Istoryčne pamʺjatkoznavstvo Volyni, Cholmščyny i Pidljaššja: (XIX - počatok XX st.)
Gespeichert in:
1. Verfasser: | |
---|---|
Format: | Buch |
Sprache: | Ukrainian |
Veröffentlicht: |
Lucʹk
Red.-Vydavnyčyj Viddil "Veža" Volynsʹkoho Nacionalʹnoho Univ. imeni Lesi Ukraïnky
2008
|
Ausgabe: | 2. vyd., dop. |
Schlagworte: | |
Online-Zugang: | Abstract Inhaltsverzeichnis |
Beschreibung: | In kyrill. Schr., ukrain. - Zsfassung in engl. u. poln. Sprache |
Beschreibung: | 534 S. Ill., Kt. 21 cm |
ISBN: | 9666000512 |
Internformat
MARC
LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
---|---|---|---|
001 | BV035866317 | ||
003 | DE-604 | ||
005 | 20091214 | ||
007 | t | ||
008 | 091208s2008 ab|| |||| 00||| ukr d | ||
020 | |a 9666000512 |9 966-600-051-2 | ||
035 | |a (OCoLC)643503903 | ||
035 | |a (DE-599)BVBBV035866317 | ||
040 | |a DE-604 |b ger |e rakwb | ||
041 | 0 | |a ukr | |
049 | |a DE-12 | ||
084 | |a 7,41 |2 ssgn | ||
100 | 1 | |a Havryljuk, Svitlana V. |e Verfasser |4 aut | |
245 | 1 | 0 | |a Istoryčne pamʺjatkoznavstvo Volyni, Cholmščyny i Pidljaššja |b (XIX - počatok XX st.) |c Svitlana Havryljuk |
250 | |a 2. vyd., dop. | ||
264 | 1 | |a Lucʹk |b Red.-Vydavnyčyj Viddil "Veža" Volynsʹkoho Nacionalʹnoho Univ. imeni Lesi Ukraïnky |c 2008 | |
300 | |a 534 S. |b Ill., Kt. |c 21 cm | ||
336 | |b txt |2 rdacontent | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
500 | |a In kyrill. Schr., ukrain. - Zsfassung in engl. u. poln. Sprache | ||
648 | 7 | |a Geschichte 1800-1920 |2 gnd |9 rswk-swf | |
650 | 4 | |a History (general) and history of Europe | |
650 | 4 | |a History (General) | |
650 | 4 | |a Museums. Collectors and collecting | |
650 | 4 | |a Ukraine | |
650 | 0 | 7 | |a Museum |0 (DE-588)4040795-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
651 | 7 | |a Podlachien |0 (DE-588)4046396-5 |2 gnd |9 rswk-swf | |
651 | 7 | |a Chełm |z Region |0 (DE-588)4470711-3 |2 gnd |9 rswk-swf | |
651 | 7 | |a Wolynien |0 (DE-588)4079380-1 |2 gnd |9 rswk-swf | |
689 | 0 | 0 | |a Wolynien |0 (DE-588)4079380-1 |D g |
689 | 0 | 1 | |a Museum |0 (DE-588)4040795-0 |D s |
689 | 0 | 2 | |a Geschichte 1800-1920 |A z |
689 | 0 | |5 DE-604 | |
689 | 1 | 0 | |a Chełm |z Region |0 (DE-588)4470711-3 |D g |
689 | 1 | 1 | |a Museum |0 (DE-588)4040795-0 |D s |
689 | 1 | 2 | |a Geschichte 1800-1920 |A z |
689 | 1 | |5 DE-604 | |
689 | 2 | 0 | |a Podlachien |0 (DE-588)4046396-5 |D g |
689 | 2 | 1 | |a Museum |0 (DE-588)4040795-0 |D s |
689 | 2 | 2 | |a Geschichte 1800-1920 |A z |
689 | 2 | |5 DE-604 | |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=018724061&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSBMuenchen |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=018724061&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
940 | 1 | |n oe | |
942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 09034 |g 438 |
942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 09034 |g 477 |
943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-018724061 |
Datensatz im Suchindex
_version_ | 1806957657528991744 |
---|---|
adam_text |
ЗМІСТ
вступ
.
