Łódź wielowyznaniowa: dzieje wspólnot religijnych do 1914 roku
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Łódź
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
2014
|
| Ausgabe: | Wyd. 1. |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Abstract Abstract Inhaltsverzeichnis |
| Beschreibung: | Zsfassung in dt., engl. u. russ. Sprache u.d.T.: Multikonfessionelle Stadt Lodz Bibliogr. s. 631-655. Indeksy |
| Beschreibung: | 707 s. Ill., Kt. 25 cm |
| ISBN: | 9788379695126 9788379694488 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV042561884 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20190906 | ||
| 007 | t| | ||
| 008 | 150518s2014 xx ab|| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788379695126 |9 978-83-7969-512-6 | ||
| 020 | |a 9788379694488 |9 978-83-7969-448-8 | ||
| 020 | |z 8379695127 |9 8379695127 | ||
| 020 | |z 8379694481 |9 8379694481 | ||
| 035 | |a (OCoLC)910990274 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV042561884 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rakwb | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 |a DE-Re13 | ||
| 084 | |a 7,41 |2 ssgn | ||
| 100 | 1 | |a Badziak, Kazimierz |d 1946- |e Verfasser |0 (DE-588)114016905X |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Łódź wielowyznaniowa |b dzieje wspólnot religijnych do 1914 roku |c Kazimierz Badziak, Karol Chylak, Małgorzata Łapa |
| 250 | |a Wyd. 1. | ||
| 264 | 1 | |a Łódź |b Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego |c 2014 | |
| 300 | |a 707 s. |b Ill., Kt. |c 25 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 500 | |a Zsfassung in dt., engl. u. russ. Sprache u.d.T.: Multikonfessionelle Stadt Lodz | ||
| 500 | |a Bibliogr. s. 631-655. Indeksy | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte 1795-1914 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 7 | |a Chrześcijaństwo / Polska / Łódź / 1795-1918 (Okres zaborów) |2 jhpk | |
| 650 | 7 | |a Muzułmanie / Polska / Łódź / 1795-1918 (Okres zaborów) |2 jhpk | |
| 650 | 7 | |a Żydowskie Gminy Wyznaniowe / Polska / Łódź / 1795-1918 (Okres zaborów) |2 jhpk | |
| 650 | 0 | 7 | |a Juden |0 (DE-588)4028808-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Muslim |0 (DE-588)4040921-1 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Christ |0 (DE-588)4010071-6 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Łódź (Polska) / sytuacja społeczna / 1795-1918 (Okres zaborów) |2 jhpk | |
| 651 | 7 | |a Łódź (Polska) / historia religijna / 1795-1918 (Okres zaborów) |2 jhpk | |
| 651 | 4 | |a Łódź (woj. łódzkie) / religia / 19-20 w | |
| 651 | 7 | |a Lodz |0 (DE-588)4074299-4 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 689 | 0 | 0 | |a Lodz |0 (DE-588)4074299-4 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Christ |0 (DE-588)4010071-6 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Muslim |0 (DE-588)4040921-1 |D s |
| 689 | 0 | 3 | |a Juden |0 (DE-588)4028808-0 |D s |
| 689 | 0 | 4 | |a Geschichte 1795-1914 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 700 | 1 | |a Chylak, Karol |d 1978- |e Sonstige |0 (DE-588)1183758162 |4 oth | |
| 700 | 1 | |a Łapa, Małgorzata |e Sonstige |4 oth | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027995569&sequence=000004&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027995569&sequence=000005&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027995569&sequence=000006&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 09041 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 09041 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 09034 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 909.04924 |e 22/bsb |f 09041 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 909.04924 |e 22/bsb |f 09034 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 09034 |g 438 |
| 943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-027995569 | |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1816254181467488256 |
|---|---|
| adam_text |
КРАТКОЕ СОДЕРЖАНИЕ
Многоконфессионная Лодзь. История религиозных общин до 1914 г.
Освещение так широко сформулированного в проблемном отношении
предмета, касающегося истории религиозных общин Лодзи и окружа-
ющих её населённых пунктов до начала I Мировой войны, оказалось необы-
чайно сложной и трудоёмкой задачей. Обусловлено это, в числе прочего, тем,
что публикация носит пионерский характер, являясь первой до настоящих пор
монографией подобного рода, посвященной прошлому основных городских
центров и их инфраструктуры на территориях Царства Польского. В течение
продолжительного времени в литературе на предмет истории общин Лодзи
и других городских центров Царства Польского отмечается отсутствие кри-
тического подхода к сформировавшимся взглядам и попыток выйти за рамки
повторяющихся схем и мнений на предмет роли отдельных общин. Эти сооб-
ражения и обусловленная этим область исследований стали основными моти-
вирующими факторами для авторов этой работы.
