Warszawa. Mikuła P, 2008, Bilans przemian społecznych i gospodarczych w Polsce w latach 1989-2006, Zeszyty Naukowe Zakładu Europeistyki, 2008, nr 2. Młokosiewicz M., 1997, Przyczyny i formy ubóstwa, Zeszyty Naukowe Uniwersy tetu Szczecińskiego, nr 201. Murawska B., 2004, Segregacje na progu szkoły podstawowej, Wydawnictwo Instytutu Spraw Publicznych, Warszawa. Mydlak Z.,1993, Funkcjonowanie młodych nauczycieli w sytuacjach szkolnych, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Powstańców Śląskich, Opole. Nikitorowicz J., 2010, Reakcje i interakcje w komunikacji społecznej z perspek tywy edukacji międzykulturowej, [w:] Edukacja - równość czy jakość?, red. ]. Łukasik, I. Nowosad, M.J. Szymański, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń. Naumiuk A., 2009, Funkcje organizacji pozarządowych ze szczególnym uwzględ nieniem organizacji działających na polu pomocy społecznej, [w:) Praca so cjalna w środowisku lokalnym, red. M. Bąkiewicz, M. Grewiński, Wydawnic two Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, Warszawa. Niezgoda M., 2005, Nauczyciele polscy na przełomie wieków: między misją a pro fesjonalizmem,
Wydawnictwo Plus, Kraków-Warszawa. Nowak S., 1965, Metody badań socjologicznych, PWN, Warszawa. Nowak S.,1970, Metodologia badań socjologicznych, PWN, Warszawa. Nowak B.M., 2009, Problemy społeczne i patologie w środowisku lokalnym komunikat z badań, Auxilium Sociale Novum, որ 1-2. Nowosad I., Szymański M.J., 2004, Nauczyciele i rodzice. W poszukiwaniu nowych znaczeń i interpretacji współpracy, Oficyna Wydawnicza UZ, Zielona Góra; Akademia Pedagogiczna, Kraków. Ochremiak A., 2002, Nierówności edukacyjne - problem nie tylko pedagogiczny, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze , nr 8. Palka S., 1985, Teoria pedagogiczna a praktyczne doświadczenia nauczycieli, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa. Palka S., 1986, Teoretyczne i praktyczne badania pedagogiczne, „Ruch Pedago giczny , nr 3. Palka S., 1989, Ilościowo-jakościowe badania pedagogiczne, „Ruch Pedagogiczny , nr 1. 333
Bibliografia Paika S., 1997, Epistemologiczne podstawy ilościowego i jakościowego badania efektów kształcenia szkolnego, (w:) Epistemologiczne wyzwania współcze snej pedagogiki, red. K. Duraj-Nowakowa i J. Gnitecki, Wydawnictwo Nau kowe WSP, Kraków. Pielkowa J.A., 1997, Opieka i wychowanie dzieci w rodzinach dotkniętych bezro bociem (w:) Rodzina polska u progu XXI wieku, red. H. Cudak, Wydawnictwo Mazowieckiej Wyższej Szkoły Humanistyczno-Pedagogicznej, Łowicz. Pilch T, 1977, Zasady badań pedagogicznych, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław. Pilch T., 1998, Zasady badań pedagogicznych. Wydawnictwo Akademickie „ Żak”, Warszawa. Pilch T, 2001, Dzieci ulicy - dzieci bez szans, (w:) Dzieci gorszych szans, red. T. Pilch i B. Głowacka, Wydawnictwo Krajowego Komitetu Wychowania Resocjalizującego, Warszawa. Pilch T, 2014, Pedagogika społeczna w świecie nieprzyjaznych doktryn i praktyk politycznych, „Pedagogika Społeczna”, nr 3. Pilch T, 2015, Dwie pedagogiki, „Pedagogika Społeczna , nr 1. Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu 2013, Wydawnictwo Pallotinum, Poznań. Płużański T, 1983, Emmanuel Mounier - twórca personalizmu, (w:) Filozofia współczesna, red. Z. Kuderowicz, t. 1, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa. Podgórski J., 1997, Subiektywne linie ubóstwa, (w:) Polska bieda. Kryteria. Ocena. Przeciwdziałanie, red. S. Golinowska, Wydawnictwo Instytutu Pracy i Poli tyki Społecznej, Warszawa. Pokrzywa M., 2014, Zagrożenie wykluczeniem społecznym dzieci i młodzieży z rodzin ubogich w województwie podkarpackim, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, nr 49.
Przetacznikowa M., Włodarski Z., 1981, Psychologiczne podstawy wychowania w rodzinie [w:) Psychologia wychowawcza, red. M. Przetacznikowa i Z. Wło darski, PWN, Warszawa. Putkiewicz E., Zahorska M., 2001, Społeczne nierówności edukacyjne - studium sześciu gmin, Wydawnictwo Instytutu Spraw Publicznych, Warszawa. Putnam R.D., 1995, Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współ czesnych Włoszech, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków. Radlińska H., 1937, Społeczne przyczyny powodzeń i niepowodzeń szkolnych, Wydawnictwo NK, Warszawa. Radlińska H., 1961, Pedagogika społeczna, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław. Radziewicz J., 1989, Szkoła uspołeczniona i uspołeczniająca, Wydawnictwo Spo łeczne KOS: Zespół Oświaty Niezależnej, Warszawa. Radziewicz-Winnicki A., 1997, Emeryci i renciści wobec sytuacji społecznego ubóstwa, Wydawnictwo „Śląsk , Katowice. Radziewicz-Winnicki A., 2008, Pedagogika społeczna, Wydawnictwo Akademic kie i Profesjonalne, Warszawa. 334
Bibliografia Radziewicz-Winnicki A, 2005, Modernizacja niedostrzeganych obszarów rodzin nej edukacji, Wydawnictwo „Śląsk” Katowice. Raś D., 2011, Rodziny ubogie i przestępczość od XVI do XX wieku, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków. Rek M., 2006, Holistyczna polityka wspierania dzieci zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Casus brytyjskiego „Sure Startu”, (w:] Szansa na sukces. Recepty współczesnych Polaków, red. P. Szukalski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. Reykowski J., 1979, Motywacja, postawy prospołeczne a osobowość, PWN, War szawa. Restnick L.B., 1987, Learning in School and Out, Educational Researcher”, No 16. Rogers C., 1991, Terapia nastawiona na klienta, Grupy spotkaniowe, Wydawnic two Thesaurus-press, Wrocław. Roter A, 2003, Metodyka pracy z dzieckiem z rodziny dotknięty ubóstwem spo łecznym, ”Auxilium Sociale - Wsparcie Społeczne”, nr 2. Roter A., 2005, Proces socjalizacji dzieci w warunkach ubóstwa społecznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice. Rubin K.H., Bukowski W.M., Parker J.G., 1998, Peer interactions, relationships, and groups, (w:) Handbook of Child Psychology, red. W. Damon, N. Eisenberg, t. 3, Willey, New York. Rymsza A., 2007, Klasyczne koncepcje, (w:) Kapitał społeczny. Ekonomia spo łeczna, red. Kazimierczak T, Rymsza A., Wydawnictwo Instytutu Spraw Publicznych, Warszawa. Rysz-Kowalczyk B., 2001, Leksykon polityki społecznej, Wydawnictwo Instytutu Polityki Społecznej UW, Warszawa. Samuelson P.A., Nordhauss W.D., 1996, Ekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Sen A, 1983, Poor, relatively speaking, Oxford
Economic Papers, Oxford. Sendyk M., 2003, Osamotnienie dziecka w rodzinie. Przegląd badań, „Małżeństwo i Rodzina , nr 8. Sęk H., 1986, Wsparcie społeczne - co robić, aby stało się pojęciem naukowym?, „Przegląd Psychologiczny”, nr 3. Sęk H., 1997, Rola wsparcia społecznego w sytuacjach kryzysu, (w:) Oblicza kry zysu psychologicznego i pracy interwencyjnej, red. D. Kubacka-Jasiecka, A. Lipowska-Teutsch, Wydawnictwo ALL, Kraków. Schaffer H.R., 1994, Społeczny kontekst rozwoju psychobiologicznego, (w:) Dziecko w świecie ludzi i przedmiotów, red. A. Brzezińska, G. Lutomski, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań. Schaffer H.R., 2011, Psychologia dziecka, Wydawnictwo Naukowe PAN, Warszawa. Schneider}., Avis M., Leigton R, Kingsley J., 2007, Supporting Children and Fami lies. Lessons from Sure Start for Evidence-Based Practice in Health, Social Care and Education, London and Philadelphia. 335
