Polityka energetyczna w stosunkach między Unią Europejską a Federacją Rosyjską w latach 2000 - 2008:
Gespeichert in:
1. Verfasser: | |
---|---|
Format: | Buch |
Sprache: | Polish |
Veröffentlicht: |
Warszawa
Oficyna Wydawn. ASPRA-JR
2009
|
Schlagworte: | |
Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Abstract |
Beschreibung: | Zsfassung in engl. u. russ. Sprache Includes bibliographical references (p. 305-350) |
Beschreibung: | 369 p. graph. Darst. 25 cm |
ISBN: | 9788375451078 |
Internformat
MARC
LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
---|---|---|---|
001 | BV036011008 | ||
003 | DE-604 | ||
005 | 20100723 | ||
007 | t| | ||
008 | 100205s2009 xx d||| |||| 00||| pol d | ||
020 | |a 9788375451078 |9 978-83-7545-107-8 | ||
035 | |a (OCoLC)503321457 | ||
035 | |a (DE-599)BVBBV036011008 | ||
040 | |a DE-604 |b ger |e rakwb | ||
041 | 0 | |a pol | |
049 | |a DE-12 | ||
050 | 0 | |a HD9502.E8 | |
084 | |a 7,41 |2 ssgn | ||
100 | 1 | |a Bodio, Marcin |e Verfasser |4 aut | |
245 | 1 | 0 | |a Polityka energetyczna w stosunkach między Unią Europejską a Federacją Rosyjską w latach 2000 - 2008 |c Marcin Bodio |
264 | 1 | |a Warszawa |b Oficyna Wydawn. ASPRA-JR |c 2009 | |
300 | |a 369 p. |b graph. Darst. |c 25 cm | ||
336 | |b txt |2 rdacontent | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
500 | |a Zsfassung in engl. u. russ. Sprache | ||
500 | |a Includes bibliographical references (p. 305-350) | ||
610 | 1 | 4 | |a European Union / Russia (Federation) |
610 | 1 | 4 | |a Europäische Union |
610 | 2 | 4 | |a European Union |z Russia (Federation) |
610 | 2 | 7 | |a Europäische Union |0 (DE-588)5098525-5 |2 gnd |9 rswk-swf |
648 | 7 | |a Geschichte 2000-2008 |2 gnd |9 rswk-swf | |
650 | 4 | |a Energy policy / Europe | |
650 | 4 | |a Energy policy / Russia (Federation) | |
650 | 4 | |a Energy policy |z Europe | |
650 | 4 | |a Energy policy |z Russia (Federation) | |
650 | 0 | 7 | |a Energiepolitik |0 (DE-588)4014715-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
651 | 4 | |a Europa | |
651 | 7 | |a Russland |0 (DE-588)4076899-5 |2 gnd |9 rswk-swf | |
689 | 0 | 0 | |a Europäische Union |0 (DE-588)5098525-5 |D b |
689 | 0 | 1 | |a Energiepolitik |0 (DE-588)4014715-0 |D s |
689 | 0 | 2 | |a Russland |0 (DE-588)4076899-5 |D g |
689 | 0 | 3 | |a Geschichte 2000-2008 |A z |
689 | 0 | |5 DE-604 | |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSBMuenchen |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=018903238&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=018903238&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
940 | 1 | |n oe | |
943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-018903238 |
Datensatz im Suchindex
_version_ | 1820136435456409600 |
---|---|
adam_text |
SPIS TREŚCI
Słowo wstępne
(prof.
dr
hab.
inż. Maciej Kaliski)
. 13
Wprowadzenie
. 17
Rozdział I. Stosunki unijno-rosyjskie i rola nośników energii
w ich rozwoju
. 37
1.
Geneza i ewolucja współpracy dwustronnej
. 37
2.
Unia Europejska w polityce rosyjskiej
. 48
3.
Federacja Rosyjska w polityce unijnej
. 58
4.
Strategiczne znaczenie surowców energetycznych
we współpracy dwustronnej
. 66
Rozdział
II.
Polityka energetyczna Federacji Rosyjskiej
. 77
1.
Zasoby, uwarunkowania i cele polityki energetycznej
. 77
2.
Znaczenie sektora energetycznego w gospodarce narodowej
. 92
3.
Polityka energetyczna
-
podstawowe narzędzie polityki
wewnętrznej i zagranicznej
. 107
4.
Strategia energetyczna wobec Unii Europejskiej
. 126
Rozdział III. Polityka energetyczna Unii Europejskiej
. 145
1.
Zasoby, uwarunkowania i cele polityki energetycznej
. 145
2.
Próby budowy wspólnej polityki energetycznej
. 163
3.
Wymiar zewnętrzny polityki energetycznej i relacje z Rosją
. . 182
Rozdział
IV.
Stosunki unijno-rosyjskie w sektorze energetycznym
----- 195
1.
Nawiązanie i rozwój współpracy w sektorze energetycznym
. 195
2.
Dialog energetyczny
. 209
3.
Problemy we współpracy energetycznej
. 228
Rozdział
V.
Perspektywy rozwoju unijno-rosyjskiej współpracy
energetycznej
. 247
1.
Kierunki rozwoju sektora energetycznego Rosji
. 247
2.
Prognozy rozwoju rynku energetycznego Unii Europejskiej
. . 263
3.
Szansę i zagrożenia współpracy energetycznej między Unią
Europejską a Federacją Rosyjską
. 275
Zakończenie
. 297
Bibliografia
. 305
Summary
. 353
Резюме.
361
TABLE
OF
CONTENTS
Foreword
(prof. dr
hab.
inż. Maciej Kaliski)
. 13
Introduction.
17
Chapter I. European Union-Russian relations and the role of energy
resources in their development
. 37
1.
Genesis and evolution of mutual cooperation
. 37
2.
European Union in Russia's policy
. 48
3.
Russian Federation in EU's policy
. 58
4.
Strategic importance of energy resources in mutual
cooperation
. 66
Chapter II. Russian Federation's energy policy
.77
1.
Resources, determinants and goals of energy policy
. 77
2.
Significance of energy sector for national economy
. 92
3.
Energy policy
-
a basic tool of domestic and foreign policy
. 107
4.
Energy strategy toward the
EU
. 126
Chapter III. European Union's energy policy
. 145
1.
Resources, determinants and goals of energy policy
. 145
2.
Attempts of creating common energy policy
. 163
3.
Energy policy's international dimension and relations
with Russia
. 182
Chapter IV. EU-Russian relations in the energy sector
. 195
1.
Building and development of cooperation in the energy sector
. 195
2.
Energy dialogue
. 209
3.
Problems in energy cooperation
. 228
9
Chapter V. Perspectives for development of EU-Russian energy
cooperation
. 247
1.
Directions of development of Russian energy sector
. 247
2.
Development prognoses for the
EU
energy market
. 263
3.
Opportunities and threats for EU-RF energy cooperation
. 275
Conclusion
.297
Bibliography
. 305
Summary
. 353
10
СОДЕРЖАНИЕ
Вступительное слово
(prof. dr
hab.
inż. Maciej Kaliski)
. 13
Предисловие
. 17
Глава І.
Отношения Евросоюз
-
Россия и роль носителей энергии
в их развитии
. 37
1.
