Verfügbarkeit: Między pamięcią a historiografią

Między pamięcią a historiografią: lwowskie debaty o powstaniu styczniowym (1864 - 1939)

Gespeichert in:

Bibliographische Detailangaben
1. Verfasser:	Michalska-Bracha, Lidia 1961- (VerfasserIn)
Format:	Buch
Sprache:	Polish
Veröffentlicht:	Kielce Wydawn. Uniw. Humanistyczno-Przyrodniczego 2011
Schlagworte:	Geschichte 1864-1939 Geschichtsbild Polen > Volk Polnischer Aufstand > 1863-1864 Lemberg
Online-Zugang:	Inhaltsverzeichnis Abstract
Beschreibung:	404 S.
ISBN:	9788371334627

Internformat

MARC


LEADER	00000nam a2200000 c 4500
001	BV039585179
003	DE-604
005	20170426
007	t
008	110915s2011 \|\|\|\| 00\|\|\| pol d
020			\|a 9788371334627 \|9 978-83-7133-462-7
020			\|z 8371334621 \|9 8371334621
035			\|a (OCoLC)747900243
035			\|a (DE-599)BVBBV039585179
040			\|a DE-604 \|b ger \|e rakwb
041	0		\|a pol
049			\|a DE-12
084			\|a 7,41 \|2 ssgn
100	1		\|a Michalska-Bracha, Lidia \|d 1961- \|e Verfasser \|0 (DE-588)1130729532 \|4 aut
245	1	0	\|a Między pamięcią a historiografią \|b lwowskie debaty o powstaniu styczniowym (1864 - 1939) \|c Lidia Michalska-Bracha
264		1	\|a Kielce \|b Wydawn. Uniw. Humanistyczno-Przyrodniczego \|c 2011
300			\|a 404 S.
336			\|b txt \|2 rdacontent
337			\|b n \|2 rdamedia
338			\|b nc \|2 rdacarrier
648		7	\|a Geschichte 1864-1939 \|2 gnd \|9 rswk-swf
650	0	7	\|a Geschichtsbild \|0 (DE-588)4071769-0 \|2 gnd \|9 rswk-swf
650	0	7	\|a Polen \|g Volk \|0 (DE-588)4046497-0 \|2 gnd \|9 rswk-swf
650	0	7	\|a Polnischer Aufstand \|g 1863-1864 \|0 (DE-588)4076207-5 \|2 gnd \|9 rswk-swf
651		7	\|a Lemberg \|0 (DE-588)4035304-7 \|2 gnd \|9 rswk-swf
689	0	0	\|a Lemberg \|0 (DE-588)4035304-7 \|D g
689	0	1	\|a Polen \|g Volk \|0 (DE-588)4046497-0 \|D s
689	0	2	\|a Polnischer Aufstand \|g 1863-1864 \|0 (DE-588)4076207-5 \|D s
689	0	3	\|a Geschichtsbild \|0 (DE-588)4071769-0 \|D s
689	0	4	\|a Geschichte 1864-1939 \|A z
689	0		\|5 DE-604
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB Muenchen 2 \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=024436386&sequence=000005&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Inhaltsverzeichnis
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB Muenchen 2 \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=024436386&sequence=000006&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Abstract
940	1		\|n oe
942	1	1	\|c 909 \|e 22/bsb \|f 0904 \|g 438
943	1		\|a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-024436386

