Istorija naselennja Zachidnoï Volyni, Cholmščyny ta Pidljaššja v X - XIV stolittjach:
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Ukrainian |
| Veröffentlicht: |
Lucʹk
Volynsʹka Oblasna Drukarnja
2009
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Abstract |
| Beschreibung: | In kyrill. Schr., ukrain. - Zsfassung in engl. und poln. Sprache |
| Beschreibung: | 524 S. Ill., Kt. 21 cm |
| ISBN: | 9789663614069 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV036173436 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20100520 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 100422s2009 ab|| |||| 00||| ukr d | ||
| 020 | |a 9789663614069 |9 978-966-361-406-9 | ||
| 035 | |a (OCoLC)529378974 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV036173436 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rakwb | ||
| 041 | 0 | |a ukr | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 050 | 0 | |a DK508.9.V65 | |
| 084 | |a 7,41 |2 ssgn | ||
| 100 | 1 | |a Kučynko, Mychajlo Mychajlovyč |d 1939- |e Verfasser |0 (DE-588)142954888 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Istorija naselennja Zachidnoï Volyni, Cholmščyny ta Pidljaššja v X - XIV stolittjach |c Mychajlo Kučynko |
| 264 | 1 | |a Lucʹk |b Volynsʹka Oblasna Drukarnja |c 2009 | |
| 300 | |a 524 S. |b Ill., Kt. |c 21 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 500 | |a In kyrill. Schr., ukrain. - Zsfassung in engl. und poln. Sprache | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte 900-1400 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 4 | |a History (general) and history of Europe | |
| 650 | 4 | |a History (General) | |
| 650 | 4 | |a Local history and description | |
| 650 | 4 | |a Ukraine | |
| 650 | 4 | |a Funde | |
| 651 | 4 | |a Chełm (Poland : Voivodeship) |x Antiquities | |
| 651 | 4 | |a Podlasie (Poland : Region) |x Antiquities | |
| 651 | 4 | |a Volhynia (Ukraine) |x Antiquities | |
| 651 | 7 | |a Wolynien |z West |0 (DE-588)4813152-0 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 651 | 7 | |a Podlachien |0 (DE-588)4046396-5 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 651 | 7 | |a Chełm |z Region |0 (DE-588)4470711-3 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 689 | 0 | 0 | |a Wolynien |z West |0 (DE-588)4813152-0 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Chełm |z Region |0 (DE-588)4470711-3 |D g |
| 689 | 0 | 2 | |a Podlachien |0 (DE-588)4046396-5 |D g |
| 689 | 0 | 3 | |a Geschichte 900-1400 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSBMuenchen |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=020214879&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=020214879&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 942 | 1 | 1 | |c 900 |e 22/bsb |f 0902 |g 477 |
| 943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-020214879 | |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1806957659386019840 |
|---|---|
| adam_text |
SUMMARY
The Western Volhyn territory and that of Kholmshchina and
Pydlyashya in the
10* -
14th centuries were the borderline land of
Rus.
Due to the geographical and geopolitical position its role in Russian
-
Polish and Russian
-
Lithunian relations has always been in the focus
of attention of the researchers. In fact, the researchers concentrated
mostly on the ethnic and political aspects of the history of those lands.
Meanwhile, the systematic approach to the investigation of the history
and culture of medieval population in the region lacked the analysis of
the sources except the written ones.
The monography considers two major categories of the sour¬
ces: chronicles and archeological discoveries. First of all the authors
*
analyse the former investigations performed by Ukrainian and fo¬
reign archaelogists such as
V. Antonových,
M.
Kuchera, P. Rappoport,
M.
Karger,
К.
Musianowicz,
M.
Miśkiwicz
and many others. The funds
(stock) of the museums in Rivne, Lviv, Lutsk, Volodymyr-Volhynskyj
and Kremenets in Ukraine and the museums in
Biała Podlaska,
Zamość, Khelm,
Lublin in Poland have been studied. A great num¬
ber of archaelogical artifacts have been investigated by the author of
the book during
25
years. All the archeological materials, mentioned
above, made it possible to consider a wide range of Medieval history
problems of the region on the basis of much more profound source
stock. The book comprises information about more than
800
artifacts of
10th
-
14th centuries:
40
cities,
120
towns,
500
settlements,
840
mounds,
40
items of goods and monetary treasures.
For the first time in the Ukrainian historiography the systema-
tization of those artifacts helped to work out perfect conception as
to historical
-
cultural development of the population in the region.
The author has collected and analyzed information presented by the
Eastern and Western foreign authors of the Middle Ages, the act do¬
cuments and the deeds concerning the lands under consideration, as
well as the data of Numismatics, Sphragistics, Epigraphies, Ethnology
and Toponimy.
513
33
Зам.
18.
Among several problems of historiography there is one worth
considering. It is the problem of "Chervensky
grads".
The majority
of historians concentrated just on the territorial aspect of it in the
definition of the term. O. Longinov and A. Nasonov thought that it
was the whole South-Western
Rus,
but H.
Lowmiański,
Y. Isayevych,
M.
Kuchyňko
considered that it could be applied only to the valley of
the river Guchva. Even more complicated is the problem dealing with
the reasons for apportion of those lands from the Kiev
Rus
state. The
most reliable is the idea of P.Tolochko and M. Kotlyar, that the pro¬
minent part in the process was played by large cities and strong power
of princes in that locality. The problem of ethno-tribal peculiarities of
local population and the borders of the region are also described in
the book in detail.