Объём проведенных исследований источников наряду с использованием
имеющейся тематической литературы позволил сделать несколько выводов
общего характера. Во-первых, необходимо ясно подчеркнуть исключительную
важность решений Сейма 1768 г. О введении религиозной терпимости, что
в последующие годы содействовало росту притока иммигрантов из немец-
коязычных стран, ищущих новых возможностей обустройства, подавляющее
большинство из которых были евангелистами. Во-вторых, на экономический
и социальный прогресс на значительной части польской территории в конце
XVIII в, повлияло несколько факторов, в том числе, упомянутые иммиграци-
онные процессы, распространение различных форм собственности, главным
образом, на землю, отмена крепостного права, а также активная роль госу-
дарственных структур в разработке новых решений в области хозяйствен-
ной политики. В-третьих, следует подчеркнуть активную роль различных
государственных структур в содействии развитию религиозных общин, глав-
ным образом, евангелических. Начало этому процессу положили прусские
706
‘Много'конфессионная Лодзь. Жстория религиозных, оТщин до 1914 г.
власти, а продолжили Княжество Варшавское и Царство Польское. В-четвертых,
общей целью изменений в жизни религиозных общин было переложение на
сообщество верующих обязанности поддержания объектов религиозного
культа, а часто и общественной жизни, а также признание значения светского
(социального) фактора при создании общин. В-пятых, быстрый рост числен-
ности населения Лодзи, явившийся следствием ее экономического прогресса,
привёл к тому, что местные гмины и приходы в большинстве своём были
самыми многочисленным структурами в масштабе Царства Польского. Такое
положение сохранялось до конца XIX ֊ начала XX в., и только после выхода
в 1905 г. Октябрьского манифеста положение несколько улучшилось. В-шестых,
следует отметить привилегированное положение православной церкви в каче-
стве господствующей религии. С 1875 г. российские власти усиленно поддер-
живали строительство сакральных объектов этой конфессии и практиковали
финансирование их строительства из общественных средств, городской кассы
и различных государственных фондов. В-седьмых, следует отметить разнород-
ность причин и участия людей в религиозной жизни. С конца XIX в. появилось
сильное секуляризационное давление, доходившее до разрыва связей с рели-
гиозными институтами. Этот процесс углублялся нарастающим кризисом
общественной жизни, антирелигиозной пропагандой со стороны левых сил
общества.
Предпринятое исследование охватывало длительный исторический
период. Предметом анализа была вся совокупность субъектов, действовав-
ших на территории Большой Лодзи, относящихся к отдельным религиозным
конфессиям. Эта полная картина деятельности отдельных конфессиональ-
ных структур, разделенная на более десяти тематических сегментов, таких,
как вопросы организации, духовенство и церковные службы, строительство
и использование сакральных объектов и некрополей, была получена, прежде
всего, благодаря стремлению к постоянному указанию места и роли, а также
социального состава сообщества верующих отдельных конфессиональных
гмин (приходов). Именно они, часто определяющие свою принадлежность
иначе, чем их религиозные общины, стали главными героями этой работы.
В истории Лодзи исключительную роль сыграли многие выдающиеся лично-
сти. С учетом этого, как нам представляется, обогатились знания о прошлом
этого центра, наметились новые области исследования.
