Region żelaza: centra hutnicze kultury przeworskiej
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Kielce
Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego
2013
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis |
| Beschreibung: | Zsfassung in engl. Sprache u.d.T.: The iron region Bibliogr. s. 403-434 |
| Beschreibung: | 450 S. Ill., graph. Darst., Kt. |
| ISBN: | 9788371335549 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV041286313 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20150618 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 130924s2013 abd| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788371335549 |9 978-83-7133-554-9 | ||
| 020 | |z 8371335547 |9 8371335547 | ||
| 035 | |a (OCoLC)861465218 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV041286313 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rakwb | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 |a DE-188 | ||
| 084 | |a NF 1635 |0 (DE-625)125211:1304 |2 rvk | ||
| 084 | |a 7,41 |2 ssgn | ||
| 084 | |a 6,11 |2 ssgn | ||
| 100 | 1 | |a Orzechowski, Szymon |e Verfasser |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Region żelaza |b centra hutnicze kultury przeworskiej |c Szymon Orzechowski |
| 264 | 1 | |a Kielce |b Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego |c 2013 | |
| 300 | |a 450 S. |b Ill., graph. Darst., Kt. | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 500 | |a Zsfassung in engl. Sprache u.d.T.: The iron region | ||
| 500 | |a Bibliogr. s. 403-434 | ||
| 650 | 7 | |a Żelazo / produkcja i handel / Polska / starożytność |2 jhpk | |
| 650 | 7 | |a Kultura przeworska / Polska |2 jhpk | |
| 650 | 0 | 7 | |a Eisen |0 (DE-588)4014002-7 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Przeworskkultur |0 (DE-588)4176107-8 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 689 | 0 | 0 | |a Przeworskkultur |0 (DE-588)4176107-8 |D s |
| 689 | 0 | 1 | |a Eisen |0 (DE-588)4014002-7 |D s |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=026735387&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-026735387 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 330.09 |e 22/bsb |f 0901 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804151348599455744 |
|---|---|
| adam_text | Spis treści
OD AUTORA.................................................................... 11
1. ZAGADNIENIA WSTĘPNE
1.1. Wprowadzenie................................................................ 13
1.2. Miejsce problematyki hutniczej w polskim piśmiennictwie archeologicznym..... 15
1.3. Zarys historii badań........................................................ 17
2. ŚRODOWISKOWE UWARUNKOWANIA PRODUKCJI DYMARSKIEJ
2.1. Złoża rud żelaza i potencjalne rejony ich wydobycia....................... 27
2.1.1. Ogólna charakterystyka rud żelaza oraz ich przydatność
dla pradziejowego hutnictwa............................................. 27
2.1.2. Zaplecze surowcowe przeworskich centrów hutniczych.................... 30
2.1.3. Techniki eksploatacji................................................. 41
2.1.4. Fenomen Rudek......................................................... 45
2.2. Zasoby leśne i ich wykorzystanie dla potrzeb hutnictwa...................... 52
2.3. Materiały do budowy pieców.................................................. 57
2.4. Rola wody w procesie hutniczym.............................................. 59
3. HUTNICTWO DYMARSKIE ֊ CHARAKTERYSTYKA PROCESU
3.1. Przygotowanie surowca rudnego............................................... 61
3.2. Wytwarzanie węgla drzewnego i jego wpływ na efektywność procesu redukcji.... 65
3.3. Problem stosowania topników............................................... 72
3.4. Istota i przebieg redukcji bezpośredniej - fizykochemiczny model procesu.... 75
3.5. Postredukcyjne fazy w procesie dymarskim.................................... 81
4. RODZAJE PIECÓW DYMARSKICH STOSOWANYCH
PRZEZ LUDNOŚĆ KULTURY PRZEWORSKIEJ
4.1. Kilka uwag na temat terminologii.......................................... 93
4.2. Piec kotlinkowy i jego odmiany............................................ 95
4.2.1. Kotlinka - budowa i parametry....................................... 95
4.2.2. Kanał kotlinkowy i jego rola w procesie dymarskim................... 110
4.2.3. Część naziemna pieca - problemy rekonstrukcji....................... 117
4.2.4. Zagadnienie dmuchu w hutnictwie dymarskim........................... 121
4.3. Inne odmiany pieców dymarskich............................................. 131
4.3.1. Wolno stojące piece naziemne......................................... 131
4.3.2. Piece do wielokrotnego wytopu....................................... 135
5. WARSZTAT DYMARSKI - PIECOWISKO I JEGO ORGANIZACJA
5.1. Rodzaje warsztatów i próby ich klasyfikacji................................ 143
5.2. Warsztaty pracujące na zaspokojenie doraźnych potrzeb...................... 145
5.3. Wyspecjalizowane stanowiska hutnicze....................................... 148