The previous investigators, in general, accumulated considerable
actual material, presented a number of very important conclusions as
to various items in the history of that region in 10th
-
14th centuries.
But there is no absolute picture of the historical development of it.
This fact stipulated the necessity of the investigation, the main items
of which are given below.
Detailed characteristics of the cities, towns, settlements and tombs
makes it possible to picture out the following: establishment of the
oldest towns dates back to the middle of
10* -
the first half of the
1
1th centuries (Cherven, Volodymyr, Lutsk and others) and the latest
-
the end of 13th
-
middle 14th century (Kosher,
Raten,
Gorodlo).
Analysis of the remnants of the towns allows to distinguish
among them refuges
(Babka,
Zaturtsy, Zayonchky etc.), fortresses
(Biliv, Gorzvyn, Stovpje), feudal farmsteads (Peremyl, Gorodyshche
the Second, Muravytsya). In forest-steppe zone there were settlements
of farmers and stock-breedres, those of craftsmen and industrial craft.
On the basis of newly-discovered settlements in Southern Pydlyashya
the peculiarities in the dynamics of their development in Polyssya
have been reconsidered.
Studies of the ceremonial monuments gave the possibility to dis¬
tinguish the following stages in the development of the ritual: IX-
X centuries
-
cremation of the dead; X-XII/XIII centuries
-
the burial
of the body on the ancient horizon and in pits (holes); XII-XIV cen¬
turies
-
the burial of the body in graves.
514
There have been discovered
200
dwellings on this territory,
80
per cent of them were in holes and
20
per cent built on the land.
The typical dwelling in X-XI centuries was dugout with a stove in one
of the corners opposite to the entrance; in XII-XIV centuries land
dwellings dominated, with stoves made of clay in one of the front cor¬
ners, very often they had a basement.
In the towns of Western Volhyn and Kholmshchina there were
a lot of monuments of cultural and civil architecture. Some of them,
Assumption Cathedral in Volodymyr Volhynsky, loan the Preacher
Church in Lutsk, Assumption Church in Dorogobyzh and some
others are close to Kyevan architectural tradition. St. Vasyl church in
Volodymyr Volhynskyj, St. George church in Luboml, loan Zolotoustyj
Church in Holm are closely connected with the Volhynian school,
which had been formed in the second half of the 12th
-
ІЗ"1
centu¬
ry. The palaces of XII-XIV centuries in Lutsk and Holm, defence to¬
wers in Bilavin, Stovpje in Kholmshchina, Kamyanets, Chortoryjsk in
Western Volhyn have a lot in common with the traditions of this area.
It is worth mentioning, that these lands were the first in
Rus
to intro¬
duce towers-donzhons into the defence system of towns.
The military forces there, as chronicles and archaelogical sources
say, were at the European level.
The major branches of economy: farming and cattle-breeding,
hunting and fishing, and some crafts, such as metallurgical-black¬
smith's, jewelry, potter's craft were highly-developed. Commerce
played an important role in the life. It has been proved both by Russian
and Arabic, Byzantian and Western European chronicles, that Volhyn
was at the cross-road of international trade routes. The most impor¬
tant trading centres were in Drogichyn (Pidlyashshya), in Lutsk and
Volodymyr-Volhynskyj; one could find the goods from all the Europe
there.
The feudal relations appeared on this territory very early: the
remnants of burial grounds of that century with rich inventory in
Bylev (Volhyn), Holm and Chekanov (Pydlyashshya), feudal castles
in Gorodyshche the Second, Muravytsya, Turijsk testify this fact.
As early as in the 10th century, when the feudal relations had been
established, pagancy was replaced by Christianity, but some of pagan
traditions were observed by the population in Volhynian Polissya and
Pydlyashshya as long as the end of the 13th century.
515
Different
things with the inscriptions on them, found on the ter¬
ritory, testify that literacy was widespread. Volodymyr-Volhynskyj
and Holm were the centres of Rusian manuscripts. Numerous jewelry
items, decorative carving and plastic arts illustrate the level of culture
in Volhyn. From the second half of
XIII
century local culture tended
to European one. That culture was formed under the influence of Kyiv,
Byzantium and European countries, but preserved its own originality,
which had found its reflection in the Ukrainian national mentality.
The most complicated and politically biased is the problem
of ethnotribal belongings of local population in the early Middle
Ages. Neighbourhood with other ethnic enclaves caused the situa¬
tion, when the medievalists came to opposite understanding of the
problem. The adherents of the first M. Grushevskyj, Ya. Isayevych,
M.
Kuchyňko
and some others believed that those lands were in¬
habited by the descendants of Dulebs, who lived in the area of Bug.
The representatives of the second conception were the researchers
who thought that there lived the Western Slavic tribes of Lensians
(S.
Kuczyński,
A. Novakovskyj, S.
Golub)
or the Radymich and the
Vyatich (J.
Skrzypek),
but B. Rybakov and J. Germann deny the first
theory and consider that the Buzhans lived on the Southern Bug, but
not the Western one. In fact, this conception is rather doubtful, since
a chronicler connects the Buzhans' settlements with the Western Bug,
pointing out to the fact, that after them those lands were inhabited
by the Volhynians. As to the
Lendzyans
the researchers have some
doubts. The Polish medievalists identify them with the tribe of "lan-
desee" (according to G. Bavarskyj, IX cent.) or "lansanenoee" (accor¬
ding to K. Porphyrogenet, X cent.). But, first, it is uncertain, whether
they speak of one and the same tribe, and, secondly, the territory they
lived on, is not identified. As to the Radymishes and the Vyatishes,
the investigations show that they inhabited Podniprovya, and then the
area of Oka (P. Tretyakov).
