Florentiner Frauenklöster: von der Renaissance bis zur Gegenreformation
Gespeichert in:
1. Verfasser: | |
---|---|
Format: | Buch |
Sprache: | German |
Veröffentlicht: |
Petersberg
Imhof
2009
|
Schlagworte: | |
Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis |
Beschreibung: | 264 S. zahlr. Ill., graph. Darst., Kt. 31 cm |
ISBN: | 9783865683274 |
Internformat
MARC
LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
---|---|---|---|
001 | BV037664515 | ||
003 | DE-604 | ||
005 | 20090515074650 | ||
007 | t| | ||
008 | 080403s2009 xx abd| |||| 00||| ger d | ||
020 | |a 9783865683274 |9 978-3-86568-327-4 | ||
035 | |a (OCoLC)467879872 | ||
035 | |a (DE-599)BVBBV037664515 | ||
040 | |a DE-604 |b ger |e rakwb | ||
041 | 0 | |a ger | |
049 | |a DE-Y3 |a DE-255 |a DE-Y2 | ||
082 | 0 | |a 726.709455109024 |2 22/ger | |
084 | |a BO 1770 |0 (DE-625)14028: |2 rvk | ||
084 | |a LN 37113 |0 (DE-625)102012:13314 |2 rvk | ||
084 | |a LN 79693 |0 (DE-625)102232:157 |2 rvk | ||
084 | |a LN 80524 |0 (DE-625)102280:6 |2 rvk | ||
084 | |a NR 8520 |0 (DE-625)130052: |2 rvk | ||
100 | 1 | |a Plakolm-Forsthuber, Sabine |d 1959- |e Verfasser |0 (DE-588)12436652X |4 aut | |
245 | 1 | 0 | |a Florentiner Frauenklöster |b von der Renaissance bis zur Gegenreformation |
264 | 1 | |a Petersberg |b Imhof |c 2009 | |
300 | |a 264 S. |b zahlr. Ill., graph. Darst., Kt. |c 31 cm | ||
336 | |b txt |2 rdacontent | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
648 | 7 | |a Geschichte 1400-1600 |2 gnd |9 rswk-swf | |
650 | 0 | 7 | |a Klosteranlage |0 (DE-588)7583222-7 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Frauenkloster |0 (DE-588)4071432-9 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Sakralbau |0 (DE-588)4178936-2 |2 gnd |9 rswk-swf |
651 | 7 | |a Florenz |0 (DE-588)4017581-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
651 | 7 | |a Italien |0 (DE-588)4027833-5 |2 gnd |9 rswk-swf | |
689 | 0 | 0 | |a Italien |0 (DE-588)4027833-5 |D g |
689 | 0 | 1 | |a Klosteranlage |0 (DE-588)7583222-7 |D s |
689 | 0 | 2 | |a Geschichte 1400-1600 |A z |
689 | 0 | |5 DE-604 | |
689 | 1 | 0 | |a Florenz |0 (DE-588)4017581-9 |D g |
689 | 1 | 1 | |a Sakralbau |0 (DE-588)4178936-2 |D s |
689 | 1 | 2 | |a Geschichte 1400-1600 |A z |
689 | 1 | |5 DE-604 | |
689 | 2 | 0 | |a Florenz |0 (DE-588)4017581-9 |D g |
689 | 2 | 1 | |a Frauenkloster |0 (DE-588)4071432-9 |D s |
689 | 2 | 2 | |a Klosteranlage |0 (DE-588)7583222-7 |D s |
689 | 2 | 3 | |a Geschichte 1400-1600 |A z |
689 | 2 | |8 1\p |5 DE-604 | |
856 | 4 | 2 | |m KUBIKAT Anreicherung |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=022878045&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
883 | 1 | |8 1\p |a cgwrk |d 20201028 |q DE-101 |u https://d-nb.info/provenance/plan#cgwrk | |
943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-022878045 |
Datensatz im Suchindex
_version_ | 1820158560174080000 |
---|---|
adam_text |
Sabine Plakolrn-Forsthuber
FLORENTINER FRAUENKLÖSTER
VON DER RENAISSANCE
BIS ZUR GEGENREFORMATION
Michael Imhof Verlag
INHALT
Vorwort .8
Einleitung.10
1. Klosterbaukunst: Forschungssituation, Rezeption und Denkmalbestand .16
2. Allgemeine Voraussetzungen der Frauenklöster .21
2.1 Die Ordensregeln .21
2.2 Das Ende der Doppelklöster.23
2.3 Das Frauenkloster als Grab, Festung und Enklave .24
3. Zur Position der weiblichen Orden.28
3. 1 Die Klausur - Regel und Anwendung.28
3.2 Florentiner Frauenorden im 15. und 16. Jahrhundert.32
3.2.1 Benediktinerinnen und andere.32
3.2.2 Nonnen der Bettelorden .34
3.2.3 Tertiarierinnen.36
3.3 Unterschiedliche Wirkungsbereiche der Nonnen und
Monche
.37
4. Die Florentiner Frauenklöster im Wechselspiel der Interessen 42
4
Л
Zur Topographie der Frauenklöster. 42
4.1.1 Klosterneubau und Schleifung aus fortifikatorischen Motiven.43
4.1.2 Ballung in Quartieren .45
4.2 Förderer und Stifter der Frauenklöster.48
4.2.1 Die
Medici
als Förderer. 48
4.2.2
Sii/ite vive
.51
4.2.3 Der Vormund und adelige Stifterinnen .52
4.2.4 Die Nonnenorden als indirekte Bauträger . . 54
4.3 Zur gesellschaftlichen Funktion des Frauenklosters .56
4.3.1 Das Kloster als Alternative zur Ehe
(muns liotalis)
56
4.3.2 Hierarchie und
Refugium
für Mädchen und Witwen .57
4.4 Kulturelle Funktionen: Auftragsvergabe und künstlerische Betätigung.59
4.4.