з
Розділ І
ІСТОРІОГРАФІЯ ТА ДЖЕРЕЛА
.9
Розділ
II
ТЕОРЕТИЧНІ ЗАСАДИ ВИВЧЕННЯ І ЗБЕРЕЖЕННЯ
КУЛЬТУРНОЇ СПАДЩИНИ В РОСІЙСЬКІЙ ІМПЕРІЇ
.68
Розділ
III
ГЕНЕЗА ІСТОРИЧНОГО ПАМ'ЯТКОЗНАВСТВА ВОЛИНІ,
ХОЛМЩИНИІ ПІДЛЯШШЯ
.124
Розділ
IV
ДІЯЛЬНІСТЬ РЕГІОНАЛЬНИХ ДЕРЖАВНИХ І
ГРОМАДСЬКИХ УСТАНОВ ЩОДО ВИЯВЛЕННЯ
ТА ДОСЛІДЖЕННЯ ПАМ'ЯТОК
.158
Розділ
V
ПОШУКОВА Й ПАМ'ЯТКООХОРОННА РОБОТА
МУЗЕЙНИХ ЗАКЛАДІВ
.'.212
Розділ П
ПРОБЛЕМИ ІСТОРИЧНОГО ПАМ'ЯТКОЗНАВСТВА
ВОЛИНІ, ХОЛМЩИНИ І ПІДЛЯШШЯ НА
ЗАГАЛЬНОРОСІЙСЬКИХ АРХЕОЛОГІЧНИХ З'ЇЗДАХ
.263
Розділ ПІ
ОБСТЕЖЕННЯ І РЕКОНСТРУКЦІЯ ДАВНІХ
АРХІТЕКТУРНИХ СПОРУД
.300
Розділ
VIII
ПІДГОТОВКА ІСТОРИКО-ПАМ'ЯТКОЗНАВЧИХ ПРАЦЬ
.387
ВИСНОВКИ
.436
ДОДАТКИ
.444
РЕЗЮМЕ
.504
STRESZCZENIE
.508
RESUME
.
,
.512
ІМЕННИЙ ПОКАЖЧИК
.,.,.516
ГЕОГРАФІЧНИЙ ПОКАЖЧИК
.527
RESUME
The renovation of Ukrainian society is impossible without
the reference to great cultural inheritance, which is historical relics
—
the items of material and spiritual culture of the past (object,
written, folk, people's and traditional, linguistic and other relics).
They are invaluable source of information, which gives the
opportunity tb represent different ways of living during previous
historical periods, support traditions and connection of the
generations.
An integral part of the process of reservation of Ukrainian
culture inheritance during the
XIX—
the beginning of XX century
was historical relic study of Volyn,
Holmschina
and Pidliashia
—
the sphere of social activity as to the search, learning and
reservation mostly of the archeological, architectural and art
works. It has passed a few levels in its establishing and
development.
The first one comprises the time from the beginning of the
XIX
century up to the middle of the
1
860s. It is characterized by
foundation of material and judicial basis of running the relic study
investigations, the advantages of this deal, because of the
historical circumstances, which formed during the previous
centuries, the influence of Polish scientific surrounding, origin
and development of the basis of relic study work. Interest in the
old living was the result of the opposing the political and
ideological influence on these lands, growing interest to the relics
as the integral part of the historical research sphere broadening,
necessity in the accumulation of necessary information about
the territories, which have become the part of the Russian
Imperia
comparatively recently. These circumstances favored the
appearance of the historic-geographical, historic-ethnographic,
statistical and art-literal works of Ukrainian, Russian and Polish
authors. There were the descriptions and illustrations of
numerous historical monuments of Volyn,
Holmschina
and
Pidliashia, which couldn't but interest the admires of the antiquity.
The important step in the development of historical monument study of
these regions became the activity of Kyiv and Vilen archeological
commissions. It was the first one which, with the help of its editions, was
based on the Volyn written relics and gave materials about the history of
Middle Age Ukraine, which official ideology tried to present as a history of
Russian province. The content of the works of Vilen archeological
commission about
Holmschina
and Pidliashia was supposed to prove "ever
lasting belonging" of these lands to Russian state. But, in spite of such
ideological approaches, the activity of both commissions became the
foundation, on which the further historic relic study work was spread.
The second level of development of the historical monument study of
Volyn,
Holmschina
and Pidliashia comprises the last third of
XIX
and the
beginning of XX century. Its peculiarities are significant broadening of range
and deepening of content of relic study work, which was conditioned by the
appearance of local lore places. Province statistic committees, historic-
statistic committees for the description of churches and districts, orthodox
communities, church-archeological societies, museum institutions etc
belonged to them. The archeological excavations were done on their initiative,
also the archeografic, architectural, art and other scientific research of secular
and church relics was done, the restoration of some ancient architectural
building was conducted.
The development of the historic relic study was favored by the
cooperation of local lore places with the general Russian and regional
scientific institutions and communities of historic profile that is Moscow
archeological community, Kyivarcheographic committee, Nestor-Litopysec
Historical community, Kyiv community of monument protection etc. The
result of the interconnections became the organization of the searching
expeditions, preparation of general Russian archeological meetings,
organization of the exhibitions, set the business as to the conservation and
protection of antiquity, relic study publications as separate publishers both
on the pages of Russian and Polish periodic etc.
