Karikatura në gazetën "Dielli": (20.5.1922-3.9.1926)
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Weitere Verfasser: | , |
| Format: | Buch |
| Sprache: | Albanian |
| Veröffentlicht: |
Prishtinë
Shtëpia Botuese Faik Konica
2013
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Abstract |
| Beschreibung: | 141 Seiten |
| ISBN: | 9789951064613 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV041654682 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20161122 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 140217s2013 |||| 00||| alb d | ||
| 020 | |a 9789951064613 |9 978-9951-06-461-3 | ||
| 035 | |a (OCoLC)888704266 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV041654682 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a alb | |
| 049 | |a DE-Re13 |a DE-255 |a DE-12 | ||
| 084 | |a 2.2 |2 KUBA2 | ||
| 084 | |a 7,41 |2 ssgn | ||
| 100 | 1 | |a Konica, Faik |d 1876-1942 |0 (DE-588)119341034 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Karikatura në gazetën "Dielli" |b (20.5.1922-3.9.1926) |c Faik Konica ; karikaturat: Frank E. Davidson ; mblodhi, përgatiti dhe pajisi me shënime Efthim Dodona |
| 264 | 1 | |a Prishtinë |b Shtëpia Botuese Faik Konica |c 2013 | |
| 300 | |a 141 Seiten | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 336 | |b sti |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 546 | |a Zusammenfassung in englischer Sprache | ||
| 600 | 1 | 7 | |a Konica, Faik |d 1876-1942 |0 (DE-588)119341034 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 630 | 0 | 7 | |a Dielli |0 (DE-588)1049819454 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 648 | 7 | |a Geschichte 1922-1926 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 0 | 7 | |a Albanien |g Motiv |0 (DE-588)4500692-1 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Politik |g Motiv |0 (DE-588)4202544-8 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Karikatur |0 (DE-588)4029670-2 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 655 | 7 | |0 (DE-588)4145395-5 |a Bildband |2 gnd-content | |
| 689 | 0 | 0 | |a Konica, Faik |d 1876-1942 |0 (DE-588)119341034 |D p |
| 689 | 0 | 1 | |a Dielli |0 (DE-588)1049819454 |D u |
| 689 | 0 | 2 | |a Karikatur |0 (DE-588)4029670-2 |D s |
| 689 | 0 | 3 | |a Albanien |g Motiv |0 (DE-588)4500692-1 |D s |
| 689 | 0 | 4 | |a Politik |g Motiv |0 (DE-588)4202544-8 |D s |
| 689 | 0 | 5 | |a Geschichte 1922-1926 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 700 | 1 | |a Davidson, Frank E. |0 (DE-588)1119830575 |4 ill | |
| 700 | 1 | |a Dodona, Efthim |4 edt |4 win | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027095218&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-027095218 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 909 |e 22/bsb |f 09042 |g 4965 |
| 942 | 1 | 1 | |c 070.9 |e 22/bsb |f 09042 |g 4965 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804151884946079744 |
|---|---|
| adam_text | INTRODUCTION
Faik Konitza, a prominent activist of the Albanian National Awakening,
was an accomplished scholar with a brilliant mind. He was bom on March 15,
1876 in a remote village of the Balkans named Konitza, a Slavic term meaning
“the country of horses”.
Faik Konitza never took pains to collect his writings and scarcely spoke of
himself. We would have known very little of his early life were it not for a
newspaper named Drita, edited in Sofia by Shahin Kolonja. On April 24, 1902,
the newspaper wrote a thorny piece under the title: “Mr. Faik Konitza, Publisher
of Newspaper Albania in Brussels”. The article, penned by Shahin Kolonja and
Sulo Kendom, concludes: “I have known this dark-faced, long-eared fellow
personally. As a child, he went to France to acquire learning and citizenship.
Instead, this bad fellow spent his time fooling around...” Faik Konitza respon-
ded promptly in his own publication. “Sir, he wrote, your attacks make me
happy, they give me a chance to speak openly.” Responding to Kolonja’s asqer-
tion that “Konitza was inhabited by Greeks and that therefore Faik is a Greek,”
Konitza writes: “In the entire Albania, there is no house of a more Albanian
character than my own. A French writer, speaking of the grandfather of my
grandfather, Zejnel Bey Konitza, whose daughter was the mother of Ali Pasha
Tepelena, says: “The Bey of Konitza is a powerful Albanian Bey linked by
blood with the very first Albanian houses of the Tosk country.” “According to
Aravantinoi, Konitza wrote, Zejnel Bey is an Albanian Bey and among the most
powerful... Those books reveal that in the 16 century, my house was known to
have been an Albanian house... My house inside Konitsa, is the only one where
Albanian is spoken (there are many Albanian villages around) and has used this
language for hundreds of years. And here you have today a brute telling me I am
not Albanian.”The family of Faik Konitza is of pure Albanian descent. In
another writing in his publication Albania, he gives a detailed account of his
education. “Here is another thing that made me lough my bowels out. According
to our brute, the only thing I did in France was fooling around. Yet I can proudly
say that the classes I took were so difficult and complete that only those who
121
embark in politics, literature or other careers usually take. “Briefly, here is my
resume: I took my first literature and science courses in collège de , a
state school in a small town three hours away from Paris. However, the wet
climate of that region was bad for my health. In a few years, I was forced to
move south to Carcassone where I completed my literature and science studies.
There, I was always first. In 1893 I was awarded the Prix d’Honeur de
Rhétorique and my name appears and will forever appear in the Palmarès, a
traditional annual book of awards. The year when I took that prize, the award
ceremony was headed by general Dodds, The Conqueror of Dahomey, who had
graduated from that school. My literature teacher was Professor Padovani. In
1894,1 gave my exams at the University of Montpellier in both French literature
and language and old Greek and Latin, successfully receiving the diploma in
Rhetoric. I remember the examiner asking me about Sophocles’ Oedipus Rex
and he liked it immensely when I quickly translated it from Greek to Latin.
Those were joyful, distant days... Later, having to deal daily with
gendarmes, my brains were starting to rot. Therefore, I went to Albania for one
month and spent two months in Italy (Turin, Padua, and Venice). Returning to
France I started philosophy but then fell ill and went to Grenoble and the Uriage-
les-Bains in the Alps. I studied while healing and in mid 1895 went to the
University of Dijon for a philosophy exam. My first examiner was Mr. Adam, a
famous author of philosophy books. He asked me about a dissertation on the
association of ideas and my paper was ranked first, winning me a degree in
philosophy. Together, those two make the first step in a French university. In a
few months, I proudly received the diploma signed by the dean which anybody
can see. In the meantime, I went to Paris where I spent about a year taking
lessons in Sanskrit and Hindu in Collège de France. I also started to leam
Hebrew with my friend Louis Benloew, because I had resolved to dedicate my
life to learning and never serve the Sultan.
Publishing an Albanian language newspaper was an idea I had nurtured as a
youth. I simply felt this would be such a difficult enterprise that I feared
embarking on. But as I read in the press that Albanians had no language, that
never had an Albanian worked for his own nation and thousands of other similar
truths, my blood boiled over, I sacrificed everything else and, at the end of 1896,
came here to start the newspaper Albania. Those who know me may remember
how much the Albanians were surprised by this. No one had dared express
himself so openly against Turkey. A practical people, deeply in love with profit
and sleep, the Albanians had yet to challenge Turkey openly (except for my
unforgettable friend N. N. Naço briefly in 1887). As for the language, I found it
in the same shape as it was left by our savage forefathers before Christ. One
122
could hardly use it to express thoughts. It was only good for writing prayers and
songs for dervishes.” “Precisely this life of toils and honor is described by
Shahin-Çaush as a life of a bum, of someone who was fooling around. Sir, you
are such a dishonorable and dishonest man, you are a true animal, bom to
slander and steal!”