1
Die Orden als Netzwerke . 60
4.4.2 Auftragsvergabe - trotz Vormund 61
4.4.3 Künstlerische Betätigung der Nonnen 66
5. Die Nonnenkirche 69
5.1 Die
Ecclesia,
der Sakralraum und die Grundrissaltemath
en
69
5.2
Gesehlechtťrt
rennung in sakralen Räumen 72
5.2.1 Die Kirche und das Ost-West-Schema. 72
5.2.2 Predigten im Freien 74
5.2.3 Mönchskirchen 75
5.3 Allgemeine Merkmale der Nonnenkirchen 7b
5.4 Die Florentiner Nonnenkirchen .78
5.4.1 Die Saalkirche und die zwei Chorlösungen .79
5.4.2 Aufwändige Raum- und Apsislösungen .79
5.4.3 Ausgestaltung, Fassade .84
5.5 Der ebenerdige Nonnenchor und die Nonnenempore.90
5.5.1 Zur Einheit des Nonnenchorproblems.90
5.5.2 Der ebenerdige abgeteilte Nonnenchor (Retrochor).94
5.5.3 Der Nonnenchor als Empore .98
5.5.4 Die Liturgie und der Status der Nonnen als Kriterien .99
5.5.5 Raumtypologie der Westemporen.101
5.5.6 Geostete Emporen in Neapel .105
5.5.7 Reliquienaufbewahrung .107
5.5.8 Fresken im Nonnenchor.111
5.6 Zusammenfassung der Bautypologie der Florentiner Nonnenkirche .114
6. Die Klosteranlage.117
6.1 Kreuzgang, Dormitorium und Zelle.117
6.1.1 Umbau der Dormitorien.119
6.1.2 Kreuzgänge des 15. Jahrhunderts .125
6.1.3 Kreuzgänge des 16. Jahrhunderts .129
6.2 Räume der Kommunikation .132
6.2.1 Kapitelsaal .132
6.2.2 Parlatorium.136
6.2.3 Bibliothek und
Skriptorium
.138
6.3 Refektorium.141
6.4 Das Refektorium als quasisakraler Raum.144
6.4.1 Darstellungen des Abendmahls und der Kreuzigung .145
6.4.2 Abendmahlsdarstellung für Nonnen.146
6.5 Die Krankenabteilung.149
6.6 Die Klostergärten .151
7. Die Reformen der Frauenklöster bis Herzog Cosimo
1
.156
7.1 Die Ambiguität der Reformen .157
7.2 Der Finfluss Savonaroias auf die Frauenklöster.158
7.3 Herzog Cosimo
I.
de'
Medici
und die
Reformaţi»
monasteriorwn, 1545.160
7.3.1 Die
Operai
.162
7.3.2 Bauliche Maßnahmen .162
7.3.3 Gestaltung der Nonnenempore .168
7.4 Lxkurs: Die Irauenrolle /wischen Öffentlichkeit und
ľalazzo
.174
7.4.1 Die Geschlechterrollen nach
Leon Battista Alberti
.174
7.4.2 Verdrängung der Frauen aus der profanen Öffentlichkeit.175
7.5 Die Kompensation der Ausgrenzung .177
7.5.1 Die
conwitità
der F.inzelzelle .177
7.5.2 Persönlicher Rückzugs- und Andachtsraum.179
7.5.3
ľroduktionsstätte
oder I.uxussuite (Neapel).181
7.5.4 Vergleich der Zelle mit dem Studiolo.183
7.6 Resümee der Reformen unter Herzog Cosimo 1.184
6 INHALT
8. Das Konzil von
Trient
und die Folgen.188
8.1 Die Umsetzung der Beschlüsse des Konzils.189
8.2 Das
Decretimi de
regularibus et moniaiibiis und die Architektur von Frauenklöstern.191
8.2.1 Zum Vorgehen der apostolischen Visitatoren.191
8.2.2 Florentiner Frauenklöster im Zeichen des Konzils.195
8.2.3 Das Beispiel S.
Jacopo di Ripoli .
