Arma et medium aevum: studia nad uzbrojeniem średniowiecznym
Gespeichert in:
| Format: | Buch |
|---|---|
| Sprache: | Polish English |
| Veröffentlicht: |
Toruń
Marszałek
2009
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Abstract |
| Beschreibung: | 266 s. il. - Ill. 23 cm. |
| ISBN: | 9788376115337 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV036587135 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20110519 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 100727s2009 a||| |||| 10||| pol d | ||
| 020 | |a 9788376115337 |9 978-83-7611-533-7 | ||
| 035 | |a (OCoLC)930713349 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV036587135 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rakwb | ||
| 041 | 0 | |a pol |a eng | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a 7,41 |2 ssgn | ||
| 245 | 1 | 0 | |a Arma et medium aevum |b studia nad uzbrojeniem średniowiecznym |c pod red. Pawła Kucypery, Piotra Pudło i Grzegorza Żabińskiego |
| 264 | 1 | |a Toruń |b Marszałek |c 2009 | |
| 300 | |a 266 s. |b il. - Ill. |c 23 cm. | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte 1200-1500 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 0 | 7 | |a Kriegswaffe |0 (DE-588)4139582-7 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 655 | 7 | |0 (DE-588)1071861417 |a Konferenzschrift |y 2008 |z Thorn |2 gnd-content | |
| 689 | 0 | 0 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Kriegswaffe |0 (DE-588)4139582-7 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Geschichte 1200-1500 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 700 | 1 | |a Kucypera, Paweł |e Sonstige |4 oth | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=020507914&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=020507914&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-020507914 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 355.009 |e 22/bsb |f 0902 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804143177613967361 |
|---|---|
| adam_text | Arma et Medium Aevum. Studia
nad uzbrojeniem średniowiecznym
Spis artykułów
Zamiast wstępu
...................... ...................................................... 5
Michał Bogacki
Miejsce i rola uzbrojenia w badaniach nad wojskowością średniowiecza
1
Jakub Morawiec
Motyw miecza w strofach Hallfreba Ottarsona
...................... 45
Arkadiusz
Michalak
Czy w średniowieczu na ziemiach polskich używano skórzanych
pancerzy?
................. ...................................................................... 53
Andrzej Janowski, Tomasz Kurasiński
Miecz i pochwa-razem i osobno. Wstęp do problematyki
.................. 74
Olgierd Ławrynowicz, Piotr A. Nowakowski
Średniowieczne kafle jako źródło poznania uzbrojenia
116
Paweł Kucypera, Tomasz Kurasiński, Piotr Pudło
Miecze z cmentarzyska w Cedyni, pow. gryfinski (stan.
2)
w świetle
NAJNOWSZYCH BADAŃ INTERDYSCYPLINARNYCH
............ 141
Krzysztof Rybka
Wyniki prac konserwatorskich miecza z Lutowa
169
Marcin Glinianowicz, Piotr
N.
Kotowicz
Dwa nieznane późnośredniowieczne miecze z południowo-wschodniej
Polski
182
Piotr Strzyż
Pociski do średniowiecznej broni palnej z pogranicza polsko-
-krzyżackiego. perspektywy badawcze l98
Lech Marek
A Gothic fist war-hammer from
Racibórz,
Silesia
..... 224
Grzegorz Żabiński
Goliath -an anonymous fighting treatise from the Preussische
Königliche Staatsbibliothek (ms.
germ, quart.
2020)
237
Arma et medium Aevum
Studia
nad uzbrojeniem
średniowiecznym
pod redakcją
P. Kucypery, P.
Pudlo,
G.
Żabinskiego
Michal Bogacki
Instytut Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań
Miejsce i rola uzbrojenia w badaniach
nad wojskowością średniowiecza
Badanie militarnej działalności człowieka w przeszłości, tak samo
zresztą jak każdego innego przejawu jego aktywności, jest procesem
żmudnym, a przede wszystkim wielopłaszczyznowym. Podstawę badań
historyczno-wojskowych stanowi oczywiście dostępny materiał źródło¬
wy. Jako źródła do historii wojskowości określmy za Benonem Miśkiewi-
czem wszelkie pozostałości „po psychofizycznej i społecznej działalności
człowieka, które odbijają wśród wielu innych i jego działalność związaną
z rozstrzyganiem konfliktów zbrojnych w życiu społeczeństwa (Miśkie-
wicz
1984,
s.