Bibliografìa Seligman M., 1993, Optymizmu można się nauczyć, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań. Siciński A., 1976, Styl życia: koncepcje i propozycje, PWN, Warszawa. Siciński A., 1983, 0 typologiach stylu życia, „Kultura i Społeczeństwo , nr 4. Silcock P., 1999, New Progressivem, Falmer Press, London. Silverman D., 2007, Interpretacja danych jakościowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Słomczyński K., Janicka K., 2008, Dychotomie w strukturze klasowej: o efekcie świętego Mateusza i pogłębiających się nierównościach społecznych, (w:) Co nas łączy, co nas dzieli?, red. J. Mucha, E. Nazarkiewicz-Niedbalec, M. Zielińska, Oficyna Wydawnicza, Zielona Góra. Stake R.E., 2010, Jakościowe studium przypadku, (w:) Metody badań jakościo wych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Stake R.E., Trumbull D., 1982, Naturalistic generalizations, „Review Journal of Phi losophy and Social Science”, No 7. Szafraniec K., 2005, Społeczny potencjał młodości a procesy transformacji syste mowej. Z perspektywy społecznego usytuowania młodego pokolenia wsi, [w:] W obliczu zmiany: wybrane strategie działania mieszkańców polskiej wsi, red. K. Gorlach, G. Foryś, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków. Szafraniec K., 2011, Młodzi 2011, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa. Szczepański J., 1979, Elementarne pojęcia socjologii, PWN, Warszawa. Szkudlarek T, 2007, Edukacja i konstruowanie społecznych nierówności, (w:J Fe nomen nierówności społecznych, red. J. Klebaniuk, ENETEIA Wydawnictwo Psychologii i Kultury, Warszawa. Sztumski J., 1995, Wstęp do metod i technik badań społecznych,
Wydawnictwo „Śląsk , Katowice. Szukiełojć-Bieńkuńska A., 1997, Zastosowanie relatywnych granic ubóstwa do oceny zasięgu ubóstwa, (w:) Polska bieda II. Kryteria. Ocena. Przeciwdziała nie, red. S. Golinowska, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa. Szukiełojć-Bieńkuńska A., 2005, Miary ubóstwa i wykluczenia społecznego w praktyce i propozycjach Eurostatu, (w:) Ubóstwo i wykluczenie społeczne. Badania. Metody. Wyniki, red. S. Golinowska, E. Tarkowska i I. Topińska, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa. Szukiełojć-Bieńkuńska A., 2009, Ubóstwo w Polsce. Zasięg i społeczne zróżnico wanie, (w:) Księga ubogich, red. E. Wrońska, Biuro Rzecznika Praw Obywatel skich, Warszawa. Szymański M.J., 1973, Środowiskowe uwarunkowania selekcji szkolnej, PWN, Warszawa. Szymański M.J., 2000, Studia i szkice z socjologii edukacji, Wydawnictwo IBE, Warszawa. Szymański M.J., 2001, Kryzys i zmiana, Wydawnictwo Naukowe Akademii Peda gogicznej, Kraków. 336
Bibliografía Szymański M.J., 2012, Nowe nierówności społeczne i ich skutki edukacyjne, (w:) Edukacja - wczoraj, dziś i jutro, red. E. Jagiełło, R. Matysiuk, U. Tyluś, 1.1, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego, Siedlce. Szymański M.J., 2013, Socjologia edukacji. Zarys problematyki, Wydawnictwo „Impuls”, Kraków. Szymański M.J., 2015, Studia i szkice z socjologii edukacji, Wydawnictwo Akade mii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa. Szymczak M., 1992, Słownik języka polskiego, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Szyszkowska M., 1979, Przezwyciężenie osamotnienia, (w:) Zdrowie psychiczne, red. K. Dąbrowski, PWN, Warszawa. Śliwerski B., 1998, Współczesne teorie i nurty wychowania, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków. Śliwerski B., 2006, Oświata między polityką a teorią zmiany, „Problemy Wczesnej Edukacji”, nr 1. Takacs M.H., 1987, Bartolome Esteban Murillo, Wydawnictwo Arkady, Warszawa. Tarkowska E., 2000, O dawnej i obecnej biedzie w Polsce, (w:) Zrozumieć bied nego, red. E. Tarkowska, Wydawnictwo Typografika, Warszawa. Tarkowska E., 2005, System edukacji a problemy młodzieży ze środowisk defaworyzowanych, (w:) Edukacja przeciw wykluczeniu. Teoria i praktyka, red. Z. Sirojć, Oficyna Wydawnicza Aspra-Jr, Warszawa. Tarkowska E., 2006, Ubóstwo i wykluczenie społeczne. Koncepcje i polskie pro blemy, (w:) Współczesne społeczeństwo polskie - dynamika zmian, red. J. Wasilewski, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa. Tarkowska E., 2006, Szkoła wobec ubóstwa i wykluczenia społecznego, (w:) Dzieci i młodzież - bariery i szanse rozwojowe: materiały z konferencji
zorganizowanej przez Rzecznika Praw Dziecka i Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy 31 maja 2006, Opracowanie Biuro Rzecznika Praw Dziecka, Bydgoszcz. Tarkowska E., 2007, Ubóstwo i wykluczenie społeczne młodzieży, Wydawnictwo Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa. Tarkowska E., 2008, „Nie masz kasy, jesteś nikim . O pogłębianiu nierówności przez szkołę, (w:) Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, red. M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak, t. 4, Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne, Gdańsk. Tarkowska E., 2008, Co wiemy i czego nie wiemy o polskiej biedzie, (w:) J. Mucha, E. Narkiewicz-Niedbalec, M. Zielińska, Co nas łączy, co nas dzieli?, Polskie To warzystwo Socjologiczne Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra. Tarkowska E., Polska bieda poniżona, Gazeta Wyborcza, 7 września 2009. Thomas W.I., Znaniecki E, 1976, Chłop polski w Europie i Ameryce, 1.1, Wydaw nictwo LSW, Warszawa. Tillman K.J., 2005, Teorie socjalizacji: społeczność, instytucja, upodmiotowienie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 337
Bibliografìa Townsend P., 1979, Poverty in the United Kingdom: a survey of household resources and standards of living, Penguin Books, Harmondswort. Turlejska В., 1998, Monografía pedagogiczna i studium przypadku, (w:) Orienta cje w metodologii badań jakościowych, red. S. Palka, Wydawnictwo Uniwer sytetu Jagiellońskiego, Kraków. Tyluś U. 2004, Szkoła wiejska - dawniej i dziś, Wydawnictwo SPRINT, Ciechanów. Tyluś U., 2011, Doskonalenie kompetencji nauczycieli koniecznością wobec współczesnych nierówności społecznych, (w:) Jakość kształcenia w szkole wyższej wobec wyzwań współczesności, (red.) B. Sitarska, K. Jankowski, R. Droba, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego, Siedlce. Tyluś Ա, 2012, Wczesna edukacja w obszarze wyrównywania szans - realia i obawy, „Rozprawy Społeczne/ Social Dissertations”, t. 6, որ 2. Tyluś U., 2012, Wyrównywanie szans edukacyjnych jako aktualny problem spo łeczny, (w:) Edukacja - wczoraj, dziś i jutro, red. E. Jagiełło, R. Matysiuk, U. Tyluś, t. 3, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego, Siedlce. Tyluś U., 2014, Wprowadzenie do studiowania pedagogiki. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego, Siedlce. Tyluś U., 2015, W poszukiwaniu relacji ze światem i w świecie. Wspieranie proce sów wychowania uczniów edukacji wczesnoszkolnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego, Siedlce. Tyluś Ա, 2015, Dzieci i młodzież w nierozwiązanej kwestii ubóstwa, (w:) Wyzwa nia szkolnej codzienności, red. J.M. Łukasik, B. Stańkowski, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum, Kraków. Tyluś U., 2016, Inkluzja