Datensatz im Suchindex

_version_	1811343022058635264
adam_text	Spis treści Wykaz skrótów Wstęp . Rozdział pierwszy Lwowskie środowisko weteranów 1863 roku wobec sporów i badań nad powstaniem styczniowym Lwowskie związki Agatona Gillera i dyskusje o powstaniu styczniowym z lat sześćdziesiątych - osiemdziesiątych XIX stulecia . O wiemy obraz wydarzeń. Wokół Wydawnictwa materiałów do historii powstania 1863-1864. Wobec Walerego Przyborowskiego i Stanisława Koźmiana. Lwowskie spory interpretacyjne z końca XIX stulecia . „Dla dania świadectwa prawdzie, dla nauki i zachęty.". Lwowskie debaty zlat 1900-1918. „Między historią a powieścią". Pamiętniki Józefa Kajetana Janowskiego . 19 51 75 91 120 Rozdział drugi Powstanie styczniowe w refleksji historycznej miłośników przeszłości i historyków W programie studiów naukowych nad XIX stuleciem (1900-1918). W zainteresowaniach badawczych lwowskiego środowiska historycznego (1918-1939) . 147 160 Lwowskie kartoteki i ewidencje uczestników powstania styczniowego . 177 Rok 1863 w zainteresowaniach historycznych Józefa Białyni-Chołodeckiego . 189 Rozdział trzeci „Ciche bohaterki" 1863 roku - u zarania lwowskiej historiografii kobiecej Od Henryki Pustowójtówny do „cichych bohaterek" 1863 roku - o przeszłość własną kobiet w refleksji historycznej na przełomie XIX/XX wieku . 205 Maria Bruchnalska i jej spuścizna . 225 „Za kolor sukni, chustki lub czarną wstążkę". Portrety kobiet 1863 roku w relacjach i wspomnieniach . 241 O „kobietach Litwy" i Helenie Skirmunttowej . 279 Rozdział czwarty Historia powstania styczniowego w przedmiotach zapisana Lwowskie kolekcjonerstwo pamiątek 1863 roku . 299 Historycy i miłośnicy przeszłości wobec pamiątek 1863 roku . 316 O lwowskim muzealnictwie powstania styczniowego . 324 Zakończenie . 337 Bibliografia . 345 Indeks osób .,. 385 Zakończenie Przedstawiona w mniejszej pracy dyskusja nad różnymi formami i przejawami pa¬ mięci biograficznej, zbiorowej i społecznej, konstytuującej - jak napisał Jan As- smann - pamięć komunikatywną i kulturową, pozwoliła na określenie przestrzeni, w jakiej może być rozważana refleksja historyczna nad powstaniem styczniowym1. Z tego też względu tytuł niniejszej pracy nie ma na celu wyznaczania ram i zakresu teoretycznych rozważań charakterystycznych dla dyskusji o pamięci i historii oraz historiografii, lecz wyłącznie wskazuje na pewien obszar przemyśleń, w którym możliwe stało się ukazanie zagadnienia lwowskich debat o powstaniu styczniowym w okresie 1864-1939 w niezwykle istotnej praktyce badawczej. Samo sformułowanie: między pamięcią a historiografią, ma więc charakter wy¬ łącznie metaforyczny i odsyła do toczącej się we współczesnej humanistyce dyskusji na temat wzajemnych relacji pamięci i historii, czerpiąc inspiracje z tych poglądów, które aspektów pamięci i historii nie traktują w kategoriach dwubiegunowości. Ten wątek pojawił się choćby w rozmowie Aleidy Assmann z Krzysztofem Pomianem, przeprowadzonej w 1994 г., której konkluzja jest jednocześnie wyrazem teoretycz¬ nych poglądów rozmówczyni: [.] wymiary pamięciowy i naukowy historiografii wcale się wzajemnie nie wyklucza¬ ją, a wręcz w złożony sposób z sobą łączą. Co nas wszelako zdaje się nieodwracalnie różnić od przedstawicieli pozytywistycznej historiografii, to pogląd, że historiografia ma także retoryczną konstytucję i tym samym fikcyjna w znaczeniu: zrobiona, i ma także memorialny związek z określoną grupą w określonym miejscu2. Jak należy sądzić na podstawie rozważań podjętych w niniejszej pracy, dyskurs naukowy o powstaniu styczniowym pod koniec XIX i na przełomie XIX/XX stu¬ lecia opierał się przede wszystkim na przekazie pamięci w jej różnych wymiarach, 1 J. Assmann, Kultura pamięci, s. 80-99. 2 A. Assmann, Przestrzenie pamięci, s. 142. Por. również: tejże, Między historią a pamięcią, s. 152. 