Работа, кроме ведения и заключения, состоит из четырех частей. Первая,
Территориальное развитие и рост численности населения Лодзи и приле-
гающих владений до начала I мировой войны (К. Бадяк), представляет собой
введение в основную тему. Как было отмечено выше, расширение области
исследования налагает на авторов обязанность комплексного описания про-
Хратцре содержание
707
цессов основания и расширения города и окружающих населенных пунктов,
как в территориальном, так и социальном контексте. В следующих разде-
лах, то есть основной части работы, авторы сочли необходимым разделить
содержание по религиозным группам. Первыми рассмотрены самые мно-
гочисленные в Лодзи, и тесно связанные в культурном отношении с этой
частью Европы, христианские общины, а затем, значимые для истории Лодзи,
нехристианские общины. Поэтому вторая часть, Традиционные христиан-
ские конфессии, посвящена римско-католической (К. Хыляк) и православной
церкви (М. Лапа). Третья, Христианские общины, появившиеся в результате
Реформации и более поздних религиозных движений, - это описание истории
евангелической-лютеранской церкви аугсбургского исповедания (К. Бадяк),
евангелической реформаторской церкви (К. Хыляк), общины моравских бра-
тьев (К. Бадяк), чешских братьев (К. Хыляк), баптистов (К. Хыляк), адвентистов
(К. Хыляк) и мариавитов (К. Хыляк). Четвертая часть, Нехристианские общины
Лодзи, - это попытка определить роль еврейской религиозной общины Лодзи
(К. Бадяк) и дать представление о судьбе немногочисленной мусульманской
общины (М. Лапа). Отдельные разделы дополняют друг друга, привнося порой
дискуссию на предмет важных для развития города событий, а вместе с этим,
как надеются авторы, представляют собой достаточно полное освещение дея-
тельности религиозных общин и их значения для города Лодзь и окружающих
его выселков, деревень и поселков.
С учётом сложности и многоаспектности проблематики авторы настоя-
щего издания открыты к критическим замечаниям по отдельным текстам со
стороны исследователей, занимающихся этой проблематикой.
ВзуегізсИе
$1аа*5ЫЬІіоіЬек
МипсЬеп
ZUSAMMENFASSUNG
Multikonfessionelle Stadt Lodz. Geschichte der Religionsgemeinschaften bis
zum Jahr 1914
Die Vorstellung in so einer tiefen Fassung des problematischen Themas über
die Geschichte der Religionsgemeinschaften in Lodz und in den umliegenden
Städten bis zum Ausbruch des Ersten Weltkrieges wurde eine sehr komplizierte und
anspruchsvolle Aufgabe. Der Grund liegt unter anderen darin, dass diese Veröffentli-
chung einen Pioniercharakter hat, weil sie bis jetzt die erste Monographie bezüglich
der Vergangenheit der Hauptstadtzentren und ihres Hinterlands im Königreich Polen
ist. Seit langer Zeit beobachtet man in der Fachliteratur über die Geschichte der Kon-
fessionen in Lodz und in den anderen Städten des Königreichs Polen den Mangel
an kritischer Betrachtungsweise von den schon definierten Ansichten und an Versu-
chen, die wiederholbaren Schemen und Meinungen über die einzelnen Konfessionen
zu überwinden. Diese Gründe und der aus sie resultierende Forschungsbereich wur-
den die Hauptmotivation der Autoren von dem vorliegenden Werk
Der Bereich der durchgeführten Quellenforschungen zusammen mit der Anwen-
dung der bisherigen Fachliteratur erlaubten ein paar allgemeine Schlussfolgerungen
zu ziehen. Erstens soll man die These über die Besonderheit der Beschlüsse von Sejm
über die Einführung der religiösen Toleranz im Jahre 1786 ausdrücklich hervorhe-
ben, was in der nähren Perspektive zum wachsenden Andrang von den nächsten
Immigranten aus der deutschen Länder brachte, die nach den neuen Möglichkeiten
der Ansiedlung suchten und in den meisten Fällen zu den Protestanten gehörten.