199
8.2.4 Klostergärten im Barock.204
8.3 Semireligiöse Einrichtungen: Klöster für
convertite,
die
Casa delle
Maltnaritate
und andere Frauenhäuser .207
8.4 Die Bedeutung des Konzils für die Nonnen der Bettelorden und die Tertiarierinnen.211
8.5 Das Konzil, die Reform der Frauenklöster und die Frauenfrage.212
9. Carlo Borromeos Position zur Architektur der Frauenklöster.214
9.1 Borrorneos
Visitations-
und Reformtätigkeit .215
9.2 Die ¡nstructiones Fabrkae et Sitpellectilis
Ecclesiastical'
(1577í.
216
9.2.1 Die Nonnenkirche: De
ecclesia
immküium.217
9.2.1.1 Geschlechtertrennung und Isolierung der Nonnen durch die Quermauer .
2І8
9.2.1.2 Auswirkungen an Mailänder Nonnenkirchen .220
9.2.2 Das Nonnenkloster: De
monasterio
nioiiialium .223
9.2.2.1 Die Räume im Erdgeschoss.224
9.2.2.2 Die Räume im Obergeschoss.226
9.2.2.3 Separat anzulegende Gebäude und Räume .226
9.3 Resümee .228
10. Konsequenzen der Säkularisation und Ausblick.231
Anmerkungen.235
Bibliographie . 254
Ortsregister.261
Abbildungsnachweis.263
Abstract
. 264
INH.Ai" |
any_adam_object | 1 |
author | Plakolm-Forsthuber, Sabine 1959- |
author_GND | (DE-588)12436652X |
author_facet | Plakolm-Forsthuber, Sabine 1959- |
author_role | aut |
author_sort | Plakolm-Forsthuber, Sabine 1959- |
author_variant | s p f spf |
building | Verbundindex |
bvnumber | BV037664515 |
classification_rvk | BO 1770 LN 37113 LN 79693 LN 80524 NR 8520 |
ctrlnum | (OCoLC)467879872 (DE-599)BVBBV037664515 |
dewey-full | 726.709455109024 |
dewey-hundreds | 700 - The arts |
dewey-ones | 726 - Buildings for religious and related purposes |
dewey-raw | 726.709455109024 |
dewey-search | 726.709455109024 |
dewey-sort | 3726.709455109024 |
dewey-tens | 720 - Architecture |
discipline | Kunstgeschichte Architektur Geschichte Theologie / Religionswissenschaften |
era | Geschichte 1400-1600 gnd |
era_facet | Geschichte 1400-1600 |
format | Book |
fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV037664515</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20090515074650</controlfield><controlfield tag="007">t|</controlfield><controlfield tag="008">080403s2009 xx abd| |||| 00||| ger d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9783865683274</subfield><subfield code="9">978-3-86568-327-4</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)467879872</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV037664515</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">ger</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-Y3</subfield><subfield code="a">DE-255</subfield><subfield code="a">DE-Y2</subfield></datafield><datafield tag="082" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">726.709455109024</subfield><subfield code="2">22/ger</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">BO 1770</subfield><subfield code="0">(DE-625)14028:</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">LN 37113</subfield><subfield code="0">(DE-625)102012:13314</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">LN 79693</subfield><subfield code="0">(DE-625)102232:157</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">LN 80524</subfield><subfield code="0">(DE-625)102280:6</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">NR 8520</subfield><subfield code="0">(DE-625)130052:</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Plakolm-Forsthuber, Sabine</subfield><subfield code="d">1959-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)12436652X</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Florentiner Frauenklöster</subfield><subfield code="b">von der Renaissance bis zur Gegenreformation</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Petersberg</subfield><subfield code="b">Imhof</subfield><subfield code="c">2009</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">264 S.</subfield><subfield code="b">zahlr. Ill., graph. Darst., Kt.</subfield><subfield code="c">31 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1400-1600</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Klosteranlage</subfield><subfield code="0">(DE-588)7583222-7</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Frauenkloster</subfield><subfield code="0">(DE-588)4071432-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Sakralbau</subfield><subfield code="0">(DE-588)4178936-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Florenz</subfield><subfield code="0">(DE-588)4017581-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Italien</subfield><subfield code="0">(DE-588)4027833-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Italien</subfield><subfield