Even more complicated is the problem of ethnic situation in
Nothern
-
Western part of Volhyn (Berestejshchyna) and Pidlyash-
shya. Yu. Kucharenko and M.
Miśkiewicz
believed that the area
had been inhabited by Dulebs
-
Volhynians; V. Syedov considered
that the early tribes, inhabiting the territory, were the Yatvyags, but
T. Korobushkina, M. Musianowicz were sure that those regions be¬
longed to the Dregoviches. Such uncertainty in understanding of the
516
Situation
calls for new approach to the solution of the problem. This
approach is presented in the book.
The comparative analysis of the Rusian monuments of X-
XIV cent, and early-Slavic ones of VI-IX cent, gave the possibility
to find out the genetic links between them. These conclusions deny
the statement of the Polish historians S.
Kuczyński,
J. Tyszkiewicz
and S.
Golub,
that early Rusian population appeared in this area only
in the XI cent and. forced out the native Poles. On the other hand,
the comparison of local ethnically-distinguished monuments of X-
XIV cent, with the similar ones from distant districts of
Rus
and Poland
shows that they are identical to the monuments found in Podniprovya
and, thus, may be considered as ancient Rusian. Among them there
are some monuments characteristic of the tribe of Volhynians, and
some belonging to another ethnic group. They are the stone mounds
of Yatvyags in Berestejshchyna, ground burials with stone applications
of Mazovian Pydlyashshya.
These foundings prove that early-Rusian, old Polish and Baltic
population inhabited the Middle Pobuzhya side by side. Thus the
natives on this territory were the descendants of Dulebs (Buzhan
-
Volhynians) and those, who arrived here, were the Yatvyags, Mazovians
and Dregovyches.
The items discussed above are closely connected with the prob¬
lems of a border-cut of the tribes. The author of the book disputes with
the Polish medievalists V.
Kentszyński,
S.
Zakrzewski,
J. Tyszkiewicz,
who moved the ethnic Polish
-
Rusian border to the East from Bug,
especially with S.
Kuczyński
who drew the border along Goryn
-
Sluch.
Map-graphical presentation of genuine early-Rusian and other ethnic
tribes monuments shows*that in the North the borderline between
Volhynyans and Yatvyags ran between upper and partially middle part
of the river Narev and its right-side tributary Byebzha. In the West
the border between Volhynians and Polish tribes started at the mid¬
dle part of the river Narev and stretched in Southern direction along
the rivers Liza, Markivka, and Nurets as far as the Bug. Having
crossed the Bug, the border ran on to the source of its tributary
Livets
and then to the South from the middle of
Livets,
reached the source of
Kshna from the side of Tysmenytsya and along the Veprz to its source.
This ethnic border in the North and the South determined the state
517
border
between
Rus
and Yatvyag land and Poland since
981
till the
middle of
XIV
cent.
It ran along the watershed of the Prypyat tributories and upper
reaches of the Dnister left-side tributories. The Eastern border bet¬
ween the Volhynians and the
Drevlyans
ran along the river
Sluch.
And
finally, the Vygonivske Swamp was the Nothern-Eastern border between
the Volynian Berestejshchyna and Ponemanya, where Dregovyehes
lived. The borders were relatively clear-cut on the basis of archeological
data and approved by the chronicles and
toponimic
sources.
As to the political history of the Western Volhynia, Kholmshchyna
and Pidlyashya it is important to say, that there were several indepen¬
dent princedoms on this territory by the end of the 10-th. cent, and then
they were joined to the Kyivan
Rus
state. Actualy Kyivan
Rus
Prince's
vicegerents have been ruling there for a long time. In the second halt
of 12-th. cent, independent Volodymyrske, Belzske, Lutsk principalities
were formed. The political and economic growth of the region began
with the formation of Halychian
-
Volhynian princedom in
1199.
In
1253
Danylo Romanovich mounted the Halychian throne,
and that influenced the prestige of the lands greatly. Relations with
Lithuania, Poland, and Teutonic Order depended on the political situ¬
ation. Volhynian rulers were the only in Europe who fought against
Mongol-Tatar.
After the death of Danylo in
1264
and Vasylko in
1270
Volhynian
lands were devided into three parts: Volodymyr and Berestejskyj
land were governed by Volodymyr Vasylkovych, Lutsk
-
by Mstyslav
Danylovych, and Zabuzka Volhynia
-
by Lev Danylovych.
The unification of the state began again under the king Yuriy
Lvových
I
(1301-1315).
His foreign policy was based on the union
with Teutonic Order and Poland against Lithuania. His sons Andrij I
and Lev II leaned upon the same principle. When they perished in the
fight against the Lithuanians, probably, in
1323,
the land was ruled by
Boleslav-
Yuriy II. His death in
1340
opened the way to intruding of we¬
stern neighbours into the affairs of Western Volhynia, Kholmshchyna
and Pidlyashya. Later in 40-ies
-
60-ies Kholmshchyna and Pidlyashya
were annexed by Poland and Lithunia. The early Rusian period in the
history of the lands under investigation was completed.