This is how Faik Konitza came up with the idea of a publication. In 1896,
when he was only 20, his magazine entitled Albania was ready for launch. The
first issue saw the light on March 25, 1897. This was a bilingual review, mostly
in Albanian and French. It was one of the first Albanian language publications
that would become a great contribution to the Albanian Renaissance. With his
cultural and linguistic talents, Faik Konitza raised some of the big issues of the
Albanian existence. “My sword is my pen. Indeed my sword is weak, yet I try to
use it to serve my nation, ”he would write in 1903. Decades later, another great
Albanian, Fan Noli, would praise Konitza’s publication with these words: “The
history of the Albanian Renaissance for these 12 years may be found only in
“Albania” of Konitza.
The life of Faik Konitza was like a volcano in emption. He used his great
energy in a diversity of fields, from politics, literature, and linguistics to
philosophy and history. He was the founder of literary criticism in the Albanian
language with the analysis of Baba Tomori, a classic literary work by Andon
Zako Çajupi, printed in Egypt in 1902. In his magazine, he added a new feature,
entitled “On the foundations of the Albanian literary language,” thus becoming
the first to write about Albanian language issues. Konitza was also among the
very first Albanians to search the London Archives, where he was able to
discover previously unknown documents that throw light on the history of the
Albanian people.
The style of Konitza’s writings was adorable. His Albanian was untainted
by foreign idioms and he had a knack of using words he remembered from his
boyhood in his native Konitza. He is credited with coining many new words
which are still in use today. Some scholars consider Faik Konitza the founder of
the written Albanian in the southern (Tosk) dialect.
th
The first Albanians arrived in America around the middle of the 19
century. The very first one set foot in 1884. He was from Katund of the city of
Korça and his name was Kole Kristofer. The new arrivals were honest and hard
working people, mostly carpenters who with their talent had literally built Korça
from scratch. Their wives were also hard-working, frugal and clean. They were
open minded and did not cover their faces. As the newcomers grew, others
followed in their footsteps outnumbering those who had emigrated to European
123
countries. The Albanians of America started to organize themselves in societies.
Fan Noli founded the Albanian Orthodox Church and in March 1908 was
ordained priest. In March 22, the first mass in the Albanian language was held in
Boston andthis was a great national event for the Albanians. Konitza wrote:
“Father Noli will remain in the history of the Albanian people as the man that,
by the grace of his will and perspicacity, reached the first to introduce the
Albanian language in the Mass. The day he served for the first time the Mass is a
bright touchstone in our way for progress. We neither forget him, nor allow the
others to”. In October 1909, Faik Konitza left London for America. In Boston he
was received by Fan Noli who many decades later would remember with great
affection their first encounter: “I first met Konitza in 1909. He wrote me from
London that he would arrive in Boston dressed in an Albanian costume. The idea
was to get his picture in papers and to use the occasion to publicize the Albanian
nationalist cause, which was his life-long passion. I was flabbergasted. At that
time as an old-fashioned Orthodox priest, I myself used to wear a long black
beard, which I must admit the Boston children did not appreciate. I could picture
how those children would be amused to see me walking down the street with a
man garbed in Albanian kilts. Although I had never seen an Albanian kilt before,
I imagined that it was similar to the Greek fustanella, a variation of the ballerina
skirt. I was short and stout, Konitza was tall and thin; so we two would look like
Don Quixote and Sancho Panza escaped from a circus. How surprised I was this
time when I saw that the Boston children forgot all about my beard and simply
admired Konitza. Then I realized that the Albanian kilt was not the ridiculous
Greek fustanella, but something resembling the Scotch kilt and most becoming
to a good looking man like Konitza”. Faik Koniza arrived in America dressed in
Albanian national garb In October 29, 1909, Konitza became editor of
newspaper Dielli. On April 28, 1912, together with Fan Noli and other patriots
he established an Albanian federation called Vatra, which became so important
that it amounted to an Albanian government in exile. The proclamation of
Albania’s independence in Vlora by Ismail Qemali happened only seven months
later. Faik Konitza was an accomplished man of letters yet he set his eyes on
Harvard, the prestigious university in Cambridge near Boston. The forms he
filled out upon enrollment on August 4, 1911 contain abundant information on
his previous academic studies. Among other things, he mentions an essay he had
published in Brussels in 1904 under the pen name of Pyrrhus Bardyli. Its title in
French was “Essai sur le langues réelles et les langues artificielles.” Konitza’s
Harvard folder contains his diploma (Record of Faik Konica) which shows he
was a straight A student. Within a year he easily won a “Master of Arts” degree
and his diploma was Summa cum laude s.c.l., a rarity for Harvard. The folder
124
also contains a number of original documents including his “Bachelier” degree
he had won from the University of Dijon in 1895. As a nationalist, Konitza’s
most intense activity was around the time when Albania was going through an
immensely difficult period which would decide its destiny as a nation. In 1913,
when the borders of the newly independent state were being decided, he went to
the “Ambassadors Conference” in London to represent the Pan Albanian
Federation Vatra while Noli was representing the Albanian Orthodox Church. In
the same year, Faik Konitza chaired the Albanian Congress in Trieste, with the
aim of defending the integrity of the new nation. In 1914, he was at hand when a
new King, Prince Wilhelm von Wied, designated by the Great Powers to rule
Albania, arrived in Durres. hi 1921, Konitza returned to America where he was
election Chairman of Vatra.
The Pan Albanian Federation lobbied President Woodrow Wilson to foil the
attempts of Albania’s neighbors who tried to carve up the new state after the
Great War. In a speech dated September 8, 1918, Fan Noli said: “We look to
America for the restoration of Albanian independence. PresidentWilson’s terms
are well known; he reiterated them in several occasions; and he meant what he
said when he declared to a listening world that “every people shall have the right
to choose the sovereignty under which they shall live. I had the honor to meet
this great man, who has now become the oracle of bleeding humanity, on an
historic occasion. It was on last Independence Day, when representatives of all
national groups in America were invited by President Wilson to accompany him
as his guests aboard the Mayflower in his pilgrimage to the tomb of George
Washington at Mount Vernon. On the return trip from Mount Vernon I approa-
ched that illustrious crusader of modem times, as a humble suppliant, and
appealed to him to save a helpless and heroic race and give it back its bread of
life, liberty, and his noble reply was: “I shall have one voice in the next Peace
Congress and I shall use that voice in behalf of Albania”. Tell me, tell me now,
friends: how can we ever pay that debt to America?”
Faik Konitza cherished great respect for President Wilson. In 1924, when
Wilson died, Konitza, in his capacity as Chairman, sent Mrs. Wilson a
wreath made of 50 red and white roses, representing the colors of the U.S. flag
along with a telegram of condolences.
U. S President Woodrow Wilson, who defended Albania independence
In 1923-1924, Faik Konitza strongly supported Fan Noli in his election
campaign and later as Prime Minister.At the end of 1924, when Noli’s
government was overthrown by Ahmed Zogu and he fled the country,
125
Konitza switched sides and started to support Zogu, who in 1926 made him
minister to Washington. Konitza held this important diplomatic post until
June 1939, a few months after fascist Italy occupied Albania.
When people refer to Faik Konitza, they use different characterizations.
Some describe him as unpredictable, presumptuous and self-centered, others
credit him with being a prince of the Albanian letters, an outstanding polemicist
and a great patriot. In order to accurately characterize Faik Konitza, one needs to
have a clear understanding of his work first. His writings, scattered among many
newspapers and other publications through many years, need to be collected and
published in their entirety. Albania’s late writer Arshi Pipa has given a very
interesting portrait of Konitza. iLThe physical appearance of Faik Konitza as we
see in his typical photo that has been printed so often, accurately mirrors his
inner world. Here we see Konitza at a ripe age, a man who has had a life and
knows what life is. His healthy face tells of a spirit pleased with itself. His traits
are delicate and have the elegant curves of a nobleman’s face. There are two
things in his face that command immediate attention: the eyes and the mouth.
His eyes have an extraordinary brightness and coldness, they are steely eyes.
Konitza’s great intelligence shows clearly in his eyes. As we look lower, we see
two fine lips, neither thick nor thin, curved in such a way that you can hardly tell
whether it’s a smile or irony... All the intelligence that shines in Konitza’s eyes
comes alive through those two naturally curved lips. Konitza in 1926 when he
became minister in Washington.
Faik Konitza died in Washington, D.C. on December 15, 1942. In May
1996, his remains were transferred to Albania. His grave is located on a hill
surrounded by trees near Tirana’s artificial lake.