The real figures of relic study activity were the local researchers
Y.Krashevski, A. Sendulski, M.
Teodorových,
O. Dvernytsky, O. Fotynsky,
M.Strashkevych,
F.
Korallov,
H. Lopatsynsky
and others. Having studied
the past times and their relics some of them tried to educate local Ukrainian
inhabitants and graft the feeling of national dignity. That is why they often
did not follow the government rules at the same time making the significant
contribution into the Ukrainian national renaissance affair.
The distinctive catalyst of historic relic study research of Volyn,
Holmschina and Pidliashia was Russian archeological meetings. Not
sufficient level of study of these territories in comparison to other regions
of Russian
Imperia
was mentioned here, the facts as to the ruining of the
masterpieces of architecture were stated, the concrete measures as to the
conservation and protection of architectural, archeographical and
archeological monuments were proposed. The meeting work let reveal the
examples of the illegal export from Volyn of many ancient relics. The eleventh
archeological meeting played the most vivid role in the attracting of scientific
and civil attention to the oldness of investigated lands.
The reconstructive works were the constituent of the conservation of
architectural relics of Volyn, Holmschina and Pidliashia. They were
conducted with the agreement of Empire archeological committee
—
the
peculiar coordination center in this business. Ancient brick church and
secular buildings were under the reconstruction, those which would prove
so called age traditions of "Russia" on these territories. Though, the question
as to the restoration of orthodox wood churches was not brought to the
state level. They were the bearers of the traditions of Ukrainian architecture
and spirit, and did not fit the frames of the official Czar doctrine. This also
considered the buildings of Rome-catholic church, houses that reminded
the greatness of Rich Pospolyta.
Historical relic study of investigated regions is difficult to imagine without
the works of local oldness, authors of which were Ukrainians, Russians and
Polish researchers. Such works were considerable tool in the politic-
ideological explanation of dependence of west ethnical Ukrainian lands to
this or that state. Among the works of Russian historiography the published
part about the ancient relics in west provinces is distinguished. It was
prepared under the supervision of P. Batushkova and active work of
professor of Kyiv Academy M.
Petrov.
Collection "Antiquities of Ukraine"
had the important meaning for the representing of originality of Ukrainian
cultural
inheritance, that is wood churches etc. Investigations of Polish
authors aimed to show lasting civilization culture mission of Polish
community on these territories. In spite of the political subjectivism,
fuctological disadvantages, other neglects, these investigations deserve to
be famous today.
Historic relic study of Volyn,
Holmschina
and Pidliashia in spite of
miscalculations and neglects, conditioned by the political level of Russian
autocracy, period of self establishing and lack of independent experience,
enriched not only the regional research but the whole Ukrainian relic study.
Character and content of the done activity as to the study and conservation
of historical antiquity let us understand the general appropriateness of the
work on the deeper level, that what was done by the scientists and lore
amateurs from other regions of Ukraine in the boundaries of Russian
Imperia.
It gave the possibility to gain the experience of organization of historic relic
study investigations, which in general survived the time testing and preserves
its practical value and scientific importance nowadays. Such activity served
the conservation of cultural values of our people, which were and are life
source of the development of national self-consciousness of Ukrainians,
their creative inspiration and esthetic education, favor the further
international recognition of Ukraine as the independent state with the original
history and culture.
515
РЕЗЮМЕ
Обновление украинского общества невозможно без опоры
на богатейшее духовное наследие, которое представляют
исторические памятники
—
предметы материальной и
духовной культуры прошлого (вещевые, письменные,
фольклорные, народного уклада, лингвистические и прочие
реликвии). Они являются бесценным источником информа¬
ции, дающим возможность воссоздать те или иные грани
жизни народа на протяжении предшествующих исторических
периодов, поддерживать традиции и связь поколений.
Неотъемлемой составной частью процесса сохранения
культурного наследия украинства на протяжении
XIX —
начала
XX
столетий было историческое памятниковедение
Волыни, Холмщины и Подляшья
—
сфера общественной
деятельности относительно поиска, изучения и сохранения
главным образом археологических, археографических,
архитектурных и живописных памятников. В своем
становлении и развитии оно прошло несколько этапов.
