Een vorstelijke palts te Zutphen?: Macht en prestige op en rond het plein 's-Gravenhof van de Karolingische tijd tot aan de stadsrechtverlening
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Abschlussarbeit Buch |
| Sprache: | Dutch |
| Veröffentlicht: |
Leiden
Univ. Leiden
2013
|
| Schriftenreihe: | Zutphense archeologische publicaties
77 |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis |
| Beschreibung: | 471 S. Ill., graph. Darst., Kt. Stellingen (1 Bl.) |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 cb4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV041826924 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 00000000000000.0 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 140505s2013 abd| m||| 00||| dut d | ||
| 035 | |a (DE-599)HBZHT017848702 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rakwb | ||
| 041 | 0 | |a dut | |
| 100 | 1 | |a Groothedde, Michel |d 1967- |e Verfasser |0 (DE-588)1146200226 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Een vorstelijke palts te Zutphen? |b Macht en prestige op en rond het plein 's-Gravenhof van de Karolingische tijd tot aan de stadsrechtverlening |c Michael Groothedde |
| 264 | 1 | |a Leiden |b Univ. Leiden |c 2013 | |
| 300 | |a 471 S. |b Ill., graph. Darst., Kt. |e Stellingen (1 Bl.) | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 490 | 0 | |a Zutphense archeologische publicaties |v 77 | |
| 502 | |a Zugl.: Leiden, Univ., Diss., 2013 | ||
| 650 | 0 | 7 | |a Ausgrabung |0 (DE-588)4129464-6 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a 's-Gravenhof |g Zutphen |0 (DE-588)1046253603 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 655 | 7 | |0 (DE-588)4113937-9 |a Hochschulschrift |2 gnd-content | |
| 689 | 0 | 0 | |a 's-Gravenhof |g Zutphen |0 (DE-588)1046253603 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Ausgrabung |0 (DE-588)4129464-6 |D s |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 751 | |a Leiden |4 uvp | ||
| 856 | 4 | 2 | |m HBZ Datenaustausch |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027271874&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-027271874 | ||
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804152160616710144 |
|---|---|
| adam_text | Titel: Een vorstelijke palts te Zutphen?
Autor: Groothedde, Michel
Jahr: 2013
Inhoud
Voorwoord 9
1 Inleiding 11
1.1 Algemene onderzoeksgegevens en ligging van de opgravingen 11
1.2 Samenstelling onderzoeksteam in de Odysseefase 13
2 Aanleiding van het onderzoek 15
2.1 Historische context en probleemstelling 16
2.2 Oud onderzoek 17
2.3 Samenwerking tussen promovendus, de universiteiten, promotor en
andere onderzoekers. 18
3 Doel- en vraagstelling 19
3.1 Begripsbepaling: wat is een palts? 21
3.2 Vorstelijke residenties, onderzoeksgeschiedenis en stand van onder-
zoek. 27
4 Onderzoeksmethode 33
4.1 Kwaliteit/beschikbaarheid van het gegevensbestand 33
4.2 Het digitaliseren en determineren 34
4.3 Overige aspecten en deelonderzoeken 35
4.4 Gebruikte periodeaanduidingen: dynastieën van het Roomse Rijk. 36
5 De betrokken opgravingen 37
5.1 s-Gravenhof 1946 38
5.2 Huize van de Kasteele 40
5.3 De rioolvervangingen s-Gravenhof in 1998 en 1999 44
5.4 Zutphen- Stadhuis 46
6 Landschappelijke context 49
6.1 De IJssel en Berkel 49
6.1.1 De IJssel in de oudste schriftelijke bronnen 51
6.1.2 Deventer 53
6.1.3 De omgeving van Zutphen 55
6.1.4 Doesburg 57
6.1.5TochDrusus? 58
6.1.6 Conclusies 60
6.2 De rivier duinen van Zutphen 60
7 Archeologische en historische context 65
7.1 Zutphen in de Karolingische en Ottoonse tijd 65
7.1.1 De Vikingaan val en verwoesting van de Karolingische nederzetting
65
7.1.2 De Zutphense ringwalburg tot het jaar 1000 70
7.1.3 De Hamalandse graven en de stichting van de Zutphense burg 75
7.1.4 De burgenbouw in breder perspectief: de Burgenordnung en
