In Amt und Würden: Entstehen und Wesen der neuen Elite in der Surselva 1370 - 1530
Gespeichert in:
1. Verfasser: | |
---|---|
Format: | Buch |
Sprache: | German |
Veröffentlicht: |
Chur
Komm.-Verl. Desertina
2013
|
Schriftenreihe: | Quellen und Forschungen zur Bündner Geschichte
30 |
Schlagworte: | |
Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis |
Beschreibung: | 389 S. Ill. |
ISBN: | 9783856374495 |
Internformat
MARC
LEADER | 00000nam a22000008cb4500 | ||
---|---|---|---|
001 | BV041382514 | ||
003 | DE-604 | ||
005 | 20140203 | ||
007 | t | ||
008 | 131028s2013 sz a||| |||| 00||| ger d | ||
016 | 7 | |a 104339107X |2 DE-101 | |
020 | |a 9783856374495 |9 978-3-85637-449-5 | ||
035 | |a (OCoLC)860877515 | ||
035 | |a (DE-599)DNB104339107X | ||
040 | |a DE-604 |b ger |e rakddb | ||
041 | 0 | |a ger | |
044 | |a sz |c XA-CH | ||
049 | |a DE-M333 |a DE-12 |a DE-Aug8 | ||
084 | |a 8,1 |2 ssgn | ||
100 | 1 | |a Decurtins, Sandro |d 1981- |e Verfasser |0 (DE-588)1043446702 |4 aut | |
245 | 1 | 0 | |a In Amt und Würden |b Entstehen und Wesen der neuen Elite in der Surselva 1370 - 1530 |c Sandro Decurtins |
264 | 1 | |a Chur |b Komm.-Verl. Desertina |c 2013 | |
300 | |a 389 S. |b Ill. | ||
336 | |b txt |2 rdacontent | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
490 | 1 | |a Quellen und Forschungen zur Bündner Geschichte |v 30 | |
648 | 7 | |a Geschichte 1370-1530 |2 gnd |9 rswk-swf | |
650 | 0 | 7 | |a Elite |0 (DE-588)4014457-4 |2 gnd |9 rswk-swf |
651 | 7 | |a Bündner Oberland |0 (DE-588)4069714-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
689 | 0 | 0 | |a Bündner Oberland |0 (DE-588)4069714-9 |D g |
689 | 0 | 1 | |a Elite |0 (DE-588)4014457-4 |D s |
689 | 0 | 2 | |a Geschichte 1370-1530 |A z |
689 | 0 | |5 DE-604 | |
830 | 0 | |a Quellen und Forschungen zur Bündner Geschichte |v 30 |w (DE-604)BV000717224 |9 30 | |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=026830464&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
940 | 1 | |n DHB | |
940 | 1 | |q DHB_JDG_ISBN_1 | |
999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-026830464 | ||
942 | 1 | 1 | |c 307.09 |e 22/bsb |f 09024 |g 494 |
942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 09024 |g 494 |
942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 09031 |g 494 |
942 | 1 | 1 | |c 307.09 |e 22/bsb |f 09023 |g 494 |
942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 09023 |g 494 |
942 | 1 | 1 | |c 307.09 |e 22/bsb |f 09031 |g 494 |
Datensatz im Suchindex
_version_ | 1804151479120953344 |
---|---|
adam_text | Inhaltsverzeichnis
Einleitung............................................................................................. 11
1.1 Fragestellung............................................................................... 12
1.2 Eingrenzungen............................................................................. 14
1.3 Stand der Forschung.................................................................... 16
Archivlandschaft und Quellenlage....................................................... 20
2.1 Die Archive.................................................................................. 20
2.1.1 Das Staatsarchiv Graubünden.......................................... 21
2.1.2 Gemeinde-, Kreis- und Pfarrarchive................................ 21
2.1.3 Das Bischöfliche Archiv Chur - Klosterarchive............. 23
2.1.4 Italienische, deutsche und österreichische Archive......... 24
2.2 Die Quellen.................................................................................. 25
2.2.1 Urkunden und Akten....................................................... 25
2.2.2 Bücher............................................................................. 25
2.3 Quellenauswertung...................................................................... 31
Lokale Eliten im Spätmittelalter.......................................................... 35
3.1 Die Bezeichnung der lokalen Elite.............................................. 35
3.1.1 Stand, Klasse oder Schicht?............................................ 35
3.1.2 Aristokratie, Elite oder Führungsschicht?....................... 35
3.2 Vom Feudalismus zur Demokratie?............................................ 38
3.3 Elitenmodelle............................................................................... 57
Graubünden im 15. Jahrhundert........................................................... 70
4.1 Die Alpen: eine regionale Besonderheit?.................................... 70
4.2 Adel, Landesherrschaft und Eidgenossenschaft.......................... 71
4.3 Institutionen und Politik.............................................................. 79
Familien und Verwandtschaft............................................................... 87
5.1 Verschiedene «Familientypen».................................................... 87