szkolna uczniów z rodzin ubogich - iluzja czy rzeczywi stość?, „ Studia Edukacyjne”, nr 38. Tyszka A., 1971, Uczestnictwo w kulturze. O różnorodności stylów życia, PWN, Warszawa. Tyszka Z., 1974, Socjologia rodziny, PWN, Warszawa. Uryga D., 2013, „Mała szkoła w środowisku wiejskim. Socjologiczne studium oby watelskich inicjatyw, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa. Uiyga D„ 2014, Szkoła uspołeczniona - krótka historia pewnej idei pedagogicznej, „Ruch Pedagogiczny”, nr 4. Waloszek D., 2001, Szanse edukacyjne młodego pokolenia ze środowiska wiej skiego, Dokument czasu przemian, Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Zielona Góra. Waloszek D., 2004, Edukacja na wsi: studium możliwości, (w:) Nauki pedago giczne w Polsce: dokonania, problemy, współczesne zadania, perspektywy, red. T. Lewowicki, M. Szymański, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedago gicznej, Kraków. 338
Bibliografia Waloszek D., 2010, Czynniki dostępu dzieci do edukacji. Kilka refleksji i kilka su gestii, (w:] Jak przezwyciężyć ubóstwo „Księga Ubogich A.D. 2010”, red. E. Wrońska, Biuletyn RPO, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa. Warzywoda-Kruszyńska W, Grotowska-Leder J., 1996, Wielkomiejska bieda w okresie transformacji (zasiłkobiorcy pomocy społecznej), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. Warzywoda-Kruszyńska W, Grotowska-Leder J., 2002, Bieda wśród dzieci (dia gnoza na poziomie globalnym i lokalnym), (w:) Prawo dziecka do godziwych warunków socjalnych, Biuro Rzecznika Praw Dziecka, Warszawa. Warzywoda-Kruszyńska W, 2008, Bieda dzieci w polu zainteresowania Unii Europejskiej. „Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje , nr 11. Warzywoda-Kruszyńska W., 2009, Wyzwania dla Polski z utrzymującej się biedy wśród dzieci, (w:) Księga Ubogich, red. E. Wrońska, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa. Warzywoda-Kruszyńska W., 2009, Bieda w Polsce przed wstąpieniem i po wstą pieniu do Unii Europejskiej, (w:) 5 lat członkostwa w Unii Europejskiej w perspektywie społecznej, red. E. Skotnicka-Illasiewicz, Urząd Komitetu In tegracji Europejskiej, Warszawa. Wąż K., 2002, Szanse edukacyjne młodzieży ze środowisk wiejskich - projekty zmiany, (w:) Nadzieja na zmianę. Szanse edukacyjne młodego pokolenia ze środowiska wiejskiego, red. D. Waloszek, K. Wąż, Ośrodek Doskonalenia Nau czycieli, Zielona Góra. Webster’s New Encyclopedic Dictionary, 2009, Black Dog Leventhal Publishers, New York. Wilkin J., 2002, Polska wieś i rolnictwo w obliczu wielkiej zmiany,
(w:) Wymiary życia społecznego, red. M. Marody, Wydawnictwo Naukowe Scholar, War szawa. Wilkin J., 2007, Przemiany na obszarach wiejskich w Polsce w okresie transfor macji systemowej i integracji europejskiej. Referat wygłoszony podczas VI Kongresu Europejskiego Odnowy Wsi. Wilkin J., 2014, Bilans 10 lat członkostwa Polski w Unii Europejskiej dla rolnictwa i obszarów wiejskich, (w.) Polska wieś 2014. Raport o stanie wsi, red. I. Nurzyńska, W. Poczta, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa. Wojtyła K., 1985, Osoba i czyn, wyd. 2, Polskie Towarzystwo Teologiczne, Kraków. Wosik-Kawala D., 2003, Po lekcjach do pracy - rzecz o pracujących dzieciach, (w:) Opieka i wychowanie w rodzinie, red. Cz. Kępski, Wydawnictwo UMCS, Lublin. Wroczyński R., 1974, Pedagogika społeczna, PWN, Warszawa. Woźniak R.B., 1998, Zarys socjologii edukacji i zachowań społecznych, Wydaw nictwa Uczelniane Bałtyckiej Wyższej Szkoły, Koszalin. Zagórski K., 2009, Dochody, ubóstwo, zamożność i nierówności w przestrzeni społeczno-demograficznej, (w:) Zróżnicowania warunków życia. Polskie rodziny i społeczności lokalne, red. K. Zagórski, G. Grzelak, B. Jałowiecki, Wydawnictwo Euroreg, CBOS i Wydawnictwo Scholar, Warszawa. 339
Bibliografía Zarycki T., 2004, Kapitał społeczny a trzy polskie drogi do nowoczesności, „Kultura i Społeczeństwo” 2004, t. XLVIII, nr 2. Zgliński W, 2003, Wpływ transformacji Państwowych Gospodarstw Rolnych na przemiany rolnictwa i obszarów wiejskich w Polsce, (w:) Współczesne prze kształcenia i przyszłość wsi, red. B. Górz, Cz. Guzik, Studia Obszarów Wiej skich, t. IV, Warszawa. Zych A., 1999, Organizacje pozarządowe, (w:) Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy społecznej, red. D. Lalak, T. Pilch, Wydawnictwo Akade mickie „Żak”, Warszawa. Żukowski M., 2005, Zabezpieczenie społeczne w Polsce, (w:) Raport Społeczny Polska 2005, red. S. Golinowska, Wydawnictwo Fundacji im. Friedricha Eberta, Przedstawicielstwo w Warszawie. AKTY PRAWNE Konwencja Praw Dziecka, 1989 r., Dz.U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526, art. 28 i 29. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, 1948 r., Dz.U. z dnia 10 lipea 1993. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. Nr 168 poz. 1324); Załącznik do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. (poz. 1324). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w spra wie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 228, poz. 1487). Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17.07.2012 r. w sprawie zweryfikowa nych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz.U. z 2012, poz. 823). DOKUMENTY STRATEGICZNE, RAPORTY I PROJEKTY
Biblioteczka Reformy, Ministerstwo Edukacji Narodowej o edukacji na wsi, Wyd. MEN, Warszawa 1999, nr 10. Diagnoza Społeczna 2003. Warunki i jakość życia Polaków, red. J. Czapiński, T. Panek, Warszawa 2004, www.diagnoza.com. Diagnoza Społeczna 2007. Warunki i jakość życia Polaków, red. J. Czapiński, T. Panek, Warszawa, Rada Monitoringu Społecznego. Diagnoza społeczna 2009. Warunki i jakość życia Polaków, red. J. Czapiński, T. Panek, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania, Warszawa. Diagnoza Społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków, red. J. Czapiński, T. Panek, Warszawa. Edukacja małych dzieci. Standardy, bariery, szanse. Raport, red. A. Giza, Fundacja Rozwoju Dzieci im. Jana Amosa Komeńskiego, Warszawa 2010, www.frd.org.pl/repository/raporty 340
