De stad als architectonische constructie: het architectonisch discours van de stad (Duitsland 1871 - 1914)
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Abschlussarbeit Buch |
| Sprache: | Dutch |
| Veröffentlicht: |
Delft
Publicatieburo Bouwkunde TU Delft
2005
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis |
| Beschreibung: | Zsfassung in dt. und engl. Sprache |
| Beschreibung: | 391 S. Ill. und graph. Darst. |
| ISBN: | 905269334X |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV037661316 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20101012182533 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 071126s2005 ad|| mm|| 00||| dut d | ||
| 020 | |a 905269334X |9 90-5269-334-X | ||
| 035 | |a (OCoLC)255684966 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV037661316 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rakwb | ||
| 041 | 0 | |a dut | |
| 049 | |a DE-255 | ||
| 100 | 1 | |a Claessens, François |d 1967- |e Verfasser |0 (DE-588)133671941 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a De stad als architectonische constructie |b het architectonisch discours van de stad (Duitsland 1871 - 1914) |
| 264 | 1 | |a Delft |b Publicatieburo Bouwkunde TU Delft |c 2005 | |
| 300 | |a 391 S. |b Ill. und graph. Darst. | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 500 | |a Zsfassung in dt. und engl. Sprache | ||
| 502 | |a Zugl.: Delft, Techn. Univ., Diss., 2005 | ||
| 600 | 1 | 7 | |a Sitte, Camillo |d 1843-1903 |0 (DE-588)118797441 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 648 | 7 | |a Geschichte 1871-1914 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 0 | 7 | |a Architekturtheorie |0 (DE-588)4112587-3 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Städtebau |0 (DE-588)4056795-3 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Deutschland |0 (DE-588)4011882-4 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 655 | 7 | |0 (DE-588)4113937-9 |a Hochschulschrift |2 gnd-content | |
| 689 | 0 | 0 | |a Deutschland |0 (DE-588)4011882-4 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Städtebau |0 (DE-588)4056795-3 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Architekturtheorie |0 (DE-588)4112587-3 |D s |
| 689 | 0 | 3 | |a Geschichte 1871-1914 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 689 | 1 | 0 | |a Deutschland |0 (DE-588)4011882-4 |D g |
| 689 | 1 | 1 | |a Städtebau |0 (DE-588)4056795-3 |D s |
| 689 | 1 | 2 | |a Geschichte 1871-1914 |A z |
| 689 | 1 | |5 DE-604 | |
| 689 | 2 | 0 | |a Sitte, Camillo |d 1843-1903 |0 (DE-588)118797441 |D p |
| 689 | 2 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m KUBIKAT Anreicherung |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=022874845&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-022874845 | ||
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804146107800879104 |
|---|---|
| adam_text | DE STAD ALS ARCHITECTONISCHE CONSTRUCTIE
Het architectonisch discours van de stad
(Duitsland
1871-1914)
Proefschrift
ter verkrijging van de graad van doctor
aan de Technische Universiteit Delft,
op gezag van de Rector Magnificus Prof. dr. ir. J.T. Fokkema,
voorzitter van het College voor Promoties,
in het openbaar te verdedigen op dinsdag
15
november
2005
om
15:30
uur
door
François CLAESSENS
bouwkundig ingenieur en doctorandus in de wijsbegeerte
geboren te Bilthoven
INHOUD
INHOUDSOPGAVE
Woord van dank
11
HOOFDSTUK
1
INLEIDING
13
1.1
Het paradigma van een stedelijke architectuur:
13
introductie op het onderwerp
1.1.1
Het Duitse onderzoek naar de vorm van de
15
stad
(1871-1914)
1.1.2
Het discursieve veld van het architectonisch
17
stadsvormonderzoek: bronnenmateriaal
1.2
Bestaand onderzoeksveld: positiebepaling
25
1.2.1
Plannings-en
stedenbouwgeschiedenis
25
1.2.2
Geschiedenis en theorie van de moderne
28
architectuur
1.3
De wending naar de stad: een paradigmawisseling
33
in de architectuur
1.3.1
