Verfügbarkeit: Udział Słowacji w agresji na Polskę w 1939 roku

Udział Słowacji w agresji na Polskę w 1939 roku:

Gespeichert in:

Bibliographische Detailangaben
1. Verfasser:	Baka, Igor 1976- (VerfasserIn)
Format:	Buch
Sprache:	Polish
Veröffentlicht:	Warszawa Polski Instytut Spraw Międzynarodowych 2010
Ausgabe:	1. wyd. polskie, zmienione i uzup.
Schlagworte:	Polenfeldzug > 1939 Slowakei
Online-Zugang:	Inhaltsverzeichnis Abstract
Beschreibung:	Aus d. Slowak. übers. - Zsfassung in dt. u. engl. Sprache
Beschreibung:	272 s., [18] s. tabl. (w tym kolor.), mapa [1] k. kolor. Ill., Kt. 24 cm.
ISBN:	9788389607959

Internformat

MARC


LEADER	00000nam a2200000 c 4500
001	BV037346239
003	DE-604
005	20110916
007	t
008	110419s2010 ab\|\| \|\|\|\| 00\|\|\| pol d
020			\|a 9788389607959 \|9 978-83-89607-95-9
035			\|a (OCoLC)729984880
035			\|a (DE-599)BVBBV037346239
040			\|a DE-604 \|b ger \|e rakwb
041	0		\|a pol
049			\|a DE-12 \|a DE-Re13
084			\|a 7,41 \|2 ssgn
100	1		\|a Baka, Igor \|d 1976- \|e Verfasser \|0 (DE-588)134260201 \|4 aut
240	1	0	\|a Slovenská republika a nacistická agresia proti Pol'sku
245	1	0	\|a Udział Słowacji w agresji na Polskę w 1939 roku \|c Igor Baka
250			\|a 1. wyd. polskie, zmienione i uzup.
264		1	\|a Warszawa \|b Polski Instytut Spraw Międzynarodowych \|c 2010
300			\|a 272 s., [18] s. tabl. (w tym kolor.), mapa [1] k. kolor. \|b Ill., Kt. \|c 24 cm.
336			\|b txt \|2 rdacontent
337			\|b n \|2 rdamedia
338			\|b nc \|2 rdacarrier
500			\|a Aus d. Slowak. übers. - Zsfassung in dt. u. engl. Sprache
650	0	7	\|a Polenfeldzug \|g 1939 \|0 (DE-588)4175002-0 \|2 gnd \|9 rswk-swf
651		7	\|a Slowakei \|0 (DE-588)4055297-4 \|2 gnd \|9 rswk-swf
689	0	0	\|a Polenfeldzug \|g 1939 \|0 (DE-588)4175002-0 \|D s
689	0	1	\|a Slowakei \|0 (DE-588)4055297-4 \|D g
689	0		\|5 DE-604
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB Muenchen 2 \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=022499824&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Inhaltsverzeichnis
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB Muenchen 2 \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=022499824&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Abstract
940	1		\|n oe
999			\|a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-022499824
942	1	1	\|c 355.009 \|e 22/bsb \|f 09043 \|g 4373
942	1	1	\|c 355.009 \|e 22/bsb \|f 09043 \|g 438