Генезис и эволюция двустороннего сотрудничества
. 37
2.
Европейский Союз в российской политике
. 48
3.
Российская Федерация и политике Евросоюза
. 58
4.
Стратегическое значение энергетического сырья
в двустороннем сотрудничестве
. 66
Глава П. Энергетическая политика Российской Федерации
. 77
1.
Ресурсы, обусловленности и цели энергетической
политики
. 77
2.
Значение энергетического сектора в народном хозяйстве
. . 92
3.
Энергетическая политика
-
основной инструмент
внутренней и внешней политики
. 107
4.
Энергетическая стратегия по отношению
к Европейскому Союзу
. 126
Глава
III.
Энергетическая политика Европейского Союза
. 145
1.
Ресурсы, обусловленности и цели энергетической
политики
. 145
2.
Попытки строительства совместной энергетической
политики
. 163
3.
Внешний объём энергетической политики и отношения
с Россией
. 182
11
Глава
IV.
Отношения
Евросоюз
-
Россия в энергетическом
секторе
. 195
1.
Налаживание и развитие сотрудничества
в энергетическом секторе
. 195
2.
Энергетический диалог
. 209
3.
Проблемы в энергетическом сотрудничестве
. 228
Глава
V.
Перспективы развития энергетического сотрудничества
в рамках Европейский Союз
-
Российская Федерация
. 247
1.
Направления развития энергетического сектора
России
. 247
2.
Прогнозы развития энергетического рынка
Европейского Союза
. 263
3.
Шансы и угрозы энергетического сотрудничества
между Европейским Союзом и Российской
Федерацией
. 275
Заключение
. 297
Библиография
. 305
Резюме
. 361
Summary
Lately, we have been witnessing an ongoing debate among political scientists
on the present and future of the world's power energy. As a result of decreas¬
ing energy resources and societies growing need for them, this issue is becoming
increasingly more politicized. Not uncommon is the view that he who has possesses
resources in a given country has power, and he who controls energy sources, rules
the world.
Energy policy and energy security have, in the last decade, become key in
European Union-Russian Federation relations. Upon closer analysis, we can
assume that, "energy can be a weapon and policy a way to use it". In Russia, during
V. Putin's rule, energy monopoly was translated to political monopoly and was
frequently used in diplomatic activity aimed at strengthening energy security but
also to realize geo-political goals related to gaining hegemony on the global energy
market and to regain world superpower status.
The predominant goal of this monograph was to verify the thesis that during
Putin's presidency there occurred a radical and long term paradigm change regard¬
ing energy cooperation between the
EU
and the RF. As a result of this change,
energy policy became the most important and, at the same time, most conflictual
subject in relations between the two entities.
The years
2000-2008
were key in determining new relations between the
EU
and Russia. In
2000,
Putin was elected as a president and at the same year energy
dialogue between the
EU
and Russia has been started. During the following years,
priorities in bilateral relations were redefined and energy policy started to play
a key role. This dialogue included cooperation, but also conflict and rivalry.
Between
2000-2008,
imperative were the changes taking place on the global
energy market as well as internal changes in Russia and the
EU.
Kremlin made
energy policy its main instrument in carrying out economic reforms and foreign
policy. Brussels, on the other hand, started treating energy security as most impera¬
tive to its domestic and foreign policy. In result, during Putin's latter part of presi¬
dency the dialogue on energy issues included conflicts of interest and contrasting
attitudes regarding energy cooperation rather than generating solutions and build¬
ing a strategic energy partnership.
353
The monograph attempts to answer specific questions regarding EU-Russia
energy relations. Among the most important are: l)the genesis and stages of
relations' development between both parties;
2)
to what degree has history of the
relations influenced actual EU-Russia cooperation in the sphere of energy;
3)
what
role has energy policy played in overall bilateral political and economic relations;
4)
what factors conditioned both entities' energy policy strategies;
5)
what are the
principles of both subjects' energy strategies;
6)
how are these strategies similar
and different;
7)
why have energy talks proved ineffective in synchronising the
strategies;
8)
what is the base for the growing asymmetry between the two;
9)
in
view of this asymmetry, what are the perspectives for further cooperation in the
field of energy.
What proved difficult in carrying out the above research was methodology. This
is understandable as energy policy and security are issues which Polish political
scientists have not been researching for long. What we are dealing with is an insuffi¬
cient theoretical/methodological base as well as terminology on the subject. In Polish
political sciences, there are no models for energy policy studies which could be used
to aid in the research. It is not much better abroad, foreign literature is dominated by
specialist analyses of economic, legal, ecological and technological character.
Closer analysis of existing studies on energy policy reveals various models
and trends based on traditional political science and modern international relations
(theories on European integration, globalisation, co-dependence of international
regimes, security and power of countries and trans-national organizations on the
international arena, imperialism, neo-liberalism, realism, normativism, constructiv¬
ism, behaviouralism, neo-runctionalism, institutionalism, etc.) What is interesting,
Western studies on energy policy often focus on theory and methodology elements
relating to globalisation, co-dependence, security, rational choice and cooperation
while Russian studies focus on normative theory elements with methodological
background (with visions of building energy superiority and superpower status), as
well as theories of power and egotistical interests of international subjects (during
Putin's presidency energy policy was a measure of power, treated as a tool used to
modernize the country and regain superpower status).
Methodology on energy security and policy research is still in its beginning
phase. This creates challenges in the conceptual-methodological sphere related
to the proper choice of methods, research instruments and analytic terminology.
According to the author, in order to carry out the aims and goals of this research,
the political scientific approach was used. Analysis of literature on the subject
indicates that this approach uses various methods and techniques in order to obtain
descriptive and explanatory knowledge. Firstly, it is a synthesis of methods and
techniques which allows for the realization of research aims and tasks. Secondly,
it possesses diagnostic attributes.
An imperative advantage of the political science approach is the symbiosis
of methods and techniques which complement each other in research on energy
354
policy in the EU-Russian relations. Especially helpful is the system analysis which
enables us to research energy policy as a key element in the two subjects' complex
relations. System research is supplemented by the following methods:
1)
histori¬
cal
-
devoted to the genesis and stages of relations development, and showing the
evolution of importance of energy policy in the relations;
2)
comparative
-
evalu¬
ating energy resources, strategies and goals of energy policy and the positioning
of EU-Russia relations in the sphere of energy security in view of geo-policy and
world economy;
3)
behavioural
-
explaining the subjects' behaviour in the creation
of energy policy;
4)
institutional/legal
-
on legal acts and key institutions shaping
mutual relations in the sphere of energy policy;
6)
situational
-
showing the situa¬
tion context in decision making and activity in the sphere of energy policy. In this
work used were also other research methods such as observation, interviews and
collection of documents.