Traslated by Lyudmyla SMALKO
518
STRZESZCZENIE
Terytorium Zachodniej Wołyni, Chefmszczyzny i Podlasia w
X-XIV
w. była skrajną północno-zachodnią ziemią Rusi. Dzięki
geograficznemu i geopolitycznemu położeniu jej roli w rusko-
polskich i
rusko
-litewskich stosunkach ona stale była w centrum uw¬
agi badaczy. Wprawdzie, ich uwaga skupiała się głównie na etnicz¬
nej i politycznej historii tych ziem. Przy czym historycy opierali się
przeważnie na źródła pisemne, że nierzadko zaprowadzało badaczy w
głuchy kąt. Tymczasem, wszechstronne studiowanie historii i kultury
wczesnośredniowiecznej ludności regionu żądało dołączanie, oprócz
pisemnych, całokształty wszystkich innych źródeł.
Nasza monografia bazuje się na dwóch głównych kategoriach
źródeł: kronikarskich i archeologicznych. Przede wszystkim nami
przeanalizowano wyniki poprzednich badań ukraińskich i zagrani¬
cznych archeologów
-
W. Antonowicza, M. Kuczery, P. Rappoporta,
M. Kargera, K. Musianowicz, M. Miśkewicz i wielu innych. Zbadano
fundacje muzeów takich miast jako Równe, Lwów, Łuck Włodimierz-
Wołynski i Krzemieniec w Ukrainie, Biała Podlaska, Zamość, Chełm,
Lublin w Polsce. W ciągu dwudziestu pięciu lat autorem książki zba¬
dano dużo źródeł archeologii Zachodniej Wołyni. Właśnie dzięki ar¬
cheologicznemu materiału, stało się możliwym podejść do oświetlania
całego ciągu problemów średniowiecznej historii grani na szerszej
bazie. Nami wprowadzona informacja o ponad
800
pamiątkach
X-
XIV
wieków, z których
4Є
miast,
120
grodzisk,
500
osiedl,
840
kur¬
hanów,
350
płaskich pogrzebów,
40
rzeczowych i monetarnych skar¬
bów. Ich systematyzacja pozwoliła po raz pierwszy w ojczystym dziejo¬
pisarstwie podać jednolitą koncepcję co do historycznokulturalnego
rozwoju ludności tego regionu. Autorem również zebrano i przeana¬
lizowano doniesienie wschodnich i zachodnich średniowiecznych
cudzoziemskich autorów, aktowe dokumenty, które dotykają bada¬
nych ziem, załączono dane numizmatyki, sfragistyki,
epigrafiky,
etno¬
logie i toponomastyki.
Cóż do problemów dziejopisarstwa, ich są kilka i wśród ich
problem "Czerwieńskich gradów", który sprowadza się w zasadzie do
519
terytorialnego wyznaczenia tego terminu. Tak, historycy O. Łonginow
i A. Nasonow rozumiały pod nim całą Południowo-Zachodnią Ruś, a
H. Łowmiański, J. Isajewicz, M. Kuczynko
-
tylko dolinę r. Huczwy.
Skomplikowanym jest problem o przyczynach wyodrębniania tych
ziem ze składu Kieworuskiego państwa. Wśród różnych myśli najba¬
rdziej uzasadnioną jest opinia P. Toloczka i M. Kotliara, że tu główną
rolę zagrały miasta i umocnienia władzy miejscowych książąt. Jednym
z skomplikowanych jest problem etnicznej przynależności miejs¬
cowej ludności i granic regionu, które będą rozpatrywane się dokładnie
niżej.
Znaczny faktyczny materiał wogóle nagromadzono poprzednimi
historykami, zrobiony cały szereg ważnych wniosków do oddzielnych
spraw historii regionu
X-XIV
w., jednak jednolitego obrazu jego histo¬
rycznego rozwoju stworzono nie było. To i warunkowało konieczność
naszego badania, główne składowe którego podają się niżej.
Dokładna charakterystyka miast, grodzisk, osiedl i cmentarzysk
pozwala stworzyć taki obraz: kształtowanie się pierszych miast ta¬
kich jak Czerwen, Włodzimierz, Łuck i inny przypada na
Х
-XI
w.,
a późniejszych, wśród których Koszer,
Raten,
Gorodło
-
na koniec
XIII-XIV
w. Analiza grodzisk pozwalia wyodrębnić wśród ich schro¬
niska dla okolicznej ludności w czasach najazdów i walk (Babka,
Zaturci, Zajączki i
in.),
twierdze o charakterze wojskowym (Biliw,
Gorzwyn, Stowpje i
in.)
i feudalne sadyby (Peremyl, Grodzisko
Drugie, Murawica' i
in.).
W stepowy-leśnej strefie wyodrębniono
osiedla rolników i hodowców zwierząt, rzemieślnicze i rzemieślniczy-
przemysłowe. Na podstawie nowych osiedl w Południowym Podlasiu
śledzi specyfika dynamiki ich rozwoju w warunkach Polesia.
Badanie pogrzebowych pamiątek dało możliwość wyodrębnić
takie etapy rozwoju obrządku:
IX-X
w.
-
kremacja nieboszczyków,
Χ-ΧΠ/ΧΙΙΙ
-
złożenie ciała na dawnym horyzoncie i w dole:
XII-
XIV
w.
-
chrześcijańskie złożenie ciała w gruntownych grobach.
Znaleziono ponad
200
mieszkań,
80%
z których pogłębione
i
20% -
naziemne. Ustalono, że dla
Х
-XI
w. charakterystyczną jest
półziemianka z piecem kopyłastym budowanym z gliny w jednym
z przeciwległych od wejścia kątów, a w
XII-XIII
w., dominowały
naziemne mieszkania z gliniastą piecem w jednym z przednich od
wejścia kątów, nierzadko z suterenami.