Leading members of Vatra elected by its Congress in 1922. Seated in the
middle is Faik Konitza, Chairman of the organization.
Over a period of four years, from May 1922 to September 1926, the
Albanian-American newspaper Dielli published an impressive number of
cartoons, 93 altogether. They are all authored by someone called Frank E.
Davidson. This name does not appear anywhere else and may be a false name
used by the newspaper. The drawings we are presenting in this book have all
interesting captions that strike the reader with their acute and singular style. So,
who wrote the captions? From a close examination, the style appears very
similar to the one used in Konitza’s Albania. To me, the resemblance is
particularly noticeable after so many years of research to collect his writings
printed in that publication. (The collection will printed in three volumes by The
Faik Konica Publishing House) Albanian biographer, Jup Kastrati seems to
confirm my theory. In his outstanding book about Faik Konitza, he writes: On
126
June 2, 1923, Dielli printed a cartoon on Albania’s parliamentary elections,
which occupies the whole front page. The caption read: Bad Government
and the Good Government. It is not difficult to recognize Faik’s style in this
editorial”. It is well known that Faik Konitza routinely cooperated with painters
and sculptors offering them picture ideas for Albania and later for his newspaper
Trompeta e Krojes.This is how the close cooperation between Konitza and
cartoonist Frank E. Davidson must have started, if Davidson is not a fake name.
It is like a poet working with a composer, where the poet pens the lyrics and the
musician writes the score. In this case, the drawings must have been made
according to Konitza’s script on Albania’s current happenings. He must have
asked the cartoonist to draw a typical Albanian scene with Turkish style fezzes
and wide pants. During the period in which the cartoon appeared, Konitza was
both chairman of Vatra and editor of Dielli. He was an active columnist and his
writings appeared in almost every issue of the newspaper. Konitza’s articles of
that period were aggressive and highly polemic. The Liberal Party at the time
was led by Vatra with the strong Konitza-Noli duo, who firmly opposed the
Popular Party represented by Ahmed Zogu. The debate became especially
heated right before and during the elections and the cartoons describe very
vividly those political events. Vatra and the Liberal Party came out victorious
and Noli became Prime Minister. The new political climate was reflected in
Dielli scartoons, both in the drawings and the captions. According to Konitza, to
win international support and legitimacy, the Noli government ought to hold
democratic elections. However, the elections were postponed and never became
a reality. Indeed Zogu, who had sought refuge in Yugoslavia, returned to
Albania with the military help of the Serb Prime Minister, Nikola Pasic and
overthrew Noli. Faik Konitza warned that the country was on the brink of civil
turmoil. In an open letter to both Zogu and Noli on January 1, 1925, he urged
them to avoid war. This marked the beginning of the big rift between Konitza
and Noli which was subject of a series of columns by Konitza printed in Dielli.
More than a decade later, on Independence Day, November 28, 1937, Konitza
met face to face with Noli and the two men became friends again. In an inter-
view, Konitza said: “On the occasion of the Flag Day celebration, I met my old
friend, Bishop Fan Noli, whom I had not seen for several years... Fan Noli, has
not changed much. Homer’s heroes exchanged nasty words then became friends
again. Although we are not like those heroes, they came to mind when I met this
personality with whom I had fought for such a long time as a comrade and for a
shorter period as a rival. Fan Although we are not like those heroes, they came to
mind when I met this personality with whom I had fought for such a long time as a
comrade and for a shorter period as a rival. Fan much. Homer’s heroes exchan-ged
127
nasty words then became friends again. Although we are not like those heroes,
they came to mind when I met this personality with whom I had fought for such a
long time as a comrade and for a shorter period as a rival, personality with whom I
had fought for such a long time as a comrade and for a shorter period as a rival.
Although we are not like those heroes, they came to mind when I met this
personality with whom I had fought for such a long time as a comrade and for a
shorter period as a rival. Fan Noli and I always understand each other easily...
Also Fan Noli is young and the best proof is that he knows how to laugh. If you
take time to read a letter of mine printed in the January issue of New York’s
Judge magazine you will realize how important is to me the ability one has to
laugh. Not only is Fan Noli well versed in music, he also has the rare capacity of
training others in that beautiful art and do so in little time. That such a man is not
given the chance to organize music learning in Albania’s school is a huge loss
for the country... Fan Noli has given up politics more than I have. It is nder-
standable that a man of learning needs security and dignity and once those are
granted, it would greatly benefit Albania.’
In conclusion, Faik Konitza reminds us of a marble statue of a man who
shined brightly in his time. He was, together with others, in palaces and high
places. Unfortunately, he was cast in oblivion for many decades and this was not
his fault. A lot of mud was hurled on him through the years and a thin layer of
elaborate rumors caused him to be cast aside. Now it’s time to clean the mud and
put him where he belongs.
Acknowledgements
I would like to extend my heartfelt thanks to all those who, with their
suggestions and observations, helped me complete this book.
Efthim Dodona, January20,2011
128
SHTOJCË
Të gjitha karikaturat që u paraqitën kanë të njëjtin autor: Frank. E. Da-
vidson, i cili e shënon emrin e vet në secilën prej tyre. Gjithashtu karikaturat janë
të numëruara nga numri 1 deri në numrin 93. Duke shfletuar me durim gazetën
Dielli, gjej se me datën 13 prill 1926, ndodhet një pamje të cilën po e paraqesim
më poshtë, ku bëhet fjalë për Federatën Panshqiptare ’’Vatra” e themeluar në
Amerikë më 28 prill 1912. Në kalendarin “Vatra” 1918 jepet hollësisht theme-
limi i kësaj organizate. Lënda është marrë nga gazeta “Dielli” e kohës. Ndërkaq,
ka edhe artikuj të shumtë, madje dhe monografi që trajtojnë këtë problem. Kjo
skicë është vizatuar nga po i njëjti autor i karikaturave, prandaj po e sjellim këtu.
Më qartë, më bukur atë e ka shprehur me stilin e tij gjuhësor Faik Konica. Janë
dy shkrime të tij, shkrime përmbledhëse dhe shteruese. Është e kotë të jepej një
përshkrim i hollësishëm lidhur me “Historikun e Federatës Panshqiptare
“Vatra”. Ja tek e kemi në këto dy shkrime të Faik Konicës. “ është
shoqërisë së re të bashkuar, është emri me të cilin Shoqëria Federate e Re mer
për të parën herë fytyrë e jetë edhe shfaqet si Shoqëria e organizuar e
përgfithshme e kolonive Shqipëtare të Amerikës. Pas organizimit që ka shoqëria
u qojt Federata Shqiptare e Amerikës VNë gazetën Dielli të datés 4 prill
1912 ai jep shpjegimin e fjalës “Vatra” në artikullin e tij “Federata Shqiptare e
Amerikës”“Vatra”.Vatra fjal’ e bukur, e vjetër, e kthjellët, e qëruar dhe e
shenjtë në ç’do zemër shqipëtari. Përrni gjithë kombet e tjera Shqipëtari ka më
tepër të drejtë të përdorë fjalën “Vatra” si të tijën, sepse zakon’ i Shqipërisë ka
qëne dhe është e mbledhura e fëmijës rrotull vatrës, atje ku ndëgjojnë nga
prindërit e nga më të mbëdhejntë e mësojnë e stërviten në historinë, ndjenjat,
vetëtijat e zakonet Shqipëtare. Atje formohet karakteri dhe virtutat Shqipëtare.
Atje tregohet gjaku, lidhja, vllazëria. Atë ka dit e natë në sy Shqipëtari, rreth saj
rrotullon çdo kuptim e ideal dhe për atë sulet në luftë e derdh gjakun. Kur t’i
shkelë njeriu i huaj në vatrë Shqipëtari e poshtëron, e robëron, prandaj Shqipëtari
përpiqet e lufton për vatrën e tij. ‘ “ Vatra ” fjalë e butë e qetë, po me sa të math
kuptim! Për shëmbull: Ku pi sise, rritet flet, dhe formohet si njeri me ndjenja e
129
zakone Shqipëtari? Ku njeh jatrin dhe pastaj Kombin e Atdhen e vet? Ku dëgjon
më të bukurat tregime për historinë e fisnikërinë e tij? Ku ëndërron përparimin,
lumtërinë e fatbardhësinë e tij? Ku e ka qendrën Shqipëtari?