5.3.1. Osady produkcyjne.................................................... 148
5.3.2. Piecowiska poza osadami.............................................. 153
8
Spis treści
6. POCZĄTKI RODZIMEGO HUTNICTWA NA ZIEMIACH POLSKICH ֊
GŁÓWNE PROBLEMY BADAWCZE
6.1. Tak zwany metal świętokrzyski - uwagi na marginesie dyskusji o halsztackich korzeniach
„czarnej metalurgii” w dorzeczu Wisły i Odry..................................... 157
6.2. Rola Celtów w krzewieniu technologii wytopu żelaza na ziemiach polskich........ 163
7. HUTNICTWO ŻELAZA W KULTURZE PRZEWORSKIEJ ֊
STUDIUM CHRONOLOGICZNE
7.1. Problemy w datowaniu źródeł archeometalurgicznych.............................. 171
7.2. Początki działalności hutniczej w młodszym okresie przedrzymskim............... 174
7.3. Szczytowy okres produkcji - powstanie i rozwój wyspecjalizowanych regionów hutniczych 178
7.4. Zanik masowego nurtu produkcji u schyłku starożytności......................... 184
8. GŁÓWNE CENTRA HUTNICZE KULTURY PRZEWORSKIEJ
I ICH REGIONALNA SPECYFIKA
8.1. Hutnictwo świętokrzyskie....................................................... 187
8.1.1. Organizacja przestrzenna okręgu........................................... 187
8.1.2. Dwa nurty produkcyjne i ich wzajemne relacje.............................. 194
8.1.3. Enklawy hutnicze poza obszarem centrum.................................... 204
8.2. Mazowieckie centrum starożytnego hutnictwa..................................... 211
8.2.1. Osadnictwo hutnicze na zachodnim Mazowszu................................. 211
8.2.2. Wielkie osady produkcyjne i ich organizacja przestrzenna.................. 216
8.2.3. Jastorfski ślad ֊ problem genezy hutnictwa na Mazowszu.................... 220
8.3. Regiony hutnicze na Śląsku..................................................... 224
8.3.1. Śląskie centrum czy niezależne regiony produkcyjne?....................... 224
8.3.2. Organizacja produkcji dymarskiej w dorzeczu Odry.......................... 231
8.3.3. Brzeski rejon hutniczy i jego specyfika................................... 239
9. SPOŁECZNO-EKONOMICZNE ASPEKTY MASOWEJ PRODUKCJI HUTNICZEJ
9.1. Próba oszacowania wielkości produkcji - zagadnienie rynków zbytu............... 245
9.2. Podział pracy i powstanie wyspecjalizowanych dziedzin w hutnictwie............. 258
9.3. Status społeczny i materialny „czarnych” metalurgów............................ 262
10. PRZEWORSKIE CENTRA HUTNICZE NA TLE INNYCH
REGIONÓW METALURGICZNYCH BARBARZYŃSKIEJ EUROPY
10.1. Hutnictwo żelaza kultury przeworskiej poza obszarem wyspecjalizowanych centrów. 271
10.2. Większe regiony produkcyjne w Europie.......................................... 277
PODSUMOWANIE..................................................................... 283
KATALOG STANOWISK................................................................ 291
Wstęp............................................................................ 291
Część I Stanowiska hutnicze ze znaleziskami pieców dymarskich w Górach Świętokrzyskich,
badane wykopaliskowo (mapa 1).................................................... 293
Stanowiska ze śladami hutnictwa odkryte w trakcie badań powierzchniowych AZP
na obszarze świętokrzyskiego centrum hutniczego.................................. 301
Spis treści
9
Część II Stanowiska hutnicze ze znaleziskami pieców dymarskich na Mazowszu,
badane wykopaliskowo (mapa 2)............................................ 385
Stanowiska ze śladami hutnictwa odkryte w trakcie badań powierzchniowych AZP
na obszarze mazowieckiego centrum hutniczego, wg S. Woydy (2005, 161-164),
w opracowaniu autora..................................................... 388
Część III Stanowiska hutnicze ze znaleziskami pieców dymarskich na Śląsku,
badane wykopaliskowo (mapa 3)............................................ 393
Stanowiska ze śladami hutnictwa badane wykopaliskowo na Śląsku,
wg P. Madery (2002,67-69), w opracowaniu autora.......................... 400
BIBLIOGRAFIA............................................................. 403
THE IRON REGION. METALLURGICAL CENTRES OF THE
PRZEWORSK CULTURE. SUMMARY............................................... 435
SPIS RYCIN I MAP ........................................................ 443
SPIS TABEL
449
|
| any_adam_object | 1 |
| author | Orzechowski, Szymon |
| author_facet | Orzechowski, Szymon |
| author_role | aut |
| author_sort | Orzechowski, Szymon |
| author_variant | s o so |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV041286313 |
| classification_rvk | NF 1635 |
| ctrlnum | (OCoLC)861465218 (DE-599)BVBBV041286313 |