338_ autobiograficznym, pokoleniowym, a następnie wkraczał w obszar społecznego kontekstu upamiętniania, rocznicowego wymiaru pamięci o wydarzeniach 1863 г., odwołaniajej do kultury materialnej i symbolicznej oraz instytucjonalizacji pamięci w przestrzeni społecznej3. Dyskurs o powstaniu 1863 r. kształtował się więc w zło¬ żonym procesie wzajemnych związków i interakcji między pamięcią a historiogra¬ fią, na który niebagatelny wpływ miał rocznicowy charakter pamięci o powstaniu styczniowym oraz wszelkie przejawy jej instytucjonalizacji, charakterystyczne dla kulturowego wymiaru pamięci. Wspomnienia, pamiętniki, autobiografie uczestników i świadków wydarzeń 1863 r. kształtowały, choć na różnym poziomie, określony spo¬ sób oglądu przeszłości, odsyłały do niej i formułowały wyobrażenia na jej temat na równi z historiografią i innymi formami historycznej narracji o powstaniu stycznio¬ wym. Inspiracje czerpane z prac Pierre'a Nory, Krzysztofa Pomiana, Paula Ricoeura i innych teoretyków wymienianych w toku niniejszych rozważań pozwalają więc spojrzeć na historiografię i lwowskie debaty o 1863 r. w perspektywie kulturowej, ukazując dynamikę zmian społecznych zachodzących we wszystkich przejawach obecności powstania styczniowego w dyskursie pamięci, polityki i historiografii. Należy zwrócić uwagę, że na kształcie lwowskich debat oraz historycznych ba¬ dań nad powstaniem styczniowym w latach 1864—1939 zaważył w równym stopniu ogólny rozwój nauki historycznej w tym czasie oraz czynniki polityczne. Dlatego w historiografii powstania styczniowego wyodrębnić można kilka etapów kształto¬ wania się lwowskich sporów interpretacyjnych i studiów nad 1863 r. Pierwszy okres przypadł z pewnością na lata drugiej połowy XIX stulecia i związany był z nie¬ zwykle istotnym udziałem w kształtowaniu ówczesnych zainteresowań historycz¬ nych powstaniem styczniowym lwowskiego środowiska weteranów 1863 г., jako świadków i uczestników wydarzeń, twórców pamięci biograficznej i pokoleniowej, ale jednocześnie dziejopisów własnych czasów. Czas ten nie był z pewnością jedno¬ rodny pod względem wygłaszanych poglądów i ocen, a publiczne dyskusje przybie¬ rały charakter spersonalizowany, ale dzięki temu pozwoliły na ukazanie, używając określenia Pierre'a Nory oraz Paula Ricoeura, procesu archiwizacji pamięci o po¬ wstaniu styczniowym i wzajemnych relacji różnych wymiarów pamięci z rozwojem historiografii 1863 r. Charakteryzując środowisko twórców pamięci i historiografii 1863 г., podkreślić należy, że w formułowaniu sądów oraz opinii ideowych i politycznych, ale także interpretacji historycznych odnoszących się do powstania 1863 г., rolę nie do prze¬ cenienia odegrali powracający do kraju z emigracji już w końcu lat sześćdziesiątych XIX stulecia uczestnicy ostatniego powstania. Zjednej strony wyznaczali oni kierun¬ ki politycznych i historycznych sporów o powstanie styczniowe, z drugiej natomiast wpływali na konsolidację lwowskiego środowiska weteranów 1863 r. i nadawali mu już w latach osiemdziesiątych XIX w. silny kształt organizacyjny i rozbudowaną for- 3 P. Ricoeur, Pamięć, passim; J. Assmann, Kultura pamięci, passim; K. Kaźmierska, Biografia i pamięć, s. 75-76. _339 mę strukturalną na terenie całej Galicji, w postaci powołanego we Lwowie w 1888 г. TWPUPP. Powstańcy powracający z zesłania zaważyli również na charakterystyce lwowskiego środowiska weteranów 1863 r. W kręgu tych postaci rolę nie do prze¬ cenienia w formułowaniu poglądów historycznych na temat ostatniego powstania odegrał Agaton Giller, członek Rządu Narodowego, ale przede wszystkim autor wydanej w latach 1867—1871 Historii powstania narodu polskiego w 1861-1864 к Okres jego związków z lwowskim środowiskiem uczestników powstania stycznio¬ wego oraz pobyt w pobliskim Stanisławowie w latach 1871-1878 oraz 1884-1887 miał zdecydowany wpływ na kształtującą się w tym ośrodku myśl historyczną. To przez pryzmat jego hi storiografi cznej twórczości oraz publicystycznej aktywności możliwe stało się prześledzenie roli, jaką we Lwowie odgrywali postyczniowi emi¬ granci. Wpływ myśli historycznej Gillera znalazł więc odbicie w lwowskiej publicy¬ styce prasowej, inicjatywach wydawniczych o powstaniu styczniowym, ale również w licznych kontaktach personalnych. Jego poglądy na tematykę powstańczą kreowa¬ ły oblicze takich pism lwowskich jak „Gazeta Narodowa" i „Ruch Literacki", które podobnie