Bibliografìa Informacja ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania o stanie przygo towań organów prowadzących do objęcia obowiązkiem szkolnym dzieci sze ścioletnich, Ministerstwo Edukacji Narodowej, www.men.gov.pl Innocenti Report Card 9 -The Children Left Behind, www.unicef.pl/images / stories/publikacj e Innocenti Research Centre 2012, Ubóstwo dzieci, UNICEF, www.unicef-irc.org/publications / Joint Report on Social Inclusion: summarising the results of the examination of the National Action Plans for Social Inclusion (2003-2005), COM (2003)773. Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie ubóstwa wśród dzieci i warunków życia dzieci (opinia sprawozdawcza 2011/C 44/06) na podstawie Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej www.lex.pl Polska wieś 2000. Raport o stanie wsi, 2001, Wyd. FDPA, Warszawa. Polska wieś 2014. Raport o stanie wsi, 2014, red. I. Nurzyńska, W. Poczta, Wydaw nictwo Naukowe Scholar, Warszawa. Projekt: Wzmocnić szanse i osłabić transmisję biedy wśród mieszkańców miast województwa łódzkiego - WZLOT, www.wzlot.uni.lodz.pl Raport o stanie wsi. Polska wieś 2012, red. J. Wiklina, I. Nurzyńska, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2012. Raport Rządowego Centrum Studiów Strategicznych, Transformacja społeczno-gospodarcza w Polsce, Warszawa, lipiec 2002. Równe szanse. Raport z badań dotyczących zjawiska biedy i ubóstwa uczniów, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej 2010. Strategia Polityki Społecznej na lata 2007-2013, Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 13 września 2005 r. Dokument towarzyszący realizacji Na rodowego
Planu Rozwoju na lata 2007-2013. Sześciolatki w Polsce. Raport 2006. Diagnoza Badanych Sfer Rozwoju, red. A. Kopik, Wyd. TEKST, Kielce 2007. Ubóstwo w Polsce w latach 2013 i 2014. Studia i analizy statystyczne, red. A. Bieńkuńska, GUS, Warszawa 2015. Ubóstwo wśród dzieci w Polsce na tle innych państw UE w świetle raportu Grupy Wskaźnikowej Komitetu ds. Zabezpieczenia Społecznego (SPC), Warszawa 2008. ŹRÓDŁA DANYCH Aktywność ekonomiczna ludności Polski. I kwartał 2010, GUS, Warszawa, www.stat.gov.pl Beneficjenci pomocy społecznej i świadczeń rodzinnych w 2008 roku, Zakład Wydawnictw Statystycznych, GUS, Kraków. Beneficjenci pomocy społecznej i świadczeń rodzinnych w 2010 roku, Zakład Wydawnictw Statystycznych, GUS, Kraków. Bezrobocie rejestrowane. I kwartał 2010 r. GUS Warszawa, ww.stat.gov.pl 341
Bibliografía Informacja o realizacji świadczeń rodzinnych z lat 2007, 2013, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament Pracy i Polityki Rodzinnej, www.mpips.gov.pl Ministerstwo Edukacji Narodowej, Upowszechnianie wychowania przedszkol nego, www.men.gov.pl./index.php? Upowszechnianie wychowania przed szkolnego z dn. 29 sierpnia 2011. Podstawowe informacje o rozwoju demograficznym Polski do 2012 roku, GUS 2013. Pomoc społeczna - infrastruktura, beneficjenci, świadczenia w 2009 roku, GUS, Departament Badań Społecznych, Warszawa 2010. Rocznik Demograficzny Polski 2008, GUS, 2009. Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2012, Zakład Wydawnictwa Statystycznego, Warszawa 2013. Sondaż „Opinie na temat zasięgu biedy w Polsce”, www.cbos.pl Sytuacja gospodarstw domowych w świetle wyników badań budżetów domo wych w 2006 r., Informacja sygnalna, czerwiec, Warszawa 2007, www.stat.gov.pl Sytuacja gospodarstw domowych w 2008 w świetle wyników badania budżetów domowych, GUS 2009. Ubóstwo ekonomiczne w Polsce w 2013 roku, Ubóstwo w Polsce w świetle badań GUS, 2013, Studia i analizy statystyczne, Warszawa. Ubóstwo ekonomiczne w Polsce w 2014 roku, GUS 2015, www.stat.gov.pl Warunki życia ludności w 1999 r., GUS 2000, www.stat.gov.pl Warunki życia ludności w 2005 r., GUS 2007, www.stat.gov.pl Warunki życia ludności Polski 2004-2005, GUS 2007, www.stat.gov.pl Warunki życia ludności 2007-2008, GUS 2009, www.stat.gov.pl Warunki życia ludności Polski w latach 2004-2005, 2007, Główny Urząd Staty styczny Departament Statystyki Społecznej, Warszawa. Wybory ścieżki kształcenia a sytuacja zawodowa
Polaków, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2013. INNE ŹRÓDŁA INTERNETOWE Kurowska A., Zamachy samobójcze z przyczyn ekonomicznych, [w:] Projekt: Spo łeczne koszty zmiany ustroju w Polsce 1989-2005, Warszawa 2008, www.akson.sgh.waw.pl Kurowski R, Koszyki minimum socjalnego i minimum egzystencji - dotychcza sowe podejście. Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2001, www.ipiss.com.pl Panek T, Ubóstwo i nierówności. Dylematy pomiaru, www.stat.gov.pl Szarfenberg R., Strategia antywykluczeniowa w Unii Europejskiej, www.szarf.ips.uw.edu.pl 342
Bibliografia Szarfenberg R., Marginalizacja i wykluczenie społeczne. Wykłady, www.ekonomiaspoleczna.pl Szarfenberg R., Ubóstwo, wykluczenie społeczne w Polsce - pomiar, wyjaśnianie, strategie przeciwdziałania. Referat wygłoszony na szóstym seminarium w ramach warszawskich debat o polityce społecznej organizowanych przez fundację im. Friedricha Eberta we współpracy z Fundacją ICRA, www.sldmokotow.pl Szafraniec K, Młodzież na obszarach wiejskich w Polsce, www.ksow.pl Tarkowska E., Ubóstwo dzieci w Polsce, www.eapn.org.pl Warzywoda-Kruszyńska W., Biedne dziecko głową muru nie przebije, www.dzieciwlodzi.pl Zgliński W., Przekształcenia restrukturyzacyjno-własnościowe Państwowych Go spodarstw Rolnych oraz obecne zagospodarowanie obszarów popegeerowskich, (w:) Raport „Rynki pracy na obszarach popegeerowskich”, www.psz.praca.gov.pl 343
Summary The academic publication entitled „Poverty among rural area children as a social and educational problem refers to an important social and moral issue of those who live in poverty. I decided to choose its main analytical category the problem of children and youth poverty found in rural environment. I am trying to present a characteristics of contemporary reality emphasizing social and educational phenomena which cannot stay indifferent to school and local surrounding. Both the descriptions supported by their analysis should be come a basis towards further reminiscences towards rational and efficient future solutions. Theoretical construction of the book presented begins with deliberations which ex plain the issue of poverty as an alarming phenomenon which further leads to numerous un favorable results and consequences of personal and social character. All the included basics on the issues itself and identification of poverty presented by varied authors become an es sential phase towards understanding under what is covered under the issue of poverty, its criterion and measurement. I am trying to point out in my deliberations to major directions characteristic for the dynamics of Polish society impoverishment and perception of the phe nomena of poverty in retrospective and current view. The phenomenon of poverty in Poland is characterized on the basis of relevant sci entific references, reports and statistical data. Due to my personal interest I decided to focus on rural environment considering relevant references (....) and my own observations I may claim that