Perse iron, punon, vrapon, mundohet, përpiqet, lufton dhe më në fund vdes?
Për vatrën dhe gjithëpër vatrën! Edhe kur themi “vatrën ” nukpërmendim
vetërn atë copë vënt tek bëjmë zjarr e mblidhemi rrotull tok, po e marrim me një
kupëtim më të lartë e më të shënuar, si rrënjën e Kombit, si mburimin e çdo
idealismi. Grekët e vjetër luftat më të shënuara për qënjen e shojtjen e tyre i
quanin “Iper Vomon qe Estion ”,dhe Shqipëria luftën për Kombin e tij e quan
“Luftë Vatre Në shkrimin e mëposhtëm të Faik Konicës si një nga veprimtarët
që ka luajtur një roi të madh (në mos kryesorin) në themelimin dhe emërtimin e
kësaj organízate, kuptohet se si janë zhvilluar ngjaijet me të vërtetë. Pra me
rastin e 10 vjetorit të themelimit të saj, kemi këtë shkrim historik ku ai fiimos,
tërë veprimtarët e tjerë ende janë gjallë dhe asnjë prej tyre nuk e ka kundërshtuar
shknmin e tij. Arsyeja që këtë pamje e sollëm këtu është se ajo është vizatuar
nga karikaturisti tashmë i njohur FRANK. E. DAVIDSON, por nuk përmban
numrin në vazhdim. Është një botim “extra” i veçantë, prandaj u vu në këtë
“Shtojcë”
- “Vatra” Mbush, Sot, 10 Vjet Që Kur U Themelua
- Shqipëtarët Kremtojnë Lindjen e “Vatrës”
- Një Histori e Themelimt të Saj Sot, të Premten më 31 të Marsit 1922
mbushen dhjetë vjet që kur u themelua Federata PanShqipëtare e Ame-
rikës VATRA (The Hearth). Inc. Me këtë rast Diellin e javës e nxjerrim dy
herë më të madh se javët e tjera; dhe në vënd që t’a botojmë të Shtunën, e
botojmë të Enjten mbrëma, Të Premten, ditë e Krëmte për vatranët,
shtypëshkronja do të mbyllet dhe zyrat do të mbeten të hapura vetërn për
vizitorët.
Boston 31 Mars 1912-Boston 31 Mars 1922: Jam ndodhur këtu dhe në të
parën dhe në të dytën nga këto datat. Dhe si një nga nunët e Federatës sonë
VATRA, të cilën e kryesoja dhe atëherë si sot, më bie shorti të thom ca jjalëpër
nisjen e kësaj shoqerie me famë: CA FJALË; - se historia e plotë e VATRËS
është tepër e madhe që të hyjë në garth të ngushtë të një artikulli; e ka vëndin e
saj në një librë që do t’botojë nonjë ditë Federata mi historin e përgjithëshme të
Shqipëtarëve t’Amerikës, histori që do t’përmbledhë të ngjarat jo vetërn të ç ’do
Dege, po të ç ’do shoqërie tjatër këtu, të ç ’do grupi, të çdo kollonie, me business-
et e ndryshme, fabrikat ku kanë punuar Shqipëtarë, shkollat ku kanë mësuar,
etj.., në një jjalë një histori që do të jetë si pasqyra e jetés që kanë rojtur djemt’e
Shqipërisë më kët ’anë t’Oqeanit. Trimëria e Shqipëtarëve t’Amerikës, të cilët me
djersët, krahët, dhe zemrën e tyre, e kanë shpëtuar në disa raste Shqipërinë,
130
menton pa dyshim nderimin e një historié të veçantë. Po këtu siç thamë më
sipër, do tëshkruajmë vetëm një artikullpër nisjen e VATRES.
Para se të vij n ’Amerikë, kisha rojtur disa vjet n ’Ingli,dhe atje kisha vënë re
analogjin’ e madhe që kish Manda kundrejt Inglisë me Shqipërinë kundrejt
Turqisë, me ndryshimin që Mlandasit, të frymësuar nga një idealismë të
pavdekur, po luftojin qindëra vjet për çlirimin e tyre. Nisa pra të studioj
organizatat e këtij populli të çuditshëm, dhe veçan dy: the Gaelic League edhe
Sinn Fein, e para për të përhapur kulturën me anë të gjuhës nationale, e dyta
për të ndarë Mlandën nga Inglia. Organizimi dhe kanunoria e VATRÈS u
inspirua gjer me një pikë nga të dy shoqëritë irishe, dhe prandaj Vatra ka pasur
dhe ka në gji të saj dy tendenca që rrjedhin nga inspirata e parë e tyre: tendenca
kulturale dhe tendenca politike, nga të cilat e funtmia ka mbretëruar shumë vjet,
dhe tani del në shesh edhe e para, e penguar atë kohë me padrejtësi dhe për dëm
t’popullit. Më 9 të Vjeshtës Mesme 1909, zbrita në Boston nga vapori Ivernia (që
është një tjatër emër i Mlandës), edhe mora në dorë redaksin ’e Diellit të cilin
gjer ahere (numur 29) e kish shkruar me talent At Fan S. Noli. Diellin e zotonte
dhe e mbante shoqëria Besa-Besën, e cila qëndrën e kish në Boston, po anëtarët
i kish më të shumët në rrethet: në Natick, në Cochituate, në Brocton, në
Framingham, në Malboro, në Lynn, në Worcester, në Southbrige, etj., dhe ca të
pakë anëtarë shumë më lark. Përveç shoqërisë Besa-Besën, kish n ’Amerikë edhe
disa shoqëri të tjera, ca për interesat e një fshati ose të një qyteti, ca dhe me
qellim të përgjithshëm. Po shoqëria Besa-Besën, si proprietäre dhe botonjëse e
Diellit, çquante përmi të gjitha dhe kish një rëndësi të veçantë. Si u vendosa në
Boston dhe u njoha me patriotët që mirjin pjesë në lëvizjen kombëtare, nisa të
përhap iden ’ e bashkimit të shoqërive; po, ndonëse e pëlqejin të gjitha, asnjë
s’dukej gati të bëjë çapin e duhur. Me shoqërinë e Jameston-it ish bëre Jjalë dhe
më parë, po s’kish dalë gjë. Shoqëria korçare Arësimi ish ajo që çfaqte dëshirën
më të madhe për një bashkim, dhe pata shumë herë jjalime të pëlqyera për këtë
çështje me kryetarin e ahershëm Z. Nik Dishnicë. Po dhe këto jjalime vanë
humbur. Dheu nuk ish edhe i gatitur miaft për lulëzimin e mendimit. Disa javë
pas ardhjes s’ime këtu, këshillova të mbahet një mbledhje e shoqërisë Besa-
Besën për të biseduar vetëm këtë çështje, dhe atje çfaqa idenë që shkaku i
mosbashkimit të shoqërive ish se shoqëritë s’dojin të humbisjin qënien e tyre
duke u-çdukur në gji të njëres vetëm, të shoqërisë Besa-Besën; dhe proponova
njëzgjidhje më tëpëlqyer. jo bashkimin, pofederimin. Kjo jjal’efundit, federimi,
u-përdor aherë për herën e parë për këtë çështje, dhe është për çudi kur dëgjon
njeriu njëpakicë analfabetësh të onë se iden ’e VATRÈS e mbollnë nj ’a dy njerës
te cilët ose s’kishin ardhur edhe n ’Amerikë, ose rojin jashtë lëvizjes dhe lark
qendrave shqipëtare.
