Grijsaards in zwart-wit: de verbeelding van de ouderdom in de Nederlandse prentkunst (1550 - 1650)
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Abschlussarbeit Buch |
| Sprache: | Dutch |
| Veröffentlicht: |
Zutphen
Walburg Pers
2007
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis |
| Beschreibung: | 352 S. Ill. |
| ISBN: | 9789057304675 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV037908341 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20080428090723 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 070521s2007 a||| mm|| 00||| dut d | ||
| 020 | |a 9789057304675 |9 978-90-5730-467-5 | ||
| 035 | |a (OCoLC)886785826 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV037908341 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rakwb | ||
| 041 | 0 | |a dut | |
| 049 | |a DE-255 |a DE-Y2 | ||
| 100 | 1 | |a Janssen, Anouk |e Verfasser |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Grijsaards in zwart-wit |b de verbeelding van de ouderdom in de Nederlandse prentkunst (1550 - 1650) |
| 264 | 1 | |a Zutphen |b Walburg Pers |c 2007 | |
| 300 | |a 352 S. |b Ill. | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 502 | |a Zugl.: Amsterdam, Univ., Diss., 2006 | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte 1530-1650 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 0 | 7 | |a Druckgrafik |0 (DE-588)4113357-2 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Mensch |g Motiv |0 (DE-588)4114567-7 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Niederlande |0 (DE-588)4042203-3 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 655 | 7 | |0 (DE-588)4113937-9 |a Hochschulschrift |2 gnd-content | |
| 689 | 0 | 0 | |a Niederlande |0 (DE-588)4042203-3 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Mensch |g Motiv |0 (DE-588)4114567-7 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Geschichte 1530-1650 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 689 | 1 | 0 | |a Niederlande |0 (DE-588)4042203-3 |D g |
| 689 | 1 | 1 | |a Druckgrafik |0 (DE-588)4113357-2 |D s |
| 689 | 1 | 2 | |a Geschichte 1530-1650 |A z |
| 689 | 1 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m HBZ Datenaustausch |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=023121889&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 940 | 1 | |n DHB | |
| 940 | 1 | |q DHB_JDG_ISBN_1 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-023121889 | ||
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804146518545924096 |
|---|---|
| adam_text | Inhoud
INLEIDING 13
1 De jonge geschiedenis van de ouderdom 13
2 Uitgangspunten 16
2.1 Vragen, opzet en methode 16
2.2 Afbakening en duidingen van de ouderdom 18
2.3 Doel, belang en ambitie 19
3 Prentkunst - verantwoording en kenmerken 19
3.1 Verantwoording 19
3.2 Woord, beeld en betekenis 21
3.3 Van allegorie naar genre 21
3.4 De esthetiek van de ouderdom 22
4 Oud in de vroegmoderne tijd 23
4.1 Wat is oud? 23
4.2 Hoe oud? 25
4.3 Hoeveel ouderen? 26
HOOFDSTUK 1 VISIES OP DE OUDERDOM 31
1 Lof en blaam 32
1.1 Lofzang op de ouderdom 3 2
1.2 Kritiek op de ouderdom 33
Ouderdom in Ripa s Iconologia 3 5
2 Ouderdomsmoraal 37
2.1 Exempla en exempla contraria 37
2.2 Levensfase- en ouderdomsmoraal bij Cats 38
3 Levensfasentheorieën en de ouderdom 39
3.1 Het tempeifmto-principe 39
3.2 Een overzicht van levensfasentheorieën 40
Levensfasentheorieën in Mexia s Verscheyden lessen 41
Levensfasentheorieën in Ripa s Iconologia 43
Andere levensfasentheorieën, bronnen en varianten 44
3.3 Basisschema 46
3.4 De temperamentenleer en het analogische wereldbeeld 47
3.5 De ouderdom in levensfasentheorieën 50
4 Ouderdom in medische geschriften 54
4.1 Zerbi en Cornaro 55
4.2 Du Laurens 55
De tweede kindertijd 56
4.3 Van Beverwyck 57
4.4 Een gezonde levenswijze voor later 58
Conclusie 58
HOOFDSTUK 2 LEVENSFASENTHEORIEËN EN OUDERDOM IN BEELD 67
1 Drie levensfasen 69
2 Vier levensfasen 70
2.1 Temperamenten en levensfasen 71
2.2 Jaargetijden en levensfasen 75
Zestiende-eeuwse reeksen 76
Kritiek op de analogie 79
Zeventiende-eeuwse voorstellingen 81
Oud en koud 82
Oud, feoad en w«r 83
Oud, feoud, eten en tevredenheid 86
2.3 Tijden van de dag en levensfasen 89
2.4 Het levensrad 92
2.5 Humana complexio 95
2.6 Vier levensfasen en de liefde 97
2.7 Liefde, Werk, Eer en Verdriet 98
3 Zes levensfasen 103
3.1 Zuilenordes en levensfasen 104
3.2 Ouderdomsthema s 108
Oud, wijs en ervaren 108
De senex stultus en de ontkennende fase 108
3.3 Zes levensfasen met menselijke ellende 109
4 Zeven levensfasen 112
4.1 Planeten en levensfasen 112
4.2 Ouderdomsthema s 116
Geheugen en een eervol ambt 116
Koude, geweten en barmhartigheid 117