49-50).
Istotną rolę odgrywają tutaj wszelkie źródła doty¬
czące szeroko pojętej techniki wojennej, do której zaliczyć należy m.in.
studia nad uzbrojeniem (idem
2006,
s.
120; Nowak 1986,
s.
815-926).
Czym bowiem byłaby wojna bez najbardziej charakterystycznych dla niej
narzędzi
-
broni oraz wszelakiego oporządzenia ułatwiającego prowadze¬
nie operacji wojennych? To właśnie zaawansowanie technologiczne stoso¬
wanego uzbrojenia i wyrafinowanie rozwiązań służących jego wykorzy¬
staniu decydowały (i decydują do dziś) w sposób istotny o charakterze
i ostatecznym wyniku działań wojennych toczonych za jego pomocą.
0
ogromnym znaczeniu badań nad uzbrojeniem dla całokształtu naszej
wiedzy na temat militarnej przeszłości człowieka w średniowieczu, ale
również w odniesieniu do innych epok, pisało wcześniej wielu badaczy. Jak
wskazywał Andrzej Nadolski, analizy historii uzbrojenia są „integralną
Michał Bogacki
częścią historii wojskowej. Badania nad dziejami wojen, sztuki wojennej
i organizacji sił zbrojnych są nie do pomyślenia bez znajomości broni i opo¬
rządzenia jakimi dysponowały strony wojujące (Nadolski
1971,
s. 427)1.
Nie sposób temu stwierdzeniu nie przyznać racji, nie tylko w odniesieniu
do interesującej nas epoki średniowiecza, ale także i ogólnie dla całości
dziejów. Cytowany badacz bardzo wyraźnie zaznaczał, że „należyty roz¬
wój studiów historyczno-wojskowych nie jest możliwy bez utrzymania na
odpowiednim poziomie badań nad dziejami broni, oporządzenia i ubioru
wojskowego (idem
1959,
s.
43).
Słowa te wypowiedziane równo pół wie¬
ku temu nie utraciły nic ze swej aktualności.
Nie jest celem niniejszego artykułu polemika z powyższymi tezami,
wygłaszanymi nie tylko przez A. Nadolskiego zresztą, ale i przez wielu
innych badaczy dziejów uzbrojenia czy ogólniej historii wojskowej w na¬
szym kraju (np.
Nowak 1983,
s.
16;
Miśkiewicz
1984,
s.
51;
Nowakowski
1983,
s.
187-188].
Celem pracy jest próba bardziej szczegółowego określe¬
nia miejsca i roli, jaką badania nad uzbrojeniem zajmują we współczesnych
analizach zagadnień związanych z wojskowością okresu średniowiecza.
Przeprowadzone to zostanie poprzez analizę problematyki w kontekście
złożoności przedmiotu badań, dostępności materiału źródłowego oraz
wskazania istoty badań nad dziejami uzbrojenia przez pryzmat poszcze¬
gólnych sfer zainteresowań badawczych historii wojskowej w odniesieniu
do założonej epoki.
Przedmiot badań nad uzbrojeniem
Odpowiedź na pytanie o przedmiot badań nad uzbrojeniem wbrew po¬
zorom wcale nie jest taka oczywista. Sprowadzenie problemu jedynie do
kwestii analiz broni, jako środka mającego na celu eliminację siły żywej
przeciwnika (broń zaczepna) lub osłony przed analogicznymi zamiarami
z jego strony (broń ochronna) oraz oporządzenia, mającego za zadanie
wspomniane działania ułatwić, w żaden sposób nie oddaje złożoności
zagadnienia. Przedmiotem zainteresowań badawczych w tym przypadku
nie może być bowiem jedynie sam przedmiot jako wytwór kultury mate¬
rialnej, ale również jego wpływ na ostateczny kształt i charakter wojska
1
W dalszej części autor stwierdzi!, że fakt ten nie przeszkadza w żaden sposób traktowaniu
historii uzbrojenia „jako ważnego fragmentu obszernej dyscypliny nazywanej historią kultu¬
ry materialnej
(Naďolski
1971,
s.