5.2 Die Herkunft................................................................................ 88
5.3 Die einzelnen Familien................................................................ 91
5.3.1 Die Herren von Lumerins................................................ 91
5.3.2 Die Herren von
Mont
...................................................... 93
5.3.3 Die Familie von Capaul................................................... 95
5.3.4 Absteiger aus dem Hochadel - die Grafen von
Sax-Misox........................................................................ 98
5.3.5 Die Ministerialen - von Pontaningen,
von Ringgenberg, von Kropfenstein, von Valendas........ 99
5.3.6 Die Aufsteiger-Berchter................................................ 103
5.3.7 Kurz präsent - Fontana und Saphoia............................... 104
5.3.8 Noch nicht aufgestiegen - von Castelberg...................... 105
5.3.9 Zugezogene - von Cabalzar............................................ 106
5.3.10 Ilanzer Bürger - Grafer, SchÖnögli, Janig....................... 107
5.4 Verwandtschaft............................................................................ 109
5.4.1 Verwandtschaftsbeziehungen und
-strategien
.................. 109
5.4.2 Heiraten in der
Surselva
.................................................. 113
6 Die Ämter............................................................................................. 119
6.1 Ämterwesen, Amtsträger und lokale Elite im Spätmittelalter..... 119
6.2 Die Ämter in der Gemeinde........................................................ 125
6.2.1 Der Ammann................................................................... 125
6.2.2 Die Herrschaftsgebiete des Abtes von
Disentís
............... 129
6.2.2.1 Disentis/Cadi............................................................ 129
6.2.2.2 Jörgenberg................................................................ 135
6.2.3 Die Herrschaftsgebiete der Grafen von Sax-Misox......... 136
6.2.3.1 Der Landvogt des Lugnez........................................ 137
6.2.3.2 Ilanz und die Gruob.................................................. 144
6.2.3.3 Flims......................................................................... 147
6.2.4 Die Gemeinden im Vergleich.......................................... 150
6.2.5 Der Bannerherr................................................................ 153
6.2.6 Landschreiber, Landweibel und Seckelmeister............... 155
6.2.7 Der cuvig oder Dorrmeister............................................. 157
6.2.8 Die Stadt Ilanz................................................................. 160
6.3 Die Bundesämter......................................................................... 161
6.3.1 Der Landrichter............................................................... 162
6.3.2 Der Bundesschreiber....................................................... 173
6.4 Die Landesämter.......................................................................... 175
6.4.1 Der Landvogt in Maienfeld............................................. 176
6.4.2 Die Veltliner Ämter......................................................... 177
6.5 Geistliche Ämter.......................................................................... 181
6.5.1 Bischof und Domkapitel.................................................. 181
6.5.2 Die Äbte von
Disentís
..................................................... 184
6.5.3 Dekane............................................................................. 186
6.5.4 Pfarrer.............................................................................. 186
6.5.5 Kirchenpfleger................................................................. 190
6.6 Die finanzielle Bedeutung der Ämter.......................................... 191
6.6.1 Ohne Geld kein Amt?...................................................... 191
6.6.2 Einnahmen während der Amtszeit................................... 192
6.6.3 Ämterkauf........................................................................ 194
6.7 Ämter und Beziehungen.............................................................. 196
6.7.1 Klientelismus................................................................... 196
8
6.7.2 Verwandtschaft................................................................ 199
6.8 Amtsmissbrauch und Amtsgebrauch........................................... 203
7 Wirtschaft und Kultur.......................................................................... 206
7.1 Die Eliten und die Wirtschaft...................................................... 206
7.1.1 Die Wirtschaft im 15. Jahrhundert.................................. 206
7.1.2 Güterbesitz....................................................................... 207
7.1.3 Alpwirtschaft................................................................... 213
7.1.4 Fischerei.......................................................................... 220