Первый из них охватывает период от начала
XIX
столетия
по середину
1
860-х годов. Для него характерны складывание
материальной и правовой базы проведения памятнико-
ведческих исследований, преобладание в этом деле
—
из-за
исторических обстоятельств, которые сложились на протяже¬
нии предшествующих столетий,
—
влияний польской научной
среды, заролсдение и развертывание начал памятниковед-
ческой работы. Заинтересованность древностями была
следствием противоборства за политико-идеологическое
влияние на этих землях, возрастания интереса к памятникам
как неотъемлемой части расширения сферы исторических
исследований, необходимости накопления нужных сведений
о территориях, сравнительно недавно вошедших в состав
Российской империи. Эти обстоятельства обусловили
появление историко-географических, историко-этнографиче-
ских, статистических и художественно-литературных исследо¬
ваний украинских, российских и польских авторов. На их
страницах помещались описания и изображения многочис-
ленных исторических памятников Волыни, Холмщины и Подляшья,
которые не могли не заинтересовать почитателей старины.
Важным шагом в развитии исторического памятниковедения этих
регионов стала деятельность Киевской и Виленской археографических
комиссий. Первая при помощи своих изданий, базировавшихся и на
волынских письменных памятниках, представляла материалы об истории
средневековой Украины, которую официальная идеология старалась
показать историей русской провинции. Содержание работ Виленской
археографической комиссии о Холмщине и Подляшье доллсно было
удостоверять "исконную принадлежность" этих земель русскому
государству. Но, несмотря на такие идеологические подходы,
деятельность обеих комиссий явилась фундаментом, на котором
разворачивалась на обозначенных территориях дальнейшая историко-
памятниковедческая работа.
Второй этап развития исторического памятниковедения Волыни,
Холмщины и Подляшья охватывает последнюю треть
XIX —
начало
XX
столетий. Ему присущи значительное расширение диапазона и
углубление содержания памятниковедческой работы, что
обуславяй-
'
валось появлением местных краеведческих центров. К их числу
относились губернские статистические комитеты, историко-статисти-
ческие комитеты для описания церквей и приходов, православные
братства, церковно-археологические общества, музейные учреждения
и др. С их инициативы осуществлялись археологические раскопки,
разворачивались археографические, архитектурные, искусствовед¬
ческие и прочие научные исследования светских и церковных
памятников, проводилась реставрация отдельных старинных архитектур¬
ных сооружений.
Развитию исторического памятниковедения содействовало сотрудни¬
чество местных краеведческих центров с общероссийскими и
региональными научными учреждениями и обществами исторического
профиля
—
Московским археологическим обществом, Киевской
археографической комиссией, Историческим обществом Нестора-
летописца, Киевским обществом охраны памятников старины и
искусства и др. Результатом взаимосвязей явились организация
поисковых экспедиций, подготовка общероссийских археологических
съездов, проведение выставок, налаживание на местах дела сохранения
505
и охраны древностей, памятниковедческие публикации как отдельными
■
изданиями, так и на страницах русской и польской периодической печати
в и
т.п.
^ Настоящими подвижниками памятниковедческой деятельности были
местные исследователи Ю.Крашевский, А.Сендульский, Н.Теодорович,
Е.Дверницкий, О.Фотинский, Н.Страшкевич, Ф.Кораллов, Х.Лопа-
цинский и др. Изучая прошлое и его памятники, некоторые из
исследователей старались просветить местное украинское население и
привить ему чувство национального достоинства. Поэтому они нередко
выходили за узкие пределы требований, выдвигавшихся официальными
властями, внося этим посильный вклад в дело украинского националь¬
ного возрождения.
Своеобразным катализатором историко-памятниковедческих
исследований Волыни, Холмщины и Подляшья выступали общероссий¬
ские археологические съезды. Здесь констатировался недостаточный
уровень изучения этих территорий по сравнению с другими регионами
Российской империи, приводились факты разрушения шедевров
зодчества, предлагались конкретные мероприятия по сохранению и
охране памятников архитектуры, археографии, археологии и др. Работа
съездов позволила обнаружить примеры незаконного вывоза с Волыни
многих памятников старины. Наиболее заметная роль в привлечении
внимания научных сил и общественности к историческим реликвиям
исследуемых нами земель принадлежит одиннадцатому археологи¬
ческому съезду.
Составной частью сохранения архитектурных памятников Волыни,
Холмщины и Подляшья были реконструктивные работы. Они
проводились по согласованию с Императорской археологической
комиссией
—
своего рода координационным центром в этом деле.
Восстанавливались главным образом старинные каменные церковные
и светские сооружения, которые удостоверяли бы так называемые
извечные традиции "российское™" на этих территориях. Однако ни в
коей мере на государственном уровне не поднимался вопрос о
реставрации украинских православных деревянных церквей. Они
выступали носителями традиций украинского зодчества и духовности и
не вписывались в рамки официальной доктрины царизма. Это касалось
и сооружений римо-католической церкви, зданий, которые напоминали
506
о величии Речи Посполитой.