429).
Miejsce i rola uzbrojenia w badaniach nad wojskowością...
i wojny w wybranym okresie oraz jego szeroko pojęte społeczne funkcje
i znaczenie. Według słów Benona Miśkiewicza obszar zainteresowań ba¬
dawczych obejmować powinien „badania rozwoju techniki oraz wynalaz¬
ków dla celów wojennych, odtwarzanie sposobów wyposażenia państwa
i jego sił zbrojnych w środki potrzebne do prowadzenia walki oraz okre¬
ślanie wpływu techniki na zmiany w rozwoju wojska, sposoby prowadze¬
nia działań wojennych i charakter wojen (Miśkiewicz
2001,
s.
67).
Takie szerokie podejście do zagadnienia przedmiotu badań nad uzbro¬
jeniem uwzględnione zostało w podziale nauk pomocniczych oraz wspo¬
magających historii wojskowości, zaproponowanym przez Tadeusza
M. Nowaka. Badacz ten wydzielił dwie dziedziny: bronioznawstwo histo¬
ryczne oraz historię uzbrojenia
(Nowak 1983,
s.
16-17;
podobnie przyjął
M. Szczurowski
[1998,
s.
157]).
W odniesieniu do pierwszej, przedmiotem
zainteresowania są poszczególne rodzaje i typy broni oraz ich selekcja
w określonych kategoriach celem umiejscowienia w czasie i przestrzeni,
ale także znajomość techniki konstrukcji oraz technologii wytwarzania
broni. Z kolei historię uzbrojenia postrzega T.M.
Nowak
przez pryzmat
kosztów, organizacji produkcji, sposobów wejścia w jej posiadanie, na¬
sycenia nią wojska, cech taktyczno-technicznych poszczególnych form
uzbrojenia oraz wreszcie szeroko rozumiane jej zastosowanie, także
w sferach pozamilitarnych (jako wytworu szeroko pojętej kultury danej
zbiorowości na określonym etapie rozwoju dziejowego człowieka).
Punktem wyjścia dla podziału dokonanego przez T.M. Nowaka były:
główny przedmiot zainteresowania badawczego oraz dobór materiału
źródłowego stanowiącego podstawę przy analizie wyszczególnionych
zagadnień, a co za tym idzie także i stosowanych metod. Analizując zagad¬
nienie całościowo, w odniesieniu do wszystkich epok, badacz ten określił
bronioznawstwo historyczne jako naukę pomocniczą historii wojskowo¬
ści, zaś historię uzbrojenia jako składową dziedzinę historii wojskowej.
Wskazanie przez T.M. Nowaka bronioznawstwa historycznego jako nauki
pomocniczej2 historii wojskowości w kontekście rekonstrukcji całości
dziejów militarnych człowieka uznać należy za nadużycie. W odniesie¬
niu do bronioznawstwa zajmującego się starożytnością czy średniowie¬
czem należałoby je raczej określić nauką posiłkującą, biorąc pod uwagę
2
Terminem ..nauki pomocnicze historii określa się te dziedziny wiedzy, których aparat
naukowy stanowi podstawę krytyki źródeł historycznych (por. np.
Kürbis 1973.
s.
24-32:
Szvmaiiski
2004.
s.
7
nn.:
В.
Miśkiewicz
2006.
s.
118
nn.).
10 -----------------------------------
Michał Bogacki
stanowiący najczęściej podstawę badań materiał źródłowy, tj. znaleziska
archeologiczne, których krytyką zajmuje się odrębna od historii nauka
-
archeologia3.