modern countiyside is the environment which can become pejorative judgment. It is thus, because for a part of our society countryside supports national growth and profes sional activity and living conditions may show to a high standard of living. On the other hand, rural area can be perceived as an area of constant lack of investment, unprofitable in the area of human and social resources, cumulating highest percentage of Polish society to lead an extreme poverty life. In the context of the above statement it was my intention to present characteristic transformations after 1989, which resulted in occurrence to unfavorable eco nomic phenomena for some of the rural society which in consequence led to developing var ied social structures. Unfavorable economic phenomena found among rural society which affected some of its citizens was a key factor why I decided to describe on the basis of such vital decisions made about closing national (state) farming corporations, abolishment of cus toms barrier and transforming all state economy into free market economy; restricting op portunities for the farmers - workers social group who had previously led small farms of little incomes to have an opportunity and find supporting jobs in state city companies and services (it especially referred to initial period of the so called shock therapy); the problem of hidden unemployment, which resulted from the fact that numerous vocational schools graduates were out of work, but also for those who lost their jobs in towns and cities they found themselves jobless in their parents’ little farms,
city migrations found among young people in order to get further education and start a new life away from countryside; frequent travels abroad which for some of the families became an extra income while for others they became the cause of living in severe material situation especially when working abroad did not mean steady incomes or those who decided to leave for abroad abandoned their families starting a new relationship. Unfavorable economic phenomena in the state after 1989 di rectly influenced part of rural society which in following caused a difficult situation among state farming corporations, little farm owners, people who lack creativity, who had been used to ideological and schematic principles of socialistic system. 345
Summary Varied aspects of unfavorable conditions had a direct influence on economical and social state of some of the rural citizens. These also created unfavorable life conditions for rural families and their children whose level of existence infrequently revealed poverty life.ln the second part of my theoretical deliberations 1 undertook the issue of poverty among children and the youth. The description of the problem was initiated by illustrating the range of poverty among young people which means a significant aspect, reflecting demographic portrait of a young Polish generation which come to grow up in hard conditions of their fam ilies. Range of poverty found among children and youth was presented in the context of de mographic structure of families, children and youth population and it was referred to gen eral standard of poverty found among Polish society. In the context of the topical issue I paid attention to unique problems of poverty among children and the youth who come from rural areas. The analysis based on topic ref erences and report data enable to make a statement that the social sphere of a countryside for poor society is a restricted area towards further personal development with very limited potential of alternative lifestyles. The area of theoretical analysis also included the following: process of development and socialization in poor family, psycho-social problems found among children who grow up in poverty, education among children and youth burdened with the problem of poverty, school vs poor family child, social support towards poor fami lies
children and the youth. Discussed theoretical contexts point out to insufficient growth and socialization level found among children and the youth. It results not only from the lack of financial re sources to fulfill basic needs but also numerous unfavorable family situations which are caused by insufficient level of family function accomplishment (H. Cudak 2010, Cz. Kępski 2011, J. Lustig 2001). Disturbed process of growth and socialization found in poor family together with marked negative emotions which result form being outcast, isolated in peer or school group leads in many cases to development of psycho-social problems found among children and the youth (H. Marzec 2001, A. Marzec-Tarasinska 2011, M. Sendyk 2003)) cu mulating emotions which arose based on unfavorable situational contexts becomes the source of psychic disorders which restrain from proper functioning both during adolescence period and adulthood. Uniqueness of problems found among children and youth burdened with the problem of poverty also concerns an access to education which is shaped both by objective and subjective factors. Objective factor is shaped by social barriers in equal access to education (Z. Kwieciński 2000, M.J. Szymański 2001, D. Waloszek 2010). The policy of school segregation concerns better and worse areas of educational system which denotes less standard high schools and higher education institutions available for less wealthy and poor students [H. Domańska 2010, E. Tarkowska 2005). Subjective factor denotes low edu cational aspiration potential. As a result, children who come from
poor families less fre quently become successful in education and they more often choose schools of lower level compared to their peer who come from well off families. According to reports, schools are not fully prepared to level educational chances among children from poverty backgrounds. They reveal lack of insufficiency in this respect not to mention some of the school practice which lead to stigmatization and trigger mechanisms which strengthen social inequality. (R. Dolata 2008, E. Tarkowska 2007) The illustrated matter in theoretical deliberations becomes the background to take up major subject of my publication. Characteristics of contemporary problems on poverty in Poland with special emphasis on the situation of rural societies together with peculiar prob lems of children who come from poor families become a basis towards further personal anal ysis and better understanding by the reader the problem issue which refer to children with poor rural families. 346
Summary Theoretical deliberations, numerous reports and empirical study call for urgent at tention paid to the issue of children who are dragged into existential apathy of their families. Contemporary humanistic approach enforces to treat everyone as an individual himself who demand social and educational attention, support and in need compensation. Thus it is cru cial to deepen the scope of scientific research concentrating not only on quantity identifica tion of the phenomenon of poverty both at the level of local or regional environment but also across the state. An important stage on the studies on poverty, according to Stanisława Golinowska (2007) - is based on pointing to the role of other aspects of human life rather than material one, which relates to the dynamics of growth and emphasizing unfavorable situa tions in quality of human life. It denotes, first of all, proper diagnosis of characteristic condi tions which point out to the essence of life in poverty and with poverty. Appropriate diagno sis is crucial to make judgment on the scale of deprivation needs among children and youth and it is the basis in order to work out appropriate strategy to counteract exclusion and building strategy to overcome such situations. Having in mind the above and supported by personal understanding of poverty which means here the phenomenon referred to a man and social groups which occurs as a result of lack of financial resources, which restrains from most urgent goods understood in bio psycho - social context of basic existence. It results in a lack of full participation of