Burghal Hidages 78
7.1.5 De burg Zutphen in de 10e eeuw 83
7.2 De palts periode tussen 1000 en 1200 85
7.3 Historie van het paltscomplex na 1200 97
7.4 Samenvatting en conclusies 102
8 Archeologie: sporen / structuren 105
8.1 Sporen van voor de Karolingische tijd 105
8.2 De Karolingische periode tot 882 106
8.2.1 Hutkommen en kuilen 106
8.2.2 Huizen 112
8.2.3 De eenschepige houten zaal 114
8.3 De 10e eeuw (na 882 ) 117
8.3.1 De tweeschepige houten zaal 117
8.3.1.1 Vergelijking van de Zutphense zalen 124
8.3.2 Overige bewoningssporen uit de 10e en 1 le eeuw 127
8.4 De tufstenen aula en zijn bijgebouwen (1 le en 12e eeuw) 135
8.4.1 De plattegrond van de aula 135
8.4.1.1 De westbouw (1995) 135
8.4.1.2 De oostmuur (1999) 139
8.4.1.3 De sporen in de opgraving van 1946 142
8.4.1.4 Het interieur 147
8.4.1.5 Datering en bouwfasering van de tufstenen aula 150
Intermezzo: problemen met de C14-dateringen 152
8.4.1.6Dekalkbrandkuilen 156
8.4.2 Het bijgebouw ten westen van de tufstenen aula 158
8.4.3 De kapittelkerk 160
8.4.4 De heroriëntering van het paltscomplex. 169
8.4.5 De omwalling en omgrachting van het paltscomplex 170
8.4.6 De hofpoort 178
8.4.7 De grafelijke keuken 181
8.4.8 Het torentje 184
8.5Stratigrafie 187
8.5.1 De profielen in de opgraving van 1946 187
8.5.2 De profielen van s-Gravenhof 1999 191
8.5.3 De profielen van Huize van de Kasteele 193
8.5.3.1 Synthese van de stratigrafie van sporen en profielen in Huize
van de Kasteele 196
8.6 De nog aanwezige resten van de aula in de bodem 198
8.7 Het grondradaronderzoek 200
8.8 De 12e-eeuwse versterking van de groeiende nederzetting 203
8.8.1 Tufstenen verdedigingswerken in Nederlandse steden 212
8.8.2 Subconclusie 219
9 Vondsten 221
9.1 Bouwmateriaal en architectuurfragmenten van het paltscomplex 221
9.1.1 Muurwerk van de aula: tufsteen en moeraserts 221
9.1.2 Baksteen vóór 1200 222
9.1.3 Leisteen 224
9.1.4 Architectuurfragmenten 225
9.1.5 Spolia uit opgravingen nabij het s-Gravenhof 233
9.1.6 Subconclusie; het uiterlijk van de aula op grond van bouw- en
ar chitectuurfragm enten 236
9.2 Het aardewerk 237
9.2.1 Het vondstmateriaal van de opgraving van 1946 238
9.2.2 Huize van de Kasteele 242
9.2.2.1 Werkputl en 2 242
9.2.2.2 Afvalkuil HvdK 36 en 51 (opspit in 32) 248
9.2.2.3 De westbouw van de tufstenen aula, HvdK werkput 3 251
9.2.3 De bottendump Zu-StV862 255
9.2.4 Kacheltegels 255
9.2.5 Subconclusie: het aardewerk en de status van het tufstenen gebou-
wencomplex en de bewoners 256
9.3 Metaal 257
9.3.1 Bijzondere vondsten 257
9.3.2 De metaal vondsten van de opgraving van 1946 258
9.4 De Herculesgem 261
9.5 Een speelschijf 262
9.6 Vondsten van de archeologische begeleiding in 2012 262
10 Botcomplexen 267
10.1 Inleiding 267
10.2 Fasering en datering van de onderzochte botcomplexen 268
10.3 Verzamelwijze, taphonomie en conservering 269
10.4 Subconclusie botonderzoek Huize van de Kasteele 271
10.5 Subconclusie onderzoek naar de bottendump Zu-StV862 (fase 6) 274
10.6 Subconclusie visonderzoek 275
10.7 Conclusies zoölogisch onderzoek: de status van het geconsumeerde
vlees en vis in historische context 278
11 Capita selecta 281
11.1 Houtskool- en metaalproductie in en rond Zutphen 281
11.1.1 Metaalproductie (lood, brons en ijzer) 281
11.1.2 Houtskoolmeilers 284
11.1.3 Houtskool- en ijzerproductie op koningsgoed? 289
11.2 Muntslag in prestedelijk Zutphen 292
11.3 De relieken van de Sint-Walburgiskerk en in het bijzonder die van
Sint Justus 298
11.4 De nieuwe hof van de graven van Gelre te Zutphen in de 13e eeuw
304
12 De Zutphense aula: reconstructie en vergelijking 311
12.1 Reconstructiepogingen door de tijd heen 311
12.2 Een nieuwe reconstructie 314
12.2.1 Middenrisaliet of balkon? 325
12.2.2 Een paltskapel? 326
12.2.3 Verwarming 328
12.3 Afbeeldingen van de Zutphense aula 332
12.3.1 Het kapittelzegel 332