Po një nga karakteristikat e barbarëve, që ësht dhe e foshnjave, është
131
moskuptimi i mësimeve që rrjedhin nga kronologjia, nga datat. Ja për kujtim
historié raporti i shkurtër i botuar te Dielli No. 44, më 28 të Jenarit 1910 (faqe
3, shtyllë 5): PLEQËSIA E BESA-BESËS. - Pleqësia e Besa-Besës ”mbajti një
mbledhje të Dielën e shkuar në zyrë të Diellit. ’’Ishin në mbledhje: Z. Kr. Kirka,
kryetari; Z. G. Konda, arkëtar; Z. N. Tromara. sekretar; edhe ZZ. Andrea
Kristo, Stavre Mihal, Xheli Sotir, pleq. ZZ Fani Kosta, nënkryetar, edhe Maqi
Thanas, plak, s’muntnë të vijnë. Në mbledhje muarnë pjesë edhe i Përnd. At Fan
S. Noli me drejtorin e Diellit Z Faik Konitza. Upanë hesapet, dhe u-bisedua
çështja e federimit (lidhjes) së shoqërive kombëtare t Amerikës. Mbledhja zgjati
3 or e gjysmë. Kjo mbledhje munt të quhet i pari çap për të themeluar në mes të
Shqipëtarëve t’Amerikës një federatë si “Vatra ”. Për fat të zi, dolli ca ditë më
vonë një pengim i papritur: Mbledhja u-mbajt më 28 të Jenarit; më 25 të
Shkurtit, Dielli botonte demicjen e Drejtorit. Një mosmarëveshje me byesin e
shoqërise Besa-Besën shkakëtoi heqjen time. U-vendosa përsëri nga anëtarët si
drejtor, dhe vazhdova në këtë ojîq, me Z. Josif Pani si kryerar të Shoqërisë, gjer
më 1 të Korrikut 1910. Aherë, gazeta pushoi, dhe u-botua tre muaj e gjysmë më
von përsëri me At Fan S. Nolin si Editor edhe me Z. Lambi Çikozin si Manager.
Si hyri ajo grindje në mes, ra dhe idea e themelimit të Federatës; - dhe sado që
më von lidha përsëri mardhëniet personale më të mirât me ata nga të cilët isha
ndarë nga moskuptime politike dhe jo gjë tjetër,bisedimi i 28 Janarit 1910 mbeti
pa pemë Në fund të motit 1911, ndodhesha në Cambridge, Mass.; vija rrallë në
Boston, dhe s‘piqesha me njeri, as bsha nge të mar pjesë në nonjë bisedim.
Diellin, nga i cili bsh dalë edhe Fan Noli, nuk e këndoja, nga frika se mos
harroja shqipen. Një ditë mora një letrë ku më ftojin në një mbledhje delegatësh,
për të themeluar një “Komitet Qëndror . Idea s’m’interesonte as pakë; dhe në
mbledhje, e cila u-mbajt më 24 të Shën-Ëndreut në Rathbone Hall, nuk u-
ndodha, sado që isha emëruar delegat i shoqërisë Skënder-Beu në Gary,
Indiana. Si duket, kjo ide e Komitetit Qëndror bsh qënë biseduar pa reshtur nga
Shqipëtarët; dhe te Dielli No. 126(30 Vjesht’e dytë, 1911) u-botua njëKanunore
e Komitetit Qëndror, të cilën duhet Fa këndojë ç’do njeri që do të studiojë
historin e themelimit të VATRÈS: do të shihni atje se ay projeb është aqë lark
nga organizimi i Federatës sonë, sa është lark Ballkani nga Irllanda. Më 11 të
Janarit 1912, Dielli njihte dështimin e Komitetit Qëndror dhe na e vënte fajin At
Fan Nolit edhe mua. Më 18 të Janarit Dielli botonte një letër nga At Fan S. Noli,
i cili, duke folur edhe n emer t’im, thosh se ishim gati të piqeshim për të
biseduar, po “me konditën që të bëhet një gjë serioze dhe jo për të qeshur”.
Vetë shkova në Boston, u-poqa me Z. Lambi Chikozin, manager-in e Diellit,
edhe me Z. Kristo Kirka, kryetarin e shoqërisë Arsimi. I gjeta plot me dëshirë
për të themeluar një organizatë serioze. U-poqa me miq të tjerë, dhe i gjeta
gjithë n ’atë mëndje. Vendosa atëherë të trazohem. Nismë të bëjmë mbledhje të
132
MBLIDHUNI RRETH E RROTULL INSTITUTES KOMBETARE
Pa numer: EXTRA!
Vatra ku ngrohen t’gjithe te mbedhenj e te vegjel, gra dhe burra,t’gjith’ ata
te cileve u qellon zemera per Kombin dhe vendin e tyre.
Dielli, 13 prill 1926
Ne revisten “Leka” te vitit 1937, Numer kujtimor i XXV-vjetorit fe
Pavarsis komtare28JN, ndodhet nje artikull i titulluar “Kujtime
historike”-Formimi i Federates Panshqiptare “VATRA” i shkruar prej
Kristo Floqit. Autori ne menyre te holleslshme i kthehet perseri historikut
te “VATRES” por duke theksuar rolin e tij qe ka luajtur ne kete themelim.
133
dendura, dhe ne njeren shtrova ndryshimin ne mes te nje shoqerie qendrore dhe
nje shoqerie federate, me perfundimin qe forma e fundit fitoj pelqimin. Ne nje
tjeter, sipas porosise qe kisha mare nga delegated shtrova dy emra per pelqim:
Parmenda edhe Vatra, i pari me kuptimin ideal te kultures se mendjes e te
shpirtit, i dyti me nje kuptim me patriotik. U-pelqye i dyti. Dhe ashtu Federata
“Vatra”, me emer dhe forme, dolli ne shesh. Ne mbledhjen themeltare te Mar sit
31,1912, ndodheshin keta zoterinj, si komision dhe delegate At Fan Noli dhe ZZ
Lambi Chikozi, Kristo Kirka, Faik Konitza, Paskal Aleksi. Te Kalendari i bukur i
VATRES, 1918 gjenden shume hollesira per nisjen e VATRES. Per emerin,
formen federate, kanunoren, rregulloren, dhe shpiriten e pare te VATRES, jam
responsible une. Po e drejta eshte qe VATRA, te cilen unfe lashe gilimi shtate
muajsh, u ngjall, u-rit, u-madhua, u-be nje force nga Fan Noli dhe Veteranet e
Amerikes, me 1915-1919, dhe n ’ate shvillim une s Earn patur as nje pjese.
FAIK KONITZA
134
SHÉNIME
fl-Éshté kénaqési e madhe per njé studiues kur vjen ajo dité qé vepra
“mbaron”. Per té péríunduar kété libér isha i kushtézuar nga gazeta Dielli, gazeté
ku ndodhen materialet qé kérkoja, té cilat tashmé jane mbledhur. Fondi me i
pasur i librave dhe i gazetave né Shqipéri ndodhet né Bibliotekén Kombétare, e
cila, e themeluar qysh ne vitin 1922, ka arritur té grumbullojé dité pér dité
materiale té shtypura apo doréshkrime té vyera. Ményra se si jané siguruar kéto
materiale éshté njé problem qé nuk mé takon mua ta trajtoj, aq mé tepér kétu.
Shtypi shqiptar, i pérditshém apo periodik, revisté, kalendar apo gazeté mund
té shfiytézohet lehté nga pdo lexues apo studiues. Por ato nuk jané té plota dhe
ka shumé mungesa. Né klasifíkimin Arg ose Arp ndodhet koleksioni mé i ploté i
mundshém qé ndodhet né Biblioteké. Por pér t’i térhequr ato duhet njé autorizim
i ve ?anté, i cili nuk éshté i véshtiré pér t’u siguruar. Kéto té dytat kané kushtin
pér t’u studiuar né njé sallé té vedante dhe nuk lejohet té fotokopjohen qé té mos
démtohen dhe té ruhen nga shpérdorimi. Koha e gjaté qé ka kaluar nga botimi i
kétyre gazetave (Kombi fillon nga 1906, Dielli tallón nga 1909) ka béré qé fletét
t’u zverdhen, mikroorganizmat dhe lagéshtia kané béré dhe béjné punén e vet
dhe ato me gjithé kujdesin (qé nuk e kemi té gjithé), therrmohen né doré dhe
pluhuri té véshtiréson fiymémarrjen! Konkretisht gazeta Dielli nuk ndodhet e
ploté né Bibliotekén Kombétare dhe sipas llojit té studimit mungon numri qé té
duhet. Si i béhet? Éshté njé pyetje qé té tjerét pérgjigjen “Lene ate pune”. Nuk e
di se si, por atdhetari i njohur shqiptaro-amerikan, Anthony Athanasi ka dérguar
né Arkivin e Shtetit té filmuar té ploté gazetén Dielli prej nga e morí dhe
Biblioteka Kombétare si kopje té vedante. Leximi i kétyre filmave kérkon
aparate té vedante té cilét kané qené dikur né Bibliotekén Kombétare por tani ato
jané té papérdorshme. Del nevoja t’i drejtohesh Arkivit té Shtetit, atje ku
mundésité teknike jané mé té médha, filmat jané, aparatet pérkatése jané,
personeli qé shérben éshté i gatshém té té ndihmojé, por pér t’i riprodhuar ato
nga filmi éshté pothuajse e pamundur. Atéhere si i béhet? “Lene ate puné”.