7.1.5 Bergbau........................................................................... 222
7.1.6 Handel............................................................................. 225
7.1.7 Zoll.................................................................................. 230
7.2 Die Kultur der Eliten................................................................... 231
7.2.1 Adliger Lebensstil............................................................ 231
7.2.2 Religiöses Leben............................................................. 238
7.2.3 Bildung............................................................................ 239
7.2.4 Die Herrschaft Löwenberg, Burgen und Häuser............. 243
8 Die Eliten als Akteure innerhalb und ausserhalb der
Surselva
............ 247
8.1 Die Eliten und das Kloster
Disentís
............................................ 247
8.1.1 Die Anfange der Gemeinde
Disentís
............................... 247
8.1.2 Vom Kastvogt zum Hofmeister....................................... 249
8.1.3 Folgen der Ilanzer Artikel................................................ 258
8.1.4 Die Herrschaft Jörgenberg............................................... 261
8.1.5 Ursern.............................................................................. 263
8.1.6 Die
Hofámter
- Der Marschall........................................ 264
8.2 Die Eliten und die Stadt Ilanz...................................................... 266
8.3 Die Eliten und ihre Aussenbeziehungen...................................... 268
8.3.1 Amtsträger des Bischofs von Chur.................................. 268
8.3.2 Aufenthalt in der Stadt Chur............................................ 275
8.3.3 Kriegsgeschehen.............................................................. 283
8.3.4 Pensionen und Fremde Dienste....................................... 287
8.3.5 Gesandtschaften............................................................... 297
8.3.6 Fazit: Folgen der Aussenbeziehungen für die
Surselva...
301
9 Zusammenfassung................................................................................ 302
Abkürzungen.............................................................................................. 311
Quellen und Literatur................................................................................. 313
Bildnachweis.............................................................................................. 338
Abbildungs-und Tabellenverzeichnis........................................................ 339
Anhang: Quellennachweise....................................................................... 340
Register ..................................................................................................... 365
|
any_adam_object | 1 |
author | Decurtins, Sandro 1981- |
author_GND | (DE-588)1043446702 |
author_facet | Decurtins, Sandro 1981- |
author_role | aut |
author_sort | Decurtins, Sandro 1981- |
author_variant | s d sd |
building | Verbundindex |
bvnumber | BV041382514 |
ctrlnum | (OCoLC)860877515 (DE-599)DNB104339107X |
era | Geschichte 1370-1530 gnd |
era_facet | Geschichte 1370-1530 |
format | Book |
fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>01978nam a22005058cb4500</leader><controlfield tag="001">BV041382514</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20140203 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">131028s2013 sz a||| |||| 00||| ger d</controlfield><datafield tag="016" ind1="7" ind2=" "><subfield code="a">104339107X</subfield><subfield code="2">DE-101</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9783856374495</subfield><subfield code="9">978-3-85637-449-5</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)860877515</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)DNB104339107X</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakddb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">ger</subfield></datafield><datafield tag="044" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">sz</subfield><subfield code="c">XA-CH</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-M333</subfield><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-Aug8</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">8,1</subfield><subfield code="2">ssgn</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Decurtins, Sandro</subfield><subfield code="d">1981-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1043446702</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">In Amt und Würden</subfield><subfield code="b">Entstehen und Wesen der neuen Elite in der Surselva 1370 - 1530</subfield><subfield code="c">Sandro Decurtins</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Chur</subfield><subfield code="b">Komm.-Verl. Desertina</subfield><subfield code="c">2013</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">389 S.