individuals in social life leading infrequently towards cultural indifference and social inclusion ֊ I de cided to carry out a diagnosis among children and youth who came from poor family back ground. Thus the cognitive aim was to deepen the knowledge on growing conditions and possibilities of children and the youth who were brought up among poor families found in rural areas both within the family, school peer and local environment. The presented cogni tive scope required varied methodological approach. That is why my research study has quantity and qualitative character. In order to meet my intended aim I worked out the model of extended diagnosis - multi-surface cognition of the problem of poverty among children and the youth. As its basic method 1 decided to make a case study while the supporting method was a diagnostic survey. Stanislaw Palka claims that relying only on quality studies found in diagnosis may raise some reservations. They mostly refer to a low level of method ological strict discipline and weak foundations to make general statements but also uncer tainty of general conclusions. Much reasonable solution which can be found widespread in practical pedagogy are quantity and quality studies. In the context of my personal scientific interest I used the method of quality individual case study of authotelic - instrumental char acter suggested strategically by Robert E. Stake. It is thus because the diagnosis of an indi vidual case can lead to broadening the knowledge on a wider phenomenon or drawing more general conclusions. Individual cases make
generalizations based on personal experience and while approaching a similar case another time we can refer to well known meanings, emphasizing or modifying them (R. Stake, D. Trumbull 1982). In order to make the knowledge gaining more efficient with high standard of reliability within the basic method (case study), I decided to use two techniques based on interview and observation. The inter view had both modernistic (A. Fontana, J.H. Frey 2009) and creative (J. Dauglas 1985) char acter and it was conducted individually and among a group. Its respondents were the par ents, children, youth and infrequently the families cousins. It was administered depending on family situation and preferred attitudes or expectations of the respondents. For the need of individual study cases I worked out the following survey questionnaires: • an interview questionnaire for parents, • an interview questionnaire for children and youth which consisted of three sepa rate parts: school situation, physical and mental state within family, school and peer group; possibilities and life perspectives. 347
Summary In my research I also used diagnostic survey method which belongs to quantity group method. For the need of the study within diagnostic survey method I used following tech niques: partly categorized survey, sociometry and a questionnaire. The partially categorized interview was conducted among teachers - educators and the staff of Social Care Centre. A sociometrie technique was conducted amongst school students in order to obtain knowledge on interpersonal relations, especially those referred to the feeling of liking, indif ference and antipathy directed towards those who were involved in the study by the class peers. The survey questionnaire was distributed among former or present teachers of the examined students. The questions constructed in the survey were thought to find out the way of thinking and acting among the teachers but also get to know existing conditions in contemporary school towards giving equal opportunities of educational chances for stu dents who come from poor family background. All the information gathered with the use of quality and quantity methods revealed overall picture of poverty among children and the youth as a social and educational problem. All the methods used became the source to gain many perspectives in the way of cogni tion and determine the number of repeated fact and occurrences, which according to David Silerman [2007) is called as diagnosis triangulation or seen by N. Denzin (1978) as source triangulation which means collecting information from varied people in order to compare opinions and judgments so as to avoid
subjectivity. Thus my studies the source of infor mation were the children of poor background, their parents, friends, family members, teach ers and social workers. 1 conducted my studies in two stages. The initial stage included ac tions directed towards establishing the choice of experimental group out of rural area fami lies. Proper study stage was considered to gather data with the use of chosen methods, tech niques and previously worked out study tools according to the designed research concept. Based on pilot studies there were appointed five poor rural families which legitimated char acteristic structural features, functioning and existence. Specificity of these families can be described by the following features: • family consisting of five members where the father suffers from chronic disease ֊ three supported children, • family consisting of six members who own a little farm who experience work loss by the father - with four children on support: - multi children family of thirteen members functioning in after state forming cor poration system’ - currently six children to be supported; - family consisting of twelve members labeled with alcohol and violence problems - currently three children to be supported; - four member family which owns a little form with a child on support. The second organizational stage was appointed by proper studies and they consisted of two parts. The intention during the first part was a multi-aspect diagnosis of the situation among poor children and the youth who came from rural areas whereas the second referred to recognize
possibility of help offered by school environment and institutions which exist in local environment The study was conducted over the area of one of the commune found in Mazovia District They were initiated as pilot studies in the second half of 2011 and the proper ones followed in August 2012 to be completed in October 2014. It means 34 month in length contacts with the diagnosed families, including short breaks due to varied difficulties, all that provided with loads of hard to describe emotions and the basis for further reflection. Making use of the extended diagnosis revealed full spectrum of facts which presents dual image reality: conditions and consequences of a child’s growth in poor rural family and the level of local environment support. The course of the studies enabled me to sort out the knowledge within the following cognitive components: 348