135
Karikaturat që ju shihni jane filmuar, por duhej një fotograf profesionist,
duhej një aparat digjital, të tëra këto duhen siguruar dhe në të tilla raste ato
lidhen me njohjen tonë dhe me dashamirësinë e atyre që më ndihmuan. Për një
karikaturë u deshën katër filmime sepse në ekranin e aparatit ajo nuk dilte e
plotë. Pra këto katër filmime për t’i kthyer në një kërkonin një procès (montazh)
tjetër kompjuterik të vështirë për një gjë kaq të thjeshtë. Do të duhej një skanim i
tyre nga gazeta Dielli atje ku ajo është e plotë dhe kaq mjafton. Kjo që po
shkruaj këtu në “Shënimc” i takon “Hyrjes” por atje nuk ka shumë vend për
këto hollësi. Duke falënderuar në Hyrje, Drejtorin, Nëndrejtoreshën dhe
punonjëset e Bibliotekës Kombëtare, kam pasur parasysh këto vështirësi që
tregova më lart. Kjo u takon edhe punonjësve të Arkivit të Shtetit dhe laboratorit
fotografik “Kotoni”. Nga ana tjetër, përkujdesja e Atë Artur Liolinit dhe e
studiueses Neka Doko në Kishën e Shëngjergjit në Boston bënë që unë të
përfundoj këtë punë. Theksoj se disa karikatura nuk janë fort të qarta, shkaku
është vjetrimi i filmit. Në bibliotekat e qyteteve të tjera koleksioni i gazetës
Dielli èshtë më e drejtë të thuhet se nuk ekziston! Duhet të merresh me këtë punë
që ta kuptosh. Thonë që ndodhet në Përmet një koleksion i plotë i gazetës Dielli.
Unë vajta atje, s’e gjeta! Ju lutem më ndihmoni. Ka ardhur një kohë sot në botën
elektronike që të paktën gazetat dhe revistat tona të digjitalizohen dhe të hidhen
në internet e kjo në radhë të parë i takon gazetës Dielli!.
¿ -Në shënimet e mëposhtme jam munduar të shpjegoj dhe të argumentoj se
teksti poshtë nën karikaturën, që quhet “diçiturë”, është shkruar nga Faik
Konica. Ky tekst nuk është mbledhur as nuk është trajinar më parë duke u
arsyetuar se për të (Faik Konicën) nuk mund të shkruhej. Në atë kohë Faik
Konica ka qenë Menaxheri i Diellit, po riprodhoj pjesëtarët e redaksisë në
gjuhën angleze siç shkruhet në gazetën Dielli volé 1922.
Managing editor.... Faik Konica
Acting editor....Andón S Frashëri
Asistent editor .. ..Akile Tassi
Qenia e Faik Konicës aktiv dhe në gazetë përveç si udhëheqës dhe Kryetar i
Federatës Panshqiptare “Vatra” përbën një argument më shumë për të arsyetuar
se diçiturat janë shkruar prej tij. Gjithashtu në këtë periudhë ai shkruan gati çdo
ditë në gazetën Dielli duke hapur një syth të veçantë që e ka emërtuar “Nga
Tryeza e Kryetarit”. Po të lexohen shkrimet e tij në gazetë, kuptohet lehtë sa
fjalë e shprehje të veçanta apo ndodhi janë futur në tekstin e diçiturës. Pra në
“Shënime” që vijnë më poshtë ato do të theksohen posaçërisht. Gjithashtu në
karikaturat dhe diçiturat përkatëse përmenden emra individësh, të cilët në atë
kohë kanë pasur një funksion të caktuar në qeveritë përkatëse, madje kanë qenë
136
dhe kryeministra. Pavarësisht luftcs politike dhe “Duelit-Pozite-Opozite” këta
persona kanë qenë veprimtarë të asaj kohe, sidokudo, ata kanë qenë, ata u
zgjodhën mirë apo keq. Koha ka kaluar gjakrat janë ftohur dhe vlerësimi i sotëm
për ta është më i pranueshëm, më gjakftohtë, më i barazpeshuar. Prandaj për
vlerësimin e tyre sot i jam drejtuar studimit të fundit të Akademisë së Shkencave
’’Fjalori Enciklopedik Shqiptar” vitet 2008-2009 pavarësisht nga mangësitë që ai
ka vetë. Në tekstin e diçiturave ka mjaft turqizma të cilat janë futur qëllimisht
për të theksuar më mirë atë mjedis turkoshak në administratën shtetërore
osmane, shpjegimi i të cilave jepet sipas fjalorit të Tahir N. Dizdarit: ’’Fjalor i
orientalizmave në gjuhën shqipe”, i botuar nga Instituti Shqiptar i Mendimit dhe
i Qytetërimit Islam, Tiranë 2005. Konica mund të quhet bashkautor i karikatura-
ve të kryera nga Frank E Davidson, i cili në këtë rast ka një roi të madh në
pasqyrimin e atij mjedisi dhe në këtë periudhë 4-vjeçare bashkëpimimi me Faik
Konicën, ai “bëhet pak shqiptar”. Prandaj lindi nevoja që të flitej më gjerë për
veprimtarinë jetësore dhe artistike të tij.
1. Ndër të tjera, shprehje e Faik Konicës që tani duket e harruar
2. Shprehje tipike e Faik Konicës
3. Shprehje tipike të Faik Konicës
4. F. E. D. është shkurtimi i emrit të Frank E. Davidson
5. Turq. ’ Të kryesh veprime zyrtare,,
6. Shprehj e tipike të Faik Konicës
7. Shtretërit
8. Fjalavjen
9. Turq. Jepen shumë pas nj ë gj ëj e për nj ë kohë të shkurtër
10. Turq. Klient
11. Shtetet e Bashkuara të Amerikës e njohën Shqipërinë më 28 gusht 1922
12. Organizata e Kryqit të Kuq Shqiptar ka filluar veprimtarinë e vet në
vitin 1921
13. Turq. Pëlhura e merimangës,
14. Në revistën “Albania”, nën sythin Folklorë, në gjuhën ffëngjishte në
ndarjen “Për t’u bërë i plotfuqishëm” (vëllimi B, faqe 93) jepen disa këshilla të
ngjashme me këto që përmenden këtu.
15. Fjalë tipike e Faik Konicës
16. Turq. Bar për të daljashtë
17. Turq. Por
18. Kinimendjen, bënikujdes
19. Turq. Semos
20. Turq. Kuptohemi
21. Vargje nga poezia e njohur e Fan Nolit:
137
Jepni per neuen e botuar per here te pare ne Kalendari i Vatres 1918, e
shkruar per here te pare me 1917, per te ndihmuar popullsine e varfer gjate
kohes se luftes.
22. Herkuli, GjysmezotromakqenjihetHerakliuigrekeve.
23. Bija e Peles dhe gruaja e Admetit.
24. Maskarenjte.
25. Karrern, krimb toke.
26. Ka nje ngaterrim date midis numrave 18 dhe 19 Numri 18 ka date
me te vjeter (7 shkurt 1923) ndersa nr 19 ka date me te re (27 janar 1923)
27. Rojtar i arave dhe i vreshtave
28. Nenshtetas jomysliman ne Perandorine Osmane qe nuk kishte te
drejta, bujkrob
29. Turq. Armikuyne, dhentezotizhduket
30. Njeri i pabese, tradhtar.
31. Ne kete kohe vjen ne Shqiperi nje trupe policore angleze per te stervitur
xhandarmerine shqiptare.