code="0">(DE-588)4027833-5</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Klosteranlage</subfield><subfield code="0">(DE-588)7583222-7</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1400-1600</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Florenz</subfield><subfield code="0">(DE-588)4017581-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Sakralbau</subfield><subfield code="0">(DE-588)4178936-2</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1400-1600</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="2" ind2="0"><subfield code="a">Florenz</subfield><subfield code="0">(DE-588)4017581-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="2" ind2="1"><subfield code="a">Frauenkloster</subfield><subfield code="0">(DE-588)4071432-9</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="2" ind2="2"><subfield code="a">Klosteranlage</subfield><subfield code="0">(DE-588)7583222-7</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="2" ind2="3"><subfield code="a">Geschichte 1400-1600</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="2" ind2=" "><subfield code="8">1\p</subfield><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">KUBIKAT Anreicherung</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=022878045&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="883" ind1="1" ind2=" "><subfield code="8">1\p</subfield><subfield code="a">cgwrk</subfield><subfield code="d">20201028</subfield><subfield code="q">DE-101</subfield><subfield code="u">https://d-nb.info/provenance/plan#cgwrk</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-022878045</subfield></datafield></record></collection> |
geographic | Florenz (DE-588)4017581-9 gnd Italien (DE-588)4027833-5 gnd |
geographic_facet | Florenz Italien |
id | DE-604.BV037664515 |
illustrated | Illustrated |
indexdate | 2025-01-02T17:21:09Z |
institution | BVB |
isbn | 9783865683274 |
language | German |
oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-022878045 |
oclc_num | 467879872 |
open_access_boolean | |
owner | DE-Y3 DE-255 DE-Y2 |
owner_facet | DE-Y3 DE-255 DE-Y2 |
physical | 264 S. zahlr. Ill., graph. Darst., Kt. 31 cm |
publishDate | 2009 |
publishDateSearch | 2009 |
publishDateSort | 2009 |
publisher | Imhof |
record_format | marc |
spelling | Plakolm-Forsthuber, Sabine 1959- Verfasser (DE-588)12436652X aut Florentiner Frauenklöster von der Renaissance bis zur Gegenreformation Petersberg Imhof 2009 264 S. zahlr. Ill., graph. Darst., Kt. 31 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Geschichte 1400-1600 gnd rswk-swf Klosteranlage (DE-588)7583222-7 gnd rswk-swf Frauenkloster (DE-588)4071432-9 gnd rswk-swf Sakralbau (DE-588)4178936-2 gnd rswk-swf Florenz (DE-588)4017581-9 gnd rswk-swf Italien (DE-588)4027833-5 gnd rswk-swf Italien (DE-588)4027833-5 g Klosteranlage (DE-588)7583222-7 s Geschichte 1400-1600 z DE-604 Florenz (DE-588)4017581-9 g Sakralbau (DE-588)4178936-2 s Frauenkloster (DE-588)4071432-9 s 1\p DE-604 KUBIKAT Anreicherung application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=022878045&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis 1\p cgwrk 20201028 DE-101 https://d-nb.info/provenance/plan#cgwrk |
spellingShingle | Plakolm-Forsthuber, Sabine 1959- Florentiner Frauenklöster von der Renaissance bis zur Gegenreformation Klosteranlage (DE-588)7583222-7 gnd Frauenkloster (DE-588)4071432-9 gnd Sakralbau (DE-588)4178936-2 gnd |
subject_GND | (DE-588)7583222-7 (DE-588)4071432-9 (DE-588)4178936-2 (DE-588)4017581-9 (DE-588)4027833-5 |
title | Florentiner Frauenklöster von der Renaissance bis zur Gegenreformation |
title_auth | Florentiner Frauenklöster von der Renaissance bis zur Gegenreformation |
title_exact_search | Florentiner Frauenklöster von der Renaissance bis zur Gegenreformation |
title_full | Florentiner Frauenklöster von der Renaissance bis zur Gegenreformation |
title_fullStr | Florentiner Frauenklöster von der Renaissance bis zur Gegenreformation |
title_full_unstemmed | Florentiner Frauenklöster von der Renaissance bis zur Gegenreformation |
title_short | Florentiner Frauenklöster |
title_sort | florentiner frauenkloster von der renaissance bis zur gegenreformation |
title_sub | von der Renaissance bis zur Gegenreformation |
topic | Klosteranlage (DE-588)7583222-7 gnd Frauenkloster (DE-588)4071432-9 gnd Sakralbau (DE-588)4178936-2 gnd |
topic_facet | Klosteranlage Frauenkloster Sakralbau Florenz Italien |
url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=022878045&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
work_keys_str_mv | AT plakolmforsthubersabine florentinerfrauenklostervonderrenaissancebiszurgegenreformation |