Datensatz im Suchindex

_version_	1804145634075213824
adam_text	Spis tresei Wstęp Rozdział I Słowacja jako obszar wyjściowy niemieckiego ataku na Polskę Stosunki słowacko-polskie w latach 1938-1939............... 13 Pozycja międzynarodowa i sytuacja wewnętrzna Państwa Słowackiego (marzec-sierpień 1939).......................... 30 Przygotowania do wojny przeciwko Polsce w „strefie ochronnej ..... 41 Nowe instrukcje i przybycie kolejnych transportów niemieckich ..... 63 Propaganda antypolska na Słowacji ..................... 82 Stosunek polityków ludackich do udziału Republiki Słowackiej w wojnie ................................... 94 Stosunki słowacko-polskie w przeddzień wojny .............. 98 Rozdział II Armia słowacka w wojnie przeciwko Polsce Początek działań jednostek niemieckich na Słowacji a polskie zgrupowanie obronne ...................... 105 Przebieg i rezultaty mobilizacji armii słowackiej ..............115 Działania jednostek lądowych słowackiej armii polowej w kampanii przeciwko Polsce ....................... 125 Słowacja i lotnictwo podczas wojny ..................... 168 Rodział III Wewnętrzne i zewnętrzne skutki udziału Słowacji w wojnie Militaryzacja społeczeństwa ......................... 187 Zaostrzenie prześladowań „wroga wewnętrznego ............. 199 Przejściowe wzmocnienie radykałów i Gwardii Hlinki ........... 207 Początek polityki bezalternatywnej ...................... 210 Sytuacja na „terenach wyzwolonych ..................... 232 Zakończenie .................................. 243 Summary .................................... 247 Zusammenfassung............................... 253 Wykaz skrótów ................................ 259 Źródła i literatura ............................... 261 Zusammenfassung Die Geschichte der Slowakischen Republik (SR) in den Jahren 1939-1945 stellen bis heute eine von den kontroversesten Themen der slowakischen Historiographie dar. Diese Problematik bietet dabei noch immer viele mehr oder wenig nicht erforschten Gebiete. Diese Tatsache ist eine von den Ursachen von vielen - oft sehr verschiedenen Ansichten auf eine ganze Reihe von Problemen, die mit dem behandelten Zeitabschnitt zusammenhängen. Ein von denen ist auch die Teilnahme der Slowakei an der Aggression des nazistischen Deutschlands gegen Polen im Jahre 1939, die zum Anfang des Zweiten Weltkrieges wurde. Es ist eine historische Tatsache, das die SR zum überhaupt ersten Verbündeten des nazistischen Deutschlands wurde, das diesen schrecklichen Zusammenstoß hervorrief. Zu einigen Aspekten dieser Problematik existiert zwar eine Reihe von sowohl slowakischen, als auch ausländischen (vor allem polnischen und deutschen) historiographischen Beiträgen, bis jetzt fehlte doch eine komplexere, in der Form einer Monographie bearbeitete Forschung. In Folge des Münchener Abkommens am 29. September 1939 kam es sehr schnell zum Zerfall der parlamentarischen Demokratie in der Tchechoslowakei. Infolge dieser außenpolitischen Erschütterung kam es am 6. Oktober 1939 zur Erklärung der Autonomie der Slowakei und zur progressiven Machtaufbau einer politischen Partei - Hlinkas Slowakischen Volkspartei (HSV). Außer dieser Partei existierten nur die Parteien der deutschen und ungarischen Volksgruppe. Den Einstieg der Hlinkas Volkspartei wurde auch durch die Atmosphäre der Angst erleichtert, die durch die unsichere außenpolitische Stellung der Slowakei hervorgerufen wurde. Den Zweifel vertieften vor allem die Gebietsverluste zugunsten Ungarns im Süden (Wiener Schiedsspruch), teilweise auch Polens im Norden des Landes. 253 Zusammenfassung Im Folge der aggressiven Außenpolitik des nazistischen Deutschlands, deren Ziel die Zerschlagung Tschecho - Slowakei war, entstand am 14. März 1939 der selbständige Slowakische Staat. Die Satellitenstellung des Slowakischen Staates bewies auch der Schutzvertrag, der am 23. März unterchrieben wurde. Laut Vertrag musste die Slowakei, außer anderem, ihre Außenpolitik im engen Gleichklang mit dem nazistischen Deutschland führen. Ihre Garantien waren doch fragwürdig: trotz der Unterzeichnung des Schutzvertrages kam die Slowakei in Folge des sog. kleinen Krieges gegen Ungarn um weitere Ortschaften in der Ostslowakei. Trotz der eindeutigen pro-deutschen Einstellung der Mehrheit der slowakischen Regierung war die weitere Existenz der Slowakei in den nächsten Monaten unsicher. Die Ursache war die weiter herrschende Drohung der Spaltung des Staates und seine Verteilung unter Nachbarn. Selbst der Protektor des Slowakischen Staates (laut Verfassung vom 21. Juli der Slowakischen Republik) - das nazistische Deutschland - war am Anfang nicht im Reinen über das weitere Schicksal des Landes. Diese Tatsache bezeugen die Vorschläge an Polen, zusammen mit Ungarn an den Garantien für den Slowakischen Staat zu kooperieren. Slowakei sollte zum Wechselartikel im Zusammenhang mit dem deutschen Ersuchen um Abtreten von Danzig und Freigabe des Korridors nach Ostpreußen werden. Nach dem abweisenden Standpunkt Polens erwies sich Slowakei als zweckdienliches Aufmarschgebiet für den vorgesehenen deutschen Angriff. Deutschland prägte bald die Politik des „positiven Beispieles ; die selbstständige Slowakei sollte zum Beweis werden, dass auch kleine Staaten unter Schutz von nazistischen Deutschland zufrieden leben können. Anfangs realisierten sich die deutschen Vorbereitungen nur auf dem Gebiet der Schutzzone, die in der Westslowakei erstand. Die deutsche Armee gewann hier auf Grund des Schutzvertrages bevorrechtete Stellung. Kurz vor dem Kriegsanfang verschaffte sie von der slowakischen Regierung Genehmigung, ihre Einheiten auf dem ganzen Gebiet der Slowakei zu dislozieren. Aus der Sicht der Propaganda wurde ihre Anwesen¬ heit, als auch die slowakischen Vorbereitungen, als Schutzmaßnahmen gegen drohende polnische Aggressoren rechtfertigt. Hier wurden sowohl die revisionistischen Forderungen aus der Vergangenheit, als auch die unklare Haltung der Slowakei gegenüber und die Zusammenarbeit mit Ungarn benutzt. Nach dem