520
Dużo zabytków kultowej i cywilnej architektury można znałeżć
w miastach Zachodniej Wołyni i Chełmszczyzny. Wśród których
Uspieńska cerkiew we Włodimerze-Wołynskim, cerkwie Jana w
Łucku, Uspieńska w Dorogobużi i inne, powiązują się z kijowskiej
architekturalną tradycją. Inne cerkwie
-
Wasyliwska we Włodimerze-
Wołynskim, Georgijowska w Lubomle,
Ioana
Złotoustego w Chełmie
związane z wołyńską szkołą, formowaną się w drugej połowie
XII-
XIII
weku.
Z miejscowymi tradycjami architektury powiązane pałace
XIII-
XIV
w. w Łucku i Chołmie i obronne wieże w Bieławinie, Stowpju na
Ćhołmszczyznie, Kamjankie, Czartoryjsku na Zachodnim Wołyniu.
Trzeba podkreślić, że te ziemie byli pierwszymi na Rusi, gdzie zaczęło
się budownictwo wież-donżonów w systemie obrony miast. Sądząc z
kronikarskich i archeologicznych źródeł, wojskowość
byla
w tych zie¬
miach na europejskim poziomie.
Główne gałęzie gospodarki: rolnictwo i hodowla zwierząt domo¬
wych, łowiectwo, i rybałowstwo, bartnictwo i zbieractwo, a także byłi
dobrze rozwiniętymi rzemiosła: kowalstwo, odlewnictwo przedmiotów
z metali nieżelaznych, obróbka kości i rogu, tkactwo, garncarstwo.
Ważną rolę odgrywał handel, to poświadczono rzeczami ruskiego,
arabskiego, bizantyjskiego i zachodnioeuropejskiego pochodzenia,
który
bylo
znaleziono. Przez Wołyń przechodzili międzynarodowe
handlowe drogi. Jednym z najważniejszych handlowych punktów był
Drogiczyn w Podlasiu, gdzie trafiały towary z całej Europy, a także
miasta Włodimierz-Wołyński i Łuck.
Tutaj wcześnie ustaliły się feudalne stosunki, świadczeniem
czego są pogrzeby
X
w. z bogatym inwentarzem w Bilewi na Wołyniu,
Chełmie i Czekanowie w Podlasiu, feudalne zamki w s. Horodyszcze
Drugie, Murawycia, Turijsk.
W
X
w. pogaństwo zmieniło się chrystianizmem. Chociaż
przeżytki pogaństwa, jak świadczą pogrzeby, w Wołyńskim Polesiu i
Podlasiu zachowały się az do końca
XIII
w.
Różne znalezione przedmioty z inskrypcjami świadczą, że
piśmienność tutaj była dosyć rozpowszechniona. O kulturze
mieszkańców Wołyni świadczą liczne brązowe, srebrne i złote oz¬
doby, drobne rzeźbiarstwo i tym podobnie. Kultura rozwijała się w
ogólnoruskim łożysku. W drugiej połowie
XIII
w. obserwuje się
521
ciążenie miejscowej kultury do europejskiej. Od tych czasów kultura
formowana pod wpływem Kijowa, Bizancjum i europejskich krajów,
ale z utrzymaniem własnych dorobków, które znalazły odcisk w naro¬
dowym rozumieniu świata ukrainców.
Najbardziej skomplikowanym i zapolityzowanym jest pytanie et¬
nicznej przynależności miejscowej wczesnośredniowiecznej ludności.
Sąsiedztwo jej z obcoetnicznymi enkławami stworzyło sytuację, wy¬
jaśnianie której doprowadziło historyków do diametralnie przeciw¬
ległych poglądów. Których
bylo
kilku. Przedstawiciele pierwszego
M. Gruszewski, J. Isajewycz, M. Kuczynko mówili że te ziemie zalud¬
niali potomkowie dulibów bużany-wołyniany. Inne, zdanie
bylo
że
tu mieszkali zachodniosłowiańskie plemiona lędzian (S. Kuczynski,
A. Nowakowski, S. Golub), albo radymyczi i wiatyczy
(I.
Skrzypek).
Historycy B.Rybakow i J.Germann zaprzeczały istnienie bużan nad
chodnim Bugiem, umiejscawiają ich nad Południowym Bugiem.
Ale przede wszystkim nie można zgadzać się z tym, że wolynianie
mieszkały nad Południowym Bugiem, bo chronikarz jasno związuje
ich właśnie z Zachodnim, wskazując, że po nich żyłi wołynianie.
Cóż do lędzian, z którymi polskie miediewisty identyfikują wspom¬
niane Geografa Bawarskiego w
IX
w., to ich plemię "lendizi" czyli za
Konstantynom Bagrianorodnym "lendzanenoi", to po pierwsze, nie
zrozumiale czy chodzi o jednym i tymże plemieniu, a po drugie, nie¬
wiadomy terytorium jego pobytu. A jeżeli chodzę o radymiczach albo
wiatyczach, to już udowodniono, że pierwsze mieszkały w Podnipro-
wiu (G. Solowjowa), a drugie
-
w doreczu r. Oki (P. Tretiakow).