jak „Dziennik Literacki", „Kurier Lwowski" oraz „Słowo Polskie" stały się szczególnymi „miejscami tworzenia się" historiografii powstania styczniowego na jej poziomie publicystycznym. W lwowskie spory o powstanie 1863 r. wpisał się także Bolesław Limanowski, którego prace wydawane w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XIX w. w lwowskich oficynach miały istotne znaczenie dla kształtu ówczesnych dyskusji nad generalną oceną dziejów powstania styczniowe¬ go. Mimo że w tym czasie obserwować można wyraźną obecność pamięci powstania styczniowego w publicznym dyskursie, to w wielu przypadkach polemiki toczyły się wyłącznie na poziomie prywatnej korespondencji uczestników powstania, dlatego powinny być postrzegane jako szczególny przekaz historycznej narracji o powstaniu 1863 r. Intensyfikacja dyskusji wokół powstania 1863 r. w latach osiemdziesiątych XIX stulecia związana była przede wszystkim z jednym z najważniejszych przedsięwzięć wydawniczych z tego zakresu, a mianowicie z pięciotomowym Wydawnictwem ma¬ teriałów do historii powstania 1863-1864 z lat 1888-1894. Inicjatywa ta świadczyła zjednej strony o konsolidacji lwowskiego środowiska weteranów 1863 г., z drugiej zaś o coraz wyraźniej zgłaszanym postulacie zmiany sądów i opinii o powstaniu styczniowym oraz oparcia ich na krytycznej refleksji historycznej. Przedsięwzięcie to, co istotne, miało związek z obchodzoną wówczas 25. rocznicą powstania stycz¬ niowego i przypadło na okres tworzenia się nie mniej ważnych struktur organiza¬ cyjnych TWPUPP. W gronie osób, które zainicjowały lwowską edycję materiałów i dokumentów do dziejów powstania, znajdowali się najwybitniejsi przedstawiciele tego środowiska: Józef Kajetan Janowski, Jan Stella-Sawicki, Józef Żuliński, Anto¬ ni Skotnicki, Agaton Giller, a spoza Lwowa - Marian Dubiecki. Twórcy dzieła już wówczas wyrażali przekonanie o potrzebie krytycznych studiów nad 1863 г., przy jednoczesnym zanegowaniu konserwatywnego stanowiska stańczykowskiej myśli historycznej o powstaniu styczniowym. 340_ Lwowskie debaty o 1863 r. postrzegać więc należy jako wyraźny głos sprzeciwu wobec konserwatywnych poglądów i pesymistycznej interpretacji dziejów ojczy¬ stych, ale też jako odbicie sporów, jakie toczyły się wśród weteranów 1863 r. między mierosławszczykami oraz obozem czerwonych i białych o ocenę powstania. A te miały niebagatelne znaczenie i świadczyły o wyraźnej polaryzacji tego środowiska. Należy podkreślić, że znalazły one odzwierciedlenie w najważniejszych lwowskich debatach, jakie przypadły na lata 1893-1895 i miały integralny związek z dysku¬ sją wokół dzieł Walerego Przyborowskiego i Stanisława Koźmiana. Dowodzą też, w jakim stopniu ówczesne spory interpretacyjne o powstanie styczniowe były sper- sonalizowane. Polemika ta nie ograniczała się wyłącznie do przedstawienia stano¬ wisk ideowych i politycznych, ale przede wszystkim przybrała charakter debaty historiograficznej, wyrażającej sprzeciw wobec ogólnych koncepcji historycznych Walerego Przyborowskiego, Stanisława Koźmiana i Henryka Lisickiego. Odnosiła się także, co istotne, do oceny dotychczasowego stanu badań nad powstaniem stycz¬ niowym, a w szerszym kontekście - studiów nad XIX stuleciem. Można zaryzy¬ kować stwierdzenie, że spór ten, stał się w pewnym sensie „wstępem" do ważnego postulatu krytycznych studiów nad XIX w., jaki propagowano za sprawą Szymona Askenazego po 1900 r. Na ten pierwszy okres przypadł też niezwykle istotny głos Bronisława Szwarce- go, który stojąc na stanowisku bliskim przekonaniom obozu czerwonych, podjął się w latach dziewięćdziesiątych XIX w. systematyzacji dotychczasowego piśmiennic¬ twa o 1863 r. i przydzielił mu znaczącą rolę w ówczesnych dyskusjach. Lwowska działalność publicystyczna Szwarcego otwiera kolejny, ważny okres w debatach nad 1863 r, jaki przypadł na lata 1900-1918. Sam Szwarce zainicjował w tym czasie wydanie księgi pamiątkowej W czterdziestą rocznicę powstania styczniowego 1863- 1903, która gromadziła wartościową źródłowo dokumentację wspomnieniową i pa¬ miętnikarską. W tym czasie największe dyskusje, do jakich dochodziło