Kriegsaubruch wurden beide Staaten der aggressiven Absichten der Slowakei gegenüber beschuldigt (die slowakische Seite hat sie verdächtigt). Offiziell gelang diese Androhungen nur dank der Zusammenarbeit mit Deutschland abzuschlagen. In der Wirklichkeit war der eigentliche Aggressor gerade Deutschland. Zum wichtigen Argument der Propaganda war das Streben, die Gebiete, die Polen auf Kosten der Slowakei in den Jahren 1920, 1924, 1938 gewann, 254 Zusammenfassung wieder beizuschließen. Die Aufgabe der Propaganda erleichterte auch die unduldsame Minderheitspolitik der Regierung. Die slowakische Armee sollte ursprünglich an dem Grenzschutz eigenen Landes teilnehmen, letztendlich nahm sie doch an den Kämpfen an dem polnischen Gebiet teil. Die slowakischen Wortführer behaupteten doch auch nach dem 1. September, dass die Armee mit ihrem Vorgang nur die Grenzensicherung verfolgte. Die Stellung der slowakischen politischen Eliten der eigenen Kriegsteilnahme gegenüber war uneinheitlich. Wenn wir die antideutschen Auftritte des slowakischen Versandten in Warschau L. Szathmáry und des Konsuls in London M. Harminec, die sich zu dem tschechoslowakischen Widerstand anschlössen, als auch die Emigration von einigen Persönlichkeiten nicht berechnen, ganz offen stellte sich gegen Kriegsteilnahme kein slowakischer Repräsentant (obwohl in der Hinterbühne setzte sich zur Zusammenarbeit mit der polnischen Seite die Gruppe um den Versandten in Vatikal K.Sidor an). Die Neutralität lehnte aus außerpolitischen Gründen selbst der Regierungsvorsitzender Tiso ab. Aus der militärischen Hinsicht hatte die slowakische Teilnahme an dem Angriff Polens nur einen symbolischen Charakter. Noch vor dem Krieg wurde das Kommando des Feldheeres an der Spitze mit Verteidigungsminister General Ferdinand Čatloš, drei ihm unterstellte Fußdivisionen und die Schnelle Truppe gebildet. Auf das polnische Gebiet drang als erste von den slowakischen Einheiten in der allgemeinen Richtung Spišská Belá - Nowy Targ die 1. Division durch. Am 2. September kam es zur Verschiebung des Schwerpunktes ihres Vormarsches in die nordöstliche Richtung. Bis zum 5. September drang sie in die Richtung Ochotnica - Zabrzeź - Kamienica - Tymbark bis zu Zalesię vor, wo sie Verteidigung bezog. Ihre Einheiten trafen bis zum 4. September nur noch symbolischen Widerstand. Trotzdem unterstützte sie die Operationen der deutschen Armee in dem südlichen Frontsektor an der Verbindungslinie von zwei polnischen Armeen (Kraków a Karpaty). In die Kämpfe an dem polnischen Gebiet schaltete sich auch die 3. Division ein, die ursprünglich nur die slowakischen Grenzen schützte, wobei sie auch die lokalen polnischen Gegenangriffe ins slowakische Grenzgebiet abstieß. Diese hatten aber nur eine symbolische Bedeutung, da in diesem Sektor die polnische Armee Karpaty am schwächsten war. Die slowakischen Einheiten griffen schon am 8. September in die allgemeine Richtung Medzilaborce - Sanok an. Der Feind räumte seine Position und leistete keinen größeren Widerstand. Später nahmen sie auch an der Sicherung der eroberten Gebiete bis zur Linie Krosno - Sanok - Lesko teil. Die slowakische Armee befolgte die Befehle des Kommandos der 14. Armee. Anderseits, im Zusammenhang mit dem Vorrücken der 3. Division auf das polnische Gebiet, kann man 255 Zusammenfassung auch eigene Initiative der slowakischen Einheiten nachfolgen, als sie infolge des glatten Rückzuges des Feindes ohne vorgehende Instruktionen der übergeordneten deutschen Instanzen auf das Gebiet des Feinden vordrang. Die slowakischen Einheiten hatten doch nur eine zweitrangige Bedeutung, wovon auch die eindeutige Bevorzugung der deutschen Armee bei der Nutzung der telegraphischen Verbindung oder Strassen zeugt. Diese Stellung der slowakischen Truppen beschwerte ihre Kampfaktivitäten. Aus der innerpolitischen Hinsicht bedeutete der Krieg eine vorüber¬ gehende Stärkung des radikalen pronazistischen Flügels innerhalb der Volkspartei, der sich um die paramilitare Organisation Hlinkas Garde gattete. Da sie sich von dem Regime einige Zugeständnisse abzwang (z.B. Recht das öffentliche und politische Leben zu kontrollieren), kam es zur bestimmten Austiefung der Faschisierung des alleinen Regimes. Das Regime feierte dank dem Wiederanschluß der nördlichen Grenzgebiete Erfolg. Diese Tatsache fand auch in den Reihen der breiten Öffentlichkeit Widerhall. Ein wesentlicher Teil der Bevölkerung fasste es als erster Schritt (und die Propaganda beteuerte sie darüber), nach dem auch die Revision der slowakisch-ungarischen Grenze folgen sollte. Anderseits während des Krieges kam es zu keinen größeren Äußerungen von Unzufriedenheit, obwohl der Krieg nicht populär war. Es fanden sich zwar einige lokalen Zwischenfalle vor (an der Seite der einrückenden Soldaten oder die Militärrevolte in Kremnica), politische Gründe spielten dabei doch keine große Rolle. Eine wichtige Rolle spielte der soziale Aspekt (Angst um die zu Hause gelassenen Familien), als auch die durch Mobilmachung zugefügten technischen Probleme (Mangel an Offiziere, Chaos beim Rekrutieren, Probleme mit der Versorgung). Die Mobilmachung erlangte am Schluss in Bezug auf die Größe des Staates beispiellose Ausmaße. Die Armee erreichte bis zum 20. September einen Stand von 148 113 Männern, was sich während des ganzen Zweiten Weltkrieges nie mehr wiederholte. Am 11. September, als die Kampfengagiertheit der slowakischen Armee endete und die Truppen nur an Säuberungsaufgaben teilnahmen, gehörten zu der Feldarmee insgesamt 32 310 Männer. Am 24. September waren es 51 306 Männer. Die Teilnahme der SR an dem Krieg stärkte ihre außerpolitische Stellung in der deutschen Einflusszone. Sie etablierte sich zwar als Musterstaat, doch Frankreich und Großbritannien, also beide europäischen Großmächte, brachen alle diplomatischen Beziehungen mit ihr ab. Nach dem Ausbruch des Krieges verstärkte sich gleichzeitig der Einfluss des tschechoslowa¬ kischen ausländischen Widerstandes, was auch der Entstand der tschechoslowakischen Armee in