Ш Историческое памятниковедение регионов трудно представить без
работ о местных древностях, авторами которых были украинские,
российские и польские исследователи. Такие работы служили весомым
орудиям в политико-идеологическом обосновании принадлежности
западных этнических украинских земель тому или иному государству.
Среди работ российской историографии выделяется издательская серия
о памятниках старины в западных губерниях, подготовленная под
руководством П.Батюшкова при активном участии профессора Киевской
духовной академии Н.Петрова. Важное значение для освещения
самобытности украинского духовного наследия, которое олицетворяли
деревянные церкви, имел сборник "Древности Украины". Разыскания
польских авторов имели целью показать продолжительную цивилиза-
ционную культурническую миссию польского сообщества на этих
территориях. Вопреки политическому субъективизму, фактологическим
неточностям, другим упущениям, эти исследования заслуживают на
то, чтобы быть известными сегодня.
Историческое памятниковедение Волыни, Холмщины и Подляшья,
несмотря на просчеты и упущения, обусловленные политической
линией русского самодержавия, периодом собственного становления
и отсутствием надлежащего опыта, обогатило не только региональные
исследования, но и всеукраинское памятниковедение. Характер и
содержание осуществляемой деятельности относительно изучения и
сохранения исторических древностей позволяет глубже понять общие
закономерности такой же работы, которую проводили научные
работники и краеведы-любители других регионов Украины в границах
Российской империи. Она дала возможность накопить опыт организации
историко-памятниковедческих исследований, который в целом выдержал
испытание временем и сохраняет практическую ценность и научную
значимость в наши дни. Такая деятельность объективно служила
сохранению культурного достояния нашего народа, которые было и
сегодня остается животворным источником развития национального
самосознания украинцев, их творческого вдохновения и эстетичного
воспитания, оказывает содействие дальнейшему международному
утверждению Украины как самостоятельного государства с самобытной
историей и культурой
.
STRESZCZENIE
Odrodzenie społeczeństwa ukraińskiego jest niemożliwe bez
oparcia się na bogatej spuściźnie duchowej, którąstanowią zabytki
historyczne
—
przedmioty kultury materialnej i duchowej (rzeczowe,
pisane, folklorystyczne, obyczajowe, językowe oraz inne). Sąone
bezcennym źródłem informacji, dającym możliwość odtworzenia
różnych sfer życia narodu w minionych czasach oraz zachowania
tradycji i związku między pokoleniami.
Integralnym elementem procesu zachowania spuścizny
kulturowej narodu ukraińskiego w
XIX
oraz na początku
XX
w.
było zabytkoznawstwo Wołynia, Chełmszczyzny i Podlasia
—
sfera
działalności obejmująca poszukiwania, badania i ochronę zabytków
archeologicznych, archeograficznych, architektonicznych i
malarskich. Dziedzina ta w swym rozwoju miała kilka etapów.
Pierwszy z nich obejmuje okres od początku do połowy lat
sześćdziesiątych
XIX
w. Charakterystycznym dlatego okresu jest:
stworzenie bazy materialnej oraz prawnej dla prowadzenia badań
żabytkoznawczych, dominacj a w nich
—
na skutek uwarunkowań
historycznych, które ukształtowały się w ciągu wcześniejszych
stuleci,
—
polskiego środowiska naukowego, zainicjowanie i
rozwój pierwszych prac zabytkoznawczych. Zainteresowanie
starożytnościami było efektem konfliktu o wpływy polityczno-
ideologiczne na tych ziemiach, wzrostu zainteresowania zabytkami
jako integralnym elementem badań historycznych, konieczności
zgromadzenia podstawowych informacji o terenach, które
stosunkowo niedawno weszły w skład Imperium Rosyjskiego. Te
uwarunkowania były przyczyną powstania prac historyczno-
geograficznych, historyczno-etnograficznych, statystycznych oraz
artystyczno-literackich autorów ukraińskich, rosyjskich i polskich.
Znalazły się w nich opisy i ilustracje licznych zabytków Wołynia,
Chełmszczyzny i Podlasia, które nie mogły nie zainteresować
miłośników przeszłości.
Ważnym krokiem w rozwoju zabytkoznawstwa w tych regionach
stała się działalność Kijowskiej i Wileńskiej Komisji
Archeograficznych. Pierwsza z nich w swoich wydawnictw, które
opierały się na wołyńskich źródłach pisanych, prezentowała
materiály o historii
średniowiecznej Ukrainy, którą oficjalna ideologia starała
się przedstawić jako historię prowincji rosyjskiej. Zawartość prac Wileńskiej
Komisji Archeograficznej o Chełmszczyśnie i Podlasiu miała świadczyć o
„odwiecznej przynależności" tych ziem do państwa rosyjskiego. Jednak,
niezależnie od takiego podejścia ideologicznego, działalność obu komisji
stała się fundamentem, na którym rozwinęły się dalsze historyczne badania
zabytkoznawcze na tych terenach.