The strength and weakness analysis of the terminology method allowed for
a specification of research tools conditioning the study task. The author points
out that the term "energy policy" is not stabilised semantically or thoroughly re¬
searched. This for the following reasons:
1)
it is a rather new term in literature and
attempts of defining it are limited;
2)
energy policy is part of a dynamic sphere of
reality, the term evolves quickly, is supplemented by new content, similarly to the
entire terminology network;
3)
in literature dominant are operational and contex¬
tual "energy policy" and related terms descriptions
-
they are formulated for the
purpose of specific aspects of energy policy analyses;
4)
most of the terminology
used does not fit academic criteria. Their content, depending on its source, con¬
ceals specific interests and preferences;
5)
terminology and synchronisation of the
terminology network in this sphere are part of international negotiations, related to
the creation of legal infrastructure and standardising energy language. In negotia¬
tions, academic requirements are supplanted by utilitarian goals. "Energy policy"
or "energy security" are understood differently in Brussels, Moscow, Warsaw or
Washington.
In result, there has, so far, not been created a universal definition of en¬
ergy policy accepted by researchers. In literature, present are narrow and broad
approaches for energy policy. Regarding narrow ones, they define energy policy
in numerous contexts, for example, a) conflictual (game for realization of different
energy interests); b) consensual (cooperation of energy exporting and importing
countries); c) safety (elimination of real and potential threats in the energy sphere);
d) geopolitical (building of a global energy market); e) continental (building of an
EU-Russian strategic partnership in energy sector); f) integration (creation of an
EU
energy market). As far as broad approaches, energy policy is treated as a spe¬
cific form of sector policy and could be defined as: a) extraction and exploitation
of energy resources policy; b) policy of rational exploitation of energy resources;
c) resources and energy products trade policy; d) transit and diversification of
energy transport policy; e) energy transport price policy; f) energy security policy.
355
In literature, frequent are opinions that energy security issues are key in energy
policy. The predominant goal is to ensure and strengthen energy sovereignty. This
sovereignty is considered an element of political independence and a necessary
condition for economic growth.
In attempts to define energy policy used are subject and object criteria. They are
a basis for energy policy typology. Regarding the subject criterion, distinguished
is energy policy of institutions as well as formal and non-formal organizations func¬
tioning on the global, regional, transnational, national and corporate levels. As far
as the other criterion, distinguished can be domestic and foreign energy policies.
In the monograph, energy policy is functionally interpreted and it takes into
consideration two conditions. Firstly, it includes a description and explanation of
energy regulations, goals and priorities as well as mechanisms of realization by the
EU
and Russia. The second condition regards the comparison of similarities and
differences in the two approaches to energy policy which can be treated as a starting
point in the formulation of a diagnosis on EU-Russian relations in this sphere.
Research for the monograph includes several hundred works and studies on the
subject of energy policy. It consists of original legal acts and documents, mono¬
graphs, academic articles, reports, analytical studies, expert opinion reports, sta¬
tistical data, public opinion surveys and press materials. Among the works used,
there are numerous studies in English and Russian languages. Some of them have
been used in domestic research for the first time. A valuable source
ofinformation
on this issue and on the cooperation between the two entities is included in conference
materials and expert opinion reports by specialized research centres.
A large number of materials was obtained at energy conferences organized by
the European Parliament, Centre for European Reform,
"Rosja w Zjednoczonej
Europie"
(Russia in a United Europe) Committee,
Polskie Górnictwo Naftowe
i Gazownictwo,
LOTOS
S.A.
and
Polski Instytut Spraw Międzynarodowych.
The author conducted numerous interviews with experts, journalists, politicians
and European Parliament deputies (including interviews with vice-chairman of
the European Parliament, J. Saryuszy-Wolski, US Ambassador in Lithuania, CSIS
expert, K.C. Smith, professor H. Blazer from Georgetown University, professor
J.
Вогко
from the European Institute at the Russian Academy of Sciences, Russian
Embassy in Brussels trade adviser, J. Manakin, Russian expert on EU-Russian
energy relations,
A. Bely,
and representatives of Polish oil industry).
Chapter one introduces fundamental research issues. It discusses the genesis
and evolution of relations between the
EU
and the Russian Federation and examines
the influence of energy policy on the relations.
Based on the analysis, it can be concluded that energy cooperation between the
two subjects between
2000-2008
was largely influenced by the history of relations
between the European community and Soviet Union. In the history distinguished
can be several stages, beginning with the Cold War, through the Detente period,
to first attempts to establish contacts and first forms of cooperation. The chapter
356
discusses the formulation of new bases for energy cooperation in the last decade
of the 20th century and verifies the thesis that between
2000-2008
energy policy
has become the most important area of cooperation between the two entities. The
development of dialogue in this sphere will, to a large degree, determine the future
shape of relations between the
EU
and Russia.
The following three chapters are complementary. They are constructed based
on assumptions of system methodology principles, comparisons and research
specification directives. There, discussed are system methodology principles, com¬
parisons and a specification of the research process. This approach has allowed for:
a) reconstruction of
EU
and Russia's energy potentials; b) explanation of factors
conditioning and creating political strategies in the energy sphere; c) comparative
analysis of the carried out energy strategies in EU-Russia relations.
Charter two includes a characterisation of Russian energy policy. The first
part consists of an analysis of energy resources, determinants, goals and tasks of
energy policy, the second
-
explains the influence of the energy sector on national
economy, the third
-
evaluates the role of energy policy in domestic policy, the
fourth
-
explains Russia's energy strategy regarding the
EU.
The chapter predominantly discusses Russian energy policy after
2000.
When
Putin came into power, the Kremlin adopted a new transformation strategy, based on
the project of "building an energy superpower". The project was to play important
political, ideological and social functions, to legitimize reform, to boost economic
development and to mobilize citizens to meet new challenges. According to authorities,
there was no other alternative. In result, energy Policy during Putin's presidency
became one of the most imperative factors shaping relations with the
EU
and its
member states.
Chapter three analyses
EU
energy policy. The first part discusses the resources,
determinants and goals of energy policy, the second
-
explains
EU
attempts of
building common policy, the third
-
identifies strengths and weaknesses of
EU
energy policy with regard to Russia.
This part discusses
EU
energy potential, the degree of its dependence on
outside resources and the significance of cooperation in this field with Russia.
It includes a diagnosis of
EU
energy policy with regard to competitiveness,
environment protection and security of energy supplies. The conclusion indicates
a need for the creation of a clear and cohesive energy policy toward Russian
Federation. The work points out the difficulties in this area and possible solutions.
Chapter four characterizes the stages of cooperation development and identifies
the most crucial problems in the creation of a strategic energy partnership. It can be
said that energy negotiations between
2000-2008
were the most important forum
of EU-Russia cooperation despite that fact that they have not achieved its full po¬
tential. The dialogue was essential to
EU
expanding eastward and allowed for the
establishment of some consensus on many conflicting issues. At the same time, it
revealed strong and weak sides of both
EU
and Russia's energy policies, different
357
goals
and the conflict of interest. It is the above that creates tensions in the coopera¬
tion, resulting in depreciation of pragmatic dialogue which, in the last few years,
boiled down to unmet claims and wishes. The chapter also formulates recommenda¬
tions on how to improve energy talks and how to adapt aims, goals and procedures to
dynamic changes taking place in the sphere of global energy policy.
Chapter five attempts to delineate future perspectives for energy cooperation de¬
velopment between the
EU
and Russia. The first part discusses Russia's political/
economic aspirations and the condition of its energy complex, the second
-
explains
the possibilities of
EU
energy market growth, the third
-
identifies and illustrates
the opportunities and threats regarding mutual cooperation. The research indicates
potential scenarios of EU-Russian relations development in the sphere of energy.