Nie mniej skomplikowaną jest etniczna sytuacja w północno-
zachodniej części Wołyni
-
Berestejszczyznie i Podlasiu. J. Kucharenko
i M. Miskiewicz uważały, że tu mieszkały duliby-wolyniany, W. Sedow
twierdził że pierszej ludnościom są jatwiagy. T. Korobuszkina,
K. Musianowicz twierdził że regiony byłi miejscem mieszkania drego-
wiczow. Taka sytuacja żąda nowego podejścia w wyjaśnianiu pytania,
co i
bylo
zrobiono.
Porównanie między sobą ruskich
(X-XIV
w.) i wczesnio-
słowianskich
(VI-IX
w.) zabytków pozwoliło ustalić istnienie między
nimi związku genetycznego. A to dementuje twierdzenie polskich
historyków S. Kuczynskiego, J. Tyszkiewicza, S.
Goluba
i
in., o
tym,
że drzewnioruska ludność pojawiła się tylko w
XI
w., wypiera rdzenne
522
polskie. Po drugie, przeprowadzone nami porównanie miejscowych
zabytków
X-XIV
w., z głębinowych rejonów Rusi i Polski, pokazuje
że oni są identyczne z zabytkami Podniprowia, były drzewnioru-
skimi. Są tutaj istnieli miejscowe zabytki, charakterystyczne dla ple¬
mienia wołynian. Zarazem spotykają się i obcoetniczne. To kamie¬
nne kurhany jatwiagow na Berestejszczyznie, gruntowne pogrzeby z
kamiennym okładem mazowszan w Podlasiu, mazowieckie donice z
cylindryczną szyjką, esokonieczne skroniowe kółka, bałtyckie srebrne
hrywny na dwa obroty. Oni świadczą, że drzewnioruska, staropolska,
baltská
ludność mieszkała na Sriedniem Pobużiu. Więc, autochtonicz¬
nymi ludnościami na kordonach byli potomkowie dulibow
-
duzany-
wołyniany, napływowymi
-
jatwiagy, mazowszany, dregowyczy.
Pytania rozpatrzone wyżej oprawiają się z problematyką gra¬
nic plemion. Autor książki prowadzi polemikę z polskimi badac¬
zami W. Kentrzynskim, S. Zakrzewskim, J. Tyszkiewiczem, które
przesunęli etniczną polsko-ruską granicą na wschód od r.Bug i z
S.Kuczynskim, który przeprowadzał granicę po linie r. Goryń
-
Słucz.
Z takim tłumaczeniem granic nie można zgadzać się. Kartografowanie
niewątpliwych drzewnioruskich i obcoetnicznych zabytków, pokazuje,
że na północy granica między wołynianami i jatwiagami przechodziła
między górnym i częściowo sriednim nurtem r. Narew i jej prawym
dopływem Biebrzem. Na zachodzie granica między wołynianami i
polskimi plemionami zaczynał się od średniego nurtu r.Narew i ciągnął
się w południowym kierunku po r. Liza, Markowka, Nurzec do Bugu.
Przetnąwszy Bug, granica szła po wierzchołkach jego dopływu r. Liw-
cia. Dalej na południe od średniego nurtu Liwcia, on ciągnął się przez
wierzchołek Kszny do Tysmennicy i po Weprzu do jego wierzchołków.
Etniczna granica na północy i zachodie określa i państwowu
granicu
Rusi z ziemią jatwiagow i Polską z
981
r. do
XIV
w. Na południu gra¬
nica między wołynianami a Chorwatami przechodziła po wododziale
dopływów Przypiaci i wierzchołków Zachodniego Bugu z jednej strony
i wierzchołków lewych dopływów Dniestru z innego. Wschodnia gra¬
nica między wołynianami a dzrzewlianami po r.Słucz. Na sam koniec na
północnym wschodzie granicą między wołynianami Berestejszczyzny
a dregowyczami Poniemania
bylo Wygoniwskie
bagno. Określone na
podstawie archeologicznych danych granice potwierdzają się i kroni¬
karskimi i toponomastykami źródłami.
523
Dotykając politycznej historii Zachodniej Wołyni, Chełmszczyzny
i Podliasia, należy powiedzieć, że najpierw tutaj istniały niezależne
księstwa,
aodkoncaXw.onibyli
włączone do Kijoworuskiegopaństwa.
Faktyczno długi czas tam rządzili namiestnicy Kijowskiego księcia.
W drugej połowie
XII
w. wyodrębniają się samodzielne Władymirskie,
Bielzkie, Łuckie i inne księstwa. Polityczny i ekonomiczny rozwuj regi¬
onu odbył się w r.
1199,
kiedy te ziemi weszłi do Wołyńsko-Galickiego
księstwa. Wołyńskie władcy prowadzili aktywną zewnętrzną politykę.
W
1253
r. Daniło został królem, to podniosło kraj na nowy poziom
rozwoju. Stosunki z Litwą, Polską, Zakonem Krzyżackim zależały od
politycznej sytuacji. Wołyńscy władcy jedyne w współczesnej Europie
walczyły z tataro-mongołami. Po śmierci Daniła w r.
1264
i Wasylka w
r.
1270
odbył się podział Wołyńskiej ziemi na trzy dole: Władymirskim
i Berestejskim rządził Włodzimierz, Łuckim
-
Mstisław Daniłowicz, a
Wołynia za Bugiem
-
Lew. Jedność państwa na początku
XIV
w. znów
odnowił król Jurij I Lew (rr.
1301-1315).
W zewnętrznej polityce on
opierał się na związek z Krzyżackim orderem i Polską przeciw Litwie.
Tej linii przestrzegali i jego synowie Andrzej I i Lew
II,
które zginęły
w walki z Litwinami, prawdopodobnie, w r.