32. Jurist, Minister i Drejtesise dhe Minister i Jashtem gjate viteve 1921-1931,
deputet (1934)
33. DanteAligeri (1265-1321)poetitalian,autorivepres sefamshme“Komedia
Hyjnore “
34. Rafaelo Sanzio(1483-1520),piktor injohuritaliandhe arkitekt
35. Kenge e njohur napolitane
36. Burre shteti italian (1810-1861), nje nga mbeshtetesit e bashkimit te Italise
37. Fjaletipike qe iperdorFaik Konica
3 8. Kupto Ahmet Zogu
39. Ne vepren e permendur te Jup Kastratit ketu per here te pare shprehet
mendimi se digiturat e ketyre karikaturave jane shkruar nga Faik Konica
40. Shprehje tipike e Faik Konices
41. Tuberkulozi
42. Semimdje veneriane, sifilizi
43. Malaria
44. Jo
45. Zoteri
46. Ej bre burre edhe ti
47. Le t’u themi ndal
48. Shushunjat
49. Shprehje tipike te Faik Konices
50. Kallami i grepit te peshkut
51.1 pritshem, I ardhshem
52. Njeri me dy faqe, lajkatar. Ne gazeten Dielli 13 tetor 1924 Faik Konica
138
shkruan: Dy parti jane baila bailes pérpara popullit dhe kérkojné besimin e tij:
Njéra éshté Partía Liberale qé pérmbledh deputetét vatrane ose miq té “Vatrés”
tjetra éshté Partía Reaksionare (Popullore-ed), partía e pla9kébérésve dhe e
fanatikéve
5 3. Thumb hekuri né maj é té hostenit.
54. Té diplomuar
55. Pérkthyes
56. Hirésia e Tij
57. Kétu nga Faik Konica pérmendet pér here té paré se ai paska shkruar njé
komedi “Mustaqet,, e cila madje éshté luajtur edhe né skené. Kjo komedi deri sot
nuk njihet dhe nuk pérmendet. Cili éshté fati i saj? Né gazetén Dielli, 10 néntor
1923, ndér té tjera shkruhet: ”.. .pér fitim té Kishés Shqipétare, Grupi Teatral ka
nér mént ta lozé pérséri komediné time “Mustaqet,, duke plotésuar mbrémén me
ca numéra muzikalé,,.
58. FanNolin
59. Partía Liberale éshté partía me té cilén zhvilloi fushatén zgjedhore Fan Noli
dhe deputetét e tjeré té pérkrahur fuqimisht nga Federata Panshqiptare “Vatra,, dhe
Faik Konica.
60. Pa armé, pa depo municioni
61. Éshté portretizimi i Zogut dhe i qeverisjes sé tij sipas Konicés
62. Pritje
63. Menjéheré
64. Kanape
65. Lindore
66. Né gazetén Dielli, 3 janar 1924, né sythin “Nga Tryeza e Kryetarit,, thuhet:
s’ka asnjé dyshím Ahmet Zogolli kryeministri bashibozuk morí prej popullit njé
nishan té ri: “Nishanin e Shkelmit”, “The Order of Bot” siq thoné inglizét. Gjithé
gazetat amerikane botuan kabllo qé vértetojné lajmin. Vetém s’dimé edhe sa i
madh éshté nishani qé morí.
66. a. Kjo karikaturé e botuar né gazetén Dielli me 11 mars 1927 nuk duhej té
kishte numrin 37, sepse numri i karikaturés nr.38 qé vjen mé pas ka datén 29
janar. Pra ka njé mospérputhje. Né bazé té datés, 11 mars 1924 qé ka né gazeté
duhej té kishte numrin 40.
67. Presidenti
68. Turq. Detyré
69. Turq. ushtar i armatosur
70. Né “Gazetén e Korfés,, e shtuné 1 mars 1924 jepet ky lajm: ’’Brénda né
KuvendinThemeltaruplagos Kryeministri A. Zogu”
71. Fjalé e re Faik Konicés, sot pérdoret krahasim
72. Kjo pamje ngjet shumé me ngjaijet qé zhvillohen sot né Shqipéri
139
73. Eshref Frasheri (1874-1938), veprimtar politik. Shkollen e mesme dhe
te larte i kreu ne Stamboll ku u diplomua per inxhinier ndertimi. Nje nder
themeluesit dhe organizatoret e Kongresit te Lushnjes ku u zgjodh zv/Krye-
minister dhe Drejtor i Pergjithshem i Puneve Publike. Kryetar i Parlamentit
Shqiptar qe doli nga zgj edhjet e prillit 1921. Me 1925 Senator dhe kryetar i Senatit
(1925). Me 1932 rizgjidhet deputet
74. Turq. I paedukate
75. Me kete pamje
76. Me 6 prill 1924 ne pyllin e Mamurrasit u vrane dy tregtare amerikane
77. Ushtar i trupave ndihmese te parregullta ne Perandorine Osmane.
78. Fjale tipike e Faik Konices
79. Turq. Mbiemer
80. Mik
81. Guret
82. Meshire
83. Zot, meshire
84. ZotiPashig, ndihme, ndihme
85. Shpallen
86. Rrofte Cari i Shqiperise
87. Personifikon Ahmet Zogun.
87. a. Permbajtja e kesaj karikature meriton nje analize te veqante. Duket se
eshte nje paralajmerim per “Qeverine Noli”. Sipas Konices Zogu nuk ka
pengesa te kthehet ne Shqiperi. Gje qe ndodhi tre muaj me vone.
88. Nenjemoshe
89. Te njellojte
90. Taksa
91. Fjale e re e Faik Konices
92. Mbas karikatures me nr. 60 duhej te vinte karikatura me nr. 61 por ajo
nuk ekziston. Eshte nje ngaterrese qe ka ndodhur. Kete perfundim e forcoi
studiuesja Neka Doko ne Kishen e Shen Gjergjit ne Boston, se karikature me
nr. 61 nuk ka! Poashtu data e shenuar ne gazeten “Dielli” ku botohen
karikaturat numer 60 dhe 62 duhet te jete shenuar gabimisht per karikaturen
60 data 27 janar 1925, ndersa per karikaturen 62 data 13 janar 1925.
92. a. Tuiq. Shprehje mohuese
93. Ndeshkim
94. Betohu
95. Angl. Sporte dimerore
95a. Nga kjo kuptohet qe eshte pikerisht Faik Konica ai qe ia ka shpjeguar
karikaturistit kete lloj krehje te veqante te grave shqiptare. Eshte nje shembull
tjeter qe tregon se Faik Konica ka pasur ndikim drejtperdrejt tek karikaturisti, aq
140
sa mund të quhet bashkautor i karikaturës duke vënë në dukje këtë krehje të
veçantë “me flokë të fiyra’’
96. Dhjetor
97. Ushtarakilartë, veprimtar politik (1880-1931). KreugjimnazinnëManastir,
studioi në Akademinë Ushtarake në Stamboll. Ndihmoi në fonnimin e organizimin e
Ushtrisë Kombëtare Shqiptare (1912-1914). Mori pjesë në Luftën e Vlorës.
Ministër i luftës në qeverinë e Fan Nolit. Pas dhjetorit 1924 emigroi në Itali. U
kthye në Atdhe ku dhe vdiq.
98. Njeri afer zotit, shenjt.
99. Përmendore e ndërtuar për një njeri që besimtarët myslimanë e quajnë se ka
qenë i shenjtë.