Drugi etap rozwoju zabytkoznawstwa Wołynia, Chełmszczyzny i Podlasia
obejmuje trzy ostatnie dekady
XIX
oraz początek
XX
wieku. Charakteryzują
go: znaczące poszerzenie spektrum i pogłębienie treści prac badawczych,
co wiązało się z pojawieniem się miejscowych ośrodków zajmujących się
problematyką regionalną. Należały do nich Gubernialne Komitety
Statystyczne, komitety historyczno-statystyczne do opisu cerkwi i parafii,
bractwa prawosławne, stowarzyszenia cerkiewno-archeologiczne, muzea
itp. Z ich inicjatywy prowadzono wykopaliska archeologiczne, rozwijano
badania archeograficzne, architektoniczne, czy z zakresu historii sztuki
zabytków świeckich i religijnych, prowadzono renowację niektórych
zabytków architektonicznych.
Rozwojowi badań nad zabytkami sprzyjała współpraca miejscowych
ośrodków krajoznawczych z ogólnorosyjskimi i regionalnymi instytucjami
naukowymi i stowarzyszeniami historycznymi
—
Moskiewskim
Towarzystwem Archeologicznym, Kijowską Komisją Archeograficzną,
Towarzystwem Historycznym im. Nestora Latopisca, Kijowskim
Towarzystwem Ochrony Zabytków Przeszłości i Sztuki oraz innymi. Efektem
tej współpracy było organizowanie ekspedycji badawczych,
przygotowywanie ogólnorosyjskich zjazdów archeologicznych, organizacja
wystaw, działania na rzecz zachowania i ochrony zabytków, publikacje
zabytkoznawcze zarówno w formie wydawnictw zwartych, jak też na lamach
rosyjskich i polskich wydawnictw periodycznych itp.
Prawdziwymi prekursorami prac zabytkoznawczych byli miejscowi
badacze: J. Kraszewski, A. Sendulski, M. Teodorowicz, O. Dweraicki,
O. Fotyński, M. Straszkiewicz, F. Korałłow, H. Lopaciński i inni. Badając
przeszłość i jej zabytki, niektórzy z nich starali się prowadzić wśród miejscowej
ludności ukraińskiej działalność kulturalno-oświatową i budzić wśród niej
poczucie świadomości narodowej. Dlatego też nierzadko wychodzili oni
poza wąskie granice założeń, stawianych przez władze oficjalne, wnosząc
znaczący wkład w ukraińskie odrodzenie narodowe.
Swoistym katalizatorem zabytkoznawczych badań historycznych na
Wołyniu, Chełmszczyśnie i Podlasiu stały się ogólnorosyjskie zjazdy
archeologiczne. Konstatowano na nich niedostateczny poziom badań
dotyczących zabytków na tych terenach w porównaniu z innymi regionami
Imperium Rosyjskiego, przytaczane były przykłady niszczenia zabytków
budownictwa, proponowano konkretne działania na rzecz zachowania i
ochrony zabytków architektury, archeografii, archeologii itp. Efektem prac
zjazdów było ustalenie przypadków nielegalnego wywożenia z Wołynia
wielu zabytków przeszłości. Największą rolę w zwróceniu uwagi środowisk
naukowych i społeczeństwa na zabytki na interesujących nas terenach
odegrałjedenasty zjazd archeologiczny.
Jednym z elementów zachowania zabytków architektury Wołynia,
Chełmszczyzny i Podlasia były prace rekonstrukcyjne. Prowadzono je w
porozumieniu z Imperatorską Komisją Archeologiczną
—
swoistym
ośrodkiem koordynacyjnym takich działań. Restauracji poddawane były
stare kamienne budowle świeckie i cerkiewne, które miały świadczyć o tzw.
wiekowych tradycjach „rosyjskości" na tych ziemiach. Jednak w żaden
sposób nie została podniesiona na szczeblu państwowym kwestia restauracji
prawosławnych cerkwi drewnianych. Były one zabytkami ukraińskiej sztuki
budowlanej oraz duchowości i nie wpisywały się w ramy oficjalnej doktryny
caratu. Dotyczyło to również świątyń kościoła rzymsko-katolickiego,
budowli, które przypominały o chwale Rzeczypospolitej.