Zweitens entschieden über den wirtschaftlichen und gesellschaftlichen Aufstieg des
großen Teils der polnischen Länder bis zum Endes des 18. Jahrhunderts ein paar
Faktoren, zu denen die oben erwähnten Einwanderungsprozessen, wie auch die
fortschreitende Verbreitung der verschiedenen Eigentumsformen, vor allem bezüg-
lich der Länder, Aufhebung der Leibeigenschaft von Bauern und die aktive Rolle
der staatlichen Strukturen in der Schaffung von neuen Lösungen im Bereich der
wirtschaftlichen Politik gehörten. Drittens soll man die aktive Rolle der unter-
schiedlichen staatlichen Strukturen in der Unterstützung der Entwicklung von den
Zusammenfassung
703
führenden evangelischen Religionsgemeinschaften unterstreichen. Dieser Prozess
wurde von den preußischen Behörden angefangen und dann von den Regierungen
des Herzogtums Warschau und Königreiches Polen weitergeführt Viertens strebte
die allgemeine Richtung der Veränderungen in dem Funktionieren der Religionsge-
meinschaften danach, auf die Gläubiger die Pflichten des Unterhalts von den religi-
ösen Kultobjekten zu übertragen, die oft die Zentren des gesellschaftlichen Lebens
waren, und die Bedeutung des säkularen (sozialen] Faktors in der Schaffung von den
Gemeinschaften anzuerkennen. Fünftens führte die schnelle Entwicklung von der
Bevölkerung in Lodz, die eine Folge des wirtschaftlichen Aufstiegs war, zur Entste-
hung einer Situation, dass die einheimischen Gemeinden und Pfarren in Mehrheit
zu den zahlreichsten Strukturen im Königreich Polen zählten. Solcher Stand blieb bis
zur Wende der 19. und 20. Jahrhunderte und die Situation verbesserte sich etwas erst
nach der Aufgabe des Freiheitsmanifests im Jahre 1905. Sechstens soll man die privi-
legierte Position der Orthodoxen Kirche als die herrschende Religion feststellen. Seit
1875 unterstützten die russischen Behörde streng den Bau von den sakralen Objek-
ten dieser Konfession und sie finanzierten die Investitionen mithilfe der gemein-
schaftlichen Geldmittel, Stadtkasse und unterschiedlichen Nationalfonds. Siebtens
soll man die Verschiedenheit der Einstellungen und des Engagements der Personen
im religiösen Leben bemerken. Seit dem Ende des 19. Jahrhunderts entstand der
strenge Druck der Säkularisierung, die selbst zum Abbruch der Verbindungen mit
den religiösen Institutionen führte. Dieser Stand wurde durch die Krise des gesell-
schaftlichen Lebens und antireligiöse Aufrufe seitens der sozialen Linke vertieft.
Die unternommenen Forschungsanstrengungen betrafen den langen Zeitraum der
Geschichte. Der Gegenstand der Analyse war die ganze Gemeinschaft, die innerhalb
der Stadt Lodz lebte und mit den einzelnen religiösen Konfessionen verbunden war.
So ein volles Bild der einzelnen Glaubensstrukturen, das sich in die einigen Problem-
segmente teilt, wie: organisatorische Frage, Geistlichkeit und Kirchendienste, Bau und
Nutzung der sakralen Objekte und Nekropole, wurde vor allem dank dem Streben
nach der ständigen Ausstellung des Ortes und der Rolle, wie auch der gesellschaft-
lichen Aufstellung von den Kreisen der Gläubiger in den einzelnen konfessionellen
Gemeinden (Pfarren] erreicht. Diese Personen, die sich oft unterschiedlich mit ihren
Religionsgemeinschaften identifizieren, wurden die Helden dieses Werks. Viele aus-
gezeichnete Figuren spielten die hervorragende Rolle in der Geschichte von Lodz. Aus
diesem Grund, nach unserer Meinung, wurde das Wissen über die Vergangenheit die-
ses Zentrums bereichert, wie auch die neuen Forschungsfelder umgerissen wurden.
Außer dem Vorwort und Ende besteht dieses Werk aus vier Teile: Der erste Teil:
Räumliche und demographische Entwicklung in Lodz und in den umliegenden Land-
gütern bis zum Ausbruch des Ersten Weltkriegs (K. Badziak] ist eine Einführung zum
Hauptthema. Wie bereits oben erwähnt wurde, verpflichtete die Erweiterung des
704
‘Muitiko nfessionetfe Stadt Lodzesc (tic fite der (RßCigionsgemeinscfiaften 6is zum Ja fir 1914
Forschungsfelds die Autoren zur zusammenfassenden Beschreibung der Bildungs-
und Entwicklungsprozessen in der Stadt und in den umliegenden Ortschaften, sowohl
im räumlichen, als auch im sozialen Kontext. In den weiteren Teilen, also in dem Grun-
delement des Werks, sahen die Autoren als notwendig die Gliederung des Inhalts
nach den religiösen Gruppen an. Als erste Gruppe stellt man die zahlreichsten in Lodz
und kulturell eng mit diesem Teil Europas verbundenen christlichen Konfessionen
und dann die wichtigen für die Geschichte der Stadt Lodz unchristliche Gemeinschaf-
ten vor. In Anbetracht dessen, bezieht sich der zweite Teil: Traditionelle christliche
Konfessionen auf die Römisch-katholische Kirche (K. Chylak) und die Orthodoxe
Kirche (M. Łapa). Der dritte Teil: Die christlichen Konfessionen, die infolge der Refor-
mation und späteren religiösen Bewegungen entstanden - ist die Beschreibung der
Geschichte von der Evangelischen Kirche A.B (K. Badziak), Evangelisch-reformier-
ten Kirche (K. Chylak), Herrnhuter Brüdergemeine (K. Badziak), den Böhmischen
Brüdern [K. Chylak), Baptisten (K. Chylak), Adventisten (K. Chylak), Mariaviten
(K. Chylak). Der vierte Teil: Die unchristlichen Konfessionen in der Stadt Lodz ist ein
Versuch, die Bedeutung der Religionsgemeinschaft von Juden in Łódź (K. Badziak)
zu präsentieren und die Schicksale der nicht zahlreichen muslimischen Gemeinschaft
(M. Łapa) näher zu bringen. Die einzelnen Kapitel ergänzen sich, manchmal über-
tragen sie auch die Diskussionen über die für die Entwicklung der Stadt wichtigen
Fragen und zusammen bilden sie, nach der Hoffnung der Autoren, einen ziemlich
vollständigen Bericht von der Aktivität der Religionsgemeinschaften und ihrer Rolle
in der Stadt Łódź und in den angrenzenden Kolonien, Dörfern und Siedlungen.