Frankreich beweißt. Selbst die Regierung 256 Zusammenfassung war sich der künftigen Probleme bewusst und wollte, sich nicht alleine nur auf Deutschland verlassen. Sie war auch durch die Aktivität des tschecho¬ slowakischen Widerstandes in diesen Staaten und durch die Eventualität seiner Annerkennung als tschechoslowakische ausländische Regierung beunruhigt. Aus diesen Gründen bemühte sich die Regierung so schnell wie möglich einen Staat zu finden, der in ihrem Namen die slowakischen Interessen in Frankreich und Großbritannien vertretet hätte. Aus den bis jetzt bekannten Dokumenten - vorwiegend deutscher Provenienz - erfolgt, dass die Slowakei im Zusammenhang mit dem Krieg den deutschen militärischen und politischen Anforderungen in allen Punkten glatt gerecht wurde. Die deutsche Seite war mit der slowakischen Initiative im Allgemeinen vergnügt, was auch die Korrespondenz der deutschen Organe in der Slowakei beweißt. Schon in dieser Zeit tauchten doch auch einige kritische Bewertungen der gesellschaftlichen und politischen Situation in der Slowakei auf. Ganz eindeutig war auch das Misstrauen dem Außenminister F. Ďurčanský und seiner Umgebung gegenüber. Die deutsche Seite, ähnlich wie sie sich es schon kurz nach dem Entstand der Slowakischen Staates zu eigen machte, hielt bei den Besprechungen mit der slowakischen Seite formal Dekorum ein. Sie verhandelte mit Slowaken nach außen hin als mit gleichberechtigten Partner, was im Einklang mit der Politik des „positiven Beispieles war. Im Ausland wurde die Slowakei trotzdem während des ganzen Krieges mehr oder wenig als okkupiertes Land wahrgenommen. Es gibt doch bis jetzt keine bekannte Dokumente, die näher erklären würden, wann es zur Entscheidung kam, die slowakische Armee auch außerhalb der slowakischen Grenzen einzusetzten. Die Historiographie spricht dabei bis heute über groben Druck auf die Vertreter der slowakischen Armee kurz vor dem Kriegsausbruch. Diese Interpretation hat ihre Begründung nur in der Zeugenaussage des Generals Ferdinand Čatloš aus der Nachkriegszeit. Aus den zugänglichen Dokumenten ist es nicht möglich eindeutig zu sagen, dass die Slowakei keinen Manövrierraum in dieser Frage hatte. Es ist nicht bekannt, dass die deutsche Seite diese Frage ultimativ gestellt hätte oder sie als Bedingung der weiteren Existenz der SR betrachtet hätte. Im Spiel waren natürlich auch die Grenzgebiete in Kysuce, Orava und Zipsen, und die slowakische Regierung wollte sich in dieser Frage nicht auf Zufall verlassen. Gleichzeitig wollte sie sowohl ihre Position dem Polen und Ungarn gegenüber, als auch ihre eigene innerpolitische Stellung stärken. Die Annexion der nördlichen Grenzgebiete war laut der Propaganda der erste Schritt zur völligen Wiedergutmachung der „Unrechte, die an dem slowakischen Körper begangen wurden , also zur völligen Revision auch an der südlichen und östlichen Grenze auf Kosten Ungarns. Nicht zuletzt wollte sie ihren deutschen Verbündeten verpflichten, da nur er war ein 257 Zusammenfassung Garant gleichwelcher Grenzänderungen in Mitteleuropa. Letztendlich spielte dieses Argument eine sehr wichtige Rolle auch fast zwei Jahre später aus, als sich die Slowakei in den Krieg gegen die Sowjetunion anschloß. 258 Zakończenie Druga wojna światowa jest naj straszniejszym konfliktem wojennym w dziejach ludzkości. W związku z tym paradoksalny z perspektywy historycznej jest fakt, że Republika Słowacka stała się w ogóle pierwszym sojusznikiem nazistowskich Niemiec, które wojnę tę wywołały. Udział w napaści na Polskę miał przy tym skutki dla dalszego rozwoju we¬ wnętrznego kraju i jego pozycji międzynarodowej. Współpraca z Niemcami podczas wojny wzmocniła pozycję Słowacji jako wzorcowego państwa w niemieckiej strefie wpływów. Po jej zakoń¬ czeniu pogłoski o możliwości rozbioru Słowacji ucichły, ale Francja i Wiel¬ ka Brytania, czyli oba mocarstwa zachodnioeuropejskie, zerwały stosunki dyplomatyczne z RS. Rząd słowacki od początku zdawał sobie sprawę z ewentualnych problemów wynikających z jednostronnej orientacji proniemieckiej ipro- nazistowskiej, niepokoiła go także aktywność czechosłowackiego ruchu oporu i możliwość uznania go za rząd czechosłowacki za granicą. Świadczą 0 tym starania, by już we wrześniu znaleźć państwo, które w imieniu rządu słowackiego zostałoby uznane za jego przedstawiciela we Francji i w Wiel¬ kiej Brytanii, a także utrzymujące się wyobrażenia na temat ewentualnej neutralności Słowacji. Dowodem na to, że po wybuchu wojny umocniły się wpływy czechosłowackiego ruchu oporu, było powstanie Czechosłowac¬ kiego Komitetu Narodowego i armii czechosłowackiej we Francji. Można stwierdzić, że już w procesie przygotowań do wojny przeciwko Polsce 1 w czasie jej trwania we wrześniu 1939 r. Słowacy znaleźli się na dwóch dokładnie przeciwnych frontach. Można również potraktować to stwier¬ dzenie dosłownie, ponieważ w Polsce działał Legion Czeski i Słowacki. Podczas gdy na Słowacji umacniała się władza HSĽS popierająca nie¬ mieckie cele wojenne, za granicą liczni Słowacy (a wraz z nimi także 243 Zakończenie zwolennicy krajowego ruchu oporu) już przed wojną włączali się w dzia¬ łania zagranicznego czechosłowackiego ruchu oporu, starającego się uzyskać poparcie i uznanie ze strony aliantów, a byli wśród nich sympatycy różnych poglądów i wizji przyszłego ustroju Słowacji. Rezultatem tego był także udział Słowaków w walkach na frontach drugiej wojny światowej po stronie aliantów. Ta zasadnicza polaryzacja społeczeństwa słowackiego zaostrzała się z upływem czasu, w miarę jak pogłębiał się konflikt wojenny. Podczas gdy przedstawiciele czechosłowackiego ruchu oporu w latach 1940-1942 stopniowo zdobyli uznanie międzynarodowe i przeforsowali odbudowę ČSR, ze względu na rozwój sytuacji na frontach drugiej wojny światowej przyszły los reżimu ludackiego stopniowo stawał się coraz bardziej zależny od położenia nazistowskich Niemiec. Inną możliwość, różną od odbudowy ČSR, ostatecznie pogrzebało przystąpienie Słowacji do wojny przeciwko ZSRS 22 czerwca 1941 