Architectuur en wetenschap: het disciplinair
34
discours
1.3.2
Het paradigma- en discoursconcept: methode
37
van onderzoek
1.3.3
Het modelbegrip in de architectuur
40
1.4
Opbouw van de studie
43
HOOFDSTUK
2
PRAKTIJK EN
D
INGENIEURS STEDENBOUW
(1850-1890)
PRAKTIJK EN DISCOURS VAN DE 19E-EEUWSE
Inleiding
49
2.1
Genese van
de Großstadt
en modernisering van
50
stedelijk beleid
2.1.1
Moeizaam proces van economische en
geo-
51
politieke eenwording
2.1.2
Demografische ontwikkelingen en mobiliteit
54
2.1.3
De eigen gedaante van de Industriële
56
Revolutie in Duitsland
2.1.4
Sociale factoren rond urbanisatie en
59
industrialisering
2.1.5
Verstedelijking en urbane
62
ontwikkelingsproblematiekken
2.1.6
Uitdifferentiatie van stedelijk beleid
64
DE STAD ALS ARCHITECTONISCHE CONSTRUCTIE
2.2
Stedenbouw als taak van stedelijk beleid
69
2.2.1
Stadsontwerp in de Duitse landen tijdens de
71
pre -industriële fase
(1650-1800)
2.2.2
Genese van de Duitse ingenieurstedenbouw
74
inde 19e-eeuw
2.2.3
Berlijn:
de 19e eeuwse
stadsuitleg
78
2.3
Discours van de ingenieurs stedenbouw
86
2.3.1
Handboeken stedenbouw:
Baumeisteren 87
Stübben
2.3.2
Opbouw en elementen van het
91
stedenbouwkundigplan
2.3.3
Classificatie en distributie van stedelijke
94
bouwwerken
Conclusie
101
HOOFDSTUK
3
ARCHITECTONISCHE ARTICULATIE VAN DE
STEDELIJKE RUIMTE: CAMILLO
SITTE
EN DE
ARCHITECTUUR ALS PUBLIEKE TAAK
Inleiding
105
3.1
С
Sitte
en de revival
van
de Stadtbaukunst 108
3.1.1 Van de
oude
en de
nieuwe stad
108
3.1.2
Een praktische esthetica
115
3.2
Invloed en achtergronden van de 19e-eeuwse
118
esthetica
3.2.1
Vorm en inhoud: romantisch-idealisme
118
3.2.2
Vorm en waarneming: empirische
121
psychologisch
3.3
Stedenbouw als ruimtekunst
123
3.3.1
De vorm van de stedelijke ruimte
126
3.3.2
De enscenering van het picturale stadsbeeld
129
3.4
Architectuur als het decor van
de Großstadt 136
3.4.1
Het schilderachtige en monumentale
136
stadsbeeld
3.4.2
Stad en stijl
141
3.5
Sitte s invloed
146
Conclusie
149
INHOUD
HOOFDSTUK
4
HET ARCHITECTONISCH ONDERZOEK NAAR DE
TYPOLOGIE VAN HET STEDELIJK BOUWBLOK
Inleiding
153
4.1
Massificatie van de woningbouw
154
4.1.1
Woningbouw als speculatieve onderneming
155
4.1.2
De ontwikkeling van het groot-stedelijk
156
woningtype: etagewoningbouw
4.1.3
Modelplattegronden: de voorbeeldboeken van
162
Hoffmann en
Assmann
4.2
De problematiek van het gesloten bouwblok
170
4.2.1
Handboek woningbouw:
Rudolf
Eberstadt 171
4.2.2
Economische analyse: mechanismen van
174
grond- en woningmarkt
4.2.3
Morfologische analyse: bebouwingsplan en
179
verkaveling
4.3
Naar een gedetailleerd bebouwingsplan
182
4.3.1
Structuur en geleding van het
183
bebouwingsplan:
verkeers- en
woonstraten
4.3.2
Gemengde bebouwingsvorm: de
185
samenwerking van
Eberstadt
en Goecke
4.3.3
Een alternatieve vorm van etagewoningbouw:
191
de portiek-etagewoning
4.4
Berlijnse experimenten met het stedelijk
196
bouwblok
4.4.1
Het bouwblok als eenheid van beheer en
197
ontwerp: corporaties en architecten
4.4.2
De transformatie van het gesloten bouwblok
201
4.4.3 Das deutsche Miethaus: Gessner s
handboek
211
voor het woningontwerp
Conclusie
217
HOOFDSTUK
5
HET WOONBLOK ALS ARCHITECTONISCHE
COMPONENT VAN DE STADSVORM
Inleiding
221
5.1
Plastiek en ruimte: de Duitse formalistische esthetica
222
en kunstwetenschap vanaf
1885
5.1.1
Architectonische vorm en ruimte:
Adolf von 224
Hildebrand
5.1.2
Architectuur als het vormgeven van ruimte:
228
August
Sch
marsów
DE STAD ALS ARCHITECTONISCHE CONSTRUCTIE
5.1.3
Een systeem van polaire grondbegrippen in de
231
kunst: Wölfflin
5.2
Het woonblok als plastisch materiaal van het
235
stadsplan: A.E. Brinckmann
5.2.1
De architectonische structuur van de
236
stadsvorm
5.2.2
De compositie van de stedelijke ruimte: ritmiek
242
en sequentie
5.2.3
De begrenzing van de stedelijke ruimte: de
248
straat- en pleinwand
5.3
Het uniforme woonblok
253
5.3.1
Uniformiteit en seriematigheid als esthetische
254
categorieën in de massa -woningbouw: W.C.