Die Autoren dieser Veröffentlichung sind sich der Umständlichkeit und Komple-
xität der erörterten Thematik bewusst und sie haben die Hoffnung auf die kritischen
Bemerkungen bezüglich der einzelnen Texte von den Forschern, die sich mit dieser
Thematik beschäftigen.
SPIS TREŚCI
Wstęp.9
Część I. Rozwój przestrzenny i ludnościowy Łodzi i przylegających do
niej dominiów do wybuchu I wojny światowej.19
1. Łódź w okresie średniowiecza i staropolskim. 19
2. Rozbudowa i zabudowa Łodzi przemysłowej do wybuchu I wojny świa-
towej .25
3. Ludność Łodzi 1820-1914. Dynamika rozwoju, stosunki narodowościo-
we i wyznaniowe.37
4. Gospodarczy awans Łodzi w XIX i na początku XX w.44
5. Dobra chojeńskie i procesy związane z ich zagospodarowaniem. 49
6. Dobra stockie i proces ich zagospodarowania.54
7. Procesy osiedleńcze w dobrach Mileszki.58
8. Procesy związane z zagospodarowaniem dóbr: Radogoszcz, Łagiewniki
i Rogi.60
9. Procesy osadnicze w dobrach ziemskich: jagodnica-Złotno i Kały.75
10. Dobra bedońskie a proces ich zagospodarowywania.79
11. Królewskie (skarbowe) dobra wiączyńskie i proces tworzenia kolonii
wiejskich oraz ich rozwój do wybuchu I wojny światowej.82
12. Procesy osadnicze w dobrach Kalonka, Barchówka, Dobieszków, Skoszewy,
Moskwa oraz utworzenie kolonii Natolin. 85
13. Procesy osadnicze na terenach wchodzących w skład dóbr Kapituły
Krakowskiej (do 1797 r.) w okresie XIX i na początku XX w.87
Część II. Tradycyjne konfesje chrześcijańskie.99
1. Kościół rzymskokatolicki na obszarze Wielkiej Łodzi do wybuchu I wojny
światowej. Organizacja, instytucje, działalność społeczna i religijna. 99
6
Łódź wie (o wyznanio w a. (Dzieje wspófnot retigijttycfi do 1914 rofcu
1.1. Kościół rzymskokatolicki w Łodzi do lat 20. XIX w.99
1.2. Rozwój sieci parafialnej w okresie Łodzi przemysłowej.123
1.3. Nieruchomości łódzkich parafii w okresie Łodzi przemysłowej.178
1.4. Uposażenie duchowieństwa i instytucji kościelnych od lat 20. XIX w.
do wybuchu I wojny światowej.185
1.5. Społeczność łódzkiego Kościoła rzymskokatolickiego w okresie Łodzi
przemysłowej.214
1.6. Społeczno-religijna działalność duchowieństwa i wspólnoty wiernych
Kościoła rzymskokatolickiego w Łodzi od lat 20. XIX w. do 1914 r.226
1.7. Zgromadzenia zakonne na terenia łódzkich parafii w XIX i na począt-
ku XX w.232
1.8. Rzymskokatolickie cmentarze w okresie Łodzi przemysłowej. 238
2. Kościół prawosławny w Łodzi do wybuchu I wojny światowej.249
2.1. Czym jest prawosławie?.249
2.2. Prawosławie na ziemiach polskich do 1914 r.253
2.3. Ludność prawosławna w Łodzi do 1914 r.256
2.4. Budowa cerkwi św. Aleksandra Newskiego.257
2.5. Parafia prawosławna w Łodzi - powstanie i organizacja .264
2.6. Działalność inwestycyjna parafii św. Aleksandra Newskiego .270
2.7. Działalność oświatowa i społeczna duchowieństwa i wspólnoty wier-
nych Kościoła prawosławnego w Łodzi do 1914 r.288
Część III. Wyznania chrześcijańskie powstałe w wyniku reformacji
i późniejszych ruchów religijnych.295
1. Społeczności i instytucje religijne wyznania ewangelicko-augsburskiego
na obszarze Wielkiej Łodzi do wybuchu I wojny światowej.295
1.1. Podstawy wiary ewangelicko-augsburskiej.295
1.2. Życie religijne do końca lat 20. XIX w. Pierwsze parafie ewangelicko-
-augsburskie.301
1.3. Parafia ewangelicko-augsburska w Łodzi w okresie od 1826 r. do
końca lat 40. XIX w.319
1.4. Parafia ewangelicko-augsburska w Łodzi od przełomu lat 40. i 50.
XIX w. do 1884 r. .331
1.5. Ewangelicko-augsburska parafia św. Trójcy od 1884 r. do wybuchu
I wojny światowej.353
1.6. Parafia ewangelicko-augsburska św. Jana w Łodzi (1884-1914).389
1.7. Parafia ewangelicko-augsburska w Nowosolnej 1838-1914.415
1.8. Środowiska ewangelików na obszarze Wielkiej Łodzi do 1914 r. zwią-
zane z parafiami tego wyznania w Pabianicach, Zgierzu i Konstantynowie . 427
Spis treści
1
2. Wspólnota braci morawczyków.438