Zaproponowany
praz
T.M. Nowaka
podział nauk poświęconych dziejom
uzbrojenia przyjęty został przez innych historyków wojskowości zajmują¬
cych się metodologią nauk historyczno-wojskowych. Zasadniczo jednak
różni się od pojmowania zagadnienia przez polskich badaczy uzbrojenia,
którzy całość tego rodzaju badań określają terminem bronioznawstwo lub
zamiennie historią uzbrojenia (por. np. w odniesieniu do średniowiecza:
Nadolski
1971,
s.
627
nn.; Nowakowski
1983,
s.
187
nn.;
2005,
passim;
sze¬
rzej, także w odniesieniu do nowożytności: Żygulski
1975,
s.
7-9).
Nie są
celem niniejszego opracowania kwestie terminologiczne. Faktem bowiem
jest, iż badacze uzbrojenia lub badacze zajmujący się ogólniej działalnoś¬
cią militarną człowieka sens wszelkich rozważań dotyczących interesu¬
jącej nas sfery kultury materialnej zawsze postrzegają jako zagadnienie
złożone. Tak więc analizują oni uzbrojenie zarówno pod względem same¬
go kształtu i specyfiki przedmiotu jak i jego funkcji w wojskowości czy
szerzej w społeczeństwie.
Podsumowując tę część wypada stwierdzić, że szeroki przedmiot zain¬
teresowań badań nad uzbrojeniem, nie tylko przez pryzmat postrzegania
go wyłącznie jako wytworu kultury materialnej człowieka, jest jednym
z czynników wyznaczających im wysoką pozycję wśród badań nad mili¬
tarną aktywnością człowieka w średniowieczu (i nie tylko).
Źródła do badań uzbrojenia w średniowieczu
Jak wskazał A. Nadolski, „studium średniowiecznego uzbrojenia, jeśli
ma być owocne, musi mieć charakter interdyscyplinarny, musi wykorzy¬
stywać źródła archeologiczne, ikonograficzne i pisane (Nadolski, Danko-
wa
1983,
s.
91).
Oczywiście zakres materiału źródłowego możemy w tym
miejscu poszerzyć dodatkowo o zabytki językowe czy o militaria, które
Zagadnienie rozróżnienia pojęć nauk pomocniczych czy też posiłkujących (wspomagają¬
cych) nie mieści się w ramach problematyki niniejszej pracy. Nie mniej jednak warto na to
zagadnienie zwrócić uwagę, choćby ze względu na fakt rozbieżności pomiędzy postrzega¬
niem tego problemu przez przedstawicieli odrębnych dyscyplin naukowych, oraz ze względu
na ciągły postęp badań oraz rozwój metod badawczych, wymagający przewartościowania
niektórych definicji do obecnej rzeczywistości badawczej.
Miejsce i rola uzbrojenia w badaniach nad wojskowością...
---------
dotrwały do naszych czasów jako części składowe dawnych kolekcji, pa¬
miątki rodzinne lub narodowe (Żygulski
1975,
s.
9
nn.).
Każdy ze wskazanych rodzajów źródeł charakteryzuje się własną spe¬
cyfiką, wymaga odmiennego podejścia warsztatowego i wreszcie dostar¬
cza różnorodnych informacji (szerzej: Nowakowski
1991,
s.
21-33].
Ana¬
lizując oryginalne zabytki broni, czy też nieliczne (niestety) pozostałości
oporządzenia, wyciągać można wnioski dotyczące przede wszystkim kwe¬
stii związanych z chronologią czy technologią wykonania. W mniejszym
stopniu odzwierciedlają one organizację produkcji, ewentualne pocho¬
dzenie, poniekąd także sposoby użycia czy nawet zagadnienia związane
z ich funkcjami pozamilitarnymi. Co istotne, źródła tego rodzaju dotyczą
przede wszystkim broni, i to nie wszystkich jej form; w o wiele mniejszym
zakresie odnoszą się do oporządzenia. Jednak w kategorii źródeł archeo¬
logicznych przydatnych w badaniach nad dziejami uzbrojenia użyteczne
mogą być nie tylko same zabytki militariów. Cenne informacje dotyczące
skuteczności konkretnych form broni można uzyskać np. na podstawie
analiz szczątków kostnych. Równie różnorodnych informacji w odniesie¬
niu do interesującego nas zagadnienia dostarczają źródła pisane, odzwier¬
ciedlające m.in. kwestie dotyczące stopnia nasycenia wojsk określonym
rodzajem uzbrojenia, jego cen, organizacji produkcji, zaopatrzenia i uzu¬
pełnień, czy też jego zastosowania w walce oraz funkcji pozamilitarnych.