| discipline | Geschichte |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>01745nam a2200445 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV041286313</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20150618 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">130924s2013 abd| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788371335549</subfield><subfield code="9">978-83-7133-554-9</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="z">8371335547</subfield><subfield code="9">8371335547</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)861465218</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV041286313</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-188</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">NF 1635</subfield><subfield code="0">(DE-625)125211:1304</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">7,41</subfield><subfield code="2">ssgn</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">6,11</subfield><subfield code="2">ssgn</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Orzechowski, Szymon</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Region żelaza</subfield><subfield code="b">centra hutnicze kultury przeworskiej</subfield><subfield code="c">Szymon Orzechowski</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Kielce</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego</subfield><subfield code="c">2013</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">450 S.</subfield><subfield code="b">Ill., graph. Darst., Kt.</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zsfassung in engl. Sprache u.d.T.: The iron region</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Bibliogr. s. 403-434</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Żelazo / produkcja i handel / Polska / starożytność</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Kultura przeworska / Polska</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Eisen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4014002-7</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Przeworskkultur</subfield><subfield code="0">(DE-588)4176107-8</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Przeworskkultur</subfield><subfield code="0">(DE-588)4176107-8</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Eisen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4014002-7</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=026735387&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-026735387</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">330.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0901</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| id | DE-604.BV041286313 |
| illustrated | Illustrated |
| indexdate | 2024-07-10T00:53:24Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788371335549 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-026735387 |
| oclc_num | 861465218 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 DE-188 |
| owner_facet | DE-12 DE-188 |
| physical | 450 S. Ill., graph. Darst., Kt. |
| publishDate | 2013 |
| publishDateSearch | 2013 |
| publishDateSort | 2013 |
| publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego |
| record_format | marc |
| spelling | Orzechowski, Szymon Verfasser aut Region żelaza centra hutnicze kultury przeworskiej Szymon Orzechowski Kielce Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego 2013 450 S. Ill., graph. Darst., Kt. txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Zsfassung in engl. Sprache u.d.T.: The iron region Bibliogr. s. 403-434 Żelazo / produkcja i handel / Polska / starożytność jhpk Kultura przeworska / Polska jhpk Eisen (DE-588)4014002-7 gnd rswk-swf Przeworskkultur (DE-588)4176107-8 gnd rswk-swf Przeworskkultur (DE-588)4176107-8 s Eisen (DE-588)4014002-7 s DE-604 Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=026735387&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis |
| spellingShingle | Orzechowski, Szymon Region żelaza centra hutnicze kultury przeworskiej Żelazo / produkcja i handel / Polska / starożytność jhpk Kultura przeworska / Polska jhpk Eisen (DE-588)4014002-7 gnd Przeworskkultur (DE-588)4176107-8 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4014002-7 (DE-588)4176107-8 |
| title | Region żelaza centra hutnicze kultury przeworskiej |
| title_auth | Region żelaza centra hutnicze kultury przeworskiej |
| title_exact_search | Region żelaza centra hutnicze kultury przeworskiej |
| title_full | Region żelaza centra hutnicze kultury przeworskiej Szymon Orzechowski |
| title_fullStr | Region żelaza centra hutnicze kultury przeworskiej Szymon Orzechowski |
| title_full_unstemmed | Region żelaza centra hutnicze kultury przeworskiej Szymon Orzechowski |
| title_short | Region żelaza |
| title_sort | region zelaza centra hutnicze kultury przeworskiej |
| title_sub | centra hutnicze kultury przeworskiej |
| topic | Żelazo / produkcja i handel / Polska / starożytność jhpk Kultura przeworska / Polska jhpk Eisen (DE-588)4014002-7 gnd Przeworskkultur (DE-588)4176107-8 gnd |
| topic_facet | Żelazo / produkcja i handel / Polska / starożytność Kultura przeworska / Polska Eisen Przeworskkultur |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=026735387&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT orzechowskiszymon regionzelazacentrahutniczekulturyprzeworskiej |