3. Kościół ewangelicko-reformowany i wspólnota braci czeskich.449
4. Organizacja, rozwój, działalność zborów i wspólnoty baptystów na tere-
nie Wielkiej Łodzi.461
5. Początki wspólnoty Adwentystów Dnia Siódmego w Łodzi.475
6. Kościół mariawicki w Łodzi. Parafie, instytucje, działalność religijna i spo-
łeczna .479
Część IV. Wyznania niechrześcijańskie.497
1. Społeczności żydowskie w Łodzi i ich gmina wyznaniowa do wybuchu
I wojny światowej.497
1.1. Podstawowe pojęcia, czynniki kształtujące rozwój religii juda-
istycznej . 497
1.2. Szabat i święta żydowskie.503
1.3. Na drodze do powołania gminy żydowskiej w Łodzi. Kahał łódzki
do 1821 r.506
1.4. Gmina żydowska w Łodzi. Od utworzenia dozorów do połowy lat
60. XIX w.515
1.5. Gmina żydowska w Łodzi w okresie od połowy lat 60. do przełomu
XIX i XX w.548
1.6. Gmina żydowska w Łodzi od przełomu XIX i XX w. do wybuchu
I wojny światowej. 591
2. Wyznawcy islamu - początki wspólnoty i próba jej organizacji.617
Zakończenie .623
Wykaz skrótów. 629
Bibliografia.631
Spis tabel.657
Spis rycin. 659
Indeks osób. 663
Indeks nazw geograficznych.689
Summary. 699
Zusammenfassung. 702
Краткое содержание. 705 |
| any_adam_object | 1 |
| author | Badziak, Kazimierz 1946- |
| author_GND | (DE-588)114016905X (DE-588)1183758162 |
| author_facet | Badziak, Kazimierz 1946- |
| author_role | aut |
| author_sort | Badziak, Kazimierz 1946- |
| author_variant | k b kb |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV042561884 |
| ctrlnum | (OCoLC)910990274 (DE-599)BVBBV042561884 |
| edition | Wyd. 1. |
| era | Geschichte 1795-1914 gnd |
| era_facet | Geschichte 1795-1914 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV042561884</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20190906</controlfield><controlfield tag="007">t|</controlfield><controlfield tag="008">150518s2014 xx ab|| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788379695126</subfield><subfield code="9">978-83-7969-512-6</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788379694488</subfield><subfield code="9">978-83-7969-448-8</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="z">8379695127</subfield><subfield code="9">8379695127</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="z">8379694481</subfield><subfield code="9">8379694481</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)910990274</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV042561884</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-Re13</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">7,41</subfield><subfield code="2">ssgn</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Badziak, Kazimierz</subfield><subfield code="d">1946-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)114016905X</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Łódź wielowyznaniowa</subfield><subfield code="b">dzieje wspólnot religijnych do 1914 roku</subfield><subfield code="c">Kazimierz Badziak, Karol Chylak, Małgorzata Łapa</subfield></datafield><datafield tag="250" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Wyd. 1.</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Łódź</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego</subfield><subfield code="c">2014</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">707 s.</subfield><subfield code="b">Ill., Kt.