Behrendt
en K. Scheffler
5.3.2
Naar een architectuur van
de Großstadt: 262
kritiek van het stijleclecticisme en ornament
5.3.3
De Um-1800 beweging: herleving van het
266
Classicisme als opmaat voor zakelijkheid in de
architectuur
5.3.4
De Duitse strijd over architectonische typen: de
272
Werkbund
Conclusie
277
HOOFDSTUK
6
ARCHITECTONISCHE STADSMODELLEN: STUDIES
VAN DE HISTORISCHE STADSVORM
Inleiding
281
6.1
De historische stad in het Duitse stadsonderzoek
282
6.1.1
De operatieve aard van de Duitse stadsstudies
283
6.1.2
Twee polaire stadsmodellen: de gegroeide en
287
de ontworpen stad
6.2
Een model voor de architectonische stad: revival van
290
de Barok
6.2.1
De Ontdekking van de Barok door de Duitse
291
Kunstwissenschaft
6.2.2
Grondslagen van de barokke stadsbouwkunst
294
6.2.3
De doorbraak van het architectonisch
301
stadsontwerp: Frankrijk
6.3
Een Duits stadsmodel: residentie steden van de
311
Duitse barokvorsten
6.3.1
Het gecentraliseerde bouwbeleid van de Duitse
312
landsvorsten
6.3.2 Karlsruhe: de
receptie van een Duitse hofstad
316
6.3.3
Verval en einde van de barok-traditie
331
Conclusie
334
INHOUD
HOOFDSTUK
7
DE STAD ALS ARCHITECTONISCHE CONSTRUCTIE:
TERUGBLIK
Inleiding
337
7.1
Paradigma- en discoursanalyse: architectuur
337
bestudeerd als discipline
7.2
De wending naar de stad samengevat in conclusies
338
HOOFDSTUK
8
EEN ARCHITECTONISCH PERSPECTIEF OP DE
STAD: EPILOOG
Inleiding
349
8.1
Lotgevallen van het paradigma van een stedelijke
350
architectuur in
de 20e
eeuw: vragen voor
vervolgonderzoek
8.2
De stad als alibi voor architectuur: slotoverwegingen
361
Bibliografie
366
Summary
/Resümee 386
Over
de auteur/About
the author/Über
den Autor 390
|
| any_adam_object | 1 |
| author | Claessens, François 1967- |
| author_GND | (DE-588)133671941 |
| author_facet | Claessens, François 1967- |
| author_role | aut |
| author_sort | Claessens, François 1967- |
| author_variant | f c fc |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV037661316 |
| ctrlnum | (OCoLC)255684966 (DE-599)BVBBV037661316 |
| era | Geschichte 1871-1914 gnd |
| era_facet | Geschichte 1871-1914 |
| format | Thesis Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02024nam a2200493 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV037661316</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20101012182533 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">071126s2005 ad|| mm|| 00||| dut d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">905269334X</subfield><subfield code="9">90-5269-334-X</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)255684966</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV037661316</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">dut</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-255</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Claessens, François</subfield><subfield code="d">1967-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)133671941</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">De stad als architectonische constructie</subfield><subfield code="b">het architectonisch discours van de stad (Duitsland 1871 - 1914)</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Delft</subfield><subfield code="b">Publicatieburo Bouwkunde TU Delft</subfield><subfield code="c">2005</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">391 S.</subfield><subfield code="b">Ill. und graph. Darst.</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zsfassung in dt. und engl. Sprache</subfield></datafield><datafield tag="502" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zugl.: Delft, Techn. Univ., Diss., 2005</subfield></datafield><datafield tag="600" ind1="1" ind2="7"><subfield code="a">Sitte, Camillo</subfield><subfield code="d">1843-1903</subfield><subfield code="0">(DE-588)118797441</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1871-1914</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Architekturtheorie</subfield><subfield code="0">(DE-588)4112587-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Städtebau</subfield><subfield code="0">(DE-588)4056795-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Deutschland</subfield><subfield code="0">(DE-588)4011882-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4113937-9</subfield><subfield code="a">Hochschulschrift</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Deutschland</subfield><subfield code="0">(DE-588)4011882-4</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Städtebau</subfield><subfield