r. oraz wypowiedzenie wojny USA i Wielkiej Brytanii w grudniu tego samego roku. Z punktu widzenia polityki wewnętrznej wojna przeciwko Polsce oznaczała tymczasowe umocnienie radykalnego skrzydła HSĽS, a zatem także pewne pogłębienie faszyzacji reżimu. Ten zaś wysławiał sukces w po¬ staci północnych terenów pogranicznych, co znalazło oddźwięk również w szerokich kręgach społeczeństwa, których znaczna część rozumiała to (a propaganda ją o tym przekonywała) jako pierwszy krok, po którym nastąpi również rewizja granicy słowacko-węgierskiej. Trzeba też stwier¬ dzić, że podczas wojny nie wystąpiły większe przejawy niezadowolenia. Doszło wprawdzie do kilku lokalnych zamieszek z udziałem wstępujących do służby żołnierzy, powód polityczny jednak nie grał tu tak ważnej roli, jak do niedawna myślano. Z drugiej strony mobilizacja przybrała nie¬ zwykłe dla tak małego państwa rozmiary, a to głównie z powodu pro¬ blemów technicznych podczas jej realizacji. Ówczesna propaganda próbowała mobilizować społeczeństwo, twierdząc, że od udziału Słowacji w wojnie zależy jej dalsze istnienie. Kierowała się przy tym mylnym wyobrażeniem, że jedynie własne państwo może zapewnić dalsze fizyczne istnienie narodu słowackiego. Jak wspomniano we wstępie, w podobny sposób w okresie istnienia Republiki Słowackiej interpretowano także inne niepopularne czyny, związane z bólem i cierpieniem, które niosła ze sobą kolaboracja z nazistowskimi Niemcami. Z wojskowego punktu widzenia udział armii słowackiej w napaści na Polskę miał tylko charakter symboliczny. O wiele większe znaczenie miało zaoferowanie własnego terytorium jako punktu wyjścia dla armii nie¬ mieckiej. Spośród jednostek słowackich jako pierwsza na tereny polskie przeniknęła 1 Dywizja, która jednak aż do 4 września napotykała mniej niż symboliczny opór. Poprzez swoje działania nie tylko zabezpieczała ona 244 Zakończenie słowackie granice, jak starała się to wykazać ludacka propaganda, lecz bezpośrednio wspierała operacje armii niemieckiej na południowym odcinku frontu na styku dwóch polskich armii („Kraków i „Karpaty ). W walki najbardziej jednak angażowała się 3 Dywizja, która początkowo tylko ochraniała słowacką granicę. Musiała ona nawet odpierać lokalne polskie kontrataki na pogranicze słowackie, które miały jednak tylko symboliczny charakter, ponieważ naprzeciwko armii słowackiej stała na tym odcinku najsłabsza polska Armia „Karpaty . Po umocnieniu wschod¬ niego skrzydła niemieckiego na Słowacji polska obrona się rozpadła. Armia słowacka kierowała się rozkazami dowództwa 14 Armii, choć w związku z marszem 3 Dywizji na tereny polskie można było zaobser¬ wować także własną inicjatywę jednostek słowackich, kiedy w wyniku sprawnego odwrotu wroga wchodziły na jego tereny bez wcześniejszych instrukcji zwierzchnich niemieckich władz wojskowych. W porównaniu z armią niemiecką jednostki słowackie miały jednak tylko drugorzędne znaczenie, o czym świadczy jednoznaczna preferencja armii niemieckiej w zakresie korzystania z połączeń telegraficznych i dróg, co wyraźnie utrudniało praktyczne działania bojowe. Do wojny włączono również słowackie lotnictwo, które pełniło kilka funkcji: ochrona prze¬ strzeni powietrznej Słowacji, rozpoznanie nad terytorium wroga oraz zapewnienie asysty niemieckim bombowcom. W okresie istnienia Re¬ publiki Słowackiej przypominanie „bohaterstwa armii słowackiej pod¬ czas wojny stało się jednym z fundamentów budowy tradycji wojskowych. Ze zbadanych dokumentów (przeważnie proweniencji niemieckiej) wynika, że Słowacja w związku z wojną przeciwko Polsce stosunkowo sprawnie spełniała wszystkie niemieckie żądania, czy to o charakterze politycznym, czy też wojskowym. Strona niemiecka ogólnie była zado¬ wolona z inicjatywy słowackiej, o czym świadczy bogata korespondencja niemieckich organów dyplomatycznych i wojskowych na Słowacji. Oczy¬ wiście już w tym okresie pojawiają się pewne krytyczne oceny sytuacji społecznej i politycznej na Słowacji, znana jest także nieufność wobec ministra spraw zagranicznych Ďurčanskiego i jego otoczenia. Nie przy¬ słoniło to jednak pozytywnych stron słowackiego udziału w wojnie. Strona niemiecka, podobnie jak przyswoiła to sobie już wkrótce po powstaniu Państwa Słowackiego, podczas rozmów ze stroną słowacką formalnie zachowywała dyplomatyczne dekorum. Na zewnątrz prowadziła z nią rozmowy jak z równoprawnym partnerem, co było zgodne z polityką »wizytówki . Mimo to podczas wojny Słowację postrzegano za granicą jako kraj w mniejszym lub większym stopniu okupowany. Politykom słowackim trudno byłoby uniknąć żądania wykorzystania terytorium Republiki Słowackiej jako punktu wyjścia dla armii niemiec- 245 Zakończenie kiej, choć nieznane są dokumenty, które świadczyłyby o bezpośrednim nacisku w związku z marszem armii słowackiej na tereny polskie. Na podstawie dostępnych dokumentów nie można jednoznacznie stwierdzić, że Słowacja nie miała żadnego pola manewru w tej kwestii. Dotychczas nie znaleziono dokumentu, w którym strona niemiecka stawiałaby tę sprawę ultymatywnie jako warunek dalszego istnienia RS. W grę wchodziły jeszcze tereny pograniczne na Kisucach, Orawie i Spiszu, przy czym rząd słowacki niczego w tej kwestii nie chciał pozostawić przypadkowi. Pragnął również umocnić swoją pozycję wobec Polski i Węgier, które podejrzewał o zamiar dokonania rozbioru Słowacji. Zależało mu także na umocnieniu swojej własnej pozycji w polityce wewnętrznej, ponieważ aneksja północ¬ nego pogranicza była - według propagandy - pierwszym krokiem ku całkowitej rewizji także na granicy południowej i wschodniej. Nie bez znaczenia jest również fakt, że rząd chciał przywiązać do siebie nie¬ mieckiego sojusznika, ponieważ tylko on był gwarantem jakichkolwiek zmian granicznych w środkowej Europie. W ostatecznym efekcie argu¬ ment ten odegrał bardzo ważną rolę także niespełna dwa lata później, kiedy Republika Słowacka u boku Niemiec włączyła się do wojny prze¬ ciwko ZSRS. 246 Summary History of the Slovak Republic (SR) in the years 1939-1945 till now has remained one