The final chapter includes conclusions resulting from the research carried out.
They positively verify the initially proposed thesis.
1.
The process of redefined EU-Russian relations in the sphere of energy and the
search for a new model of mutual cooperation dates back to
2000
when Putin
came into power. That year a new energy dialogue was started between the two
sides. The resulting energy talks with the
EU
were to result in evolutionary co¬
operation, named "strategic partnership".
2.
Energy dialogue up until
2008
or until the end of Putin's presidency was char¬
acterized by a series of particular circumstances and conditions. They included
EU
internal reforms, its expansion eastward resulting in greater dependence on
Russia's energy resources as well as specific
EU
initiatives and activities in order
to strengthen European energy security.
3.
The period of time between
2000-2008
was also a time of dynamic changes in Rus¬
sia, related to the building of the country's "energy superpower" status. In result,
Kremlin's activity in this sphere was solely motivated by political criteria instead
of free market ones. The activity was focused on the restoration of state control
over oil-energy industry, its centralisation and enclosure as well as protectionism
of Russian companies and discrimination of
EU
ones. Created was a political, in¬
stitutional, normative and scientific infrastructure for the realization of the project.
At the top of the pyramid of power were politicians and businessmen close to the
oil-energy industry. They became "the super elite of the elite of power". Created
were also new political tools: "energy diplomacy" and "energy divisions"
-
great
concerns lobbying Russian interests and taking over assets on
EU
energy market.
4.
Asymmetric and potentially conflictual character of both entities' energy policies
has become particularly apparent after EU's expansion eastward. This was fur¬
ther escalated by EU's conservative position and Russia's spectacular successes
in the sphere of energy which fuelled political and economic aspirations resulting
in more aggressive
EU
policy on the energy market.
5.
Russia was able to carry out its energy policy goals due to a lack of consistent
EU
energy policy. Some member state arrangements with Russia infringed com¬
munity interests in the area of energy security and weakened
EU
position in talks
358
with Moscow which, in turn, skilfully took advantage of the situation. Since
2006,
observed can be a shift in Kremlin's policy toward building a strategic
energy partnership with Germany based on the Northern Gas Pipeline.
6.
EU
and Russia's mutual dependence in the sphere of energy is a fact. For Russia,
the
EU
is the largest and most stable market for energy resources, for the EU-Russia
is the most important supplier of the resources.
7.
Mutual energy co-dependence can be both a chief asset for the development of
cooperation and a source of conflict, especially if in reality it turns out to be a
"dependence policy"
-
a political game played to gain an advantage or to domi¬
nate mutual relations. Co-dependence policy, based on axiological and pragmatic
complementarity, can also be a base for unifying both sides' assets with the help
of negotiation techniques, creating new development impulses advantageous to
both entities. In the last decade of the XX century, despite Russia's romantic
fascination with the
EU, such
conditions were not met. Also, between
2000-2008
both sides were not able to work out a policy which would strengthen energy
policy cooperation in order to treat the existing mutual co-dependence, in an in¬
creasingly globalized world, as common assets of energy policy and to realize its
great potential for economic growth and energy security.
8.
The global financial and economic crisis is redefining EU's energy policy toward
Russia as well as Russia's intentions of becoming an "energy superpower" which
entails its relations with the
EU.
It may be assumed that V. Putin, considered by
most Russians a reviver and reformer, having a chance to return to presidency,
will do everything possible in order not to show symptoms of "Dutch disease" as
a result of domination of the oil-energy industry in a multi-system economy.
9.
Paradoxically, the existing crisis is also a chance for a change in EU-Russian en¬
ergy dialogue. Its consequences indicate the scale of energy threats for both sides
and is making both sides more aware of the advantages of mutual cooperation in
the sphere of energy security. In this context, we can observe a change in Krem¬
lin's policy. On January
29, 2009,
Putin, at the Economic Forum in Davos stated
that, ".the only way to ensure long term energy security is to form mutual de¬
pendencies, based on an exchange of assets, without discrimination and double
standards. Such co-dependence will make everyone responsible for security".
This proposal was supplemented by others indicating that Kremlin is gradually
understanding the need for corrections in its concept of "energy superpower". How¬
ever, the experience of last decade of EU-Russia relations in the sphere of energy as
well as results of the last summit "European Union
-
Russian Federation", in Charar-
ovsk (May
23, 2009),
show that we need to be careful regarding positive visions
of EU-FR strategic energy partnership. It seems that in the near future we should
not be expecting any radical changes in both sides' energy policies. Energy
cooperation within the next few years will reflect the existing problems and solu¬
tions in the sphere of energy strategies as a result of the global financial-economic
crisis. Many of them will only increase the risk factor in mutual cooperation.
359
Резюме
В последние годы среди политологов набирает темпа дискуссия на тему
настоящего и будущего энергетики мира. Эта дискуссия является результа¬
том прогрессивной политизации энергетических вопросов, вытекающих из
факта сокращающихся ресурсов энергетического сырья при увеличении их
значения в жизни обществ. Не являются единичными взгляды, согласно ко¬
торым
-
кто распоряжается сырьём в данном государстве
,
у того власть и кто
управляет энергетическим сырьём
,
тот управляет миром.
Проблемы энергетической политики и энергетической безопасности ста¬
ли в последнее десятилетие узловыми в отношениях Евросоюза и России.
Их анализ отчётливо показывает, что энергия может быть оружием, а поли¬
тика способом его употребления. В России, в то время, когда президентом
был В. Путин, сырьевая монополия сочеталась с политической, которая не¬
однократно была использована в дипломатической деятельности, направлен¬
ной на укрепление энергетической безопасности, но таже на осуществление
геополитических целей связанных со стремлением к гегемонии на глобаль¬
ном рынке энергии и возвращением великодержавного положения в мире.
Главной исследовательской целью данной монографии была верифика¬
ция тезиса, что при В. Путине наступило радикальное и продолжительное
в последствиях изменение парадигм сотрудничества в сфере энергетики
между Евросоюзом и Российской Федерацией. В результате этого изменения
энергетическая политика стала самым важным и одновременно самым конф¬
ликтным определителем отношений между этими субъектами.
Годы
2000-2008
определяют важную временную цезуру в отношениях
между Европейским Союзом и Российской Федерацией. Она связана с избра¬
нием в
2000
году В. Путина президентом и началом в этом же году экономи¬
ческого диалога между Евросоюзом и Российской Федерацией. Следующие
годы сотрудничества раскрыли определение приоритетов в двусторонних
отношениях
-
центральное место заняла в них энергетическая политика,
в которую вписывались как сотрудничество, так и противоречия и соперни¬
чество.
361
На энергетическом диалоге в
2000-2008
годах существенно отрицательно
отразились изменения, происходящие на глобальном рынке энергии, внут¬
ренние преобразования в России и Евросоюзе. Кремль сделал из энергети¬
ческой политики главный инструмент экономических реформ и иностранной
политики, а Брюссель начал относиться к вопросам энергетической безопас¬
ности как к самым важным во внутренней и внешней политике. В эффекте,
диалог в последние годы при президенте В. Путине чаще создавал противо¬
речия и разные отношения к энергетическому сотрудничеству, чем решения
в пользу строительства стратегического энергетического партнёрства.