1323.
Z r.
1325
rządził
Bolesław-Jurij. Jego śmierć w
1340
r. otworzyła drogę dla zachodnich
sąsiadów do ingerencji w sprawy Zachodniej Wołyni, Chełmszczyzny
i Podliasia
".
W ciągu
40-60
lat Chełmszczyzny i Podliasia byłi zabrane
Polską i Litwą. Dawny ruski okres historii badanych ziem skończył
się.
Tłumaczyła Tetiana JACECZKO
524
ЗМІСТ
ТРІУМФ І ТРАГЕДІЯ ХОЛМЩИНИ ТА ПІДЛЯШШЯ
.
З
ВСТУП
.9
РОЗДІЛ І. Джерела та історіографія вивчення населення
Західної Волині, Холмщини та Підляшшя
1.
Характеристика джерел
.17
2.
Основні проблеми історіографії
.29
РОЗДІЛ
II.
Поселення та поховальні пам'ятки
досліжуваних земель
X-XIV
століть
1.
Міста
.39
2.
Городища
.71
3.
Селища
.87
4.
Поховальні пам'ятки
.97
РОЗДІЛ
III.
Житлобудування на землях Західної Волині,
Холмщини та Підляшшя
1.
Півземлянки
.113
2.
Наземні житла
.123
РОЗДІЛ
IV.
Розвиток архітектури в регіоні
1.
Монументальні культові будівлі
.131
2.
Пам'ятки цивільного зодчества
.149
РОЗДІЛ
V.
Сільське господарство і промисли населення
регіону
X-XIV
століть
1.
Землеробство
.163
2.
Тваринництво
.172
3.
Промисли
.174
РОЗДІЛ
VI.
Розвиток ремесла
1.
Чорна металургія та металообробка
.177
2.
Ювелірне ремесло
.193
3.
Деревообробна галузь
.209
4.
Косторізне та каменеобробне ремесла
.212
5.
Прядильно-ткацька та чинбарсько-шевська справа
.219
6.
Керамічне виробництво
.221
РОЗДІЛ
VII.
Торгові та культурні зв'язки
1.
Внутрішня торгівля
.237
2.
Зовнішня торгівля
.245
РОЗДІЛ
VIII.
Військова справа населення Західної
Волині, Холмщини та Підляшшя княжої доби
1.
Зброя та захисний обладунок воїна
.257
2.
Спорядження вершника і верхового коня
.274
РОЗДІЛ
IX.
Соціальний розвиток населення
1.
Суспільні відносини в регіоні
.279
2.
Побут феодалів і рядового люду
.292
РОЗДІЛ
X.
Культура середньовічного населення регіону
1.
Релігія в житті ранньосередньовічного
населення краю
.,.301
2.
Писемність, література та мистецтво
.318
3.
Коштовні скарби Х-ХШ століть
.327
4.
Своєрідність культури досліджуваних земель
княжої доби
.333
РОЗДІЛ
XI.
Етнокультурні процеси на землях Західної
Волині, Холмщини та Підляшшя в
X-XIV
століттях
1.
Пам'ятки
X-XIV
ст. на тлі попередніх місцевих
і синхронних пам'яток суміжних земель
.343
2.
Етноплемінна належність місцевого населення
.355
3.
Племінні та територіальні кордони регіону
.372
РОЗДІЛ
XII.
Політична історія краю княжої доби
1.
Регіон у часи Києворуської держави
та конфедерації князівств
.383
2.
Досліджувані землі в складі Волинсько-Галицької
держави
.398
ВИСНОВКИ
.425
СПИСОК ДЖЕРЕЛ І ЛІТЕРАТУРИ
.431
СПИСОК СКОРОЧЕНЬ
.483
ІМЕННИЙ ПОКАЖЧИК
.485
ГЕОГРАФІЧНИЙ ПОКАЖЧИК
.494
SUMMARY
.513
STRZESZCZENIE.