12.3.2 De stadszegels 336
12.3.3 Afbeeldingen op kaarten en prospecten 337
12.4Vergelijkingen met andere paltscomplexen 339
12.4.1 Aula s in koningspaltsen 339
12.4.2 Bisschoppelijke aula s 358
12.4.3 Adellijke burchten 361
13 Wie bouwde de Zutphense aula, en waarom? 371
13.1 Verkenning van de kandidaten 371
13.2 De koning en de bisschop te Deventer 377
13.2.1 Koningsgoed in Deventer, een archeologische en historische
verkenning 377
13.2.2 De koningshof en de bisschoppelijke aula te Deventer 383
13.2.3 De Proosdij te Deventer 386
13.3 De koningsoorkonde van 1046 en de palts te Zutphen: een hypothese
389
13.4 De kerken van Warnsveld en Zutphen onder Utrechts gezag 393
13.5 De graven van Zutphen en hun burg 395
13.6 Onopgeloste vragen en aanzet tot verder onderzoek 397
14 Samenvatting/Zusammenfassung 401
14.1 Samenvatting 401
14.2 Zusammenfassung: Eine fürstliche Pfalz zu Zutphen? Macht und Pres-
tige am s-Gravenhof-Platz, von der karolingischen Zeit bis zur Stadtrecht-
verleihung 415
Literatuur 429
Verantwoording en colofon 453
Eigen afbeeldingen 453
Objectrestauratie 453
Afbeeldingverantwoording 453
Colofon 456
Bijlage 1: Beantwoording van de onderzoeksvragen en synthese457
|
| any_adam_object | 1 |
| author | Groothedde, Michel 1967- |
| author_GND | (DE-588)1146200226 |
| author_facet | Groothedde, Michel 1967- |
| author_role | aut |
| author_sort | Groothedde, Michel 1967- |
| author_variant | m g mg |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV041826924 |
| ctrlnum | (DE-599)HBZHT017848702 |
| format | Thesis Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>01489nam a2200337 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV041826924</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">00000000000000.0</controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">140505s2013 abd| m||| 00||| dut d</controlfield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)HBZHT017848702</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">dut</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Groothedde, Michel</subfield><subfield code="d">1967-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1146200226</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Een vorstelijke palts te Zutphen?</subfield><subfield code="b">Macht en prestige op en rond het plein 's-Gravenhof van de Karolingische tijd tot aan de stadsrechtverlening</subfield><subfield code="c">Michael Groothedde</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Leiden</subfield><subfield code="b">Univ. Leiden</subfield><subfield code="c">2013</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">471 S.</subfield><subfield code="b">Ill., graph. Darst., Kt.</subfield><subfield code="e">Stellingen (1 Bl.)</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">Zutphense archeologische publicaties</subfield><subfield code="v">77</subfield></datafield><datafield tag="502" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zugl.: Leiden, Univ., Diss., 2013</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Ausgrabung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4129464-6</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">'s-Gravenhof</subfield><subfield code="g">Zutphen</subfield><subfield code="0">(DE-588)1046253603</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4113937-9</subfield><subfield code="a">Hochschulschrift</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">'s-Gravenhof</subfield><subfield code="g">Zutphen</subfield><subfield code="0">(DE-588)1046253603</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Ausgrabung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4129464-6</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="751" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Leiden</subfield><subfield code="4">uvp</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">HBZ Datenaustausch</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027271874&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-027271874</subfield></datafield></record></collection> |