5 Tien levensfasen 118
5.1 Levenstrappen en levensfasenreeksen van tien 118
De beeldtraditie van tien levensfasen 118
Levenstrappen 122
Levenstrap van Anthonisz. 124
Levenstrappen van de man en de vrouw van Visscher 127
Duitse en Zwitserse levensfasenreeksen van tien 127
Vier levensfasenreeksen van tien uit de Nederlanden 129
5.2 Ouderdomsthema s 14°
Gierigheid en vrijgevigheid 141
Vroomheid 144
Minachting: kinderspot, doodslag en gevechten om de erfenis 146
Het verlangen naar de dood, melancholie en het geweten 153
Conclusie 156
HOOFDSTUK 3 VROOMHEID EN INGETOGENHEID 175
1 Lofzangen op de geestelijke groei 175
2 Oude vrome vrouwen en mannen 178
2.1 Lezende en biddende oude vrouwen 179
Het ideaalbeeld van de weduwe 181
2.2 Barmhartige oude mannen en het gebed voor de maaltijd 182
Barmhartige oude mannen 182
Het gebed voor de maaltijd 183
3 Ingetogen ouderen en verwende jeugd 184
3.1 Matigheid en eenvoud 184
3.2 Armoede versus rijkdom: ouderdom versus jeugd 185
Conclusie 189
HOOFDSTUK 4 ERVARING EN WIJSHEID 195
1 Oud en verstandig 195
1.1 Geestelijke groei en ervaring 195
1.2 De taakverdeling tussen oud en jong: raad en daad 197
1.3 Verstandigheid verbeeld: wijze lessen, eervolle ambten en vermaningen 199
2 Adviserende oude vrouwen 202
2.1 Lessen over liefde en huwelijk 202
2.2 Vertumnus en Pomona 203
2.3 Adviesemblemen van Van de Venne 204
3 Geleerde oude mannen 208
3.1 Ouderdom, geleerdheid en melancholie 208
3.2 Profane en kerkelijke geleerden versmolten 210
Conclusie 214
HOOFDSTUK 5 GIERIGHEID EN HEBZUCHT 221
1 De fysionomie van Avaritia, melancholie en de angst voor armoede 221
z Vrekken en ouderdomsmoraal 223
2.1 De korte levensweg, het marmeren paleis en de onverzadigbaarheid 223
2.2 Erfgenamen en het sparen voor een oudedagsvoorziening 226
3 Vrekkige oude mannen en vrouwen 228
3.1 Varianten van kantoorscènes met oude mannen en koppels 228
3.2 De vrekkige oude vrouw 233
De ontwikkeling van de oude vrouw als Avaritia 233
Bril, kaars en uil 237
Conclusie 241
HOOFDSTUK 6 LUST EN ONGELIJKE LIEFDE 247
1 Liefde, lust en ouderdomsmoraal 247
1.1 Schandelijk en schadelijk 247
1.2 Tijdig met minnen beginnen 250
2 Ongelijke liefde met geld 252
2.1 Literaire traditie, varianten en thematiek 252
2.2 Ongelijke liefdes rondom Goltzius 255
Jeugd bij jeugd 255
Hebzuchtige jonge vrouwen 262
Dwaze jeugd, dwaze ouderdom 264
2.3 Ongelijke liefde bij Cats 265
2.4 Mannen, vrouwen en de werkelijkheid 270
3 Oude mannen en lust 271
3.1 Twee topoi over de senex amans 271
Turpe senilis amor 271
Cupido en de Dood 273
3.2 Vissen, vogels, muziek en de hoorndrager 279
4 Oude vrouwen en lust 284
4.1 De wellustige oude vrouw 284
4-2 De blaasbalg-, luit- en schoenhersteller en het musiceren 286
4.3 Makelaar in de liefde: de hoerenwaardin en de koppelaarster 289
Bijbelse en mythologische dienstmeiden 290
Conclusie 291
CONCLUSIE 305
Bijlage 1 311
Bijlage 2 315
Bijlage 3 317
Summary 319
Lijst van afkortingen 3 23
Bibliografie 324
Index 346
|
| any_adam_object | 1 |
| author | Janssen, Anouk |
| author_facet | Janssen, Anouk |
| author_role | aut |
| author_sort | Janssen, Anouk |
| author_variant | a j aj |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV037908341 |
| ctrlnum | (OCoLC)886785826 (DE-599)BVBBV037908341 |
| era | Geschichte 1530-1650 gnd |
| era_facet | Geschichte 1530-1650 |
| format | Thesis Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>01732nam a2200457 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV037908341</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20080428090723 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">070521s2007 a||| mm|| 00||| dut d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9789057304675</subfield><subfield code="9">978-90-5730-467-5</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)886785826</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV037908341</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">dut</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-255</subfield><subfield code="a">DE-Y2</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Janssen, Anouk</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Grijsaards in zwart-wit</subfield><subfield code="b">de verbeelding van de ouderdom in de Nederlandse prentkunst (1550 - 1650)</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Zutphen</subfield><subfield code="b">Walburg Pers</subfield><subfield code="c">2007</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">352 S.</subfield><subfield code="b">Ill.