</subfield><subfield code="c">25 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zsfassung in dt., engl. u. russ. Sprache u.d.T.: Multikonfessionelle Stadt Lodz</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Bibliogr. s. 631-655. Indeksy</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1795-1914</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Chrześcijaństwo / Polska / Łódź / 1795-1918 (Okres zaborów)</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Muzułmanie / Polska / Łódź / 1795-1918 (Okres zaborów)</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Żydowskie Gminy Wyznaniowe / Polska / Łódź / 1795-1918 (Okres zaborów)</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Juden</subfield><subfield code="0">(DE-588)4028808-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Muslim</subfield><subfield code="0">(DE-588)4040921-1</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Christ</subfield><subfield code="0">(DE-588)4010071-6</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Łódź (Polska) / sytuacja społeczna / 1795-1918 (Okres zaborów)</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Łódź (Polska) / historia religijna / 1795-1918 (Okres zaborów)</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Łódź (woj. łódzkie) / religia / 19-20 w</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Lodz</subfield><subfield code="0">(DE-588)4074299-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Lodz</subfield><subfield code="0">(DE-588)4074299-4</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Christ</subfield><subfield code="0">(DE-588)4010071-6</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Muslim</subfield><subfield code="0">(DE-588)4040921-1</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Juden</subfield><subfield code="0">(DE-588)4028808-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="4"><subfield code="a">Geschichte 1795-1914</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Chylak, Karol</subfield><subfield code="d">1978-</subfield><subfield code="e">Sonstige</subfield><subfield code="0">(DE-588)1183758162</subfield><subfield code="4">oth</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Łapa, Małgorzata</subfield><subfield code="e">Sonstige</subfield><subfield code="4">oth</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027995569&sequence=000004&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027995569&sequence=000005&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027995569&sequence=000006&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09041</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09041</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09034</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">909.04924</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09041</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">909.04924</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09034</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09034</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-027995569</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Łódź (Polska) / sytuacja społeczna / 1795-1918 (Okres zaborów) jhpk Łódź (Polska) / historia religijna / 1795-1918 (Okres zaborów) jhpk Łódź (woj. łódzkie) / religia / 19-20 w Lodz (DE-588)4074299-4 gnd |
| geographic_facet | Łódź (Polska) / sytuacja społeczna / 1795-1918 (Okres zaborów) Łódź (Polska) / historia religijna / 1795-1918 (Okres zaborów) Łódź (woj. łódzkie) / religia / 19-20 w Lodz |
| id | DE-604.BV042561884 |
| illustrated | Illustrated |
| indexdate | 2024-11-20T15:02:43Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788379695126 9788379694488 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-027995569 |
| oclc_num | 910990274 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 DE-Re13 DE-BY-UBR |
| owner_facet | DE-12 DE-Re13 DE-BY-UBR |
| physical | 707 s. Ill., Kt. 25 cm |
| publishDate | 2014 |
| publishDateSearch | 2014 |
| publishDateSort | 2014 |
| publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego |
| record_format | marc |