В работе была предпринята попытка ответить на подробные вопросы ка¬
сающиеся отношений Евросоюз
-
Россия в сфере энергетики. В каталоге
этих вопросов самым важным надо считать слудующие:
1)
каков был генезис
и этапы развития отношений между Евросоюзом и Россией;
2)
в какой степе¬
ни история этих отношений отразилась на форме современного сотрудничес¬
тва в энергетической сфере;
3)
какую роль играла энергетическая политика
в двусторонних политических и экономических отношениях в целом;
4)
ка¬
кие факторы обусловливали стратегию энергетической политики обоих субъ¬
ектов;
5)
каковы предпосылки энергетических стратегий Евросоюза и Рос¬
сии;
6)
в каком пределе эти стратегии похожи и чем отличаются;
7)
почему
энергетический диалог оказался мало эффективным в попытках синхрониза¬
ции энергетических стратегий обоих субъектов;
8)
что лежит в основе рас¬
тущей ассиметрии энергетической политики Евросоюза и России;
9)
каковы
в контексте этой ассиметрии перспективы дальнейшего сотрудничества меж¬
ду Евросоюзом и Россией в области энергетики.
Одна из трудностей в реализации вышеуказанных задач связана с методо¬
логией. Это понятно, так как проблемы энергетической политики и энергети¬
ческой безопасности исследуются в польской политологии с недавних пор,
что было в большой степени продиктовано нуждой политико
-
экономической
трансформации. Эта ситуация отражается на состоянии теоретически
-
мето¬
дологической базы. В отечественной политологии нет модели исследований
энергетической политики
,
к которой автор мог бы относиться как к образцо¬
вой в концептуализации своих исследований. Не лучше выглядит ситуация
в иноязычной литературе, в которой преобладают специалистические анали¬
зы
-
экономические, юридические, экологические или технологические.
Более близкий анализ существующих трудов, посвященных энергети¬
ческой политике показывает, что в теоретически
-
методологическом и по¬
вествовательном слое относятся они к разным исследовательским течениям
и моделям, выработанным на почве традиционной политологии и совре¬
менных международных отношений (теории европейской интеграции, гло-
болизации, взаимозависимости международных режимов, безопасности и
силы государств и международрых организаций на международной арене,
империализма, неолиберализма, реализма, нормативизма, конструктивизма,
362
бихевиоризма^еофункционализма^нституционализмаидр.).Что интересно,
в западных исследованиях над энергетической политикой часто подчёркива¬
ются элементы теории и методологии обращающиеся к глобализации, вза¬
имной зависимости, безопасности, рациональному выбору, сотрудничеству
и кооперации, а в российских исследованиях достаточно крепко выступают
элементы нормативных теорий с их методологической базой (многие из них
подчинены заранее принятому аксиологическому видению
-
строительства
«энергетической супердержавы»
),
а также теорий, обращающихся к силе
и эгоистическим интересам международных субъектов (мерой силы россий¬
ской государственности в то время, когда президентом был В. Путин, долж¬
на была быть прежде всего энергетическая политика, являющаяся основным
орудием модернизации государства и возвращения великодержавного поло¬
жения в мире.
Методология исследований над энергетической политикой и энергети¬
ческой безопасностью находится только в стадии создавания. Эта ситуация
рождает вызовы в концептуально-методологической области, связанные
с адекватным отбором надлежащих методов и исследовательских инструмен¬
тов, а также сетки аналитических понятий. По мнению автора, в осущест¬
влении целей и задач, поставленных в этой книге, вдохновляющим является
политологический подход. Со сделанного в монографии анализа литературы,
основанной на источниках, возникает то, что он явится как стратегия иссле¬
довательского процесса с использованием разных методов и техник. Полито¬
логический подход во-первых исполняет условие интегрального объяснения
-
синтезирующего методы и техники, которые обусловливают реализацию
целей и исследовательских задач, во-вторых
-
отличается диагностическими
достоинствами.
Важной характерной чертой политологического подхода является своеоб¬
разный симбиоз метод и техник, которые взаимно дополняются в исследова¬
ниях над энергетической политикой в отношениях Евросоюз
-
Россия. Осо¬
бенно полезной является системный анализ, который позволяет исследовать
энергетическую политику как ведущий элемент сложных отношений Евро¬
союз
-
Россия. Своеобразным дополнением исследований являются методы:
1)
исторический, указывающий на происхождение и этапы развития отноше¬
ний Евросоюз
-
Россия, а также эволюцию значения энергетичеслой политики
в этих отношениях;
2)
компаративный, позваляющий сравнить сырьевые ре¬
сурсы ЕС и РФ, стратегии и задачи энергетической политики, а также размеще¬
ние соотношения в области энергетической безопасности на фоне геополитики
и мировой экономики;
3)
бихевиоральный
-
объясняющий поведение субъек¬
тов участвующих на стороне Евросоюза и России в создании энергетической
политики;
4)
юридический, служащий распознанию юридических документов
и важнейших учреждений определяющих взаимоотношения в сфере энерге¬
тической политики;
5)
решающий
-
приближающий специфику решающего
363
процесса в сотрудничестве Евросоюза и России;
6)
ситуационный
-
показы¬
вающий контекст положения принятых решений и действий в сфере энергети¬
ческой политики. В работе были использованы также исследовательские тех¬
ники, как наблюдение, интервью и собирание документов.
Заключённый в работе анализ достоинств и слабых сторон терминоло¬
гического аппарата позволил уточнить исследовательское орудие обуслов¬
ливающее реализацию исследовательской задачи. Автор обращает между
прочим внимание на то, что понятие «энергетической политики» довольно
скромно разработано и его значение неустойчиво. Причины этого положе¬
ния вещей разнообразны:
1)
понятие «энергетической политики» появилось
в литературе сравнительно недавно, а пробы его уточнения
-
случайны;
2)
энергетическая политика относится к динамической сфере действительнос¬
ти, понятие, таким образом эволюционирует, обогащая новым содержанием;
3)
в литературе преобладают оперативные определения «энергетической
политики» и производных терминов
-
их формулируют для употребления
в анализе конкретного аспекта энергетической политики;
4)
большинство
определений «энергетической политики» не отвечает научным критериям.
В их содержании, в зависимости от источника происхождения, кроются кон¬
кретные позиции, преимущества и интересы;
5)
вопросы терминологических
определений составляют элемент международных переговоров, связанных со
строением юридической инфраструктуры, унификации языка энергетического
диалога. В этих переговорах научные требования вытесняются утилитарными
целями. Поэтому иначе понимают «энергетическую политику» или
«
энерге¬
тическую безопасность» в Брюсселе, Москве, Варшаве или Вашингтоне.