we Lwowie, toczyły się w latach 1907-1908 w związku z oceną działalności powstańczej Mi¬ chała Heidenreicha-Kruka przez Walerego Przyborowskiego. Spór o biografię po¬ wstańczą generała nie był jedynym, w który tak mocno zaangażowało się lwowskie środowisko weteranów 1863 r. Punktem odniesienia w ówczesnych debatach stały się również spory o biografię Zygmunta Sierakowskiego, w których wziął udział Benedykt Dybowski, a także głośna polemika zainicjowana w 1913 r. wokół pracy Franciszka Rawity-Gawrońskiego, zatytułowanej Wałka o wolność 1863 r. Spory te wyraźnie ukazują, w jakim stopniu na ówczesne oceny powstania styczniowego mieli wpływ sami nie tak dawni jeszcze uczestnicy wydarzeń, a obecnie pierwsi „dziejopisarze własnych czasów", formułujący podstawy późniejszej krytycznej re¬ fleksji nad powstaniem. Na kształcie ówczesnych debat nad powstaniem styczniowym zaważyły również studia pamiętnikarskie i historyczne nad dziejami Galicji w okresie 1863-1864 oraz nad powstaniem styczniowym na Rusi, autorstwa Jana Stelli-Sawickiego i Francisz¬ ka Rawity-Gawrońskiego, a także twórczość pamiętnikarska Józefa Kajetana Ja- _ 341_ nowskiego - „pamiętnikarza swoich czasów i historyka równocześnie". Przykłady te kierują zainteresowania badawcze na niezwykle istotnąproblematykę roli pamięci autobiograficznej i pamięci zbiorowej pokolenia 1863 r. w kształtowaniu myśli hi¬ storycznej o powstaniu styczniowym. Reasumując, podkreślić należy, że lwowskie środowisko weteranów 1863 r. two¬ rzyło pamięć o powstaniu styczniowym, która pełniła funkcję wielostronnego prze¬ kaźnika programów ideowo-politycznych oraz naukowych, co ukazały największe debaty nad powstaniem 1863 r. podejmowane przez to środowisko w latach osiem¬ dziesiątych i dziewięćdziesiątych XIX w. oraz w 1903-1913, dla których pamięć o wydarzeniach 1863 r. stała się jednocześnie formą narracji o wydarzeniach, ale też narzędziem poznania. Należy zwrócić uwagę, że okres 1900-1918 to również czas, kiedy wyraźnie rozwinęły się zainteresowania badawcze powstaniem styczniowym w lwowskim środowisku miłośników przeszłości i historyków, na co wpłynęła instytucjonalizacja pamięci oraz czynniki natury naukowo-poznawczej i ideowo-politycznej, a w nich: zauważalny wpływ neoromantycznego kierunku w historiografii polskiej, postulat badań naukowych nad XIX stuleciem, reorientacja poglądów na dzieje ojczyste oraz atmosfera zbliżającego się konfliktu militarnego państw zaborczych i wzrost dążeń niepodległościowych. Postulowana wówczas konieczność odejścia od pesymistycz¬ nych poglądów na dzieje ojczyste wpływała w sposób bezpośredni na zaintereso¬ wania powstaniem styczniowym, co uaktualniły badania Wacława Tokarza, Józe¬ fa Piłsudskiego i Józefa Grabca-Dąbrowskiego, z okresu poprzedzającego wybuch Wielkiej Wojny. Rolę nie do przecenienia odegrała także 50. rocznica powstania, a wraz z nią ogłoszony przez Sekcję literacką komitetu obchodów tej rocznicy pierw¬ szy w historiografii powstania styczniowego konkurs na dzieło popularnonaukowe 0 dziejach 1863 г., któremu patronowali historycy czasów nowożytnych i dziejów wojskowości, m.in. Szymon Askenazy, Marian Kukieł i Bronisław Pawłowski. Zainteresowania badawcze powstaniem styczniowym w lwowskim środowisku w tym czasie znalazły odzwierciedlenie w studiach źródłowych, przyczynkarskich 1 biograficznych Józefa Białyni-Chołodeckiego, który kontynuował je w okresie międzywojennym, czyniąc z powstania 1863 r. jeden z najważniejszych kierunków swoich historycznych studiów. Prekursorski charakter miały podjęte jeszcze przed I wojną światową, a rozwijane w latach II Rzeczypospolitej zainteresowania ba¬ dawcze Marii Bruchnalskiej nad udziałem kobiet w powstaniu styczniowym, które wpisywały pamięć historyczną kobiet w perspektywę społecznąi kulturową. Osobne miejsce w lwowskich debatach nad powstaniem 1863 r. przyznać należy również - zainicjowanym właściwie bezpośrednio po powstaniu styczniowym, a rozwijanym już w późniejszym czasie - pracom nad zewidencjonowaniem poległych, zmarłych i żyjących uczestników wydarzeń oraz nad sporządzaniem kartotek biograficznych