| spelling | Badziak, Kazimierz 1946- Verfasser (DE-588)114016905X aut Łódź wielowyznaniowa dzieje wspólnot religijnych do 1914 roku Kazimierz Badziak, Karol Chylak, Małgorzata Łapa Wyd. 1. Łódź Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2014 707 s. Ill., Kt. 25 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Zsfassung in dt., engl. u. russ. Sprache u.d.T.: Multikonfessionelle Stadt Lodz Bibliogr. s. 631-655. Indeksy Geschichte 1795-1914 gnd rswk-swf Chrześcijaństwo / Polska / Łódź / 1795-1918 (Okres zaborów) jhpk Muzułmanie / Polska / Łódź / 1795-1918 (Okres zaborów) jhpk Żydowskie Gminy Wyznaniowe / Polska / Łódź / 1795-1918 (Okres zaborów) jhpk Juden (DE-588)4028808-0 gnd rswk-swf Muslim (DE-588)4040921-1 gnd rswk-swf Christ (DE-588)4010071-6 gnd rswk-swf Łódź (Polska) / sytuacja społeczna / 1795-1918 (Okres zaborów) jhpk Łódź (Polska) / historia religijna / 1795-1918 (Okres zaborów) jhpk Łódź (woj. łódzkie) / religia / 19-20 w Lodz (DE-588)4074299-4 gnd rswk-swf Lodz (DE-588)4074299-4 g Christ (DE-588)4010071-6 s Muslim (DE-588)4040921-1 s Juden (DE-588)4028808-0 s Geschichte 1795-1914 z DE-604 Chylak, Karol 1978- Sonstige (DE-588)1183758162 oth Łapa, Małgorzata Sonstige oth Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027995569&sequence=000004&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027995569&sequence=000005&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027995569&sequence=000006&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis |
| spellingShingle | Badziak, Kazimierz 1946- Łódź wielowyznaniowa dzieje wspólnot religijnych do 1914 roku Chrześcijaństwo / Polska / Łódź / 1795-1918 (Okres zaborów) jhpk Muzułmanie / Polska / Łódź / 1795-1918 (Okres zaborów) jhpk Żydowskie Gminy Wyznaniowe / Polska / Łódź / 1795-1918 (Okres zaborów) jhpk Juden (DE-588)4028808-0 gnd Muslim (DE-588)4040921-1 gnd Christ (DE-588)4010071-6 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4028808-0 (DE-588)4040921-1 (DE-588)4010071-6 (DE-588)4074299-4 |
| title | Łódź wielowyznaniowa dzieje wspólnot religijnych do 1914 roku |
| title_auth | Łódź wielowyznaniowa dzieje wspólnot religijnych do 1914 roku |
| title_exact_search | Łódź wielowyznaniowa dzieje wspólnot religijnych do 1914 roku |
| title_full | Łódź wielowyznaniowa dzieje wspólnot religijnych do 1914 roku Kazimierz Badziak, Karol Chylak, Małgorzata Łapa |
| title_fullStr | Łódź wielowyznaniowa dzieje wspólnot religijnych do 1914 roku Kazimierz Badziak, Karol Chylak, Małgorzata Łapa |
| title_full_unstemmed | Łódź wielowyznaniowa dzieje wspólnot religijnych do 1914 roku Kazimierz Badziak, Karol Chylak, Małgorzata Łapa |
| title_short | Łódź wielowyznaniowa |
| title_sort | lodz wielowyznaniowa dzieje wspolnot religijnych do 1914 roku |
| title_sub | dzieje wspólnot religijnych do 1914 roku |
| topic | Chrześcijaństwo / Polska / Łódź / 1795-1918 (Okres zaborów) jhpk Muzułmanie / Polska / Łódź / 1795-1918 (Okres zaborów) jhpk Żydowskie Gminy Wyznaniowe / Polska / Łódź / 1795-1918 (Okres zaborów) jhpk Juden (DE-588)4028808-0 gnd Muslim (DE-588)4040921-1 gnd Christ (DE-588)4010071-6 gnd |
| topic_facet | Chrześcijaństwo / Polska / Łódź / 1795-1918 (Okres zaborów) Muzułmanie / Polska / Łódź / 1795-1918 (Okres zaborów) Żydowskie Gminy Wyznaniowe / Polska / Łódź / 1795-1918 (Okres zaborów) Juden Muslim Christ Łódź (Polska) / sytuacja społeczna / 1795-1918 (Okres zaborów) Łódź (Polska) / historia religijna / 1795-1918 (Okres zaborów) Łódź (woj. łódzkie) / religia / 19-20 w Lodz |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027995569&sequence=000004&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027995569&sequence=000005&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027995569&sequence=000006&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT badziakkazimierz łodzwielowyznaniowadziejewspolnotreligijnychdo1914roku AT chylakkarol łodzwielowyznaniowadziejewspolnotreligijnychdo1914roku AT łapamałgorzata łodzwielowyznaniowadziejewspolnotreligijnychdo1914roku |