В результате не была разработана дефиниция энергетической политики,
которая отвечала бы требованию универсальности и была одобрена всеми
исследователями. В литературе в общем преобладает узкий и широкий под¬
ход к энергетической политике. В узкой трактовке энергетическая политика
определяется в разнообразных контекстах, примерно: а) конфликтных (сфера
реализации энергетических интересов); б) единодушных(сфера взаимодейс¬
твия и кооперации субъектов экспортирующих и импортирующих энергию);
в) безопасности (удаление действительных и потенциальных угроз в энерге¬
тической сфере); г) геополитических (строение глобального рынка энергии);
д) континентальных (строение стратегического партнёрства Евросоюз
-
Рос¬
сия в энергетической области
);
е) объединительных (формирование энерге¬
тического рынка Европейского Союза). В свою очередь в широком масштабе
к энергетической политике подходят как к специфическому роду секторной
политики. В рамках секторной политики выделяются детальные: а) политика
добычи и использования энергетического сырья; б) политика рационально¬
го использования источников энергии; в) коммерческая
-
торговля сырьём
и энергетическими продуктами; г) политика транзита энергии; д) тарифная
политика носителей энергии; е) политика энергетической безопасности.
364
В литературе нередко выступают мнения, что вопросы энергетической бе¬
зопасности являются сущностью энергетической политики и что её основная
цель
-
обеспечить и укрепить энергетический суверенитет. Этот суверенитет
считается составным элементом политической независимости и условием
устойчивого экономического развития.
Предпринимая попытки определить энергетическую политику принима¬
ются критерии субъективные и объективные. Они являются также основой
типологии энергетической политики. Учитывая субъективный критерий мы
отличаем энергетическую политику учреждений и организаций формальных
и неформальных функционирующих на глобальном, региональном, надна¬
циональном, государственном и корпоративном уровнях. Второй критерий
-
объективный
-
является условием раздела энергетической политики на
внутреннюю и внешнюю.
В монографии энергетическая политика иртерпретируется в функцио¬
нальной зависимости от исследовательских задач и берёт во внимание два
условия. Во-первых, содержит описание и объяснение принципов, целей,
энергетических приоритетов и механизмов их реализации Европейским Со¬
юзом и Россией. Второе условие связано с компаративистикой позваляющей
на идентификацию точек касания и разниц в двух подходах к энергетической
политике, что может быть важной предпосылкой для сформулирования диа¬
гноза отношений Евросоюз
-
Россия в сфере энергетической политики.
Базу исследований основанную на источниках, заключённых в моно¬
графии состовляет несколько сот статей и работ посвященных прямо или
коссвенно проблематике энергетической политики. Это подлинные юриди¬
ческие акты и документы, монографии, научные статьи, рапорты, аналити¬
ческие разработки, доступные экспертизы и статистические данные, опросы
общественного мнения, газетные материалы. Среди источников находится
много материалов на иностранных языках, главным образом на английском
и русском. Некоторые из них впервые были использованы в отечественных
исследованиях. Ценным источником информации на тему энергетического
комплекса в Евросоюзе и России и энергетического сотрудничества между
этими субъектами были тоже данные заключённые в конференционных ма¬
териалах, экспертизах и рапортах специализированных исследовательских
центров.
Многие основанные на источниках материалы автор приобрёл на кон¬
ференциях, посвященных энергетическим проблемам, организованных
Европейским Парламентом,
Center
for European Reform,
Комитетом «Россия
в Объединённой Европе», Польской нефтяной и газовой компанией, Груп¬
пой
LOTOS
S.A.
и Польским Центром Международных Отношений. Автор
провёл много разговоров с экспертами, журналистами, политиками и депу¬
татами Европейского парламента, занимающимися темой энергетической
безопасности.
365
Первая глава вводит нас в основную исследовательскую проблематику
монографии. Указывает на происхождение и эволюцию отношений между
Евросоюзом и Российской Федерацией и объясняет значение энергетической
политики в этих отношениях.
Из проведённого анализа вытекает, что на специфике энергетического со¬
трудничества обоих субъектов в годы
2000-2008
сильный отпечаток имела
история отношений европейских сообществ с СССР. В этой истории можно
отличить несколько этапов, начиная с холодной войны, через период отте¬
пели и попыток вступить в контакты, до пстепенного сближения и первых
форм сотрудничества в конце существования СССР. В главе объясняются
особенности формирования новых основ энергетического сотрудничества
в последние
10
лет
XX
века и устанавливает достоверность тезиса, что в годы
2000-2008
энергетическая политика стала самой важной областью сотрудни¬
чества Евросоюз-Россия и от развития энергетического диалога в большой
степени будет зависеть будущий вид отношений между субъектами.
Очередные три главы книги
-
дополняют друг друга. Основой их конс¬
трукции являются концепции системной методологии, компаративистики
и директив конкретизации исследовательского процесса. Этот подход позво¬
лил на: а) реконструкцию энергетического потенциала России и Евросоюза;
б) оправдание факторов, обусловленных и создающих политическую страте¬
гию обоих субъектов в энергетической сфере; в) сравнительный анализ реа¬
лизованных энергетических стратегий в отношениях Евросоюз
-
Россия.
Во второй главе предпринята попытка характеристики энергетической по¬
литики России. Первая часть содержит анализ энергетических ресурсов, обус¬
ловленностей, целей и задач энергетической политики, вторая
-
определяет
значение энергетического сектора в народном хозяйстве, третья
-
ставит диа¬
гноз для роли энергетической политики во внутренней политике, четвёртая
-
объясняет энергетическую стратегию Росии по отношению к Евросоюзу.
В главе исследуется прежде всего энергетическая политика России после
2000
года. Принятый период времени связан с приходом к власти В. Пути¬
на и принятием Кремлём новой трансформационной стратегии, основанной
на проекте строительства «экономической державы». Этот проект должен
бьш исполнять важные политические и социальные функции, подтверждать
реформу государства, активизировать развитие целой экономики и мобили-
зировать граждан справиться с новыми вызовами. По мнению российских
властей проект строительства «энергетической державы» не имел альтерна¬
тивы. В результате энергетическая политика в то время, когда президентом
был В. Путин, стала одним из важнейших факторов, создающих отношения
с Европейским Союзом и государствами, входящими в его состав.
В третьей главе анализируется энергетическая политика Евросоюза.Пер-
вая часть говорит о ресурсах, обусловленностях и целях энергетической по¬
литики, вторая
-
указывает на предпринятые Евросоюзом попытки строи-
366
тельства общей энергетической политики, третья
-
отождествляет сильные
и слабые стороны энергетической политики Евросоюза по отношению к Рос¬
сийской Федерации.
В главе оценен энергетический потенциал Евросоюза, степени его зави¬
симости от внешних поставок энергетического сырья и значения сотрудни¬
чества с Россией в энергетической сфере. Была тоже предпринята попытка
поставить диагноз энергетической политике Евросоюза, особенно в области
конкуренции, охраны среды и безопасности поставок энергетического сырья.
Этот диагноз отчётливо показывает, что нужно строение ясной и сплочённой
политики по отношению к России. В работе указываются проблемы в этой
сфере и возможные пути их преодоления.