powstańców 1863 r. Studia te stanowiły odrębny kierunek w ówczesnej historiografii powstania styczniowego za sprawą Józefa Białyni-Chołodeckiego, Aleksandra Me- dyńskiego, Leona Krzemienieckiego, Tadeusza Sauczeya i Bertolda Merwina. Zain- 342_ teresowania te, rozwijane z powodzeniem w okresie II Rzeczypospolitej, przybrały postać szerszych studiów archiwalnych, czego przykładem była jedna z najważniej¬ szym kartotek powstania styczniowego autorstwa Eugeniusza Barwińskiego, wie¬ loletniego dyrektora Archiwum Państwowego we Lwowie. Wszystko to wskazuje na wielokierunkowy charakter podejmowanych wówczas badań historycznych nad 1863 r. i wielostronne zainteresowania nimi lwowskiego środowiska. W charakterystyce historiografii powstania styczniowego w ośrodku lwowskim lata 1918-1939 przyniosły zasadnicze zmiany. Uwarunkowane one były zarówno rozwojem instytucjonalnego zaplecza nauki historycznej, jak i podjęciem studiów nad 1863 r. w szerszym zakresie przez profesjonalnych historyków uniwersyteckich. Nastąpiło to przede wszystkim w latach dwudziestych i trzydziestych XX w. za spra¬ wą m.in. wybitnego badacza dziejów nowożytnych, Adama Szelągowskiego, który opracował syntetyczny zarys dziejów powstania styczniowego o charakterze popu¬ larnonaukowym, opublikowany w pomnikowym dziele Polska, jej dzieje i kultura (Warszawa 1930) oraz dzięki jego uczniom. W gronie tym zainicjowano wówczas źródłowe studia nad stosunkami dyplomatycznymi oraz nad dziejami Galicji w okre¬ sie powstania styczniowego, które podejmowali m.in. Marian Tyrowicz oraz Henryk Wereszycki. Choć ostatni z wymienionych historyków w końcu łat trzydziestych XX w. przeniósł się do Warszawy, to jego badania nad powstaniem styczniowym miały bardzo ważny, lwowski kontekst. Na lata trzydzieste XX stulecia przypadły również twowskie studia źródłowe, jakie nad sylwetką biograficzną Adama Sapiehy prowadził Stefan Kieniewicz. W okresie II Rzeczypospolitej, co jest niezwykle istotne, badania nad powsta¬ niem styczniowym wpisywały się w szerszy program studiów z zakresu dziejów najnowszych i czasów porozbiorowych. Ale przede wszystkim też - to, co miało znaczenie dla Lwowa i jednocześnie miało uzasadnienie źródłowe w tamtejszych instytucjach archiwalnych - wkraczały w zakres badań nad dziejami Galicji w cza¬ sach porozbiorowych. Problematyka powstania styczniowego w sposób naturalny wpisywała się więc w ten obszar studiów i miała fundamentalne znaczenie dla cha¬ rakterystyki lwowskich kierunków zainteresowań 1863 r. Kolejną kwestią, na którą chciałam zwrócić uwagę w pracy, jest kluczowa rola Lwowa jako swoistego miejsca tworzenia się historiografii powstania styczniowego, w tym jego znaczenia jako doniosłego ośrodka wydawniczego literatury pamiętni¬ karskiej o 1863 r. Uwarunkowana ona była wieloma względami, które w wyraźny sposób świadczyły o znaczeniu tego miasta jako określonej przestrzeni kulturowej wyznaczanej przez pamięć o 1863 r. W równym stopniu zadecydowały o tym uwa¬ runkowania natury politycznej w okresie autonomii Galicji, aktywność silnego pod względem organizacyjnym i liczebnym środowiska uczestników powstania stycz¬ niowego oraz znaczenie tego miasta jako skupiska myśli liberalno-demokratycznej, przeciwstawnego dla ośrodka krakowskiego, w większym stopniu utożsamianego z konserwatywnym kierunkiem myśli historycznej okresu pozytywizmu. Sprzyja¬ jący klimat dla tego typu inicjatyw wynikał także z pozycji Lwowa jako jednego _343 z głównych ośrodków kulturalno-naukowych w II Rzeczypospolitej, skupiającego przedstawicieli środowisk naukowych, literackich i publicystycznych4, również tych podejmujących tematykę 1863 r. i propagujących pamięć Stycznia w publicznym dyskursie. Pamięć powstania styczniowego stała się więc integralną częścią niepodległo¬ ściowej tradycji Lwowa, mitu Lwowa jako „strażnicy polskości" na kresach oraz czynnikiem legitymizującym późniejszą tradycję Obrony Lwowa. Wszystko to określało przestrzeń kulturową miasta, wpływało na obecność pamięci powstania styczniowego w świadomości ówczesnych lwowian, a w konsekwencji konstru¬ owało tożsamość historyczną