Summary Family lifestyles of children who come from varied poor backgrounds Anthropological perspective diagnosis among chosen families enabled a direct in sight into individual lives. It revealed current and real growing conditions found among chil dren in poor rural families. Even though each single family shows different existential con ditions, still in each case they are insufficient. The examined insufficiency on the level of sat isfaction of basic life needs found in the family mainly refers to the need of acceptance and safety, quality of nourishment, outfit aesthetics, living conditions, stimulating cultural poten tial and creating family atmosphere. Each family with its characteristic situations is indiffer ent Even though life situations of the examined families are created within the same condi tions of poverty still each of them possesses another social and cultural capital. It provides completely different possibilities and perspectives of development for own children. Managing by a poverty background student in rural school environment The analysis of the research in the context of managing a student who grows up in poor family in rural school environment pays attention not only to varied level of the stu dents school achievements and infrequently their reluctance towards learning. The analysis reveals also damaging phenomena which occur in school environment They are mainly caused by different perception of a group of students who come from poor family back ground in the context of applied standards and social expectations in school work. Such phe
nomena influence the students’ stigmatization and in consequence they lead towards more social diversification. Observations and conclusions based on the research in the course of oncoming complex processes in school environment enable to formulate a statement that the problems found among poor family background children have become a fixed element merged with the image of their managing as a student or a friend. It is caused by the fact that each of them experiences negative situations of different scale of educational and personal consequences. Physical and mental state of children and the youth within family home, school and peer group Facts of family life, experience gained in school and peer environment of different emotional character provide basis towards shaping physical and mental state and building the sphere of self - esteem among children and youth brought up in poor rural families. The analysis of the respondents answers makes it possible to draw a conclusion that in spite of infrequently unfavorable home situation, starting with insufficient material conditions to end up with unfulfilled basic needs for safety, children of poor rural families feel safe when found in their natural family environment. It may prove a high sense of feeling a member of a certain socialization category, which is varied in family backgrounds. Their worked out adapting abilities can be strong enough that even when experiencing lack of emotional warmth and hardships of living conditions the kids are closely linked to their family envi ronment (R.H. Schaffer, 2008, p.128 -133). The
presented subjective attitudes ofyoung peo ple make us realize that they feel alienated and unsafe in school environment and their sta tus in peer group as well as physical and mental state is far from approved norms. Development opportunities and life perspectives of a young rural generation The studies reveal that the level of general growth needs among children and the youth of poor family background is very low. It is thus because within the group, the exam ined generation we may come across are those who do not show general growth needs or they cannot state precisely about their interests or cognitive needs. Only a few reveal pre disposition towards their will to satisfy general growth needs. However, these are usually 349
Summary suppressed at the beginning as they either have no chance to be fulfilled or they are fulfilled in a small degree. Identification of a young generation with current existential conditions of their families The analysis of young people biographies points out to the range of identification of young generation with current existential conditions found in his family. It shows to the level of education obtained by the oldest generation among the examined families which is irrelevant to the level of education possessed by their fathers. Also the experience gained by the youngest generation puts a direct light on similarities in the context of preferred behav ior, choice, educational and professional aspirations contrasted with accepted patterns by close family environment. It creates at the same time in larger or lesser extent a transmission development continuity enforced by the family back ground which at the same time directs towards maturity. Making equal students’ educational chances by the school Having learnt about the school work, consciousness and teachers actions based on the ex ample of a single commune makes us realize that the idea on principles of making students chances equal is only partially carried out. The analysis of school situations and teachers responses point out to an important fact that within the educational process school supervi sion is mainly directed towards individual financial support and including children of poor family background only within the area of didactic compensation efforts. It leads to the fact that other spheres which
might influence wide development and become a good future in vestment are neglected. It seems that the child is perceived only as a student and any school help in the way of changing his life is a phenomenon not understood by the teacher. In con sequence school show lack of efficiency in order to improve situation of their students who come from poor family backgrounds. Local government participation in order to support children of poor family background The range of local government participation has a rather traditional character, mainly directed at providing financial help, counseling and in low level use of resources and local potential. Any strategies implemented are mainly directed towards compensating and therapy rather than prevention. The problem of early stage education and precise diagnosis among children - when compared to foreign countries - is not considered by the directions aimed towards achievement of a priority goal. Education of these kids starts together with entering school responsibility. There is a lack of definite local environment programs to wards a balanced development of all commune inhabitants. The studies presented in the publication not only extend the knowledge on unfavorable conditions of growing up found among young generation labeled with the problem of family, school and local environment poverty. They also show problematic situational contexts of schools and local government which again neglect the idea of making chances equal and lead to social inequality. 350