Odpowiedzi na pytania dotyczące głównie kwestii rodzajów wykorzysty¬
wanego uzbrojenia, ich powszechności czy pozamilitarnych funkcji, spo¬
sobów zastosowania czy nawet produkcji, możemy odnaleźć w materiale
ikonograficznym. Źródła lingwistyczne są przydatne przy wskazaniu np.
okresu pojawienia się określonego rodzaju uzbrojenia, możliwego kierun¬
ku przywędrowania pewnych rozwiązań w tej dziedzinie czy organizacji
produkcji. Pewne zastosowanie odnajdują również źródła etnograficzne,
w szczególności w odniesieniu do tych rodzajów broni czy wyposażenia,
które w niezmienionej zasadniczo formie funkcjonowały przez kilka ko¬
lejnych stuleci.
Oczywiście powyższa analiza przydatności konkretnych rodzajów
źródeł dla naświetlenia zagadnień związanych z uzbrojeniem jest bardzo
ogólna. W praktyce często wskazany podział wraz z przypisanym do po¬
szczególnych kategorii zabytków „zasobem informacyjnym nie musi się
sprawdzać. Wszystko oczywiście zależy od konkretnego przypadku. Do¬
datkowo niektóre formy uzbrojenia w materiale źródłowym niemal nie
Michał
Bogacki
znajdują odzwierciedlenia, lub też ilość nawet ogólnych informacji o nich
jest znikoma, a co za tym idzie znikomy jest ich stopień rozpoznania.
Przy rozważaniach dotyczących źródeł przydatnych w analizie zagad¬
nień związanych z uzbrojeniem warto zwrócić uwagę także na działania
z zakresu archeologii eksperymentalnej/doświadczalnej, bądź bardziej
ogólnie rekonstrukcji „przedmiotów trójwymiarowych
(Coles
1977;
Bo¬
gacki
2006,
s.
33-42).
Wprawdzie efektów tego rodzaju działań nie wy¬
mienia się w zbiorze źródeł przydatnych w badaniach nad interesującą
nas problematyką, jednak ich efekty coraz częściej są publikowane, a ich
wyniki są wykorzystywane przy rekonstrukcji różnorodnych zagadnień
dotyczących kultury materialnej w przeszłości, bardzo często właśnie
w odniesieniu do militariów.
Działania tego rodzaju od wielu dziesięcioleci podejmowane były w Eu¬
ropie Zachodniej czy w Stanach Zjednoczonych, w odniesieniu do uzbroje¬
nia wielu epok. Szczególnie intensywnie prowadzono prace poświęcone
dawnemu łucznictwu (np.
Saxton
1923;
Bergman,
McEwen,
Milles
1988;
Bickerstaffe
1999),
choć liczne są także eksperymenty dotyczące innych
rodzajów uzbrojenia (np. Siddorn
2000).
W Polsce liczba podejmowanych
w sposób profesjonalny działań tego rodzaju nie jest jeszcze zbyt wielka,
jednak
-
co ważne
-
w ostatnich latach dostrzegalny jest ich znaczący
wzrost (np. Kola, Wilke
1975;
Jankowski
2002; 2008;
Strzyżewski
2007;
2008).
Tego typu prace mogą w wydatny sposób przyczynić się do powięk¬
szenia zasobu naszej wiedzy z zakresu technologii produkcji, możliwości
w tym zakresie, skuteczności broni, a co za tym idzie
-
sposobów jej prak¬
tycznego zastosowania w walce.
Specyfika i różnorodność materiału źródłowego stosowanego przy
okazji badań nad uzbrojeniem w średniowieczu jest kolejnym czynnikiem
decydującym o wysokiej ich pozycji w odniesieniu do rekonstrukcji dzie¬
jów militarnych człowieka w tym okresie. Wynika to z kilku powodów.