of the most controversial topics in the Slovak historiography. At the same time this issue offers many more or less not explored areas. Also it is a reason of many often different opinions connected with this period. One of them is an issue of Slovakia s participation in the Nazi Germany aggression against Poland in 1939 that began the World War II. However, it is a historic fact that the SR became at all the first ally of Nazi Germany that caused this most terrible war conflict. There are several papers dealing with some aspects of this topic not only in the Slovak, but also in foreign (especially Polish and German) historiography, a complex research elaborated in the form of scientific monograph was missing until now. Due to Munich on 29 September 1938 there was a very quick dissolution of parliamentary democracy in Czecho-Slovakia. As a consequence of this foreign political upheaval there was the declaration of Slovakia s autonomy on 6 October 1938 and subsequent building of power of one political party - Hlinka s Slovak People s Party (HSĽS) (in addition to it there was only the Party of German as well as Hungarian minorities). The start of its power was facilitated also by the general atmosphere of fright caused by an uncertain foreign and political position of Slovakia that was strengthened by territorial losses, chiefly in favour of Hungary in the south (Viennese arbitration) and partially Poland in the north of the country. On 14 March 1939, the independent Slovak State was established as a consequence of aggressive foreign policy of Nazi Germany aimed at the split of the Post- München Czecho-Slovak Republic. A proof of the satellite position of the Slovak State was the protective contract of 23 March, under which Slovakia had, besides others, to lead its foreign policy in close 247 Summary _______________________________________ congruence with Nazi Germany. However, its guarantees were disputable, as in spite of its signing, Slovakia subsequently lost several further villages in eastern Slovakia due to the so-called Small War with Hungary. Further existence of Slovakia was, however, uncertain in next months too, in spite of the fact that the pro-German orientation positively prevailed in the Government. It was caused by a lasting threat of the State division among its neighbours. And yet neither its protector - Nazi Germany had a clear idea of the Slovak State next destiny (according to the Slovak Republic Constitution of 21 July). It is proved by proposals toward Poland to participate together with Hungary in guarantees of the Slovak State. The Slovak State should have become barter related to the German requirement of Gdańsk retreat and permission of a corridor to Eastern Prussia. After a negative attitude of Poland, Slovakia started to appear as a suitable commencing territory for the German attack prepared against it. The policy of advertisement started to be promoted, independent Slovakia should have been a proof that also small states may live contentedly under the Nazi Germany protection. At first German preparation was only in the area of a protective zone that arose in western Slovakia. According to the protective treaty the German Army obtained a privileged position here. Close on the beginning of the war the German Army obtained the permission of the Slovak Government to deploy its units in whole Slovakia. Of propagandist point of view its presence, as well as Slovak military preparations were justified as protective measures against imminent Polish aggressor. Its revisionist requirements from the past and also its unclear attitude toward Slovakia and cooperation with Hungary were used here. When the war broke out, both these states were accused of aggressive intentions against Slovakia (however, the Slovak side suspected them of it) that could have been repulsed only thanks to cooperation with Germany, regardless of the fact that just Germany was the real aggressor. An important argument of propaganda was an effort to re-annex territories that Poland gained to the detriment of Slovakia in the years 1920, 1924, 1938. A task of propaganda was facilitated by an intolerant nationalist policy of its Government. The Slovak army should originally take part only in protection of its own borders; at last it took part also in battles in the territory of Poland. However, the Slovak representatives asserted even after 1 September that by its advance the Army only assured the borders. Attitudes of the Slovak political elites to the very participation in the war were different, however, nobody openly opposed it (even if a group around the envoy in Vatican K. Sidor tried to cooperate with the Polish side behind the scenes) if we, of 248 ____________________________________________ ^ ____________ Summary course, do not take into account the anti-German opposition of the Slovak envoy in Warsaw L. Szathmáry, and the consul in London M. Harminc who joined in the Czechoslovak resistance movement, as well as the emigration of some personalities. Even the Prime Minister Tiso himself refused the neutrality due to foreign political reasons. From a military aspect the involvement of the Slovak Army in the assault on Poland had only a symbolic character. The Field Army command at the head of the Minister of National Defence, General of 1st class Ferdinand Čatloš, three subordinated infantry divisions and the Rapid Group were formed still before the war. The First Division got to the Polish territory as a first one of the Slovak units in the general direction Spišská Belá - Nowy Targ. On 2 September the focus of its movement was transferred to the north-east. By 5 September it moved in the direction to Ochotnica - Zabrzeż - Kamienica -Tymbark up to Zalesię where it took defence segmented in-depth. Up to 4 September its units met with less than symbolic resistance. Still, they supported the German Army operations in the southern section of the front on the junction of two Polish armies (Kraków and the