miasta w latach II Rzeczypospolitej i współtworzyło wielokulturowy obraz jego społeczeństwa5. Niekwestionowaną rolę w tym procesie odegrał mit Lwowa - opiekuna Sybiraków i zesłańców, który źródła czerpał jesz¬ cze ze społecznych inicjatyw księdza Ludwika Ruczki z lat sześćdziesiątych XIX stulecia oraz z późniejszych akcji pomocy na rzecz zesłańców i powstańców stycz¬ niowych podejmowanych przez stowarzyszenia i komitety społeczne. Wizerunek Lwowa - jako miasta opiekuna Sybiraków i zesłańców - współtworzyła w sposób zasadniczy artystyczna twórczość Aleksandra Sochaczewskiego, ale także niezwy¬ kle istotne Zjazdy Sybiraków, od pierwszego, jaki zorganizowano jeszcze w końcu XIX w. właśnie we Lwowie (17 września 1894 г.), po Zjazd z 1933 r. Wszystko to stwarzało niebagatelny klimat do podejmowanych w tym czasie publicznych debat o powstaniu styczniowym wpisanych w szerszy kontekst pamięci kulturowej. 4 M. Micińska, Piotr Chmielowski: między Warszawą, Zakopanem i Lwowem, w: Społeczeń¬ stwo, kultura, inteligencja, s. 413-428. 5 A. V. Wendland, Semper fidelis: Lwów jako narodowy mit Polaków i Ukraińców (1867- 1939), w: Lwów - miasto - społeczeństwo, t. 4, s. 263-273; S. Nicieja, Lwów. Ogród snu i pa¬ mięci. Dzieje cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie oraz ludzi tam spoczywających w latach 1786-2010, Opole 2011, passim.
any_adam_object	1
author	Michalska-Bracha, Lidia 1961-
author_GND	(DE-588)1130729532
author_facet	Michalska-Bracha, Lidia 1961-
author_role	aut
author_sort	Michalska-Bracha, Lidia 1961-
author_variant	l m b lmb
building	Verbundindex
bvnumber	BV039585179
ctrlnum	(OCoLC)747900243 (DE-599)BVBBV039585179
era	Geschichte 1864-1939 gnd
era_facet	Geschichte 1864-1939
format	Book
fullrecord	<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV039585179</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20170426</controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">110915s2011 \|\|\|\| 00\|\|\| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788371334627</subfield><subfield code="9">978-83-7133-462-7</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="z">8371334621</subfield><subfield code="9">8371334621</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)747900243</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV039585179</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">7,41</subfield><subfield code="2">ssgn</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Michalska-Bracha, Lidia</subfield><subfield code="d">1961-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1130729532</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Między pamięcią a historiografią</subfield><subfield code="b">lwowskie debaty o powstaniu styczniowym (1864 - 1939)</subfield><subfield code="c">Lidia Michalska-Bracha</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Kielce</subfield><subfield code="b">Wydawn. Uniw. Humanistyczno-Przyrodniczego</subfield><subfield code="c">2011</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">404 S.</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1864-1939</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Geschichtsbild</subfield><subfield code="0">(DE-588)4071769-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="g">Volk</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046497-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Polnischer Aufstand</subfield><subfield code="g">1863-1864</subfield><subfield code="0">(DE-588)4076207-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Lemberg</subfield><subfield code="0">(DE-588)4035304-7</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Lemberg</subfield><subfield code="0">(DE-588)4035304-7</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="g">Volk</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046497-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Polnischer Aufstand</subfield><subfield code="g">1863-1864</subfield><subfield code="0">(DE-588)4076207-5</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Geschichtsbild</subfield><subfield code="0">(DE-588)4071769-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="4"><subfield code="a">Geschichte 1864-1939</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 2</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=024436386&sequence=000005&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 2</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=024436386&sequence=000006&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">909</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0904</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-024436386</subfield></datafield></record></collection>