Zabytkoznawstwo w omawianych regionach trudno wyobrazić sobie
bez prac dotyczących miejscowych zabytków, których autorami byli badacze
ukraińscy, rosyjscy i polscy. Prace te służyły jako narzędzie w polityczno-
ideologicznym uzasadnianiu przynależności zachodnich obszarów
ukraińskich ziem etnicznych do tego czy innego państwa. Spośród prac
historiografii rosyjskiej wyróżnić należy serię wydawniczą poświęconą
zabytkom w guberniach zachodnich, opracowaną pod kierownictwem
P. Batiuszkowa przy aktywnym udziale profesora Kijowskiej Akademii
Duchownej M. Petrowa. Duże znaczenie dla ukazania specyfiki ukraińskiej
spuścizny duchowej, którą uosabiały cerkwie drewniane miał tom „Zabytki
Ukrainy". Opracowania badaczy polskich miały na celu ukazanie trwałej
misji cywilizacyjno-kulturowej społeczeństwa polskiego na tych terenach.
Nie zważając na polityczny subiektywizm, błędy faktograficzne, inne pomyłki,
badania te zasługująna to, aby stały się znanymi również współcześnie.
Zabytkoznawstwo Wołynia, Chełmszczyzny i Podlasia, pomimo błędów
i niedociągnięć, spowodowanych założeniami polityki samodzierżawia
rosyjskiego oraz wynikających z początkowej fazy badań i braku
odpowiedniego doświadczenia, wzbogaciło nie tylko studia regionalne, ale
także badania zabytkoznawcze w skali ogólnoukraińskiej
.
Charakter i treść
realizowanej działalności na rzecz badania i zachowania zabytków historii
pozwala w pogłębiony sposób zrozumieć ogólne założenia tych prac, które
prowadzili uczeni i amatorzy-regionaliści w innych regionach Ukrainy w
granicach Imperium Rosyjskiego. Dała ona możliwość zdobycia
doświadczeń w organizacji badań zabytkoznawczych, które wytrzymały
próbę czasu i zachowują swą praktyczną wartość i znaczenia naukowe
również współcześnie. Działalność ta służyła zachowaniu dziedzictwa
kulturowego narodu ukraińskiego, które było i nadal pozostaje źródłem
rozwoju tożsamości narodowej Ukraińców, artystycznego natchnienia i
wychowania estetycznego, sprzyja też umocnieniu międzynarodowego
prestiżu Ukrainy jako niepodległego państwa z własną historią i kulturą. |
any_adam_object | 1 |
author | Havryljuk, Svitlana V. |
author_facet | Havryljuk, Svitlana V. |
author_role | aut |
author_sort | Havryljuk, Svitlana V. |
author_variant | s v h sv svh |
building | Verbundindex |
bvnumber | BV035866317 |
ctrlnum | (OCoLC)643503903 (DE-599)BVBBV035866317 |
edition | 2. vyd., dop. |
era | Geschichte 1800-1920 gnd |
era_facet | Geschichte 1800-1920 |
format | Book |
fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV035866317</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20091214</controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">091208s2008 ab|| |||| 00||| ukr d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9666000512</subfield><subfield code="9">966-600-051-2</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)643503903</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV035866317</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">ukr</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">7,41</subfield><subfield code="2">ssgn</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Havryljuk, Svitlana V.</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Istoryčne pamʺjatkoznavstvo Volyni, Cholmščyny i Pidljaššja</subfield><subfield code="b">(XIX - počatok XX st.)</subfield><subfield code="c">Svitlana Havryljuk</subfield></datafield><datafield tag="250" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">2. vyd., dop.</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Lucʹk</subfield><subfield code="b">Red.-Vydavnyčyj Viddil "Veža" Volynsʹkoho Nacionalʹnoho Univ. imeni Lesi Ukraïnky</subfield><subfield code="c">2008</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">534 S.</subfield><subfield code="b">Ill., Kt.</subfield><subfield code="c">21 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">In kyrill. Schr., ukrain. - Zsfassung in engl. u. poln. Sprache</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1800-1920</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">History (general) and history of Europe</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">History (General)</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Museums. Collectors and collecting</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Ukraine</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Museum</subfield><subfield code="0">(DE-588)4040795-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Podlachien</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046396-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Chełm</subfield><subfield code="z">Region</subfield><subfield code="0">(DE-588)4470711-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Wolynien</subfield><subfield code="0">(DE-588)4079380-1</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Wolynien</subfield><subfield code="0">(DE-588)4079380-1</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Museum</subfield><subfield