Carpathians). Also the third division that originally only protected the Slovak borders was involved in the battles and doing so it reacted also against the local Polish counter-attacks in the Slovak borderland. Those attacks, however, had only a symbolic sense, as in this section there was the weakest Polish Army the Carpathians. Already on 8 September, the Slovak units attacked in the general direction Medzilaborce - Sanok, however the retreating enemy did not put up a bigger resistance. Later they were involved also in securing the conquered territory up to Krosno-Sanok-Lesko line. The Slovak Army was led by the orders of the 14 Army command. On the other hand in connection with the movement of the Third Division to the Polish territory, also the own initiative of the Slovak units may be monitored when due to a smooth retreat of the enemy they proceeded to its territory without previous instructions of superior German authorities. However, the Slovak units were only of secondary importance, it is proved also by unambiguous preferring of the German Army in using the telegraph connection or roads that aggravated the combat activity. From an internal aspect the war meant a temporary strengthening of the radical pro-Nazi wing inside the HSĽS associated around its paramilitary militant organisation Hlinka s Guard. As the Guard enforced some concessions from the regime (e.g. the right to control public and political life), also some deepening of the fascist character of the regime itself came about. It celebrated success in the form of northern border territories that was reflected also among the broad public, a significant part 249 Summary of which understood it (and propaganda urged them on it) as a first step after that the revision of the Slovak-Hungarian border will follow too. On the other hand during the war there weren t bigger exhibitions of discontent, even if the war was not popular. Several local incidents occurred on the side of joining up soldiers, including the military rebellion in Kremnica, however, the political reason did not play such an important role. A social aspect was important here - fright of families left at home, as well as technical problems caused by mobilisation (few officers, chaos while joining up, catering problems). Finally, the mobilisation gained an unprecedented extent for such a small country. On 20 September the Army had 148 113 troops that did not repeat during the whole World War II. On 11 September, on the day when the combat involvement of the Slovak Army finished and units participated only in cleaning tasks, the field army had all together 32 310 troops. On 24 September it was 51 306 troops. The SR involvement in the war strengthened its foreign and political position in the German sphere of influence - it was established as a model state, on the other hand France and Great Britain, thus both west European great powers, broke diplomatic relations with it. At the same time the outbreak of war strengthened the influence of the Czechoslovak foreign resistance that was proved by the establishment of the Czechoslovak Army in France. The Government itself realised possible problems in the future and did not want to fully rely only on Germany, it was worried also about the active Czechoslovak resistance in these states and a possibility of its recognition as the foreign Czechoslovak Government. Also for this reason it tried to find as quickly as possible a State that would on its behalf advocate the Slovak interests in France and Great Britain. So far known documents, mainly of German provenience, show that related to war, Slovakia smoothly complied with all German military and political requirements. The German side was in general satisfied with the Slovak initiative that is proved by the correspondence of German authorities in Slovakia. Indeed already in this period there are also some critical judgements of the social and political situation in Slovakia, distrust toward the Minister of Foreign Affairs F. Ďurčanský and his neighbourhood was evident too. On the other hand the German side formally preserved diplomatic manners when discussing with the Slovak side, similarly, as it developed shortly after the establishment of the Slovak State. The German side discussed with the Slovak side outwardly as with an equal partner that was in harmony with the policy of „advertisement . Contrary to it, Slovakia was abroad perceived more or less as an occupied country. On the other hand so far no documents are known that would closer explain when it was decided on the Slovak Army deployment out of the Slovak 250 Summary territory too. The historiography till now speaks about the brute coercion to the Slovak Army representatives immediately before the outbreak of war. However, this interpretation is justified only based on the post-war evidence of General Ferdinand Čatloš. It cannot be positively said from available documents that Slovakia did not have any manoeuvring area in this issue. It is not known that the German side would raise this question as an ultimatum and as a condition of the SR further existence. On the other hand it was also a play of border regions in Kysuce, Orava and Spiš and the Slovak Government did not want to leave anything in this issue at random. At the same time it wanted to strengthen its position toward Poland and Hungary, but also its own internal political position, as by propaganda the annexation of northern borderland was the first step to a full redress of „grievances done on the Slovak body and thus to a full revision also on the southern and eastern borders to the detriment of Hungary. Last but not least they wanted to commit their German ally, because it was the only guarantee of any border changes in central Europe. Finally this argument played a very important role also in almost two years when the SR joined also in the war against the Soviet Union. 251
any_adam_object	1
author	Baka, Igor 1976-
author_GND	(DE-588)134260201
author_facet	Baka, Igor 1976-