code="0">(DE-588)4056795-3</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Architekturtheorie</subfield><subfield code="0">(DE-588)4112587-3</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Geschichte 1871-1914</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Deutschland</subfield><subfield code="0">(DE-588)4011882-4</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Städtebau</subfield><subfield code="0">(DE-588)4056795-3</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1871-1914</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="2" ind2="0"><subfield code="a">Sitte, Camillo</subfield><subfield code="d">1843-1903</subfield><subfield code="0">(DE-588)118797441</subfield><subfield code="D">p</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="2" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">KUBIKAT Anreicherung</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=022874845&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-022874845</subfield></datafield></record></collection> |
| genre | (DE-588)4113937-9 Hochschulschrift gnd-content |
| genre_facet | Hochschulschrift |
| geographic | Deutschland (DE-588)4011882-4 gnd |
| geographic_facet | Deutschland |
| id | DE-604.BV037661316 |
| illustrated | Illustrated |
| indexdate | 2024-07-09T23:30:06Z |
| institution | BVB |
| isbn | 905269334X |
| language | Dutch |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-022874845 |
| oclc_num | 255684966 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-255 |
| owner_facet | DE-255 |
| physical | 391 S. Ill. und graph. Darst. |
| publishDate | 2005 |
| publishDateSearch | 2005 |
| publishDateSort | 2005 |
| publisher | Publicatieburo Bouwkunde TU Delft |
| record_format | marc |
| spelling | Claessens, François 1967- Verfasser (DE-588)133671941 aut De stad als architectonische constructie het architectonisch discours van de stad (Duitsland 1871 - 1914) Delft Publicatieburo Bouwkunde TU Delft 2005 391 S. Ill. und graph. Darst. txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Zsfassung in dt. und engl. Sprache Zugl.: Delft, Techn. Univ., Diss., 2005 Sitte, Camillo 1843-1903 (DE-588)118797441 gnd rswk-swf Geschichte 1871-1914 gnd rswk-swf Architekturtheorie (DE-588)4112587-3 gnd rswk-swf Städtebau (DE-588)4056795-3 gnd rswk-swf Deutschland (DE-588)4011882-4 gnd rswk-swf (DE-588)4113937-9 Hochschulschrift gnd-content Deutschland (DE-588)4011882-4 g Städtebau (DE-588)4056795-3 s Architekturtheorie (DE-588)4112587-3 s Geschichte 1871-1914 z DE-604 Sitte, Camillo 1843-1903 (DE-588)118797441 p KUBIKAT Anreicherung application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=022874845&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis |
| spellingShingle | Claessens, François 1967- De stad als architectonische constructie het architectonisch discours van de stad (Duitsland 1871 - 1914) Sitte, Camillo 1843-1903 (DE-588)118797441 gnd Architekturtheorie (DE-588)4112587-3 gnd Städtebau (DE-588)4056795-3 gnd |
| subject_GND | (DE-588)118797441 (DE-588)4112587-3 (DE-588)4056795-3 (DE-588)4011882-4 (DE-588)4113937-9 |
| title | De stad als architectonische constructie het architectonisch discours van de stad (Duitsland 1871 - 1914) |
| title_auth | De stad als architectonische constructie het architectonisch discours van de stad (Duitsland 1871 - 1914) |
| title_exact_search | De stad als architectonische constructie het architectonisch discours van de stad (Duitsland 1871 - 1914) |
| title_full | De stad als architectonische constructie het architectonisch discours van de stad (Duitsland 1871 - 1914) |
| title_fullStr | De stad als architectonische constructie het architectonisch discours van de stad (Duitsland 1871 - 1914) |
| title_full_unstemmed | De stad als architectonische constructie het architectonisch discours van de stad (Duitsland 1871 - 1914) |
| title_short | De stad als architectonische constructie |
| title_sort | de stad als architectonische constructie het architectonisch discours van de stad duitsland 1871 1914 |
| title_sub | het architectonisch discours van de stad (Duitsland 1871 - 1914) |
| topic | Sitte, Camillo 1843-1903 (DE-588)118797441 gnd Architekturtheorie (DE-588)4112587-3 gnd Städtebau (DE-588)4056795-3 gnd |
| topic_facet | Sitte, Camillo 1843-1903 Architekturtheorie Städtebau Deutschland Hochschulschrift |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=022874845&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT claessensfrancois destadalsarchitectonischeconstructiehetarchitectonischdiscoursvandestadduitsland18711914 |