Po pierwsze w odniesieniu do niektórych (szczególnie wcześniejszych)
faz średniowiecza źródła przydatne przy analizie kwestii związanych
z działalnością wojskową dotyczą w dużej mierze właśnie problematyki
zabytków uzbojenia. Jest to m.in. efektem tego, że ich zasadniczą kate¬
gorię stanowią źródła archeologiczne w postaci pozostałości elementów
uzbrojenia. Po drugie materiał archeologiczny, stanowiący istotną część
bazy źródłowej, stale się powiększa dzięki kolejnym pracom wykopalisko¬
wym. Niestety w odniesieniu do źródeł pisanych trudno jest oczekiwać
Miejsce i rola uzbrojenia w badaniach nad wojskowością...
----------
3
jakiegoś gwałtownego wzrostu ich liczby, co nie oznacza że w tej materii
panuje kompletny „zastój . Przykładem może być rozwój badań nad spo¬
sobami zastosowania konkretnych rodzajów broni opartych o zachowane
różnorodne traktaty szermiercze. Jeszcze w latach
70.
dość powszechnie
powielano tezę, iż pierwsze zabytki tego rodzaju pojawiały się dopiero na
przełomie
XV
i
XVI
stulecia we Włoszech (por. Żygulski
1975,
s.
9).
jednak
wnikliwa kwerenda pozwoliła zweryfikować to stanowisko i przesunąć
czas powstawania tego rodzaju zabytków piśmiennictwa o co najmniej
dwa stulecia
(Galas
2001).
W kwestii źródeł ikonograficznych dostrzegal¬
ne jest również pojawianie się nowych zabytków (w większym nawet stop¬
niu niż w przypadku materiału piśmiennego]. Ogólnie jednak, w porówna¬
niu ze skalą rozwoju zasobu źródeł archeologicznych, przyrost w zakresie
wymienionych powyżej kategorii jest niewielki. Nie zmienia to faktu, że
wzrastająca stale ogólna baza źródłowa odnosząca się do interesującego
nas zagadnienia pozwala nie tylko na weryfikację wcześniejszych tez, ale
wysuwanie szeregu nowych.
Trzecim powodem istotnej pozycji badań nad uzbrojeniem wiążącej
się ze specyfiką i różnorodnością stosowanego przy tej okazji materiału
źródłowego jest to, że zawarte w nim (przede wszystkim w materiale ar¬
cheologicznym] fakty źródłowe analizowane pod kątem badań nad uzbro¬
jeniem w średniowieczu odbijają niekiedy fakty historyczne nie mające
odzwierciedlenia w badaniach nad innymi sferami ówczesnej wojskowo¬
ści. Tak jest na przykład w przypadku analiz związanych z niższymi kate¬
goriami wojowników, o których źródła tradycyjnie wykorzystywane do
badań nad organizacją i charakterem wojsk
-
źródła pisane
-
we wcześ¬
niejszych fazach średniowiecza najczęściej milczą lub dostarczają niezwy¬
kle skąpej ilości informacji.
Stały rozwój badań nad uzbrojeniem, będący m.in. efektem pomna¬
żania jego podstawy źródłowej, stanowić może istotny bodziec do rein-
terpretacji wcześniejszych tez, niekiedy nawet tych dotyczących ogólnie
historii wojskowości. Jest to m.in. efektem istotnego wpływu, jaki ma stan
wykorzystywanego uzbrojenia na zdolności ofensywne i defensywne
wojska, na jego ogólną wartość, a co za tym idzie
-
na przebieg działań
wojennych.