author_role	aut
author_sort	Baka, Igor 1976-
author_variant	i b ib
building	Verbundindex
bvnumber	BV037346239
ctrlnum	(OCoLC)729984880 (DE-599)BVBBV037346239
edition	1. wyd. polskie, zmienione i uzup.
format	Book
fullrecord	<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>01920nam a2200421 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV037346239</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20110916 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">110419s2010 ab\|\| \|\|\|\| 00\|\|\| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788389607959</subfield><subfield code="9">978-83-89607-95-9</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)729984880</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV037346239</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-Re13</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">7,41</subfield><subfield code="2">ssgn</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Baka, Igor</subfield><subfield code="d">1976-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)134260201</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="240" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Slovenská republika a nacistická agresia proti Pol'sku</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Udział Słowacji w agresji na Polskę w 1939 roku</subfield><subfield code="c">Igor Baka</subfield></datafield><datafield tag="250" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">1. wyd. polskie, zmienione i uzup.</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Warszawa</subfield><subfield code="b">Polski Instytut Spraw Międzynarodowych</subfield><subfield code="c">2010</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">272 s., [18] s. tabl. (w tym kolor.), mapa [1] k. kolor.</subfield><subfield code="b">Ill., Kt.</subfield><subfield code="c">24 cm.</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Aus d. Slowak. übers. - Zsfassung in dt. u. engl. Sprache</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Polenfeldzug</subfield><subfield code="g">1939</subfield><subfield code="0">(DE-588)4175002-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Slowakei</subfield><subfield code="0">(DE-588)4055297-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Polenfeldzug</subfield><subfield code="g">1939</subfield><subfield code="0">(DE-588)4175002-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Slowakei</subfield><subfield code="0">(DE-588)4055297-4</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 2</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=022499824&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 2</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=022499824&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-022499824</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">355.009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09043</subfield><subfield code="g">4373</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">355.009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09043</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection>
geographic	Slowakei (DE-588)4055297-4 gnd
geographic_facet	Slowakei
id	DE-604.BV037346239
illustrated	Illustrated
indexdate	2024-07-09T23:22:34Z
institution	BVB
isbn	9788389607959
language	Polish
oai_aleph_id	oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-022499824
oclc_num	729984880
open_access_boolean
owner	DE-12 DE-Re13 DE-BY-UBR
owner_facet	DE-12 DE-Re13 DE-BY-UBR
physical	272 s., [18] s. tabl. (w tym kolor.), mapa [1] k. kolor. Ill., Kt. 24 cm.
publishDate	2010
publishDateSearch	2010
publishDateSort	2010
publisher	Polski Instytut Spraw Międzynarodowych
record_format	marc
spelling	Baka, Igor 1976- Verfasser (DE-588)134260201 aut Slovenská republika a nacistická agresia proti Pol'sku Udział Słowacji w agresji na Polskę w 1939 roku Igor Baka 1. wyd. polskie, zmienione i uzup. Warszawa Polski Instytut Spraw Międzynarodowych 2010 272 s., [18] s. tabl. (w tym kolor.), mapa [1] k. kolor. Ill., Kt. 24 cm. txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Aus d. Slowak. übers. - Zsfassung in dt. u. engl. Sprache Polenfeldzug 1939 (DE-588)4175002-0 gnd rswk-swf Slowakei (DE-588)4055297-4 gnd rswk-swf Polenfeldzug 1939 (DE-588)4175002-0 s Slowakei (DE-588)4055297-4 g DE-604 Digitalisierung BSB Muenchen 2 application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=022499824&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB Muenchen 2 application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=022499824&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract
spellingShingle	Baka, Igor 1976- Udział Słowacji w agresji na Polskę w 1939 roku Polenfeldzug 1939 (DE-588)4175002-0 gnd
subject_GND	(DE-588)4175002-0 (DE-588)4055297-4
title	Udział Słowacji w agresji na Polskę w 1939 roku
title_alt	Slovenská republika a nacistická agresia proti Pol'sku
title_auth	Udział Słowacji w agresji na Polskę w 1939 roku
title_exact_search	Udział Słowacji w agresji na Polskę w 1939 roku
title_full	Udział Słowacji w agresji na Polskę w 1939 roku Igor Baka
title_fullStr	Udział Słowacji w agresji na Polskę w 1939 roku Igor Baka
title_full_unstemmed	Udział Słowacji w agresji na Polskę w 1939 roku Igor Baka
title_short	Udział Słowacji w agresji na Polskę w 1939 roku
title_sort	udzial slowacji w agresji na polske w 1939 roku
topic	Polenfeldzug 1939 (DE-588)4175002-0 gnd
topic_facet	Polenfeldzug 1939 Slowakei
url	http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=022499824&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=022499824&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
work_keys_str_mv	AT bakaigor slovenskarepublikaanacistickaagresiaprotipolsku AT bakaigor udziałsłowacjiwagresjinapolskew1939roku

Verfügbarkeit

Es ist kein Print-Exemplar vorhanden.

Fernleihe Bestellen Achtung: Nicht im THWS-Bestand! Inhaltsverzeichnis

MARC

Datensatz im Suchindex

Es ist kein Print-Exemplar vorhanden.

Ähnliche Einträge