geographic	Lemberg (DE-588)4035304-7 gnd
geographic_facet	Lemberg
id	DE-604.BV039585179
illustrated	Not Illustrated
indexdate	2024-09-27T10:01:56Z
institution	BVB
isbn	9788371334627
language	Polish
oai_aleph_id	oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-024436386
oclc_num	747900243
open_access_boolean
owner	DE-12
owner_facet	DE-12
physical	404 S.
publishDate	2011
publishDateSearch	2011
publishDateSort	2011
publisher	Wydawn. Uniw. Humanistyczno-Przyrodniczego
record_format	marc
spelling	Michalska-Bracha, Lidia 1961- Verfasser (DE-588)1130729532 aut Między pamięcią a historiografią lwowskie debaty o powstaniu styczniowym (1864 - 1939) Lidia Michalska-Bracha Kielce Wydawn. Uniw. Humanistyczno-Przyrodniczego 2011 404 S. txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Geschichte 1864-1939 gnd rswk-swf Geschichtsbild (DE-588)4071769-0 gnd rswk-swf Polen Volk (DE-588)4046497-0 gnd rswk-swf Polnischer Aufstand 1863-1864 (DE-588)4076207-5 gnd rswk-swf Lemberg (DE-588)4035304-7 gnd rswk-swf Lemberg (DE-588)4035304-7 g Polen Volk (DE-588)4046497-0 s Polnischer Aufstand 1863-1864 (DE-588)4076207-5 s Geschichtsbild (DE-588)4071769-0 s Geschichte 1864-1939 z DE-604 Digitalisierung BSB Muenchen 2 application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=024436386&sequence=000005&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB Muenchen 2 application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=024436386&sequence=000006&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract
spellingShingle	Michalska-Bracha, Lidia 1961- Między pamięcią a historiografią lwowskie debaty o powstaniu styczniowym (1864 - 1939) Geschichtsbild (DE-588)4071769-0 gnd Polen Volk (DE-588)4046497-0 gnd Polnischer Aufstand 1863-1864 (DE-588)4076207-5 gnd
subject_GND	(DE-588)4071769-0 (DE-588)4046497-0 (DE-588)4076207-5 (DE-588)4035304-7
title	Między pamięcią a historiografią lwowskie debaty o powstaniu styczniowym (1864 - 1939)
title_auth	Między pamięcią a historiografią lwowskie debaty o powstaniu styczniowym (1864 - 1939)
title_exact_search	Między pamięcią a historiografią lwowskie debaty o powstaniu styczniowym (1864 - 1939)
title_full	Między pamięcią a historiografią lwowskie debaty o powstaniu styczniowym (1864 - 1939) Lidia Michalska-Bracha
title_fullStr	Między pamięcią a historiografią lwowskie debaty o powstaniu styczniowym (1864 - 1939) Lidia Michalska-Bracha
title_full_unstemmed	Między pamięcią a historiografią lwowskie debaty o powstaniu styczniowym (1864 - 1939) Lidia Michalska-Bracha
title_short	Między pamięcią a historiografią
title_sort	miedzy pamiecia a historiografia lwowskie debaty o powstaniu styczniowym 1864 1939
title_sub	lwowskie debaty o powstaniu styczniowym (1864 - 1939)
topic	Geschichtsbild (DE-588)4071769-0 gnd Polen Volk (DE-588)4046497-0 gnd Polnischer Aufstand 1863-1864 (DE-588)4076207-5 gnd
topic_facet	Geschichtsbild Polen Volk Polnischer Aufstand 1863-1864 Lemberg
url	http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=024436386&sequence=000005&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=024436386&sequence=000006&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
work_keys_str_mv	AT michalskabrachalidia miedzypamieciaahistoriografialwowskiedebatyopowstaniustyczniowym18641939

Verfügbarkeit

Es ist kein Print-Exemplar vorhanden.

Fernleihe Bestellen Achtung: Nicht im THWS-Bestand! Inhaltsverzeichnis

MARC

Datensatz im Suchindex

Es ist kein Print-Exemplar vorhanden.

Ähnliche Einträge