|
| any_adam_object | 1 |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV036587135 |
| ctrlnum | (OCoLC)930713349 (DE-599)BVBBV036587135 |
| era | Geschichte 1200-1500 gnd |
| era_facet | Geschichte 1200-1500 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>01784nam a2200409 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV036587135</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20110519 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">100727s2009 a||| |||| 10||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788376115337</subfield><subfield code="9">978-83-7611-533-7</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)930713349</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV036587135</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield><subfield code="a">eng</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">7,41</subfield><subfield code="2">ssgn</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Arma et medium aevum</subfield><subfield code="b">studia nad uzbrojeniem średniowiecznym</subfield><subfield code="c">pod red. Pawła Kucypery, Piotra Pudło i Grzegorza Żabińskiego</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Toruń</subfield><subfield code="b">Marszałek</subfield><subfield code="c">2009</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">266 s.</subfield><subfield code="b">il. - Ill.</subfield><subfield code="c">23 cm.</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1200-1500</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Kriegswaffe</subfield><subfield code="0">(DE-588)4139582-7</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)1071861417</subfield><subfield code="a">Konferenzschrift</subfield><subfield code="y">2008</subfield><subfield code="z">Thorn</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Kriegswaffe</subfield><subfield code="0">(DE-588)4139582-7</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1200-1500</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Kucypera, Paweł</subfield><subfield code="e">Sonstige</subfield><subfield code="4">oth</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=020507914&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=020507914&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-020507914</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">355.009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0902</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| genre | (DE-588)1071861417 Konferenzschrift 2008 Thorn gnd-content |
| genre_facet | Konferenzschrift 2008 Thorn |
| geographic | Polen (DE-588)4046496-9 gnd |
| geographic_facet | Polen |
| id | DE-604.BV036587135 |
| illustrated | Illustrated |
| indexdate | 2024-07-09T22:43:31Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788376115337 |
| language | Polish English |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-020507914 |
| oclc_num | 930713349 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 266 s. il. - Ill. 23 cm. |
| publishDate | 2009 |
| publishDateSearch | 2009 |
| publishDateSort | 2009 |
| publisher | Marszałek |
| record_format | marc |
| spelling | Arma et medium aevum studia nad uzbrojeniem średniowiecznym pod red. Pawła Kucypery, Piotra Pudło i Grzegorza Żabińskiego Toruń Marszałek 2009 266 s. il. - Ill. 23 cm. txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Geschichte 1200-1500 gnd rswk-swf Kriegswaffe (DE-588)4139582-7 gnd rswk-swf Polen (DE-588)4046496-9 gnd rswk-swf (DE-588)1071861417 Konferenzschrift 2008 Thorn gnd-content Polen (DE-588)4046496-9 g Kriegswaffe (DE-588)4139582-7 s Geschichte 1200-1500 z DE-604 Kucypera, Paweł Sonstige oth Digitalisierung BSB Muenchen application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=020507914&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB Muenchen application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=020507914&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
| spellingShingle | Arma et medium aevum studia nad uzbrojeniem średniowiecznym Kriegswaffe (DE-588)4139582-7 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4139582-7 (DE-588)4046496-9 (DE-588)1071861417 |
| title | Arma et medium aevum studia nad uzbrojeniem średniowiecznym |
| title_auth | Arma et medium aevum studia nad uzbrojeniem średniowiecznym |
| title_exact_search | Arma et medium aevum studia nad uzbrojeniem średniowiecznym |
| title_full | Arma et medium aevum studia nad uzbrojeniem średniowiecznym pod red. Pawła Kucypery, Piotra Pudło i Grzegorza Żabińskiego |
| title_fullStr | Arma et medium aevum studia nad uzbrojeniem średniowiecznym pod red. Pawła Kucypery, Piotra Pudło i Grzegorza Żabińskiego |
| title_full_unstemmed | Arma et medium aevum studia nad uzbrojeniem średniowiecznym pod red. Pawła Kucypery, Piotra Pudło i Grzegorza Żabińskiego |
| title_short | Arma et medium aevum |
| title_sort | arma et medium aevum studia nad uzbrojeniem sredniowiecznym |
| title_sub | studia nad uzbrojeniem średniowiecznym |
| topic | Kriegswaffe (DE-588)4139582-7 gnd |
| topic_facet | Kriegswaffe Polen Konferenzschrift 2008 Thorn |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=020507914&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=020507914&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT kucyperapaweł armaetmediumaevumstudianaduzbrojeniemsredniowiecznym |