</subfield><subfield code="b">Ill.</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Quellen und Forschungen zur Bündner Geschichte</subfield><subfield code="v">30</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1370-1530</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Elite</subfield><subfield code="0">(DE-588)4014457-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Bündner Oberland</subfield><subfield code="0">(DE-588)4069714-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Bündner Oberland</subfield><subfield code="0">(DE-588)4069714-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Elite</subfield><subfield code="0">(DE-588)4014457-4</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1370-1530</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Quellen und Forschungen zur Bündner Geschichte</subfield><subfield code="v">30</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV000717224</subfield><subfield code="9">30</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=026830464&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">DHB</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">DHB_JDG_ISBN_1</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-026830464</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">307.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09024</subfield><subfield code="g">494</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09024</subfield><subfield code="g">494</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09031</subfield><subfield code="g">494</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">307.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09023</subfield><subfield code="g">494</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09023</subfield><subfield code="g">494</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">307.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09031</subfield><subfield code="g">494</subfield></datafield></record></collection> |
geographic | Bündner Oberland (DE-588)4069714-9 gnd |
geographic_facet | Bündner Oberland |
id | DE-604.BV041382514 |
illustrated | Illustrated |
indexdate | 2024-07-10T00:55:28Z |
institution | BVB |
isbn | 9783856374495 |
language | German |
oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-026830464 |
oclc_num | 860877515 |
open_access_boolean | |
owner | DE-M333 DE-12 DE-Aug8 |
owner_facet | DE-M333 DE-12 DE-Aug8 |
physical | 389 S. Ill. |
psigel | DHB_JDG_ISBN_1 |
publishDate | 2013 |
publishDateSearch | 2013 |
publishDateSort | 2013 |
publisher | Komm.-Verl. Desertina |
record_format | marc |
series | Quellen und Forschungen zur Bündner Geschichte |
series2 | Quellen und Forschungen zur Bündner Geschichte |
spelling | Decurtins, Sandro 1981- Verfasser (DE-588)1043446702 aut In Amt und Würden Entstehen und Wesen der neuen Elite in der Surselva 1370 - 1530 Sandro Decurtins Chur Komm.-Verl. Desertina 2013 389 S. Ill. txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Quellen und Forschungen zur Bündner Geschichte 30 Geschichte 1370-1530 gnd rswk-swf Elite (DE-588)4014457-4 gnd rswk-swf Bündner Oberland (DE-588)4069714-9 gnd rswk-swf Bündner Oberland (DE-588)4069714-9 g Elite (DE-588)4014457-4 s Geschichte 1370-1530 z DE-604 Quellen und Forschungen zur Bündner Geschichte 30 (DE-604)BV000717224 30 Digitalisierung BSB Muenchen - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=026830464&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis |
spellingShingle | Decurtins, Sandro 1981- In Amt und Würden Entstehen und Wesen der neuen Elite in der Surselva 1370 - 1530 Quellen und Forschungen zur Bündner Geschichte Elite (DE-588)4014457-4 gnd |
subject_GND | (DE-588)4014457-4 (DE-588)4069714-9 |
title | In Amt und Würden Entstehen und Wesen der neuen Elite in der Surselva 1370 - 1530 |
title_auth | In Amt und Würden Entstehen und Wesen der neuen Elite in der Surselva 1370 - 1530 |
title_exact_search | In Amt und Würden Entstehen und Wesen der neuen Elite in der Surselva 1370 - 1530 |
title_full | In Amt und Würden Entstehen und Wesen der neuen Elite in der Surselva 1370 - 1530 Sandro Decurtins |
title_fullStr | In Amt und Würden Entstehen und Wesen der neuen Elite in der Surselva 1370 - 1530 Sandro Decurtins |
title_full_unstemmed | In Amt und Würden Entstehen und Wesen der neuen Elite in der Surselva 1370 - 1530 Sandro Decurtins |
title_short | In Amt und Würden |
title_sort | in amt und wurden entstehen und wesen der neuen elite in der surselva 1370 1530 |
title_sub | Entstehen und Wesen der neuen Elite in der Surselva 1370 - 1530 |
topic | Elite (DE-588)4014457-4 gnd |
topic_facet | Elite Bündner Oberland |
url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=026830464&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
volume_link | (DE-604)BV000717224 |
work_keys_str_mv | AT decurtinssandro inamtundwurdenentstehenundwesenderneueneliteindersurselva13701530 |