</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="502" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zugl.: Amsterdam, Univ., Diss., 2006</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1530-1650</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Druckgrafik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4113357-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Mensch</subfield><subfield code="g">Motiv</subfield><subfield code="0">(DE-588)4114567-7</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Niederlande</subfield><subfield code="0">(DE-588)4042203-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4113937-9</subfield><subfield code="a">Hochschulschrift</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Niederlande</subfield><subfield code="0">(DE-588)4042203-3</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Mensch</subfield><subfield code="g">Motiv</subfield><subfield code="0">(DE-588)4114567-7</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1530-1650</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Niederlande</subfield><subfield code="0">(DE-588)4042203-3</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Druckgrafik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4113357-2</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1530-1650</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">HBZ Datenaustausch</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=023121889&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">DHB</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">DHB_JDG_ISBN_1</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-023121889</subfield></datafield></record></collection> |
| genre | (DE-588)4113937-9 Hochschulschrift gnd-content |
| genre_facet | Hochschulschrift |
| geographic | Niederlande (DE-588)4042203-3 gnd |
| geographic_facet | Niederlande |
| id | DE-604.BV037908341 |
| illustrated | Illustrated |
| indexdate | 2024-07-09T23:36:37Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9789057304675 |
| language | Dutch |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-023121889 |
| oclc_num | 886785826 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-255 DE-Y2 |
| owner_facet | DE-255 DE-Y2 |
| physical | 352 S. Ill. |
| psigel | DHB_JDG_ISBN_1 |
| publishDate | 2007 |
| publishDateSearch | 2007 |
| publishDateSort | 2007 |
| publisher | Walburg Pers |
| record_format | marc |
| spelling | Janssen, Anouk Verfasser aut Grijsaards in zwart-wit de verbeelding van de ouderdom in de Nederlandse prentkunst (1550 - 1650) Zutphen Walburg Pers 2007 352 S. Ill. txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Zugl.: Amsterdam, Univ., Diss., 2006 Geschichte 1530-1650 gnd rswk-swf Druckgrafik (DE-588)4113357-2 gnd rswk-swf Mensch Motiv (DE-588)4114567-7 gnd rswk-swf Niederlande (DE-588)4042203-3 gnd rswk-swf (DE-588)4113937-9 Hochschulschrift gnd-content Niederlande (DE-588)4042203-3 g Mensch Motiv (DE-588)4114567-7 s Geschichte 1530-1650 z DE-604 Druckgrafik (DE-588)4113357-2 s HBZ Datenaustausch application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=023121889&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis |
| spellingShingle | Janssen, Anouk Grijsaards in zwart-wit de verbeelding van de ouderdom in de Nederlandse prentkunst (1550 - 1650) Druckgrafik (DE-588)4113357-2 gnd Mensch Motiv (DE-588)4114567-7 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4113357-2 (DE-588)4114567-7 (DE-588)4042203-3 (DE-588)4113937-9 |
| title | Grijsaards in zwart-wit de verbeelding van de ouderdom in de Nederlandse prentkunst (1550 - 1650) |
| title_auth | Grijsaards in zwart-wit de verbeelding van de ouderdom in de Nederlandse prentkunst (1550 - 1650) |
| title_exact_search | Grijsaards in zwart-wit de verbeelding van de ouderdom in de Nederlandse prentkunst (1550 - 1650) |
| title_full | Grijsaards in zwart-wit de verbeelding van de ouderdom in de Nederlandse prentkunst (1550 - 1650) |
| title_fullStr | Grijsaards in zwart-wit de verbeelding van de ouderdom in de Nederlandse prentkunst (1550 - 1650) |
| title_full_unstemmed | Grijsaards in zwart-wit de verbeelding van de ouderdom in de Nederlandse prentkunst (1550 - 1650) |
| title_short | Grijsaards in zwart-wit |
| title_sort | grijsaards in zwart wit de verbeelding van de ouderdom in de nederlandse prentkunst 1550 1650 |
| title_sub | de verbeelding van de ouderdom in de Nederlandse prentkunst (1550 - 1650) |
| topic | Druckgrafik (DE-588)4113357-2 gnd Mensch Motiv (DE-588)4114567-7 gnd |
| topic_facet | Druckgrafik Mensch Motiv Niederlande Hochschulschrift |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=023121889&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT janssenanouk grijsaardsinzwartwitdeverbeeldingvandeouderdomindenederlandseprentkunst15501650 |