|
| any_adam_object | 1 |
| author | Tyluś, Urszula |
| author_facet | Tyluś, Urszula |
| author_role | aut |
| author_sort | Tyluś, Urszula |
| author_variant | u t ut |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV044044262 |
| contents | Bibliographie Seite 325-343 |
| ctrlnum | (OCoLC)973567722 (DE-599)BVBBV044044262 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02493nam a2200493 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV044044262</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20190903 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">170215s2016 a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788370518165</subfield><subfield code="9">978-83-7051-816-5</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">8370518168</subfield><subfield code="9">83-705-18-168</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)973567722</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV044044262</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Tyluś, Urszula</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Ubóstwo dzieci i młodzieży w środowisku wiejskim jako problem społeczny i edukacyjny</subfield><subfield code="b">Urszula Tyluś ; Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Siedlce</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego</subfield><subfield code="c">2016</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">350 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen</subfield><subfield code="c">24 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="505" ind1="8" ind2=" "><subfield code="a">Bibliographie Seite 325-343</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in englischer Sprache</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Armut</subfield><subfield code="0">(DE-588)4002963-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Kind</subfield><subfield code="0">(DE-588)4030550-8</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Ländlicher Raum</subfield><subfield code="0">(DE-588)4034026-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Jugend</subfield><subfield code="0">(DE-588)4028859-6</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Ländlicher Raum</subfield><subfield code="0">(DE-588)4034026-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Armut</subfield><subfield code="0">(DE-588)4002963-3</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Kind</subfield><subfield code="0">(DE-588)4030550-8</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="4"><subfield code="a">Jugend</subfield><subfield code="0">(DE-588)4028859-6</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029451239&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029451239&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029451239&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-029451239</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">090512</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Polen (DE-588)4046496-9 gnd |
| geographic_facet | Polen |
| id | DE-604.BV044044262 |
| illustrated | Illustrated |
| indexdate | 2024-07-10T07:42:01Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788370518165 8370518168 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-029451239 |
| oclc_num | 973567722 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 350 Seiten Illustrationen 24 cm |
| publishDate | 2016 |
| publishDateSearch | 2016 |
| publishDateSort | 2016 |
| publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego |
| record_format | marc |
| spelling | Tyluś, Urszula Verfasser aut Ubóstwo dzieci i młodzieży w środowisku wiejskim jako problem społeczny i edukacyjny Urszula Tyluś ; Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach Siedlce Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego 2016 350 Seiten Illustrationen 24 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Bibliographie Seite 325-343 Zusammenfassung in englischer Sprache Armut (DE-588)4002963-3 gnd rswk-swf Kind (DE-588)4030550-8 gnd rswk-swf Ländlicher Raum (DE-588)4034026-0 gnd rswk-swf Jugend (DE-588)4028859-6 gnd rswk-swf Polen (DE-588)4046496-9 gnd rswk-swf Polen (DE-588)4046496-9 g Ländlicher Raum (DE-588)4034026-0 s Armut (DE-588)4002963-3 s Kind (DE-588)4030550-8 s Jugend (DE-588)4028859-6 s DE-604 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029451239&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029451239&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029451239&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
| spellingShingle | Tyluś, Urszula Ubóstwo dzieci i młodzieży w środowisku wiejskim jako problem społeczny i edukacyjny Urszula Tyluś ; Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach Bibliographie Seite 325-343 Armut (DE-588)4002963-3 gnd Kind (DE-588)4030550-8 gnd Ländlicher Raum (DE-588)4034026-0 gnd Jugend (DE-588)4028859-6 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4002963-3 (DE-588)4030550-8 (DE-588)4034026-0 (DE-588)4028859-6 (DE-588)4046496-9 |
| title | Ubóstwo dzieci i młodzieży w środowisku wiejskim jako problem społeczny i edukacyjny Urszula Tyluś ; Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach |
| title_auth | Ubóstwo dzieci i młodzieży w środowisku wiejskim jako problem społeczny i edukacyjny Urszula Tyluś ; Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach |
| title_exact_search | Ubóstwo dzieci i młodzieży w środowisku wiejskim jako problem społeczny i edukacyjny Urszula Tyluś ; Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach |
| title_full | Ubóstwo dzieci i młodzieży w środowisku wiejskim jako problem społeczny i edukacyjny Urszula Tyluś ; Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach |
| title_fullStr | Ubóstwo dzieci i młodzieży w środowisku wiejskim jako problem społeczny i edukacyjny Urszula Tyluś ; Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach |
| title_full_unstemmed | Ubóstwo dzieci i młodzieży w środowisku wiejskim jako problem społeczny i edukacyjny Urszula Tyluś ; Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach |
| title_short | Ubóstwo dzieci i młodzieży w środowisku wiejskim jako problem społeczny i edukacyjny |
| title_sort | ubostwo dzieci i mlodziezy w srodowisku wiejskim jako problem spoleczny i edukacyjny urszula tylus uniwersytet przyrodniczo humanistyczny w siedlcach |
| title_sub | Urszula Tyluś ; Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach |
| topic | Armut (DE-588)4002963-3 gnd Kind (DE-588)4030550-8 gnd Ländlicher Raum (DE-588)4034026-0 gnd Jugend (DE-588)4028859-6 gnd |
| topic_facet | Armut Kind Ländlicher Raum Jugend Polen |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029451239&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029451239&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029451239&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT tylusurszula ubostwodzieciimłodziezywsrodowiskuwiejskimjakoproblemspołecznyiedukacyjnyurszulatylusuniwersytetprzyrodniczohumanistycznywsiedlcach |