100. Fjalë e re e Faik Konicës ka mbetur e harruar.
101. Lypësit
102. Mëshirë
103. Hua Shtetërore
104. Gjer. Shampanjë
105. Apo jo?
106. Ka parasysh Fan Nolin
107. - “I muarmë” d.m.th unë Faik Konica
108. Kjo është karikatura origjinale që mban datën 3 shtator 1926
109. Kjo karikaturë është e njëjtë me nr 93 është riprodhuar nga Dielli, 3 shtator
1926. Në vitin 1930 pas një kohe të gjatë largimi, Fan Noli vjen përsëri në
Amerikë, prandaj karikatura emërohet “Mirëseardhe”. Për këtë arsye ajo është e
ribotuar në gazetën £ ze//z të vitit 1930.
141
|
| any_adam_object | 1 |
| author | Konica, Faik 1876-1942 |
| author2 | Davidson, Frank E. Dodona, Efthim |
| author2_role | ill edt |
| author2_variant | f e d fe fed e d ed |
| author_GND | (DE-588)119341034 (DE-588)1119830575 |
| author_facet | Konica, Faik 1876-1942 Davidson, Frank E. Dodona, Efthim |
| author_role | aut |
| author_sort | Konica, Faik 1876-1942 |
| author_variant | f k fk |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV041654682 |
| ctrlnum | (OCoLC)888704266 (DE-599)BVBBV041654682 |
| era | Geschichte 1922-1926 gnd |
| era_facet | Geschichte 1922-1926 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02230nam a2200541 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV041654682</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20161122 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">140217s2013 |||| 00||| alb d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9789951064613</subfield><subfield code="9">978-9951-06-461-3</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)888704266</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV041654682</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">alb</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-Re13</subfield><subfield code="a">DE-255</subfield><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">2.2</subfield><subfield code="2">KUBA2</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">7,41</subfield><subfield code="2">ssgn</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Konica, Faik</subfield><subfield code="d">1876-1942</subfield><subfield code="0">(DE-588)119341034</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Karikatura në gazetën "Dielli"</subfield><subfield code="b">(20.5.1922-3.9.1926)</subfield><subfield code="c">Faik Konica ; karikaturat: Frank E. Davidson ; mblodhi, përgatiti dhe pajisi me shënime Efthim Dodona</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Prishtinë</subfield><subfield code="b">Shtëpia Botuese Faik Konica</subfield><subfield code="c">2013</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">141 Seiten</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">sti</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in englischer Sprache</subfield></datafield><datafield tag="600" ind1="1" ind2="7"><subfield code="a">Konica, Faik</subfield><subfield code="d">1876-1942</subfield><subfield code="0">(DE-588)119341034</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="630" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Dielli</subfield><subfield code="0">(DE-588)1049819454</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1922-1926</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Albanien</subfield><subfield code="g">Motiv</subfield><subfield code="0">(DE-588)4500692-1</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Politik</subfield><subfield code="g">Motiv</subfield><subfield code="0">(DE-588)4202544-8</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Karikatur</subfield><subfield code="0">(DE-588)4029670-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4145395-5</subfield><subfield code="a">Bildband</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Konica, Faik</subfield><subfield code="d">1876-1942</subfield><subfield code="0">(DE-588)119341034</subfield><subfield code="D">p</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Dielli</subfield><subfield code="0">(DE-588)1049819454</subfield><subfield code="D">u</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Karikatur</subfield><subfield code="0">(DE-588)4029670-2</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Albanien</subfield><subfield code="g">Motiv</subfield><subfield code="0">(DE-588)4500692-1</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="4"><subfield code="a">Politik</subfield><subfield code="g">Motiv</subfield><subfield code="0">(DE-588)4202544-8</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="5"><subfield code="a">Geschichte 1922-1926</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Davidson, Frank E.</subfield><subfield code="0">(DE-588)1119830575</subfield><subfield code="4">ill</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Dodona, Efthim</subfield><subfield code="4">edt</subfield><subfield code="4">win</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027095218&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-027095218</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">909</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09042</subfield><subfield code="g">4965</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">070.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09042</subfield><subfield code="g">4965</subfield></datafield></record></collection> |
| genre | (DE-588)4145395-5 Bildband gnd-content |
| genre_facet | Bildband |
| id | DE-604.BV041654682 |
| illustrated | Not Illustrated |
| indexdate | 2024-07-10T01:01:55Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9789951064613 |
| language | Albanian |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-027095218 |
| oclc_num | 888704266 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-Re13 DE-BY-UBR DE-255 DE-12 |
| owner_facet | DE-Re13 DE-BY-UBR DE-255 DE-12 |
| physical | 141 Seiten |
| publishDate | 2013 |
| publishDateSearch | 2013 |
| publishDateSort | 2013 |
| publisher | Shtëpia Botuese Faik Konica |
| record_format | marc |
| spelling | Konica, Faik 1876-1942 (DE-588)119341034 aut Karikatura në gazetën "Dielli" (20.5.1922-3.9.1926) Faik Konica ; karikaturat: Frank E. Davidson ; mblodhi, përgatiti dhe pajisi me shënime Efthim Dodona Prishtinë Shtëpia Botuese Faik Konica 2013 141 Seiten txt rdacontent sti rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Zusammenfassung in englischer Sprache Konica, Faik 1876-1942 (DE-588)119341034 gnd rswk-swf Dielli (DE-588)1049819454 gnd rswk-swf Geschichte 1922-1926 gnd rswk-swf Albanien Motiv (DE-588)4500692-1 gnd rswk-swf Politik Motiv (DE-588)4202544-8 gnd rswk-swf Karikatur (DE-588)4029670-2 gnd rswk-swf (DE-588)4145395-5 Bildband gnd-content Konica, Faik 1876-1942 (DE-588)119341034 p Dielli (DE-588)1049819454 u Karikatur (DE-588)4029670-2 s Albanien Motiv (DE-588)4500692-1 s Politik Motiv (DE-588)4202544-8 s Geschichte 1922-1926 z DE-604 Davidson, Frank E. (DE-588)1119830575 ill Dodona, Efthim edt win Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027095218&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
| spellingShingle | Konica, Faik 1876-1942 Karikatura në gazetën "Dielli" (20.5.1922-3.9.1926) Konica, Faik 1876-1942 (DE-588)119341034 gnd Dielli (DE-588)1049819454 gnd Albanien Motiv (DE-588)4500692-1 gnd Politik Motiv (DE-588)4202544-8 gnd Karikatur (DE-588)4029670-2 gnd |
| subject_GND | (DE-588)119341034 (DE-588)1049819454 (DE-588)4500692-1 (DE-588)4202544-8 (DE-588)4029670-2 (DE-588)4145395-5 |
| title | Karikatura në gazetën "Dielli" (20.5.1922-3.9.1926) |
| title_auth | Karikatura në gazetën "Dielli" (20.5.1922-3.9.1926) |
| title_exact_search | Karikatura në gazetën "Dielli" (20.5.1922-3.9.1926) |
| title_full | Karikatura në gazetën "Dielli" (20.5.1922-3.9.1926) Faik Konica ; karikaturat: Frank E. Davidson ; mblodhi, përgatiti dhe pajisi me shënime Efthim Dodona |
| title_fullStr | Karikatura në gazetën "Dielli" (20.5.1922-3.9.1926) Faik Konica ; karikaturat: Frank E. Davidson ; mblodhi, përgatiti dhe pajisi me shënime Efthim Dodona |
| title_full_unstemmed | Karikatura në gazetën "Dielli" (20.5.1922-3.9.1926) Faik Konica ; karikaturat: Frank E. Davidson ; mblodhi, përgatiti dhe pajisi me shënime Efthim Dodona |
| title_short | Karikatura në gazetën "Dielli" |
| title_sort | karikatura ne gazeten dielli 20 5 1922 3 9 1926 |
| title_sub | (20.5.1922-3.9.1926) |
| topic | Konica, Faik 1876-1942 (DE-588)119341034 gnd Dielli (DE-588)1049819454 gnd Albanien Motiv (DE-588)4500692-1 gnd Politik Motiv (DE-588)4202544-8 gnd Karikatur (DE-588)4029670-2 gnd |
| topic_facet | Konica, Faik 1876-1942 Dielli Albanien Motiv Politik Motiv Karikatur Bildband |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027095218&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT konicafaik karikaturanegazetendielli2051922391926 AT davidsonfranke karikaturanegazetendielli2051922391926 AT dodonaefthim karikaturanegazetendielli2051922391926 |