code="0">(DE-588)4040795-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1800-1920</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Chełm</subfield><subfield code="z">Region</subfield><subfield code="0">(DE-588)4470711-3</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Museum</subfield><subfield code="0">(DE-588)4040795-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1800-1920</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="2" ind2="0"><subfield code="a">Podlachien</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046396-5</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="2" ind2="1"><subfield code="a">Museum</subfield><subfield code="0">(DE-588)4040795-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="2" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1800-1920</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="2" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=018724061&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSBMuenchen</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=018724061&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09034</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09034</subfield><subfield code="g">477</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-018724061</subfield></datafield></record></collection> |
geographic | Podlachien (DE-588)4046396-5 gnd Chełm Region (DE-588)4470711-3 gnd Wolynien (DE-588)4079380-1 gnd |
geographic_facet | Podlachien Chełm Region Wolynien |
id | DE-604.BV035866317 |
illustrated | Illustrated |
indexdate | 2024-08-10T00:18:28Z |
institution | BVB |
isbn | 9666000512 |
language | Ukrainian |
oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-018724061 |
oclc_num | 643503903 |
open_access_boolean | |
owner | DE-12 |
owner_facet | DE-12 |
physical | 534 S. Ill., Kt. 21 cm |
publishDate | 2008 |
publishDateSearch | 2008 |
publishDateSort | 2008 |
publisher | Red.-Vydavnyčyj Viddil "Veža" Volynsʹkoho Nacionalʹnoho Univ. imeni Lesi Ukraïnky |
record_format | marc |
spelling | Havryljuk, Svitlana V. Verfasser aut Istoryčne pamʺjatkoznavstvo Volyni, Cholmščyny i Pidljaššja (XIX - počatok XX st.) Svitlana Havryljuk 2. vyd., dop. Lucʹk Red.-Vydavnyčyj Viddil "Veža" Volynsʹkoho Nacionalʹnoho Univ. imeni Lesi Ukraïnky 2008 534 S. Ill., Kt. 21 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier In kyrill. Schr., ukrain. - Zsfassung in engl. u. poln. Sprache Geschichte 1800-1920 gnd rswk-swf History (general) and history of Europe History (General) Museums. Collectors and collecting Ukraine Museum (DE-588)4040795-0 gnd rswk-swf Podlachien (DE-588)4046396-5 gnd rswk-swf Chełm Region (DE-588)4470711-3 gnd rswk-swf Wolynien (DE-588)4079380-1 gnd rswk-swf Wolynien (DE-588)4079380-1 g Museum (DE-588)4040795-0 s Geschichte 1800-1920 z DE-604 Chełm Region (DE-588)4470711-3 g Podlachien (DE-588)4046396-5 g Digitalisierung BSB Muenchen application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=018724061&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSBMuenchen application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=018724061&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis |
spellingShingle | Havryljuk, Svitlana V. Istoryčne pamʺjatkoznavstvo Volyni, Cholmščyny i Pidljaššja (XIX - počatok XX st.) History (general) and history of Europe History (General) Museums. Collectors and collecting Ukraine Museum (DE-588)4040795-0 gnd |
subject_GND | (DE-588)4040795-0 (DE-588)4046396-5 (DE-588)4470711-3 (DE-588)4079380-1 |
title | Istoryčne pamʺjatkoznavstvo Volyni, Cholmščyny i Pidljaššja (XIX - počatok XX st.) |
title_auth | Istoryčne pamʺjatkoznavstvo Volyni, Cholmščyny i Pidljaššja (XIX - počatok XX st.) |
title_exact_search | Istoryčne pamʺjatkoznavstvo Volyni, Cholmščyny i Pidljaššja (XIX - počatok XX st.) |
title_full | Istoryčne pamʺjatkoznavstvo Volyni, Cholmščyny i Pidljaššja (XIX - počatok XX st.) Svitlana Havryljuk |
title_fullStr | Istoryčne pamʺjatkoznavstvo Volyni, Cholmščyny i Pidljaššja (XIX - počatok XX st.) Svitlana Havryljuk |
title_full_unstemmed | Istoryčne pamʺjatkoznavstvo Volyni, Cholmščyny i Pidljaššja (XIX - počatok XX st.) Svitlana Havryljuk |
title_short | Istoryčne pamʺjatkoznavstvo Volyni, Cholmščyny i Pidljaššja |
title_sort | istorycne pamʺjatkoznavstvo volyni cholmscyny i pidljassja xix pocatok xx st |
title_sub | (XIX - počatok XX st.) |
topic | History (general) and history of Europe History (General) Museums. Collectors and collecting Ukraine Museum (DE-588)4040795-0 gnd |
topic_facet | History (general) and history of Europe History (General) Museums. Collectors and collecting Ukraine Museum Podlachien Chełm Region Wolynien |
url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=018724061&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=018724061&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
work_keys_str_mv | AT havryljuksvitlanav istorycnepamʺjatkoznavstvovolynicholmscynyipidljassjaxixpocatokxxst |