| genre | (DE-588)4113937-9 Hochschulschrift gnd-content |
| genre_facet | Hochschulschrift |
| geographic | 's-Gravenhof Zutphen (DE-588)1046253603 gnd |
| geographic_facet | 's-Gravenhof Zutphen |
| id | DE-604.BV041826924 |
| illustrated | Illustrated |
| indexdate | 2024-07-10T01:06:18Z |
| institution | BVB |
| language | Dutch |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-027271874 |
| open_access_boolean | |
| physical | 471 S. Ill., graph. Darst., Kt. Stellingen (1 Bl.) |
| publishDate | 2013 |
| publishDateSearch | 2013 |
| publishDateSort | 2013 |
| publisher | Univ. Leiden |
| record_format | marc |
| series2 | Zutphense archeologische publicaties |
| spelling | Groothedde, Michel 1967- Verfasser (DE-588)1146200226 aut Een vorstelijke palts te Zutphen? Macht en prestige op en rond het plein 's-Gravenhof van de Karolingische tijd tot aan de stadsrechtverlening Michael Groothedde Leiden Univ. Leiden 2013 471 S. Ill., graph. Darst., Kt. Stellingen (1 Bl.) txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Zutphense archeologische publicaties 77 Zugl.: Leiden, Univ., Diss., 2013 Ausgrabung (DE-588)4129464-6 gnd rswk-swf 's-Gravenhof Zutphen (DE-588)1046253603 gnd rswk-swf (DE-588)4113937-9 Hochschulschrift gnd-content 's-Gravenhof Zutphen (DE-588)1046253603 g Ausgrabung (DE-588)4129464-6 s DE-604 Leiden uvp HBZ Datenaustausch application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027271874&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis |
| spellingShingle | Groothedde, Michel 1967- Een vorstelijke palts te Zutphen? Macht en prestige op en rond het plein 's-Gravenhof van de Karolingische tijd tot aan de stadsrechtverlening Ausgrabung (DE-588)4129464-6 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4129464-6 (DE-588)1046253603 (DE-588)4113937-9 |
| title | Een vorstelijke palts te Zutphen? Macht en prestige op en rond het plein 's-Gravenhof van de Karolingische tijd tot aan de stadsrechtverlening |
| title_auth | Een vorstelijke palts te Zutphen? Macht en prestige op en rond het plein 's-Gravenhof van de Karolingische tijd tot aan de stadsrechtverlening |
| title_exact_search | Een vorstelijke palts te Zutphen? Macht en prestige op en rond het plein 's-Gravenhof van de Karolingische tijd tot aan de stadsrechtverlening |
| title_full | Een vorstelijke palts te Zutphen? Macht en prestige op en rond het plein 's-Gravenhof van de Karolingische tijd tot aan de stadsrechtverlening Michael Groothedde |
| title_fullStr | Een vorstelijke palts te Zutphen? Macht en prestige op en rond het plein 's-Gravenhof van de Karolingische tijd tot aan de stadsrechtverlening Michael Groothedde |
| title_full_unstemmed | Een vorstelijke palts te Zutphen? Macht en prestige op en rond het plein 's-Gravenhof van de Karolingische tijd tot aan de stadsrechtverlening Michael Groothedde |
| title_short | Een vorstelijke palts te Zutphen? |
| title_sort | een vorstelijke palts te zutphen macht en prestige op en rond het plein s gravenhof van de karolingische tijd tot aan de stadsrechtverlening |
| title_sub | Macht en prestige op en rond het plein 's-Gravenhof van de Karolingische tijd tot aan de stadsrechtverlening |
| topic | Ausgrabung (DE-588)4129464-6 gnd |
| topic_facet | Ausgrabung 's-Gravenhof Zutphen Hochschulschrift |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027271874&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT grootheddemichel eenvorstelijkepaltstezutphenmachtenprestigeopenrondhetpleinsgravenhofvandekarolingischetijdtotaandestadsrechtverlening |