Четвёртая глава характеризует этапы развития сотрудничества Еврсоюза
с Россией и показывает важнейшие проблемы строительства стратегическо¬
го энергетического содружества. Энергетический диалог в годы
2000-2008
был важнейшим форумом сотрудничества Евросоюза с Россией, несмотря
на то, что потенциал этой формулы сотрудничества никогда не был вполне
использован обеими сторонами. Диалог сыграл существенную роль в расши¬
рении Европейского союза на восток и позволил выработать согласие во мно¬
гих спорных вопросах. Одновременно показал сильные и слабые стороны
энергетической политики Евросоюза и России, разные цели и интересы. Эти
последние являются причиной возникающих напряжений в сотрудничестве,
обесценения значения диалога, который в последние годы имеет характер
пожеланий и претензий. В главе излагаются также рекомендации касающи¬
еся совершенствования формулы энергетического диалога, приспособления
его целей, задач и процедур к динамическим изменениям происходящим
в глобальной энергетической политике.
В пятой главе предпринята попытка определения перспективы развития
энергетического сотрудничества между Евросоюзом и Российской Феде¬
рацией. Первая часть говорит о политических и экономических запросах
и обусловленности развития энергетического комплекса России, вторая при¬
ближает прогноз развития энергетического рынка Европейского союза, а тре¬
тья
-
идентифицирует и описывает шансы и угрозы двустороннего сотруд¬
ничества. Эти исследования показывают потенциальные сценарии развития
отношений Евросоюза с Россией в энергетической сфере.
В завершении заключены выводы вытекающие из проведённых исследо¬
ваний. Эти выводы положительно устанавливают достоверность главного
тезиса данной книги. Указывают они между прочим, что:
1.
Процесс переоценки соотношений Евросоюз
-
Россия, поиски новой фор¬
мулы двустороннего сотрудничества надо связвать с годом
2000,
когда
к власти пришёл В. Путин и началом энергетического диалога с Евросою¬
зом, который должен был привести путём эволюционного сотрудничества
к «стратегическому содружеству».
367
2.
Процесе
энергетического диалога до
2008
года, стало быть до конца вто¬
рого срока полномочий на посту президента был приписывай сплетению
многих обстоятельств и обусловленностей. Они были связаны с внутрен¬
ними реформами в Евросоюзе, его расширением на восток, а в последс¬
твии ростом энергетической зависимости от России, инициативами и кон¬
кретными действиями Брюсселя, закрепляющими европейскую энергети¬
ческую безопасность.
3.
Годы
2000-2008
это тоже период динамических изменений в России, м. пр.
связанных с внедрением в жизнь концепции «энергетической державы».
В результате Кремль начал действовать в энергетической сфере в соот¬
ветствии с политическими критериями, а не по ценам на свободном рын¬
ке. Эти действия сосредоточивались на восстановлении государственного
контроля энергетического комплекса, его централизации и концентрации,
а тоже протекционизме по отношению к российским фирмам и дискрими¬
нации фирм из Евросоюза. Была создана политическая и научная инфра¬
структура для реализации принятой концепции. В пирамиде власти самые
высокие места заняли политики и предприниматели, связанные с энерге¬
тическим комплексом. Они были «суперэлитой в элите власти». Созда¬
валось также новое политическое орудие: «энергетическая дипломатия»
и «энергетические дивизии»
-
огромные концерны, которые должны сто¬
ять по стороне российских интересов и перенимать активы на энергети¬
ческом рынке Евросоюза.
4.
Асимметрический и с немалым конфликтным потенциалом характер энер¬
гетической политики, которую ведёт с одной строны Брюссель, с другой
-
Москва, был разоблачён главным образом после расширения Евросоюза
на восток. На эскалацию этой политики повлияла слишком консерватив¬
ная позиция Брюсселя и эффектные успехи России в энергетической сфе¬
ре, которые накручивали спираль политических и экономических стрем¬
лений, которые вызывали более агрессивную политику на энергетическом
рынке Евросоюза.
5.
Реализации целей энергетической политики России способствовало от¬
сутствие сплочённой политики Евросоюза. Принятые установления не¬
которых государств Евросоюза с Россией нарушали интересы в районе
энергетической безопасности и ослабляли позицию Брюсселя в диалоге
с Москвой, которая сумела отлично воспользоваться такой ситуацией.
С
2006
года в политике Кремля замечается продвижение акцентов в сторо¬
ну стратегического энергетического содружества с Германией, фундамен¬
том которого должен быть Северный Газопровод.
6.
Взаимная зависимость Евросоюза и Российской Федерации в энергети¬
ческой сфере
-
это факт. Для России Евросоюз является самым большим
и устойчивым рынком сбыта энергетического сырья, а для Евросоюза
Россия является важнейшим поставщиком этого сырья.
368
7.
Энергетическая взаимозависимость может быть как козырем для разви¬
тия сотрудничества, так и источником конфликтов, особенно если в прак¬
тике оказывается она «политикой зависимости»
—
политической игрой,
которая позволяет достигать преимущества или господства во взаимных
отношениях. Политика взаимозависимости, основанная на большой дозе
аксиологической и прагматической комплементарности, может быть так¬
же базой для соединения сторонами своих активов при помощи разных
техник переговоров, в пользу для обеих сторон. Политика взаимозависи¬
мости наконец может быть началом интеграции, если будут исполнены
по крайней мере её береговые условия. В течение последних десяти лет
XX
века несмотря на романтическое восхищение в России Евросоюзом
такие условия не были исполнены.Тоже в годы
2000-2008
стороны не су¬
мели выработать такого варианта политики, который позволил бы при¬
близиться на столько в энергетическом сотрудничестве, чтобы сущест¬
вующая взаимозависмость подверглась общей энергетической политике
и дала свободу огромному потенциалу для экономического развития
и энергетической безопасности.
8.
Мировой финансовый кризис уже проверяет истинность энергетической
политики Евросоюза по отношению к Кремлю, а также правильность
выбора российского пути по направлению строительства энергетичес¬
кой супердержавы, который заключает в себе отношения этой страны
с Европейским союзом. Можно предполагать, что В. Путин, признанный
большинством россиян обновителем и реформатором и имеющий шанс
вернуться на пост президента, будет делать всё, чтобы не появились симп¬
томы «голландской болезни» из-за господства энергетического комплекса
в многосистемной экономике.
9.
Парадоксально, но продолжающийся кризис является шансом для энерге¬
тического диалога. Его последствия показывают масштаб энергетических
угроз по обеим сторонам и очередной раз наглядно показывают выгоды
вытекающие из сотрудничества в сфере энергетической безопасности.
В этом контексте обращает внимание изменение риторики Кремля.
28
ян¬
варя
2009
г. В. Путин, выступая на экономическом форуме в Давос сказал,
что «единственный путь гарантирования прочной глобальной энергети¬
ческой безопасности это формирование взаимной зависимости, в том на
базе обмена активов, без дискриминации и двойных стандартов. Такая
взаимозависимость делает всех ответственными за эту безопасность».
С этим предложением соотносятся другие, показывающие, что Кремль
постепенно осознаёт нужду поправок в концепции «энергетической су¬
пердержавы». Однако история последнего десятилетия отношений Евро¬
союза и России в энергетической сфере, также последний саммит «Ев¬
ропейский союз
-
Российская Федерация» в Хабаровске
(23
мая
2009
г.)
показывает, что надо осторожно относиться к положительной картине раз-
369
вития
стратегического товарищества ЕС и РФ в области энергии. Кажется,
что в ближайшей перспективе не произойдут коренные изменения в энер¬
гетической политике обоих субъектов. Энергетичекое сотрудничество
в ближайшие годы будет отражением возникающих проблем и поправок
энергетических стратегий бывших последствием мирового финансово-
экономического кризиса. Многие из них будут расширять сферу риска.