519 |
| any_adam_object | 1 |
| author | Kučynko, Mychajlo Mychajlovyč 1939- |
| author_GND | (DE-588)142954888 |
| author_facet | Kučynko, Mychajlo Mychajlovyč 1939- |
| author_role | aut |
| author_sort | Kučynko, Mychajlo Mychajlovyč 1939- |
| author_variant | m m k mm mmk |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV036173436 |
| callnumber-first | D - World History |
| callnumber-label | DK508 |
| callnumber-raw | DK508.9.V65 |
| callnumber-search | DK508.9.V65 |
| callnumber-sort | DK 3508.9 V65 |
| callnumber-subject | DK - Russia, Soviet Union, Former Soviet Republics, Poland |
| ctrlnum | (OCoLC)529378974 (DE-599)BVBBV036173436 |
| era | Geschichte 900-1400 gnd |
| era_facet | Geschichte 900-1400 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV036173436</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20100520</controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">100422s2009 ab|| |||| 00||| ukr d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9789663614069</subfield><subfield code="9">978-966-361-406-9</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)529378974</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV036173436</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">ukr</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="050" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">DK508.9.V65</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">7,41</subfield><subfield code="2">ssgn</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Kučynko, Mychajlo Mychajlovyč</subfield><subfield code="d">1939-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)142954888</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Istorija naselennja Zachidnoï Volyni, Cholmščyny ta Pidljaššja v X - XIV stolittjach</subfield><subfield code="c">Mychajlo Kučynko</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Lucʹk</subfield><subfield code="b">Volynsʹka Oblasna Drukarnja</subfield><subfield code="c">2009</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">524 S.</subfield><subfield code="b">Ill., Kt.</subfield><subfield code="c">21 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">In kyrill. Schr., ukrain. - Zsfassung in engl. und poln. Sprache</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 900-1400</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">History (general) and history of Europe</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">History (General)</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Local history and description</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Ukraine</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Funde</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Chełm (Poland : Voivodeship)</subfield><subfield code="x">Antiquities</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Podlasie (Poland : Region)</subfield><subfield code="x">Antiquities</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Volhynia (Ukraine)</subfield><subfield code="x">Antiquities</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Wolynien</subfield><subfield code="z">West</subfield><subfield code="0">(DE-588)4813152-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Podlachien</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046396-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Chełm</subfield><subfield code="z">Region</subfield><subfield code="0">(DE-588)4470711-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Wolynien</subfield><subfield code="z">West</subfield><subfield code="0">(DE-588)4813152-0</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Chełm</subfield><subfield code="z">Region</subfield><subfield code="0">(DE-588)4470711-3</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Podlachien</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046396-5</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Geschichte 900-1400</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSBMuenchen</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=020214879&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=020214879&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">900</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0902</subfield><subfield code="g">477</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-020214879</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Chełm (Poland : Voivodeship) Antiquities Podlasie (Poland : Region) Antiquities Volhynia (Ukraine) Antiquities Wolynien West (DE-588)4813152-0 gnd Podlachien (DE-588)4046396-5 gnd Chełm Region (DE-588)4470711-3 gnd |
| geographic_facet | Chełm (Poland : Voivodeship) Antiquities Podlasie (Poland : Region) Antiquities Volhynia (Ukraine) Antiquities Wolynien West Podlachien Chełm Region |
| id | DE-604.BV036173436 |
| illustrated | Illustrated |
| indexdate | 2024-08-10T00:18:29Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9789663614069 |
| language | Ukrainian |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-020214879 |
| oclc_num | 529378974 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 524 S. Ill., Kt. 21 cm |
| publishDate | 2009 |
| publishDateSearch | 2009 |
| publishDateSort | 2009 |
| publisher | Volynsʹka Oblasna Drukarnja |
| record_format | marc |
| spelling | Kučynko, Mychajlo Mychajlovyč 1939- Verfasser (DE-588)142954888 aut Istorija naselennja Zachidnoï Volyni, Cholmščyny ta Pidljaššja v X - XIV stolittjach Mychajlo Kučynko Lucʹk Volynsʹka Oblasna Drukarnja 2009 524 S. Ill., Kt. 21 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier In kyrill. Schr., ukrain. - Zsfassung in engl. und poln. Sprache Geschichte 900-1400 gnd rswk-swf History (general) and history of Europe History (General) Local history and description Ukraine Funde Chełm (Poland : Voivodeship) Antiquities Podlasie (Poland : Region) Antiquities Volhynia (Ukraine) Antiquities Wolynien West (DE-588)4813152-0 gnd rswk-swf Podlachien (DE-588)4046396-5 gnd rswk-swf Chełm Region (DE-588)4470711-3 gnd rswk-swf Wolynien West (DE-588)4813152-0 g Chełm Region (DE-588)4470711-3 g Podlachien (DE-588)4046396-5 g Geschichte 900-1400 z DE-604 Digitalisierung BSBMuenchen application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=020214879&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB Muenchen application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=020214879&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
| spellingShingle | Kučynko, Mychajlo Mychajlovyč 1939- Istorija naselennja Zachidnoï Volyni, Cholmščyny ta Pidljaššja v X - XIV stolittjach History (general) and history of Europe History (General) Local history and description Ukraine Funde |
| subject_GND | (DE-588)4813152-0 (DE-588)4046396-5 (DE-588)4470711-3 |
| title | Istorija naselennja Zachidnoï Volyni, Cholmščyny ta Pidljaššja v X - XIV stolittjach |
| title_auth | Istorija naselennja Zachidnoï Volyni, Cholmščyny ta Pidljaššja v X - XIV stolittjach |
| title_exact_search | Istorija naselennja Zachidnoï Volyni, Cholmščyny ta Pidljaššja v X - XIV stolittjach |
| title_full | Istorija naselennja Zachidnoï Volyni, Cholmščyny ta Pidljaššja v X - XIV stolittjach Mychajlo Kučynko |
| title_fullStr | Istorija naselennja Zachidnoï Volyni, Cholmščyny ta Pidljaššja v X - XIV stolittjach Mychajlo Kučynko |
| title_full_unstemmed | Istorija naselennja Zachidnoï Volyni, Cholmščyny ta Pidljaššja v X - XIV stolittjach Mychajlo Kučynko |
| title_short | Istorija naselennja Zachidnoï Volyni, Cholmščyny ta Pidljaššja v X - XIV stolittjach |
| title_sort | istorija naselennja zachidnoi volyni cholmscyny ta pidljassja v x xiv stolittjach |
| topic | History (general) and history of Europe History (General) Local history and description Ukraine Funde |
| topic_facet | History (general) and history of Europe History (General) Local history and description Ukraine Funde Chełm (Poland : Voivodeship) Antiquities Podlasie (Poland : Region) Antiquities Volhynia (Ukraine) Antiquities Wolynien West Podlachien Chełm Region |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=020214879&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=020214879&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT kucynkomychajlomychajlovyc istorijanaselennjazachidnoivolynicholmscynytapidljassjavxxivstolittjach |