Bayerische
Staatsbibliothek
München |
any_adam_object | 1 |
author | Bodio, Marcin |
author_facet | Bodio, Marcin |
author_role | aut |
author_sort | Bodio, Marcin |
author_variant | m b mb |
building | Verbundindex |
bvnumber | BV036011008 |
callnumber-first | H - Social Science |
callnumber-label | HD9502 |
callnumber-raw | HD9502.E8 |
callnumber-search | HD9502.E8 |
callnumber-sort | HD 49502 E8 |
callnumber-subject | HD - Industries, Land Use, Labor |
ctrlnum | (OCoLC)503321457 (DE-599)BVBBV036011008 |
era | Geschichte 2000-2008 gnd |
era_facet | Geschichte 2000-2008 |
format | Book |
fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV036011008</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20100723</controlfield><controlfield tag="007">t|</controlfield><controlfield tag="008">100205s2009 xx d||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788375451078</subfield><subfield code="9">978-83-7545-107-8</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)503321457</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV036011008</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="050" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">HD9502.E8</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">7,41</subfield><subfield code="2">ssgn</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Bodio, Marcin</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Polityka energetyczna w stosunkach między Unią Europejską a Federacją Rosyjską w latach 2000 - 2008</subfield><subfield code="c">Marcin Bodio</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Warszawa</subfield><subfield code="b">Oficyna Wydawn. ASPRA-JR</subfield><subfield code="c">2009</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">369 p.</subfield><subfield code="b">graph. Darst.</subfield><subfield code="c">25 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zsfassung in engl. u. russ. Sprache</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Includes bibliographical references (p. 305-350)</subfield></datafield><datafield tag="610" ind1="1" ind2="4"><subfield code="a">European Union / Russia (Federation)</subfield></datafield><datafield tag="610" ind1="1" ind2="4"><subfield code="a">Europäische Union</subfield></datafield><datafield tag="610" ind1="2" ind2="4"><subfield code="a">European Union</subfield><subfield code="z">Russia (Federation)</subfield></datafield><datafield tag="610" ind1="2" ind2="7"><subfield code="a">Europäische Union</subfield><subfield code="0">(DE-588)5098525-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 2000-2008</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Energy policy / Europe</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Energy policy / Russia (Federation)</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Energy policy</subfield><subfield code="z">Europe</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Energy policy</subfield><subfield code="z">Russia (Federation)</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Energiepolitik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4014715-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Europa</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Russland</subfield><subfield code="0">(DE-588)4076899-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Europäische Union</subfield><subfield code="0">(DE-588)5098525-5</subfield><subfield code="D">b</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Energiepolitik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4014715-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Russland</subfield><subfield code="0">(DE-588)4076899-5</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Geschichte 2000-2008</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSBMuenchen</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=018903238&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=018903238&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-018903238</subfield></datafield></record></collection> |
geographic | Europa Russland (DE-588)4076899-5 gnd |
geographic_facet | Europa Russland |
id | DE-604.BV036011008 |
illustrated | Illustrated |
indexdate | 2025-01-02T11:29:28Z |
institution | BVB |
isbn | 9788375451078 |
language | Polish |
oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-018903238 |
oclc_num | 503321457 |
open_access_boolean | |
owner | DE-12 |
owner_facet | DE-12 |
physical | 369 p. graph. Darst. 25 cm |
publishDate | 2009 |
publishDateSearch | 2009 |
publishDateSort | 2009 |
publisher | Oficyna Wydawn. ASPRA-JR |
record_format | marc |
spelling | Bodio, Marcin Verfasser aut Polityka energetyczna w stosunkach między Unią Europejską a Federacją Rosyjską w latach 2000 - 2008 Marcin Bodio Warszawa Oficyna Wydawn. ASPRA-JR 2009 369 p. graph. Darst. 25 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Zsfassung in engl. u. russ. Sprache Includes bibliographical references (p. 305-350) European Union / Russia (Federation) Europäische Union European Union Russia (Federation) Europäische Union (DE-588)5098525-5 gnd rswk-swf Geschichte 2000-2008 gnd rswk-swf Energy policy / Europe Energy policy / Russia (Federation) Energy policy Europe Energy policy Russia (Federation) Energiepolitik (DE-588)4014715-0 gnd rswk-swf Europa Russland (DE-588)4076899-5 gnd rswk-swf Europäische Union (DE-588)5098525-5 b Energiepolitik (DE-588)4014715-0 s Russland (DE-588)4076899-5 g Geschichte 2000-2008 z DE-604 Digitalisierung BSBMuenchen application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=018903238&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB Muenchen application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=018903238&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
spellingShingle | Bodio, Marcin Polityka energetyczna w stosunkach między Unią Europejską a Federacją Rosyjską w latach 2000 - 2008 European Union / Russia (Federation) Europäische Union European Union Russia (Federation) Europäische Union (DE-588)5098525-5 gnd Energy policy / Europe Energy policy / Russia (Federation) Energy policy Europe Energy policy Russia (Federation) Energiepolitik (DE-588)4014715-0 gnd |
subject_GND | (DE-588)5098525-5 (DE-588)4014715-0 (DE-588)4076899-5 |
title | Polityka energetyczna w stosunkach między Unią Europejską a Federacją Rosyjską w latach 2000 - 2008 |
title_auth | Polityka energetyczna w stosunkach między Unią Europejską a Federacją Rosyjską w latach 2000 - 2008 |
title_exact_search | Polityka energetyczna w stosunkach między Unią Europejską a Federacją Rosyjską w latach 2000 - 2008 |
title_full | Polityka energetyczna w stosunkach między Unią Europejską a Federacją Rosyjską w latach 2000 - 2008 Marcin Bodio |
title_fullStr | Polityka energetyczna w stosunkach między Unią Europejską a Federacją Rosyjską w latach 2000 - 2008 Marcin Bodio |
title_full_unstemmed | Polityka energetyczna w stosunkach między Unią Europejską a Federacją Rosyjską w latach 2000 - 2008 Marcin Bodio |
title_short | Polityka energetyczna w stosunkach między Unią Europejską a Federacją Rosyjską w latach 2000 - 2008 |
title_sort | polityka energetyczna w stosunkach miedzy unia europejska a federacja rosyjska w latach 2000 2008 |
topic | European Union / Russia (Federation) Europäische Union European Union Russia (Federation) Europäische Union (DE-588)5098525-5 gnd Energy policy / Europe Energy policy / Russia (Federation) Energy policy Europe Energy policy Russia (Federation) Energiepolitik (DE-588)4014715-0 gnd |
topic_facet | European Union / Russia (Federation) Europäische Union European Union Russia (Federation) Energy policy / Europe Energy policy / Russia (Federation) Energy policy Europe Energy policy Russia (Federation) Energiepolitik Europa Russland |
url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=018903238&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=018903238&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
work_keys_str_mv | AT bodiomarcin politykaenergetycznawstosunkachmiedzyuniaeuropejskaafederacjarosyjskawlatach20002008 |